organizowanie i monitorowanie procesów...

REFO

RMA

2012

Anna Rożej, Jarosław Stolarski, Joanna Śliżewska

TECHNIK LOGISTYK

Podręcznik do nauki zawodu

Kwalifi kacja A.30.2

Organizowanie i monitorowanie

procesów magazynowych

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wycho-wania i wpisany do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia w zawodach na podstawie opinii rzeczoznawców: dr. hab. Jana Długosza, mgr inż. Edyty Majkowskiej i dr. Tomasza KarpowiczaTyp szkoły: technikum.Zawód: technik logistyk.Kwalifikacja: A.30. Organizacja i monitorowanie przepływu zasobów i informacji w procesach pro-dukcji, dystrybucji i magazynowania.Część kwalifikacji: 2. Organizowanie i monitorowanie procesów magazynowych.

Rok dopuszczenia: 2014.

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.Warszawa 2014

Wydanie I

ISBN 978-83-02-14636-7

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Barbara Jaworska (redaktor koordynator) Julia Konkołowicz-Pniewska (redaktor merytoryczny) Agnieszka Wiąckowska (tłumaczenie podstawowych pojęć na jęz. angielski)Magdalena Wessel-Zasadzka (tłumaczenie podstawowych pojęć na jęz. niemiecki)Konsultacje: mgr Artur Gontarz, mgr Anna Wawruch-LisRedakcja językowa: Katarzyna Sobiepanek-Szczęsna (red.), Ewa Wojtyra (kor.)Redakcja techniczna: Elżbieta WalczakProjekt okładki: Małgorzata WójcickaFotografia na okładce: (magazyn)TylerOlson/Shutterstock.comFotoedycja: Agata Bażyńska

Skład i łamanie:

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96Tel.: 22 576 25 00Infolinia: 801 220 555www.wsip.plDruk i oprawa: Orthdruk sp. z o.o., Białystok

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.

Szanujmy cudzą własność i prawo.Więcej na www.legalnakultura.pl

Polska Izba Książki

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

I. Zapasy w przedsiębiorstwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1 Defi nicja i klasyfi kacja zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Gospodarka zapasami i struktura zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Analiza i prognozowanie popytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Metody ustalania wielkości dostaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Systemy zamawiania towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

II. Zarządzanie zapasami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

6 Cele zarządzania zapasami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 Zasady zarządzania zapasami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538 Koszty zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579 Zarządzanie zapasami grup asortymentowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5910 Kontrola zapasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6111 Poziom obsługi klienta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

III. Procesy w magazynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

12 Magazyn – pojęcia i defi nicje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7013 Rodzaje, funkcje i zadania magazynów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7214 Obszary magazynowe – podział na strefy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7815 Proces przyjęcia towaru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8516 Proces składowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9217 Automatyzacja procesu składowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9418 Obsługa procesu składowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9619 Kompletacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9920 Procesy wydania towaru. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10321 Czynności związane z przechowywaniem towarów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10522 Czynności związane z przygotowaniem ładunku do przewozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11223 Ubytki podczas magazynowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

IV. Przechowywanie materiałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

24 Rodzaje składowanych materiałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12825 Warunki i parametry przechowywania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13026 Rozmieszczenie zapasów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13727 Wyposażenie techniczne wykorzystywane w procesie składowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14428 Jednostki ładunkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17229 Rodzaje opakowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19330 Oznakowanie towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

V. Transportowe czynności magazynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

31 Wyposażenie transportowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21632 Środki transportu wewnętrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22033 Transport wewnętrzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22634 Inne urządzenia wykorzystywane w magazynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

SPIS TREŚCI 3

VI. Zagospodarowanie przestrzeni magazynowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

35 Potrzeba właściwego zagospodarowania przestrzeni magazynowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23236 Przepisy prawa i normy zagospodarowania przestrzeni magazynowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23437 Ocena zagospodarowania przestrzeni magazynowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23738 Optymalizacja wykorzystania przestrzeni magazynowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24939 Wskaźniki efektywności gospodarki magazynowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25140 Wybór kontrahenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25441 Odpowiedzialność kierownictwa i pracowników magazynu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

VII. Informatyka w magazynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

42 Systemy informatyczne wykorzystywane w magazynie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26043 Zasady automatycznej identyfi kacji towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26844 Skanery i ich zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

VIII. Koszty i dokumentacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275

45 Koszty magazynowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27646 Koszty usług logistycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28447 Inwentaryzacja w magazynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28748 Rodzaje dokumentów magazynowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29149 Zasady sporządzania dokumentów magazynowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296Słowniczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Wykaz podstawowych pojęć w językach polskim, angielskim i niemieckim . . . . . . . . . . . . . . . . 301Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302Spis ilustracji i fotografi i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

SPIS TEŚCI4

WSTĘP

W wyniku zmian społeczno-gospodarczych w kraju oraz wejścia Polski do Unii Europejskiej zauważono rosnące znaczenie gospodarki magazynowej. Zaczęto traktować ją jako ważne ogniwo łańcucha dostaw, gdyż ma ona istotny wpływ na cały system logistyczny oraz kompleksowe działanie przedsiębiorstw. W Polsce jednak jest to dziedzina, która nadal wymaga udoskonalenia. Przez magazynowanie rozumiemy proces logistyczny, którego zadaniem jest stworzenie możliwości gromadzenia i przechowywania zapasów. Są to czynności związane z czasowym gromadzeniem zapasów dóbr materialnych, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom1. Zatem gospodarka magazynowa oznacza działalność, w skład której wchodzi zespół środków, czynności organizacyjnych, technicznych i zadań ekonomicznych związanych z przechowywaniem zapasów magazynowych2. Podstawową jej jednostką organizacyjną jest magazyn (skład), wyposażony w środki techniczno-organizacyjne, umożliwiające przechowywanie zapasów zgodnie z obowiązującymi zasadami3.Do podstawowych funkcji gospodarki magazynowej zaliczamy:

• tworzenie, adaptację i eksploatację powierzchni magazynowych;

• przyjmowanie i wydawanie zapasów, łącznie z procesami transportowymi, ewidencyjny-mi, komplementacyjnymi i innymi;

• zabezpieczenie magazynów przed pożarami oraz zapasów przed kradzieżami i ubytkami;

• stosowanie właściwej technologii przechowywania zapasów, np.: chłodni, klimatyzacji, wentylacji, suszarni;

• inne funkcje.Głównym zadaniem gospodarki magazynowej jest stworzenie warunków do zapewnienia ciągłego zaopatrywania produkcji, kompletowania materiałów niezbędnych do zużycia i wyrobów gotowych do wysyłki, a także przygotowanie towarów zgodnie z życzeniami nabywców. Procesy magazynowe skupiają się wokół czynności przechowywania, transportu, zabezpieczenia, a także zapewnienia odpowiedniej jakości zapasów. Konieczność magazynowania wynika z faktu, że czas produkcji danych dóbr nie pokrywa się z czasem ich konsumpcji. Różnice te są łagodzone przez odpowiednie gromadzenie zapasów w magazynach, w których wykonywane są również inne zadania, np. ewidencjonowanie, kompletacja, komisjonowanie asortymentów czy paczkowanie4.Celem tego podręcznika jest przedstawienie podstaw organizowania i monitorowania gospodarki magazynowej. Zawarto w nim ogólne zagadnienia z zakresu: gospodarki zapasami w przedsiębiorstwie, procesów magazynowych i przechowywania materiałów, transportowych czynności magazynowych, zagospodarowania przestrzeni magazynowej, informatyki w magazynie oraz kosztów i dokumentacji. Przedstawione zagadnienia zaprezentowano w ujęciu teoretyczno-praktycznym. Obejmuje ono zarówno prezentacje definicji, jak i wyjaśnienia ich sensu. Zagadnienia teoretyczne poparto licznymi przykładami z praktyki gospodarczej.

