UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA KRIMINALISTIKU, KRIMINOLOGIJU I SIGURNOSNE STUDIJE

SMJER: KRIMINOLOGIJA

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA:

Silogistička kriminalistika

Tema rada: Kriminalističko fotografiranje

Mentor: Prof. Dr. Korajlić Nedžad Student: Žuro Nela - 5102

Sarajevo, Januar 2015.

SADRŽAJ

1. UVOD.....................................................................................................................................................3

2. KRIMINALISTIČKA FOTOGRAFIJA..................................................................................................4

3. PODJELA KRIMINALISTIČE FOTOGRAFIJE....................................................................................5

3.1 Registraciona - sinjaletička fotografija..............................................................................................5

3.2. Operativna fotografija.......................................................................................................................7

3.2.1. Uviđajna fotografija...................................................................................................................7

3.2.2. Razmjerna fotografija................................................................................................................8

3.2.3. Stereofotogrametrija..................................................................................................................9

3.2.4. Tajna fotografija......................................................................................................................10

3.3. Istražna fotografija..........................................................................................................................11

4. DIGITALNA FOTOGRAFIJA..............................................................................................................12

5. TIPOVI ISTRAŽNOG FOTOGRAFIRANJA.......................................................................................13

5.1 Fotografije za nadzor.......................................................................................................................13

5.2. Zračne fotografije...........................................................................................................................14

5.3. Noćne fotografije............................................................................................................................14

5.4. Labaratorijske fotografije...............................................................................................................16

5.5. Fotografije izvršioca krivičnih djela...............................................................................................17

6. FOTOGRAFIJA KAO DOKAZNI MATERIJAL.................................................................................18

7. ZAKLJUČAK.......................................................................................................................................20

8. POPIS SLIKA.......................................................................................................................................21

LITERATURA..........................................................................................................................................22

2

1. UVOD

Nakon pojave prve fotografske snimke 1838. godine, uznapredovao je razvitak tehnike

fotografiranja i izrade fotografija. Ubrzo nakon otkrića fotografije uočen je veliki potencijal

fotografske metode u istraživanjima kaznenih dijela i u otkrivanju počinitelja, ali i u drugim

policijskim poslovima.

Fotografija je objektivna, čovjek je na prvi pogled može bolje razumjeti od pisane riječi, trajna

je, a postupak od snimanja do dobivanja fotografije relativno je brz i fotografije se mogu

umnažati. Prva poznata primjena fotografije u policiji bila je 1843. godine, samo pet godina

nakon izuma fotografije.

U prvim kriminalističkim fotolaboratorijima organiziranim u sklopu Scotland Yarda (1872.) i pri

policijskoj prefekturi u Parizu (1874.) već su se redovito fotografirale osobe u svrhu registracije i

identifikacije.

Začetnici kriminalističke fotografije su Bertillon, koji je razvio sustav identifikacijske

fotografije, te Reiss, koji je osnovao katedru sudske fotografije na sveučilištu u Lousanni (danas

se tamo nalazi jedan od najpoznatijih i najopremljenjih kriminalističkih instituta).

Bilješke lica mjesta koje je netaknuto neće se pokazati korisnim samo u toku istrage u datom

momentu, nego i tokom krivičnog postupka, u smislu prezentacije lica mjesta i u svrhu lociranja

fizičkih dokaza.

Fotografije, skice i bilješke su tri metode za fiksiranje lica mjesta. U idealnim okolnostima sve bi

trebale biti zastupljene, međutim, česta ograničenja po pitanju osoblja i financija, mogu

onemogućiti uzimanje fotografija na svakom mjestu zločina, no sagledavši značaj ovih

dokumenata, ne postoje razlozi za ne pravljenje skica, bilješki i kriminalističke fotografije na licu

mjesta.

3

2. KRIMINALISTIČKA FOTOGRAFIJA

Kriminalistička fotografija predstavlja sveukupnost naučnih dostignuća, metoda i tehničkih

sredstava iz oblasti fotografije, koji se u kriminalističkoj tehnici primjenjuju za prikupljanje i

ispitivanje materijalnih dokaza, kao i za preduzimanje drugih radnji i mjera u cilju otkrivanja,

razjašnjavanja i dokazivanja krivičnih dijela.

