کیفیت داده ها در سیستم اطالعات مراقبت سالمت

سیستم اطالعات سالمت

سیستم های اطالعات سالمت به چهار دسته بالینی،مدیریتی،پشتیبان تصمیم گ��یری استراتژیک و برنامه های کاربردی س��المت الکترونی��ک تقس��یم می ش��وند. سیس��تم اطالعات بالینی،از مراقبت بیمار پشتیبانی کرده و اطالعاتی را برای برنامه ریزی و

مدیریت استراتژیک فراهم می آورد. سیستم های مدیریتی، عملیات و فعالیتهای غیر از مراقبت بیمار از جمل��ه م��دیریت مالی، مدیریت من��ابع انس��انی، م��دیریت اس��ناد،زمانبن��دی و خودکارس��ازی اداری را

پشتیبانی می کنند. سیستم های پش��تیبان تص��میم اس��تراتژیک در برنام��ه ری��زی، بازاری��ابی، ارزش��یابی

عملکرد و ارزیابی نتایج به مدیران کمک می کنند. سیستم های سالمت الکترونیک ،تبادل الکترونیک داده ه��ا ب��ا س��ازمانهای خ��ارجی و شرکای تجاری را فراهم کرده و برقراری ارتباط می��ان ارائ��ه دهن��دگان م��راقبت در یک سیستم ارائه مراقب یکپارچه و همچنین برقراری ارتباط با بیماران را پشتیبانی

می کنند. سیستم های اطالعات سالمت چه��ار وظیف��ه کلی��دی خ��ود یع��نی: تولی��د، گ��ردآوری، تجزیه و ترکیب، تبادل و استفاده از داده ها، پش��تیبانی الزم ب��رای تص��میم گ��یری را

فراهم می سازد. منابع داده های م��ورد اس�تفاده در س��طوح مختل��ف سیس��تم اطالع��ات

سالمت

داده ه��ای م��ورد اس��تفاده در س��طوح مختل��ف سیس��تم م��راقبت س��المت از من��ابعمختلف و برای اهداف متعددی به دست می آیند.

این س��طح از داده ه��ا مربوط��ه ب��ه ش��خص بیم��ار، نیازه��ایشخص سطح ، مراقبت سالمت و درمان وی بوده و مبن��ایی را ب��رای تص��میم گ��یری ب��الینی فراهم می کنند. پرونده های مراقبت سالمت پای��ه ای ب��رای م��راقبت ب��الینی

شخص می باشند.این داده ه��ا از پرون��ده ه��ای تجمی��عداده های سطح موسسه س��المت ،

شده سطح موسسه و منابع اداری به دست آمده و مدیران مراقبت س��المت را ق��ادر ب��ه نیازس��نجی من��ابع، تص��میم گ��یری جهت خری��د دارو، تجه��یزات و

1

امکانات می کنند. داده های این سطح می توانند اطالعات ف��وری و ت��ازه ایرا برای تصمیم گیران سالمت فراهم نمایند.

ک��ه ب��رای تص��میم گ��یری س��المت عم��ومی و ایج��ادداده ه��ای جمعی��تی اطالعات در م�ورد اس��تفاده کنن��دگان از خ�دمات و ب�ه وی�ژه آن ه�ایی ک�ه از خدمات استفاده نمی کنند اس��تفاده می ش��وند. بررس��ی ه��ای خ��انگی، منب��ع

اصلی این سطح از داده ها در کشورهای در حال توسعه است. ،اطالع��ات این س��طح ازداده های سطح نظارت بر سالمت عم��ومی

موسسات و جوامع با تمرکز بر توص��یف مش��کالت و ف��راهم ک��ردن اساس��یبهنگام برای انجام اقدامی خاص گردآوری می شود.

سیستم های اطالع�اتی ک��ه دربردارن��ده ابزاره�ای پ�ردازش اطالع�ات ک�امپیوتری و ارتباطی هستند، سیستم اطالعات کامپیوتری نامیده می شوند. مابقی سیستم های

اطالعات غیر کامپیوتری نامیده می شوند.- گستره سیستم های اطالعات سالمت

سیستم های اطالع��ات س��المت از نظ��ر وس��عت می توان��د ب��ه یکی از اش��کال زی��رباشند:

سیستمی محدود به یک حوزه ب��الینی ی��ا م��الی خ��اص ک��ه ب��رایسیستم بخشی،وظایف کسب و کار یک بخش کاربرد دارد.

سیستمی که بطور عم��ده ب��رای وظ��ایف کس��ب و ک��ار ی��کسیستم بین بخشی: بخش بکار میرود اما اطالعات و وظ��ایف خ�ود را ب��ا دیگ��ر بخش��ها ب��ه اش��تراک می گذارد مانند سیستم اطالعات آزمایشگاه و سیس��تم اطالع��ات زم��ان بن��دی مالق��ات

بیمار بر پکپارچه س��ازی سیس��تمسیستم اطالعات بیمارستانی )مکان مراقبت(:

سازی می توان��د خ��دمات اولی��ههای بخشی مختلف تمرکز دارد و عالوه بر یکپارچه را در حوزه بالینی قراهم نماید.

دربرگیرنده تمامی سیستم ه��ای بخش��ی سراس��رسیستم اطالعات سازمانی: سیس��تم س��المت از قبی��ل بیمارس��تانها،کلینی��ک ه��ا، خان��ه ه��ای پرس��تاری و دیگ��ر

موسسات سالمت است.

2

می��ان سیس��تم ه��ای س��المت مختل��ف ب��هسیستم اطالعات خارجی)جمعی(: اشتراک گذارده شده و بطور عمده برای گزارش دهی اطالعات م��ورد نی��از آژانس های نظارتی یا بعنوان بخشی از ی��ک تب��ادل اطالع��ات ب��رای ش��بکه ه��ای اطالع��ات

سالمت منطقه ای به وجود آمده است. دو طبقه اصلی از سیستم های اطالعات سالمت وجود دارند که عبارتند از سیس��تم

های اطالعات اداری و بالینی سیستم اطالعات بیمارستانی -

سیستم اطالعات بیمارستانی، سیس�تمی ک�امپیوتری اس�ت ک�ه ب�ه منظ�ور تس�هیل مدیریت تمامی جنبه های عملیاتی بیمارستان از قبیل فعالیت ه��ای ب��الینی، اداری و مالی طراحی شده اس��ت. پی��اده س��ازی و اس��تفاده موف��ق این سیس��تم می توان��د منجر به کاهش هزینه، افزایش کیفیت خدمات، بهب��ود عملک��رد س��ازمان و رض��ایت

کاربران و بیماران شود.

در ای��االت متح��ده و ب��رخی از1960، ب��ه اواس��ط ده��ه ی HISتاریخچ��ه پی��دایش ب��اHISکشورهای اروپایی مانند هلند، س��وئد و س��وئیس مرب��وط می ش��ود. توس��عه

تحول در فناوری کامپیوتر و پیدایش کامپیوترهای بزرگ، جایگزینی ریزکامپیوترها به جای پایانه های گنگ، اتصال کامپیوترهای کوچک در سیستم توزیع شده، برنامه های کاربردی مبتنی بر اینترنت و بخصوص رایانش اب��ری در س��الهای اخ��یر دنب��ال ش��ده است. این تحول به گونه ای ب�وده ان�د ک�ه معم�اری سیس�تم ه�ای اولی�ه مبت��نی ب�ر کامپیوترهای بزرگ بوده و امکان ارتباط متخصص��ان س��المت از طری��ق پایان��ه ه��ای

منفعل به پایگاه داده های پرونده تسهیم شده بیمار را فراهم می کردند.

معماری سرویس گرا را می توان به عنوان الگوی ط��راحی معم��اری توص��یف ک��رد که درآن سرویس ها کسب و کار محور بوده، وابستگی و ارتب��اط سس��تی ب��ا س��ایر س��رویس ه��ا و اج��زای سیس��تم داش��ته، مس��تقل از فروش��نده و س��کوهای س��خت افزاری ونرم اف��زاری ب��وده، همچ��نین مبت��نی ب��ر پی��ام ب��وده و ب��ا معم��اری داخلی و گردش برنامه که از دید کاربر سرویس پنهان است. پنه��ان س��ازی)کپس��وله( ش��ده

دسترسی به خدمات وب محور از به علتSOA اند. امروزه سرویس های مبتنی بر

3

طریق پروتکل انتقال فرامتنی مشهودتر هستند. زبانه نشانه گذاری توسعه پذیر نیزمعموال به عنوان قالب پیام در این نوع معماری استفاده می شود.