1 J.J. Coyle, E.J. Bardi, J.C. Langrey Jr., Zarządzanie logistyczne, PWE, Warszawa 2002, s. 311–358.2 http://www.abc-ekonomii.net.pl/s/gospodarka_magazynowa.html, dostęp: 28.11.2013.3 R. Bąkowski, Leksykon magazynowania, PWE, Warszawa, 1982, s. 81.4 C. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2003, s. 146–156, 253–260.

WSTĘP 5

27Wyposażenie techniczne wykorzystywane w procesie składowania

PRZECHOWYWANIE MATERIAŁÓW

ZAGADNIENIA ■ Podział wyposażenia technicznego ■ Techniczne wyposażenie procesów składowania

27.1. Podział wyposażenia technicznegoTechniczne wyposażenie magazynów jest jednym ze składników infrastruktury procesów logistycznych. Wyposażenie techniczne wpływa na wielkość rotacji w magazynie, zwięk-sza wydajność procesów manipulacyjnych i pozwala na bardziej racjonalne wykorzystanie wydajności maszyn i urządzeń transportowych w procesie składowania. Techniczne wypo-sażenie wykorzystywane w procesie składowania uzależnione jest od:• wielkości i funkcji magazynu,• rodzaju magazynowanych towarów,• możliwości transportowych magazynowanych towarów,• rodzaju opakowań,• rodzaju jednostek ładunkowych,• metod składowania,• sposobu organizowania i przeprowadzania zabiegów konserwacyjnych,• wielkości przerw technologicznych,• rodzaju zabezpieczeń, np. przed uszkodzeniami ładunku, pożarem.

Do urządzeń technicznych wykorzystywanych w procesie składowania należą:• maszyny i urządzenia transportowe:

wózki jezdniowe, dźwignice, przenośniki;

• urządzenia do składowania: w magazynach otwartych: legary, klamry, podstawki, stojaki, w magazynach zamkniętych: regały o różnej konstrukcji, np. wysokiego składowania, podstawki, stojaki;

• urządzenia pomocnicze załadunkowe: rampy, pomosty ładunkowe, pomosty wyrównawcze, rampy ruchome;

• urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji: palety, paletyzery, nadstawki palet,

144

WYPOSAŻENIE TECHNICZNE WYKORZYSTYWANE W PROCESIE SKŁADOWANIA

pojemniki, foliomaty1, jarzma, kontenery, urządzenia do mocowania ładunków;

• urządzenia kontrolno-pomiarowe: wagi, dozowniki.

27.2. Środki transportu wewnętrznegoUrządzeniami niezbędnymi podczas składowania towarów są środki transportu, które dzielimy na:• wózki naładowne,• wózki unoszące,• wózki ciągnikowe,• wózki podnośnikowe ręczne,• wózki transportowe,• mechaniczne wózki jezdniowe (widłowe),• układnice,• żurawie,• ciągniki,• suwnice,• przenośniki,• manipulatory.

Wózki, ogólnie nazywane jezdnymi, są powszechnie wykorzystywane w magazynach, jednak odgrywają różne role w zależności od specyfiki i wielkości magazynu. Przedstawi-my teraz podział wózków jezdnych ze względu na przeznaczenie.

Wózki naładowne – urządzenia załadowywane ręcznie lub mechanicznie za pomocą urządzenia niezwiązanego z wózkiem. Są wykorzystywane podczas przewozów na więk-sze odległości w transporcie wewnątrzzakładowym. Służą do przewozu podzespołów pro-dukcyjnych z magazynu do działu produkcyjnego oraz do transportu pomiędzy magazy-nami. Wózki naładowne dzieli się na: platformowe, kolebowe i specjalizowane.

Wózki naładowne platformowe charakteryzują się płaską postacią platformy naładow-nej. Są wyposażone w składane bądź stałe burty (rys. 27.1).

Wózki naładowne kolebowe (rys. 27.2) to specjalistyczne wózki mające zastosowanie podczas procesu składowania towarów sypkich. Charakteryzują się wychylną częścią ła-dunkową, umożliwiającą łatwy załadunek, transport i rozładunek towarów. Wykorzystywa-ne są głównie w magazynach podczas procesu składowania nawozów i pasz dla zwierząt. Wózki naładowne kolebowe usprawniają proces produkcyjny, ponieważ mogą na bieżąco dostarczać towar z miejsc składowania bezpośrednio do procesu produkcji.

Wózki naładowne specjalizowane to wózki jezdniowe stosowane w transporcie we-wnętrznym, wykorzystywane podczas składowania towarów, np. wina leżakującego lub materiałów sypkich (rys. 27.3).

1 Foliomat – urządzenie służące do foliowania opakowań w celu utworzenia jednostki ładunkowej. Jednostka ładunkowa jest foliowana w celu zabezpieczenia ładunku.

145


Rys. 27.1. Wózek naładowny platformowy

Rys. 27.2. Wózek naładowny kolebowy

Rys. 27.3. Wózek naładowny specjalizowany

Wózki unoszące to wózki służące do przemieszczania także w pionie towarów podczas składowania. Umożliwiają podnoszenie towarów na niewielką wysokość i przeładunki z jed-nego środka transportu na drugi. Wykorzystywane są też do transportu wewnątrzmagazyno-wego. Wyróżniamy wózki unoszące elektryczne bądź spalinowe. Dzielimy je także na:• wózki unoszące platformowe,• wózki unoszące jezdniowe (widłowe),• wózki unoszące podsiębierne,• wózki unoszące bramowe jednobelkowe,• wózki unoszące bramowe dwubelkowe,• wózki podnośnikowe,• wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz nieobejmujące ładunku,• wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz, wysuwaną karetką i ramą jezdną nieobej-

mującą ładunku,• wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz obejmujące ładunek,• wózki podnośnikowe o maszcie stałym wewnętrznym czołowym,• wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym czołowym,• wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym bocznym,• wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym czołowo-bocznym,• wozy bramowe.

Wózki unoszące platformowe to wózki z ruchomą platformą umożliwiającą podnosze-nie i opuszczanie towarów (hydrauliczne lub mechaniczne).

Wózki unoszące jezdniowe (widłowe) to wózki wyposażone w widły umożliwiające prze-noszenie towarów (rys. 27.4, 27.5). Wózki unoszące jezdne są najczęściej wykorzystywany-mi wózkami do przemieszczania towarów podczas procesu składowania.

Rys. 27.4. Wózki unoszące jezdniowe (widłowe)

146


Rys. 27.5. Schemat budowy wózka unoszącego jezdniowego (widłowego)1 – bloczek łańcucha, 2 – maszt, 3 – łańcuch, 4 – dźwignie sterowania masztem i podnośnikiem, 5 – system hydrauliczny, 6 – krata ochronna, 7 – widły, 8 – rama, 9 – silnik, 10 – klatka bezpieczeństwa.

Wózki unoszące podsiębierne (rys. 27.6) umożliwiają chwytanie ładunku pod spodem. Rama wózka obejmuje ładunek pomiędzy kołami. Wózki unoszące podsiębierne charak-teryzują się dużą szerokością rozstawu osi. Są wykorzystywane w specjalistycznych maga-zynach, np. przy transporcie towarów ciężkich. Ze względu na swoją wysokość przeważnie mają zastosowanie w magazynach otwartych.

Wózki unoszące bramowe jednobelkowe – wózki umożliwiające transport towarów za pomocą jednej belki stanowiącej górną część bramy (rys. 27.7). Wózki te, zbudowane w kształcie bramy, umożliwiają transport towarów dłużycowych.

Wózki unoszące bramowe dwubelkowe to wózki umożliwiające transport towarów za pomocą dwóch belek, stanowiących górną część bramy. Zastosowanie dwóch belek znacz-nie zwiększa udźwig. Podobnie jak wózki unoszące bramowe jednobelkowe, są zbudowa-ne w kształcie bramy i umożliwiają transport towarów dłużycowych.

