loi_the_canh_tranh_quoc_gia_4815

8/3/2019 loi_the_canh_tranh_quoc_gia_4815

1/77

11

S can thiet co mot mo hnh mi

Trong cuon sach Li the canh tranh quoc gia (1990), toi aco gang ly giai nguon goc cua s thnh vng ben vng trongnen kinh te toan cau hien ai. Trong khi cuon sach e cap encap o quoc gia, ieu tng t cung co the va a c ap dungvao cap o khu vc, bang va thanh pho. Trong khi hau het tduy va chnh sach cho en hien nay tap trung vao cac ieu kienkinh te v mo cho tang trng va thnh vng, trong tam cua toilai la nhng nen tang kinh te vi mo. Trong khi chnh phu ongvai tro trung tam trong hau het ly thuyet, toi cogang nhan manhvai tro cua cac cong ty.

Toi cho rang s giau co phu thuoc vao nang suat hay gia trtao ra trong mot ngay lao ong, mot ong von au t va mot nv nguon lc cua quoc gia c s dung. Goc re cua nang suat

la moi trng canh tranh quoc gia va khu vc, c bieu hientrong mot mo hnh, co the minh hoa hnh anh nh mot hnhthoi gom co bon mat, mot an du pho bien khi e cap ti ly thuyetnay. Ly thuyet hnh thoi giai quyet van e thong tin, ong lc,ap lc canh tranh va s tiep can ti nhng doanh nghiep, nhngthiet che, nhng c s ha tang phu tr va mot tap hp nhnghieu biet va ky nang ho tr cho nang suat va tang trng nangsuat trong nhng lnh vc cu the.

Toi at ten sach la Li the canh tranh quoc gia nhamnhan manh s khac biet gia khai niem m rong cua toi ve lithe canh tranh nh la mot nguon goc cua s giau co vi khainiem ve li the so sanh von a pho bien trong t duy ve canhtranh quoc te. Li the so sanh, nh no c hieu, da vao cac

Li the canh tranh uoc giaTac gia: Michael E. PorterDch gia: Nguyen Ngoc Toan

Lng Ngoc HaNguyen Que NgaLe Thanh Hai

Lnh vc: Kinh teNam xuat ban: 10/2008So trang: 1.080 trangGia tien: 240.000 VND


2/77

12

li the canh tranh quoc gia

nguon lc au vao nh lao ong, tai nguyen thien nhien va vontai chnh. Toi cho rang ban than nhng yeu to au vao o ngay

cang tr nen t co gia tr trong mot nen kinh te ngay cang toancau hoa. Sc canh tranh khong c am bao bi quy mo haysc manh quan s bi v chung khong co y ngha quyet nh tinang suat. Thay vao o, s thnh vng phu thuoc vao viec taodng mot moi trng kinh doanh cung vi nhng thiet che hotr cho phep mot quoc gia s dung hieu qua va nang cap nguonlc au vao cua no.

Ngay t gia nhng nam 1980, khi toi con phuc vu cho Uy

ban ve Sc canh tranh cong nghiep di thi tong thong RonaldReagan, toi a xay dng mot niem tin ngay cang vng chac rangs lan lon gia li theso sanh va li thecanh tranh mi cua quocgia la mot trong nhng nguyen nhan cua nhng van e trongphat trien kinh te. Ch s dung nhng nguon lc san co hay thuhut them nguon lc la khong u e phat trien. Viec phan chia laicua cai quoc gia cho cac nhom li ch khac nhau cung vay.

Trong ly thuyet cua toi, sc canh tranh va s giau co khong

phai la mot tro chi co tong bang khong. Nhieu quoc gia co thecung luc tang nang suat va cung vi no la s giau co. Nhng sgiau co khong c bao am mai. Neu khong co kha nang tangnang suat trong mot nen kinh te - do chnh sach toi, do thieuau t hay v nhng ly do khac - th duy tr mc tien lng vathu nhap quoc gia con kho, huong chi la tang trng.

Trong nen kinh te toan cau hien ai, thnh vng la motla chon quoc gia. Sc canh tranh khong con b gii han trongnhng quoc gia c tha hng nhng ieu kien thuan li. Cacquoc gia la chon s thnh vng neu ho xay dng chnh sach,luat phap va the che da tren nang suat. Cac quoc gia chon sthnh vng neu, chang han, ho nang cao nang lc cua ngidan va au t vao nhng c s ha tang chuyen mon hoa chophep nang cao hieu qua thng mai. Cac quoc gia chon ngheooi hoac han che s giau co cua ho neu ho e cac chnh sachlam xoi mon hieu suat kinh doanh. Ho han che s giau co cua honeu ch co so t ngi c ao tao ky nang. Ho gii han s giau

co cua ho neu thanh cong trong kinh doanh co c la nh moiquan he gia nh hoac s nhng bo cua chnh phu ch khongphai do nang suat. Chien tranh hoac chnh phu yeu kem co thelam trat banh thnh vng nhng thng th nhan dan co thekiem soat nhng ieu nay.


3/77

13


Nang suat va li the canh tranh trong mot nen kinh te oihoi s chuyen mon hoa. Trong cuon Li the canh tranh quoc

gia, toi gii thieu khai niem tohp (cluster)(1) hay nhom cac doanhnghiep, cac nha cung cap, cac nganh cong nghiep lien quan vanhng the che chuyen mon hoa trong nhng lnh vc cu the, nhng vung a ly nhat nh. S tch hp cac doanh nghiep tlau a c tha nhan trong cac khoa hoc nh a ly kinh te haykhoa hoc nghien cu vung. Tuy nhien, hien tng tren ch cnhn t mot goc hep va khong co s lien he vi canh tranh quocte, trong o cac nguon lc au vao co the tiep can t nhieu v

tr va chi ph van tai giam a xoa bo s can thiet phai san xuat gan nguon cung cap hay gan nhng th trng ln. Moi lienhe gia s tch hp cac doanh nghiep va quan iem sau sac vecanh tranh va chien lc cung nh vai tro dng nh nghch lycua no trong thi ai ma v tr san xuat c coi la t quan trongcon cha c kham pha.

Cuon sach Li the canh tranh quoc gia co gang bu apnhng khoang trong nay. No ch ra lam the nao ma to hp

khong ch giam chi ph giao dch va nang cao hieu qua ma connang cao ong lc va tao ra nhng tai san chung di dang,chang han, thong tin, cac the che ac biet va danh tieng. Quantrong hn, to hp thuc ay sang tao va ay nhanh nang cao nangsuat. Chung cung tao ieu kien cho s hnh thanh cac doanhnghiep mi. Vai tro quan trong nay cua a iem san xuat trongcanh tranh khong he mau thuan vi toan cau hoa; thc te, toancau hoa lam cho li the a ly tr nen quan trong hn bang viecxoa bo nhng rao can thng mai va au t va xoa bo nhng lithe au vao truyen thong. Doanh nghiep khong can phai sanxuat gan nguon nguyen lieu tho hay gan th trng ma co thechon a iem san xuat cho nang suat cao nhat.

Cuon sach khuyen khch chnh phu va doanh nghiep conhng vai tro mi mang tnh xay dng nham tm kiem sc canhtranh va s thnh vng. Vi chnh phu, s phan biet gia canthiep va t do a loi thi. Chnh phu, au tien va quan trongnhat, phai no lc tao ra mot moi trng ho tr nang cao nang

1. Nguyen van tac gia dung thuat ng cluster, ngha la nhom, cum. Trong cuonsach nay, chung toi tam dch thuat ng nay la to hp theo ngha nh tac gia nhngha tren. Khai niem to hp nay khac vi khai niem to hp thng dung trongtieng Viet ND.

Li gii thieu


4/77

14


suat. ieu o ham y mot chnh phu co vai tro toi thieu trongmot so lnh vc (chang han, hang rao thng mai, nh gia)

va co vai tro chu ong trong nhng lnh vc khac (chang han,am bao canh tranh, cung cap he thong ao tao chat lng cao).Chnh phu co the anh hng ti tat ca cac mat cua hnh thoiva s anh hng nay la cach tot nhat e hieu vai tro cua chnhphu trong canh tranh.

Chnh phu phai co gang cai thien moi trng kinh doanhtheo nhieu cach. Tuy vay, chnh phu khong c han che canhtranh hay ni long nhng tieu chuan an toan va anh hng moi

trng. S giup kieu o thc tese lam giam sc canh tranh vno ngan can sang tao va lam cham qua trnh nang cao nang suat.S phan biet gia chnh sach kinh te vi chnh sach xa hoi

cung m dan bi v ca hai chnh sach nay gan bo chat che vinhau e tao ra moi trng cho canh tranh nang suat. e nangcao nang suat, can co nhng cong nhan khoe manh, co giao duc,c lam viec trong moi trng an toan. Ly thuyet hnh thoi chorang hau het cac the che mot quoc gia, du la trng hoc, cac

c quan tieu chuan, cong ong ngi tieu dung, hiep hoi chuyenmon hay he thong luat phap, eu co vai tro tch cc va xay dngoi vi sc canh tranh. Tat ca eu co vai tro trong viec hnhthanh nhng ieu kien cho nang suat cao.

Vi cac doanh nghiep, thong iep trung tam cua cuon sachla nhieu li the canh tranh cua doanh nghiep lai nam ngoaidoanh nghiep va co nguon goc t a iem san xuat va cac tohp nganh. ieu nay xac nh nhng cong viec ma cac congty can phai lam, von hau nh cha c e cap en trong cacnghien cu ve quan ly. Cung vi chnh phu, khu vc t nhan covai tro au t mot so tai san tap the hoac hang hoa cong cong mot so a phng nhat nh. Cuon Li the canh tranh quocgia cung ch ra vai tro chu ong hn cho cac hiep hoi congnghiep va cac the che kinh doanh khac trong nhng hoat ongau t nh vay.

Rong hn, co s phu thuoc lan nhau khong tranh khoi giachnh phu va cac doanh nghiep trong viec quyet nh nang suat

cua quoc gia. oi thoai la can thiet e xoa bo can tr, giam chiph kinh doanh khong can thiet va tao ra nhng au vao, thongtin va c s ha tang phu hp. S cang thang, mat long tin haychu ngha gia trng ac trng cho moi quan he nay nhieunc la co hai va gay ra chi ph an trong kinh doanh.


5/77

15


GAN KET Y TNG TRONGLY THUYET VA THC TIEN

Truyen ba y tng la mot qua trnh co the keo dai hang thapky, ac biet vi nhng ly thuyet khong nam trong dong t duytruyen thong. Cuon Li the canh tranh quoc gia cung cap motly thuyet nh vay vi quan iem tiep can vi mo oi vi sc canhtranh va phat trien kinh te.

Toi co mot niem tin ca nhan manh liet rang qua trnh hoctap thc s trong khoa hoc xa hoi khong ch lien quan ti lythuyet ma ca nhng no lc a ly thuyet o vao thc tien. Ngayca khi cuon sach cha c xuat ban, toi co may man chng dan nhng buoi thao luan chnh sach kinh te quoc giaquan trong New Zealand (au nam 1989)(1), Canada (1990)(2)va Bo ao Nha (1991)(3) . Nhng thay oi mang tnh xay dng vanhng cuoc tranh luan hien van con dien ra ca ba nc nay(4).

Cuon sach uc rut t nhng nghien cu tai mi quoc gia thngmai hang au. Nhng cuon sach da tren sach nay va cac cuocthao luan quoc gia a xuat hien Thuy ien, an Mach, ThuyS, c va Han Quoc(5). Nhng anh gia quoc gia nhng ncphat trien khac van dung ly thuyet hnh thoi, ma toi khong trc

1. M.E. Porter vi G.T Crocombe va M.J. Enright, Upgrading New Zealands CompetitiveAdvantage, Oxford University Press, Auckland, 1991.2. M.E. Porter vi Monitor Company, Canada at the Crossroads: The Reality of a NewCompetitive Environment, Business Council on National Issues and Minister of Supplyand Services, Ottawa, Canada, 1992. Cung xem M.E. Porter and J.H. Armstrong,unpublished working paper, September 1997.3. M.E. Porter vi Monitor Company, Construir as Vantagens Competitivas de Portugal,Forum Para a Competitividade, Lisboon, Portugal, 1994.4. Xem, chang han M.E. Porter and J.H. Armstrong, Canada Revisited, unpublishedworking paper, August 1997.5. M.E. Porter vi O. Solvell va I. Zander, Advantage Sweden, Norstedts Forlag AB,Stockholm, Sweden, 1991; Vaekst og dynamik I dansk erhvervsliv, H. Pade (editor),

J.H.Schultz Information A/S, Kobenhavn, Denmark, 1991; Internationale Wettbew-erbsvorteile: Ein Strategisches Konzept fur die Schweiz (International CompetitiveAdvantage: A New Strategic Concept for Switzerland), with Silvio Borner, Rolf Wederand Michael J. Enright, Campus Verlag, Frankfurt/New York, 1991; C. Van der Linde,Deutsch Wettbewerbsvorteile, Econ, Dusseldorf, Wein, New York, Moscow, 1992; KoreanCompetitiveness: A Shortcut to and Advanced Nation, Dong-Sung Cho, 1992.

