liber mesuesi - muzika 6

LIBR PR MSUESIN

Muzika 6

Violeta Shamku

Prmbajtja

1. Hyrje 51.1. Pse shrben ky libr? 51.2. far synon ky libr? 51.3. far prmban ky libr? 5

2. Kompetencat dhe kuptimi i tyre 72.1. Lidhja e muziks me kompetencat kye 72.2. Lidhja e muziks me fushat e tjera kurrikulare 92.3. Kuptimi i kompetencave lndore muzikore e i tematikave dhe lidhja ndrmjet tyre. 13

3. Planifi kimi i kurrikuls kuptimi dhe zbatimi 143.1. Plani vjetor i lnds Muzik 153.2. Plani 3 mujor (i ndrthurur)

4. Metodologjia e t nxnit dhe msimdhnies bazuar n kompetenca n lndn e muziks 214.1. Planifi kimi i situatave t t nxnit 214.2. Planifi kimi ditor 21

5. Vlersimi5.1. Llojet e vlersimit: Vlersimi i vazhdueshm, periodik dhe prfundimtar. 135

br? n ky libr?

prmban ky libr?

mpetencatmpetencat dhe kuptimitt.1. Lidhja e muziks me ko

2.2. Lidhja e muziks me fus2.3. Kuptimi i kompetencave lndore mdhe lidhja ndrmjet tyre.

3 Pl ifiki i i k ik l3. Planifi kimi i kurrikuls kuptimi dhe zbatimi 3.1. Plani vjetor i lnds Muzik 3.2. Plani 3 mujor (i ndrthurur

MetoMeto e t nxnit dhe msimdhnies bazu lndn e muziks

Planifi ki nxnit fikimi ditor

i vamtar.

Muzika 6

5

Hyrje

I dashur koleg!Muzika sht nj disiplin artistike dhe gjuh universale q ndihmon nxnsit/et t kuptojn e t lidhin fenomenet dhe dukurit muzikore, proceset dhe shtjet q i prkasin muziks, duke vrtetuar ligjshmrin e tyre. Shpjegimi i mnyrave t interpretimit dhe t ndrtimit t tyre on drejt realizimit t nj procesi t suksesshm t msimit t muziks. Muzika qndron mes t gjitha formave t tjera inteligjente t njeriut (artit n prgjithsi, shkencave shoqrore e historike dhe shkencave artistike), si nj prbrs i barabart me to i progresit intelektual dhe i humanitetit.Zhvillimi i muziks n shkoll sht nj vler e madhe pr t mundsuar edukimin dhe formimin kulturor, zhvillimin e personalitetit t nxnsve, zhvillimin e aftsive t tyre pr t punuar dhe krijuar n mnyr t pavarur, sistematike si dhe pr t menduar n mnyr krijuese dhe kritike.

Pse shrben ky libr?Ky libr do tu shrbej msuesve/eve t muziks, t njohin dhe zhvillojn aftsit e tyre profesionale n lndn e muziks, pr zbatimin m s miri t risive n kurrikuln e muziks.

far synon ky libr?Meqense arsimi po zbaton msimdhnien bazuar n kompetenca, ky libr do t shrbej si nj udhrrfyes pr t gjith msuesit/et e muziks, t cilt/at do ta ndrtojn punn e tyre t prditshme bazuar n njohjen e dokumentacionit t ri: korniza kurrikulare, kurrikula brtham e arteve, programi msimor, dhe vlersimi bazuar n nivelet e arritjes s kompetencave n arte, t cilat prkojn me tri faza mjaft t rndsishme: a) plani kimi i t nxnit;b) metodologjia e msimdhnies;c) vlersimi i t nxnit bazuar n qasjen e re me kompetenca. Qllimi i ktij libri sht t orientoj dhe ndihmoj msuesit/et q japin msim n klasn e gjasht, pr t prmbushur synimet e ksaj kurrikule s muziks, pr ndrtimin e kompetencave lndore dhe ato kye te nxnsit/et e klass s gjasht, pr t plani kuar dhe realizuar detyrat e tyre s msimdhnies s ksaj lnde, konform dokumenteve zyrtare dhe fazave npr t cilat kalon msimdhnia.

Muzika 6

Hyrje

I dashur koleg!

Libr msuesi

6

far prmban ky libr?Ky libr sht konceptuar n prputhje me programin e klass s gjasht, t shkalls s tret t lnds Muzik, miratuar nga MAS-i, n dhjetor 2014. Meqense jemi n hapat e par t ksaj reforme me qasjen e re bazuar n kompetenca,ky libr merr prsipr: t sqaroj do msues/e t muziks pr t gjitha shtjet e plani kimit, metodologjis

dhe vlersimit, q duhet t zbatoj do msues/e n lndn e tij/saj. t prezantoj dokumentet e hartuara dhe mnyrn se si ato duhet t prdoren nga

vet msuesi/ja n lndn e muziks. t udhzoj t gjitha formatet e reja: plani kimi vjetor, tremujor, ditor, situatat e

t nxnit, formatet e vlersimit etj., me t cilat duhet t punoj msuesi/ja gjat nj viti shkollor.

Ndryshe nga ka msuesi/ja sht msuar t gjej n nj libr msuese/i, ky libr, n parim, jep dhe ofron modele ose sugjeron modele por nuk i dikton ato. do model q ka t bj me plani kimin, me situatat e t nxnit, me metodologjin apo me vlersimin, krijohet mbi nj baz t caktuar t nivelit t klass ku msuesi/ja jep msim.

Realiteti n do klas, mund t sugjeroj modele t ndryshme, pr tema t caktuara.

Autorja

Muzika 6

7

I PROGRAMI MSIMOR, KOMPETENCAT DHE KUPTIMI I TYRE

Ky libr ka si qllim t jap disa orientime pr krijimin e kushteve n ndrtimin e kompetencave t lnds s muziks si dhe t kompetencave kye, t cilat ndrthuren me njra-tjetrn, si dhe realizimin e temave ndrkurrikulare nprmjet lnds s muziks, i cili sht gjithashtu nj komponent i rndsishm i programit t muziks, pr kontributin e muziks n shoqri dhe n jetn e prditshme. N kt libr, gjithashtu, prshkruhet lidhja e muziks me fushat e tjera kurrikulare, n mnyr q kurrikula e arsimit parauniversitar t funksionoj si nj e tr pr realizimin e qllimit kryesor, at formimit t nxnsve. Muzika zhvillohet n t gjith arsimin e detyruar prmes 4 shkallve, q prfshijn arsimin llor (AF) klasat 1-5 dhe arsimin e mesm t ult (AMU) klasat 6-9, pra dy cikle arsimimi, t cilat prfshijn brenda tyre 9 vite shkollimi. T katrta shkallt grupohen n mnyr t till: shkalla e par: klasa prgatitore (mosha parashkollore, 5-6 vje) klasa dyt shkalla dyt: klasa e tret klasa e pest shkalla e tret: klasa e gjasht klasa e shtat shkalla e katrt: klasa e tet klasa e nnt.

2.1 Kompetencat kye dhe muzikaFjala kompetenc ka lluar t lakohet rndom n mjediset msimore. Kompetencatshprehen nprmjet prdorimit t njohurive, shkathtsive, vlerave dhe qndrimeve n trajtimin e plot dhe t kuptueshm t situatave t kontekstit. Kto ndryshime shtrojn domosdoshmrin e zotrimit t kompetencave q i aftsojn individt/nxnsit/et t menaxhojn ndryshimet dhe situatat e reja.N prputhje me qllimet e arsimit parauniversitar, kto kompetenca jan:

1. Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit.2. Kompetenca e t menduarit .3. Kompetenca e t msuarit pr t nxn.4. Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin.5. Kompetenca personale.6. Kompetenca qytetare.7. Kompetenca digjitale.

Kompetencat kye, n muzik zhvillohen sipas nj kontekstit t caktuar muzikor.

Libr msuesi

8

N shkalln e tret n programin msimor t muziks, ato vijn t ndrtuara nga dy shkallt paraardhse, I dhe II. Programi i muziks ka n thelbin e tij krijimin e kushteve pr ndrtimin e kompetencave t lnds si dhe t kompetencave kye q lidhen me to.

Tabela1: Rezultatet kryesore t t nxnit sipas kompetencave kye q realizohen nprmjet lnds s muziks pr shkalln e tret.

SHKALLA E TRETKLASA E GJASHT DHE E SHTAT

KOMPETENCAT KYE PR TU REALIZUAR N MUZIKKompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit

Nxnsi/ja: krijon personalitetin e vet n veprimtarit artistike; kupton drejt mesazhin artistik; demonstron nj komunikim t qart me an t gjuhs muzikore, simboleve,

shenjave dhe formave muzikore; shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n

muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t menduarit

Nxnsi/ja: krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur; zgjidh probleme t ndryshme muzikore/artistike; zhvillon aftsit pr t menduar n mnyr krijuese dhe ndrvepruese; ndjek udhzimet pr t realizuar nj krijim muzikor.

Kompetenca e t msuarit pr t nxnNxnsi/ja: klasi kon mjetet pr t realizuar nj krijim muzikor; prdor burime t ndryshme informacioni pr t realizuar nj krijim muzikor; krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.

Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisinNxnsi/ja: ndrmerr nisma pr t zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jasht klass

duke kontribuar n mnyr krijuese.Kompetenca personale

Nxnsi/ja: zhvillon besimin te vetja gjat veprimtarive muzikore; prfshihet n mnyr aktive n jetn artistike shkollore dhe n komunitet; rrit ndrgjegjsimin pr veten, n zhvillimin e vetbesimit dhe n krijimin e

besimit te t tjert.1 Kjo tabel sht shkputur nga programi msimor i muziks, klasa gjasht.

Muzika 6

9

Kompetenca qytetareNxnsi/ja: bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore; respekton punn e t tjerve; bashkpunon me t tjert pavarsisht kulturs, brenda dhe jasht shkolls.

Kompetenca digjitaleNxnsi/ja: krijon informacion si dhe bashkpunon n rrjetet informuese n internet; njeh mjete t ndryshme n funksion t informacionit muzikor si: magnetofon,

audio, video CD, DVD etj.

do msues/e duhet t dij pse shrbejn 7 kompetencat kye, dhe si ti zhvilloj dhe ti ndrtoj ato n kontekstin e lnds s vet me nxnsit/et sipas formateve t prcaktuara. Kto kompetenca ndrtohen dhe arrihen prgjat nj shkalle t caktuar, n kt rast, kompetencat kye t shkalls s tret lidhen me klasn e gjasht dhe t shtat, t AMU-s. Msues/ja duhet t kujdeset q prve kompetencave lndore t muziks, t zhvilloj domosdoshmrisht me nxnsit/et e tij/saj edhe kompetencat kye.

2.2 Kuptimi dhe zbatimi i kompetencave dhe tematikave q zhvillohen n lndn e muziks:

Qasja e bazuar n kompetenca sht i gjith procesi i t nxnit q zhvillohet n fushn e arteve n prgjithsi, n t gjitha shkallt, dhe q ndrtohet prmes kompetencave t ksaj fushe t krijimit, t performimit/interpretimit dhe t vlersimit. N t gjitha shkallt e kurrikuls, ato zhvillohen dhe plotsohen m tej me kompetencat speci ke lndore t muziks. Kompetencat lndore t muziks, jo vetm lidhen dukshm dhe n mnyr logjike e metodike me kompetencat kye, por kto kompetenca jan t lidhura ngusht me tematikat e lnds s muziks dhe zhvillohen nprmjet tyre.Prvetsimi i muziks nnkupton zotrimin e kompetencave muzikore. N kto kushte, zotrimi i kompetencave muzikore do t thot aftsia pr t kuptuar, pr t gjykuar, pr t prdorur muzikn n nj shumllojshmri situatash dhe kontekstesh jo vetm brenda kontekstit t programit msimor dhe krkesave t tij, por edhe n situata n t ciln muzika luan ose mund t luaj nj rol t rndsishm.

