สรปรายวชา รศ.711 ระเบยบวธวจยทางรฐประศาสนศาสตร

2011

8/19/2011

-1-

สรปรายวชา รศ.711 ระเบยบวธวจยทางรฐประศาสนศาสตร Research Method in Public Administration

สวนของ รศ.ดร. สวลลย เป� ยมปต

ความหมายและลกษณะท8วไปของการวจย

การวจย (Research) คอ การนาวธการเชงวทยาศาสตรมาประยกตใช เพ#อตอบคาถามเก#ยวกบเร#องท#

ตองการศกษาแสวงหาความร โดยท#วธการเชงวทยาศาสตร (scientific method) เปนกระบวนการตามแนวทางท#กาหนดเพ#อรวบรวมขอมลขาวสารในการท#จะตอบคาถามท#ทาการตรวจสอบอย เพ#อใหไดคาตอบท#ถกตองเช#อถอได และมความคลาดเคล#อนนอยท#สด

สาเหตสาคญของการทาวจยเก�ยวกบปญหาทางสงคม ไดแก

1. นกวจยหรอนกวชาการตองการเพ#มพนความรในสาขาวชาน2น ๆ หรอตองการทดสอบทฤษฎท#มอย วาถกตองหรอไม ควรมการเปล#ยนแปลงหรอไม เน#องจากมหลกฐานใหม ๆ เกดข2น หรอตองการเปล#ยนแปลงแนวคดหรอทฤษฎทางสงคมบางประการ 2. การวจยท#องคกรหรอหนวยงานตองการ ซ# งเปนการวจยเชงประยกตหรอเปน action research คอการวจยท#นาไปสการกาหนดนโยบาย หรอการวจยเก#ยวกบปญหาสงคม เชน ปญหาอาชญากรรม ปญหาสาธารณสข ปญหาส#งแวดลอม เปนตน

ทฤษฎ (Theory) คอการอธบายความสมพนธและแสดงหลกฐานท#ปรากฏตอเหตการณใด ๆ ท#นกวจย

ตองการศกษา ซ# งการอธบายความสมพนธน2นจะตองประกอบดวยขอความท#แสดงความสมพนธ หรอเหตผลของความสมพนธระหวางปจจยตาง ๆ หรอตวแปร (Variables) ความเหนท#เสนอตามทฤษฎน2นเปนขอความท#สามารถตรวจสอบได โดยใชวธการศกษาวจยน#นเอง ซ# งการสรางทฤษฎ (Theory development) ทาได 2 ทาง ไดแก 1. การอธบายเชงเหตและผลเพ8อการสรป (deduction) เปนกระบวนการท#ใชการอธบายในขอบเขตท#กวาง แลวนามาจดลาดบในสวนท#ยอย ๆ ลงไป ดงน2

Theory Hypothesis Data collection Findings

Revision of theory Hypothesis confirmed or rejected

จากทฤษฎเดม นาไปต�งเปนสมมตฐาน แลวดาเนนการเกบรวบรวมขอมล สรปผลขอมล นามาทบทวนตดสวนท%ไมเก%ยวของท�งไป จากน�นนาไปแกไขปรบปรงทฤษฎใหม

-2-

2. การอธบายเชงเหตและผลเพ8อการอนมาน (induction) เปนกระบวนการท#กลบกนกบ deduction คอเปนการศกษาเหตผลในการกาหนดขอเสนอท#วไป จากการศกษาสวนยอยท#เฉพาะเจาะจง เพ#อนาไปสการสรปถงทฤษฎหลก ดงน2

Theory Hypothesis Research Design Devise measure of concepts

Select research subject/ respondents Select research site

Administer research instruments/ collect data Process data Analyse data

Write up findings/ conclusions Findings/ conclusions

โดยสรปการสรางทฤษฎทาได 2 ทาง ไดแก

Deduction = Theory Observations/ findings

Induction = Observations/ findings Theory

ประโยชนของทฤษฎ มดงตอไปน2 1. ชวยใหนกวจยไดเหนความสมพนธระหวางแนวความคดตาง ๆ ไดอยางละเอยดมากย#งข2น 2. ชวยใหนกวจยมทศทางของการวจยไดอยางเหมาะสม 3. เปนพ2นฐานของความรท#จะใหนกวจยไดทาการทดสอบความเท#ยงตรงของทฤษฎย#งข2นไปอก 4. มประโยชนตอการอธบายผลของการวจย เม#อไดทาการเสรจแลว เพ#อชวยใหผลของการวจยมราย

ละเอยดและนาความเช#อถอไดจากขอเทจจรงท#ไดจากการวจย

สมมตฐาน (Hypothesis) คอขอความท#แสดงความสมพนธของตวแปร ในลกษณะท#แสดงใหเหนวา

ความสมพนธน2นสามารถทดสอบได

การต6งสมมตฐาน คอการอธบายปรากฏการณท#ตองการจะยนยนวาเปนความจรง และสมมตฐานน2นสามารถพสจนได นอกจากน2นถาพบวาบกพรองกสามารถเปล#ยนสมมตฐานได ซ# งการตUงสมมตฐานทางงานวจย ม 2 ลกษณะไดแก แบบมทศทาง (Directional Hypothesis) เชน การศกษามความสมพนธกบฐานะทางเศรษฐกจเชงบวก และแบบไมแสดงทศทาง (Non-directional Hypothesis) เชน การศกษามความสมพนธกบฐานะทางเศรษฐกจ ประโยชนของสมมตฐาน มดงตอไปน2 1. ทาใหนกวจยตระหนกถงขอมลท#สาคญวาจะเกบรวบรวมอยางไร สมมตฐานเปรยบเสมอนเคร#องช2นาทาง วาจะตองเกบขอมลอยางไร ช2 ใหเหนวานกวจยจะไดทราบการคนควาขอมล 2. ทาใหนกวจยสามารถวางแผนรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล โดยมจดหมายท#แนนอน 3. ทาใหนกวจยไดรจกการเช#อมโยงกบทฤษฎ โดยจะเหนวาสมมตฐานบางประเภทไดมาจากการอปนยจาก ทฤษฎ เม#อสมมตฐานพสจนวาถกตองจะเปนการยนยน และเคร#องมอตาง ๆ จะไดกลายเปนทฤษฎตอไป 4. ทาใหนกวจยไดใชเปนเคร#องมอทางวชาการ โดยตองมการจากดขอบเขตไว เม#อสมมตฐานหน#ง ๆ ซ# ง

-3-

นกวจยไดยนยนความถกตองแลว จะเปนการเพ#มพนความรมากข2น จนอาจพฒนาเปนทฤษฎใหมได

ตวแปร (Variables) เปนคณสมบตอยางหน#งของส#งตาง ๆ ท#มความผนแปรได กรณศกษาอาจจะเปนคน

หรอส#งของ เชน ครวเรอน เมอง องคกร โรงเรยน หรอประเทศ ถาคณสมบตไมมความผนแปรเราเรยกวา คาคงท8

(Constant) เชน โรงงานแหงหน#งมอตราสวนพนกงานท#เปนผจดการชายและหญงเทาน2น คาคงท#เปนคณสมบตท#

ไมมความผนแปรและไมใชตวแปร ซ# งในงานวจยทางสงคมศาสตร นกวจยมกจะไมสนใจคาคงท# เน#องจากการวจยเปนกระบวนการท#มระบบในการเกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลอยางมเหตผลเชงวทยาศาสตร ในการวจยจงตองมตวแปรอสระและตวแปรตาม กลาวคอคาของตวแปรอสระมสวนกาหนดคาของตวแปรตาม หรออกนยหน#งกคอ คาของตวแปรตามผนแปรตามคาของตวแปรอสระ

โดยปกตตวแปรทางดานสงคมศาสตรมอย 6 ประเภท ไดแก 1. ตวแปรอสระหรอตวแปรเหต (independent variable) เปนตวแปรท#เกดข2นกอน แลวทาใหพฤตกรรมของมนษยเปล#ยนไป หรอผนแปรไป เชน ถาเรากลาววาถาเดกวยรนไมไดรบความอบอนจากพอแมเพยงพอ กอาจจะทาใหเดกวยรนไปคบเพ#อนเกเร ในท#น2หมายความวา การอบรมจากพอแมเปนตวแปรเหตหรอตวแปรอสระท#ทาใหเดกวยรนตองไปคบเพ#อนเกเร 2. ตวแปรไมอสระหรอตวแปรตาม (dependent variable) เปนตวแปรท#เกดข2นภายหลงหรอเปนพฤตกรรม ของมนษยท#ไดรบผลกระทบจากตวแปรอสระ จากตวอยางขางตน ตวแปรตามกคอการคบเพ#อนเกเรน#นเอง อน# งการวจยทางดานสงคมศาสตรในบางคร2 งไมสามารถท#จะแยกเหตและผลไดอยางชดเจน พฤตกรรมของมนษยท#เกดข2นจะเปนลกษณะของความสมพนธระหวางกน ยากท#จะกลาวไดวาอะไรเกดข2นกอนและหลง 3. ตวแปรแทรก (intervening variable) เปนตวแปรท#แทรกอยระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม ถาใหตวแปร Z เปนตวแปรแทรกระหวางความสมพนธของตวแปรอสระ X และตวแปรตาม Y วธการหาตวแปรแทรกทาไดโดยดความสมพนธของ X กบ Z, Z กบ Y และ X กบ Y ซ# งถาให Z คงท#หรอแยกกลมพจารณาแลว ถาความสมพนธระหวาง X กบ Y ลดลง แสดงวา Z เปนตวแปรแทรก เชน ครวเรอนท#ยายถ#นไปทางานตางจงหวด (X) มบตรนอย (Y) แตเม#อนาเอาทศนคตตอการคมกาเนดมาเปนตวควบคม (Z) แลวปรากฏวา Z ไดกลายเปนตวแปรแทรก เน#องจากมทศนคตตอการคมกาเนดอยางด ทาใหครวเรอนท#ยายถ#นไปทางานตางจงหวดมบตรนอย 4. ตวแปรภายนอก (extraneous variable) เปนตวแปรอ#นท#เกดข2น ทาใหตวแปรอสระและตวแปรตามมความสมพนธทางสถต แตความจรงแลวความสมพนธข2นอยกบตวแปรตวน2น วธการวเคราะหตองควบคมตวแปร Z ไว แลวดความเปล#ยนแปลงท#เกดข2นระหวาง X กบ Y ซ# งตามความเปนจรงน2นเกดจาก Z ท#ทาให X และ Y มความสมพนธกน เชน นกเรยนท#เรยนจรยธรรมจะมความกตญ[ตอบดามารดามากกวานกเรยนท#ไมไดเรยนจรยธรรม แตความเปนจรงแลวการอบรมเล2ยงดอยางดจากบดามารดา มผลตอความสนใจของนกเรยนในการเรยนจรยธรรม และการอบรมเล2ยงดอยางดจากบดามารดา กมผลตอการแสดงความกตญ[ตอบดามารดาดวย 5. ตวแปรกด (suppressing variable) เปนตวแปรท#เกอบจะไมไดรบความสนใจเอาเปนตวควบคม เพราะโดยท#วไปนกวจยมกจะสรปจากความสมพนธระหวางตวแปรวาไมพบความสมพนธ แตความเปนจรงตวแปรท#นามาควบคมเปนตวแปรกด และถอวาเปนตวแปรท#สามารถอธบายตวแปรอสระและตวแปรตามไดชดเจนย#งข2น วธ

-4-

การวเคราะหตองเอาตวแปรท#คดวาเปนตวแปรกดนามาเปนตวควบคม และดความสมพนธท#เกดข2นระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม เชน ความพอใจในเพศของบตร เม#อนามาวจยกบกลมอาย อาชพ จะไมพบวามความสมพนธ แตถานาเอาคานยมของความตองการบตรเพศใดในแตละภาค จะพบวามความสมพนธคอ ชนบทภาคอสานนยมบตรชายมากกวาบตรหญง สวนชนบทภาคเหนอนยมมบตรหญงมากกวาบตรชาย เปนตน 6. ตวแปรบดเบอน (distorting variable) เกดข2นเม#อนกวจยพบวาความสมพนธระหวางตวแปรไมเปนไปตามทศทางท#คาดไวตามสมมตฐาน การดวนสรปขอมลจงยงไมถกตอง ตองนาตวแปรอ#นมาควบคม และพบวาหลงจากควบคมแลวมความสมพนธตามคาดไว ตวแปรท#นามาน2นเปนตวแปรบดเบอน เชน พบวามลกษณะท#ตรงขาม คอผใชสมองมกจะใชเหตผลในการเล2ยงดบตรนอยกวาใชอานาจ ซ# งตามสมมตฐานน2นควรจะใชเหตผลมากกวาการใชอานาจ แตเม#อนาตวแปรท# 3 คอ การศกษาของบดามารดามาควบคม ปรากฏวาเปนไปตามสมมตฐานท#ต2งไว ประโยชนของตวแปร มดงตอไปน2 1. ตวแปรเปนสวนประกอบหน#งของทฤษฎ ซ# งทฤษฎและตวแปรจะทาใหนกวจยไดเขาใจสถานการณและปรากฏการณตาง ๆ ดข2น 2. ตวแปรมประโยชนในการนาไปต2งเปนสมมตฐานตอไป 3. ตวแปรชวยทาใหนกวจยทราบลกษณะและประเภทของตวแปรเพ#อท#จะนาไปศกษาวจยและเกบรวบรวมขอมล และเพ#อนาไปวเคราะหอยางเหมาะสม 4. ตวแปรมประโยชนท#สามารถจะนาไปวด และสามารถหาขอมลมาสนบสนนได

แนวปฏบตเพ8อดาเนนการวจย ประกอบดวย

1. การนยามแนวความคด เปนการจากดความหมายของแนวความคดในลกษณะท#สามารถศกษาหรอหา

ขอเทจจรงไดหรอสามารถวดได นกวจยตองเลอกเอาแนวความคดท#ตนเหนวามความสาคญ และมความหมายสอดคลองกบเร#องท#ตนเองจะวจยมากท#สด มฉะน2นจะประสบปญหาท#ไมทราบแนวทางในการศกษา การรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล

2. การนยามตวแปร หลงจากมการต2งสมมตฐานแลว ตวแปรตาง ๆ ของแตละสมมตฐานกตองมการให

คานยามตวแปร เพ#อท#จะสามารถนาไปวดไดจรงจากแหลงท#จะวจย การใหคานยามน2กเพ#อท#จะสามารถนาตวแปรน2นไปทดสอบ หรอวดจากสถานท#หรอสถานการณท#จะวจยได นกวจยจะตองมตวแปรตาง ๆ และเขาใจคณสมบตของตวแปรเหลาน2น ซ# งตวแปรตาง ๆ สามารถวดไดหลายแบบ แลวแตวานกวจยจะใชวดอยางไรบาง เชน ระดบการศกษา อาจจะนยามวาหมายถง ระดบการศกษาสง ปานกลาง และต#า หรออาจจะกลาวถงระดบการศกษาในลกษณะ ป.1-ป.4, ป.5-ป.6 และอ#น ๆ จงข2นอยกบมาตราสวนในการวด

3. ขอตกลงเบUองตน การมขอตกลงเบ2องตนกเพ#อเปนการสมมตสถานการณตาง ๆ เพ#อใหเปนไปตาม

แนวคดและทฤษฎในเร#องท#สนใจจะวจย โดยเฉพาะการวจยท#ไมใชการทดลอง หรอไมใชการวจยทางวทยาศาสตรท#สามารถควบคมอณหภมและคณสมบตอ#น ๆ ได ดงน2นการมขอตกลงเบ2องตนจะชวยใหนกวจยมความม#นใจวา ถามการวจยเสรจไปเรยบรอยแลวกตองทาตอเพราะอยในขอบขายของขอตกลงเบ2องตนน2น

-5-

4. ขอบเขตของการวจย นกวจยตองจากดขอบเขตในเร#องของการวจยวามขอบเขตกวางหรอแคบ

เพยงใด สามารถท#จะกลาวท#ว ๆ ไปไดหรอไมหลงจากท#วจยเสรจแลว เปนเสมอนขอจากดของการวจยเพ#อใหผอานและนกวจยตระหนกความรท#จะวจยวามลกษณะขอบเขตอยางไรบาง เชน ถานกวจยศกษาการเปล#ยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของหมบาน นกวจยจะจากดขอบเขตของการวจยในหมบานใดหมบานหน#ง โดยอาจจะมเหตผลท#ตองการศกษาหมบานน2น เปนตน

วตถประสงคของงานวจย มดงน2

ประการแรก เพ#อท#นกวจยสามารถจะทราบและเขาใจลกษณะการวจยประเภทตาง ๆ พอท#จะคานงถงสถานภาพของเร#องท#จะวจย ซ# งขอมลในลกษณะเชนน2ทาใหนกวจยไดทราบแนวในการดาเนนงานเพ#อเตรยมการตอไป ตลอดจนพฒนาแนวความคดและทฤษฎตาง ๆ ดวยเพ#อใชในงานวจย ประการท�สอง เพ#อท#จะใหนกวจยมแนวทางในการออกแบบการวจยไดอยางเหมาะสม ซ# งจะทาใหการวจยดาเนนการไปไดดวยด

ประเภทของงานวจย

ประเภทของงานวจยมหลกเกณฑในการแบงประเภทของงานวจยอยหลายประเภทดงน2

1. งานวจยจาแนกตามเหตผลของการหาความร เพ#อนามาเปนแนวความคด ทฤษฎ หรอนาไปใช

ประโยชนตอไป แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก 1.1 การวจยพUนฐาน (basic research) เปนการวจยท#มงหาขอเทจจรงเก#ยวกบปรากฏการณท#จะวจย เพ#อนาไปใชในการสรางแนวความคดและทฤษฎใหม ๆ บางคร2 งเรยกวา การวจยเชงทฤษฎ (theoritical research) ซ# งเปนประโยชนตอการเพ#มพนความรทางวชาการ แตตองนาไปประยกตใชอกคร2 งหน#ง 1.2 การวจยประยกต (applied research) เปนการวจยท#มงหาขอเทจจรงหรอความสมพนธระหวางขอเทจจรงเก#ยกบปรากฏการณท#จะวจย เพ#อนาเอาผลของการวจยหรอการคนพบน2นไปใชประโยชนในชวตจรง เปนการแกไขปญหา การตดสนใจ เพ#อพฒนาโครงการตาง ๆ หรอเพ#อประเมนผลโครงการและวธการตาง ๆ ซ# งเหตผลของการวจยอาจมดงน2 (1) การวจยเพ#อนาไปแกไขปญหาตาง ๆ หรอตองการแกไขปญหาท#มประสทธภาพมากข2นกวาเดม เชน การวจยท#จะสรางขวญและกาลงใจใหแกขาราชการ เพ#อมใหเกดความแตกแยก เม#อไดผลการวจยมาแลวสามารถนาแนวทางแกปญหาน2นไปใชปฏบตจรงไดเลย (2) การวจยเพ#อนาไปตดสนใจ โดยมงท#จะหาแนวทางเลอกหลายแนวทาง เพ#อนาไปใชในการตดสนใจในการพฒนาโครงการตาง ๆ เชน การสงเสรมใหประชาชนวางแผนครอบครว อาจจะวจยเพ#อตองการหาวธหรอแนวทางจงใจใหประชาชนรจกการวางแผนครอบครวไดอยางเหมาะสมและปลอดภย ซ# งการวจยอาจจะไปศกษาหาขอมลตาง ๆ จากประชาชนใหมแนวทางตาง ๆ นาไปสการตดสนใจ เปนตน

