mrs 18 prihodi

2Bilansiranje prihoda u skladu sa MRS

SADRAJ3UVOD

41.PROFESIONALNA RAUNOVODSTVENA REGULATIVA KAO PRETPOSTAVKA MATERIJALNO ISPRAVNE SADRINE FINANSIJSKIH IZVETAJA

72.ULOGA, ZNAAJ I CILJ MEUNARODNIH RAUNOVODSTVENIH STANDARDA PRI HARMONIZACIJI FINANSIJSKOG IZVJETAVANJA

72.1.Uloga i znaaj MRS pri harmonizaciji finansijskog izvjetavanja

82.2.Ciljevi meunarodnih raunovodstvenih standarda

113.MRS 18 - PRIHODI

113.1.Cilj

113.2.Djelokrug

123.3.Definicije

123.4.Mjerenje prihoda

133.5.Identifikacija transakcije

133.6.Prodaja dobara

143.7.Pruanje usluga

163.8.Kamate, tantijemi i dividende

163.9.Objavljivanje

163.10. Datum stupanja na snagu

174.PRIMJERI BILANSIRANJA PRIHODA U SKLADU SA MRS

19ZAKLJUAK

20LITERATURA

UVOD

Osnovni cilj raunovodstva koji se definie kao istinito i fer prikazivanje finansijskog poloaja, i uspjenosti odreenog poslovnog subjekta ne moe se odvijati bez pravila za pripremanje, priznavanje i vrijednovanje u finansijskim izvjetajima. Pravila ili principi razvijeni u raunovodstvenoj teoriji, nisu bili dovoljni da obezbijede potpun kvalitet raunovodstvenih informacija i njihovu pouzdanost, ve su se pomenuti principi standardizovali, kodifikovali u okviru pisanih pravila nazvanih standardi.

Standard u drutvenim ili egzaktnim naukama, u najirem znaenju, predstavljaju mjerilo neke kategorije, kroz formulisanje onoga to se za tu kategoriju smatra uobiajenim stanjem ili normalom. Pored teorijskog zalea standarda, za njih se vezuje i praktino iskustvo, tako da su oni proizvod, sa jedne strane razvoja teorije, ali sa druge strane i razvoja praktinih potreba onih na koje standard ima efekte. Ako sada ovu uoptenu definiciju standarda konkretizujemo na raunovodstvo, tada standardi iz oblasti raunovodstva podrazumijevaju dogovorena pravila o pripremanju, priznavanju, odmjeravanju i prikazivanju stavki raunovodstvenih izvjetaja ekonomskog entiteta.

Raunovodstveni standardi se mogu podijeliti na nacionalne i meunarodne (prihvatljive u meunarodnom okruenju). Nacionalni standardi su standardi jedne zemlje i oni su pod uticajem socijalnih, kulturnih, pravnih, ekonomskih i finansijskih sistema koji preovlauju u konkretnoj nacionalnoj ekonomiji. Posljedica takvih okolnosti je postojanje razliitih sistema raunovodstva koji se zasnivaju na razliitim standardima (na primjer, ameriki opteprihvaeni raunovodstveni principi, britanski raunovodstveni standardi, australijski raunovodstveni standardi, japanski standardi raunovodstva i sl.) koji su praktino onemoguili uporedivost raunovodstvenih izvjetaja preduzea razliitih zemalja.

Meutim, sa internacionalizacijom trgovine i proizvodnje, javili su se trendovi za ujednaavanjem standarda o finansijskom raunovodstvu na globalnom nivou. Od procesa ujednaavanja standarda najvie su profitirale multinacionalne kompanije, koje su ujedno i vrile najvei pritisak da se proces usklaivanja standarda intenzivira. Pribliavanje raunovodstvenih standarda danas se praktino odvija kroz pribliavanje, odnosno usvajanje dvije vrste standarda koji su prihvatljivi u meunarodnim okvirima: - Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS) / Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja (MSFI) i - ameriki opteprihvaeni raunovodstveni standardi (US GAAP; Generally Accepted Accounting Principles).

1. PROFESIONALNA RAUNOVODSTVENA REGULATIVA KAO PRETPOSTAVKA MATERIJALNO ISPRAVNE SADRINE FINANSIJSKIH IZVETAJAMRS su donijeti od strane Komiteta za MRS (International Accounting Standards Committee, IASC) kojeg je 1973. godine osnovalo 16 profesionalnih raunovodstvenih organizacija iz Australije, Kanade, Francuske, Nemake, Japana, Meksika, Holandije, Velike Britanije, Irske i SAD-a. Ovaj Komitet je kasnije pristupio Meunarodnoj federaciji raunovoa (Internationa Federation of Accountants, IFAC) koja je osnovana 1977. godine sa ciljem da okupi sve profesionalne raunovoe iz cijelog svijeta i da se usklade napori na donoenju standarda koji bi bili prihvatljivi u irim meunarodnim razmjerama.

U periodu od 1997-2000 godine IASC je zapoeo i dovrio proces reorganizacije iz kojeg je kao rezultat nastao International Accounting Standards Board (IASB) iji je osnovni zadatak bio da nastavi put razvoja meunaorodno prihvatljivih raunovodstvenih standarda, to je kao posljedicu imalo donoenje nekoliko standarda sa nazivom Meunarodni standardi finansijskog izvjetavanja (International financial reporting standards, IFRS). U periodu posle 2000. godine doneti su sledei IFRS 1, 2, 3, 4, 5 i 6. Osim pomenutih, IASB je prihvatio i ostale MRS (ukupno 41 standard) koje je ve prethodno doneo IASC.

Za razliku od MRS/MSFI, koji su plod usaglaavanja razliitih zemalja, ameriki Opteprihvaeni raunovodstveni principi su nacionalni standardi koji su postali i globalno prihvatljivi zbog injenice da je SAD, najjaa ekonomska sila u svijetu, koja ima najrazvijenije finansijsko trite. U zemljama kojima je SAD najvei spoljnotrgovinski partner je dozvoljeno pored nacionalnih, paraleleno postojanje i amerikih standarda. Prema trenutnim podacima samo je nekoliko zemalja prihvatilo amerike standarde kao osnovu za svoje nacionalne standarde (Australija, Izrael, Peru i dr.). Smatrajui se za zemlju sa najduom korporativnom tradicijom i razvijenom raunovodstvenom profesijom u SAD-u se primjenjuju i iskljuivo vae, ameriki Opteprihvaeni principi bilansiranja. Pored pomenutih standarda, Velika Britanija odolijeva postojeim izazovima usklaivanja i ostaje vjerna svojim izvornim standardima (UK GAAP, Opteprihvaeni principi bilansiranja u Velikoj Britaniji), koje donosi Odbor za raunovodstvene standarde (Accounting Standards Board).

Na nivou Evropske unije formirana je Komisija sa zadatkom da ispita mogunost usaglaavanja MRS sa nacionalnim standardima zemalja lanica EU i donijeta je odluka o neposrednoj primjeni MRS od 1. januara 2005. godine i to za sva preduzea ije se akcije kotiraju na berzama. Ovaj trend u Evropi slijedile su i sve zemlje koje ekaju na lanstvo u EU, to je sluaj i sa tranzicionim ekonomijama, kojima pripada i naa zemlja. U Zakonu o raunovodstvu i reviziji, donijetom decembra 2002. godine, propisano je da se uslovi i nain voenja poslovnih knjiga, sastavljanje, prezentacija, dostavljanje i objelodanjivanje finansijskih izvjetaja, kao i uslovi i nain vrenja revizije finansijskih izvetaja, obavljaju u skladu sa profesionalnom i internom regulativom.