Libr msuesi

10

Me kurrikuln e re, muzika sht strukturuar me tri (3) kompetenca, t cilat listohen si m posht:Kompetenca 1: Krijimi muzikor: kjo kompetenc ka t bj me prdorimin e ideve t ndryshme pr t organizuar krijimin muzikor, prdorimin e elementeve muzikore gjat krijimit, zhvillimin e ideve t reja gjat krijimit, dhe organizimin e krijimit sipas strukturs muzikore, duke ndar prvojat e veta krijuese me t tjert.

Kompetenca 2: Performimi/interpretimi muzikor: kjo kompetenc ka t bj me kuptimin dhe zbatimin e teknikave t kndimit, t luajtjes n instrument, t interpretimit, t improvizimit deri n perfeksionim. Ajo ka t bj gjithashtu me respektimin e rregullave t luajtjes n instrument dhe ndarjen e prvojave t veta performuese me t tjer.

Kompetenca 3: Vlersimi muzikor: kjo kompetenc ka t bj me kuptimin dhe analizimin e veprave muzikore q nga format e vogla e deri tek ato t mdhat, duke br nj gjykim kritik dhe estetik q i prgjigjet ksaj grupmoshe.

Tabela2 e kompetencave lndore t muziks dhe prshkrimi i tyre.

N krah t kompetencs lndore sht br prshkrimi i asaj ka duhet t realizoj nxnsi/ja pr ndrtimin e secils kompetenc muzikore.

Kompetencatmuzikore

Prshkrimi i kompetencave lndore

1. Krijimi muzikor

Nxnsi/ja: prdor ide t ndryshme pr t organizuar krijimin

muzikor; prdor elementet muzikore gjat krijimit; zhvillon ide t reja gjat krijimit muzikor; organizon krijimin e vet muzikor, sipas rregullave t

strukturs s periudhs muzikore; ndan prvojat e veta krijuese me t tjert.

2. Performimi/interpretimi muzikor

Nxnsi/ja: zhvillon teknikat e kndimit, t luajtjes, t dgjimit, t

analizimit dhe t improvizimit n nivele t ndryshme; perfeksionon kndimin duke zbatuar teknikat e

performimit/interpretimit muzikor; respekton rregullat e luajtjes n instrumente; ndan prvojat e veta performuese me t tjer.

2 Kjo tabel sht marr nga programi msimor i muziks, klasa e gjasht, shkalla e tret.

Muzika 6

11

3. Vlersimi i veprave muzikore

Nxnsi/ja: analizon veprat muzikore q nga format e vogla e deri

tek ato t mdha; vlerson veprat muzikore, duke br nj gjykim kritik

dhe estetik.

Tematikat q prshkojn lndn e muziksBazuar n kt kurrikul, lnda e muziks synon t prmbush 3 kompetencat e lnds,t cilat lidhen me kompetencat kye q nj nxns/e duhet t zotroj gjat jets s tij dhe q arrihen nprmjet 3 tematikave kryesore.Tematikat zhvillohen prgjat programit, dhe krijojn kushte q nxnsi/ja t ndrtoj dhe t zbatoj njohurit, shkathtsit, qndrimet dhe vlerat, n funksion t kompetencave t lnds dhe t ndrtimit t kompetencave kye. Pr seciln tematik jan paraqitur njohurit pr seciln klas t do shkalle prkatse. Prshkrimi i secils tematik dhe prshkrimi i kompetencave lndore q duhet t demonstroj nxnsi/ja lidhur me tematikat prkatse paraqiten vetm n nivel shkalle.

TEMATIKAT E MUZIKS KOMPETENCAT E MUZIKSTematika 1: Gjuha dhe komunikimi muzikor.

Kompetenca 1: Krijimi muzikor.

Kompetenca 2: Performimi/interpretimi muzikor.

Kompetenca 3: Vlersimi i veprave muzikore.

Tematika 2: Teknika dhe procesemuzikore.Tematika 3: Historia, muzika dhe shoqria.

Libr msuesi

12

Diagrami3: Kompetencat kye, lndore dhe tematikat e muziks.

3 Ky diagram sht marr nga programi msimor i muziks, klasa e gjasht, shkalla e tret.

Kompetenca prjetn, siprmarrjen

dhe mjedisin

Kompetenca personale

Kompetenca e t shprehurit

Kompetenca e t nxnit

Kompetenca e t menduarit

Kompetenca digjitale

Kompetenca e komunikimit dhe t

shprehurit

Teknika dhe

procese muzikore

Gjuha dhe

komunikimi muzikor

Historia, muzika dhe

shoqria

muzikor

Historiauzika d

MUZIKA &NXNSI/JA

Krijimi muzikor

Perfomimi/Interpretimi

muzikor

Vlersimi i veprave muzikore

G1

T2

muH

mu3

Kompetenca qytetare

Muzika 6

13

Nse do t bnim nj shpjegim t diagramit, vrejm se kompetencat kye dhe kompetencat lndore zhvillohen prmes tematikave t lnds s muziks, ku n qendr t msimdhnies sht nxnsi/ja.

2.4 Lidhja e muziks me fushat e tjera kurrikulare - diagrami4

Muzika sht e lidhur me lndt brenda fushs s saj, por edhe me fusha t tjera t nxni n kurrikul. Melodia, ritmi, harmonia, dinamika, tempi, forma, struktura etj., lidhen shum mir me disiplinat e tjera artistike brenda fushs s arteve si: me krcimin, artin pamor, teatrin, por edhe me fusha t tjera t nxni brenda kurrikuls si: matematikn, gjuhn dhe komunikimin, shkencat shoqrore etj. Kshtu msuesit/et duhet tu japin mundsin nxnsve/eve t konsolidojn dhe formojn prvojat q ata/ato kan krijuar, duke i pasuruar dhe duke u dhn drejtim t mtejshm ktyre prvojave. M posht paraqiten disa lidhje ndrlndore t muziks me lnd t tjera, t para prmes njohurive.

4 Ky diagram sht marr nga programi msimor i muziks, klasa e gjasht, shkalla e tret.

SHKENCAT E NATYRS- Harmonia.- Dinamika.- Valt.

GJUHT DHE KOMUNIKIMI- Leximi dhe shkrimi i t dhnave

muzikore.- Prkthimi i njohurive muzikore.- Mbrojtja e nj argumenti duke u bazuar n njohurit muzikore.

MATEMATIKAThyesat 1/4, 2/4, 3/4, 4/4.3/8, 6/8.5/8, 7/8, 9/8.Intervalet.

SHKENCAT SHOQROREDHE MJEDISI- Kultura.- Identiteti kombtar.- Trashgimia kulturore.- Kostumet.

EDUKIMI FIZIK, SPORTET DHE SHNDETI- Ecja marsh.- Ritmi.- Vallzimi.- Melodia.

TEKNOLOGJIA DHE TIK- Mbledhja e informacionit mbi jetn e kompozitorve

nprmjet internetit.- Organizimi dhe prpunimi i informacionit t gjetur.- Analiza dhe interpretimi i informacionit.- Paraqitja dhe prezantimi i tyre n Power Point.

MUZIKA

Libr msuesi

14

II PLANIFIKIMI I KURRIKULSPlani kimi i kurrikuls sht nj proces mjaft i rndsishm n punn e msuesit/es q zgjat gjith vitin shkollor. Prgatitja e dokumenteve q shoqrojn punn e tij/e saj prgjat vitit jan t shumta dhe kan t bjn me plani kimin e kurrikuls dhedokumentet prkatse. Plani kimi ktyre dokumenteve t kurrikuls s re nga Msues/ja krkon: liri, eksibilitet dhe prgjegjshmri n plani kim. Kto dokumente jan:1) Plani kimi vjetor i lnds s muziks 2) Plani kimi 3 mujor (i ndrthurur sipas tematikave)Plani kimi i planit vjetor dhe tremujor, bhet sipas ndarjes s kohs msimore q sugjeron programi msimor i muziks dhn n tabeln e mposhtme:

Tabela 1: Koha msimore pr do tematik

Gjuha dhe komunikimi muzikor

Teknikat dhe proceset

Historia, muzika dhe

shoqria

Gjithsej or

Shkalla e tret

Klasa e gjasht 14 15 6 35 or

Plani kimi vjetor i programit sht i ndrtuar me tremujor, ku secili tremujor ka nj grup t caktuar orsh, n baz t kohs msimore t prcaktuara n programin msimor. Pra kemi tashm nj term t ri: tremujor dhe jo semestr.Pr shkak t speci ks q ka lnda e muziks, tematikat ndrthuren me njra-tjetrn, pr t mos e br monotone orn msimore dhe lndn, dhe pr t ndrthurur njohurit me njra-tjetrn prgjat: a) plani kimit vjetor t tremujorve b) plani kimit tremujor tem pr tem.Tremujort n modelin e mposhtm i kemi ndar, duke br nj prllogaritje t prafrt t zgjatjes s shkolls prgjat ktyre periudhave me + ose , q do msues/e i llogarit vet.

Muzika 6

15

Planifi kimi vjetor i lnds muzik, sipas tremujorve

TematikatShprndarja e prmbajtjes lndore

Shtator Dhjetor14 or

Janar Mars12 or

Prill Qershor9 or

Gjuha dhe komunikimimuzikor

(14 or)

Komunikojm prmes tingujve

Koha 2/4, Nota dhe pushimi 1/8

Pentagrami elsi i solit Koha 3/4 dhe pika e vlers.

Lidhja vlerse dhe shprehse.

Vendosja e notave n pentagram (notat n vija e fusha).

Koha 4/4.

Notat posht e sipr pentagramit.Gjatsia e tingujve.

Masa muzikore dhe shenjat e prsritjes.Prforcim Prforcim Projekt

Teknika dhe procese muzikore

(15 or)

Himni Kombtar. Knga Prit sinjalin pastaj ik

Kng djepi, Brahms.

Knga ndrr. Knga Fyelli i bariut

Knga The farmer in the dell.

Knga Delja rud. Knga Urim msueses

Luajm me fyell n koht e thjeshta.

Knga Alfabeti shqip. Knga Neve jemi lulebore

Fyelli dhe rregullat e lojs s fyellit.

Luajm me fyell n koht e thjeshta

Ushtrime teknike hap pas hapi.

Luajm me fyell n koht e thjeshta.

Historia, muzika dhe shoqria

(6 or)

Struktura muzikore:motivi-fraza-fjalia-periudha.

Formatmuzikore 1-2-3 pjesshe.

Minueti

Ndrtimimuzikormonodik,polifonik,kanoni.

Forma e thjesht muzikore.Projekt

35 or 14 or 12 or 9 or

Libr msuesi

16

Planifi kimi 3 mujor5, lnda muzik, Periudha: shtator - dhjetor

Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave kye

Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit1. Krijon personalitetin e vet n veprimtarit artistike. 2. Kupton drejt mesazhin artistik. 3. Demonstron nj komunikim t qart me an t gjuhs muzikore, simboleve, shenjave dhe formave

muzikore.4. Shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t

pavarur.

Kompetenca e t menduarit1. Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.2. Zgjidh probleme t ndryshme muzikore/artistike. 3. Zhvillon aftsit pr t menduar n mnyr krijuese dhe ndrvepruese.4. Ndjek udhzimet pr t realizuar nj krijim muzikor.

