mastercamx notları-mdfy

Sayfa-1-

MASTERCAM-X NOTLARI

AYARLAR:Ekran rengi ayarı: Settings menüsünden Configuration(Alt+F8) / colors / Grafic background

color seçilerek renk ayarlanır.Ekranın alt tarafında bulunan durum çubuğundan bazı düzenlemeler yapılabilir.

1: Bu alana tıklayarak çizgi rengi ayarlanır.2 :Level e tıklayarak yeni katman oluşturulabilir. 3: Bu alana tıklayarak çizim esnasında kullanılacak noktaların şekli seçilebilir.4: Bu alana tıklanarak çizgi tipi ayarlanır.5: Bu alana tıklayarak çizgi kalınlığı ayarlanır.6: Attributes=öznitelikler. Yukarda belirtilen özelliklerin hepsi tek bir diyalog penceresinde

ayarlanır. NOKTA(POİNT) ÇİZMEKMenü çubuğundan Create/point seçilir.Nokta oluşturmanın yolları:

1- Create point position: Bir pozisyona göre nokta…(mause ile veya koordinat girerek)

2- Create point dynamic: Hareketli nokta çizimi. Bir doğrunun üzerine çizilen noktalar gibi.2.1- Önce doğru seçilir sonra doğru üzerinde noktaların yeri tıklanır.2.2- Mesafeye göre nokta çizmek için önce doğru seçilir sonra doğrunun ucundan itibaren

noktaların mesafesi sırayla girilir. Her mesafeden sonra enter e basılır.

3- Create point Node Points: Spline eğrisinin kontrol noktalarına nokta koymak için kullanılır.

4- Create point segments: Nesneyi belirtilen mesafelere veya belirtilen parça sayısına bölerek araya nokta koymak için kullanılır.

5- Create point End points: Objelerin uç noktalarına nokta koymak için kullanılır.

6- Create point Small Arcs: Yay veya çemberlerin merkezlerine nokta kor.

ÇİZGİ (LİNE) ÇİZMEK

Create menüsünden Line komutu seçilir

Araç çubuğu üzerinde düğmesine basılarak çalıştırılır.

Line seçenekleri:

Belirtilen uç noktalarına göre çizgi çizmek için seçilir.

Seçilen nesnelerin en yakın noktalarını birleştirir.

Açıortay çizer.

Nesnelere dik çizgi çizer.

Hazırlayan: Mustafa Ak –Makine Tekn. Öğretmeni-K.E.M.L.

Sayfa-2-

Nesnelere paralel çizgi çizer.

Şimdi bu seçenekleri tek tek görelim:A-Create Line Endpoint… ( Belirtilen iki nokta arasına

çizgi çizmek) Noktalar mause ile işaretlenir veya klavyeden noktaların x, y ve z koordinatları girilerek (

) belirtilir.

: Multiline.. çoklu çizgi çizmek için tıklanır. tuşuna basıncaya kadar Line(çizgi) komutu aktiftir. En son seçilen nokta bir sonraki çizginin başlangıç noktası olur.

Çizginin uzunluğu yazılır.

Çizginin açısı yazılır.

:Dikey çizgi çizmek için tıklanır.

: Yatay çizgi çizmek için tıklanır.

: Teğet çizmek için. Bir yay veya daireye teğet çizmek için bu düğmeye tıklanır.

NOT: a- Çizgi çizildikten sonra düğmesine tıklandığında çizgi

tamamlanır ancak düğmesine tıklanmadığı müddetçe veya başka bir komut seçilmediği müddetçe son komut aktiftir/geçerlidir.

b- Çizgi çizildikten sonra düğmesine tıklamadan önce çizginin uzunluğu

düğmesine, çizginin açısı düğmesine, çizginin başlangıç noktası düğmesine ve

bitiş noktası düğmesine basılarak değiştirilebilir. düğmesine tıkladıktan sonra çizgi üzerinde değişiklik yapılamaz.

B- Create line Closest :Seçilen iki nesnenin birbirine en yakın noktalarını bir çizgi ile birleştirir.

Uygulanışı:1- Create/ Line/ Create line Closest seçilir.2- Çizgi ile birleştirilecek iki nesne seçilir. (Nesneler seçildiğinde, en yakın noktaları otomatik

olarak çizgi ile birleşir.)

C- Create line Bisect.. : Açıortay çizmek

Uygulanışı:1- Create menüsünden Line/ Create line Bisect.. seçilir.2- Açıortayı bulunacak açının kolları seçilir.3- Hangi yöndeki açıortay çizilecekse seçilir.

4- kutucuğuna açıortayın uzunluğu girilir.


Sayfa-3-

5- düğmesi tıklanarak açıortay uygulanır.

D- Create Line Perpendicular…: Nesnelere dik çizgi çizmek için kullanılır.

Uygulanışı:1- Create menüsünden Line/ Create line Perpendicular seçilir.2- Dik çizilecek nesne seçilir.3- Dik çizginin yeri tıklanır.4- Kutucuğuna dik çizginin uzunluğu girilir.

5- düğmesi tıklanarak çizim uygulanır.

E- Paralel çizgi çizmek

Uygulanışı:1- Create menüsünden Line / Create line Paralel… seçilir.2- Paraleli çizilecek çizgi seçilir.3- Hangi tarafa paralel çizilecekse o taraf tıklanır.

4- kutucuğuna paralellik mesafesi girilir.

5- İstenirse paralel çizginin geçeceği bir nokta düğmesi ile belirtilir.

6- düğmesi ile paralelin tek, çift veya iki taraflı çizileceği belirtilir.7- Düğmesi ile istenirse bir nesneye teğet çizilir.

8- düğmesi tıklanarak paralel uygulanır.

9- Düğmesi komuttan çıkılır.

ÇEMBER VE YAY ÇİZMEK (ARC)Çember çizmek:Mastercam de çember çizmenin iki seçeneği vardır:A- Create menüsünden Arc / Create Circle Edge Points seçeneği tıklanarak: 3 noktadan geçen bir

çember çizilir. Uygulanışı: 3 nokta sırayla mause ile tıklanır veya klavyeden koordinatları girilir ve entere basılır.

Bu düğmelere tıklanarak noktaların yeri değiştirilebilir. düğmesi tıklanarak karşılıklı iki noktadan geçen bir çember çizilir.

düğmesine tıklanarak iki veya üç nesneye teğet bir çember çizilir. Bu düğmeye tıklanırsa

ayrıca çemberin yarıçapını( )veya çapını ( )da girmek gerekir.

B- Create menüsünden Arc / Create Circle Center Points seçeneği tıklanarak, merkezi ve yarıçapı/çapı belli bir çember çizilebilir.

Uygulanışı:1- Create / Arc / Create Circle Center Points seçilir.

2- Çemberin merkezinin koordinatları kutucuklarına girilir.

3- Çemberin yarıçapı ( ) veya çapı ( ) girilir.

4- düğmesi tıklanarak çember uygulanır.


Sayfa-4-

5- Düğmesi tıklanarak komuttan çıkılır.

YAY ÇİZMEK (Arc)Create/Arc/Create Arc …

Create Arc Polar: Açısal yay çizimi için kullanılır. Sırasıyla yayın merkezi, başlangıç noktası ve bitiş noktası belirtilir. Yayın açısı kutucuktan değiştirilebilir.

düğmesine tıklanarak çizilen yayın 360̊ ye tamamlayan diğer parçası çizilir.

düğmesine tıklanarak yayın merkez noktası belirtilebilir/değiştirilebilir.

Create Arc Polar Endpoints: Açısına ve uç noktalarına göre yay çizimi.Sırasıyla, yayın başlangıç noktası, yayın yarıçapı, yayın başlangıç açısı ve yayın bitiş noktası

girilir.

düğmesine tıklanarak yayın başlangıç açısı ile bitiş açıları yer değiştirilebilir.

İşlem tamamlandığında ( ) uygula ve ok( ) düğmelerine tıklanır.

Create Arc Endpoints: Uç noktalarına göre Arc(yay) çizimi.

Komut girildiğinde 1.nokta, 2.nokta ve 3. nokta sırayla seçilir.Kutucuktan yayın yarıçapı değiştirilebilir.

Create Arc 3 points: 3 noktaya göre yay.