Li gii thieu


6/77

16


tiep tham d, a tien hanh Na Uy (6), Phan Lan(7), Ha Lan(8)va Hong Kong(9), trong so nhieu nc khac. Nhng nghien cu

tng t cung c tien hanh cac bang, tnh va khu vc ttr(10). Y tng nay a c tranh luan va ong mot vai tro nhatnh trong chnh sach nhng quoc gia tien tien khac du khongphai la mot d an chnh thc.

Viec ap dung nhng nguyen ly trong cuon sach oi vi cacnc ang phat trien cung pho bien rong rai. e lam sau sac hnhieu biet ve giai oan au cua phat trien kinh te, toi a tien hanhmot d an ln cung vi cac ong nghiep An o(11). Cuon sach

cung giup thuc ay nhng d an hay nghien cu quoc gia quantrong, chang han nh Bermuda, Bolivia, Botswana, Bulgaria,Estonia(12), Colombia, El Salvador, Peru, Nam Phi, Tartarstan va

Venezuela(13).To hp ang tr thanh mot cach t duy mi ve nen kinh

te va to chc phat trien kinh te. Nhng sang kien noi bat datren to hp, bao trum mot phan quan trong cua nen kinh te, ahoac ang c thc hien, chang han nh Arizona, California,

Catalonia, Chihuahua, Connecticut, Costa Rica, Masachusetts,

6. M.E. Porter, Applying the Competitive Advantage of Nations Paradigm to Norway,trong PRAKTISK OKONOMI & LEDELSE: ET KONSURRANSEDYKTIGNORGE,Number 1, February 1993, Bedrifsokonomens Forlag A/S, Oslo, Norway.7. Finnish Industrial Clusters, trong National Industrial Strategy for Finland, Ministryof Trade and Industry in Finland, Industry Department, 1993; Advantage Finland: TheFuture of Finnish Industries, Hannu Hernesniemi, Markku Lammi and Pekka Yla-Anttila,ETLA, Taloustieto Oy, Helsinki 1996; Finland: A Knowledge-based Society, Science andTechnology Policy Council of Finland, EDITA, Helsinki, Finland 1996.

8. F.A.J van den Bosch and A.P. de Man (eds), Perspective on Strategy: Contributionsof Michael Porter, Kluwer Academic Publishers, Boston/Dordrecht/London 19979. M. J. Enright, E.E. Scott and D. Dodwell, The Hong Kong Advantage, OxfordUniversity Press, New York, 1997.10. Chang han xem M.E Porter and Monitor Company, The Competitive Advantage ofMassachusetts, Office of the Secretary of State, Boston, MA, 1991; The Competitive

Advantage of Euskadi, Monitor Company, Cambridge, MA 1992; The Quebec IndustrialAtlas, do by P.Gagne and M. Lefevre san xuat di s hp tac cua G. Tremblay, Publi-Relais,Montreal 1993.11. M.E Porter with P. Ghemawat and U.Srinivasa Rangan, A New Vision for IndianEconomic Development: The Corporate Agenda, working paper, October 1995; M. Porterwith P. Ghemawat and U.Srinivasa Rangan, A New Vision for Indian EconomicDevelopment, March 1995.12. J, Hyvarinen and J. Borsos, Emerging Estonian Industrial Transformation: Towardsa Dual Industrial Strategy for Estonia, Taloustieto Oy, Helsinki, 1994.13. Venezuela: The Challenge of Competitiveness, Michael J. Enright, Antonio Francesand Edith Scott Saavedra, St. Martins Press, New York, 1996.


7/77

17


Minnesota, Maroc, Ha Lan, North Carolina, Na Uy, Ohio, OregonScotland va Quebec.

Nhng y tng trong Li the canh tranh quoc gia a batau c ap dung cac thanh pho va khu vc thanh th(14). Toicung m rong viec ap dung t tng nay vi van e phat trienkinh te tai nhng khu vc o chuot kho khan trong o th(15).Toi cho rang van e khu o chuot va la van e kinh te, va lavan e xa hoi va mot chien lc kinh te la can thiet e bo trcho cac chng trnh khac. Thay v xem cac khu o chuot nh lanhng ni kho kinh doanh, chung ta can thay oi t duy ve li

the canh tranh tiem nang cua khu o chuot trong kinh te o th.Viec nay a dan en nhng nghien cu tai nhieu thanh pho My va mot cuoc thao luan soi noi ve nhng hng i mi trongchnh sach o th(16).

Gan ay, nhng y tng trong cuon Li the canh tranhquoc gia a c ap dung cho nhng nhom nc lan can. Hauhet cac sang kien khu vc (chang han nh Mercusor, NAFTA)a tap trung chu yeu vao m ca thng mai va au t trong

khu vc. Tuy nhien, ly thuyet hnh thoi cung cap mot cau truche thong e t duy ve cac khu vc ma s hp tac gia cac nclang gieng co the nang cao nang suat cua quoc gia. S d co ieunay la bi v co nhng ngoai ng quan trong trong ly thuyethnh thoi xay ra xuyen bien gii, chang han nh s lien ketlan nhau gia cac he thong giao thong, s phoi hp thu tuc haiquan va nhng chien lc cai thien an toan cong ong. T nam1994, toi a lam viec vi lanh ao cac nc Trung My ve motke hoach kinh te khu vc nh vay(17). Gan ay hn, mot d antng t a bat au Trung ong, gom cac nhom nghien cu t

14. Xem, chang han R.M. Smit, Rotterdam seen through Porter-colored glasses, inF.A.J van den Bosch and A.P de Man (eds), Perspectives on Strategy: Contributions ofMichael E. Porter, Kluwer Academic Publishers, Boston/Dordrecht/London 1997.15. The Competitive Advantage of the Inner City, Harvard Business Review, May-June1995; New Strategies for Inner-City Economic Development, Economic DevelopmentQuarterly, volume 11, number 1, Sage Periodicals Press, February 1997.16. Mot to chc mi, to chc Sang kien cho khu o chuot canh tranh, a c thanh

lap e theo uoi ke hoach nay. Danh muc ay u cac nghien cu cua no co the lay ttac gia.17. Trung tam nghien cu sc canh tranh va phat trien ben vng My La tinh a cthanh lap tai INCAE, trng kinh doanh, kinh te va chnh phu hang au khu vc eho tr cho no lc nay. Xem Project Overview and Update, Latin America Center forCompetitivness and Sustainable Development, INCAE, Costa Rica, August, 1997.

Li gii thieu


8/77

18


Ai Cap, Israel, Jordan va chnh quyen Palestine, vi cac nckhac cung ang tang toc nghien cu. Viec sang kien nay van

c tiep tuc ngay ca khi co nhng bien ong chnh tr xay ratrong khu vc la bang chng chng to sc manh kinh te co thesan bang tr ngai.

Ve mat hoc thuat, nang suat gi ay c chap nhan nh lanh ngha cua sc canh tranh va vai tro cua a iem san xuatngay cang c tha nhan. Cuon Li the canh tranh quoc giaa gop phan lam song lai moi quan tam ti a ly kinh te.

Nhng cuon sach ma toi trch dan gop phan tao nen mot

kho kien thc ngay cang ln ap dung nhng y tng nay vao caccap a ly khac nhau. Ngay cang co nhieu nghien cu kiem nhthong ke nhng e xuat trong Li the canh tranh quoc giacho thay nhng ket qua ang khch le (18). Ngay cang co nhieunghien cu ve to hp va hai hoi thao quoc te ve chu e nay ac to chc vao nam 1997 (19). Cac hoc gia ve marketing angngh ve khoa marketing a iem san xuat (20). Ngan hang thegii a a to hp thanh mot phan trong chien lc trong tam

cua no. Nhieu nghien cu ve moi quan he gia sc canh tranhva chat lng moi trng, nay sinh t cuon sach nay, a chothay ca hai co the tng hp vi nhau (21). ieu o gi ra nhng

18. L.G Thomas, Industrial Policy and International Competitiveness in the PharmaceuticalIndustry, in Competitive Strategies in the Pharmaceutical Industry, R. B Helms (ed.)

American Enterprise Institute for Public Policy Research 1996; A. Shleifer, E. Glaeser,H. Kallal and J. Scheinkman, Growth in Citiesm Journal of Political Economy, December1992; V. Henderson, A. Kuncoro and M. Turner, Industrial Development in Cities,Journal of Political Economy, 1995

19. Ve danh muc tai lieu tham khao va cac sang kien to hp, xem Clusters and Competition:The New Agenda for Companies, Governments and Institutions in Michael Porter onCompetition, Harvard Business School Press, Boston, sap xuat ban, 1998.20. P. Kotler, S. Jatursripitak, S. Maesincee and S. Jatusri, The Marketing of Nations: AStrategic Approach to Building National Wealth, The Free Press, New York, 1997.21. M. E Porter and C. van der Linde, Green and Competitive: Ending the Stalemate,Harvard Business Review, September-October 1995; M.E Porter and C. van der Linde,Toward a New Conception of the Environment-competitiveness Relationship, The Journalof Economic Perspectives, Volume 9, Number 4, Fall 1995; S. Schmidheiny with theBusiness Council for Sustainable Development, Changing Course: A Global Perpective onDevelopment and the Environment, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts/London,

England, 1992; A. B. Jaffe, S. Peterson, P. Portney and R. N. Stavins, EnvironmentalRegulation and International Competitiveness: What does the Evidence tell us, draft,January, 13, 1994; W.Oates, K.L Palmer, and P. Portney, Environmental Regulation andInternational Competitiveness: Thinking about the Porter Hypothesis, Resources for theFuture Working paper 94-02, 1993; R. Schmalensee, The Costs of Environmental Regula-tion, Massachusetts Institute of Technology, Center for Energy and Environmental PolicyResearch working paper 93-015, 1993; T. Panayotou and J.R Vincent, Environmental


9/77

19


van e nghien cu hap dan ve cach tiep can moi trng phuhp trong cac doanh nghiep va trong chnh phu nhng quoc

gia ang phat trien (22). Cuoi cung, mot cuon sach khac ma toikhuyen khch cuon Re Song cua Fairbanks va Lindsay atrnh bay nhng hieu biet mi ve nhng can tr oi vi viec aly thuyet canh tranh mi vao cac nc ang phat trien. ay lamang nghien cu rat quan trong.

S quan tam nong nhiet ma cuon sach Li the canh tranhquoc gia nhan c bat nguon t nhieu nguyen nhan. Trchet, cuon sach ra i vao thi ky canh tranh tr nen khoc liet

hau nh moi quoc gia. Cac hang rao thng mai a b d bova cac th trng c m ca cho ben ngoai. Cac quoc gia achuyen s tap trung cua ho t chnh tr quoc te sang nang caoi song cua ngi dan. Nhng thay oi o van con tiep tuc choen nay.

Du la ang giau co hay ngheo oi, cac quoc gia, cac khu vc khap ni tren the gii eu ang tm kiem nhng cach thcoi pho vi canh tranh. Cuon sach Li the canh tranh quoc

gia cung cap mot nen tang co he thong va kha thi e hieu vesc canh tranh va lam the nao e nang cao sc canh tranh. Noac biet c chao on bi nhng nha hoach nh chnh sachcua chnh phu va lanh ao doanh nghiep, nhng ngi ang tmkiem ch dan cho nhng cau hoi cha c tra li trong phanln cac cong trnh ly thuyet.

Th hai, trong khi hieu biet ve mat v mo cua sc canh tranhva phat trien kinh tea at nhieu tien bo, ngi ta cang ngaycang nhan ra rang cai cach kinh te v mo la can thiet nhng chau. Cung quan trong khong kem, tham ch quan trong hn, la nentang vi mo cua phat trien, bat nguon t chien lc cua cac doanhnghiep va trong cac the che, ha tang va cac chnh sach cau thanhmoi trng trong o cac doanh nghiep canh tranh. Cuon sach cuatoi bo sung vao khoang trong o bang cach tap trung vao mat vimo cua sc canh tranh. No tra li cau hoi: Se lam g tiep theo?Lam g sau qua trnh ieu chnh va on nh v mo mot cau hoitrung tam ma nhieu chnh phu phai oi mat.

Regulation and Competitiveness, The Global competitiveness Report 1997, World EconomicForum, Geneva, Switzerland, 1997.22. M. Fairbanks - S. Lindsay, Plowing the Sea: Nurturing the Hidden Sources of Growthin the Developing World, Harvard Business School Press, 1997.

Li gii thieu


10/77

20


Th ba, cuon sach thu hep khoang cach gia doanh nghiepva chnh phu trong viec giai quyet van e sc canh tranh. Cuon

Li the canh tranh quoc gia, bang cach ap dung cach tiepcan mach lac, a chieu oi vi canh tranh, a cung cap nhieuy tng va v du thuyet phuc oi vi cac cong ty. Trong chnhphu, ngoai cac chnh sach v mo, suy ngh pho bien tap trungvao khai niem gay tranh cai: chnh sach cong nghiep, ung hocan thiep cua chnh phu e nh hng ket qua cua canh tranh.Chnh sach cong nghiep c xay dng da tren cach nhn ngian va ang ng ve canh tranh, trong o quy mo va mc chi

tieu ong vai tro quyet nh. nhng quoc gia thng c ganvi chnh sach cong nghiep nhat Phap, Nhat Ban va HanQuoc nhieu kho khan a nay sinh gay nghi ng lieu chnhsach cong nghiep va nhng thanh to c ban cua no nh at muctieu, tr cap va hanh ong hp tac co hieu qua hay khong. Caccong ty luon nghi ng ve chnh sach cong nghiep, lo ngai ve khanang phan oan th trng cua chnh phu va mong muon nhngcach tiep can khac.

