nihat-genc-modern-cağın-canileri

8/2/2019 Nihat-Genc-Modern-Can-Canileri

1/475

Nihat Gen _ Modern an Canileri

Nihat Gen _ Modern an Canileri

NHAT GEN Trabzon'da dodu. 20 yanda Ankara'ya yerleti. SalkBakanl ve Kltr Bakanl'nda 9 yl memuriyet yapt. Genlik yllanndagazete ve dergilerde "teknik" eleman olarak alt. Genlik yllarndanbugne, siyasi dergiler, edebi dergiler ve son olarak Leman dergisinde

yazmay srdryor! Yaymlanm kitaplar: O/- Hoca. eriatta AypYoktur (hikye), Bu an Soylusu (roman), Dn Korkusu (roman), DarAlanda Tufan (roman), Souk Sabun (roman), Kompile Hikyeler (deneme),

One. Man Show (oyun), Kpeklemenin Tarihi (deneme), Modern anCanileri (deneme-hikye), Arkas Karanlk Aalar (deneme).

NHAT GENModern an Canileri

letiim Yaynlar 592 ada Trke Edebiyat 85ISBN 975-470-768-5 2000 letiim Yaynclk A. .1. BASKI 2000, istanbul (1000 adet)2. BASKI 2000, istanbul (500 adet)

3. BASKI 2000, istanbul (1000 adet)4. BASKI 2001, stanbul (500 adet)5. BASKI 2002, istanbul (500 adet)DtZ KAPAK TASARIMI mit KvanKAPAK Fato GencosmanKAPAK DESEM Francisco di Goya'nm "The Blind Guitarist" (1778)

[Kr Gitara] adl tablosundan detay. KAPAK FLM DiacanGrafik DlZGl Remzi Abbas UYGULAMA Suat Aysu DZELT Drdane

Abdal-Hande t MONTAJ ahin Eyilmez BASKI ve CLT Sena Ofset


2/475

iletiim YaynlanKlodfarer Cad. iletiim Han No. 7 Caalolu 34400 istanbulTel: 212.516 22 60-61-62 Fax: 212.516 12 58

e-mail: [email protected] web: www.iletisim.com.triletiim

Hseyin Baytrk ve Gnhan Burak'a

NDEKLER28 Aralk 1914 Allahekber Dalar 11

Trk'n Trk'ten Baka Dman Yok 21Kemalizmin Yan Etkileri 31Boksullar 37Kokarak len nsanlar 45Malta Kuatmas 53Halanm Yumurta 61Mandann Suya Sarken kard Ses69Dolapta Pekmez Yala Yala Bitmez 77Rauf Orbay'sz Cumhuriyet 75 Yanda 85plak Bebek 94Pislik Tutucular (dokunulmazlar) 703Hayat Buysa ...mna Koyim 113Modern an Canileri121Koyu Zamanlar.; 126Acayip 135

Put Gardalarm bne Gardalarm 144Mecburiyet Kafas 152Giresunlu Topal Osman Aa161Devletin Trk Okumas Deliliktir 170Soytar 176

Elmal ekerci ., 182Mzrapla Paralanan Yrekler 189

Hayatsz Aklar198


3/475

Bir Mendil Niye Kanar? 206Kaya 215Dnlmez Akam 223

Kyller Piyadeler 232Deliler Matinesi 240Narlbahe Soka 247?)< Mutlak Baszlar ,256Krmz Kazak 264ocuk Kovas 276Cemal! 285Kasaba Sknts 292

Melekler ve Sapklar 300Pamuk Prensesleri Kyn htiyar Heyeti Dzyor309Roma Nereye Gidiyor 318Ormanlarn Gmbrts 325Bakanlklar Kzlay 333Trkiye Srlarnn Pazarlama Teknikleri 340Toprak Yalan Tutmaz 347Benim dllerim 355Davul Yaks 362Bosna'ya Koan ocuklar 369Trabzon Hurmas 375Gangsterlerin Siyaseti 383Eein Sopas 392...iktirolup Gidecekler 400Turing Kulp ve elik Glersoy .408

Orta Snfn Tkrts 416Batan Geminin Padiahlar .425Sevgiliye Mektup .434erkesarmas .441Siyasal Evhamn Holdinglemesi 450Eber Yamurdereli .459Maka 11 ofr Sa bri .466


4/475

;

Gelen Geen Okusun Bamzdan Geenleri 472

Ardndan DkecekKadar Suyumuz VarTayyip Erdoan 480Dandaklar (Sanatlar) 488Sermayemiz Bir Ah Kald 496ikayetsiz lmn Dinsellemesi506Ar Misafir (KESK) 514Boklu Derenin Faresi Godzilla 521Kartal'daki Bamya Tarlas 528

28 Aralk 1914 Allahekber Dalar25 Aralk'ta Enver Paa, tm ordulara emrini vermiti, dmanSarkam'ta yok edilecekti. Anadolu'nun ilerinden, Samsun'dan yolakm ordular 10-12 gndr durmakszn yryordu. Galip Paa son ikigndr yiyecek yetitirin telgraflar gnderiyordu. Btn eli silah tutanlarcephede olduundan yalar 12-17 arasnda deien 80'i lise rencisi 120ocuk seildi. Yatak araflarndan, perdelerden kesilerek yaplantorbalara mermiler konuldu, ocuklarn srtlarna baland. Kafile soukhavada vola kt. uh Da'n aarken tipi ve frtnaya yakalanan katiledenhaber alnamad. 82 ocuk 10 jandarma donarak lmt. 38 ocuk 8

jandarma can ekiirken bulundu, iddetli souk algnlnn yol atzatr-reden ldler.

Arazi, Sarkam ynnde gneye ve douya doru ykseliyor. Ordularnnnde st karla kapl Akmezar ve ilhoroz Dalar korkun bir

vahilikte grnyordu. Kar yamyordu. Ama her taraf dizboyunu aankarlarla kaplyd. Tmene destek olsun diye ncye katlan da toputaburu, emre uygun olarak Bardz Yaylas-Malkan komlar (hayvan

yaylmlar demek) yolunda ilerlemeye balad. Biraz yrdkten sonra dikyokularla karlald. Kar ykseklii giderek artyordu. Sa-11

valar karlar yarmakta glk ekiyor, da toplarnn paralarn tayan

hayvanlar karlara gmlp kalyordu.


5/475

Albay Arif klavuzunu ard, klavuz, "Sarkam'a Kzlki-lise zerindendolanp gidilse iyi olur. nii k boldur, ama ksadr," dedi...

Klavuzun az kar tuttuunu syledii yolda bile karn ykseklii kalalara

yaklayordu. Savalar bata ka yryorlard. Yumuak kar ilksralardakileri yoruyor, savalar ikierli sralar biiminde ar arilerliyorlard. Yry hz git gide azalyordu. Alman subaylar yeni birakl verdi! (Savaa Almanya yznden girdiimiz iin ordularmzn bandaAlman subaylar vard.) En nde yryen blkler drderli yrrlerse, karineyerek geridekilere yol aarlar.

Bu akl da pek ie yaramad. Kar, inemekle ezilemeyecek kadar oktu.Askerler adm atarken ayaklarn kar yksekliince kaldrmak zorunda

kalyorlar, her admda karn stnden atlyorlard sanki. Ksa zamandayoruluyorlar, kalalarn dayanlmaz arlar saryordu...Kzlkilise kk bir kyd. Hristiyan olan halk ky olduu gibi brakp

kamt. Bo evlere girerek azck dinlenmeleri, snmalar, bireyleryemeleri askerlere g kazandracakt...

Biraz sonra Enver Paa ve yanndaki Alman subaylar Kzl-kilise'yegirdiler. Enver Paa Albay Arife fkeyle bard. "Niin durdunuz? Nebekliyorsunuz?" Bararak emretti: "Hemen yola kn."

Kyn evlerine dalarak, sekilere, ocak balarna, hasrlar stne serilipbiraz dinlenmeyi birka lokma bireyler yemeyi umanlar henz girdiklerievlerden karldlar. Askerler Kzlkilise kyn boynu bkk gerilerdebrakrlarken Enver Paa ve Alman subaylar, kyn bacas tten en bykevine yerlemilerdi. Ev sahibinin kaarken ocakta brakt tencerede ethalanyordu. Almanlar itah kabartan yemek kokusunun ekiciliinekaplmlard.

hsan Paa son gelimeleri sunmak amacyla eve girmek zereyken kapald. Enver Paa kt: "Siz burada msnz,

ne bekliyorsunuz, ileriye, yry kolunun bana gein..."29. Tmen yine kalalara varan yumuak karla boumaya balamt. En

nde yryenlerin ii iyice zorlamt. nlerinde insan aya dememi,usuz bucaksz bir kar denizi uzanyordu. Gz karar, yolun getiinisandklar hafif dzlkleri izliyorlar, hendekler, ukurlar kar

savruntularyla rtlm olduundan bazen adm atyoruz derken bir


6/475

yamatan aa yuvarlanyorlar, ya da boazlarna dek karagmlyorlard...

Zaman ilerleyip ksa k gnnn akam yaklanca gne grnrlerden

uzaklam, yerini ayaza brakmt. Erimi kardan srlsklam olan arklarbirden dona ekmi, askerlerin ayaklarnda kaskat kesilmi ve buzdanmengenelere dnmt. Sfrn altna inen s daha aalara hzlainmeye balaynca yry kolundaki sesler, akalamalar kesilmi, ayaklaraltnda ezilen karlarn hrtlarndan baka ses duyulmaz olmutu.Isnacak bir ate ba, bir iki kak scak yemek bulmaktan nasl umutlarnkesmilerse, konuma isteklerini de ylece yitirmilerdi...

Buzlaan arklarn parmak ularnda balatt karncalanmalarn dona

evrilmemesi iin, kimi sava yry biimini deitirmiti. Ayakparmaklarn oynatabilmek ve canllklarn korumak amacyla zplar gibiadm atyorlar, ayaklarn hzla yere vuruyorlar. Parmaklarda balayandonma hzla ayak bileklerine ulayordu. Bilekler bklemez olunca, birkakt admdan sonra yere yklmak kanlmaz oluyordu. Yrylerinisrdrenler, yklp kalanlarn ksa srede donarak leceklerinidnyorlar, korkuya kaplarak can havliyle zplamalarn arttryorlard.

oruh ve Ara rmaklarn datan Sankale - Top Yolu -Akmezar Dadorultusunda uzanan doruk izgisine varlmt. Sarkam'a giden yolungetii boyun noktasnn iki yannda, Ruslar'm mevzilendikleri grlyordu.

Artk dmanla cephe ilikisi kurulmu, herkes nemli olaylarnbalamakta gecikmeyeceini sezmiti...

Tmen komutan Albay Arif, atn hsan Paa'nn atnn yanma srerek:"Paam, tmen birlikleri sabahtan beri g ve

12

13

ar yrylerde ok yorgun dtler. Geceyi burada geirelim, erleridinlendirelim..."


7/475

Enver Paa sorumlu kolordu komutannn grn beklemeden, saldrhazrlklarna balamt... Da topu taburu yeni gelmiti. Sabahtan berisrtlarndaki top paralaryla, cephane sandklaryla karlar yararak yol

alan hayvanlar yorgunluktan bitkindi...Enver Paa ve Alman subaylar bir saldr plan kurdular. En nde bulunan86. Alay sessizce Rus mevzilerine yaklaacak, aniden sng hcumunakalkarak dman tepeleyecek.

Ne hsan Paa'ya ne de Albay Arife haber vermeye gerek grmedensaldry balattlar.

Alaylar yrye baladnda karanlk bastrm, insan iliklerine kadartitreten dondurucu bir ayaz bagstermiti. Gz gz grmyor,

savalar yar bellerine kadar gmldkleri karlar yarmaya alarakuzakta kaba hatlarn seebildikleri srta ve ormana doru ilerliyorlard.Enver Paa'mn sabrszl git gide artyor: "Srta kan olmad m?"

Srta kmak, Ruslar sngleyip hemen ardndaki Sarkam'a girmekdemekti... Enver Paa'mn morali bozulmu gibiydi. Bir ara 9. KolorduKurmay Bakan Yarbay erife dnd: "Bizim askerin gece hcumu

yapabileceini sanmyorum" dedi... Yarbay erif: "yleyse gece yarsaskeri bu bilinmeyen dalara, ormanlara niye sryorsun, kumar moynuyorsun" dememek iin kendini zor tuttu...

86. Alay'm savalar gece yarsna doru srta karak sng hcumunagetikleri srada, kuzey kanattan ilerleyen 87. Alay da mevzilere

yaklamay baarmt. Rus mevzilerinde kanl bir sngleme balam,savalardan "Allah, Allah" sesleri. Rusa verilen komutlar birbirinekarmt. Karanlkta kimin Trk, kimin Rus olduu zor seiliyordu. Tekl kafa biimleriydi. Ruslar uzun krk balklar giydiklerinden kafa

siluetleri daha uzundu.Mevzilere ilk giren alaym ikinci taburu Ruslar kovalamaya koyuldu. Kanlboumay yarasz beresiz atlatan savalar ise srta trmanrken, canpazarnda dvrken terlere bula-14

an i amarlarnn kaskat kesilmesinden, donuu kolaylatracak buzzerreciklerinin bedenlerini sarmasndan korkuyorlard.


8/475

Enver Paa amacna ulam, srt alnm, sra, srtn hemen gerisindekiSarkam'a girmeye kalmt. Sarkam yoktu grnrlerde.. Saabakld, sola bakld, drbnlerle her yan tarand, mutlu haberler

getirecek atllar gnderildi, bounayd...Sonunda facia anlald. Sarkam sekiz kilometre uzaktayd. Buyanlgya eldeki 1/200.000 lekli haritann Oltu paftas neden olmutu.Paftann bu blmnde "Sarkam'a gider" anlamnda Sarkam

yazyordu. Haritaclk tekniinde yollarn uzantsnda nereye gidildiinibelirtmek iin. Bata Enver Paa olmak zere, uydurma haritalarlaKafkasya'nn fethine kan herkes yanlmt...

Sarkam'ta bulunan Rus Kafkas Ordusu komutan vekili General

Myshlayevski'nin bu sabah ald raporlar, Trkler'in Sarkam ynndeilerlediini doruluyordu. General, Albay Bukretov'a emir verdi, "Yenierlerden blk kurun Trkler'in ilerlemesini durdurun..."