Create Arc Tangent: Teğet yay çizimi için kullanılır.Seçenekleri:

(Tangent 1 Entity):bir noktadan teğet yay çizmek için tıklanır:1-Önce nesne seçilir.2-sonra yarıçap girilir.3-Sonra nesne üzerinde teğet yayın geçeceği nokta seçilir.4-Yay çizilmiş olur. Yayın hangi parçası isteniyorsa mause ile işaretlenir.

(Tangent point):Bir nesneye teğet ve bir noktadan geçen yay.1- Teğet yayın geçeceği nesne seçilir.2- Yayın teğet geçeceği nokta seçilir.3-Yayın hangi parçası kalması isteniyorsa o parçası seçilir.

(Tangent centerline): Bir çizgiye teğet ve merkezi başka bir çizgi üzerinde olan yay.1-Önce teğet geçilecek çizgi seçilir.


Sayfa-5-

2-Sonra yay merkezinin üzerinde olacağı çizgi seçilir.3-İstenirse yay yarıçapı değiştirilebilir.

(Dynamic tangent): dinamic/görsel yay.1-Önce teğet geçilecek çizgi seçilir.

2-sonra yayın nesne üzerinde teğet geçecek noktası seçilir.3-Nesne dışında bir nokta seçilir.

FİLLET (KÖŞE YUVARLATMA):Create / Fillet / ..

Objelerin köşelerini tek tek yuvarlatmak için kullanılır.

1-Birinci nesne seçilir.2-İkinci nesne seçilir.3-Kutucuktan yarıçap girilir.

Zincirleme fillet. Birden fazla köşeye fillet uygulanacaksa seçilir.

All corners: Tüm köşeler + Sweeps: Saatin tersi yönündeki yuvarlatmalar.- Sweeps : Saat yönündeki yuvarlatmalar.

“Trim” düğmesi tıklandığında yuvarlatmadan sonra uzantılar silinir.

“No trim” düğmesi tıklandığında yuvarlatmadan sonra uzantılar silinmez.

“Chains” seçeneğinde seçilecek kısımlar resimde sarı ile belirtilmiştir.

Örnek uygulama

Vector: çizilen bir doğrunun temas ettiği tüm köşeleri yuvarlatır.


Sayfa-6-

Örnek uygulama (Bu tür uygulamalar için “no trim” seçili olmalıdır.)

1-Önce yayın yarıçapı girilir.2-Sonra nesneler seçilir.3-Yayın kalması istenen kısmı seçilir.4-Diğer yay içinde aynı yol izlenir.

CHAMFER (PAH KIRMAK)Create / Chamfer / ..

Objeleri tek tek seçerek pah kırma. Zincirleme pah(birden fazla objeye aynı anda pah kırma.)

1-Pah kırılacak nesneler seçilir.2-Pah mesafesi/mesafeleri girilir.

Pah kırılacak 1. nesnenin mesafesi

Pah kırılacak 2. nesnenin mesafesi

Pah açısı girilir.(verilen açı önce seçilen nesne(çizgi) tarafındadır.

1 Distance: Bir mesafe girilir.(Açı 45° dir, dolayısı ile 2.mesafe girmeye gerek yoktur)2 Distance : Seçilen iki nesnenin pah mesafeleri ayrı ayrı girilir.Distance/Angle: Mesafe ve açı girilir. (açı ilk seçilen nesne tarafındadır)

Seçilen çizgiWidth: Pah ile oluşacak çizginin(hipotenüs) uzunluğu verilir.

SPLİNE EĞRİSİNİN ÇİZİLMESİ:Create/ Spline / ….Create manuel Spline: Tek tek noktaları seçiyoruz. Seçilen noktalardan eğri geçer.Create Automatic Spline: Bir çok noktadan otomatik olarak bir spline eğrisi çizilecekse bu seçenek

seçilir. Bu seçenek seçildikten sonra sırasıyla 1.nokta, 2.nokta ve son nokta seçilir.N2+ + +

N1+ + Son+

Curves Spline : Eğrilerin birleştirilmesi için kullanılır. Uç uca çizilmiş iki eğrinin birleştirilmesi (tek bir çizim öğesi yapmak) için kullanılır.

Create Blended Spline: Daha önce çizlmiş Spline eğrilerinim bükülmüş yerlerini farklı yerlerden bükmek için kullanılır.

BUDAMA, UZATMA (TRİM/BREAK)


Sayfa-7-

Trim 1 Entity: Objenin önce kalacak yeri sonra sınır çizgisi belirlenir.

Trim 2 Entity: Birbirini kesen iki nesneyi budamak için kullanılır. Nesnelerin kalacak yerleri seçilir, kesişen yerden sonrası silinir.

Trim 3 Entity: Kesişen üç nesneyi budamak için kullanılır. Nesnelerin kalacak yerleri seçilir.

Divide: Akıllı budama. Sadece budanacak kısımlar seçilir.

Trim to point: Bir noktaya kadar budama yapmak için kullanılır. Önce nesne seçilir sonra nerden itibaren budanacaksa belirtilir.

Extend(uzatma): Bir nesneyi belirtilen ölçü kadar uzatmak için kullanılır. Bunun için

kutucuğuna ölçü yazılır ve uzatılacak nesne, ucuna yakın seçilir. (Not: Extend

(uzatma) için ve düğmeleri basılı olmalıdır.)

ÇOKLU BUDAMA:Edit/Trim/Break/Trim many

Örneğimizde dikdörtgenin dışında kalan kısımlar budanacaktır.Bunun için sırasıyla;1-Edit menüsünden Trim/Break/Trim many seçilir. 2-Obje seçimi için bu örneğe en uygun Window seçeneği seçilir.

3-Budanacak objeler pencere içine alınır ve seçimin bittiğini belirtmek için end selection düğmesi tıklanır.

4-Budama sınırı seçilir.5- Hangi taraf kalacaksa o taraf tıklanır.

6- Son olarak OK düğmesi tıklanır.

BREAK(KIRMA)Edit/Trim/Break/…..Edit/Trim/Break/Break at intersection: Kesişim noktalarından nesneleri kırar.

Sırasıyla; komut seçilir, kesişim noktaları çerçeve içerisine alınır ve end selection düğmesi tıklanır.

Edit/Trim/Break/Break many pieces: Belirlenen sayıda kırma yapar.


Sayfa-8-

Bunun için; kutucuğuna kaç parçaya kırılacaksa yazılır, entere basılır ve kırılacak

obje seçilir, son olarak OK düğmesi tıklanır.Mesafe girerek kırma işlemi yapmak için; bir önceki seçenek seçilmiş iken araç çubuğu üzerinde

kutucuğuna kırma mesafesi girilir, kırılacak obje bir uca yakın seçilir ve okey düğmesine tıklanır.

Böylece obje verilen mesafelerde kırılmış olur. Edit/Trim/Break/Break Circles: Çember kırmaya yarar. Komut girldikten sonra kırılacak çember

seçilir, düğmesine tıklanarak seçim sonlandırılır sonra kaç parçaya kırılacağı yazılır.Edit/Trim/Break/close Arc:Yayları tam daire haline dönüştürmek için kullanılır.

Komut seçildikten sonra yay seçilir ve düğmesine tıklanarak seçim işleminin bittiği belirtilir. OK. düğmesine tıklandıktan sonra yay çembere dönüşmüş olur.

(TAŞIMA VE KOPYALAMA)Xform/ Xform Translate komutu ile objeler hem taşınabilir hem de kopyalanabilir.Xform/ Xform Translate seçildiğinde bizden taşınacak veya kopyalanacak objeleri seçmemiz

istenir. Chain: zincirleme seçim işlemi için bu seçenek seçilir.Window: Çerçeve/pencere içine alarak seçim işlemi yapmak için kullanılır.Polygon: Objeleri bir çokgen içine alarak seçme işlemi yapmak için kullanılır.Single: Tek bir objeyi seçmek için kullanılır.Area: Alan içerisinde herhangi bir noktayı seçip diğer tüm alanın seçimi için kullanılır.Vector:Vektör yöntemi ile seçim işlemi yapmak için kullanılır.

Komut girildikten sonra kopyalanacak/taşınacak nesne seçilir ve düğmesine tıklanır.

Çıkan diyalog penceresinde kutucuğuna obje sayısı girilir entere basılır.Distance between: Nesneler arası mesafe.Total distance: Toplam mesafe

: X ekseninde öteleme mesafesi

: Y ekseninde öteleme mesafesi

: Z ekseninde öteleme mesafesi From to point: Nokta belirterek öteleme yapmak için kullanılır.