Cuon sach Li the canh tranh quoc gia bac bo viec s dungchnh sach cong nghiep. Cac to hp se ho tr tang trng neuchung co nang suat cao. Thay v at muc tieu vao nhng nganhcong nghiep cu the, moi to hp ang hien hu va ang noi lencua mot quoc gia eu ang c quan tam. Chnh phu khongnen can thiep vao qua trnh canh tranh ma vai tro cua no la caithien moi trng e nang cao nang suat, chang han bang cachnang cao chat lng va hieu suat cua au vao san xuat, cua cs ha tang va hoach nh cac chnh sach va khung luat phapthuc ay cai tien va oi mi. Trong khi chnh sach cong nghieptm cach bop meo canh tranh v li ch cua mot a phng cuthe, ly thuyet hnh thoi tm cach xoa bo nhng rao can oi vitang trng nang suat. Trong khi chnh sach cong nghiep davao quan iem canh tranh quoc te co tong bang khong, ly thuyethnh thoi da tren mot the gii canh tranh co tong dng, trongo nang cao nang suat se m rong th trng va trong o nhieuquoc gia co the cung thnh vng neu ho co the co nang suat cao

hn va sang tao hn.Cuon sach cung cung cap nen tang cho nhng thao luan

mang tnh xay dng ve cach cai thien moi trng kinh doanh.Khai niem to hp chng to cc ky hu ch. To hp va la cacht duy ve nen kinh te va la chat xuc tac cho thay oi. Khac


11/77

21


vi cac cach phan nhom truyen thong nh nganh hay khu vcthng gan vi can thiep va tr cap, khai niem to hp tap trung

vao nang suat va nhng moi quan he lien cong ty. To hp acac c quan chnh phu, doanh nghiep, nha cung cap va nhngthe che a phng lai vi nhau quanh mot lch trnh chung khathi va mang tnh xay dng.

LCH TRNH CHA KET THUC

Viec tai ban cuon sach Li the canh tranh quoc gia la motcot moc quan trong. Mac du co s phan hoi tch cc t pha ocgia, nhng y tng trong cuon sach van kha phc tap va cuonsach kha day. Co vo so v du va mo ta ve cac quoc gia, mot phanv toi cam thay neu thieu chung, cuon sach se kem phan thuyetphuc vi mot chu e nh the nay. Viec tai ban cho thay cuonsach van ang tiep tuc m rong oi tng oc gia va toi hy vonglan tai ban nay se c nhng oc gia mi chu y.

Ro rang la con co nhieu th phai tiep tuc tm hieu. Nghiencu gan ay cua toi tap trung vao mot so hng. Mot hngla tiep tuc kiem nghiem thc te trong va gia cac nhom nc.Chang han, mot nghien cu mi ve Nhat Ban ch ra rang sccanh tranh quoc te cua mot mau ln cac nganh cong nghiep cuaNhat chu tac ong manh cua mc o canh tranh noi a Nhat,o lng bang s bien ong th phan. S ton tai cua mot cartel(cartel: la lien minh gia cac nha san xuat hoac phan phoi eieu tiet san lng, gia ca hay cung ng hang hoa trong thtrng. V du, to chc cac nc xuat khau dau mo OPEC la mot

cartel) trong nganh se can tr canh tranh va lam giam sc canhtranh. Nhng ch so truyen thong ve li the so sanh hau nhkhong co kha nang giai thch ieu nay(23). Hy vong rang, nhngbang chng thc nghiem nh the se lam cho nhng y tngtrong cuon sach tr nen thuyet phuc hn oi vi nhieu hoc gia.

Mot hng mi na trong nghien cu cua toi la nghien culy thuyet va thc nghiem e hieu ro hn ve to hp va nhngcach thc phu hp e nang cao nang suat cua to hp. Th ba,

toi nang cao hieu biet ve nhng thach thc ma cac nc angphat trien phai oi mat khi ho co gang thoat khoi s phu thuocvao lao ong re va tai nguyen thien nhien. Th t, toi suy ngh

23. M. Sakakibara - M.E Porter, Competing at Home to Win Abroad: Evidence fromJapanese Industry, nghien cu cha xuat ban, 09/1997.

Li gii thieu


12/77

22


va viet ve nhng vai tro thch hp cua thanh pho, bang, quocgia va nhom quoc gia lan can trong canh tranh. Th nam, toi

muon xay dng moi lien he chat che hn gia cuon sach nay vinhng nghien cu cua toi ve chien lc cong ty. Ro rang la aiem co anh hng en cau truc cong nghiep va li the canhtranh. cap o nganh, canh tranh noi a co the lam xoi monli nhuan nhng se thuc ay nganh cong nghiep noi a canhtranh vi nhng oi thu nc ngoai. cap o doanh nghiep, rorang nhieu nguon lc va ky nang ma nhng nghien cu chienlc gan ay tap trung vao lai nam ngay trong moi trng noi

a. Cung co moi lien he chat che gia s hnh thanh moi quanhe vi nha cung cap, s bo sung lan nhau ve san pham va shien dien cua to hp. a iem san xuat, do vay, xng ang comot v tr noi bat trong t duy chien lc cot loi.

Cuoi cung, kinh nghiem lam viec vi cac lanh ao chnhphu va doanh nghiep cua ca nhan toi a lam nay sinh moi quantam ve nhng ly do ma mot vai quoc gia (hay mot n v hanhchnh khac) co the thay oi thc s theo hng tch cc, trong

khi mot so quoc gia khac, c trang b cung trnh o kien thc,lai khong the. Neu cuon sach Li the canh tranh quoc gia atc muc ch cua no, nghien cu cua ca nhan toi se ch la motphan trong mot lch trnh ln hn, thong nhat kinh te v mo, vimo va khoa hoc quan ly thanh mot s hieu biet thong nhat vecanh tranh va anh hng cua a iem san xuat.

Suy ngam trong nhieu nam sau khi cuon sach c xuat banva ac biet trong nhieu dp toi noi chuyen va lam viec vi caclanh ao chnh phu va doanh nghiep, toi lien tuc b an tngbi sc manh cua nhng y tng lam thay oi cuoc song. Chnhnhng t tng sai lam ve sc canh tranh va s thnh vng aay hang trieu ngi vao ngheo oi trong giai oan sau chientranh the gii th hai. Chnh s m ho ve nguyen nhan thc cuasc canh tranh hien nay ang tiep tuc lam cham bc tien cuacac chnh phu va cac doanh nghiep.

cap o chnh phu, thao luan ve sc canh tranh hien vantap trung qua nhieu vao chnh sach v mo trong khi cac van e

vi mo lai thng la nhng can tr thc te cua tien bo. Cac chnhphu van nham lan pha gia va chnh sach ty gia la mot phngtien e tang sc canh tranh hn la xem ty gia la cai uoi,khong phai la con cho va nhan ra rang viec phai dung en bienphap pha gia phan anh nhng chnh sach sai lam. Cac chnh


13/77

23


phu quay sang au t nc ngoai thu hut nh tr cap e giaiquyet nhng van e cua ho hn la giai quyet nhng yeu kem

trong moi trng kinh doanh, th se quyet nh mc song quocgia. Cac nc nham lan gia thoa thuan thng mai va hiep ckhu vc vi nhng bc i can thiet e nang cao nang suat.

Trong cac doanh nghiep, s hieu sai ve nhng ham y cuatoan cau hoa van tiep tuc. Cac doanh nghiep van ngh ho cothe giai quyet van e sc canh tranh cua ho bang cach thue giacong. Ho coi viec tr nen toan cau ng nhien la tot va thngl i moi trng kinh doanh noi a. Nhng la chon noi a

lam giam nang suat va lam giam kha nang sang tao. Cac congty cung yeu cau chnh phu nhng giup khong hp ly e nangcao sc canh tranh.

Ngay cang nhieu quoc gia se phai oi mat vi nhng cauhoi ve viec phai lam g sau qua trnh on nh hoa va t do hoakinh te. Ngay cang nhieu doanh nghiep se phai oi mat vi hauqua cua canh tranh thc s. Chung ta se can hieu ro hn vai trothch hp cua nhng cap chnh quyen khac nhau.

Toi hy vong cuon sach Li the canh tranh quoc gia co thegiup xoa bo s m ho ve viec can phai lam va cung cap cho cacnha lanh ao phng tien va s t tin e tien len.

Michael E. PorterBrookline, Massachusetts

Thang 1, 1998

Li gii thieu


14/77

24



15/77

25


Tai sao mot so nhom xa hoi, to chc kinh te va quoc gia laigiau co va thnh vng? o la chu e a cuon hut s chu ycua cac nha nghien cu, cac doanh nghiep va chnh phu t khicac n v kinh te, chnh tr, xa hoi hnh thanh. Trong nhnglnh vc a dang nh nhan chung hoc, lch s, xa hoi hoc, kinhte va khoa hoc chnh tr, a co rat nhieu co gang tm hieu nhnglc lng giai thch cho nhng cau hoi nay sinh t s i len cuamot so thc the va suy thoai cua mot so thc the khac.

Hau het nghien cu ve chu e nay trong nhng nam gan aylien quan en cac quoc gia, nghien cu ve cai thng c goi lasc canh tranh. S quoc te hoa ang kinh ngac cua canh tranhtrong nhng thap ky sau chien tranh the gii th hai gan lienvi nhng thay oi ln ve so phan kinh te cua cac quoc gia va

cac doanh nghiep cua ho. Cac chnh phu va cac doanh nghiepkhong tranh khoi b loi keo vao cuoc tranh luan nong bong venhng viec can phai lam.

Toi cung co chut g o mien cng khi xem xet cau hoi nayv toi a danh phan ln s nghiep cho ti gi tap trung vao cacdoanh nghiep ch khong phai cac quoc gia. Moi quan tam trongtam cua toi la ve ban chat cua canh tranh trong cac nganh congnghiep va nhng nguyen ly cua chien lc canh tranh. Nghien

cu trc ay cua toi, c tom lc trong cuon Chien lc canhtranh (1980), la ve cau truc cua nganh cong nghiep va la chonv tr trong nganh. Cuon sach Li the canh tranh (1985) giithieu mot mo hnh e hieu nguon goc li the canh tranh cuamot doanh nghiep va lam the nao e nang cao li the canh

Li noi au


16/77

26


tranh. Trong cuon Canh tranh trong cac nganh cong nghieptoan cau (1986), toi a m rong mo hnh e giai quyet nhng

thach thc cua canh tranh quoc te. Mac du chien lc canhtranh quoc te la mot phan thiet yeu cua phng trnh, n vphan tch chnh cua toi la nganh cong nghiep va doanh nghiep.Quoc gia va chnh phu cua no co vai tro trong mo hnh cua toi,nhng ch rat han che.

ieu nay bat au thay oi khi toi c Tong thong RonaldReagan bo nhiem vao Uy ban canh tranh cong nghiep cua tongthong, mot to chc gom cac lanh ao doanh nghiep, cong oan,

nha nghien cu va cu quan chc chnh phu, chu trach nhiemnghien cu sc canh tranh cua nc My. Hoi ong nay, cthanh lap gia cuoc tranh luan chnh tr ve s can thiet phai cochnh sach cong nghiep cho nc My, a nghien cu van enay trong hn mot nam va cho ra mot ban bao cao can trongva can bang(1).

ieu tr nen ro rang vi toi trong thi gian Uy ban lakhong he co mot nh ngha nao ve sc canh tranh c tha

nhan. Vi cac doanh nghiep, sc canh tranh co ngha la khanang canh tranh tren th trng the gii vi mot chien lctoan cau. Vi nhieu ngh s quoc hoi, sc canh tranh co ngha lamot quoc gia co can can thng mai thang d. Vi mot vai nhakinh te, sc canh tranh ngha la chi ph n v lao ong ieuchnh theo ty gia thap. Mot phan bi v s khac nhau o mabao nhieu sc lc My a bo ra e tranh cai lieu nc My covan e ve canh tranh hay khong. Bao cao cua Uy ban, thay va ra mot phng an nhat tr e hanh ong, a co rat t anhhng. Cuoc tranh luan ve sc canh tranh bung no va con keodai en tan ngay nay.

Du cho nh ngha nao ve sc canh tranh c s dung,mot van e tham ch con nghiem trong hn la chang he co motly thuyet c chap nhan rong rai nao giai thch ve sc canhtranh. Rat nhieu ac trng cua quoc gia va cua doanh nghiepc e xuat la tieu ch quan trong nhng chang co cach nao ephan lap va tch hp nhng ac trng noi troi nhat. Them vao

o, nhieu ly giai da tren nhng gia thiet khac xa canh tranhtrong thc te lam day len nhng ban khoan ve tnh phu hp vatnh tong quat cua chung. That kho e tng hp gia nhieu ly

1. Uy ban Canh tranh cong nghiep cua tong thong (1985).


17/77

27


giai o vi kinh nghiem nghien cu va lam viec cua ca nhan toivi cac tap oan quoc te.