Kompetenca e t msuarit pr t nxn1. Klasi kon mjetet pr t realizuar nj krijim muzikor.2. Prdor burime t ndryshme informacioni pr t realizuar nj krijim muzikor.3. Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.

Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin1. Ndrmerr nisma pr t zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jasht klass duke kontribuar n

mnyr krijuese.

Kompetenca personale1. Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.2. Prfshihet n mnyr aktive n jetn artistike shkollore dhe komunitet. 3. Rrit ndrgjegjsimin pr veten, n zhvillimin e vetbesimit dhe n krijimin e besimit te t tjert.

Kompetenca qytetare1. Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.2. Respekton punn e t tjerve.3. Bashkpunon me t tjert pavarsisht kulturs, brenda dhe jasht shkolls.

Kompetenca digjitale1. Krijon informacion si dhe bashkpunon n rrjetet informuese n internet.2. Njeh/prdor mjete t ndryshme n funksion t informacionit muzikor si: magnetofon, audio, video

CD, DVD etj.

5 Bazuar n speci kn q ka kjo lnd d.m.th. t ndrthurjes s tematikave, prshkrimi i tyre dhe i kompetencave lndore mund t bhet m vete, por gjithmon bazuar vetm n gamn e njohurive q do tu jepen nxnsve/eve pr do tremujor.

Muzika 6

17

Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave t lndsKrijimi muzikor: Performimi/interpretimi

muzikor:Vlersimi muzikor:

kombinime t ndryshme vlerash notash dhe pushimesh;

prdor simbole t ndryshme muzikore t msuara, duke krijuar diversitet n krijimin e vet;

demonstron kuptimin e tyre gjat shpjegimit t krijimit t vet;

komunikon qart njohurit muzikore, duke i lidhur ato me emocionet e kngve q kndon;

provon t kndoj fragmente t vogla muzikore pr t kuptuar ndryshueshmrin e muziks;

krijon nj motiv muzikor t personalizuar;

imiton me z ose shkllim motive nga vepra t ndryshme muzikore.

demonstron gjat interpretimit t kngve simbolet muzikore;

luan apo kndon duke respektuar simbolikat e msuara;

kndon duke respektuar teknikn e kndimit prmes rregullave t prcaktuara;

interpreton kngt me ndjenj dhe emocion; performon/interpretonkngt n eventet e klass apo t shkolls;

performon / interpreton kng t ndryshme me emocion;

vlerson interpretimin dhe performimin e t tjerve;

prdor media (DVD, CD, magnetofon) pr t reklamuar /prezantuar punn e vet;

ndan prvojn e vet artistike me t tjert.

shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat respektimit t simboleve;

bn lidhje ndrmjet asaj q di mbi format muzikore, instrumentet apo vokalin dhe asaj q dgjon n nj vepr muzikore;

bn gjykime kritike ndaj nj muzike t caktuar, duke u mbshtetur n gjuhn muzikore ndryshueshmrine ritmeve muzikore, shpejtsin muzikore, formn muzikore, karakterin e pjesve muzikore;

komunikon mendimin e vet rreth veprave muzikore t dgjuara;

re ekton emocionet q i krijon nj vepr muzikore gjat kohs q interpretohet/luhet;

shpreh mendimin e vet rreth pjess muzikore q dgjon;

prdor nj fjalor t thjesht muzikor;

respekton mendimin e shokve/shoqeve;

merr pjes n aktivitete t ndryshme brenda dhe jasht shkolls.

Libr msuesi

18

NR. TEMATIKA TEMAT MSIMORE

SITUATA E PARASHIKUAR E T NXNIT

BURIMET

1. Teknika dhe procese

Himni Kombtar Kombi dhe identiteti im shqiptar

Improvizohet nj kuiz me pyetje rreth historis s Flamurit dhe Historis s Shqipris.

Teksti i nxnsit/es, materiale nga enciklopedia,materiale nga interneti,postera me tekstin e kngs, me amurin kombtar, foto, CD.

2. Gjuha dhe komunikimimuzikor

Komunikojmprmes tingujve.

Nj dit n mjedisin e shkolls time (apo n nj lugin)

Vet nxnsit/et krkojn dhe zbulojn shumllojshmriburimesh tingullore, nga mjedisi prreth tyre, apo n natyr, duke prcaktuar karakteristikat e tyre sipas asaj q dgjojn.

Materiale nga mjedisi q lshojn tingujteksti i nxnsit/es, CD.


Pentagrami dhe elsi i solit.

Simbolet muzikore dhe kuptimi i tyre

Nxnsit/et shkruajn simbole t ndryshme dhe japin kuptimet e tyre. Pastaj gjejn n tekst gjithka me t ciln ata nnkuptojn nj simbol muzikor.

Teksti i nxnsit/esdetyr e kryer nga nxnsit,materiale t prgatitur a nga msuesi/ja,materiale nga interneti.


Knga ndrr. Un dhe muzikaNj dit n X-factor... nxnsit shprehen pr kngt q plqejn, duke knduar fragmente dhe duke shprehur dshirat e tyre rreth asaj q duan t bhen n jet.

Teksti i nxnsit/es, materiale t ndryshme enciklopedike.

Tremujori i par Shtator - Dhjetor, planifikimi i temave msimore

Muzika 6

19


Notat muzikore Loja e emraveVizatohet pentagrami n mesin e klass n dysheme dhe do nxns mban n duar nj emr t notave n vija ose n fusha. Sapo prmendet emri i nots, nxnsi z vend mbi vijn apo n fushn e pentagramit.

Teksti i nxnsit/es, libra t ndryshm muzikor,materiale t prga tura nga msuesi/ja.


Knga Delja rud.

Qengji kafsh e dashurNxnsit/et gjejn materiale nga mjedisi rreth blegtoris, diskutojn pr t mirat q marren nga qengjat dhe delet.

Teksti i nxnsit/es, materiale nga enciklopedia,materiale nga interneti pr kngn popullore kosovare.


Notat posht dhesipr pentagramit.

Loja e emrtimit t notaveVazhdohet zgjerimi i situats: tema 5.

Teksti i nxnsit/es, libra t ndryshm muzikor,materiale t prgatitura nga msuesi/ja.


Fyelli rregullat e luajtjes me t.

T ngjashm dhe t ndryshmVendosen disa foto t instrumenteve frymore popullore ose sillen konkretisht disa modele fyejsh q duken t ngjashm, por q n t vrtet ndryshojn nga vrimat, gjatsia e trupit t fyellit apo bokina.

Teksti i nxnsit/es, instrumenti i fyellit.


Knga Alfabeti shqip.

Vazhdohet zgjerimi i situats: tema 1.

Teksti i nxnsit/es,materiale nga enciklopedia,materiale nga interneti,postera me shkolln e par shqipe, foto t autorve t kngve, CD me kng.


Gjatsia e tingujve.

Gjeni ndryshimet...Vendosen nota t ndryshme muzikore, duke pyetur ku jan ndryshimet dhe pse shrbejn kto ndryshime? A duhen respektuar ato?

Teksti i nxnsit/es, libra t ndryshm muzikor,materiale t prgatitura nga msuesi/ja.

Libr msuesi

20


Ushtrime me fyell. Folklori muzikor i popullit timVazhdohet zgjerimi i situats: tema 8.

Teksti i nxnsit/es,instrumenti i fyellit.


Masa muzikore dhe shenjat e prsritjes.

Gjuha dhe muzikaShenjat e piksimit n gjuh - presja.Nxnsit asin pr funksionin q luan presja n gjuh. Po n muzik si vendoset presja? Por kur duam t prsritim iden far bjm?

Teksti i nxnsit/es,libra t ndryshm muzikor,materiale t prgatitura nga msuesi/ja.

13. Historia, shoqria, muzika

Format muzikore (motivi - fraza - fjalia - periudha).

Forma n piktur dhe forma n muzikNxnsit/et asin pr format q shikojn n mjedis, n piktur, dhe m pas diskutojn pr format n muzik.

Teksti i nxnsit/es,materiale t prgatitura nga msuesi/ja,magnetofoni,CD me fragmente muzikore.

14. Prforcim

MetodologjiaMetoda interaktive, bashkvepruese, gjithprfshirse.Puna n grup dhe puna individuale.Hetimi dhe zbulimi. Zbatime praktike brenda dhe jasht klase.Metoda integruese.Bashkbisedim.Teknika q zhvillojn mendimin kritik dhe krijues.Prezantime n forma t ndryshme, prfshir TIK.Projekte kurrikulare.

Muzika 6

21

METODOLOGJIA E MSIMDHNIES

4 Metodologjia e t nxnit dhe e msimdhnies bazuar n kompetenca n lndn e muziks

Planifi kimi i situatave t t nxnit - Planifi kimi ditor

Prdorimi i metodologjive e kase n procesin e t nxnit t muziks sht kusht pr rritjen e cilsis s arritjeve nga ana e nxnsve/eve, duke i dhn secilit /s mundsin t shfaq dhe t zhvilloj potencialin muzikor/artistik q zotron brenda vetes. Organizimi i mir i procesit t msimit t muziks, do t thot q nxnsit/et vendosen n situata konkrete krijuese, ku ata/ato prjetojn dhe provojn vet gjat proceseve muzikore. Kjo arrihet vetm nprmjet motivimit dhe prkundrejt zhvillimit t kompetencave t caktuara si dhe tematikave prkatse msimore.Msimdhnia e muziks, pr nga vet natyra, nnkupton nj veprimtari krijuese, shprehse, emocionale. do prmbajtje dhe veprimtari msimore muzikore sht e plqyeshme dhe krijon emocione, kur nxnsit/et qasen drejt saj n mnyr t vetdijshme, ka u mundson atyre shprehjen e potencialit intelektual/krijues dhe artistik n shum aspekte. Msimdhnia e muziks, synon gjithprfshirjen dhe bazohet n msimdhnien dhe n nxnien bazuar n kompetenca; n msimdhnien me n qendr nxnsin dhe n msimdhnien e nxnien e integruar.Nxnsit/et e nj klase jan t ndryshm, pr sa i prket mnyrs se si ata/ato nxn: individualisht, n grup, nn udhheqjen e msuesit/es, t pavarur/a, me an t mjeteve konkrete etj. Plani kimi dhe przgjedhja e metodave t msimdhnies n msimin e muziks mban parasysh: kompetencat kryesore t t nxnit n muzik; lidhjen konceptuale, ruajtjen e koherencs vertikale t njohurive e t aftsive n

kuptimin q ndrtimi i do njohurie dhe edukimi i do aftsie mbshtetet n ato t mparshmet;

vazhdimin e formimit dhe forcimin e aftsive dhe t shprehive muzikore; rndsin e zbatimeve krijuese/interpretuese/vlersuese muzikore (brenda dhe

Libr msuesi

22

jasht klass), t cilat lidhin konceptet muzikore me situata t jets reale; rndsin e prdorimit t mjeteve muzikore konkrete didaktike dhe ato t

teknologjis CD, DVD, kompjuter, magnetofon; nevojn e individit pr t nxn gjat gjith jets; rndsin e qndrimit pozitiv ndaj lnds s muziks dhe vlersimit t

prdorimit t gjithanshm t saj; nxitjen e bashkveprimit msues/e-nxns/e q n procesin msimor msues/

ja dhe nxnsi/ja t jen plotsues/e t njri-tjetrit.

