**

Osnove ekonomije

PREDAVANJA 1

Doc.Dr. Velma Pijalovi

**

POJAM I METOD EKONOMIJE

OSNOVI EKONOMIJE

** Kada savladate gradivo iz ove lekcije bit e te u stanju odgovoriti na pitanja kao to su: ta je to ekonomija i kako se moe podjeliti? ta je to trite i koje su njegove funkcije? Koje su osnovne trine strukture i ta ih karakterie?

OSNOVI EKONOMIJE

**

Ekonomija je nauka koja se bavi proavanjem ljudskih aktivnosti usmjerenih na koritenje ogranienih resursa za zadovoljavanje potencijalno neogranienih elja, uz drutvena ogranienja.POJAM EKONOMIJE

**Osnovna pitanja kojima se ekonomija bavi su:ta i u kom obimu proizvoditi?Kako proizvoditi pojedine robe?Za koga proizvoditi?Ko i na koji nain donosi ekonomske odluke?POJAM EKONOMIJE

**Ekonomija se generalno moe podjeliti na:

Ekonomsku teoriju i ekonomsku politikuPozitivnu i normativnu ekonomijuMikroekonomiju i makroekonomijuPODJELA EKONOMIJE

**Ekonomska teorija prouava zakonitosti i principe (npr. prouava kakve e posljedice na tritu izazvati uvoenje poreza)Ekonomska politika prouava konkretne aktivnosti u drutvenim uslovima (najvanije ekonomske politike su fiskalna i monetarna politika). Osnovni ciljevi ekonomske politike su: stabilnost cijena, puna zaposlenost i ekonomski rast.

PODJELA EKONOMIJE

**Pozitivna ekonomija prouava uzrono-posljedine veze bez davanja vrijednosnog suda (primjer izjave koja pripada pozitivnoj ekonomiji Ako doe do smanjenja cijene proizvoda X, koliina tranje za tim proizvodom e porastiNormativna ekonomija prouava uzrono-posljedine veze uz davanje vrijednosnog suda (primjer izjave koja pripada normativnoj ekonomiji: Ako doe do smanjenja cijene proizvoda X, koliina tranje za tim proizvodom e porasti to je dobro jer e to izazvati poveanje ukupnog prihodaPODJELA EKONOMIJE

**Mikroekonomija proava ekonomsko ponaanje preduzea i domainstava (npr. bavi se odreivanjem optimalnog nivoa proizvodnje)Makroekonomija prouava kretanje ekonomskih varijabli na nivou drave (npr. Inflacija, nezaposlenost i sl)PODJELA EKONOMIJE

**Elementi definicije:Ponaanje ljudiAranmani Trine struktureGeografski prostorProces razmjene

TRITE

**Osnovne funkcije trita su:Prenos informacijaRazvijanje inicijative (motivacija)Distribucija dohotkaTRITE

**Osnovne trine strukture su:Monopol (jedan proizvoa vie kupaca) - Elektroprivreda.Monopson (jedan kupac vie proizvoaa) MljekaraOligopol (mali broj proizvoaa sa identinim ili slinim proizvodom) Pekare u malom graduKartel (karakteristike i monopola i oligopola) OPECSavrena konkurencija (teorijska trina struktura)

TRINE STRUKTURE

**Ekonomski model je apstrakcija na kojoj se zasniva ekonomska teorija.Tri osnovne komponente ekonomskog modela su:Varijable: zavisne i nezavisneParametriPretpostavke ponaanja

METOD EKONOMSKE NAUKE

**

Studentima koji imaju slabo predznanje iz matematike preporuujemo da obrate panju na DODATAK POGLAVLJU I: RAD SA GRAFIKONONIMA (E. Vilogorac, Uvod u ekonomiju, Ekonomski fakultet u Sarajevu, 2001.g). Ovaj dodatak moe Vam pomoi kod savladavanja narednih lekcija iako ispit NE OBUHVATA pitanja koja se odnose na DODATAK.

**

ELIM VAM UGODNO UENJE

OSNOVI EKONOMIJE