Iz prethodno reenog proizlazi da su MRS/MSFI, globalno posmatrano po zemljama, u znatno veoj mjeri prihvaeni nego ameriki standardi. Razlog neprihvatanju US GAAP-a nalazi se u injenici da su oni proizvod amerike raunovodstvene profesije koja iskljuuje predstavnike ostalih nacionalnih udruenja raunovoa u procesu njihovog objavljivanja. Za razliku od njih, u cilju zatite razliitih nacionalnih interesa i stavova u Odboru za MRS (International Accounting Standards Board IASB) uspostavljena je opa geografska zastupljenost razliitih regiona (Sjeverna Amerika, Evoropa, azijsko pacifiki region i ostali regioni) u procesu donoenja i usaglaavanja MRS. Na ovaj nain se obezbjeuje transparentnost procesa donoenja MRS, a time i vea podrka zemalja ovom procesu i primjeni MRS/MSFI. U Odboru za MRS presudan uticaj imaju predstavnici SAD-a, odnosno sjeverno-amerikog regiona, tako da su MRS pod znaajnim anglosaksonskim uticajem. Naa zemlja slijedila je svjetski proces usaglaavanja sa MRS/MSFI sa ciljem da uspostavi takav privredno sistemski ambijent koji bi korespondirao uslovima u razvijenim trinim privredama.

Kada govorimo o profesionalnoj regulativi u naoj zemlji, najee mislimo na Meunarodne raunovodstvene standarde/Meunarodne standarde finansijskog izvetavanja, mada je profesionalna regulativa irok pojam, jer pored MRS/MSFI obuhvata jo nekoliko elemenata:

Kodeks etike za profesionalne raunovoe,

Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS)/Meunarodni standardi finansijskog izvjetavanja (MSFI),

Meunarodni standardi revizije (MSR),

nacionalni standard vezan za sticanje profesionalnih zvanja raunovoe i revizora i

nacionalni standard za raunovodstveni softver.

Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS) / Meunarodni standardi finansijskog izvjetavanja (MSFI) imaju za cilj unapreenje profesionalne raunovodstvene prakse i podizanje nivoa kvaliteta raunovodstvenog izvjetavanja. MRS/MSFI se definiu kao dogovorena pravila o pripremanju, priznavanju, vrijednovanju i prikazivanju stavki raunovodstvenih izvjetaja ekonomskog entiteta. Za trideset godina svog postojanja Komitet za MRS (IASC) je donio 41 standard. Osnovni cilj je bio da koordinira aktivnosti na usaglaavanju i smanjivanju razlika u sistemima raunovodstvenog izvetavanja u meunarodnom okruenju.

Pored donoenja, ali i revizije postojeih standarda, Komitet je radio i na pitanjima njihove efikasne primjene u praksi kako bi se obezbijedile kvalitetne finansijske informacije, koje e pomoi investitorima na svjetskim finansijskim tritima i ostalim korisnicima prilikom donoenja odluka. Najvei dio aktivnosti odnosi se na uspostavljanje konvergencije nacionanih standarda razliitih zemalja i Meunarodnih raunovodstvenih standarda. Kvalitet MRS i njihova prihvatljivost u velikom broju zemalja ogleda se upravo u injenici da se nastoje uskladiti i zatititi interesi nacionalnih raunovodstvenih organizacija, da se ostvari komunikacija sa njima, da se uvaavaju njihova miljenja.

Komitet za MRS je bio usmjeren na stvaranje kohezije, tj. da sve profesionalne organizacije i njihovi predstavnici rade na istom cilju visok kvalitet i meunarodna uporedivost raunovodstvenih izvjetaja. Jo jedan od znaajnih koraka bila je i reorganizacija Komiteta za MRS koji je prerastao u Odbor za Meunarodne raunovodstvene standarde (International Accounting Standards Board, IASB). Odbor je posle 2000. godine kao rezultat svog rada donio nekoliko Meunarodnih standarda finansijskog izvjetavanja:

MSFI Okvir za pripremanje i prizentaciju finansijskih izvjetaja,

MSFI 1 - Prva primjena MSFI,

MSFI 2 Transakcije plaanja emisijom sopstvenih akcija,

MSFI 3 Poslovne kombinacije,

MSFI 4 Ugovori o osiguranju i

MSFI 5 Netekua aktiva koja se dri radi prodaje i diskontinuitet u poslovanju.

Proces donoenja raunovodstvenih standarda je otvoren proces koji se sastoji od nekoliko koraka:

a) u prvoj fazi Odbor osniva Savjetodavni komitet (Advisory Committee), koji rjeava sporna pitanja pri izradi standarda,

b) objavljuje odreeni dokument za javnu raspravu (Discussion document),

c) donosi Nacrt standarda (Exposure Draft),

d) sprovodi test upotrebljivosti standarda (field test), u razvijenim zemljama i ostalim manje razvijenim zemljama kako bi se ispitale praktine mogunosti tog standarda i

e) donosi konanu verziju standarda koja se nakon usvajanja alje svim lanovima Odbora za MRS na prevoenje i objavljivanje.

Koristi od primjene meunarodne profesionalne regulative u naoj zemlji nalaze se u uporedivosti domaih raunovodstvenih izvjetaja sa onima koji se sastavljaju u ostalim zemljama evropskog regiona i ire. Dosljedna primjena standarda e se odraziti i na zatitu investitora na nacionalnom tritu kapitala, jer e oni biti u mogunosti da primaju najkvalitetnije raunovodstvene informacije koje su uporedive sa informacija preduzea iste djelatnosti iz razliitih zemalja. Kroz smanjenje trokova prevoenja raunovodstvenih informacija smanjie se i cijena kapitala, jer e informacije biti pristupanije za potencijalne investitore.

Primena MRS/MSFI obezbijedie prodor domaih kompanija na inostrana trita kapitala koja zahtijevaju da njihovi emitenti primjenjuju ovu raunovodstvenu osnovu. Na ovaj nain se i domaa preduzea tite od dodatnih trokova prevoenja raunovodstvenih informacija, jer se informacije o finansijskom poloaju i uspjenosti smatraju istinitim i potenim, ako su pripremljene u skladu sa zahtevima MRS. Primjena MRS smanjie tzv. sistemski rizik ulaganja u nau zemlju i stvorie uslove za privlaenje inostranog kapitala. Primjena profesionalne regulative imae i brojne pozitivne doprinose na samu raunovodstvenu profesiju u naoj zemlji. Prije svega, doi e do usavravanja raunovodstvene prakse i njezinog pribliavanja zemljama sa razvijenim finansijskim tritima, unaprijedie se kultura finansijskog izvjetavanja u naoj zemlji i stvoriti uslovi za priznavanje nacionalne raunovodstvene profesije u meunarodnim razmjerama.

2. ULOGA, ZNAAJ I CILJ MEUNARODNIH RAUNOVODSTVENIH STANDARDA PRI HARMONIZACIJI FINANSIJSKOG IZVJETAVANJA2.1. Uloga i znaaj MRS pri harmonizaciji finansijskog izvjetavanja

Kvalitetno finansijsko izvjetavanje je nezaobilazan uslov za prosperitet modernih privreda, za efikasnost finansijskih trita, kao i za harmonizaciju prakse finansijskog izvjetavanja. Raunovodstveni standardi su rezultat prakse inicijativom profesionalnih organizacija samih raunovoa sa ciljem olakanja i unapreenja prakse raunovodstvenog informisanja. Obezbjeenje to pouzdanijeg raunovodstvenog informisanja je vaan cilj primjene i korienja raunovodstvenih standarda. Raunovodstveni standardi predstavljaju unificirana pravila i obaveznu osnovu za eksterno izvjetavanje. Procesi globalizacije iziskuju potrebu za harmonizacijom finansijskog izvjetavanja, a meunarodni raunovodstveni standardi su upravo instrumenti procesa internacionalizacije finansijskog izvjetavanja.

