چکیده · web view2- فعالیت بررسی افکار و نقش آنها در شکل گیری...

دانلود متن کامل درdownload-thesis.com

اه آزاد اسالمیدانشگ واحد کرمانشاه

پایان نامه جهت دریافت کارشناسی ارشد رشته مشاوره و راهنمایی(MA)

عنوان

اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی برسالمت روان

دانشآموزان دختر تیزهوشاستاد راهنما

دکتر کیوان کاکابراییاستاد مشاور

دکتر محسن گل محمد یاننگارنده

…………………

1393پاییز

تقدیم به :

، او که زیباترین نقش نگارستان خاطرم ، سیمای اوست.پدرمروانشاد

http://download-thesis.com/


تقدیم به :

، او که سپید گشته تا سبز شوم ، لبانش بارگاه دعا و مادرممهرباننگاهش بدرقه گر همیشگی زندگیم.

تقدیم به :

عزیزم ، مشوق و رفیق راهم ، که با مهربانی های خود راههمسرزندگیم را هموارتر می کند.

تقدیم به :

پویا وپارسا .غنچه های باغ هستی ام ، تار وپود وجودم ،

قدردانی وسپاس

منت خدای عزوجل که وجود را به انسان و او را به زیور علم آراست. در غایت فروتنی واخالص بر خ==ود واجب می دانم ک==ه از اس==تاد راهنم==ای

که در طول انج==ام دکترکیوان کاکابراییجناب آقای اندیشمند و دلسوز



این پژوهش از رهنمودهای ایشان به==ره من==د گش==ته ام ، م==راتب س==پاسوقدردانی خود را محضر ایشان عرضه می دارم.

محسن گلجناب آقای دکتر همچنین از استاد مشاور گرامی و بزرگوار ، که صبورانه با راهنم==ایی ه==ای خ==ود در این پ==ژوهش م==را ی==اری محمدیان

نمودند خاضعانه تشکر می کنم.و از مهر گستر مهربان ، بهترین ها را برای اساتید محترم خواهانم.

مطالب فهرست صفحه عنوان

1..............................................................................................................................................چکیده

2.........................................................................................................................................فصل یکم

2.................................................................................................................................مقدمه پژوهش

3......................................................................................................................................-مقدمه1-1

5...............................................................................................................................-بیان مساله1-2

8..........................................................................................................- اهمیت وضرورت پژوهش1-3



10.......................................................................................................................- اهداف پژوهش1-4

11................................................................................................................- فرضیه های پژوهش1-5

11.......................................................................................................................- تعریف متغیرها1-6

14......................................................................................................................................فصل دوم

14.........................................................................................................مبانی نظری و پیشینه پژوهش

15.................................................................................................................- مهارت های زندگی2-1

17.....................................................................................................- مهارت های اصلی زندگی2-1-5

18..........................................................................- ده مهارت اصلی وپایه ای مهارت های زندگی2-1-6

20.........................................................................................- مبانی نظری مهارت های زندگی2-1-7

20.................................................................................................- نظریه یاد گیری اجتماعی2-1-7-1

20......................................................................................................- نظریه نمره اجتماعی2-1-7-2

21..............................................................................................- نظریه حل مسایل شناختی2-1-7-3

21....................................................................................................- نظریه هوش چند بعدی2-1-7-4

22....................................................................................................- نظریه خطر و جهندگی2-1-7-5

23...................................................................................- نظریه ساخت گرایی روان شناسی2-1-7-6

23..........................................................................................- فواید وکاربردهای مهارت زندگی2-1-8

24....................................................................................................- اهداف مهارت های زندگی2-1-9

25.............................................................................................................-مهارت حل مسأله2-1-10

25..........................................................................- ویژگی های افراد توانمند در حل مسأله2-1-10-1

26......................................................................................- راه کارهای مهارت حل مساله:2-1-10-3

27.........................................................................................................- مهارت تصمیم گیری2-1-11

30............................................................................................................- مهارت تفکر خالق2-1-12

32...........................................................................................................-مهارت تفکر نقادانه2-1-13

35.........................................................................................................- مهارت کنترل هیجان2-1-14

36..................................................................................................................- مهارت همدلی2-1-15

37...................................................................................................- مهارت مقابله با استرس2-1-16

39............................................................................................................- مهارت خود آگاهی2-1-17

41.............................................................................................- مهارت برقراری ارتباط مؤثر2-1-18

42.........................................................................................................- مهارت جرأت ورزی:2-1-19

44..................................................................................................................................- سالمت2-2

45.................................................................................................................... -الگوی سالمت2-2-1

46.......................................................................................................................- ابعاد سالمت2-2-2

47......................................................................................................................- سالمت روان2-2-3



50...........................................................................................................- اصول سالمت روانی2-2-4

52......................................................................................- سالمت روان از دیدگاه های مختلف2-2-5

53..................................................................- سالمت روان از نظر مکاتب مختلف روانشناسی2-2-6

55.................................................................................... - نظریه های مربوط به سالمت روان2-2-7

59..............................................................................................................- ایجاد سالمت روان2-2-8

59............................................................................................................................- پیشگیری2-2-9

60....................................................................................................- مدرک های سالمت روان2-2-10

61.........................................................................- اهمیت مهارت های زندگی در سالمت روان2-2-11

62................................................................................................................................- تیزهوش2-3

66.......................................................................................................................- پیشینه پژوهش 2-4

74...................................................................................................................................فصل سوم :

74.................................................................................................................................روش پژوهش

75........................................................................................................................- روش پژوهش3-1

75......................................................................................................................- معرفی متغیرها3-2

75..........................................................................................................................- جامعه آماری3-3

75........................................................................................................- نمونه وروش نمونه گیری3-4

75.........................................................................................................................- ابزار پژوهش3-5

77.............................................................................................................- روش اجرای پژوهش3-6

77........................................................................................- برنامه آموزش مهارت های زندگی3-6-1

80...............................................................................................................- روش تحلیل داده ها3-8

81...................................................................................................................................فصل چهارم

81.....................................................................................................................تجزیه و تحلیل داده ها

82..................................................................................................................الف( یافته های توصیفی

83..................................................................................................................ب( یافته های استنباطی

90.....................................................................................................................................فصل پنجم

90..........................................................................................................................بحث و نتیجه گیری

گیری- 5-1 نتیجه و 91....................................................................................................................بحث

پژوهش- 5-3 96..............................................................................................................محدودیتهای

96...............................................................................................................................پیشنهادات-5-4

96..............................................................................................................پیشنهادات کاربردی- 5-4-1

پیشنهادات-5-4-297پژوهشی.....................................................................................................................

98..............................................................................................................................................منابع



111.....................................................................................................................................پیوست ها

فهرست جداول عنوان صفحه

77.................- محتوای آموزشی دوره آموزش مهارت های زندگی1-3جدول 82......- میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در پیش آزمون1-4جدول 83.......- میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش در پس آزمون2-4جدول 83.................- آزمون همگنی واریانسها در سالمت روان دو گروه3-4جدول - آزمون کوواریانس به منظور تعیین تاثیر آموزش مهارتهای زندگی4-4جدول

84..........................................................................بر سالمت روان85.....................- آزمون همگنی واریانسها در اضطراب دو گروه5-4جدول - آزمون کوواریانس به منظور تعیین تاثیر آموزش مهارتهای زندگی6-4جدول

85......................................................................بر کاهش اضطراب86...................... آزمون همگنی واریانسها در افسردگی دو گروه7-4جدول آزمون کوواریانس به منظور تعیین تاثیر آموزش مهارتهای زندگی بر8-4جدول

86..........................................................................کاهش افسردگی87....... آزمون همگنی واریانسها در اختالل کنش اجتماعی دو گروه9-4جدول - آزمون کوواریانس به منظور تعیین تاثیر آموزش مهارتهای زندگی10-4جدول

87...................................................بر کاهش اختالل در کنش اجتماعی88.................- آزمون همگنی واریانسها در نشانه های جسمانی11-4جدول - آزمون کوواریانس به منظور تعیین تاثیر آموزش مهارتهای زندگی12-4جدول

88.........................................................بر کاهش نشانه های جسمانی



چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر سالمت روان دانش آموزان دختر تیز هوش شهر کرمانشاه بود. پژوهش حاضر، يک مطالعه

آزمايشی از نوع طرح پيش آزمون - پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری اين پژوهش را دانش آموزان دختر تیز هوش دبیرستانی دوره ی اول شهر کرمانشاه در

تشکيل دادند. برای انتخاب آزمودنی ها از روش نمونه گيری93-94سال تحصیلی دانش آموز شرکت60در دسترس استفاده شد، به طوری که در اين پژوهش

نفری گمارده شدند )يک30داشتند. آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه گروه آزمايش و يک گروه کنترل(. گروه آزمايشی، آموزش مهارت های زندگی را

جلسه دريافت کردند در حالی که به گروه کنترل اين آموزش ارائه نشد.10در بود.GHQابزار استفاده شده در اين پژوهش پرسش نامه سالمت عمومی

اطالعات جمع آوری شده با استفاده از تحليل کوواريانس چندمتغيری تحليل شد. نتايج نشان داد که بعد از مداخله، ميانگين نمرات سالمت روان گروه آزمايش به

طور معناداری کمتر از گروه کنترل بود. هم چنين نمرات سالمت روان گروه آزمايش در خرده مقياس های عاليم جسمانی، اضطراب، نقص در عملکرد اجتماعی و افسردگی معنادار بود .برنامه آموزشی مهارت زندگی باعث بهبود سالمت روان

دانش آموزان تیز هوش شد و عاليم جسمانی، اضطراب، نقص در کنش اجتماعی و افسردگی آنان را کاهش داد. بنابراين برنامه ريزی برای ارائه آموزش مهارت

زندگی به اين دانش آموزان اهميت ويژه ای دارد. یافته ها اهمیت و لزوم گنجاندن برنامه آموزش مهارتهای زندگی را در بهبود سالمت روان دانش آموزان متذکر می

سازد.، دانش آموزان تیز هوش .سالمت روان، مهارت زندگی واژه های کلیدی:

1



فصل یکممقدمه پژوهش

-مقدمه1-1 کودکان ونوجوانان در فراین==د رش==د وبالن==دگی خ==ود، مهارت ه==ای ارتب==اطی ونح==وه ی مقابل==ه ب==ا چالش ه==ای زن==دگی را ی==اد می گیرند ک==ه پای==ه ری==زی شخص==یت اف==راد در بزرگسالی می باشد .از آن جا ک==ه این س==نین بیش==تر اوق==ات خ==ود را در محیط ه==ای 1آموزشی می گذرانند ، روشن اس=ت که این فضاها تأثیرات مهمی بر سالمت روانی

دانش آموزان در آینده دارد. بخصوص سن نوج==وانی ک==ه از مراح==ل مهم و برجس==ته رشد وتکام==ل اجتم==اعی وروانی ف==رد ب==ه ش==مار می رود ونی==از ب==ه تع==ادل هیج==انی و عاطفی ، کسب مهارت های اجتماعی الزم در دوست ی==ابی، ش==ناخت زن==دگی س==الموچگ==ونگی برخ==ورداری از آن از مهم==ترین نیازه==ا ب==ه ش==مار می رود)ش==عاری ن==ژاد،

(. امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در ش==یوه ی زن==دگی1388 متأسفانه بسیاری از افراد در رویارویی با مسایل زن==دگی ، فاق==د توان==ایی ه==ای الزم

11- Mental health

2



واساسی هستند و همین امر آن==ان را در مواجه==ه ب==ا مس==ایل و مش==کالت روزم==ره و مقتضیات آن آسیب پذیر نموده است وبا توجه ب=ه نقش اساس=ی م=دارس در آم=اده سازی دانش آموزان برای ورود به اجتماع وپ==ذیرش نقش ه==ای متف==اوت اجتم==اعی، ضروری به نظر می رسد ک==ه ب==ر ت==أثیر آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی ب==ر روی دانش

آموزان بیشتر تإکید وتوجه شود. ، مهارت ه=ایی هس=تند ک=ه ب=ه منظ=ور ارتق=اء س=طح ارتباط=ات،1مهارت ه=ای زن=دگی

افزایش قدرت تصمیم گیری، مدیریت، درک خود وکارکردن در گروه مورد اس==تفاده قرار می گیرد. در آموزش مهارت های زندگی ، محوره==ا و موض==وعاتی ت==دریس می

(. 1389گردد که به ارتقاء کیفیت زندگی کمک می کنند)خدابخش ومنصوری، ب==ه مجموع==ه ای از توان==ایی ه==ایی گفت==ه می ش==ود ک==ه ،آموزش مهارت های زندگی

زمینه سازگاری رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورد و این توان==ایی ، ف==رد را ق==ادر می سازد که ضمن پذیرش مسئولیت های اجتماعی خود بدون لطمه زدن به خ==ود و دیگران بتواند به شکل مؤثری با خواست ، انتظارات و مشکالت روزانه در روابط