-6-

(3) การวจยเชงปฏบตการ โดยมงท#จะนาเอาแบบอยางหรอรปจาลองของการทางานหรอแนวทางทดลองมาใชปฏบตการจรงตามแบบของการทดลองเพ#อนาผลน2นไปใชจรง หรอปรบปรงไปใชจรงในท#สด เชนการวจยรปแบบการทางานของชาวบานในการแกไขปญหาของทองถ#นในหมบานแหงหน#ง เม#อวจยเสรจแลวนาผลไปใชกบหมบานอ#น ๆ ตอไป หรอพยายามแกไขเพ#อสามารถนาไปใชประโยชนได (4) การวจยแบบประเมนผล เปนการประเมนผลโครงการตาง ๆ ท#ไดทาแลววาไดผลอยางใดบาง มทศทางหรอเปาหมายตามความเหมาะสมหรอไม เชน โครงการสรางงานในชนบท เม#อประเมนผลแลวนามาพจารณาวาเหมาะสมท#จะมโครงการตอไปอกหรอไม

2. งานวจยจาแนกตามวตถประสงคของการเสนอขอมล หมายถง การวเคราะหขอมลวามลกษณะ

อยางไร แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก 2.1 การวจยแบบพรรณา (descriptive research) เปนการวจยท#เสนอขอมลในลกษณะท#เก#ยวกบปรากฏการณท#วไป เชน การกระจายหรอความหนาแนนของประชากร การเสนอไมไดมงท#จะวเคราะหหาความสมพนธระหวางขอเทจจรงกบปรากฏการณท#วจย และมไดมงศกษาปจจยและสาเหตหรอผลงานของปรากฏการณน2น ๆ เพยงแตพรรณาหรอบรรยายปรากฏการณหรอความสาคญของปรากฏการณท#เกดข2น เชน การศกษาสถานภาพทางเศรษฐกจของครอบครวยากจนในเขตสลม 2.2 การวจยแบบอธบาย (explainatory research) เปนการวจยท#วเคราะหปรากฏการณตาง ๆ ท#เกดข2น สาเหตหรอปจจยท#กอใหเกดการเปล#ยนแปลง การเสนอขอมลจงมลกษณะของการอธบายความสมพนธระหวางขอเทจจรงและปรากฏการณท#เกดข2น เชน การศกษาสาเหตและผลกระทบท#มผลตอความเปนอยของครอบครวยากจนในเขตสลม

3. งานวจยจาแนกตามวธการเกบรวบรวมขอมล แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก

3.1 การวจยแบบทดลอง (experimental research) เปนการวจยท#มงเนนจากการทดลอง ซ# งการทดลอง หมายถง กระบวนการท#กอใหเกดการเปล#ยนแปลงตาง ๆ โดยมส#งกระตนหรอส#งเราภายใตเง#อนไขตามท#ไดกาหนดไว การวจยแบบน2 จงตองมการวางแผนอยางรอบคอบ โดยมท2งท#ทดลองโดยตรงและลกษณะก8งทดลอง เชน การศกษาการทดลองการมเคร#องชวยในการเรยนภาษาองกฤษของเดก ม.4 โดยจะมหองทดลองท#ครนาวธและเคร#องชวยตาง ๆ เพ#อใหนกเรยนเขาใจภาษาองกฤษดข2นมาทดลอง สวนอกหองเปนหองควบคม ครจะสอนภาษาองกฤษตามหนงสอเรยน หลกจากเสรจการทดลองแลวนาผลการเรยนภาษาองกฤษท2งสองหองมาทดสอบหาความแตกตาง สวนการทดลองท#มลกษณะก8งทดลอง (quasi-experimental research) เปนการวจยบางเร#องท#ไมสามารถท#จะนามาทดลองได เพราะเปนเร#องของจรรยาบรรณและอนตรายท#จะเกดข2น วธน2นกวจยอาจจะสมมตวาส#งตาง ๆ หรอผลท#เกดข2นน2นเสมอนไดรบมาจากการทดลองกนามาศกษาได เชน เดกท#มพฤตกรรมท#กาวราวท#ถกจบขงในทณฑสถานเดก นกวจยอาจจะสนใจการอบรมเล2ยงดหรอการอบรมขดเกลาเดกในครอบครว มผลตอพฤตกรรมของเดกเกเร กนาเอาเดกท#อยในทณฑสถานมาศกษาวธการอบรมเล2ยงดเปรยบเทยบกบเดกนกเรยนตามโรงเรยนตาง ๆ วามผลแตกตางกนอยางไร

-7-

3.2 การวจยแบบไมทดลอง (non-experimental research) เปนวธท#ไมตองมการทดลอง เปนการรวบรวมขอมลจรงโดยไมมการกระตนหรอมส#งเราใหเกดการเปล#ยนแปลง เปนการศกษาวจยเร#องตาง ๆ เชน การวจยเร#องการยายถ#นกบการพฒนาคณภาพชวตของประชากรชนบท เปนตน

4. งานวจยจาแนกตามสถานท8ทาการวจย แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก

4.1 การวจยในสถานท8มการควบคมไดอยางเตมท8 (highly controlled setting) เปนการวจยท#มการกลาวถงสถานท#ทาการวจย มการควบคมไดอยางเตมท# ไมวาจะในหองทดลองหรอสถานท#ทาการทดลอง มกใชในทางวทยาศาสตร สวนทางดานสงคมศาสตรมบางแตควบคมไมไดเตมท#นก เชน การวจยของนกจตวทยา อาจจะศกษาวจยทหารท#อยในสถานท#ฝกอบรมในชวงระยะเวลาหน#งเก#ยวกบการเช#อฟงผบงคบบญชา นกจตวทยาอาจจะมเคร#องมอทดลองท#จะทาใหทหารในหนวยฝกน2นมขวญกาลงใจและมวนยอยางมาก แตในสภาพความเปนจรงทหารไมสามารถฝกอบรมไดตลอดเวลา นกวจยจงไมสามารถท#จะควบคมไดทกอยาง 4.2 การวจยในสถานท8ไมมการควบคม (uncontrolled setting) เปนการวจยศกษาตามสภาวะความเปนจรงในปจจบน หรอตามธรรมชาต ไดแก การสารวจในสนาม (field survey) และการศกษาเฉพาะกรณ ( case

study) เชน การศกษาการเปล#ยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในชมชนชาตพนธสองแหงของจงหวดกาฬสนธ : การศกษาเปรยบเทยบเฉพาะกรณ

5. งานวจยจาแนกตามระดบของการวเคราะห หมายถงวธท#ใชในการวเคราะหวาในระดบใดบาง

แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก 5.1 การวจยระดบจลภาค (micro-analysis) การวจยน2 เนนถงผท#นกวจยเกบขอมลมาวเคราะหอยในระดบจลภาค ซ# งในทางสงคมศาสตรน2น หนวยของการวเคราะหมอยหลายระดบ ต2งแตปจเจกบคคล กลมสงคม องคกร ชมชน และสงคม ถาหนวยของการวเคราะหอยในระดบเลก เชน ปจเจกบคคล หรอกลมสงคม หรอการศกษาหาความสมพนธระหวางลกษณะตาง ๆ ของปจเจกบคคล กจะเปนการวจยระดบจลภาค 5.2 การวจยระดบมหภาค (macro-analysis) การวจยน2 เนนถงหนวยของการวเคราะหขอมลในระดบกวาง ชมชน จงหวด หรอระดบประเทศ อยางไรกตามบางคร2 งการเกบขอมลอาจจะเปนปจเจกบคคล แตวธการวเคราะหอยในระดบกวางเปนมหภาค เชน การศกษาผท#อานไมออกเขยนหนงสอไมไดในประเทศไทย เปนตน

6. งานวจยจาแนกตามผทาการวจย เปนการวจยท#เก#ยวของกบความยงยากในการเตรยมการวจย การ

เกบรวบรวมขอมล และการเขยนรายงาน แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก 6.1 การวจยโดยบคคลคนเดยว (individual research) เปนการทาวจยเพยงคนเดยว โดยมากเปนงานวจยระดบเลก ความรความสามารถในการทาวจยยอมแตกตางกน เชน นกวจยหนาใหม อาจารยมหาวทยาลยผ ซ# งมความรความสามารถ นกศกษาท#ทาวทยานพนธปรญญาโทและปรญญาเอก 6.2 การวจยโดยกลมบคคล (group research) เปนการทาวจยต2งแต 2 คนข2นไป จนถงหนวยงาน สถาบนท#เก#ยวของกบการวจย เชน สถาบนวจยสงคมจฬาลงกรณมหาวทยาลย สถาบนไทยคดศกษามหาวทยาลย ธรรมศาสตร สถาบนวจยและพฒนามหาวทยาลยขอนแกน

-8-

7. งานวจยจาแนกตามประเภทของการหาความร หมายถงผลของงานวจยท#ไดมาซ# งความรน2นม

ลกษณะความลกซ2 งของเน2อหาสาระ ระยะเวลาท#ศกษา วธการศกษา และการวเคราะหขอมลแตกตางกน แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแก 7.1 การวจยเชงปรมาณ (quantitative research) หมายถง การวจยท#มลกษณะมเน2อหาสาระท#เปนปรมาณ ตวเลข และการวเคราะหสถตข2นสง การวจยมกมตวแปรตาง ๆ กาหนดเปนตวแปรอสระและตวแปรตามหลายตว มการพสจนสมมตฐาน และใชวธการสารวจ เชน การวจยเร#อง การยายถ#นระยะส2นกบการพฒนาคณภาพชวตของประชากรชนบทในเขตพ2นท#ยากจนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 7.2 การวจยเชงคณภาพ (qualitative research) หมายถง การวจยท#เนนถงการเกบรวบรวมขอมลในสนามเปนระยะเวลานานในชมชนขนาดเลก หรอการวเคราะหสถตธรรมดา การเขยนรายงานมกจะเขยนในลกษณะเน2อหาสาระเปนเชงพรรณนา เพ#อท#จะขยายความปรากฏการณท#เกดข2นใหละเอยดลกซ2 งย#งข2น เชน การวจยเร#อง การเปล#ยนแปลงทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรมในหมบานอสาน ซ# งเปนโครงการศกษาในหมบานเปนเวลานาน 1 ปเตม

การออกแบบวจย

การออกแบบวจย (research design) หมายถง การกาหนดแผนการ (plan) และกลวธ (strategies)

เพ#อท#จะใหการวจยไดตอบวตถประสงคอยางเท#ยงตรงสมบรณ (validity) อยางเช#อถอได (reliably) อยางแมนยา (accurately) และอยางประหยด (economically) การออกแบบวจยเปนข2นตอนท#สาคญในการพฒนาแนวปฏบตเพ#อจะไดดาเนนการวจยตอไป ซ# งมวตถประสงคของการออกแบบวจย ดงน2 1. เพ#อตอบวตถประสงคของการวจย การออกแบบวจยจงมเปาหมายท#จะตองหาความรตาง ๆ เพ#อไดมาซ# งคาตอบของการวจย ส#งท#สาคญท#สดกคอ ตองพยายามตอบคาถามตามวตถประสงคของการวจยใหได ฉะน2นการออกแบบวจยท#ดต2งแตแรกจะชวยใหงานวจยเกอบเสรจสมบรณ เพยงแตดาเนนการวจยเกบขอมล วเคราะหขอมล และการเขยนรายงานตอไปเทาน2น 2. เพ#อควบคมการสรป หมายถงการควบคมการผนแปรตาง ๆ ท#อาจจะเกดข2นไดจากการวจย เพ#อท#จะใหมผลเสยตอขอสรปท#ไดจากการวจยนอยท#สด กลวธท#จะชวยใหมการควบคมการผนแปรของการวจยมดงตอไปน2 ก. การทาตวแปรท2งหลายผนแปรใหมากท#สด หมายความวา ตวแปรตาง ๆ ท#ไดระบไวในแนวความคดและสมมตฐาน ซ# งประกอบดวยตวแปรตาง ๆ น2น จะตองใหมการผนแปรมากท#สด ท2งน2 เพ#อใหสามารถตอบสมมตฐานหรอเร#องท#วจยได เชน การวจยหาความสมพนธระหวางการศกษากบการมบตร จงตองมการศกษาคนท#มการศกษาตางกน เพ#อดวาการมบตรตางกนอยางไร ถานาประชากรหรอตวอยางผท#มการศกษาเทากนมาศกษากไมสามารถท#จะอธบายความแตกตางกนได ข. การควบคมตวแปรอ#นมใหมผลตอการสรป หมายความวา นกวจยตองแนใจหรอควบคมตวแปรอ#น ๆ เชน อาชพ ตองควบคมไวมใหมาอธบายวามความสมพนธกบการมบตร มฉะน2นผอ#นอาจจะเขาใจวาไมใชการศกษามความสมพนธกบการมบตรแตเปนอาชพกได ดงน2นจะตองมการควบคมตวแปรอ#น ๆ ไว

-9-

วธการท#จะเปนกลวธทาใหมการควบคมตวแปรอ#น ๆ ไดดน2นมอยหลายวธ ไดแก (1) ศกษาเฉพาะประชากรท#มลกษณะคลายคลงกนใหมากท#สด ซ# งการสรปอาจจะเสยเปรยบในดานท#สรปไดเฉพาะประชากรกลมท#คลายคลงกนเทาน2น (2) ศกษาการสมตวอยางใหแตละกลมคลายกน ตามหลกวธการสมตวอยาง (randomization) เพ#อเปนการกระจายลกษณะของประชากรใหมคณสมบตเทา ๆ กน (3) การนาเอาตวแปรมาศกษาเปนปจจยอสระ อาจจะทาใหทราบการผนแปรตาม ซ# งจะทาใหเกดความเช#อม#นมากย#งข2น (4) วธการจบคท#เหมอน ๆ กน นามาเปรยบเทยบตวแปรอสระและตวแปรตามวาแตกตางกนอยางไรบาง (5) การควบคมโดยวธการทางสถต เปนการวเคราะหขอมล กสามารถควบคมตวแปรอ#นไดเชนกน (6) การควบคมโดยวธการทดลองและการควบคมการวจย กเปนกลวธท#สามารถจะควบคมตวแปรอ#น ๆ ได

ค. ตองลดความบกพรองโดยการวด หมายความวา การวดอาจจะมความบกพรองท#ไมสามารถวดความถกตองสมบรณได (validity) ทาใหขาดความนาเช#อถอ วธการวดจงสาคญมากในการวจย

กลวธในการออกแบบวจย พอลน ยง (Pauline V. Young)ไดมขอเสนอแนะในการออกแบบวจย ดงน2

1. การศกษาเก#ยวกบเร#องอะไร ขอมลท#ตองการเปนประเภทอะไร 2. ทาไมจงตองศกษา 3. จะเลอกสถานท#หรอบรเวณใดเปนท#ศกษา 4. จะศกษาเม#อไร ใชระยะเวลานานแคไหน 5. ตองการเน2อหาหรอตวอยางจานวนก#ราย 6. การเลอกขอมลมรากฐานอะไร 7. การเลอกขอมลใชเทคนคอะไร การพจารณาในแตละขอจะชวยใหนกวจยมทศทางท#จะกาหนดการออกแบบวจยไดสะดวกข2น

ประเภทของการออกแบบวจย แบงออกเปน 3 ประเภท ดงตอไปน2

1. การศกษาเฉพาะกรณ (Case Study) เปนการศกษาจานวนประชากรหรอกลมตวอยางในเวลาใด

เวลาหน#ง ซ# งมวตถประสงคเพ#ออธบายหนวยท#ศกษา (unit) มากกวาท#จะทดสอบสมมตฐาน มลกษณะเปนไปตามธรรมชาต ไมมการควบคมตวแปร การรวบรวมขอมลมกใชการสมภาษณ ตลอดจนการมสวนรวมสงเกตการณอยางใกลชด ซ# งระยะเวลาท#ศกษามกจะเปนเวลานาน ทาใหการวเคราะหขอมลมกเปนแบบคณภาพ และการเขยนรายงานนกวจยไมสามารถท#จะกลาวโดยท#ว ๆ ไปได นกวจยอาจจะออกแบบวจยโดยใชแบบสอบถามและในระยะเวลาอนส2นกได ข2นอยกบวตถประสงคของการวจยท#ไดกาหนดไว

2. แบบการสารวจ (Survey Design) แบบการสารวจท#ใชศกษาปรากฏการณทางสงคมม 4 ประเภท

(1) การศกษาความสมพนธ (correlational study) เปนการศกษาเปรยบเทยบหนวย 2 หนวยหรอมาก กวาในเวลาใดเวลาหน#ง เชน การเปรยบเทยบความแตกตางของความเจรญทางดานเทคโนโลย แตเน#องจากไมมการ

-10-

ควบคมจงตองระมดระวงในการแปลความ (2) การวจยแบบตดขวาง (cross-sectional design) เปนการศกษาเกบขอมลเพยงคร2 งเดยว แลวนาขอมลตาง ๆ มาเปรยบเทยบความแตกตางของประชากรในเร#องใดเร#องหน#งวาเก#ยวของกบความแตกตางกนหรอไม (3) การวจยแบบยอนหลง (retrospective design) เปนการวจยซกประวตยอนหลง แลวนามาเปรยบเทยบตางรนในชวงเวลาน2นเทาน2น ฉะน2นนกวจยท#ทาการสรปตองระมดระวงวาขอสรปน2นไดมาจากการเปรยบเทยบคนตางรน (4) การวจยแบบระยะยาว (longitudinal design) หมายถง การออกแบบการวจยท#ทาการเกบขอมลมากกวาหน#งคร2 ง ซ# งสามารถแยกยอยได 3 ประเภท ไดแก ก. การวจยแบบตอเน8อง (successive research) เปนการศกษาเปรยบเทยบการเปล#ยนแปลงในแตละชวงเวลา โดยการสมตวอยางใหมจากประชากรชดเดยวกน คร6งท� 1 คร6งท� 2 (10 ปผานไป) คร6งท� 3 (20 ปผานไป) การสมตวอยาง ก. การสมตวอยาง ข. การสมตวอยาง ค. ข. การวจยชดเดยวตลอด (panel research) เปนการศกษาเปรยบเทยบการเปล#ยนแปลงในชวงเวลาตาง ๆ ตามท#นกวจยสนใจศกษา โดยศกษากลมตวอยางเดยวตลอด คร6งท� 1 คร6งท� 2 (10 ปผานไป) คร6งท� 3 (20 ปผานไป) การสมตวอยาง ก. การสมตวอยาง ก. การสมตวอยาง ก. ค. การวจยแบบชวงอาย (cohort research) เปนการวจยทดสอบการเปล#ยนแปลง เชน การศกษาการเปล#ยนแปลงเก#ยวกบทศนคตของวยรน วยกลางคน และวยผใหญ ตอความเคารพผท#มอาวโส อาย 15-25 ป อาย 25-40 ป อาย 40-50 ป การสมตวอยาง ก. การสมตวอยาง ข. การสมตวอยาง ค.

