punim diplome - edukimi.uni-gjk.org ahmetxhekaj.pdf · 4 falËnderime rruga drejt përfundimit të...

UNIVERSITETI I GJAKOVËS

‘’FEHMI AGANI’’

FAKULTETI I EDUKIMIT

Dega:Programi parashkollor

PUNIM DIPLOME

TEMA:PARTNERITETI INSTITUCION SHKOLLE FAMILJE

Mentori: Studenti:

Prof. Asoc.Dr.Ilir Kelmendi Albina Ahmetxhekaj

Gjakovë, 2018

PËRMBAJTJA

FALËNDERIME ........................................................................................................................... 4

ABSTRAKT .................................................................................................................................. 5

HYRJA .......................................................................................................................................... 6

1 PARIMET E PARTNERITETET ......................................................................................... 7

1.1 Parimi i partneritetit shkollë familje komunitet ............................................................ 7

1.2 Parimi i partneritetit gjithëpërfshirës ............................................................................. 8

1.3 Parimi i partneritetit sistematik dhe kontinual .............................................................. 9

2 Menaxhimi i shkollës dhe partneriteti me prindërit ............................................................ 11

2.1 Politikat arsimore rajonale dhe partneriteti shkollë dhe familje .................................. 12

2.2 Politikat arsimore lokale për partneritetin shkollë familje .......................................... 15

2.3 Barrierat e përfshirjes së prindërve në shkollë ............................................................ 18

2.4 Roli i shkollës dhe familjes ......................................................................................... 19

3 METODAT E BASHKËPUNIMIT SHKOLLË FAMILJE KOMUNITET ....................... 21

3.1 Metoda e shpjegimit .................................................................................................... 21

3.2 Metoda bashkëbiseduese dialogu ................................................................................ 22

3.3 Metoda me anë të mjeteve të informimit..................................................................... 22

3.4 Metoda e demonstrimit ................................................................................................ 22

3.5 Metoda e bindjes ......................................................................................................... 22

3.6 Metoda nxitjes ............................................................................................................. 22

4 TEORITË MBI BASHKËPUNIMIN FAMILJE SHKOLLË ............................................. 23

4.1 Bashkëpunim do të thotë më shumë se përfshirje ....................................................... 23

4.2 Prindi si klient ose bashkëpunëtorë ............................................................................. 24

4.3 Teoria e Epstein ........................................................................................................... 24

5 Teoria e HOOVER DEPSMEY dhe SANDLER ................................................................ 27

5.1 Teoria e krijimit të mundësisë dhe e fuqizimit të familjes .......................................... 28

6 BASHKËPUNIMI NË MES TË FAMILJES DHE SHKOLLËS ....................................... 30

6.1 Marrëdhëniet familje shkollë ...................................................................................... 31

6.2 Vështirësitë për t’u kapërcyer në bashkëpunimin familje shkollë .............................. 31

6.3 Përfshirja e prindërve në edukimin e fëmijëve ............................................................ 33

6.4 Marrëdhënia mësues prind .......................................................................................... 35

6.5 Bashkëpunimi mësues prind ........................................................................................ 36

7 PËRFUNDIMI .................................................................................................................... 39

3

LITERATURA ............................................................................................................................ 40

4

FALËNDERIME

Rruga drejt përfundimit të fakultetit të edukimit ishte mjaft e gjatë dhe sfiduese. Në këtë

rrugë nuk kalohej dot pa ndihmën përkrahjen e personave të tjerë, të cilët isha me fat që

i kisha.

Në radhë të parë falënderoj familjen time nuk do t’ia kisha dalë mbanë pa mbështetjen,

inkurajimin dhe dashurinë e tyre pa fund. Faleminderit shoqëria ime që qëndruat pranë

meje gjatë gjithë kësaj kohe me këshillat,lavdatat dhe ndihmën që më ofruat ,pa ju nuk do

te kishin kuptim studimet e mia.

Kam kënaqesinë të falënderoj stafin e pedagogeve që më kanë mbështetur dhe mësuar

përgjatë këtyre kohëve të studimeve të mija. Ju jam mirënjohëse.

Faleminderit të gjithëve!

5

ABSTRAKT

Qëllimi kryesor i këtij punimi është të zbulojë marrëdheniet dhe ndikimet që kanë

dimensionet e funksionimit të familjes,dimensionet e marrëdhënies mësues-prind si dhe

lidhjen me disa aspekte të përfshirjës së prindërve në edukim,në arritjet akademike dhe

frekuentimin shkollor të adoleshentëve.

Një tjetër qëllim është edhe mënyra dhe niveli i këtij parneriteti të institucioneve

parashkollore,që eshtë ndër kushtët themelore të përmirësimit dhe të ngritjes së niveleve

në procesin edukativo-arsimor,në këto institucione të arsimit tonë.

6

HYRJA

Në këtë temë është bërë përpjeka të dëshmohet e gjitha ecuria e realizimit të partneritetit

në mes të institucionit shkollë dhe familjes, duke shfrytëzuar të dhënat dhe njohuritë që

dalin nga literatura profesionale. Rritja e mundësive të zbatimit të partneritetit

isnsititucion shkollë familje është në të mirë të ngritjes së procesit edukativo-arsimor,gjë

që është në interes, në radhë të parë të fëmijëve por edhe të familjes.

Shkolla qendër komunitare,një shkollë miqësore për të gjithë është një qasje (lëvizje

promovuese dhe zhvilluese) për ta kthyer shkollën në vendin ku ndërtohet parneriteti

shkollë-familje dhe bashkëpunëtorë për zhvillimin e potencialit të plotë të cdo nxënësi.

Edukimi i fëmijëve në shkollë dhe edukimi në familje janë një proces i pandarë.

Udhëheqës dhe organizator i këtij procesi është kolektivi pedagogjik i shkollës.Në

organizimin e punës me familjet e nxënësve ,shkolla niset nga nje unitet detyrash,

realizimi i të cilave ndikon drejtëpërdrejt në zhvillimin harmonik e të gjithanshëm të

personalitetit të fëmijës.

7

1 PARIMET E PARTNERITETET

1.1 Parimi i partneritetit shkollë familje komunitet

Fjala parim do te thotë ”rregull themelor sipas te cilit ndërtohet a funksionon diçka.

”Parime pedagogjike janë rregullat mbi të cilat bazohet e udhëheqet procesi i edukimit.

Me parim të partneritetit kuptojmë rregullat dhe kërkesat që mundësojnë dhe sigurojnë

bashkëpunim cilësor dhe efektiv midis faktorëve edukativ shkollë-familje-komunitet.

Faktorët bashkëpunues që duhet respektuar dhe realizuar parimet janë:shkolla dhe familja

me tërësinë e tyre si dhe komuniteti me mision edukativ dhe social.

Me qëllim që partneriteti të ketë efekte edukative-sociale konsiderojmë se faktorët e

përfshirë ne këtë proces duhet t’i plotësojnë disa kërkesa .1

Ato janë:

Faktorët bashkëpunues duhet t’i njohim parimet e partneritetit

Faktorët bashkëpunues duhet t’i kuptojnë parimet e partneritetit

Faktorët në partneritet duhet të debatojnë për parimet dhe të sigurohen për vlerën

e tyre

Parimet duhet të respektohen nga faktorët bashkëpunues

Parimet duhen të jetësohen gjatë partneritetit

Jetësimi i parimeve duhet të vlerësohet në vazhdimësi nga faktorët bashkëpunues

Faktorët bashkëpunes duhet të bëjnë përmirsimë të duhura ne drejtim të

parimësisë

Parimet bazë që paraqesin partneritet efektiv janë të shumtë.

Ne do t’i vecojmë ato parime që fuqizojnë dukshëm procesin bashkëpunues.

Këto parime të partneritetit janë:

1. Parimi i qëllimshmërisë;

2. Parimi i parneritetit gjithëpërfshirës;

3. Parimi i partneritetit demokratik (tolerancë,shanse të barabarta etj.)

4. Parimi i lirisë dhe përgjegjësisë për partneritet

(përzgjedhje,aplikim,dhe vlerësim)

1 Zuna, Deva, Aferdita(2003): Partneriteti shkollë-familje-komunitet

8

5. Parimi i bashkëpunimit sistematik;

6. Parimi i partneritetit kontinual;

7. Parimi i bashkëpunimit transparent dhe konfidencial;2

1.2 Parimi i partneritetit gjithëpërfshirës

Kuptimi esencial i partneritetit gjithëpërfshirës qëndron në krijimin e strukturës

bashkëpunuese, e cila do të përmbledh këta faktorë:nxënësit ,prindërit,shkollën

mediat,veprimtaria botuse,etj. Gjithpërfshirja si parim duhet të realizohet në kushte të

volitshme edhe pse ka raste kur shkolla dhe faktorët e tjerë bashkëpunues jo plotësisht

aplikojnë këtë parim aq të rëndësishem.

Mospërfillja e parimit të partneritetit gjithëpërfshirës mund të kushtëzohet nga disa

faktorë e rrethana të cilat do ti paraqesim në vijim: mentaliteti i trashëguar sipas të cilit

bashkëpunimi i shkollës me familjen duhet të udhëhiqet nga shkolla,e cila në këtë process

e ka rolin dominant dhe vendimarrës.Familja i nënshtrohet shkollës, shkolla kushtëzon

bashkëpunimin,filozofi kjo tanimë e paqëndrushme për shoqërinë dhe shkollëën e

avancuar.

Mosbesimi i shkollës ndaj mundësive bashkëpunuese të familjes në procesin e edukimit

është një tjëtër faktor që kushtëzon gjithëpërfshirjen. Sipas stafit pedagogjik dhe

udhëheqës të shkollës shumica e prindërve nuk kanë as nivel e as kulturë të mjaftueshme

që të bashkëpunojnë me arsimtarët dhe stafin tjeter profesional për mirëvajtjen e jetës

shkollore-qëndrim ky jashtëzakonisht përçmues.

Fuqia e ndikimit edukativ të prindërve,eksperienca e tyre,por thirrje që i drejtohet shkollës

dhe atyre që i prijnë partneritetit me familjen. Vështirësitë sociale manifestohen në arsim.

Ngecjet në këtë fushë të rëndesishme kanë si pasojë ngecjet në përparimin professional

të arsimtarëve.

Kjo manifestohet me lëkundjen e bindjes së një shtrese të shkolluar të prindërve se

arsimtarët mund të jenë partner të barabartë të bashkëpunimit.

Madje ,shihet me nënçmim ,i cili refletohet edhe tek nxënësit. Ky qëndrim është

jashtëzakonisht i rrezikshëm ngase lëkund themelet edukative dhe arsimore të


9

shkollës,më vonë,instituconit familjes dhe shoqerisë. Rrespektoni ata që dikur me plotë

të drejtë konsideroheshin më të respektuarit e familjes dhe shoqërisë,ndihmoni ndërtimin

e autoritetit të tyre social e edukativ,bëni që fëmija ta dojë e ta respektojë atë që e meriton.