Cung khong thieu nhng t van e nang cao sc canhtranh bang ca chien lc cua cac cong ty va chnh sach cuachnh phu. Nhng t van nay cung a dang va mau thuan nhnhng quan iem, ngu y hay ro rang, ve sc canh tranh machung da vao. Nhieu trong so nhng t van nay oi vi toi,t goc nhn cua mot ngi a quen thuoc vi cac doanh nghiep,co tac dung ngc.

Mac du vay nhng toi van co niem tin manh me la moi

trng quoc gia ong vai tro trung tam trong thanh cong vecanh tranh cua cac doanh nghiep. Thng th doanh nghiep tcac nc at c nhng thanh cong toan cau khac nhau trongnhng nganh cu the. Moi trng mot so nc dng nh thucay s tien bo hn cac nc khac. Toi tin rang hieu c vaitro cua quoc gia trong canh tranh quoc te se co gia tr cho ca cacdoanh nghiep va cho cac chnh phu bi v no em lai nhng hieubiet c ban ve c che xay dng va duy tr li the canh tranh.

Trong sach nay, toi trnh bay nhng ong gop cho s hieubiet ve li the canh tranh cua cac quoc gia hay nhng ac trngquoc gia nuoi dng li the canh tranh trong nhng lnh vc cuthe va nhng ham y cho ca doanh nghiep va chnh phu. Trongtam trong ly thuyet cua toi la nhng nguyen ly ve chien lccanh tranh trong tng nganh cong nghiep. ieu nay khong co gla ngac nhien vi nhng ai a quen vi nhng nghien cu trcay cua toi. Trong khi chung ta co the xac nh nhng ac trngquoc gia ap dung trong nhieu nganh, kinh nghiem cua toi chothay rang nhng ac trng nay tr nen khong quan trong lamtrong canh tranh thc te do nhng hoan canh, s la chon vahau qua cu the, thng la ac thu cua moi nganh cong nghiep.

Trong khi co the hieu c nhieu ieu t cach tiep can tongthe toan bo nen kinh te oi vi thanh cong trong canh tranh cuamot quoc gia, ay, toi tm kiem mot xuat phat iem khac. Lythuyet cua toi bat au t nhng lnh vc va nhng oi thu canhtranh cu the va tong quat hoa len quy mo toan nen kinh te.

Lnh vc cu the nh toa xe, san xuat may fax, dch vu ke toan,san xuat vong bi, la ni li the canh tranh co the thang hoacthua. Mot nc anh hng en kha nang thanh cong cua cacdoanh nghiep cua nc o trong nhng lnh vc cu the. Ket quacua hang ngan cuoc au tranh trong tng nganh cong nghiep

Li noi au


18/77

28


quyet nh nen kinh te cua mot quoc gia va kha nang thangtien cua no. Chung ta phai can than tranh nhng cam bay khi

chung ta tong quat hoa t cac nganh len toan bo nen kinh te,nhng toi tin rang cach tiep can nh vay cho phep chung ta cos hieu biet sau sac ve tien bo kinh te cua mot quoc gia.

Ly thuyet c trnh bay trong cuon sach nay co gang baoquat c toan bo s phc tap cua canh tranh trong thc te hnla co gang gian lc no. Toi a co tch hp nhieu yeu to co anhhng en hanh vi cua cac doanh nghiep va s tien bo cua cacquoc gia. Ket qua la mot cach tiep can chnh the luan ma o

phc tap cua no co the gay kho khan cho mot so ngi. Tuy the,toi tin rang s n gian hoa se lam m i mot so phan quantrong nhat cua van e, chang han nh s tng tac gia nhngtac ong n le va s van ong cua chung theo thi gian.

Ly thuyet nay c uc rut va trai tren nhieu lnh vc.Trung tam cua ly thuyet nay la chien lc canh tranh nhngcung co nhng kien thc quan trong khac, thng khong ctch hp vao, t nhng nghien cu ang tien hanh trong cac

lnh vc nh cai tien cong nghe, kinh te cong nghiep, phat trienkinh te, a ly kinh te, thng mai quoc te, khoa hoc chnh trva xa hoi hoa cong nghiep.

Vi vo van nhng nghien cu t nhieu co lien quan ti chue cua toi, toi khong the neu ay u nhng tham khao ma toi sdung cung nh khong the trnh bay het lch s phat trien cua chue nghien cu. Tuy vay, toi cung ghi lai mot songhien cu quantrong nhat oi vi cach tiep can cua toi trong nhieu lnh vc khacnhau cung nh nhng nghien cu ma toi thay an tng nhat.

e phat trien mot ly thuyet toan dien ve li the canh tranhcua cac quoc gia va chng to s phu hp cua no, toi a nghiencu nhieu nc khac nhau va trong moi nc, toi xem xet kylng canh tranh trong nhieu nganh cong nghiep. Nghien cuda tren ch mot vai quoc gia hay mot nhom nho cac nganh corui ro nham lan nhng cai ca biet vi nhng nguyen ly tongquat. Toi a chon mi nc e nghien cu vi nhieu ac trngva the che khac nhau.

Mot trong nhng he qua cua tnh phc tap cua ly thuyetcua toi va cach toi trnh bay va kiem chng no la cuon sach ratday. o dai cua cuon sach la ieu toi rat lay lam tiec oi vi ocgia nhng toi khong the lam khac neu toi muon kiem chng lythuyet cua toi vi ay u bang chng va phat trien nhng ham


19/77

29


y cua no oi vi nhng doanh nhan va cac nha hoach nh chnhsach. Phan I cua cuon sach trnh bay ban than ly thuyet, cung

cap tong quan nhng nguyen ly cua chien lc canh tranh nhamxac lap nen tang ly thuyet can thiet. Phan II, toi ap dung lythuyet nay e giai thch lch s phat trien cua bon nganh congnghiep tieu bieu c la chon t nhieu nganh ma chung toia nghien cu. Toi cung ap dung ly thuyet o vao lnh vc dchvu, mot lnh vc quan trong t lau nhng cung la lnh vc macanh tranh quoc te cua no con t c nghien cu. Trong phanIII, toi ap dung ly thuyet vao cac quoc gia. oi vi tam trong

so mi quoc gia khao sat, toi trnh bay chi tiet ve cac nganhcong nghiep thanh cong quoc te trong nen kinh te o va s thayoi cua chung. Toi s dung ly thuyet cua toi e ly giai ca thanhcong va that bai cung nh s van ong cua nen kinh te quoc giatrong giai oan sau chien tranh. Kinh nghiem cua cac quoc giacho phep toi m rong ly thuyet e giai thch toan bo nen kinh tequoc gia tien bo nh the nao. Phan IV phat trien mot so nhngham y cua ly thuyet oi vi chien lc cong ty va chnh sach

chnh phu. Chng cuoi cung minh hoa viec s dung ly thuyetnay e xac nh nhng van e se ieu chnh s phat trien trongtng lai cua moi nen kinh te quoc gia.

Tuy vay, oc gia co the muon la chon cach oc ngan hn,phu thuoc vao khau v cua ho. Hau het oc gia nen oc bonchng au tien vi mc o chi tiet phu thuoc vao trnh o cuaho va kha nang tiep thu ly thuyet. Phan II se la thu v nhatvi nhng ai muon tm kiem s bieu hien cua ly thuyet trongnhng nganh cong nghiep cu the. Lanh ao doanh nghiep nenoc phan ln phan II va oc gia pho thong t nhat cung nenlt qua no. Hieu c qua trnh hnh thanh va at c thanhcong quoc te cua mot nganh cong nghiep quoc gia, trong t nhatmot vai trng hp cu the, la s tham khao quan trong cho cacchng tiep theo.

Phan III cung cap c hoi e oc gia la chon trong so cacquoc gia ma toi ban luan, tuy theo moi quan tam cua oc gia.Tuy nhien, moi oc gia nen xem phan gii thieu cua Chng 7,

phan giai thch phng phap va cau truc cua phan mieu ta moiquoc gia, cung nh phan ket luan cua Chng 9, phan so sanhcac quoc gia nh mot nhom. oc gia sau o co the la chon atnc ho, quoc gia cua cac oi thu canh tranh quan trong haynhng quoc gia khac muon tm hieu. Sau khi oc mot vai hay

Li noi au


20/77

30


tat ca cac quoc gia, moi oc gia nen xem Chng 10, chng mrong lap luan e phat trien mot ly thuyet ve s tien bo cua ca

nen kinh te quoc gia. Nhng khai niem trong Chng 10 se acbiet quan trong khi xem xet nhng lch trnh ma moi nc phaioi mat, la chu e cua Chng 13.

Phan IV cung co the i tat theo cach tham khao cua oc giamac du nhng ham y chnh sach cho lanh ao doanh nghiepse co tac dung vi cac nha hoach nh chnh sach va ngc lai.Lanh ao doanh nghiep se muon oc Chng 11 ve nhng hamy cua ly thuyet cua toi oi vi chien lc cong ty. Nhng oc gia

quan tam en hoac tham gia vao hoach nh chnh sach congnen oc Chng 12. Chng 13 e cap en mot so van e mamoi quoc gia phai oi mat neu nen kinh te tien bo xa hn va cothe c oc mot cach la chon, tuy theo s thch cua oc gia.Bi v mot muc ch quan trong cua Chng 13 la minh hoa viecap dung ly thuyet e xac nh nhng han che oi vi s tien bokinh te quoc gia, oc gia se thu c li ch khong ch t nhngthao luan ve quoc gia cua ho ma con t s hieu biet ve nhng

van e ma cac quoc gia khac phai oi mat trong nhng hoancanh khac nhau. Cuon sach ket thuc vi Li bat ngan bao gommot so suy ngh ca nhan cua toi ve nghien cu nay.

Noi dung cuon sach bao gom nhng lap luan c ban va nhngkham pha thc nghiem c trnh bay theo cach de tiep can vinhng oc gia nghiem tuc. Cac hoc gia se tm thay hau het tailieu tham khao cung nh nhng bnh luan ve ly thuyet va quanhe cua no vi nhng nghien cu trc o phan chu thch.Phng phap nghien cu c mieu ta Chng 1, Chng 7 vaphu luc A.

Muc ch cua toi ay khong phai la mot cuon sach ve motquoc gia ma la cuon sach ve mot tap hp cac nguyen ly ap dungrong rai. Mac du mot so oc gia co the cam thay co s thien vnc My, toi a co gang e tranh ieu nay. Toi cung hy vongkhong oc gia nao ch cham chu vao nhng ieu toi noi ve motnc cu the, ac biet Chng 13. Nh toi a co gang lam ro,kien thc cua toi ve bat ky mot nc nao khong the bang cac

chuyen gia hay toi cung khong dam nhan rang mnh co s hieubiet toan dien ve tat ca nhng anh oi chnh tr xa hoi phctap tac ong en nhng la chon chnh sach. Muc ch aykhong phai la a ra nhng li khuyen chi tiet co trong lngcho moi quoc gia hay thao luan moi van e ma la e minh hoa


21/77

31


mot cach t duy hu ch co the ap dung vao mot quoc gia cu the.Toi hy vong oc gia, vi kien thc va cach nhn khac nhau, se

co the rut ra nhng gi y trong lnh vc ma ho quan tam.Cuon sach c hoan thanh trong giai oan vi nhng s

phat trien soi ong khac thng cac nc va gia cac nhomnc co vai tro quan trong trong nhng van e thao luan ay.Trong so nhng van e noi bat nhat la nhng bien phap e hpnhat kinh te chau Au vao nam 1992, hiep nh thng mai tdo gia My va Canada, nhng sang kien chnh sach mi Anh,nhng e xuat sa oi thue Nhat va c, d thao luat thng

mai mi gay tranh cai My va nhng chan ong chnh tr xa hoi ong Au vi nhng hau qua kinh techa lng trc c.Muc ch cua toi, tuy vay, khong phai la phan tch nhng

s kien ng thi ma la xay dng mot ly thuyet co the cs dung e lam ieu o. Thc te, mot trong nhng kham pha tnghien cu lch s cua chung toi la nhng nhan to quyet nh lithe canh tranh quoc gia co tnh on nh hn la toi a ngh, macdu mc o quoc te hoa a tang len. Nhieu nguyen ly oc lap vi

nhng moi quan tam hien thi. Toi se lien he gia nhng ham ycua ly thuyet cua toi vi nhng phat trien quan trong nh chauAu nam 1992 khi no xuat hien, nhng se e danh viec phan tchay u nhng phat trien nay cho nhng dien an khac.