3. แบบการทดลอง (Experimental Design) การออกแบบทดลองเปนแบบท#นกวจยไดเขาไปควบ

คมตวแปรอยางมาก ถอวาเปนอดมคตทางวทยาศาสตรท#นาเช#อถอได มการสงเกตการณโดยตรง โดยการแบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม ซ# งมการทดสอบกลมท2งสองกอนท#จะนาองคประกอบมาทดสอบ และกลมท2งสองจะเปนตวแทนของประชากร (randomization) การวเคราะหขอมลจะเปนเชงปรมาณ และการเขยนรายงานมกกลาวโดยสรปท#ว ๆ ไปได แบบการทดลองน2 ในทางสงคมศาสตรมอย 3 ประเภท ไดแก

(1) กลมเดยว (The one-group method) เปนการทดสอบกลมเดยว ไมตองมกลมควบคม (2) กลมค (The parelled method) เปนการทดสอบสองกลมพรอม ๆ กน โดยมกลมหน#งเปนกลม

ทดลอง อกกลมหน#งเปนกลมควบคม (3) กลมหมนเวยน (The rotation-group method) เปนการทดสอบหลาย ๆ กลม โดยกลมตวอยางมความกระจายเทาเทยมกน กลมตาง ๆ จะทาหนาท#บางคร2 งเปนกลมทดลอง บางคร2 งเปนกลมควบคมหมนเวยนกนไป

-11-

โดยสรป การออกแบบวจย จะตองตอบคาถามตอไปน�

1. What ? หมายถง จะศกษาเร% องอะไร

2. Why ? หมายถง เหตใดจงศกษาเร% องน�

3. How ? หมายถง จะศกษาอยางไร (วธการ)

3.1 What ? หมายถง กลยทธในการวจยจะใชแบบไหน

3.2 Where ? หมายถง ใชขอมลท%ไหน

3.3 HOW ? หมายถง ขอมลจะเกบอยางไร เชน แบบสอบถาม

3.4 When ? หมายถง แตละข�นตอนจะดาเนนการเม%อใด ดงโครงรางตอไปน� What ? Why ? How ? - การเกบขอมล

- การสมตวอยาง - ขอบเขตการวจย - ทบทวนวรรณกรรมท#เก#ยวของงานวจย

ช#อเร#อง Topic problem

วตถประสงค

วธการดาเนนการวจย

แนวคด ทฤษฎ สมมตฐาน รปแบบ (model)

การเกบรวบรวมขอมล

แบบสอบถาม

การวเคราะหขอมล

รายงานผล

ประโยชนท'ไดรบ

กรอบแนวคด

นยามคาศพท

บอกวธการ

-12-

สวนของ รศ.ดร.พรสทธP คานวณศลป

บทบาทและความสาคญของสถต

บทบาทและความสาคญของสถต มดงน2

1. เปนเคร#องมอท#สาคญของผบรหารในการบรหารจดการเชงกลยทธ 2. เพ#มคณภาพในการตดสนใจ 3. กาหนดวสยทศน 4. กาหนดเปาประสงค 5. กาหนดกลยทธ 6. ตดตามความกาวหนาในการดาเนนการตามแผนกลยทธ

ระดบการวดขอมล ม 4 ระดบไดแก

1. ระดบนามบญญต (Nominal scale) เปนการวดระดบต#าสดและงายท#สด คอเปนการแบงแยกประชากรท#จะศกษาออกเปนกลม เปนพวก โดยอาศยคณลกษณะท#แตกตางกนของแตละกลมและมความเทาเทยมกน กลาวคอไมสามารถจาแนกหรอระบไดวาประชากรกลมใดดกวากน สามารถระบไดเพยงแตวาเปนคนกลมกนเทาน2น เชน การแบงประชากรออกเปน 2 เพศคอชายและหญง แบงตามภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนตก และภาคใต เปนตน 2. ระดบเรยงลาดบ (Ordinal scale) เปนการกาหนดรายละเอยดการวดเพ#มข2นจากระดบนามบญญต คอนอกจากจาแนกขอมลออกเปนกลมเปนพวกโดยอาศยคณลกษณะท#แตกตางกนของแตละกลมแลว ผวจยยงสามารถระบความแตกตางระหวางกลมไดดวย โดยใชหลกการของความมากกวา นอยกวา เชน การประเมนความพงพอใจในการใหบรการของ อบต. จาแนกไดเปน 5 ระดบ ไดแก ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง และไมอาจประเมนได หรอผวจยอาจใชตวเลขแทนท2ง 5 ระดบ เชน 5 4 3 2 1 แตตวเลขเหลาน2บอกไดเพยงความมากกวานอยกวา แตไมสามารถนาไปคานวณหาคาความพงพอใจของแตละกลมวากลมใดมากกวากนเทาใด 3. ระดบอนตรภาค หรอระดบชวง (Interval scale) เปนระดบการวดท#มคณสมบตเพ#มเตมจากการวดระดบเรยงลาดบ คอสามารถระบไดวากลมใดมความพงพอใจมากนอยกวากนเทาใด เชน ในการประเมนความพงพอใจในการใหบรการของ อบต. ซ# งจาแนกเปน 5 ระดบ ไดแก ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง และไมอาจประเมนได และผวจยกาหนดตอไปวา หากผตอบมความพงพอใจในการใหบรการของ อบต. ในระดบดมากจะได 5 คะแนน ระดบดจะได 4 คะแนน ระดบพอใชจะได 3 คะแนน ระดบควรปรบปรงจะได 2 คะแนน และระดบไมอาจประเมนไดจะได 1 คะแนน เชนน2จะสามารถนาคาคะแนนมาคานวณหาความพงพอใจมากนอยกวากนได 4. ระดบอตราสวน (Ratio scale) เปนระดบการวดท#สงสดและมความสมบรณท#สด กลาวคอนอกจากเปนการวดรวมคณสมบตของท2ง 3 ระดบแลว การวดระดบน2ยงมจดเร#มตนท#เปนธรรมชาต คอการไมมคา หรอมศนยแท เชน การวดน2าหนก สวนสง อาย เปนตน

-13-

นอกจากน2ขอมลยงสามารถจดแบงออกเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก ขอมลเชงคณภาพ (qualitative data)

และ ขอมลเชงปรมาณ (quantitative data) โดยท#ขอมลเชงคณภาพจะหมายถงขอมลท#มระดบการวดในระดบนามบญญตและเรยงลาดบ สวนขอมลเชงปรมาณจะหมายถงขอมลท#มระดบการวดในระดบอนตรภาคและอตราสวน

สถต (statistics) เปนคามาจากภาษาเยอรมน โดยมรากศพทมาจาก “State” อนมความหมายวา ขอมล

หรอขาวสารท#จะเปนประโยนตอการบรหารจดการของรฐชาต ปจจบนคาวา “สถต” หมายถง “สถตศาสตร” คอศาสตรท#วาดวยการเกบรวบรวมขอมล ซ# งเปนระเบยบวธการทางสถต (Statistical Method)ไดแก การเกบรวบรวมขอมล (Collection of data) การวเคราะหขอมล (Analysis of data) การนาเสนอขอมล (Presentation of data) ตลอดจนการสรปและแปลความหมายขอมล (Conclusion and Interpretation of data) เพ#อนาไปสการตดสนใจของผบรหาร

ประเภทของสถต ประกอบดวย

1. สถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) เปนสถตท#ศกษาเฉพาะขอมลกลมใดกลมหน#ง เม#อศกษาลกษณะขอมลไดอยางไร กบรรยายลกษณะขอมลของกลมท#ศกษาเทาน2น 2. สถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) เปนสถตท#ศกษาเฉพาะขอมลเพยงบางสวน ซ# งเปนตวแทนของกลมใหญ โดยนาผลการวเคราะหท#ไดจากกลมยอยสรปอางองถงกลมใหญท2งหมด น#นคอนาผลจากขอมลกลมตวอยางอางองประชากรท2งหมด

การสมตวอยาง เปนเทคนควธท#ใชในการศกษาส#งท#ผวจยสนใจบางสวน แทนท#จะศกษาจากทกหนวย

เพ#อท#จะนาขอเทจจรงท#ไดจากบางสวนน2นไปสรปและประมวลถงขอเทจจรงสวนใหญหรอท2งหมด ซ# งสาเหตท#ใชการสมตวอยาง เน#องจาก รวดเรวกวา (more speed) ถกตองและแมนยากวา (more accuracy) ประหยดกวา (more economic) และมความเปนไปไดในทางปฏบตสงกวา (more practical) ซ# งการสมตวอยาง ม 2 แบบ ดงน2 1. ตวอยางท8องความนาจะเปน (Probability Sample) เปนตวอยางท#มโอกาสเปนตวแทนท#แทจรงของประชากร ดงน2นจงเปนท#นยมใชการสมตวอยางแบบองความนาจะเปน ซ# งหวใจหลกอยท#การทราบจานวนรวมของประชากร หรอขนาดของประชากรท2งหมดวามจานวนเทาใด และทราบขนาดของตวอยาง ทาใหสามารถคานวณหาความนาจะเปนหรอโอกาสท#แตละหนวยของประชากรจะถกเลอกมาเปนตวอยาง ไดแก การสมอยางงาย (Simple Random Sampling) เชน การจบสลาก การสมอยางเปนระบบ (Systematic Random Sampling) เชน การแบงกลม การสมแบบช2นภม (Stratified Random Sampling) เชน การแบงกลมยอย การสมแบบท2งกลม (Cluster Sampling) เชน การแบงพ�นท%หรอขอบเขตทางภมศาสตร การสมแบบหลายข2นตอน (Multi-State Sampling) เชน แบงประเทศไทยออกเปนจงหวด และแตละจงหวดยงแบงออกเปน อาเภอ ตาบล หมบาน เปนตน 2. ตวอยางท8ไมองความนาจะเปน (Non-Probability Sample) เปนตวอยางท#ไมทราบโอกาสหรอความนาจะเปนท#หนวยสมาชกแตละหนวยของประชากรจะถกเลอกเปนตวอยาง ซ# งอาจเปนเพราะวาไมมรายช#อของประชากรท2งหมดท#จะทาการสม หรออาจมแตคาใชจายในการเกบขอมลจากตวอยางอาจสงมากเกนไป จงตองใชวธสมจากตวอยางท#ไมองความนาจะเปน ไดแก การเลอกตวอยางแบบกอนหมะ (Snowball Sampling) เชน การเลอกตวอยางมากลมหน%งแลวใหตวอยางแนะนากลมท%มลกษณะเดยวกบตนตอ ๆ กนไป การเลอกตวอยางตามสะดวก

-14-

(Convenience Sampling) เชน การเลอกตวอยางจากผใกลชดหรอผท%สามารถตดตอไดโดยสะดวก การเลอกตวอยางแบบกาหนดจานวนไวลวงหนา (Quota Sampling) กาหนดสดสวนกลมยอยแตละสวนไวต�งแตตน เชน จาแนกตามเพศ อาย อาชพ การเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เชน เจาะจงไวลวงหนาแลววาจะเลอกใคร การเลอกตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling)

การนาเสนอขอมล (Presentation of data) คอการนาขอมลสถตท#ไดรวบรวมไวแลวมาเผยแพรตอ

สาธารณชนในรปแบบท#เขาใจงาย ไดแก การนาเสนอในรของบทความ ตาราม แผนภม หรอกราฟตาง ๆ

การวดแนวโนมเขาสสวนกลาง

การวดแนวโนมเขาสสวนกลาง เปนวธการทางสถตวธหน#งท#จะหาคาเพ#อใชเปนตวแทนของขอมลชด

หน#ง ๆ และนาตวแทนท#ไดน2 ไปใชบรรยายลกษณะของขอมลแทนขอมลท2งหมด วธท#นยมม 3 ชนด ไดแก 1. คาเฉล8ย (Average or Mean : Me) เปนคาท#คานวณไดจากการหาผลรวมของคาขอมลทกจานวน หาร

ดวยจานวนขอมลท2งหมด ใชสญลกษณ µ หรอ x แทนคาเฉล#ย

ตวอยาง จากการสมตวอยางประชากรในหมบานแหงหน#ง จานวน 9 คน พบวาแตละคนมจานวนบตรดงตอไปน2 5 4 4 3 3 3 2 2 1 =

= 27/9

∴ x = 3

ตารางแจกแจงความถ%เพ%อหาคาเฉล%ย จานวนบตร ความถ# (ƒ) ƒx = จานวน x ความถ#

5 4 3 2 1

1 2 3 2 1

5 8 9 4 1

รวม 9 27 = = 3

∴ จานวนบตรโดยเฉล#ยเทากบ 3 คน

5 + 4 + 4 + 3 + 3 + 3 + 2 + 2 + 1 9

5(1) + 8(2) + 9(3) + 4(2) + 1(1) 9

-15-

2. คาฐานนยม (Mode : Mo) หมายถง คาของขอมลตวท#มความถ#มากท#สดในขอมลชดน2น ถาขอมลชดน2นมคาของขอมลท#มความถ#มากท#สดเทากนหลายคา ขอมลชดน2นกจะมฐานนยมหลายคาดวยเชนกน ซ# งในกรณท#ขอมลชดใดมฐานนยมเปนจานวนมากอาจจะถอวาขอมลชดน2นไมมฐานนยมเลยกได จากตวอยางในขอ 1 ชดของขอมลจานวนบตร มดงน� 5 4 4 3 3 3 2 2 1

∴ ฐานนยม คอ 3 (เน%องจากมการซ�ากนมากท%สด)

3. คามธยฐาน (Median : Md) หมายถง คาของขอมลท#มตาแหนงอยตรงกลางของขอมลชดน2น ดงน2นการหาคามธยฐานจงตองจดเรยงขอมลกอนจากมากไปหานอย หรอจากนอยไปหามากกได แตถาจานวนขอมลมจานวนคคากลางจะม 2 คา จงตองนามาบวกกนแลวหารดวยสองเพ#อหาคากลางท#แทจรง จากตวอยางในขอ 1 ชดของขอมลจานวนบตร มดงน� 5 4 4 3 3 3 2 2 1

∴ มธยฐาน คอ 3 (เน%องจากขอมลม 9 คาเปนจานวนค% และคาท%อยตรงกลางคอ 3)

แตถาสมมตวาขอมลม 10 คา ดงน2 5 5 4 4 4 3 3 2 2 1

∴ มธยฐาน คอ (4 + 3) / 2 = 3.5 (เน%องจากขอมลเปนจานวนคมคากลาง 2 คา ตองนาคากลาง มาบวกกนแลวหารดวยสอง ดงน�นคากลางท%แทจรงคอ 3.5)

-16-

การวดการกระจายของขอมล (Measures of dispersion)

เน#องจากการวดแนวโนมเขาสสวนกลางเพ#อจะไดตวแทนของขอมลชดหน#ง ๆ น2นไมเพยงพอท#จะบรรยายลกษณะของขอมลไดด เพราะไดแตเพยงตวแทนของขอมลชดน2น ๆ แตไมทราบวาขอมลแตละตวมลกษณะแตกตางกนอยางไร เชน สมมตวาเราไดคาเฉล#ยของรายไดประชากรไทยตอวนตอคนเปน 500 บาท แตเรากยงไมทราบวาประชากรแตละคนมรายไดแตกตางกนหรอใกลเคยงกนอยางไร ดงน2นการวดการกระจายของขอมลจงเปนวธการทางสถตหน#งท#จะหาคาท#สามารถบรรยายลกษณะของขอมลไดชดเจนข2น ม 4 วธดงน2 1. พสย(Range) เปนวธวดการกระจายท#งายท#สด โดยเกดจากผลตางของคาท#มากท#สดลบดวยคาท#นอยท#สด วธน2 จงไมคานงถงความละเอยด เพยงตองการวดการกระจายพอคราว ๆ เทาน2น เชน คะแนนสอบชดหน#งปรากฏคาดงน2 10 20 30 40 50 ดงน2นคาพสยจะเทากบ 50 – 10 = 40 คะแนน 2. สวนเบ8ยงเบนควอไทล (Quartile deviation : QD) เปนคาท#ไดจากผลตางระหวางควอไทลท# 3 (Q3) กบควอไทลท# 1 (Q1) แลวหารดวย 2 ดงน2

Q3 - Q1 2 โดยท# Q1 คอ คาของขอมลท#ตรงกบควอไทลท# 1 Q3 คอ คาของขอมลท#ตรงกบควอไทลท# 3 สวนเบ#ยงเบนควอไทลดกวาพสยตรงท#มการเรยงลาดบขอมลกอน แลวจงหาควอไทลท# 1 (Q1) และควอไทลท# 3 (Q3) แตกยงไมถอวาเปนตวบอกการกระจายท#ดได เพราะเปนการวดการกระจายท#เบ#ยงเบนไปจากมธยฐาน ไมเบ#ยงเบนไปจากคาเฉล#ย จงมผนยมใชกนนอย 3. สวนเบ8ยงเบนเฉล8ย (Average deviation or Mean deviation : MD) เปนการวดการกระจายของขอมล

ท#มอยทกจานวน โดยรวมผลตางระหวางคาของขอมลกบคากลางเลขคณตหรอคาเฉล#ย (µ) ของขอมลชดน2น ๆ แลวหารดวยจานวนท2งหมด โดยไมคดเคร#องหมายของผลตาง ซ# งการวดการกระจายแบบน2แมวาจะใชขอมลทกตว แตกใชเฉพาะขนาดของความแตกตางระหวางขอมลและคาเฉล#ยโดยไมคดเคร#องหมาย ทาใหขาดความสมบรณไป ถอวาไมถกตองตามหลกคณตศาสตร จงไมเปนท#นยมใช

QD =

-17-

4. สวนเบ8ยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation : σσσσ) เปนการวดการกระจายของขอมลทกจานวน โดยไมตองคานงถงเคร#องหมาย เพราะใชวธยกกาลงสองของคาผลตางระหวางคาของขอมลกบคากลางเลขคณต หรอ

คาเฉล#ย (µ) ของขอมลชดน2น แลวนามาหาผลรวมและถอดรากท#สอง ซ# งเปนการวดการกระจายท#ดท#สดและนยมใชมากท#สดในทางสถต เน#องจากมการนาขอมลทกคาท#ผวจยเกบรวบรวม มาดาเนนการคานวณเพ#อหาการวดการ

กระจาย และยงสามารถหาคา ความแปรปรวน (Variance : σσσσ2) โดยการนาคาสวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน (σ) มายกกาลงสอง ซ# งเปนคาสถตอกคาหน#งท#นยมใชวดการกระจายของขอมล

สาหรบสญลกษณสวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน σ (อานวา ซกมา) ถาเปนการเกบรวบรวมมาจากตวอยาง จะใช

สญลกษณ S แทน σ ก. กรณท8ขอมลไมไดแจกแจงความถ8 กรณน2 เปนการคานวณจากคะแนนดบโดยตรง มสตรดงน2 ตวอยาง นกศกษาจานวน 10 คน ไดคะแนนสอบวชาสงคมวทยาเบ2องตนดงน2 70, 75, 80, 65, 60, 82, 64, 72, 80, 81 จงหาสวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน วธทา เน%องจากเปนการเกบรวบรวมมาจากตวอยาง จงใชสตร S 70 + 75 + 80 + 65 + 60 + 82 + 64 + 72 + 80 + 81 10