U kriminalistici se uz pomoć fotografije na jednostavan način, autentično i trajno fiksiraju

vizuelne karakteristike izabranog objekta fotografiranja (određenog lica, prostora, predmeta,

tragova ili događaja).

Da bi kriminalistička fotografija adekvatno služila svojoj namjeni, tj. kako bi se primjenom

kriminalističke fotografije dobili odgovarajući snimci sa određenim karakteristikama, u okviru

kriminalističke tehnike izučavaju se specijalne metode i načini fotografiranja, koji se ogledaju u

posebnim pravilima i uputstvima u izboru i upotrebi tehničkih sredstava za fotografiranje.

Kriminalistička fotografija se primjenjuje u poslovima registracije i identifikacije lica, stvari i

događaja, zatim u operativnim zadacima i u istražnoj tehnici.

Prilika da se trajno zabilježi lice mjesta u svom originalnom stanju ne smije biti izgubljena, mada

će kriminalist imati limitirano vrijeme da radi na licu mjesta u prvobitnom, tj. neokrnjenom

stanju.

Bilješke lica mjesta koje je netaknuto neće se pokazati korisnim samo u toku istrage u datom

momentu, nego i tokom krivičnog postupka, u smislu prezentacije lica mjesta i u svrhu lociranja

fizičkih dokaza. Fotografije, skice i bilješke su tri metode za fiksiranje lica mjesta.

U idealnim okolnostima sve bi trebale biti zastupljene, međutim, često ograničenja po pitanju

osoblja i financija, mogu onemogućiti uzimanje fotografija na svakom mjestu zločina, no

sagledavši značaj ovih dokumenata, ne postoje razlozi za nepravljenje skica, bilješki i

kriminalističke fotografije na licu mjesta.

Fotografija sa lica mjesta nikada nije mnogo. Među njima se moraju naći one koje ilustruju svaki

opis lica mjesta, trag ili predmet koji su dati u zapisniku.

4

Fotografija se primenjuje u sistemu registracije i identifikacije kako lica, tako i stvari ili

događaja, potom u operativnom radu i kriminalističkim vještačenjima.

Slika 1. Kriminalističko fotografiranje

3. PODJELA KRIMINALISTIČE FOTOGRAFIJE

1. Registraciona - sinjaletička

2. Operativna

3. Istražna

3.1 Registraciona - sinjaletička fotografija

Sastoji se u registriranju određenih lica fotografiranjem, tako da se određena kategorija lica može

identificirati na takav način.

5

Po pravilu registriraju se osuđena lica, učinioci krivičnih djela u povratu, profesionalni učinioci.

Prepoznavanje lica i nepoznatih leševa pomoću fotografije vrše oštećeni, očevici događaja i sl.

Ova fotografija se koristi za:

1. Identifikaciju lica

2. Identifikaciju leševa

3. Raspisivanje potjernice i objave

4. Traganje za licima

5. Kriminalističko-operativne evidencije

Registraciona (sinjaletička) fotografija podrazumijeva tri poze:

1. Anfas

2. Desni profil

3. Lijevi poluprofil

Anfas i desni profil se snimaju bez ikakvih detalja, a lijevi poluprofil, onako kako lice

svakodnevno izgleda. Za fografiranje se koristi specijalna stolica koja se okreće.

Fotografija se radi u razmjeru 1:7 što je pogodno za mjerenje pojedinih dijelova tijela. U donjem

lijevom uglu fotografije upisuje se organizacijska jedinica gdje se vrši fotografiranje i registarski

broj lica.

Slika 2. Registraciona - sinjaletička fotografija

6

3.2. Operativna fotografija

Operativna fotografija se u kriminalističkoj tehnici primjenjuje pri fotografskom fiksiranju lica

mjesta kriminalnog događaja, kao i svih pronađenih tragova i predmeta koji su od značaja za

otkrivanje, razjašnjavanje i dokazivanje kriminalnog događaja. Operativna fotografija ima za cilj

realno odražavanje svih relevantnih činjenica, tj. veličinu, odnos i položaj pojedinih elemenata

slike. Također operativna fotografija se bavi, razrađivanjem sredstava i fotografskih metoda u

cilju efikasnog planiranja i sprovođenja operativno - taktičkih i istražnih mjera i radnji.