(.1388بین فردی روبرو گردد)کریم زاده، در نتیجه با پدیدآمدن رفتارهای مثبت و س==الم بس=یاری از مش=کالت بهداش==تی قاب=ل پیشگیری خواهند بود. بنابراین کمک ب==ه کودک==ان در رش==د و گس==ترش مه==ارت ه==ای مورد نیاز ب==رای زن==دگی مطل==وب ایج==اد ی==ا اف==زایش اعتم==اد ب==ه نفس در برخ=ورد ب==ا مشکالت و همچنین کمک به آنان در رشد و تکامل عواطف و مهارت های اجتم==اعی الزم جهت سازگاری موفق با محیط اجتماعی و زندگی مؤثر و سازنده ض==روری ب==ه

( .1388نظر می رسد)شعاری نژاد ، بنابراین با توجه به اهمیت مهارتهای زندگی ب==ا اه==داف گون==اگون پیش==گیری و ارتق==اء سطح سالمت روانی ضرورت آموزش اینگونه مهارت ها به کودکان برای ما آش==کار می شود. ب==ه خص==وص در کن==ار جهت دهی ب==ه اس==تعدادهای نهانی کودک==ان ت==یزهوش، م==دارس بای==د ش==رایط الزم ب==رای پ==رورش وایج==اد فک==ر خالق ورش==دتوانایی های دانش آموزتیزهوش را فراهم آورند که از مؤثرترین اق==دامات در این زمین==ه آم==وزش مهارت های زندگی می باشد. یک دانش آموزتیز هوش برای ارتب==اط ب==ا دنی==ای خ==ارج، حل مسأله، ایجاد آث=ار ه=نری وابتک==ار عم=ل وس==ازگاری اجتم=اعی ب=ه این مهارت ه==ا

(.1383نیازمند است)اژه ای، ر گذشته وقتی صحبت از سالمت انسانها می شد فقط جنب==ه فیزیولوژی==ک و ب==دنید

آنها مورد توجه بود. ام==ا ام==روزه تعری==ف س==المت و بهداش==ت تغی==یر نم==وده اس==ت و شخص سالم کسی است که از نظر روانی وحتی اجتم==اعی س==الم باش==د . اص==طالح

اصطالحی است ک=ه از آن ب=رای بی=ان واظه=ار ک=ردن ه=دف خاص=ی 2سالمت روانیبرای جامعه استفاده می شود .

12 - Self skills21-Braden2-World Health Organization 3- General haelth

3



هر فرهنگی بر اساس معیارهای خاص خود به دنبال سالمت روان است . هدف ه==ر جامعه این است که شرایطی را که س==المت اعض==اء جامع==ه خ==ودش را تض==مین می کند تهیه و آماده نماید و سالمت روان قسمتی از سالمت کلی است . سالمت روان نوعی از سالمت است که به قسمت خاص==ی از انس==ان مث==ل ه==وش ، ذهن ، ح==ال ، روان ، روح و این مقوالت اشاره و نظر دارد. سالت روان تاثیر مستقیم برروی ک==ل

،ترجم==ه هاش==می،1990 1سالمت دارد و قسمت جدای از ارگانیسم نیست )براندن (. چرا که روان با تمامیت انسان رابطه دارد و زمانی میسر می شود که فرد1374

هیچ احس==اس ناخوش==ایند و ن==امطلوبی از زن==دگی نداش==ته باش==د ودیگ==ران ازجمل==ه پزشکان هم او را در حد طبیعی بدانند بنابراین احساس امنیت خاطر، ش==ادمانی ب==ه موقع ، خ=واب و خ==وراک وان==رژی ب==ه ان==دازه می توان==د نش==ان دهن==ده س==المت روان

(.1388باشد)احمدوند،سالمت روان را چنین تعریف می کند : (WHO )2 سازمان بهداشت جهانی

سالمت عبارتست از بهزیستی کامل جسمانی، روانی واجتماعی و ن==ه فق==ط فق==دان(. 1392بیماری یا ناتوانی )گنجی،

شناسان اختالف نظرهایی وج==ود دارد، ولی درباره مفهوم سالمت روان میان روان یکی از تعاریف به نسبت پذیرفته شده در این باره، این است که درفرد پ==ایین ت==رین

نمایه3(.سالمت عمومی1385سطح نارسایی های روانی وجود داشته باشد)نویدی، –ای اس==ت ک==ه م==یزان توان==ایی شخص==ی را در مواجه==ه ب==ا خواس==ته ه==ای محیطی

اجنماعی ،عاطفی یا جسمانی نش==ان می ده==د. بن==ابراین بهداش==ت روانی را نبای==د ب==ا بیماری روانی در هم آمیخت بهداش==ت روانی مطالع==ه وض==ع روانی ش==خص قب==ل از

(.بدین طریق س==المت روانی وض==ع روانی را ک==ه از1389بیماری است )میالنی فر، طری==ق آرامش، هم==اهنگی وگنج==ایش روانی مشخص==می ش==ود آش==کار می س==ازد و بوسیله نبودن نشانه های ناتوانی و ض==عف در ه==ر بع==د روانی وجس==مانی در ش==خص

شناخته می شود.-بیان مساله1-2

سازمان جهانی بهداشت مهارتهای زن==دگی را چ==نین تعری==ف نم==وده اس==ت : توان==ایی انجام رفتار سازگارانه ومثبت ب==ه گون=ه ای ک=ه ف==رد بتوان==د ب=ا چالش ه=ا وض=روریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. ب==ه ط==ور کلی مهارت ه=ای زن==دگی عبارتن==د ازتوان=ایی هایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی، افزایش سالمت و رفتارهای سالمتی در سطح جامعه می گردند. مهارت ه==ای زن==دگی هم ب==ه صورت ی==ک راهکارارتق==ای س==المت روانی وهم ب==ه ص==ورت اب==زاری در پیش==گیری از آس==یب ه==ای روانی- اجتم==اعی مبتال ب==ه جامع==ه نظ==یر اعتی==اد، خش==ونت های خ==انگی واجتماعی، آزار کودکان، خودکشی، ای==دز وم=وارد مش==ابه قاب==ل اس==تفاده اس==ت. ب==ه طورکلی مهارت های زندگی ابزاری ق==وی در دس==ت متولی==ان س==المت روانی جامع==ه

اجتم==اعی حف==ظ ک==رده و س==طح–درجهت توانمن==د س==ازی جوان==ان درابع==اد روانی بهداشت روانی خویش وجامعه را ارتقا بخشند . دراین راستا ده مهارت را به عنوان

4



3،تفک==ر خالق2 ، ح==ل مس==أله1 مهارتهای اصلی زندگی، شامل مهارتهای: تصمیم گیری

6مهارت ایجاد و حفظ روابط بین فردی ،5،توانایی برقراری ارتباط مؤثر 4،تفکر نقاد

معرفی نموده 10 ، مقابله با فشار 9 مقابله با هیجان 8 ،همدلی کردن 7خود آگاهی ،= (.1383است)قاسم زاده،

اجتم==اعی می گ==ردد.–آموزش مهارت های زندگی موجب ارتقای توانایی های روانی این توانایی ها فرد را برای برخورد مؤثر با کشمکشها وموقعیت ه==ای زن==دگی ی==اری می بخشند، وبه او کمک می کنند تا با سایر انسانها، جامع==ه، فرهن==گ و محی==ط خ=ود مثبت وس==ازگارانه عم==ل کن==د و س==المت روانی خ==ود را ت==أمین نمای==د. ب==دین ت==رتیب

های زندگی موجب تقویت یا تغییر نگرشها، ارزشها ورفتاره==ای مثبت وس==الم مهارت بس========یاری از مش========کالت بهداش========تی قاب========ل پیش========گیری خواهن========د

(. 1385بود)حقیقی،موسوی،مهرابی زاده،بشلیده، در حال حاضرسالمت روان را می توان به منزله ی توانایی رشد وگسترش هیجان==ات عقلی و معنوی، برقراری ارتباط با دیگران شامل همس==االن و بزرگس==االن، ش==رکت در فعالیت های آموزشی و اجتماعی انعطاف پذیری در مواجهه با سختی ها دانست

ایف==ا می کن==د، البت==ه. آموزش مهارتهای زندگی نقش اساسی را در بهداش==ت روانی زمانی که در یک مقطع سنی مناسب ارائه شود نقش برجسته تری خواه==د داش==ت. ب==ه ط==وری ک=ه می ت==وان گفت ک==ه بس=یاری از نوروزه==ا وس==ایکوزها ناش==ی از نقص دررشد مهارت ه=ای زن=دگی اساس=ی اس=ت و در واق=ع آم=وزش مهارت ه=ای زن=دگی

(.1389نقش درمانی دارد)خدابخش وهمکاران، کودکی ونوجوانی فرصت های کلیدی را برای بهبود واس==اس س==المت روان مهی==ا می کنندو مدرسه منبع مهمی برای کمک کردن ورسیدن ب==ه این ه==دف اس==ت. در ح==دود

% از بچه ها وافراد جوان در جوامع پیشرفته نش==انه ه==ایی از مش==کالت س==المت25 % آن ه=ا اختالل س=المت روان را دارن=د. م=دارس هم10روان را نشان می دهند که

چنین می توانند در پیشرفت سالمت روان و ایجاد آن و نیز جلوگیری از محیط ه==ای(.2،2011استرس زای منفی مؤثر باشند)ویرونایند

مدرسه و محیط های آموزشی ک==انون توج==ه ص==احبنظران س==المت روان هس==تند. از این رو که این محیط با گروههای سنی ک==ه ب==ه عن==وان گ==روه ه==ای حس==اس ش==ناخته می شوند سروکار دارند. عالوه بر این که سنین دبستان و راهنمایی و دبیرس==تان ب==ه عنوان سنینی شناخته می شوند که پایه ریزی شخصیت اف==راد در بزرگس==الی در این11- Decision making 6-Interpersonal relationship skills

2-Problem solving 7- Self-awareness

3-Creative thinking 8-Empathy

4-Critical thinking 9- Coping with emotions

5-Effective communication 10- Coping with stress

21-Wear & Nind

5



س==نین روی می ده==د این دس==ته از گ==روه ه==ای س==نی بیش==تر اوق==ات خ==ود را در این مدارس و محیط ها می گذرانند و روشن است که فض==ای این م==وقعیت ه==ا ت==اثیرات مهمی ب==ر س==المت روانی اف==راد در بزرگس==الی دارد. ب==ر این اس==اس ص==احبنظران مس==ائل روانی در کن==ار توص==یه ب==ه خانواده ه==ا در جهت ش==ناخت عوام==ل م==وثر در بهداشت روانی و تامین آن ، مراکز آموزشی و مدارس را نیز مورد توجه خود ق==رار می دهن===د و ایج===اد آش===نایی و رع===ایت این عوام===ل را در م===دارس اکی===داً توص===یه

(. 1388می کنند)ادبی، تح==والتی در جس==م و روان هم==راه نوجوانی مرحله ای از رشد و بلوغ اس==ت ک==ه با

اس==ت در این مرحل==ه غرای==ز و احساس==ات در ب==االترین ح==د خ==ود ق==رار دارد، ق==وا و استعدادها به جنب و جوش در می آیند و عق==ل در آس==تانه ی رش==د نس==بی اس==ت در این مرحله نوجوان می خواهد روی پای خودش بایستد و از حالت کودکان==ه و دنبال==ه روی به در آید. چیزی که بر مشکل تربیتی نوج==وان می افزای==د آس==یب ه==ای اخالقی است که امروزه به دلیل شرایط و فضای خاص فرهنگی و اجتماعی دامنگ==یر نس==ل نو شده اس==ت و جوام==ع انس==انی ب==ه وی==ژه کش==ورهای ص==نعتی را ب==ا دش==واری ه==ا و

(.تحقیق==ات نش==ان داده اس==ت1385مشکالت جدی روبه رو ساخته است)محم==دی، که کلید تعیین کننده موفقیت تنها هوش شناختی نیست بلکه بسیاری افراد با ه==وش شناختی باال در زندگی حیرانن==د. کودک==ان ت==یزهوش ب==ه علت داراب==ودن رش==د فک==ری بیشتر، از نظر عاطفی نیز رشدشان سریعتر است وچنانچ==ه مش==کالتی ب==روز نمای==د سبب سرکشی یا افسردگی آن ها می شود. توانایی فکری یک فردتیزهوش با فقدان تجرب====ه و نداش====تن مهارت ه====ای زن====دگی ب====اعث ب====روز مش====کالت ج====دی در

، ن==وعي كوش==ش اس==ت (. آموزش مهارت هاي زندگي1383زندگی می شود)اژه ای، كه در سايه ی آن نوجوانان ترغيب مي شوند تا خالقيت خود را ب==ه ك==ار گيرن==د و ب==ه ط==ور خودج==وش راهه==اي م==ؤثر را ب==راي ح==ل تعارض==ات و مش==كالت زن==دگي خ==ود

.1(2009 يابند)کلینگمن، به نظر مي رس==د آم==وزش مهارت ه==اي زن==دگي گ==ام م==ؤثري در اين جهت باش==د ك==ه استعدادها و توانمندي هاي دانش آموزان بكار گرفته شود تا خود فعاالنه سر نوشت خويش را بدست گيرند و انتخاب گر باشند. ض==مناً فراين==د خ==ود ب==اوري در نوجوان==ان مسير درست خود را طي كرده و نوجوان ضمن استفاده ی درس==ت از مه==ارت ه==ا، مسئوليت اعمال و احساسات خود را مي پذيرد و مه==ارت ه==اي الزم را ب==راي اتخ==اذ

(.1388تصميم هاي مهم زندگي كسب مي كند)شعاری نژاد، ) در مطالعه اي به بررسي تأثير آموزش مه==ارت ه==اي2006 و همكاران ،2)زولينگر

زندگي بر دانش، نگ==ر ش==ها و توان==ايي دانش آم==وزان م==دارس راهنم==ايي در انتخ==اب سبك زندگي سالم پرداختند. نتيجه ی پژوهش اثر مثبت آموزش را نشان داد .