Mot so se thay nhng quan iem c trnh bay ay vanang gay tranh cai. Muc ch cua toi khong phai tm hay trontranh s tranh cai ma la phat trien mot ly thuyet c kiemnghiem bi nhieu bang chng khac nhau. Trc khi ket thuc, toiphai chu thch rang nhng phat kien cua toi cat ngang nhngquan iem ma theo truyen thong c goi la t do hay baothu, nhng quan iem co xu hng phan anh nhng triet ly cuthe nao o. Chang han, toi thay, phu hp vi quan iem t dotruyen thong, rang luat chong oc quyen, qui nh an toan vasc khoe nghiem ngat va au t manh vao nguon lc con ngila co li. Nhng nhng bang chng cua toi at dau hoi ve vieccan thiep e phuc hoi nhng nganh cong nghiep om yeu, nhngqui nh han che canh tranh, hau het nhng no lc han che

nhap khau va nhng chnh sach anh thue thu nhap von daihan. Trong khi toi ng rang ch co mot so oc gia hoan toan hailong vi nhng kham pha cua toi, toi hy vong rang nhieu ocgia se thay thuyet phuc.

* * *

Li noi au


22/77

32


Nghien cu nay khong the hoan thanh neu thieu s giup ln lao t nhieu ca nhan va to chc. ay thc s la mot nghien

cu toan cau lien quan en nhieu nganh va nhieu quoc gia nhamthe hien s phong phu cua canh tranh quoc te. Seminar cua dan c to chc tai Harvard nam 1987 e thao luan ve nhngket qua ban au cho thay phan nao ieu nay. Co ti 24 nhomtham d ai dien cho 9 quoc gia. Nhom Han Quoc va nhom NhatBan a canh tranh xem ai lam viec muon hn. Nhom Thuy ienva nhom an Mach trao oi hieu biet ve s tng ong va khacbiet cua hai at nc lang gieng. Cac nha nghien cu c, Thuy

S va Y trao oi d lieu va thao luan ve v tr cua nc ho trongnhng nganh cong nghiep nh thiet b in an va ong goi. Tatca nhng ngi tham d hoc c nhieu ve at nc mnh bangcach hoc ve cac nc khac, nhng nc a c nghien cu bangcung mot phng phap.

Michael J. Enright ong vai tro ieu phoi vien cho toanbo d an. Ong giup cau truc va to chc toan bo d an va bo ramot nam nc ngoai i lai nh con thoi en nhieu quoc gia e

giam sat va phe bnh cong viec tng nc. Ong a tien hanhnhieu nghien cu ca nhan va cung cap y tng, bnh luan vat van trong suot cac giai oan nghien cu cung nh trong quatrnh chuan b ban thao. Ong la mot nha nghien cu tai nangva mot nghien cu mc o ln nh the nay se khong the thchien neu khong co ong. Ong ang hoan thanh bang tien s taiHarvard va ha hen se co nhieu ong gop quan trong ve chu enay trong nhng nghien cu rieng.

Nhom nghien cu My khong ch nghien cu ve phannc My ma con ong vai tro ln va thiet yeu hn trong nhnggiai oan khac cua d an. Toi biet n Cheng Gaik Ong v vaitro noi bat cua co trong ca nghien cu va toi cung biet nWilliam McClements, Thomas Lockerby, Thomas Wesson vaMari Sakakibara. Alice Hill cung xng ang c cam n v atr giup cho nghien cu.

Cac nhom nghien cu a phng moi nc a tien hanhphan ln nghien cu ve cac nc o va ong gop ln vao nhng

kham pha va ket luan ve at nc ho. Toi ac biet biet n nhngtrng nhom v cong sc va hieu biet cua ho. Nhom Nhat Ban dogiao s Hirotaka Takeuchi cua ai hoc Hitotsubashi lanh ao.Thanh vien cua nhom gom Hiroshi Kobayashi, Hiroshi Oka-moto, Laura Rauchwarg va Ryoko Toyama. Nhom Thuy ien do


23/77

33


giao s Orjan Solvell cua Vien kinh doanh quoc te, Trng kinhte Stockholm dan au. Ivo Zander la nha nghien cu trng cua

Thuy ien va cung lam viec mot thi gian Harvard. ong gopvao nghien cu cua nhom Thuy ien con co Thomas Gyllenmo,Maria Lundqvist va Ingela Solvell. Nhom Han Quoc do giao s(va la hieu trng) Dong-Sung Cho cua trng ai hoc quoc giaSeoul lanh ao. Cac nha nghien cu trong nhom la Chol Choi,In-Chul Chung, Dong-Jae Kim, Junsoo Kim, Sumi Kim, Dae-WonKo, Seung Soo Lee, Ho-Seung Nam, Ki-Min Nam, Gyu Seok Ohva Joo-chol Om. Nhom an Mach do Henrik Pade cung vi Kim

Moller va Klaus Moller Hanson (ca hai eu la pho giao s taiTrng kinh doanh Copenhagen). Nhng nha nghien cu anMach khac gom Claus Bayer, Bent Dalum, Birgitte Gregersen,Patrick Howald, Henrik Jensen, Frederik Pitzner Jorgensen,Ulrik Jorgensen, Bodil Kuhn, Morten Kvistgaard, Mogens KuhnPedersen, Bent Petersen, Henrik Schaumberg-Muller, JesperStrandskov va Finn Thomasen. Phan ln nghien cu ve ThuyS c thc hien bi Edi Tschan, sau o lam nghien cu sinh

tien s tai ai hoc St. Gallen, vi s hp tac cua Michael Enright.Giao s Silvio Borner cua ai hoc Basel lanh ao nhom Thuy Sva mot nghien cu them ve Thuy S c Rolf Weder thc hien.

Claas van der Linde, ngi ong gop vao qua trnh phantch so lieu trong nghien cu tong the, a tien hanh phan lnnghien cu ve c. Anh ang tiep tuc ap dung ly thuyet vaonen kinh te c trong luan van tien s tai ai hoc St. Gallen.Dennis deCrombrugghe cung ong gop vao nghien cu ve ThuyS va c. Nghien cu ve Y la trach nhiem cua Paolo Tenti,ngi cung la nguon kien thc cho toan bo nghien cu. MichaelEnright cung tham gia tch cc vao ca nghien cu ve c va

Y. Toi va Michael Enright thc hien phan ln nghien cu veAnh vi s giup cua Terry Phillips. nhieu nc, cac baocao ve nc o c chuan b xuat ban se mieu ta chi tiet hnve nghien cu.

Toi a nhan c s giup va ho tr hao phong cua TrngKinh doanh Harvard khi thc hien nghien cu nay. Trng a

cung cap mot moi trng hiem co e thc hien cac d an nghiencu quy mo ln, a nganh va giup chung toi tiep can vi cacto chc va cong ty tren toan the gii. Ngai hieu trng JohnMcArthur, mot ngi ban va cung la nguon t van, giup toitrong nhieu nam, xng ang vi s biet n ac biet. Toi cung

Li noi au


24/77

34


nhan c nhieu giup va ho tr tai chnh t Jay Lorsch vacac nhan vien cua ong tai Phong Nghien cu. Toi biet n Shell

Companies Foundation a ong gop mot phan kinh ph chonghien cu nay.

moi nc, cac to chc oi tac a giup ve hau can, tiepcan cac cong ty va quan chc chnh phu va trong mot vai trnghp, tr giup ve tai chnh. Toi biet n s ong gop cua ho ratnhieu du ho khong co trach nhiem g trong kham pha hay ketluan cua toi:

an Mach

cYNhat

Han QuocSingaporeThuy ien

Thuy S

Anh

My

Trng Kinh te va Quan tr Kinhdoanh Copenhagen, Hendrik Pade& Associates c (1)

Ngan hang DeutscheTap oan AmbrosettiBo Cong nghiep va Thng mai Quoc

te, trng ai hoc Hitotsubashi vaNgan hang cong nghiep Nhat Ban

ai hoc quoc gia SeoulHoi ong phat trien kinh te

Vien Kinh doanh Quoc te, TrngKinh te Stockholm

ai hoc Basel, ai hoc St.Gallen,Union Bank of Switzerland

Tap ch The Economist

Trng Kinh doanh Harvard

Nhng ca nhan cu the trong cac to chc nay va nhng ngikhac ma toi biet n la Hans-Peter Ferslev va tien s JurgenBilstein (Ngan hang Deutsche), Alfredo Ambrosetti va GiovannaLauno(2)(Tap oan Ambrosetti), Shinji Fukukawa, Wataru Aso,Hirobumi Kawano va Shin Yasunobe (MITI), Yoh Kurasawa, A.

Yatsunami, Naoya Takebe (Ngan hang cong nghiep Nhat Ban),

cac giao s Kenichi Imai, Ikujiro Nonaka (ai hoc Hitotsubashi),

1. Nghien cu an Mach do C quan quoc gia ve cong nghiep va thng mai, Quylng hu an Mach, Hoi ong t van nghien cu chnh sach va ke hoach, Hoi ky shoa, ien, c kh, xay dng an Mach va t Borsen Daily tai tr.


25/77

35


Philip Yeo va Tan Chin Nam (Hoi ong phat trien kinh te Sin-gapore), hieu trng Staffan Burenstam Linder va giao s Gunnar

Hedlund (Trng kinh te Stockholm), tien s Werner Rein vatien s Beat Schweizer (Union Bank of Switzerland) va DavidGordon va Rupert Pennant-Rea (Tap ch The Economist). Toicung muon cam n Databank va Instituto per la Ricerca Sociale(Y) v giup cung cap so lieu ve Y va Nixdorf Corporation vgiup tiep can cac cong ty c.

Nhieu ong nghiep Harvard va nhng ni khac a nhiettnh bo thi gian e oc va gop y cho mot phan ln hay toan bo

ban thao. Ngoai Michael Enright, toi muon cam n Richard Caves,David Collis, Herman Daems, Pankaj Ghemawat, Theodore Levitt,Thomas McCaw, Richard Tedlow va David Yoffie, tat ca la ongnghiep hoac thnh giang Harvard. Ngoai ra, toi cung muoncam n Silvio Borner, Thomas Craig, Roger Martin, RichardRawlinson, Peter Schwartz, Paul Schwarzbaum, James Stone vaMark Thomas.

Nhieu ngi khac cung a co nhieu gi y vi mot phan cua

ban thao hay cach trnh bay. Toi biet n Roger Bohn, AlfredD. Chandler, Jr., Joseph Fuller, Mark Fuller, David Gordon,Heather Hazard, Steve Kelman, Donald Lessard, John Nathan,Fabrizio Onida, Cuno Pumpin, Rupert Pennant-Rea, Garth Salonerva Malcolm Salter. Nhng buoi seminar tai ai hoc Northwestern,MIT, Trng kinh doanh Stockholm, ai hoc Zurich, Bo Congnghiep va Thng mai Quoc te Nhat Ban, Dien an Cai cach Ccau (Nhat Ban), Hoi ong T van Kinh te c, mot dien an acbiet do an Mach tai tr, va tai Harvard a em lai nhieu gop yhu ch. Cac buoi thuyet trnh Strategic Management Society,Planning Forum va cac nhom kinh doanh khac cung thu cket qua tng t. Thanh vien va nhan vien cua Hoi ong Canhtranh Cong nghiep cua Tong thong va Hoi ong ve Sc canhtranh cung a giup ch dan ve cac van e chnh sach kinh te.

Hang tram lanh ao doanh nghiep, cong oan, hoc gia, nhat van, chuyen gia cong nghiep, ngan hang va nha hoach nhchnh sach a danh thi gian cho nghien cu nay. Ho ong y

cho phong van va cung cap nhng hieu biet co gia tr cua ho venganh cong nghiep va at nc ho. Mot so cung bnh luan chitiet ve cac trng hp nghien cu cu the hay bao cao quoc gia.D an nay khong the thc hien neu khong co s giup va hp

Li noi au


26/77

36


tac cua ho. ieu khong may la toi khong co ieu kien e cam ntng ngi ay. Toi anh gia cao s giup cua tat ca.

Quan ly d an ln a quoc gia va chuan b ban thao day nhthenay gap phai nhng thach thc khong nho. Toi muon ac bietcam n Lyn Pohl, tr ly cua toi, a trong nom d an t khi batau ti khi ket thuc. Co a ong gop nhieu trong lap kehoach,lch trnh, to chc cuoc hop, chuan b va sa cha ban thao. Toicung muon cam n Denise Zaccagnino, Kathleen Kenahan vaac biet la Linda Estes v ong gop cua ho trong che ban, vebieu o va bien tap.

Toi c giup nhieu khi soan thao va sa cha ban thaocho mach lac hn. Erwin Glikes, Chu tch Free Press va la tongbien tap, la mot ngi ban, la nguon cam hng va kien thc. Toicung cam n Robert Wallace va Barbara Ankeny v a oc canthan toan bo ban thao va cam n Ann Hirst v sa loi can than.

Cuoi cung, toi muon cam n v toi, Deborah, ngi toi danhtang cuon sach nay. Co ay a tham gia vao d an ton kem nayngay t au. Co ay a theo toi suot thi gian lam viec nc

ngoai, ong gop y tng va ong vien toi suot d an. Toi khongthe thc hien d an nay ma khong co co ay.


27/77

37


Tai sao mot so quoc gia gap nhieu bat li ve ieu kien t nhienva tai nguyen thien nhien lai co the phat trien thnh vng?