Bir noktadan belirtilen noktaya kadarki mesafe kadar öteleme.

Bir obje referans esas alınarak öteleme yapılır.

Belirtilen iki nokta arası referans alınarak öteleme yapılır.

Polar : Açı ve mesafe girerek kopyalama/taşıma yapmak için kullanılır.


Sayfa-9-

MIRROR(AYNALAMA):Xform/Xform MirrorObjelerin simetrisini oluşturmak için kullanılır.Komut seçildikten sonra ;- Önce aynalama yapılacak objeler seçilir.- Seçim bittiğinde düğmesine tıklanır.- Aynalama ekseni seçilir.

- Düğmelerine tıklanarak işlem bitirilir.

Belirtilen noktanın Y koordinatından geçen yatay doğru referans alınarak aynalama yapılır.

Belirtilen noktanın X koordinatından geçen dik doğru referans alınarak aynalama yapılır.

düğmesine tıklandığında referans bir obje seçilerek aynalama alınır.

düğmesine tıklanarak seçilen iki nokta arası referans alınarak aynalama yapılır.

Ayrıca düğmelerinin üzerine tıklandıktan sonra belirtilen noktadan geçen eksen referans alınarak aynalama yapılır.

ROTATE(DÖNDÜRME)

Xform/ Xform rotate…Objeleri bir eksen etrafında döndürmek için kullanılır.Uygulanışı:1- Xform menüsünden Xform rotate… Komutu seçilir.2- Döndürülecek objeler seçilir.

3- düğmesine tıklanarak döndürme merkezi seçilir.

4- kutucuğundan kopya adedi girilir.

5- Angle between: objeler arası açı veya Total sweep seçilerek toplam açı girileceği belirtilir.

6- Remove Item( ) ile döndürülerek kopyalanan bazı objeler silinebilir ve Reset Items ()tıklanarak silinen objeler geri getirilir.

7- Rotate: Kendi ekseni etrafında da dönsün. Translate: Kendi ekseni etrafında dönmesin.

8- düğmelerine tıklanarak komuttan çıkılır.

BÜYÜLTÜP/KÜÇÜLTMEK(SCALE)Hazırlayan: Mustafa Ak –Makine Tekn. Öğretmeni-K.E.M.L.

Sayfa-10-

Xform / Xform Scale… Objeleri ölçekli olarak büyütmek veya küçültmek için kullanılır.Uygulanışı:1- Xform menüsünden Xform Scale… seçeneği seçilir. 2- Obje seçilir ve Enter’e basılır.3- Ekrana gelen diyalog penceresinde;

: düğmesine tıklanarak seçilmiş objelere yeni objeler eklenebilir veya seçilmiş nesnelerden bazıları iptal edilebilir.

Kutucuğuna kopya adedi girilir.

düğmesine tıklanarak referans noktası belirtilir.Uniform: tüm eksenlerde aynı ölçekle büyültme/küçültme yapılacağı belirtilir.

XYZ : X, Y ve Z eksenlerinde ayrı ayrı ölçekler verileceği belirtilmiş olur.

Factor: Ölçek normal ölçek olacağı belirtilir. (orijinal boyutlar için 1’dir)

Percentage: Ölçeğin % olarak verileceği belirtilir. (orijinal boyutlar için 100’dür)

OFFSET(PARALEL OLUŞTURMA/ÖTELEME)

Xform / Xform Offset…a- Xform menüsünden Xform Offset…seçeneği seçilir.b- Ekrana gelen pencereden ofsetleme mesafesi(her bir obje arası mesafedir) ve ofsetleme

sayısı girilir.c- Ofsetlenecek obje seçilir ve ofsetleme yönü seçilir.

d- düğmelerine tıklanarak komuttan çıkılır.

KONTUR OFFSET (KONTUR ÖTELEME)Xform / Xform Kontur Offset…Özellikle bir objenin bağlı olduğu tüm çevresi ötelenecekse bu komut seçilir.a- Komut seçilir.

b- Çıkan pencereden zincirleme seçim için düğmesi tıklanır.

c- Kontur ofsetlenecek obje/ler seçilir ve düğmesi ile seçim tamamlanır.

d- Çıkan diğer pencereden öteleme mesafesi ve kopya adedi girilir. düğmesine tıklanılarak ofset yönü değiştirilebilir.

e- Köşelerle( ) ilgili ; “None” düğmesi tıklanarak köşelerin yuvarlatılmayacağı; “Sharp” düğmesi tıklanarak dışbükey köşelerin yuvarlatılacağı; “All” tıklanarak tüm köşelerin uygun şekilde yuvarlatılacağı belirtilmiş olur.

f- düğmesine tıklanarak komuttan çıkılır.

DİKDÖRTGEN SIRALAMA(RECTANGULAR ARRAY) Xform / Xform Rectangular Array… Bir objeyi satır ve sütun olarak çoğaltmak için kullanılır.Uygulanışı:a- Komut seçildikten sonra obje seçilir ve enter’e basılır.b- Çıkan pencerede “Direction 1” alanında, X yönünde sırasıyla; kopya adedi, mesafe(adım)

ve açı girilir.c- Çıkan pencerede “Direction 2” alanında, Y yönünde sırasıyla; kopya adedi, mesafe(adım)

ve açı girilir.


Sayfa-11-

d- düğmelerine tıklanarak seçilen objelere yeni objeler eklenebilir veya seçilenlerden bir kısmı silinebilir.

e- Düğmelerine tıklanarak komuttan çıkılır.

SÜRÜKLEME(DRAG) (Sürükleyerek taşıma veya kopyalama)Xform / Xform Drag…a- Komut seçildikten sonra objeler seçilir ve enter’e basılır..b- Bir referans noktası belirtilir ve belirtilen noktanın gideceği nokta belirtilir.c- Seçilen ikinci noktaya obje sürüklenmiş(taşınmış/kopyalanmış) olur.

KATMAN(LEVEL) AYARLARIKatman ayarlarına, ekranımızın alt tarafındaki “Level” bölümünden erişiyoruz.Çizimde katman kullanılacaksa çizime başlanmadan önce katman ayarları “level” bölümünden

yapılmalıdır. Level’e tıklandığında çıkan pencereden;Main level, alanından yeni katman(level) oluşturulur ve isimlendirilir.List levels: Listelenecek katmanlar?Visible levels: Görünür katmanlar?Oluşturulan katmanlar, listede sıralanır. Üzerine çizim yapılacak katman, fare işaretlenip aktif hale

getirilir.

TARAMA (CREATE X-HATC..)Tarama için Create menüsünden sırası ile Drafting ve Create X-Hatch seçilir.Çıkan pencerede; Pattern: Tarama modelidir. (makinacılık için iron kullanılır.), “Parameters” alanında tarama özellikleri ayarlanır.Spacing: Tarama çizgileri arasındaki boşlukları.Angle: Tarama açısı.Ok. Tuşuna bastıktan sonra seçim yöntemi olarak, chain(zincirleme) yöntemini seçeriz ve tarama

sınırlarını fare ile işaretleriz.

ÖLÇÜLENDİRME(DİMENSİON) KOMUTUÖlçülendirme için, Create menüsünün Drafting seçeneği ve Dimension alt seçeneği kullanılır.Dimension seçeneği seçildikten sonra alt seçeneklerden ölçülendirme türü seçilir. Ölçülendirme türleri:Horizantal dimension… : Yatay ölçülendirme.Vertical dimension…: Dikey ölçülendirme.Paralel dimension...: Paralel ölçülendirme.Baseline dimension…: Bir çizgiye göre ölçülendirme.Chained dimension…: Zincirleme ölçülendirme.Angular dimension…: Açısal ölçülendirme.Circular dimension…: Çap ölçülendirme.Perpendicular dimension…: Dik ölçülendirme.Tangent dimension…: Teğet ölçülendirme.Ordinate dimension…: Koordinatlara göre ölçülendirme.Point dimension…: Noktadan noktaya ölçülendirme.