Albay Hafz Hakk'nm komutasndaki 10. Kolordu birlikleri gece yarsverilen ksa moladan sonra yeniden yrye balad. Ondrt saattir

yryen savalar yorgunluktan, uykusuzluktan ve dondurucu souktaniyice bitkinlemiti. Donma korkusu, amlarn arasndan kalbine evrilmitfekler kuruntusu, yerini umursamazla brakmt. Sabaha doru,

yryn balamasndan onsekiz saat sonra 91. Alay'a aniden ate ald.Ar aksak, bilinsiz admlarla yrmeye alan savalar pusuyadmlerdi. Bir iki saniye iinde kimseler kalmad ayakta.

Doktor Dervi shhiyeci erlerini alarak bir kuytuda sarg yeri kurdu...Kaim eldivenlerle aletleri tutmas, yaralar zerinde almas imknszd.Eldivenleri kard, ellerini bol alkolle ykayarak sterilize etti. Alkoluarken ellerindeki sy da alp gtrm, souun etkisi daha artmt.

Buz gibi elik forsep, neter, makas eline yapyor, parmaklarnn derisinikaldryordu. Zaman zaman ellerini atee tutuyor, parmaklarn stmaya,donmalarn nlemeye alyordu.15

Doktor Dervi, Hudut Taburu Komutan Binba Hilmi'yi tanyamad. Birkurun azn paralam, tkrkle karan kan enesinde ve yanaklarndadonmu, kirli krmz buz kristalleri yzn kaplamt. Yrtlan

dudaklarndan szan kanlarn bulat byklar topak topak buz tutmutu.


9/475

Gemici fenerinin yla, paralanan az estetii bozmayacak biimdedikmek, imknszd. Aznda, kk lokmalar girebilecek lde bolukbrakarak yaray sard. Korkun grn bir para giderilebilirdi, bundan

byle binbann sakal brakmas iyi olacakt.Savalar onsekiz saat yrdkten, geceyi uykusuz geirdikten sonra ikisaate yakn arpm, birazck kestirmeden, beden ve sinir yorgunluunustlerinden atamadan yola dtler. Derken tipiye evirdi hava. Yryhz emeklemeye dnt. Bu koullar altnda 91. Alay, Penek ile Kosorarasndaki sekiz kilometrelik yolu tam yirmibir saatte aabildi. Yaniaskerler saatte 385 metrelik bir hz yapabilmiti.

Tmenler hedeflerinin 25-30 kilometre gerisindeki yerlere ancak

varabilmiler, Allahekber Dalar eteklerine yaklaabil-milerdi.Sarkam ku ucumu 35-40 kilometre uzaklktayd, arada almas zorAllahekber Dalar vard...

Sfrn altnda yirmibe dereceyi bulan soukta, geceyi ormandageirmeye almak, lgnlk olacakt. Enver Paa biraz gerideki Kzlkilisekynde gecelenmesine izin vermemi, arpmadan sonra da kyednlmesini nlemiti. Gen subaylar fkelerinden burunlarndan soluyor,askerlerini "2. Blk buraya, 3. Blk buraya" diye toplamaya alyor, buarlar ie yaramyor, nk askerlerin birou lm, birou dadondurucu rzgrdan korunmak iin ormana ve amurlu-da eteklerindeki

yamalara snmlard. Ar yorgunluk olanca arlyla savalarnstne km, arprken farkna varamadklar bo mideleri kemirmeyebalamt. Ormana dalanlar, yapraklar karlara belenmi am aalarnasaldrmlard. Ellerinde kazma, krek, sng, kl ne varsa onlarla dallankryor, bir araya topluyorlard. Son bir metreye ykselen kan kreklerle

atp bir yer ayorlar. am dallar tazeydi, tutumuyordu. Kibritleri bitenedek didiniyorlar, baarama-

ymca umutsuzluk iinde saa sola kouyor, snacak kuytu yer aryorlard.Talihi yaver gidenler yaklm bir ate gryor, yaklayordu. Bu kezbirazck snabilmek byk sorun oluyordu. evresinde toplanan otuz, krkkii atee sokulabilmek iin itiip kakyordu. Clz alevlerle isli dumanlarkararak yanan ate snmeye yz tutunca yeni dallar krp getirmek

kimsenin iine gelmiyordu. Oradan ayrlmak, bir daha atee sokulamamak


10/475

demekti. Subaylar, avular ortalkta dolayor, baryordu: "Uyumaynha, uyumayn, kprdann..."

Ate ba bulamayanlarn, ate yakamayanlarm durmakszn kprdanmas

zplamas dile kolayd. Onbe saat yol yryen, gece arpan, bir de snghcumu yapan bedenler sz dinlemiyordu artk.Arada bir garip lklar, acl haykrlar gecenin sessizliini yrtyordu.

Donma korkusu bilinaltna iyice ilemi olanlar, glerinin, direnilerininson noktasna gelip zplayamaz, ayakta duramaz hale gelince aniden bykbir umutsuzlua kaplyor, dehet iinde lk atyor, hay kryorlard.Yere ykldktan sonra son glerini karlar yumruklamaya, kendilerini buduruma sokanlara beddualar yadrmaya harcyorlard.

te bu tmenler sabah gn doarken Sarkam'a saldra-. akt.yimserlik buna denirdi. Ruslar'dan kalma bir atein banda krklerebrnm Enver Paa, bu tmenlerin ku olup umalarn bekliyordu.

aresiz bitkin sava, erzak, da topu paralar ve cephane yklkatrlara, atlara, arabalara, toplara can havliyle tutunmak istiyordu.Srcler buna kar kyordu. Yorgunluktan derman kalmayanhayvanlar, kendi gzbebekleri gibi koruyan srcler kimseleri

yaklatrmyordu. Atlarn, katrlarn donarak lm farkl olmuyordu.Gcn yitiren hayvan nce bir kyor, srcnn art arda aklattkamlarn uyarsyla silkinip ayaa kalkyor, derken biraz sonra yeniden

yklyordu hayvancaz.Yry kolunda leden sonra yol kysnda sralanan lmlerin says

hzla artmaya balad. Sere serpe uzantaki rahatlk, yumuaklk yoktuyatlarnda. Havaya kalkk bacaklar,

16

17

kollar, kara bir boluk gibi gzken azlar rperticiydi. Donuk hayvanlarngrnmyse tek dzeydi. Yzkoyun ya da srtst olanlar yoktu insanlar

gibi, bir yanlarna yatmlar, stte kalan bacaklar bolukta asl gibiileriye uzanmt.


11/475

Yol boyunca sralanm donmular, yryenlerin morallerini bozuyordu.Ulumalar yamalarda yanklanan kurtlarn, yry kolu getikten sonradkntlere, donuklara saldracan dnmek sinirlerini ypratyordu.

Hele arada bir kargann hzla dalp bir donuun bana konmasylakalkmasnn bir olduunu, sonra o donuun bir gznn yuvasnn bokaldn grmeleri korkuyla titretiyordu savalar. Kurtlar ise, yumuak

yerleri karnlarndan dalyorlar, paralamaya donuklar... Yry kolununba tam ondrt saat sren bu lm yolculuundan sonra AllahekberDa'n ap dan dou etein-deki Beyky'e ulat. Saym yapld, 150savadan oluan b-lklerdeki sava says 10-15'e dm, hatta bazblklerde kimse kalmamt. Tarih, atma olmadan bir tmen gcndeki

bir kuvvetin byle korkun bir felakete uraym ilk kez kaydediyordu.Allahekber Da'na trmanmaya balamadan nce 30. Tmen 10.300dolayndayd, yaplan yoklamada asker saysnn 1.400'e zor ulatanlald. Subay kaybnn az oluu; ounun altnda at oluu ve kendiparalaryla Erzurum'dan aldklar klk giyeceklerdendi.

Koca bir tmenden artakalan a, bitkin, souktan perian aksrklksrkl 1.400 savann yaamlarm srdrmesi, Beyky'deki budinlenmeye balyd. Bazlarnn ellerinde ayaklarnda kk donmalarvard. lyiletirilmedii takdirde kangrene dnecek, kesilecekti. Alktandeilmiti, yrrken elinde olmadan ryor, barsaklarnn iindekurtlar gibi dertop olduunu seziyordu. Atn dks dahi, frndan yenikm buram buram tten ekmee benziyordu. Torbann dibinde, atndudaklarnn eriemedii birka arpa tanecii, son umutlaryd.

Ky odalarna dalan savalar byk tehlike bekliyordu, odannscaklyla ortala kan bitler. Cinsel organlarnn evresindeki ve koltuk

altlarndaki kllar arasnda gnlerdir18

kprdanan ve habire reyen bitlerin srmalarn souk bedenler farketmemi, kanma gerei duymamlard. Bitler sca grncedayanamam, giysilerin yakalarnda, boyunlarnda, sakallarnda, yzlerindesrler halinde dolayorlard. O gnlerin nadir canl tanklarndan yal birOkulu, bir erin kalarnda yzlerce bitin dolatn syler. Byk

kazanlara atlmadan bitlerden kurtulunamaz. Bitlerin yumurtalarna,


12/475

sirkelerine ne demeli, askerler bilmeden birbirlerine byk ktlkyapmlar, soyunduklar elbiselerin karmasyla tifsl bitleri birbirlerineaktarmlard, bylelikle tifs hastal savatan daha byk bir bozguna

dnt, sa kaldm diyenlerin ou da savatan sonra Erzurumhastanelerinde ld.Ruslar'n Kafkasya'daki merkez komutan geri ekilmeye karar vermiti,

Sarkam'taki komutanlar ise Trkler geliyor diye tm erza, budayuvallarn derelere dkmeye balamt. Enver Paa'nn gz de buerzaklardayd. Ancak, esir Trk askerlerinden ac gerei renmiler,Trkler'in savamaya hallerinin kalmadn anlamlard. Alman subaylarkorkudan, geriden destek getirelim bahanesiyle savatan kamaya balad.

Geriden destek ayda gelmez. Almanya'nn verdii sz yerinegetirebilmesi iin Romanya ve Bulgaristan'n yol, geit izni vermesigerekiyordu, byk paralar istiyorlard. Avrupa gazetelerinde her gnRomanya'nn, Bulgar-lar'm izin veririz - vermeyiz siyasetleri tartlrken,dalarda 90.000 kiilik ordudan geriye kimse kalmamt.

Ayakta kalan 1.000-1.500 kiilik tmenler can havliyle Sarkam'a saldrd. Sokak sokak, ev ev arpmalar balad. Doymu, snm, uykusunu alm, kaim krkler giyinmi Rus ordusu sava kazandndan, bir tmenden geriye 180 asker,bazlarndan 4-5 kii kalmt. Rus ordusunda savaan zbekTrkler'i, Kazak Trkleri, 100-150 kiilik Trk kafilesini esiralp, daha da souk bir yere, Sibirya'ya srdler. I

Trk ordular, yln en souk gecesi, souk, kurtlar, le kargalar, bitlerve macerasever komutanlara, Allahekber Dala-r'nda, ldrp donarakteslim olmutu.

Enver Paa savala ilgili tm anlar, belgeleri yasaklad. Sa-19

Urlarn, cmlelerini aynen buraya aldm tarihi Alptekin Mderrisolu,Sarkam kitabn yazmak iin ok urar, Alman ve Rus sava tarihibelgelerine bavurur. Rus arivlerinde, Allahekber Dalar'nda donaraklen savalarn fotoraflarn bulup, kitabn sonunda yaymlar.Ruslar kazandklar bu byk sava mttefiklerinden gizler, lngilizler'den,

Franszlar'dan yardm isterler, ay gemeden Ruslar'm imdadna


13/475

ingilizler, tarihinin en byk mekanize leriyle anakkale'ye saldrr.anakkale Sarkam'tan da beterdir, sava sonras Trkler'e Sevr ilanedilirken, Almanya'ya bir iki kk snr dzenlemesiyle yetinilip,

cumhuriyetlerini daha iyi kurabilmeleri iin siyasi, sosyal destek verilir.Biz ise cumhuriyetimizi, her gecesi Sarkam'tan ac dokuz yl sonrabileklerimizle kuracaz. Bu dalarda ko gibi yakkl gen bir nesilbtnyle gitti, geriye televizyonlarda, gazetelerde yakn tarihimizdegryorsunuz, itin, ibnenin, ktnn eline kaldk.

Ve bu yazm Allahekber Dalar'nda ldrarak, donarak lrken,kurtlarn karnlarndan paralad 90.000 Yozgatl, Sivasl, Trabzonlu,Afyonlu, Diyarbakrl askerlerin ruhlarnda ykselen tarihin bu en byk

trajedisindeki muhteem asaleti, inanlmaz kahramanl, Yeil gibi, akcgibi akallara teslim eden devletimize ithaf ediyorum...Avrupa'nn en lks otellerinde vatansevercilik oynayanlar, bu yoksul

halkn bana alikran bakesen tayin eden alaklara ithaf ediyorum...Kars'n, Erzurum'un kylerinden bana acl mektuplar yazan retmen

kardelerim. Bu yoksul halk yalnz, sahipsiz brakmayn, adlarna ne birfilm yapld, ne hikyesi yazld, ne ant dikildi... Sizler, bir bahar gn,Allahekber Dalar'ndan kurt sr stnde buz kristalleri ieklertoplayn, koyunlarnza sokuturun, aralarna beni de koyun...20

Trk'n Trk'ten Baka Dman YokCogito dergisinde Klaus Kreiser imzal bir yaz: "Trkler'de Akl Var m?"bal altnda, Osmanl'nn k dnemi 17., 18. yzylda Dou'ya gezidebulunmu din adam, asker, eli, seyyahlarn Dou gzlemleri sonrasnda

Avrupa'da, Napolyon dneminde balattklar bir tartmann evreniniuzun uzun anlatr. Ksacas, Batllar, Trkler'in dini, mzii, barbarlama yetenekleri, gelien teknolojiyi anlama abalar zerine bir "Dou"tartmas balatr. Bu tartma "oryantalizm"in temellerini oluturur. Bizoryantalizme nefretle baktk, Batl-lar'm Trk dman olduklar iin, biziaaladklarn savunduk. Ezcmle, son ikiyzylm Trk aydnlar,oryantalistlerden nefret etti, ancak, kendi topraklarn, aalarm, siyasi

yaplarn, oryantalistler kadar inceleme, bilimsel alma yapma

zahmetine katlanmadlar!