Nj msimdhnie e plani kuar mir, krijon kushtet e nevojshme pr nj nxnie t suksesshme dhe lehtson, si punn e msuesit/es, ashtu edhe at t nxnsit/es. Kompetencat muzikore jan t prcaktuara n kt program, jan t ndrlidhura dhe zhvillohen nprmjet situatave t t nxnit q kan n qendr pjesmarrjen aktive t nxnsve/eve. Ata/ato jan aktiv/e kur prfshihen n veprimtari, krijime ose stimulime t njohurive, t interpretimeve/performimeve, t gjykimeve dhe t qndrimeve. Pr t siguruar kt pjesmarrje aktive t nxnsve/eve, msues/ja duhet t krijoj nj atmosfer q i bn ata t ndihen t lirshm/me dhe t zhdrvjellt/a pr t zhvilluar njohurit e tyre n muzik.Gjithashtu, sht e rndsishme q nxnsi/ja t punoj me situata dhe veprimtari konkrete ku i krkohen arsyetime apo prgjigje t pyetjeve t tilla si: Pse m plqen? A sht melodioze? Cilat instrumente dgjoj? Pse shquhet ky kompozitor? etj. N kt mnyr ai/ajo inkurajohet t re ektoj mbi veprimet e veta dhe t zhvilloj situata t reja n kontekste t caktuara.Projektet kurrikulare afatgjata jan nj tjetr mnyr pr ti krijuar nxnsit/ets mundsin t zbatoj njohurit dhe aftsit q zotron, dhe nga ana tjetr t krijoj lidhje integruese me lnd t tjera n fushn e arteve dhe jasht saj. Edhe prezantimet e projekteve, diskutimet, debatet gjat realizimit t tyre jan mundsi shum e mir pr realizimin e kompetencave muzikore/artistike, por mbi t gjitha t kompetencave kye.

Muzika 6

23

PLANIFIKIMI DITOR PR TREMUJORIN E PAR SHTATOR

DHJETOR BAZUAR N SITUAT T NXNI

Situata e t nxnit pr secilin model t plani kimit ditor, sht sugjeruese, sepse krkon t nxis dhe t orientoj msuesit/et rreth zhvillimit t ors msimore. Niveli i nxnsve/eve, burimet materiale, prvoja e vet msuesit/es, mjetet n dispozicion pr realizimin e ors msimore, dhe pr kt arsye edhe vendosja e rezultateve t t nxnit pr zhvillimin e kompetencave kye dhe lndore, nuk mund t jen pr t gjith njsoj. Kshtu q do msues/e zgjedh t zhvilloj temn msimore sipas ktij modeli t sugjeruar, nj situat tipike pr klasn e tij.

Plani kimi ditor Data......................Fusha: Arte Lnda: Muzik Shkalla: III Klasa: 6-t

Tematika: Teknika dhe procese

Tema msimore: Himni Kombtar

Situata e t nxnit: Kombi dhe identiteti im shqiptarImprovizohet nj kuiz me pyetje rreth historis s amurit dhe vendit q ka zn ky moment n historin e Shqipris.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (4) Shfrytzon mjetet artistike, mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t msuarit pr t nxn: (3) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.Kompetenca digjitale: (1) Krijon informacion dhe bashkpunon n rrjetet informuese n internet.

Rezultatet e t nxnit t kompetencave t lnds sipas tems msimore:

- komunikon qart njohurit muzikore, duke i lidhur ato me emocionet e kngve q kndon;

- kndon duke respektuar teknikn e kndimit prmes rregullave t prcaktuara;

- interpreton kngt me ndjenj dhe emocion; - respekton interpretimin dhe performimin e

shokve/shoqeve;- ndan prvojn e vet artistike me t tjert; - respekton kng t kulturave t tjera.

Fjal kye:- melodi e kngs,- tekst i kngs,- rregulla t kndimit,- himn,- amur,- kng himn.

Libr msuesi

24

Burimet: - teksti i nxnsit/es, - materiale historike,- materiale nga interneti, - cd me melodin e kngs, - amuri kombtar.

Lidhja me fushat e tjera:- Shkencat shoqrore dhe mjedisi:

Historia.- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.- TIK.Lidhja me temat ndrkurrikulare:- Identiteti Kombtar.

Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve/eve

Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari (bised) me nxnsit/es, duke vendosur ose duke shfaqur me kompjuter n Power Point hartn e Shqipris s madhe, amurin, fjalorin e gjuhs shqipe, kngt patriotike, t cilat zgjojn tek nxnsit/et temn e bashkbisedimit pr identitetin e tyre dhe simbolet q prfaqsojn nj komb.Ndrtimi i njohurive t rejaMsues/ja krijon nj situat duke sjell dy kng himne t ndryshme nj shqiptare dhe nj t huaj (fardo) dhe nxit nxnsit/et t asin se pse i dallojm kto dy kng. Ata/ato asin rreth asaj q din pr krijimin e himnit shqiptar. Ata/ato diskutojn dhe arrijn n prfundimin se sa i rndsishm sht identiteti kombtar, himni kombtar, simbolet kombtare etj. M pas ata msojn dhe kndojn himnin n ritm dhe intonacion vetm ose n grup.Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth historis s ngritjes s amurit;- prezantojn duke shpjeguar simbolet kombtare t nj shteti dhe thon pse ato kan rndsi pr

nj vend;- kndojn kngn me ndjenj dhe emocion, sipas rregullave t kndimit n ritm dhe

intonacion.

Punimet (ese, lmime, histori) nse nxnsit/et kan br, ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- kndimin korrekt t kngs n ritm dhe n intonacion, duke respektuar rregullat e kndimit;- pr bashkpunimin dhe kndimin n grup;- pr realizimin e detyrs (kngs).Shnime speci ke:

Muzika 6

25

Modele udhzuese pr zhvillimin e msimit

Paraqiten amurt dhe shtrohet pyetja: Kujt shteteve u prkasin kta amur?

Vendosen pr dgjim disa minuta, fragmente muzikore nga himni:

shqiptar, kosovar europian.

Pyeten nxnsit/et: Cilt nga fragmentet q dgjuat njihni? Po fragmentet e tjera muzikore a i keni dgjuar ndonjher? Si quhen ato? Kur i dgjoni kto fragmente far ju vjen ndrmend? far karakteri kan kto melodi? T fuqishm, madhshtor, melodioz, t mbl, t trishtueshm etj?

Nxiten nxnsit/et t asin rreth historikut t himneve nse din dika rreth tyre.

!Vendoset pr dgjim knga dhe vazhdohet puna me msimin e kngs Himni i amurit, sipas metods:

) kndimi varg pas vargu; ) prsritja e vargjeve her pas here;) kndimi i strofs;) kndimi i strofs dhe i refrenit;) prsritja e kngs nga llimi n fund;) interpretimi i kngs me ndjenj dhe emocion;) kndimi i kngs vetm dhe n grup.

Gjat msimit t kngs, kujdes tregohet pr respektimin e ritmit, t intonacionit e t interpretimit t kngs.

Detyr plotsuese pr dosjen1 e nxnsit/es: Ese pr historikun e ngritjes s amurit shqiptar. Ese pr shprehjen e emocioneve kur kndohet himni shqiptar. Historik i shkurtr rreth personaliteteve q luftuan pr ngritjen e amurit shqiptar ppt. Historik i shkurtr rreth personaliteteve t krijimit t muziks s Himnit shqiptar ppt.

1 Detyrat plotsuese mund t jepen, dhe vet nxnsi/ja e plotson dosjen prgjat tremujorit. Dosja sht detyrim i do nxnsi/je sipas krkesave q ju do ti jepni. Nxnsi/ja zgjedh nj prej tyre. N dosjen e tij n fund t tremujorit ai duhet t ket detyra t ndryshme t realizuara prgjat tremujorit: nj detyr prmbledhse (prezantim mbi nj tem) dhe nj projekt: nj CD, nj DVD me pun t vetat.

Detyr plotsuese pr dosjen1 e nxnsit/es:

Libr msuesi

26


Tematika: Gjuha dhe komunikimi muzikor

Tema msimore: Komunikojm prmes tingujve

Situata e t nxnit: Nj dit n mjedisin e shkolls (apo n nj lugin)Vet fmijt krkojn dhe zbulojn shumllojshmri burimesh tingullore, n mjedisin prreth tyre apo n natyr, duke prcaktuar karakteristikat e tyre sipas asaj q dgjojn.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Kupton drejt mesazhin artistik. Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (2) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme.Kompetenca digjitale: (2) Njeh/prdor mjete t ndryshme n funksion t informacionit muzikor si: magnetofon, audio, video, CD, DVD etj.


- demonstron kuptimin e tingujve dhe i klasi kon ato;

- provon t kndoj fragmente t vogla muzikore pr t kuptuar ndryshueshmrin e muziks dhekarakterin q ato kan;

- prdor media (DVD, CD, magnetofon) pr t reklamuar /prezantuar punn e vet;

- ndan prvojn e vet artistike me t tjert.

Fjal kye:

- tingull,- zhurma,- karakteristik/cilsi.

Burimet: - materiale nga mjedisi q lshojn tinguj,- fragmente muzikore,- teksti i nxnsit/es,- CD me shembuj konkret.

Lidhja me fushat e tjera:- Shkencat e natyrs: Fizika.

Lidhja me temat ndrkurrikulare:- Muzika dhe mjedisi.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja bashk me nxnsit/et n oborrin e shkolls ose (nse shkolla sht n nj mjedis afr si lugina apo pylli) identi kojn shumllojshmri tingujsh duke i emrtuar ato sipas karakteristikave q ato kan.

Muzika 6

27

Ndrtimi i njohurive t reja Veprimtaria msimore vazhdon m tej, ku Msues/ja krijon nj situat si konkurs duke sjell prmes dgjimit n magnetofon shumllojshmri tingujsh q e kan burimin e tyre nga mjedisi, nga muzika (instrumentet ose zrat), duke iu krkuar nxnsve/eve q ata ti klasi kojn ato sipas grupit ku ato bjn pjes: natyror, njerzor, muzikor. Nxnsit/et dgjojn, prcaktojn dhe emrtojn karakteristikat e tingujve q dgjojn, duke edhe shpjeguar dukurit e tyre. Ata mund t sjellin konkretisht nprmjet youtube apo internetit, magnetofonit fragmente t ndryshme muzikore duke diskutuar edhe mbi karakterin e muziks q dgjojn.Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit:- dgjojn burime t ndryshme t tingujve duke br klasi kimet e tyre.- shpjegojn ndjesin q ju japin tinguj t ndryshm kur ata i dgjojn.- evidentojn pjes t ndryshme muzikore vokale apo instrumentale, ku shpjegojn pse ju

plqejn.- krijojn burime t ndryshme tingullore duke i sjell ato n klas me CD / DVD.Punimet, nse nxnsit/et kan br, ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re.- prcaktimin e tingujve, klasi kimin e tyre n mjedise t ndryshme muzikore ose jo.- pr pjesmarrjen n gjetjen dhe n realizimin e informacionit.Shnime speci ke:

Libr msuesi

28

Modele udhzuese pr zhvillimin e msimitp

U krkohet nxnsve/eve q pr 3 minuta t dgjojn dhe t dallojn tingujt. Ata prcaktojn tingujt e dgjuar: dera e klass, ecja e makinave, boria e makinave, zilja e shkolls, zrat e shokve etj., duke prshkruar edhe karakteristikat e tyre.

Shkruhet n drras t zez tabela e mposhtme, ose paraqitet n ppt, dhe u krkohet nxnsve/eve ta plotsojn at.

BURIMET E TINGUJVENatyror Njerzore

TINGUJT ZHURMAT TINGUJT ZHURMAT

Vazhdohet m tej me dgjime t fragmenteve muzikore, qllimi i t cilave sht rikujtimi njohurive t marra n klas t pest. Kujdes, fragmentet muzikore duhet t jen didaktike dhe t zhvillojn prmes melodive apo kngve:

) karakterin,) shpejtsin,) ritmin n t ciln zhvillohet melodia apo knga.