S = = = = = 7.96 (เปนคาสวนเบ%ยงเบนมาตรฐาน) ข. กรณท8ขอมลมการแจกแจงความถ8 กรณน2คานวณจากคะแนนท#แจกแจงความถ#แลว มสตรดงน2

ขอสงเกต - สตร σ ตวหารใช N สวนสตร S ตวหารใช n-1

(70-72.9)2 + (75-72.9)2 + (80-72.9)2 + (65-72.9)2 + (60-72.9)2 + (82-72.9)2 + (64-72.9)2 + (72-72.9)2 + (80-72.9)2 + (81-72.9)2 10 - 1

x = = 72.9

8.41 + 4.41 + 50.41 + 62.41 + 66.41 + 82.81 + 79.21 + 0.81 + 50.41 9

570.9 9

ขอสงเกต - กรณแจกแจงความถ%

แลว จะม ƒ เขามาเก%ยวของ

-18-

ตวอยาง นกศกษา 30 คน สอบวชาระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตรไดคะแนนดงตารางจงหาสวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน

คะแนน จานวนนกศกษา (f) จดก#งกลาง (x) fx x - x (x – x) 2 f(x – x) 2

60 – 64 65 – 69 70 – 74 75 – 79 80 – 84

2 8 10 7 3

62 67 72 77 82

124 536 720 539 246

-10.17 -5.17 -0.17 4.83 9.83

103.4289 26.7289 0.0289 23.3289 96.6289

206.8578 213.8312

0.2890 163.323

289.8867 - N = 30 - 2,165 - - 874.1670

วธทา x = = = 72.17 S = = = 30.14369 = 5.49

สมประสทธPของการกระจาย (Coefficient of dispersion) เปนคาท#ใชในการเปรยบเทยบการ

กระจายของขอมลต2งแต 2 กลมข2นไป เม#อขอมลเหลาน2นมหนวยแตกตางกนหรอมจานวนเตมท#แตกตางกน

ถาวดการกระจายดวยสวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน สมประสทธ� ของการการกระจาย

σ S

µ x

2165 30

874.1670 29

= หรอ

-19-

ความนาจะเปนและการแจกแจงการสม

การทดลองเชงสม (Random Experiment) หมายถง เหตการณหรอการทดลองใด ๆ ท#ไมสามารถ

ทานายหรอบอกผลของเหตการณไดลวงหนา

แซมเปลสเปซ (Sample space) คอ เซต (Set) หรอกลมของผลลพท (Outcome) ท#เปนไปไดท2งหมด

ของการทดลองเชงสม (Random Experiment) เขยนแทนดวยสญลกษณ S จานวนสมาชกท2งหมดใน Sample space เขยนแทนดวยสญลกษณ n(S)

เหตการณ (Event) คอ การเกดข2นของปญหาท#นกวจยสนใจ ตวอยางเชน

ก. การโยนเหรยญ 1 เหรยญ 1 คร2 ง เปนการทดลองเชงสม ผลลพทของเหตการณม 2 แบบ คอ หว(H) และกอย (T) ข. การโยนลกเตา 1 ลก 1 คร2 ง จะได Sample space คอ S = {1,2,3,4,5,6} , n(S) = 6

ความนาจะเปน (Probability) มคาจากดความดงน2

n(A) จานวนสมาชกในเหตการณ A จานวน Sample point ของ A n(S) จานวนสมาชกใน Sample space จานวน Sample point ของ S

เม%อเหตการณทกเหตการณใน Sample space เปนตวเลข แตละเหตการณใน Sample space อาจเกดข�นดวยความนาจะเปนตาง ๆ กน ดงน�นคาทกคาของตวแปร (Variables) จงมคาความนาจะเปนของตนเอง

การแจกแจงปกต กราฟของการแจกแจงปกตเปนเสนโคง มลกษณะเปนรประฆงคว #าท#สมมาตรา เรยกวา

เสนโคงปกต (Normal Curve) ซ# งมลกษณะดงน2 1. โคงปกตเปนรประฆงคว #า 2. มลกษณะสมมาตร

3. ลกษณะของโคงข2นอยกบปรมาณความแปรปรวน (σ2) และคาเฉล#ย (µ)

4. คาเฉล#ย มธยฐาน และฐานนยม มคาเทากน คอ µ

5. ตามทฤษฎปลายทาง เสนโคงปกตจะไปจรดแกน x ท#ตาแหนง - ∞ และ + ∞ 6. พ2นท#ใตโคงปกตท#อยเหนอแกน x มคาเทากบ 1

P(A) = = =

-20-

การแจกแจงปกตมาตรฐาน การแจกแจงแบบปกตมาตรฐานจะใชตวแปรสม Z

นยาม : ให x เปนตวแปรท#มการแจกแจงแบบปกต มคาพารามเตอร 2 คา คอ คาเฉล#ยเทากบ µ และคาความ

แปรปรวนเทากบ σ2 เขยนแทนไดดวยสญลกษณวา X ~ N (µ,σ2) Z จะเปนตวแปรสมท#มการแจกแจงแบบปกตมาตรฐานท#มคาเฉล#ยเทากบ 0 และความแปรปรวน เทากบ 1 ถา

X - µ n(X - µ)2

σ x σ2 ดงน2นเขยนสญลกษณแทนไดวา Z ~ N (0, 1)

การหาความนาจะเปนของตวแปร Z หาไดจากตารางปกตมาตรฐาน (Standard Normal Table) ซ# งเปนการหาพ2นท#โดยโคงปกตมาตรฐาน เชน ความนาจะเปนของ Z ท#มคาต2งแต Z1 ถง Z2 คอพ2นท#ใตโคงปกตมาตรฐาน ต2งแต Z1 ถง Z2 หรอพ2นท#สวนท#แรเงา (ดงภาพ)

สถตเชงอนมาน (Inferencial Statistics)

สถตเชงอนมาน เปนวธการทางสถตท#มงนาขอเทจจรงท#ไดจากการศกษากลมใดกลมหน#งไปสรปรวมถง

ประชากรท2งหมด ประกอบดวย 2 วธการ ไดแก การประมาณคา และการทดสอบสมมตฐาน มโนทศนของการวเคราะหขอมลทางสถต

Z =

ตวอยาง ประชากร

คาสถต คาพารามเตอร

การสมตวอยาง

สถตเชงพรรณา สถตเชงพรรณา

สถตเชงอนมาน - การประมาณคา

- การทดสอบสมมตฐาน

=

-21-

1. การประมาณคา (Estimation) เปนวธการหน#งของสถตเชงอนมานท#นาคาสถตท#ไดจากตวอยางไป

ประมาณคาพารามเตอรอนเปนคณลกษณะของประชากร ซ# งโดยปกตเรามกจะไมทราบคาพารามเตอร ดงน2นจงตองมวธการทางสถตในการประมาณคาพารามเตอรโดยท#สามารถกาหนดระดบความถกตอง หรอความเช#อม#นในการประมาณได ตวประมาณ หมายถง คาสถต เชน

x เปนตวประมาณ ซ# งใชประมาณคาเฉล#ยของประชากร (µ) p เปนตวประมาณ ซ# งใชประมาณคาสดสวนของประชากร (p) คาประมาณ หมายถง คาท#คานวณไดจากขอมลตวอยาง เพ#อนาไปประมาณคาพารามเตอร เชน สมถามคะแนนนกศกษา 3 คน ไดคะแนนสอบดงน2 คอ 40, 50, 60 ใชคาเฉล#ย x เปนตวประมาณ จะได คาประมาณ คอ x = 50 คะแนน

ดงน2น 50 จงเปนคาประมาณของคาเฉล#ยของประชากร (µ) การประมาณคาพารามเตอร ทาได 2 แบบ คอ การประมาณคาแบบคาเดยว (Point Estimation) และการประมาณคาแบบชวง (Interval Estimation) ก. การประมาณคาแบบคาเดยว (Point Estimation) เปนการประมาณคาดวยคาสถตเพยงคาเดยว เชน การประมาณน2าหนกเฉล#ยของสกรในฟารมแหงหน#งไดเทากบ 80 ก.ก. การประมาณสดสวนของผชายในกรงเทพฯไดเทากบ 0.45 ก.ก. เปนตน ซ# งการประมาณคาแบบคาเดยวมโอกาสผดพลาดสง และไมมหลกประกนความม#นใจไดวา คาท#ใชประมาณน2 มโอกาสถกตองมากนอยเพยงใด ข. การประมาณคาแบบชวง (Interval Estimation) ไดแก การใชชวงตวเลขประมาณคาพารามเตอรของประชากร ชวงตวเลขจะบอกคาต#าสดและคาสงสดท#คาดวานาจะคลมคาพารามเตอรน2น ๆ อย และมกจะบอกถงระดบความเช#อม#นในการประมาณไวดวย เชน

P (L < µ < U) = 0.90 หมายความวา ความนาจะเปนท# µ จะอยระหวาง L และ U จะเทากบ 0.90 หรอกลาวไดวาพารา

มเตอร µ ถกประมาณดวยชวงคาระหวาง L ถง U ดวยระดบ ความเช#อม#น 90%

ระดบความเช�อม�น (level of confidence) หมายถง

โอกาสท#พารามเตอรของประชากรจะอยในชวงของคาท#ประมาณ

ได เชน P (L < µ < U) = 0.95 หรอ P(µ≤L) + P(µ≥U) = 0.95

หมายถง โอกาสท#คา µ จะมอยระหวาง L และ U เปน 0.95 หรอ 95% หรออาจกลาวไดวาในการสมตวอยางขนาด n จาก

ประชากร 100 คร2 ง (คร2 งละ n หนวย) คาเฉล#ยประชากร µ จะมคาตกอยในชวง L และ U 95 คร2 ง จะมเพยง 5 คร2 ง

เทาน2นท# µ จะไมอยในชวง L และ U จงกลาวไดวา µ มคาในชวง L และ U ดวยระดบความเช#อม#น 95%

^

-22-

ในกรณท#วไป เราจะใหระดบความเช#อม#นเปน (1 - α) 100% หมายความวา โอกาสท#การประมาณคาจะ

ผดพลาดเปน α(100%) โดยท#ถาใหระดบความเช#อม#น (1 - α) มคามาก จะทาใหโอกาสของความผดพลาดในการ

ประมาณคามคานอย ซ# งโอกาสของความผดพลาดเรยกอกอยางหน#งวา ระดบนยสาคญ (Level of sigificance : α)

ดงน2น P (L < µ < U) = 1 - α

2. การทดสอบสมมตฐาน (Test of Hypotheses) เปนวธการตดสนใจเก#ยวกบสมมตฐาน โดยอาศย

เกณฑบางอยางเขาชวย การทดสอบสมมตฐานเปนการทดสอบวาจะยอมรบ(Accept) หรอปฏเสธ(Reject) สมมตฐาน

สมมตฐาน (Hypotheses) หมายถง ขอสมมตหรอขอความท#ถกตองข2น อาจจะเปนจรงหรอไมจรงกไดท#

เก#ยวของกบลกษณะของประชากร หรอเปนขอความเก#ยวกบตวพารามเตอรในประชากรเอง สมมตฐานถกกาหนดข2นเพ#อใชในการทดสอบทางสถต ซ# งเม#อต2งสมมตฐานแลวจะมการนาเอาคาท#ไดจากตวอยางคอคาสถต มาทาการทดสอบขอสมมตท#ผวจยไดคาดคะเนไววาเปนจรงหรอเทจ การต2งสมมตฐานทางสถตม 2 ประเภท ไดแก ก. สมมตฐานหลก (Null Hypothesis) ใชสญลกษณ H0 หมายถง ขอสมมตหรอขอความท#เก#ยวกบคาพารามเตอรท#ตองการทดสอบ ข. สมมตฐานทางเลอก (Alternative Hypothesis) ใชสญลกษณ H1 หมายถง ขอสมมตหรอขอความอยางอ#นท#เปนไปไดท2งหมด ซ# งไมอยในสมมตฐานหลก สมมตฐานหลกเปนสมมตฐานท#ต2งไวเพ#อทาการทดสอบ โดยจะตองกาหนดไวในลกษณะท#แสดงวา

คาพารามเตอรไมมความแตกตางกบคาท#กาหนด เชน µ = 10,000 P = 0.70 หรอ P = 0 เม#อผวจยปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) สมมตฐานทางเลอก (H1) จงตองเปนสมมตฐานท#ตรงกนขามหรอขดแยงกบสมมตฐานหลก โดยท#วไปจะกาหนดสมมตฐานท2งสองประเภทไวคกนเสมอ เชน

(1) H0 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยเปน 8,000 บาท หรอ H0 : µ = 8,000

H1 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยไมเทากบ 8,000 บาท H1 : µ ≠ 8,000

(2) H0 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยไมเกน 8,000 บาท หรอ H0 : µ ≤ 8,000

H1 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยมากกวา 8,000 บาท H1 : µ > 8,000

(3) H0 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยอยางนอย 8,000 บาท หรอ H0 : µ ≥ 8,000

H1 = รายไดเฉล#ยตอเดอนของคนไทยนอยกวา 8,000 บาท H1 : µ < 8,000

การทดสอบสมมตฐาน ม 2 แบบ

1. การทดสอบแบบหางเดยว (One tailed Test) เปนการทดสอบวาคาพารามเตอรมคามากกวาหรอนอย

กวาคาท#กาหนด โดยสงเกตไดจากใน H1 จะมเคร#องหมายมากกวา > (หมายถงทดสอบแบบหางเดยวดานขวา) หรอ

นอยกวา < (หมายถงทดสอบแบบหางเดยวดานซาย) เชน ตวอยางขางบน ขอ (2) และ (3) 2. การทดสอบแบบสองหาง (Two tailed Test) เปนการทดสอบวาคาพารามเตอรมคาเทากบคาท#กาหนด

หรอไม โดยสงเกตไดจากใน H1 จะมเคร#องหมายไมเทากบ ≠ เชน ตวอยางขางบน ขอ (1)

-23-

การกาหนดขอบเขตท�จะปฏเสธสมมตฐาน หมายถง การตดสนใจท#จะปฏเสธหรอยอมรบ H0 ซ# งข2นอยกบคาสถตท#เราคานวณไดจากตวอยาง (เชน คาของ Z, t) โดยนาคาสถตท#คานวณไดไปเทยบกบ คาวกฤต (Critical

Value) เพ#อดวาคาสถตน2นตกอยใน เขตวกฤต (Critical Region) หรอไม (คาวกฤต มกใชวธการเปดตารางสถต)

คาวกฤต (Critical Value) เปนคาท#แบงพ2นท#ใตโคงความนาจะเปนออกเปน 2 สวน สวนแรกเรยกวา

เขตวกฤต (Critical Region) ซ# งเปนบรเวณท#ทาใหเราปฏเสธ H0 สวนท#สองเรยกวา เขตการยอมรบ (Acceptance

Region) ซ# งเปนบรเวณท#ทาใหเรายอมรบ H0 ดงน�นถาคาสถตท%เราคานวณไดจากขอมลตวอยางมคาตกอยในเขตวกฤต(Critical Region) เราจะปฏเสธ H0 แตถามคาตกอยในเขตการยอมรบ (Acceptance Region) เราจะยอมรบ H0

ผลการทดสอบ ความเปนจรง ความคลาดเคล�อนในการทดสอบสมมตฐาน แบงเปน 2 ชนด

1. ความคลาดเคล8อนแบบท8 1 (Type I Error) เปนความผดพลาด เน#องจากการปฏเสธ H0 เม#อ H0 เปนจรง โดยความนาจะเปนท#

จะเกด Type I Error คอ α (ระดบนยสาคญ) จะมคาต2งแต 0-1 2. ความคลาดเคล8อนแบบท8 2 (Type II Error) เปนความผดพลาด เน#องจากการยอมรบ H0 เม#อ H0 ไมเปนจรง โดยความนาจะเปน

ท#จะเกด Type II Error คอ β

H0 เปนจรง H1 เปนจรง

ยอมรบ H0 สรปถกตอง Type II Error

ปฏเสธ H0 Type I Error สรปถกตอง

ในการทดสอบสมมตฐานน6น ผวจยมกตองการท�จะไดผลท�จะปฏเสธ H0 เพราะการปฏเสธ H0 หมายความถงสมมตฐานการวจยซ%งเปนคาตอบท%ผ วจยคาดคะเนไวลวงหนาไดรบการยนยนจากขอมลท%เกบรวบรวมมา

-24-

การกาหนดสมมตฐานหลก H0 ทกคร�งจะตองมการกาหนดระดบนยสาคญ α สวนจะสงหรอต%าน�น จะมผล

ตอการทดสอบสมมตฐาน กลาวคอถา α กาหนดไวสง (พ�นท%แรเงาท�งสองดานจะมาก) โอกาสท%จะปฏเสธ H0 กจะมากไปดวย น%นคอโอกาสท%จะยอมรบ H0 จะนอย แตถากาหนดไวต%า (พ�นท%แรเงาท�งสองดานจะนอย) โอกาสท%จะ

ปฏเสธ H0 กจะนอยไปดวย น%นหมายถงโอกาสท%จะยอมรบ H0 จะมมาก ซ%งการท%จะกาหนด α เทาใดน�นข�นอยกบสมมตฐานและปญหาท%จะทาการวจย ตลอดจนวตถประสงคของงานวจย กลาวคอถาเปนการวจยเพ%อยนยนทฤษฎท%มผอ%นคดคนไวแลว อาจจะใชกาหนด α ขนาดใหญ แตถาตองการสรางทฤษฎใหม ผวจยควรจะกาหนดคา α ใหมขนาดเลก สวนในการทดสอบแบบสองหางน�น เปนการทดสอบท%ไมมทศทาง ไมตองการผลสรปดานใดดานหน%ง แตเปนการทดสอบความไมแตกตางของคาพารามเตอรกบคาท%กาหนด ขอบเขตการปฏเสธหรอเขตวกฤตจะม 2 ดาน

ท�งซายและขวา โดยแตละดานจะมพ�นท%เทา ๆ กน คอดานละ α/2 เชน กาหนด α = 0.10 พ�นท%ท%จะปฏเสธคอ 0.10 โดยแบงเปน 2 สวนเทา ๆ กน (α/2) โดยแตละสวนมพ�นท%ขางละ 0.05 เปนตน

การสรางเกณฑการทดสอบสถต เกณฑหรอข2นตอนในการทดสอบสมมตฐาน สามารถสรปไดดงน2

1. ต2งสมมตฐานโดยกาหนด H0 และ H1 เพ#อเปนสถตในการทดสอบ

2. กาหนดระดบนยสาคญ α ในการทดสอบ 3. เลอกคาสถตท#เหมาะสม เพ#อใชในการทดสอบสมมตฐาน และคานวณคาสถตจากตวอยาง 4. สรางเขตวกฤต (Critical Region) เพ#อใชในการตดสนใจ 5. คานวณคาสถตสาหรบการทดสอบ โดยนาคาสถตท#คานวณไดเปรยบเทยบกบเขตวกฤตท#สรางไว 6. สรปผลการตดสนใจ