14/475

Trkler'de akl var m? sorusunu, artk istemesek de biz de, btn dnyada yeniden byk bir rezillik-kepazelik duygular iinde bir dahasoruyoruz. Hrriyet ve benzeri sac holdingci kalknmann gazeteleri

depremden bir gn nce, lkemizdeki ri milyonun stndeki bilgisayar, birmilyon internet kullancsn ve dnya rekoruna ulaan cep telefonutalebini rakamlarla verip, "kalknmann", modernlemenin baars olarak21

zal'dan rendikleri ekliyle, vgyle manete ektiler!Modern toplumun verilerini, imknlarn yaamadan, onu yaam kabul

edip, bilgi ama, elektronik ana atlayabilir miyiz? Hayr. Modern

toplum, iki kere iki drt eder, elma aatan der, su deniz kysnda uderecede kaynar ve yannda krallarn karsnda insan, bireyin sosyalkalknmasn ne kartp, d dnyay, fizik, kimya, matematik veedebiyat, felsefeyle sorgulamaya, ayrtrmaya balayp, byk bir sosyal,fen ve siyasi bilimleri oluturarak bugnk akademilerini, partilerini,devasa teknolojilerini oluturdular.

Bu a, en banda kazma-krek sapan bilgisini son noktasna tadktansonra, "mekanik" bir a balatt, bugnk kendi kendine alandaktilolarmz, dozerler, matbaa makineleri bunlara rnektir. Bizler ise,akademilerimizi, ehirlerimizi, televizyonlarmz, gzlk camlarmz, butopraklarda hi denemeden, onlardan rendiimiz gibi alp, kullanmayabaladk.

te lkemizde sac devletin sac kalknma modeli elli yldr iktidar veelli yllk kalknma masallar krk saniyede yerle bir oluyor. lk olarak,kazma-krek'i kullanamadmz grdk, sonra, planlama,-organizasyon

olarak, yarm saat iinde Da ndirme Tugay'yla E-5'i tutup, profesyonelekipler gelinceye kadar, iki saat iinde onbinlerce doal uzman Zonguldakmadencilerini yreye gnderemedik. Onbinlerce cep telefonu olan ilgili,gya uzman, ilk yardm konusunda hibir ey yapamadn grd.

Deprem rakam bykse de, biz bu rakam, be-alt ylda trafikkazalarnn yeknundan biliyoruz, ama, yine de, bir kiinin parmakesildiinde ne yapmal, omurilik zedelenmeden arabann iinde skanadam nasl kartlmal, bir kurs, panel, retim konusu,

niversitelerimizde, partilerimizde, mfredatmzda yoktur, partilerimiz


15/475

ve niversitelerimiz son yirmi yldr, liklik, eriatlk gibi mezhepselkonular tartr!

zal'n a atlatan bu vahetine tm aydnlar iman etmi, hipnozundan

hl kurtulamamtr, bugn Demirel ve sac zihniyette kendini ifadeeden zal vaheti, bu gz boyamayla,22

bu topraklarn yzyllk insan birikimini bir yana brakp, "ayaktakmn"iktidar yaptlar.

Bu ayaktakmna gazeteler, televizyonlar balayp, bize a atlattlar,bin yllk, ahlki, sosyal, insan ne kadar duygu varsa, hepsini ezip,

paraladlar, yok ettiler. Sadece para kazanmay deil, "kanlsn" dahamakbul, kutsal grdler.Bakn, bindrtyzyldr namaz klyoruz, ama, seccadeye pusula koymay

bir ngiliz tccar akl etmi, ngiliz Kraliyet Ailesi'nden de bu buluu iindl almtr. Bunu biz neden akl edemedik? nk "kasabasndan"kmam insanlar, pusulay ne yapsn, ynlerini, o kk, dar kasabalarndazaten biliyorlar. Ama, 200 yldr, o dar kasabadan, rm ahlktan kocabir uygarla girdik, hl kasabann yn bilgisiyle kblemizi bulmayaalyoruz. Dou topraklarnda iki tane Doulu olmayan halk vardr; biriJaponlar, yzyl nce tm Budist tapmaklarn yakp, yerle bir etti,ikincisi, Israiloullar, ilkin Msr terk ettiler, ikinci olarak, Kuds'...Kzldeniz'de Musa'nn asas nnde yarlan yerkabuu, srailoullarna

yeni bir yn gsterdi. Glck'te alan, yarlan yerkabuklar da, hi deilsebundan sonra, bizim ynmz gsterir!

Kasaba tccar, kasaba mfts bu adamlar, stelik kafatas herifleri,

ayaktakmn iktidar yaparsak, daha ok yz binlerce insanmzn kafatasbeton bloklar altnda krlr!Bindrtyz yldr cuma namaz klarz, kutsal camilerimizde bile her cuma

onlarca ayakkab alnr. Babakanlarn, bakanlarn onca korumasnaramen camilerimizde ayakkab alnmasnn nne geilemedi, bin yldriimizden bir kii kp, ayakkablarmz cami iinde alnmayacak ekildeku-tulayacak bir sistem gelitiremedi. Eskiden kasabamzda herkesinayakkabs, kimin ne giydii, o dar kasaba evreninde belliydi, imdi

kalabalklatk, byk yaplar, kitleleri, organize etmek, lkclk,


16/475

milliyetilik... dokuz k gibi kasaba zeksyla zmlememiz mmkndeil, Trke yaasayd, dokuz a bir de depremcilik maddesini ekler,on kla lkeyi yine kurtarrd.

Trk milliyetilerinin en kutsal ismi Gn Sazak ailesinden23

Fenerbahe Bakan Gven Sazak'n inaatlar altnda binlerce insan kald.Hadi, televizyonlar, gazeteler bu isimlere bir kk eletiri getirsinler,hayr, krk televizyonun sahipleri de bu ayaktakmnm ortaklardr!imdi de, biimsiz kfrlerin, babo serseri isyanlarn enkaz altndakaldk, herkes geliigzel kfrediyor, krk televizyondan bir tanesi

yklann "sac ahlk", felaketin "sac zihniyet" olduunu gstermemekiin, kk bebelerin lm grntleriyle kendilerini saklamaybaaryorlar!

lk iki gn felaket grntlerine ramen endie, panik duymamam ve hialayamamarn, ben sapk mym, doktora m grnmeliyim, gibi duygulara

yol at, sonra, Diyarbakrl yoksul bir kadnn, plak ayakl bebeinikoltuunun altna alp, bir naylon torba arpa ehriyesini kampanyayabalamas, Yunanl kzlarn kan verme grntleri. Dnya atletizmampiyonasnda tm dnya sporcularnn, stadyuma giren Trk ekibiniayakta alkladn grnce, tellerim koptu ve hngr hngr alamayabaladm.

Evet, alayacamz nokta, insanln blme, yardmlama, insan olmanoktasnda balyor, trafik kazalarndan, gneydoudan, ikencelerdenlme katlanma becerimiz ok bym, ok sava, cephe grmkomutanlar gibi duvarla-mz, ama, Yunan, Msr, mezhep, din, smf

demeden, byk bir galaksi evreninde birbirimizin elini tutmayaaltmz o anlar, ite, dudaklarmz kurumu beklediimiz, o sarlma!Blmeye ve yardmlamaya "az"! Felaketler sonras deil, her zamanite bu almz gidermeye alyoruz. Evrende bir toz zerresi gibidnya kabuu stnde insan olduumuzu, kasabann ayaktakmtccarlarna, holdinglerine, kurumlarna yzyldr anlatamyoruz; bizi,Diyarbakr'a, bizi Yunan'a, bizi gya Trk'ten baka her eye dman

yapanlara anlatamadk!


17/475

Yllar nce annem ldnde de byle olmutu, yzlerce insan basaldiliyor, ben hibir ey olmam gibi gmleimi tlyor, souk, duvar gibisuratla ayaktaym. Ne zaman ki,

24ailemden babam, aabeyim, "annemiz ld" dediiudc, yeti g yrtan birferyatla kendimi kaybettim.

imdi, on binlerce basal mesaj; klm kprdamyor, naylon sidiktorbas yzyle Ecevit'i, Baheli'yi, Ylmaz' rezillik, kepazelik duygulariinde izliyorum. Tarihimizin en byk felaketi olmu, siyasilerdenbasal mesajlar arma gidiyor. imdi diyorum, zihnimden

geiriyorum, Kazm Kara-bekir Paa, Mustafa Kemal, Rauf Orbay PaaTV'ye kp, "bamz saolsun" deseydi, ite bunu dndmde zrl zrlalamaktan kendimi kurtaramyorum, diyorum ki, Karabekir Paam, OrbayPaam, ite alevin, bin bir yoksulluun iinden kurtardn halk, bu zalvahetinin srtlanlar, holdingleri, paralad, bitirdi koca lkeyi!..

Kardelerim, milletimize, halkmza, basal dileyecek hi kimsemizkalmamtr, hepimizin ba saolsun.

Milletlerin karakterleri, byk k ve ykseli anlarnda ortaya kar.te devasa bir k annda, "sac zihniyetin" kadrolar, memurlar,televizyonlar, ahlk! Trk tarihinin 12 Eyll'den bugne yirmi yl iinde,nce lkemizde i sava, sonra Gneydou'da otuz bin l, sonra onbinlerce insann ikencede ldrlmesi, sonra Susurluk, sonra Bulgaristangleri, sonra Irak'tan kaanlarm yollarda telef oluu, sonra, bir ve ikiBosna ve Kosova mezalimi, hepsini grdnz, getiimiz yirmi yl size,"sac" ahln, ayaktakmnm iktidarn, devlet oluunu, ideolojisini de

retemediyse, baka hibir g, sizi kurtaramayacaktr!Bir yerlerde hl "sac devleti" sac kadrolar alklyorsanz, gidinstadyumun yannda alm, Sedat Peker deprem yardm adrnda mehteralp yardm eden lkclerin yanma!

Mandann suya sarken kard sesten beter bu insanlarn suratlarnyalayn, doymayn, bir daha yalayn!..Saclk tarihinin en byk uursuzluu, halklar dman klan, lkelerizehirleyen en ar siyasi radyasyondur, bu yzden suratlar, yabani bir

kara kzn ayak trnaklarna benzer, bu-


18/475

25

nu, bu topraklarda benim kadar dile getiren yazar yoktur. nk

saclam insan, fke, panik, kargaa, tela, yaamaz, tm bu duygulannormal insanlar yaar. Saclk hayra almet deildir, felaketlerinfelaketidir. Otuz bin kiinin lmn dahi senaryo olarak grrler.Belleklerini uyaracak hibir facia, eylem tr yoktur, boynuz darbeleriylekendilerini savunurlar. nk sac insan, yaamak iin hayvan gibi srekli"unutmak" zorundadr, iman, unutmadr. Lidere, davaya, zal'a, Trke'e,Demirel'e ballk, aslnda "dnyay unutma" eklidir. Darda olupbitenler, zihinlerini hi megul etmedii iin, d dnyada olup biten byk

felaketler dahi zihinlerinde iz brakmaz. Bir mddet sonra hafzalarndansilinir. Bitii olmayan bir sersemlik halidir saclk, d dnyay birryaym gibi grrler. Saldrganlklar, znt duyduklar, lkelerini oksevdikleri iin deil, "ryalar" bozuluyor, otladklar imenlie, yoncalabaka glgeler giriyor diye, insan haklarna, tartmaya, eletirmeye,bilime dmandrlar. Yirminci asr Trk asr olacakt, ite felaket asroldu.

On yedi yandaki gen kzn uyurken, salarnda unuttuu tokas, betonblokun sert hmyla kafatasma demir ivi gibi saplanmas, onlara sorsak,Tanr'nn bir cezasyd. Vicdanlarmz utanmayacaksa, bu bedenleri nedentayoruz, Avustralya kylerinde yer arayalm kendimize... Bin yltrksn syledik ama "bir kazmayla bir krek" alp mezarn kazamadk,bok torbasna dnm vicdanlarmz utanmayacaksa usuz bucakszokyanus adalarna siktirolup gidelim.

Yere ge yemin olsun, o sa tokalarnn intikamn alacaz. Bizi, artk

bitmi tkenmi vicdanmz deil, duygusu yaatacak. Gtlerinde aslkuyruklar ekip, omurilikleriyle dar kartana dek, hurdayz.Mteahhitlerin, siyasilerin gzbebeklerinin oyuklarnn iindehamambceklerini tam dibinde ezip, paralayana, o gzleri kapkara birleke yapana kadar hurdayz.

Kardelerim, o melek gsl gen kzlar, o incecik biimli, renkli satokalarm ayn sahillerde takp, deniz suyuyla sevitikleri, oynatklargnleri grene kadar, hurdayz.

26


19/475

Keke, yerkabuu yarlp hepimizi iine alsayd, tabiatn koynunda hepimizml ml uyurduk, sonsuza dek. O akal, srtlan mteahhitlerin beton

bloklarndan kefen olmaz, ey lkemin gen kzlar, ku yzl ocuklarkalkn ayaa! Gn birlik, beraberlik gnym, beyanat veriyorlar,yeterince birlik, beraberlik olup kan kustunuz, sizle neden birlik olalm, bubarsak yiyici, beyin emici yz binlerce ahlksz, vahi herif devleti

ynettii mddete hangi beraberlikmi bu, bizi de mteahhit misanyorlar. Ta stnde ta kalmam, daha byk gaddarlk higrlmemi, ldrmenin bunca sapkas, zebanicesi grlmedi ve hepsisac zihniyetin ideolojilerinde, holdinglerinde, televizyonlarnda

baryorlar: Birlik olacak myz? Elinizden ne gelir artk, beton blokkefenlerinin stne tane de bayku dikmek, ite salk bakanbaykutan beter. Dnyadan akan yardm paralarn gren mteahhitler elovuturup, ekonomi yeni paralarla canland, yaplacak yz binlerce ev vardiye demeler vermeye oktan balad. Kesimhaneler-deki kuzular dahaansl.