Tai sao mot so quoc gia khac co nhieu ieu kien t nhien thuanli lai tut hau? Tai sao Nhat Ban lai co nang lc canh tranhtrong nganh ien t va thiet b t ong hoa, Y trong nganh maymac va thi trang con My lai co the manh ve may tnh va phanmem? o la nhng cau hoi ma cac chnh phu va cac nha nghiencu t lau quan tam tm hieu e ly giai can nguyen li the canh

tranh cua cac quoc gia. Nhng ly thuyet truyen thong ve canhtranh va thng mai da tren nguon tai nguyen thien nhien, laoong gia re hay s can thiep cua chnh phu dng nh khongthe ly giai thau ao nhng cau hoi nay. Moi mot cach giai thchch chnh xac trong mot vai trng hp nhng se boc lo khiemkhuyet khi xem xet k hn cac trng hp khac.

Cuon Li the canh tranh quoc gia a co gang ly giai banchat li the canh tranh cua cac quoc gia khac nhau trong nhng

nganh cong nghiep cu the bang mot ly thuyet n gian nhngco kha nang ap dung rong rai. Cuon sach gii thieu mot khuonkho phan tch li the canh tranh mi da tren s van ong vatng tac cua bon nhan to quyet nh trong hnh thoi, o la:ieu kien cac yeu to san xuat; cac ieu kien cau; cac nganh congnghiep phu tr va lien quan; chien lc cong ty, cau truc va canhtranh noi a. Michael Porter cho rang thanh cong hay that baicua mot quoc gia trong mot nganh cong nghiep canh tranh quocte phu thuoc vao s hien dien va mc o tinh vi cua cac nhan toquyet nh trong hnh thoi va mot quoc gia ch thanh cong khino khai thac c nhng thuan li va nang cap c li the evt qua nhng bat li ve cac nhan to. Li the canh tranh laudai ch co the at c nh oi mi va nang cap lien tuc li thecanh tranh.

Li ngi dch


28/77

38


Cuon sach c ket cau thanh bon phan chnh. Trong phan I,tac gia tap trung trnh bay noi dung cua ly thuyet hnh thoi, vai

tro cua tng nhan to cung nh s tng tac gia chung. Thanhcong cua mot so nganh cong nghiep ien hnh tai c (nganhin), Y (nganh gach men gom), My (nganh thiet b kiem tra benhnhan) va Nhat (nganh che tao robot) va mot so nganh dch vuc soi roi thong qua lang knh cua hnh thoi trong phan II.Trong phan III, cuon sach s dung mo hnh hnh thoi e phantch thanh cong va that bai cua cac quoc gia cong nghiep nh

Anh, My, c, Nhat, Y, Thuy S, Thuy ien va Han Quoc. Cuoi

cung, trong phan IV, cuon sach phan tch nhng ham y cua lythuyet oi vi chien lc cua cac cong ty, chnh sach cua chnhphu va nhng thay oi can thiet ma cac quoc gia tien tien phaitien hanh e duy tr va nang cap li the canh tranh.

Mac du la mot cuon sach hoc thuat, Li thecanh tranh quocgia khong oi hoi ban oc phai co kien thc sau rong ve kinh tee co the nam bat nhng y tng chnh trong sach. Dau vay, cuonsach oi hoi ban oc mot chut kien nhan. Bi noi dung toan bo

cuon sach eu xoay quanh ly thuyet hnh thoi vi bon nhan toquyet nh li the canh tranh, co the ban oc oi khi se co camgiac cuon sach qua dai, b trung lap va le ra co the rut ngan lai.Tuy nhien, cung nh giai thch cua tac gia, chung toi cho rang odai cua cuon sach la can thiet e co the phan tch va minh hoathau ao nhng noi dung cua ly thuyet nhng cap o khac nhau.Cang oc, ban oc se cang b loi cuon bi vo van nhng v du minhhoa cu the ve thanh cong va that bai cua cac nganh cong nghiep vacac quoc gia, di goc nhn het sc ro rang, n gian va nhat quancua hnh thoi. Cac nha doanh nghiep, cac nha hoach nh chnhsach, cac nha nghien cu, sinh vien cac nganh kinh teva nhngban oc quan tam khac se tm thay cuon sach nay nhng baihoc bo ch va quan trong hn la mot cong cu phan tch nhng litheva bat li trong canh tranh het sc n gian nhng hieu qua,ac biet khi Viet Nam a bc chan vao san chi canh tranh toancau. Chang han, tam v mo, cuon sach se giup tra li nhng cauhoi: Viet Nam co the canh tranh trong nhng nganh nao? Lam the

nao e xay dng li the canh tranh trong mot nganh nhat nh? cap thap hn, cuon sach cung giai ap nhng ban khoan ve lithecanh tranh cua cac a phng va cac doanh nghiep cu the.Chang han, Ha Noi co li thecanh tranh trong nganh g? Hay motcong ty nen at c s san xuat au e co li thecanh tranh. La


29/77

39


chon ung nhng nganh cong nghiep co li the canh tranh, taora nhng ieu kien thuan li cho li the canh tranh chnh la con

ng moi doanh nghiep noi rieng va at nc ta noi chung co thevn len canh tranh tren trng quoc te.

Tuy nhien, theo chung toi, ngoai tr nhng phan tch ve vaitro cua chnh phu, cuon sach khong e cap nhieu en cac phngphap xay dng li the canh tranh. Thay vao o, noi dung cuonsach chu yeu tap trung giai thch s thanh cong cua mot songanh cong nghiep va mot so quoc gia phat trien tren c s hnhthoi cac nhan to quyet nh li the canh tranh. Mac du phan

tch hnh thoi la phan tch ong, tac gia ch phan tch s vanong cua cac nhan to ma cha phan tch sau cach bien oi chung,hay noi cach khac, tac gia cho ngi oc cam giac tnh. Changhan, cac ieu kien cau la mot nhan to quyet nh li the canhtranh, nhng lam the nao e cau noi a co tnh d bao cau quocte, khach hang noi a kho tnh va tinh te th tac gia cha phantch u. Hay tac gia cho rang viec cac doanh nghiep Nhat Banchu yeu da vao nghien cu noi bo thay v hp tac vi cac trng

ai hoc la mot han che nhng khong ch ra lam the nao e thucay hp tac nghien cu gia cac doanh nghiep va cac trng aihoc. Chnh v the, cuon sach de cho cam giac moi li the a anbai: Nhat co li the canh tranh ve ien t tieu dung, cac nckhac khong co; My co li the canh tranh ve may tnh va phanmem, cac nc khac khong co v.v Cuon sach cung chu yeu ecap en cac nen kinh te phat trien va nhng nganh cong nghiepthanh cong cua ho ma khong trnh bay ve cac nen kinh te angphat trien. Nhng han che nay co le do khuon kho cua cuon sachva d an nghien cu cua tac gia. Du vay, cuon sach van la camnang quan trong trong phan tch li the canh tranh.

Chung toi hi vong cuon sach se cung cap cho ban oc motcach nhn mi me, hu ch ve li the canh tranh. c nh the,chung toi cam thay mnh a ong gop c mot phan trong viecpho bien noi dung cuon sach. Mac du co gang, viec bien dchkhong tranh khoi thieu sot. Chung toi mong ban oc lng thva hoan nghenh moi y kien ong gop vi ban dch.

Chung toi xin tran trong gii thieu cuon sach nay cung ban oc.

Nhat Ban, ngay 27 thang 6 nam 2008

Thay mat nhom bien dchNguyen Ngoc Toan

Li ngi dch


30/77

40



31/77

41


V sao mot so nc thanh cong trong khi so khac lai thatbai trong canh tranh quoc te? ay co le la cau hoi kinh tethng gap nhat trong thi ai cua chung ta. Sc canh tranh atr thanh mot trong nhng moi quan tam chnh oi vi chnhphu va cac nganh cong nghiep bat ky quoc gia nao. My la motv du ro rang nhat, vi nhng tranh luan ngay cang tang trongcong chung ve nhng thanh cong kinh te ngay cang ln cua cacquoc gia khac. Nhng chnh nhng tranh luan gay gat nay cungang dien ra ngay tai nhng quoc gia von la nhng cau chuyenthanh cong nh Nhat Ban hay Han Quoc chang han(1). Cacnc xa hoi chu ngha nh Lien bang Xo viet va cac nc khac

ong Au va chau A cung ang at ra cau hoi nay khi ho anhgia lai mot cach c ban he thong kinh te cua mnh.

Mac du ay la mot cau hoi thng gap, nhng no se la saineu nh muc ch cua no la boc tran nen mong cua s thanhcong kinh te cua cac doanh nghiep lan cac quoc gia. Thay vaoo, chung ta can tap trung vao mot cau hoi khac, hep hn nhieu.o la: V sao mot quoc gia co the tr thanh que hng cua caccong ty thanh cong tren bnh dien quoc tetrong mot nganh cong

nghiep? Hoac, noi khac i mot chut, v sao cac doanh nghiep cotru s mot nc lai co the tao ra va duy tr li the canh tranh

1. Trong cuon sach nay, toi se dung ten Han Quoc va c e ch Nam Trieu Tien vaTay c.

1

S CAN THIET CO MOTMO HNH MI


32/77

42


trc cac oi thu hang au the gii trong mot lnh vc nhatnh? Va v sao mot quoc gia lai thng la que hng cua rat

nhieu doanh nghiep hang au the gii trong mot nganh?Lam sao chung ta co the giai thch c v sao nc c lai

tr thanh at nc cua nhng cong ty san xuat may in, xe hisang trong va hoa chat hang au thegii? V sao at nc ThuyS nho be lai la ni at tru s cua cac doanh nghiep dc pham,chocolate va kinh doanh hang au? V sao nhng cong ty chetaosan xuat xe tai hang nang va cong cu khai mo hang au lai attru s Thuy ien? V sao nc My lai san sinh ra nhng oi thu

u viet trong lnh vc san xuat may tnh ca nhan, phan mem, thetn dung va phim anh? V sao cac doanh nghiep cua Y lai co themanh trong lnh vc san xuat gach men, giay trt tuyet, mayong goi va cac thiet b t ong trong nha may? ieu g a khiencac doanh nghiep cua Nhat co the chiem u thetrong lnh vc oien gia dung, may anh, robot va may fax?

Cau tra li cho nhng cau hoi tren ro rang la moi quan tamchu yeu cua cac doanh nghiep phai canh tranh trong nhng

th trng ngay cang quoc te hoa. Mot doanh nghiep can phaihieu c rang nhng ac trng cua at nc ma no at aiban doanh co y ngha quyet nh en nang lc tao ra va duy trc li the canh tranh tren bnh dien quoc te. Nhng cau hoinh vay cung co y ngha quyet nh oi vi s thanh cong vekinh te cua mot quoc gia. Roi chung ta se thay, mc song cuamot quoc gia ve lau dai se phu thuoc vao kha nang cua nc otrong viec at c mot mc nang suat cao va ngay cang tangtrong cac lnh vc ma nhng doanh nghiep cua nc o thamgia canh tranh. ieu nay da vao kha nang cai tien chat lnghoac nang cao hieu suat cua cac doanh nghiep. S tac ong cuani at tru s san xuat chnh oi vi viec theo uoi li the canhtranh trong cac lnh vc cu the co y ngha quan trong oi vimc o va toc o tang trng nang suat.

Tuy nhien, chung ta ang thieu mot ly giai thuyet phuc vevai tro cua nc c chon at tru s. Mo hnh pho bien launay dung e giai thch v sao cac quoc gia lai at c thanh

cong tren bnh dien quoc te trong nhng lnh vc cu the angcho thay nhng dau hieu han che. Co nhieu ly thuyet trong lchs ly giai hoat ong xuat khau va nhap khau cua mot quoc gia,ke t cong trnh cua Adam Smith va David Ricardo trong theky 18. Tuy vay, ngi ta cang ngay cang nhan ra rang, cac ly


33/77

43


thuyet nay ngay cang to ra khong ay u e giai quyet van e.Nhng thay oi ve ban chat cua canh tranh quoc te, trong o co

s n ro cua cac tap oan a quoc gia khong ch xuat khau macon canh tranh quoc te thong qua cac doanh nghiep con ncngoai, a lam suy yeu nhng ly giai truyen thong giai thch vsao va ni nao mot quoc gia se xuat khau. Du cho nhieu ly giaimi a c a ra, khong mot ly giai nao u e giai thch vsao cac doanh nghiep at tru s nhng nc cu the lai co thecanh tranh thanh cong, thong qua ca xuat khau va au t ranc ngoai, trong nhng nganh nghe cu the. Cung khong co ly

giai nao co the giai thch v sao cac doanh nghiep cua mot quocgia co the duy tr v tr canh tranh trong mot thi gian dai.Giai thch ve vai tro cua moi trng kinh te, cac the che

va nhng chnh sach cua mot quoc gia oi vi s thanh congtrong canh tranh cua cac doanh nghiep thuoc quoc gia o chnhla chu e cua cuon sach nay. Cuon sach co gang ch ra li thecanh tranh cua mot quoc gia, tc la, nhng thuoc tnh quoc giagiup thuc ay li the canh tranh trong mot lnh vc cu the. uc

rut t ket qua nghien cu cua toi ve 10 quoc gia va lch s chitiet cua hn mot tram nganh khac nhau, toi se trnh bay trongPhan I mot ly thuyet ve li the canh tranh cua cac quoc giatrong nhng lnh vc cu the. Trong Phan II, toi se minh hoaviec s dung ly thuyet o e giai thch s thanh cong trong canhtranh cua cac quoc gia cu the trong mot so nganh cong nghiep. Phan III, toi se s dung ly thuyet nay e lam sang to hnhmau tong the ve thanh cong va that bai trong cong nghiep cuacac nen kinh te cua cac quoc gia ma chung toi a nghien cu vae xem cac hnh mau nay a thay oi nh the nao. ieu nay seco vai tro nen tang e tao nen mot khuon kho nham giai thchs tien bo cua cac nen kinh te quoc dan ve mat canh tranh. Vacuoi cung, trong phan IV, toi se phat trien nhng ham y cua lythuyet nay oi vi chien lc cua doanh nghiep cung nh chnhsach cua chnh phu. Cuon sach ket thuc bang mot chng co tengoi Cac chng trnh ngh s quoc gia, trong o minh hoa viecs dung ly thuyet e xac nh mot vai trong so nhng van e

quan trong nhat, quyet nh s phat trien kinh te trong tnglai tai moi quoc gia ma toi a nghien cu.