การเปรยบเทยบคาเฉล8ย มดงน2

1. การเปรยบเทยบคาเฉล�ยกรณตวอยาง 1 กลม สถตท#ใชในการเปรยบเทยบจะข2นอยกบการท#ผวจย

ทราบหรอไมทราบความแปรปรวนของประชากรกบขนาดตวอยาง น#นคอ ถาผวจยทราบความแปรปรวนของประชา กร สถตท#ใชในการทดสอบ ไดแก การทดสอบคา Z แตถาไมทราบความแปรปรวนของประชากร ผวจยจะตองประมาณคาความแปรปรวนของประชากรดวยความแปรปรวนของตวอยาง สถตทดสอบจะใช การทดสอบคา t

ตวอยาง ผบรหารศนยพฒนาเดกเลกอยากทราบวา เดกเลกท#อยในศนยมระดบสตปญญาแตกตางจากเดกท#วไปท#ไม ไดอยในศนยหรอไม โดยจากการทบทวนงานวจยในอดตพบวาเดกท#วไปม IQ เฉล#ย 100 และสวนเบ#ยง เบนมาตรฐานเทากบ 15 ผบรหารจงสมตวอยางเดกท#อยในศนยมา 25 คน และสอบวด IQ พบวามดงน2

86 88 89 90 90 92 94 95 95 96 96 96 97 97 98 98 99 99 100 100 101 101 101 102 102 วธการเปรยบเทยบ (1) ตUงสมมตฐาน จากโจทยตองการทราบวาเดกท#อยในศนยพฒนาเดกเลกม IQ เฉล#ยแตกตางจากเดกท#วไปหรอไม ซ# งทราบวาเดกท#วไปม IQ เฉล#ย 100 ดงน2นสมมตฐานหลก H0 จงตองต2งวาเดกท#อยในศนยม IQ เทากบเดก

ท#วไป น#นคอ H0 : µ = 100 และต2งสมมตฐานทางเลอกวาเดกท#อยในศนยม IQ แตกตางหรอไมเทากบเดกท#วไป

-25-

ซ# งอาจจะมากกวาหรอนอยกวากได น#นคอ H1 : µ ≠ 100 จากสมมตฐานดงกลาวน2 แสดงวาเปนสมมตฐานแบบไมมทศทาง การทดสอบจงเปนแบบสองหาง

(2) กาหนดระดบนยสาคญ α = 0.05

(3) คานวณคาสถต จากโจทยเราทราบ IQ เฉล#ยของเดกท#วไป(µ) = 100 สวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน (σ2) = 15 จานวนตวอยางเดกท#สมมา (n) = 25 คน ตองหา IQ เฉล#ยของตวอยางกอน จากน2นหาคา Z

ΣX 86 + 88 + 89 + … + 102 2,400 n 25 25

n(X - µ)2 25(96 – 100)2

σ2 (15)2

(4) หาคาวกฤต เน#องจาก α = 0.05 และทดสอบสองหาง บรเวณปฏเสธจงเทากบ α/2 = 0.025 ฉะน2น บรเวณยอมรบจงเทากบ 0.5000 - 0.0250 = 0.4750 นาคาท#ไดน2ไปเปดหาคา Z ในตาราง จะไดคา Z = 1.96 ดงน2นคาวกฤตจงเทากบ 1.96 (หมายเหต : ตาราง Z ดท%ดาน Row คอแถวท% 1.9 และดท%ดาน Column คอคอลมนท% 0.06)

(5) ตดสนใจ เน#องจาก ถาคา Z ท#คานวณไดมากกวาหรอเทากบคาวกฤตท#เปดจากตารางจะปฏเสธ H0 (โดยไมคดเคร#องหมาย เพราะพจารณาท2งดานท#มากกวาและนอยกวา) แตถานอยกวาจะยอมรบ H0 ซ# งจากการคานวณปรากฏวาคา Z ท#คานวณได = -1.3333 ซ# งนอยกวา 1.96 จงยอมรบ H0 หรอไมปฏเสธสมมตฐานหลก (6) สรป จากผลการตดสนใจทางสถตพบวายอมรบ H0 น#นคอปฏเสธ H1 ฉะน2นจงสรปผลการทดสอบไดวา เดกในศนยพฒนาเดกเลกม IQ ไมแตกตางกบเดกท#วไปท#ไมอยในศนยพฒนาเดกเลก (ขอสงเกตการสรป เน%องจาก

เราต�งไววา H0 : µ = 100 คอเดกท%อยในศนยม IQ เทากบเดกท%วไป เม%อเรายอมรบ H0 กคอยอมรบวาไมแตกตางกน)

2. การเปรยบเทยบคาเฉล�ยสองกลมอสระกน มวธเปรยบเทยบ 2 วธดงน2

ก. การเปรยบเทยบดวย Z-test เม#อเราทราบความแปรปรวนของประชากรท2ง 2 กลม จะใชสตรดงน2 (X1 - X2 ) เม#อ X1 = คาเฉล#ยของกลมตวอยางท# 1

σ12 σ2

2 X2 = คาเฉล#ยของกลมตวอยางท# 2

n1 n2 µ1 = คาเฉล#ยของประชากรกลมท# 1

µ2 = คาเฉล#ยของประชากรกลมท# 2

σ12 = ความแปรปรวนของประชากรกลมท# 1

σ22 = ความแปรปรวนของประชากรกลมท# 2

n1 = ขนาดตวอยางในกลมท# 1 n2 = ขนาดตวอยางในกลมท# 2

และในการต2งสมมตฐานหลก H0 จะต2งวา µ1 - µ2 = 0 เสมอ

X = = = = 96

Z = = = -1.3333

Z =

+

-26-

ตวอยาง ผบรหารอยากทราบวาพนกงานสวนทองถ#นจะมความรใรเร#องการปกครองสวนทองถ#นแตกตางจาก ประชาชนท#วไปหรอไม จงไดสมเลอกพนกงานทองถ#นมา 12 คน และสมประชาชนมา 15 คน พบวา พนกงานสวนทองถ#นมความรเฉล#ย 4.5 คะแนน สวนคนท#วไปมความรเฉล#ย 3.4 คะแนน โดยทราบวา กลมพนกงานสวนทองถ#นจะมความแปรปรวนของระดบความรเทากบ 1.0 และประชาชนท#วไปม ความแปรปรวนของระดบความรเทากบ 1.5

วธการเปรยบเทยบ (1) ตUงสมมตฐาน จากโจทยต2งสมมตฐานแบบสองหาง ไดดงน2

H0 : µ1 - µ2 = 0 , H1 : µ1 - µ2 ≠ 0

(2) กาหนดระดบนยสาคญ α = 0.05 (3) คานวณคาสถต จากโจทยเราทราบคาสถตแลวดงน2

X1 = 4.5 , σ12 = 1.0 , n1 = 12

X2 = 3.4 , σ22 = 1.5 , n2 = 15

แทนคาในสตรดงน2 (X1 - X2 ) 4.5 - 3.4

σ12 σ2

2 1.0 1.5 n1 n2 12 15

(4) หาคาวกฤต เน#องจาก α = 0.05 และทดสอบสองหาง บรเวณปฏเสธจงเทากบ α/2 = 0.025 ฉะน2น บรเวณยอมรบจงเทากบ 0.5000 - 0.0250 = 0.4750 นาคาท#ไดน2ไปเปดหาคา Z ในตาราง จะไดคา Z = 1.96 ดงน2นคาวกฤตจงเทากบ 1.96 (หมายเหต : ตาราง Z ดท%ดาน Row คอแถวท% 1.9 และดท%ดาน Column คอคอลมนท% 0.06)

(5) ตดสนใจ เน#องจาก ถาคา Z ท#คานวณไดมากกวาหรอเทากบคาวกฤตท#เปดจากตารางจะปฏเสธ H0 (โดยไมคดเคร#องหมาย เพราะพจารณาท2งดานท#มากกวาและนอยกวา) แตถานอยกวาจะยอมรบ H0 ซ# งจากการคานวณปรากฏวาคา Z = 2.5689 ซ# งมากกวา 1.96 จงปฏเสธ H0 (6) สรป พนกงานสวนทองถ#นมความรในการปกครองสวนทองถ#นแตกตางกบคนท#วไป โดยพนกงานสวนทองถ#นมความรในการปกครองสวนทองถ#นสงกวาประชาชนท#วไป ดงตาราง (ขอสงเกตการสรป ดจาก H1

เน%องจากเราต�งไววา H1 : µ1 - µ2 ≠ 0 คอพนกงานสวนทองถ%นกบประชาชนท%วไปมความรไมเทากน เม%อเราปฏเสธ H0 กเทากบวาเรายอมรบ H1 วาความรไมเทากน)

ตารางผลการเปรยบเทยบความรพนกงานสวนทองถ#นกบประชาชนท#วไป

จานวน เฉล#ย σ2 Z p

พนกงานสวนทองถ#น ประชาชนท#วไป

12 15

4.5 3.4

1.0 1.5

2.5689 < 0.05

Z =

+

= +

= 2.5689

-27-

ข. การเปรยบเทยบดวย t-test เม#อเราไมทราบความแปรปรวนของประชากรท2ง 2 กลม ผวจยจะเปรยบเทยบดวย t-test ซ# งในการทดสอบความเทากนของความแปรปรวน จะต2งสมมตฐานหลก H0 วาความ

แปรปรวนของประชากร 2 กลมเทากน (σ12 = σ2

2) และสมมตฐานทางเลอก H1 คอความแปรปรวนของประชากร 2

กลมไมเทากน (σ12 ≠ σ2

2) (1) เม#อความแปรปรวนของประชากรท2งสองกลมเทากน ใชสตรดงน2 (X1 - X2 ) เม#อ X1 = คาเฉล#ยตวอยางในกลม 1 Sp

2 Sp2 X2 = คาเฉล#ยตวอยางในกลม 2

n1 n2 Sp2 = ความแปรปรวนรวมของตวอยางสองกลม

S12 = ความแปรปรวนของตวอยางในกลม 1

S22 = ความแปรปรวนของตวอยางในกลม 2

n1 = ขนาดตวอยางในกลมท# 1 n2 = ขนาดตวอยางในกลมท# 2 df = n1 - n2 - 2 (2) เม#อความแปรปรวนของประชากรท2งสองกลมไมเทากน ใชสตรดงน2 (X1 - X2 ) S1

2 S22

n1 n2 ตวอยาง ในการสารวจความคดเหนของประชาชนท#วไปจาแนกตามอาชพ เก#ยวกบการกระจายอานาจส อปท. ได

สมตวอยางประชาชนอาชพเกษตรกร 12 คน กบอาชพรบราชการ 20 คน พบวาท2ง 2 กลม มความคดเหน จากคะแนนเตม 80 คะแนน โดยไดคะแนนเฉล#ยและสวนเบ#ยงเบนมาตรฐานดงน2

อาชพ คะแนนเฉล#ย x สวนเบ#ยงเบนมาตรฐาน S กลมเกษตรกร กลมขาราชการ

62.6 47.2

33.8 10.1

วธการเปรยบเทยบ (1) ตUงสมมตฐาน

H0 : µ1 - µ2 = 0 , H1 : µ1 - µ2 ≠ 0

(2) กาหนดระดบนยสาคญ α = 0.05 (3) คานวณคาสถต จากโจทยแทนคาในสตรดงน2 (X1 - X2 ) 62.6 - 47.2 S1

2 S22 (33.8)2 (10.1)2

n1 n2 12 20

t =

+

t =

+

t =

+

= +

= 1.5377

-28-

และแทนคาในสตรหาคา df ไดดงน2 S1

2 S22 (33.8)2 (10.1)2

n1 n2 12 20

S12 2 S2

2 2 (33.8)2 2 (10.1)2 2

n1 n2 12 20

n1 - 1 n2 - 1 12 - 1 20 - 1

(4) หาคาวกฤต คา t ท# α = 0.05 , df = 12 และทดสอบสองหางมคา 2.1788 ฉะน2นคาวกฤต = 2.1788

(5) ตดสนใจ ถาคา t ท#คานวณไดมากกวาหรอเทากบคาวกฤตท#เปดจากตาราง t จะปฏเสธ H0 แตถานอยกวาจะยอมรบ H0 ซ# งจากการคานวณปรากฏวาคา t = 1.5377 ซ# งนอยกวาคาวกฤต 2.1788 จงยอมรบ H0 (6) สรป ประชาชนท2ง 2 กลมอาชพ มความคดเหนไมแตกตาง ดงตาราง

ตารางผลการเปรยบเทยบความคดเหนของประชาชนสองกลมอาชพเก%ยวกบการกระจายอานาจ

อาชพ จานวน เฉล#ย S t P กลมเกษตรกร กลมขาราชการ

12 20

62.6 47.2

33.8 10.1

1.538 >0.05

การทดสอบ t สาหรบตวอยาง 1 กลม (The single sample t- test) ใชในการเปรยบเทยบ

คาเฉล#ยกบคาใดคาหน#ง เม#อทราบคาเฉล#ยของประชากรแตไมทราบความแปรปรวนของประชากร ซ# งสตรท#ใชในการคานวณหาคาสถต t มความคลายคลงกบคา Z ยกเวนคาสถต t ในการคาดคะเนความคลาดเคล#อนมาตรฐาน หรอความคลาดเคล#อน จากการสม

ทาไมตองหารดวย ( n - 1)? เพราะเม#อหาร

ดวย n - 1 แลว จะทาใหไดคาประมาณความแปรปรวน ของประชากรท#ไมเอนเอยง (unbiased estimator)

องศาความเปนอสระ (Degree of Freedom : df) หมายถงจานวนของคาคะแนนในตวอยางท#มอสระท#จะ มคาท#แตกตางกนไป “free to vary’ ซ# งในการทดสอบ t คาเฉล#ยตวอยางตวหน#งจะถกใช เพ#อการประมาณคา คาเฉล#ยของประชากรเพ#อนาไปใชในการประมาณสวน

เบ#ยงเบนมาตรฐาน (σ) ทาใหความอสระสญเสยไป 1 น#นคอในทก ๆ คาพารามเตอรท#เราประมาณคา เราจะสญเสยความเปนอสระไปหน#ง ในการแจกแจงของ t จะแตกตางไปจากการแจกแจงปกต Z มากนอยเพยงใดข2นอยกบขนาดของการแจกแจงแบบ t และจะมความแตกตางจากการแจกแจงปกต Z มากท#สดเม#อ Degree of Freedom (df) มคาต#า

+

+

df = =

+

+ = 12

-29-

ตวอยาง กาหนดคาถามการวจย “การเรยนหลกสตร รปม.ทาใหผบรหารทองถ#นมความรมากกวา 3 คะแนนหรอไม” (คะแนนเตม 2 คะแนน) ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐานเชงสถต

H0 : µ = 3 , H1 : µ > 3

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = 25 - 1 = 24 , tcrit = + 1.711 (จากตาราง)

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ

X - µhyp 3.49 - 3

Sx .18 S 0.90 n 25 ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , 2.72 > 1.711 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย มหลกฐานเพยงพอท#จะทาใหเช#อไดวา หลกสตร รปม. สามารถทาใหผบรหารทองถ#นมความร มากกวา 3 คะแนน

ตวอยาง ในการสมตวอยางนกศกษาข2นมา 12 คน เพ#อท#ประเมนวธการเรยนการสอนของอาจารย โดยดจากคะแนน การสอบของนกศกษาแตละคน ดงน2 9.8 10.1 10.3 10.2 9.9 10.4 10.0 9.9 10.3 10.0 10.1 10.2 จากขอมลดงกลาว สามารถสรปไดหรอไมวาคะแนนนกศกษามความแตกตางไปจาก 10 คะแนนดวยความ เช#อม#น 99% ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามเชงวจย วธการสอนของอาจารยทาใหนกศกษาไดคะแนนเฉล#ยแตกตางไปจาก 10 คะแนนหรอไม

� กาหนดสมมตฐานเชงสถต

H0 : µ = 10 , H1 : µ ≠ 10 ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.01 , df = n - 1 = 12 - 1 = 11 , tcrit = ± 3.106 (จากตาราง)

t = = = 2.72

S x = = = .18

-30-

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ ข6นท� 4 การตดสนใจ Accept H0 , 1.25 < 3.106 (ยอมรบ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดนอยกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ไมมหลกฐานเพยงพอท#จะยนยนวา วธการสอนวธน2ทาใหนกศกษาไดคะแนนเฉล#ยแตกตางไปจาก 10 คะแนน ดวยความเช#อม#น 99%

การทดสอบ t สาหรบตวอยางท�มความสมพนธกน (The t Test for Dependent Samples) กลมตวอยางสมพนธกน (related samples) หรอตวอยางไมเปนอสระกน (dependent samples) หมายถง กลมตวอยางจะสมพนธกนเม#อเปนคน ๆ เดยวกน หรอเปนกลมตวอยางท#เกดจากการจบคใหมลกษณะเหมอนหรอคลายคลงกน ซ# งวธการคานวณจะคลายกบการทดสอบ t ในกรณตวอยาง 1 กลม แตแตกตางกนท#ใชคาความแตกตางของคะแนน และความแตกตางของคะแนนมคาเฉล#ยเทากบ 0 (ศนย)

-31-

ตวอยาง ในการสมตวอยางนกศกษา 8 คน เพ#อดวาการบรรยายทาใหนกศกษาเปล#ยนทศนคตท#มตอวชาสถตไดหรอ ไม ภายหลงจากท#ไดฟงการบรรยายไปแลว ไดผลดงตอไปน2

Individual Before speech After speech 1 2 3 4 5 6 7 8

3 4 3 5 2 5 3 4

6 6 3 7 4 6 7 6

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� สมมตฐานทางการวจย การฟงบรรยายทาใหนกศกษาเปล#ยนทศนคตไดหรอไม

� สมมตฐานทางสถต

H0 : µ D = 0 , H1 : µ D ≠ 0

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = n - 1 = 8 - 1 = 7 , tcrit = ± 2.365 (จากตาราง)

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ

ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , -4.76 < -2.365 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง

ถาไมคดเคร%องหมายลบ เน%องจากเคร%องหมายบอกเพยงวาซายหรอขวาเทาน�น)

-32-

ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ภายหลงจากท#นกศกษาไดฟงการบรรยายแลว ทศนคตของนกศกษาท#มตอวชาสถตมการเปล#ยนแปลงไปในทศทางท#ดข2น

การทดสอบ t สาหรบตวอยางสองกลมมอสระกน (The t Test for Independent Samples) ในกรณน2จะมกลมตวอยางสองกลมท#สมมาอยางเปนอสระตอกน กลาวคอสมาชกในท2งสองกลมจะเปนคนละคนกน แตการสมอาจจะมาจากประชากรเดยวกนหรอตางกนกได จากน2นหาสดสวนท#เกดข2นท2งสองกลมแลวนามาเปรยบเทยบกน โดยข2นอยกบโจทยปญหาการวจยวาตองการทราบส#งใด เชน อยากทราบวาสดสวนประชากรท2งสองกลมแตกตางกนหรอไม แตกตางกนเทาใด เทากบคาท#กาหนดหรอไม น#นคอเราตองการเปรยบเทยบคาเฉล#ยท2งสองกลม ไมใชตองการเปรยบเทยบคาเฉล#ยของความแตกตาง (between sample means, not a mean of differences)

ซ# งคาเฉล#ยของความแตกตางระหวางตวแปรเราใหเทากบผลตางของคาเฉล#ย คอ µ1 - µ2 และภายใตคตฐานของ homogeneity of variance กาหนดให S1 และ S2 เปนคาประมาณความแปรปรวนของประชากร ดงน2น องศาความเปนอสระ (df ) สาหรบ pooled estimate of variance มคาเทากบ (n1 – 1) + (n2 – 1) การประมาณความคลาดเคล#อนมาตรฐานของความแตกตางระหวางคาเฉล#ย มสตรดงน2