Kardelerim, maherimsi o yer kbus deildi, lkemizin, sanayilemeningzbebei, akamlar, denizin ve takmyldzlarnn ve dalardan esenrzgrlarn sevinle dinlendii o yer, saclara gre, bizi ktlklere karkoruyan balayc Tanr'nn iblis, cinleriyle bizi cezalandrd yer! Tanrbizi cezalandrmak iin sac mteahhitleri mi seti, Allah'n arslan,Malkoolu artk mteahhitler mi?

Sac ahlkn ta kendisi bu akallar!. Ceset kokularna musallat olanakallar devlet kadrolarna yerletiren lkemin "imanl" "milli" nesillerin

yzyllk mcadelesi, imdi byc, mneccim din adamlarna, liderlerine

sorsak, bir yandaki ocuklarn kafasna korkun betonlar indirmeleri,Allah'n bir cezas. Allah neden artk azraillerini milli eitim, BayndrlkBakanl, ya da camilerden seiyor?

akal, kurt, akrep, solucan kanyla bym saclar, tm bu hayvanlarnkarma organlaryla karm, klktan kla giren siyasileri, medyaclar,Gneydou'da, Susurluk'ta da, yerkabuu yarklarndan daha ar bu enkorkun beton stunla-27


20/475

r on yedi yandaki gen kzlarn stne indirirken, siyasi liderler, "Neyapalm Allah'n afeti, devlet her bir yurttaa mifer mi datsn"diyorlar!

Kafataslar, gencecik ocuklarn, bir gvercin yumurtas gibi krlrken,sac devlet ve onun uursuz lideri, uykusuna, azmanlam burundeliklerini tm lkeyi yutacak kadar ap, bir eliyle de mumyalanmkulaklarn kayp "stesinden geliriz" diyor, ne yapalm, bu hayvanlarnbeslenme alkanlklar byle. Tarak dilerindeki akla gk altnda,tek yana gl yapra gibi kokmu bebeleri, tek aya para para ezilipmorarm gen kzlarn, kopmu organlarn kurban diye veriyoruz, "birlikve beraberlik tanrs" adma...

Bu milli korkuluu ayakta tutan gizli direkler, Sabanc, Ko, rtkler,holdingler, bebeklerin azndan yzyldr st emmekle doymuyorlar,rtk'n Ankara'daki Bayndr Hastane-si'nde tek bir depremzede yok,kapdan kovuldular. Kameralar gsteriyor, enkazn beton deliindenalayarak kan kk kz, "Amca amca kardeim ld, amca amca ne olurannemi de kurtar," diye korkuyla baryor. Ceset kokular holarna gider.Tkabasa yedikten sonra, l srtlan gibi ceset kokusunun hayaliyleuyurlar. Kk kardeim, kes sesini! Annenin cesedi, sac ahln azndabaldan zamklaana kadar, yemek zorunda devlet!

imdi ld m otuz bin insan, gen kzlarn sa tokalar, okuluna yenihazrlanan ocuklarn resim defterleri artk olmayacak m, deniz kysndaalkalanan sular artk seyredemeyecekler mi? Denizlerin iindeki balksrlerini, usuz bucaksz ovalardaki koyun, kuzu srlerini yamalayan,talan eden de onlar deil miydi? Dadaki iki obann stne milyarlkhelikopterleriyle otuz bin kiilik asker kuvvetleri ullandrp, dan

banda birbirlerine kerpi damn altnda sarlp uyuyan zavall insanlarn,yastklarn, yorgan ilerini dahi kamalarla, baklarla delik deik edenbunlar deil miydi? Gecekondusunda, atlyesinde, niversite kapsnda, on

yedi yanda gen kzlarn gslerinde bitmeyen bir korkulu rya gibireklenen, bu yzbinlerce delirmi, sac, yazar, gazetecisi,

partilisi iirilmi borsalar, manyaklk, delilik, aptallk, canilik kusan, alev,rmlk pskren gzlerin sahibi bu insanlar deil miydi?


21/475

Maarallam srtlan delegelerle doldurulmu partilerinde milyonlarcaminicik iek tozunu, ancak amur yapmak, bu amurdan ideolojiktabletler yapp, yzlerce niversitede, on-binlerce ilkretim okulunda,

krk televizyonda minicik ocuklarn beyinlerine tka basa dolduran bunlardeil iniydi?Dnyann daha hi kullanlmam, denenmemi, en pahal teknolojik

silahlarn, joplarm, ikence aletlerini, henz piyasaya kmadan,Amerika'dan, alklarla, vglerle, kalkmyoruz masallaryla Trkiye'ye, buhalkn milyar dolarlaryla getirip, yoksul halk paralayanlar bu insanlardeil miydi? Emniyetin damndan atlad diyen resmi rakamlara greyzelli, sivil rakamlara gre ikibin kiiyi intihar ettirenler, bu adamlar

deil miydi?Masallarmzda tandmz en byk korku "gulyabani" idi. Gece, irisuratl, arafa sarlm bir heyula karabasan gibi gelirdi. Artk yunusbal kadar neeli ve sessiz ocuklar, dnya tarihinin en byk canavarngnlerce televizyondan izliyor. Beton bloklarn ene kemiklerini krd,onluk demirlerin az boluklarndan dillerini ortadan yarp getii, havaalamayacak kadar darack enkaz altnda, kendi nefeslerinin bir mddetsonra dnyann en ar zehirli otundan daha hzla kendilerini ldrd,kurtarmak iin abalatmaya alt ayak bileklerindeki kemiklerinibetona demire kemirtip, ke-mirterek kemiklerini, bedeninden kurtulmayaabalarken, artk korkudan solumay unuttuu... Demirlerin, camparalarnn karnlarnn bo barsaklarn deip, etten lehim gibibirbirlerinin barsaklarna, suratlarna banp kilitlendikleri o anda, imdatseslerini slks hrltlarla, ilik dahi atamadan boularak ldklerim...Batakla gmlen ylanlar gibi, beton bloklarn iine gmlp, gecenin en

gzel uykusundan, gmldkleri ta bloklarn iinden, insanln hibirmucizesinin artk onlar kurtaramayacak olmas... ayn ta blok altndaezilip, kars, ocuu, birbirine kucanda bulanm, yar me~

28

29


22/475

lek ezii, yars kadnnn yz paraya krlm bacak kemikleri, yarskafatasma karm, ocuunun kkrdak elleriyle, bir insan bulamacna

dnt, o yerde, daha canavarca, onbin-lerce insan nasl telefedebilirdi, bunu bu sac partiler, mteahhitler, holdingler dnda kimsebaaramazd. Bir labirent mi vard, bir koridor mu hayatlarnda, imdimezarlar bilmeceler bilmecesi, karncalarn bile yuva yapamayaca kadarpestille-mi ta blok aracklar onlara dinlerinin, devletlerinin,mteahhitlerinin, basever dayanmasnn bir armaanyd!

O karnca yuvalarn da dnyaya daha fazla rezil olmayalm diye, okgrp, kurtarma ekiplerini kovdular! Bebelerin krlan kafataslarndan

byk scakla yumurta ak gibi akan beyinlerini tm kameralar grp,lkemizi dnyaya rezil ettiimiz iin devletimizden zr dileriz. SaynDiyanet Bakan, gen kzlarmz on drt yanda gecenin bir yarsnda,tesettre uygun olmayan grntlerle beton bloklarn altnda erik kadarmemelerini tm dnya televizyonlar grd iin sizden de, dininizden dezr dileriz. Sayn mftm, cesetlerimiz, ar scak altnda ryp,morarp, pelteletii ve elle tutulmaz hale gelip, yardmsever dualarnza

yetiemedii iin, sizden de, dininizden de, zr dileriz!

Kemalizmin Yan EtkileriMustafa Kemal kahraman bir devrimci ve Cumhuriyet'in kurucusudur. Srfbu ynyle hayranlk verici bir lider ve her trl tartmann stndedir.Ancak "Zeus" deildi. Mustafa Kemal bugn yaasayd, Kemalizmi zararlcemiyetler iinde sayard, nk kemalistler, 1960 htilali, 12 MartDarbesi, 12 Eyll ve son olarak 28 ubat gizli darbesiyle ynetime drt

kez el koymu, drdnde de cumhuriyeti, tarihi, lkeyi, ilkokuldanniversiteye, harp okullarndan tp fakltelerine tek adam mitolojisiyleaklamaya mecbur klm ve hibir reform gerekletirememi,"yukardan emir ve talimatlar" dnda hibir varlk gsterememilerdir.

Kemalistlerin tm darbe giriimleri burjuvann iine yaramtr. Ve herkemalist darbe; okumu aydn kadrolar ya tasfiye etmi, ya susturmu, yada onlar tedirgin bir sevgi gsterisi ovuyla ypratm, pasifize etmitir.


23/475

Ve yine 28 ubat gizli darbesiyle okumu solcu aydn kadrolar,kemalizmin peinden koarak bir kez daha intihar etmiler, eriatpskrtmek dnceleri, avuntular olmutur.

Kemalizm hastaln hep birlikte amak zorundayz, bu darbelerin sonugelmeyecek ve bu insanlar lkelerini sevmekten geri kalmayacak. Velkelerini seve seve her defasnda bu

30

31

hale getireceklerdir. Paranoyalaan bu sevgiyi, bunaltc sadiz-mindenabucak ayrdetmek zorundayz. Bu yzden onlara Kral Lear'm yalakakzlar gibi "ya eken" burjuva ve holding aydnlar gibi deil, kardee,erkeke karlarna kp, Kral Lear'm tek gereki kz Cordelia gibisouk bir onurla gerei yzlerine kar sylemek zorundayz..

Hi kimsenin baka da ans yoktur. Bunu, bu gzel Cum-huriyet'innderi Mustafa Kemal ve bu gzel topraklarn onurlu gelecei iinbirilerinin, hepimizin yapmas gerekir.Velhasl kemalistlere bir ift lafm var.

Mesela zmir ktisat Kongresi'nde alman kararlarn dnceleri tekbana Mustafa Kemal'in deildi, o dnceler bu topraklarn aydnlartarafndan otuz-krk yldr tartlyordu. Mesela Mslman Trk zengin

yaratma fikri, Merutiyet'ten beri vard.

Mesela, Reji daresinin kaldrlmas fikri merutiyetilerindi, ancaksavalar araya girince kapitlasyonlarn kaldrlmas Mustafa Kemal'ekald.

Mesela Harf nklabm Mustafa Kemal icat etmedi, ilk alfabe deiikliiAzeriler'den geldi. Sonra Enver Paa Osmanlca'ya sesli harfleri soktu,

yani fonetik alfabe Trke'ye uygundu, uyguland, Osmanl aydnlaralfabeyi uzun yllar tartt.


24/475

Mesela, Klk Kyafet Kanununu da icat eden Mustafa Kemal deildi. II.Mahmud'dan o gne yrrlkteydi, saray, asker oktan devrimci yenilikler

yapmt, Mustafa Kemal bunu da kkl bir zme soktu.

Mesela ziraat faaliyetlerini de balatan Mustafa Kemal deildi.Abdlhamid dneminde tarla-tarm almalar aydnlar tarafndan en oktartlan konuydu. Cumhuriyet gnlerinden ok daha ileride tartmalar

yapld. On binlerce kyl dergisi tek tek kylere gnderildi. Hatta, kye,Anadolu'ya gitmek fikri byk siyasi oluumlara, akmlara yol at,temsilcileri byk apta dergiler kardlar.

Orman iftlii, Atatrk'ten nce de vard, bunu da adam eden, ekipeviren Mustafa Kemal oldu.

Mesela bakentin Ankara olmas fikri de Mustafa Kemal'in32

deildi. Osmanl aydnlar iinde Anadolucular grubu vard. Mustafa Suphide bu gruptayd. Konya'nn bakent olmasn talep ediyorlard. Bu fikri deMustafa Kemal devrimci kimliiyle hayata soktu.

lgin olacak ama olsun, bir fikirdir renelim, mesela, Mi-sak- Millidncesinin olumas da Mustafa Kemal'e ait deildir. Misak- Milli, yanimilli snrlar fikri son yzylda doup geliti. Osmanl'nn son asrnda askeralnabilen, vergi toplanabilen topraklar kendiliinden Anadolu olarakbelirdi, nk bakalar vergi vermiyor, asker vermiyordu, grld ki vergive asker Anadolu'dan geliyordu, ve byk bir ksm da bugnkharitamzn dnda kald.

Mesela, dil, tarih, Trk kltr ve kurumlar fikri de Mustafa Kemal'indeildi. Osmanl aydnlar tm bu konularda ok uzun tartmalar

yapmlar, tarih almalar bilimsel eserlerini vermeye balamt.Gerek o ki, Mustafa Kemal bu topraklar zerinde yaplm fikrtartmalar en yakndan izleyen adamd, takipisi ve devrimcisi oldu.

Peki neden imdi, ilkokuldan niversiteye Mustafa Kemal'i tek adamolarak okutuyor, arka plandaki bu aydnlar- tartmalar es geiyoruz.

Ve neden drt defa darbe yapan kemalistler, Mustafa Kemal gibiokumuyor, tartmyor, idareyi ele geirdiklerinde, baretmen gibideil, emir ve talimatlarla lkeyi ynetmeye alyorlar?


25/475

Ve neden, Abdlhamid'in diktac ynetimine ramen asker kadrolar ikibyk devrimci kuak kartt. Birinciler, merutiyeti ilan etti,ttihatlar Birinci Dnya Sava'nda heba oldular, Ittihatlar'm B takm

saylan Kuvay Milliyeciler ise hem stikll Sava yaptlar, hemcumhuriyeti kurdular.Ve neden cumhuriyet kadrolar kulluk-klelik dzeni hanedan

devirdikleri halde "devrimci" bir kuak yetitiremedi? Ve Osmanlpaalar, analarndan kul-kle domulard, onlar iin eref, padiah iinalmakt, dnyay byle okumu, byle anlamlard. Buna ramenpadiaha bakaldrdlar. An- ... 33

cak cumhuriyet kadrolar, Mustafa Kemal'in sayesinde analarndanyurtta dodu, hi kimseye boyun emeleri gerekmiyordu. Ama neden,cumhuriyet kadrolar siyasi liderlerine tapman, ibadet eden kadrolarkard?

nk ttihat ve Kuvac kadrolar hayat sava meydanlarndarendiler. 57. Alay gibi meydanda savaacak tek bir adam kalmad. Emirverecek, talimat verecek kimse yoktu, kendileri ayaa kalkt, kendileriuygulad. Al kendileri ekti, lme kendileri yrd. Bu yzden lgnlargibi okudular, lgnlar gibi savatlar, tarttlar.