Ky është mësuesi. Mësuesi dhe stafi tjetër pedagogjik e udhëheqës i shkollës,i

vetëdijshëm për ngecjet në arsim ,tanimë nga frika për ngecjet dhe rrjedhat negative,nuk

është i gatshëm t’i hapë dyert familjes dhe komunitetit e as t’i kërkojë ndihmë, e cila

mund te realizohet gjatë bashkëpunimit .Shkolla me dyer të hapura ndaj familjes dhe

komunitetit, ështe shkollë e hapur ndaj progresit , ndaj risive ndaj ardhmërisë. Kështu dhe

e tillë duhet të jëte shkolla jonë? Shkolla dhe familja jo rrallë nuk besojnë në mundësitë

bashkëpunuse të nxënësve. Ata janë të vegjël,të papjekur ,çka dinë ata? janë disa pytje që

i bëjnë të rriturit e familjes, shkolla apo edhe komunitetit. Sot gjithnjë e më shumë po

afirmohet ideja për fëmijët si qenie me mundësi të pakufizushme, i aftë për të marrë

përgjegjsi të ndryshme që është në përputhje me moshën dhe mundësitë e tij. T’i

shfrytëzojmë ata të besojmë më tepër për partneritet? Familja me vetëdije, përgjegjësi e

gatishmëri të ulët,por edhe qëndrimet e gabuar për bashkëpunimin me shkollën :”tanimë

shkolla është përgjegjëse për edukim dhe arsim e fëmijëve .Prej momentit kur fëmija e

vijon shkollën ne më nuk merremi me këtë punë”janë deklarime jo te rralla ,të thëna e të

dëgjuara nga prindërit ,qëndrim ky i gabushem e i pa qëndrushëm në aspektin social dhe

atë edukativ.3

1.3 Parimi i partneritetit sistematik dhe kontinual

Po nisim me fjalën “sistematike”-që bëhet sipas një sistemi,që bëhet me rregull,sipas një

plani dhe metode të caktuar. Ndërsa shpjegimi i fjalës “kontinuitet” që nënkupton

vazhdimësinë, lidhje, pashëkputje. Partneriteti sistematik është process i planifikuar nga

faktorët në partneritet,nga shkolla si prijetare në këtë process,nga familja dhe komunitetit

që përfshihen në këtë planifikim të partneritetit të vazhdushëm. Të gjithë partnerët

bashkëpunues i respektojnë dhe u nënshtrohen rregullave të bashkepunimit të parapara

me dokumentacioni pedagogjik ,e respektojnë planin e paraparë të partneritetit, metodat

dhe format e mundshme të partneritetit.

I tërë ky proces i partneritetit zhvillohet në vazhdimësi deri në realizimin e qëllimeve

finale, mirëpo procesi nuk duhet të ndërpritet edhe atëherë kur arrihen pritjet. Kontinuiteti


10

i bashkëpunimit ëshë e rekumandueshme të realizohet në kalimin e nxënsve nga klasa në

klasë,nga një nivel në nivelin tjetër ,në rrethanat e kalimit nga shkolla në shkollë, me

rastin e braktisjes së shkollës nga ana e nxënësëve ,me rastin e trajtimit pedagogjik e

social të nxënësit, në kushte të përshpejtimit të shkollimit. Si shembull të parimit të

partneritetit kontinual do të jetë ai kur fëmijët përfundojnë instuticionin parashkollor dhe

prindërit ,edukatorët,vazhdojnë bashkëpunimin me shkollën fillore ku kyqen fëmijet

,veqanërisht me mësuesin apo mësuesen e klasës së parë ,duke au dhënë përparsi fëmijëve

me probleme apo me rrethana specifike. Mësuesja pas përfundimit të shkollës fillore ,në

bashkëpunim me prindërit vendos kontaktin bashkëpunues me kujdestarin e klasës së

nxënësve të saj,përcjell adaptimin e fëmijëve në mësim lëndor dhe arsimtarët e rinjë, jep

informacionet e duhura për nxënsit në mënyrë që të tejkalojnë më lehtë këto. Në rrethanat

kur parimi i partneritetit sistematik dhe kontinual nuk respektohen zakonisht ka pasoja.4

Do t’i shkoqisim disa nga efektet negative të mundshme:

Problemet paraqiten,por mungon informacioni per to.

Në mosdije për problemet mungon edhe zgjidhja e problemit.

Akumulohen problemet ashtu që rrezikohet të paraqitet kriza edukative në shkollë

Acarohet apo ftohen raportet midis faktorëve në momentin kur kontaktojnë

urgjentisht e pas shpërthimit të krizave

Luhatet besimi në mundësinë e partneritetit

Pra për të penguar paraqitjen e dukurive antisociale duhet të jetsohet partneriteti I

vazhdueshëm-kjo fuqi e maadhe parandaluse dhe shëruese


11

2 Menaxhimi i shkollës dhe partneriteti me prindërit

Gjithashtu duke ju referuar studimev të autorëve të ndryshëm,të cilët kanë trajtuar

karaktestikat dhe aspektet e përfshirjes së prindërve në veprimtarinë ,mund të bëhen disa

klasifikime të qasjeve apo këndvështrimeve të tyre lidhur me aspektet e kësaj tematike.

Në klasifikimin e parë ,mund të konsiderohen ato autorë,kërkimet e të cilëve e trajtojnë

parneritetin shkollë-familje në kontekstin institucional,pra të cilësisë së menaxhimit të

shkollës.Në këto kërkime,nënvizohet rëndësia e përfshirjes së prindërve në

vendimmarrjen dhe administrimin e shkollës.Rastet,përvojat dhe modelet e trajtuara në

këto kërkime,evidencojnë filozofinë dhe parimin e transparencës dhe përgjegjshmërisë

duhet të karakterizojnë institucionet shkollore që referohen si modele të sukseshme të

menaxhimit.Menaxhimi /drejtimi i shkollave bëhet më i dobët për shkak të përfshirjes së

ulët apo të munguar të prindërve në aspektet financiare dhe të vendimarrjes së saj.5

Th.Nordahl 2006,paraqet tri lloje të bashkëpunimit ndërmjet shkollës dhe familjes ,si dhe

karakteristikat të tij.

Llojet e bashkëpunimit sipas këtij autori,janë :

1. Bashkëpunimi përfaqësues ,që shprehet me nivelin e pjesëmarrjes së prindërve në

organizatat e prindërve,

2. Bashkëpunimi direkt, që spikat për takimet e vecanta/personale ndërmjet

mësuesve dhe prindërve dhe që rezulton më një “marrëveshje” ose plan të

përbashkët veprimi mësues-nxënës-prindër

3. Bashkëpunimi indirect ,që dallon për veprimet e përditshme që prindërit bëjnë ne

familje në mbeshtetjen të arritjeve të fëmijës në shkollë.

Përmirësimin e performancës/arritjeve akademike:Ndikimi i përfshirjes së prindërve në

suksesin shkollor të fëmijëve,evidencohet jo vetëm nga kërkimet shkencore,por ajo po

reflektohet dhe po promovohet gjithnjë e më shumë edhe nga politikëbërsit. Kërkimet në

këtë aspekt nënvizojnë faktin që,përfshirja e prindërve që në fazat e hershme të edukimit

është e lidhur dhe/ose ndikon pozitivisht në performancën shkollore të fëmijës.

5 Canter, A(1996):Parents and teachers-Strategies for working together

12

Fëmijet ,prindërit e të cilëve janë më shumë të përfshirë në edukimin e tyre,kanë nivel më

të lartë në arritjet shkollore se ato fëmijë,prindërit e të cilëve nuk përfshihen,ose janë të

kufizuar në përfshirjen e tyre në edukimin e fëmijëve.

Përmirësimin e performancës/arritjeve të sjelljes:edhe në këtë aspekt ,gjithashtu

nënvizohet se pjesmarrja e prindërve ka ndikim pozitiv edhe në performancën sociale dhe

atë të sjelljes së nxenësit. Sa më të përfshirë dhe aktiv të jenë prindërit në mbështetje të

fëmijës/nxënësit,aq më pozitiv do të demonstrohen edhe karakteristikat dhe arritjet e tyre

sociale. Sidomos,përfshirja e prindërve merr një rëndësi të vecantë për shkollën.6

2.1 Politikat arsimore rajonale dhe partneriteti shkollë dhe familje

Përfshirja e prindërve në veprimtarinë e shkollës,pikërisht për shkak të rëndësisë dhe

dobishmërisë që ata kanë në suksesin e shkollës, është reflektuar në formën e gjetjeve dhe

rekomandimeve globale të institucioneve ndërkombetare të tilla

UNSECO,OECD,UNICEF,OKB,BE,Këshilli I Evropës..etj. që operojnë në fushën e

edukimit. Në Deklaratën Universale te të Drejtave të Njeriut evidencohet përgjegjësia e

prindërve për edukimin e fëmijëve,në kreun 25,pika 3 të kësaj deklarate, përcaktohet se

prindërit kanë të drejtën të zgjedhin llojin e edukimit që do t’u jepet fëmijëve që në fazat

fillestare. “si një e drejtë e prindërve dhe njëkohësisht si një detyrë e tyre.”Në raportin e

OECD 1997 “Prindërit si partner të shkollës”,pohohet se kontributi i prindërve ka një rol

të rëndësishëm në arritjet shkollore të fëmijës dhe se për këtë arsye është me rëndësi

zhvillimi i dialogut dhe bashkëpunimit të shkollës me prindërit në të gjitha nivelet e

edukimit, sidomos në vitet e para të edukimit.7

OECD në Programin e saj Ndërkombëtar të Vlerësimit të Nxënësve (PISA), konstaton se;

“nxënësit 15-vjecarë, prindërit e të cileve raportojnë se u kanë lexuar libra fëmijëve të

tyre ne vitet e para të shkollimit.reflektojnë performancë të dukshme kundrejt atyre

nxënësve,prindërit e të cileve nuk kanë vepruar në këtë mënyrë.”OECD (2012).

Ndërsa,në strategjinë e BE-së ,EUROPA 2020,mbështetja e prindërimit paraqitet në një

dimension relevant edhe pse e integruar në 2 prej 10 prioriteteve,sic janë ;reduktimi I

6 Coleman, J(1996): Parent, student and teacher collaborations the power of three 7 UNESCO (2005): School Management

13

braktisjes shkollore dhe përfshirja sociale (prioriteti 9 dhe 10)I kësaj strategjie.Në

rekomandimet KE-së nr.1501 dhe nr 19 të adoptuar përkatësisht në vitin 2001 dhe

2006,përcaktohet se ,“ edukimi e shoqeron individin nga fëmijëria deri në moshën

madhore dhe se ai është një miksturë faktorësh dhe influencash dhe e familja dhe shkolla

janë dy institucionet që mbajnë përgjegjësi para ligjit dhe shoqëris”.Gjithashtu në këtë

rekomandim,nënvizohet nevoja “për të eksploruar dhe mbështetur rrugët që mundësojnë

bashkimin e forcave ndërmjet prindërve dhe shkollave dhe kombinimin e përgjegjësive

të tyre ne funksion të efektivitetit të edukimit”.