معماری سرویس گ��را را ب��ه ص��ورت زی��ر تعری��ف ک��ردهIBMمهجوریان به نقل از است:

ساخت سیستم های توزیع شده است که کارکردهای ن��رم اف��زاری"رویکردی برای را در قالب سرویس ارائه می کند. این سرویس ها هم توس��ط دیگ��ر ن��رم افزاره��ا قابل فراخوانی هستند و هم برای ساخت سرویس های جدید م��ورد اس��تفاده ق��رار می گیرن��د. این معم��اری ب��رای یکپارچ��ه س��ازی فن��اوری ه��ا در محیطی ک��ه ان��واع مختلفی از سکوهای نرم افزاری و سخت افزاری استفاده می شوند بسیار ایده آل

است."

مفهوم سرویس در معماری سرویس گرا، فعالیتی است ک��ه توس��ط ی��ک س��رویس دهنده انجام می شود و از نظر سرویس گیرنده ارزشمند اس��ت. این س��رویس می تواند یک درخواست کوچک روی داده مانند دریافت یا ذخیره سازی اطالع��ات ب��وده و ی��ا مرب��وط ب��ه انج��ام فع��الیت ه��ای پیچی��ده ت��ر مانن��د پ��ردازش ی��ک تص��ویر باشد.سرویس گرا بودن در بستر فناوری اطالع��ات ب��ه مفه��وم س��بکی از معم��اری است که به ویژگی هایی مانندپیمانه ای بودن، پنهان سازی، اتصال سست، مستقل بودن از سکو)اجزای نرم افزاری و سخت افزاری(، قابلیت استفاده مجدد و ترکیب پذیری داللت دارد. در این بستر، س��رویس گ��رایی ب��ه عن��وان ی��ک راه ح��ل فن��اوری اطالعات برای انتقال یک محیط عملیاتی به محیط عملیاتی به محض تقاضا اس��ت. سرویس گرا بودن در بستر کسب و کار به معنی روشی از یکپارچه سازی کسب و کار به صورت سرویس های متصل به هم و نتایج مرب��وط ب��ه آن ه��ا اس��ت. در این بستر، سرویس گرایی به عنوان راه حلی برای انتقال یک کسب و کار به یک کسب

وکار به محض تقاضا یا کسب و کار انعطاف پذیر است.

اجزای سیستم اطالعات بیمارستانی

سیستم اطالعات بیمارستانی جامع متشکل از هفت جز زیر می باشد:

4

برنامه های کاربردی اصلی-1سیستم های کسب و کار و مالی -2برنامه های کاربردی ارتباطی-3 )برای مدیریت عملیات بالینی و اتصال داده ها به پایگاهسیستم های بخشی-4

های داده موسسه ای بمنظور گزارش دهی نتایج، وظایف حس��ابداری و پرون��دهالکترونیک سالمت استفاده می شوند.(

سیستم های مستندسازی-5 )چ��نین یادآوره��ایی می توانن��د حام��ل پی��ام ه��ایی ب��راییادآورها و توصیه ها-6

هشداری مبنی بر نتایج مهم آزمایش، معیارهای بهره ب��رداری و ت��داخل اث��ر داروباشند(

)می توان��د بیم�اری ه�ا را در ی�کسیستم نظارت و سیستم های مرتبط -7 مرحله زودتر ب��رای نظ��ارت ب��ر س��المت عم��ومی کش��ف کن��د. چ��نین سیس��تمی معموال سیستم نظارت سندرومیک نامیده می شوند زیرا ب��رای تش��خیص ش��یوع

بر اساس عالئم و نشانه های عفونت طراحی شده اند. سیستم اطالعات بیمارستانی می تواند متشکل از سه جز اصلی ابت��دایی ب�وده ی�ا

هر هفت جز را داشته باشد. سیستم ثبت نام، پذیرش، ترخیص و انتق��ال ب��ه عن��وان زی��ر مجموع��ه ی سیس��تم

س��تون فق��رات سیس��تمR-ADTاطالع��ات بیمارس��تانی تلقی می گ��ردد.سیس��تم اطالعات بیمارستانی است زیرا با وظ��ایف تع��یین ه��ویت و مک��ان بیم��ار در ارتب��اط

است.برای انجام وظایف زیر استفاده می شود:R-ADTسیستم از

ایجاد و به روزرسانی ایندکس اصلی بیمارایجاد نمایش آماریآگ��اه س��اختن خ��دمات بخش رونویس��ی از وض��عیت بیم��ار ب��ه منظ��ور توزی��ع

گزارش هااخذ تاییدیه بیمه قبل از انجام هرگونه اقدام جراحیقب��ول داده ه��ای جمعیت ش��ناختی گ��ردآوری ش��ده در وی��زیت پیش��ین ب��رای

سیستم های زمان بندی بیمار سرپایی به منظور تسهیل قرار مالقات بالینی اعالم و ارسال داده های ویزیت به برنام��ه ه�ای ک�اربردی دیگ�ر مانن��د دف�اتر

ثبت سرطان5

عبارتند از:R-ADTبرخی از داده های موجود در سیستم : نام بیمار، شماره تامین اجتماعی بیمار، تاریخ تولد،داده های جمعیت شناختی

جنس، آدرس و وضعیت تاهل:نام بیمه شده ،ارتباط فرد بیمه شده با بیمار،بیمه اصلی و...اطالعات بیمه ای

ش��ماره پرون��دهاطالع��ات مرب��وط ب��ه وی��زیت بیم��ار توس��ط پزش��ک:پزشکی،پزشک معالج بیمار،پزشک ارجاع دهنده و...

سیستم های اطالعات مالی، اولین نوع از سیستم هایی بوده اند ک��ه در بس��یاری از موسسات مراقبت سالمت بکار گرفته شدند. هدف اصلی سیس��تم ه��ای اطالع��ات مالی اولیه، دفترداری و لیست حقوق و دستمزد بود. ب��رخی از سیس��تم م��الی پای��ه مورد نیاز سازمان های مراقبت سالمت عبارتن��د از: دف��تر ک��ل، حق��وق و دس��تمزد، حسابداری بیمار، پ��ردازش مطالب��ات م��دیریت ع��دم اظه��ارات مطالب��ات، م��دیریت

قراردادها و مدیریت سرمایه ثابت. اقالمی از دارایی است که به سادگی قابل نقد کردن باشد. سرمایهسرمایه ها:

شامل سرمایه های ملموس و ناملموس اس��ت. س��رمایه ملم��وس ش��امل س��رمایه های جاری و ثابت مانند موجودی یا ساختمان ه��ا و تجه��یزات اس��ت. س��رمایه ه��ای

ناملموس شامل منابع غیرفیزیکی مانند حق تکثیر است. پولی است که به فروشنده یا تامین کننده خ��دمات ب��رای اقالمحساب پرداختی:

خریداری شده باید پرداخت گردد. این اطالعات معم��وال در ق��الب ب��رگ خری��دها ی��ا صورت های مالی تهیه می شود. حساب پرداختی می تواند در بس��یاری از سیس��تم

قادر به ردی��ابی ت��اریخ ه��ایFISها، زیر رده پرداخت نقدی در نظر گرفته شود. باید پرداخت

باشد تا سازمان مشمول دریافت تخفیف به خاطر پرداخت به موقع و جلوگ��یری ازجریمه به علت دیرکرد شود.

پولی است ک��ه بای��د ب��ه موسس��ه م��راقبت بهداش��تی پ��رداختحساب دریافتی: گردد. مقدار زیادی از این پول از طری��ق درآم��دهای ایج��اد ش��ده ب��ه واس��طه ارائ��ه

خدمت به بیماران به دست می آید. نرم افزار کاربردی است که پ��رداخت ه��ای مرب��وطسیستم حقوق و دستمزد:

به کارکنان را پشتیبانی می کند. این سیستم به سیستم پرداخت نیز معروف است.6

FISباید قادر به کسر مالیات ها، مزایا و مبالغ پس انداز احتمالی و سایر مبالغ قاب��ل کسر باشد.