Wózki podnośnikowe umożliwiają podnoszenie towaru na żądaną wysokość. Są wy-korzystywane w procesie składowania – posiadają maszty przystosowane do wysokości miejsc magazynowych, umożliwiające odstawienie towaru do gniazda. Wózki podnośni-kowe mają również możliwość transportu towaru na niewielkie odległości. Przeważnie wykorzystuje się je w transporcie wewnątrzmagazynowym. Dzielimy je na ręczne (rys. 27.8) i elektryczne (rys. 27.9).

Wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz nieobejmujące ładunku to wózki, których rama jezdna nie obejmuje ładunku. Ładunek składowany jest na palecie i przenoszony razem z nią (rys. 27.10).

147


Rys. 27.6. Wózek unoszący Rys. 27.7. Wózek unoszący bramowy Rys. 27.8. Wózek podnoś- nikowy ręczny jednobelkowy podsiębierny

Rys. 27.9. Wózek podnośnikowy elektryczny Rys. 27.10. Wózek podnośnikowy z masztem wew- nętrznym nieobejmującym ładunku

Wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz, wysuwaną karetką i ramą jezdną nieobej-mującą ładunku to wózki, których rama jezdna nie obejmuje ładunku. Mają wysuwaną karetkę, która umożliwia łatwiejsze operowanie ładunkiem. Ładunek składowany jest na palecie i przenoszony razem z nią.

Wózki podnośnikowe z masztem wewnątrz obejmujące ładunek (rys. 27.11) są wyposa-żone w ramę jezdną obejmującą ładunek i wysuwaną karetkę, która umożliwia łatwiejszą obsługę magazynową. Wózki te charakteryzują się dużym masztem umieszczonym we-wnątrz powierzchni ograniczonej kołami.

148


Rys. 27.11. Wózek podnośnikowy z masztem wewnątrz obejmujący ładunek

Wózki podnośnikowe o maszcie stałym wewnętrznym czołowym (27.12) to wózki, w któ-rych maszt jest umieszczony wewnętrz.

Wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym czołowym mają maszt wysuwany poza po-wierzchnię wózka, ograniczoną kołami, w kierunku poprzecznym do kierunku jazdy (rys. 27.13).

Wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym bocznym charakteryzują się masztem wy-suwanym poza obrys kół jezdnych z podłożem w kierunku poprzecznym do toru jazdy (rys. 27.14).

Wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym czołowo-bocznym to wózki, w których maszt wysuwa się poza obrys kół jezdnych. Wózek podnośnikowy o maszcie wysuwanym czołowo-bocznym charakteryzuje się tym, że wszystkie jego koła są skrętne – umożliwia to poruszanie się we wszystkich kierunkach. Wózki te znajdują zastosowanie podczas skła-dowania w magazynach o małych powierzchniach.

Wozy bramowe to specjalistyczne wózki mające możliwość transportowania kontene-rów za stałe punkty podnośnikowe (rys. 27.15).

Wózki ciągnikowe (rys. 27.16) to wózki przeznaczone do ciągnięcia przyczep. Charak-teryzują się dużą siłą uciągu i nie mają ładowności. Odznaczają się małymi rozmiarami w stosunku do możliwości uciągowych, co jest możliwe dzięki zastosowaniu obciążni-ków oraz dużego momentu obrotowego silnika. Dzięki swojej budowie są bardzo zwrotne, umożliwiają ciągnięcie wózków naładowanych i nienapędzanych. Dzielimy je na:• wózki ciągnikowe jednoosiowe – wózki z jedną osią, wyposażone w hak z doczepionym

zazwyczaj na stałe wózkiem naładownym,• wózki ciągnikowe dwuosiowe – wózki z dwoma osiami, wyposażone w hak, który służy

do ciągnięcia wózków doczepnych;• wózki ciągnikowe naczepowe – wózki jedno- lub dwuosiowe, wyposażone w podporę

służącą do podczepiania wózka naładownego naczepowego.Wózki specjalne są przeznaczone do wykonywania różnych prac i konstrukcyjnie przy-

stosowane do potrzeb procesu składowania.

149


Rys. 27.12. Wózek podnośnikowy o maszcie stałym wewnętrznym czołowym

Rys. 27.13. Wózek podnośnikowy o maszcie wysuwanym czołowym

Rys. 27.14. Wózek podnośnikowy o maszcie wysuwanym bocznym

Rys. 27.15. Wóz bramowy

Rys. 27.16. Wózek ciągnikowy

150


27.3. DźwigniceW procesie składowania towarów wykorzystuje się również dźwignice. Jest to grupa urzą-dzeń dźwigowo-transportowych, które służą do przemieszczania pionowego i poziomego ładunków, w ruchu przerywanym, na niewielkie odległości. Dźwignice są wykorzystywane głównie do transportu towarów ponadgabarytowych (rys. 27.17).

Rys. 27.17. Dźwignica portowa

Dźwignice mają również zastosowanie wewnątrz magazynów. Do urządzeń tych zali-czamy:• dźwigniki,• cięgniki,• suwnice,• żurawie,• układnice.

Obsługa dźwignic wymaga stworzenia odpowiedniej infrastruktury, takiej jak:• torowiska,• mosty,• wieże,• słupy,• pływaki.

Dźwignice – urządzenia przystosowane do pracy przerywanej, umożliwiające podno-szenie bądź opuszczanie ładunku oraz transport w ograniczonej przestrzeni. Do dźwignic zaliczamy:• cięgniki,• suwnice,• żurawie,• układnice,• dźwigniki,• wyciągi towarowe,• dźwignice linowo-towarowe, • dźwigi.

151


Cięgniki1 to środki transportu technologicznego przeznaczone do przemieszczania ła-dunków za pośrednictwem cięgna, zakończonego hakiem lub przystosowanym urządze-niem chwytakowym. Do grupy cięgników zaliczamy:• wciągniki – urządzenia montowane wyposażone w mechanizm jazdy po jednym kor-

pusie, przeznaczone do podnoszenia ładunków; występują również bez mechanizmu jazdy po korpusie;

• wciągarki – urządzenia przeznaczone do przemieszczania ładunków w pionie lub po-ziomie w jednej płaszczyźnie zazwyczaj za pomocą liny;

• przeciągarki – urządzenia stacjonarne lub przejezdne do przeciągania ładunków po podłożu lub po torze.Suwnice2 to środki transportu przystosowane do podnoszenia ładunków podwiesza-

nych do wciągarki przejezdnej, wciągnika lub żurawia, przemieszczających się po moście. Wyróżniamy następujące rodzaje suwnic:• pomostowe – urządzenia, w których nośna część konstrukcji mieści się bezpośrednio

na torach bądź jest podwieszona do dolnej części jednego toru (rys. 27.18);• półbramowe – urządzenia, w których część nośna opiera się z jednej strony bezpośred-

nio na torze jezdnym, natomiast z drugiej – na podporze (rys. 27.19);• bramowe – urządzenia, w których część nośna opiera się na torze jezdnym z obu stron

na podporach (rys. 27.20).Żurawie3 to urządzenia podwieszane do wysięgnika lub wciągarki przemieszczającej się

po wysięgniku. Wyróżniamy następujące rodzaje żurawi: • bramowe (rys. 27.21),• półbramowe (rys. 27.22),• kolejowe – zamontowane na platformach (rys. 27.23),• pokładowe – zamontowane na statkach (rys. 27.24),• pływające – zamontowane na specjalnych pontonach bez własnego napędu (rys. 27.25),• masztowe – dźwignice obrotowe z wysięgnikiem zamontowanym w górnej części na

pionowo ustawionej wieży (rys. 27.26),• wieżowe – urządzenia obrotowe z wysięgnikiem zamontowanym w górnej części pio-

nowo ustawionej wieży (rys. 27.27),• wspornikowe – przemieszczające się po wsporniku (rys. 27.28).

Rys. 27.18. Suwnica pomostowa Rys. 27.19. Suwnica półbramowa

1 M. Matulewski, S. Konecka, P. Fajfer, A. Wojciechowski, Systemy logistyczne, ILiM, Poznań 2007, s. 55–57.2 Ibidem.3 Ibidem.