-33-

ตวอยาง ของ The t Test for Independent Samples

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามการวจย (Research Question) ท2งสองกลมมคะแนนแตกตางกนหรอไม

� สมมตฐานทางสถต

H0 : µ1 - µ2 = 0 , H1 : µ1 - µ2 ≠ 0

or H0 : µ1 = µ2 , H1 : µ1 ≠ µ2

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = (n1 + n2) - 2 = 35 + 29 - 2 = 62 , tcrit = ± 2.00 (จากตาราง) ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ

-34-

ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , 2.48 > 2.00 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ท2งสองกลมมคะแนนแตกตางกน โดยกลมท# 1 มคาคะแนนสงกวากลมท# 2

ตวอยาง ของ The t Test for Independent Samples

-35-

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามการวจย (Research Question) นกศกษารนท# 1 ไดคะแนนสอบสงกวานกศกษารนท# 2

� สมมตฐานทางสถต

H0 : µ1 - µ2 ≥ 0 , H1 : µ1 - µ2 < 0

or H0 : µ1 ≥ µ2 , H1 : µ1 < µ2

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = (n1 - 1) + (n2 - 1) = (11 – 1) + (12 – 1) = 21 , tcrit = - 1.721 (จากตาราง)

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ

-36-

ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , - 2.37 < - 1.721 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดนอยกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ท2งสองกลมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

การวเคราะหความแปรปรวน (Analysis of Variance : ANOOVA) ความแปรปรวนเปน

จดกาเนดของความสนใจในการหาคาตอบของคาถามในการวจย ซ# งเกดจากความแปรปรวนระหวางกลม และความแปรปรวนภายในกลม โดยท#ตรรกะของการวเคราะหความแปรปรวนจะอธบายและจาแนกความแปรปรวนของตวแปรท#นกวจยสนใจออกไปตามแหลงตาง ๆ ท#ทาใหเกดความแปรปรวนในตวแปรน2น

-37-

ในการหาคาการวเคราะหความแปรปรวนใช The F Ratio โดยท# Among Group Variability MSbetween

Within Group Variability MSwithin

SSwithin

dfwithin

SSbetween

Dfbetween

∑(X – X)2 Sum of Squares n - 1 Degree of Freedom

SStotal = SSbetween + SSwithin dftotal = dfbetween + dfwithin

SSbetween = n∑(Xgroup - Xgrand)2

SSwithin = ∑X2 - ∑ T2 Squared group total n ขนาดตวอยางในแตละกลม

SStotal = ∑(X - Xgrand)2 = (Xgroup - Xgrand) + (X – Xgroup)

SStotal = ∑X2 - G2 Grand Total (ผลรวมของคาสงเกตทกคายกกาลงสอง) N ขนาดตวอยางท�งหมด ผลรวมของกาลงสองของคาสงเกตแตละคา

ตวอยาง ในการเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาคะแนนของกลมท2ง 3 กลมท#ไดจากวธการสอนท#แตกตางกน ผลท#ไดปรากฏดงขอมลขางลางน2

Imagined Restrospective Current 7 6 5 6

12 8 9

11

8 10 12 10

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามการวจย (Research Question) วธการสอนท2ง 3 วธนาจะมความแตกตางกน

F = =

MSwithin =

MSbetween =

S2 =

-38-

� สมมตฐานทางสถต

H0 : µ1 = µ2 = µ3 , H1 : H0 is false

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , dfbetween = number of group - 1 = 3 – 1 = 2 , Fcrit = 4.26 (จากตาราง)

dfwithin = (n1 - 1) + (n2 - 1) + (n3 - 1) = (4 - 1) + (4 - 1) + (4 - 1) = 9 ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ SSbetween 42.67 Dfbetween 2 SSwithin 20 dfwithin 9

MSbetween 21.33 MSwithin 2.22 ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , 9.6 > 4.26 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ท2งสามกลมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

การทดสอบไคสแควร (Chi-Square Test) เปนการทดสอบสถตเชงอนมานท#ไมองอยกบการ

แจกแจงประชากร โดยมการทดสอบ 3 ลกษณะ คอ การทดสอบ Goodness of Fit การทดสอบความเปนอสระระหวางตวแปรสองตว และการทดสอบความเปนเอกพนธ (homogeneity) การทดสอบ Goodness of Fit เปนการทดสอบ 1 ตวแปร ซ# งใชเพ#อทดสอบวาการแจกแจงของตวอยางมลกษณะเปนการแจกแจงท#เราตองการทดสอบหรอไม เชน ประชากรท#สนใจมการแจกแจงแบบปกตหรอไม

ตวอยาง การทดสอบ Chi-Square แบบ Goodness of Fit

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามการวจย (Research Question) ความนยมของประชาชนท#มตอนายกรฐมนตรมการเปล#ยนแปลงหรอไม

� สมมตฐานทางสถต

H0 : Pyes-to-no = 0.50 , Pno-to-yes = 0.50 , H1 : H0 is false

� คาสงเกต (Observed Frequency)

no to yes yes to no total Observed 27 195 222

F = =

MSbetween =

MSwithin =

=

=

= 21.33

= 2.22

= 9.6

-39-

� คาคาดหมาย (Expected Frequency) - คาคาดหมายภายใตสมมตฐานหลกเปนจรง - สดสวนท#คาดหวง x จานวนตวอยาง

no to yes yes to no Expected 0.5 x 222 = 111 0.5 x 222 = 111

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = 1 , X2crit = 3.84 (จากตาราง)

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , 127.14 > 3.84 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย สดสวนของประชาชนท#ลดความนยมในตวนายกรฐมนตรมมากข2นดวยความเช#อม#น 95% ตวอยาง การทดสอบ Chi-Square แบบ Two-Way Chi-Square คอตองการทดสอบความเปนอสระท#ตวแปรท2งสอง ตวมความเปนอสระตอกน

ข6นท� 1 กาหนดสมมตฐาน

� กาหนดคาถามการวจย (Research Question) ผหญงและผชายมความนยมในตวนายกรฐมนตรแตกตางกนหรอไม

� สมมตฐานทางสถต H0 : ตวแปรท2ง 2 ตวเปนอสระตอกน , H1 : ตวแปรท2ง 2 ตวมความสมพนธกน

-40-

ข6นท� 2 กาหนดกาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = (c – 1) (r - 1) = (2 - 1) (2 - 1) = 1 , X2crit = 3.84 (จากตาราง)

ข6นท� 3 คานวณคาสถตทดสอบ

� คาสงเกต (Observed Frequency)

Yes No Total Males

Females 451 509

165 118

616 627

Total 960 283 1243

� คาคาดหมาย (Expected Frequency) (column total) (row total) (960)(616) overall total 1243

(column total) (row total) (960)(627) overall total 1243

(column total) (row total) (283)(616) overall total 1243

(column total) (row total) (283)(627) overall total 1243

Yes No Total Males

Females 451 (475.75) 509 (484.25)

165 (140.25) 118 (142.75)

616 627

Total 960 283 1243

� คานวณคาสถตทดสอบ

fe = = = 142.75

fe = = = 475.75

fe = = = 484.25

fe = = = 140.25

-41-

ข6นท� 4 การตดสนใจ Reject H0 , 11.21 > 3.84 (ปฏเสธ H0 เพราะวาคา t ท%คานวณไดมากกวาคา t ตาราง) ข6นท� 5 สรปผลเพ�อตอบคาถามการวจย ผหญงและผชายมความนยมในตวนายกรฐมนตรแตกตางกน

Yes No Total Males

Females 451 (475.75) 509 (484.25)

165 (140.25) 118 (142.75)

616 627

Total 960 283 1243

-42-

สรปในสวนของการคานวณ ดงน2

���� การเปรยบเทยบคาเฉล8ย (ตวอยาง 1 กลม ทราบความแปรปรวน) - ใช Z – test (ตวอยาง P.24)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ = 100

H1 : µ ≠ 100 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , α/2 = 0.025 , ∴0.0500 - 0.0250 = 0.4750 , Zตาราง = 1.96 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร

ΣX n

n(X - µ)2

σ2 4. การตดสนใจ เชน Accept H0 , -1.3333 < 1.96 (ยอมรบ H0 เพราะวา Zคานวณได นอยกวา Zตาราง ) 5. สรปผล

เน#องจาก µ = 100 แสดงวา µ ไมแตกตางกน น#นคอ IQ ไมแตกตางกน

���� การเปรยบเทยบคาเฉล8ย (ตวอยาง 1 กลม ไมทราบความแปรปรวน) - ใช t – test (ตวอยาง P.29)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ = 3

H1 : µ > 3 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , df = n – 1 = 24 , ∴ tตาราง = 1.711 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร

X - µhyp

Sx S n 4. การตดสนใจ เชน Reject H0 , 2.72 > 1.711 (ปฏเสธ H0 เพราะวา tคานวณได มากกวา tตาราง ) 5. สรปผล

เน#องจาก µ > 3 แสดงวา เช#อไดวามความรมากกวา 3 คะแนน

X =

ขอสงเกต ใช µ เพราะเปรยบเทยบคาเฉล�ย และµ ≠

100

หมายถงทดสอบสองหาง ∴ ใช

= 96

Z = = -1.3333

ขอสงเกต µ > 3 หมายถงทดสอบหาง

เดยว

t = = 2.72

S x = = .18

-43-

���� การเปรยบเทยบคาเฉล8ย (ตวอยาง 2 กลม ทราบความแปรปรวน) - ใช Z – test (ตวอยาง P.25)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ1 - µ2 = 0

H1 : µ1 - µ2 ≠ 0 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , α/2 = 0.025 , ∴0.0500 - 0.0250 = 0.4750 , Zตาราง = 1.96 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร (X1 - X2 )

σ12 σ2

2 n1 n2 4. การตดสนใจ เชน Reject H0 , 2.5689 > 1.961 (ปฏเสธ H0 เพราะวา Zคานวณได มากกวา Zตาราง ) 5. สรปผล

เน#องจาก µ1 - µ2 ≠ 0 แสดงวา ความรแตกตางกนอยางมนยสาคญ

���� การเปรยบเทยบคาเฉล8ย (ตวอยาง 2 กลม ไมทราบความแปรปรวน) - ใช t – test (ตวอยาง P.27)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ1 - µ2 = 0

H1 : µ1 - µ2 ≠ 0 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , ∴ tตาราง = 2.1788 S1

2 S22

n1 n2

S12 2 S2

2 2

n1 n2

n1 - 1 n2 - 1 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร (X1 - X2 ) S1

2 S22

n1 n2 4. การตดสนใจ เชน Accept H0 , 1.5377 < 2.1788 (ยอมรบ H0 เพราะวา tคานวณได นอยกวา tตาราง )

5. สรปผล เน#องจาก µ1 - µ2 = 0 แสดงวา 2 กลมอาชพมความเหนไมแตกตางกน

ขอสงเกต ตวอยาง 2 กลม ม µ 2

ตว

Z =

+

= 2.5689

+

+

df = = 12

t =

+

= 1.5377

-44-

���� การทดสอบ t – test เม8อตวอยาง 2 กลมสมพนธกน (ไมอสระตอกน) - ใช t – test (ตวอยาง P.31)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ D = 0

H1 : µ D ≠ 0 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , df = n – 1 = 7 , ∴ tตาราง = ±2.365 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร

D - µ hyp S D

4. การตดสนใจ เชน Reject H0 , -4.76 < -2.365 (ปฏเสธ H0 เพราะวา tคานวณได มากกวา tตาราง ถาไมคดเคร%องหมายลบ

เน%องจากเคร%องหมายบอกเพยงวาซายหรอขวาเทาน�น) 5. สรปผล

เน#องจาก µ D ≠ 0 แสดงวา นกศกษาเปล#ยนแปลงในทางท#ดข2น

���� การทดสอบ t – test เม8อตวอยาง 2 กลมมอสระตอกน (dependent) - ใช t – test (ตวอยาง P.33)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ1 - µ2 = 0 หรอ H0 : µ1 = µ2

H1 : µ1 - µ2 ≠ 0 ” H1 : µ1 ≠ µ2 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , df = (n1 + n2 ) - 2 = 62 , ∴ tตาราง = ± 2.00 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร (n1 – 1) S1

2 + (n2 – 1) S2

2 (n1 – 1) + (n2 – 1)

SP2 SP

2

n1 n2

(X1 - X2 ) - (µ1 - µ2)hyp

S X1 - X2

4. การตดสนใจ เชน Reject H0 , 2.48 > 2.00 (ปฏเสธ H0 เพราะวา tคานวณได มากกวา tตาราง )

5. สรปผล

เน#องจาก µ1 ≠ µ2 แสดงวา ท2งสองกลมมคะแนนแตกตางกนอยางมนยสาคญ

t = = - 4.76

ขอสงเกต D = dependent, D = independent

กาหนดแบบขอ �

S P2 = = 144.48

+ = 3.02 S X1 - X2 =

t = = 2.48

-45-

���� การวเคราะหความแปรปรวน (ANOOVA) - ใช F – test (ตวอยาง P.37)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : µ1 = µ2 = µ3 H1 : H0 is false 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , dfbetween = number of group - 1 = 2 dfwithin = (n1 – 1) + (n2 – 1) + (n3 – 1) = 2

∴ Fตาราง = 4.26 3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร SSbetween dfbetween SSwithin Dfwithin MSbetween MSwithin 4. การตดสนใจ เชน Reject H0 , 9.6 > 4.26 (ปฏเสธ H0 เพราะวา Fคานวณได มากกวา Fตาราง )

5. สรปผล เน#องจาก H0 is false แสดงวา ท2งสามกลมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญ

การทดสอบไคสแควร แบบ 1 ตวแปร - ใช χ2 – test (ตวอยาง P.38)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : Pyes to yes = 0.50 , Pno to yes = 0.50 H1 : H0 is false 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , df = 1 , χ2ตาราง = 3.84

3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร

(f0 - fe )2

fe

4. การตดสนใจ

เชน Reject H0 , 127.14 > 3.84 (ปฏเสธ H0 เพราะวา χ2 คานวณได มากกวา χ2 ตาราง ) 5. สรปผล

เน#องจาก H0 is false แสดงวา ประชาชนลดความนยมอยางมนยสาคญ หรอลดความนยมดวยความเช#อม#น 95 %

MSbetween = = 21.33

MSwithin = = 2.22

F = = 9.6

χ2 = ∑ = 127.14

-46-

การทดสอบไคสแควร แบบ 2 ตวแปร - ใช χ2 – test (ตวอยาง P.39)

1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : ตวแปรท2งสองเปนอสระตอกน (ไมแตกตางกน) H1 : ตวแปรท2งสองมความสมพนธกน (ไมแตกตางกน) 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

เชน α = 0.05 , df = (c - 1) (r – 1) = 1 , χ2ตาราง = 3.84

3. คานวณคาสถตทดสอบ จากสตร (รวม col) (รวม row) (960)(616)

รวมท2งหมด 1243

หาของตวท% (1,1), (1,2), (2,1) และ (2,2) หาท�งส% ตวคณกบตวในตาราง

(f0 - fe )2

fe

4. การตดสนใจ

เชน Reject H0 , 11.21 > 3.84 (ปฏเสธ H0 เพราะวา χ2 คานวณได มากกวา χ2 ตาราง ) 5. สรปผล

เน#องจาก ตวแปรท2งสองมความสมพนธกน แสดงวาหญงและชายมความนยมแตกตางกน

สวนของ รศ.ดร.สมศกดP ศรสนตสข

การออกแบบวจยเชงสารวจ

การเกบรวบรวมขอมล

���� ทUงสองหวขอ อาจารยสอนเนนในเชงปฏบต โดยใหแบงกลมทดลองปฏบตในหองเรยน เพ#อใหนาไปประยกตใชในการสอบ และในการปฏบตจรงตอนทาสาระนพนธ ซ#งจะไดยกตวอยางเปนแนวปฏบตและเปนแนวขอสอบตอไป

χ2 = ∑ = 11.21

fe = = = 475.75

-47-

แนวขอสอบ : ���� จงกลาวถงขUนตอนตาง ๆ ของการศกษาวจยท8ทานไดศกษามา โดยอธบายและยกตวอยาง

ประกอบแตละขUนตอนดวย (ตวอยางเชน ข2นตอนท# 1 ระบช#อเร#องท#จะศกษาวจย ตองอธบายเหตผลและความสาคญของเร#อง และอธบายข2นตอนท# 2,3,4…ตอไป โดยอธบายวธการของแตละข2นตอนอยางละเอยด) (โจทยขอสอบเกาของ รศ.ดร.สวลลย เป% ยมปต)

โครงรางผลงานวจย การศกษาความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบานฯ

: กรณศกษา ตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

บทท8 1 บทนา

1. ความเปนมา นโยบายกองทนหมบานและชมชนเมอง ถอกาเนดข2นมาเม#อป พ.ศ. 2544 เปนนโยบายเรงดวนของรฐบาลในยคน2น มวตถประสงคเพ#อแกไขปญหาความยากจนของประชาชน โดยมแนวคดวา “เพ#มรายได ลดรายจาย ขยายโอกาส” ซ# งรฐบาลคาดวาถาประชาชนปฏบตไดท2งสามหลกการดงกลาวจะสามารถพนความยากจนไปได ในสวนของการเพ#มรายได มการออกนโยบายมาสนบสนน เชน สรางอาชพเสรม พกหน2 เกษตรกรสามป สนคาหน#งตาบลหน#งผลตภณฑ เปนตน สาหรบการลดรายจายไดพยายามรณรงคใหประชาชนจดทาบญชครวเรอน เพ#อจะไดเหนรายจายของตนจะไดลดการใชจายลง และในสวนของการขยายโอกาส รฐบาลเลงเหนวาถาประชาชนมแหลงทนเปนของตนเองกจะสามารถกเงนดอกเบ2ยต#าไปลงทนพฒนาอาชพของตนเองเพ#อเพ#มรายได ดงน2นจงโอนเงนหน#งลานบาทเขาบญชกองทนหมบานและชมชนเมองจานวนกวา 88,000 หมบาน/ชมชนเมองท#วประเทศ เปนเงนกวา 88,000 ลานบาท ตลอด 5 ปท#ผานมาแตละหมบานมการพฒนากองทนหมบานและชมชนเมองไปตามความรความสามารถของคณะกรรมการและมวลสมาชกของตน โดยมภาครฐพยายามเขาไปกาหนดทศทางในการขบเคล#อน จนกระท#งออกเปนพระราชบญญตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต พ.ศ.2547 แตปจจบนปญหาความยากจนซ#งเปนเปาหมายท#วางไวกยงมไดลดนอยลง หน2 สนภาคประชาชนเพ#มพนข2น ดงน2นจงควรมการศกษาอยางเปนระบบเพ#อศกษาความพงพอใจท#แทจรงของประชาชนท#กเงนกองทนหมบานและแสวงหาแนวทางแกไขปญหาหน2 สนภาคประชาชนใหหมดส2นไปในท#สด

2. วตถประสงค 2.1 เพ#อศกษาถงลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ ของประชาชนในเขตตาบลบานนา