Ushtrime dhe lojra argtuesePlotson temn duke iu shprndar fmijve nj fjalkryq pr argtim.

1. Prbhet nga melodia dhe teksti.2. Elementet q e prbjn at jan ritmi, melodia.3. Merret me studimin e tingujve.4. Nuk jan t plqyeshm pr veshin ton.5. Formohen nga dridhje t rregullta t nj trupi elastik n ajr.6. Lejon t dgjojm tinguj t gjat/t shkurtr.7. Lejon t dgjojm tinguj t lart/t ult.8. Lejon t dallojm nj z nga nj tjetr.

1

K2

M3

A4

Zh5

T6Gj

7L

8T

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit: Cd ku jan incizuar tinguj dhe zhurma nga burime t ndryshme tingullore. Cd me fragmente t ndryshme muzikore ku dallohet qart: ritmi, karakteri dhe shpejtsia e

pjess muzikore. Historik Si u krijua metronomi Mahlzel pr tu prezantuar n Power Point.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit:

Muzika 6

29



Tema msimore: Pentagrami dhe elsi i solit

Situata e t nxnit: Simbolet muzikore dhe kuptimi i tyre

Nxnsit/et shkruajn simbole t ndryshme dhe japin kuptimet e tyre. Pastaj gjejn n tekst gjithka me t ciln ata nnkuptojn nj simbol muzikor.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2 dhe 3) Kupton drejt mesazhin artistik. Demonstron nj komunikim t qart me an t gjuhs muzikore, simboleve, shenjave dhe formave muzikore.Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (2) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin te vetja gjat veprimtarive muzikore.


Nxnsi/ja:- prdor simbole t ndryshme muzikore t msuara,

duke krijuar diversitet n krijimin e vet;- demonstron kuptimin e tyre gjat shpjegimit t

krijimit t vet; - shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat

respektimit t simboleve.

Fjal kye:

- pentagram,- els muzikor,- elsi i solit.

Burimet: - teksti i nxnsit/es,- detyr e kryer nga nxnsit/et,- materiale prgatitur nga msuesi/ja;- material nga interneti.


Historia.- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja vendos dy simbole t ndryshme dhe

krkon q kuptimin e tyre ta nxjerr nga vet nxnsit/et. Ato mund t jen nga jeta e prditshme n rrug, spital, institucione etj.Ndrtimi i njohurive t rejaOra msimore vazhdon m tej, ku msues/ja krijon nj tjetr situat duke sjell prmes gurave apo fotove t ndryshme njra pas tjetrs, mnyrn se si ka evoluar pentagrami nga dy vija n pes vija, elsi i solit, apo vendosja e elsave t tjer muzikor. Nxnsit/et vzhgojn pentagramin, elsat muzikor dhe punojn n etoren e tyre, duke ushtruar dorn.

Libr msuesi

30

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- kuptojn rndsin e elsave muzikor dhe t elsit t solit n muzik;- ushtrojn dorn duke e shkruar at n pentagram n etoren e tyre;- gjejn informacion pr elsin e solit;- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at;Detyrat e krijuara t nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re.- shkrimin sakt t elsit t solit n pentagram.Shnime speci ke:

Muzika 6

31


31

Paraqiten disa simbole t ndryshme dhe shtrohet pyetja: far simbolizojn kto gura?

Vazhdohet paraqitja e disa simboleve t tjera, ku fmijt pyeten nse i njohin ato.

Shpjegohen simbolet muzikore t paraqitura s fundmi. Nxnsit/et duhet:

t kuptojn far sht pentagrami dhe pse shrben ai;

t kuptojn far sht elsi i solit dhe pse shrben ai;

t din kush jan disa elsa t tjer q prdoren n muzik;

t ushtrojn dorn pr t shkruar elsin e solit.

Ushtrime dhe lojra argtueseRretho prgjigjen e sakt.

1. elsi i solit vendoset gjithmon n llim t pentagramit. V G

2. elsi i solit llon t shkruhet n vijn e tret t pentagramit. V G

3. N muzik prdoren tre elsa muzikor. V G

4. Pentagrami prbhet nga katr vija dhe pes fusha. V G


Historik i gjetur n internet pr krijimin e elsit t solit, pr tu prezantuar n Power Point.


Libr msuesi

32


Tematika: Teknika dhe procese.

Tema msimore: Knga ndrr.

Situatat e t nxnit:Un dhe muzikaNj dit n X-factor... nxnsit shprehen pr kngt q plqejn, duke knduar fragmente dhe duke shprehur dshirat e tyre rreth asaj q duan t bhen n jet.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t menduarit: (2) Zgjidh probleme t ndryshme muzikore/artistikeKompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin: (1) Ndrmerr nisma pr t zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jasht klass duke kontribuar n mnyr krijuese.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.


Nxnsi/ja:- komunikon qart njohurit muzikore, duke i lidhur

ato me emocionet e kngve q kndon;- kndon duke respektuar teknikn e kndimit prmes

rregullave t prcaktuara; - interpreton kngt me ndjenj dhe emocion; - respekton interpretimin dhe performimin e shokve; - ndan prvojn e vet artistike me t tjert, respekton

kng t kulturave t tjera.

Fjal kye:

- melodi e kngs,- teksti i kngs,- rregullat e kndimit,- kujdesi pr profesionin.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - materiale t ndryshme enciklopedike,- CD me vijn melodike t kngs.


Gjuht dhe komunikimi: Letrsia- TIK



Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja u krkon nxnsve/eve t kndojn kngt q plqejn m shum. Msues/ja shkruan titujt e kngve n drras dhe i diskuton ato me nxnsit/et. Zgjedh nxnsit/et m t talentuar/a pr ti knduar ato.

Muzika 6

33

Ndrtimi i njohurive t rejaOra msimore vazhdon m tej, ku nxnsit/et msojn melodin e kngs, n llim me vargje, pastaj me strofa dhe n fund e prsrisin disa her deri n prvetsimin e mir t saj, duke e knduar at n intonacionin e duhur dhe duke respektuar ritmin. Msuesi/ja duhet t ket kujdes tu kujtoj nxnsve/eve rregullat e kndimit dhe respektin gjat kndimit t kngs. Msuesi/ja nxit nxnsit/et t kndojn vetm dhe n grup.Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth talenteve q kan;- paraqesin nj pun rreth talentit q kan;- kndojn kngn me ndjenj dhe emocion, sipas rregullave t kndimit n ritm dhe intonacion.

Punimet (ese, lmime apo histori), nse nxnsit/et kan br, ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- kndimin korrekt t kngs n ritm dhe n intonacion, duke respektuar rregullat e kndimit;- performimin/ interpretimin e kngs me emocion;- pr bashkpunimin dhe pr kndimin n grup;- pr realizimin e detyrs (kngs).

Shnime speci ke:

Libr msuesi

34

Modele udhzuese pr zhvillimin e msimitModele udhzuese pr zhvillimin e msimitp

Paraqiten disa foto q nnkuptojn profesione t ndryshme dhe hidhet pyetja se far tregojn kto foto:

mjek msues/e inxhinier kngtar balerin

Nxiten nxnsit/et t asin pr profesionin e tyre t paraplqyer.

Rikujtohet me nxnsit/et knga ndrra e kompozitorit Agim Rrza.

Vendoset pr dgjim knga dhe vazhdohet puna me msimin e kngs ndrr, sipas metods:

) kndimi varg pas vargu; ) prsritja e vargjeve her pas here;) kndimi i strofs;) kndimi i strofs dhe refrenit;) prsritja e kngs nga llimi n fund;) interpretimi i kngs me ndjenj dhe emocion;) kndimi i kngs vetm dhe n grup;) shoqrimi i kngs me instrumente me goditje.

Gjat msimit t kngs, kujdes tregohet pr respektimin e ritmit, t intonacionit, t interpretimit t kngs.

Ndahen nxnsit/et n grupe dhe shoqrojn kngn me instrumente Orf.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es: Ese pr profesionin q do dshironin t ushtronin kur t rriteshin (1 faqe). Ese pr nj ndrr q ata kan dshir tu bhet realitet (1 faqe). CD me kng t tjera q asin pr dshirat dhe ndrrat.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es:

Muzika 6

35


Tematika: Gjuha dhe komunikimi muzikor.

Tema msimore: Notat muzikore.

Situata e t nxnit: Loja e emraveVizatohet pentagrami n mesin e klass n dysheme dhe do nxns mban n duar nj emr t notave n vija ose n fusha. Sapo prmendet emri i nots, nxnsi z vend mbi vijn apo n fushn e pentagramit.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Kupton drejt mesazhin artistik. Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (2)Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.


Nxnsi/ja:- prdor simbole t ndryshme muzikore t msuara,

duke krijuar diversitet n krijimin e vet;- demonstron kuptimin e tyre gjat shpjegimit t

krijimit t vet; - shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat

kndimit t simboleve (notave).

Fjal kye:

- nota n vija,- nota n fusha,- krijim muzikor.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - libra t ndryshm muzikor,- materiale t prgatitura nga msuesi/ja,- CD.



Lidhja me temat ndrkurrikulareMuzika dhe mjedisi.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja vizaton pentagramin n mesin e klass n dysheme dhe do nxns mban n duar nj emr t notave n vija ose n fusha. Sapo prmendet emri i nots, nxnsi z vend mbi vijn apo n fushn e pentagramit. Ndrtimi i njohurive t rejaMsuesi/ja vazhdon m tej veprimtarin e situats, duke sjell prmes gurave apo fotove t ndryshme njra pas tjetrs, mnyrn se si kan evoluar notat muzikore nga shenja t thjeshta q nnkuptonin nj lartsi t caktuara n simbole q sot ne i quajm nota muzikore. Nxnsit/et vzhgojn pentagramin, dhe notat muzikore dhe punojn n etoren e tyre, duke i vendosur ato n lartsi t ndryshme dhe duke i rinjohur prsri ato nprmjet emrtimit t tyre. M pas nxnsit/et krijojn kombinime t ndryshme me notat muzikore.Ata/ato lexojn dhe kndojn notat muzikore e msuara vetm ose n grup.Prezantojn krijimet e tyre, duke i shpjeguar ato.

Libr msuesi

36

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- lexojn sakt notat n vija dhe n fusha t vendosura n pentagram;- krijojn me notat n vija dhe n fusha;- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at.Detyrat e krijuara t nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.Vlersimi Vlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re.- krijimet personale muzikore me notat n vija dhe n fusha.- pr pjesmarrjen aktive gjat krijimit muzikor dhe n shtje t tjera q lidhen me temn e re.Shnime speci ke:

Muzika 6

3737

Paraqiten disa foto t ndryshme dhe shtrohet pyetja: far prfaqsojn ato?

Alfabeti shqip - shkronjat Melodi - notat muzikore

Vazhdohet paraqitja e notave muzikore:!7 notat muzikore

!n vija 5 nota muzikore,

!n fusha 4 nota muzikore.

Shpjegohen notat muzikore n vija dhe n fusha t paraqitura s fundmi. Nxnsit/et duhet t kuptojn: far jan notat muzikore dhe pse shrbejn ato;

nga e marrin emrtimin dhe ku shkruhen ato;

si t ushtrojn dorn dhe kujtesn pr ti shkruar dhe pr ti njohur ato.

Ushtrime dhe lojra argtueseEmrto notat n vija dhe n fusha.

Mi La Rretho prgjigjen e sakt.

1. Nota La shkruhet n vijn e tret. V G2. Nota Si shkruhet n fushn dyt. V G3. Nota Mi shkruhet n vijn e par. V G4. Nota Mi shkruhet n fushn e katrt. V G5. Nota Sol shkruhet n vijn e dyt. V G6. Nota Re e shkruhet n vijn e par. V G7. Nota Do shkruhet n fushn dyt. V G8. Nota Fa shkruhet n vijn e pest V G

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit:Historik (i marr nga interneti) pr notat muzikore dhe Guido DArecon, pr tu prezantuar n Power Point.