Gjithashtu,rekomandimet 19 (2006), i rekomandon qeverive të vendeve anëtare të

hartojnë programe dhe politika në nivel lokal për prindërimin pozitiv,të orientuar në

arritjen e tre tipeve të objektivave”:

1. Në krijimin e kushteve për prindërimin pozitiv,

2. Heqja e barrierave të prindërimit pozitiv dhe

3. Promovmi i prindërimit pozitiv përmes zhvillimit të vetëdijes dhe marja e te

gjitha masave për bërjen realitet të tij.8

Save the children,konstaton dhe vlerëson se janë të shumta studimet dhe programet që

adresohen në rëndësinë që ka prindërimi në ndërhyrjen e hershme dhe në zhvillimin e

qëndrueshëm të fëmijës,por shumë prej tyre nuk fokusohen në përmirësimin e arritjeve

në edukim. Bringing families and school together (Save the children 2011).

Shoqata Kombëtare e Prindërve dhe e Mësuesve (NPTA),e cila është themeluar dhe

ushtron aktivitetin e saj më shumë se 100 vjetësh në SHBA, ka krijuar “Standardet për

përfshirjen e prindërve”,të cilat synojnë të orientojnë shkollat se ç’duhet të bëjnë ato në

bashkëpunim me prindërit ,me qëllim mbështetjen e nxënësve në suksesin e tyre

shkollor.9

8 Kraja, M(2004): Pedagogji e zbatuar në mësimdhënie 9 UNESCO (2014): Education Strategy

14

Sandardet e parneritetit shkollë-familje

Standardi Karaktistikat

Standard 1 Gatishmëria dhe mirëpritja e

familjeve në komunitetin

shkollor

Familja ëshë pjesëmarrës

aktiv në jetën e shkollës dh

duhet të ndjeht e mirëpritur ,e

vlerësuar dhe e lidhur me

pjesën tjetër të komunitetit

,me stafin e shkollës dhe

njohur me c’farë mësojmë

dhe c’farë mësojnë dhe

c’farë bëjnë në klasë.

Standard 2 Komunikimi efektiv Familja dhe stafi I shkollës

angazhohen për komunikim

të rregullt dhe sistematik

rreth të mësuarit të nxënësit.

Standard 3 Mbështetja e suksesit të

nxënësit

Familja dhe stafi I shkollës

bashkëpunojnë në mënyrë të

qëndryshme për

tëmbështetur të mmësuarin

nga nxënsi dhe zhvillimin e

shëndetshëm të tij.Shkolla

mbështet fuqimisht prindërit

për ta bërë sa më sipër në

mënyrë efektive.

Standard 4 Komunikimi për cdo

fëmijë\nxënës

Shkolla mbështet prindërit

që të informohen dhe të jenë

të sigurtë që fëmijët trajtohen

në mënyrë profesionale dhe

kanë akses të plotë ndaj

mundësive të të mësuarit

Standard 5 Ndarja e pushtetit Familjet dhe shkolla janë

partner të barabartë në

vendimmarrjet që prekin

15

nxënësin dhe së bashku

punojnë për informimin e

ndërsjelltë,ndikimin\et në

hartimin e programeve të

këtij qëllimi.

Standard 6 Bashkëpunimi me

komunitetin

Familjet dhe stafi I shkollës

bashkëpunojnë me pjesëtarë

të komunitetit me qëllim që

të lidhin nxënësit,familjet

dhe stafin për zgjerimin e

oportuniteteve të të

mësuarit,shërbimet

komunitare dhe

pjesmëmarrje civike.

2.2 Politikat arsimore lokale për partneritetin shkollë familje

Nga shqyrtimi i përvojave të krijuar në disa vende të Evropës ,lidhur me ngritjen dhe

mbështetjen e strukturuar të prindërimit ,rezulton se politikat e prindërimit janë të

integruar dhe kanë synuar që të krijojnë mundesit për zhvillimin e këtij aspekti ,jo vetëm

nga instuticionet që ushtrojnë përgjegjësinë publike ,por edhe nga subjektet që zhvillojnë

partneritete të caktuara me institucionet shkollore,sic janë NGO të ndryshme.10

Gjithashtu,karaktistikë e politikav të prindërimit të këtyre vendeve ,është fakti se ky

aspekt trajtohet dhe mbështetet me një qasje të integruar dhe që përfaqsore në politikat që

i adresohen familjes në aspektet të ndryshme të saj.

Në këtë kontëkst, prinderimi fokusohet në ;mbrojtjen e fëmijës ,mirëqenien shëndetsore

,në mirëqenien ekonomike dhe në mirëqenien sociale të tij, ku dhe më se shumti

evidencohet edhe aspekti pedagogjik I prindërimit.

Kështu ,në Bullgari ka nje numër të lartë NGOdhe grupe të vecanta interesi që veprojnë

dhe mbështesin zhvillimin e modeleve të prindërimit.Fokusi kryesor i veprimtarisë së tyre

është mbrojtja dhe trajtimi i fëmijëve në risk.

10 Epstain, J.L(2001): School and family communication partnership. Caring about children

16

Prej vitit 2010, Bullgaria ka ndërmarrë nismat për hartimin e instrumenteve ligjore që

mundësojnë pjesëmarrjen e prindërve në zhvillimin personal të fëmijëve dhe jo vetëm

trajtimin e tyre si subjekt i mbrojtjes.

Në Kroaci ,mbështetja e prindërve në zhvillimin tërsorë të fëmijës, shfaqet gjithashtu si

një nismë dhe politikë e re,(që pas vitit 2000).Prej me shumë se 10 vitesh ,në Kroaci janë

adoptuar disa strategji,programe dhe protokolle që kanë në qendër mirëqenien dhe

mbeotjen e fëmijës. Dalluse për këtë vend ,është prania e organizmave dhe subjekteve

kombëtare dhe sidomos lokale ,që në baza vullnetare ofrojnë shërbime për familjen\

prindërit në dimensionin e informimit dhe afttësimit të tyre në mbështetjen e zhvillimit të

fëmijës dhe progresit të tyre ne edukim.

Italia paraqet një rast më të qartë të rregullimit normative të përfshirjes dhe të të drejtave

rë prindërve në shkollë ,si në aspektin menaxhues ashtu dhe në atë te planifikimit dhe

zbatimit të kurrikulës. Përfshirja e të gjithë aktorëve në procesin e edukimit të

fëmijës,përfaqëson një ndër tre kolonat e sistemit të edukimit.

Mbi këtë bazë normative është ngritur edhe përfshirja e institucionalizuar e prindërve në

nivel shkolle,rajoni dhe atë kombëtar,ku kjo e fundit (Forum Nazionale delle Associazoni

dei Genitori della Scoula) është e njohur zyrtarisht nga Ministria e edukimit dhe një ndër

qëllimet e së cilës është ofrimi i këshillimit për prindërit lidhur më cilësinë e shërbimit që

ata përfitojnë.

Estonia ,mbështetjën dhe zhvillimin e prindërimit e ka përfshirë në planin\programin

kombëtar të veprimit të qeverisë (Action Plan) 2010-2020,ku ndër të tjera,shkolla

identifikohet si një actor dhe partner i rëndësishëm për mbështetjen e

prindërve,veçanërisht në performancën shkollore të fëmijës.

Në këtë kontekst,evidencohen se ka disa programe të zhvillimit dhe trajnimit të shkollave

për efektivitetin e partneritetit të shkollave me familjen,ku me tipiku është program i tre

P-ve (Positive Parenting Programme).11

Maqedonia paraqet një rast ,gjithashtu të rregulluar në pikëpamjen normative. Ligji për

arsim fillor konsideron përfshirjen e prindërve dhe bashkëpunimin e shkollës me to,si dhe

një sërë të drejtash të tyre.

11 Cuba, P, Bux, J(2001):Positively involving parents in their’s children education

17

Në administrimin e shkollës,prindërit marrin pjesë në forumin “Këshilli I shkollës”ndërsa

në pikepamjen e performancës akademike të shkollës nxënësve ,prindërit marrin pjesë në

“Këshillin e prindërve”.Gjithashtu,ky ligj përcakton se, bashkëpunimi i mësuesit me

prindërit,është një nder detyrat e mësuesit dhe prindit i njihet e drejta që të kërkojë mësim

plotësues për fëmijën kur ai e çmon të nevojshme.

Edhe në vendin tonë ,partneriteti dhe bashkëpunimi i shkollës me prindërit është trajtuar

në disa akte normative, ku më kryesorët janë ligji për sistemin arsimor ,parauniversitar

dhe duke vijuar në akte nënligjore ,të tilla si : Dispozita Normative 2913, “Kodi Etikës së

Mësuesit.” “Standardertet e përgjithshme të mësuesit,” “Standartet e shkollës si qendër

komunitare “12

Në ligjin per sistemin arsimor parauniversitar, prindërit përcaktohen dhe konsiderohen

si partneri kryesor për mbarëvajtjen e fëmijës në shkollë dhe institucion.Në të drejtat eqë

ligji u njeh atyre,nënvizohen të drejtat me natyrë informuse që kanë gëzojnë prindërit

lidhur me aspektet e menagjimit të shkollës.

Në këtë aspekt ,është e drejtë e prindit:

Të informohet nga shkolla për legjislacionin në fuqi, për rregulloren e shkollës si

dhe për kurrikulën që shkolla i ofron fëmijës.

Të informohet për kushtet e sigurisë ,të shëndetit dhe të mjedisit.

Të informohet për veprimtarinë e fëmijës në shkollë dhe të japë pëlqimin e tij për

veprimtaritë plotësuese dhe jashtëshkollore që ofron shkolla.

Të vihet në dijeni për drejtimet kryesore të veprimtarisë së institucionit dhe arritjet

e tij në krahasim me institucione të ngjashme.

Ndërsa,përcaktohen si detyra të tij:

Kujdesi që fëmija të ndjekë dhe të mësojë rregullisht në shkollë,

Të njoftojë për ndryshimet e shëndetit dhe të sjelljes së fëmijës së tij,

Të marrë pjesë në takimet për cështje që kane të bëjnë më fëmijën e tij,

Të kontribuojë në mbarëvajtjen e institucionit.

12 Kodi i etikës së mësuesit në arsimimin parauniversitar publik dhe privat

18

Ndërsa në aktet nënligjore, bashkëpunimi dhe mbështetja që mësuesi duhet t’u ofrojnë

prindërve,evidencohet në një prej “Standardeve te përgjithshme të mësuesit” dhe

pikërisht në standardin: “Bashkëpunimi me komunitetin”.

Ndër tregusit e këtij standardi ,evidencohet se :

“mësuesi beson se bashkëpunimi i vazhdushëm me prindërit eshte i domosdoshëm

për përmirësimin e arritjeve të fëmijëve dhe të nxënësve në përgjithësi,”si dhe

“ndihmon prindërit të kuptojnë kërkesat e kurrikulës ndaj fëmijës së tyre.”