ارائه گزارش هایی است که وضعیت مالی سازمان راFISیکی از مهمترین وظایف نشان می دهد; مانند ترازنامه)صورت هزینه و درآمد(، صورت های درآم��د، ص��ورت

های جریان نقدینگی.سیستم های پایش بیمار

مع��رفی ش��د1960سیستم های پ��ایش بیم��اراولین ب��ار در اواس��ط ت��ا اواخ��ر ده��ه سیستم های پایش خودکار بیمار داده های مربوط به وظایف اعضای ب��دن بیم��ار را جمع آوری ، ذخیره ، تفسیر کرده و نمایش می دهند. این سیستم ها مش��اهدات ی��ا سنجش های مستمر از وضعیت های وظایف اعضای بدن بیمار را ف��راهم می کن��د. در ابتدا این سیستم ها در برنامه های کاربردی محدودی متمرکز بودن��د ام��ا ام��رزه

PMSمی توانند پارامترهای فیزیولوژیک مختلفی را بص��ورت همزم�ان پ��ایش نماین��د. نقش مهمی در کشف وقایع تهدیدکنن��ده زن��دگی ایف�ا می کنن��د. این سیس��تم ه��ا در ح��وزه ه��ای مختلفی از بیمارس��تان از قبی��ل اورژانس ، ات��اق عم��ل ه��ا ، واح��دهای مراقبت حاد و واحدهای مراقبت وی��ژه ی��افت می ش��وند. چ��نین سیس��تم ه��ایی می توانن��د دارای پایگ��اه داده و همچ��نین ق��ابلیت تولی��د گ��زارش و ب��رخی از قابلیته��ای

تصمیم گیری باشند. ح�اوی مستندس��ازی در م�ورد تج��ویز دارو ،PMSعالوه ب��ر داده ه�ای فیزیولوژی��ک

نتایج آزمایشگاهی ، پاسخ به درمان ن��یز می باش��ند. در ابت��دا این سیس��تم فق��ط در بیمارس��تانهای م��راقبت ح��اد اس��تفاده می ش��د ام��ا ب��ا گذش��ت زم��ان دس��تخوش پیشرفتهای زیادی شده و هم اکن��ون در بس�یاری از مراک�ز دیگ��ر از جمل��ه م�راقبت طوالنی مدت و موسسات اجتماعی استفاده می شود. برخی از استفاده های اخیر

سیستم پایش در بیمارستانهای مراقبت حاد در زیر توصیف شده اند. پایش سنجه های مربوط به وظایف اعضای بدن در کنار تخت :

چندین دهه است که ابزارهای پایش به کمک کامپیوتر از قبی��ل الکتروک��اردیوگرام و ماش��ین ه��ای پ��ایش نوروف��یزیولوژی مانن��د الکتروآنس��فالوگرام وج��ود دارد ام��ا پیشرفتهای مهمی به واسطه فناوری ایجاد شده که منجر به قابلیت های عملک��ردی و تجسمی شده است . پایش چن��د بخش��ی م��ورد اس��تفاده در موسس��ات م��راقبت ویژه اعصاب نمونه ای از ی��ک سیس��تم پ��ایش خیلی پیش��رفته اس��ت . این سیس��تم متخصصان بالینی را قادر به ردیابی پارامتره��ای متع��ددی از ف��یزیولوژی و عملک��رد مغز به منظور تعیین مشکالت مغزی ناشی از اضطراب و یا سالمت مغز می کند.

7

سیستم های پایش پوشیدنی :

ابزارهایی هستند که مدیریت درمان بیماریهای مزمنی مانن��د بیم��اری قل��بی ، دیابت و پایش عالئم حیاتی مانند ضربان قلب، تعداد تنفس وچ��ربی ب��دن کم��ک می کنن�د . این ابزاره�ای معم�وال دارای ق�ابلیت ه�ایی مانن�د پ�ردازش در مح�ل ، ارائ�ه بازخورد به کاربر و تبادل داده ها می باش��د. نس��ل جدی��د این ابزاره��ا فق��ط از ثبت ص��رف داده ه��ا فرات��ر رفت��ه و پ��ایش بیم��ار را ب��ه ص��ورت هوش��مند انج��ام داده و بازخوردهای بالدرنگی در قالب هشدارها و پشتیبان تصمیم بالینی ف��راهم می کنن��د. دستگاه ثبت سرپایی امواج قلبی ساعت های پوش��یدنی و مچ بن��دهای پوش��یدنی از این نوع ابزارها هستند. پیشرفت م��داوم فن��اوری و سیس��تم ه��ای اطالع��ات ب��الینی منجر به ایجاد تجه��یزات و ن��رم افزاره��ای خیلی پیش��رفته ای ش��ده و ب��اعث ش��کل

گیری گرایش های جدیدی شده است عمده وظایف در فرآیند مراقبت پرستاری شامل فرآیندهای مراقبت بیمار،م��دیریت بخش، ارتب��اط و همک��اری ب��ا س��ایر متخصص��ان س��المت و فرآین��دهای آموزش��ی و تحقیقاتی است. فعالیتهای پرستاری در سه دسته کلی نقش های مدیریتی، وظایف محول شده توسط پزشک و وظیفه مستقل پرستاری طبقه بن��دی می ش��ود. نقش مدیریتی یا هماهنگ کننده فعالیتها با جمع آوری و انتقال اطالع��ات بیم��ار مانن��د ثبت دستور،گزارش دهی نتایج،ایجاد درخواست و ثبت ن��ام تلف��نی قرارمالق��ات س��روکار

دارد .مزایای سیستم اطالعات پرستاری

صرف زمان بیشتر برای بیمار و زمان کمتر در ایستگاه پرستاریکاهش کاغذ بازیخودکار مستندسازی پرستاریبرنامه ریزی استاندارهای یک شکل مراقبت پرستاری کاهش هزینهقابل سنجش شدن کیفیت

سیستم اطالعات آزمایشگاه

8

ت��اکنون، سیس��تم اطالع��ات آزمایش��گاه ج��زئی حی��اطی از عملی��ات1970از ده��ه آزمایشگاههای بالینی بوده اس��ت.این سیس�تم در ابت��دا ب�ا ه�دف جم�ع آوری، ثبت ، نم��ایش، س��ازماندهی و بایگ��انی نت��ایج آزمایش��گاهی و ب��ا تمرک��ز بیش��تر ب��ر تولی��د

اطالعات جهت مدیریت مالی آزمایشگاه ایجاد شد. شامل دستور آزمایش و گ��زارش دهی نت��ایج ، شناس��اییLISوظایف اصلی سیستم

بیمار و نمونه آزمایشگاهی، پردازش داده و نگهداری مستندات، اخذ داده ها، ایج��ادگزارش، کنترل کیفیت و تولید گزارش های مدیریتی است.

بصورت مترادف اس��تفاده می ش��ود. بص��ورتLIMS و LISاغلب اوقات اصطالحات بی��انگر تم��امی س��ایر عملی��اتLIMS بیانگر عملی��ات ب��الینی اس��ت ام��ا LISدقیق تر،

ازقبی��ل س��المت عم��ومی، دارویی، تحقی��ق و توس��عه، تولی��د، محص��والت غ��ذایی و ق��ادر ب��ه یکپارچ��ه س��ازی و اداره تم��امیLISآش��امیدنی و دیگ��ر ح��وزه هاس��ت.

فرآیندهای پیچی��ده مرب��وط ب��ه داده ه��ا از بخش ه��ای مختل��ف آزمایش��گاه از قبی��ل میکروبیولوژی، انگل شناسی، ویروس شناس��ی ، س��م شناس��ی ، س��رم شناس��ی و ایمنی است. داده ها از تمامی بخشهای آزمایشگاه در مخازن انبار داده جم��ع آوری شده و برای اهداف مختلف از قبیل کسب و ک��ار، جنب��ه ه��ای تحقیق��اتی و آم��وزش

سازمان استفاده می شوند.،LIMS ی�ا LISاین سیستم متشکل از سخت اف�زار و ش�بکه ارتب�اطی، ن�رم اف�زار

منابع انسانی و کارکنان م��اهر آزمایش��گاه اس��ت ک��ه آزم��ایش ه��ای آزمایش��گاهی ،اقدامات ، تحلیل داده ها، کنترل کیفیت و تهیه گزارش را اداره می کنند.

سیستم اطالعات داروخانه

سیستم اطالع�ات داروخان�ه اطالع�ات مرب�وط ب�ه داروه�ا و اس�تفاده از داروه�ا در مدیریت می کند. وظیف��ه اص��لی این سیس��تممراقبت بیمار را جمع آوری، ذخیره و

تامین داروهای الزم برای مراقبت بیمار در پاسخ به دستور پزشک است.وظایف و ویژگی های سیستم اطالعات داروخانه:

باید آنها را پشتیبانی کند عبارتند از:PISفعالیتهایی که س��ه گ��ام اص��لیثبت، مدیریت و توزیع دستور داروی بیمار بستری:-

در ثبت دستور وجود دارد.

9

ثبت دستور توسط پزش��ک اس��ت.ثبت دس��تور پزش��ک ممکن اس��تگام اول خارج از سیستم داروخانه و از طریق سیستم دیگر به داروخانه ارس��ال ش��ده

و یا بصورت مستقیم به سیستم داروخانه وارد شود. تایید دستور توسط داروساز است.گام دوم

توزیع دارو جهت آماده سازی برای مصرف دارو برای بیمار است.گام سوم توزی��ع داروثبت، م��دیریت و توزی��ع دس��تور داروی بیم��ار س��رپایی:-

برای بیماران سرپایی شامل تهیه دارو ب��رای ان��واع متع��ددی از محی��ط ه��ا از جمل��ه خان��ه، کلینی��ک، بیم��اران ت��رخیص ش��ده از بخش بس��تری ، بخش��ی از

محیطهای مراقبت طوالنی مدت و محیط خرده فروشی دارو است. م��دیریت فهرس��ت موج��ودی اقالممدیریت فهرست موجودی و خرید:-

اصلی ترین وظیفه در داروخانه است. اکثر داروخانه ها بیش از هزاران اقالم موجودی دارند و مدیریت فهرست اقالم موجودی بص��ورت مس��تمر ض��روری

است.