11-Klingman2-Zollinger 3-Darean4- Shelties

6



همچ==نین مه==ارت ه==ای زن==دگی اث==ر مناس==بی در جهت ك==اهش آس==یب ه==ای ف==ردی و اجتماعی خواهند داشت و با ایجاد نگ==رش ه=ای اص=ولی و علمی در انتخ==اب به=ترین

،3ش==یوه در انج==ام بهین==ه ی ه==ر فع==الیت نقش خ==ود را اثب==ات خواهن==د نم==ود)داران (. یادگیری موفقیت آمیز مهارت های زندگی، احساس یادگیرنده را در م==ورد2007

خود و دیگران تحت تأثیر ق==رار می ده==د و عالوه ب==ر آن ب==ا تغی==یراتی ك==ه كس==ب این مهارت ها در اف==راد بوج==ود می آورد، برداش==ت و نگ==رش دیگ==ران را هم تحت ت==أثیر قرار می ده==د. ی==ادگیری مه=ارت ه=ای زن==دگی در دوران نوج=وانی و ج=وانی، اث=رات نسبتاً پایداری بر ساخت شخصیت آنان خواه==د داش==ت، رفتاره==ای تحص==یلی آن==ان را مؤثر، آینده نگری آن==ان را مثبت و انگ==یزه ی ك==اری آن==ان را مض==اعف خواه==د نم==ود.

(. 4،1388 )شولتز با توجه به اینکه دانش آموزان به ویژه دانش آموزان تیزهوش آینده سازان مملکت هستند و سکانهای اقتصادی واجتماعی جامعه به دست آنهاست به نظر می رسد که آموزش مهارتهای زندگی گامی موثر برای ساختن نسلی پوی==ا ب==ا تفک==ر نق==اد و خالق واخذ تصمیمات درست و شایسته وتوانمند در حل تعارضات زن=دگی باش==د. بن=ابراین در پ==ژوهش حاض==ر ب==ه دنب==ال ی==افتن پاس==خ ب==ه این س==ئوال اس==ت ک==ه آی==ا آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی ب==ر س==المت روان دانش آم==وزان دخ==تر ت==یزهوش دبیرس==تانی

دوره ی اول)راهنمایی( اثربخش است ؟- اهمیت وضرورت پژوهش1-3

برنامه آموزش مهارت هاي زندگی، به منظ==ور ارتق==اء بهداش==ت روان و پيش==گيري از آسيب هاي اجتماعي تهيه و تدارك شده است . فرض زير بن==ايي ب==راي ط==راحي اين برنامه ، پژوهش هاي انجام شده در مورد آسيب هاي رواني و اجتماعي مي باش==د . و هدف اصلي آن ، اين است كه از طريق اجراي برنامه ، در ط==ول زن==دگي فرص==ت ه==ايي ف==راهم گ==ردد ت==ا اف==راد عالوه ب==ر كس==ب توان==ايي ه==اي ح==رفه ای - ش==غلي ، مهارت هاي زندگي را نيز فرا گيرند، مهارت هايی كه به آنه==ا كم==ك مي كن==د ، بتوانن==د هم در مورد خود ، هم در مورد انسان های ديگر و كل اجتم==اع ب==ه ش==كلی بالغان==ه و

(. فرد تیز هوش نه تنها بای==د بتوان==د1385موثر عمل نمايند(محمد خانی و همكاران، از آموخته ه==ای علمی خ==ود به=ره ب=برد بلک==ه بای==د بدان=د در رواب=ط اجتم=اعی و ب==ده بس==تان های روانی و ع==اطفی در ش==رایط خ==اص چ==ه عملی مناس==ب وچ==ه عملی نامناسب است وچگونه مسائل خود را حل ودر مورد آن ها به==ترین تص==میم گ==یری را داش==ته باش==دو ب==ا اس==تفاده ازتفک==ر نق==اد وخالق در موقعیت ه==ای مختل==ف زن==دگی عملکردی بهینه داش==ته و در عین ح==ال ب==ا دیگ==ران ن==یز س==ازگاری وهمن==وایی داش==ته

(.1383باشد)اژه ای، در اصل، اثربخشی روش مهارت های زندگی به دلیل تأكید آن ب==ر جنب==ه ه==ای عی==نی شامل درگیری و شركت فعال افراد، رفتارهای قابل مشاهده و نمایش عینی عقای==د می باشد. از آن جائی كه مدارس نقش مهمی در پیشگیری از آس==یب ه==ای روانی = اجتماعی و ارتقاء سطح بهداشت روان دانش آموزان دارند، به همین جهت در سال

7



های اخیر، برنامه های پیشگیرانه مبتنی بر مدرسه گسترش یافته اند. شواهد نش==ان می دهند كه این گونه برنامه ها نت=ایج و پیام=دهای مطل==وبی را در اف=زایش عملك==رد تحصیلی و كاهش رفتارهای خطرآفرین بین دانش آم==وزان ب==ه دنب=ال دارن==د.)حس=ین

(.1390زاده، تحقیقات زیادی نشان داده اند که بین بیماری های روانی وافت تحصیلی رابطه وجود دارد. عوامل اضطرابی، نه تنها موجبات افت تحصیلی را فراهم می آورند، بلکه در س==طح وس==یعی، س==ازش ی==افتگی ف==رد را دچ==ار اختالل می س==ازند وپیام==دهای آن ه==ا

(.1392مسلماً برگستره ی زندگی فرد سایه خواهد افکند)دادستان، اهمیت ونقش سالمت روانی در رشد وشکوفایی انسانها ازهر نظربرکسی پوش==یده نیست. هدف اولیه نگرش درمورد بیم==اری روانی، تحت پوش==ش ق==راردادن روان در س==طح جامع==ه، ب==ه خص==وص آم==وزش وپ==رورش اس==ت. اف==زایش اختالالت روانی، خسارت مالی ومعن==وی تحت پوش==ش آنه==ا، ع==دم اطالع اقش==ار مختل==ف اجتم==اع ب==ه خصوص پرسنل آموزش وپرورش، توجه به تأمین سالمت روانی به عن==وان ی==ک گ==اممثبت اجتم==اعی ح==تی اقتص==ادی وف==رهنگی را م==د نظ==ر ق==رار می ده==د)س==لطانیان،

1381.) از آن جا که مهارتهاي زندگي در جهت ارتقای توانايی های رواني = اجتماعی هستند و در نتيجه سالمت روانی ، جسمانی و اجتماعی را تأمين مي كند . آم==وزش مهارته==ای زندگی فرد را قادر مي سازد تا دانش ، ارزشها و نگرش های خود را به تواناي ه==ای بالفعل تبديل كند . بدين معنا كه فرد بداند چه كاری بايد انج==ام ده==د و چگون==ه آن را انجام دهد . مهارت های زندگي منجر به انگيزه در رفتار س==الم مي ش==ود . همچ==نين بر احساس فرد از خود و ديگران و همچ==نين ادراك ديگ==ران از وی م==ؤثر اس==ت . در ضمن منجر به افزايش اعتم==اد ب==ه نفس می ش==ود بن==ابراين ب==ه ط==ور كلي مي ت==وان گفت كه منجر به افزايش سالمت روان افراد مي شود و در پيش==گيری از بيماريه==اي

.(1377روانی و مشكالت رفتاری نقش مؤثری دارد .) نوري و خاني، كودك=ان ونوجوان==ان ب=ه س=بب بي تج==ربگی و ن=ا آگ=اهی از مه=ارت ه=ای بازدارن=ده ، تس=هيل كنن==ده و اص==الحی، بيش=تر در مع=رض آس==يب ه==ای ج==دی دروني و اجتم=اعی هستند. دانش آموزانی كه مهارت های مقابل==ه باموقعيت ه==ای تنش زا را ندارن==د، ب==ه نوعی مقه==ور آن ه==ا خواهن==د ش==د و ب==دين ت==رتيب مس==تعد اختالالت روانی، ع==اطفی، افسردگی، اضطراب و احتماالً مصرف مواد مخدر و رفتارهای ضد اجتماعی خواهن==د

20 ،1 شد اين دانش آموزان در فرايند تصميم گيری نيز دچار مشكل میش=وند) گین=تر08.)

آم==وزش، اساس==ی ترین روش پیش==گیری اولی==ه اس==ت. ازط==رفی دیگ==ر مهم==ترین و مؤثرترین دوره جهت آموزش پیشگیرانه، دوره ک==ودکی ونوج==وانی اس==ت. ب==ه همین دلیل متخصصین بهداشت روانی، آم==وزش پیش==گیرانه در این دوران را بس==یار م==ورد توجه قرار می دهند. سالمتی بخش اص==لی ی==ک زن==دگی ش==اد اس==ت وم==دارس نقش مهمی در آگاه ساختن نوجوانان پیرامون مسائل بهداشتی وسالمتی وآموزش عل==وم

(.1378به آنان دارد)حسینی،11-Gitner

8



اجتم==اعی و در نه==ایت پیش==گیری از ش==کل– ه==ای روانی در واقع با اف==زایش توانایی گیری رفتارهای آسیب رسان به بهداشت وس==طح س==المت و روان اف=راد اس=ت . در

واقع یادگیری مهارت های زندگی موجب افزایش ظرفیت های روانی می گردد. نکته مهم وقابل ذکر دیگری که ضرورت این آموزش را روشن می کند، این است که

زن==دگی جوام==ع ام==روزی رخ داده اس==ت ، ب==ا وجودتغی==یرات عمیقی که درش==یوه ی متاس==فانه هن==وز بس==یاری از اف==راد در مواجه==ه ب==ا نامالیم==ات و مش==کالت زن==دگی از روش های ناکارآمد و سنتی گذشته تربیتی خود استفاده می کنند. کودکان در جری==ان رشد وبالندگی خود نحوه ی چالش ب=ا زن=دگی را ب=ه ص=ورت الگ==وبرداری ازمدرس=ه ، جامعه،دوستان وگروه همساالن و به خصوص والدین ب==ه ش==کل غ==یر منظم واتف==اقی فرا می گیرند.م==اهیت آم==وختن در محیط ه==ای آموزش==ی ، اجتم==اعی اس==ت. س==المتی بخش اصلی یک زندگی شاد است ومدارس نقش مهمی در آگ==اه س==اختن نوجوان==ان پیرامون مسائل بهداشتی و سالمتی و علوم زندگی به آنان را دارد ونیز درپیش==گیری

اجتم==اعی وارتق==اء س==طح بهداش==ت روان دانش آم==وزان نقش–ازآس==یب های روانی مهمی دارد وکمک می کند که درمواجهه با کشمکش ها و موقعیت های زندگی ف==رد را یاری بخشد که با فرهنگ و محیط خود مثبت و س==ازگار باشدوس==المت روان خ==ود را حفظ کند. در این میان دخ=تران ب=ه دلی=ل روحی==ه حس=اس و ظری=ف خ=ود وب=ه دلی=ل نقشی که در آینده ب==ه عن==وان م==ادر در ت==ربیت فرزن==د و گردانن==ده ی زن==دگی برعه==ده

ن==ابراین ب==ا توج==ه ب==ه اهمیتبدارند، بیشتر نیازمند آموختن مهارت های زندگی هستند. مهارت ه===ای زن===دگی ب===ا اه===داف گون===اگون پیش===گیری و ارتق===اء س===طح س===المت روانی ،ضرورت آم==وزش این گون==ه مهارت ه==ا ب==ه اف==راد ب==رای م==ا آش==کار می ش==ود. پژوهش حاض==ر اهمیت وض==رورت آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی را در ارتق==ا س==المت

روانی دانش آموزان دختر تیز هوش رابررسی کرده است.