Në Dispozitat Normative të shkollës ,të cilat kanë si object përcaktimin e funksioneve

dhe detyrave të institucioneve arsimer dhe punonjësve të tyre ,evidencohet raporti që

vendoset ndërmjet shkollës dhe prindërve .13

2.3 Barrierat e përfshirjes së prindërve në shkollë

Vendosja dhe zhvillimi i parneritetit shkollë familje ndikohet nga shumë faktorë,natyra e

të cilave është përcaktuse për suksesin dhe efektivitetin e kësaj marrëdhënie.Barrierat e

përfshirjes së prindërve në shkollë,janë njëkosisht shkaktare dhe pasoja të nivelit dhe

cilësisë së parneritetit të tyre.

Në procesin e ndërtimit dhe zhvillimit të këtij parneriteti,evidencohen edhe pengesa apo

barriera që kufizojnë ose e bëjnë të dështuar bashkëpunimin e shkollës me familjen

dhe/ose prindërit dhe pasojat e saj pasqyrohen si në vendimarrjet e shkollës,ashtu

referohen kategorizime të natyrës/vet e këtyre barrierave,të cilat sipas prespektivës së

familjes dhe asaj të shkollës,përcaktohet si:14

Barriera të përfshirjes së prindërve të gjeneruara nga familja dhe

Barriera të përfshirjes së prindërve të gjeneruar nga shkolla.

Lidhur me barriera të gjeneruara nga familja,Drummond&Stipek,pohojnë se për shumë

familje,barrierat e përfshirjes efektive të tyre në shkollë dalin nga vështirësitë kryesisht

ekonomike të tyre..sic janë të ardhurat e pakta ,varfëria dhe niveli i kufizuar i edukimit

të prindërve.

13 Dispozitat normative (2013): Për sistemin parauniversitar 14 Mannathoko, M(1999): Barriers for parental involvement in primary school

19

Ndërsa ,lidhur me barrierat e gjeneruara nga shkolla ,evidencohen aspektet

menaxheriale,administrative dhe munges e profesionalizmit të drejtusve dhë mësuesve të

shkollës në trajtimin e këtij aspekti.Në këtë aspekt,dallohen shkollat që nuk ndajnë

“pushtetin”me prindërit dhe ku këta të fundit nuk ndjehen si pjesëmarrës të barabartë në

bashkëpunimin e tyrë me shkollën. Kjo bën që prindërit të kenë një frekuencë të ulët dhe

madje të munguar të pjesmarrjes së tyre në takimet që organizon shkolla.15

2.4 Roli i shkollës dhe familjes

Edukimi i fëmijëve në shkollë dhe edukimi në familje janë një proces i pandarë.

Udhëheqës dhe organizator i këtij procesi është kolektivi pedagogjik i shkollës. Në

organizimin e punës me familjet e nxënësve,shkolla niset nga një unitet detyrash,realizimi

i të cilave ndikon drejtperdrejt në zhvillimin harmonik e të gjithanshën të personaliteti të

fëmijës.

Ndihmesa e familjes në edukimin e fëmijëve dhe njëkohësisht rritja e përgjegjësisë së saj

në edukimin e brezit që rritet,janë të mundur në saj të një pune sistematike e të

organizuar,në formimin e aftësive e shprehive pedagoghike të prindërve.Eshë shumë e

rendesishme që ende pa hyrë fëmijët në shkollë e sidomos në vitin e parë të shkollës ,që

prindërit të bëhen bashkëpjestar të procesit pedagogjik.Për këtë arsye institucionet

shkollore e kanë të domosdoshme të instalojnë një bashkëpunim të ngusht shkollë-

familje.Si kusht i domosdoshëm për lindjen e këtij bashkëpunimi është kualifikimi i

familjes.Shkolla e ka për detyrë të bashkëpunojë më prindërit për ngritjen e kulturës së

tyre pedagogjike.Pavarësisht nga niveli arsimor e kulturor i prindërve ,shkolla ka fushën

e vet për lartësimin kulturor të tyre.

Familja është shkalla e parë shoqërore në jetën e njeriut.Ajo që në moshat e hershme

drejton njohuritë ,dëshirat e ndjenjat e fëmijëve.Nën drejtimin e prindërve ,fëmija fiton

përvojën e parë nga jeta ,njohuritë elementare në veprimtaritë që e rrethojnë ,njohuritë

dhe shprehitë e jetës në shoqëri.16

Një nga arsyet e ndikimit të familjes tek fëmijët,është qëndrushmëria e përshtypjeve të

para të fëmijës nga jeta që e rrethon dhe mbi bazen e të cilave formohet karakteri i fëmijës.

15 Mannathoko, M(1999): Barriers for parental involvement in primary school 16 Adelman, H., Taylor,L.(1996):Fostering school, family and community involvement

20

Prindërit që përfshihen në jetën e shkollës kanë shpresa dhe aspirate më të larta për

aarsimimin e fëmijëve të tyre dhe presin qe fëmija të arsimohet në universitet.

Ndërkohë,pjesa më e madhe e prindërve të përjashtuar nga ana sociale janë të prirur drejt

dhënies së një zanati për fëmijën e tyre.Gati një e treta e këtyre prindërve mendonë se

fëmija e tyre do të përmbushë vetëm arsimin e dytyrushëm.

Drejtoret e shkollave në bashkëpunim me mësuesit ,prindërit dhe nxënësit duhet të

hartojnë programe të përfshirjes së prindërve dhe bashkëpunimit shkollë-familje-

komunitet,t ‘i zbatojnë,t‘i monitorojnë dhe t’i monitorojnë dhe t’i rishikojnë në mënyrë

të vazhdushme. Nxënësve duhet t’u kushtohet vemendje të vecantë,pasi roli i tyre është

kyc në suksesin e këtyre programeve.Forcimi i komunikimit të dy-anshëm (shkollë-

shtëpi-shkollë) është jetik për suksesin e përfshirjes së prindërve dhe bashkëpunimit

shkollë-famile-komunitet.Mësuesit duhet t’i kontaktojnë prindërit si kur fëmijet e tyre

kanë probleme ashtu edhe kur ata kanë arritje positive.17

17 Adelman, H., Taylor,L.(1996):Fostering school, family and community involvement

21

3 METODAT E BASHKËPUNIMIT SHKOLLË FAMILJE

KOMUNITET

Fjala metodë në kuptim më të përgjithshëm do të thotë “mënyrë e veprimit ,sistem,veprim

i planifikuar, që t’i parandalojmë efektet negative eventuale për parneritetin dhe zgjedhjes

së situatës në focus ,pritet nga faktorët të bashkpunojn përkitazi me :

Përzgjedhjen me kujdes të metodave,

Aplikimin me mbikqyrje të vëmendshme ,si dhe

Zëvendësimin e metodave në rast se ndonjëra nuk tregohet e përshtatshme.

Metodat e parneritetit deri tani nuk janë definuar në literatuen e shkencave sociale,madje

as në shkencën e pedagogjisë,e cila si dimension e trajton edhe parneritetin

multifactorial,si eshte rasti me tre faktorët shkollë-familje-komunitet.Ne duhet të

theksojmë dallimin ne mes të metodave të hulumtimit shkencor dhe metodave të

veprimtrisë praktike pedagogjike.Kjo qëndron në faktin se metodat hulumtuse shkencore

shërbejnë për kërkimin,zbulimin konstatimin e të rejave në shkencë.Ndërkaq ,metoda e

veprimtarisë pedagogjike përcaktohen nga edukusi ne një anë dhe faktorët

familjarë,shkollorë e komunitarë si dhe nga permbajtja e punës pedagogjike.Metoda e

veprimtaris pedagogjike shfrytëzojnë dhe jetësojn të zbuluarën dhe përvojat educative me

intens të realizimit të qëllimeve të përcaktuara.18

3.1 Metoda e shpjegimit

Shpjegimi është një përpjekje për të siguruar të kuptuarit e problemit.

Duhet pasur parasysh tre faktorë.

1. Shpjegusi

2. Problemi apo cështja

3. Auditori të cilit i shpjegohet

Forma e shpjegimit ,

o Ligjerimi /intepreton,tregon,pershkruan.sqaron natyren e problemit

o Rrefimi/zgjatë me pak se ligjerimi mund te nderpritet me pytje

18 Zenelaj, B., Llugaxhiu, Nakije., Gallapeni, Myrvete(2008): Metodat e bashkëpunimit shkollë-familje-komunitet

22

o Përshkrimi/pershkruhet si është si duhet te jetë

o Sqarimi /paraqet arsyet shkaqet e ceshtjes problemit

3.2 Metoda bashkëbiseduese dialogu

o Bashkëbisedimi mund të jetë në formë diskutimi

o Shkolla,familja,komuniteti shprehin qartë mendimet e veta dhe punojnë që

diskutimet të mirren në konsideratë

o Ndihmon në përmiresimin e mësimit dhe edukimin të dhëniësse propozimeve si dhe

organizimit të veprimtarive nga ana e nxënsve prinderve dhe komunitetit

3.3 Metoda me anë të mjeteve të informimit

o Me anë të kësaj metode bashkëpunimi mund të arrihet me anë të informimit apo

lajmërimit përmes,

o Internetit

o Radios

o Televizionit, broshurave etj.

3.4 Metoda e demonstrimit

o Fjala demostrim do të thot të tregosh ,të sqarosh,të vërtetosh

o Pra të vërejturit direct të qeshtjes apo problemit

o Me ane të kesaj metode arrijme te verteta reale dhe objektive

3.5 Metoda e bindjes

o Me anë të kesaj metode ëshë e rendesishme krijimi I bindjes të cdo anëtar I

komunitetit

3.6 Metoda nxitjes

o Gjatë bashkëbisedimit mund të hasim ne pengesa dhe vështirësi të

ndryshme.Secili duhet të ketë mbështetja per të zotruar pengesat dhe vështirësit.

o Metoda e nxitjes është sim jet motivues

o Lavdatat falenderimet dhe kritikat me vend19

19 Zenelaj, B., Llugaxhiu, Nakije., Gallapeni, Myrvete(2008): Metodat e bashkëpunimit shkollë-familje-komunitet

23

4 TEORITË MBI BASHKËPUNIMIN FAMILJE SHKOLLË

Studimet e dekadave të fundit tregojnë se bashkëpunimi familje-shkollë dhe anasjelltas,ka

një ndikim pozitiv në zhillimin dhe edukimin e fëmijëve në të gjitha moshat .Nevoja për

arritjet akademike sa më të larta,i orienton studiusit e shkencave të edukimit të

ndërmerrnin ndër vite një sërë studimesh,për të vërtetuar në mënyrë emperike hipotezën

se angazhimi dhe përfshirja prindërore në edukimin e fëmijëve ndikon pozitivisht në

zhvillimin e fëmijës dhe në mënyrë të vecant në arritjet akademike.

