sayed haziran 2012 sayı:51

SAGLIK YNET IMI ve EGI T IMI DERGISI

Y IL:5 SAY I:51 H A Z IRA N 2012

PROF. DR. RECEP AKDASalk alanlarna Yaplm Her Yanl Hareketi Kendime Yaplm Addediyorum

PROF. DR. HAYREDDN YEKELERSalkta iddete Kar Cezai nlemler Alnmal

KUBATTrklere Am

SALIKTA DDETE KARIZM NE?

PLAZMAKNETK TUR SSTEM2011 MODEL VERSYON 3.01

TRKYE TEK YETKLS

Farilya MerkeziUfuk niversitesi CaddesiNo:8 Kat:6 Daire:33ukurambar 06510 Ankara - Trkiye

Tel :+90 312 205 52 20Faks :+90 312 205 52 50

Metroport Busidence Kartaltepe MahallesiKltr Sokak No:1 Kat:12 Daire:185 Bahelievler stanbul - TrkiyeTel :+90 212 441 50 86Faks :+90 212 441 50 93

Gsm :+90 530 662 86 64 +90 532 767 53 45

web :www.item.com.tre-posta :[email protected]

www.hohenstein.com.trwww.quality-laundry.com

HoHenstein istanbulTekstil Analiz ve Kontrol Hizmetleri Ltd. ti.Osmanaa Mah. Gaziosmanpaa Sk. No:12Kadky- Istanbul

Phone: +90 216 338 03 63 65E-Mail: [email protected]

Biz hastalarnzn kendilerini gvende hissetmelerini salayabiliriz!

amarlarn dnya standartlarna uygun, hijyenik bir ekilde ykanmas ve hazrlanmas, hastanelerde bulac hastalklardan korunmak asndan son derece nemli ve nceliklidir.

RAL-GZ 992ye gre sertifikalandrlm amarhaneler ile ibirlii, hijyen ve kalitenizi garanti eder. Hastanede Onayl Hijyen Ynetimi sayesinde kontroll hijyen ve kalite salanmaktadr.

Bu konuda taleplerinizi alabiliriz.

GEREKTEN HJYENK M?

HAZRAN 2012 3

iddet hayatmzn her evresinde. ocukluunuzu hatrlayn; yrmeye

baladnz ilk gnlerde arptnz eyalara anne ya da babanz kzp vurmuyor muydu? Ya da sizi itip dren byk kardeinizi yalandan dvmesi. Televizyonda izlediimiz filmler, diziler, trafikte ya da derbilerde yaanan tatszlklar Tm bunlar kk eylermi gibi grnebiliyor ama iddete eilimli bireyler olarak yetimemize katk salyor.

Tabii ki iddetin sebeplerini, sonularn, etkilerini irdelemeyi uzmanlara brakyorum ama Mevlanay hatrlamadan geemiyo-rum; Sesini deil, szn ykselt! Yamurlardr yapraklar byten, gk grltleri deil.

Son dnemde ska duyduumuz ve zlerek ahit olduumuz salk alanlarna ynelik iddet konusu-nu SAYED Dergisi olarak inceledik, zm nerilerini sizlere sunmaya altk. Salk Bakan Prof. Dr. Recep Akdan bu konuyla ilgili siz salk yneticilerine iletmek istedii

mesajlar derledik. SAYED Dernei Ynetim Kurulu Bakan Prof. Dr. Hayreddin Yekeleri yerinde ziyaret ederek salk alanlarna ynelik iddetle ilgili grlerini aldk. Uzun yllar salk alanndaki davalara bakm olan avukat Halide Sava konuyla ilgili zm nerilerini siz okurlarmzla paylat. Salk alanlarnn byk bir ounluu-nu oluturan hemireleri de unutma-dk. Bahemire yardmcs Sevgi Trkmen konuyla ilgili makalesini sizlerle paylat.

Bu ay byte altna aldmz konu acil salk hizmetleri. ATUDER Ynetim Kurulu Bakannn aklamalar ilginizi ekecektir. SAYED Dergisi salk alannda yaplan kongreleri takip etmeye devam ediyor. Bu ay konuk olduu-muz kongreler Uluslararas Katlm-l Termal Salk Turizmi Kongresi ve

Ortopedi ve Travmatoloji stanbul Bulumas 2012. Yine nl isimler konuumuz oldu. Trk Halk Mziine yeni bir bak as getiren Kubat rportajnn ilginizi ekecei-ne inanyorum.

YIL 5 SAYI 51 HAZRAN 2012www.sayeddergisi.org

YNETM

Sahibi ve Yayn YnetmeniFEYZULLAH AKBEN

Sorumlu Yaz leri MdrSARE KU

[email protected]

EditrSU ZGR

Yaz leriSERRA KUL - MER DURAK

AYE YILMAZTRKGNE KAZDALI

Grsel YnetmenBLAL AKGL

Fotoraf EditrAHMET FERHAT AKBEN

ReklamDDEM [email protected]

Abone ve DatmSONGL KARADENZ

[email protected]

Halkla likilerYASEMN KERM

Yapm

Ynetim AdresiKore ehitleri Cad. Yonca Apt. A Blok No: 1/5

Zincirlikuyu - ili / STANBULTel: 0 212 272 61 06 Faks: 0 212 272 61 07

www.ajansfa.com / [email protected]

BaskAN OFSET

Cendere Yolu No:23 Ayazaa / STANBULTel: 0 212 289 24 24

Yayn TrYaygn Sreli Yayn

SAYED dergisi salk yneticilerine ve eitimcilerine cretsiz datlr. Para ile satlmaz.

Yaynlanan yazlarn sorumluluu yazarna aittir. Reklamlarn sorumluluu ise reklam verene aittir.

Dergide yaynlanan yaz ve resimler kaynak gsterilmek suretiyle iktibas edilebilir.

SAGLIK YNET IMI ve EGI T IMI DERGISI

Merhaba...

NSAN 2012 3

Sare Ku

HAZRAN 2012 5

BakandanDeerli SAYED okurlar;

Bir yln yarsna geldik. nsanolu hayatn megalesiyle urarken zaman akp geiyor. ocuklarmz, en deerli varlklarmz Yorucu bir okul dneminin ardndan karnelerini aldlar, tatili hak ettiler. Onlara da selam ve sevgilerimizi yolluyorum.

Geride braktmz bir aylk dnemde, terr saldrlar sonucunda ahadet mertebesine erien evlatlarmz ebedi istirahatghlarna uurladk. Bu vesileyle evlatlarmza Cenab- Hakktan rahmet, bata aileleri olmak zere milletimize sabr ve basal diliyorum.

4. Salk Kurultay kapsamndaki almalarmz gn yaklatka younlaarak devam etmekte. Sizlerin desteiyle salk ynetimi alannda marka haline gelen Kurultaylarmz iin tm ayrntlar dnerek hareket ediyoruz. 17-21 Ekim 2012 tarihleri arasnda Antalya / Belekteki organizasyonda

salk camiasnn btn paydalarn bir arada bulabileceksiniz.

Dergimizin bu ay ki konusu Salkta iddet. Getiimiz ay yazmzda konudan bahsetmi, salk alanlarna ynelik iddetin karsnda, alanlarmzn arkasnda olduumuzu net olarak ifade etmitik.

Bugn sadece lkemizde deil, dnyann birok noktasnda salk alanlarnn iddete maruz kaldklar bir gerektir. zveriyle ifa ettiimiz mesleimizin kutsalln bu ve benzer zc olaylar etkilemeyecektir. Salk Bakanlnn konuya ilikin almalar ve Sayn Bakanmz Prof. Dr. Recep AKDAn kararl tavr nedeniyle ayrca teekkr bor biliyorum.

Bu vesileyle Ynetim Kurulumuz adna hepinize selam ve sevgilerimizi iletiyor, salk, mutluluk ve esenlikler diliyorum.

SAYED Ynetim Kurulu Bakan

26 Hemireler Daha ok iddete Maruz Kalyor

28 iddet Trleri Nelerdir?

36 Hasta Tatmini Salk Yneticileri innemli Bir Konu Haline Geldi

51 HAZRAN

08 Spot Haberler

15Salk BakanProf. Dr. Recep AkdaSalk alanlarna Yaplm Her Yanl Hareketi Kendime Yaplm Addediyorum

18 Prof. Dr. Hayreddin Yekeler:Salkta iddete Kar Cezai nlemler Alnmal

15 18

22

Prof. Dr. Recep AkdaSalk alanlarna Yaplm Her Yanl Hareketi Kendime Yaplm Addediyorum

Kilo Vermek in On ki neri32

Salkta iddete Kar zm Nedir?22

60 Hayatn inden:Yollarda

48 Acil Salk HizmetleriByte Altnda

Termal Salk Kongresi Yapld44

62 Mini Cooper SCountryman64 Rportaj: Kubat

Kitap Kritik:AZ70

Film Kritik:Battleship68

40 Aplus Genel Mdr Candan Gksu:Salk Dndaki Tm Hizmetlerdernek Olma Yolundayz

57Ortopedi ve Travmatoloji stanbul Bulumas 2012 Gerekleti

SAYED Salk Ynetimi ve Eitimi Dernei Adna

Yayn Kurulu BakanProf. Dr. Hayreddin YEKELER(SAYED Dernei Genel Bakan)

Yayn Kurulu (SAYED Dernei Ynetim Kurulu)Dr. Osman ACARFatma AKTA Aygl BULUT Arif ETNZafer DERELProf. Dr. Metin DOANHlya ERBABA Prof. Dr. Fazl ERDOANOpr. Dr. Ali Gven FNCANProf. Dr. Nurettin KARAOLANOLUDr. Mustafa KIRLANGI Dr. Kemal KRAZ Veysel ZGEN Nebi AHNL Ycel RN Prof. Dr. Nurullah ZENGN

Danma KuruluYrd. Do. Dr. Mustafa AKSOYProf. Dr. Selami AKKUProf. Dr. Aye Filiz AVAR Prof. Dr. Engin AYDINProf. Dr. Metin AYDINProf. Dr. Derya BALBAY Prof. Dr. Ethem BEKONAKLIProf. Dr. Sait BLGProf. Dr. Murat BOZKURTProf. Dr. Engin BOZKURTProf. Dr. Alper CHANDo. Dr. Kerim ALIProf. Dr. Bekir AKIRProf. Dr. Ali AYKYLDo. Dr. Selim Seluk OMOLUProf. Dr. Ali DEMRProf. Dr. Ali Pekcan DEMRZProf. Dr. Orhan DENZProf. Dr. Osman Nuri DLEKProf. Dr. Ali hsan DOKUCUUzm. Dr. Mehmet Takn ELProf. Dr. Levent ELBEYLProf. Dr. Cevdet ERDLProf. Dr. Canan HASANOLUDo. Dr. Sema HCMENOLUProf. Dr. Abdullah CDo. Dr. Abdurrahimi MAMOLUProf. Dr. Mehmet LERProf. Dr. M. . Safa KAPICIOLUProf. Dr. Murat KARAENYrd. Do. Dr. Esra KESKNProf. Dr. Muzaffer KRProf. Dr. Akn MARAPProf. Dr. Muzaffer METNTAProf. Dr. Semih NCELProf. Dr. Mustafa ZMENProf. Dr. Mustafa PADo. Dr. Sadrettin PENEProf. Dr. Mustafa SOLAKProf. Dr. Yunus SYLETProf. Dr. Haydar SURProf. Dr. Erol ENERProf. Dr. Mehmet Akn TAYARANProf. Dr. Dilaver TENGLMOLUProf. Dr. Bahattin TUNProf. Dr. Necdet NVARProf. Dr. Yavuz YILMAZ

* simler soyadlar dikkate alnarak alfabetik sraya gre dizilmitir.

Reklam Sayfalar: Novatek Sesa Elektronik 1 Hohenstein 2 Yeil Vadi Arsa Ofisi 4 apa Medikal 9 ncekaralar 11 AP Medical 13Fujifilm 14 Kurt&Kurt 17 Ekol Tbbi rnler 21 Fiksmed 25 Alpdata 31 Duman elik Eya 35 Meditel 39

Tasarmmed 43 Promed 51 Atasam 55 Ultra Grntleme 59 SAYED 2012 4. Ulusal Salk Kurultay 675. Uluslararas Salk Turizmi Kongresi 69 Mespa 71 Kompozit 72 Sisoft 74

48

44 62 64

Acil Salk HizmetleriByte Altnda

HAZRAN 20128

ekeceini ifade eden Erdl bu hastalara hizmet verecek kiilerin de yabanc lisanlar bilmesi ve konumasnn nemine deindi.

stanbul Milletvekili Prof. Dr. Sevim Savaer hemire yetersizlii konusunda politika yapclar olarak bir an nce harekete geilmesi gerektiini ifade ederek bu tr sempozyumlarn sk sk yaplmas gerektiine deindi.

Trkiye Hastaneler Birlii Bakan Hasan al ise yeni dnemde Bahemirelik kavramnn Bakm Hizmetleri Mdrlne dneceinin ve hastayla temas eden tm klinik alan gruplarnn bu pozisyon altnda deerlendirileceinin bilgisini vererek yeni yaplanmann en ge iki ay iinde oluturulacan aklad.