- اهداف پژوهش1-4- هدف اصلی1-4-1

هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخش==ی آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی ب==ر س========المت روان دانش آم========وزان دخترت========یزهوش دبیرس========تان دوره اول

است .1393-94)راهنمایی(شهرکرمانشاه در سال تحصیل - اهداف فرعی1-4-2

تعیین میزان اثربخش==ی آم==وزش مهارته==ای زن==دگی درک==اهش اض==طراب و بی-خوابی دانش آموزان دختر تیزهوش .

تعیین میزان اثربخشی آموزش مهارتهای زن==دگی در ک=اهش افس=ردگی دانش-آموزان دختر تیزهوش.

تعیین م==یزان اثربخش==ی آم==وزش مهارته==ای زن==دگی درک==اهش اختالل درکنش-اجتماعی دانش آموزان دختر تیزهوش .

9



تع==یین م==یزان اثربخش==ی آم==وزش مهارته==ای زن==دگی درک==اهش نش==انه ه==ای-جسمانی دانش آموزان دختر تیزهوش.

- فرضیه های پژوهش1-5-فرضیه اصلی : 1-5-1 آم=وزش مهارته=ای زن=دگی ب=ر اف=زایش س=المت روان دانش آم=وزان دخ=تر

تیزهوش موثر است .-فرضیه های فرعی :1-5-2

آموزش مهارتهای زندگی درکاهش اضطراب و بی خوابی دانش آموزان دختر- موثر است. تیزهوش

آموزش مهارتهای زندگی درکاهش افس==ردگی دانش آم==وزان دخ==تر ت==یزهوش-موثر است .

آموزش مهارته==ای زن==دگی درک==اهش اختالل درکنش اجتم==اعی دانش آم==وزان-دختر تیزهوش موثر است .

آموزش مهارتهای زندگی درکاهش نشانه های جسمانی دانش آم==وزان دخ==تر-تیزهوش موثر است.

- تعریف متغیرها1-6-تعاریف مفهومی1-6-1

مهارتهای زندگی عبارتند ازمجم=وعه ای از توانایی ه=ا ک=ه زمین==همهارتهای زندگی: سازگاری ورفتار مثبت ومفی==د را ف==راهم می آورن==د. این توانایی ه==ا ف==رد راق==ادر می سازند مسئولیت نقش اجتماعی خود را بپذیرد وبدون لطمه زدن به خ==ود ودیگ==ران، با خواست ها، انتظارات و مشکالت روزانه به ویژه در رواب==ط بین ف==ردی، ب==ه ش==کل

(.1378مؤثری روبرو شود.)طارمیان ، :این مهارت به افراد کم==ک می کن==د ت==ا ب==ه نح==و م==ؤثری درمهارت تصمیم گیری

مورد مسائل زندگی تصمیم گیری نماین==د. همچ==نین اف==راد را ق==ادر می س==ازد ت==ا ب==ه شکلی فعال در مورد اعمال و رفتار خود تص==میم گ==یری نماین==د)دف==تر برنام==ه ری==زی

(.1378امور فرهنگی و مشاوره آموزش وپرورش ، مهارتی است که فرد می تواند در هنگام برنامه ری==زی ب==رایمهارت حل مسأله:

برخورد با مشکالت زندگی از آن استفاده کن=د. اس==تفاده از راهبرده=ای ح=ل مس==أله موجب افزایش اعتماد به نفس فرد می شود وهمچنین احس=اس توانمن==دی وتس==لط در او تقویت می شود ونیز مهارتهای مؤثرحل مسأله با س==ازگاری شخص==ی خ==وب ،

(.1383ارتباط دارد)قاسم زاده، این مهارت توان==ایی تولی==د و خل==ق ک=ردن افک==ار و راه حل ه==امهارت تفکر خالق:

واه===داف اس===ت.از طری===ق ت===رکیب ، تغییروک===اربرد افک===ار و ای===ده های موج===ود(.1388است)معاونت پرورشی وتربیت بدنی،دفتر مشاوره تربیتی،

این مه==ارت فراین==دی اس==ت ک==ه ب==ه بررس==ی ص==حت ، دقت ومهارت تفکر نقاد: ارزش اطالع==ات و دانس==ته ه==ا می پ==ردازد. )مع==اونت پرورش==ی وتربیت ب==دنی،دف==تر

(.1388مشاوره تربیتی،

10



این مهارت شامل توانایی شناسایی هیجان==ات خ==ود ومهارت مقابله با هیجان : دیگران ونیز شناخت تأثیر هیجانات بر رفتار است. این مهارت به فرد کمک می کن==د که در مواقع نا ک==امی ، خش==م ، افس==ردگی و اض==طراب واکنش==های مناس==بی نش==ان

(. 1378دهد)طارمیان، ( در ارزی=ابی ابع=اد گون=اگون س=المت روان چه=ار1979)1گلدبرگسالمت روان :

مولفه اساسی به شرح اضطراب ،افسردگی ، اختالل در کنش اجتماعی و ش==کایات جسمانی مدنظر قرار داده و معتق==د اس==ت اف==رادی ک==ه دارای این چه==ار ن==وع اختالل نباشند ویا به طور خفی==ف مت==اثر از این عوام==ل باش==ند از س==المت روان برخوردارن==د

(.1385)رسولی، ( تیز هوشی را چنین تعریف کرده است : کودک=ان ت=یز1972)2مارلند تیز هوش :

هوش وبا استعداد ،کسانی هستند که بر طبق تشخیص افراد دارای صالحیت به دلیل استعدادها و توانایی های برجسته خود قادر به عملکرد هایی در سطح عالی هستند . این کودکان به خدمات و برنامه ریزی آموزشی وپرورش خاصی نیازمندند که بتوانند بهتر وبیشتر از برنامه های عادی ، توانمندی های بالقوه ی آن==ان را بشناس==د و ب==رای فعلیت بخش==یدن ب==ه آنه==ا در جهت رش==د و ش==کوفایی وایف==ای نقش م==وثردر جامع==ه

(.1383طراحی شده باشد )اژه ای،- تعاریف عملیاتی 1-6-2

مهارت هایی است ک=ه ب==ا اس=تفاده از پکیج آموزش=ی مه=ارتمهارت های زندگی: ( به صورت1383های زندگی ویژه دانش آموزان ) موتابی ، محمد خانی ونوری

س==اعته ب==ه گ==روه آزم==ایش2 جلسه 10تخصصی و کارگاهی و در ساعات معینی در آموزش داده شد. 3(= GHQ ) نم=ره ای اس=ت ک=ه ف=رد از پرسش=نامه س=المت روان سالمت روان:

سئوال چهار گزینه ای ودارای چهار مؤلفه جزیی است ان==دازه28گلدبرگ که شامل گیری شد.

اندازه گیری می شود.7تا1مؤلفه عالئم جسمانی که به وسیله سئوالهای -1 اندازه گیری می شود.14 تا 8مؤلفه اضطراب که به وسیله سئوالهای -2 ان==دازه گ==یری21 ت==ا 15مؤلفه اختالل در کنش اجتماعی که به وسیله سئوالهای -3

می شود. اندازه گیری می شود.28 تا 22مؤلفه افسردگی که به وسیله سئوالهای -4

به فردی اطالق می شود ک=ه طب==ق ض==وابط و معیاره==ای س==ازمان ملی تیز هوش: پرورش استعدادهای درخشان پذیرفته شده است ودر مدرسه تیز هوش==ان مش==غول به تحصیل می باشد از جمله ش==رایط گ==زینش داش==تن مع==دل ب==اال و قب==ول ش==دن در

آزمون های این سازمان است.

11-Goldberg22- Mar land3- General Health Question3

11



فصل دوم

مبانی نظری و پیشینهپژوهش

12



- مهارت های زندگی2-1؟- مهارت چیست 2-1-1

اصطالح مهارت در معانی مختلف بک==ار رفت==ه اس==ت. وق==تی گفت==ه می ش==ود کس==ی مهارت انجام کاری را دارد مثالً مه==ارت ت==ایپ ک==ردن، این ب==دان مع==نی اس==ت ک==ه او بامهارت آموزش وتمرین می تواند به راحتی و به نحو احسن مطالب را تایپ نماید. او کاربرد تمام کلیدهای ماشین تایپ را می داند و به طرز ص==حیح از انگش==تان خ==ود استفاده می کند، او می تواند بدون نگاه کردن به کلیدهای ماشین تایپ ، باس==رعت مطالب را تایپ نماید. ممکن است ه==ر کس==ی بتوان==د از ی==ک دس==تگاه ماش==ین ت==ایپ استفاده کند و مطلبی را تایپ نماید. اگر مهارت تایپ کردن را نداشته باش==د، ب==رای پیدا کردن کلیدها باید کمی وقت صرف کرده تا حروف را پیدا کند و یا ممکن اس==ت فقط با یک انگشت کلمات را تایپ کند. یعنی حتی در صورت نداشتن مهارت الزم ، می تواند مطالب را تایپ کند. اما فرق بین کسی که مه==ارت ت==ایپ ک==ردن ن==دارد ب==ا کسی که این مهارت را دارد این است که او مطالب را در حداقل زمان ب==ا کم==ترین غلط تایپ می کند. داشتن مهارت در تمام زمینه ه==ا مط==رح اس==ت ب==ه عن==وان مث==ال نجاری، رانندگی، آشپزی ونقاشی و زمینه های دیگر در حقیقت مهارت یع==نی داش==تن زمینه های الزم برای انجام صحیح یک ک==ار. در برنام==ه آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی، مهارت یعنی : توانایی ایجاد روابط بین فردی مناسب و مؤثر ، انجام مس==ئولیت های اجتماعی، انجام تصمیم گیری های صحیح، حل تعارض ها و کشمکش ها ب==دون توس==ل به اعمالی که بدون توسل به اعمالی ک==ه ب==ه خ==ود ی==ا دیگ==ران ص==دمه می زنن==د. ب==ه عبارت دیگر مهارت های زندگی ، مهارت های شخصی واجتماعی است که هر ف==ردی باید آنها را یاد بگیرد تا بتواند در مورد خود ، انسانهای دیگ==ر و ک==ل اجتم==اع ب==ه ط==ور مؤثر، شایس=ته و مطمئن عم=ل نمای=د )س=ازمان بهزیس=تی کش=ور، دف=تر پیش=گیری

(.1386ازآسیب های اجتماعی ،

13



انسان قدرت سازگاری با محیط را از لحاظ جسمی وروحی دارد به ط==وری ک==ه ن==ه تنها می تواند خودش را با محی==ط س==ازگار کن=د بلک==ه می توان=د از تقلی==د کورکوران==ه دوری کند ومیتواند بر محیط تأثیر گذاشته و آن را به روش==ی مناس==ب )ب==ا مه==ارت (

(.2013تغییردهد)انتظار فومانی وصالحی،- تعریف مهارت های زندگی 2-1-2

ب==ا م==ؤثر مقابله براي را فرد كه ها توانايي گروه آن از عبارتست زندگي مهارت هاي ق==ادر را فرد توانایي ها اين. كند مي ياري زندگي مختلف هاي موقعيت در كشمكشها

سازگارانه و مثبت خود محيط و فرهنگ جامعه، انسانها، ساير به نسبت تا سازد مي (.این1380 )اس==کندری ،كند ت==أمين را خ==ود رواني و جس==ماني س==المت عمل كرده،

مهارت ها باعث افزایش توانایی ش==ناختی ش==ده و توان==ایی ش==خص را در مواجه==ه ب==ا انتظ==ارات و س==ختی های زن==دگی روزم==ره اف==زایش می ده==د.ه==ر ق==در ظ==رفیت روانشناختی باالتر وبیشتر باش==د ب==ه هم==ان ان==دازه ش==خص قادرخواه==د ب==ود س==المت

رفتاری خود را در سطح بهتری نگه داشته و با ش==یوه ای مثبت ، س==ازگارانه–روانی (. واین توانایی ه=ا ف=رد را1392و کارآمد به حل وفصل مش==کالت ب==پردازد) باغب==انی،

قادر می سازند که مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپ==ذیرد وب==دون لطم==ه زدن به خود و دیگران، با خواست ها، انتظارات و مشکالت روزانه به ویژه در رواب==ط بین

(به نقل از محمد خ==انی،1987)1فردی ،به شکل مؤثری روبرو شود. چایلدز و بروکز (. مهارت های زندگی را چنین تعریف کرده اند : هم==ه مهارت ه==ا وآگاهی ه==ایی1389)

ک===ه الزمه ی زن===دگی م===ؤثر هس===تند و در چه===ار زمین===ه زن===دگی، خ===انوادگی ، تحصیلی ،اجتماعی و شغلی الزم و ضروری اند. به طوری ک==ه از این زمینه ه==ا قاب==ل تعریف و قابل اندازه گیری به طور عینی می باشند.مفهوم زندگی،چیزی جزمواجهه