Për ta kuptuar më mirë vizionin e bashkëpunimit familje-shkollë është e nevojshme të

shqyrtohen më parë tri korniza teorike,të cilat të marra se bashku krijojnë bazën e plotë

teorike mbi bashkëpunimin familje shkollë.Këto tri korniza jane: 1)Teoria e Epstein

(1987,1997,2001.) 2).Teoria e Hoover-Dempesy dhe Sandler (1995.1997,2005) si dhe

Teoria e krijimit të mundesive dhe fuqizimi të familjes (1998,1992).

4.1 Bashkëpunim do të thotë më shumë se përfshirje

Shpesh ndodh që termi bashkëpunim familje-shkollë të njehesohet me termin

bashkëpunim prind-shkollë,për shkak se kur themi familje nënkuptojmë prindërit dhe kur

themi prindërit nënkuptojmë përsonat që kanë përgjegjsi ligjore për rritjen dhe edukimin

e fëmijëve,pavarsisht në janë apo jo prindërit biologjikë.Është e rëndesishme të kuptojme

se termi bashkëpunim nënkuptn një diferencë cilësore krahasuar me termin përfshirje

prindërore.Me bashkëpunim kuptojmë angazhimin prindëror tepër aktiv në proceset

zhvillimore dhe edukuse të fëmijës ,i cili karakterizohet nga vazhdimësia.Studiusit Pushor

dhe Ruitenberg,zbërthejn termin bashkëpunim duke nënkuptuar angazhimin prindëror për

të qendruar përkrah edukatorëve,duke përfituar nga njohuritë e tyre mbi mesimdhënien

dhe të nxënit e fëmijëve.Bashkëpunimi ,krijon mundësine formimit të një structure

shkollore ku fuqia dhe autoriteti mund të ndahen midis edukatoreve dhe prindërve duke

krijuar një plan të përbashkët që do t’shërbejë në mënyrë reciproke të dy palëve.20

Në një dokument për politikat shtetërore në edukim ,që ka si qëllim integrimin e

bashkëpunimit familje- shkollë si pjesë e reformës se edukimit,angazhimit prindëror

përshkruhet nga Forumi i Politikave Kombëtare Amerikane ,si ndarje e përgjegjsive për

20 Epstein J,L(1996): School, family and community partnerships: Preparing educators and improving schools

24

të nxënit dhe arritjet e nxënësve ,midis familjes shkollës dhe komunitetit ,i cili fiton nga

lindja e deri në moshën e rritur .Në këtë dokument bashkëpunimi përkufizohet si një

mbështetje sistematike,e integrruar dhe e qëndrushme në kohë dhe jo si një veprimtari

shtesë apo një veprimtari e zakonshme.Bashkëpunimi familje-shkollë është sistematik

sespse ndërtohet në mënyrë të qellimshme si një element themelor në përputhjen me

objektivat edukuse dhe aarritjeve të nxënsve.

4.2 Prindi si klient ose bashkëpunëtorë

Sipas Furr dhe Sparks,prindërit në marrëdhëniet me mësuesit mund të trajtohen edhe si

klientë ,por edhe si bashkëpuntorë(partner).Roli tradicional e trajton prindin si klientë

shërbimit arsimor,ku ka shumë pak komunikim midis shkollës dhe familjes dhe ku familja

me shkollën punojnë bashkë vetëm në raste veprimtarish të vecanta.Kurse modeli

negociues e trajton prindin si bashkëpuntorë (partner)me detyrime dhe të drejta të

barabarta.Prindi përfshihet në diskutime rreth cështjeve me të cilat përballet shkolla.Ata

inkurajohen të tregojmë zotësit e tyre dhe të vendosin se për cfarë informacioni kanë

nevojë në mënyrë që të jenë më të përfshirë në procesin e edukimit.Prindërit ndërrmarin

disa hapa për të vendosur se në cilin grup mund të japin dhe të marrin dhe si grup mund

të punojnë si bashkëpuntorë (partner).21

4.3 Teoria e Epstein

Puna studimore për të dhënë një kornizë teorike,që do të unifikohet dhe gjetjet e

studimeve,ka filluar që në vitin 1987 ,kur studiuesja Epstein indifikoi katër tipe të

përfshirjes prindërore : a)obligimet bazë,b)komunikimi me shkollën.c)përfshirjen e

prindërve në shkollë dhe d)përfshirja e prindërve në aktivitetet e të nxënit në shtëpi

,kornizë e cila u përmirësua nga autorja në vitin 1995 ,duke shtruar e zgjeruar edhe me

dy tipe të tjera.22

Dy vite më vone ,bazuar në përvojën e saj si studiuese,por edhe nga studime të bëra në

këtë fushë,Epstein dhe kolegët e saj indentifikojnë ployësisht,në një kornizë të

qëndryshme,gjashtë dimensiones e përfshirjes prindërore të cilat ndikojnë në arritjet

akademike të fëmijëve.

21 Sheldon, S., Epstein J,L(2000):Involvement counts, family and community partnerships and mathemathics

achievements, Journal of educational research 22 Miller, I., Keithner G, I., Bishop, D.S & Epstein, N. B(2000): The McMASTER approach to families: theory,

assesment, treatment and research. Journal of family therapy.

25

Këto ishin:Aftësia dhe shprehitë e prindërve;Komunikimi ;Vullnetarizmi;Mësimi në

shtëpi ;Marrja e vendimeve në shkollë;Bashkëpunimi me agjencitë e komunitetit .

Për shumë studiues tipologjia e Epstenit,u bë një kornizë teorike për përfshirjen

prindërore ,duke krijuar një stabilitet në mënyrën e konceptimit të studimeve,por edhe në

terminologji.Mbështetur në këtë kornizë,si psh studiuesja Casambis (1998) bëri

ridimensionimin të përfshirjes prindërore duke përdorur këtë kornizë ,por tashme për

prindërit.Për më shumë ,ajo ideoi një përshtatje krahasuese të praktikave të përfshirjes

prindërore midis shkollës së mesme të ultë (shkollës 9-vjecare) dhe asaj te mesme.23

Praktikat e vazhdyshme kërkimore ,por edhe programet e ndërtuara për prindërit ,kanë

ndikuar që Tipologjia e Epsteninit të përmisohet vazhdimisht

Tabela 6.Tipologjia e Epsteinit për përfshirjen prindërore në shkollë.

Tipet Përshkrimi I tipit Shembuj

Tipi1 Obligimet bazë të

familjes

Sigurimi I nevojave bazë rë familjës sic janë shëndeti dhe

siguria

Tipi2 Obligimet baz të shkollës Komunikimi midis shkollës dhe familjes sic janë memeto

,telefonat listat e notave ,dhe takimet

Tipi 3 Përfshirja në shkollë Puna vullnetare në shkollë për të mbështetur mësuesin në

klasë ose pjesëmarrjen në aktivitete e shkollës.

Tipi4 Përfshirja në veprimtaritë

e të nxënit në shtëpi

Ndihma e fëmijëve në detyrat e shtëpisë

Tipi5 Përfshirja e prindërve në

vendimarrjen dhe

qeverisjen e shkollës

Dhënia e kontributit në një organizatë prind-mësues ,ose

këshill,bord ose ndonjë pozicion tjetër drejtues

Tipi6 Bashkëpunimi I

ndërsjellet me organizatat

e komunitetit

Realizimi I lidhjes me organizata që kane në focus

edukimin e fëmijëve ,si programet pas-shkollore.

Tipi 1. Prindërimi ndihmon familjet të kuptojnë zhvillimiet e adoleshentëve

,aftësitë prindërore për cdo grupmoshë si dhe përgaditjen e kushteve të shtëpisë

për studimin në cdo nivel shkollor. Aktivitetet e tjera të tipit 1 e ndihmojnë

23 Miller, I., Keithner G, I., Bishop, D.S & Epstein, N. B(2000): The McMASTER approach to families: theory,


26

shkollën të marrë dhe përpunojnë informacionet nga familjet në mënyrë që

mësuesit të kuptojnë prejardhjen familjare,kulturën dhe qëllimet që ata kanë për

fëmijët e tyre. Këto aktivitete mbështetin idenë që mësuesit dhe prindërit ndajnë

mes tyre përgjegjësit për të nxënit e fëmijëve e zhvillimin e tyre dhe ndihmojnë

në zhvillimin e besimit dhe respektit reciptok për përpjekjet e gjithsecilit në

udhëheqjen dhe zhvillimin e nxënësve.

Tipi 2.Familjet mbahen gjithmonë të informuar rreth programeve shkollore dhe

progresit të nxënësve nëpërmjet veprimtarive të komunikimit shkollë-familje

dhe familje -shkollë, aktivitetet që përfshijnë njoftimet,memot

konferencat,botimet telefonat dhe mesazhet kompjuterike ,internet dhe metoda të

tjera innovative të komunikimit. Megjithëse shkolla tenton gjithnjë të dërgojë

informacion të mjaftueshëm drejt shtëpisë,është e nevojshme që të dy kanalet e

komunikimit të funksionojnë ,më qëllim që ky bashkëpunim të ketë sukses.

Tipi 3.Aktivitetet e vullnetarizmit përmirësojnë rekrutimin ,tajnimin dhe

programet për përfshirjen e prindërve,dhe si vullnetarë,po edhe si audiencë,në

shkollë apo në vendet të tjera,me qëllim që të mbështesin nxënësit dhe

programet shkollore. Aktivitetet e Tipit 3 e ngrenë nivelin e nxënësit në shkollë

dhe i bëjnë atij të mundur që të ofrojë më shumë mundësi mësimi,ndërsa

mësuesit i ndihmon që ti transetojnë studentëve më shumë vëmendje

individuale.

Tipi 4.Veprimtaritë e të nxënit në shtëpi,përfshijnë familjet në veprimtarinë

akademike të fëmijëve të tyre në shtëpi,të cilat janë të kordinuar me punën e

bërë në klasë dhe kontribojnë në suksesin shkollor.Këto veprimtari përfshijnë

detyra shtepie ndërvepruse,vendosjen e qëllimeve,aktivitetet të tjera kurrikulare

dhe vendimet rreth kurseve akademike dhe programeve shkollore.Aktivitetet e

këtij tipi e lidhin mësuesin me cdo nxënës e prind për sa i përket cështjeve

kurrikulare.24

Tipi 5.Aktivitetet e vendimmarrjes bëjnë present zërin e familjes në zhvillimin e

vizionit dhe misionit të shkollës ,përpilimin ,rishikimin dhe përmirësimin e

politikave shkollore dhe vendimeve të tjera që ndërmerr shkolla.Anëtarët e

familjes marrin pjesë në ekipet e shkollës,komunitetet,organizatat për mësues



27

dhe prindër dhe në këshillatkomunalë.Prindëit mund të jenë gjithashtu pjesë e

grupeve të pavarura të avokatisë apo të forcave për përmirësimin e shkollave.