K.E.A.H Bahekimi Prof. Dr. M.. Safa Kapcolu hastanenin nmzdeki dnemde kendi corafyamzdaki lkelere bilgi kprs olma vazifesini gururla yerine getireceinin bilgisini vererek hastanenin blgesinde ve evresinde gerekletirdii hizmetlerden bahsetti.

SPOT HABERLER

Hemirelikte Yeni Ufuklar Sempozyumu YapldKeiren Eitim ve Aratrma Hastanesi 30 Mays 2012 tarihinde Hemirelikte Yeni Ufuklar adl sempozyumu gerekletirdi. Sempozyuma Ankara, Bursa, Aydn, Konya, Denizli, Krehir ve dier illerden Bahekim, Bahemire ve idareciler katld.

Sempozyumda YB Rektr Prof. Dr. Metin Doan salk hizmetinin eitli sektrleri kucakladn ve tm taraflarn insann temel hakk olan saln korunmas iin son derece itinal davranmas gerektiini ifade etti. Doan hasta bakm hizmetinin en nemli unsuru olan hemire eitimi iin niversitelerin kapasite artrmna gitmesi gerektiini vurgulad.

TBMM Salk, Aile, alma ve Sosyal ler Komisyonu Bakan Prof. Dr. Cevdet Erdl de salk eitiminde lisans diplomasnn gerektiini belirterek lisan eitiminin de ok nemli olduunu syledi. Gelecek yllarda Trkiyenin salk konusunda referans lke olma hasebi ile ok sayda yabanc hasta

Prof

. Dr.

Cevd

et E

rdl

Prof

. Dr.

M.

. Saf

a Ka

pco

lu

Hl

ya E

rbab

a

HAZRAN 201210

SPOT HABERLER

SAYED, Bu Yl da En Baarl Salk Yneticilerini SeecekEn baarl salk yneticisini seen Geleneksel SAYED dllerinin almalar balatld. 2010 SAYED Salk Kurultaynda ses getiren dl treninin ardndan, 2012 dlleri 4. Ulusal Salk Kurultaynda sahiplerini bulacak. Geleneksel SAYED dlleri yine SAYED Ynetim Kurulu ve jri oylaryla seilecek.

Oylamaya l Salk Mdrleri, Bahekimler, Bahekim Yardmclar, Hastane Mdrleri, Hastane Mdr Yardmclar, Bahemireler, Bahemire Yardmclar katlabilecek. Adaylar, Yln SAYED dlleri iin bavuru formunu www.sayed.org.tr veya www.sayedkurultayi.org sitelerinden indirerek eksiksiz doldurup Merutiyet Cad. No: 42/1 Kzlay/Ankara/Trkiye adresine ya da [email protected] adresine gnderebilecekler. dllerin son bavuru tarihi olan 10 Eyll 2012 ardndan kategorilerinde ilk ona giren adaylar 01 Ekim 2012 tarihinde www.sayed.org.tr adresinden aklanacak.

Yln en baarl salk yneticisi olarak seilen adaylarn plaketleri ve dlleri 17-21 Ekim 2012 tarihinde Antalyada yaplacak 4. Ulusal Salk Kurultay Gala gecesinde datlacak. Kategorilerinde ilk ona girenlere hatra plaketi takdim edilirken, birinciler ise dllendirilecektir. Ayrca ayn gn SAYED Ynetim Kurulunca seilecek kii veya kurumlara SAYED Onur dl verilecektir.

En baarl salk yneticisi seilmek istiyorsanz bavuru formundaki baar hikyenizi sade, yaln ve anlalabilir bir dille yazmanz ve 10 Eyll 2012ye kadar Merutiyet Cad. No: 42/1 Kzlay / Ankara / Trkiye adresine ya da [email protected] adresine gndermeniz yeterli.

ncekaralar FluoView FV10inin Tantmn YaptOlympus FluoView FV10i grntlemesistemi salk sektrnn kullanmna sunuldu. ncekaralarn, temsilciliini yrtt Olympus firmasnn rn olan FluoView FV10i sistemi kurulum ve kullanm kolayl ile birlikte konfokal mikroskop anlayn da daha st seviyeye ulatryor. Bilindii gibi hcre veya doku gibi hcre biyolojisi ieren aplikasyonlarda, kolay alma imkan salayan konfokal mikroskoplara olan talep, gn getike artyor. Konvensiyonel geni-alan optik mikroskoplara gre farkl avantajlara sahip konfokal mikroskopi sistemi, alann derinlik kontroln, odak dzleminden gelen (uzak grnt bozulmasna yol aan) arka plan sinyallerinin elimine edilmesini ya da azaltlmasn ve kaln numunelerdeki optik kesitlerin seri olarak toplanmasn salyor.

yi bir optik ve mekanik modle sahip FV10i sistemindeki konfokal yaklamn da temel anahtar grnt zerinde filtreleme teknikleri kullanarak k veya parlamay ortadan kaldrmak ve tek bir plandan gelen topluyor olmak. Lazer birletirici ve inkbatr gibi tm gerekli fonksiyonlar bir arada bulunduran bu kompakt sistem, ayrca k geirmeyen kapak ve titreimli izolasyonu sayesinde, karanlk oda ihtiyacn da ortadan kaldrr. zel bir oda hazrlamadan laboratuvarn uygun bir alanna kolayca kurulumu yaplabiliyor.

te yandan Olympus FluoView FV10i sisteminin btn paralar motorize ve yazlm ile kontrol edilebiliyor. Fokuslama, poz, floresan dalga boyu seimi ve hatta lamel kalnlk dzeltmesi otomatik olarak yapld iin kullancnn mikroskoba dokunmalarna gerek kalmyor.

DLLER I

HAZRAN 201212

SPOT HABERLER

Sanal Gereklie Dayal 3D SisoPACSdle DoymuyorSisoft tarafndan gelitirilen, Sanal Gereklie Dayal 3 Boyutlu PACS Projesi 220 proje arasnda Bilgi ve letiim Teknolojisi Uygulamalar Kategorisinde birinci oldu. Ayrca alt kategorinin yer ald Genel Kategoride ise 20 bin TL deerinde nclk dlne layk grld.

TM (Trkiye hracatlar Meclisi), MMB (stanbul Maden ve Metaller hracat Birlikteleri), stanbul ehir niversitesi, TTGV (Trkiye Teknoloji Gelitirme Vakf) tarafndan dzenlenen TET Proje Pazarnda dller, 25 Mays 2012 tarihinde stanbul Hali Kongre Merkezinde dzenlenen bir trenle sahiplerine verildi. Sisoftun dln, Sisoft Salk Bilgi Sistemleri Genel Mdr Yardmcs Dr. Necat AKMAK, TM Bakan Mehmet Bykekinin elinden ald. Sanal Gereklie Dayal 3 Boyutlu PACS Projesi, nclk dl ve stn Baar dlleriyle geceye damgasn vurdu.

Bilindii gibi sz konusu proje getiimiz aylarda Avrupa Salk Biliimi Yneticileri Dernei European Association of Healthcare IT Managers (HITM) ve Avrupa Hastane Yneticileri Dernei European Association of Hospital Managers (EAHM) tarafndan dzenlenen uluslararas IT and Networking Awards yarmasnda da dle layk grlmt. Sisoft Salk Bilgi Sistemleri, dl sonrasnda bata Avrupa Birliinden Sorumlu Devlet Bakan Egemen Ba olmak zere ok sayda kii ve kurumdan kutlama mesaj ald.

Kalp Salnda Sosyal Sorumluluk dl AlvimedicannAlvimedica, Salk Gnllleri-Trkiye (SG-T) tarafndan, Kalp Sal Alannda Sosyal Sorumluluklarn En yi Yerine Getiren Salk Kuruluu dlne layk grld. Salk Bakanl, Avrupa ve Trk Kardiyoloji Derneklerinin ortaklaa gerekletirdii; ambulanslarda ve kalp krizi vakalarna mdahaleler srasnda, acil servislerde srekli alan anjiyo cihaznn bulundurulmas; bu vakalara acil mdahale iin uzman doktor, hemire ve teknisyenlerin dnml ama 24 saat sistemiyle almasnn salanmas; konuyla ilgili salk ekibinin giriimsel kardiyoloji simlasyon eitimleri gibi almalar ieren Yaam iin stent (Stent For Life) projesine verdii nemli destekle dle layk grlen Alvimedicanin dln firmann CEOsu Cem Bozkurt ald. Cem Bozkurt dl treninde yapt konumada, srdrlebilir byme ve kurumsal sorumluluk bilincine byk nem verdiklerini belirterek unlar syledi: Getiimiz ay, irketler iin bir rehber oluturmas amacyla, insan haklar, alma artlar ve evre gibi konular etrafnda ekillenen 10 temel ilkeyi hayata geiren Birlemi Milletler Kresel lkeler Szlemesini (UN Global Compact) imzaladk. Bu szleme ile Alvimedicann insan haklar, alma artlar, evre sal dahil tm sorumluluklarnn bilincinde; iinde yaad toplumun geliimine, deiimine katk salamay hedefleyen kurumsal kimliinin altn bir kez daha izmi olduk. Bugn aldmz kalp alannda sosyal sorumluluklarn en iyi yerine getiren salk kuruluu dl ile almalarmzn sonucu almaya baladmz gryor ve bundan byk mutluluk, onur duyuyoruz. Alvimedica olarak bu alanda almalarmz srdreceiz.

TRBA 250

C M Y CM MY CY CMY K

HAZRAN 2012 15

Salk alanlarna

Yaplm Her Yanl

Hareketi Kendime Yaplm

Addediyorum

iddeti nlemek iin yapacaklarmz ne hastalarn

haklarnda bir gerilemeye ne de insanmzn salk

hakkna ulamasn zorlatracak uygulamalara

imza koyacaz.

Dnya genelinde salk alanlarna kar id-det dier meslek gruplarndan daha fazladr. eitli lkelerde yrtlen salk alanlarna yne-lik iddet aratrma verilerine gre son bir yl iin-de salk alanlarnn yzde 47 ile yzde 76snn szel ya da fiili iddete maruz kald ortaya kt. Salk Bakanl olarak iddetin hibir trlsn kabul etmiyoruz. Bunu kanksayamayz ve asla ka-bul edemeyiz. Trkiye iddetle mcadele konusunda pek ok lkeden hzl davranp ok baarl sonular elde edebilecektir. Bunun iin ncelikle siyasi ka-rarllk gerekmektedir. Kim bir salk alanna bir fiske vurursa Trkiye Cumhuriyetinin Salk Ba-kann karsnda bulacaktr. Onlara sylenmi her kt sz ve yaplm her yanl hareketi kendime yaplm addediyorum. iddeti nlemek iin yapa-caklarmz ne hastalarn haklarnda bir gerilemeye ne de insanmzn salk hakkna ulamasn zorla-tracak uygulamalara imza koyacaz. Vatandamz hakkn da arayabilecek, hizmetini de alacak. Ancak, zaman zaman haddini aan kiilerin bilmesi gereken bir konu var. Hekimlerimiz ve salk alanlarmz sahipsiz deildir. Byk bir i yk altnda alan salklara kar bu eli bkmeye kararlyz.

Salk alanlarna ynelik iddetle ilgili nlemler konusunda yeni dzenlemeler yaptk. Bunlarn hep-sinden nemlisi problemin birinci derecede sahip-lenicisi salk yneticileri olacaktr. Her kim salk

PROF. DR. RECEP AKDASALIK BAKANI

HAZRAN 201216

Her kim salk yneticilii yapyorsa kendi

hastanesinde meydana gelecek ister szl, ister fiili olsun iddet olayna kar verilecek mcadele

asndan bir numaral kii olduunun iyice uuruna

varmaldr.

alann thmet altnda brakacak ifadelere dikkat edilmesi gerektiini vurgulamak isterim. Salk ynetici-lerinin de medya mensuplarna doru bilgi vermesi gerekiyor.

Yeni Eylem Plan Hazrland

Bakanlmz salk alanlarna y-nelik almalarn genileterek a-lan Sal ve Gvenlii eylem pla-nn oluturdu. iddete kar Beyaz Kod sistemini hazrladk. Sistem bir numaray arayarak harekete geecek ve riskli alanlarda alarm dmesi sis-temi devreye girecektir. Hastanelerde

oluturulacak olan alan Gven-lii Komitelerinin de aktif almas gerekiyor. Kamu hastanelerinde sa-lk alanlar iddetle karlatnda Bakanln hukukular davalar takip edecektir. zel salk kurulular ve niversite hastanelerinde de bu yapya benzer bir sistemin kurulmasn bekli-yoruz. Bununla birlikte yeni dnemde uzlama prosedrleri getireceiz. Bir-ok davaya gidilebilecek hususu, va-tanda davaya gitmeden sigorta irketi, doktor ve salk kuruluu ve vatanda arasnda birlikte zeceiz.