Notat n vija:

Mi Sol Si Re Fa

Notat n fusha:

Fa La Do Mi

Do

C

Re

D

Mi

E

Fa

F

Sol

G

La

A

Si

H



Libr msuesi

38


Tematika: Teknika dhe procese

Tema msimore: Delja rude

Situata e t nxnit: Nxnsit/et diskutojn rreth tingujve q lshon delja kur blegrin, duke prcaktuar karakteristikat e tyre. Ata gjejn materiale nga mjedisi rreth blegtoris, diskutojn me njri-tjetrin, pr t mirat q merren nga qengjat dhe delet.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t menduarit: (2) Zgjidh probleme t ndryshme muzikore/artistikeKompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin: (1) Ndrmerr nisma pr t zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jasht klass duke kontribuar n mnyr krijuese.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.


Nxnsi/ja:- komunikon qart njohurit muzikore, duke i

lidhur ato me emocionet e kngve q kndon;- kndon duke respektuar teknikn e kndimit

prmes rregullave t prcaktuara; - interpreton kngt me ndjenj dhe emocion; - respekton interpretimin dhe performimin e

shokve;- ndan prvojn e vet artistike me t tjert;- respekton kng t kulturave t tjera.

Fjal kye:

- melodia e kngs,- teksti i kngs,- rregullat e kndimit,- kujdesi pr kafsht.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - materiale nga enciklopedi,- materiale nga interneti pr kngn popullore

kosovare,- CD me melodin e kngs.

Lidhja me fushat e tjera:- Shkencat e natyrs: Biologjia.- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.

Lidhja me temat ndrkurrikulare- Mjedisi.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsuesi/ja vendos n magnetofon 1-2 fragmente t kngve popullore, t knduara nga fmijt. Msuesi/ja nxit diskutimet rreth kngs popullore, duke trhequr vmendjen se kujt i kushtohen kto kng popullore.

Muzika 6

39

Ndrtimi i njohurive t rejaNxnsit/et kuptojn rndsin e kngve popullore dhe prfaqsimit t tyre kudo, pasi jan pjes e trashgimis kulturore muzikore, dhe pjes e prfaqsimit t identitetit ton kombtar. Ata/ato msojn kngn n grup, duke respektuar karakteristikat e kngs, e cila ka motive popullore. Veprimtaria vazhdohet m tej, ku nxnsit/et lidhin njohurit q kan pr tingullin e gjat dhe t shkurtr, duke i gjetur ato tek rrokjet e fjalve dhe tek gjatsia e tingujve q msojn gjat kndimit.Knga kndohet disa her n intonacion dhe n ritm, duke respektuar rregullat e kndimit, dhe duke knduar n grup.Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth kujdesit ndaj kafshve dhe t mirave materiale q marrim prej

tyre;- kndojn duke interpretuar kngn me ndjenj dhe emocion, sipas rregullave t kndimit n

ritm dhe intonacion;- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at.

Punimet (ese, lmime, histori rreth tems) t nxnsve/eve, ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- kndimin korrekt t kngs n ritm dhe n intonacion, duke respektuar rregullat e kndimit;- performimin/ interpretimin e kngs me emocion;- pr bashkpunimin dhe pr kndimin n grup;- pr realizimin e detyrs (kngs).Shnime speci ke:

Libr msuesi

4040


Vendosen pr dgjim kng t thjeshta popullore q n prmbajtjet e tyre asin pr kafsht: dele, qingji, macja, qeni, patoku etj.

Nxiten nxnsit/et t asin pr:kafshn apo shpendin e tyre t paraplqyer,kngt popullore q ata din,pr kngn popullore kosovare, duke knduar vet ata ndonj fragment t kngs.

Rikujtohen me nxnsit/et knga Qingji i vogl, Simfonia e kafshve.

Vendoset pr dgjim knga Delja rude dhe vazhdohet puna me msimin e saj, sipas metods:

)kndimi varg pas vargu; )prsritja e vargjeve her pas here;)kndimi i strofs;)kndimi i strofs dhe refrenit;)prsritja e kngs nga llimi n fund;)interpretimi i kngs me ndjenj dhe emocion;)kndimi i kngs vetm dhe n grup;)shoqrimi i kngs me instrumente me goditje.

Gjat msimit t kngs, kujdes tregohet pr respektimin e ritmit, t intonacionit, t interpretimit t kngs. Ndahen nxnsit/et n grupe dhe shoqrojn kngn me instrumente Orf.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es: Nj krkes drejtuar nj institucioni pr kujdesin ndaj kafshve (1 faqe). Ese pr t mirat materiale dhe ushqimore, q marrim nga: lopa, delja, qingji, dhia. CD me kng t tjera popullore nga Kosova dhe informacion pr to.


Muzika 6

41



Tema msimore: Notat muzikore, posht dhe sipr pentagramit.

Situata e t nxnit: Gjuha dhe muzika

(zgjerohet m tej kjo situat)


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Kupton drejt mesazhin artistik. Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (2) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.


- prdor simbole t ndryshme muzikore t msuara, duke krijuar larmi n krijimin e vet;

- demonstron kuptimin e notave sipr dhe posht pentagramit, gjat shpjegimit t krijimit t vet;

- shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat kndimit t simboleve (notave).

Fjal kye:

- nota muzikore posht pentagramit,- nota muzikore sipr pentagramit.

Burimet: - teksti i nxnsit/es, - libra t ndryshm muzikor,- materiale t prgatitura nga msuesi/ja.




Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja u rikujton nxnsve/eve msimin e kaluar ku ata prcaktuan lartsin e notave, duke vendosur n magnetofon tinguj shum t lart dhe tingujshum t ult t krijuar nga objektet t ndryshme, t dgjuar nga zra njerzor t ndryshm apo nga tingllimi i instrumenteve t ndryshme. Msues/ja mund t luaj n tastier notat e larta dhe t ulta, duke u shpjeguar nxnsve/eve notat posht dhe sipr pentagramit, t cilat emrtohen dhe marrin pozicione t ndryshme me an t vijave ndihmse.Ndrtimi i njohurive t rejaMsues/ja vazhdon m tej veprimtarin, duke sjell prmes gurave apo fotove t ndryshme njra pas tjetrs, nota q shoqrohen me vija ndihmse ose partitura muzikore ku vrehen qart kto nota, dhe llon t shpjegoj funksionin dhe rndsin q kan vijat ndihmse tek kto nota dhe si emrtohen ato. Nxnsit/et llojn t shkruajn kto nota nn dhe mbi pentagram, duke i emrtuar dhe msuar ato. M pas krijojn kombinime t ndryshme t notave muzikore brenda pentagramit, posht dhe sipr pentagramit.Prezantojn krijimet e tyre, duke i shpjeguar ato.

Libr msuesi

42

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit:- lexojn sakt notat nn dhe mbi pentagram.- krijojn me notat e njsuara.- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at.

Detyrat e krijuara t nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re.- krijimet personale muzikore me nota nn dhe mbi pentagram.- pjesmarrjen aktive gjat krijimit muzikor dhe n shtje t tjera q lidhen me temn e re.Shnime speci ke:

Muzika 6

43


Vendosen n magnetofon dy fragmente muzikore, ku kndohen ose ekzekutohen tinguj shum t lart dhe shum t ult p.sh: knga Pr ty Atdhe knduar nga Mentor Xhemali, dhe Zra pranveror Shtraus knduar nga Inva Mula.

osemund t luhen n tastier notat e larta dhe t ulta duke i prsritur disa her q

nxnsit/et t kuptojn ndryshimin.

Vazhdohet paraqitja e notave muzikore n drras apo Power Point:!notat muzikore posht pentagramit

!notat muzikore sipr pentagramit

Shpjegohen notat muzikore posht dhe sipr pentagramit, duke thn se ashtu si dhe notat n vija, edhe ato n fusha kan emrtimin dhe vendndodhjen e tyre n pentagram. Kto nota i vendosim n pentagram n nj mnyr t caktuar.

Nxnsit/et duhet: t kuptojn far jan notat muzikore posht dhe sipr pentagramit dhe pse shrbejn ato.

t msojn nga e marrin emrtimin ato;

t din ku shkruhen ato;

t ushtrojn dorn dhe kujtesn pr ti shkruar dhe pr ti njohur ato.

Ushtrime dhe lojra argtuese 1, 21. Emrto notat posht pentagramit.

Do

2. Emrto notat sipr pentagramit.

Sol

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es: Ushtrime t ndryshme me notat muzikore.

Do qendrore

Kujdes!Vijat e vogla ndihmse t vendosura n notat muzikore shrbejn pr t kuptuar lartsin e notave posht dhe siprpentagramit.


Libr msuesi

44



Tema msimore: Fyelli rregullat e luajtjes me t.

Situata e t nxnit: T ngjashm dhe t ndryshm

Vendosen disa foto t instrumenteve frymore popullore ose sillen konkretisht disa modele fyejsh q duken t ngjashm, por q n t vrtet ndryshojn nga vrimat, gjatsia e trupit t fyellit apo bokina.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (1) Krijon personalitetin e vet n veprimtarit artistike.Kompetenca e t menduarit: (3,4) Zhvillon aftsit pr t menduar n mnyr krijuese dhe ndrvepruese. Ndjek udhzimet pr t luajtur nj pjes muzikore.Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin: (1) Luan n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca pr t nxn: (2) Interpreton vetm dhe n grup.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.


- luan apo kndon duke respektuar simbolikat e msuara;

- luan n instrument duke respektuar rregullat e ktij instrumenti;

- respekton interpretimin dhe performimin e shokve; - ndan prvojn e vet artistike me t tjert.

Fjal kye:

- fyell,- rregull i luajtjes n instrument.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - instrumenti i fyellit (bllok aut),- CD me shembuj muzikor.


Historia- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.

Lidhja me temat ndrkurrikulare- Trashgimia jon kulturore.

Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsveMsues/ja krijon nj ritm muzikor popullor nprmjet a) mjeteve trupore (shuplakave) b) veglave me goditje: shkopinjve ose qypit dhe u krkon nxnsve/eve ta riprodhojn ritmin. Msuesi/ja m pas nxit diskutimet rreth instrumenteve popullore, duke rikujtuar instrumente t ndryshme dhe rndsin e prfaqsimit t tyre kudo si pjes e trashgimis kulturore muzikore, dhe pjes e prfaqsimit t identitetit ton kombtar. Diskutimi ndalet/prqendrohet te fyelli.

Muzika 6

45

Ndrtimi i njohurive t rejaMsues/ja i vendos nxnsit/et direkt n situatn konkrete me njohjen me instrumentin. Nxnsit/et msojn se si sht i ndrtuar fyelli, prbrjen e materialit dhe rregullat e mbajtjes dhe t luajtjes me t. Ata/ato llojn t luajn nota t gjata me fyellin, duke provuar shpesh mnyrn e prftimit t tyre.Ata/ato ekzekutojn vetm ose t gjith s bashku notat muzikore t gjata. Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth instrumenteve popullore;- ekzekutojn n fyell nota t gjata muzikore;- respektojn rregullat e luajtjes n fyell.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- ekzekutimin korrekt t notave muzikore n fyell, duke respektuar rregullat e luajtjes.Shnime speci ke:

Libr msuesi

46


Vendosen disa foto me instrumente t ndryshme muzikore popullore dhe nxnsit/et t asin nxiten rreth instrumenteve muzikore popullore q kan par, kan n familje, kan luajtur ata vet apo prindrit. Flitet rreth rndsis e prfaqsimit t tyre kudo, si pjes e trashgimis kulturore muzikore dhe si pjes e prfaqsimit t identitetit ton kombtar. Diskutimi ndalet te instrumenti i fyellit.