Tipi 6.Aktivitetet e bashkëpunimit me komunitetin koordinojnë punën dhe

burimet e biznesit të komunitetit ,agjencive ,organizatave kulturore ,civile apo

fetare ,kolegjeve dhe universiteteve dhe grupeve të tjera,me qëllim focimin e

programeve shkollore,praktikave familjare dhe zhvillimit të të nxënit për

fëmijët.Aktivitetet të tjera i bëjnë të aftë nxënësit ,stafin dhe familjet që të jenë

kontributorë më shërbimet e tyre përkundrejt komunitetit .25

5 Teoria e HOOVER DEPSMEY dhe SANDLER

Mbështetur në teorinë e modelit bioekologjik të Brofenbrennerit (1976/1986),por edhe në

rezultatet psikologjike dhe sociale,studiusit Hoover-Dempsey dhe Sandler (1995/1997)

prezantuan një teori, ku shpjegojnë në mënyrë të detajuar, se cfarë I motivon prindërit për

t’u përfshirë në edukimin duke renditur disa arsye madhore:

Ndërtimi i rolit personal prindëror për t’u transmetuar fëmijëve një model

prindërimi;

Për të rriturit ndjesinë e zotësisë së tyre si prindër me qëllim që t’i ndihmojë

fëmijët të kenë sukses në shkollë;

Reagimin e tyre përkundrejt mundësisë që u japin si fëmijët ,ashtu dhe shkollat e

tyre për t’u përfshirë në jetën e shkollore;

Konteksti i jetës së prindërve.



28

5.1 Teoria e krijimit të mundësisë dhe e fuqizimit të familjes

Ky është një model teorik i përdorur s inga evropianët ashtu edhe nga amerikanët e

kanadezët.Në vendet e ndryshme,ky model përfaqsohet me autorë të ndryshëm,p.sh në

Evropë përfaqsuesit janë studiuesit Pourtoris dhe Desmet ,në Amerikë nga

Dunst,Johanson,Rounds,Trivette.

Modeli i marrëdhënies së reciprocitetit është i bazuar në principet e krijmit të

mundësisë,fuqizimit të mbrojtjes së marrëdhënies prind-mësues,për të ndarë plotësisht

njohuritë,shprehitë dhe përvojat.

Fuqizimi nënkupton vënien në dispozicion të burimeve të nevojshme dhe fuqi ligjore,

ndërsa krijimi i mundësisë i referohet dhënies së mundësisë,që prindërit të kuptojnë rolin

e tyre dhe të përcaktojnë se ç’lloj bashkëpunimi do të vendosin.

Modeli përshkruan marrëdhënien prind-mësues sit ë bazuar në shkëmbimin reciproknë

çdo aspekt të njohjes dhe të përvojave.

Modeli mbështetet në nderhyrjen e pedagogjisë sociale,që do të thotë se qëndrimet

edukative,besimet dhe praktikat e lehtësuara nga marrëdhënia e varësisë së ndërsjellt,ku

prindërit dhe mësuesit mësojnë nga njeri –tjetri.26

Rruga e bashkëpunimit (partneriteti) duhet domosdoshmërish të mbështetet në

këndvështrimet dhe pritshmëritë e palëve dhe ku prindërit dhe mësuesit kanë shumë

njohuri dhe përvoja për të ndarë mes tyre.

Kjo marrëdhënie kërkon që të dyja palët të tregojnë vullnet për te forcuar bashkëpunim

.Dunst dhe kolegët e tij, përshkruajnë katër kategoritë që forcojnë dhe stabilizojnë këtë

marrëdhënie:

Predispozicioni dhe qëndrimet emocionale të bazuara mbi besimin ,

përkushtimin ,zemërgjerësinë,empatinë dhe të kuptuarit ,gatishmëria

intelektuale bazuar në ndershmërinë

Besimi ,respekti i ndërsjellët ,fleksibiliteti dhe ndarja e përgjegjësive,

Komunikimi i hapur dy-drejtimesh,ku të degjuarit është po kaq i rëndësishëm sa

dhe të folurit,

Veprime që manifestojnë qëndrime dhe besime.

26 Epstein, J.L(2003): Parents, reactions to teacher practices of parent involvement, Elementary school Journal

29

Bouchard dhe kolegët e tij paraqesin edhe disa shembuj,se sim und të sillemi për të

lehtësuar këtë marrëdhënie bashkëpunimi.

Si përfundim ,teoria e mbivendosjes së sferave e Epstein eshtë një mundësi për të krijuar

një pamje më të qartë të faktorëve të ndryshëm që influencojnë në bashkëpunimin familje-

shkollë. Modeli i Hoover-Dempsey dhe I Sandler na ndihmon të kuptojmë arsyet se përse

prindërit zgjedhin të jenë pjesë ose jo në veprimtaritë shkollore,dhe si ndikon ndërtimi i

roleve prindërore,ndjenja e të qenit i zoti për të ndihmuar fëmijën të këtë sukses apo edhe

mundësitë dhe ftesat që ofrohen nga shkolla dhe vetë fëmija për të përvaktuar edhe llojin

e përfshirjes prindërore sispas këtyre faktorëve.

Gjithashtu ,modeli teorik i dhënies së mundësisë dhe fuqizimit të familjes,na ndihmon të

kuptojmë se në bashkëpunimin familje-shkollë,në fund të fundit kemi subjekte të të

njëjtës rëndësi ,që të dy subjektet kanë qëllim arritjen e suksesit të nxënit dhe gjetjes së

mënyrave që të bëjnë ketë bashkëpunim dhe këtë marrëdhënie dy palëshe të

funksionojnë.27

27 Epstein, J.L(2003): Parents, reactions to teacher practices of parent involvement, Elementary school Journal

30

6 BASHKËPUNIMI NË MES TË FAMILJES DHE SHKOLLËS

Përfshirja e prindërve në procesin e edukimit ka disa vite që ështe bërë një nga prioritetet

e institucioneve në veqanti të MASHT-it dhe mekanizmave të tjerë jo shtetëror që lidhen

drejtëpërdrejt ose tërthorazi me problemet e shkollës.

Rritja e përfshirjes së prindërve në zgjedhjen e problemeve që ekzistojnë në

shkollë,ndikon drejtëpërdrejt në demokratizimin dhe decentralizimin e arsimit.

Shkollat punën e vetë duhet ta bëjnë publike dhe të bashkpunoj me mjedisin për të realizur

me sukses qëllimet dhe kërkesat e shoqërisë.Por,ky bashkpunim nuk ka qenë ,e as sot nuk

është gjithëkund dhe përherë i sukesshëm edhe me interes të përbashkët.Shkollat për arsye

të ndryshme janë mbyllur dhe nuk kanë bashkpunuar me familjen dhe me komunitetin.28

Kërkimet shkencore kanë provuar se përfshirja e familjes në edukim është një faktor

shumë i rëndësishëm që ndikon në zhvillimin e shëndetshëm të fëmijës dhe në suksesin e

tij në mësim.

Në shkollën fillore janë bërë përpjeke të vazhdueshme për të dinamizuar dhe

institutcionalizuar bashkpunimin e shkollës dhe të familjes,në vecanti nga ana e MASH-

it Drejtorit e shkollave dhe arsimtarët mundohen dhe aplikojnë forma të ndryshme të

bashkëpunimit dhe komunitetit me familjen-prindërit e nxënësve si :a/komunikimin e

drejtëpërdrejt (ballor) në mes të drejtorit e pedagogut arsimtarëve të shkollës me prindërit

,familjet e nxënësve :vizitat paraprake në shkollë ,takimet orjentuese,takimet prindër

mësues,vizitat në shtëpi ,mbledhjet e rregullat me prindër,kutia e

sugjerimeve…Përkundër këtij aktiviteti të organeve drejtuse dhe profesionale të

shkollës,bashkpunimi me prindër eshte ne nive;in e duhur, dhe paraqet nje shembull per

shkollat tjera..Në vecanti brengos pjesëmarrja e vogël e prindërve në mbledhjet e tyre të

rregullta.

Funksionimi i trekendshit jo gjithmonë eshë i lehtë,pasi kemi të bëjmë me karaktere të

ndryshme,me fëmijë qe vijnë nga familjet me statuse të ndryshme ,me prindër që jo

gjithmonë shprehin gatishmërinë e bashkëpunimit etj,gjithsesi ky është një hap përpara

dhe një shtysë positive që premton shumë në të ardhmen ,dhe sado që të eci me ritëm të

28 Dunst, C. J., Johanson, C., Rounds, T., Trivette, C.M., & Hamby, D(2002): Characteristics of parentprofessional

partnerships

31

ngadalshëm është një veprim që duhet të duartrokitet dhe shumë i vlefshëm për shkollën

,nxënësin,familjen dhe shoqërinë në përgjithësi .

6.1 Marrëdhëniet familje shkollë

Marrëdhënia familje -shkollë varion në terma të shpeshtësisë dhe cilësisë së komunikimit

(Painta dhe Ëalsh,1996) .Kjo do të thotë se marrëdhënia familje-shkollë mund të

influencohet negativisht dhe të jetë e tendosur si nga kontaktet e pakta,po ashtu dhe nga

kontaktet e shpeshta,po as sa kjo marrëdhënie mund të bëhet positive përmes krijimit të

bësimit,mbështetjes për të nxënit e fëmijëve dhe zhvillimin e tyre.Është e rëndësishme të

diferencohen disa sjellje dhe veprime specifke që e lidhin familjen me shkollën .Ka disa

principe tepër të rëndësishme qe mund të krijojnë një marrëdhënie të shëndetshme

familje-shkollë ,sic janë :

Besimet mbi efektshmërinë: familjet dhe mësuesit ndikojnë mbi suksesin

ose vështirësinë e fëmijës.

Detyrimet: familja dhe shkolla punojnë se bashku për nxënësit.

Vazhdimësia: të dy palët stabilizojnë qëllimet të qëndrushme dhe

komunikojnë gjatë gjithë kohës.

Marrëdhënia shklloë-familje,pervecse ndikon në rritjen e arritjeve akademike ,konvergon

edhe besimet dhe qëndrimet e prindërve dhe mësuesve.29

6.2 Vështirësitë për t’u kapërcyer në bashkëpunimin familje shkollë

Ka disa arsye që i pengojnë prindërit për të qenë pjesë e edukimit të fëmijëve të tyre si

mungesa e kohës ,preceptimi negative për shkollën,eksperienca të mëparshme të

pasukseshme me fëmijet e tyre si nxënës,mungesa e komunikimit nga ana e shkollës dhe

nevojat për tu përfshirë vetëm kur fëmijët praqesin probleme në arritjet akademike.

Në një material të pergaditur nga Christenson,Palan,dhe Scullin (2009), shohim se

proveset e bashkëpunimit (parneritetit) përballen me vështërsi që duhet kapërcyer .Të tilla


partnerships

32

janë problemet e komunikimit ,diferencat kulturire,barrierat dhe cështjet zhvillimore të

fëmijës.

Bashkëpunimi i vërtetë familje-shkollë arrihet kur mësuesit dhe prindërit bashkojnë

përpjekjet e tyre për të arritur qëllimet e edukimit në lidhje me nxënësit.