Bildirimi Yapmayan Salk Ynetici-sini Sorumlu Greceiz

Salk alanlarna kar iddet uygu-layanlara kar cezalarn caydrcl arttracak ekilde yeniden dzenlen-mesi iin Adalet Bakanl ile alyo-ruz. iddet olaylarnn bildirimini zo-runlu hale getiriyoruz ve kamu davas almas konusunda da sizlerin hassa-siyetini beklediimizi biliyorsunuz. Bu bildirim yaplmamsa iin takipisi biz olacaz ve bu bildirimi yapmayan sa-lk yneticisini de sorumlu greceiz. Kamera sistemlerimizi ok daha geli-tirerek reel zamanl izlemeyi kuvvet-lendirmemiz gerekiyor. zellikle riskli blgelerde polisin etkinliini arttrmak iin leri Bakanmzla grtk. Onlarla da yerine gre gvenlik g-revlilerine bugnk standart gvenlik grevlisi eitimlerinin dnda eitim-ler vereceiz, hem gvenlikle ilgili hem insan iletiimiyle ilgili. iddet potansi-yeli tespit edilmi ve bilinen hastala-rn uygun ortamlarda muayenelerini salayacaz.

Salk kurulularnda zel alanlarda vatandaa bilgi verecek personel bu-lundurulmas gerekmektedir ve bu kiiler hassas bilgilendirmeleri yapmak zere eitimlilerden oluan zel birim-lerden oluturulacaktr. Ayrca salk personeline temel gvenlik, iletiim, insan ilikisi ve stres ynetimine ilikin eitimler de verilecektir. Tp fakltele-rinde eitim mfredatlarna da bu ko-nuda derslerin konulmas iin YK ve MEB ile i birlii ierisindeyiz.

yneticilii yapyorsa kendi hastane-sinde meydana gelecek ister szl, ister fiili olsun iddet olayna kar verilecek mcadele asndan bir numaral kii olduunun iyice uuruna varmaldr. iddete kar en nemli anahtar keli-melerden biri i birliidir. Salk Ba-kanl nclnde emniyet, adalet, basn, akademisyenler ve sivil toplum kurulularnn ve muhalefet partileri-nin de dahil olduu bir i birlii zo-runludur. zellikle yargnn bu hu-susta bize ok yardmc olmas gerekli. Bir salk alanna yneltilen iddet eylemi, bir kamu grevlisine yapl-msa dorudan takip edilmek duru-mundadr. Ama ikayet gerekli deil-dir. Kanuna gre iddetin varlnda derhal Cumhuriyet Savcl haberdar edilecektir. Bunun iin ikayete bal bir takip gerekmiyor. Ancak emniye-timizden ikayetim yok diye evraklar alnd, dosyann byle kapatldn biliyoruz. Ya da iki gn st ste bakla acil servise saldrm bir kiinin sadece birinci gn deil, ikinci gn de tutuk-suz yarglanmak zere salverildiine de ahit olduk. Bunlar kabul edilemez. O zaman nasl caydrc olacaz? Ne yaparsak yapalm, 75 milyonluk bir lkede bu ekilde iddete eilimi olan insanlar eer ben bir elimi salkya uzatrsam bu elimi bkerler diye d-nmezse biz bu iin stesinden ge-lemeyiz. in bu tarafn ok nemli gryorum.

Salk alan Thmet Altnda Braklmamal

Bunlarn yannda hasta, has-ta yakn ve hekim arasndaki iletiim daha scak hale getirmek gerekiyor. zellikle yneticiler acil servislerde, youn bakm ve ameli-yathane nndeki sreci ok iyi takip etmelidirler. Bu konudaki yeni mev-zuatlar yaknda hazr hale gelecek-tir. Meslek rgtlerine de bu srete nemli grevler dyor. Problemlere dikkati ekmek iin yaplan toplant ve protestolarn halkn salk hizmeti-ni engelleyecek hale gelmemesi gerek-lidir. iddetle ilgili haberlerde salk

HAZRAN 201218

Salkta iddete Kar Cezai nlemler Alnmal

S alk Bakanlnn hasta ve a-lan gvenliini salamak ama-cyla hazrlad ynetmelii nasl deerlendiriyorsunuz?

Salk Bakanlnn hasta ve alan gvenlii konusunda ok gzel al-malar var. Bu almalar hasta hak-larndaki bir takm dzenlemelerle balad. Daha nceki uygulamalarda buyurgan hekim ve ezilen hasta modeli vard. Bakanlmzn Salkta Dn-m Program ile beraber hasta hak-lar konusunda ok gzel deiiklikler oldu. Hastalarn sknt ya da prob-lemlerini iletebilecekleri Hasta Haklar Birimleri ald. Bunlar hastalar iin ok gzel gelimelerdi ve bu almala-rn hasta memnuniyetinin artmasnda ok byk katks olmutur. Bakan-mz hasta odakl hizmetlerini srdr-d iin bu balamda Hasta Haklar nem kazanmtr. Doal olarak sadece hastalarn deil alanlarn da haklar vardr. Zaten hasta ve salk alan birbirini tamamlayan hizmet birimi-dir. Bunlar kesinlikle birbirinin rakibi deil, birbirine ihtiya duyan, birbirini tamamlayan hizmetin paralar konu-

mundadr. Bu nedenle her ikisinin de karlkl hak ve sorunluluklar vardr ve bunlara sayg gstermesi gerekir. Bu haklarn bir denge halinde olmal, birinin dierine hkmettii bir sistem olmamaldr. Salk hizmeti karlkl sevgi ve sayg lsnde srdrlebi-lecek bir hizmettir. Hastalar olmasa salk alannn ya da hastanelerin bir manas yoktur. Ama salk alan-lar olmasa hastalarn tedavi olmas da mmkn deildir. Demek ki bu iki ke-sim birbirine ihtiya duyuyor.

Salk Bakanl ncelii hastalara vermesi gerekiyordu nk hastalarn haklar ciddi ekilde ihlal ediliyordu. Ama zaman ierisinde salk alan-larnn da bir takm maduriyetleri olduu grld. zellikle son zaman-larda salk alanlarna ynelik iddet had safhaya vard. Bir hekim arkada-mz hibir kusuru olmad halde e-hit edildi. Salk alanlarna ynelik darp haberlerini basndan takip edi-yoruz. Geri bunlar mnferit olaylar ama bizleri zyor. Bunlarn olmamas iin Salk Bakanl Hasta ve alan Gvenliinin Salanmasna Dair Y-

PROF. DR.HAYREDDN YEKELERSAYED DERNE BAKANI

ropr ta j : SARE KU

HAZRAN 2012 19

netmelik yaynlad. Yurt genelindeki bahekimlerle iddeti nlemek adna toplantlar yapt.

Salkta iddete kar zm nedir?

Salkta iddete kar mutlaka gerekli cezai nlemlerin alnmas gerekiyor. Yaplan saldrlar ya da hakaretler kar-ln bulmazsa nlenemez. Mesela Salk Mdrlklerinde ve hastane-lerde hukuki danmanlar olmal ve Salk Bakanl bunu bizzat takip et-meli. iddet kullanan insanlara cezas verilemeli ki baka insanlar da ayn yanl yapmaya yeltenmesinler. Geri halkmzn byk ounluu salkta gelinen seviyeden memnun ama kl-tr seviyesi dk baz insanlar bu tr taknlklar yapabiliyorlar.

Son yllarda Bakanln hasta hakla-rn n plana karmas ve farknda-ln arttrmas salk alanlarna ynelik iddeti krkledi mi?

Bunun belli bir oranda pay olabi-lir. Ama u anda hastalarn hekime ulam ok kolay. stedii hastanede istedii hekimi seebilme hakk var. Eskiden SSKl hasta SSK hastanesi dnda hibir hastaneye gidemiyor-du. Salk Bakanlnn uygulamalar sayesinde sala eriim kolaylat, her trl hastaneye gidebilme imkan var. Bunlar olmas gereken eyler. Hasta haklarnn n planda tutulmas baz insanlarn ftursuzca hareket etmesine sebebiyet vermi olabilir. Halkmzn ou akl selim sahibidir, saduyulu-dur, salk alanna saygldr. Bu bir sreti hasta haklarna ncelik verildi nk onlarn haklarnda maduriyet vard. Onlar giderildi. imdi salk a-lanlarnn haklarnda bir takm ma-duriyetler var. nanyorum ki bunlar da alnan nlemlerle giderilecektir.

Salk alanlarna ynelik iddetin hizmet kalitesini drd fikrini destekler misiniz?

Hasta ve alan memnuniyeti birlikte olmal. alan memnun olmazsa hiz-met sunduu kesimi de memnun ede-

HAZRAN 2012 19

HAZRAN 201220

alan memnun olmazsa hizmet sunduu

kesimi de memnun edemez.

verip, karmzda bir insan olduunu dnerek ona gerektii ekilde dav-ranmazsak agresifleebilir. Doktorun ncelikle mutlaka hastay bilgilendir-mesi gerekiyor. Hastay hastal hak-knda bilgilendirmeli ve hasta mah-remiyetine sayg duymal. Bu olduu srece hastann iddet ierikli davra-nlara girmesi beklenmez. Tabii istis-nalar dnda.

Bir de haberlerde u dikkatimi ek-ti. Sanki bu iddet olaylar daha nce yoktu da son zamanlarda yaanmaya balad. Her gn bununla ilgili bir haber yaynlanyor. Basn biraz abar-tyor gibi.

Evet biraz basn abartyor. u anda be yz milyonun zerinde muayene var,

tasvip etmiyorum kyaslama asndan belirtiyorum iddet olaylarn toplasa-nz ok azdr. Bu haberler abartlmama-l aksi takdirde iddete eilimli kiileri tevik edebilir. nceden de oluyordu imdi de oluyor. Tabii ki hasta saysna bal olarak art olabilir. Ama bunun zerine gidilecektir. Bu bir bilinlen-dirme iidir ve Salk Bakanlmz en gzel ekilde yapacaktr.

Eklemek istedikleriniz

zellikle konumam boyunca vurgula-dm. Salk ok nemli ve o olmadan hibir eyin nemi yok. Zaten salk kaybedilmeyince kymeti bilinmiyor. Dolaysyla salk alanlar ve onla-rn sunduu hizmet de nemli. n-k insanlarn tedavisi iin urayor bu kesim. Bu meslei kutsal klan yn de budur. Bu meslek kymetliyse, in-san hasta olunca hibir ey gz gr-myorsa hizmet sununlar da hastalar da kymetlidir. Hastalarmzn bunun farknda olmasn diliyoruz. Hastala-rmz seviyoruz ve onlara hizmet iin varz.

mez. Ama hastann haklar olduunu kadar sorumluluklarnn da olduunu bilmesi gerekiyor. Salk alanlar-nn kendilerine zveri ve fedakarlkla hizmet sunduunu bilmesi ve onla-ra saygl olmas lazm. nk onlar hastalarn ifa bulmas, arlarnn ve zdraplarnn giderilmesi iin gece-lerini gndzlerine katp alyorlar. Hastann da bunu bilip kendisine fe-dakarca hizmet eden salk alanla-rna kar sevgi ve saygsn korumas gerekiyor ki denge salansn. Hasta ve salk alanlar arasnda sayg, sevgi ve muhabbete dayal bir iliki olmal, bylece verim de ortaya kar. Bu tr iddet olaylar salk alanlarnda e-kingenlii sebep olabilir. Zaten salk alannn mutsuz olmamas gerekir. Sloganmz salkta sfr iddet. zel-likle halkmz bilgilendirmemiz lazm.

Uzun yllar hekimlik yaptnz. Tecr-belerinize dayanarak iddeti engelle-mek iin salk alanlarna nerile-riniz neler olur?

Hekimler olarak da kendimizi ele-tirmeliyiz. Hastaya hak ettii deeri

HAZRAN 201222

Salkta iddete Kar

zm Nedir?

Hayatmzn her alannda zaman zaman iddet olgusu ile karla-yoruz. Byrken iddetle byyoruz. Testi krlmadan nce tokat atlmas gerektiini; kzn dvmeyenin illa ki bir yerlerini dvmesi gerektiini; da-yak olgusunun ok deerli olduunu bu nedenle cennetten ktn ve daha birok eyi eitli yntemlerle reni-yor, bu ngrlerle hayatmz ekil-lendiriyoruz. Sadece salk alannda deil her alanda belki de hi farkna varmadan iddete eilimli, iddeti ka-bullenmi hatta destekleyen bireyler oluveriyoruz. nemli olan, iddetin zm olmadnn; iddet yolu ile so-runlarn ortadan kaldrlamayacann bilincinde olmak ve bu bilinle hareket ederek yeni nesilleri yetitirmek.

Salk, hayatmzdaki en nemli deer. nsan salnn deerini kaybettikten sonra anlyor ve salna kavuabil-mek iin elinden gelen her eyi yap-yor. Bu aamada, bir yandan arlarla, aclarla baa kmak bir yandan da

hastalnn ne olduunu, tedavisinin olup olmad, daha ne kadar srecei vb. konular dnmek ok zor tabi ki. te tam burada salk alanlar devreye giriyor ve bu zor durumda-ki insanlara yardm etmek, arlarn dindirmek, tekrar salkl olmalarn salamak amac ile bilgi ve tecrbeleri dahilinde ellerinden geleni yapyorlar.