Cumhuriyet kadrolarnn emir ve talimat verme lksleri yoktu,meydanlarda kendileri ld, tarlalarda kendileri alt.

Oysa, bugnn kemalist kadrolar, o gnn savalarn dahi bir tiyatro,bir sinema, bir roman, bir iirin estetik becerisine getirmekten yoksun,okumuyorlar, tartmyorlar, marlarla ayaa kalkp, yoksul milyonlarn

nne geip emrediyorlar. Kemalist kadrolar lojmanlarndan kmyorlar.Ve kemalist kadrolar Mustafa Kemal'den bugne dnya devletleri iindesilaha en ok para deyen insanlar oldular.

Anadolu topraklarnda r aan Mustafa Kemal'in dnceleri,kemalistlerin elinde ta bir baltaya dnyor, kulluktan yurtta

yaptklar insanlarn balarna iniyor... Ve yalnz onlar alklayan: KoHolding ve Aydn Doan'm militan-ke-malist ekranlar. nsana ldrtc biraka gibi geliyor.


26/475

Ve Ko Holding ve Aydn Doan da iyi biliyor ki, Kemalizmi var edenduygu: Galeyan kltr. Holding ekran ve yazarlarnn gazyla halk, elineAtatrk posterleri alp sokaa dklyor. ova dnen mitingler,

balar, dller. Galeyan kltr dnya stnde en ok Kuzey Kore, Irakve ran'da yayor. Bir de bizde. Galeyana ancak, beyni ocukluundanberi ykanm kitleler gelir.

Kemalist galeyanlarn tipik zelliklerini de reniyoruz; msaade edilmibir galeyan. Yani isizlik, alk zerine sokaa kmak yasak. Ama, bayrak,Atatrk denilince, serbest. Sindirilmi halk, kimlik gsterilerine davetediliyor.Ve bu topraklar stnde halk, hayatnn hibir yerinde

34

"yurtta" olamyor. Yalnzca galeyana geldiinde "yurttalkla"dllendirilip, vgye deer bulunuyor, ba okanyor.

Her eye ramen kemalistler "saf" insanlardr, eletirmenlerin Kral Leariin syledikleri gibi, "Yce bir ruhla ocuksu bir dima birlemitir.Duygu bakmndan bir dev olan Lear, kafa bakmndan gelimemi bir ocukgibidir".

Siyasetin binbir cilvesinden habersizdirler. Her defasnda "zoraki"metotlar bir ncekinin ayns olarak kullanrlar. Her defasnda nedenseKo Holding ve Aydn Doan tr burjuvalarla uzlarlar. Kararlarn zorlakabul ettirebilecekleri ynetici snf her zaman bulmulardr. Sert biriklimde zor bir hayat yaarlar ve kendilerini anlamayanlar toplum dnaatarlar. Hiyerariyi reddeden her trl fikre kardrlar. Kemalistlerhenz . yaayan, hayatta olan bir nder kartamamlardr. Sivil hayat

denildiinde akllarna balk avlamak, apartman nndeki baheyidzenlemek gelir. Adaleti, sorgulayarak, aratrarak, tartarak deil,dorudan salarlar. Sosyal hastalklardan byk endie ve zntduyarlar, ancak, zm iin sosyal mant allak bullak eden emirlerdnda ellerinden bir ey gelmez.

Kemalistler Kral Lear gibi, padiah gibi, lke topran tapulu mallar gibigrrler. Dnya edebiyatnn bu nl klasiklerini yz defa okuyun. KralLear, lke topran kzlarna paylatrr ve bunadmda yanldn,

aldatldn delirerek barr.


27/475

Lear, kzlarna lke topraklarm datmsa, bir daha hangi hakla onlarkallelikle, sevgisizlikle sulayabilir?

nk, sarayn iinde kzlarndan kendisine sevgilerini dile getirmelerini

ister. Yalnz Cordelia drst davranr. Babasnn sevgisine ov ve gsteriuruna ikiyzllkle cevap vermez. Sessiz bir gururla babasna "hi" der...Kemalistler, her darbe ncesi ve sonras, halktan ve medyadan, aleni

sevgi gsterileri ister. Ve Ko Holding ve Aydn Doan tr kurumlar, KralLear'm yalaka kzlar gibi sevgilerini mararak, bararak, gsteriylesunarlar. nk, onlar lke topraklarnn yal paralarn oktankapmlar, bunam babalarm "idare" etmektedirler.Oysa Kral Lear' gerekten seven yalnz Cordelia'dr. Sevgi-

35

sinden emindir, ikiyzl riyakr tavra girmez, midesi bulanr..Bir lkeyi ynetecek insanlar, devraldklar topra yalakalk

gsterileriyle ynetemezler. Cordelia gibi soylu, onurlu insanlar, otopraklar stnde krallk sreceklerse, babalarna gsteri olsun diye yzvermezler...

Kemalistler sk sk medyadan ve halktan Kral Lear'm riyakr kzlarndanistediini isterler: Sevgi. Bunu en ok Ko Holding ve Aydn Doan trburjuvalar ve onlarn aydnlar fazlasyla verir...

Biz vermeyiz, vermeyeceiz... nk bizler, Mustafa Kemal'indevrimlerini, tarihimizin en byk devrimi gibi grmekteyiz. Ve MustafaKemal ile hanedanlk, halkn eline gemitir. Kral artk halk seecektir. Bu

yzden hibir "kral" tanmyoruz. Tanmayacaz. Bu aalk sevgigsterilerine pabu brakacak lke ve memleket sevgimiz yoktur...

lke sevgimiz, bamszlkla, onurla, direnile, soylu bir adaletduygusuyla olur. Yalakalarn lke sevgisi, lke topraklarndan kopardklar,kopartmakta olduklar ball, yal paralarn hatr iindir.

Ve kemalistler, tarihin bu en byk oyunlarndan biri Kral Lear'de olduugibi, bu numaray yerler.

Ve bu oyun her defasnda yine oynanr, Kral Lear, kpre-rek, delirerekbize "hain" diye barr...

Boksullar


28/475

amzn nl bilimadam Erich Fromm, Sahip Olmak ya da Olmak adlkitabnda pazar ekonomisi karakter biimini anlatr, ksaca, "pazarkarakteri" der adna. Karanlk ruhlu, ta yrekli, ancak gsterili kravatl

bu insanlar yle anlatr:"Yani insan kiilik pazarnn mal olmu gibidir. Kiilik pazarnndeerleme ilkeleri asndan mal ve eya satlan piyasalardan hibir fark

yoktur. Tek deiiklik ilkinde kiiliklerin, ikincisinde de mallarn satlyorolmasndadr."

"Yani, insan kiiliine verdii deer, mala verdii deer gibideitirilebilir, olmas."

"Pazar karakterinin en st hedefi, kiilik pazarnda her koulda baarl

olmay salayacak olan, kaytsz artsz uyumu salamaktr. Bu tiplemeiindeki bir insanda tutunaca, deimeyen ve kendini sayabilecei birego ve bir benlik bile yoktur. nk pazarda her an yeni bir benliebrnmek zorundadr."

"Bu karakter, her an srekli bir hareket iinde olup, her eyi byk biracelecilikle halletmekten baka amalar yoktur. Onlara neden acelecisinizdediinizde, 'daha ok kiiye i yeri salamak' veya 'firmann retiminiarttrmak' szleri olacaktr."

36

37

"Bu tiplerin byk ve srekli deien bir egolar vardr ama hibirinin birbenlik ve btnlk duygusu ile kendilerine zg bir kiilikleri yoktur.Bunun nedeni, bireylerin benliksiz birer ara gibi dnlmesi vekiiliklerinin brokratik ya da ekonomik byk glere bal olmasdr."

"Pazar karakteri, sevgi ve nefret duygularndan yoksundur. Bu aradasoru sormak, ya da kendini baz duygulara kaptrmak, ileyiibozacandan bunlara o byk ileyi iinde yer yoktur."

"Pazar karakteri ne kendisine ne de dier insanlara yaknlk duymad

iin, hibir ey onu ilgilendirmez. Bu insanlarn elinde nkleer felaket,


29/475

evre kirlenmesi olmasna ramen, bu olaylara kar ilgisiz veduyarszdrlar.""Duygularn yitirilmesi bu karakter biiminin olaylara kolay ve pratik bir

gzle bakmasn salar. Onun iin nemli olan prestij ya da baz eylerikullanarak konforlu yaamaktr." Onlarn dostlar da eyalar gibidir.Yzlerce mimar, mhendis, gazeteci, Amerikal zerinde yaplan bu

aratrmann en hazin yan ise udur: Duygular srekli yararsz, engelleyiciolduu iin duygular dnyas ksr braklmtr. Ve ocuk aamasndakalrlar duygu asndan.

Bu karaktere sahip insanlar, Aydn Doan, Serdar Turgut, Hakk Devrim,Aye Arman, Glay Gktrk vs. en adi mzik biimlerinden ok abuk

etkilenirler, bu karaktere sahip insanlar, Saadettin Teksoy gibi arlatantr cinci, hocac tiplerden aniden etkilenirler. nk zeklarduygularyla ayr ynde ilerlemitir. Erturul zkk'n neden pop sevdii,Demi-rel'i, Tansu iller'in neden en yakn siyasi arkadalarna eya gibidavrand, Rahmi Ko'un ikiyzellibin aac bir rpda neden kestiinianlarsnz.

Ancak, bu duygusuz insanlar yalnz deildir, onlarn duygusuzluu birbaka kesimi lme mahkm etmitir!..

imdi de iimizde milyonlarcas yaayan, ama fark edip, adam gibigremediimiz yoksul bir kesimden szedelim. Tandmz yoksullardandeildir bu insanlar, karn doyurmak hi zlmeyecek bir sorundur onlariin. Talihsiz bir yldz38

altnda domular. Aile fertlerinin hibirinin namuslu bir yz kalmamtr.

Ahr bozmas evlerinde ne souun, kn, ne de aile fertlerinin dahilmlerinin farkndadrlar. Yoksulluk babadan oula miras gemitir.sizlikleri de! Ellerinden hibir i gelmez. Lo klar, krk camlar, yalkilimler, derme atma sobalar, bulak suyu orbalar ve erden-pteneyalar iinde yaayp giderler. Tm bunlardan znt, keder, gzya,szlanma, ar-sz duymazlar, kzlar kerhaneye dse dahi... mrboyukadnlarnn dzgn bir earb, etei, erkeklerin dzgn bir ileri hiolmamtr. Getir, gtr, kaldr, topla gibi yarm yamalak yardmc ileri

igdyle yaparlar ve hep byle yaarlar. ehrin kusmuu yoksullar ise, bu


30/475

insanlar kusmuun ac sar suyudur. Bir tek gn gazete okuduklargrlmedi. Televizyonu dahi meraktan deil, orada durduu iinseyrederler. Onlar iin hayatta hibir ey arpc, artc, yadrgatc,

garip deildir. Khnemi sandallarnn srekli su almasndan hi endieduymazlar, boulduklar, hastalandklar, hayatn n grmeden yavayava ldkleri evlerinde hibir bart, art, endie yoktur!

Dondurucu rzgr altnda, pten yiyecek toplayan insanlarn dahiumutlar vardr. Bu insanlar da pazardan rm, bozuk yiyecekler toplarama, bunu bir i, bele, kelepir, ucuz olduu iin deil, hayat hep byle biri olduu iin, gndelik hayatn gerei gibi yaparlar. Eski Hint masallarndadahi yoksullarn gzlerinde bitmekte olan kandil gibi onurlar vard,

ama bu insanlara para verdiinizde alrlar, "Niin veriyorsun?" diyesormazlar. Vermezsen szlanmazlar. Dilenci, apulcu, toplayc bir haldeama srarla bir aile grnts iinde abalarlar. Kurban Bayramnda dahiuzak semtlerden bu insanlara, et-kol, bacak, but deil, barsak, iya, yada hayvann bacaklar-kellesi gibi yerleri kurban diye balanr.Aalanmaktan rahatszlk duymazlar, kovulmaktan, siktiredilmektengocunmazlar. Kimsenin iine derdine karacak takatlar yoktur, kendidertlerine dahi. Sistemli bir ekilde alarlar, ancak hrszlk gibi almadeil, akta grdklerini alma detleri vardr. nk bir hrsz iin gereklicesarete ve zekya sahip39

deildirler. Onlar asla etrafa bakarak yrmezler, balar nde ve bykbir dalgann stnde srklenmi pm gibi...

Hastanede altm yllarda bu insanlar daha yakndan takip ettim.

Mesela herkes musluk, yiyecek, deterjan gibi ele avuca gelen eyleralarken, bu insanlar, paralanm kasalar, hibir ie yaramayan mukavvaparalarn arrlar. Deerli eyleri sevmediklerinden deil, riski gzealmadklar iin. Se-kiz-on saat hibir i yapmadan bir sandalye stndekprdamadan ve srekli ekmek yiyerek otururlar. Ancak, hayal kurmamakiin o sekiz saati de, sandalyenin neresinden gcrt geliyor deyipgeliigzel tamiriyle geirirler. Sonsuza kadar makarna, bulgur yemektenbkmazlar, o elimsiz vcutlaryla, nlerine be tabak bulguru koysan,

beini de yerler, hibir yemee souktu, scakt, diye bakmazlar.


31/475


32/475

iin kan vermek gibi kenarda biriktirdikleri kk paralar gibifedakrlklar asla yapmyorlar. Ama yine de birbirlerinden aslaayrlmyorlar, inatla aile grntlerine bir zeval getirmiyorlar.

Ve zamanla inandm ki, nasl bir hayvann lm o kadar trajik gelmez isebir insana, hayvanlam bu insanlarn lm de trajik gelmiyor bize. Onlarkrlemi av kpekleri! Sokaklarda bulduklar al rpyla, ya da kkkomilik, getir gtr ilerle karn doyuruyor, bu aptalca, amaszca

yaamlarn farknda olmadan gidiyorlar.nk bu insanlar, umudu kendileri kaybetmedi. Kendileri kaybetmi

olsalard, bir umut, onu arayabilirlerdi. Umudu babalar kaybetmiti, vebabalarndan aldklar tek miras: Kaybedilmi umut, yani ebedi umutsuzluk.