Operativna fotografija se dijeli na:

1. Uviđajnu fotografiju

2. Razmjernu fotografiju

3. Stereofotogrametrija

4. Tajnu fotografiju

5. Projekcionu fotografiju

3.2.1. Uviđajna fotografija

Osnovno pravilo uviđajne fotografije nalaže to da bude urađeno u skladu s principom od općeg

ka pojedinačnom.

Kvalitetno sačinjena uviđajna fotografija jednostavno, očigledno i uvjerljivo saopćava ogromnu

količinu informacija o općem izgledu lica mjesta, lokaciji, položaju, međusobnom odnosu i

izgledu pojedinih predmeta i tragova, kao i brojnim drugim detaljima koje je riječima nemoguće

predstaviti.

Fotografiranje na mjestu krivično djela u sklopu vršenja uviđaja odvija se u tri faze:

1. Široko ugaono fotografiranje općeg izgleda mjesta događaja i njegove okoline, kao i

prostorne veze između njegovih različitih dijelova

7

2. Snimanje fotografija sa srednje udaljenosti, a u cilju fiksiranja i predstavljanja odnosa

pojedinih predmeta i tragova

3. Pravljenje pojedinih snimaka odabranih predmeta i tragova kao i detalja koji se na njima

nalaze

Slika 3. Uviđajna fotografija

3.2.2. Razmjerna fotografija

Pod razmjernom fotografijom podrazumijeva se metod fotografiranja tragova ili predmeta koji

omogućava mjerenje pojedinih veličina na fotografiji uz pomoć mjerne pantljike. Fotografiranja

razmjernom fotografijom primenjuje se kao na licu mjesta pri vršenju uviđaja, tako i u

laboratorijskim uvjetima pri vršenju vještačenja.

8

Slika 4. Razmjerna fotografija

3.2.3. Stereofotogrametrija

Stereofotogrametrija predstavlja metodu operativne kriminalistčke fotografije pomoću koje se

dobijaju trodimenzionalne fotografije lica mjesta kriminalnog događaja, na kojima se mogu

izvršiti određena mjerenja.

Stereofotogrametrijska kamera je zapravo foto kamera koja se sastoji od stabilnog tronošca na

kome se nalazi horizontalno postavljena šina, odnosno optički most na čijim krajevima su

smještene dvije identične foto kamere koje djeluju sinkroronizirano kao jedan foto aparat.

Slika 5. Stereofotogrametrijska kamera

9

3.2.4. Tajna fotografija

U obavljanju operativnih poslova veoma često se javlja potreba da se određeni događaj,

određeno lice ili objekat fotografiše na konspirativan način, tj. da se snimanje izvrši neprimjetno,

tako da o fotografisanju zna samo lice koje je obavilo snimanje.

Primjenjuje nekoliko osnovnih tehnika tajne fotografije:

1. Fotografisanje skrivenom kamerom

2. Fotografisanje minijaturnom kamerom

3. Fotografisanje sa daljine

4. Fotografisanje u noćnim uslovima

Slika 6. Tajno fotografiranje

10

3.3. Istražna fotografija

Istražna fotografija obuhvaća one metode kriminalističke fotografije koje imaju za cilj da

određene tragove i detalje koji se golim okom teško uočavaju ili se uopšte ne mogu uočiti, učini

vidljivim i pogodnim za dalja proučavanja i ispitivanja. U zavisnosti od specifičnih metoda koje

se primjenjuju u istražnoj fotografiji razvijene su sljedeće tehnike ove vrste kriminalističke

fotografije:

1. Mikro fotografija

2. Makro fotografija

3. Fotografisanje pod različitim uslovima osvjetljenja

4. Fotografiranje sa nevidljivim zracima

Slika 7. Istražne fotografije

11

4. DIGITALNA FOTOGRAFIJA

Umjetnost fotografije, iako još uvijek mlada, ulazi u period radikalnih promjena. Kompjuterska

tehnologija sada omogućava fotografima da uhvate, sačuvaju i prikažu digitalne odraze bez

upotrebe filma ili papira.