Empati Kurmak nemli

Bir tarafta yardma ihtiyac olan hasta-lar, dier tarafta onlara yardm etme-ye alan salk alanlar. Taraflarn birbirini anlamas iin salk alan-nn hasta, hastalarn salk alan ol-mas gerek aslnda ama bu her zaman mmkn deil. Mevlanann dedii gibi Ayn dili konuanlar deil, ayn duyguyu paylaanlar anlaabilirler. Sorunlarmz zebilmek iin empati kurmalyz. Ancak, szl ya da fizik-sel saldr ile zlebilecek bir sorun olmayaca gibi byle bir zm yolu da ne olursa olsun kabul edilemez, ko-

yaz ,AV. HALDE SAVASALIK KURUMLARI YNETM BLM UZMANI

HAZRAN 2012 23

Salk alanlarnn iyi iletiim kurmas, karsndaki kiinin

anlayabilecei ekilde kendini ifade etmesi ok

nemli.

iddete ynelik somut zmlerden birinin de, Baro bnyesinde byle bir kurulun varl ve almas olduunu dnmekteyim.

nsanolu kendisine tannan ayrca-lklar, haklar bazen ktye kullanma eiliminde olabilir. Hep daha fazlasn isteyen ve kendi amalar iin var olan bir yapya brnebilir. nsan psikolo-jisi ve sosyal hayat buna msaittir. Bu

nedenle toplumdaki tm bireyleri ko-ruyan, kaosu nleyen baz snrlar ko-nulmaldr. Hasta haklar balamnda da, hasta ve hasta yaknlarnn, statleri itibar ile var olan ve kendilerine tan-nan haklarnn snrlarn amamas ve bu haklarn kullanrken salk alan-larna fiziksel ve psikolojik iddet olu-turmamas gerekmektedir. Aksi halde, toplum salnn uzun vadede ciddi tehlikeye gireceini ngrmek ok da zor olmaz. Bu olumsuz durumun bi-reylere aklanmas, salkl nesillerin yetiebilmesi iin salk alanlarnn ilerini yaparken huzurlu, mutlu ol-masnn nemi konular tm bireylere eitli ekillerde anlatlmaldr.

Murat Uyardan Birka neri

Bu almalarn daha spesifik, net e-killerde yaplabilmesi iin etkili zm

runamaz. Salk alanlarna yaplan szl ve fiziki saldrlarn en nemli nedeninin taraflarn, empati kurmak-szn iletiim kurmas ya da iletiim ku-ramamas olduunu dnmekteyim.

Uzun zamandr sadece tbbi hata da-valarna bakyorum. Mvekkillerim hastalar, hasta yaknlar, hekimler, hastaneler Bugne kadar, Sizin o-cuunuzun tedavisinde yanl yapan bu doktor dediimiz halde, o dok-toru dava etmek istemeyen, Hayr o doktor bizim ocuumuz iin elinden geleni fazlasyla yapt diyen hasta ya-kn mvekkillerim olduu gibi; he-kim olup, yaknnn tedavisinde hata yapan hekim arkadan, Hastamzla hi ilgilenmedi diye dava etmek iste-yen mvekkillerim de oldu. Yani salk alanlarnn iyi iletiim kurmas, kar-sndaki kiinin anlayabilecei ekilde kendini ifade etmesi ok nemli.

zmler Bulunmal

Olumsuz durumlarn nedenlerini bulmak, sorunun zmnde ok et-kilidir. Bu sebeple iletiim ve empati eksikliinden kaynaklanan iddet ol-gularnn zmnde; hastalara, hasta yaknlarna ve toplumdaki btn bi-reylere, salk alanlarnn ne kadar zor eitimlerden getiini, ne kadar zor artlarda altn ve yaam art-larnn tahmin edilen kadar iyi olma-dn anlatan almalar yaplmaldr. Salk alanlarna da hastalkla m-cadelenin ve hasta olmann zorluu, psikolojisi konularn ieren sunumlar ve bu amalara ynelik almalar ya-plmaldr kanaatindeyim.

Ne sebeple olursa olsun iddet uygu-lamann hakl, hukuken korunan bir sebebi olamaz (meru mdafaa, zt-rar hali, kendi hakkn vikaye vb. hu-kuka uygunluk sebepleri hari olmak zere). Bakan olduum stanbul Barosu Salk Hukuku Merkezinde oluturduum alt kurullardan biri de Salk alan Haklar ve Gvenlii Alt Kurulu. Bu alt kurulun salk a-lanlarna ynelik iddet konusunda da almalar bulunmakta. Salkta

HAZRAN 201224

Olumsuz durumlarn nedenlerini bulmak,

sorunun zmnde ok etkilidir.

nin en az 4-5 yl gecesini gndzne katarak alt sonrasnda yine zorun-lu hizmet, e durumunda kan zor-luklar, erkeklerde askerlik durumu ok iyi ilenmeli. Bu ilenirken dier salk personellerinin de nemi takm ruhuy-la ok iyi vurgulanmal. Bu konuyla il-gili uzun filmler, belgeseller, tartma programlar yaplmaldr. Toplumun sevilen kiileri, sanatlar, nderler has-ta haklar ve mevzuatn izin verdii l-de eitli organizasyonlarla hastane nbetlerine, gndz polikliniklerine, ameliyathanelere davet edilerek salk alanlarnn i hayatlar birebir ilen-meli, empati kurulmas salanmaldr.

Mevcut dizi filmlerde hekime id-det knanmal, hekim ve salklarn yapt hizmetin kutsall, saygnl youn bir ekilde ilenmelidir. Ayn ekilde Diyanet leri Bakanl da Cuma hutbelerinde ve mmkn olan her frsatta bu konuyu zellikle ileme-lidir.

Hekime iddetin bir yn de bilinal-tnda oluan paragz Dr imajdr. Bu imajn krlmas iin gerekler vur-gulanmal, performans sisteminin her yerde farkl uyguland, herkesin eit

yararlanamad gibi kaliteden dn verilerek sadece kantiteye bakld, zor ameliyatlardan ve mdahalelerden kanld vs. ilenmelidir. Hekimle-rimizin ulusal ve uluslararas her trl baarlar saygnl ve deeri anlala-cak ekilde kamuoyunda ok iyi ilen-melidir.

Bir mata en ufak iddet uygulayan kiiye sonraki malara alnmama ce-zas verilirken, ifa datmaya alan hekim ve salklara iddet uygulayan-lara acil koullar dnda salk hizmeti verilmeyecei gibi en basitinden bala-narak suun derecesine gre hapis de dahil caydrc yasa ve ynetmelikler karlmaldr. Poliklinik ve acil alan-larnda, birden ok hasta yaknnn doktorlara fiziksel olarak yaklaamaya-ca mekanlar dzenlenmeli, muayene alanlar dnda gvenlik personeli ve kamera sistemleri ile caydrcl nlem-ler alnmaldr.

Salk Mdrlkleri ve Tabip Odala-rnda konuyla ilgili 24 saat sresince ibirliiyle acil idari ve hukuk hizmeti verilmeli, ilemler hzla yrtlmelidir. Bunlara ek olarak hekimlere ve salk personellerine konuyla ve branlaryla ilgili ek eitimler verilmeli, otokontro-ln de elden geldiince salanmasna allmaldr.

Bu zm nerilerini tarafmla payla-an Dr. Murat Uyara teekkrlerimi sunuyorum. Salkta iddete zm olarak paylamaya altm dn-celerin uygulanabilir olduunu ve bu amala gerekletirilecek almalarda, ahsen ve eitli platformlarn yesi olarak hazr olduumu belirtir ve tara-fma bu konuda sizlerle buluma frsat veren SAYED Dergisi yneticilerine teekkrlerimi sunarm.

yollar oluturulmaldr. Burada sizler-le, Hukuk Danman olduum Trk Oftalmoloji Derneinin TTB temsil-cisi Gz Hastalklar Uzman Doktor Murat Uyarn tarafmdan da destek-lenen net zm nerilerini paylamak isterim.

Kanmca hekime (salkya) iddetin altnda yatan en nemli nedenlerden biri ou kez sistemden kaynaklanan iletiim eksikliidir. ncelikle Dnya Salk rgt ltlerine gre bir has-taya en az 20 dakika ayrlmas ile mu-ayenenin hakk verilmeli, hekimhasta ilikileri birok ynden gelitirilme-lidir. Sonra, yardmc salk personeli says ve kalitesi, gelimi lkeler dze-yine kartlmaldr.

Profesyonel medya kullanm ve halkla ilikiler yoluyla, halk doru bilgilen-dirilerek hekimlere kar kkrtlma-snn nne geilmelidir. Politikaclar, toplum nderleri, sanatlar (hekim-ler), sporcular vb kiilerin de rol ald- kamu spotlaryla bir hekimin nasl yetitii, liseden sonra en az alt yl tp fakltesi, iki yl zorunlu hizmet, on binlerce hekimin girdii TUS snavn kazanabilen ansl ilk bin-iki bin kii-

HAZRAN 201226

Hemireler Daha ok iddete Maruz Kalyor

iddet szlk anlam olarak; temel drt ve varolu gerei savunma veya kar savunma harici daha ok insanlarda ve topluluk halinde yaayan hayvanlarda grup ii otorite salamak iin dierinin varln tehdit unsuru grmek ve onu bu konuda denemek daha dorusu sindirmek iin kar ta-rafa uygulanlan zarar vermeye ynelik psikolojik davran trdr. Dnya Salk rgtne gre iddet; Kii-nin kendisine ya da baka birisine, bir gruba ya da topluma kar fiziksel g-cn istemli olarak kullanmas ya da tehdit etmesi ve bunun sonucunda ya-ralanma, lm, psikolojik zarar grme, geliiminin olumsuz etkilenmesi ya da tkenme durumunun ortaya kabil-mesidir. yerinde iddet ise, al-ann iiyle ilgili durumlar srasnda bir kii veya kiiler tarafndan istismar edildii veya saldrya urad olaylar eklinde tanmlanmtr.

Bizler hastalarmzla alayan, acsn paylaan, dertleen, yeni domu mi-

nicik bebeklerini kucaklarna aldkla-rnda hep birlikte glen insanlarz. a-lrken hem bedenen, hem de manevi olarak ypranan baka bir meslek dal var mdr?

iddete Ynelik Aratrmalar

Trkiyede yaplan baz almalar id-detin, dier meslek gruplarna oranla salk alannda daha fazla ortaya k-t, bunun da sklkla hemirelerde grldn gstermitir. Meslek ola-rak iddetin hemirelerde grlme sk-lnn sebebi ise; hasta ile daha fazla zaman geirmelerinden, hastann tm bakm, tedavi gibi uzun ilemlerinde yannda olmalarndan dolaydr. Onla-r hekimler ve dier personeller takip etmektedir.1

ABDde yaplan bir aratrmada salk alanlarnn iddete urama riskinin dier hizmet sektrnde alanlara gre on alt kat fazla olduunu belir-tilmitir.

yaz ,SEVG TRKMEN DR. LTF KIRDAR KARTAL ETM VE ARATIRMA HASTANES BAHEMRE YARDIMCISI

HAZRAN 2012 27

Trkiyede yaplan baz almalar iddetin,

dier meslek gruplarna oranla salk alannda

daha fazla ortaya kt, bunun da

sklkla hemirelerde grldn gstermitir.

lenebilmesi iin yasal dzenlemelerin yaplmas, salkl ve gvenli alma ortamlarn oluturulmas, ilgili risk analizlerinin yaplarak dzeltici nleyi-ci faaliyetlerde bulunulmas gereklidir.

iddeti nleyebilmenin yolu bir btn olarak almaktan gemektedir. Salk kurumu yeterli koruma ve nleme ted-birlerini almak, alanlar objektif ola-rak hizmet vermek gerektiinde empati yapmak, hastalar ise doru ve dzgn bilgi ak salamak durumundadr.