อาเภอเมอง จงหวดชมพร 2.2 เพ#อศกษาหาสาเหตหรอปจจย ท#ทาใหประชาชนมความพงพอใจและไมพงพอใจในการกเงนกองทน

หมบาน ของประชาชนในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

-48-

3. ขอบเขตของการศกษาวจย 3.1 การศกษาคร2 งน2 ผศกษาไดกาหนดพ2นท#ศกษาเฉพาะเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร ต2งแต

เดอนมกราคม 2550 ถงเดอนมกราคม 2551 เปนระยะเวลา 1 ป 3.2 ผศกษาไดเลอกกลมตวอยางการวจยจากประชาชนท#กเงนกองทนหมบาน ท2งท#เปนคณะกรรมการ

กองทนและสมาชกกองทน โดยจาแนกเปน 3 กลมอาย ไดแก อาย 20-40 ป, อาย 40-60 ป และอาย 61 ปข2นไป ในอตราสวนกลมละเทา ๆ กน

3.3 ผศกษามงเนนการศกษาไปท#ความพงพอใจในการกเงน การบรหารจดการกองทน และผลดผลเสยท#เกดกบชมชนหลงจากมกองทนหมบานเกดข2นมา

4. ประโยชนของการศกษาวจยท8คาดวาจะไดรบ 4.1 เพ#อทราบลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ ของประชาชนในเขต ตาบลบานนา

อาเภอเมอง จงหวดชมพร 4.2 เพ#อทราบถงหาสาเหตหรอปจจย ท#ทาใหประชาชนมความพงพอใจและไมพงพอใจในการกเงนกองทน

หมบาน ของประชาชนในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

บทท8 2 การทบทวนวรรณกรรม

5. กรอบแนวคด ทฤษฎ และตวแบบท8เก8ยวของ

ในการศกษาความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบานฯ : กรณศกษา ตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร ผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสารทางวชาการและตวแบบท#เก#ยวของ เพ#อเปนกรอบและแนวทางในการศกษา ดงตอไปน2 5.1 นโยบายกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต มวตถประสงคในการดาเนนการดงน2

5.1.1 เปนแหลงเงนทนหมนเวยนในหมบานและชมชนเมอง สาหรบการลงทนเพ#อพฒนาอาชพ สรางงานสรางรายได การลดรายจาย การบรรเทาเหตฉกเฉนและจาเปนเรงดวน

5.1.2 สงเสรมและพฒนาหมบานและชมชนเมองใหมขดความสามารถ ในการจดระบบและบรหารจดการเงนทนของตนเอง

5.1.3 เสรมสรางกระบวนการพ#งพาตนเองในดานการเรยนร การสรางและพฒนาความคดรเร#ม เพ#อการแกไขปญหาและเสรมสรางศกยภาพและสงเสรมเศรษฐกจพอเพยงในหมบานและชมชนเมอง

5.1.4 กระตนเศรษฐกจในระดบฐานรากของประเทศ รวมท2งเสรมสรางภมคมกนทางเศรษฐกจ และสงคมของประเทศในอนาคต

5.1.5 เสรมสรางศกยภาพและความเขมแขง ท2งทางดานเศรษฐกจและสงคมของประชาชนในหมบานและชมชนเมอง 5.2 แนวคดเร#องเศรษฐกจพอเพยงของในหลวง กรอบแนวคด กลยทธพ2นฐานการพฒนาแบบพ#งพาตนเอง เปนจดกาเนดของโครงการเศรษฐกจชมชนและโครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง

-49-

"เศรษฐกจพอเพยง” หรอ “ระบบเศรษฐกจท#พ#งตนเองได” (อางใน สรรเสรญ วงศชะอม, 2543) หมายถง ความสามารถของชมชน เมอง รฐ ประเทศ ภมภาคหน#ง ๆ ในการผลตสนคาและบรการเพ#อเล2ยงสงคมน2น ๆ ไดโดยพยายามหลกเล#ยงท#จะตองพ#งพาปจจยตาง ๆ ท#เราไมไดเปนเจาของ กลยทธการพฒนาแบบพ#งพาตนเอง หมายถง ประโยชนรวมกนทางการคาและการรวมมอกน ตลอดจนการกระจายกลบของทรพยากรท#มความเปนธรรมมากข2น เพ#อตอบสนองตอความจาเปนพ2นฐานดวยความม#นใจในตนเอง โดยการพ#งพาทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรมนษยของตนเอง ตลอดจนสมรรถนะของการกาหนดจดมงหมายและการตดสนใจอยางมอธปไตย ประการท#สาคญคอ จะตองลดการพ#งพาอทธพลและอานาจจากภายนอกเพ#อลดภาระกดดนทางการเมอง

6. นยามศพท ปจจยดานบคคล หมายถง ประชาชนท#มคณสมบต ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได ตาแหนงในกองทนหมบาน ความพงพอใจของประชาชน หมายถง ประชาชนไดรบเงนกกองทนหมบาน จานวนเพยงพอตอการลงทน ใชจายตรงตามวตถประสงคในการลงทน มความโปรงใสเปนธรรม ภายหลงจากไดกเงนแลวทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น ภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

7. กรอบความคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ตวแปรอสระ X1 = เพศ ชาย หญง X2 = อาย 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปข2นไป X3 = ระดบการศกษา มธยมตนหรอต#ากวา มธยมปลาย – อนปรญญา ปรญญาตรข2นไป X4 = อาชพ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ#น ๆ X5 = รายไดตอเดอน ต#ากวา 5,000 บาท 5,000 –10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท X6 = ตาแหนงในกองทน กรรมการกองทน สมาชกกองทน

ปจจยสวนบคคล

- เพศ

- อาย

- ระดบการศกษา

- อาชพ

- รายได

- ตาแหนงในกองทน

ความพงพอใจของประชาชนในการ

ไดกเงนกองทนหมบาน

- มาก

- ปานกลาง

- นอย

-50-

ตวแปรตาม Y = ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก ปานกลาง นอย - ใชเงนกตรงตามวตถประสงคในการลงทน มาก ปานกลาง นอย - ไดรบบรการใหกเงนอยางโปรงใสเปนธรรม มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกทาใหภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

มาก ปานกลาง นอย

8. สมมตฐาน 8.1 เพศหญงมความพงพอใจในการไดกเงนกองทนหมบานฯมากกวาเพศชาย 8.2 ความแตกตางของอายมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 8.3 ความแตกตางดานการศกษามผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 8.4 ความแตกตางดานอาชพมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 8.5 ความแตกตางดานรายไดมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 8.6 ตาแหนงในกองทนมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ

บทท8 3 ระเบยบวธวจย การศกษาวจยเร#อง ความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบานฯ : กรณศกษา ตาบลบานนา

อาเภอเมอง จงหวดชมพร เพ#อใหการศกษาวจยบรรลผลตามวตถประสงคของการวจย ผศกษาจงไดกาหนดวธดาเนนการวจยดงน2

9. หนวยในการวเคราะห หนวยในการวเคราะหศกษาคร2 งน2 คอปจเจกบคคล ซ# งไดแกคณะกรรมการและสมาชกกองทนหมบานท#ไดกเงนกองทนหมบานในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

10. เคร8องมอในการเกบรวบรวม 10.1 ลกษณะของการสรางเคร8องมอ เคร#องมอท#ใชในการวจยคร2 งน2 คอ แบบสอบถามท#ผศกษาไดกาหนดข2น 1 ชด แบงออกเปน 2 ตอน ไดแก ตอนท8 1 เปนแบบสอบถามเก#ยวกบขอมลสถานภาพสวนบคคล คอ เพศ อาย การศกษา อาชพ และรายไดตอเดอน ซ# งขอมลเหลาน2 เปนตวแปรอสระ

ตอนท8 2 เปนแบบทดสอบท#ใชวดความพงพอใจของผตอบแบบสอบถามในการกเงนกองทนหมบาน ซ# งเปนตวแปรตาม จานวน 5 ขอ โดยเปนแบบสอบถามความพงพอใจในดานตาง ๆ ไดแก ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน ไดใชเงนตรงตามวตถประสงค ไดรบการบรการใหกอยางเปนธรรมโปรงใส หลงจากไดกแลวทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น และหลงจากไดกแลวสามารถปลดหน2นอกระบบทาใหภาระหน2 สนในภาพรวมของครวเรอนลดลง

-51-

10.2 การสรางเคร8องมอ เคร#องมอท#ใชในการวจยคร2 งน2 คอ แบบสอบถาม ซ# งผศกษาไดสรางข2นตามลาดบข2นตอน ดงน2

2.1 ศกษาเอกสารงานวจยท#มโครงสรางใกลเคยงกบการศกษาวจยในคร2 งน2 เพ#อทราบรปแบบและรายละเอยดของเคร#องมอ

2.2 อาศยกรอบแนวความคดจากการทบทวนเอกสารตาง ๆ ท#เก#ยวของมาสรางแบบสอบถาม และ แบบทดสอบความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ ของประชาชนในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร 10.3 การหาความเท8ยงตรงของแบบสอบถาม ผศกษานาแบบสอบถามท#สรางเสรจแลวท2งฉบบ เสนอตออาจารยท#ปรกษา เพ#อตรวจสอบและเสนอแนะในการปรบปรงใหสมบรณกอนนาไปใชเกบขอมล

11. การวดตวแปร

ในสวนของแบบสอบถามตอนท# 2 ซ# งเปนแบบสอบถามทดสอบความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบาน ซ# งแบงออกเปน 5 ขอ ผศกษาไดกาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน2

11.1 เกณฑการใหคะแนนในแตละขอ - พงพอใจมาก ให 3 คะแนน - พงพอใจปานกลาง ให 2 คะแนน - พงพอใจนอย ให 1 คะแนน

11.2 เกณฑวดความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน 11.2.1 ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) 11.2.2 ใชเงนกตรงตามวตถประสงคในการลงทน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) 11.2.3 ไดรบบรการใหกเงนอยางโปรงใสเปนธรรม มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) 11.2.4 หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) 11.2.5 หลงจากไดกทาใหภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1)

ผท8ไดคะแนน 11 - 15 พงพอใจมาก

ผท8ไดคะแนน 6 - 10 พงพอใจปานกลาง

ผท8ไดคะแนน 1 - 5 พงพอใจนอย

12. การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลน2น ผศกษาไดนาแบบสอบถามลงสารวจดวยตนเองในวนประชมหมบานของแตละหมบาน และลงพ2นท#สารวจซอมเสรมในวนอ#น ๆ เพ#อจะไดอธบายถงข2นตอนและวตถประสงคในการทาการวจยใหผตอบแบบสอบถามไดเขาใจ โดยวางเปาหมายสมตวอยางหมบานละ 30 คน ใหกระจายตามกลมอายกลมละ 10 คน โดยประมาณ เม#ออธบายเสรจแลวจงใหตอบแบบสอบถามแลวรอรบกลบคน

-52-

13. การประมวลผลและการวเคราะหขอมล 13.1 สถตท8ใชในการวเคราะหขอมล 13.1.1 คานวณหาคารอยละ เพ#อใชบรรยายลกษณะท#วไปและความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบาน จานวนผตอบแบบสอบถามในขอน2น x 100

จานวนผตอบแบบสอบถามในขอน2นท2งหมด 13.1.2 คานวณหาคาเฉล#ย เพ#อหาคาเฉล#ยของระดบคะแนนความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบาน

∑ fx

N เม#อ X แทนคาเฉล#ย

∑ fx แทนผลรวมของคะแนนทกจานวน N แทนจานวนผตอบแบบสอบถามท2งหมด

13.2 สถตท8ใชในการทดสอบสมมตฐาน ใชคา t – test ในการหาความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของตวแปร มากกวา 2 กลม วดความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOOVA) ซ# งใชทดสอบคา F (F – test)

13.3 การวเคราะหขอมล ผศกษานาขอมลไปวเคราะหดวยเคร#องคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรม SPSS PC+ เพ#อคานวณหาคาตาง ๆ ดงน2 13.3.1 หาคาความถ#และรอยละของขอมลท#วไปของประชาชนท#กเงนกองทนหมบานฯ ในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร คอ เพศ อาย การศกษา อาชพ รายไดตอเดอน 13.3.2 หาคาความถ#และรอยละของความพงพอใจของประชาชน ในการกเงนกองทนหมบานฯ ในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร 13.3.3 หาคา t – test เพ#อเปรยบเทยบความแตกตางของความพงพอใจของประชาชนในแตละชวงอายคอ อาย 20-40 ป, อาย 40-60 ป และอาย 61 ปข2นไป เพ#อใชเปนขอมลในการพฒนากองทนตอไป

รอยละ =

X

=

-53-

แบบสอบถามความคดเหนเก8ยวกบความพงพอใจของประชาชนในการกเงน

กองทนหมบานฯ : กรณศกษาตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

คาชUแจงแบบสอบถาม : กรณาตอบแบบสอบถามขางลางน2ดวยความรอบคอบท#สด โดยใหเลอกกาเพยงหน#งขอ

ในแตละคาถาม เลขท#แบบสอบถาม…………………. (สาหรบผวจย) columns 1, 2, 3

ก.ขอมลสวนบคคล 1. เพศ 4 � ชาย (1) � หญง (2) 2. อาย 5 � 20 - 40 ป (1) � 41 - 60 ป (2) � 61 ปข2นไป (3) 3. ระดบการศกษา 6 � มธยมตนหรอต#ากวา (1) � มธยมปลาย-อนปรญญา (2) � ปรญญาตรข2นไป (3) 4. อาชพ 7 � เกษตรกร (1) � รบจาง (2) � คาขาย (3) � รบราชการ (4) � อ#น ๆ (5) 5. รายไดตอเดอน 8 � ต#ากวา 5,000 บาท (1) � 5,000 - 10,000 บาท (2) � สงกวา 10,000 บาท (3) 6. ตาแหนงในกองทนหมบานฯ 9 � กรรมการกองทน (1) � สมาชกกองทน (2)

ข.ขอมลเก8ยวกบความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ 7. ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน 10 � มาก (3) � ปานกลาง (2) � นอย (1)

8. ใชเงนกตรงตามวตถประสงคในการลงทน 11 � มาก (3) � ปานกลาง (2) � นอย (1) 9. ไดรบบรการใหกเงนอยางโปรงใสเปนธรรม 12 � มาก (3) � ปานกลาง (2) � นอย (1) 10. หลงจากไดกเงนแลวทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น 13 � มาก (3) � ปานกลาง (2) � นอย (1) 11. หลงจากไดกเงนแลวทาใหภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง 14 � มาก (3) � ปานกลาง (2) � นอย (1) 12. ขอเสนอแนะอ#น ๆ ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………….

-54-

โครงรางผลงานวจย (แกไขเพ8มเตม)

การศกษาความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบานฯ

: กรณศกษา ตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

6. นยามศพท ปจจยดานบคคล หมายถง ประชาชนท#มคณสมบต ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได ตาแหนงในกองทนหมบาน ความพงพอใจของประชาชน หมายถง ประชาชนไดรบการบรการใน 3 ดาน ไดแก ดานท#หน#งการไดรบเงนกกองทนหมบาน จานวนเพยงพอตอการลงทน สามารถตอยอดตามวตถประสงคท#ตองการ ภายหลงจากไดกเงนแลวทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น สามารถปลดหน2นอกระบบทาใหภาระหน2 สนในครวเรอนลดลง ดานท#สองการบรหารจดการกองทนหมบาน ไดแก คณะกรรมการมความรความสามารถ บรหารจดการอยางโปรงใสตรวจสอบได ตดตองายและเปนธรรม มสวสดการใหกบสมาชกอยางท#วถง มระเบยบปฏบตและมแผนการดาเนนงานชดเจน และดานท#สาม ไดแก ภาพรวมของกองทนหมบาน สามารถชวยเหลอทางการเงนในกรณเรงดวนได ชวยเหลอการพฒนาหมบาน ไมทาใหเกดความแตกแยกในหมบาน และมความรสกวาควรใหกองทนมอยตอไป

7. กรอบความคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ตวแปรอสระ X1 = เพศ ชาย หญง X2 = อาย 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปข2นไป X3 = ระดบการศกษา มธยมตนหรอต#ากวา มธยมปลาย – อนปรญญา ปรญญาตรข2นไป X4 = อาชพ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ#น ๆ X5 = รายไดตอเดอน ต#ากวา 5,000 บาท 5,000 –10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท

ปจจยสวนบคคล

- เพศ

- อาย

- ระดบการศกษา

- อาชพ

- รายได

- ตาแหนงในกองทน

ความพงพอใจของประชาชนในการ

ไดกเงน การบรหารจดการกองทน

และภาพรวมของกองทนหมบาน

- มาก

- ปานกลาง

- นอย

-55-

X6 = ตาแหนงในกองทน กรรมการกองทน สมาชกกองทน

ตวแปรตาม Y = 1. ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก ปานกลาง นอย - สามารถตอยอดการลงทนตามวตถประสงค มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกสามารถปลดหน2นอกระบบ ภาระหน2 สน มาก ปานกลาง นอย

ในครวเรอนลดลง - หลงจากครบกาหนดสญญากสามารถคนเงนก ดอกเบ2ย มาก ปานกลาง นอย และเหลอเงนสวนหน#งเปนทน 2. ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - คณะกรรมการโดยรวมมความรความสามารถ มาก ปานกลาง นอย - บรหารอยางโปรงใส ตรวจสอบได มาก ปานกลาง นอย - สะดวก ตดตองาย เปนธรรมกบสมาชกทกคน มาก ปานกลาง นอย - จดสวสดการไดอยางท#วถงเปนธรรม มาก ปานกลาง นอย - มระเบยบปฏบตและแผนการดาเนนงานชดเจน มาก ปานกลาง นอย 3. ความพงพอใจของประชาชนในภาพรวมของกองทนหมบาน - สามารถชวยเหลอทางการเงนในกรณเรงดวน มาก ปานกลาง นอย - สามารถชวยเหลอการพฒนาหมบานไดมากข2น มาก ปานกลาง นอย - ทาใหมแหลงเงนทนท#เปนประโยชนตอหมบาน มาก ปานกลาง นอย - ทาใหเกดความแตกแยกในหมบานมากข2น มาก ปานกลาง นอย - ควรมกองทนหมบานไวในหมบานตอไป มาก ปานกลาง นอย

12. การวดตวแปร

ตวแปรอสระ X1 = เพศ ชาย หญง X2 = อาย 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปข2นไป X3 = ระดบการศกษา มธยมตนหรอต#ากวา มธยมปลาย – อนปรญญา ปรญญาตรข2นไป X4 = อาชพ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ#น ๆ X5 = รายไดตอเดอน ต#ากวา 5,000 บาท 5,000 –10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท X6 = ตาแหนงในกองทน กรรมการกองทน สมาชกกองทน

-56-

ตวแปรตาม Y = 1. ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - สามารถตอยอดการลงทนตามวตถประสงค มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - หลงจากไดกสามารถปลดหน2นอกระบบ ภาระหน2 สน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1)