YAZI EKLEME(CREATE LETTERS)Çizime yazı eklemek için, Create menüsündeki Create Letters komutu kullanılır.Komut seçildiğinde çıkan penceredeki Font bölümünde, yazının tipi seçilir. Alignment bölümünde

yazının hizalaması (Horizontal:Yatay, Vertical: Dikey, Top of Arc: Yay üzerine, Bottom of Arc: Yayın altına.) seçilir.


Sayfa-12-

Parameters bölümünde, yazının yüksekliği(high) ve yazı aralığı(spacing) ayarlanır.

OBJELERİN GİZLENMESİBazen çizimlerimizin daha sade görünmesi için bazı objeleri gizleyebiliriz. Bazı objeleri gizlemek için “Screen” menüsünden “Hide Entity” seçeneği seçildikten sonra

ekranda kalacak objeler seçilip “end selection( ) “tuşuna basılır. Screen / Unhide Some : Gizlenmiş olan objeleri görünür; görünür olan objeleri de gizli yapar.Tekrar tüm objeleri görünür yapmak için, Screen menüsünden Hide Entity seçilir.

ANALİZ:Objelerin özelliklerine bakmak için ve değiştirmek için analiz komutları kullanılabilir.Analyze menüsünden Analyeze Entity Properties seçeneği seçildiğinde objelerin özellikleri

görüntülenir. Görüntülenen özelliklerden istenen özellik değiştirilebilir.Diğer Analyze seçenekleri:Analyze positon:Bir noktanın koordinatlarını görüntülemeye yarar. Analyze Distance: Seçilen bir objenin veya seçilen iki nokta arasının uzunluğunu görüntüler. Analyze / Area/Volume /Analyze 2D area: 2 boyutlu kapalı objelerin alanını hesaplatıp

görüntülemek için kullanılır. 3 boyutlu katı objelerin hacim ve ağırlık merkezi gibi özelliklerini öğrenmek için kullanılır.Analyze / Analyze chain…: Zincirleme seçilen bir objenin kaç parça objeden oluştuğunu öğrenmek

için kullanılır.Analyze / Analyze contour… Zincirleme seçilen objelerin tümünün özelliklerini aynı anda bir rapor

şeklinde görmek için kullanılır.Analyze / Analyze Angle… Açının analizi yapmak için kullanılır. Bu seçenek seçildikten sonra

açının kenarları seçildiğinde açının derecesi görülür. Analyze / Analyze dynemic.. Dinamic(görsel) olarak seçilen nesnelerin özellikleri görüntülenir.

ÖLÇÜLENDİRME DÜZENLEME:Herhangi bir çizimi bitirdikten sonra ölçülendirmeye geçmeden önce, ölçülendirme ile ilgili

düzenlemelerin yapılması gerekir. Aksi takdirde ölçülendirmelerimizdeki yazı ve görünümler istediğimiz şekilde olmayabilir.

Ölçülendirme düzenlemeleri için ilk olarak Create menüsünden, Drafting / Drafting Options seçenekleri tıklanır. Karşımıza drafting options penceresi çıkar. Pencerenin sol tarafında yapacağımız düzenlemelerin ana başlıkları listelenir.Buna göre;

Dimension Attributes: Ölçülendirme ile ilgili temel düzenlemeleri içerir.Dimension text: Ölçülendirmede kullanılacak yazıların düzenlenmesi ile ilgili seçenekleri içerir.Note text: Not olarak ölçülendirmeye eklenecek yazıların, düzenlenmesi ile ilgili seçenekleri içerir.Leaders /Witness: Ölçülendirme okları ile ilgili düzenlemeleri içerir.Dimension Settings: Bazı ölçülendirme ayarları içerir.

Ölçülendirme düzenlemeleri yapıldıktan sonra ok. ( ) Tuşuna basılır ve çıkılır. Bundan sonra yapılacak tüm ölçülendirmeler en son yapılan düzenlemelere göre çizilecektir.

DİKDÖRTGEN ÇİZİMİ ( Create RECTANGLE) Bu komut ile pratik olarak dikdörtgen çizilebilir. Bunun için;- Create menüsünden Rectangle seç.- Dikdörtgenin bir köşesini mause ile belirt. - Diğer çapraz köşeyi mause ile tıkla.

- Ölçü kutularından dikdörtgenin yatay( )ve dikey ( ) uzunluklarını belirt.

DİKDÖRTGEN ŞEKİLLERİ DÜZENLEME (Create/ Create Rectangular Shapes)Bu komut ile farklı dikdörtgen şekilleri çizilip düzenlenebilir. Komut seçildiğinde ekrana gelen

diyalog penceresinden gerekli düzenlemeler yapılır. Base point: bir referansa göre çizmek için.


Sayfa-13-

2 point: İki noktaya göre(çapraz iki köşe)Shape: Dikdörtgen şekli seçilir.Anchor: Referans noktasının dikdörtgende konumu ÇOKGEN ÇİZİMİ (Create/ Create Polygon…)Polygon çizmek için Create / Create Polygon seçildiğinde bir pencere çıkar. Pencerede;

Köşe sayısını, Polygon dairesinin yarıçapını,

Corner, dairenin içine; Flat, dairenin dışına çokgen çizmek için kullanılır.

Ayarları yaptıktan sonra çokgenin merkezini belirt.

ELİPS ÇİZME (Create/ Create Ellipse)Komut seçildiğinde ekrana gelen pencereden gerekli değerleri gir ve mause ile elips merkezini

belirt. (Veya koordinat girerek). Bak şekil.

SPİRAL ÇİZME (Create/ Create Spiral)Bu komutla yay ve spiral çizilir. Komut girildiğinde ekrana gelen diyalog penceresinde gerekli

değerler girilir ve yayın konumu mause ile veya merkez koordinatları girilerek belirtilir, bittiğinde OKey tıklanır. Bak resim.


Sayfa-14-

HELİS ÇİZİMİ (Create / Create Helis)Bu komut ile helis çizilir. Komutun kullanılışı bir önceki komut(Spiral) gibidir.

OMURGA YÜZEY OLUŞTURMA (Crete Ruled/Lofted Surfaces)Önce yüzeylarin geçeceği profiller farklı farklı düzlemlerde çizilir.Daha sonra Create menüsünden Surface/Crete Ruled/Lofted Surfaces seç ve profilleri sırası ile

seç (seçildiğinde ok yönleri aynı yönde olmalıdır.) ve OK tıkla.

CETVEL YÜZEYLER OLUŞTURMAOmurga yüzey çizme ile benzer şekilde çizilir. Yardımcı çizgiler ile farklı doğrultuda yüzeyler

çizmek için kullanılabilir.

DÖNDÜRÜLMÜŞ YÜZEYLER (Surface/Crete Revolved Surfaces)Bu komut ile bir profili bir eksen etrafında döndürerek yüzey elde etmek için kullanılır. Bunun için

önce bir profil ve bir eksen çizilmiş olmalıdır. Sırası ile; - Create menüsünden Surface/Crete Revolved Surfaces seç.- Döndürülecek profili seç ve OK tıkla.- Döndürme eksenini seç ok tıkla

ÖTELEYEREK YÜZEY OLUŞTURMA (Surface / Create Ofset Surfaces) Daha önceden oluşturulmuş olan bir yüzeyi belli bir mesafe öteleyerek yeni bir yüzey oluşturur.- Surface / Create Offset Surfaces seçilir.

- offsetlenecek yüzey seçilir. Çıkan komutun araç çubuğu üzerinde öteleme mesafesi () girilir.

-Kopyalanacaksa , önceki slinecekse düğmesine basılır.

- düğmelerine tıklanarak komuttan çıkılır.

SÜPÜRME YÜZEYLER OLUŞTURMA( Create/Surface/Create Sweept Surfaces…)Bu komut ile bir profile bir yol izlettirilerek yüzey eldedilir. Uygulanışı:- Komutu seç.- Profili seç ve OK. Düğmesine tıkla.- İzlenecek yolu tıkla ve OK. Düğmesine tıkla.- Apply ve OK. Düğmesine tıklanarak komuttan çıkılır.


Sayfa-15-

ÇEKME YÜZEY ELDE ETME (Create Draft Surfaces..)Mevcut olan bir profile istenilen uzunlukta ve açıda çektirilerek yüzey oluşturmak için kullanır.Uygulanışı:- Create /Surface/Create Draft Surfaces sırasına göre komutu seç.- Profili(çizgi, yay veya çember) seç,- Çekme uzunluğunu ve eğimli olacaksa eğim açısını gir ve Ok. Düğmesine tıkla.