Bir zamanlar renciliim srasnda bir retmenim yle demiti Bir in-sann zgrlnn balad yerde dierinin zgrl biter. Evet, bizler de toplum olarak bu kurala uymay rendiimizde hayatmz bu ekilde yaamay srdrdmz lde top-lumsal iddette ve dier tm olumsuz-luklarda bitecektir. Buna tm kalbimle inanyorum. Kaynaklar1 Alelik ve ark., 2005

2 Frat Salk Hizmetleri Dergisi, Cilt:1, Say:3 (2006)Emel Ylmaz Sultan zkan

Trkiyede yaplan bir baka aratrma-ya gre ise de; hemirelerin hastanede iddete maruz kalma orannn 49,1 olduu, hemirelerin stres belirtileri-nin dalm incelendiinde ise; ilk sray ba ars (%55,8), moral bozuk-luu (%55,8) ve abuk sinirlenmenin (%47,2) ald saptanmtr.2

Btn yaplm olan bu aratrmalar iddetin toplumda giderek arttn, sebebinin ise bata kiinin kendini bulunduu toplum ierisinde otorite salamak zorunda hissetmesi yani g-l ve agresif davranlarnn istekleri-ni yaptrabilme gcn oluturmas, hemirelere ynelik iddetin kabulle-nilmi, kanksanm olmas, daha ko-lay iddet uygulama davran olmas, hemirelerin i yknn fazla olmas, iddet uygulayana yaptrmlarn olma-mas, hasta ve hasta yaknlarnn salk alann kar taraf gibi alglamas, hem hastann hem de alann bulun-duu uygun olmayan ortam koullar-nn iddeti arttrd ynndedir.

iddete Maruz Kalan Hemire

Hastalara meslei dorultusunda yardm etmeye alan hemirelerin alma ortamnda iddet ve saldr-ya maruz kalmas, artc ve kabul edilemez bir durumdur. iddete ma-ruz kalan bir hemirenin birey olarak salnn bozulduu aikrdr. Sal- koruma, gelitirme, bakm ile ilgili nemli grev ve sorumluluu olan biz-ler, yaptmz iin bilincinde ve yeter-liliinde olan youn tempoda alan profesyonel bir meslek grubuyuz. Bu kadar youn iddet olaylarnn yaan-d bugnlerde zm ne olmaldr? Sadece ve sadece zm toplumsaldr. Toplumda bir arada yaamay, birlik-te hareket etmeyi renmeliyiz. n-sanlar bir btn olmay rendiinde bir amaca ulam olurlar. Bunun iin iddet gibi renilmi davran model-lerinin deitirilmesi amacyla ocuk-luk andan balayarak iddeti nle-me programlarnn bir defalk deil srekli olarak uygulanmas, iddetin sadece salkta deil tm alanlarda n-

HAZRAN 201228

Son dnemlerde bir doktorun has-ta yakn tarafndan ldrlmesi salk alanlarna ynelik iddetin gndeme oturmasn salad. Salk alanlarna ynelik iddetin temelin-de birok unsur bulunmaktadr. Meto-dolojik sistemi kapsayan ve uzun sreli bir reform gerekletiren bir altyap kurulmadan bu saldrlarn bitmesi ya da ciddi anlamda nlenmesi mmkn grnmemektedir.

Amerikadan Kanadaya, ngiltereden Japonyaya kadar en gelimi lkelerde dahi salk alanlarna ynelik iddet sorunuyla savalyor. Peki bu kadar global bir dzeyde gerekleen bu so-runun temelleri nedir? Ksmen pahal ve uzun sreli tedaviler, aresizlik his-si, tbbi anlalmazlklar, iletiimsizlik, eitimsizlik ve maduriyet duygusu-nun kombinasyonlar

iddetin Psikolojik Boyutu

iddet ve iddete bavurmann ne-denleri psikolojinin en temel konula-

rndan biri olmakla birlikte yllardr aratrlan, zerinde almalar yaplan ve ekollerle birlikte tartlan bir ko-nudur. Bu ekollerden birini oluturan Eric Fromm ruhsal kaynaklarn arat-rrken, bizi ilgilendiren iddet trlerini e ayrarak inceliyor; tepkisel iddet, dnleyici iddet ve kana susamlk.

Tepkisel iddetten, bir insann kendisi-nin ya da bakasnn-yaamn, zgr-ln, onurunu ve maln korumak iin kulland iddeti anlyoruz. Bu iddet korkudan doar; bu yzden bel-ki de en ok rastlanan iddet biimidir. Gereklikten ya da evhamdan doan bir korku, bilinli ya da bilinsiz bir korku olabilir. Varsaylan bir tehdide inanmaktan doan ruhsal sonular-la gerek bir tehdidin yaratt ruhsal etkiler elbette ayndr. nsanlar kendi-lerini tehdit altnda duyarlar; kendile-rini savunmak iin de ldrmeye, yok etmeye hazrdrlar.

Tepkisel iddetin bir baka biimi de engellemelerden doan gerginlikte

iddet Trleri Nelerdir?

yaz , DERYA DEERL

HAZRAN 2012 29

iddet ve iddete bavurmann nedenleri psikolojinin en temel

konularndan biri olmakla birlikte yllardr

aratrlan, zerinde almalar yaplan

ve ekollerle birlikte tartlan bir konudur.

inan kk yata yklr. ocuk ba-basnn nemli bir konuda yalan sy-lediini duyar; babasnn annesinden korktuunu, onu memnun etmek iin kendisine (ocua) yz evirmeye hazr olduunu grr. ocuun anne-baba-snn sevgisine, doru szllne ve adaletine duyduu ilk, zgn inan pek ok kez yklr.

iddet asndan nemli olan tepki aslnda ok daha baka bir tepkidir. Byk lde aldatlm ve d krk-lna uram bir kii yaamdan nefret de edebilir. nanacak hi kimse, hi-bir ey yoksa kiinin iyilie ve adalete olan inan bir yanlsamadan baka bir ey deilse, o zaman yaam gerekten nefret edilecek bir eydir; insan artk d krklnn getirdii acya katlana-maz. Yaamn ktlk dolu, insanlarn

hazr olacana inanr. Bu inan baba-ya, anneye, bykanneye ya da byk-babaya, baka bir yakna kar duyulan inan olabilir. nsanlarn ounda bu

ortaya kan iddettir. Herhangi bir istekleri ya da gereksinmeleri engel-lendii zaman hayvanlarda, ocuklar-da ve erginlerde saldrgan davranlar grlmektedir. Bu trden saldrgan davranlar engellenen amaca iddet kullanarak ulama yolunda ou za-man boa kan giriimlerdir. Bunun yok etmek amacyla deil, yaamak amacyla giriilen bir saldrganlk ol-duu aktr. Engellemeden doan saldrganla bal olan baka bir tr de gpta ve kskanlktan doan d-manlktr.

Alc iddet

Tepkisel iddete benzer ama hastala ondan bir adm daha yakn baka bir iddet tr de, alc iddettir. alc iddeti ilkel ve uygar topluluklar-da da grlmtr. alma drts bir topluluun ya da bireyin gll ve yaratclyla ters orantldr. G-szlerin, sakatlarn, zarar grerek ykl-mlarsa, kendilerine sayglarn onar-mak iin bavurabilecekleri bir tek yol vardr: gze gz die di kuralna gre almak. te yandan yaratc biimde yaayan bir insan hi de byle bir ge-reksinme duymaz. Aalanm, incin-mi olsa bile retici yaama sreci ona gemite grd zararlar unutturur.

Ar ruh hastalklarnda alma duy-gusu yaamn en yce amac olur n-k alma duygusu olmaynca yalnz-ca insann kendine saygs deil, benlik ve zdelik duygusu da yklmaya yz tutar. lkel toplumlarda youn, gide-rek kurumlam alma duygular ve davran biimleri vardr: Btn toplu-luk, yelerinden birinin grd zara-rn cn alma zorunluluunu duyar.

alc iddete yakndan bal olan baka bir tr de ou zaman ocuun yaamnda grlen ve inancn yklma-sndan doan ykclktr. Burada inan-cn yklmasyla anlatlmak istenen nedir? ocuk yaamna iyilik, sevgi ve adalete inanarak balar. Bebek, annesi-nin gsnde gven bulur; onun -d zaman stn rteceine, has-talandnda kendisini rahatlatmaya

HAZRAN 201230

Gsz insan tabancas, ba ya da kuvvetli

bir bilei olduu srece bakalarnn ya da

kendisinin iindeki yaam yok ederek

aabilir.

ister. Btn bu etkinlikler insann is-tencini belli bir eree yneltmesinin, bu eree ulancaya dek abasn sr-drme yetisinin sonucunda domu-tur. nsann kendi glerini bu yolda kullanabilme yetisi, gllktr. nsan zayflk, kayg, yetersizlik vb. gibi ne-denlerle eyleme geemiyorsa gsz-dr, ac eker; gszln yaratt bu ac insanca dengenin bozulmasn-dan, insann eyleme geme yetisini onarmaya almasndan, btnyle gsz olmay kabul edememesinden doar. Gsz insan tabancas, ba ya da kuvvetli bir bilei olduu srece bakalarnn ya da kendisinin iinde-ki yaam yok ederek aabilir. Bylece kendisini yadsyan yaamdan alm olur. dnleyici iddet, gszlkten doan, gszl dnleyen bir id-det trdr.

Kana Susamlk

Aklanmas gereken bir dier iddet de artk eskimi olan kana susamlktr. Bu, sakat insann gsterdii trden bir iddet deildir; btnyle doaya bal olarak yaayan insann kan tutkusudur. lkel insan gelimekten, tmyle insan olmaktan korktuundan ondaki bu ldrme tutkusu yaam amann bir yoludur

Salk alanlarna ynelik iddetin temel kkenlerine baklmas gerekir. Hastalarn ve yaknlarnn gereksinim-leri ya da beklentileri istedikleri d-zeyde karlanmadndan, kendilerine olan sayglarn hissetmek ve glerini gstermek ksacas alma duygularn-dan, tehdit altnda hissetmelerinden, zayflk, kayg ve yetersizlik, gszlk ve ac hislerinden, nadir olmakla bir-likte denetim salama duygusundan ve bir takm psikolojik problemlerden kaynaklanan sebeplerden tr birey-ler salk alanlarna ynelik iddete bavurmaktadr.

iddetin temellerini anlayabilmek bu-rada nemlidir nk hangi sektrde olursa olsun psikolojinin kkenleri ay-ndr. Salk alanlarna ynelik yaz dizisinde bir sonraki blmde salk alanlarna ynelik iddetin zm hakknda grmek dileiyle Kaynaklar(Eric Fromm Sevginin ve iddetin Kayna adl eserinden alntlar ierir)Yaz Dizisi 1. Salk alanlarna ynelik iddete genel bak ve iddetin psikolojisiYaz Dizisi 2.Salk alanlarna ynelik iddet ve zm (iletiim vs)Yaz Dizisi 3.Salk alanlarna ynelik iddet ve beden dili.

kt, kendisinin de kt olduunu ka-ntlamak ister. Yaama inanan, yaam seven ama d krklna uram olan kii bylece sinik, ykc birisi olup -kar.

dnleyici iddet

dnleyici iddet, yaanmam, sakat bir yaamn sonunda zorunlu olarak doan bir iddet trdr. Bu iddet ce-zalandrlma korkusuyla bastrlabilir, her trl seyir ve elenceyle baka yn-lere saptrlabilir. Gene de bir yeti ola-rak var gcyle saklanr, bastrc g-ler zayflar zayflamaz hemen ortaya dklr. dnleyici iddet, gsz bir kiide retici etkinliin yerine geen iddet trdr. nsan, yalnzca kendisi dntrlmek ve deitirilmekle ye-tinmez, dnyaya damgasn vurmak, onu dntrmek ve deitirmek de

HAZRAN 201232 MAYIS 201232

Kilo Vermek in On ki neri

Beslenme, pek ok insan tarafn-dan karn doyurmak, al bas-trmak hatta cann istedii besinleri tketmek eklinde tanmlanmaktadr. Halbuki vcudun ihtiya duyduu enerji ve elliye yakn trde besin e-sinin yeterli ve dengeli bir ekilde be-sinler yoluyla alnmas gerekmektedir. Besinlerin ierdii protein, vitamin ve mineral gibi besin eleri beslenmede byk nem tamaktadr. Dier yan-dan beslenme sadece fizyolojik bir olay gibi alglanmamal, bunun sosyolojik ve psikolojik boyutunun da olduu unutulmamaldr. Nasl Trk insan needen de kederden de iki iiyor-sa, ayn ekilde bu gibi durumlar ki-inin beslenmesine de yansmaktadr. Tm bunlarn neticesinde amzn en nemli salk problemlerinden biri olan obezite ile kar karya kalnma-sna neden olmaktadr.

Ar besin alm, hareketsiz yaam tar-z, genetik, hormonal nedenler, psiko-lojik sorunlar, sigaray brakma, alkol kullanm gibi faktrlere bal olarak gelien imanlk, tek bana olduu gibi komplikasyonlar ile de yaam sresini ksaltan ve yaam kalitesini dren ciddi bir hastalktr. Multifak-triyel bir hastalk olan imanln te-davisinde multidisipliner bir yaklam gerekmektedir. Doktor, diyetisyen, spor antrenr ve psikolog ile ekip ha-linde tedavi edilmesi durumunda ok daha salkl sonular alnmaktadr.

Tabii ncelikli olarak bugn de yesem, yarn balarm psikolojisinden kurtul-mak gerekir. Daha ka pazartesi gee-cek? Bir ekilde kiinin yeterli, dengeli ve her eyden nemlisi salkl beslen-me alkanln yaam biimi haline getirmesi gerekmektedir. Bakalarna elik etmek yerine, kiinin kendine

M. TURGAY KSEUZMAN DYETSYEN

HAZRAN 2012 33

Yaplan bilimsel aratrmalar, ayn

miktarda enerji alsalar da ne gre alt

n beslenenlerin daha kolay kilo verdiini

gstermektedir.

ve evresindekilere hayr diyebildiini grmesi, zgveninin ykselmesine yardmc olacaktr. te kilo verme ko-nusunda hedefi 12den vurmada etkili 12 altn neri:

1. nanmak, baarmann yarsdr. Kii, zayflayanlardan hibir eksii-nin bulunmadn dnmeli; bu fazlalklardan da kurtulmak adna kesin karar vererek zayflama sre-cini balatmaldr.

2. Byk hedeflere kk admlarla ulalr. 20 senede alnan kilolar-dan 20 gnde kurtulmaya almak malubiyeti en bata kabul etmek-tir. Bu nedenle uzman ile birlikte gereki, ulalabilir bir hedef belir-lenmelidir.