-سیستم اطالعات رادیولوژی

سیستم اطالعات رادیولوژی زیرسیس��تمی از سیس��تم اطالع��ات بیمارس��تانی تلقی می شود. استفاده از سیستم ه�ای الکترونی�ک در بخش رادیول�وژی جهت کم�ک ب�ه

بر می گردد.1960فرآیندهای گزارش دهی، رادیولوژی تقریبا به اواسط دهه در میان بخشهای بالینی، بخش رادیولوژی اولین بخش ب��الینی در م��راقبت س��المت اس�ت ک�ه از سیس�تم ه�ای الکترونی��ک بعن�وان بخش�ی از گ�ردش ک�ار ب�الینی خ�ود

استفاده کرده است. سیستم های اولیه جزایری از اطالعات مورد استفاده برای مدیریت عملی��ات بخش

رادیولوژی مستقل از بیمارستان بودند. این سیس��تم نقطه عطف خودکارسازی حرفه رادیولوژی بوده است. RISسیستم

دارای وظایفی است که عبارتند از:

- شناسایی بیمار با استفاده از شماره پرونده پزشکی منحصر به فرد- امکان ثبت یک دستور معاینه رادیولوژی

10

- زمانبندی الکترونیک یک معاینه به شیوه م��وثر بمنظ�ور ح�داکثر س��ازی به��ره وریتجهیزات گران

-امکان ثبت و تبادل پروتکل های آزمایش برای متخصصان فن آوری- فراهم سازی امکان رونویسی گزارش ها در قالب الکترونیک

- امضا الکترونیک گزارشها توسط پزشکان- توزیع گزارش بصورت کاغذی یا الکترونیک

- ردیابی بیمار و آزمایش از طریق بخش رادیولوژی

سیستم بایگانی و تبادل تصویر

نخس��تین ب��ار درPACS اس��ت. اص��طالح HIS یکی از زیر سیستم ه��ای PACSسیستم در کالیفرنی��ا1982 در س��ال PACSاولین اجالس و کارگاه بین المللی ک��ه پ��یرامون

برگزار شد ابداع شد. وجود دارد که برخی از آنها اشاره می کنیم:PACSتعاریف گوناگونی از سیستم

، شبکه ی جامعی از دس��تگاههای دیجیت�ال ط�راحی ش��ده ب�رای اخ�ذ،PACSسیستم انتقال، ذخیره سازی، نمایش و مدیریت تصاویر تشخیصی است.

سیستمی الکترونیک است که در رادیولوژی ب��ه منظ��ور ارس��ال، بایگ��انی، ذخ��یره وبازیابی تصاویر دیجیتال و ایجاد گزارش ها استفاه می شود.

سیستم اطالعات الکترونیکی است که برای اخذ، ذخیره، انتق��ال و نم��ایش تص��اویرپزشکی استفاده می شوند.

کامپیوترها و س��رورهایی هس��تند ک��هPACSدر تصویر برداری پزشکی، سیستم های به منظور ذخیره سازی، بازیابی، توزیع و نمایش تصاویر استفاده می شوند.

سیس��تمی اس��ت ک��ه امک��ان ایج��اد ان��واع تص��اویر تشخیص��ی) اعم از رادی��وگرافی، اولتراسوند، توم��وگرافی ک�امپیوتری و ...( را توس��ط ان��واع مختلفی از دس��تگاه ه��ا فراهم کرده است تا تصاویر بایگانی شده از هر پایانه ک�امپیوتری موج�ود در ش��بکه

قابل دسترس باشد.

11

PACSمعماری و ساختار

سیستمی برای مدیریت داده های تصویری اس��ت و دارای اج��زایی ازPACSسیستم قبیل اخذ تصویر، م��دیریت داده، انتق��ال داده، نم��ایش تص��ویر، واس��ط ه��ایی ب��رای پرینتره�ا و رس��انه ه�ای قاب�ل حم��ل و مس��یرهای ارتب��اطی ب��ا س��ایر سیس�تم ه�ای

متشکل از اجزای اصلی زیر است:PACSالکترونیک است. سیستم یا همان ابزارهای مورد استفاده برای گ��رفتن تص��ویرروش تصویربرداری

پزش��کی از بیم��اران، مانن��د توم��وگرافی ک��امپیوتری، تص��ویربرداری تش��دید مغناطیسی و اولتراسوند. تصاویر تهیه شده با این روش ه��ای تص��ویربرداری در دو قالب دیجیتال و آنالوگ هستند. برای حل مش��کالت تص��اویر ب��ا ف��رمت

ب��ا اس��تفاده از دروازه اخ��ذ تص��ویر ک��ه معم��وال ی��کPACSآن��الوگ، سیس��تم PACSسیستم ک��امپیوتری ب��وده ک��ه بین ابزاره��ای تص��ویربرداری و محی��ط

قرار می گیرد. تصاویر با قالب آنالوگ را تبدیل به قالب دیجیتال می کند تا با متص��لHIS سازگار باشد. درصورتی که دروازه اخذ تص��ویر ب��ه PACSسیستم

باشد قادر است اطالعات بیشتری در مورد تصاویر بیمار با استفاده از راب��طHIS.و پروتکل سطح هفتم سالمت فراهم کند

جهت بررس��ی و تفس��یر تص��اویر. ایس��تگاههای ک��اریایستگاههای ک��اری دارای نرم افزارهایی هستند که دسترسی ب��ه تص��ویر از پایگ��اه داده تص��ویر، پردازش تصاویر و تمامی وظ��ایف ک��اربر در حین ک��ار ب��ا تص��اویر پزش��کی را

پشتیبانی می کنند. کنترل کننده PACS مهمترین جزء از اجزای سیس��تم ، PACSب��وده و دارای

عملکردهای متعددی درخصوص ذخیره سازی تصویر است. تصاویر اخذ شده ذخیره می شوند. هنگام رس��یدنPACSاز ایستگاههای مختلف در پایگاه داده

یک تصویر، متن مربوط به آن تصویر استخراج شده، تص��ویر فش��رده س��ازی می شود، ایستگاه کاری که تصویر باید برای آن ارسال شود مشخص شده و

تصویر در صورت عدم نیاز فوری در بایگانی دائمی ذخیره می شود.آرشیوهایی برای ذخیره سازی و بازی��ابی تص��اویر و گ��زارش ه��ا

ذخیرهش��امل ذخ��یره س��ازی ف��وری و کوت��اه م��دت و پایگ��اه داده ه��ای که سازی طوالنی م��دت اس��ت. پایگ��اه داده، س��رور و سیس��تم ه��ای

PACS در ارتب��اط اس��ت. پایگ��اه داده PACS ب��ا کن��ترل کنن��ده PACSبایگ��انی مسئول گ��روه بن��دی و م��رتب س��ازی تص��اویر اس��ت. این پایگ��اه ب��ه منظ��ور

12

بازیابی داده های مرتبط ب��ا تص��اویر بیم��ار ب��ه سیس��تم اطالع��ات رادیول��وژی متصل است. پس از سازمان دهی مناسب تصاویر، تصاویر جدید در بایگ��انی کوتاه مدت و بقیه تصاویر در بایگانی بلند م��دت)دائمی( ب��رای اس��تفاده ه��ای

آنی ذخیره می شوند.شبکه ی امن انتقال اطالعات بیمار. هم��ه اج��زای دیگر PACSبای��د

را تش��کیل می ده��د،PACSتوسط یک شبکه قوی و امن که زیربن��ای پشتیبانی شوند. پیکربندی صحیح مسیریاب ها، سوئیچ ها و دیواره ه��ای آتش

برای پیاده سازی امن و کارآمد این سیستم حیاتی است.

مهم ترین قالب ذخیره س��ازی تصاویر پزشکی در قالب مستقلی ذخیره می شوند. DICOMتص��اویر ق��الب تص��ویربرداری و ارتباط��ات دیجیت��ال در پزش��کی اس��ت.

استانداردی برای انتقال و ذخیره سازی تصاویر پزش��کی اس��ت. تص��اویر و گ��زارش انتقال می یابند و نیاز به بایگ��انیPACS های الکترونیک به صورت دیجیتال از طریق

معم��والPACSو بازیابی یا انتقال دستی جاکت های فیلم را حذف می کنند. سیستم استانداردی جه��انی DICOM هستند. استانداردهای DICOMمنطبق بر استانداردهای

برای انتقال، ذخیره سازی و نمایش اطالعات تصویربرداری پزشکی است. سیستم اطالع��ات رادیول��وژی می توان��د داده ه��ایی را جهت نم��ایش در پرون��ده الکترونی��ک

نسخه دیجیتال تصاویر تشخیصی را ذخیره س��ازیPACS بگیرد زیرا PACSسالمت از می کند.