152


Rys. 27.20. Suwnica bramowa Rys. 27.21. Żuraw bramowy

Rys. 27.22. Żuraw półbramowy Rys. 27.23. Żuraw kolejowy

Rys. 27.24. Żuraw pokładowy

153


Rys. 27.25. Żuraw pływający

Rys. 27.26. Żuraw masztowy Rys. 27.27. Żuraw wieżowy

154


Rys. 27.28. Żuraw wspornikowy

Układnice to środki transportu wewnętrznego umocowane na słupach (rys. 27.29) lub ramie (rys. 27.30), które stanowią podporę dla podnoszonych jednostek ładunkowych. Jed-nostki przemieszczane są po wodzaku wyposażonym w układ mechaniczny, wysuwane widły bądź specjalnie przystosowane kuwety, umożliwiające składowanie jednostek ładun-kowych w regałach lub ich pobieranie. Te urządzenia są coraz częściej wykorzystywane w bibliotekach, posiadających wiele tysięcy wolumenów, w celu skrócenia czasu pobrania dla czytelnika. Występują dwa rodzaje układnic: • słupowe – urządzenia o konstrukcji nośnej w postaci przejezdnego słupa, po którym

przemieszcza się wodzak; • ramowe – urządzenia o konstrukcji przejezdnej ramy, po której przemieszcza się wodzak.

Rys. 27.29 Układnica słupowa Rys. 27.30. Układnica ramowa

155


ZAPAMIĘTAJDźwigniki1 to urządzenia zaliczane do dźwignic, przystosowane do prostoliniowego prze-mieszczania ładunków na stosunkowo niewielką wysokość w pionie. Mogą być niewiele odchylone od pionu, jednakże muszą być wyposażone w sztywny element nośny. Wyróż-niamy dźwigniki: zębatkowe (rys. 27.31), śrubowe (rys. 27.32), tłokowe (rys. 27.33) i dźwi-gnicowe (rys. 27.34).

Wyciągi towarowe (rys. 27.35) to urządzenia dźwignicowe wyposażone w podstawę ła-dunkową, prowadzoną po prowadnicach za pomocą ciągnika linowego bądź łańcuchowe-go. Na podstawie tej umieszcza się ładunek.

Dźwignice linowo-towarowe (rys. 27.36) to urządzenia, w których zespół chwytający ła-dunki podwieszony jest do wodzaka przemieszczającego się po linie nośnej, zamocowanej na podporach wieżowych stałych lub podporach bramy.

Rys. 27.31. Dźwignik Rys. 27.32. Dźwignik śrubowy Rys. 27.33. Dźwignik zębatkowy tłokowy

Rys. 27.34. Dźwignik Rys. 27.35. Wyciąg towarowy Rys. 27.36. Dźwignicadźwignicowy linowo-towarowa

1 Ibidem, s. 58.

156


Dźwigi to urządzenia podnoszące, obsługujące określone poziomy przystankowe, posia-dające kabinę poruszającą się między sztywnymi prowadnicami pionowymi, wspomaga-nymi przez system lin. Odchylenie od pionu nie może być większe niż 15°. Wyróżniamy cztery rodzaje dźwigów: towarowe (rys. 27.37), osobowe (rys. 27.38), szpitalne (rys. 27.39) i budowlane (rys. 27.40).

Rys. 27.37. Dźwig towarowy Rys. 27.38. Dźwig osobowy

Rys. 29.39. Dźwig szpitalny Rys. 27.40. Dźwig budowlany

157


27.4. Przenośniki transportoweW procesie składowania towarów wykorzystywane są również przenośniki transportowe. Są to urządzenia transportu bliskiego, przeznaczone do przemieszczania materiałów syp-

kich, jednostkowych, po określonym torze (rys. 27.41). Przenośniki dzieli-my na cięgnowe i bezcięgnowe.

Transport przenośnikami cięgno-wymi odbywa się za pomocą cięgna napędowego, które przenosi siłę na taśmociąg transportujący produkty. Przenośniki cięgnowe mogą być sta-łe, przejezdne, przenośne, obrotowe i przesuwne. Dzielimy je na:• taśmowe (rys. 27.42),• łańcuchowe (rys. 27.43),• członowe (rys. 27.44),• podwieszane (rys. 27.45), • zbierakowe (rys. 27.46);• kubełkowe (rys. 27.47),

Rys. 27.42. Przenośnik cięgnowy taśmowy

Rys. 27.41. Przenośnik taśmowy

158


Rys. 27.43. Przenośnik cięgnowy łańcuchowy

Rys. 27.44. Przenośnik cięgnowy członowy Rys. 27.45. Przenośnik cięgnowy podwieszany

Rys. 27.46. Przenośnik cięgnowy zbierakowy Rys. 27.47. Przenośnik cięgnowy kubełkowy

159


Drugą grupą przenośników są przenośniki bezcięgnowe, w których ładunki przesuwane są za pomocą siły grawitacji lub drgań. Do przenośników bezcięgnowych zaliczamy prze-nośniki impulsowe i grawitacyjne (rys. 27.48), w których transport odbywa się po obroto-wych wałkach, wykorzystujących siłę przemieszczania dzięki kolejnym elementom scho-dzącym z taśmy. Wyróżniamy przenośniki: ślizgowe, samotokowe i wózkowe. Przenośniki bezcięgnowe wałkowe (rys. 27.49) i krążkowe do przekazywania produktów wykorzystu-ją wałki i krążki napędowe. Wyróżniamy następujące rodzaje przenośników wałkowych i krążkowych: napędzane z napędem indywidualnym, napędzane z napędem grupowym i nienapędzane. Do transportu towarów sypkich wykorzystywane są przenośniki bezcięg-nowe śrubowe (rys. 27.50), które mogą przemieszczać towar w poziomie z obracającym się wałem, w poziomie z obracającą się rurą bądź pionowo. Z kolei przenośniki bezcięgnowe wstrząsowe (rys. 27.51) są wykorzystywane do segregacji warzyw pod względem wielkości. Dzięki drganiom i odpowiedniej średnicy otworów warzywa są przemieszczane i pakowa-ne do kartonów bądź skrzynek. Wyróżniamy następujące rodzaje przenośników wstrząso-wych: wibracyjne, skokowo-unoszące i miotające (rys. 27.52).

Rys. 27.48. Przenośnik bezcięgnowy grawitacyjny Rys. 27.49. Przenośnik bezcięgnowy wałkowy

Rys. 27.50. Przenośnik bezcięgnowy śrubowy Rys. 27.51. Przenośnik bezcięgnowy wstrząsowy

160


Rys. 27.52. Schemat działania przenośnika miotającegoa) taśma łukowa, b) przenośnik bębnowy – produkt zsypuje się na bęben, a następnie siłą odśrodkową jest odrzucany; c) przenośnik tarczowy – produkt jest zsypywany na tarczę, a następnie jest przemieszczany dalej po tarczy, taki rodzaj przenośnika wykorzystywany jest do segregacji np. jabłek pod względem wielkości.

Źródło: http://www.dzwignice.republika.pl/miotajace.html.

Specjalną grupą przenośników są przenośniki pneumatyczne (gazowe), przystosowane do transportu cieczy. Mogą one pracować pod dużym ciśnieniem i są powszechnie wyko-rzystywane w przemyśle. Do transportu cieczy służą również przenośniki hydrauliczno--tłokowe: otwarte lub zamknięte.

27.5. Urządzenia do składowaniaProces składowania odbywa się przy wykorzystaniu urządzeń przystosowanych do składo-wania, środków transportu magazynowego oraz pomocniczych urządzeń magazynowych (rys. 27.53).