Mësuesi dhe stafi mështëtes ofrojnë ekspertizat e tyre në fushat përkatëse që lidhen me

arritjet akademike të fëmijëve,por edhe prindërit janë tepër të rëndësishëm pasi janë

ekspertë në njohjen e fëmijës së tyre.Kur familja dhe shkolla bëhen

bashkëpuntorë,krijohet mundësia e zgjidhjeve të problemeve që mund të lindin gjatë

procesit të edukimit të fëmijëve.Sigurisht që këto zgjidhje problemeve kanë të mirat e

tyre për secilën nga palët,por që të formohet ky lloj parneriteti ,i cili nuk ëshë i lehtë për

të arritur,është e rëndësishme të merren në konsideratë një sërë cështjesh për ta bërë këtë

lloj bashkëpunimi të funksionojë.Një nga cështjet më të rëndësishme është ajo e

komunikit.Një komunikim i vërtetë familje-shkollë do të thotë ndarje të informacionit

dhe përdorimi të tij për të punuar me nxënësin.Në se vetëm njëra palë jep informacion,nuk

mund të arrihen rezultatet e dëshiruara.Shkëmbimi i informacionit dhe planifikimi i

roleve të të dyja palëve e bën marrëdhënien më të mirë .

Sipas Christenson ,Palan, pengesë për bashkëpunim shkollë familje janë barrierat

,ndërkohë që mund të minimizohen në së të dyja palët.Si shkolla ,ashtu dhe familja,duhet

domosdoshmërisht të marrin në konsideratë dhe vlersojnë vështirësitë e paleës tjetër.Në

punimin e tyre renditen disa vështirësi me të cilat mund të përballen prindërit sic janë

:burimet financier të limituara,eksperiencat e mëparshmë negative me

shkollimin,diferencat linguistike dhe kulturore,apo dhe përshtypjen se shkolla nuk i

përgjigjet nevojave të tyre.Por edhe nga ana e mësuesve nuk mungojnë vështirësit për tu

kapërcyer,sic mund të jenë : mungesa e burimeve për ti bërë prindërit të

arritshëm,steriotip që mbajnë vetë mësuesit në lidhje me llojet e ndryshme të familjeve

dhe kulturave nga ata vijnë dhe shpesh ,përqendrimi tek problem e jo tek zgjidhja si dhe

shmangia e konfliktimit për shkak të frikës.Gjithashtu keqkuptimet midis palëve ndodhin

kur secila nuk ndërvepron ,por vepron e izoluar.30

Christenons dhe koleget e saj (2009) besojnë se stadet e zhvillimit të fëmijës gjithashtu

,u përbëjnë një cështje e cila ndikon në mosfunksionimin e bashkëpunimit.Me rritjen në


partnerships

33

moshë të fëmijës rriten edhe përgjegjsitë ë tij si nxënës ,kështu që dhe lloji i

bashkëpunimit ndryshon gjatë viteve të shkollimit të fëmijës.Megjithëse niveli i

bashkëpunimit midis familjes dhe shkollës fillon të bjerë në klasat 6-9,nxënësi prapë

duhet të përfitojë nga mbështetja shkollë-familje.Familjet dhe mësuesit duhet të punojnë

së bashku që të vendosin qëllimet dhe pritëshmërit dhe të japin mbështetjen për të cilën

nxënësit kanë nevojë.

6.3 Përfshirja e prindërve në edukimin e fëmijëve

Prindërit luajnë rolin primar në zhvillimin e fëmijëve në sjelljet,reagimet ,qëndrimet e

fëmijeve në raport me vetën dhe të tjerët.

Me zhvillim kuptojmë ndryshimet në karaktistikat fizike,kongnitive,sociale,emocionale

.Në keto sfera të zhvillimeve rolë të rendesishem luajnë prindërit në raport me fëmijën

,në qasjen me fëmijët,bashkëpunimi ,kujdesin,interesimin,nxitjen e fëmijës për të qenë

aktiv,kreativ,komunikues,tolerant,bashkëbisedues etj.

Sjellja dhe reagimi i prindërve ndikon në pjesën e zhvillimit emocional,social ,moral

,kongnitiv të fëmijët,duke e kuptuar këtë si shembull dashuria,tolerance,bashkëpunimi

,mirkuptimi,komunikimi me fëmijët kanë një efekt shumë të mirë për sjelljen e fëmijëve

si dhe kritika,agresiviteti,reagimi emocional,komunikimi jo i përshtatshëm kanë efekte

negative në sjelljet e fëmijës.31

Si mjedis i parë social dhe edukativ është familja e cila paraqët segmentin e rëndësishëm

në procesin e njohjes dhe zbulimit të botës së jashtme.Prindërit si edukator do të kenë

mundësi të njihen me mënyrat e sjelljeve të fëmijës pse pikërisht fëmija sillet në këtë

mënyrë,sa shpesh reagon në qfarë situate reagon,cili është qëllimi i tij,sa është i

përshtatshëm në raport me të tjerët,qfarë lloj metodash do te aplikojë në krahas zhvillimit

të ndryshimeve psiko-fizike.Për të qenë të lumtur ,fëmijët duhet të arrijnë një përshtatje

të mirë personale sikuse edhe sociale.Në një kulturë ku jeta shoqërore po bëhet gjithnjë e

më komplekse,personaliteti është i rëndësishëm.

Është e rëndësishme sepse kjo varet shumë më tepër nga ajo që fëmijët mësojnë prej

tyre.Si karaktestika positive që mund të ndikojnë në të ardhmen e fëmijës janë : aftësia

për të krijuar marrëdheniët me njërzit ,aftësia për të mësuar ,për t’u përshtatur ,aftësia për

t’u përqendruar ,aftësia për të qenë krijues,i vendosur,tolerant,ambicioz ,të gjitha këto do

31 Epstein, J.L(2001): School/family/community partnerships, caring for the children we share

34

ta ndihmojnë fëmijën për një të ardhme me vlera .Lidhur me zhvillimin e fëmijës ,sjelljet

e tyre,edukimi rol të rendësishëm kanë llojet e prindërimit.Mund të themi shembull tek

prindi agresiv mundësia për bashkëpunim me fëmijët është i vështirë, niveli i socializimit

tek fëmijët është i ulët,pjesa emocionale fëmija është i ndjeshëm,reargues ,i mbyllur në

vetvete.

Prindërit agresiv siç thuhet nga (Bidulph ,2006) nxjerrin ose fëmijët të trembur e

frikacakë ,ose fëmijët rebel e të pa shtruar ose të dyja bashkë.

Prindërit pasiv për të cilët mungon bashkëpunimi me fëmijët ,kreativiteti,angazhimi

,komunikimi,duke u dorëzuar pranë familjes së tij,fëmija nuk sillet konform

rregullave,kur fëmija bashkëpunon me prindin ndihet se kjo ndikon pozitivisht tek fëmijet

në sferën e tij emocionale ,sociale si dhe duke ndikuar pozitivisht në performancën

mësimore.

Prindi kërkues është lloj I prindit që sipas psikologut Biddulph janë të qartë

,të vendosur të sigurt të qetë dhe kjo qasje ,sjellje reflekton pozitivisht në

personalitetin e fëmijës.Dihet se fëmija përjeton emocione të ndryshme

gëzimi ,pikëllimi I disponuar ,I shqetesuar të gjitha këto janë normale ,Por

nëse fëmija jeton në një midis të qetë,të rregulluar ,të cilat përveç nevojave

fiziologjike do të jenë të kënaqura edhe nevojat e saj emocionale për

simpati,ngrohtësi ,dashuri prindërore.Nese mjedisi në të cilën jeton nuk gjen

knaqësi e nevojave të cekura më lartë fëmija me sjelljen e vet do të tregojë

se nuk ndihet mirë duke shfaqur agresivitet ,problemet emocionale

,probleme në sjellje ,vështërsi në procesin mësimor etj.

Angazhimi ,puna dhe përkushtimi I prindërve në këto mënyra positive ndikojnë në të

ardhmen e fëmijës,ku duhet të inkuadrohehet ne një shoqëri më të gjërë ku fëmijët do t’u

shërbejnë me besim të thell,të sigurt ,të fuqishëm në aftësit e veta si dhe duke ndikkuar

në formimin e një personaliteti të shëndoshë.32

32 Epstein, J.L(2001): School/family/community partnerships, caring for the children we share

35

6.4 Marrëdhënia mësues prind

Mësuesit e kuptojnë se celsi për zhbllokimin e potencialit të nxënësve është duke zhvilluar

marrëdhenie positive dhe të espektushme me nxënësit e tyre duke filluar në ditën e parë

të vitit shkollor.Është thelbesore që mësuesit të fitojnë besimin e nxënësve ne fillim të

vitit.Në një klasë e ndertuar me besim dhe respect të ndërsjelltë është një klasë e lulëzuar

plot me mundësi active dhe të angazhimit të të nxënit.Disa mësues janë më të natyrshme

në ndertimin dhe mbajtjen e marrëdhënive positive me nxënësit e tyre sesa të

tjerët.Nxënësit gjithmonë përgjigjen pozitivisht kur një mësues është entuziast dhe i

pasionuar për mësimet që po mësojnë.Kur një mësues prezanton përmbajtje të re me

entuziazëm,studentët do të marrin atë që duhet .Ata do të marrin po aq të ngazëllyer sa

mësuesi .33

Nëse mësuesi është pozitiv ,studentët në përgjithësi do të jenë pozitivë.Mësimi duhet të

jetë argëtues dhe emocionues.Askush nuk dëshiron të kalojë kohë në një klasë ku ligjërimi

dhe marrja e notave janë normat dhe nuk ka asnjë zhvillim tjetër.Nxënësve u pëlqejnë

mësimet krijuse,që kapin vëmendjen e tyre dhe u lejojnë atyre të marrin atë që duhet në

procesin e të mësuarit.Marrëdhënia e mësimdhënënsve është shume e rëndësishme për

nxënësit.Fëmijët qendrojnë prej 5 deri në 7 orë në ditë më mësuesit për gati 9 muaj.Të

gjithë ne kemi kaluar shkollimin ,dhe neve të gjithvë na ka ndodhur të kemi mësues të

preferuar.

Një marrdhënie positive midis nxënësit dhe mësuesit është e vështirë të përcaktohet,por

mund të gjendet edhe për të dy individet në të dyja anët.Cilësitë për një marrëdhënie

positive mund të ndryshojnë për të vendosur një përvojë mësimore të afërt dhe t’i ftoj

nxënësit të mësojnë.Një mësues dhe nxënës që kanë cilësit e komunikimit të mirë

,respektin në klasë dhe tregojnë interes në mësimdhënie nga pikëpamja e mësuesit dhe

nxënësit di të krijojë nje marrëdhenie positive në klasë.