ในครวเรอนลดลง - หลงจากครบกาหนดสญญากสามารถคนเงนก ดอกเบ2ย มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) และเหลอเงนสวนหน#งเปนทน 2. ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - คณะกรรมการโดยรวมมความรความสามารถ มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - บรหารอยางโปรงใส ตรวจสอบได มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - สะดวก ตดตองาย เปนธรรมกบสมาชกทกคน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - จดสวสดการไดอยางท#วถงเปนธรรม มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - มระเบยบปฏบตและแผนการดาเนนงานชดเจน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) 3. ความพงพอใจของประชาชนในภาพรวมของกองทนหมบาน - สามารถชวยเหลอทางการเงนในกรณเรงดวน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - สามารถชวยเหลอการพฒนาหมบานไดมากข2น มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - ทาใหมแหลงเงนทนท#เปนประโยชนตอหมบาน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - ทาใหเกดความแตกแยกในหมบานมากข2น มาก (1) ปานกลาง (2) นอย (3) - ควรมกองทนหมบานไวในหมบานตอไป มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1)

ผท8ไดคะแนน 31 - 43 พงพอใจมาก

ผท8ไดคะแนน 18 - 30 พงพอใจปานกลาง

ผท8ไดคะแนน 1 - 17 พงพอใจนอย

-57-

แบบสอบถามความคดเหนเก8ยวกบความพงพอใจของประชาชนในการกเงน

กองทนหมบานฯ : กรณศกษาตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

คาชUแจงแบบสอบถาม : โปรดกาเคร#องหมาย ในชอง � ขางลางน2ดวยความรอบคอบท#สด โดยใหเลอก

กาเพยงหน#งขอในแตละคาถาม

เลขท#แบบสอบถาม…………………. (สาหรบผวจย)

ก. ขอมลสวนบคคล 1. เพศ � ชาย � หญง 2. อาย � 20 - 40 ป � 41 - 60 ป � 61 ปข2นไป 3. ระดบการศกษา � มธยมตนหรอต#ากวา � มธยมปลาย-อนปรญญา � ปรญญาตรข2นไป 4. อาชพ � เกษตรกร � รบจาง � คาขาย � รบราชการ � อ#น ๆ 5. รายไดตอเดอน � ต#ากวา 5,000 บาท � 5,000 - 10,000 บาท � สงกวา 10,000 บาท 6. ตาแหนงในกองทนหมบานฯ � กรรมการกองทน � สมาชกกองทน

ข. ขอมลเก8ยวกบความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ

7. ความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ

ความพงพอใจในดานตาง ๆ ระดบของความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย 7.1 ไดรบเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน 7.2 หลงจากไดเงนกแลว สามารถนาไปตอยอดการลงทนตาม

วตถประสงคท#ตองการได 7.3 หลงจากไดเงนกแลว สามารถทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น 7.4 หลงจากไดเงนกแลว สามารถปลดหน2 สนนอกระบบ ทาใหภาระ

หน2 สนในครวเรอนลดลง 7.5 หลงครบกาหนดตามสญญากแลว สามารถคนเงนตน พรอม

ดอกเบ2ย และคงเหลอเงนผลกาไรสวนหน#งเพ#อเปนทนตอไป

�

�

�

� �

�

�

�

� �

�

�

�

� �

-58-

8. ความพงพอใจตอการบรหารจดการกองทนหมบานฯ

ความพงพอใจในดานตาง ๆ ระดบของความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย 8.1 คณะกรรมการโดยรวม มความรความสามารถนาศรทธาเช#อถอได 8.2 คณะกรรมการบรหารจดการกองทนหมบานฯ อยางโปรงใส และ

ตรวจสอบได 8.3 ไดรบความสะดวกในการอนมตเงนก ตดตองาย และเปนธรรมกบ

สมาชกทกคน 8.4 มการจดสวสดการใหกบสมาชกอยางท#วถง และเปนธรรม 8.5 มระเบยบปฏบตและมแผนการดาเนนงานอยางชดเจน

�

�

� �

�

�

�

� �

�

�

�

� �

�

9. ความพงพอใจโดยภาพรวมกองทนหมบานฯ

ความพงพอใจในดานตาง ๆ ระดบของความพงพอใจ

มาก ปานกลาง นอย 9.1 กองทนหมบานฯ สามารถชวยเหลอในกรณเรงดวนทางการเงนได

เปนอยางด 9.2 กองทนหมบานฯ สามารถชวยเหลอในเร#องการพฒนาหมบาน/

ชมชนไดมากข2น 9.3 ต2งแตมกองทนหมบานฯ ทาใหมแหลงเงนทนท#มประโยชนตอ

หมบาน/ชมชน 9.4 ต2งแตมกองทนหมบานฯ ทาใหเกดความแตกแยกในหมบาน/

ชมชนมากข2น 9.5 เหนควรใหมกองทนหมบานฯ อยในหมบาน/ชมชนตอไป

�

�

�

� �

�

�

�

� �

�

�

�

� �

10. ปญหาและขอเสนอแนะอ#น ๆ ……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………..

-59-

���� จงเขยนโครงรางการวจยท8ทานจะใชเปนการศกษาอสระ ตามหลกสตรรฐประศาสนศาตร

มหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ8น ใหเขยนโดยยอ (โจทยขอสอบเกาของ รศ.ดร.สมศกดp ศรสนตสข)

โครงรางผลงานวจย 1. เร8อง การศกษาความพงพอใจของประชาชนในการกเงนกองทนหมบานฯ

: กรณศกษา ตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

2. ความเปนมา นโยบายกองทนหมบานและชมชนเมอง ถอกาเนดข2นมาเม#อป พ.ศ. 2544 เปนนโยบายเรงดวนของรฐบาลในยคน2น มวตถประสงคเพ#อแกไขปญหาความยากจนของประชาชน โดยมแนวคดวา “เพ#มรายได ลดรายจาย ขยายโอกาส” ซ# งรฐบาลคาดวาถาประชาชนปฏบตไดท2งสามหลกการดงกลาวจะสามารถพนความยากจนไปได ในสวนของการเพ#มรายได มการออกนโยบายมาสนบสนน เชน สรางอาชพเสรม พกหน2 เกษตรกรสามป สนคาหน#งตาบลหน#งผลตภณฑ เปนตน สาหรบการลดรายจายไดพยายามรณรงคใหประชาชนจดทาบญชครวเรอน เพ#อจะไดเหนรายจายของตนจะไดลดการใชจายลง และในสวนของการขยายโอกาส รฐบาลเลงเหนวาถาประชาชนมแหลงทนเปนของตนเองกจะสามารถกเงนดอกเบ2ยต#าไปลงทนพฒนาอาชพของตนเองเพ#อเพ#มรายได ดงน2นจงโอนเงนหน#งลานบาทเขาบญชกองทนหมบานและชมชนเมองจานวนกวา 88,000 หมบาน/ชมชนเมองท#วประเทศ เปนเงนกวา 88,000 ลานบาท ตลอด 5 ปท#ผานมาแตละหมบานมการพฒนากองทนหมบานและชมชนเมองไปตามความรความสามารถของคณะกรรมการและมวลสมาชกของตน โดยมภาครฐพยายามเขาไปกาหนดทศทางในการขบเคล#อน จนกระท#งออกเปนพระราชบญญตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต พ.ศ.2547 แตปจจบนปญหาความยากจนซ#งเปนเปาหมายท#วางไวกยงมไดลดนอยลง หน2 สนภาคประชาชนเพ#มพนข2น ดงน2นจงควรมการศกษาอยางเปนระบบเพ#อศกษาความพงพอใจท#แทจรงของประชาชนท#กเงนกองทนหมบานและแสวงหาแนวทางแกไขปญหาหน2 สนภาคประชาชนใหหมดส2นไปในท#สด

3. ความสาคญของปญหา 1. ผลการศกษาทาใหทราบถงลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯของประชาชนในเขต

ตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร 2. ผลการศกษาทาใหทราบปญหาและแนวทางแกไขหน2 สนภาคประชาชน อนนาไปสการพฒนากองทน

หมบานฯอยางมประสทธภาพ

4. คาถามการวจย 1. ทราบถงลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯของประชาชนเปนอยางไร 2. ทาไมประชาชนบางสวนจงมความพงพอใจ บางสวนไมพงพอใจในการกเงนกองทนหมบาน

-60-

5. วตถประสงค 1. เพ#อศกษาถงลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ ของประชาชนในเขตตาบลบานนา

อาเภอเมอง จงหวดชมพร 2. เพ#อศกษาหาสาเหตหรอปจจย ท#ทาใหประชาชนมความพงพอใจและไมพงพอใจในการกเงนกองทน

หมบาน ของประชาชนในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

6. ประโยชนท8คาดวาจะไดรบ 1. เพ#อทราบลกษณะความพงพอใจในการกเงนกองทนหมบานฯ ของประชาชนในเขตตาบลบานนา

อาเภอเมอง จงหวดชมพร 2. เพ#อทราบถงหาสาเหตหรอปจจย ท#ทาใหประชาชนมความพงพอใจและไมพงพอใจในการกเงนกองทน

หมบาน ของประชาชนในเขตตาบลบานนา อาเภอเมอง จงหวดชมพร

7. นยามศพท ปจจยดานบคคล หมายถง ประชาชนท#มคณสมบต ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายได ตาแหนงในกองทนหมบาน ความพงพอใจของประชาชน หมายถง ประชาชนไดรบเงนกกองทนหมบาน จานวนเพยงพอตอการลงทน ใชจายตรงตามวตถประสงคในการลงทน มความโปรงใสเปนธรรม ภายหลงจากไดกเงนแลวทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น ภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

8. กรอบความคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ตวแปรอสระ X1 = เพศ ชาย หญง X2 = อาย 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปข2นไป X3 = ระดบการศกษา มธยมตนหรอต#ากวา มธยมปลาย – อนปรญญา ปรญญาตรข2นไป X4 = อาชพ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ#น ๆ X5 = รายไดตอเดอน ต#ากวา 5,000 บาท 5,000 –10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท

ปจจยสวนบคคล

- เพศ

- อาย

- ระดบการศกษา

- อาชพ

- รายได

- ตาแหนงในกองทน

ความพงพอใจของประชาชนในการไดก

เงนกองทนหมบาน

- มาก

- ปานกลาง

- นอย

-61-

X6 = ตาแหนงในกองทน กรรมการกองทน สมาชกกองทน

ตวแปรตาม Y = ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก ปานกลาง นอย - ใชเงนกตรงตามวตถประสงคในการลงทน มาก ปานกลาง นอย - ไดรบบรการใหกเงนอยางโปรงใสเปนธรรม มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก ปานกลาง นอย - หลงจากไดกทาใหภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

มาก ปานกลาง นอย

9. สมมตฐาน 1. เพศหญงมความพงพอใจในการไดกเงนกองทนหมบานฯมากกวาเพศชาย 2. ความแตกตางของอายมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 3. ความแตกตางดานการศกษามผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 4. ความแตกตางดานอาชพมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 5. ความแตกตางดานรายไดมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ 6. ตาแหนงในกองทนมผลตอความพงพอใจในการกเงนของกองทนหมบานฯ

10. การทาตารางหนสาหรบสมมตฐาน

1. เพศ

ความพงพอใจ ชาย หญง

มาก 25 60 ปานกลาง 35 30

นอย 40 10

รวม 100

จานวนประชากร: (150) 100

(110)

2. อาย

ความพงพอใจ 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปขUนไป

มาก 20 30 40 ปานกลาง 35 30 30

นอย 45 40 30

รวม 100 (80)

100 (120)

100 (60)

-62-

3. ระดบการศกษา

ความพงพอใจ มธยมตนหรอต8ากวา มธยมปลาย-อนปรญญา ปรญญาตรขUนไป

มาก 40 35 25 ปานกลาง 35 35 30

นอย 25 30 45

รวม 100

(110) 100

(100) 100 (50)

4. อาชพ

ความพงพอใจ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ8น ๆ

มาก 60 50 40 30 25 ปานกลาง 25 30 35 40 40

นอย 15 20 25 30 35

รวม 100

(120) 100 (60)

100 (40)

100 (30)

100 (10)

5. รายได/เดอน

ความพงพอใจ ต8ากวา 5,000 บาท 5,000 – 10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท

มาก 25 35 45 ปานกลาง 35 35 30

นอย 40 30 25

รวม 100 (80)

100 (120)

100 (60)

6. ตาแหนงในกองทน

ความพงพอใจ กรรมการกองทน สมาชกกองทน

มาก 60 25 ปานกลาง 30 35

นอย 10 40

รวม 100 (90)

100 (170)

-63-

11. หนวยในการวเคราะห ปจเจกบคคล

12. เคร8องมอในการเกบรวบรวม แบบสอบถาม

13. เคร8องมอในการเกบรวบรวม X1 = เพศ ชาย หญง X2 = อาย 20 – 40 ป 41 – 60 ป 61 ปข2นไป X3 = ระดบการศกษา มธยมตนหรอต#ากวา มธยมปลาย – อนปรญญา ปรญญาตรข2นไป X4 = อาชพ เกษตรกร รบจาง คาขาย รบราชการ อ#น ๆ X5 = รายไดตอเดอน ต#ากวา 5,000 บาท 5,000 –10,000 บาท สงกวา 10,000 บาท X6 = ตาแหนงในกองทน กรรมการกองทน สมาชกกองทน

ตวแปรตาม Y = ความพงพอใจของประชาชนในการไดกเงนกองทนหมบาน - ไดเงนกจานวนเพยงพอตอการลงทน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - ใชเงนกตรงตามวตถประสงคในการลงทน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - ไดรบบรการใหกเงนอยางโปรงใสเปนธรรม มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - หลงจากไดกทาใหคณภาพชวตในครวเรอนดข2น มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1) - หลงจากไดกทาใหภาระหน2 สนในและนอกระบบของครวเรอนลดลง

มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1)

ผท8ไดคะแนน 11 - 15 พงพอใจมาก

ผท8ไดคะแนน 6 - 10 พงพอใจปานกลาง

ผท8ไดคะแนน 1 - 5 พงพอใจนอย

14. การประมวลผลและการวเคราะหขอมล การประมวลผลขอมล ใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS การวเคราะหขอมล ใชสถต รอยละ คาเฉล#ย และไควสแควร

-64-

���� (ตวอยางโจทยขอสอบเกา ของ รศ.ดร.พระสทธp คานวณศลป) ผลจากการสารวจวจยเร8องบทบาท

และการมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมขององคการบรหารสวนตาบล เม8อวเคราะหทางสถตดวย

คารอยละ และทดสอบดวยไคสแควร พบผลดงตารางท8 1 ขอใหนกศกษาแปรผลตวเลขใน ตารางท8 1

และบรรยายสรปอยางกระชบ (ไมเกน 1 หนา) ตารางท8 1 : การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมขององคการบรหารสวนตาบล จาแนกตามขนาดของ

องคการบรหารสวนตาบล

การมสวนรวมของประชาชน ขนาดของ อบต. รวม

(%) เลก (%) กลาง (%) ใหญ (%)

มสวนรวมในการบรหารจดการ มสวนรวมในกจกรรมสงคมและวฒนธรรม ไมมสวนรวม

20

50

30

20

40

40

15

35

50

25

42

33

รวม 100 100 100 100

Chi-square = 29.41 ; df = 6 ; P < 0.05

วธทา 1. กาหนดสมมตฐาน เชน H0 : ตวแปรท2งสามเปนอสระตอกน H1 : ตวแปรท2งสามมความสมพนธกน 2. กาหนดระดบนยสาคญและเกณฑการตดสนใจ

α = 0.05 , df = 6 , χ2ตาราง = 29.41 (โจทยกาหนดให)

3. คานวณคาสถตทดสอบ

คาคาดหมาย (Expected Frequency) คานวณไดจากสตรดงน� (รวม col) (รวม row)

รวมท2งหมด (100) (55) 300 (100) (125) 300 (100) (120) 300

fe =

ดงนUน f(1,1) = f(1,2) = f(1,3) = = 18.33

f(2,1) = f(2,2) = f(2,3) = = 41.67

f(3,1) = f(3,2) = f(3,3) = = 40

-65-

การมสวนรวมของประชาชน ขนาดของ อบต.

รวม เลก กลาง ใหญ

มสวนรวมในการบรหารจดการ มสวนรวมในกจกรรมสงคมและวฒนธรรม ไมมสวนรวม

20 (18.33)

50 (41.67)

30 (40)

20 (18.33)

40 (41.67)

40 (40)

15 (18.33)

35 (41.67)

50 (40)

55

125

120

รวม 100 100 100 300

คานวณคาสถตทดสอบ

(f0 - fe )2

fe = (20 – 18.33)2 + (20 – 18.33)2 + (15 – 18.33)2 + (50 – 41.67)2 + (40 – 41.67)2 + (35 – 41.67)2 18.33 18.33 18.33 41.67 41.67 41.67 + (30 – 40)2 + (40 – 40)2 + (50 – 40)2 40 40 40 = 0.15 + 0.15 + 0.61 + 1.67 + 0.07 + 1.07 + 2.5 + 0 + 2.5 = 8.72 4. การตดสนใจ

Accept H0 , 8.72 < 26.41 (ยอมรบ H0 เพราะวา χ2 คานวณได นอยกวา χ2 ตาราง ) 5. สรปผล

ตวแปรท2งสามมอสระตอกน น#นคอการมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมของ อบต.มอสระตอกนดวยความเช#อมน 95 % เน#องจากตวแปรท2งสามมอสระตอกน แสดงใหเหนวาการมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมของ อบต.มอสระตอกน แตจากผลการวจยจะเหนทศทางท#สอดคลองกน กลาวคอเม#อ อบต.มขนาดใหญข2นการมสวนรวมของประชาชนจะลดลง จากตารางจะเหนไดวา อบต.ขนาดใหญ ประชาชนไมมสวนรวมมากถง 50 % ในขณะท#อตราการไมมสวนรวมใน อบต.ขนาดกลาง และเลก อยท# 40 % และ 30 % ตามลาดบ ซ#งสอดคลองกบการมสวนรวมในกจกรรมสงคมและวฒนธรรมท# อบต.ขนาดเลก ประชาชนมสวนรวมสงกวา อบต.ขนาดกลาง และขนาดใหญ ในอตรา 50 % : 40 % : 35 % ในขณะท#การมสวนรวมในการบรหารจดการกมแนวโนมลดลงเม#อ อบต.มขนาดใหญข2น น#นคอการมสวนรวมของ อบต.ขนาดเลก 20 % อบต.ขนาดกลาง 20 % และ อบต.ขนาดใหญ 15 %

ซ#งจากตารางการวจยจะเหนวาการมสวนรวมของประชาชนน2น สวนใหญจะมสวนรวมในกจกรรมดานสงคมและวฒนธรรม โดยใหความสนใจตอการมสวนรวมในการบรหารจดการนอย และย#ง อบต.มขนาดใหญข2นอตราการไมมสวนรวมกจะสงตามไปดวย ดงน2นหาก อบต.ไมวาเลก กลาง หรอใหญ ตองการดงการมสวนรวมจากประชาชนใหมากข2นจงควรเนนไปท#การมสวนรวมทางดานสงคมและวฒนธรรม และควรพฒนาการมสวนรวมของประชาชนในดานการบรหารจดการใหมากข2น เพ#อการพฒนา อบต.ใหกาวหนาย#งข2นและลดอตราการไมมสวนรวมของประชาชนใหนอยลง

χ2 =