Improvizohet duke krijuar nj ritm t thjesht nprmjet: a) mjeteve trupore (shuplakave); b) veglave me goditje (shkopinjve ose qypit). U krkohet nxnsve/eve ta riprodhojn ritmin.

Vazhdohet me:!njohjen me instrumentin e fyellit;

!ndrtimin e fyellit dhe prbrjen e materialit t tij;

!rregullat e mbajtjes dhe t luajtjes me t;

!ekzekutimin e notave t gjata me fyell, duke dgjuar tingullin e nots e si ajo prftohet;

!ekzekutimin vetm ose t gjith bashk t notave muzikore t gjata.

Detyr plotsuese n shtpi: Prsritje e ekzekutimit

t notave t gjata n instrument.

Vizatimi i nj instrumenti popullor sipas dshirs.

Re Re2Mi Mi2Fa Sol La Fa2 Sol2 La2Si Do2Do

Do Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La

Detyr plotsuese nshtpi:

Muzika 6

47



Tema msimore: Knga Alfabeti shqip.

Situata e t nxnit: Kombi dhe gjuha jonImprovizohet nj kuiz me pyetje rreth historis s krijimit t alfabetit shqiptar, duke sjell momente historike t puns s palodhur t patriotve tan.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (4) Shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t msuarit pr t nxn: (3) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.Kompetenca digjitale: (1) Krijon informacion dhe bashkpunon n rrjetet informuese n internet.


- komunikon qart njohurit muzikore, duke i lidhur ato me emocionet e kngve q kndon;

- kndon duke respektuar teknikn e kndimit prmes rregullave t prcaktuara;

- interpreton kngt me ndjenj dhe emocion; - respekton interpretimin dhe performimin e

shokve;- ndan prvojn e vet artistike me t tjert;- respekton kng t kulturave t tjera.

Fjal kye:

- melodi e kngs,- tekst i kngs,- rregull i kndimit,- alfabeti shqip.

Burimet: - teksti i nxnsit/es, - materiale historike,- materiale nga interneti, - CD me melodin e kngs.


Historia.- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.- TIK.

Lidhja me temat ndrkurrikulare:- Identiteti Kombtar.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon duke rikujtuar kngt patriotike q nxnsit/et din, se kujt i kushtoheshin ato dhe pse u krijuan. A sht simbol gjuha pr nj komb?Ndrtimi i njohurive t rejaMsues/ja vazhdon m tej veprimtarin, duke vendosur n magnetofon dy kng patriotike t ndryshme dhe nxit nxnsit/et t asin pr tematikn dhe iden q prcjellin kto kng. Ata/ato msojn kngn n grup, duke respektuar karakteristikat e kngs, e cila ka karakter marshi.Knga kndohet disa her n intonacion dhe n ritm, duke respektuar rregullat e kndimit, dhe duke knduar n grup.

Libr msuesi

48

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth rndsis s gjuhs dhe asaj ka prfaqson ajo pr nj komb;- prezantojn duke shpjeguar simbolet kombtare t nj shteti dhe thon pse ato kan rndsi pr

nj vend;- kndojn kngn me ndjenj dhe emocion, sipas rregullave t kndimit n ritm dhe intonacion.

Punimet (ese, lmime, histori) q nxnsit/et kan br, ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- kndimin korrekt t kngs n ritm dhe n intonacion, duke respektuar rregullat e kndimit.- pr bashkpunimin dhe kndimin n grup;- pr realizimin e detyrs (kngs).

Shnime speci ke:

Muzika 6

49


Paraqitet fotoja dhe u krkohet nxnsve/eve t thon far u kujton ajo.

Vendosen pr dgjim disa fragmente t shkurtra nga kng patriotike.

Nxiten nxnsit/et t asin rreth tematiks dhe ides q prcjellin kto kng.

Vendoset pr dgjim knga Alfabeti shqip dhe vazhdohet puna me msimin e saj, sipas metods:

)kndimi varg pas vargu; )prsritja e vargjeve her pas here;)kndimi i strofs;)kndimi i strofs dhe refrenit;)prsritja e kngs nga llimi n fund;)interpretimi i kngs me ndjenj dhe emocion;)kndimi i kngs vetm dhe n grup.

Gjat msimit t kngs, kujdes tregohet pr respektimin e ritmit, t intonacionit, t interpretimit t kngs.

Ndahen nxnsit/et n grupe dhe e shoqrojn kngn me instrumente Orf.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/et: Historik i shkurtr rreth krijimit t shkolls s par shqipe dhe rreth personaliteteve

q luftuan pr hapjen e saj. Historik i shkurtr rreth funksionit q kishin kngt patriotike dhe kush i shkroi ato. CD me kng patritotike.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/et:

Libr msuesi

50


Tematika: Gjuha dhe komunikimi muzikor.

Tema msimore: Gjatsia e tingujve.

Situata e t nxnit: Gjeni ndryshimet...Vendosen nota t ndryshme muzikore, duke pyetur ku jan ndryshimet dhe pse shrbejn kto ndryshime? A duhen respektuar ato?


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Kupton drejt mesazhin artistik. Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (3) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin tek vetja gjat veprimtarive muzikore.


Nxnsi/ja:- prdor simbole t ndryshme muzikore t

msuara, duke krijuar larmi n krijimin e vet;- demonstron kuptimin e gjatsis s tingujve/

notave, gjat shpjegimit t krijimit t vet; - shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat

kndimit t simboleve (notave) t gjata, t shkurtra apo pushimeve.

Fjal kye:

- gjatsi e tingullit,- pushim,- krijim.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - shembuj t thjesht muzikor,- materiale t prgatitura nga msuesi/ja,- CD me shembuj.

Lidhja me fushat e tjera:- Matematika.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msues/ja u rikujton nxnsve/eve karakteristikat e tingujve (tema 2) ku vet nxnsit/et n nj mjedis t caktuar i gjetn dhe i prcaktuan ato. Ndrtimi i njohurive t rejaMsues/ja vazhdon m tej veprimtarin ku krijon nj situat t thjesht, si mund t jet ndarja e mollve n pjes t ndryshme 2,4,8 pjes, ose prdor segmente vijash me gjatsi t ndryshme. Ktu nxnsve/eve u vjen n ndihm edhe matematika. M pas Msues/ja llon t shpjegoj funksionin dhe rndsin q ka gjatsia e nots n muzik. Pr ta kuptuar m mir sillen shembuj t ndryshm t gjatsive t tingujve duke lluar nga jeta e prditshme e deri tek zgjatja e notave muzikore.Nxnsit/et llojn t krijojn modele ritmike me gjatsi t ndryshme t tingujve/ose gjejn gjatsin e tingujve n kngt e msuara. Kto gjetje ata i shkruajn n etore duke krijuar kshtu modele ritmike t thjeshta.Prezantojn krijimet e tyre, duke i shpjeguar ato.

Muzika 6

51

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- krijojn sakt tinguj me gjatsi t ndryshme;- ekzekutojn tingujt me gjatsin e krijuar;- shpjegojn kto krijime; - zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at.Detyrat e krijuara t nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- krijimet personale muzikore me gjatsi t ndryshme notash dhe pushimesh;- pr pjesmarrjen aktive gjat krijimit muzikor dhe n shtje t tjera q lidhen me temn e

re.Shnime speci ke:

Libr msuesi

52


Vendosen pr dgjim disa fragmente me burime tingujsh t ndryshm. Kjo u rikujton nxnsve/eve karakteristikat e tingujve (tema 2), t cilat ata/ato i gjetn dhe i prcaktuann mjedise t ndryshme.

Vazhdohet m tej dhe krijohet nj situat t thjesht, si mund t jet ndarja emollve n pjes t ndryshme 2,4,8 pjes ose prdoren segmente vijash n gjatsi t ndryshme. Ktu nxnsve/eve u vjen n ndihm edhe matematika.

moll e ...............moll e ndar n ..........................

moll e ndar n ..........................

moll e ndar n ..........................

moll e ndar n

Vazhdohet me: )me shpjegimin e funksionit dhe t rndsis q ka gjatsia e nots n muzik;)me dhnien e shembujve t ndryshm t gjatsive t tingujve, duke lluar nga jeta e prditshme dhe duke br krahasimin me gjatsin e notave muzikore;)krijimin e modeleve ritmike me gjatsi t ndryshme t tingujve; )gjetjen e gjatsive t tingujve n kngt e msuara; )shkrimin e gjatsive prmes simboleve n etore, duke krijuar kshtu modeleritmike t thjeshta.)paraqitjen e krijimeve, duke i shpjeguar ato.

Ushtrime dhe lojra argtuesePlotso: masat e mposhtme n kohn 2/4, 3/4, 4/4.

2

3

4

me nota ose pushime 1/4 ushtrimin e mposhtm.

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es: Ushtrime t ndryshme me notat muzikore.Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es:

Muzika 6

53



Tema msimore: Luajm n fyell.

Situata e t nxnit: Folklori muzikor i popullit tim.



Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (1) Krijon personalitetin e vet n veprimtarit artistike.Kompetenca e t menduarit: (3,4) Zhvillon aftsit pr t menduar n mnyr krijuese dhe ndrvepruese. Ndjek udhzimet pr t realizuar nj krijim muzikor.Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin: (1) Luan n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca pr t nxn: (3)Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.


- luan apo kndon duke respektuar simbolikat e msuara;

- luan n instrument, duke respektuar rregullat e ktij instrumenti;

- respekton interpretimin dhe performimin e shokve/shoqeve;

- ndan prvojn e vet artistike me t tjert.

Fjal kye:

- fyell,- rregull i luajtjes n instrument.

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - instrumenti i fyellit (bllok aut),- CD.

Lidhja me fushat e tjera:- Shkencat shoqrore dhe mjedisi: Historia.- Gjuht dhe komunikimi: Letrsia.

Lidhja me temat ndrkurrikulare- Trashgimia jon kulturore.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsuesi/ja rikujton rregullat e luajtjes n instrumentin e fyellit.

Ndrtimi i njohurive t rejaNxnsit/et luajn nota t gjata me fyellin, duke provuar shpesh ato se si prftohen ato.Ata/ato ekzekutojn vetm ose t gjith s bashku notat muzikore t gjata apo t shkurtra.

Libr msuesi

54

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- diskutojn me njri-tjetrin rreth instrumenteve popullore;- ekzekutojn n fyell nota t gjata muzikore;- respektojn rregullat e luajtjes n fyell.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- ekzekutimin korrekt t notave muzikore t gjata dhe t shkurtra n fyell, duke respektuar

rregullat e luajtjes.Shnime speci ke:

Muzika 6

55


Ushtrim me instrumentin e fyellit me dorn e majt notat: Si - La - Sol dhe me dorn e djatht notat: Fa - Mi - Re - Do.

Rikujtohen:! rregullat e mbajtjes dhe luajtjes me t;

! ekzekutimin me dorn e majt e notave Si - Sol - Sol;

! ekzekutimin me dorn e djatht n notat: Fa - Mi - RE - DO.

! ekzekutimin vetm ose t gjith s bashku t notave muzikore t gjata.

Dora e majt

Si La Sol

Dora e djatht

Fa Mi Re Do

Detyr plotsuese n shtpi:

Prsritje e ekzekutimit t notave t gjata n instrument.