KAPALI ÇEKME YÜZEYLER OLUŞTURMA (Create Extured Surfaces..)Bu komut ile bir profil uzatılarak yüzey oluşturulur. Oluşturulan yüzey kapalı olur. Bunun için

sırası ile “Create /Surface/Create Extrude Surfaces” seçilerek komut çalıştırılır. Profil seçilir ve gerekli parametreler diyalog penceresinden girilir.

TEMEL KATILARIN ÇİZİLMESİ


Sayfa-16-

KUTU ÇİZİMİ (Block) Katı(üçboyutlu) bir kutu çizmek için

“Create” menüsünden “Primitives/Block…” seçilir. Ekrana gelen diyalog penceresinden kutunun uzunluğu, genişliği, yüksekliği, varsa döndürme açısı hangi eksende yükseltileceği gibi parametrik değerleri girilir ve OK. tıklanarak komuttan çıkılır.

KATILARDA DEĞİŞİKLİK YAPMA izleDaha önceden çizmiş olduğumuz katıların bazı özelliklerini değiştirmek için ekranın sol tarafında

yer alan solid sekmesine tıklanır. Solid altında değiştirmek istediğimiz katının parameters başlığına tıklanır. Ekrana diyalog penceresi gelir. Bu pencereden istenen değerler girilir ve değişiklerin aktif olması için yine sol tarafta yer alan “regen all” e tıklanır.


Sayfa-17-

KATI SİLİNDİR ÇİZME (Create Cylinder)

KONİ ÇİZİM KOMUTU ( )

Koni çizmek için sırasıyla Create / Primitives / Create Cone… seçilerek komuta girilir. Ekrana

gelen diyalog penceresinden koninin ölçüleri girilir ve düğmesine tıklanır. (Bak resim)


Sayfa-18-


KÜRE ÇİZİM ( ) Koni çizmek için sırasıyla Create / Primitives / Create Sphere… seçilerek komuta girilir. Ekrana gelen

diyalog penceresinden kürenin yarıçapı ve diğer katılara benzer şekilde parametreleri girilir ve düğmesine tıklanır.

HALKA ÇİZİMİ ( ) Katı halka çizmek için sırasıyla Create / Primitives / Create Torus… seçilerek komuta girilir. Ekrana

gelen diyalog penceresinden halkanın(torus) büyük yarıçapı, profil(borunun) yarıçapı ve diğer katılara

benzer şekilde diğer parametreleri girilir ve düğmesine tıklanır.

PROFİL ÇEKEREK KATI (Solid /Solid Extrude) Çizilmiş olan iki boyutlu bir profile yükseklik değeri vererek katı oluşturmak için kullanılır. Bunun için

önceden çizilmiş bir profil olmalıdır.Uygulanışı: - Komuta Solid/ Solid Extrude seçimleri yapılarak girilir.(resim-1)

- Diyalog penceresinden bir seçim yöntemi seçilir(genellikle zincirleme) ve profil seçilir, düğmesine tıklanır.

- Ekrana ikinci bir diyalog penceresi gelir. Bu pencereden katını yüksekliği, varsa eğim açısı ve diğer

parametreleri girilir ve düğmesine basılır.

DÖNDÜREREK KATI OLUŞTURMA ( Solids / Solid Revolve…) Solid Revolve, komutu, bir profili bir eksen etrafında döndürerek katı oluşturmak için kullanılır. Bunun

için önceden çizilmiş olan bir profil olmalıdır. Uygulanışı:- Solids menüsünden Solid Revolve yi seç.

- Profili seç ve düğmesine tıkla.- Döndürme eksenini tıkla.

- Diyalog penceresinden başlangıç ve bitiş açılarını gir ve düğmesine tıkla.

SÜPÜREREK KATI OLUŞTURMA ( SOLİD SWEEP..)Solids / Solid Sweep…Daha önceden çizilmiş olan bir profil ile bir yol takip ettirilerek katı oluşturmak için kullanılır.Bunun için sırasıyla;

1- Süpürülecek profil seçilir ve düğmesine tıklanır.

2- Profilin süpürüleceği yol seçilir ve çıkan pencerede Create body işaretlenir ve tuşuna basılır. (Cut Body: Profil kesilerek delik/kanal oluşturulacaksa bu seçenek işaretlenir.

Add Body: Eğer çizilen katı önceden çizilmiş olan katıya eklenecekse bu seçenek işaretlenir.)

OMURGA YÖNTEMİ İLE KATI OLUŞTURMA(SOLİD LOFT)Solids/ Solid loft…Bu komut ile farklı profillerden geçen bir kaburga ile katı oluşturulur.Bunun için farklı düzlemlerde olan profiller olması lazım. Sırasıyla;1- Komut seçilir.2- Sırasıyla zincirleme yöntemle profiller seçilir.3- Diyalog penceresinden Create body(delik olacaksa Cut Body) seçilir.

4- düğmesine tıklanarak komuttan çıkılır.

KATILARDA KÖŞE YUVARLATMA (SOLİD FİLLET)Solids / Fillet/ Solid Fillet … veya Solids / Fillet/ Solid Face-Face Fillet … Bu komut önceden çizilmiş katıların köşelerini yuvarlatmak için kullanılır.Bunun için ;1- Solids menüsünden Fillet seçeneği seçilir.

2- Yuvarlatılacak kenar veya köşeler belirtilir ve düğmesi tıklanarak seçim sonlandırılır.

3- Diyalog penceresinden yuvarlatma yarıçapı girilir ve düğmesine tıklanarak komuttan çıkılır.Fillet’in bir diğer uygulaması ise Solids / Fillet/ Solid Face-Face Fillet … tir. Bu komut, iki yüzeyi

seçip aralarındaki kenarı yuvarlatmak için kullanılır.

KATILARDA PAH KIRMA (SOLİD CHAMFER)Solids / Chamfer / …Bu komut önceden çizilmiş katıların köşelerine pah kırmak için kullanılır.Solids menüsünden Chamfer seçildiğinde 3 seçenek karşımıza çıkar:

Bir mesafe girerek pah kırar. 45°lik pah kırmak için kullanılır.

İki mesafe girerek pah kırar.

Bir uzunluk ve bir açı girerek pah kırmak için seçilir.Sırasıyla;1- Komut seçilir.2- Pah kırılacak kenar, yüzey veya tüm katı seçilir.

3- düğmesi tıklanarak seçim sonlandırılır.4- Diyalog penceresinden pah değerleri girilir.


KATIDAN KABUK ÇIKARMA( SOLİD SHELL…)Solid / Solid Shell…Önceden çizilmiş olan katıların içini boşaltarak bir kabuk şeklinde bırakmak için kullanılır. Bunun için;

1- Komut seçildiğinde önce açık olacak yüzeyler seçilir ve düğmesi tıklanarak seçim sonlandırılır.2- Kabuk kalınlığı ve içe doğru(Inward ) veya dışa doğru mu( Outward) kabuk çıkarılacağı belirtilir.


KATI YÜZEYLERİNİN SİLİNEREK SAC GÖVDE ELDE EDİLMESİ Solids / Remove Solid Faces…Bu komut ile katıların bazı yüzeylerinin açılarak katılardan sac gövde elde edilmesi için kullanılır.

Bunun için;1- Solid menüsünden Remove Faces… tıklanır.2- Açılması istenen yüzeyler maus ile işaretlenir.

3- Seçim işleminden sonra tuşuna tıklanır.4- Arşımıza çıkan diyalog penceresinden, Keep=açılacak yüzeyin korunması , Blank=açılacak yüzeyin görünmez yapılması ve

Delete=açılacak yüzeyin silinmesi seçeneklerinden birisi seçilir ve düğmesine tıklanır.

5- Bir renk seçimi yapılması istenir. Bir renk seçilerek düğmesine tıklanır ve işlem tamamlanır.

SAC GÖVDELERİ KALINLAŞTIRARAK KATI OLUŞTURMA ( Solid Thicken…)Solids / Solid Thicken…Komut seçildikten sonra daha önceden çizilmiş sac gövde tıklanır. Çıkan pencerede tek yönlü

kalınlaştırma verilecekse one side; çift yönlü kalınlaştırma yapılacaksa Both sides işaretlenir. Thickness

kutucuğuna kalınlık değeri girilir ve düğmesine tıklanarak komuttan çıkılır.