Rys. 27.53. Ogólny podział urządzeń do składowania

Źródło: PN-78/M-78330 Urządzenia gospodarki magazynowej. Urządzenia do składowania. Nazwy, określenia, podział i symbole. Na podstawie: M. Matulewski, op. cit., s. 27.

a) b) c)

161


Podstawowym urządzeniem wykorzystywanym do składowania są regały. Dzielimy je na:• stałe ramowe lub wspornikowe:

wolno stojące – niewykorzystywane jako element konstrukcji szkieletu magazynu (rys. 27.54),

samonośne – stanowiące element konstrukcyjny magazynu (rys. 27.55);• przejezdne (podłogowe lub torowe) ramowe lub wspornikowe (rys. 27.56);• specjalizowane (rys. 27.57).

Rys. 27.54. Regał stały wolno stojący Rys. 27.55. Regał stały samonośny

Rys. 27.56. Regał przejezdny Rys. 27.57. Regał specjalizowany

Regały można również podzielić w zależności od spo-sobu ich wykorzystania na: półkowe, wspornikowe, pale-towe stałe, wjezdne, przepływowe, przesuwne, wsporcze (samonośne).

Regały półkowe (rys. 27.58) to regały, na których za-pas jest układany ręcznie – na półkach stałych lub wy-suwanych – bądź za pomocą wózków kompletacyjnych, pomostów przejezdnych oraz drabin przesuwanych. Regały półkowe są wykorzystywane w magazynach, w których przechowywany zapas jest niewielkich roz-miarów oraz występuje nieduża rotacja towarów. Zaletą regałów półkowych jest dobra widoczność towaru oraz możliwość bieżącej regulacji wysokości półek w zależ-ności od potrzeb przechowywanego zapasu. Rys. 27.58. Regał półkowy

162


Regały wspornikowe (rys. 27.59) dzielimy na jedno- i dwustronne, półkowe oraz bez-półkowe. Regały wspornikowe są zbudowane z powtarzających się elementów, słupów z ramionami. Regały wspornikowe służą do składowania przedmiotów o znacznej długo-ści, tzw. dłużycowych, np. rur metalowych i szyn. Regały wspornikowe charakteryzują się dużą łatwością montażu i mocną konstrukcją oraz dają możliwość składowania towarów na paletach lub bez.

Regały z ramionami wspornikowe półkowe to urządzenia, na których towar (zapas) ukła-dany jest na półkach bezpośrednio wspartych na ramionach.

Regały z ramionami wspornikowymi bezpółkowe to urządzenia, na których towar (za-pas) jest układany bezpośrednio na ramionach.

Regały paletowe są wykorzystywane do układania towarów bezpośrednio na paletach. Regały te dają możliwość racjonalnego wykorzystania przestrzeni magazynowej i umoż-liwiają składowanie towarów nawet do kilkunastu miejsc ładunkowych do góry (w przy-padku magazynów wysokiego składowania). Regały paletowe tworzą pojedyncze lub po-dwójne rzędy. Towary na paletach są obsługiwane za pomocą wózków jezdnych (niższe kondygnacje), natomiast przy regałach paletowych wysokiego składowania wykorzystuje się układnice regałowe bądź wózki systemowe. Regały paletowe dają możliwość szybkiej aranżacji magazynu, ponieważ ich układ można stosunkowo łatwo dostosować do wielko-ści magazynu. Umożliwiają składowanie różnorodnych towarów bez potrzeby dostosowy-wania regału. Zapewniają również bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej. Do obsługi regałów paletowych potrzebne są szerokie drogi komunikacyjne, co znacznie ogranicza wykorzystanie powierzchni magazynowej. Przy zastosowaniu regałów paleto-wych wykorzystuje się około 50% powierzchni magazynowej (rys. 27.60).

Rys. 27.59. Regały wspornikowe

163


Rys. 27.59cd. Regały wspornikowe

Rys. 27.60. Wykorzystanie powierzchni przy zastosowaniu regałów paletowych

Źródło: http://www.impiger.pl/regaly-magazynowe/paletowe/kompletne-zestawy/regal-paletowy-3m-9-miejsc-paletowych-zestaw-501.html.

Regały wjezdne (rys. 27.61) to urządzenia składowe, które służą do składowania towa-rów na paletach za pomocą wózków jezdnych. Wózek jezdny wjeżdża do wnętrza regału i ustawia kolejno palety w gniazdach. Minusem takiego rozwiązania systemu składowania towarów jest to, że towar umieszczony z jednej strony regału może być pobrany dopiero wtedy, kiedy pobrane zostaną towary złożone później w strefie składowania. Regały wjezd-ne są mało praktyczne, ponieważ towar jest zastawiany następnym towarem, więc produk-ty, które pierwsze zeszły z linii produkcyjnej, ostatnie trafiają do klienta. Regały wjezdne znajdują zastosowanie jedynie w magazynach, w których są przechowywane produkty

164


jednorodne, o niewielkiej liczbie asortymentu. Nie nadają się do wszystkich typów skła-dowanych towarów. Praktyczne zastosowanie mają tylko w przypadku towarów z bardzo długą datą ważności bądź ze względów oszczędnościowych (wykorzystanie powierzchni), np. w mroźniach i chłodniach. Jedyną zaletą tych regałów jest możliwość wykorzystania powierzchni magazynowej nawet w 85%.

Regały przepływowe dzieli się na:• grawitacyjne,• z napędem wymuszonym,• z napędem częściowo wymuszonym.

Regały przepływowe grawitacyjne (rys. 27.62) to urządzenia wyposażone w specjalne bel-ki, na których umieszcza się palety. Kolejna paleta przesuwa paletę poprzedzającą, która jest odbierana po przeciwnej stronie regału. Zasada przepływu palet z jednej strony regału jest oparta na siłach grawitacji. Regały przepływowe grawitacyjne realizują zasadę maga-zynowania FIFO. Takie regały mają bardzo wiele zastosowań, szczególnie w magazynach, w których występuje duża rotacja towarów i składowane są produkty łatwo psujące się, np. artykuły spożywcze.

Rys. 27.61. Regał wjezdny

Rys. 27.62. Regały przepływowe grawitacyjne

165


Regały przepływowe z napędem wymuszonym to regały, na które towar jest transporto-wany na paletach po rolkach modułowo. Na końcach rolek znajduje się przeważnie łańcuch napędzany silnikiem, który przesuwa palety wzdłuż regału w jedną bądź drugą stronę.

Regały przepływowe z napędem częściowo wymuszonym (z ang. nazywane push-back) to regały, na których składowanie towarów odbywa się na zasadzie przesuwania towaru na kolejne miejsce paletowe wózkiem jezdniowym podnośnikowym; natomiast odbiór to-waru odbywa się na zasadzie grawitacji i palety z towarem cofają się na pierwsze miejsce ładunkowe. W działaniu tych regałów wykorzystywana jest zasada LIFO.

Regały przepływowe dają możliwość pełnego wykorzystania miejsca składowania.Regały przesuwne (rys. 27.63) to urządzenia przystosowane do składowania niewielkich

ilości towarów gabarytowych, które są stosunkowo lekkie. Zasada obsługi regałów prze-suwnych polega na umieszczeniu pod każdym regałem rolek, po których jest przesuwany. Przesuwanie towarów odbywa się ręcznie lub mechanicznie. Regały przejezdne dają moż-liwość dużego wykorzystania powierzchni magazynowej, dochodzącego nawet do 80%. Umożliwiają również bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej. Niewątpliwymi wadami regałów przesuwnych są wysoka cena oraz brak możliwości przestawiania.

Rys. 27.63. Regał przesuwny

1. Wymień rodzaje wózków widłowych.2. Opisz rodzaje regałów.

27.6. StojakiStojaki to urządzenia podtrzymujące towar, stanowiące element oporowy. Omówimy teraz poszczególne ich rodzaje.

Stojaki słupkowe (rys. 27.64) posiadają ramę, na której umieszczone są pionowe słupy, stanowiące element oporowy dla przechowywanych towarów. Przeważanie na stojakach słupkowych składuje się towary długie, takie jak pręty, rury.

ĆWICZENIA

166


Stojaki szczelinowe (rys. 27.65) charakteryzują się konstrukcją podzieloną na pionowe żebrowane ścianki, w których umieszcza się towar. Są wykorzystywane do składowania szyb lub tafli blachy.