3. Gnlk uyku sresinin ortalama 7 8 saat arasnda tutulmas neril-mektedir. Srekli olarak daha ksa veya uzun sren uyku kilo almn artrc etkiler gstermektedir.

4. Uyandktan sonra ilk frsatta bir eyler yenilmelidir. Bata kahvalt olmak zere asla n atlanmama-

ldr. n atlayan kii kilo almaya mahkumdur.

5. Sk aralklarla, azar azar beslenilme-lidir. Yaplan bilimsel aratrmalar, ayn miktarda enerji alsalar da 3 ne gre 6 n beslenenlerin daha kolay kilo verdiini gster-mektedir. n saysnn artrl-mas, mideyi dolu tutarak sonraki nde fazla ve hzl yemeyi engel-lemektedir.

6. Yemek sresi uzatlmaldr. Tokluk hissi yirminci dakikada oluur. Ye-nilenlerden keyif ve tat alabilmek adna besinler iyice inenmeli, k-k lokmalar halinde yutulmaldr.

7. nslin seviyesinde ani deiiklie yol aarak tekrar tatl yeme istei uyandraca iin rafine ekerden olabildiince uzak durulmaldr.

ekerin fazlasnn da yaa dnt- unutulmamal.

8. Yemeklerin sularna ekmek ban-drmak, tabak syrmak fazladan ekmek yenilmesine neden olduu gibi farknda olunmadan yemekte-ki yan da tketilmesine sebebiyet verir. 1 kg sebze yemeine en fazla 2 yemek ka svya eklenmeli, hatta etle pien yemeklere ya ko-nulmamaldr.

9. Fiziksel aktivitenin artrlmas me-tabolizmay hzlandrc etkiler gs-termektedir. Dzenli yaplan egzer-siz diyetin etkinliini artrd gibi,

HAZRAN 201234

Kii, yenilmemesi gereken herhangi bir yiyecei ok istiyorsa

yemeli; fakat o yiyecekle ald enerjiyi yrme

veya bir baka aktivite ile mutlaka harcamaldr.

koruma programnda da baary destekler. Seratonin gibi mutluluk hormonlarn salglamas asndan strese kar birebir gelir.

10. Kurubaklagiller (kuru fasulye, no-hut, mercimek, kuru barbunya), kepekli tahllar (esmer ekmek, bulgur, kepekli pirin / makarna / erite / un), yulaf, sebze ve meyve-ler ierdikleri lifler sayesinde mide-de hacim salayarak uzun sre tok tutar ve diyete uyumu artrrlar. Ayrca eker, kolesterol ve tansiyo-nu istenilen seviyelerde tutmaya yardmc olmaktadr. Dklama saysn ve miktarn artrarak ka-bzl nlemekte, kaln barsak kanserinden koruyucu etkiler ier-mektedir. Lif almn artrmak ad-na soyulmadan yenilebilen sebze ve meyveleri kabuklar ile birlikte tketmekte yarar vardr.

11. Posal besinlerin bahsedilen etkile-rini gerekletirebilmesi iin, gn ierisinde bol su ve sv besinler t-ketmeye zen gsterilmelidir. Be-sinlerin sindiriminden metabolik atklarn vcuttan uzaklatrlmas-na kadar pek ok aamada nemli grevler stlenen suyun %20lik kayb lmle sonulanabilir. Kilo kaybetmek, kaybedilen kilolar ko-rumak ve fazla besin almn engel-lemek iin bol su iilmesi gerekir. Yetikin bir bayann gnde 2,7 lt, erkein 3,7 lt sv almas neril-mektedir. ilen ay, kahve, bitki ve meyve aylar, maden suyu, ay-ran gibi svlarn da gnlk ihtiyac karlamadaki etkisi gz ard edil-memelidir. zellikle yaz dnemin-de ve spor yapldnda sv almna daha bir nem vermek gerekir.

12. Kii, yenilmemesi gereken herhan-gi bir yiyecei ok istiyorsa yeme-li; fakat o yiyecekle ald enerjiyi yrme veya bir baka aktivite ile mutlaka harcamaldr. Ya da davet, kutlama gibi zel bir olay nedeni ile diyet dndaki yiyeceklerden azar azar yemeli, fakat onu izleyen

n sadece salata ve yourt gibi dk enerjili besinlerle geitirme-li.

Bu genel ilkeler benzer olmakla bir-likte, diyet mutlaka kiiye zel olarak hazrlanmaldr. nk herkesin me-tabolizmas birbirinden farkldr, tpk parmak izi gibi. Uzmanlarn danan daha yakndan tanmas ve en iyi hiz-meti sunabilmesi iin; doktor kont-rolnde yaplacak klinik muayenenin ardndan mevcut kan tahlil sonular yorumlanmal, diyetisyen tarafndan vcut bileim analizi yaplmal ve ar-dndan diyet program dzenlenmeli-dir. Egzersiz ve yaam tarz deiikli-inin yerletirilmesi konusunda spor antrenr ve psikolog destei alnmal-

dr. Kii, hedefe ulalmasnn ardndan kilo koruma programna alnmaldr. 3 ay sresinde diyet, egzersiz ve yaam tarz deiiklii tedavisi uygulanmadan hi kimseye ila tedavisi ve/veya cerra-hi tedavi uygulanmamaldr.

HAZRAN 201236

Hasta Tatmini Salk Yneticileri innemli Bir Konu Haline Geldi

Salk iletmelerinin yapsal adan ok karmak olmas, mterileri-nin de karmak olmasna neden olur. Bu nedenle salk iletmeleri mte-rilerinin olduka heterojen olduu sylenebilir.1 Salk iletmelerinin tek mterisinin hastalar olduu dnce-si gnmzde geerliliini yitirmitir. Eskiden salk iletmelerinin mterisi denildii zaman hastalar akla gelirken gnmzde Salk hizmetleri retimi srecine katlan tm birey ve kurum-lar mteri olarak kabul edilmekte-dir.2

Mteri kavramnn genel olarak, bir mal veya hizmeti satn alan kii olarak tanmlanabilir. malat iletmelerinde de hizmet iletmelerinde de i mte-riler ve d mteriler olmak zere iki farkl mteri grubu bulunmaktadr.3 Salk iletmesinde alan veya salk iletmesi ile organik bir ilikisi bu-

lunan kii veya gruplar i mterileri oluturmaktadr. Salk iletmesinin hizmetlerinden dorudan veya dolay-l olarak yararlanan kii ve kurumlar ise salk iletmesinin d mterisidir. Salk iletmesinde hastalar birincil mteriler olarak tanmlanr ve ayn zamanda byk bir d mteri grubu-nu oluturur. Hasta yaknlar ve evre-si, refakatiler, ziyaretiler, dier salk iletmeleri, anlamal kurulular, ecza-neler, dernekler, medya, sigorta irket-leri, tbbi malzeme ve ila firmalar, in-aat irketleri, amarhane iletmeleri, iek satclar, mteahhitler, devlet ve toplum salk iletmelerinin dier d mterilerine rnek olarak verilebilir. Bunun yannda teknik personel ve destek personeli, salk profesyonelle-ri, st ve orta kademe yneticileri, i-letmenin pay sahipleri ve danmanlar salk iletmelerinin i mterilerini oluturmaktadr.

yaz ,FLZ GARPARNAVUTKY DEVLET HASTANES BAHEMRES

HAZRAN 2012 37

Baz aratrmaclar salk iletmelerinde

gl bir ekilde ortaya kan rekabetin

en nemli nedeninin kapasite fazlas

olduunu ne srerken, bazlar rekabetin

asl kayna olarak tketim eylemini neden

gstermektedir.

Salk alannda kaliteli hizmetin nemli bir gstergesi hizmeti alanlarn tatmin dzeyidir. Tatmin dzeylerinin belirlenmesi hizmet kalitesinin artt-rlmas ve beklentiler dorultusunda daha nitelikli hizmet sunulmas bak-mndan nemlidir.5

Salk letmelerinde Rekabet

1970li yllarn ortalarna kadar salk iletmelerinin rekabet iinde olduklar dncesi yoktu. Oysa gnmzde re-kabet oyunun ad olarak deerlendi-rilmektedir. Salk hizmeti pazarlama uzmanlar bugnn rekabet ortam ile ilgili eitli nedenler ne srmektedir. Baz aratrmaclar salk iletmelerin-de gl bir ekilde ortaya kan re-kabetin en nemli nedeninin kapasite fazlas olduunu ne srerken, bazla-r rekabetin asl kayna olarak tke-tim eylemini neden gstermektedir.6 Gl bir ekilde ortaya kan rekabet karsnda salk iletmelerinin hasta

Kalite Ynetimi

Gnmzn kaliteye bak as m-teriler zerine younlamaktadr. r-nein mteri kavramnn yne-time kazandrlmas, byk lde Toplam Kalite Ynetiminin prensiple-rinden kaynaklanmtr. Toplam Kali-te Ynetimi bak asna gre iletme iindeki birimler birbirlerinden mal veya hizmet alyorsa birbirlerinin m-terisidirler. Buna gre, salk iletmele-rinde de hizmetin uygunluluu, kalite denetimi ve kalite gelitirme btn ka-deme ve btn srelerde ynetilmesi gerektiinden, salk iletmesi iindeki birimlerin ktlar da mteri olarak kabul edilir.4 Bu anlamda salk ilet-melerindeki birimler fonksiyonel ili-kiler nedeniyle birbirlerinin mterisi olabilmektedirler. rnein hemirelik servisi, ila kullanm nedeniyle ecza-nenin, hastalarn diyetiyle ilgilendii iin de beslenme biriminin mterisi olabilmektedir.

HAZRAN 201238

Salk iletmelerinin tek mterisinin hastalar olduu dncesi gnmzde geerliliini yitirmitir.

tatmini ile sonularna nem vermeye baladklar grlmektedir. rnein; 1990 ylnda Amerikadaki salk ilet-melerinin yzde 90nn hasta tatmini lmlerini periyodik olarak kullan-dklar tespit edilmitir.7

Hasta tatmini salk kurumlar y-neticileri iin nemli bir konu haline gelmitir. Konu ile ilgili almalar gz-den geirildiinde hasta tatmininin bir kalite gelitirme arac olarak kullanl-d grlmektedir.8 Salk alanlar kendi ihtiyalar karlanmad zaman mterilerin ihtiyalarn karlama konusunda glk ekerken, salk kurumlar yneticilerinin hem alan-lar hem de hastalar tatmin etme gibi sorumluluu bulunmaktadr.9

Hasta tatmininin odak noktas olan salk hizmet kalitesi konusunda ya-plan aratrmalar, yalnz hasta tatmini odakl hizmetlerde hastann medikal ihtiyalarnn arka plana atlabildiini ya da salt medikal ihtiyalarn karlan-mas odakl hizmetlerde hasta istek ve beklentileri ihmal edilebileceini gs-termektedir.10 Bu anlamda salk ilet-melerinin bir taraftan bilimsel norm ve standartlara uygun tan ve tedavileri prosedrleri uygulamas dier taraftan hizmet sunum srelerinde hastalarn beklenti ve isteklerini gz ard etme-mesi gerekmektedir.

Gnmzde youn rekabetin oldu-u salk bakm evresinin varl, bir hastanenin, dier salk kurumlaryla kyaslanmasna ve bu da hasta mem-nuniyetinin ok daha nemli hale gelmesine yol amtr. Hizmetlerin deneyimsel niteliinden dolay hasta-nelerin hastalar zerinde ilk seferinde brakaca olumlu etki ve izlenimin bir

sonraki satn alma kararlarna da yan-syaca gz nnde bulundurularak, hizmet kalitesinin nemini aka or-taya koymaktadr.

Kt olan hastane kaynaklarnn etkin bir ekilde kullanlmas ve bu yolla ma-liyetlerin drlmesi, rekabet avanta-j elde edilmesi ve hasta beklentilerinin karlanmas ya da almas asndan yeniliki teknolojinin takip edile-rek hizmet kalitesinin bu e-kilde deerlendirilmesi, gnmzn rekabeti salk hizmetleri pa-zarnda nemli bir gereklilik olarak karmza kmak-tadr. Kaynaklar1 Atilla ., 21. Yzyln bandaki

olanaklar; frsatlar ve darboaz-lar, Yksek retimde Toplam Kalite Ynetimi, Friedrich Ebert Stiftung Yayn, stanbul, 2000.

2 ahin K., Hastane ve Sa-lk Kurumlar Yne-timi, Siyasal Kita-

bevi, Ankara, 2000.

3 Rakich, J. S., Longest B.B., Darr K., Managing Health Services Organizations, Health Professions Press, Third Edition, USA, 1992.

4 lker E., Ediz B., Kan ., Salk Kurumlarnda Teknik Olmayan Boyut in Hizmet Memnuniyetini lebilmek Amacyla Gelitirilen lek, Uluda niversitesi Tp Fa-kltesi Dergisi, 30 (3), s. 151-157, Uluda, 2004.

5 Baybars ., Pazarlama lkeleri, Beta Yaynlar, stanbul, 1999.

6 Steiber S.R, Krowinski W.J. Measuring and Managing Patient Satisfaction, American Hospital Publishing, USA, 1990.

7 Cheng vd.;2003.

8 Kaarna M., Polluste K. , Lebnurm R. , Thetloff; M. The Progress

of Reform job satisfaction in a typical hospital in Estonia, In-ternational Journal for Quality

in Health Care, 16(3), s. 253 - 261, 2004.