Uloga meunarodnih raunovodstvenih standarda je u smanjenju razlika u pripremi i prezentaciji finansijskih izvjetaja poslovnih subjekata raznih zemalja, s ciljem otklanjanja barijera na putu meusobnog razumijevanja i komuniciranja. Proces standardizacije je nuan jer podstie objektivno finansijsko izvjetavanje u svijetu u sadanjim uslovima privreivanja. Svrha standardizacije u oblasti finansijskog izvjetavanja je obezbjeenje informacija za uporedne analize, za internacionalizaciju protoka roba i kapitala, tj. nesmetano komuniciranje svih uesnika na evropskom, odnosno svjetskom tritu kapitala tj. finansijskom tritu.

Izvjetavanje u skladu sa MRS obezbjeuje zdravu globalnu finansijsku arhitekturu i podie nivo kulture izvjetavanja svake nacionalne drave u smislu razvoja raunovodstvene profesije koja obavlja aktivnosti prema najviim profesionalnim standardima, formiranja efikasnog regulatornog okvira i naprednog korporativnog upravljanja. Primjena MRS kao osnovnih principa u finansijskom izvjetavanju daje mogunost uporedivosti finansijskih izvjetaja na internacionalnom planu. Jedan od primarnih ciljeva meunarodnih raunovodstvenih standarda je standardizacija metoda vrijednovanja pozicija Bilansa stanja i Bilansa uspeha, kao i drugih. Organizovanje dobre raunovodstvene prakse je drugi cilj njihove primene.

Finansijski izvjetaji u 21. veku moraju biti pouzdaniji jer postaju osnovno sredstvo komuniciranja na globalnom finansijskom tritu. Pouzdanost im upravo obezbjeuje primjena usavrenijih meunarodnih raunovodstvenih standarda, tj. meunarodnih standarda finansijskog izvjetavanja pri njihovom sainjavanju.

Sadrina vaeih normi (MRS/MSFI) se uglavnom odnosi na:

opta pitanja prezentiranja finansijskih izvjetaja;

pitanja bilansiranja pozicija aktive;

pitanja bilansiranja pozicija pasive;

pitanja bilansiranja prihoda;

posebna pitanja finansijskog izvjetavanja, meu kojima: pitanja izvjetavanja o dijelovima preduzea, dogaaji poslije datuma bilansiranja, informacije o efektima promene cijena, dravne subvencije i pomoi, pitanja vlasnikih promjena preduzea, ulaganja u zavisna preduzea, konsolidovani finansijski izvjetaji;

pitanja drugih finansijskih izvjetaja, meu kojima: bilans novanih tokova, finansijski izvjetaji u hiperinflatornim privredama, objavljivanja objanjenja u finansijskim izvjetajima banaka i drugim finansijskim organizacijama, finansijski izvjetaji o udelima u zajednikim poslovnim poduhvatima.

Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS) nisu nadreeni nacionalnim zakonodavstvima zemalja lanica IASC, ve se njihova primjena preporuuje ukoliko je kompatibilna sa pravnim sistemom svake od zemalja lanica. Prema tome MRS ne ukidaju nacionalne propise, ve predviaju usaglaavanje nacionalnog zakonodavstva sa MRS ukoliko za to postoje uslovi. Neophodno je objelodaniti ukoliko nacionalni propisi zahtijevaju odstupanje od MRS. U tom sluaju su lokalni lanovi IASC u obavezi da nastoje da ubijede relevantne vlasti o koristima od usklaivanja sa MRS.

Nijedna drava osniva Komiteta za meunarodne raunovodstvene standarde (IASC) nije zamijenila odredbe nacionalnog trgovakog prava kojima se regulie zakljuivanje knjiga i polaganje rauna neposrednom primjenom meunarodnih raunovodstvenih standarda, niti to pak, norme ovih standarda zahtevaju. Tako je, na primjer EU, koja je donijela odluku da su kompanije koje su pod njenom jurisdikcijom i ijim se akcijama trguje na finansijskim tritima EU obavezne da, poev od 2005, pripremaju konsolidovane izvetaje u saglasnosti sa Meunarodnim raunovodstvenim standardima, prethodno osnovala Komitet za regulaciju raunovodstva (ARC), iji je zadatak da prije odobravanja MRS/MSFI osigura da meunarodni standardi budu usaglaeni sa Evropskim direktivama.

2.2. Ciljevi meunarodnih raunovodstvenih standarda

Osnovna odlika Meunarodnih raunovodstvenih standarda (MRS) je to da se bave samo sutinskim pitanjima raunovodstvenog izvjetavanja. Komitet za meunarodne raunovodstvene standarde (International Accounting Standards Comitee IASC) ulae ogroman napor da standarde uini to jednostavnijim, kako bi se omoguilo da budu primjenljivi u to veem broju zemalja. MRS nemaju za cilj da zamijene zakonsku ili profesionalnu regulativu raunovodstva ni u jednoj pojedinanoj zemlji. lanovi IASC imaju samo obavezu da, tamo gdje je nacionalna regulativa, po svim bitnim pitanjima, usaglaena sa Meunarodnim raunovodstvenim standardima, tu injenicu navedu. Tamo gde nacionalna regulativa odstupa od MRS, od lanova IASC se zahtijeva da ukau odgovarajuim regulativnim organima na koristi koje prua usaglaavanje nacionalne regulative sa rjeenjima sadranim u MRS.

Komitet za meunarodne raunovodstvene standarde imao je u vidu da e raunovodstveno izvjetavanje najbolje obezbijediti ako se problematika raunovodstva obradi tako to bi se njen cjelokupni sadraj ralanio na 40-50 podruja. Naravno da svako podruje karakteriu specifinosti zbog prirode materije na koju se protee, specifinosti evidentiranja i kontrole, nain raunovodstvenog prezentiranja, odraavanje na prihode i rashode, na konaan iznos sredstava i obaveza i razumljivo na kapital entiteta. Za svako od ovih podruja rezervisan je poseban raunovodstveni standard.

Slijedi pregled promijenjenih i novih Meunarodnih raunovodstvenih standarda (Current International Accounting Standards and SIC):

MRS 1Prezentacija finansijskih izvjetaja

MRS 2Zalihe

MRS 7 Izvjetaj o tokovima gotovine

MRS 8Raunovodstvene politike, promjene raunovodstvenih procjena i fundamentalne greke