Stojaki gniazdowe (rys. 27.66) są przystosowane do przechowywania np. butli z gazem, wykorzystywane są także w przemyśle przy produkcji napojów lub w masarniach. Spód stojaka to blacha ryflowana, na której ustawia się butle, natomiast w mniej więcej 2/3 wy-sokości butli znajdują się wyprofilowane miejsca na ustawienie butli.

Stojaki pryzmowe (rys. 27.67) umożliwiają układanie towarów jeden przy drugim przy wykorzystaniu siły grawitacji (produkty opierają się o siebie). Są wykorzystywane np. do transportowania okien. Stojaki pryzmowe często montuje się bezpośrednio do podłogi w samochodzie.

Stojaki specjalizowane (rys. 27.68) to urządzenia, które są przystosowane do przecho-wywanych w nich towarów, np. stojak na kartki, stojak na rowery czy stojak na beczkę z winem.

Rys. 27.64. Stojak słupkowy Rys. 27.65. Stojak szczelinowy

Rys. 27.66. Stojak gniazdowy Rys. 27.67. Stojak pryzmowy

167


Rys. 27.68. Stojak specjalizowany

27.7. WieszakiWieszaki służą do zawieszania towarów za pośrednictwem haczyków. Ze względu na bu-dowę wyróżniamy wieszaki:• przyścienne – mocowane bezpośrednio do ściany, umożliwiające powieszenie produk-

tów w halach (rys. 27.69);• stojące podłogowe – urządzenia służące do zawieszania towarów; mogą stać samoistnie

bądź być przymocowane do podłoża (rys. 27.70);• podwieszane – montowane do sufitu bądź ściany.

Rys. 27.69. Wieszak przyścienny Rys. 27.70. Wieszak sto jący podłogowy

1. Wymień rodzaje stojaków.2. Wymień rodzaje wieszaków.

ĆWICZENIA

168


27.8. Urządzenia pomocnicze w procesie składowaniaDo urządzeń pomocniczych w procesie składowania zaliczamy:• pojemniki transportowo-magazynowe,• palety,• kontenery,• paletyzatory,• depaletyzatory,• pomosty,• czytniki kodów,• wagi,• urządzenia do zarządzania i łączności,• urządzenia do taśmowania.

Pojemniki transportowo-magazynowe to urządzenia pomocnicze służące do transpor-tu i składowania towarów. Pojemniki odgrywają podstawową rolę w procesie składowa-nia. Dzięki ujednoliceniu procesów składowania umożliwiają one transport towarów bez potrzeby wielokrotnego ich przekładania, przez co czas magazynowania jest skracany, a koszty – obniżane. Ze względu na wykorzystanie podczas procesu składowania pojem-niki dzielimy na:• przejezdne,• nieprzejezdne.

Pojemniki transportowo-magazynowe przejezdne służą do przemieszczania ręcznego na kołach obrotowych. Spód pojemnika przejezdnego to sztywna konstrukcja, na której są ustawiane towary, natomiast boki mogą mieć ścianki lub nie (taki pojemnik nazywa-my pojemnikiem słupkowym). Ścianki mogą być demontowane, co zmniejsza gabaryty pojemników podczas składowania. Zasady budowy, projektowania i bezpieczeństwa po-jemników przejezdnych reguluje norma PN-EN 12674-2. Na rysunku 27.71 przedstawiono podział pojemników na rodzaje i odmiany.

Rys. 27.71. Podział pojemników na rodzaje i odmiany

Źródło: na podstawie PN-EN 12674-1:2001 Pojemniki przejezdne. Część 1: Terminologia.

169


Pojemniki przejezdne rozbieralne (demontażowe) umożliwiają szybki demontaż półek, słupków bocznych oraz ram bocznych w celu efektywniejszego wykorzystania miejsca składowania towarów (rys. 27.72). Pojemniki te uwzględniają nowoczesny nurt logistyki, czyli możliwość dostosowania pojemników do możliwości przewozowych.

Rys. 27.72. Pojemniki przejezdne rozbieralne

Pojemniki przejezdne składane to pojemniki występujące w różnych modelach, różnią-cych się od siebie sposobem składania ścianek względem podłogi (rys. 27.73).

Pojemniki przejezdne wsuwane (gniazdowe) to pojemniki, które dzięki swojej budowie mogą być wstawiane jeden w drugi, co pozwala ma maksymalne wykorzystanie miejsca (rys. 27.74–27.78). W zależności od sposobu układania ramy podwozia podczas składania wyróżniamy pojemniki z ramą podwozia: A; U lub C; Z lub N; V; L.

Rys. 27.73. Pojemniki przejezdne składane Rys. 27.74. Pojemnik wsuwany A

170


Rys. 27.75. Pojemnik wsuwany U lub C Rys. 27.76. Pojemnik wsuwany Z lub N

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Źródło: opracowanie własne na podstawie:M. Matulewski, op. cit., s. 84. M. Matulewski, op. cit., s. 84.

Rys. 27.77. Pojemnik wsuwany V Rys. 27.78. Pojemnik wsuwany L

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Źródło: opracowanie własne na podstawie:M. Matulewski, op. cit., s. 84. M. Matulewski, op. cit., s. 84.

Pojemniki nieprzejezdne to pojemniki służące do przechowywania różnych produktów. Mają również zastosowanie przy produkcji taśmowej, np. samochodów. Małe elementy są dostarczane pracownikom w pojemnikach bezpośrednio na linię produkcyjną (rys. 27.79).

Rys. 27.79. Rodzaje pojemników nieprzejezdnych

1. Wyszukaj w internecie pojemniki do przechowywania ziemniaków i mięsa.2. Wyszukaj w internecie informację na temat produktów, które magazynujemy

w pojemnikach drewnianych.3. Wymień rodzaje pojemników wysuwanych.