(. 1392با مسایل وکوشش برای فهم وحل آن هااست)شعبانی،- تاریخچه مهارت های زندگی 2-1-3

2 وبا اقدامات آقای دکتر گیلبرت بولت==وین1979آموزش مهارت های زندگی در سال آغ==از ش==د.وی در این س==ال ی==ک مجموع=ه آم==وزش مهارت ه==ای زن==دگی ب==رای دانش آموزان کالس هفتم تا نهم تدوین ش==دکه ب==ا اس==تقبال ف==راوان متخصص==ان بهداش==ت روان مواج==ه گردی==د.این برنام==ه آموزش==ی ب==ه نوجوان==ان ی==اد می داد ک==ه چگون==ه ب==ا استفاده از مهارت های رفتار جرأت مندان==ه ، تص==میم گ==یری و تفک==ر نق==اد در مقاب==ل وسوسه یا پیش==نهاد س==وء مص==رف م==واد از س==وی همس==االن مق==اومت کنن==د. ه==دف بوتوین طراحی یک واحد پیشگیری اولیه بود . پژوهش ها حاکی از آن بودن=د ک=ه این برنام==ه در پیش==گیری اولی==ه چن==دین ن==وع م==واد مخ==دراز جمل==ه س==یگار موف==ق ب==وده

(. 1389است)محمدخانی، - اهمیت مهارت های زندگی2-1-4

11 -Chaeldz and Brooks22 -Gilbert botvin

14



15



منابع

فهرست منابع منابع فارسی–الف (

،براهانی،محمد نقیزمینه روانشناسی(. 1990اتکینسون،رینا،اتکینسون،ریچارد.)(،انشارات رشد.1386وهمکاران)

بررسی پایگاه هویت وسالمت روانی در اوایل واواسط(.1388ادبی،راضیه.)،پایان نامه ارشد روانشناسی بالینی،دانشگاه علوم پزشکی وتوانبخشی.نوجوانی

(.بررسی میزان دستیابی نوجوانان ایرانی به مهارت های1385ادیب،یوسف.) .4،شماره 1دانشگاه تبریز، سال اول فصلنامه روانشناسیزندگی.

.انتشارات :پیام نور.بهداشت روانی(.1388احمدوند ، محمدعلی.) ، ام===یریتیزهوش===ی تعاریف ومفاهیم(.1994اس===ترنبرگ،راب===رت جی،ریس،س===الی)

(.تهران:دانژه.1385مجد،مجتبی). تهران انتشارات سپند هنر.مهارت های زندگی( .1380اسکندری، حسین.)

(.بررس==ی اث==ر آم==وزش مهارت های زن==دگی درتعام==ل ب==ا1380اس==کندری،محم==د.) .فص==لنامه پی==امش==یوه های فرزن==دپروری برع=زت نفس دانش آم==وزان اس==تان اردبیل

.3مشاوره.جلد .نشر سمپاد.ویژگی های کودکان تیزهوش(.1383 اژه ای،جواد.) ویژگی های شخصیتی تیزهوشان در پژوهش های روانشناختی(.1383اژه ای،جواد.)

.نشر سمپاد.ایران فصلنامه(.خالقیت الزمه بدست آوردن سرنخ علوم وفنون. 1393افروز،غالم علی.)

.2درخشان ودانش پژوهان جوان.سال هجدهم،شماره مرکز ملی استعدادهای (.آموزش مهارت های زن==دگی ب==رای ک==اهش افس==ردگی.1388ام==یری برمکوهی،علی.)

.2 مجله روان شناسی تحولی.شماره

16



، شکرش===کن ، حس===ین.)روانشناس===ی اجتم===اعی(.=== 1937ارونس===ون، الی===ورت.)(.انتشارات رشد.1393

بررسي ت==أثير (.1391آبکنار،جلیل،عاشوری،سمیه،پورمحمدرضای تجریشی،محمد.) زندگي بر مهارت هاي ش==ناختي، رفت==اري، هيج==اني و انگيزش==ي آموزش مهارت هاي

،6 ،ش==ماره8توانبخش==ی ،س==ال پ==ژوهش درعل==ومدانش آموزان ب==ا اختالل رياض==ي . بهمن واسفند.

(.تأثیر آموزش مهارت های زندگی برسالمت روان ومنبع کن==ترل1381آقاجانی،محمد.) دانش==کده روان شناس==ی وعل==وم تربی==تینوجوان==ان.پای==ان نام==ه کارشناس==ی ارش==د.

دانشگاه الزهرا. اثر بخشی آموزش برنام==ه مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر بهب==ود(.== 1392باغبانی،حافظ.)

. پای==ان نام==ه کارشناس==ی ارش==د. منتش==رآهس==ته گ==ام ارتباط و کنترل خشم کودکاننشده، دانشگاه آزاد اسالمی واحد کرمانشاه.

.پایان نامهمقایسه سالمت عمومی نوجوانان ناشنوا(.1379بافنده قراملکی،حسن.) چاپ نشده،کارشناسی ارشدروان شناسی عمومی،ته==ران،دانش==کده روان شناس==ی

وعلوم تربیتی.. ترجمه جمال هاشمی، تهران: قوس.روان شناسی کمال(. 1374براندن، ناتانیل، )

. تهران : انتشاراتروشهای پیشگیری از افت تحصیلی(.= 1387بیابانگرد،اسماعیل.)انجمن اولیا ومربیان.

( اث==ر آم==وزش مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر1386پاش==ا، غالمرض==ا و داد آوری، مان==دانا) فص==ل نام==ه مطالع==ات جوان==ان، ش==مارهخودابرازی. و سالمت عمومی، عزت نفس

.11و10 موسس==ه انتش==اراتی مش==عل،روان شناس==ی س==ازگاری.(.== 1384پورمق==دس، علی)

اصفهان.(.بررسی روایی واعتبار پرسش==نامه س==المت عم==ومی )1380تقوی،سیدمحمدرضا.)

GHQ .)4،شماره5شناسی،دوره مجله روان. . تع==اریف و مب==انی نظ==ری ، ته==ران:مه==ارت ه==ای زن==دگی(== 1386تیمی==ان، علیرض==ا)انتشارات رشد .

(. مطالعه اثربخشی آموزش مهارت های1384ثمری ،علی اکبر و لعلی فاز،احمد.) فص==لنامه اص==ول بهداش==ت روانیخانوادگی و پذیرش اجتماعی . زندگی بر استرس

.25-26سال هفتم، بهار و تابستان، شماره

17



بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی(.= 1391جاللی، آریا.، آسایش، قنبری. ) . پای==انکارآمد در دانش آم==وزان دخ==تر اول دبیرس==تان بر برقراری ارتباط اجتماعی

نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی . دانشگاه عالمه طباطبایی. ( . بررسي تاثير آموزش مهارتهاي زندگي بر1387حاج اميني ، زهرا و همكاران. )

،2 - علمي عل==وم رفت==اري ، دوره 263مجل==ه . اننوجوان== واكنش ه==اي هيج==اني ، پائيز . 3شماره

بررس=ی ت=اثیر آم=وزش مه=ارت ه=ای زن=دگی ب=ر مؤلف=ه ه=ای(.= 1387حداد، فری=د) . پای==ان نام==همراک==ز بهزیس==تی س==ازگاری و س==المت عم==ومی ب==ر دخ==تران س==اکن

کارشناسی ارشد، منتشر نشده دانشگاه تبریز. رابط==ه مولف==ه ه==ای ه==وش هیج==انی ب==ا س==المت روان(.== 1388ح==دادی، کوهس==ار، )

در علوم تربیتی- برنام==ه ری==زی شناختی و موفقیت تحصیلی، مجله دانش و پژوهش ،دانشگاه آزاد اسالمی واحد خوراسکان )اصفهان(.درسی

مقایس==ه وی==ژگی(.== 1385حق شناس، حسن، چمنی، امیررضا، فیروز آب==ادی، علی،) ،تیز هوش==ان ودبییرس==تان ه==ای ع==ادی های شخصیتی و سالمت روان دبیرستان های

اصول بهداشت روانی، بهار و تابستان.- حقیقی ، جمال،بشلیده،کیومرث،موسوی،سید محمد،مهرابی زاده هنرمند،مهن==از.)

مهارته==ای زن==دگی ب==ر س==المت روانی و غ==زت نفس (. بررسی ت==اثیر آم==وزش1385 مجله علوم تربیتی و روانشناس==ی دانش==گاهدانش آموزان دختر سال اول متوسطه،

شهید چمران اهواز ، دوره سوم، سال سیزدهم. ارای==ه درس==ی ب==رای ارتق==ای س==المت س==ازمانی در(.== 1390حسینی زاده، امیدعلی)

، پایان نامه دک==تری تخصص==ی م==دیریتآموزشکده های سمای دانشکاه آزاد اسالمیآموزشی.

. فص==ل نام=ه(، مف=اهیم و اه=داف بهداش==ت روانی1378حس==ینی، سیدابوالقاس==م، ) بهار.1علمی- پژوهشی اصول بهداشت روانی، سال اول، شماره

خانزاده،عباسعلی،حسین،رشیدی،نورالدین،یگانه،طیبه،زارعی منش،قاسم،قنبری،نیک (.ت==أثیرآموزش مهارت ه==ای زن==دگی برم==یزان اض==طراب وپرخاش==گری1391زاد)

،مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان،دوره دوازدهم.دانشجویان . تاثیر آموزش مهارت های زن==دگی ب==ر1389خدا بخش، محمدرضا،منصوری،پروین،

. 13مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، شماره سالمت روان، .انتشارات جنگل جاودانه.مشاوره با سالمندان(. 1387 خدابخش کوالنی،آناهیتا.)

، آستان قدس رضوی.روان شناسی سالمندی(. 1373خدا رحیمی،سیامک، )

18



ت==اثیر آم==وزش مه==ارت ه==ای(.== 1390خلعتبری، جواد، عزی==ززاده حقیقی، فرش==ته، ) دانش و فش==ار روانی ب==ر س==المت روان دانش==جویان. بازندگی و راهبرد های مقابله

تابستان .2پژوهش در روان شناسی کاربردی، سال دوازدهم. شماره .1385خ==راتی، ص==ابر) ض==رورت فراگ==یری مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==رای کودک==ان و(=

.1016. روز نامه ی شاپرک شماره نوجوانان (.بررسی میزان آگاهی دانش==جویان دانش==گاههای1386خوشایی،کتایون وهمکاران )

دانش==گاه عل==وم پزش==کی وخ==دمات بهداش==تی درم==انی مجل==ه علمیش==هر ته==ران. .،پاییز 3 ،شماره 15همدان،دوره

رابطه منع کنترل با انگیزه پیشرفت و سالمت عمومی(= 1392جلیلیان، خدابخش، ) . پایان نامه کارشناسی ارشد. منتشر نشده، دانشگاه آزاد اس==المیدر دانش آموزانواحد کرمانشاه.

( ته==ران : س==مت چ==اپ1. ج)روان شناسی مرض تحولی(== 1392دادستان، پریرخ، )چهاردهم.

دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی معاونت امور ف==رهنگی و پیش==گیری س==ازمان، تهران، انتشارات آبی.های زندگی راهنمای آموزش مهارت( .1386کل کشور)

اث==ر بخش==ی آم==وزش مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر اس==ترس و(== 1392دولتیاری، قادر، ) پای==ان نام==ه کارشناس==ی ارش==د. منتش==رراهبرد های مقابله ای در سربازان وظیف==ه .نشده دانشکاه آزاد اسالمی واحد کرمانشاه.

. نشر پیوند اسفند ماه.مهارت های زندگی را بیاموزیم( 1383دلیری، زهرا) .چاپ سوم نشر میم.مهارت های زندگی( 1392دهستانی، منصور) . انتشاراتخانواده و نگرش نو به تعلیم و تربیت فرزندان(. 1387رضایی، موسی، )

دانش پرور. (،1392رحیمیان بوگر، محمدی فر ، محمدعلی، نجفی، محمود، دهشیری، غالمرضا)

دو فص==ل نام==ه علمی-تاثیر مهارت ه==ای زن==دگی ب==ر س==المت عم==ومی دانش==جویان. بهار و تابستان.8پزوهشی، دانشگاه شاهد، سال بیستم دوره جدید شماره

(. بررسی رابطه بین سالمت روانی، رضایت مندی از زندگی1385رسولی، آراس.) فص==ل نام==ه پ==ژوهش ه=ای تربی==تی،تحقیقی از بین دانش==جویان. زناشویی و عملکرد..85 ، زمستان 9سال دوم، شماره

.== 1383س==اعتچی، محم==ود، ) .ته==ران:روان شناس==ی در ک==ار س==ازمان م==دیریت(= انتشارات رشد، چاپ پنجم.