Fëmijët kan strategji të ndryshme për të mësuar dhe për të arritur qëllimet e tyre.Disa

nxënës në klasë do ta kuptojnë dhe mësojnë shpejtë mësimin ,por në të njejtën kohë do të

jenë ata që duhet të degjojnë disa herë mësuesin duke përdorur teknika të ndryshme për

nxënësit që nuk janë në gjendje të kuptojnë mënjëher mësimin.Nga na tjetër,ka nga ata

nxënës që e përdorin shkollën si argëtim.Mësimdhënia pastaj bëhet e vështirë,vecanarisht

33 Deslandes, R., Bertrand, R(2004): Motivation of parent involvement in secondary level schooling

36

nëse nuk ka komunikim të duhur .Megjithatë,mësuesit,duke krijuar një marrëdhenie

pozitive me nxënësit e tyre shembullorë ata do te arrijnë shumë.

Komunikimi midis nxënësit dhe mësuesit shërben sin je lidhje midis të dyjave ,gjë që

siguron një atmosferë më të mirë për një mjedis në klasë.Sigurisht që një mësues nuk do

të mund të kuptojë cdo problem për cdo fëmijë në klasëën e tij,por do të marrë

informacione të mjaftushme pë rata nxënës që po luftojnë me detyra specifike .Sa më

shumë që mësuesi te komunikon me fëmijet ,aq më shumë ka gjasa që ata të jenë ne

gjendje të ndihmojnë nxënësit të mësojnë në një nivel të lartë dhe të arrijnë shpejtë.Ata

mësues që tregojnë respekt ndaj nxënësve të tye,automatikisht fitojnë favorin duke pasur

nxënës aktivë në klasën e tyre.Mësuesi që nuk sillet si duhet ose ofendon nxënësit në

klasë nuk do ti këtë ato cëlësi qe ka mësuesi i lartëpermendur.

Mësimdhënësit që janë ne klasë cdo ditë ,ata kanë parë nxënës të cilët duan ta shkatrojnë

orën sepse ora ju duket e mërzitshme etj. Mësimdhënësit e kuptojnë këtë sjellje dhe nuk

lejojnë që kjo sjellje të vazhdojë në klasë.Megjithëse e kuptojmë se mësimi nuk mund të

detyrohet.Mësimi bëhet një process për një individ ku ai ose ajo ndihet kënaqur me të

mësuarit nese është në klasë ose në shtëpi .Nxënësit në klasat fillore ndjejnë dëshiren për

të folur për problemet e tyre ,frikën ,ose madje tregojnë njohuritë e tyre,por ne të njëjten

kohë duan të degjohen nga mësuesit.

Është gjithashtu e rëndësishme që një mësues të jetë i drejtë dhe i qëndrushëm kur meret

me nxënësit .Respekti mes mësimdhënësit dhe nxënësit duhet të jetë nga të dy anët sepse

një mësues jep shumë për nxënësin.

6.5 Bashkëpunimi mësues prind

Bashkëpunimi mësues prindër është shumë i rëndësishëm për mirëqenien e fëmijës e për

një process të sukseshem mësimor .Sipas punonjësve social,prindërit duhet ta kuptojnë

që përgjegjesia për fëmijet qëndron në punën e përbashkët të prindit me mësuesin.

Komunikimi prind-mësues sipas tyre duhet të përfshijë ftesat e mësuesve ,raportet

ditore,javore ose mujore,takimet me prindër ,konferencat e prindërve ,sesionet prindërore

etj.34

34 Caroll, J., B(2003): A model for school learning, teacher record College

37

Edhe mënyra se si mësuesit e shohin rolin e tyre në shkollë do të ndikojë në marrëdhenien

e tyrë me prindërit.“Mënyra se si do të nderveprojnë mësuesit me prindër e anasjelltas,do

të bazohet mbi besimet që mësuesit prindërit kanë rreth rolit të tyre.”

Lidhja e fëmijës më prindin e forcon mirëqenien e tij.Të gjithë prindërit duhet ta shohin

vetën në rolin e mësuesit dhe nxit të nxënit e fëmijës.Lexoni libra pastaj i bashkëbisedoni

ato më fëmijët e tuaj,mësoni vjersha në gjuhën amtare ,tregime ,në këngë dhe përralla i

tregoni për farefisin për vendlindjen dhe përgjërat që kanë ndodhur në të kaluarën.Në këtë

mënyrë ata mësohen për të degjuar dhe kuptuar me vemendje.Aty ku organizohet mësimi

plotësues në gjuhën shqipe dërgoni në shkollë,prindër të cilët me profesionalizmin e tyre

e ndihmojnë shkollën me organizimin e orëve të hapura në fusha të ndryshme .Bisedoni

për ndodhit e ditës,hobitë dhe për shokët e fëmijës.

Për nje ecuri të mirë të këtij procesi duhet që mësuesi dhe prindërit të kenë lidhje

thellësisht objective dhe organike,lidhje e cila rrit cilësinë e të mësuarit të nxënësit. Kur

prindërit janë aktiv në problemet e shkollës,ata janë të hapur në

kërkesat,vërejttjet,pakënaqësitë që mund të kenë ndaj mësimdhënësit. Sqarimi i prindërve

për probleme të ndryshme që ata kanë shqetësim,kerkon kohë ,durim dhe njohuri të mira

për bashkëpunim.Prindërit duhet të shohin sinqeritet nga drejtusit dhe stafi i mësuesve,si

dhe siguri e qëtësi brenda dhe rreth shkollës për të kuptuar rëndësin e misionit të

shkollës.Sigurisht që për mësuesin puna me prindër nuk është e thjesht. Ai duhet të

respektoje rolin e prindit,të inkurajojë pjësmarrjen e tyre në shkollë.Qëllimi i parë dhe i

vetmi i prindërve dhe mësuesve është jo të mendojë për të ardhmen e tyre ,po t’i bëjnë

ata të aftë të ndertojnë të ardhmen e tyre.35

Marrdhëniet mësues-prindër duhet të jetë të hapura dhe shërbejnë për të realizuar një

bashkëpunim konstruktiv.Në këtë mes shumë i rendësishem është respekti dhe ndihma e

ndërsjellët.Mësuesit në diasporë ndjekin bashkarisht qëllimet pedagogjike dhe bazë për

këtë kan kurrikunën MASH-it.Përkrahja individuale dhe sociale e nxënësve që ndjekin

mësime plotësuese në këto shkolla është me rendësi parësore.Mësimdhënësit tanë

zhvillojnë një mësim, i cili është i lidhur me aktualitetin dhe i drejtuar nga suksesi. Një

rëndësi e vecantë i kushtohet kreativiteti dhe organizimit të aktiviteteve të lira.Në këto

shkolla bëhet integrimi i të gjithë fëmmijëve pa marrë parasysh prejardhjen e tyre,statusin

religjionin ,aftësitë e tyre individuale dhe gjendjen e tyre gjuhësore.


38

Në procesin e vlërsimit marrin pjesë jo vetëm mësuesit e nxënësit ,por edhe

prindërit.Mësuesit vazhdimisht vëzhgojnë rritjen e nxënësve dhe mësimnxënësit e

tyre.Vlerësimi i vazhdushëm u jep mundësi mësuesve të bisedojnë më nxënësit e tyre për

punë cdo ditë dhe ta përdorin këtë informacion si bazë për të përmirsuar punën .Mësuesi

diskuton idetë e përfituara nga procesi i vlerësimit me nxënësit e tij në mënyrë që nxënësit

të mund të shohin përparimin që ata bëjnë dhe në mënyrë realiste të dinë si po ecin .

Përfshirja e prindërve në vlersim nënkupton të shtrihet më tej se sa marrja e një fletushke

raportimi,pra ata duhet të shikojnë shembujt aktualë të punës së fëmijës për një periudhë

kohë të caktuat.Prindërit krijojnë një pamje me të plotë të ecurisë së fëmijës së tyre .36


39

7 PËRFUNDIMI

Në punimin me temën ‘’Partneriteti institucion shkollë-familje’’ u synua që të theksohet rëndësia

të cilën e ka ndërlidhja në mes të shkollës dhe familjes në edukimin e fëmijëve.

Nga hulumtimet e bëra mund të vijmë në përfundim që krijimi i partneriteteve në mes të familjes

dhe shkollës është i rëndësishëm, bazuar në informacionet e mbledhura është arritur në përfundim

se partneritetet krijohen në bazë të parimeve të ndryshme dhe mbi bazën e këtye parimeve

funksionojnë shkollat, familjet dhe i gjithë komuniteti.

Në lidhje me menaxhimin e shkollës dhe partneritetin me prindërit u arrit në përfundim që hartimi

i politikave të ndryshme arsimore rajonale dhe lokale ndikon pozitivisht në menaxhimin më të

suksesshëm të shkollës dhe fëmijëve.

Në bazë të hulumtimeve të shumta mund të themi që ka metoda të shumëta të cilat mund t’i

përdorin mësimdhënësit dhe edukatorët për të zhvilluar procesin mësimor, disa nga këto metoda

janë metoda e shpjegimit, metoda bashkëbiseduese-dialogu, e demonstrimit etj.

Gjithashtu në bazë të hulumtimeve është gjetur se ekzistojnë teori të shumëta të cilat shpjegojnë

mënyrat se si mund të rritet bashkëpunimi në mes të familjes dhe shkollës.

40

LITERATURA

1. Zuna, Deva, Aferdita: Partneriteti shkollë-familje-komunitet

2. Canter, A:Parents and teachers-Strategies for working together

3. Coleman, J: Parent, student and teacher collaborations the power of three

4. Kraja, M: Pedagogji e zbatuar

5. Epstein J,L: School, family and community partnerships: Preparing educators and

improving schools

6. Epstein, J.L: School/family/community partnerships, caring for the children we share

7. Dunst, C. J., Johanson, C., Rounds, T., Trivette, C.M., & Hamby, D: Characteristics of

parentprofessional partnerships

8. Sheldon, S., Epstein J,L:Involvement counts, family and community partnerships and

mathemathics achievements, Journal of educational research

9. Epstein, J.L: Parents, reactions to teacher practices of parent involvement, Elementary

school Journal

10. Deslandes, R., Bertrand, R: Motivation of parent involvement in secondary level

schooling

11. Miller, I., Keithner G, I., Bishop, D.S & Epstein, N. B: The McMASTER approach to

families: theory, assesment, treatment and research. Journal of family therapy.

12. Epstain, J.L: School and family communication partnership. Caring about children

13. Cuba, P, Bux, J:Positively involving parents in their’s children education

14. Mannathoko, M: Barriers for parental involvement in primary school

15. Adelman, H., Taylor,L.:Fostering school, family and community involvement

16. Caroll, J., B: A model for school learning, teacher record College

17. UNESCO (2005): School Management

18. UNESCO (2014): Education Strategy

19. Kodi i etikës së mësuesit në arsimimin parauniversitar publik dhe privat

20. Dispozitat normative (2013): Për sistemin parauniversitar

21. Zenelaj, B., Llugaxhiu, Nakije., Gallapeni, Myrvete: Metodat e bashkëpunimit shkollë-

familje-komunitet

punim diplome - edukimi.uni-gjk.org ahmetxhekaj.pdf · 4 falËnderime rruga drejt përfundimit të...

Documents