Postupak izrade, obrade i korištenja digitalne fotografije podrazumijeva konceptualno jedinstvo

mnoštva postupaka i opreme. Iako digitalna kamera koristi svjetlost da bi stvorila sliku, umjesto

filma, svjetlost „hvataju“ kompjuterski čipovi.

1. Prednosti digitalne fotografije su:

2. Štede novac

3. Štede vrijeme

4. Odmah omogućavaju uvid u snimljeni materijal

5. Ne koriste otrovne hemikalije

6. Fotografije se mogu spremiti na disk, štampati, te odmah poslati nekome u elektronskoj

formi

7. Postoji mogućnost snimanja i kratkih video zapisa

Standardi nalažu:

1. Zaštitu originalnih digitalnih snimaka u originalnim formatima

2. Arhiviranje digitaliziranih snimaka na kompjuterskim jedinicama ili serverima samo u

formatu za čitanje - read only

3. Zabranu zamjene i mjenjanja originalnog fajla koji sadrži originalni snimak novim fajlom

12

Slika 8. Digitalna kamera

5. TIPOVI ISTRAŽNOG FOTOGRAFIRANJA

Osim fotografiranja mjesta krivičnog djela, određeni drugo tipovi fotogradije igraju vitalnu ulogu

u istraživanju. Tipovi istražnog fotografiranja uključuju snimke mjesta krivičnog djela,

obavljanja nadzora, zračne snimke, noćne, labaratorijske, fizičkog prepoznavanja te policijske

fotografije.

5.1 Fotografije za nadzor

Ovim fotografijama se utvrđuje identitet lica ili se snima kriminalno ponašanje lica bez njegovog

znanja. Fotografije ili video snimci mogu da pomognu kod identifikacije suradnika

osumnjičenog, uništavanja alibija, planiranja upada ili razvijanja plana nadziranja.

Ove fotografije često se nazivaju „zamke fotografije“ jer dokazuju da se incident dogodio i

pomažu kod identifikacije osumnjičenog i oružja. Potvrđuju svjedočenja svjedoka i njihovu

identifikaciju.

13

5.2. Zračne fotografije

Istražitelji često snimaju zračne fotografije da bi obuhvatili što veći prostor. Pokazuju rute do

mjesta krivičnog djela, kao i kako blokirati puteve kojima osumnjičeni može pobjeći i izbjeći

obilaznice, tokom njegovog gonjenja, i naravno gdje postaviti blokade. Naročito su važne u

lociranju slijepih ulica, ukoliko slijedi potjera.

Mogu se uvećavati ili prikazati u formi slajda, da bi prikazale vezu između ulica i puteva.

Primjena nove visoke tehnologije zračnih fotografija uključuje pikometriju, kompjuterski

tehnologiju koja integrira zračne snimke objekata koji se nalaze na zemlji, napravljenih iz pravih

uglova. Rezultat je 3D slika predmeta visoke rezolucije.

Slika 9. Piktometrijski GIS software

5.3. Noćne fotografije

Snimanje slika u toku noći predstavlja naročiti problem, posebno zbog osvjetljenja prostora.

Adekvatno svjetlo se može postići dužim izlaganjem svjetlosti, korištenjem foto-blica za male

oblasti i niz bliceva za veće ili korištenjem reflektora za osvjetljavanje većeg prostora.

14

Ova zadnja također pomaže u lociranju dokaza i smanjuje šansu da se dokazi slučajno unište. Za

ovu vrstu fotografije od velike pomoći je „kriminalistička termografija“

Metoda kojom se otkrivaju izvjesni toplinski obrasci i daje ih se na uvid kao fotografiju ili film.

Ovi obrasci nazivaju se termogramima i predstavljaju temperaturni profil predmeta. Stručnjaci iz

ovakvih toplinskih mapa mogu izvući dragocjene informacije.

Termovizijske kamere su uređaji prije svega namijenjeni za lociranje ljudi na velikim otvorenim

područjima, zato što postoji vrlo velika temperaturna razlika između čovjeka i okoline, koju

kamera lako registrira. Osobito su korisne po mraku i u uslovima slabe vidljivosti, zato što

količina atmosferskog svjetla uopće ne utiče na kvalitet slike.