سه روش انتقال داده ها بین سیستم های اطالعاتی وجود دارد که عبارتند از: شبیهسازی ایستگاه کاری ، انتقال پایگاه داده به پایگاه داده و موتور رابط

پرونده الکترونیک سالمت

مهمترین وظیفه سازمانی در مراقبت سالمت مربوط به تشخیص و درم��ان اس��ت. گردآوری و نمایش داده های مربوط به تصمیم گ��یری پزش��کی در پرون��ده پزش��کی ضروری است. پرونده های پزشکی متش��کل از تم��امی داده ه��ا و مس��تندات ایج��اد

یک بیمار ممکن اس��ت بص��ورت ف��یزیکی درEHRشده در حین مراقبت بیمار است. چندین سیستم و مخزن بالینی بصورت توزیع شده نگهداری شده باشد.

13

سازمان بین المللی اس��تاندارد س��ازی، پرون��ده الکترونی��ک س��المت رابصورت زیر تعریف کرده است:

مخزنی از اطالعات سالمت بیمار در قالبی قابل پردازش توسط کامپیوتر است ک��ه بصورت امن ذخیره شده و انتقال داده می شود و توسط ک��اربران مج��از متع��ددی قابل دسترس است و هدف اولیه آن پشتیبانی از مراقبت س��المت مس��تمر، ک�ارا و

با کیفیت یکپارچه است. معروف ترین سطح بن��دی پرون��ده ه��ای الکترونی��ک، تقس��یم بن��دی س��طوح توس��ط "موسسه مدارک پزشکی" است که پرونده های مراقبت س��المت الکترونی��ک را در پنج سطح مختلف توص��یف ک��رده اس��ت ک��ه عبارتن��د از: پرون��ده پزش��کی خودک��ار، پرونده پزشکی کامپیوتری، پرونده الکترونیک پزش��کی، پرون��ده الکترونی��ک بیم��ار و

پرونده الکترونیک سالمت. تقریب��ا نیمی از اطالع��ات پرون��ده ه��ای کاغ��ذی توس��ط فن آوریAMRدر س��طح

اطالعات ایجاد شده و بصورت کاغذی نگ��ه داش��ته می ش��وند. نت��ایج گ��زارش ه��ا ودستورات نمونه هایی از این نوع هستند.

در این س��طح اک��ثر مش��کالت پرون��ده کاغ��ذی همچن��ان وج��ود دارد.زی��را در نه��ایت دیجیتال کردن پرونده هایCMRاطالعات بصورت کاغذی نگهداری می شود. سطح

پزش�کی کاغ�ذی ب�ا اس�تفاده از اس��کن ک�ردن اس�ناد کاغ�ذی اس�ت. در این س�طحسیستم های بدون کاغذ وجود دارند.

، کامل دیجیتال شدن پرونده های پزشکی اس��ت. در این س��طح پرون��دهEMRسطح پزشکی فعال شده و به عنوان یک ابزار فعال عم��ل می کن��د. این س��طح دیجیت��الی کردن مجهز به هشدارها و یادآورها نیز می باشد ام��ا این دیجیت��الی ش��دن فرات��ر از

محتوی تمامی داده های مرتبط با بیماری یکEPRسطح یک موسسه نیست. سطح محتوی تمامیEHRبیمار بوده و می تواند فراتر از سطح یک موسسه باشد. سطح

داده های مرتبط با سالمت تمام طول حیات فرد بوده و غیر از اطالعات مربوط به بیماری اطالعاتی از قبیل سالمتی و سایر اطالعات مرتبط با سالمت فرد را ش�امل

می شود. اولین بار موسسه پزشکی ایاالت متحده آمریکا مفهوم پرونده ک��امپیوتری بیم��ار را

EMR ب��ا اص��طالحات CPR اصطالح 1990 مطرح کرد. در اواخر دهه 1991در سال

14

اغلب اشتباه به جای یکدیگر استفادهEHR و EMR جایگرین شد. اصطالحات EHRیا تعاریف استانداردی را برای پرونده الکترونیک پزش��کی ،2008می شدند. در سال

پرونده الکترونیک سالمت و پرونده سالمت فردی ارائه دادند که در زیر آورده شدهاست. ، پرون��ده الکترونی��ک از اطالع��ات مرتب��ط ب��اپرونده الکترونیک پزش��کی-

سالمت شخص است که می تواند توسط متخصصان بالینی و کارکنان مج��از درون یک سازمان مراقبت سالمت ایجاد، جمع آوری، مدیریت شده و تسهیم

شود. ، پرون��ده الکترونی��ک از اطالع��ات مرتب��ط ب��اپرونده الکترونی��ک س��المت-

سالمت یک شخص است که ب��ا اس��تانداردهای ق��ابلیت تعام��ل ش��ناخته ش��ده ملی سازگار بوده و می تواند توسط متخصص��ان ب��الینی و کارکن��ان سراس��ر بیش از یک سازمان مراقبت سالمت ایجاد، م��دیریت و ب��ه اش��تراک گذاش��ته

شود. ، پرونده الکترونیک از اطالعات مربوط ب��ه س��المتپرونده سالمت فردی-

یک فرد است که با استانداردهای قابلیت تعامل ش��ناخته ش��ده ملی س��ازگار بوده و می تواند از منابع متعددی اس��تخراج ش��ده در ح�الی ک�ه توس�ط خ�ود

شخص مدیریت ، تسهیم و کنترل می شود.برنامه های کاربردی اصلی)هسته( پرونده الکترونیک سالمت

در یک سازمان عبارتند از:EHRپنج برنامه کاربردی ضروری برای داشتن مدیریت نتایج-1مستندسازی بالینی-2مدیریت دارو بصورت حلقه بسته-3پشتیبانی تصمیم گیری بالینی-4مدیریت تحلیل و گزارش دهی-5

این اج��زا بس��ته ب��ه اس��تفاده در بیمارس��تان و ی��ا در مطب پزش��کی ممکن اس��تمتفاوت باشند.

ثبت کامپیوتری دستور پزشک ارائه شده است. بطوری ک��ه در س��الCPOEبا گذشت زمان تعاریف مختلفی برای

را به عن��وان "سیس��تم ه��ای ک��امپیوتری مختلفی ک��هCPOE محققان هارواد 2003 وجه اشتراک آنها خودکار سازی فرایند مدیریت دارو بوده و این ق�ابلیت; اس�تاندارد

15

بودن، خوانایی و کامل بودن دستورات پزش��ک را تض��مین می کن��د" توص��یف ک��ردهاند.

، از جمله معیاره��ای "اس��تفاده معن��ادار"CMS یکی از معیارهای CPOEبه کارگیری به عنوان ابزاری فعال در م��راقبت بیم��ارEMR بمنظور تضمین به کارگیری EMRاز

معموال بخش الینفک یک سیستم اطالعات بالینی جامع یاCPOEاست. سیستم های هستند. این سیستم ه��ا از طری��ق ک��اهش خطاه��ای پزش��کی، ک��اهشEHRسیستم

بیماری و مرگ و میر و تسریع در زمان هوشیابی بیمار موجب بهبود نت��ایج م��راقبت از طریق کاهش نیاز به کارکنان بالینی اجرایی، بهبودCPOEبیمار می شوند. بعالوه

صحت و بهنگام بودن صورتحساب و اف��زایش م��یزان پ��ردازش ت��راکنش ه��ا، من��ابعمالی قابل توجهی برای سازمان مراقبت بهداشتی فراهم می کند.

مزایای به کارگیری پرونده الکترونیک سالمت مزایای زی�ادی ب��رای ذینفع�ان مختل��ف ب��ه هم��راه دارد. بط�ور کلیEHRاستفاده از

را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:EHRفواید حاصل از به کارگیری . اف��زایش تبعیت ازبهب��ود کیفیت و نت��ایج م��راقبت و ایم��نی بیم��ار-1

مراقبت مبتنی بر دستورالعمل، افزایش نظارت و پایش و همچنین کاهش خطاهایتجویز دارو کیفیت مراقبت را بهبود می بخشد.

فناوری اطالعات و از جمله پرونده الکترونیک سالمت از طریق پیشگیری از خطاها و عوارض جانبی، تسهیل پاسخ دهی سریع بعد از رخداد ع��وارض و ردی��ابی و ارائ��ه بازخور راجع به اثرات عوارض جانبی می توان��د خطاه��ای پزش��کی را ک��اهش ده��د.