KATI YÜZEYLERİNİ EĞME ( Draft Solid Faces)Solids / Draft Solid Faces…Katıların istenen yüzeylerine belli açılarda eğim vermek için kullanılır. Bunun için;1- Solids menüsünden Draft Solid Faces… komutu seçilir.

2- Eğmek istenilen yüzeyler seçilir ve tuşuna basılır.3- Çıkan pencereden;Draft angle=Eğim açısı girilir veDraft to face=Bir yüzeye göre eğmeDraft to plane=Bir eksene göre eğmeDraft to edge=Bir kenara göre eğmeDraft to extrude=Yüksekliğe göre eğme

Seçeneklerinden birisi seçilir ve tuşuna basılır. 4- Belirlenen seçeneğe göre yüzey, eksen veya kenar seçilir.

5- Yön kontrol edilir ve tuşuna basılarak çıkılır.

KATILARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (Boolead Add)Solids / Boolean Add Bu komut ile ayrı ayrı çizilmiş katıları birleştirerek tek bir katı haline getirmek için kullanılır.Bunun için Solids menüsünden Boolean Add komutu seçilir. Birleştirilecek katılar tek tek seçilir ve

düğmesine tıklanarak seçim işlemi bitirilir, seçilen katılar tek bir katı haline getirilmiş olur.

KATILARIN ÇIKARILMASI ( Boolean Remove)Solids / Boolean RemoveBu komut iç içe oluşturulmuş katıları birbirinden çıkararak yeni bir katı oluşturmak için kullanılır.

Komut seçildikten sonra önce kalması istenen ana katı gövdesi seçilir, daha sonra bu ana katıdan

çıkarılacak katılar seçilir ve düğmesine tıklanarak işlem bitirilir.

YÜZEYLERDEN KATI ELDE ETME ( Solid from Surfaces…)Solids / Solid from Surfaces…Komuta girildiğinde çıkan pencerede seçenekler çıkar. Bunlar:Keep =Katıya dönüştürürken yüzeyler korunur, kalır.Blank=Birbirinden bağımsız ayrı katılar elde etmeDelete=Eski yüzeyler silinerek yerine katı elde etme Bu seçeneklerden birisi tıklanarak katı elde edilir.. GÖRÜNÜŞLERİN ELDE EDİLMESİ (Solid Layout)Solids/ Solid Layout Daha önce çizilmiş katıların istenilen görünüşlerini elde etmek için bu komut kullanılır. Bunun için sırasıyla; Komut seçildikten sonra ekrana gelen diyalog kutusundan, kağıt boyutu(paper size), kağıdın

dikey(portrait) ya da yatay(landskape) olacağı ve hangi görünüşlerinin çıkartılacağı ayarlanır. Biz User defined kısmında, ön, solyan, üst görünüş için 2,1,7,6 kodlu görünüşleri kullanacağız. Ayarlar yapıldıktan

sonra tuşuna basılır.

Level tanımlama penceresinde görünüşler için ayrı bir level tanımlanır.

Ekrana gelen diyalog penceresinde görünüşlerin özellikleri ile ilgili ayarlar yapılır ve düğmesine tıklanarak çıkılır.

YAZDIRMA VE ÇİZDİRME( Print)File / PrintYazdırma ve çizdirme işlemi diğer ofis programlarında olduğu gibi File/print komutu ile yapılır.

İŞLEME PROSESLERİ

TEZGAH TÜRÜ SEÇİMİ( Machine Type)(Bu konudan itibaren Mastercam programında tasarlanmış/çizilmiş olan iş parçalarının CNC

tezgahlarında imalatı anlatılacaktır. )Tasarlanmış olan bir iş parçasının işlenebilmesi için tezgah türünün seçimi diğer ayarlar için sırasıyla

aşağıdaki işlemler yapılır:1-Machine Type menüsünden tezgah türü seçilir.( Biz dikey işleme merkezli tezgahı için 4 numaralı

tezgah tipini seçeceğiz)2-Tezgah türünün Toolpaths unsur ağacında göründüğünü fark ederiz.

bölümünde kesici takım yolları ile ilgili ayarlar yapılır.

3- Aynı diyalog kutusunun Stock Setup başlığı tıklanarak iş parçasının kaba ölçüleri(kütük) ayarlanır.4- Aynı diyalog kutusunda Safety zone başlığı tıklanarak emniyet bölgeleri oluşturulabilir.

5- düğmesine tıklanarak iş parçasının kaba ölçüleri ve kesici ile ilgili ön ayarlar yapılmış olur. Bundan sonra yapılacak olan talaş kaldırma ile ilgili işlemlerdir.

KONTUR İŞLEMEBu kısımda Toolpath/Chain contour ile çevre izleyerek takım yollarının elde edilir.Bunun için sırasıyla;1- Toolpath menüsünden Contour toolpath seçilir ve zincirleme seçim ile takım yolu seçilir.

2- Karşımıza çıkan contour(2d) diyalog penceresinden takım(kesici) belirleme işlemleri yapılır.3- Parameters bölümünde değişik parametre ayarlama işlemleri yapılır.

4- Contur paraters bölümünde talaş kaldırma ile ilgili işlemler yapılır. düğmesine tıklandığında kesicinin izleyeceği yol gösterilir.

5- Yapılmış olan takım yolları işlemlerini simulasyon olarak görelim: Çizgisel simulasyon için

düğmesine, katı simulasyon için tıklanır. Her hangi bir problem görülmediği takdirde tuşuna basılarak elde ettiğimiz takım yollarına ait CNC programı elde edilir(post alma işlemi)

Elde edilen program bir usb bellek ile CNC programına aktarılabilir.CEP FREZELEMECep frezeleme için önce tezgah seçim işleminin yapılmış olması lazım.(Tezgah seçimi daha önce

anlatılmıştı)Cep frezeleme için sırasıyla; 1- Toolpath menüsünden Pocket Toolpath seçeneği seçilir.

2- Zincirleme seçim ile ceplerin seçimi gerçekleştirilir ve tuşuna basılır.3- Pocket diyalog penceresinden takım seçimi gerçekleştirilir. 4- Diyalog penceresindeki Toolpath parameters sekmesinden takım ayarlamaları yapılır. Pocketing

parameters sekmesinden cep parametreleri belirlenir ve Rouching/Finishing parameters sekmesinden de

cep frezelemenin yöntemi seçilir düğmesine tıklandığında işlem tamamlanmış olur.

5- Çizgisel similasyonu görmek için( ) tuşuna ve katı similasyonu görmek için tuşuna basılır.

6- Daha önceden ayarlanmış başka işlemler de var ise hepsinin birden simulasyonunu görmek için

Select All operation( ) tuşuna basılır.

7- İş parçasının CNC programını elde etmek için Post selected operation( ) düğmesine tıklanır. Program kaydedilince ekrana gelir.

DELİK DELME İŞLEMLERİDELİK DELME TAKIM YOLU(DRILL TOOLPATH)Toolpath / Drill Toolpath…Aşağıdaki işlemleri sırası ile uygula:1-Delik yerleri ve parçaya ait kaba ölçüleri belirledikten ve tezgah türü işlemlerini de yaptıktan sonra

Toolpath menüsünden Drill Toolpath…i seç.2-Drill point selections penceresinden delik seçim yöntemini belirle.

mause ile …Automatic: Otomatik olarak seçme (1. nokta, 2.nokta ve son nokta)Entities : Obje olarak seçme.Window point: Pencere içine alarak seçme3- Deliklerin hangi yöntemle belirlemek için sorting i tıkla ve yöntemi seç, Okey düğmesine tıkla.4- Takım seçmek için Simple drill – no peck penceresinde Tool managerden takım seç.5- Takım ayarlarını (Toolpath parameters) yap6- Simple drill – no peck) Delik delme parametrelerini ayarla Okey düğmesine tıkla..7- Simulasyon işlemini yap ve bir sorun yoksa G1 tuşuna basarak CNC programını çıkart.

BOLTCİRCLE- BİR EKSEN ETRAFINDA EŞİT ARALIKLI VE BELİRLENEN SAYIDA DELİK DELME

Bunun için aşağıdaki işlemler sırası ile yapılır:

1- Çizim işlemini yap. Tezgah türünü ve parça kaba boyutlarını ayarla. (Kaba boyutları belirlerken parça biçimini silidirik olarak seç

2-Takım yollarını elde etmek için Toolpath menüsünden Drill toolpath seçeneğini seç.