19



، ترجمه ن==وریبرنامه آموزش مهارت های زندگی(.== 2001سازمان بهداشت جهانی) (، تهران : واح==د بهداش==ت و روان و1377قاسم آبادی، ربابه، محمد خانی، پروانه، )

پیشگیری از سوء مصرف مواد سازمان بهداشت جهانی. روش ه==ای نحقی==ق در عل==وم(.1391س==رمد،زه==ره،بازرگ==ان،عب==اس،حج==ازی،اله==ه.)

.نشر آگه.رفتاری.1381س=لطانیان، نعمت. ) . پ=ژوهشوض=عیت س=المت معلم=ان ش=هر کرمانش=اه(=

شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان کرمانشاه..انتشارات دوران.روانشناسی پرورشی(.1390سیف،علی اکبر. ) .ته==ران:نش==رروشهای اندازه گ==یری و ارزش==یابی آم==وزش(.1390سیف،علی اکبر. )

دوران. . ته==ران: انتش==ارات رش==د.چ==اپ بیس==ت وبهداش==ت روانی(== 1392ش==املو، س==عید.)

چهارم..1391شاویسی زاده، سعید.) اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی ب==ر س==المت(=

، پای==ان نام==ه کارشناس==ی ارش==د منتش==ر نش==دهروان فرزن==دان ش==اهد و ایث==ار گ==راندانشگاه آزاد اسالمی واحد کرمانشاه.

نقش فع==الیت ه==ای ف==وق برنام==ه در ت==ربیت(.== 1388ش==عاری ن==ژاد، علی اک==بر. ). تهران: موسسه اطالعات.نوجوانان

نظريه هاي مشاوره و روان (.= 1392شفيع آبادي ، عبدالله ، ناصري ، غالمرضا. ) ، تهران : مركز نشر.درماني

.چ==اپراهنم==ایی ومش==اوره ش==غلی وحرف==ه ای(.1388ش==فيع آب==ادي ، عبدالل==ه.)هشتم،تهران:انتشارات رشد.

.تهران:انتشارات سمت.مهارت های آموزشی(.1392شعبانی،حسن.) (.بررس==ی نح==وه مقابل==ه ب=ا فش==ار روانی در بین دانش1379شکوهی،یکتا،قهق==ایی.)

فص===لنامه اس===تعدادهایآم===وزان ت===یز ه===وش وع===ادی دبیرس===تانهای ش===هر ک===رج..1درخشان،سال نهم،شماره

.اص==ول و مب==انی بهداش==ت روانی(.== 1381شهیدی، ش==هریار، و حمدی==ه، مص==طفی.)تهران: سمت.

اثربخشی آموزش مهارت های زندگی ومشاوره گروهی به(. 1390سعادتمند،سعید.) انگ==یزه پیش==رفت وس==المت روان دانش، آل==برت آلیس ب==ر خ==ود پن==دارهREPTش==یوه

20



.پایان نام==ه کارشناس==ی ارش==د،منش==رروانسر آموزان پسر نا موفق مقطع متوسطهنشده.دانشکده ادبیات وعلوم انسانی گروه علوم تربیتی. دانشگاه ارومیه.

(. اث==ر بخش==ی آم==وزش مه==ارت1390سهرابی، رقیه، محمدی اک==بر، ارفعی اص==غر.) زن و مطالع=ات خ==انواده، س==الهای زندگی بر سبک های مقابله ای نوجوانان دختر.

.چهارم شماره سیزدهم پائیز ( . اث==ر بخش==ي آم==وزش مهارته==اي زن==دگي ب==ه1387طارمیان ، فرهاد و همك==اران.)

مجل==همنظور پيشگيري از مص==رف م==واد مخ==در در دانش آم==وزان دوره راهنم==ايي ، ، زمستان.65 ، شماره 16علمي ، پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي زنجان ، دوره

(.== 1378طارميان ، فرهاد .) ، چ==اپ اول،سوء مصرف م==واد مخ==در در نوجوان==ان تهران: انتشارات تربيت.

.1392علی مدد ، زهرا.) بررسی تاثیر آم==وزش مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر س==المت(= . شورای تحقیقات اداره کل آموزش وپرورش استان ایالم.روان نوجوانان

آزمون های روان شناختی: ارزشیابی(.1391فتحی آشتیانی،علی,دادستانی،محبوبه.).چاپ نهم،تهران: انتشارات بعثت.شخصیت وسالمت روانی

روان شناسی سال سوم ادبی==ات(.== 1385فراهانی، محمدنقی، کرمی نوری، رضا. ). شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران، تهران، چاپ ششم.و علوم انسانی

راهنمای آموزش مهارت های زندگی ب==رای جوان==ان و(.== 1383قاسم زاده، فاطمه.) خالص===ه(.2007، نش===ر نهض===ت س===واد آم===وزی.- ک===اپالن وس===ادوک.)1. جلدزن===ان

(.انتشارات ارجمند.1391.)روانپزشکی،فرزین رضاعی روانشناسی کودکان تیز ه==وش وروش==های آم==وزش(.== 1376کاظمی حقیقی،ناصر.)

.ناشر:کانون فرهنگی انتشارات سایه سیما.ویژه

(.رابط==ه س==بک های1389کاکابرایی،کیوان،ارجمن==د نی==ا،علی اک==بر،اف==روز،غالم علی.) مقابله ای وحم==ایت اجتم==اعی ادراک ش==ده ب==ا مقیاس ه==ای بهزیس==تی در بین وال==دین

استثنایی،س==ال دوم،ش==ماره فصلنامه افرادکودکان استثنایی وعادی شهر کرمانشاه.7.

.پژه===ان، مه===رداد.)مب===انی روانشناس===ی فیزیولوژیک(.2001کارلس===ون، نای===ل آر.)(.چاپ نهم .انتشارات ارکان دانش.1390

21



پیش بی==نی انتظ==ار از ازدواج ب==ر مبن==ای س==المت عم==ومی و(.== 1392کاکی، آتوسا، ) . پایان نام==ه کارشناس==ی ارش==د. منتش==رسبک های پردازش اطالعات در دانشجویان

نشده. دانشکاه آزاد اسالمی واحد کرمانشاه. بررسی رابطه بین عزت نفس و س==المت روانی دانش==جویان(== 1386کاکی، آتوسا،)

. پای==ان نام==ه کارشناس==ی. منتش==ر نش==ده، دانش==گاه آزاد اس==المی واح==ددختر و پسرکرمانشاه.

. ته==ران: انتش==ارات مه==رنظری==ه ه==ای زیس==تی شخص==یت(.== 1386کاوی==انی،حس==ین)کاویان، چاپ دوم.

.1390کچوئیان، حسین، ) ته==ران:رویکرد های مختلف در مورد ارتباط فرهنگ ها.(= انزلی.

.ته==ران:راهنم==ای آم==وزش و آداب مهارته==ای زن==دگی(.1388کریم زاده ،اس==ماعیل.)یادمان هنر اندیشه.

. چ==اپ هیج==دهم. ته==ران: نش==رروان شناس==ی شخص==یت(،== 1392کریمی، یوسف، )ویرایش.

. فتحی آش==تیانی ،علی،روان شناس==ی س==المت(.== 1996کریس==تین، آنت==ونی، جی،)تهران: بعثت.

. ترجمه شهرام محمد خانی، چاپمهارت های زندگی(. 1988کلینیکه، ال، کریس. )(، تهران: رساله تخصصی.1389پنجم )

(. تاثیر آموزش مهارت ه==ای زن==دگی ب=ر س==المت روان1390گاطع زاده، عبداالمیر.) علمی- پژوهشی زن و فرهنگ. سال سوم ش==ماره نهم فصل نامهدانشجویان دختر.

پائیز. .ترجم====ه مه====دیآم====وزش کودک====ان ت====یز ه====وش (.==== 1997گ====االگر،جیم====ز،)

(.نش==ر: مؤسس==ه چ==اپ وانتش==ارات آس==تان ق==دس1387زاده،مجی==د،ص==افی،احم==د)رضوی.

اثر بخشی اب==راز وج=ود ب==ر خ==ود ک==ار آم==دی گ=روهی از(.== 1379گلگداز، وجیهه ا...) . پای==ان نام==ه کارشناس==ی ارش==د.ته==ران نوجوانان و جوانان مقیم شبانه روزی ش==هر

دانشگاه بهزیستی و توانبخشی.

22



بررسی میزان آگ==اهی دانش==جویان ش==اهد دانش==گاه ه==ا و(.== 1386گلزاری، محمود.) . ته=ران: مع=اونت پزوهش==یزن==دگی مراکز اموزش عالی شهر تهران از مهارت های

بنیاد شهید و امور ایثار گران. تهران: ارسباران چاپ پانزدهم.بهداشت روان.(. 1392گنجی، حمزه. ) . تهران، سازمان جمعیت جوانانجزوه مهارت های زندگی(= .1384 الکانی،مژگان.)

هالل احمر. (.ته==ران:مرک==ز1376.فراه==انی،محم==دنقی)روانشناسی تربیتی(.1986مایر،ریچارد.)

فرهنگی انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم. (. مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر س==المت روان و1377محمد خانی، شهرام و همکاران)

مجل=ه عل=وم تربی=تی دانش=گاهدختر س=ال اول متوس==طه، عزت نفس دانش آموزان .1شهید چمران اهواز، دوره سوم، سال سیزدهم، شماره

راهنم==ای علمی برگ==زاری کارگ==اه ه==ای(.= 1385محمد خانی، شهرام و همک==اران). نشر دانژه. آموزش مهارت زندگی ، ب==هآم=وزش مهارته=ای زن=دگی وی==ژه دانش آم=وزان(.= 1389محمد خانی، ش=هرام)

سفارش وزارت آموزش وپرورش . چاپ هفتم.نشر طلوع. (.بررسی تأثیر ابراز وجود بر میزان افس==ردگی1389مردانی،مرجان،حیدزی،هایده.)

پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسالمی .مجله علمیبعد از زایمان .4ایران.سال هشتم،شماره

. تهران: قومس. چاپ یازدهم.سالمت روانی(. 1389 میالنی فر، بهروز. ) (.بررس==ی مقایس==ه1390میکائیلی منیع،فرزانه،احمدی خویی،ش==اهپور،زارع،حس==ین)

ای اثربخشی آم==وزش س==ه مه==ارت زن==دگی ب==ر س==المت عم==ومی دانش==جویان س==ال.5 شماره21مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران،دوره اول.

اثربخشي آموزش مهارتهاي زندگي بر ميزان(.= 1387مقدم ، مرضيه و همكاران ) درباره مهارتهاي زندگي و ارتق==اء توانمن==ديدانشجويان جديد الورود آگاهي و نگرش

مطالعات و توسعه آموزش پزشكي ، دوره پنجم : شماره اول . هاي،انتشارات سروش.کاربرد روانشناسی در آموزشگاه(.1388مقدم، بدری.)

یافته های پژوهش نیاز سنجی برنام==ه درس==ی(.1393معافی،محمود،رون،سیدامیر.) .فصلنامه مرکز ملی استعدادهای درخش==اندرخشان اختصاصی مدارس استعدادهای

.2ودانش پژوهان جوان.سال هجدهم،شماره

23



آم==وزش مهارته==ای زن==دگی(.== 1389موتابی فرشته،محمدخانی شهرام،نوری ربابه.)به سفارش وزارت آموزش وپرورش . چاپ هفتم.نشر طلوع.ویژه دانش آموزان؛

انگ==========یزش(.========== 1994م==========وکیلی، آالکس ودان==========ترز روب==========رت.)(.نشر ساواالن.1384.گنجی،حمزه،پیکانی،علی.)وهیجان

(. نقش آموزش مهارت های زندگی ب==ر دانش و نگ==رش1382مهدی زاده، منصور.) ، پای==ان نام==هآموزان پس=ر راهنم=ایی ته=ران نسبت به مواد مخدر، عزت نفس دآنش

کارشناسی ارشد منتشر نشده دانشگاه آزاد تهران. بررس==ی س==ودمندی آم==وزش(.== 1391میرزم==انی ، آرزو.، دولتش==اهی، عس==گری. )

. پای==ان نام==همهارته==ای زن==دگی ب==ه دانش آم==وزان دخ==تر دبیرس==تانی ش==هر ته==رانکارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه عالمه طباطبایی. نعم==تي س==وگلي تپ==ه فاطم==ه، باباپورخيرال==دين جلي==ل، محمودعليل==و مجي==د، ب==يرامي

، تاثير آموزش گروهي مهارتهاي زندگي (.1388منصور، هاشمي نصرت آباد تورج.) مجل==هدر كاهش نشانه ه==اي اض==طراب و افس==ردگی پس از پيون==د ع==روق كرون==ر ،

، بهار.1علمي روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران ، سال پانزدهم ، شماره آزمودن تأثير آموزش مديريت خشم ب==ر مه==ارت ه==اي خ==ود(.== 1385 نويدي، احد.)