با بهبود ارتباطات، قاب��ل دس��ترس س��اختن دانش، ال��زامیEHRبعالوه سیستم های کردن بخش هایی از اطالعات مانند دوز دارو، کمک به پ��ایش، انج��ام بررس��ی ه��ای بالدرنگ و پشتیبانی تصمیم بالینی می تواند موجب بهبود کیفیت و نت��ایج م��راقبت و

بهبود ایمنی بیمار شود. .پرونده الکترونیک سالمت ب��ابهبود کارایی، بهره وری و کاهش هزینه-2

کاهش دوباره کاری و تکرار آزمایش های مختل��ف و ق��ابلیت دسترس��ی متخصص��انبالینی به نتایج آزمایش ها کارایی را بهبود می دهد.

هزینه های مربوط به بازیابی و ذخیره سازی پرونده ه��ای پزش��کیEHRاستفاده از را کاهش داده و با کاهش تکرار آزم��ایش ه��ای مختل��ف م��وجب ک��اهش هزین��ه می

شود.

16

بهبود رضایت)بیماران و ک��اربران پرون��ده الکترونی��ک س��المت( و-3 .تسهیل قابلیت دسترسی پزشکان به اطالعات سالمت در هر زمانبهبود خدمات

و از هر مکانی جهت ارائه مراقبت به بیمار موجب رضایت بیمار می شود. همچنین دخیل کردن بیماران در مراقبت موجب بهبود ارتباط پزشک و بیمار شده و

رضایت بیمار را افزایش می دهد. تاثیر مثبتی بر افزایش رضایت درمانگران از جمله پزش��کEHRبعالوه سیستم های

م��وجب بهب��ود کیفیت مستندس��ازی،EHRو پرس��تار و س��ایر کاردرم��انی دارد زی��را افزایش کارایی و صرفه جویی در وقت این افراد و در نتیجه افزایش رض��ایت آن��ان

، کم��ک ب��ه خوان��ایی داده ه��ا و اطالع��اتEHRمی شود. یکی از اصلی ترین فای��ده گردآوری شده است. دستخط های ناخوانا از اصلی ت��رین من��ابع خطاه��ای پزش��کی است به نحوی که در برخی موارد علت رخداد بیش از نیمی از خطاهای پزشکی را دستخط های بی کیفیت بیان کرده ان�د. بهب��ود درم�ان و نت�ایج ب�الینی از فوای�د مهم

اس��ت ک��ه از طری��ق م��دیریت تج��ویز دارو و ک��اهش ع��وارض ناخواس��تهEHRدیگ��ر دارویی، گزارش دهی بهنگام مقادیر آزمایشگاهی بحرانی ، ک��اهش تع��داد آزم��ایش های تکراری و افزایش قابلیت دسترسی به گزارش های مختلف حاصل می ش��ود. در ایاالت متح��ده آمریک��ا، خطاه��ای م��راقبت س��المت قاب��ل پیش��گیری علت ح��دود

مرگ در سال گزارش شده است. ش��واهد بی��انگر آن اس��ت ک��ه پرون��ده000/300 های الکترونیک سالمت موجب بهب��ود ایم��نی بیم��ار، بهب��ود کیفیت م��راقبت و بهب��ود نتایج می شود. مطالعات مختلف موید تاثیر قاب��ل توج��ه ثبت ک��امپیوتری دس��تورات

ازEHRپزش��ک در ک��اهش خطاه��ای پزش��کی اس��ت. بعالوه دسترس��ی بیم��اران ب��ه طریق پورتال بیمار و قابلیت خواندن، پ��رینت گ��رفتن و ارس��ال اطالع��ات ب��ه ارائ��ه

دهندگان مراقبت موجب توانمندسازی بیماران در مراقبت از خود شده است.پرونده سالمت فردی

سیاست گذاری مراقبت سالمت در ح��ال تغی��یر اس��ت. س��ازمان بهداش��ت جه��انی، موسسات مراقبت بهداشتی را ب��ه ج��ایگزینی روش ه��ای درم��انی منفع��ل ب��ا روش

های پیشگیرانه فعال در مراقبت توصیه کرده است. تاکی��د ب��ر توانمندس��ازی بیم��اران و اف��زایش تعام��ل بینPHRمفه�وم سیس��تم ه��ای

پزشکان و بیماران بمنظور بهب��ود کیفیت م��راقبت س��المت ب��ه عن��وان روش عی��نی برای پیاده سازی سیستم های پرونده الکترونی��ک س��المت دارد ک��ه می توان��د جم��ع

آوری داده های جامع و تصمیم گیری بالینی را بهبود بخشد.

17

پرونده سالمت فردی ان��واع داده ه��ا از قبی��ل جمعیت شناس��ی)داده ه��ای ب��الینی و آماری بیمار( اسناد ضمیمه شده، حساس��یت ه��ا، س��یر بیم��اری، س��ابقه خ��انوادگی، اطالعات عمومی، ژنتیک، پایش در منزل، ایمن س��ازی، بیم��ه، نت��ایج آزمایش��گاهی، بیماری ها، فهرست داروهای تجویز شده و مصرف ش��ده، نس��خه ه��ا، توص��یه ه��ای سالمت پیشگیرانه، فهرست ارائه دهندگان مراقبت س��المت قبلی، زمانبن��دی ق��رار مالق��ات، اق��دامات قبلی و دفع��ات بس��تری، تاریخچ��ه ی اجتم��اعی، عالئم حی��اتی،

خالصه هایی مانند خالصه پذیرش، اقامت و ترخیص را شامل می شود. ه��دف اص��لی سیس��تم ه��ای پرون��ده س��المت ف��ردی، توانمندس��ازی بیم��اران ب��رای مدیریت و حفظ پرونده سالمت فردی خود و همچنین بهبود ارائه مراقبت سالمت و

راهبردی برای ارتقای مشارکتEHR متصل به PHRکاهش هزینه است. استفاده از بیمار در سالمت و پیشگیری از بیماری یا پیشگیری از وخیم تر شدن بیم��اری خ��ود،

ارتباط بیمار-متخصص بالینی و تداوم مراقبت است. اصول پرونده سالمت فردی ایده آل

کنونی تمامی اص��ول بی��ان ش��ده را بط��ورPHRباید در نظر داشت که سیستم های کام��ل اج��را نمی کنن��د. ب��ا این ح��ال اص��ول بی��ان ش��ده در ذی��ل نمون��ه ه��ایی از

PHRعملکرده��ای ای��ده آلی اس��ت ک��ه بص��ورت ج��زئی در ب��رخی از سیس��تم ه��ای رعایت می شود.

بای��د ب��ه عن��وان ی��ک پرون��دهPHR: ذخیره سازی جامع و مادام العمر داده ها دائمی مادام العمر از سالمت و مراقبت سالمت در طول حیات فرد به ک��ار گرفت��ه شود. پیاده سازی کامل این اصل مستلزم یکپارچه سازی داده ها از منابع متع��ددی

، داروخانه ها و داده های وارد شده توسط بیمار است.EHRSهمچون کابران شخصی)بیماران(مال��ک دادهحریم خصوص، کنترل و مالکیت داده ها:

خودPHR هستند. بر مبنای این اصل کاربران باید دسترسی به PHRهای موجود در را کنترل کنند، قادر به تفسیر داده های ایجاد شده توس��ط س��ایرین باش��ند، امک��ان ایجاد فایل های داده ای کامال جدید داشته باشند، بتوانند وکیلی را از طرف خود ب��ه

خود تعیین کنند.PHRمنظور کنترل و استفاده از سیستم باید بدون محدودیت مکانی در دسترس ک��اربر باش��د.PHR: سیستم ترابرد پذیری

متع��ددی ق��ابلیت دسترس��ی مبت��نی ب��ر تلفنPHRبرای مثال، اخیرا توسعه دهندگان همراه را در سیستم های خود بکار گرفته اند.

18

باید به کاربران خود امکان تس��هیم کلی ب��ا بخش��یPHR سیستم تسهیم داده ها: خود را فراهم کند. داده های تس��هیم ش��ده بای��د در ق��البی ارائ��ه ش��وند ک��هPHRاز

امکان بازنمایی و دست کاری داده ها وجود داشته باشند.مزایای پرونده سالمت فردی:

پرونده سالمت فردی دارای مزای��ای زی��ادی ب��رای بیم��اران، پزش��کان و بط��ور کلی اشاره شده است:PHRسیستم مراقبت سالمت است. در زیر به برخی از مزایای

کاهش و پیشگیری از خطاهای پزشکیبهبود کیفیت مراقبت سالمت از طریق بهبود تداوم مراقبت و دسترس پذیری

به پرونده بدون محدودیت زمانی و مکانیتاکید بر دخیل کردن بیماران در مراقبت که منجر به بهبود مدیریت بیم��اری و

نتایج مراقبت بیمار می شود.روزآمدسازی اطالعات وضعیت سالمت بیمارانبهبود ارتباط بین بیماران و ارائه دهندگان مراقبت، زیرا بیماران به اطالع��ات

دسترسی داشته و تعامل بهتری با پزشک در زمان معاینه خواهند داشت.بهبود تبعیت از مداخالت پزشکی و مدیریت بیماری های مزمنافزایش استفاده از خدمات پیشگیرانه تقویت مدیریت خودمراقبتی یا خود مدیریتی، زیراPHRامکان ثبت، ردیابی و

ویرایش اطالعات مربوط به مراقبت سالمت را ف��راهم ک��رده و هش��دارهای مناسبی در هنگام وجود مشکل در عالئم حیاتی بیمار ایجاد کرده و م��داخالت

بیمار محور و پشتیبانی تصمیم گیری مناسبی را فراهم می کند.تسهیل نگهداری اطالعات سالمت فردی در یک مکان واحد و قاب��ل دس��ترس

که می تواند منجر به تشویق مش��ارکت فع��ال در م��دیریت س��المت روزم��رهفرد شود.