3- Delik seçim işlemini yap.4- Sorting ile delik delme yöntemini seç5- Takım seçmek için Simple drill – no peck penceresinde Tool managerden takım seç.5- Takım ayarlarını (Toolpath parameters) yap6- Simple drill – no peck) Delik delme parametrelerini ayarla Okey düğmesine tıkla..

7- Katı simulasyon penceresinde configure ( ) düğmesini tıklayarak çıkan pencereden parça ölçülerini gir. Daha sonra önce reset sonra Okey düğmesine tıkla.

8- Simulasyon işlemin yap ve bir sorun yoksa G1 tuşuna basarak CNC programını çıkart.

NOKTALARA GÖRE DELİK DELME TAKIM YOLLARINI OLUŞTURMAÖnce delik yerleri nokta ile çizilir ve sırasıyla şu işlemler yapılır:1- Deliklerin yerini tasarla ve tezgah türü işlemlerini yap.2- Toolpath menüsünden Drill toolpath’i seç.3- Diyalog penceresinden Sorting ’i tıkla ve delik işleme yöntemini seç. 4- Automatic i seç ve sırayla 1.,2. ve son noktayı mause ile seç okey i tıkla

5- Takım seçmek için Simple drill – no peck penceresinde Tool managerden takım seç.

6- Takımı seç ve listeye taşı(örneğimizde 18 no.lu 8’lik matkabı seçtik).

7- Takım parametrelerini ayarla ve Simple drill – no peck sekmesine tıkla.

8- Simple drill – no peck sekmesinde delik parametrelerini ayarla

Böylece takım yolu oluşturulmuş olur.Çizgisel simulasyon için tıkla

Çizgisel simulasyon için tıkla

Post alma(Kod çıkarma) için tıklaSonuç:

KILAVUZ ÇEKMEKılavuz çekmek için önceden delik takım yollarının oluşturulmuş olması lazım. Kılavuz takım yolu

oluşturulurken delik takım yolu kopyalanacak ve kopyalanan delik takım yolu parametrelerinde matkap yerine kılavuz eklenecektir. Aşağıdaki işlem sırasını inceleyiniz:

1-Delik takım yollarını(Drill toolpath) kopyala

2-Alttaki kırmızı ok un üzerinde sağ tıklayıp “paste” ile yapıştır.

3-Yanda görüldüğü gibi iki tane aynı delik takım yolu oluşmuş olur. Bunlardan alttakini değiştireceğiz.

5- 2.simple drill’in parametersini tıkla.

6- Takım değiştirmek için “Tool manager”i tıkla.

7- M10 kılavuz için 79 no.lu takımı seç.

8- Pencereden gerekli ayarları yap ve “Simple drill-no peck”i tıkla.

9- Takımla ilgili parametreleri ayarla ve “Tap custom parameters”i tıkla.

9- Tap custom parameters bölümünü aktif yap ve tıkla.

10- Değişiklikleri aktif yapmak için tıkla.

11- Katı similasyonu görmek için ile operasyonları birleştir ve tıkla.

12- G kodları için tıkla.

YÜZEY İŞLEME Takım yollarının oluşturulması Yüzey işleme takım yollarının oluşturulması için yüzey sınırları çizildikten sonra aşağıdaki işlemler

sırası ile yapılır:1- Önce tezgah tipi seçimi ve iş parçası boyutları işlemlerini yap.2- Takım yolları için “Toolpath” menüsünden “Face toolpath”’i seç.

3- Zincirleme yöntem ile( ) yüzey sınırlarını seç ve tıkla.4- Facing diyalog penceresinde önce takım olarak face mill seç, gereken parametreleri gir ve “Facing

parameters’i” tıkla.

5- “Facing parameters” penceresinde talaş kaldırma ile ilgili parametreleri gir ve tıkla.

6-Böylece takım yolu oluşturulmuş olur. Simülasyonlar ve G kodları için önceden anlatılan işlemler yapılır.

YAZI İŞLEME takım yollarının oluşturulması1- Öncelikle takım yolu oluşturulacak yazıyı yaz.2- Tezgah seçim işlemlerini yap.3- Toolpath menüsünden “contour toolpath” i seç.4- Yazı seçim işlemini Window(pencere) yöntemi ile seç.5- Takım olarak küresel uçlu takımı seç.

6- Takım parametrelerini ayarla.

7- Talaş kaldırma parametrelerini(Contour parameters) ayarla ve Okey tıkla.

8- Simulasyonları incele ve kodları çıkar, bitir.

Not: Katı simulasyonda silindirik parça prizma şeklinde görünüyorsa bunu ayarlamak için tuşuna tıkla ve çıkan pencereden aşağıdaki ayarları yap.

DİŞİ KALIP İŞLEME(KABA) TAKIM YOLLARI OLUŞTURMA

1- Önce işlenecek parçanın resmini 3 boyutlu olarak çiz. (örnek )2- Tezgah türünü seç ve iş parçasının kaba boyutlarını gir. (daha önce anlatılmıştı)3- Takım yollarını oluşturmak için Toolpath/Surface Rough/Rough paralel toolpath(kaba paralel

takım yolu)’i seç.

4- Dişi iş parçası için Cavity seç ve tıkla. 5- Şimdi de işlenecek kısmın seçim işlemi yapılacak. Önce daha sonra katı gövde için

body aktif yap.6- Parça işleme sınırlarını belirtmek için Containment kısmındaki ok tıkla ve parça üst yüzey

çevresini seç ve tıkla.

7- Tekrar tıkla ve takım seçim işlemlerini yap, parametreleri ayarla.

8- Surface parametersi tıklayarak yüzey parametrelerini ayarla.

9- Rough paralel parameters i tıklayarak kaba işleme parametrelerini ayarla ve tıkla.

10- Böylece kaba işleme takım yolları tamamlanmış oldu. Simulasyonda tıkla ve kontrol et.

DİŞİ KALIP İŞLEME(FİNİŞ-İNCE) TAKIM YOLLARI OLUŞTURMADaha önce kaba işlenmiş iş parçasının finiş işlenmesi için;1- Toolpath menüsünden Surface Finish/Finish Paralel Toolpath…i seç.

2-Şimdi de işlenecek kısmın seçim işlemi yapılacak. Önce daha sonra katı gövde için body aktif yap.

3- Katıyı seç ve tıkla.

4- Parça işleme sınırlarını belirtmek için Containment kısmındaki ok tıkla ve parça üst yüzey çevresini

seç ve tıkla.

5-Tekrar tıkla ve takım seçim işlemlerini yap, parametreleri ayarla.

6- Surface parameters i tıklayarak yüzey ile ilgili parametreleri ayarla.

7- Finish paralel parameters’i tıklayarak finiş parametrelerini ayarla.

8- tıklayınca finiş takım yolları elde edilmiş olur.

9- Katı simulasyonda tıkla ve kontrol et.

ERKEK KALIP İŞLEME İÇİN TAKIM YOLLARI OLUŞTURMA

1-Önce işlenecek parçanın resmini 3 boyutlu olarak çiz. (örnek )2-Tezgah türünü seç. (daha önce anlatılmıştı Machine Type / Mill / 4 ….)

3-Takım yollarını oluşturmak için Toolpath/Surface Rough/Rough paralel toolpath(kaba paralel takım yolu)’i seç.

4- Erkek iş parçası için Boss seç ve tıkla.

5-Şimdi de işlenecek kısmın seçim işlemi yapılacak. Önce daha face’i aktif yap ve

işlenecek yüzeyleri seç, seçim işlemi bittiğinde tıkla.

6-Takımın işleme sınırını belirlemek için gelen diyalog penceresinden Containment’i tıkla

ve sınırı chain ile seç ve tıkla. 7-Tekrar tıkla takım seçme işlemine geç. Aşağıdaki gibi parametreleri ayarla.( Örnekte 5mm çaplı 121

no.lu takım seçildi)

8-Surface parameters’i tıkla ve yüzey parametrelerini ayarla.

9- tıkla ve işleme ayarlarını yap, Cut depts.. tıklayarak talaş derinliklerini belirle.