Tuy nhien, trc khi trnh bay ly thuyet cua mnh, toi phaily giai v sao cac no lc trc ay nham giai thch sc canhtranh cua toan bo mot quoc gia lai khong co tnh thuyet phuc,


34/77

44


va v sao nhng co gang o lai i khong ung van e. Toi phaichng minh rang, viec hieu biet ve nhng ly do tao nen nang

lc tao dng va duy tr li the canh tranh trong nhng nganhcu the cua cac doanh nghiep trong mot quoc gia chnh la giaiquyet ung cau hoi, khong ch e giup hoach nh chien lccong ty ma con giup at c cac muc tieu kinh te quoc dan.Toi cung phai ch ro v sao ngay cang co nhieu ngi nhat trrang, mo hnh chi phoi ang c dung cho ti ngay nay egiai thch s thanh cong quoc te trong cac nganh cong nghiepla cha ay u va v sao cac co gang gan ay e thay oi no

van cha tap trung vao giai quyet c mot so cau hoi quantrong nhat. Cuoi cung, toi se mo ta ve nghien cu a c tienhanh e oc gia co the hieu c c s thc s cua nhng gc trnh bay sau o.

NHNG GIAI THCH MAU THUAN

Khong thieu nhng s giai thch e ly giai v sao mot so quoc

gia lai co sc canh tranh con so khac lai khong (2). Tuy nhien,nhng giai thch nay thng co tnh mau thuan, va khong comot ly thuyet chung nao c chap nhan. Con cha ro thuatng sc canh tranh co ngha la g khi e cap ti mot quoc gia.ay la kho khan chnh, nh chung ta se thay. Viec ngay cang conhieu tranh cai cang thang nhieu quoc gia rang lieu ho co gapvan e ve sc canh tranh hay khong la mot dau hieu ro rang chothay van e nay van cha c hieu ung an.

Mot so ngi coi sc canh tranh quoc gia la mot hien tngkinh te v mo, do cac bien so nh t gia hoi oai, lai suat va mctham hut ngan sach chnh phu ieu khien. Nhng nhieu nca hng mc song tang len nhanh chong, bat chap tham hutngan sach (Nhat Ban, Y va Han Quoc), noi te tang gia (c vaThuy S), hay lai suat cao (Y va Han Quoc).

So khac lai lap luan rang, sc canh tranh la mot ham socua lao ong gia re va doi dao. Tuy nhien, cac quoc gia nh c,

2. Trong nhng nam 1950, 1960 va tham ch 1970, nhieu nghien cu tm cach giai thchtai sao My lai co kha nang canh tranh va giai thch hnh mau thng mai cua My. ieunay la mot s phan anh v the ch huy cua cac doanh nghiep My trong nhieu nganhcong nghiep. Ngay nay, s chu y lai chuyen sang Nhat Ban va giai thch s thanh congcua no. Nhng mo hnh mi khao sat cac chnh sach kieu Nhat nh chnh sach bao hotam thi.


35/77

45


Thuy S va Thuy ien a tr nen giau co bat chap mc lngtra cho nhan cong cao va thieu nguon lao ong trong mot thi

gian dai. Nhat Ban, vi nen kinh te c cho la xay dng datren nguon nhan cong gia re va doi dao, cung a phai trai quaap lc thieu lao ong. Cac doanh nghiep cua nc nay a thanhcong tren trng quoc te trong nhieu lnh vc ch sau khi tong hoa e giam lao ong. Kha nang canh tranh bat chap viecphai tra lng cao dng nh se la mot muc tieu quoc gia ange mong muon.

Mot quan iem khac cho rang sc canh tranh phu thuoc vao

viec s hu nhng nguon tai nguyen thien nhien doi dao. Tuynhien, gan ay, mot so quoc gia kinh doanh thanh cong nhat,trong o co c, Nhat, Thuy S, Y va Han Quoc, la cac quoc giaco nguon tai nguyen thien nhien han che va phai nhap khauphan ln nguyen lieu tho. That thu v khi nhan thay rang, bentrong cac nc ngheo tai nguyen nh Han Quoc, Vng quoc

Anh va c, nhng vung ngheo tai nguyen hn lai phat trienhn nhng vung giau tai nguyen.

Gan ay nhat, nhieu ngi tranh luan rang, chnh sach cuachnh phu co tac ong ln nhat ti sc canh tranh. Quan iemnay nhn nhan viec at ra muc tieu phan au, bao ho hang hoanoi a, ay manh xuat khau va tr gia la nhng cha khoa edan ti s thanh cong tren th trng quoc te. Bang chng ara c lay t viec nghien cu mot vai quoc gia (ang chu y laNhat Ban va Han Quoc) va mot vai nganh cong nghiep ln nho-to, sat thep, ong tau, va ban dan. Tuy nhien, vai tro quyetnh cua chnh sach chnh phu oi vi sc canh tranh van chac mot nghien cu rong hn khang nh. V du, nhieu nhaquan sat cho rang chnh sach cua chnh phu oi vi nganh congnghiep Y khong mang lai nhieu ket qua trong phan ln thiky hau chien, nhng Y van tr thanh mot nc tang th phanxuat khau ln th hai the gii, ch sau Nhat Ban, cung vi o lamc song c tang len nhanh chong.

S can thiep chnh sach cua chnh phu ch co ket qua motso t cac nganh va no con xa mi at ti ngng thanh cong

toan dien, tham ch la ca Nhat Ban hay Han Quoc. V du nh Nhat Ban, vai tro cua chnh phu trong cac nganh cong nghiepquan trong nh san xuat may fax, may photocopy, che tao robotva nguyen lieu cao cap la rat khiem ton, va nhng v du thngc dan ra e minh hoa cho s thanh cong ve chnh sach cua


36/77

46


Nhat Ban nh san xuat may det, sat thep va ong tau th giay a loi thi. Ngc lai, muc tieu lau dai cua cac nganh cong

nghiep Nhat Ban nh san xuat may bay (c at ra lan autien nam 1971) va phan mem (1978) a that bai trong viecgianh c mot v tr ang ke trong th trng toan cau. HanQuoc lai tap trung vao cac nganh ln va quan trong nh hoachat va may moc va cung khong the chiem c mot v trquan trong tren th trng. Nhn rong ra cac nc khac, nhngnganh cong nghiep ma chnh phu co tac ong ln th phan lneu khong at c thanh cong tren pham vi quoc te. Qua thc,

chnh phu la mot dien vien tren san khau canh tranh quoc te,nhng hiem khi no c ong mot vai chnh.Mot cach ly giai pho bien cuoi cung ve sc canh tranh quoc

gia la nhng khac biet trong phng phap quan ly, trong o cocac moi quan he gia ngi quan ly va lao ong. Quan ly kieuNhat a c ac biet ca ngi vao nhng nam 1980 cung nhquan ly kieu My vao nhng nam 1950 va 1960 (3). Tuy nhien,van e cua cach giai thch nay la moi nganh cong nghiep khac

nhau th oi hoi nhng phng phap quan ly khac nhau. Motphng phap quan ly co the la tot oi vi mot nganh nhng vinganh khac th no lai tr thanh tai hai. V du nh, cac doanhnghiep nho, doanh nghiep t nhan va doanh nghiep c tochc theo quy mo gia nh long leo pho bien trong cac nganhsan xuat giay dep, det may va trang sc cua Y la nguon chos oi mi va s nang ong. Moi nganh cong nghiep a mangen cho nc Y mot can can thng mai thang d vt qua1 t USD moi nam. Tuy nhien, nhng c cau va phng phaptng t se tr thanh mot tham hoa neu ap dung vao mot congty san xuat xe hi hoac hoa chat cua c, mot nha san xuatdc pham cua Thuy S hay mot hang che tao may bay thngmai cua My. Quan ly kieu My, vi tat ca nhng g xau xa mahien gi ngi ta quy cho no, a tao nen nhng doanh nghiepco tnh canh tranh cao trong cac nganh nh phan mem, thietb y te, hang tieu dung ong goi, hay cac dch vu kinh doanh.Quan ly theo kieu Nhat, vi tat ca sc manh cua mnh, lai tao

ra khong nhieu thanh cong trong cac nganh chiem mot phan

3. Xem Yoshino (1968), Athos and Pascale (1981), Ouchi (1981) va Abernathy and Hayes(1980) ve nhng thao luan ve u iem cua quan ly kieu Nhat va nhng han che cua quanly kieu My. Servan-Schreiber (1968) la mot trong nhng cong trnh xuat sac nhat ve svt troi cua quan ly kieu My.


37/77

47


ln cua nen kinh te nh hoa chat, hang tieu dung ong goihay dch vu.

Cung khong the noi chung chung ve cac quan he quan ly laoong. Cac nghiep oan rat co quyen lc c va Thuy ien,co ai dien trong ban quan ly ( c) va trong ban giam oc (Thuy ien) theo quy nh cua luat phap. Mac du nhieu y kiencho rang, cac nghiep oan co quyen lc ln se lam suy giam lithe canh tranh, nhng ca hai quoc gia tren eu rat thnh vngva co mot vai trong so cac doanh nghiep va nganh cong nghiepnoi bat tren the gii.

Ro rang, khong mot s giai thch nao tren ay ve sc canhtranh quoc gia, cung nh bat ky giai thch nao khac a ca ra, la hoan toan thoa ang. Khong mot s giai thch nao tban than co ly le ay u trong viec hp ly hoa v tr canh tranhcua cac nganh cong nghiep cua mot quoc gia. Moi mot cach giaithch bao ham mot vai s chnh xac nhng se khong ay u neuxem xet mot cach ky lng. Nhng lc lng rong ln va phctap hn dng nh la c s cua sc canh tranh.

Viec co nhieu s giai thch khac nhau va gay tranh cai vesc canh tranh a neu bat len mot van e c ban hn. o la,the nao la mot quoc gia co sc canh tranh? Mac du thuat ngnay thng xuyen c s dung, nhng no lai c nh ngharat m ho. Lieu co phai mot quoc gia co sc canh tranh nghala moi doanh nghiep hay nganh cong nghiep cua quoc gia o cosc canh tranh? Neu vay, chang co quoc gia nao u tieu chuan.Tham ch Nhat Ban, nh chung ta thay, co nhng khu vc lncua nen kinh te nc nay tut lai rat xa so vi nhng oi thuhang au the gii. Lieu co phai mot quoc gia co sc canh tranhla mot quoc gia ma co t gia hoi oai giup cho hang hoa cua ncnay co the canh tranh tren th trng quoc te? Nhng chac chanphan ln moi ngi eu ong y rang, cac quoc gia nh c vaNhat Ban, cac quoc gia a trai qua nhng giai oan duy tr ongnoi te manh va tao ap lc tang len cac mc gia nc ngoai,a co c s tang cao ve mc song trong thi ky hau chien.Kha nang e gi c nhng mc gia cao tai cac th trng nc

ngoai cua mot nganh cong nghiep cua mot quoc gia dng nhla mot muc tieu quoc gia ang m c.

Mot quoc gia co sc canh tranh co phai la mot nc cocan can thng mai thang d ln? Thuy S co can can thngmai tng oi can bang con Y a phai chu tnh trang tham hut


38/77

48


thng mai keo dai, nhng ca hai quoc gia nay a co c mcthu nhap quoc dan tang dan manh me. Ngc lai, nhieu quoc

gia ngheo a can bang c can can thng mai nhng chac lakhong the a ra c nhng mo hnh kinh te ma phan ln cacquoc gia mong muon. Phai chang mot quoc gia co tnh canhtranh la mot quoc gia co th phan xuat khau tang dan? Thphan tang dan thng c gan lien vi s thnh vng, nhngcac quoc gia co th phan xuat khau ra the gii on nh haygiam nhe lai co s tang trng manh ve thu nhap bnh quantheo au ngi, do o th phan xuat khau ra the gii hoan toan

khong phai la nguyen nhan chnh. Vay chang, mot quoc giaco sc canh tranh la mot quoc gia tao ra c nhieu viec lam?Ro rang, kha nang o la rat quan trong, nhng loai hnh nghenghiep dng nh mi la ieu co y ngha hn oi vi thu nhapquoc dan, ch khong n thuan ch la thue nhng ngi dan vimc lng thap. Cuoi cung, vay mot quoc gia co tnh canh tranhla mot quoc gia co gia nhan cong re? Gia nhan cong re co cthong qua viec tra lng thap nh An o hay Mexico, nhng

dng nh no khong phai la mot mo hnh cong nghiep hap dan.Nhng cach giai thch nay noi len mot vai ieu ve nganh congnghiep cua mot quoc gia, nhng khong cach giai thch nao co lienquan ro rang ti s thnh vng cua nen kinh tequoc dan (4).