صرفه جویی در هزینه و زمان از طریق جلوگیری از آزم��ایش ه��ا و اق��دامات تکراری

فراهم سازی امکان بررسی و تصحیح اطالعاتی که می تواند منجر ب��ه نت��ایج پزشکی خطرناک مانند تداخل دارویی شود.

الکترونیک و مشتری محور بودن ماهیتPHRقابلیت منحصر به ف��ردی ب��رای تسهیم آسان اطالعات توس��ط بیم��اران همس��ر، پزش��ک ی��ا ش��بکه اجتم��اعی

مرتبط با سالمت فراهم می کند.

19

گردآوری داده های تاریخچ��ه س��المت می توان��د س��طوحی از دی��داری س��ازی اطالعات فراهم کرده که می تواند در کشف روند و کمک به مدیریت بیماری

های مزمن به کاربران کمک نماید..کم��ک ب��ه آم��وزش و تغی��یر س��بک زن��دگیPHR،عالوه ب��ر داده ه��ای ف��ردی

اطالع��ات ارائ��ه دهن��ده م��راقبت و داده ه��ای حاص��ل از دس��تگاههای پ��ایش اطالعات دیگری از قبی��ل وض��عیت اجتم��اعی، س��ابقه ی خ��انوادگی و محی��ط زندگی و ک�ار را ذخ�یره می کن��د. همچ��نین می توان��د اطالع�اتی مانن��د س��بک زندگی س��الم را جم��ع آوری کن��د. ل�ذا بیم�اران می توانن��د از این اطالع�ات و تعامل با پزش��ک و اف��راد دارای مش��کالت مش��ابه ب��رای تغی��یر س��بک زن��دگی

استفاده کنند.بهبود حریم خصوصی، زیرا بیمار قادر اس��ت پرون�ده س��المت خ�ود را کن�ترل

کرده و با افرادی که مایل است به اشتراک بگذارد.افزایش ایمنی بیمار در شرایط اض��طراری زی��را اطالع��ات بیم��ار ب��ه راح��تی

قابل دسترس است.چالش های استفاده از پرونده سالمت فردی

صحت دادها، زیرا بسته به نوعPHRتم�امی ی�ا بخش�ی از داده ه�ای این ن�وع پرونده ها توسط خود بیماران وارد می شود.

نگرانی درخصوص حریم خصوصی و امنیت داده هاش��کاف دیجیت��الی برحس��ب وض��عیت اجتم��اعی-اقتص��ادی، س��ن و مک��ان

جغرافی��ایی محلی زن��دگی و ن��ابرابری در دسترس��ی ب��ه این��ترنت در من��اطقروستایی و دورافتاده نسبت به بقیه مناطق

،مشکالت مربوط به سواد س��المت. ب��ه م��یزان توان��ایی اش��خاص جهت اخ��ذ پردازش و درک اطالع��ات س��المت پای��ه و خ��دمات م��ورد نی��از جهت تص��میم گیری مناسب درخصوص سالمت خود، سواد سالمت اطالق می گردد. س��واد سالمت کم، منجر به نتایجی از قبیل طوالنی شدن اق��امت، بس��تری مک��رر و عدم توانایی جهت مدیریت بیماری های م��زمن مانن��د دی��ابت و آس��م و غ��یره می شود. شاخص هایی مانند سطح آموزش، تسلط بر زبان بخص��وص زب��ان انگلیس��ی، س��ن، ش��دت بین��ایی و م��یزان ش��نوایی ب��ر س��طح س��واد س��المت

تاثیرگذار هستند.عدم آگاهی بیمار و ارائه دهندگان مراقبت سالمت از پرونده سالمت فردی-مشکالت مرتبط با قابلیت استفاده از سیستم های پرونده سالمت فردی- محدود به سیستمی اس��تPHRمسائل قابلیت تعامل: داده ها و قابلیت های -

های فعلی ب��ا سیس��تم ه��ای مح��دودی یکپارچ��ه میPHRکه به آن متصل می شود.

20

ای��ده آل را ف��راهم میPHRشوند و بنابراین فقط بخشی از داده ها و خ�دمات ی��ک کنند.

تفاوت پرونده سالمت فردی با پرونده الکترونیک سالمت

پرونده سالمت فردی توسط مشتری، بیمار یا مراقبین غیررسمی مدیریت و-1 کنترل می ش��ود، ام��ا پرون��ده الکترونی��ک س��المت توس��ط ارائ��ه دهن��دگان م��راقبت

سالمت و پرداخت کنندگان نگهداری می شود. پرونده الکترونیک سالمت، یک سند قانونی در نظر گرفته می شود، در حالی-2

که پرونده سالمت فردی سند قانونی در نظر گرفته نمی شود، زیرا عم��دتا توس��ط خ��ود بیم��ار ایج��اد و نگه��داری می ش��ود; ب��ه عب��ارت دیگ��ر منب��ع اطالع��ات پرون��ده الکترونیک سالمت ارائه دهندگان مراقبت سالمت بوده ولی منبع اطالع��ات پرون��ده

سالمت فردی عمدتا خود بیمار است. مالک پرونده سالمت فردی خود فرد است اما مالک پرونده سالمت سازمان-3

مراقبت بهداشتی است. پرونده س�المت ف�ردی توس�ط ف�رد ایج��اد و نگه�داری می ش��ود ام�ا پرون�ده-4

الکترونیک سالمت توسط متخصصان سازمان یا ارائه دهن��دگان م��راقبت بهداش��تیایجاد و نگهداری می شود.

فناوری های اطالعات و ارتباطات از راه دور در حوزه سالمت

به طور کلی چهار مفهوم در حوزه س��المت و مرتب��ط ب��ا فن��اوری ه��ای اطالع��ات و پزشکی از راه دور، سالمت از راهارتباطات مطرح شده است که عبارتند از:

دور، سالمت الکترونیک و سالمت همراه

پزش���کی از راه دور متض���من اس���تفاده از فن آوری اطالع���ات ن���وین، بخص���وص ارتباطات صوتی/تصویری تعاملی دوطرفه، کامپیوترها و اندازه گیری از راه دور ب��ه منظور ارائه خدمات سالمت ب��ه بیم�اران از راه دور و تس�هیل تب�ادل اطالع�ات بین

پزشکان مراقبت اولیه و متخصصان دوردست با یکدیگر است.

سالمت از راه دور، اصطالح جدیدتر بوده و گستره وسیع تری را شامل می شود و بیانگر مراقبت سالمت از راه دوری است که شامل خدمات بالینی ف��راهم ش��ده ازطریق پزشکی از راه دور و تعامل با سیستم های خودکار یا منابع اطالعاتی است.

21

، فیزیولوژیس���ت هلن���دی، اولین دس���تگاهویلهلم آینته��وون 1906در س���ال الکترودیوگرام را در آزمایشگاه خود س��اخت و از گ��الوانومتر و خط��وط تلفن ب��رای ثبت الکتروک��اردیوم بیم��اران در بیمارس��تانی ک��ه ح��دود ی��ک و نیم کیلوم��تر فاص��له داشت استفاده کرد و از این رو باور بر این است ک�ه وی اولین ف�ردی ب�وده ک�ه از

فناوری پزشکی از راه دور استفاده کرده است.

توماس ب��یرد آمریک��ایی توس��ط 1970اصطالح پزشکی از راه دور، در ده��ه ی شد. پزشکی از راه دور رویکردی است که ارائه دهندگان مراقبت را قادر بهابداع

ارائه خدمات مراقبت س��المت ب�ه بیم�اران در من��اطق دوردس��ت ک�رده و اغلب ب��هعنوان روشی برای توزیع متوازن منابع مراقبت سالمت مد نظر قرار گرفته است.

پزشکی از راه دور می تواند به سادگی گفتگوی دو ارائه دهنده مراقبت سالمت در مورد یک بیمار با استفاده از تلفن بوده و یا خیلی پیچیده بوده و مس��تلزم اس��تفاده

از فناوری ماهواره و تجهیزات ویدئو کنفرانس در دو کشور باشد.