10-Gap settings’i tıklayarak yana kayışlardaki düzenlemeleri yap. (Advanced settings=detaylı ayarlar değiştirilmedi)

11- tıklanarak kaba işleme takım yolları oluşturulmuş olur. Simulasyonu izle.

Kaba takım yolları oluşturulmuş parçanın ince işleme takım yolları için yeniden takım yolu işlemleri yapacağız.

Finiş(ince işleme) işlemi12- Toolpath’den “Surface Finish/Finish Paralel Toolpath” i seç.

Takımın yarıçapı kadar gir

13- düğmesini tıkla, yüzey seçimini( ) aktif yap, işlenecek yüzeyleri mause ile seç .

ve düğmesini tıkla.

14- Çıkan pencereden Containment i seçtikten sonra işleme sınırını belirt ve ok . Tıkla.tekrar tıkla.

15- Takım seçim işlemini yap.

Yukarıdaki ayarları yapıp

tuşuna tıkla.

16- Böylece ince işleme takım yolları da oluşturulmuş oldu. tuşuna tıklayarak bütün operasyonları birleştir.

CNC TORNA-İŞ PARÇASI KABA BOYUTLARI

1- İş parçasının dış çizgilerini çiz. 2- Tezgah türünü seç. (Machine Type/Lathe/D:MCAMX\CNC_MACHINES\LATHE 2-AXIS SLANT

BED.LMD)

3- Program ve stok(kaba ölçüler) ayarla.

düğmesi tıklandığında iş parçası kaba boyutlar ayarlanmış olur.

ALIN VE KABA DIŞ ÇAP TORNALAMADaha önce dış ölçüleri çizilmiş olan parçanın alın ve kaba dış çap tornalamasını göreceğiz.Alın Tornalama1- Alın tornalama için “Toolpath/Lathe Face Toolpath”’i seç

2- 1 no.lu takımı seç ve takımyolu ayarlarını yap.(Bak resime)

3-Face parameters’a tıklayarak yüzey işleme parametrelerini ayarla. (Bak resime)

okey düğmesine tıklandığında alın tornalama işlemleri bitirilmiş olur. (Simülasyonları incele.)Dış Çap Tornalama: 1-Toolpath/Lathe Rough toolpath…’i seç

2- Diyalog penceresinde zincirleme seçim yöntemi ile alın tornalamadan itibaren işlenecek dış yüzeyleri seç ve OKey tıkla.(Seçimde bir sorun olursa çizgilerin içte kalan kısımlarını buda)

3- Alın tornala ile aynı takımı kullanarak benzer takımyolu parametrelerini(Toolpath parameters) ayarla.

4- “Rough parameters”i tıklayarak kaba işleme parametrelerini ayarla ve Ok tıkla.(Bak Resim)

FİNİŞ TORNALAMABu konuda daha önce alın ve kaba dış çap tornalama işlemleri gerçekleştirilen iş parçasının son işlemi

yani finiş Tornalama görülecektir.1-Toolpath menüsünden Lathe Finish toolpath… i seç.

2- seçim yöntemini tıkla ve önce alın kısmını sonra tornalamanın biteceği yüzeyi seç.

düğmesine tıkladığımızdaTakım yollarının oluştuğunu görürüz. Tüm simulasyonu görmek için opresayonları birleştirip bakmalıyız.

ve tıkla.3- Karşımıza yine takım yollarına ait parametrelerin ayarlanacağı diyalog penceresi gelir. Buradan finiş

için 3 numaralı takımı seç(uç açısının daha ince olduğuna dikkat et) ve parametreleri ayarla(bak resime)

4- Talaş ile ilgili parametreler için “Finiş parameters” i tıkla ve gerekli parametreleri ayarla (bak resme)

ve Okey ( ) düğmesine tıkla.

Böylece finiş tornalama takım yolları oluşturulmuş olur.

ÖRNEK (KONİK-PAH-KANAL-VİDA-DELİK işleme)

Örnek olarak yanda resmi verilen bir iş parçası işlenecektir. 1- Bunun için önce resmi ölçülü olarak çiziniz.2- Tezgah tipini seç (Machine Type / Lathe / 4 D:\MCAMX \ CNC_MACHINES \ LATHE 2-AXIS SLANT BED.LMD)3- Yan tarafta “Tool settings” tıklayarak, program numarasını, parçanın boyutlarını vs. ayarla(Bak resim-a, Resim-b, resim-c)

4- Alın tornalama için Toolpath menüsünden “Lathe Face Toolpath… i seç. Gelen pencereden T0101 no.lu kalemi seç ve gerekli parametreleri ayarla. (Bak resme)

5- Alın işleme için değerleri ayarlamak için “Face parameters” i tıkla ve gerekli değerleri gir ve Okey tıkla. (Bak resim)

6- Dış çap tornalama(kaba olarak) işlemek için “Toolpath” menüsünden tıkla. Zincirleme seçimi tıklayarak resme göre dış çap tornalamanın başlayacağı ve biteceği noktaları seç (bak

resme) ve tıkla.

7- Kaba tornalama için de T0101 no.lu kalemi seçerek takım yolu parametrelerini gir.

8- “Rough parameters” i tıklayarak Paso/talaş derinliği parametrelerini gir ve tıkla. (Bak resim)

9- Finiş dış tornalama için “Toolpath/ Lathe finish toolpath…” tıkla. Zincirleme seçim( ) ile

parçanın alnından başlayarak işlenecek yerlerini tıkla ve tıkla.

10- Toolpath parametrelerini ayarla (T0303 no.lu kesici seçilecek)

11- Finiş için talaş parametrelerini ayarlamak için Finish parameters değerlerini gir ve tıkla.

KANAL AÇMA İŞLEMİ:12- Kanal açma takım yolu için Toolpaths/ i seç.13-Kanal tanımlama için ekrana gelen pencerede “2 points” i tıkla. Ve kanalın önce sağ üst noktasını sonra sol alt noktasını mause ile seç (Bak resim-A ve Resim-B) ve Enter tuşuna bas.

14- Kanal takım yolu parametrelerini gir.

15- Kanalın şekli ile ilgili parametreler için Groove shape parameters i tıkla ve gerekli ayarlamaları yap(bak resim).

16- Kaba kanal açma parametrelerini ayarlamak için Groove rough parameters i tıkla ve gerekli değerleri gir. (Bk resim)

17-Finiş kanal tornalama parametreleri için “Groove finish parameters” i tıkla ve gerekli değerleri gir.Ve Okey tıkla.

VİDA AÇMA İŞLEMİ:(örnekte adımı 1,5mm olan bir vida açılacak)18-Toolpath/Lathe thread toolpath… komutunu tıkla.19-Karşımıza “Lathe thread özellikleri” penceresi gelir. Buradan önce vida adımı ve ilerlemenin otomatik olarak hesaplanması için “Thread shape parameters” sekmesini tıkla ve gerekli değerleri gir.

20- “Toolpath parameters” tıkla ve takım yolu parametrelerini gir. (Devir sayısını(Spindel speed) girince ilerlemenin(Feed rate) otomatik olarak hesaplandığına dikkat ediniz.)

21- Vida kesme/paso değerlerini girmek için “Thread Cut parameters” i tıkla ve gerekli değerleri gir.

(Bak resim) ve düğmesine tıkla.

DELİK DELME İŞLEMİ (örnekte önce punta matkabı ile sonra 6 lık matkapla delinecek)22- Toolpaths/Lathe drill toolpath… tıkla.23-ekrana gelen pencerenin “toolpath parameters” sekmesinde takım yolu parametrelerini gir.

24-“Simple drill-no peck” sekmesini tıklayarak delme işlemi ile ilgili değerleri gir.

25- sekmesinde bir değişiklik yapmadan düğmesine tıkla. Böylece punta matkabı için takım yolu tanımlaması yapılmış olur.26- Çapı 6 mm olan matkapla delik delme için - Toolpaths/Lathe drill toolpath… tıkla 27- Toolpath parameters sekmesinde takım yolu parametrelerini gir-42 no.lu takım 6’lık matkaptır.- (Bak resme)

28- -“Simple drill-no peck” sekmesini tıklayarak delme işlemi ile ilgili değerleri gir.

29- sekmesinde bir değişiklik yapmadan düğmesine tıkla.(Güvenlik mesafesi bırakılmadı). Böylece delme işlemi de tamamlanmış oldu.

mastercamx notları-mdfy

Documents