9 Engiz, O. Salk Hiz-metlerinde Hasta Tatmi-ni, Hastane Yneticilii, Nobel Tp Kitabevi, s-tanbul, 1997.

10 zsar, H. Salk Hizmetlerinde Kalite, Modern Hastane Yne-

timi, Say: 3, 1997.

www.meditel.com.trMerkez: Molla eref Mah. Halclar Kk Sk. No:26 Fatih / STANBULTel:(0212) 635 79 70 Pbx Faks:(0212) 635 81 43Ankara: Salk Sk. etin Apt. No:30/3 Kat:1 Yeniehir / ANKARATel:(0312) 433 75 20 - 435 80 60 Fax:(0312) 433 80 92

Teknolojinin nsan Sal ile Bulutuu Nokta...

Radyoterapi gren kanser hastalar iin tmre istenilen dozu yksek hassasiyette verirken salam dokular koruyan en gelimi tedavi cihazlarndandr.

Adaptif, IGRT ve IMRT tedavi tekniklerinin kullanlabildii Hi-Art ve Tomo-HD modelleri en gelimi radyoterapi sistemleri arasndadr.

Tek seansta 40 x 160 cm alanda nlama imkanna ve 6 MV Linak & Binary 64 MLC (6mm) & MVCT zelliine sahip yegane cihazdr.

Hi-Art sistemi ile Helikal zellii ve Tomo-HD ile Helikal ve Direk Inlama zellii bulunmaktadr.

RADYOTERAP TEDAV CHAZI

TomoHDTM

Treatment System

HAZRAN 201240

zel salk sektrnde en dina-mik, ada ve kurumsal ir-ketlerinden biri olan Acbadem Salk Grubunun yap talarndan biri olarak 2006 ylnda hayat bulan Aplus Has-tane Otelcilik Hizmetleri A.. hizmet kalitesinde rnek olma hedefiyle yi-yecek-iecek, kat hizmetleri/temiz-lik, endstriyel amarhane, hastane otelcilik ve tesis ynetimi hizmetleri veriyor. SAYED Dergisi olarak biz de Aplus Genel Mdr Candan Gksu ile bir rportaj gerekletirdik.

Aplus olarak hangi hizmetleri veriyorsunuz?

Aplus olarak, yiyecek ve iecek, kapal ve ak alanlardaki temizlik hizmetleri, amar, teknik, bahe bakm ve peyzaj hizmetlerini veriyoruz. ncelikle sa-lk kurumlarnda, salk hizmeti dn-daki tm hizmetlerde rnek olma yo-lundayz. Acbadem Hastanesi kaliteli salk hizmetleri yannda, yedi yldzl otelleri aratmayacak otelcilik hizmeti veriyor. Bu konu salkta ok nemli,

hastann tedavi grrken dier hizmet-leri en mkemmel ekilde almas hzl iyilemesine bile katk salyor.

Hastane yemei denince herkesin aklna tatsz, tuzsuz yemek imaj gelir. Aplus bu imaj krd m?

Acbademdeki hekimler hastalarnn tedavileri srasnda yemekleriyle de bizzat ilgileniyorlar. Hastann duru-muna ve diyetine uygun yemek veri-liyor. Hekimler yemein ya, tuzu dahil reetesi ile direk ilgileniyorlar. Ameliyat eden profesr bile tarife bir ey ekleyebiliyor. Standartlarmz ilgili hekimler ve diyetisyen ekibi ile olu-turduk. Konusunda uzman diyetis-yenlerimiz tarafndan belirlenen diyet eitlerimiz ihtiyalar dorultusunda eitlendiriliyor ve gelitiriliyor ve yz-dendir ki misafirlerimizin (hastalar-mzn) yemeklerimize dair memnuni-yeti maksimum seviyede seyretmekte. Kafeteryalarmzda her eit damak tadna hitap eden yiyecekler bulun-maktadr. Tm misafirlere Aplus kali-

rpor ta j , SU ZGR

Salk Dndaki Tm Hizmetlerde rnek

Olma Yolundayz

HAZRAN 2012 41

ki bine yaklaan hizmet kadromuzu hizmeti sevenlerle

oluturuyoruz.

lerek eksikler tespit edilir ve youn bir eitim uygulanr. amar eitlerine gre uygun ykama reeteleri hazrla-narak amarlar ykanyor. Kurutma ve tleme aamalarnda belirlenmi kalite kurallar erevesinde uygulama yaplyor. Ykanan amarlar otoma-tik bir ekilde katlanp paketleniyor ve kalite prensiplerine uygun bir ekilde kendi lojistiimiz ile hastanelere trans-fer ediliyor. Trkiyede dier operas-yonlarmzda olduu gibi hijyen ama-r ykama konusunda da rnek olma yolundayz.

Anladm kadaryla personelinizle ok ilgilisiniz.

Bir adan topluma hizmet ediyoruz, sosyo-ekonomik dzeyi dk bir grupla, asgari cretle alan kiileri istihdam ediyor ve onlara bir meslek edindiriyoruz. Kariyer potansiyeli olan alanlarmz geliim grubunda d-zenli olarak aylk drt saatlik toplan-tlarla kitap okuma programlar, grup almas, rnek olay zmleriyle ei-tiyoruz. Bu arada yllk olarak sonu odakl ynetim ve mteri eitimleri, i hukuku eitimi alyoruz. huku-kundaki amacmz; her saha yneticisi ayn zamanda insan kaynaklar yneti-cisi olduu iin i kanununu bilmek, sreleri takip etmek. nsan kaynak-larnn stratejik bir nemi var. nk sadece memnun edebildiiniz mteri size geri dnecektir.

tesinde servis verilmekte olup, rn-ler mevsimsel, yresel ve Trk damak tadna uygun olarak hazrlanp servisi yaplmaktadr.

amar hizmetleri verdiinizi sylediniz. Sterilizasyon konusunda uygulamalarnz nelerdir?

amar fabrikamzda, tekstil hijyeni-nin salanmasnda gereken admlar, bu dorultuda olas riskleri kontrol altna almak iin RAL GZ 992 (Pro-fesyonel Kuma Bakm Kalite ve Test Spesifikasyonlar) belgemiz bulunmak-tadr. Trkiyede bu belgeyi ilk Aplus almtr. Acbadem Grubunda kalite belgelerinin, kalite kurallarn kltr olarak benimsemek iin alndn tm alanlar bilir. Srekli geliim gste-rerek en kaliteli servisi veriyor olmak bizim kltrmz olmal. Bu nedenle eitime ok nem veririz. Srekli l-

Aplus Genel Mdr Candan Gksu

HAZRAN 201242

Acbademdeki hekimler hastalarnn tedavileri srasnda yemekleriyle de bizzat ilgileniyorlar.

dikten sonra sularn ve kimyasallarn deitirdikleri iin hem zaman, hem kimyasal, hem de i gc sarfiyat olu-yordu. Bunun yannda sularn dei-tirdiklerini de kontrol edemiyorduk. lk, yatrm maliyeti yksek gelebiliyor ama zaman ierisinde fayda maliyete baktnzda olduka avantajl bir sis-tem. Temizlik hizmetlerinde hedefimiz binalarn ilk gn ki gibi korunmas. Binalar iin milyon dolarlk yatrmlar yaplyor. Gnlk ilerin yannda peri-yodik bakm planlar yapyoruz. Hava-landrmalarn temizlenmesi, koltuk ve

perdelerin ykanmas, camlarn temiz-lenmesi gibi. Takip izelgemiz var, aksi halde binay temiz ve bakml tutmak mmkn olmuyor.

Hizmetleriniz hastaneyle snrl m?

Farkl sektrlere de i yapabilme gc-ne sahibiz, bu anlamada sat ve pazar-lama faaliyetlerimiz sryor. Yani bir fabrikada veya bir alveri merkezinde yiyecek iecek ya da temizlik hizmet-leri yapabiliyoruz. u anda farkl sek-trlerden alt projeye hizmet veriyoruz. Zaten Acbadem Grubu ok byk ve ieride belli bir bymemiz var. Gruba sadece itirak irketi olarak snrl kal-dmzda potansiyeliniz geliemiyor. Acbadem olmasa Aplusn baka bir ii olabilir mi sorusunu uyandrmamak iin darya da i yapabilme gcmz gstermek istiyoruz.

Aslnda insanlarn ou belki doktorunu aratrmaz ama hastaneye yattnda ilk bakt ey yatak araflardr.

Kesinlikle doru. araflarn temiz ve ilk gn ki beyazln korumas lazm. Beyazlk ok nemli. Healt-hguard isimli bir sistem kullanyoruz. Bu sistem apraz bulamay engelli-yor, otomatik dozajlama ile kiilerin kontrolnden kp cihazdan takip ediliyor. Trkiyede bu konuda nc-yz. Renk kuralna uygun bezlerimiz var. Mesela lavabo iin ayr, toz almak iin ayr renk bezler kullanlyor. Ser-vis elemanlarmz arabalarnda gnlk temizleyecekleri oda says kadar bezi nceden bulundurduklar iin hem za-man kayb yaanmyor hem de apraz bulumayla ilgili bir endiemiz kal-myor. nk her odada ayr bir bez kullanyorlar. Eskiden oda temizlen-

HAZRAN 201244

cazibe merkezi olabilecek termal su zenginliine sahip olduunu vurgula-yan Solak, her havzada bulunan termal suyun mineral zenginliinin de farkl olduunu ifade ederek szlerine yle devam etti; rnein gazl gl termal havzamzda kan maden suyu Kzlay markas ile bilinmektedir. Kzlay ma-den suyu dnyaca nl olup, mineral zenginlii ve lezzeti bakmndan dl-ler kazanmtr. Hdai kaplcalarnda amur uygulamalar dnyann drt bir tarafndan gelen misafirlerimizce tercih edilmektedir.

Prof. Dr. Solak, bu kongrede ncelikli amacn termal zenginlii yeterince an-

Termal Salk Kongresi Yapld

Afyon Kocatepe niversitesinin ev sahipliinde Afyonkarahisar Valilii, Afyonkarahisar Belediyesi ve Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odas (ATSO) i birliiyle dzenlenen Ulus-lararas Katlml Termal Salk Turiz-mi Kongresi 6-9 Haziran tarihleri ara-snda ANS Kampus Atatrk Kongre Merkezinde gerekletirildi.

Kongrenin al konumasn yapan AK Rektr Prof. Dr. Mustafa Solak, Afyonkarahisar ilinin termal sular bak-mndan zengin bir il olduunu ve il s-nrlar iinde ve ehir merkezinde drt termal havza bulunduunu belirtti. Bu havzalarn her birisi uluslararas termal haber : SU ZGR

06-09 HAZRAN 2012Afyon Kocatepe niversitesi

HAZRAN 2012 45

Prof. Dr. Solak: Bu kongrede ncelikli ama termal zenginlii yeterince anlatmak ve tm dnyann istifadesine sunmaya almaktr.

zik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi de bu yl iinde hizmete almaktadr. niversitemizde ayrca on yl akndr faaliyet gsteren 400 yatakl Uygulama ve Aratrma Hastanesi hizmetini sr-drmektedir. Bu hastanemizin hemen yanna ve termal otellerin ok yakn bir blgesine ina edilen 200 Yatakl Acil Yardm ve Fizik Tedavi ve Rehabilitas-yon Hastanesi, otellerimizle i birlii iinde hizmet verecektir. Dier yandan termal salk turizmi alannda hizmet verecek salk ve turizm personelinin ilimizde yetimesi iin gerekli eitim birimlerimiz faaliyette olup, nitelikli eleman yetitirmeyi srdrmektedir.

latmak ve tm dnyann istifadesine sunmaya almak olduunu aktard. Solak konumasn yle srdrd; imdiye kadar drt termal havzada yer alan sekiz adet 5 yldzl otel ile birlikte ilimiz belgeli 12 bini aan yatak kapa-sitesine sahiptir. Bunun yannda yakn evrede bulunan ve termal zellii olan devre mlk nitelikli yatak kapasitesi de 10 binden fazladr. Ayrca yldzl ok sayda konaklama tesisimiz bulun-maktadr. Afyonkarahisarda yer alan bu termal su zenginlii ve birinci snf konaklama imkanlarnn yan sra, ben-zerlerinden farkl olarak bu merkezlerle entegre alabilecek Acil Yardm ve Fi-

Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odas Bakan Hsn Serteser, kongreye y-zn zerinde yurt dndan katlmc olduunu ve bunun kendilerini ok mutlu ettiini ifade etti. Bundan sonra-ki kongrelerde bunun artarak devam et-mesini diliyerek bu durum Trkiyeye, termal salk turizmine gsterilen il-ginin bir gstergesi olduunu belirtti. Valimizin bakanlnda, Belediye Ba-kanmz ve Rektrmz ok gzel bir sinerji oluturduk diyen Serteser buna Sayn Bakanmz ve Sayn Milletvekil-lerimiz de tm gleriyle destek sala-dklarnn altn izdi.