Bir gn sokakta dost olduum balici bir ocuun ailesiyle grmek zereAkdere semtindeki evlerine gittim. nsan maymunlarla, kpeklerle dahikonuabilir, ama bu insanlarn azlarndan iki saat boyunca tek bir cmlekt. Kzlay'a ocuklarn bulmak iin inecekleri iki dolmu parasolmadn sylediler. Birilerinin, ocuklar yznden yldrm gibi stlerinegelmesinden rahatszlk duymuyorlard. Aile ii bir dertle,41

televizyon seyrediyormu gibi ilgileniyorlard. ocuklarnn durumudolaysyla birileri zlp kendilerine para, yiyecek verirse, uzamaktanartk kvrlm trnakl elleriyle uzanp alyorlard, o kadar.

Aslnda, dertlenip, zlp, barp, arp, kfr edip, bir ackl trksyleyip, ne lan bu hayat deseler, onlar yoksullar kategorisine alp, ben derahat edecektim...

Onlarn hayatlarna nfuz edebilmemiz, derinliklerinde olup bitenleri

zmleyebilmemiz hi de kolay deil. Kolay olmadn ergen yaagelmeden kzlar, oullar bizden daha iyi biliyor ve evlerini terk ediyor,kimi kerhaneye, kimi sokaa... Mesela kadmm aznda yalnzca iki di vardve bu iki di aygr dii gibi iri ve glyd, ben de olsam kaardm buevden, dedim.

Ya Sava Ay'n programnda, ya Sca Scana programnda ya daili'deki masaj salonlarnda mastrbasyoncu kz olarak altklarnda,ite orada tanyoruz onlar.


33/475

Sokaa den ocuklar, alamay, ac ekmeyi, kederlenmeyi, zlmeyi,isyan etmeyi renmek, yani stat olarak insan olmay tatmak iinkayorlar o evlerden. Ve hepsi anne babalar iin yeryz kltrnn en

soysuz-sonsuz kfrlerini ediyor, nefret ediyorlar, grmek istemiyorlarailelerini.Orospulaan, balici, it kpek olan ocuklarn byk ksm lyor,

kayboluyor, dayanamyor. Ayakta kalanlar, yalar otuz-otuzbeidevirenler, kendiliklerinden tarihin en byk yasasn reniyorlarhayattan:

Yaamak iin alamak, ac ekmek, trk sylemek yok. Tam bunlaryoksulluu, deimeyecek ac gerei hatrlatyor, isyan hatrlatyor.

Sokak, gazete, televizyon, komular, olup biten her ey hayat hatrlatyoronlara. Kaldrm talarmdaki dizili dzeni, bulutlarn uumas, hayathatrlatyor. Evlerinden, anne-babalarma isyan ederek kaan bu ocuklarnga-galaan dudaklar, artk pmek yerine srmaya balyor. Ve hersrdklarndan dayak yeyip, hapse dp, anne-babalar-nm ne kadar haklolduklarm grp, onlar gibi suskun-duy-gusuz- takatsiz-kemik-phayatlarna geri dnyorlar.42Ve anne-babalarma yeraltnda gizlenen Tanrlar gibi sayg gsterirler.badet ederler. Ve asla abartmadan. Alamadan. Szlanmadan her akamtorbalarn er-ple doldurup, ayn saatte, ayn yoldan yeraltTanrlarnn yaad evlerinin yoluna koyulurlar. Duygu dengelerini bir gnolsun bozduklarnda, ya birbirlerini baklayp baba katili olurlar, ya dasabaha kadar sokakta szp alkolik.

Anlamlardr ki, anne-babalar onlara hayatn en yksek g-ndekinameleri retmitir: Duygu dengelerini bozmadan yaamak. Duygudengelerini hi bozmayan anne-babalarmn kemiksi-buruuk yzlerinde,hayat, dary, insanlar hatrlatan tek bir izgi olmad iin kendilerinihuzur iinde bulurlar. te ancak, hibir kkrts olmayan sakin birsmakta yaayp giderler.

ocuu kerhaneye dm bu insanlarn tek elencesi, kendiliindenkaplarn yuva tutmu sokak kpekleri. Her eyi, en adi kfrleri etseler

de, kpeklerini "eek kulakl" diye severler. Kpeklerinin hangi kpekle


34/475

dztn ehrazat hikyesi gibi anlatp ve evin tek gzel, en scackminderini altna verip huzur iinde yatarlar. Ve ancak, Jack London'undedii gibi: "Kpee kemik atmakla iyilik yaplm olmaz. Gerek iyilik,

kpek kadar aken kemii kpekle paylamaktr" diye, alklarnkpekleriyle ayn sofrada bastrrlar.te sayn Cumhurbakanmz Sava Ay'n programn seyredip buocuklar grnce uyuyamam. Ankara Valisi'ne duruma el koymas iintelefon etmi. Ertesi hafta Kzlay'da bir afi. Cumhurbakan SleymanDemirel'in yksek huzurlaryla sokak ocuklar iin konferans. Ve yine ognk gazetede bir haber Demirci'den: "Sereler bile yavrularnbrakmaz, bunlar nasl anne-baba yavrularn sokaa brakyorlar" diyor...

Ne diyelim sayn Cumhurbakanmza. Uyuyamyorsa geceleri, o da buyoksul insanlar gibi en scack minderlerini versin kkn kpeklerine.Kusmu, sereymi, yavruymu gibi beyanatlar verip, bize soka,darsn hatrlatan duygular hatrlatan eyler syleyip...43

Otursun, oturduu yerde, sereymi, yavruymu, aileymi, hayatm,yldzm, doaym gibi lallar edip DUYGU DENGEMZ BOZMASIN!..

Yksek snf, hret ve para iin duygu ve onurlarn gnllce iptalediyor. Hatta mrleri bu duygularla dalga gemekle geiyor. Ancak,bazen bir yoksula -be kuru yardm etmek istediklerinde, bu yoksulinsanlarda onur aryorlar. Yoksul insanlara yardm etme artn buinsanlarda onur aramaya balamak, Trk halknn deimez zaaf vehastaldr.

Kokarak len nsanlar

44

Leman dergisi yllardr dt laleleri seiyor. Bilmiyorlar ki lalenin has,yazarlar Nihat Gen! 10 yl oldu, neler ekiyorum, acl yemeyeceksin,


35/475

mayal iki yok, k geldi mi soua kma, yumuak, kadife kumalsandalyeden bakasna oturma.

Birok hastalm kendim tedavi ettiim iin, sabrl, dikkatli olmay,

kendimi korumay, nemsemeyi rendim, rahatln, keyfin de vcut iinilatan deerli olduunu, ac gerekleri nce kendime itiraf etmeyirendim. Hatta, her insann mutluluu yakalayabilmesi iin vcudunda,onu srekli dikkatte tutup megul edecek bir hastaln olmas gerektiineinandm. Kestir, kurtar diyenler de oldu. Doktorlar, hastalar inceledim,henz ameliyat kvamna gelmedi. Ancak, hastaln arkadalarnbilmemeli. Sk sk taklrlar, "Bak olum, kantn varsa bir keredzdreceksin". Allah'a bin kr bu ince kalpli zarif esprileri yksek

sesle ve her ortamda yapacak bollukta arkadam var. Hatta, "Bak olum,dnyann en mutlu yarat ...kilmi spadr... Bir kereden bir ey olmaz"denemi de olursun.

Byle yazm olmakla denemek arasnda da bir fark yoktur aslnda, hadibiz bu ibnelie altk, u gzelim gzl irin mi irin spalardan neistiyoruz? Yalnz ben mi. u an ieride yatmakta olan Dou PerinekCumhuriyet gazetesinde "Emperya-45

lizmle gelen ecinsellik" bal altnda bir yaz dizisi yaymlyor, uparagraf birlikte okuyalm: "Bilimadamlar grltl bir ortamda braklanfarelerin bir sre sonra ecinsel ilikilerini gzlemliyorlar. Emperyalist-kapitalist sistem, bunalm dnemlerinde yaratt kargaalk vegvensizlikle insanlar serseme evirmekte ve grlt altnda kalanfarenin durumuna itmektedir..."

Yazy, baka bir sefer tartrz da, bu farelerin de ektii nedir canm?Yaz yle devam ediyor: "Grltde kalan farenin durumunu, son yllardaRusya halk byk aclarla yaad..."

Yani, farelerden toplumsal tezler, fikirler retiyoruz. Hadi spay getik,o Anadolu'nun kavruk, evde kalm evlad, ama, bir yazar fare dedi miduracaksn, nk fareden bahseden yazar, bilimden bahsediyordemektir. Bilim, deney, fare laflan artk gnlk gazetelerin de katksylaayn anlama geliyor.


36/475

Bilimadamlar fareleri kurban yapacana, benim gibi yazya kendikamtsyla balayp, durumu harbiden kendi deneyimlerinden rnekleselerbilime katklar daha byk olmaz m? Olmaz. nk bilimadamlar o kadar

sosyal, ideolojik, siyasal olarak dzld ki, kendilerinden emin deiller.Kendimizi la-boratuvara koysak, taraf tutarz, fareler ise modernizminidiinden gememitir, doaldr, karakterleri, namuslar, ahlklar, dahaitendir, sac, solcu, devleti, cumhuriyeti gibi davranmaz, taraftutmazlar.

Dorusu, diimi sktm, ac yiyen farelerin "basur"a kar verdikleritepkileri konu edinen haberleri okumadm. Ve byk mucize gerekleti,ubatn birinci gn hastalm bak gibi kesildi.

Trabzon'dan gelen aabeyim, uzun yllardr grmediimiz Kayseri'dekiakrabalarmza uram. Otuz yl nce Trabzon Maka'dan Kayseri'yeyerleen yaknlarmz Erciyes ve Toros dalarnda arclk da yapyorlar.

Bir kavanoz hakiki Toros balndan bir kak yediimin gn mucizegerekleti. "Akit" gazetesi bu haberi duysa: "Allah'n mucizesi" diyemanete eker.

Byle eylere ben de inanmam ama ne yapabilirim, on yldan beri beniyeyip bitiren "basur" Toros bal sayesinde tarihe46

gmld; iimi derin bir sevin kaplad, yle neeliyim ki anlatamam.Abartmak istemiyorum ama, ilk defa havadan gelen sudan ucuz birmucizenin aknln yayorum.

Ka gndr bu mucizeyle yayorum. Akrabalarmz ki, en byklerieref Amcadr, ben onu 10 yalarnda yaz tatillerinde kye gittiimde

tandm. nce uzun, ok krk yzl, ok alkan insanlar. Kyn bitiminl Maka Orman'yd, alt snger gibi yumuak ine yapraklaryla dolu,st gn ortasnda bile karanlkt. Kar dizboyu olduu gnlerde, srtnaeski Osmanl tfeini geirir, kurtlarn ayak izinden dalar tepeler aar,inlerini bulurdu. Sisli dalarn ardnda yamur hi dinmez aylarcaiselerken, ngrakl ineklerin ahrdan klar kutsal bir tren gibiydi.akallarn, sansarlarn sinsice her gece tavuk kmesinden birka tavuukandrp paralamalar ve hl akallarn uultusu, zifiri karanlk

geceyarlarnm kutsal treni gibiydi. Ahap ve toprak zeminli evin iinde


37/475

duvara alm canavar azl kara frnda minderden byk ekmeklerinyaplmas kutsal tren gibiydi. Tuzlu, yal, slak tereyann yayktagnlerce sallanp, mermer kaya paras gibi bir kse iinde nmze

konmas kutsal tren gibiydi. Dadan daa byk yatak araflarnrparak, gererek Kzlderililer gibi konumalar kutsal tren gibiydi.eref Amca, ormandan kaim aa ktkleri srkleyip getirmedii, deniz

gibi dalgalanan yonca ayrnda orakla ot bimedii, dizboyu amura dnentarlay komularla birleip bellemedii zamanlarda, ar kovanlarylaurard.

Bir gn kovann deliine kadar soktum gzm. Bir vin gibi kocamanpatlak patatese benzeyen eliyle boynumdan tutup frlatt beni geriye.

Gnlerce aladm. Ama, bir kez ieride olup bitenleri grmtm. Bir kakbal verdi bana, "Deli baldr vurur, fazla yeme" dedi. Petein mumunuemerek sakz gibi inerken, kovanlardan uzak tutup konuurdu benimle."Deli bal ne demek?". eref Amca, Kralie ar sinirliyse, onun bal dadelidir, deyip kestirip att. Ama sonra, anlar gndelik iini yaparken, bal,ieklerin etrafnda dans etmeden getirirler, o bal delidir, dedi.eref Amca'nm dediklerini hi unutmadm: "ieklerde as-47

mda bal yoktur, iein zsuyu olur, arlar minik borularna ektiklerinde,saniyede yz kere kanatlarn rparak bu zsuyu tatllatrrlar. Vezsuyu iyice alkalamak iin, ieklerin etrafnda dans ederler..."

Dediklerine inandm, meyveler niye tatldr, rzgr dallarn sallad iin,insanlar ne zaman tatldr, ok alp dans edip yorulduklar zaman,orgazm, Mevlna, metafizik ulara kadar gtrdm ii...

ieklerin renklerinin bulutlu, yamurlu, gneli ve sabah, le, akamayr ayr tonlara brndn ve byk gvdeli aalarn efkatle mifergibi en narin iekleri frtnalara kar nasl koruduunu, hangi bayrnhangi rzgr ald iin o ieklerin hangi mevsimlerde atn ondanrendim. Hilesiz, hurdasz, sert alnlarnn teriyle tatan ekmek kartanbu masal gibi Anadolu insanlarnn deimeyen yoksul hayat kavgalarnaromanlar yetmez. Bal, dnte eve getiren aabeyim, "Bu insanlar melek"dedi. Birka saat karlkl sustuk, derine, otuz yl ncesine daldk.