Ipak, glavni nedostatak ovakvih uređaja je lošija rezolucija slike, tako da kamera prikazuje tek

grube obrise objekta koji se snima.

Slika 10. Građevinski objekat snimljen termovizijom

15

5.4. Labaratorijske fotografije

Ponekad se predmeti fotografiraju i u labaratoriji uz pomoć specijalne opreme koja je prevelika,

previše osjetljiva ili skupa da bi se koristila na terenu. Npr. fotografije snimljene infracrvenim

filmom mogu da otkriju sadržaj neotvorenih koverti, mrlje od krvi, korekcije u dokumentima,

varijacije u tipovima mastila koje je korišteno i ostatke koji se nalaze blizu mjesta gdje je metak

prošao kroz odjeću.

Mikrofotografija snima slike kroz mikroskop i pomaže da se idetificiraju sitne čestice dokaza

kao što su vlasi kose ili vlakana. Makrofotografija povećava predmet, npr. otisak prsta ili trag

neke alatke može biti znatno uvećan, da bi se pokazali detalji sa rubaca ili brazdi.

Laserskim zrakom se otkrivaju dokazi koji se ne mogu primijetiti golim okom, kao što je

otkrivanje otiska prsta u tepihu iako su se vlakna vratila u prvobitan položaj.

Fotografije snimljene ultraljubičastim svjetloml koriste zadnji kraj kolor spektra koji je nevidljiv

ljudskom oku, da bi se stvorio vidljivi otisak modrica i povreda mnogo nakon njigove pojave.

Slika 11. Otisak dlana pod ultravioletnim svjetlom

16

5.5. Fotografije izvršioca krivičnih djela

Iako istražitelji rijetko sami snimaju fotografije kriminalaca, one su vrlo bitne u kriminalističkoj

istrazi. Fotografiranje izvršioca vrši se u tri poze:

lice sprijeda (anfas),

lijevi poluprofil i

desni profil.

Različita su mišljenja kad su u pitanju željene poze za policijske fotografije. Neke agencije

smatraju da su prednji dio lica i profil sasvim dovoljni; drugi su za punu veličinu, sliku u

stojećem stavu. Bez obzira na pozu, policijske fotografije treba da obuhvate facijalne

karakteristike i odjeću nošenu u trenutku lišavanja slobode, jer se izgled optženog može

promijeniti od trenutka uhićenja do izslaska na sud. Policijske fotografije se mogu arhivirati po

starosnoj dobi, spolu i visini, kako bi bile lako dostupne.

One se također mogu nositi na teren radi identifikacije osumnjičenih ili da se pokažu žrtvama

krivičnih djela, kako bi im pomogle da se identificira njihov napadač. Također se koriste za

potjernice koje se izdaju u drugim policijskim agencijama i u javnosti.

Slika 12. Anfas fotografije osuđenice

17

6. FOTOGRAFIJA KAO DOKAZNI MATERIJAL

U kriminalističkoj praksi uvijek je postojalo mnogo zabune o poteškoći da se fotografije, video

trake ili (igrani) kino-filmovi prihvate kao dokazni materijali u građanskim ili krivičnom

parnicama. Veći dio ove zabune izazvan je od strane advokata koji sami nisu upoznati s

kriterijumima za uvođenje fotografija kao dokaznog materijala.

U praksi postoje samo dva kriterijuma pri razmatranju prihvatanja fotografija za dokazni

materijal:

1. Mora biti verifikovano da fotografija vjerno odražava lice mjesta za koje tvrdi da ga grafički

opisuje

2. Slika/lik na fotografiji mora biti relevantan / bitan svjedočanstvu za koje tvrdi da ga ilustruje.

Kriminalista može također uvesti u dokazni materijal i fotografije napravljene od strane svjedoka

„laika“ - „amatera“, ili bilo koje druge fotografije dokle god njihova tačnost može biti

verifikovana i dok su bitne / relevantne za predmet spora. Bilo koji svjedok koji je u stanju

izjaviti da je fotografija istinita i vjerna reprodukcija.

Međutim, nije na odmet da se izvrše neke mjere opeza kako bi se osiguralo da će fotografije biti

prihvaćene kao dokasni materijal.