.پسران دوره متوسطه ش==هر ته==ران نظم دهي خشم، سازگاري و سالمت عمومي رس==ا ل==ة دك==تري روان شناس==ي، ته==ران، دانش==كد ة روان شناس==ي و عل==وم تربي==تي،

دانشگاه عالمه طباطبايي. ، ب==ه س==فارش آم==وزش مهارته==ای زن==دگی وی==ژه دانش آم==وزان(.1389نوری ربابه.)

وزارت آموزش وپرورش . چاپ هفتم.نشر طلوع. ، معاونت پژوهشی و ت==ربیتمهارت های تفکر نقادانه و خالق(.== 1389نوری، ربابه.)

بدنی ، دفتر مشاوره تربیتی. (.اعتباری==ابی پرسش==نامه1387 نورباال،احمدعلی،باقری یزدی،عباس،محمد ک==اظم.)

سئوالی سالمت عمومی به عنوان ابزار غربالگری اختالالت روانپزشکی در شهر28.47-53.ص 4،شماره 11. مجله پزشکی حکیم،دوره تهران

( .مه==ارت ه==ای زن==دگی، چ==اپ س==وم، ته==ران: انتش==ارات1391نیک پرور، ریحان==ه.) مبتکران.

بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر ابراز وجود، عزت(.= 1383وردی، مینا.) دخ==تر س==ال اول متوس==طه ی آم==وزش و نفس و مس==ئولیت پ==ذیری دانش آم==وزان

. ش==ورای تحقیق==ات س==ازمان آم==وزش و پ==رورش اس==تانپرورش ناحیه ی یک اه=وازخوزستان.

24



.1391ولیزاده، علیرضا.) بررسی رابطه هوش هیجانی ب==ا س==المت روان مجرم==ان(= . پایان نامه کارشناسی ارشد. منتشر نشده دانشگاه آزاد اس==المیزندانی شهر کرجواحد کرمانشاه.

مطالع==ات (.فراتحلیل1392ه==ومن،حی==درعلی،گنجی،ک==امران،امی==دی ف==ر،احم==د.) مجل==ه روان شناس==ی تح==ولیب==ر س==المت روان. اثربخش آموزش مهارت های زندگی

.37سال دهم، شماره تأثیر آموزش مهارت های زندگی برسالمت روان ومنب==ع کن==ترل در(.1385یاری،س.) . پایان نامه ارشدمنتشر نش==ده.رش==ته روانشناس==ی عم==ومی،دانش==گاه آزادنوجوانان

اسالمی تنکابن. (. تاثیر آموزش مه==ارت ه==ای زن==دگی ب==ر س==المت عم==ومی،1383یادآوری، ماندانا.)

،مقط==ع متوس==طه شهرس==تان اه==واز عزت نفس و خ==ودابرازی دانش آم==وزان دخ==تر پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد اهواز.

منابع التین : Bob, L. Roisin, D. (2010).Using podcasts to support communication skills development: A case study for content format preferences among postgraduate research students Computers & Education, Volume 54, Issue 4, May.

Bo,W,Xiaoming Li, Bonita, S,Xiaoyi ,F.(2010). The influence of social stigma and discrhminatoty experience on psychological distress and quality of life among rural – to- urban migrants in china Social Science & Medicine, In Press, Corrected Proof, A vailable online 27 March.

Conrad, A, Thomas, W. Lindner, E, Leif Moen, Kjetil Sunde. (2 -Botvin. G.J.Kantor.L.W ( 2009 ), per renting alcohol and Tobaccos.

Darden.C.A:Gunter. E.J (2007), Life skills development scale adolescence from.Journal health counseling.

25



Ginter.E.J (2008 ), David K.Brooks contribution to the developmentally based life skill approach. Journal of mental health counseling.

Klingman. A (2009 ), Psychological education : studying adolescents interests from their own perspective. Journal Adolescence.

Kaplan, A.E., Matson, J.L., & Esveldt-Dawson, K. (1992). The relationships of role-play assessment of children‘s social skills to multiple measures of social competence. Behavior Research and Therapy, 22, 129-140.

Martin, I. Jones, D. (2009). Exploring the life skills needs of British adolescent athletesPsychology of Sport and Exercise, Volume 10, Issue 1, January .

Monal ghorabaei, MD; etal, (2008): Evolution of the Effectiveness of life skills training for Iranian working women. Iranian Journal of psychiatry and behavioral sciences ( IJPBS ), Volume2 , Number2, Autumn and winter.

Miller.M: Namm .G .D (2008), assign group miccussions to improve social problem solving and learning. Journal of Education.

Mcmahon,C.A,Gibson,F.L,& Saunders, D.(2007). Psychosocial adjustment during pregnancy for older couples conceiving through assisted reproductive technology. Human Reproduction, 22(4),1168-1174.

Moradi M.)2002) Usefulness of teaching life skills (interpersonal communication, problem solving, anger control,assertiveness) to female students in Tehran in improving their mental health status. [Thesis]. Tehran: Allameh Tabatabaei University

Nastasia.B ( 2009 ) , A model for mental health programming in school communities : introduction to the mini-series’. Journal of school psychology review .

Popenhagen MP(1998), Qualley RM. Adolescent suicide: detection, intervention, and prevention. Professional School Counseling.

Quatman. T: Watson.C.M(2009) , Gender differences in adolescent self-esteem:

Ramesht, M., Farshad, C. (2009) Study of life skills training in prevention of drug abuse in students. Third seminar of students' mental health.Tamis-LeMonda (Eds.), Child psychology: A handbook of contemporary issues (pp.

26



Reddon JR, Pope GA, Dorais S, Pullan MD.)1996) Improvement in psychosocial adjustment for psychiatric patients after a 16-week life skills education program. J Clin Psychol

Reed MK(1994). Social skills training to reduce depression in adolescents. Adolescence.

Schogiel . D.R (2010 ), Empowerment education for individuals with serious mental illness. Journal social nursing mental health services.

Steger, M.F, Manna, J.r, Michels.P, & Cooper, T.C. (2009).meaning in life, anxiety, depression, and general health among smoking cessation patients. Journal of psychology Research, 67 .

Turner, N.E, Macdonald J, somerset, M.(2008).life skills,Mathematic all reasoning and critical thinking :Acurricul for prevention of problem gambling,journal of Gam bling studies new York.

Victoria, W., Karina, W, Rainer, K. S. (2009).The life skills program IPSY: Positive influences on school bonding and prevention of substance misuse.Journal of Adolescence, Volume 32, Issue 6, December

Weist.M.D.(2010),T0ward a public mental health promotion and intervention south. Journal of school health.

Zollinger ,T.W., Saywell, R.M .Jr. Muegge, C.M., Wooldridge, J.S., Cummings, S.F., & Caine ,V.A,(2006). Impact of the life skills training curriculum on middle school students tobacco use in Marion County, Indiana, 1997-2000. Journal of School Health, 73(9).

27



پیوست ها

28



طرح درس آموزش مهارت های زندگی جلسات اول و دوم

عنوان: مهارت حل مسالهاهداف:

تعریف مساله وراه حلاولویت بندی مسایل و تاثیر آن در چگونگی حل مساله

فرایند حل مسالهمراحل فرایند حل مساله

عوامل بازدارنده حل مساله یادگیری تعریف حل مس==اله و راه ح==ل: ه==دف از انج==ام این فع==الیت ارای==ه تع==ریفی علمی ومنسجم ازحل مساله و راه حل و تعاریف آن با تصمیم گیری ب=وده. در واق=ع هدف تشخیص وجه افتراق این دو به هم ب==ود. س==پس ب==ه مع==رفی دو فراین==د مهم و

بنیادین خود آگاهی و اولویت بندی پرداخته شد. خود آگاهی و چگونگی حل مساله: پس از توضیح تئوری با ارائ==ه مثاله==ای مختل==ف و سواالت گوناکون شرکت کنندگان به این تعاریف ترغیب شدند. که راه های مختلفی باید به بوته ی آزمایش گذاشته شود و باید به یاد داشت ک==ه ح==ل مس==اله ی==ک روش

فعال است نه یک روش منفعالنه. اولویت بندی مسایل وتاثیر آن در چگونگی حل مساله: به شرکت کنن==دگان آم==وزش

(مس==ایل مهم1داده ش==د ک==ه مس==ایل را می بایس==ت ب==ه چه==ار دس==ته تقس==یم ک==رد: (مسایل غیر مهم و غیر فوری. س==پس ب==ه4(مسایل مهم و فوری 3(مسایل فوری 2

شرح هر کدام از چهار مورد باال پردهخته شد، بل ارایه چند تمرین شرکت کنن==دگان،ترغیب به فعالیت در این مهارت شدند و این فعالیت به پایان رسید.

فرایند حل مساله: هدف از انجام این فعالیت آموزش مراحل ح==ل ه==ر مس==اله ب==ود،که عبارت است از:

- اتخاذ نگرش حل مساله: توجه به ادراک درونی و گفتگوهای درونی خ==ود ک==ه این1 ه باشد و استرس زا و با یک دوست مهربان ک==هدندای درونی می تواند سرزنش کنن

دلداری می دهد ونهایتا" مبارزه با خود گویی های منفی.- تعریف مشکل: هدف این مرحله، تعریف مشخص و واضح مشکل است.2

الف- مشکل چیست ب- مشکل از چه زمانی ایج=اد ش=ده اس==ت ج- مش=کل در چ=ه موقعیت مکانی ودر کج==ا ب==ه وج==ود آم==ده اس==ت د- پ==ه کس==انی در ایج==اد مش==کل ی==ا

گسترش آن دخالت دارند. - تهیه فهرستی از راه های مختلف: پس از مشخص شدن مشکل به طور دقیق و3

روشن، تمامی راه های ممکن فهرست بندی شده و هر چ=ه راه ه==ا بیش==تر، در ح==ل مشکل موفقیت بیش==تر خواه==د ب==ود. اس==تفاده از تکنی==ک ب==ارش فک==ر ذهن را س==یال ساخته و تمامی راه ح==ل ه==ا را چ==ه خ==وب و چ==ه ب==د یادداش==ت ش==ود و ب==ه هیچ ن==وع

قضاوتی در مورد مناسب بودن یا نبودن راه حل ها انجام نمی دهیم. - انتخاب بهترین راه حل:از بین راه ح==ل ه==ای فهرس==ت ش==ده به==ترین راه ح==ل را4

انتخاب کنید. بهترین راه حل کدام است؟ برای انتخاب بهترین راه حل بای==د راه ح==ل

29



ها را با هم مقایه کرد و توجه نمود که در صورت به کار گیری هر کدام، چه اتف==اقی می افتد و چه پیامدی دارد)پیش بینی(. ب==رای پیش بی==نی از روش اگ==ر... آن وقت...

استفاده کنید روش تحلیل هزینه- فایده هم گفته می شود. - اجرای راه حل انتخاب ش==ده: پس از انتخ==اب به==ترین راه ح==ل ظ==ان را ب==ه اج==را5

گذاشته و نتیجه آن مورد ارزیابی قرار گیرد و مشخص شود اج==رای نقش==ه مس==تلزم چه چیزهایی است، چه کاری، کجا، چه موق==ع، توس==ط چ==ه کس==ی انج==ام ش==ود، چ==ه مواردی الزم است و اگر این مسایل رعایت نشود، اجرای برنامه با مش==کل مواج==ه

می شود. - ارزشیابی: پس از اجرای راه ح=ل بای==د ارزش==یابی ش==ود ک==ه آی==ا م==وثر و رض==ایت6

بخش بوده یا خیر اگر رضایت بخش نبوده باید مراحل حل مساله را مرور و اشکال آن مشخص شود و اینکه آی==ا واقع==ا: به==ترین راه ح==ل انتخ==اب ش==ده و اج==را گردی==ده

است؟ تمرین عملی: مشگلی که اخیرا: در زندگیتان پیش آمده در نظر بگیرید و سعی کنید تمامی گام های بیان شده را طی نمائید. تعری==ف مش==کل.... راه ح==ل ه==ای مختل==ف

:2: معایب... مزایا... راه ح==ل 1.... معایب و مزایای راه حل ها راه حل 3....2....1: معایب... مزایا... انتخاب بهترین راه حل... .3معایب... مزایا... راه حل

عوامل بازدارنده حل مساله: به دآنش آم==وزان، آم==وزش داده ش==د، ع==واملی ممکن است که مانع صحیح فکر کردن و حل مساله می شود که نتیجه کلی حل مس==اله را تحت تاثیر قرار داده و باعث اخ==ذ تص==میمات و راه ح==ل ه==ای اش==تباه می گ==ردد ک==ه

-2- ش===تاب 1بایس===تی این عوام===ل را شناس===ایی و م===ورد توج===ه ق===رار گیرن===د: -4- تعص==ب 3احساسات)ترس از شکس=ت، ت=رس از تغی=یر، ت=رس از ط=رد ش==دن(

- توجه زیاد به موانع اجرا. با انجام تمرین==ات مختل==ف در این م==ورد و5خستگی ذهن حذف عوامل بازدارنده در تصمیم گیری برخی مسایل مطرح شده شرکت کنن==دگان

و تجزیه و تحلیل آنها این مبحث به پایان می رسد.جلسات سوم و چهارم: عنوان مهارت تصمیم گیری.