MRS 10Dogaaji poslije datuma bilansa stanja

MRS 11Ugovori o izgradnji

MRS 12Porezi na dobitak

MRS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema

MRS 17Lizing

MRS 18Prihodi

MRS 19Primanja zaposlenih

MRS 20Raunovodstvo dravnih davanja i objelodanjivanje dravne pomoi

MRS 21Efekti promjena deviznih kurseva

MRS 23Trokovi pozajmljivanja

MRS 24Objelodanjivanja povezanih strana

MRS 26Raunovodstvo i izvjetavanje planova penzijskih primanja

MRS 27Konsolidovani i pojedinani finansijski izvjetaji

MRS 28Investicije u pridruene entitete

MRS 29Finansijsko izvjetavanje u hiperinflatornim privredama

MRS 31Uea u zajednikim poduhvatima

MRS 32Finansijski instrumenti: prezentacija

MRS 33Zarada po akciji

MRS 34Periodino finansijsko izvjetavanje

MRS 36Umanjenje vrijednosti imovine

MRS 37Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna imovina

MRS 38Nematerijalna imovina

MRS 39Finansijski instrumenti: priznavanje i odmjeravanje

MRS 40Investicione nekretnine

MRS 41Poljoprivreda

Tabela 1. Meunarodni raunovodstveni standardi

Za razliku od standarda koji su izdati do kraja osamdesetih godina, u standardima koji su izdati u novije vrijeme uvijek se jasno navodi koji je cilj svakog standarda. Takva promjena strukture standarda jeste odraz promjena koje se odvijaju u savremenoj praksi preduzea ija je djelatnost raunovodstvo i revizija. Do prije desetak godina, raunovodstvo i revizija su se uglavnom bavili podacima koji su pripadali periodu koji je ve proao. Savremeno raunovodstvo i revizija se sve vie okreu procjeni efekata buduih dogaaja na tekue rezultate poslovanja i finansijski poloaj preduzea, odnosno na samu procjenu vrijednosti preduzea na tritu. Revizori se danas uglavnom bave ispitivanjem funkcionisanja sistema internih kontrola i procjenom rizika, kojima je preduzee izloeno u svom poslovanju u narednom periodu. Bavljenje buduim dogaajima i rizicima zahtijeva da se na poetku svakog novog posla jasno utvrdi njegov cilj, pa se takva praksa spontano pretoila i u strukturu standarda.

Ako se pogleda cilj donoenja svakog pojedinanog standarda, uoava se da su opti zahtjevi za standardizaciju usmjereni na jednoobraznost, uporedivost, blagovremenu procjenu rizika i uspjenost da se oplodi uloeni kapital.

Prilikom primjene Meunarodnih raunovodstvenih standarda, neophodno je uvaavanje i tumaenja koja daje Stalni Komitet za tumaenje Meunarodnih raunovodstvenih standarda. Ovo tijelo ima zadatak da daje smjernice za rjeavanje razliitih interpretiranih raunovodstvenih pitanja obuhvaenih Meunarodnim raunovodstvenim standardima.

Odbor za meunarodne raunovodstvene standarde u aprilu 2001. godine donio je odluku da se svi raunovodstveni standardi koji su donijeti do tog perioda zovu i dalje Meunarodni raunovostveni standardi (MRS), a da standardi koji budu doneti kasnije nose naziv Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja (MSFI).

Meunarodni standardi finansijskog izvjetavanja ine bazu: za sastavljanje kvalitetnijih finansijskih izvjetaja, za pouzdaniju nezavisnu reviziju finansijskih izvjetaja i za razvoj dobre raunovodstvene prakse.

Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja su:

MSFI 1Prva primjena Meunarodnih standarda finansijskog izvjetavanja

MSFI 2Plaanje akcijama

MSFI 3Poslovne kombinacije

MSFI 4Ugovori o osiguranju

MSFI 5Stalna imovina namijenjena prodaji i poslovanja koja prestaju

MSFI 6Istraivanje i procjenjivanje mineralnih resursa

MSFI 7Finansijski instrumenti: objelodanjivanja

MSFI 8Segmenti poslovanja

Tabela 2. Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja

3. MRS 18 - PRIHODI3.1. Cilj

Cilj ovog standarda je da propie ta, kada i pod kojim uslovima moe da se prizna kao prihod iz odreene vrste ekonomskih transakcija ili dogaaja. Prihod se priznaje samo onda kada je vjerovatno da e biti praen stvarnim ekonomskim koristima (prilivom gotovine) i kada se ova korist moe pouzdano izmjeriti. Prihod se, u Okviru za pripremu i prikazivanje finansijskih izvjetaja, definie kao uveanje ekonomskih koristi u toku raunovodstvenog perioda, u obliku priliva ili uveanja sredstava ili umanjenja obaveza, to rezultuje uveanjem akcijskog kapitala, sem onih koje se odnose na doprinose od uesnika u akcijskom kapitalu. Prihod ukljuuje i prihode i dobitke. Prihod je priliv koji nastaje u toku redovnih aktivnosti nekog preduzea i ima razliite nazive kao to su prihod od prodaje, provizija, kamate, dividende i tantijeme. Cilj ovog standarda je da propie raunovodstveni postupak za prihod koji nastaje iz odreenog tipa transakcija i dogaaja.

Kod raunovodstvenog obuhvatanja prihoda, najvanije pitanje je kada prihode treba priznati. Prihode treba priznati onda kada postoji vjerovatnost prilieva ekonomskih koristi i kada se te koristi mogu pouzdano izmjeriti. Ovaj Standard utvruje okolnosti pod kojima e navedeni kriterijumi biti ispunjeni, a time i prihodi priznati. Standard takoer prua i praktine upute za primjenu spomenutih kriterija.3.2. Djelokrug

Ovaj Standard treba primijeniti u raunovodstvenom obuhvatu prihoda koji nastaju iz sljedeih transakcija i dogaaja:

a) prodaje dobara;

b) pruanje usluga i

c) korienja subjektovih sredstava od strane drugih, ime se ostvaruju kamate, tantijemi i dividende.

Ovaj Standard zamjenjuje Meunarodni raunovodstveni standard 18 - Priznavanje prihoda, usvojen 1982. godine. Dobra obuhvataju proizvode koje je subjekt proizveo u svrhu prodaje i robu kupljenu za dalju prodaju, kao to je trgovaka roba koju je kupio trgovac na malo ili zemljite i druge nekretnine koje se dre radi dalje prodaje. Pruanje usluga uobiajeno podrazumijeva subjektove postupke kojima se izvravaju ugovoreni zadaci u toku ugovorenog vremenskog perioda. Usluge se mogu pruati u okviru jednog ili vie perioda. Neki ugovori o pruanju usluga su direktno povezani s ugovorima o izgradnji, na primjer, usluge projektnih menadera ili arhitekata. Ovaj Standard se ne bavi prihodima koji proizlaze iz takvih ugovora, ve se oni ureuju u skladu sa zahtjevima za ugovore o izgradnji navedenim u MRS-u 11 - Ugovori o izgradnji.

Korienje subjektovih sredstava od strane drugih rezultira prihodima u sljedeim oblicima:

a) kamate - naknade za korienje novca ili novanih ekvivalenata ili iznosa koji se duguju subjektu;

b) tantijemi - naknade za korienje dugotrajnih sredstava subjekta, na primjer, patenata, trgovakih znakova, autorskih prava i raunarskih softwarea i

c) dividende - raspodjele dobiti vlasnicima kapitala proporcionalno njihovom udjelu u pojedinim oblicima kapitala.

Ovaj Standard se ne bavi prihodima koji proizlaze iz:

a) ugovora o najmovima (vidjeti MRS 17 - Najmovi);

b) dividendi koje proizlaze iz ulaganja koje se obraunavaju prema metodi udjela (vidjeti MRS 28 - Raunovodstvo ulaganja u pridruene subjekte);

c) ugovora o osiguranju iz djelokruga MSFI-a 4 - Ugovori o osiguranju;

d) promjena fer vrijednosti finansijske imovine i finansijskih obaveza ili njihovog otuenja (vidjeti MRS 39 - Finansijski instrumenti: priznavanje i mjerenje);

e) promjena vrijednosti drugih tekuih sredstava;

f) poetnog priznavanja i promjena fer vrijednosti bioloke imovine povezane s poljoprivrednom proizvodnjom (vidjeti MRS 41) i

g) vaenja ruda.

3.3. Definicije

U ovom se Standardu koriste sljedee definicije s navedenim znaenjem:

Prihod je bruto priliv ekonomskih koristi tokom perioda koji proizlazi iz redovnih aktivnosti subjekta i koji ima za posljedicu poveanje kapitala, osim onih poveanja kapitala koja se odnose na unose uesnika u kapitalu.