Neke od podataka koji bi bili poželjni da se stave na poleđini fotografije su:

1. Vrsta kamere koja je korištena i njen serijski broj

2. Vrsta filma koji je korišten (ASA broj)

3. Podešavanje sočiva (f-stop)

4. Ime lica koje je fotografiralo i identifikacijski broj

5. Broj slučaja (ako je već dat) i adresa, uključujući broj stana

6. Broj fotografije u hronološkom redoslijedu.

18

Temeljna fotodokumentacija (arhiva) treba biti sastavljena o: otkrivanju, prikupljanu, ispitivanju,

obilježavanju i pakiranju bilo kojeg komada fizičkog dokaza koji je pronađen. Ako je neophodno

da fotografija obuhvati neki „strani objekat“, npr. lenjir / ravnalo ili neki drugi mjerni instrument,

kako bi se pokazala veličina fizičkog dokaza, treba načiniti i preliminarnu / pretnodnu fotografiju

bez uključivanja mjernog instrumenta.

Potom se pravi drugi fotos koji će prikazati i mjerni instrument. To se čini radi toga da se spriječi

mogućnost odbijanja fotografije s mjernim instrumentom kao dokaznog materijala pod

izgovorom prisustva „stranog“ objekta. Ukoliko su obje fotografije na raspolaganju, one bi se

mogle upotrijebiti u nizu (jedna za drugom) kako bi se omogućilo da obje budu prihvatljivi

dokazi.

Da bi se ostvario princip objektivnosti u izradi kriminalističke fotografije zabranjuju se retuš,

fotomontaža, upotreba svjetlosnih i drugih efekata, obrtanje strana negativa.

19

7. ZAKLJUČAK

Najvažniji preuslov za fotografiranje krim scene je netaknuto mjesto zločina, osim ako nisu u

pitanju ozlijeđena lica. Ništa se ne smije pomjerati dok se ne uzmu fotografije iz svih potrebnih

uglova. Ako su objekti uklonjeni pomjeranjem položaja ili stvari, dodane fotografije neće biti

prihvaćene kao dokaz na sudu i njihova potencijalna vrijednost bit će izgubljena.

Svako mjesto zločina treba biti fotografirano što je temeljnije moguće. To znači da mjesto

zločina uključuje mjesto gdje se zločin dogodio i svu okolinu gdje su se dogodili događaji bitni

za rasvjetljavanje zločina.

Ako mjesto zločina uključuje tijelo žrtve fotografija mora biti uzeta tako da pokazuje poziciju

tijela i njenu lokaciju na čitavom području mjesta. Slike iz blizine koje predočavaju ozljede i

moguće oružje kojima je počinjen zločin su također neophodne. Oružje i ostali fizički dokazi

također moraju biti fotografirani da bi se jasno vidjela njihova pozicija i lokacija na mjestu

zločina.

20

8. POPIS SLIKA

1) Slika 1. Kriminalističko fotografiranje

2) Slika 2. Registraciona - sinjaletička fotografija

3) Slika 3. Uviđajna fotografija

4) Slika 4. Razmjerna fotografija

5) Slika 5. Stereofotogrametrijska kamera

6) Slika 6. Tajno fotografiranje

7) Slika 7. Istražne fotografije

8) Slika 8. Digitalna kamera

9) Slika 9. Piktometrijski GIS software

10) Slika 10. Građevinski objekat snimljen termovizijom

11) Slika 11. Otisak dlana pod ultravioletnim svjetlom

12) Slika 12. Anfas fotografije osuđenice

21

LITERATURA

1. Korajlić N., 2012., Pravni fakultet Univerziteta, Sarajevo

2. Abazović M., 2002., Fakultet kriminalističkih nauka, Sarajevo

3. Petrović B., 2006., Uvod u kriminalistiku s kriminalističkom taktikom, AAB

Univerziteri,Priština

4. Modly, D., 2001, Osiguranje lica mjesta krivičnog dogaĎaja, Sarajevo,

Fakultetkriminalističkih nauka.

5. Modly, D.,1999., Metodika uviđaja, Fakultet kriminalističkih nauka, Sarajevo

6. http://www.crime-zone.com/

7. http://www.forensicmag.com/

22