Kendileri sabahn krnde deprem yarklar gibi ukurlarla dolu tarlalara


38/475

girer, bizim iin evin nnde, iki ayva aac arasna hamak gererlerdi.Aabeyimle birlikte yine, "Bu insanlar sahici melek" dedim. Yoksulluun vealmann melekletirdii bu insanlar tanmak da hayatmn en byk

mutluluu, gerek mucizesi...O gece ite bunlar dnp ml ml uyudum. Uyurken, 10 yandagiremediim kovann iine girmiim. Hayallerim ykld, bir kbus gibiydi,kovan pis allarla doluydu, arlar byk bir savatan km gibiydi,

yzlercesi baln bataklna gmlm boulmulard, yzlercesi yorgunadmlarla petein mumunun stnde, g bela arkadalarn srkleyerekekiyorlard. Birounun kellesi kopmu, ayakta kalanlardan birka geni

yapraklarn battaniye gibi altna girmi, souk ve pimanlk dolu gzlerle

olup biteni izliyordu.Gen bir ardan din ve yrtc bir ses duydum. "Bir kralienin lmyledatmayalm arkadalar!" Ayakta kalan binlerce gen ar bana topland."Acilen kralieyi semek zorundayz!" Bir dieri, "Kralieyi seene kadarkovanmz temizleye-48

Hm, havalandralm, iek ve ceset paralarn toplayp sp-relim"diyordu.

Gen arnn konumasna bayldm, havaya kalkm kahraman ba gibi,zaten ayn kyn ocuuyuz. Bolevik gibi sert bir konuma yapt:"Yaknda kovanmzdan Ankara'ya bir kavanoz bal gidecek, sert ilelerekmi, cokun bir yazar, kendini Ergder Yolda gibi ota, bceevurmadan, skntlarndan birkan bitirelim, ancak bu i iin, TorosDalar'nm denize bakan yznde alacaz bu ay..."

Kovann stne yamur saklayarak vururken, gen arnn konumasalklarla kesildi. Ayaklar zincirle balanm gen bir ar kt krsye,dramatik bir konuma yapt, rperdim: "Ablas 17 yanda len 7 yandakiocuklara ikence yaplmasn yasas kartalm..."

Vcudumu ter basarak kbusla yataktan frladm. Ryamda ciddi birkarklk kt, hayalle gerek birbirine girdi. nsan zihni neler uyduruyor,cinlerin bir akas m, korku dolu bir suskunlukla yatakta ylece durupsabah bekledim...


39/475

Telefonda bir arkada: "Samsun Cezaevine gre gidiyoruz, hazr arabavar, hemen gel..." Gittim. Yolda ikfte yiyorum, souk talaraoturuyorum, acmyor, keyfim yerinde. Gr yerinde bir sr aklabanlk

yaptm, yabani mandalar gibi a-kalatm. Mstehcen fkralar anlattm,tek bir satrnda bkknlk olmayan, enlikli ve klas kfrler savurduk.eriden ok sonra, uzun boylu, zayf yzl, gen bir tutuklu geldi,

sessizce. Hali yoktu, yz solgundu. Aldan bir tebessmle hogeldindedi. akalarmz, kapya konulmu eski bir tel dolap gibi dinledi. Bu uzunboylu ve sessiz delikanllarn ok ili bir mzii oluyor, dedim iimden.

16 yanda ieri dm, pankart amaktan. kenceler, kalp, bbrekleriflas. imdi yirmisine giriyor. Ayrlrken herkesle kuvvetle ve neeli bir

kas gcyle kucaklatk, o an, baz eyler vardr eksik kalr, dner,doyamaz bir daha kucaklar-sn. En son onunla kucaklatm, sayg veekingenlikle yanaklarmzdan perek.Bastk gaza girdik yola, ben basur maceralar anlattm, arka-49

dalar gld, yol uzad, skldk, berber fkralarna geldi sra. Gecenin birvakti resim gibi sessizletik. Vurdum kafay yattm...

Telefon sesiyle uyandm. Bir arkada alayarak "(...?) (dnk uzun ocuk)ld" dedi. kenceden hali kalmam, 16 yanda girdi, bakmszlk, 20

yanda lsn veriyorlar, alt taraf bir pankart am...Buna can dayanr m? En son beni pmt... Atm pencereyi Ankara'ya

yumuak bir yamur yayor. Yamur yad ben aladm, yamur yad benaladm... imdi, ieride kouta herkes alyordur, dedim. Bu kadar dafazla Tanrm, kafam duvara vurdum, alnmda kanl bir boynuz, buna can

dayanmaz... Adli Tp'a koalm, polis her yan kesmi... Yaknlarndan birgen anlatt... Dedi ki, 7 yandayken, ablas 17 yanda kalpten lm...Yldm yere. Gergin ve kbus dolu gecenin tlsmm imdi rendim,bam dnd, kusar gibi oldum...

eride insanlar ikenceden lrken, son bir hafta kk bir hastalmniyilemesi yznden dnyann en neeli insan gibi havalara umamnsululuk kompleksi ayan beyan ryalarma giriyordu, ite Kralie ar,gzleri krmz bir kmr, hiddetle baryor: "Ben size demedim mi biz o


40/475


41/475

Hayatmn en korkun gecesinden uyanrken, demir kapl bir hcredeba ezilen iri kym bir akrep gibi grdm kendimi. Tanrm, nedir bu evinhali... Bir telefon...

"Nihat unutma, birka arkada halkevinde seninle tanmak istiyor."Alelacele ktm. te artk gn batyor, kraliemle uzun uzunkonuuyorum.

Gzel kokulu sevgilim. En ho kokulu ieklerin baln perken naslsadudaklarn, yle dinle beni. Bundan on sene nce, talar, arabalar, elbisem,sigaram, dokunduum tm nesneler zehirli sarmaklar gibiydi. Sonrapembe srgl kapsn averdi dnya. nsan sarho eden, yumuak,okanan eyler, az en tatl sevgililer gibi dokunduum eyler... Eekler

gibi mutlu oldum, seyrettike.Zaman denen bu akarsu gnlm eldi. le sonralar bir kk yry,dilenmi nar tadnda. Akam vakti bir sigara51

iimi, zambaklar tadnda... Anladm ki, bu dnya, sevgililer sevgilisi. Birgn akam etmek, gzeller gzeli...

Sonra grdm ki, sesi tatl, yata scak, can tatls tahtrevan gibi bugzel hayat, insan ham ayva tadnda bencil yapyor...

Gencecik, arap yzl ocuklar, tr kokulu gen anneler, polis ikencelerikarsnda tarihin en vahi eziyetleriyle paralannca, ite bu yzdengzlerimizi yumuyoruz. nk, bir kez olsun kelebeklerin imenler stndedans ettiini gren insan, hayat herkesten, her eyden kskanyor. Geridekalan tm iren, soysuz katliamlara sessiz kalyor...

Rahat kam bir insan, sonsuz plerle bir daha kurtaramazsn

kraliem... Artk itiraf edelim, ...kilmi bir spa olmadan, bu denizlkesinden gzel bu topraklarda hi kimse mutlu olamayacak...Halkevi kk bir oda, ieride sigara imek yasak. -be kii ancak var.

Yarm saat kadar konutum, darya attm kendimi, sa diplerimdenfkran teri durduramyorum, soukta titreyerek sigara imenintadndan...

66 yanda gen bir delikanl, konukan, scak, hareketli Hasan Baba'yburada herkes seviyor. Erzurum ivesiyle konuuyor, Horasanl. Ne tatl

konuuyor. Bal gibi. Genliinde bandan geen siyasi kavgalar anlatyor.


42/475

Alar gibi oluyorum. Dudaklar, avular yarlm. st ba, kavrulmutoprak renginde. Horasan Dalar'nda, karn altnda donma tehlikesi

yaad geceleri anlatyor. Alar gibi oldum. Kara tren vagonlar gibi, ar

kmr ykleri eker gibi konuuyor. Bak, "Nihat Garda, u insanlara bak...Sokan lo kelerinde insanlar gryorum, ayn renk arabalar iindeinsanlar gryorum... Bu insanlar yle griyem ki... Hani eti buzdolabnakoymaz, darda brakrsan... Topraa plak ayakla basmam, bir kereeline pabucunu alp bu putlarn peine dmemi... Nihat Garda, buinsanlar kokarak lrler. Ben onlar ele gryem, hepsi kokir bunlarn..."Kokirler... Kokirsiniz... Kokiyrik...52

Malta KuatmasBu, gri, kara, korkun, duru ehirde yazmaya baladm. Byk demirkaplar, geni avlular, mehtab, gnbatm yok bu ehrin. ehre ilkgirdiimde duvarlarnda Orhan Kemal'in 72. Kou, Murtaza, spinozlaradl oyunlarnn afilerini hatrlyorum, her yer karanlk. Titreyen mum gibi sessizce, l yata gibi kirli kelerinde, yllarca kafalarmzduvara vurur gibi dndk. Kfl turu kavanozlarna benzeyen souk,sar apartmanlarn nemli bodrumlarndaki ay ocaklarnda bekledik. Benimgibi yz binlerce gen ocukla, ayn siyasi kara rmcein alarnda.Kimseye etmedim ikyet, eve dnp, alt aydr masann stndenkaldrlmam taban dibindeki incecik ya tabakasyla oynarm, sonakalm -drt patates kzartmasyla yalnzlm blrm. Terdensrlsklam, sabaha dek desenler izerim yan stne. Ruhumuzutemizlemekten kmrleip bez parasna dnm bedenimizi avutacak

ne bir ak yorgunluu, ne uzaktan geen bir gemi. Orhan Kemal'i ellisindeyakalayan onlarca yoksulluk hastal, otuzunu gemeden oynamaya baladvcudumuzla.

yle ince bir yz vard ki karanln, boucu bir dumana sarlm incecikyamur, ssz, plak, souk, hasta, inleyen, hep susmu, kemik ve paavrayzl insanlarn yanma srk-53


43/475

ledi beni. Yorgunluk ve aresizlikten srlsklam yzleri seyrederken,yuttular beni, baka bir insan oldum. Yedi kat yalnz kuru insanlarnranzalatrd ay ocaklarnda, kebap komi-leriyle gecelemek yle

dokunurdu iime. Kim konusa, eski bir kol kayna dnm boynu,kzarm yz, yetim, kim konusa, kendi sesim sanrdm. Kimseyeetmedim ikyet, yazdm. Taban dibindeki yaa desenler izdim, kk patates kzartmasnn yanm kelerinden sergiler atm.

Benim gibi, bir kez olsun alnna ay vurmam, yz binlerce eck,cck, kara, gsz, elimsiz, sessiz, kz, erkek, toz, toprak, al, amur,ne id felaket karamsar bir kalabaln iine dtm. Aklmn ucundanhi geirmediim patlayc maddeler tadm. Beynimde gcrtl bir

zmpara. Balklar, biraclar, kebaplar, iekiler, afilerle karmakarkSakarya'da yllar boyu turlarken, kasa tahtasndan iki iviyle atlmincecik omuzlarm, sarsntsna dayanamazd dndklerimin, ayaklarmnba zlr, tkezlerim. Entarisini syrm iya suratl bir korku,kalabaln ortasnda nm keser, durduum yerde boa yokutrmanrm. Sidik kokan bir rezillik suratm. Bitmek bilmeyen Allah'nbelas kocakar souklarnda, yumruklarm, ceplerimde skmaktan yumurtakabuklar gibi sertleir, bir zlseler altma ieyeceim, her eyi silbatan kartracam.

Tela, tela iinde lrd akam. Aklm alrd tandk biriylemerhabalamak. Ne zordur aylarca kilitli kalm ksa, pasl konumalar.Her gn havalandrp bin kez tlediim, katladm ksa konumalar,merhaba, naslsn, kzgn bir demir gibi azmn iini dalard. Ac soangibi midemi yakar hal hatr sormak, dehet iinde tir tir titretir,uurumun kenarnda, maher yerinde, ey insanlar, naslsnz, bugn nasl

geiyor, deyip bir tutam kuru ot gibi kopartacam ayaklarm topraktan.ataln ucu kaim gelir desenlerime, kibrit pn liflerine ayrr, amaripine kelimeler dizerdim. Sessizce alamak iin akamlar kurulanpazarlara gidiyorum. Bayi nnde dergiler kartrr, mtemadiyensamalayan edebiyat hastalaryla kuatlm bu lkeden tiksinti duyankfrler savururum. Dolu54


44/475

bir salonda oturmadm. Benimle, mektup gibi uzun boylu konuan eekkestanesi olsa, beyaz geceli, peri masall, yangn gibi kara gller yetitirip,ak olacam. Azna kadar bokla tkanm ehir helalarnn aynalarnda,

grltl smkr-lerle daha da irkinleir yzm. Hibir iim yokkenkaarm, ok iim varm gibi oraya buraya kouan insan seline. Zehirkrmz biber gzlerimi herkesten saklarm. Bu karanlk derin sulardazpkn yemi balklarn acsn, denizin stnde gemi gvertesindeseyredenlere anlatmak ne byk ihanettir, deyip, hrsmdan alarm.Nereye baksam, memeleri hamam kesesi gibi kir ve pimanlk lklardolu, yorgun, tk nefes yal kadn aksrklar gryorum.

Deli Trkan bunlardan biriydi, (ne zamandr grlmyor, lm m?).

Krt balklar akam pazar, sardalyeyi, hamsiyi tanmayan Ankaralya,bara bara hamsi diye kasyor! Mteri tezghlarn iinde korkudanherkesin kulaklarn kapatt tiz bir lk kopuyor. Turucular,ekmekiler sokaa frlyor. Akam telan, yorgunluunu unutmak,elenmek iin Deli Trkan'la dalga geiyorlar. O da kendini savunmak iin

yeri g yrtan kuduzlu bir lk atar, souk akamlar orta yerindencart diye ikiye ayrr. Yoldan geenler, dkkn sahipleri dayanamaz,"Bartmayn kadn, gnahtr yapmayn" diye itiir kakrlard. Birini mildryorlar, biri mi bodurtuluyor, yirmi iki yl aralksz her akam DeliTrkan'n lklaryla akamlar krbalard beynimizi. inde gcndekalabalk kaskat kesilip kalrd, korkudan.

Asit gibi iimi yle bir oydu ki bu lk, delirme fantezim Deli Trkangibi lkla balyor, stm bam paralayp karayollarna kayorum.Nereye kasam, havada asl kramp girmi bir lk. Nasl korkun!Kadavra tahtasyla ruhumu dvyor. Nasl ac bir lk, zpkn gibi

beynime giriyor. Aklm alr, korkudan iimde ne varsa boaltr. Isszlnortasnda uulda-yan, tnlayan bo bir tabuta dnerim. Hcrede sorgudabizi bekleyen, bozuk, yrtlm, banda kaydedilmi ikence lklar...