HOI UNG CAU HOI

Tm kiem mot cach giai thch thuyet phuc ve s thnh vng cua

mot quoc gia lan mot doanh nghiep phai c bat au t vieca ra c mot cau hoi ung. Chung ta phai t bo toan bo khainiem ve mot quoc gia co sc canh tranh nh mot thuat ngmang nhieu ham y lien quan ti s thnh vng cua nen kinh te.Muc tieu kinh te chnh cua mot quoc gia la mang lai cho ngidan cua nc o mot mc song cao va tang dan. Kha nang elam ieu o khong ch da vao khai niem vo nh hnh ve sccanh tranh ma da vao nang suat s dung cac nguon lc (nhancong va von). Nang suat la gia tr san lng do mot n v lao

4. Bang xep hang sc canh tranh hang nam cua European Management Foundation,da tren rat nhieu ch tieu, rat thu v nhng khong tra li c cau hoi mot quoc giacanh tranh la g. Nhieu ch tieu cung thieu mot ly thuyet ro rang e bien minh hay tchhp chung.


39/77

49


ong hoac von sinh ra (5). No phu thuoc vao ca chat lng lanac iem cua san pham (yeu to quyet nh gia cua san pham) va

tnh hieu qua ma nh vao o san pham c san xuat ra (6).Nang suat la yeu to quyet nh hang au oi vi mc song

cua mot quoc gia ve lau dai, v no chnh la nguon goc tao nenthu nhap bnh quan theo au ngi cua quoc gia. Nang suat cuangi lao ong xac nh mc lng cua ho, trong khi nang suatcua ong von c s dung quyet nh so li nhuan thu ve cuangi nam gi von (7). Nang suat cao khong ch giup tang thunhap ma con cho phep ngi dan co nhieu thi gian ranh roi

hn thay v phai lam viec nhieu gi. No cung tao them nguonthu nhap quoc dan t viec anh thue e chi tra cho cac dch vucong ch, gop phan ay manh mc song. Kha nang co c motnang suat cao cung cho phep cac doanh nghiep cua mot quoc giaap ng c nhng tieu chuan xa hoi chat che e nang cao mcsong, v du nh cac tieu chuan ve sc khoe va o an toan, c hoiviec lam ngang bang va tac ong oi vi moi trng.

Khai niem co y ngha duy nhat ve sc canh tranh cap quoc

gia la nang suat quoc gia. Mot mc song tang dan phu thuoc vaokha nang at c nhng mc nang suat cao va tang nang suattheo thi gian cua cac doanh nghiep trong mot quoc gia. Nhiemvu cua chung ta la hieu c v sao kha nang nay lai xay ra. eduy tr c s tang trng ve nang suat oi hoi mot nen kinhte phai t nang cap mnh lien tuc. Cac doanh nghiep trong motquoc gia phai khong ngng cai thien nang suat trong cac nganhcong nghiep hien co bang cach nang cao chat lng san pham,a them vao cac tnh nang mi, cai tien cong nghe san pham,hoac nang cao hieu qua san xuat. V du, nc c a at cviec tang nang suat trong nhieu thap ky bi v cac doanh nghiepcua nc nay co the san xuat ra ngay cang nhieu cac san phamkhac nhau va a vao t ong hoa nhieu khau san xuat e nang

5. Thuat ng nang suat ay e cap ti nang suat thc vi san lng a ieu chnhlam phat.

6. Nhieu thao luan ve nang suat s dung thuat ng ngay hep hn e ch hieu suat.

7. Nhieu thao luan ve sc canh tranh nhan manh nhng nganh cong nghiep co gia trgia tang cao bi v o la nhng nganh c coi la ong gop nhieu nhat cho thnh vngkinh te. Gia tr gia tang la phan chenh lech gia doanh thu va chi ph mua au vao. Giatr gia tang ban than no ch ngau nhien co quan he vi nang suat lao ong va nang suatvon. Gia tr gia tang tren au ngi hay nhng ch tieu o lng trc tiep hn ve nangsuat lao ong va von la cac ch so tot va chnh xac hn.


40/77

50


san lng cua moi ngi lao ong. Cac doanh nghiep trong motquoc gia cung phai phat trien c nang lc can co e co the

canh tranh trong nhng phan khuc phc tap hn, ni ma nangsuat thng rat cao. ong thi, mot nen kinh te c nang capla mot nen kinh te co kha nang canh tranh thanh cong trongcac nganh cong nghiep hoan toan mi va phc tap(8). Viec lamo se giup thu hut c nguon nhan lc doi d trong qua trnhcai thien nang suat cua cac nganh hien co (9). Tat ca nhng ieunay se lam sang to v sao nhan cong gia re va t gia hoi oaico li khong phai la nhng nh ngha co y ngha ve sc canh

tranh. Muc ch cuoi cung la khuyen khch mc lng cao vakm gi c mc gia cao th trng quoc te.Neu nh khong co canh tranh quoc te, mc nang suat co the

at c cua mot nen kinh te trong mot quoc gia se tr nen oclap hoan toan so vi nhng g ang dien ra cac quoc gia khac.Tuy nhien, thng mai quoc te va au t nc ngoai mang laikhong ch c hoi e ay manh mc nang suat quoc gia ma conca ap lc tang dan hay tham ch la duy tr no. Thng mai quoc

te cho phep mot quoc gia tang nang suat cua mnh bang cachloai bo s can thiet phai san xuat tat ca hang hoa va dch vu.Do o, mot quoc gia co the chuyen mon hoa trong cac nganhva phan khuc cong nghiep ma cac doanh nghiep cua nc naytng oi co nang suat cao hn va nhap khau cac loai hang hoava dch vu ma cac doanh nghiep cua nc o kem nang suat hnso vi cac oi thu canh tranh nc ngoai, t o nang cao mcnang suat trung bnh trong nen kinh te. Nh vay, nhap khau vaxuat khau la can thiet cho s tang trng nang suat.

Viec cac doanh nghiep thanh lap cong ty con nc ngoaicung co the lam tang nang suat quoc gia, mien la no lien quanen viec chuyen cac cong viec kem canh tranh sang cac quocgia khac hoac thc hien mot so cong viec nc ngoai (v du

8. Tai mc bien, nang suat cua nguon lc s dung trong tat ca cac nganh c can bangbi cac lc lng th trng. Tuy nhien, ieu quan trong oi vi s thnh vng kinh tequoc gia la at c can bang trong o nang suat bnh quan cua nguon lc la cao nhatco the. ieu nay phu thuoc vao viec nang cao chat lng cua cac yeu to san xuat va nang

cao trnh o cong nghe, theo ngha rong. C hoi e thc hien ieu o khac nhau giacac nganh va phan oan cong nghiep, va s khac biet nang suat gia cac doanh nghieptrong cac nganh va phan oan co the kha ln do s khac biet ve ky nang va cong nghe.Trong tam cua cuon sach nay la ve qua trnh tao dng nhng ky nang va ky thuat lamnen tang cho nang suat bnh quan cao.9. Ro rang, kha nang cai thien nang suat trong tat ca nhng lnh vc chnh cua nenkinh te, khong ch lnh vc che tao, la quan trong oi vi s thnh vng kinh te.


41/77

51


nh cung cap dch vu hay thay oi san pham cho phu hp vinhu cau s tai) nham ho tr viec tham nhap sau hn vao cac th

trng nc ngoai. Cac doanh nghiep cua mot quoc gia, do o,co the tang san lng xuat khau va thu li nhuan nc ngoai,nguon li nhuan nay se c mang ve nc nh o tang thunhap quoc dan. Mot v du minh hoa o la viec Nhat Ban chuyencac hoat ong lap rap nhng san pham ien t n gian, banau la sang Han Quoc, ai Loan, tiep theo la Hong Kong va baygi la ti Malaysia va Thai Lan.

Khong mot quoc gia nao co the canh tranh (va tr thanh

mot quoc gia xuat khau rong) trong moi lnh vc. Nhan lc vacac nguon lc khac cua mot quoc gia la co gii han. ieu lytng la nhng nguon lc nay c huy ong e s dung motcach hu ch nhat co the. S thanh cong trong xuat khau cuacac nganh cong nghiep co li the canh tranh se ay chi phnhan cong, nguon nguyen lieu va von quoc gia o len cao,khien cac nganh khac khong co tnh canh tranh. V du nh, c, Thuy ien va Thuy S, qua trnh nay a dan ti s thu hep

lai cua nganh trang sc trc nhng doanh nghiep trong cacnganh chuyen sau co the tra mc lng rat cao (10). Cung luc, sm rong xuat khau cua nhng nganh cong nghiep co tnh canhtranh gay ap lc oi vi t gia hoi oai, khien cho cac nganh cotnh canh tranh tng oi kem hn trong quoc gia o gap nhieukho khan hn khi xuat khau (11). Ngay ca cac quoc gia co mcsong cao nhat cung co nhieu nganh cong nghiep ma cac doanhnghiep noi a khong co kha nang canh tranh.

Qua trnh m rong xuat khau cua cac doanh nghiep co nangsuat hn, chuyen cac hoat ong kem tnh canh tranh ra haingoai thong qua au t nc ngoai, va nhap khau hang hoa vadch vu trong cac nganh ma quoc gia o kem tnh canh tranh,la hoan toan lanh manh oi vi s thnh vng kinh te quoc

10. Vai tro cua khu vc xuat khau ang tang trng trong viec ay mc lng va ty gialen cao oi khi c goi la can benh Ha Lan do mot v du pho bien ve tac ong cua xuatkhau gas t nhien len nganh che tao Ha Lan. Xem Corden and Neary (1982). Ha Lan,tuy nhien, thanh cong xuat khau la do may man ve tai nguyen thien nhien hn la do

tang trng nang suat ben vng trong nganh cong nghiep. May man nay c dung etai tr cho he thong phuc li xa hoi khong lo hn la dung cho giao duc, nghien cu hayc s ha tang can thiet e nang cao nang suat tng lai. Cuoi cung, ngay ca nguon ligas t nhien cung khong the tai tr noi cho chi tieu xa hoi.11. Tong gia tr hang hoa, dch vu va tai san tai chnh ma mot nc ban cho phan conlai cua the gii phai bang vi gia tr ma no mua vao. ieu o co ngha la tham hutthng mai phai c bu ap bang n nc ngoai.


42/77

52


gia. Theo cach nay, canh tranh quoc te giup tang nang suat theothi gian (12). Tuy nhien, qua trnh nay mang ham y rang, neu

muon nen kinh te quoc dan phat trien th se can thiet phai matv tr tren th trng trong mot so phan oan va nganh congnghiep (13). S dung hnh thc tr gia, bao ho hay cac hnh thccan thiep khac e duy tr cac nganh nay ch lam cham lai sphat trien cua nen kinh te va han che mc song quoc gia trongdai han (14).

Trong khi au t va thng mai quoc te co the dan tinhng cai thien ln ve nang suat quoc gia, chung cung co the

la moi e doa vi no. o la bi v viec boc lo mnh oi vi canhtranh quoc te tao ra cho tng nganh cong nghiep mot chuanmc nang suat tuyet oi can thiet e oi choi vi cac oi thucanh tranh nc ngoai, ch khong ch la mot chuan mc nangsuat tng oi so vi cac nganh khac trong khuon kho cua motnen kinh te quoc dan. Cho du mot nganh cong nghiep tng oico tnh canh tranh hn cac nganh khac trong nen kinh te vaco the thu hut cac nguon lc can thiet th no van se khong co

12. Cac nganh cong nghiep thuan tuy noi a cung quan trong vi s thnh vng kinhte quoc gia bi v nang suat cua chung ong gop vao hoac lam giam nang suat quoc gia.Bat c nc nao trong o cac nganh cong nghiep thuan tuy noi a, chiem mot ty le lntrong nen kinh te th nc o, kem hieu qua th se phai oi mat vi nhng han che vemc song nh Y va Nhat. Tuy nhien, lc bay cua cac nganh cong nghiep quoc te oivi nang suat quoc gia thng cao hn, bi v kha nang xuat khau va do o tang sanlng cua chung vt qua nhu cau noi a. at c nang suat cao trong nhng nganhnh vay tao ra hieu ng tch cc oi vi nang suat quoc gia.13. S anh mat hoac suy giam v tr th trng trc hang nhap va au t nc ngoaioi hoi chi ph ieu chnh ln. Cac co ong, nha quan ly va cong nhan trong nhnghang va nganh kem nang suat phai oi mat vi thua lo va dch chuyen cho lam viec.

Cac chnh phu chu sc ep chnh tr phai can thiep.Nang cap mot nen kinh

loi_the_canh_tranh_quoc_gia_4815

Documents