Fer vrijednost je iznos za koji se neko sredstvo moe razmijeniti ili obaveza izmiriti izmeu informisanih i nepovezanih strana koje su voljne da obave transakciju.

Prihodi ukljuuju samo one bruto prilive ekonomskih koristi koje je subjekt primio ili ih potrauje za svoj raun. Iznosi prikupljeni u ime treih strana, kao to su porez na promet, porez na dobra i usluge i porez na dodatu vrijednost nisu ekonomske koristi koje pritiu u subjekt i ne rezultiraju poveanjem kapitala. Stoga se oni iskljuuju iz prihoda. Slino tome, u odnosu zastupanja, bruto prilivi ekonomskih koristi obuhvataju i iznose koji su prikupljeni u ime nalogodavca (principala) i koji ne rezultiraju poveanjem kapitala subjekta. Iznosi prikupljeni u ime nalogodavca nisu prihodi. Umjesto toga, prihod je iznos provizije.

3.4. Mjerenje prihoda

Prihod treba mjeriti po fer vrijednosti naknade koja je primljena ili se potrauje. Iznos prihoda koji proizlazi iz neke transakcije obino se odreuje sporazumom izmeu subjekta i kupca ili korisnika sredstava. On se mjeri po fer vrijednosti primljene naknade ili potraivanja, uzimajui u obzir iznos bilo kojih trgovakih popusta i rabata koje subjekt odobrava. U veini sluajeva, naknada je u obliku novca ili novanih ekvivalenata i iznos prihoda je iznos novca i novanih ekvivalenata koji je primljen ili se potrauje. Meutim, ako je priliv novca i novanih ekvivalenata odloen, fer vrijednost naknade moe biti manja od nominalnog iznosa novca koji se prima ili potrauje. Na primjer, subjekt moe dati kupcu beskamatni kredit ili od kupca primiti mjenicu kao naknadu za prodata dobra, koja sadri kamatnu stopu niu od trine. Kada takav sporazum efektivno predstavlja finansijsku transakciju, fer vrijednost naknade se odreuje diskontovanjem svih buduih primitaka, primjenjujui pridruenu kamatnu stopu.

Pridruena kamatna stopa je poblie odrediva kao:

a) stopa koja preovladava u slinim instrumentima nekog izdavaoca sa slinim kreditnim rejtingom ili

b) kamatna stopa kojom se nominalni iznos tog instrumenta diskontuje na tekuu prodajnu cijenu dobara ili usluga prilikom prodaje za novac.

Kada se dobra ili usluge zamjenjuju ili razmjenjuju za dobra ili usluge sline prirode i vrijednosti, to se ne smatra transakcijom koja stvara prihod. Ovo je esto sluaj s robama kao to su ulje ili mlijeko gdje dobavljai meusobno razmjenjuju ili zamjenjuju zalihe na razliitim lokacijama kako bi pravovremeno zadovoljili potranju na pojedinim lokacijama. Kada se dobra prodaju ili usluge pruaju u zamjenu za neslina dobra ili usluge, ta se zamjena smatra transakcijom koja stvara prihod. Taj se prihod mjeri po fer vrijednosti primljenih dobara ili usluga, korigovanoj za svaki preneseni iznos novca ili novanih ekvivalenata. Kada se fer vrijednost primljenih dobara ili usluga ne moe izmjeriti pouzdano, prihod se mjeri po fer vrijednosti datih dobara ili usluga, korigovanoj za svaki preneseni iznos novca ili novanih ekvivalenata

3.5. Identifikacija transakcije

Kriterijumi priznavanja iz ovog Standarda obino se primjenjuju na svaku transakciju zasebno. Meutim, u odreenim okolnostima, kriterijume priznavanja je potrebno primijeniti na odvojene prepoznatljive dijelove jedne transakcije, da bi se odrazila bit te transakcije. Na primjer, kada prodajna cijena dobra sadri prepoznatljiv iznos na ime naknadnih usluga servisiranja, taj iznos se razgraniava i priznaje kao prihod tokom perioda pruanja usluga servisiranja. Obrnuto, kriterijumi priznavanja se primjenjuju na dvije ili vie transakcija zajedno kada su one povezane na takav nain da se komercijalni efekat ne moe razumjeti bez sagledavanja vie transakcija kao cjeline. Na primjer, subjekt moe prodati proizvode i istovremeno sklopiti poseban ugovor o kasnijem otkupu tih proizvoda, negirajui time samostalni efekat transakcije; u takvom sluaju, te dvije transakcije se sagledavaju zajedno.

3.6. Prodaja dobara

Prihodi od prodaje dobara e se priznati kada su zadovoljeni svi sljedei uslovi:

subjekt je prenio na kupca znaajne rizike i koristi od vlasnitva nad dobrima;

a) subjekt ne zadrava ni uee u upravljanju prodatim dobrima u mjeri koja se obino povezuje s vlasnitvom, ni efektivnu kontrolu nad prodatim dobrima;

b) iznos prihoda moe se pouzdano izmjeriti;

c) vjerovatno je da e ekonomske koristi povezane s transakcijom priticati u subjekt i

d) trokovi, koji su nastali ili e nastati vezano za transakciju, mogu se pouzdano izmjeriti.

Procjena o tome kada je subjekt prenio kupcu znaajne rizike i koristi od vlasnitva, zahtijeva ispitivanje okolnosti dotine transakcije. U veini sluajeva, prenos rizika i koristi od vlasnitva se podudara s prenosom prava vlasnitva ili prenosom posjedovanja na kupca. Ovo je najee sluaj kod trgovine na malo. U drugim sluajevima, prenos rizika i vlasnitva moe nastati u vrijeme koje je razliito od onoga kada se pravno vlasnitvo ili posjedovanje prenosi na kupca. Ako subjekt zadrava znaajne rizike vlasnitva, takva transakcija nije prodaja i prihod se ne priznaje. Subjekt moe zadrati znaajan rizik vlasnitva na vie naina.

Primjeri situacija u kojima subjekt moe zadrati znaajne rizike i koristi vlasnitva su:

a) kada subjekt zadrava obavezu za nezadovoljavajue izvrenje, koja nije pokrivena uobiajenim rezervisanjima za garancije;

b) kada priliv prihoda od odreene prodaje zavisi od ostvarivanja kupevih prihoda, od njegove prodaje dobara;

c) kada se isporuena dobra montiraju, a montaa ini znaajan dio ugovora koji subjekt jo nije dovrio i

d) kada kupac ima pravo da opozove kupovinu iz razloga koji je naveden u prodajnom ugovoru, a subjekt nije siguran u mogunost povrata.

Ako subjekt zadrava samo beznaajni rizik vlasnitva, to je transakcija prodaje i prihod se priznaje. Na primjer, prodavac moe zadrati pravno vlasnitvo nad robom iskljuivo radi zatite naplate dospjelog iznosa. U tom sluaju, ako je subjekt prenio znaajne rizike i koristi vlasnitva, to je transakcija prodaje i prihod se priznaje. Drugi primjer gdje subjekt zadrava samo beznaajni rizik vlasnitva moe biti prodaja na malo, u sluaju kada se nudi povrat novca ukoliko kupac nije zadovoljan. U takvim sluajevima prihod se priznaje u vrijeme prodaje, pod uslovom da prodavac moe pouzdano procijeniti budue povraaje i priznati obavezu za te povraaje zasnovanu na ranijem iskustvu i drugim relevantnim faktorima.