Detyr plotsuese n shtpi:

Libr msuesi

56

Plani kimi ditor Data......................Fusha: Arte Lnda: Muzik Shkalla: III Klasa: 6-tTematika: Gjuha dhe komunikimi muzikor

Tema msimore: Masa muzikore dhe shenjat e prsritjes

Situata e t nxnit: Gjuha dhe muzikaShenjat e piksimit n gjuh - presja.Nxnsit asin pr funksionin q luan presja n gjuh. Po n muzik si vendoset presja? Por kur duam t prsrisim iden far bjm?


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (2) Kupton drejt mesazhin artistik. Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (3) Krijon n mnyr t pavarur detyrn e dhn.Kompetenca personale: (1) Zhvillon besimin te vetja gjat veprimtarive muzikore.


- prdor simbole t ndryshme muzikore t msuara, duke krijuar diversitet n krijimin e vet;

- demonstron kuptimin e mass dhe t shenjave t prsritjes, gjat shpjegimit t krijimit t vet;

- shpjegon ndryshueshmrin e muziks gjat kndimit t simboleve (shenjave t prsritjes);

- prdor nj fjalor t thjesht muzikor.

Fjal kye:

- mas muzikore,- shenjat e prsritjes.

Burimet: - teksti i nxnsit/es, - libra t ndryshm muzikor,- materiale t prgatitura nga msuesi/ja,- CD, shembuj.

Lidhja me fushat e tjera:Matematika.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja shkruan n drras t zez nj fjali t shkurtr, pastaj nj tjetr pa u vn pikn n fund. Ai/ajo pyet nxnsit/et se far mungon te fjalit. Pika n fjalin e shkruar, sht si masa muzikore n muzik. Ndrtimi i njohurive t reja Veprimtaria vazhdon, duke knduar nj kng, ku msues/ja i nxit nxnsit/et t prsritin dy

her refrenin e kngs. M pas u tregon shenjn e prsritjes n muzik se si ajo shkruhet dhe ku gjendet tek kngt q ata/ato msojn.

Nxnsit/et llojn t krijojn nprmjet gjatsive t notave t ndryshme brenda nj mase dhe i ekzekutojn ato, vetm ose n grup.

Prezantojn krijimet e tyre, duke i shpjeguar ato.

Muzika 6

57

Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- krijojn me gjatsi t ndryshme notash 8 masa muzikore, duke prdorur dhe shenjn e

prsritjes;- i ekzekutojn krijimet vetm ose n grup;- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe prezantojn at;Detyrat e krijuara prej nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.VlersimiVlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- krijimet personale muzikore t krijuara;- pr pjesmarrjen aktive gjat krijimit muzikor dhe n shtje t tjera q lidhen me temn e re.Shnime speci ke:

Libr msuesi

58


Shkruhet n drras fjalia:N lndn e bukur t muziks ne kndojm dhe ushtrohemi n instrument

Pyeten nxnsit/et se far mungon te fjalia. Pika n fjalin e shkruar, sht si masamuzikore n muzik.

ta

ta

ta ta ta

ta

ta

ta

ta

Masa 2/4 = me vlern e dy notave 1/4 dhe rrihet n dy lvizje dore.

Masa 3/4 = me vlern e tre notave 1/4 dhe rrihet n tre lvizje dore.

Masa 4/4 = me vlern e katr notave 1/4 dhe rrihet n katr lvizje dore.

1

1

1

2

2 3

2

3

4

Vazhdohet: duke paraqitur masat muzikore me dy, tri dhe katr goditje brenda masave t dhna n drras apo Power Point duke krijuar nprmjet gjatsive t notave t ndryshme brenda nj mase dhe pastaj nxnsit/et i lexojn dhe i shpjegojn ato.Nxnsve/eve u krkohet t kndojn kngn Alfabeti shqip ta prsritin dy her refrenin e kngs. M pas u tregohet shenja e prsritjes n muzik, si ajo shkruhet dhe ku gjendet tek kngt q ata/ato msojn.Nxnsit/et duhet: t kuptojn far funksioni ka masa muzikore dhe pse shrben ajo; t kuptojn dhe prdorin shenjat e prsritjes gjat leximit ose kndimit; t msojn si dhe ku shkruhen ato.

Ushtrime dhe lojra argtueseDisa nga masat e mposhtme jan t sakta, disa jo. Gjej gabimet dhe plotso masat.

2a.

3b.

4c.


Ushtrime t ndryshme duke krijuar masa muzikore q prmbajn brenda rrahje me dy, tri dhe katr goditje.


Muzika 6

59


Tematika: Historia, muzika dhe shoqria

Tema msimore: Format muzikore (motivi, fraza, fjalia, periudha).

Situata e t nxnit 1: Forma n piktur dhe forma n muzik.

Nxnsit/et asin pr format q shikojn n mjedis, n piktur, dhe m pas diskutojn pr format n muzik.

Situata e t nxnit 2: Muzika dhe gjuha, t prbashktatFjala, fjalia dhe prmbajtja n gjuh.Motivi, fraza, fjalia, periudha n muzik. T prbashktat midis tyre.


Kompetenca e komunikimit dhe e t shprehurit: (3,4) Demonstron nj komunikim t qart me an t gjuhs muzikore, simboleve, shenjave dhe formave muzikore.Shfrytzon mjetet artistike mundsit e komunikimit dhe t t shprehurit n muzik n mnyr t pavarur.Kompetenca e t menduarit: (1) Krkon dhe gjen njohurit muzikore n mnyr t pavarur.Kompetenca pr t nxn: (2) Prdor burime t ndryshme informacioni pr t realizuar nj krijim muzikor.Kompetenca qytetare: (1) Bashkpunon me t tjert pr shtje t ndryshme kulturore.Kompetenca digjitale: (1, 2) Krijon informacion dhe bashkpunon n rrjetet informuese n internet.Njeh/prdor mjetet t ndryshme n funksion t informacionit muzikor si: magnetofon, audio, video CD, DVD etj.


- krijon nj motiv muzikor t personalizuar; - imiton me z ose shkllim motive nga vepra

t ndryshme muzikore;- bn lidhje ndrmjet asaj q di mbi format

muzikore, instrumentet, vokalin dhe asaj q dgjon n nj vepr muzikore;

- bn gjykime kritike ndaj nj muzike t caktuar, duke u mbshtetur n gjuhn muzikore ndryshueshmrin e ritmeve muzikore, shpejtsin muzikore, formn muzikore, karakterin e pjesve muzikore;

- komunikon mendimin e vet rreth veprave muzikore t dgjuara;

- prdor nj fjalor t thjesht muzikor;- prdor media (DVD, CD, magnetofon) pr t

reklamuar/prezantuar punn e vet.

Fjal kye:

- form muzikore,- motiv,- fraz,- fjali,- periudh.

Libr msuesi

60

Burimet:- teksti i nxnsit/es, - libra t ndryshm muzikor,- materiale t prgatitura nga msuesi/ja,- CD, fragmente t ndryshme muzikore.

Lidhja me fushat e tjera:- Shkencat shoqrore dhe mjedisi: Historia.- Artet: arti pamor.

Lidhja me temat ndrkurrikulareT njohim kulturn e njri-tjetrit.


Lidhja e tems me njohurit e mparshme t nxnsve/eveMsimi llon me nj veprimtari konkrete ku msuesi/ja shkruan n drras t zez nj fjali t shkurtr, pastaj nj tjetr pa vn pikn n fund. Ai/ajo pyet nxnsit/et se far mungon tek fjalit. Pika n fjalin e shkruar, sht si masa muzikore n muzik. Ndrtimi i njohurive t reja Veprimtaria vazhdon duke vendosur simfonin IX t Bethovenit, ku q n llim dgjohet motivi

kryesor q shoqron gjith simfonin. Msues/ja u krkon nxnsve/eve q t gjejn far atyre u bn prshtypje, duke ua drejtuar vmendjen te motivi muzikor. M pas u krkon q t gjejn duke e dgjuar prsri pjesn se ku ky motiv prsritet.

Ai/ajo u shpjegon formn muzikore, si ndrtohet ajo, duke br paralelizma edhe me fjalin n gjuh, ndrtimin e s cils nxnsit/et e njohin shum mir. Ashtu sikurse fjalia ka pjest prbrse t saj edhe muzika ka pjest prbrse t saj.

Msues/ja vendos prsri pr tu dgjuar fragmente t tjera muzikore, n t cilat motivi dgjohet shum qart dhe identi kohen pjest e tjera q prbjn periudhn muzikore (fraza, fjalia).

Pjesa shoqrohet me shpjegime biogra ke dhe historike t kohs dhe t autorit. Nxnsit/et gjejn t dhna n internet rreth jets s L.V.Bethovenit.Prezantimi dhe demostrimi i rezultateve t arrituraNxnsit/et:- identi kojn motivin, frazn, fjalin dhe periudhn n muzik;- ekzekutojn kng n form periudhe vetm ose n grup;- zhvillojn detyrn me nj tematik t caktuar dhe e prezantojn at.

Detyrat e krijuara t nxnsve/eve ruhen n dosjen e tyre.Vlersimi Vlersimi i nxnsit/es do t kryhet pr:- diskutimet q ai/ajo bn, duke lidhur njohurit e tij/saj me temn e re;- krijimet personale muzikore t krijuara;- pr pjesmarrjen aktive gjat krijimit muzikor dhe n shtje t tjera q lidhen me temn e re.Shnime speci ke:

kryefj alkallzuesparafj alprcaktor

Elementet Elementet

Mua

m

plqen muzik

a

sepse

une ndjej

at

Muzika 6

61


Elementet

Paraqiten disa piktura q paraqesin forma t ndryshme dhe shtrohet pyetja: far formash jan ato?

Paraqiten: Dy elemente si, muzika dhe gjuha, t prbashktat e tyre.Fjala, fjalia dhe prmbajtja n gjuh dhe motivi, fraza, fjalia, periudha n muzik.

Veprimtaria vazhdon duke vendosur simfonin IX t Bethovenit, ku q n llim dgjohet motivi kryesor q shoqron gjith simfonin. U krkohet nxnsve/eve t gjejn far u bn prshtypje, duke ua drejtuar vmendjen te motivi muzikor. M pas ju krkohet atyre q duke e dgjuar prsri pjesn t gjejn se ku ky motiv dgjohet prsri.

Shpjegohet:)forma muzikore dhe si ndrtohet ajo, duke br paralelizma edhe me fjalin n gjuh;)q nxnsit/et duhet ta njohin shum mir ndrtimin e saj; )motivi, fraza, fjalia dhe periudha muzikore, duke i ndjekur dhe i prcaktuar ato konkretisht prmes dgjimit. )vepra, e cila shoqrohet edhe me shpjegime biogra ke dhe historike t kohs dhe t kompozitorit.)se si nxnsit/et mund t gjejn t dhna n internet rreth jets s L.V. Bethovenit.

Ushtrime dhe lojra argtuese 1, 21. M posht gjendet refreni i kngs Pr mmdhen. Me ndihmn e msuesit/es prcakto: motivin, frazn, fjalin dhe periudhn muzikore (shih librin e nxnsit/es).

2. Rretho prgjigjen sakt. 1. Struktura muzikore sht kombinimi i elementeve t saj. V G2. Nj fraz muzikore sht e plot kur prbhet nga 8 masa. V G3. Periudha muzikore prbhet nga 1 fjali. V G4. Fjalia pyetse sht prfundimtare. V G5. Fjalia muzikore prbhet nga dy fraza. V G

Detyr plotsuese pr dosjen e nxnsit/es: Historik i gjetur n internet pr simfonin V dhe jetn e Bethovenit pr tu prezantuar n Power Point. CD me pjes t zgjedhura nga Bethoveni.


Libr msuesi

62

VERIFIKO NJOHURIT1 Plotso prku zimet e mposhtm

liber mesuesi - muzika 6

Documents