اهداف:مهارت تصمیم گیری موثر

مهارت های الزم برای تصمیم گیری موثر سه عامل اساسی تصمیم گیری موثر عوامل شخصی موثر در تصمیم گیریتوجه به سه عامل مهم تصمیم گیری

روشهای معمول در تصمیم گیریمراحل تصمیم گیری منطقی

شرح مهارت های تصمیم گ=یری م=وثر: مه=ارت ه==ای مختلفی چ=ون: انتخ==اب رش==ته تحصیلی، شغل، همسر، محل زندگی، سبک زندگی، دوست، محل کار و... می توان از آن اس==تفاده ک==رد ک==ه ع==دم برخ==ورداری از این مه==ارت ه==ا ب==ا مش==کالت روانی، اجتماعی از قبیل: اعتیاد مشکالت خانوادگی، بین فردی، افس==ردگی، اظط==راب و...

30



ارتباط دارد. مهارت حل مساله: تفکر خالق و نقاد، جمع آوری اطالعات، ارزی==ابیپیامدها، ارزشیابی اطالعات، تجزیه و تحلیل برای بررسی خطرات احتمالی.

قطعیت در3 مشخص بودن مش==کل 2 میزان دشواری مشکل 1سه عامل اساسی:مورد پیامد های مشکل

عوامل شخصی موثر: اعتماد ب=ه نفس اس==تقالل فک==ر پ=ذیرش مس==ئولیت ع=دمترس از خطر درک درست مشکل

ارزش ه==ا و باوره==ا ش==یوه تص==میم گ==یری آم==ادگی ب==رای مش==ورت ب==ا دیگ==رانانعطاف پذیری.

جلسات پنجم و ششم. عنوان : مهارت تفکر خالق اهداف:

تعریف خالقیت و تفکر خالقکاربرد مهارت تفکر خالقانه

اصول تقکر خالقراه های افزایش خالقیت

موانع خالقیت توجه به سه عامل مهم تصمیم گیری: آگاهی و اطالع==ات فش==ارهای اجتم==اعی

موقعیت هاروشهای معمول در تصمیم گیری و توضیح آنها:

تصمیم گیری احساسیواگذاری تصمیم گیری آنی به دیگران

پشت گوش انداختنتصمیم گیری منطقی

مراحل تصمیم گیری منطقی:مرحله باز شناسی

مرحله جمع آوری اطالعاتمرحله ارزیابیمرحله انتخاب

مرحله اجرا شرح و بیان کام==ل مه==ارت تفک==ر خالق ک==ه در براب==ر موض==وعات و مش==کالت جدی==د روزمره زندگی آیا باید تسلیم شد یا ب==ه راه ه==ای ق==دیمی متوس==ل ش==د و این س==بک تفک==ر خالق چ==ه توانمن==دی ب==ه انس==ان می ده==د و چگون==ه تولی==د خالقیت می کن==د. از

طریق ترکیب، تغییر و کاربرد افکار و ایده های موجود و ذکر چند مثال: کاربرد مهارت تفکر خالقانه: باعث انعط=اف پ=ذیری ذهن، ب=ه دس=ت آوردن راه ح=ل های متنوع و متعدد مانع ناامیدی و استیصال و ایجاد چالش می کن==د. این ن==وع تفک==ر پیش گیری کننده اعتیاد است زیرا راه حل ه==ای س==الم و متع==دد ب==ه ذهن می آورد و ن==یز م==انع آس==یب ه==ای روانی اجتم==اعی و کم==ک ب==ه س==المت روان می کن==د. )انج==ام

فعالیت توسط دانش آموزان( اصول تفکر خالق

31



هر نوع تصمیم گیری و اقدامی را عقب بیندازید عدم قضاوت

تولید راه حل)تعداد راه حل های زیاد)بارش فکری و تمرین توسط دانش آموزان

اجزاء خالقیت و راه های پرورش آن: هدف از این فعالیت شناخت اجزای خالقیت و - ابتک==ار و انج==ام2-س==یال ب==ودن 1راه هایی برای پ==رورش آنه==ا ب==ود ک==ه عبارتن==د از:

تمرینات متنوع.ویژگی های تجربی که تفکر ابتکاری را تسهیل می کند:

- وقت کافی برای ایجاد راههای مختلف1- بازی کردن با ابهامات و پیچیدگی ها.2

جلسه هفتم و هشتم. عنوان: مهارت تفکر نقاداهداف:

مهارت تفکر نقادکاربرد مهارت تفکر نقاد

اصول تفکر نقادتفکر نقاد چه چیزی نیست

شرح و بیان تفکر نقاد، جستجوی ش==واهد و دالی==ل ب==رای قض==اوت و بررس==ی ارزش اطالعات با استفاده از مثالهای متعدد و متنوع و سپس دانش آم==وزان فع==الیت ه==ای

گروهی در این زمینه انجام دادند.کاربرد مهارت تفکر نقاد

تشخیص پیشنهاد سالم از ناسالمدریافت واقعیات به جای حدس و گمان

پیش بینی پیامد رفتار و اعمالپیشگیری از آسیب های روانی ، اجتماعی

اصول تفکر نقادتوجه به در خواست های دیگران

پرسش در صورت ابهام پیشنهاداتدر نظر گرفتن افکار، عقاید و فرضیات دیگران

ارزیابیجستجوی دالیل و شواهد) تایید کننده یا تکذیب کننده)

انعطاف پذیریاستفاده از تفکر اگر... آن گاه...

تصمیم بر اساس نتایج تفکر، جستجو، مدارک و واقعیات با انجام فعالیت هایی از سوی دانش آموزان و پاسخ به س==ؤالت آن ه=ا آم==وزش این

مهارت خاتمه یافت. موان==ع ظه==ور خالقیت: در این فع==الیت موان==ع ظه==ور خالقیت ک==ه عبارتن==د از: موان==ع فردی)تس از شکست، رویگردانی از ابهامات، عادت، ع==دم اعتم==اد ب==ه نفس، ع==دم

انعطاف پذیری( با انجام تمریناتی در این مورد این فعالیت به پایان رسید.

32



جلسه نهم و دهم. عنوان: مهارت کنترل هیجان اهداف:

فعالیت یاد گیری تعریف هیجان و استرسافکار و نقش آنها در شکل گیری هیجانات و احساسات

راهبرد های کنترل احساس نا خوشایند )راهبرد های شناختی، راه==برد ه==ای رفت==اریکنترل هیجان)

روشهای بلند مدت کنترل هیجاناتروشهای کوتاه مدت کنترل هیجانات.

- فعالیت یادگیری تعریف هیجان و احس==اس: ه==دف از انج==ام این فع==الیت ارائ==ه1 تع==ریفی از هیجان==ات و احساس==ات و توض==یح مختص==ر واژه ه==ای، ش==ادی غمگی==نی، عصبانیت و ترس بود. از دانش آموزان خواسته ش==د ک==ه ه==ر ی==ک از م==و قعیت ه==ای

مذکور را در زندگی با ذکر مثالهایی بیان کنند. - فعالیت بررس=ی افک=ار و نقش آنه=ا در ش=کل گ=یری هیجان=ات و احساس=ات: ب=ه2

شرکت کنندگان آموزش داده شد که محیط و یا محرک ها و حوادث نا خوش==ایند ب==ه تنهایی مهم نیستند، بلکه نوع نگرش افکار و برخورد ما با آنهاس==ت ک==ه واکنش ه==ای احساس مختلف را در ما به وج==ود می آورد. از ش==رکت کنن==دگان خواس==ته ش==د ک==ه افکار منفی را که در مواجه با سختی ها و نا کامی های زندگی متصور می شوند را

عنوان و سپس به تشریح مبحث پرداخته شد. - راهبردهای کنترل احساسات نا خوشایند: هدف از انجام این فعالیت بک==ار گ==یری3

راهکارهایی که طی آن دانش آموزان یاد می گیرند، چگونه هیجانات خود را با نش==اندادن واکنش های مثبت و سازنده کنترل کنند.

فعالیت یاد گیری روش ه==ای بلن==د م==دت کن==ترل هیجان==ات: ه==دف از اج==رای این-== 4 فعالیت بکار گیری فعالیت های بلند مدت در مقابله با کنترل هیجانات بود که ش==امل موارد زیر می باشد: تنفس صحیح، آزمایش صحت تنفس، ورزش==های ه==وازی، پیش

بینی. مهارت ها به همان ترتیبی که ذکر گردی==د ب==ه دآنش آم==وزان آم==وزش داده ش==د و در

پایان پس آزمون گرفته شد.

به نام خدا کدGHQپرسشنامه

پرسشنامه...دانش آموز عزیز:

33



می خواهیم درباره ی کسالت وناراحتی های پزشکی و اینکه سالمت عمومی شما در طی یک ماه گذشته تا به امروز چگونه بوده است اطالعاتی بدست آوریم. لطف==اً در تمامی سئواالت زی==ر پاس==خی را ک==ه فک==ر می کنی==د ب==ا وض==ع ش==ما بیش==تر مط==ابقت داردمشخص کنید. به خاطر داشته باشید ک=ه م==ا می خ==واهیم درب==اره ن==اراحتی ه==ای اخیر شما اطالع بدست آوریم، نه مشکالت وناراحتی هایی که در گذشته داشته ای==د. سعی کنید به تم==امی س==ئواالت پاس==خ دهی==د و ج==واب خ==ود را در مح==ل مربوط==ه ب==ا

عالمت )×( مشخص فرمایید. از همکاری شما سپاسگزارم.

- آیا از یک ماه گذشته ت=ا ب=ه ام=روز ک=امالً احس=اس ک=رده ای=د ک=ه خ=وب و س=الم1هستید؟

اصالً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلیبیش ترازحدمعمول

- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که ب==ه داروه==اي تقوی==تی نی==از2دارید؟

اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلیبیش ترازحدمعمول

- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس ضعف و سستی کرده اید؟3 اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول-آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کردهاید که بیمارهستید؟4


- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز سر درد داشته اید؟5 اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که سرتان را محکم با چ==یزي6

مثل دستمال بسته اند یا اینکه فشاري به سرتان وارد میشود؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که بعضی وقتها ب==دنتان داغ و7

یا سرد می شود؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز اتفاق افتاده ک=ه ب=ر اث=ر نگ==رانی دچ=ار بیخ=وابی8

شده باشید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز شبها وسط خواب بیدار می شوید؟9

34




- آیا از یک م=اه گذش==ته ت=ا ب==ه ام==روز احس==اس ک=رده ای==د ک=ه دائم=اً تحت فش==ار10هستید؟


- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز عصبانی و بدخلُق شده اید؟11 اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز بدون هیچ دلی==ل ق==انع کنن==ده اي هراس==ان و ی==ا12

وحشت زده شده اید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز متوجه شده اید ک==ه انج==ام ه==ر ک==اري خ==ارج از13

توانائی شما است؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که در تمامی مدت عص==بی14

هستید و دلشوره دارید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز توانسته اید خودتان را مشغول و س==رگرم نگ==ه15

دارید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز براي انجام کارها بیش از گذشته وقت ص==رف16

کرده اید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده ای==د ک==ه کاره==ا را بخ==وبی انج==ام17

می دهید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز از نحوه انجام کارهایتان احساس رض==ایت می18

کنید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول

35



- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید ک==ه نقش مفی==دي در انج==ام19کارها به عهده دارید؟


-آیا از یک ماه گذشته تا به امروز توانائی تصمیم گیري درب==اره مس==ائل را داش==ته20اید؟


-آیا از یک ماه گذشته تا به امروز قادر بوده اید از فعالیتهاي روزمره زندگی لذت21ببرید؟


- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز فکر کرده اید که شخص بی ارزشی هستید؟22 اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول - آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که زندگی کامالً ناامیدکنن==ده23

است؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که زندگی ارزش زنده ب==ودن24

را ندارد؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز به این مساله فکر ک==رده ای==د ک==ه ممکن اس==ت25

دست به خودکشی بزنید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده ای==د ک==ه چ==ون اعص==ابتان خ==راب26

است نمی توانید کاري انجام دهید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز به این نتیجه رسیده اید که ایکاش م==رده بودی==د27

و کالً از شر زندگی خالص میشدید؟ اص==الً در ح==د معم==ول بیش ت==ر از ح==دمعمول خیلی

بیش ترازحدمعمول -آیا از یک ماه گذشته تا به امروز این فکر به ذهنتان رسیده است که بخواهید ب==ه28

زندگیتان خاتمه دهید؟

36




37


چکیده · web view2- فعالیت بررسی افکار و نقش آنها در شکل گیری...

Documents