Prihod se priznaje samo ako je vjerovatno da e ekonomske koristi, povezane s transakcijom, priticati u subjekt. U nekim sluajevima to moda nee biti vjerovatno sve dok naknada ne bude primljena ili dok neka neizvjesnost ne bude otklonjena. Na primjer, moe biti neizvjesno da li e inostrana vlada dati dozvolu za isplatu naknade po osnovu prodaje izvrene u inostranstvu. Kada je dozvola data, neizvjesnost je otklonjena i prihod se priznaje. Meutim, ako se neizvjesnost naplate pojavi kod iznosa koji je ve ukljuen u prihod, nenaplativi iznos ili iznos za koji je prestala vjerovatnoa naplate se priznaje kao rashod, a ne kao ispravka iznosa izvorno priznatog prihoda.

Prihodi i rashodi koji se odnose na istu transakciju ili drugi dogaaj priznaju se istovremeno; taj postupak obino se naziva sueljavanje prihoda i rashoda. Rashodi, ukljuujui garancije i druge trokove koji nastaju poslije isporuke dobara, obino se mogu pouzdano izmjeriti kada su drugi uslovi za priznavanje prihoda ispunjeni. Meutim, prihodi se ne mogu priznati ako se rashodi ne mogu pouzdano izmjeriti; u takvim okolnostima, bilo koja naknada koja je ve primljena za prodaju dobara, priznaje se kao obaveza.

3.7. Pruanje usluga

Kada se ishod transakcije, koja obuhvata pruanje usluga, moe pouzdano procijeniti, prihod povezan s tom transakcijom priznaje se prema stepenu dovrenosti transakcije na datum izvjetaja o finansijskom poloaju. Ishod transakcije moe se pouzdano procijeniti kada su ispunjeni svi sljedei uslovi:

a) iznos prihoda se moe pouzdano izmjeriti;

b) vjerovatno je da e ekonomske koristi povezane s transakcijom priticati u subjekt;

c) stepen dovrenosti transakcije na datum izvjetaja o finansijskom poloaju moe se pouzdano izmjeriti i

d) nastali trokovi transakcije i trokovi zavravanja transakcije se mogu pouzdano izmjeriti.

Priznavanje prihoda prema nivou dovrenosti transakcije esto se naziva metodom stepena dovrenosti. Prema ovoj metodi, prihodi se priznaju u onim obraunskim periodima u kojima su usluge izvrene. Priznavanje prihoda na ovoj osnovi prua korisne informacije o obimu aktivnosti usluga i uinku tokom perioda. MRS 11 - Ugovori o izgradnji takoe zahtijeva priznavanje prihoda na toj osnovi. Zahtjevi tog Standarda su naelno primjenjivi na priznavanje prihoda i povezanih rashoda za transakcije koje obuhvataju pruanje usluga. Prihod se priznaje samo kad je vjerovatno da e ekonomske koristi, povezane s transakcijom, priticati u subjekt. Meutim, kada se neizvjesnost naplate pojavi kod iznosa koji je ve ukljuen u prihod, nenaplativi iznos ili iznos za koji je vjerovatnoa naplate prestala se priznaje kao rashod, a ne kao ispravka iznosa izvorno priznatog prihoda.

Subjekt je, uopteno, u mogunosti da izvri pouzdane procjene nakon to, s drugim stranama u transakciji, postigne sporazum o sljedeem:

a) ostvarivom pravu svake od strana u pogledu usluge koju strane trebaju da prue i prime;

b) naknadi koja e se razmijeniti i

c) nainu i uslovima izmirivanja obaveza.

Takoe, obino je neophodno da subjekt ima uinkovit interni sistem finansijskog planiranja i izvjetavanja. Subjekt preispituje, a kada je neophodno i mijenja, procjene prihoda tokom izvravanja usluge. Potreba za takvim izmjenama ne ukazuje nuno da se ishod transakcije ne moe pouzdano procijeniti.

Stepen dovrenosti transakcije moe biti odreen razliitim metodama. Subjekt koristi metodu koja pouzdano mjeri obavljene usluge. U zavisnosti od prirode transakcije, te metode mogu ukljuiti:

a) preglede obavljenog posla;

b) usluge obavljene do odreenog datuma, kao procenat ukupnih usluga koje se trebaju obaviti; ili

c) srazmjeran dio trokova, nastalih do odreenog datuma, u ukupno procijenjenim trokovima transakcije.

U trokove nastale do odreenog datuma ukljuuju se samo oni trokovi koji odraavaju usluge koje su obavljene do tog datuma. U procijenjene ukupne trokove transakcije ukljuuju se samo oni trokovi koji odraavaju usluge koje su ve obavljene ili trebaju biti obavljene. Plaanja u ratama i avansi primljeni od klijenata esto ne odraavaju koje su usluge ve obavljene.

Iz praktinih razloga, kada se usluge pruaju kroz neodredivi broj radnji tokom odreenog vremenskog perioda, prihodi se priznaju ravnomjerno tokom tog perioda, osim ako ne postoje dokazi da neka druga metoda bolje odraava stepen dovrenosti. Kada je neka konkretna radnja mnogo vanija od drugih, priznavanje prihoda se odlae sve dok se ne obavi ta radnja. Kada se ishod transakcije, koja obuhvata pruanje usluga, ne moe pouzdano procijeniti, prihod e se priznati samo do visine priznatih rashoda koji se mogu nadoknaditi.

Tokom ranih faza transakcije, est je sluaj da se ishod transakcije ne moe pouzdano procijeniti. Bez obzira na to, moe biti vjerovatno da e subjekt nadoknaditi nastale trokove transakcije. Stoga se prihod priznaje samo u visini nastalih trokova za koje se oekuje da e biti nadoknaeni. Poto se ishod transakcije ne moe pouzdano procijeniti, ne priznaje se dobit. Kada se ishod transakcije ne moe pouzdano procijeniti, a nije vjerovatno da e nastali trokovi biti nadoknaeni, prihod se ne priznaje, a nastali se trokovi priznaju kao rashod. Kada neizvjesnosti koje su spreavale pouzdanu procjenu ishoda ugovora vie ne postoje, prihod se priznaje u skladu sa takom 20, a ne u skladu sa takom 26.

3.8. Kamate, tantijemi i dividende

Prihodi koji nastaju od korienja subjektovih sredstava od strane drugih, u vidu kamata, tantijema i dividendi, treba priznati kada:

a) je vjerovatno da e ekonomske koristi povezane s transakcijom priticati u subjekt i

b) iznos prihoda se moe pouzdano izmjeriti.

Prihodi e se priznati na sljedeim osnovama:

a) kamate se priznaju primjenom efektivne kamatne stope kako je navedeno u MRS-u 39, taka 9. i take VP5-VP8 Vodia za primjenu;

b) tantijemi se priznaju na osnovi nastanka dogaaja, u skladu sa sutinom relevantnog ugovora i

c) dividende se priznaju kada je ustanovljeno dioniarevo pravo na naplatu dividende.

Ako je nenaplaena kamata obraunata prije sticanja ulaganja koje donosi kamatu, naknadni prijem kamate se rasporeuje izmeu perioda prije i perioda poslije sticanja; samo se dio kamata koji se odnosi na periode poslije sticanja priznaje kao prihod. Tantijemi, koji su obraunati u skladu s uslovima relevantnog ugovora, obino se priznaju na toj osnovi, osim ako je primjerenije, imajui u vidu sutinu sporazuma, te prihode priznati na nekoj drugoj sistemskoj i racionalnoj osnovi. Prihodi se priznaju samo kada je vjerovatno da e ekonomske koristi povezane s transakcijom priticati u subjekt. Meutim, ako nastanu neizvjesnosti oko naplate iznosa koji je ve ukljuen u prihod, nenaplativi iznos ili iznos za koji je vjerovatnoa naplate prestala se priznaje kao rashod, a ne kao ispravka iznosa izvorno priznatog prihoda.