نیز به عن��وان" ت��دارک حم��ایت پرس��تاری و اجتم��اعی از راهمراقبت از راه دور دور ب��رای بیم��ار" توص��یف ش��ده اس��ت. م��راقبت از راه دور در زن��دگی روزم��ره و همچنین برای رفاه اجتم�اعی، از طری�ق ت�دارک حم�ایت و پ�ایش ب�رای س�المندان، اف��راد ن��اتوان و نیازمن��د و بعالوه ب��رای ج��بران فق��دان اس��تقالل شخص��ی در ام��ور روزمره زن��دگی اس��تفاده میش�ود. این خ�دمات فرات�ر از م�راقبت پزش��کی ب��وده و

" ب��هسالمت ازراه دورمراقبت اجتماعی را نیز در ب��ر دارد. همچ��نین اص��طالح " عنوان" خدمات س��المت عم��ومی ارائ��ه ش��ده از راه دور ب��رای اف��رادی ک��ه الزام��ا ناخوش نبوده بلکه تمایل به حفظ سالمتی و استقالل دارند" توصیف شده است.در هر سه اصطالح فوق، انتقال اطالعات مربوط به مسائل مرتبط با سالمت بین ی��ک

مکان با مکان های دیگر بمنظور بهبود سالمت افراد و جامعه مستتر است.

سازمان بهداشت جهانی اصطالح تلماتی��ک س��المت را ب��ه ص��ورت زی��رتوصیف کرده است:

22

"اصطالح جامعی است که به اجرای فعالیت ها، خدمات و سیستم ه��ای مرتب��ط ب��ا س�المت از راه دور ب�ا اس�تفاده از فن�اوری ه�ای اطالع�ات و ارتباط�ات ب�ه منظ�ور ارتقای سالمت عم��ومی، کن��ترل بیم��اری و م��راقببت س��المت و همچ��نین آم��وزش،

WHOمدیریت و تحقیق��ات س��المت اطالق می گ�ردد". تعری��ف ارائ��ه ش��ده توس��ط

برای اصطالح تلماتیک سالمت نیز بیانگر آن است که اصطالح تلماتیک سالمت می تواند مفاهیم سالمت از راه دور، پزشکی از راه دور و مراقببت از راه دور را در بر

گیرد.

ابعاد و مولفه های پزشکی از راه دور

پزشکی از راه دور متشکل از سه بعد اصلی شامل عملکردها، کاربرده�ا و فن��اوری است. بعد عملکرد تمامی جنبه های فرایند مراقبت پزش��کی از قبی�ل فع�الیت ه��ای

مربوط به پیشگیری، تشخیص، درمان، پیگیری و توان بخشی را یکپارچه می کند. بعد عملکرد متشکل از چهار مولفه ی شامل مشاوره، تش��خیص، پ��ایش و ه��دایت

است. بعد کاربرد شامل فرایندهای مراقبت در سراسر تمامی تخصص های پایه پزشکی و

زیر تخصص ها براساس بیماری، مکان مراقبت و روش درمان است. اجزای بعد فناوری پزشکی از راه دور به سه دسته اصلی شامل همزمانی، طراحی

شبکه و اتصال)ارتباط( قابل تقسیم بندی است.حوزه های کاربردی پزشکی از راه دور

23

پرتوشناسی از راه دور:

این حوزه شامل ارسال تصویر در قالب دیجیتال از طریق خطوط ارتباط��ات از راه دور است. در پرتوشناسی از راه دور از رویکرد ذخیره و ارسال استفاده می شود. قضاوت در مورد کیفیت تصاویر ارسال شده به عهده ف��رد مش��اوره دهن��ده اس��ت، زیرا ممکن است به علت فشرده سازی تصاویر جهت ارسال مشکالتی در تص��اویر به وجود آید. در این شیوه، تصاویر بدون محدودیت به ه��ر فاص��له ای قاب��ل ارس��ال است. فناوری ذخیره و ارسال می تواند درصورت ل��زوم و ف��وریت اق��دام ب��ا روش

ویدئو کنفرانس تعاملی نیز توام گردد.

تعاریف مفهوم سالمت همراه

سالمت همراه را به صورت"رایانش همراه، حسگرهای2004 در سال استپانیان پزشکی و فناوری های ارتباطات مورد استفاده در مراقبت سالمت" توصیف ک��رده

است.

24

درمرکز دیده بانی جهانی سالمت الکترونیک سازمان بهداشت جه��انی ئه خدمات پزش��کی و س��المت عم��ومی در بس��ترارا" سالمت همراه را 2011سال

دستگاه های همراه از قبیل تلفن همراه، دستگاه های پایش بیمار، دستیار دیجیت��الشخصی و سایر دستگاههای بی سیم" تعریف کرده است.

، سالمت همراه را " استفاده از ارتباطات همراه2013 در سال آکتر و همکاران مانند دستیاران دیجیت��ال شخص��ی و تلفن ه��ای هم��راه ب��ه منظ��ور ارائ��ه خ��دمات و اطالعات سالمت" توصیف کرده اند و اظهار داشته اند که تعریف سالمت همراه به واسطه تمرکز بر فن��اوری بی س�یم ب�ه منظ�ور انتق�ال محت�وای داده ه�ا و خ�دمات سالمت گوناگون بوسیله دستگاه های همراه همچون تلفن همراه و ... توسعه یافته

است.

، سالمت همراه را زیرمجموعه ی سالمت الکترونی��ک2015 نیز در سال گلیسون معرفی کرده است و معتقد است سالمت همراه به معنای استفاده از وسایل قابل حم�ل بی س�یم ب�ه منظ�ور انتق�ال، س��ازماندهی، پ�ردازش و بازی�ابی بالدرن�گ و ی�ا غیربالدرنگ داده ها بین بیماران و کارکنان پزشکی است. فناوری سالمت همراه به صورت فزاینده به منظور تسهیل تبادل بین بیمار و کارکن��ان پزش��کی اس��تفاده می

شود.

ویژگی های سالمت همراه

سالمت همراه دارای ویژگی های منحصر به فردی است که آن را از سایر الگوهایارائه مراقبت سالمت متمایز می کند. این ویژگیها شامل موارد زیر می باشد

س��المت هم��راه دس��ترس پ��ذیریقابلیت دسترسی)دسترس پ�ذیری(. .1همه جاگاه، همگانی و یک شکل را در هر زمان و مکانی فراهم می کند.

سالمت همراه راه حل های شخصی برای توجه بهراه حل های شخصی. .2نیازهای شخص خاص براساس مشخصات آن فرد فراهم می کند.

سالمت همراه، خدمات را در زمان مناسب و با تمرکز بر اطالعاتفوریت..3بهنگام، هدفمند و مربوط فراهم می کند.

سالمت همراه، خدمات اطالعات مبت��نی ب��رمکان محور بودن اطالعات..4 COO و فن��اوری س��لول مب��دا ف��راهم می کن��د. GPSزمین��ه را ب��ا اس��تفاده از

25

فناوری تشخیص موقعیت همراه اس��ت ک��ه ب��رای تش��خیص م��وقعیت مک��انیکاربران استفاده می شود.

سالمت همراه از طریق تعام��ل ط��والنی م��دت و تعام��ل دوتعاملی بودن..5طرفه قوی ایجاد خلق ارزش مشترک می کند.

س��المت هم��راه، نیازه��ای پوی��ایی مک��انی، فض��ایی و زمین��ه من��د راپویایی..6 برط��رف می کن��د. س��المت هم��راه ب��ا تض��مین خ��دمات اطالع��اتی در زم��ان درست برای شخص درس��ت و در مک��ان درس��ت، پوی��ایی و انعط��اف پ��ذیری

بیشتری نسبت به سایر الگوهای ارائه خدمات سالمت فراهم می کند. با بررسی متون مرتبط با سالمت همراه، ی��ک طبق��ه بن��دی س��ه بع��دیفلیپ اوال

شامل کاربرد پزشکی سالمت هم��راه، خصوص��یات ف��نی و خ��ط مش��ی م��ورد نظ��ربرای سالمت همراه مطرح کرده است.

سالمت الکترونیک متشکل از دو حوزه مکمل یع��نی س��المت از راه دور و اس��تفاده از سیستم های اطالعاتی در سالمت و مراقبت سالمت است. اص��طالح س��المت از راه دور زیرمجموع��ه س��المت الکترونی��ک ب��وده و متش��کل از پزش��کی از راه دور و مراقبت از راه دور است. با توجه به اینکه بیش��تر ب��ه مف��اهیم س��المت الکترونی��ک، س��المت از راه دور ، پزش��کی از راه دور ، م��راقبت از راه دور و س��المت هم��راه پرداخته شده است، جهت درک بهتر این مفاهیم و ارتباط میان آنه��ا رابط��ه این پنج

مفهوم مطرح شده با یکدیگر در شکل زیر به تصویر کشیده شده است.

26

27