Ya da halkn kara isyan bayra m bu lk! Kulaklarmzda infilak edenteneir, hepimizi ayn tragedyann seyircileri55


45/475

yapyor. ieklerin uykusunu blen korkun bir alamayla ykanm incecikbedenlerimiz, ya da, kltr diye bir korku bahesinin iine mi drmbizi.

Medeniyetler mzesine kayorum. Hitit tanrlarnn gzleri ldrmpatlak, arslan heykellerinin gzlerine bakn, kudurmu gibi frlam,kartallarn gzleri delirmi, hepsi vcudumuzu hrpalayan dehet tizlklarla orada barp duruyorlar. Neden, Buda gibi mlayim suratltanrlarmz olmad.

Kemirilmi fare krkl mantosu, yirmi yldr ykamad beton gibikalplam salaryla Deli Trkan' herkes tanr, ehre ilk girdiimde

yirmiyl nce ben sadece Orhan Kemal'in, Ya-ar.Kemal'in, Kemal

Tahir'in ukuroval, Orta Anadolu kylerinin abooovvv diye barankahramanlarn tanrdm. O gnlerde bir krtasiye-kitap dkknndatandm Trkan', st ba perian deliyi grnce rkp geriye katm.Elinde, Sakarya esnafndan yiyecek toplad antas aynyd. Yalkitapyla ok sakin, hatta fazlasyla zarif konuuyordu. Herkesin alayettii, hayat boyunca ykanmam kadnla sakince nasl arkadaolabiliyorsunuz, diye sordum yal kitapya. ok gzel bir kadnd diyebalad, bir doktora akt. Aklar dillere destan, doktor baka kadnlaevlendi, ne olduysa ite... Dkkna gelir gider ak romanlar alr. Okur,almaz ise, saatlerce romanlarn kapaklarndaki resimlere bakar, gler,onlarla konuur. Deli Trkan', ak romannn sayfalarn, portakal

yapraklarnn kokusu gibi evirip evirip kokladm grdm. Ne zamanyalnz kalp hznlensem, Deli Trkan'dan rendiim gibi, koklarmsayfalar.

Aklm ald kadnn l, kendime, bu memleket bu kadar byk adam,

hayrl evlat karm, onlarn iirlerinin, sanatlarnn peinden gitsene, nearyorsun bir delinin karanlklar yrtan vahi hayvanlar gibi lnnpeinde. Kelimelerimin ac ekeri, yazdklarmn niformas, iimde hafifatete pien deliliklerimin ta kendisi oldu bu lklar.1980'e kadar hapishanelerde mahkmlarn ou kz karmadan suluydu.Trkiye ok deiti, artk kz karma en dk

sulu grubunu oluturuyor. Trkiye'nin nnde milyonlarca kara bcek

biimli gen kz bekliyor. Uygarlmz ne bara yarad, ne ekonomiye, ne


46/475

demokrasiye. Bir gzellemeye iyi geliyor, ancak, bu dzenbaz yoksulluk,yalnzlmz buradan da meyvesini alamyor.

irkinlik utan verici bir hastalktr! mrm boyu grdm en irkin

kzd Rdvaniye. Kz grnce, yzm, asit dklm gibi acyla oyuluyor.Konfeksiyon atlyesinde kendiyle birlikte ellinin stnde gen kzla ayndairede alyor, akam saat altda stad kaps gibi boalyorlar, hzlaotobs duraklarna kouarak. Rdvaniye ise, o kadar bo masa varken,gelir masama oturur. aym iip, sevgilisini bekler. irkinlik sosyal birktlktr. Sarkk alt dudandan salyas, smklbcek a gibi yrd

yolda ipincecik uzayp giderdi. Yap yap salar prasa rengi, gzlerikorkudan frlam. Geni ve engebelerle dolu aln onu ilkel bir hayvana

benzetiyor.Bir i bulmann keyfi ona yetiyordu belki. irkinlii ustaba-mm kendisinesarkmamasn salyordu, belki. Ama dev bir hindinin suratna benziyordu,sarkarak katlanan yanaklarnda geni bir ty tabakas vard. Kendimitutamayp ine ucu bir gzm ilise, gnlerce unutamyorum suratn.irkinlii yetmiyormu gibi, arkasnda patlam fermuarndan i donugzkr, gtnden dmekte olan etei, bir zahmet toplamazd. Kararmoktan verdim, sel, deprem, sava., irkin bir kadndan daha byk acl birfelaket yoktur. Bu acmasz talihsizlii tasarlayan Tanr'yla aram alyor.Ahlkla ahlkszl, gzellikle irkini ayrt edecek tm gelenekselllerimi kaybettim. Bu uyuuk, miskin, aptallar ve irkinler srsn, birtoplama kampnda yakmahyz. Sovyet bayraklar, afileri ne kadarabartlym, gl yapl, gzel adaleli ii kzlar. Yoksulluk insannbedenini erittiine, insan aptallatrdna gre, bu kadar din, salkl,gzel olabilmeleri mmkn deildi.

Konfeksiyon atlyesinden frlayan yzlerce kara kk bi-imsizbcekleri, akntl cerahat gibi yzlerce surat grdke kafam karyor,altst oluyorum. Kendimi toparlamak iin manavn nnde dakikalarca seramal ilekleri, kirazlar sey-

56


47/475

57

rediyorum. Onlar da ok pahal.

Yoksa irkinlik, halkn kara isyan bayra m? Grn bu suratlar midenizkalksn, grn ey insanolu panie kapln, mutsuz olun, grn zkkmnkkn yeyin.

Rdvaniye'nin sevgilisine ise, ap kalyorum, incecik bir olan, gururlu,sakin, duru bir yz var. Yolunu gzlyor, bu ucube kzn etrafndacentilmenler ve melekler gibi fr dnyor. Birbirlerine sokulup sokaksokak sonsuz bir mutlulukla gzlerini kapatp dnyay unutuyorlar. k, heyecanl, alml baklarla kz bekliyor. Nasl baarm bu le

paras yz sevmeyi. Bu ocuk hangi lkeden, nasl bir dnyadan gelmi!Yllar geiyor, yaseminler gibi sevgilisini pmekten dudaklar kurumad,baharlar geiyor, nar yapraklar ineyerek birbirlerine sarlmaktan

yorulmadlar. Bense, lma hazrlanyorum, bu akam, olmad yarn buzgibi krlp gibi deceim. yle mutlu yryleri vard ki, ite yinegeiyorlar deyip, derin bir sevinle tuhaf aklar izlerdi, insanlar. Ben isekulaklarmn dibinde kramp geirip kaskat havada kalm mzrak ululk tarafndan uuruma ekiliyorum. Ne zaman grsem bu boklukumrular, ekingen, mahzun ocua bu irkin kza niye aksn ki, budaladiye kfrler savururum. Hibir ak insan bu denli kr edemez. Bizleriek tozlar myz rzgrla uuurken kime toslarsak onunla hazlasevielim. Kontrolm kaybediyorum, pamuk ipliine bal hayatm,Trkan'n lyla koptu, krlacak. lklaryla lunaparkta srf yapanlaraimreniyorum, iz sren av kpekleri gibi beynimin barsaklarn hrpalaypkokuturan l bekliyorum. Bir zamanlar Aziz Nesin, Talip Apaydn,

Fikret Otyam, Yaar Kemal, Orhan Kemal, Fakir Baykurt, onlarcas,kylnn, varolardaki insanlarn yasn, atn, cahilliini, aresizliini es-tetize ediyor, ok satyorlard. Kemal Tahir ok ciddiydi, plan ve programdahilinde ky romanlaryla kylmz, yurdumuzu kurtaracakt. imdi, birtelefon ap en mahrem orgazm lklarn dinliyorsunuz, haberbltenleri, acl annelerin, gecekondularda san ban yolan yoksulinsanlarn lklarn


48/475

pazarlyor. lklarmz, medya tik pazarda her Allah'n akam ovgrntleriyle montajlanyor. Hepimiz, zevkli meneke gzlerle dnyannen azap verici seslerini kat bir psikolojiyle izliyor, bir de stne

sanattan, edebiyattan szediyoruz.te burada, bu sokakta, odalarmzda, televizyonlarda bu lklar, binyllk tazeliiyle hi deimiyor, bin yldr ldrtyor, yrei olan her eyiyakarak, beyinlerimizi, kulaklarmz kesiyor. Acyla, yoksullukla cehaletlege ykselen lklar satan, ova dndren bu lkede ne iimiz var.aresiz, zavall insanlarn san ban yolarken frlatt can yakclklardan orgazm olan, dnyann en sapk mutlu insanlar oluyoruz.

Zevkle nasl izlenir bu programlar, bu iniltiler, bu atlar, keyifle nasl

seyredilir cenaze trenleri, cumartesi anneleri. nsan ruhunundinamitlendii bu seslerle hepimiz elenip, oyalandmza gre, ne lkesi,ne sanat, ne vatan, ne insanl. Osmanl da byle yapt ite, bu

yoksulluun ln sava naras Allah Allah seslerine dntrd, yuttu,kaybetti.Yeni bir tr, sapk, baka cins insanlar olduk.

ileri Bakanl nnde, akamlan, kaamak sevgililer park vardr.Anayoldan ii karanlk. Sevgililer ikier ikier tm banklar doldurur.ileri Bakanl'nm nnde nbet tutan polisin can sklr, gelir, tek tekbanklar gezip kimlik kontrol yapar. pmekte, sarlmakta olanlarnkeyfini karr. El feneriyle iyice kimlik resimlerine, sonra kzarm pembe

yzl sevgililerin yzlerine. Belinde ar makineli silah.Ne zamandr alamakl ve yalnz oturuyor Rdvaniye. Sevgilisi ocuk yok

ortalkta. Garson Kemal'e sordum, "Hayrdr, bizimki yalnz" dedim. "Polis,parkta tekme-tokat dvm bunlar..."

Duygusallkla salalam bu romantik aktan ben de kuku duyuyordum,ayrntlaryla dinledim. Polis niye dvsn. Gizli, cinsel bir entrika anlatrgibi, kulama, fermuar muhabbeti balam bankta. Kz boylu boyuncabanka uzanyor, olann fermuarn ayor. Yalap alap tutkuyla kendilerinikaptrdklar bir anda, polis yakalyor.Tamamlanmam bir orgazmn ortasnda dvlmek kadar


49/475

58

59

insan ne actabilir? Olan, arna gitmi olmal hi ortalkta grlmyor,Rdvaniye, mutsuz, km, sigara ve ayla alayp duruyor. Garson Kemal,kzn ezik, dkn halini grdke, kulama: ".mma koduumunmemleketinde garibanlarn yiyimesi bile yasak..."

yle gnlerce iledi iime. Tam sras, bas l, parala stn... Emirverdim kendime, bas l.

Tam da o srada, Trkan'n l Sakarya'da korkun tnla-masyla

patlad. Uurumundan den lkla senkronu nihayet yakalamtm,basyordum ki l...Yanmdaki masadan, benden nce, Rdvaniye, yeri g titreten, bomba

dm gibi angur ungur lk atp, aynalar krmaya, sandalyeleriparalamaya balad.

Neye uradmz ardk, garsonlar sakinletirmek iin kollarndantuttu. Garson Kemal kulama, "Kopard ipi, rahat etti!" dedi. Su, kolonyagetirdiler. "Nefes al bacm, sakin ol bacm" sesleri arasnda kznmasasnda buldum kendimi.

Niyeyse, ne biliyorsam, ben de naslm ki, kz sakinletirmeyealyorum, azmdan ilk kan laflar: "Bak abla m, Kanuni, Trktarihinin en byk padiahdr. O bile iki kere byk yenilgi yaad. BiriViyana Kuatmas, gittii gibi geri geldi. kincisi Malta Kuatmas... TurgutReis ehit oldu. Otuz-bin levent sulara gmld. Bugn bile Malta'da,Turgut Reis adnda lokantalar vardr..."

Garson Kemal tuhaf tuhaf gzlerime bakt, kz kimlere teslim ediyoruzgibisinden beni bir kenara ekti. "Bir saniye Nihat aabey, sen yleekil..."

Oysa ben daha hazrlklydm ipi koparmaya. Rdvaniye benden ncekopard. ok dndm bunu, anladm ki domuzdan, eek kestanesindenolsun ayrlk acs duyacam bir sevgilim olmam.

Aradan yllar geti, Kemal'i grdm. "Hatrlyor musun Kemal,Rdvaniye'nin, Trkan'n lyla ortal birbirine katmasn". "Zavall,

kafay yedi, gitti..." Sonra glerek yzmn iine bakarak "Sen de az


50/475

deilsin, neydi o Viyana kaplar Na-polyon... Neyse iyi grnyorsun,toplamsn..."

Halanm YumurtaKardeim Davut Genc'eHastabakclar demir gcrtl arabayla, demir karyolalar soukuykusundan kaldran kfrlerle, sabah kahvaltsnn halak aym elikbardaklara doldurur. Hastane servisleriyle zdelemi bu gcrtlarabalardan biri trenle deitirilmi, sekiz -on lions kadn kulbnnald servis aracyla gazetecilere poz verip, aracn bir yzne kocamanharflerle falan lions kulbn hizmetidir, yazsn yazp, mutluluk ve

sevinli alklar ve hastalarn uzaktan baklaryla servise sokmulardr.Sabah kahvalts hastabakcnn tanzimiyle oluur, bazen , bazen bezeytin, bir de Bozkurt reeli, en nls, halanm yumurtadr. Gnlercedepoda bekledii iin rm kokar. Her sabah servislerde, ruhsuz vehayvanca yumurta hakk, zeytin hakk zerine kadnlarn sa saakavgalar airet kavgas gibi.. Maher yerine dndrr servisleri.

Her Allah'n sabah "yumurtam alnm", "hayr benim hakkmd oyumurta", diye baran kadnlarn arasna girip mahkeme etmek,halanm yumurtalarn bllmesinden kan kavgalarda en duyulmamkadn kfrleri duyarak gne balamak; umutsuz bir imha savanda

yumuak karnnz sn-gleniyor, bok, psrk, barsak, herkesin boynunasarlp, bulap, lam tkam leler

nihat-genc-modern-cağın-canileri

Documents