3.9. Objavljivanje

Subjekt treba da objavi:

a) raunovodstvene politike usvojene za priznavanje prihoda, ukljuujui usvojene metode za odreivanje stepena dovrenosti kod pruanja usluga;

b) iznos svake znaajne kategorije prihoda priznatog tokom perioda, ukljuujui prihode nastale iz: i. prodaje dobara; ii. pruanja usluga; iii. kamata; iv. tantijema; v. dividendi i

c) iznos prihoda koji proizlazi iz razmjene dobara ili usluga, ukljuenih u svaku znaajnu kategoriju prihoda.

Subjekt objavljuje sve potencijalne obaveze i potencijalna sredstva u skladu sa MRS-om 37 - Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna sredstva. Potencijalne obaveze i potencijalna sredstva mogu proizai iz takvih stavki kao to su trokovi garancija, odtetni zahtjevi, kazne ili mogui gubici.

3.10. Datum stupanja na snagu

Ovaj Standard stupa na snagu za finansijske izvjetaje koji obuhvataju periode koji poinju 1. januara 1995. godine ili nakon tog perioda.4. PRIMJERI BILANSIRANJA PRIHODA U SKLADU SA MRSPrema MRS 18, prihod je bruto priliv ekonomskih koristi u odreenom periodu, koji se ostvaruju iz redovnih aktivnosti preduzea, kada ovi prilivi dovode do poveanja sopstvenog kapitala, osim onih poveanja koja se odnose na uloge vlasnika u kapital. Na slian nain su definisani prihodi i u Zakonu o Raunovodstvu i reviziji. U raunovodstvenom obuhvatanju prihoda preteno se primjenjuje MRS 18 Prihodi. Rauni klase 6 potrauju prilikom evidentiranja prihoda, a duguju rauni klasa 0, 1, 2 i 4. Knjienja na raunima klase 6 vri se prilikom nastanka prihoda. Rauni se otvaraju prema vrstama prihoda. Rauni klase 6 Prihodi, predstavljaju raune uspjenosti, raune uspjeha, ili raune (konta) rezultata, i zakljuuju se na kraju poslovne godine, kada se knjii obraun rezultata poslovanja (prenos prihoda preko rauna 699, na raune klase 7 otvaranje i zakljuenje rauna stanja i uspjeha, odnosno rauna grupe 71 Zakljuak rauna uspjeha).

Promjene:

1. Preduzee je preko sopstvene prodavnice prodalo gotove proizvode za 40.000,00 KM (ukljuujui PDV). Obraunati PDV iznosi 6.101,69 dinara. Pazar je uplaen na blagajnu. Blagajna je uplatila Pazar na iro-raun.

2. Privredno drutvo koje se bavi proizvodnjom maina uzelo je sopstveni proizvod kao opremu za vrenje djelatnosti.

1. Cijena kotanja 42.000,00

2. Sopstvene usluge montae 2.500,00

3. Zemljoradnika zadruga je podnijela zahtjev za ostvarivanje prava na premiju za proizvodnju mlijeka za mjesec februar u skladu sa Uredbom o premiji za mlijeko na iznos od 20.000 KM. Zahtjev je odobren i mljekari je uplaen navedeni iznos.

4. Privredno drutvo je dalo u zakup poslovni prostor za koji zakupoprimac plaa zakupninu od 12.000,00 KM, uveanu za PDV po stopi od 17% fakturisalo uslugu za jedan mjesec. Naplaena je zakupnina.

5. Privredno drutvo NN prodalo je licencu za korienje raunovodstvenog softvera sa pravom korienja dvije kalendarske godine privrednom drutvu MM iz Bugarske po ceni od 60.000 KM. Istovremeno je prodata i licenca za softver za obraun kamata po kojoj prodavac nema nikakve obaveze za odravanje softvera i bez ogranienja korienja po cijeni od 10.000 KM. Naplaen je ukupan ugovoreni iznos za oba softvera u iznosu od 70.000 KM u KM sa nerezidentom rauna kupca. PDV nije obraunat, imajui u vidu da je usluga izvrena u inostranstvu.

6. Izmjenom opteg akta o raunovodstvu i raunovodstvenim politikama predvieno je da se od poetka prole godine obraun izlaza sa zaliha rezervnih delova, umjesto po FIFO metodi, vri po metodi ponderisane prosjene cijene. Poslije obrauna zaliha na stanju po metodi ponderisane prosjene cijene utvreno je da je vrijednost zaliha rezervnih dijelova u odnosu na prethodno iskazanu vrijednost vea za 32.500 KM, to prema tom optem aktu ne predstavlja materijalno znaajnu stavku. Zbog toga je pravno lice odluilo da u navedenom sluaju ne vri retroaktivne promjene raunovodstvene politike, nego da promjenu iskae u tekuoj godini.Knjienje promjena:

R.b.Br. kontaO P I SDugujePotrauje

1.243

612

470Blagajna

Prihodi od prodaje proizvoda i usluga na domaem tritu

Obaveze za PDV po izdatim fakturama

- za prodate gotove proizvode40.000,0033.898,31

6.101,69

2419243Tekui (poslovni) raun prelazni raun

Blagajna

- za poloen pazar na tekui raun40.000,0040.000,00

2412419Tekui (poslovni) raun

Tekui (poslovni) raun prelazni raun40.000,0040.000,00

2.027621Nekretnine, postrojenja, oprema i bioloka sredstva u pripremi

Prihodi

-za uzete sopstvene proizvode kao opremu44.500,0044.500,00

023027Postrojenja i oprema

Nekretnine, postrojenja, oprema i bioloka sredstva u pripremi

-za aktiviranje opreme44.500,0044.500,00

980960Trokovi prodatih proizvoda i usluga

Gotovi proizvodi

-za izlaz proizvoda iz skladita42.000,0042.000,00

3.222640Potraivanja od dravnih organa i organizacija

Prihodi od premija, subvencija, dotacija

-za podnijet zahtjev i obraunatu premiju20.000,0020.000,00

241222Tekui (poslovni) raun

Potraivanja od dravnih organa i

organizacija

-za uplatu premije20.000,0020.000,00

4.202650

470Kupci u zemlji

Prihodi od zakupnina

Obaveze za PDV po izdatim fakturama

-za obraunatu zakupninu i PDV14.160,0012.000,00

2.160,00

241202Tekui (poslovni) raun Kupci u zemlji

-za naplaenu zakupninu14.160,0014.160,00

5.203491

652Kupci u inostranstvu

Obraunati prihodi budueg perioda

Prihodi od tantijema

-za prodaju po ugovorima70.000,0060.000,00

10.000,00

241202Tekui (poslovni) raun Kupci u zemlji

-po izvodu70.000,0070.000,00

491652Obraunati prihodi budueg perioda

Prihodi od tantijema

-za knjienje prihoda na kraju obraunskog perioda30.000,0030.000,00

6.102691Rezervni dijelovi

Prihodi, efekti promjene raunovodstvenih politika i ispravke greaka iz ranijih godina-za preraun vrijednosti rezervnih dijelova32.500,0032.500,00

ZAKLJUAKMeunarodna harmonizacija raunovodstvenog izvetavanja u uslovima globalizacije svetske privrede, motivisana je smanjenjem razlika u raunovodstvenoj praksi izmeu zemalja, sa ciljem unifikacije i standardizacije, to ini dugoroni trend od epohalnog znaaja. Naime, proces internacionalizacije terminologije, metodologije i raunovodstvenog izvetavanja postaje osobito intezivan formiranjem i irenjem njenog lanstva i pospeivanja izdavake delatnosti IFAC-a. Brisanje razlika izmeu pojedinih raunovodstvenih sistema, odnosno harmonizacija, posebno je postala sve nunija zbog irenja i jaanja multinacionalnih kompanija i globalizacije svetskog trita.