ĆWICZENIA

171

SPIS ILUSTR ACJI I FOTOGR AFII

Spis ilustracji i fotograf iiOkładka: (magazyn)TylerOlson/Shutterstock.com

s. 12 Przykład zapasów sklasyfikowanych wg stopnia przetworzenia: a)(zapasy surowców) A.S. Zain/Shutterstock.com, b) (zapasy materiałów) dotshock/Shutterstock.com, c) (zapas produkcji) junrong/Shutterstock.com, d) (zapas wyrobu gotowego) (4 foto) Maxim Blinkov/Shutterstock.com; s. 13 (zapasy bieżące) (mąka) Mikhail Zahranichny/Shutterstock.com; s. 14 (zapas sezonowy) (węgiel/koks) stocksolutions/Shutterstock.com, (magazyn i zapasy nadmierne) Zbynek Bu-rival/Shutterstock.com; s. 15 (magazyn) Cynthia Farmer/Shutterstock.com, (zapasy zbędne) TrotzOlga/Shutterstock.com; s. 71 (magazyn) Champiofoto/Shutterstock.com; s. 74 (magazyn otwarty) Pavel L Photo and Video/Shutterstock.com, (magazyn półotwarty) safakcakir/Shutterstock.com, (magazyn zamknięty) Maxim Blinkov/Shutterstock.com; s. 75 (magazyn zmechanizowany) Baloncici/Shutterstock.com; s. 76 (magazyn niskiego składowania) zhaoliang70/Shutter-stock.com, (magazyn średniego składowania) Baloncici/Shutterstock.com, (magazyny materiałów sypkich) TaMaN-KunG/Shutterstock.com, (magazyny towarów ciekłych i gazowych) Lefteris Papaulakis/Shutterstock.com, (magazyny na ładunki specjalne) think4photop/Shutterstock.com; s. 80 (strefa przyjęcia magazynowego) Vartanov Anatoly/Shutter-stock.com, (strefa składowania) zhangyang13576997233j/Shutterstock.com; s. 81 (strefa kompletacji) Monkey Business Images/Shutterstock.com; s. 82 (strefa wydań) Monkey Business Images/Shutterstock.com; s. 92 (regały wysokiego składowania) Tomas Skopal/Shutterstock.com, (regał niskiego składowania) zhaoliang70/Shutterstock.com; s. 97 (auto-matyczne linie paletyzujące) (1)/www.foodonline.com, (automatyczne linie paletyzujące) (3) /www.imeco.org, (automa-tyczne linie paletyzujące) (2)/www.zetaotomasyon.com; s. 98 (paletyzator jednostanowiskowy)/www.webstergriffin.com, (paletyzator wielostanowiskowy)/www.t-tek.com, (depaletyzator)/www.directindustry.com, (schemat działania depalety-zatora)/www.cft-group.com; s. 100 (kompletacja ręczna) Dan Watts Photography, Inc./www.tgw-group.com.pl; s. 101(kompletacja zmechanizowana) Harri Palviranta/www.prweb.com, (kompletacja zautomatyzowana)/www.tgw-gro-up.com.pl; s. 107 (sonda termometryczna)/pgacalab.com, (pręt stalowy do pomiaru temperatury)/www.zmc.pl; s. 113 (symbole transportowe)/reprodukcja; s. 114 (wypełnienie wolnej przestrzeni ładownej poduszką powietrzną a)/www.ga-van.com.au, (wypełnienie wolnej przestrzeni ładownej poduszką powietrzną b)/cejipac.wordpress.com, (wypełnienie wolnej przestrzeni ładownej poduszką powietrzną c)/www.scanpack-poznan.pl, (wypełnienie wolnej przestrzeni ładow-nej poduszką powietrzną d)Astrid Groeneveld/Wikipedia [licencja CC 3.0], (kątowniki ochronne a)/www.scanpack-po-znan.pl, (kątowniki ochronne b)/www.scanpack-poznan.pl, (kątowniki ochronne c)/www.ikarsped.pl; s. 115 (kątowniki ochronne d)/www.scanpack-poznan.pl, (rodzaje kurtyn termoizolacyjnych)/premierplastics.com.au; s. 116 (rozpory tele-skopowe)/www.cargocookie.com, (rozpory teleskopowe)/www.etrailer.com, (rozpory teleskopowe) R Carner/Shutter-stock.com; s. 117 (maty i taśmy antypoślizgowe)/www.painthint.com, (maty i taśmy antypoślizgowe)/www.conrad.at, (maty i taśmy antypoślizgowe)/www.equimat.pl, (materiały antykorozyjne)/syfxbz.en.made-in-china.com, (materiały an-tykorozyjne)/www.samuelgrant.co.uk, (wskaźnik przechyłów i wstrząsów)/www.shockwatch.pl, (wskaźnik przechyłów i wstrząsów)/www.shockwatch.pl;s. 121 (metoda osadzania)/ www.strychalski.eu, (metoda ścisłego upakowania pojazdu) Astrid Groeneveld/Wikipedia [licencja CC 3.0]; s. 122 (kontener samolotowy typu CARGO) Pierre-Yves Babelon/Shutter-stock.com, (kontener samolotowy typu CARGO) vicspacewalker/Shutterstock.com; s. 123 (kontenerowiec Rena ) New Zealand Defence Force/Wikipedia [licencja CC 2.0]; s. 132 (psychometr) Strelch/Shutterstock.com; s.134 (rejestrator temperatury w magazynie)/www.telekontrola.pl; s. 146 (wózek naładowny platformowy)/www.directindustry.com, (wó-zek naładowny kolebowy) An-d/Wikipedia [licencja CC 3.0], (wózek naładowny specjalizowany) /towrite.co.uk, (wózki unoszące jezdniowe (widłowe) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com; s. 147 (schemat budowy wózka unoszącego jez-dniowego) www.maritimejournal.com; s. 148 (wózek unoszący podnośnikowy ręczny) shutterstock. com, (wózek uno-szący bramowy jednobelkowy) /e-hak24.pl, (wózek unoszący podsiębierny) Ewan ar Born/Wikipedia [licencja CC3.0], (wózek podnośnikowy elektryczny) Baloncici/Shutterstock.com, (wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym nie-obejmującym ładunku) bikeriderlondon/Shutterstock.com; s. 149 (wózek podnośnikowy z masztem wewnątrz obejmu-jący ładunek) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com; s. 150 (wózek podnośnikowy o maszcie stałym wewnętrznym czołowym) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym czołowym) /www.forum-budowlane.pl, (wózki podnośnikowe o maszcie wysuwanym bocznym) Mattes/Wikipedia [licencja CC 3.0], (wóz bramowy) Rémi Kaupp/Wikipedia [licencja CC 3.0], (wózek ciągnikowy) s_oleg/Shutterstock.com; s. 151 (dźwignica por-towa) © 2009 by Tomasz Sienicki/Wikipedia [licencja CC 3.0]; s. 152 (suwnica pomostowa)/www.ghsa.pl, (suwnica pół-bramowa) www.ghsa.pl; s. 153 (suwnica bramowa) Fearl/Shutterstock.com, (żuraw bramowy) Mehlauge/Wikipedia [licencja CC 3.0], (żuraw półbramowy)/www.ghsa.pl, (żuraw kolejowy) Jeka3000/Wikipedia [licencja CC 3.0], (żuraw po-kładowy) kostasgr/Shutterstock.com; s. 154 (żuraw pływający) Nightman1965/Shutterstock.com, (żuraw masztowy) huy-angshu/Shutterstock.com, (żuraw wieżowy) mihalec/Shutterstock.com; s. 155 (żuraw wspornikowy) Pawel Szczepanski/Shutterstock.com, (układnica słupowa) Dan Watts Photography/www.tgw-group.com, (układnica ramowa)/www.tgw-group.com; s. 156 (dźwignik zębatkowy) ericlefrancais/Shutterstock.com, (dźwignik śrubowy) Four Oaks/Shutterstock.com, (dźwignik tłokowy) simpleman/Shutterstock.com, (dźwignik dźwignicowy) Cynthia Farmer/Shutterstock.com, (wyciąg towarowy) Amy Johansson/Shutterstock.com, (dźwignica linowo-towarowa) Vadim Ratnikov/Shutterstock.com; s. 157 (dźwig towarowy) Dieselducy/Wikipedia [licencja CC 3.0], (dźwig osobowy) Toshe Ognjanov/Shutterstock.com, (dźwig szpitalny) Hanzi-mor/Shutterstock.com, (dźwig budowlany) JCVStock/Shutterstock.com; s. 158 (przenośnik ta-śmowy) danymages/Shutterstock.com, (przenośnik cięgnowy taśmowy) Mikhail Starodubov/Shutterstock.com; s. 159 (przenośnik cięgnowy łańcuchowy)/www.omni.com, (przenośnik cięgnowy członowy)/www.infoster.pl, (przenośnik cię-gnowy podwieszany) Vladimir V. Georgievskiy/Shutterstock.com, (przenośnik cięgnowy zbierakowy) spirit of america/Shutterstock.com, (przenośnik cięgnowy kubełkowy) www.diytrade.com; s. 160 (przenośnik bezcięgnowy grawitacyjny)/nuohuamachine.en.alibaba.com, (przenośnik bezcięgnowy wałkowy) Baloncici/Shutterstock.com, (przenośnik bezcię-gnowy śrubowy) Dsm22/Wikipedia [licencja CC 3.0], (przenośnik bezcięgnowy wstrząsowy) tsn.com.pl; s. 162 (regał stały wolno stojący) Tawin Mukdharakosa/Shutterstock.com, (regał stały samonośny) Champiofoto/Shutterstock.com,

303

SPIS ILUSTR ACJI I FOTOGR AFII

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że podjęły starania mające na celu dotarcie do właścicieli i dysponentów praw autorskich wszystkich zamieszczonych utworów. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, przytaczając w celach dydaktycznych utwory lub fragmenty, postępują zgodnie z art. 29 ustawy o prawie autorskim. Jednocześnie Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że są jedynym podmiotem właściwym do kontaktu autorów tych utworów lub innych podmiotów uprawnionych w wypadkach, w których twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

(regał przejezdny) www.dexion.com, (regał specjalizowany) Maxim Blinkov/Shutterstock.com, (regał półkowy) www.bri-stol-storage.co.uk; s. 163 (regały wspornikowe 1) Baloncici/Shutterstock.com; s. 164 (regały wspornikowe 2) krostshe-lving.com, (regały wspornikowe 3)/www.northerntool.com; s. 165 (regał wjezdny) www.italfrost.pl, (regały przepływowe grawitacyjne 1)/ www.mecalux.co.uk, (regały przepływowe grawitacyjne 2)/www.unarcorack.com; s. 166 (regał przesuw-ny)/www.directindustry.com; s. 167 (stojak słupkowy)/www.provost.pl, (stojak szczelinowy)/bartels-intralogistics.de, (stojak gniazdowy)/www.ereinc.com, (stojak pryzmowy)/rimira/Shutterstock.com; s. 168 (stojak specjalizowany) som-chai rakin/Shutterstock.com, (wieszak przyścienny) OZaiachin/Shutterstock.com, (wieszak stojący podłogowy)/made-in-china.com; s. 170 (pojemniki przejezdne rozbieralne)/lwplogistics.pl, (pojemniki przejezdne składane)/www.northerntool.com, (pojemnik wsuwany A) /rotomshop.pl; s. 171 (pojemnik nieprzejezdny 1 ) Posonskyi Andrey/Shut-terstock.com, (pojemnik nieprzejezdny 2) PRILL/Shutterstock.com; s. 173 (palety typu EUR) Tilo G/Shutterstock.com; s. 174 (paleta typu EUR przygotowana do transportu towaru) katix/Shutterstock.com, (paleta drewniana o wymiarach 1200×1000 mm) Piotr Debowski/Shutterstock.com, (stos europalet PKP i DB) Eugene Sergeev/Shutterstock.com; s. 175 (wielkości palet) elgusser/Shutterstock.com; s. 176 ((rodzaje palet płaskich dwuwejściowych)/www.shippingconta-iners24.com; s. 177 (rodzaje palet płaskich czterowejściowych)/www.shippingcontainers24.com; s. 178 (paleta skrzynio-wa drewniana)/www.mppackaging.eu, (paleta skrzyniowa metalowa ażurowa) ŁOWIGUS Artur/www.tm24.pl, (paleta słupkowa 1) ŁOWIGUS Artur/www.tm24.pl, (paleta słupkowa 2)/www.amadio.com, (nadstawka paletowa drewniana)/www.drewno.fordaq.com; s. 179 (paleta tekturowa 1)/projekt-k2.pl, (paleta tekturowa 2)/projekt-k2.pl, (paleta tekturowa 3) projekt-k2.pl, (paleta z tworzywa sztucznego) tpfd/Shutterstock.com; s. 180 (paleta styropianowa) sklep.emka.biz.pl, (wnętrze kontenera) Jojje/Shutterstock.com, (kontener ogólnego stosowania 1) Dr_Flash/Shutterstock.com; s. 181 (kon-tener ogólnego stosowania 2) Eugene Sergeev/Shutterstock.com; s. 183 [„Eleonora Maersk” w DCT (ang. Deepwater Container Terminal – Głębokowodny Terminal Kontenerowy) Portu Północnego w Gdańsku] Łukasz Golowanow/Wiki-pedia, (kontenerowiec „Maersk Mc-Kinney MØller”) Villy Fink Isaksen/Wikipedia [licencja CC BY-SA 3.0]; s. 184 (semi-kontenerowiec) item.taobao.com, (rorowiec) Marc Ryckaert (MJJR)/Wikipedia [licencja CC 3.0, (kontenerowiec „Port Gdynia”)/strona.bogdan789.nazwa.pl; s. 187 (kontener uniwersalny 40-stopowy (40ft)) azstoragerental.com, (kontener uniwersalny 40-stopowy high cube) Alan Nunez © Feature Imaging Pty Ltd/www.containersfirst.com.au, (Big bag do przewozów kontenerowych 1) /www.paktainer.com.pl, (Big bag do przewozów kontenerowych 2)/www.paktainer.com.pl, (Big bag do przewozów kontenerowych 3)/www.paktainer.com.pl; s. 188 (Flexitank) maxpenangmy.com, (kontener z otwartym dachem)/www.yzryc.com; s. 189 (kontener z otwartym dachem i bokiem) Marc Cromme, Denmark/Wikipe-dia [Licencja CC 3.0], (kontener cysterna) hans engbers/Shutterstock.com; s. 190 (kontener chłodniczy)/www.klinge-corp.com, (kontener platforma)/www.pnwgroup.com; s. 192 (wybrane rodzaje kontenerów) www.spedcont.com.pl; s. 198 (pierwszy zarejestrowany w Polsce znak towarowy Pruszkowskiej fabryki ultramaryny Sommer i Nower)/reprodukcja; s. 200 (Honda) Chatchai Somwat/Shutterstock.com, (Nissan) 360b/Shutterstock.com, (Mercedes) Palo_ok/Shutter-stock.com, (Opel)IgorGolovniov/Shutterstock.com, (Volkswagen) JuliusKielaitis/Shutterstock.com, (Fiat) JuliusKiela-itis/Shutterstock.com, (KIA) Amnarj Tanongrattana/Shutterstock.com, (Toyota) Chatchai Somwat/Shutterstock.com, (Ferrari) eska2005/Shutterstock.com; s. 203 (opakowanie przeznaczone do odzysku „recyclable”)/www.clipartbest.com, (nalepki klasy 1 - materiały wybuchowe)/www.fmslondon.co.uk; s. 204 (nalepki klasy 1 - materiały wybuchowe, podklasa 3)/www.interplas.com, (nalepki klasy 1 - materiały wybuchowe, podklasa 4)/www.fmslondon.co.uk; s. 205 (nalepki klasy 3. - ciecze łatwopalne 1)/www.clipartbest.com, (nalepki klasy 3. - ciecze łatwopalne 2)/www.fmslondon.co.uk, (nalepki klasy 3. - ciecze łatwopalne 3)/www.fmslondon.co.uk, (nalepka klasy 4. - substancje samozapalne)/www.interplas.com, (nalepka klasy 5., podklasy 5.2 - nadtlenki organiczne)/www.interplas.com; s. 221(wózek ręczny naładowny 1) Vereshcha-gin Dmitry/Shutterstock.com, (wózek ręczny naładowny 2) Somchai Buddha/Shutterstock.com, (wózek ręczny nała-downy 3) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózek ręczny naładowny 4)/TaraPatta/Shutterstock.com; s.222 (wózek ręczny unoszący 1) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózek ręczny unoszący 2) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózek ręczny unoszący 3) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózki ręczne podnośnikowe 1)/www.freewtc.com, (wózki ręczne podnośnikowe 2)/www.directindustry.com, (wózki ręczne podnośnikowe 3)/www.big-dug.co.uk, (wózki ręczne podnośnikowe 4)/www.rjcox.com.au, (wózki ręczne podnośnikowe 5)/www.weiku.com; s. 223 (wózki zmechanizowane podnoszące 1) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózki zmechanizowane podnoszące 2) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com, (wózek z bocznym masztem) Vereshchagin Dmitry/Shutterstock.com; s. 224 (wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym)/www.directindustry.com, (wózek kompletacyjny)/www.wanzl.com; s.228 (waga mechaniczna) Baltskars/Shutterstock.com, (waga elektromechaniczna) Vereshchagin Dmitry/Shut-terstock.com; s. 270 (bramka RFID służąca do automatycznej identyfikacji towaru) Dirk Mahler/www.capturetech.com; s. 272 (skanery kodów kreskowych 1) Vartanov Anatoly/Shutterstock.com, (skanery kodów kreskowych 2) Vartanov Ana-toly/Shutterstock.com.

304

organizowanie i monitorowanie procesów...

Documents