Meunarodni raunovodstveni standardi predstavljaju raunovodstvene standarde uvedene da bi se postigla transparentnost i jednoobraznost finansijskih izvetaja bilo kog ekonomskog subjekta bez obzira na delatnost kojom se bavi i zemlju u kojoj posluje. MRS imaju svrhu svestranijeg, lakeg i breg razumevanja finansijskih izvetaja uz osnovni cilj da obezbede podatke i informacije za uporedne analize za nesmetano poslovno komuniciranje zainteresovanih subjekata koje rezultira brem protoku robe i kapitala. Meunarodni raunovodstveni standardi ustvari predstavljaju, neku vrstu harmonizacije razliitih raunovodstvenih regulativa koje se odnose na pripremu i prikazivanje finansijskih izvetaja koji slue kao osnova za donoenje ekonomskih odluka.

Meunarodni raunovodstveni standardi u svom osnovnom znaenju podrazumevaju dogovorena pravila o pripremanju, priznavanju, odmeravanju ili vrednovanju i prezentaciji stavki raunovodstvenih iskaza ekonomskog subjekta. Osnovni elementi finansijskih izvetaja ekonomskih subjekata su: Bilans stanja na kraju poslovne godine, Bilans uspeha za poslovnu godinu, Gotovinski tok za isti period i Promene na kapitalu.

Bitna determinanta aktivnog funkcionisanja Meunarodnih raunovodstvenih standarda je stvaranje mogunosti korienja informacija sadranih u raunovodstvenim izvetajima, to direktno izaziva enormnu zainteresovanost za kvalitet tih izvetaja. Istinit i fer prikaz finansijskog poslovanja koji podrazumeva izbor adekvatnog naina procenjivanja bilansnih pozicija, adekvatnih raunovodstvenih politika, koji e doprineti njihovom realnom iskazivanju, je ustvari osnovni cilj Meunarodnih raunovodstvenih standarda.

Proces standardizacije je neminovan, prvenstveno jer podstie objektivno finansijsko izvetavanje u savremenom poslovnom svetu, a koji se najbolje postie doslednom primenom Meunarodnih raunovodstvenih standarda. U praksi finansijskog izvetavanja dosledna njihova primena, treba da je u funkciji neprestanog poboljanja kvaliteta informacionog opsluivanja meunarodnih trita kapitala, s ciljem poveanja efikasnosti rada, rasta i razvoja.

LITERATURA

1. Prof. dr Petrovi, Z.: Raunovodstvena regulativa, Univerzitet Singidunum, Beograd 2010.

2. Prof. dr Lazi Lj., J.: Prirunik o primjeni kontnog okvira u skladu sa MRS/MSFI sa primjerima knjienja i sastavljanja finansijskih izvjetaja Materijal za strunu praksu II, Visoka poslovna kola strukovnih studija I, Novi Sad, 2011.

3. Dr Kneevi, G.: Ekonomsko finansijska analiza (teorija i analiza bilansa), Univerzitet Singidunum, Beograd, 2007.

4. Dr Stanki, B., dr Jezdimirovi, M.: Javne finansije, Univerzitet Singidunum, Beograd, 2012.

5. Dr Ivanievi, M., Ali, L.: Primjena kontnog okvira, Revicon, Tuzla, 2012.

6. Zakon o raunovodstvu i reviziji Republike Srpske (Slubeni glasnik RS broj 36/09)

7. Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS) i Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja (MSFI), Savez raunovoa i revizora Srbije, Beograd, 2007.

8. Profesionalna regulativa u raunovodstvu, prirunik za profesionalne raunovoe, Beograd: Savez raunovoa i revizora Srbije, 2003.

9. Rankovi, J., Pretpostavke za razumevanje sadrine i primenu Meunarodnih raunovodstvenih standarda, Cekos in, 2004.

10. Beke Trivunac, J.: Ciljevi Meunarodnih raunovodstvenih standarda (International Accounting Standards Objectives), I seminar Primena Meunarodnih raunovodstvenih standarda u naoj poslovnoj praksi SRR Srbije, Zlatibor, 2000.11. Romi, L.: Raunovodstveni standardi kao kljuna determinanta harmonizacije finansijskih izvetaja u prikljuenju Evropskoj Uniji, Pali, 2002.

Internet linkovi:

1. http://e-lib.efst.hr/2012/2101254.pdf2. http://www.knowledge-banks.org/racunovodstvo_10_nfps_2_svi_08/lekcije/lekcija4.pdf3. http://www.srr-fbih.org/sr/pdf/MSFI_MRS/10_MRS_18.pdf4. http://mfin.gov.rs/UserFiles/File/MRS/Medunarodni%20racunovodstveni%20standard%2018%20-%20Prihodi.pdf5. http://www.aktivasistem.com/assets/documents/Propisi/Racunovodstvo_i_revizija/Zakon_o_racunovodstvu_sgrs_62-2013.pdf6. http://www.podaci.net/_z1/3111696/M-rsdeoa03v0816.html7. http://www.academia.edu/11420387/NOVI_KONTNI_OKVIR_RS_I_NJEGOVA_PRIMJENA_KOD_I_NJEGOVA_PRIMJENA_KOD_PJ_PRIVREDNIH_SUBJEKATA_IZ_FBIH_REGISTROVANIH_U_RS8. http://www.ekonomija.ac.me/sites/ekonomija.bild-studio.me/files/multimedia/fajlovi/obavjestenja/2013/11/xii_predavanje_2013_14.pdf9. http://www.apeiron-uni.eu/apeironinenglish/Centar_za_izdavacku_djelatnost/Radovi%20u%20PDF-u/Specijalisti%C4%8Dki%20PDF/Hamid.pdf Rankovi, J., Pretpostavke za razumevanje sadrine i primenu Meunarodnih raunovodstvenih standarda, Cekos in, 2004., str. 162

Meunarodni raunovodstveni standardi (MRS) i Meunarodni standardi finansijskog izvetavanja (MSFI), Savez raunovoa i revizora Srbije, Beograd, 2007., str. 65

HYPERLINK "http://www.knowledge-banks.org/racunovodstvo_10_nfps_2_svi_08/lekcije/lekcija4.pdf" http://www.knowledge-banks.org/racunovodstvo_10_nfps_2_svi_08/lekcije/lekcija4.pdf

Prof. dr Dmitrovi aponja, Lj., prof, dr Marciki, S., prof. dr Petkovi, .: Raunovodstvo, Ekonomski fakultet Subotica, 2004., str 30-36

HYPERLINK "http://knowledge-bank1.org/racunovodstvo_fps_2_svi_08/lekcije/lekcija4.pdf" http://knowledge-bank1.org/racunovodstvo_fps_2_svi_08/lekcije/lekcija4.pdf

Rankovi, J., Ili, G., Meunarodni standard finansijskog izvetavanja 1 primena po prvi put, Cekos in, jun 2004., str. 77.

Prof. dr Dmitrovi aponja, Lj., Petkovi, ., Jaki, J.: Raunovodstvo, Ekonomski fakultet, Subotica, 2007., str. 31

Prof. dr Dmitrovi aponja, Lj., Petkovi, ., Jaki, J.: Raunovodstvo, Ekonomski fakultet, Subotica, 2007., str. 31

HYPERLINK "http://www.srr-fbih.org/sr/pdf/MSFI_MRS/10_MRS_18.pdf" http://www.srr-fbih.org/sr/pdf/MSFI_MRS/10_MRS_18.pdf

Takoe vidjeti SIC-31 - Prihod - transakcije razmjene koje ukljuuju usluge oglaavanja




mrs 18 prihodi

Documents