HAZRAN 201246

acentelerinin oluturulmu olduunu anmsatan Erdl imdi ise Trkiyeye yurt dndan zellikle de bat lkele-rinden yz binlerce hastann geldiinin altn izdi. Termal salk turizminin sadece salkla irtibatl olan bir konu olmadna deinen komisyon baka-n ayn zamanda turizm faaliyetlerinin i ie olduu, farkl bir hibrit modelin dnlmesi gerektii, yeni bir anla-ysn ortaya konulmas gerektii bir durum olduunu ifade etti. Prof. Dr. Cevdet Erdl szlerini yle srdrd; Burada oteller, niversiteler, Salk Bakanl hastaneleri, zel hastaneler belki bunlarn hep bir arada ynetim-sel olarak birbirlerinden faydalanabile-cekleri farkl bir konsepti gelitirmemiz lazm. Bunlardan daha nemlisi bili-yoruz ki Avrupa yalanan bir lke. Bu tip hizmet talebine korkun ihtiya var. Kendi kaynaklar buna yeterli deil. Verdikleri hizmetler ok pahal. Trki-ye ok daha kaliteli hizmeti ok daha ucuza mal ediyor. Bu cazibe ortamn-da belki yurt dndan gelecek insanlar iin sosyal gvence, sigorta sistemlerini lkemizle kaynatrmamz, karlkl uluslararas anlamalar hzlandrma-mz gerekiyor.

Termalin Ad Afyonkarahisar Olmal

Salk Bakan Yardmcs Agh Kafkas, yerel ynetimlerde deerli belediye ba-kanlarmzda muhteem bir birliktelik, bir kltr olutuunu vurgulayarak rektr kutladn aktard. Demok-

ratik toplumlarda baarnn srr ortak akl kullanabilenler ve demokrasiyi ve ortak mcadele kltrn gerekleti-rebilenler dierlerine fark atacaklardr diyen Kafkas aralarndaki ekimeler-le zaman ve kaynaklar heder edenler de bu birliktelii salayanlar gptayla seyredeceklerdir dedi. Salk Bakan yardmcs szlerini yle tamamlad; Gerekten termalin ad Afyonkarahi-sar olmal diye dnyorum. nk biz Trkiyede byle biliyoruz. lkemiz artk dnyann en nemli termal mer-kezlerinden biri haline gelmeye bala-d. Biz dnyann pek ok yerine gidip gryoruz, u grdmz otellerde Afyonkarahisarn standartlar dnya termal standartlarnn ok stnde. Bunu yakalam Afyon. Hizmet kali-tesiyle, ehir sunumu ve kltryle ki bu nemli bir ey. Afyonkarahisarn termalin bakenti olma zelliini bun-dan sonraki srelerde de hep birlikte beslemeliyiz, desteklemeli ve katk ver-meliyiz.

Avrupada Birinciyiz

Kltr ve Turizm Bakan Yardmcs Dr. Abdurrahman Arc, lkemizin doal gzellikleri tarihi ve kltrel deerleriy-le son yllarda dnyann en nemli ve en ok tercih edilen tatil lkelerinden biri durumuna geldiini hatrlatarak e-siz sahilleri, mavi bayrakl plaj ve mari-nalaryla nemli bir ky turizmi potan-siyeline sahip olmann yan sra yln on iki ay tatil yapma imkan saladnn

Trkiyeyi Nasl Tantrz?

YK Yrtme Kurulu yesi Prof Dr. Muhittin imek, bugn niversitele-rin bulunduklar kentleri bir anonim irket olarak kabul edip, vilayetlerini nasl pazarlayacaklar hesabn yaptk-larn belirterek szlerine yle devam etti; Kimlerle? Blgenin dinamikle-riyle. Valisiyle, Belediye Bakanyla, iktidar-muhalefeti milletvekilleriyle ve sanayi-ticaret odas bakanlaryla ki bu, fevkalade nemli bir husustur. Ama bizim asl arzuladmz ey ise niversitelerimizde Trkiye A.. man-tn yerletirmektir. Trkiyeyi nasl pazarlarz? Trkiyeyi dnya kamuo-yuna nasl lanse ederizin hesab iinde olmalyz. nk biliyoruz ki, artk yaplan bilimsel almalar artk raflar sslemekten te gemelidir. Yaplan bi-limsel faaliyetler blgenin, lkenin ve dnya insanlnn ihtiyacn karlaya-cak katma deere ynelik olmaldr.

Karlkl Uluslararas Anlamalar Hzlandrmalyz

TBMM Salk, Aile, alma ve Sosyal ler Komisyonu Bakan Prof. Dr. Cev-det Erdl, bu kongreyi ok nemsedi-ini belirterek Afyonkarahisarda byle bir etkinlii yaplyor olmasnn sade-ce Afyonkarahisar iin deil, Trkiye iin de ufuk ac bir pencere olduu-nu vurgulad. On yl nce Trkiyeden yurt dna gidip bbrek nakli olmak isteyenlere karacier nakli olmak is-teyenlere yardmc olmak iin turizm

Prof. Dr. Cevdet Erdl: Afyonkarahisarda byle bir etkinlii

yaplyor olmas sadece Afyonkarahisar iin

deil, Trkiye iin de ufuk ac bir penceredir.

HAZRAN 2012 47

rine yle devam etti; Termal su de-yince bazen insanlarmz yanl anlyor. Sadece hasta ve yal insanlarn istifade etmesi gerektiini dnyor. Hlbuki termal sularn pek ok ekstra zellikleri var. Trkiyede byk bir kesim insan eer senede bir veya iki kez termal suy-la kr ve tedavi olursa k rahat geirir ve senenin geri kalan kesiminde rahat ederiz inancna sahipler. Bu dnce hi de yabana atlr bir dnce deil, kantlanm bir uygulama.

Uluslararas Katlml Termal Salk Turizmi Kongresine Oruolu Termal Otel, Fuar Hastanesi, Sandkl Park Termal Group, Palas Termal Otel, Park Hastanesi, Yeldan Tbbi Malz. Tic. Ltd. ti., Eczacba Giriim Pazarlama T-

ketim rnleri San. ve Tic. A.., Zafer Kalknma Ajans, Hematoloji Uzman-lk ktisadi letme Dernei, Aziziye Belediye Bakanl, Hospitadent, Ge-liim End. Tb. rn. Tic. Ltd. ti., Elsa Ortopedi Rehabilitasyon Spor Malz Ltd. ti, Bolvadin Belediye Ba-kanl letme ve tirakler Md., Af-ta Afyonkarahisar Otobs stasyonu Turizm A.. Afyon Ekmek San. A.., Yldz Su, Trk Kzlay Maden Sular, Tika-Trk birlii ve Koordinasyon Ajans Bakanl, Anemon Termal Oteller Zinciri, Gral Afyon Thermal Hotel Spa, kbal Termal, Korel Termal Otel, Safran Termal Otel Villa, Ic ta naat Sanayi ve Ticaret A.. stant alan-larndaki yerlerini ald.

bilgisini verdi. Arc konumasna yle devam etti; Bu turizm trleri arasnda salk turizmi, nemi giderek artan bir turizm tr olarak n plana kmakta-dr. Dnya nfusunun artmas yaam kalitesinin ve birok lkede tedavi mas-raflarnn artmas sebebiyle tedavileri daha kaliteli ve ekonomik yapan lke-lerin olumasyla salk turizmi yapan lkelerin ortaya kmasna yol amtr. lkemizde salk turizmi, medikal, termal ve yal turizmini kapsayan bir turizm hareketi olmak zere ekillen-mektedir. Trkiye, 1500n zerinde kayna ile nemli bir jeotermal po-tansiyele sahiptir. lkemiz jeotermal potansiyeli asndan dnyada yedinci, Avrupada birinci, kaplca uygulamalar asndan ise nc srada yer almak-tadr. lkemizde bulunan kaplca sular gerek derece scakl, gerekse kimyasal fiziksel ve tedavi edici zellikleriyle Av-rupadaki termal sulardan daha kaliteli, daha stn nitelikler tamaktadr.

Termal Sularn Pek ok Ekstra zellikleri Var

Vali rfan Balkanlolu, Afyonkara-hisarn evreci, doal, yaan yamur-larla daima kendini yenileyebilen gzel bir enerjiye sahip olduunu ama Trki-ye bu enerji kaynandan bugne kadar yeterince istifade edemediini belirtti. Termal salk ve termal turizm asn-dan Afyonkarahisarn hem Trkiyede hem dnyada nemli bir merkez oldu-unun altn izen Balkanlolu szle-

Agah Kafkas: Termalin ad Afyonkarahisar olmal diye dnyorum.

HAZRAN 201248

Acil Salk HizmetleriByte Altnda

Acil Tp, kiilerin salk sorunlarn-da lmlerin ve kalc sakatlkla-rnn nlenmesinde gerekli olan hzl mdahale ve hzl karar vermeyi ieren bir anabilim dal. Acil tp hizmetleri l-kemizde ve tm dnyada ba dndr-c bir hzla geliiyor. Bu geliim Salk Bakanlnn da gndeminde oldu ve

konuyla ilgili Bakanlk getiimiz d-nemde yeni dzenlemelere imza att. Gnde 1000 ile 1500 arasnda hastaya bakan acil servislerde yaanan gelime, daha iyi hizmet iin alnmas gereken nlemler, ortak yaam alanlarnda acil mdahaleler btn bu konular bu ay ki dosyamzn balklar arasnda yer alyor.

hazrlayan,GNE [email protected]

HAZRAN 2012 49

Acil Servislere Ylda Seksen Alt Milyon Kii Bavuruyor

PROF. DR. BAAR CANDERATUDER YNETM KURULU BAKANI

lkemizde acil tp konusunda almalar yapan sivil toplum rgtlerinden biri de Acil Tp Uz-manlar Dernei (ATUDER). On yldr bu alanda almalar yapan ATUDERin Ynetim Kurulu Baka-n Prof. Dr. Baar Cander ile derne-in almalar, gelecek planlar, acil tp konusunda yaanan sorunlar ve zm nerileri hakknda grtk.

Derneinizin almalar hakknda bilgi verir misiniz?

Derneimiz 1999 ylnda kuruldu. Bu tarihten itibaren birok konuda giderek artan bir yelpazede hizmet veriyor. Kurulu tarihimiz, ayn za-manda lkemizde ilk acil tp uzman-larnn hizmet vermeye balad za-mana denk gelmektedir. Amacmz acil tp hizmetlerinin gelitirilmesi, iyiletirilmesi neminin kavranmas, acil tp uzmanlnn anlalmas, ge-rekliliinin nemsenmesi, zlk hak-larnn iyiletirilmesi, seilgenliinin arttrlmas, eitim standardizasyonu, mezuniyet sonras eitim gibi birok farkl konuda hizmet veriyoruz. Bu amala ylda giderek artan sayda ak-tivasyonlar yapyoruz. lk yllarda iki ylda bir kongre dzenlemekle bala-yan faaliyet programmz u anda yl-da bir ulusal kongre, iki sempozyum ki bunlara u anda uluslararas sem-pozyumlar da ekledik, acil tp okulu, ileri kardiyak yaam destei kurslar gibi yirmi bei akn aktivasyonu ie-riyor. Bu ekilde ylda binlerce kiiye ulayoruz.

ATUDER bir uzmanlk dernei, bu almalarnz nasl etkiliyor?

Evet, Derneimiz bir uzmanlk der-nei. ncelikle acil tp uzmanlarna ynelik almalar yapyoruz. Ancak

acil servislerde hizmet kalitesini art-trmak adna toplumu bilinlendir-me almalar dahil birok alma-mz da var. Dernek olarak iki dergi kartyoruz ve bu dergilerden vaka sunumlar dergisi dier branlarda olmayan lkemizde tek rnektir. Bir-ok bilimsel almann ilk yaym yeri olan bu dergiler ulusal ve uluslararas yirmiye yakn indeks tarafndan tara-nyor ve kabul gryor. Acil tp hiz-metleri lkemizde en ok gelitiril-mesi gereken hizmetlerdir. Bunlarn nasl iyiletirilecei, hasta bakm kali-tesinin nasl arttrlacana dair dei-ik almalar yapyoruz. Trkiyenin en gen bran olmakla birlikte yirmi seneye yaklaan acil tp deneyimizi pek ok alana ve acil tp uzmanl-n henz kurmam olan lkelere de tamak istiyoruz. Bu amala bu sene Bak de, Azerbaycanda sempozyum yaptk ve Azerbaycan niversitesiyle kapsaml bir protokol imzaladk. Bu ekilde karde lkede de acil tp hizmetleri gelitirme ve acil tp uz-manln kurma abalarmz var. Bu almalarmz dier Trki Cumhuri-yetlerde, Balkanlarda devam edecek.

Trkiyede acil servislere bavuran hasta says yllk ne kadar? Bu sa-yya karlk acil tp uzman says yeterli mi?

nanlmaz rakamlar var elimizde. En son 2010 verileri ylda 86 milyon bavuruya ulam durumda. Gnde 1000-1500 aras hasta bakan birok acil servisimiz var. Bu rakamlar Av-rupadaki meslektalarmzla paylat-mzda inanlmaz buluyorlar. Tabii byle byk bir kitleye hizmet ver-mek iin uzman saymz ok yetersiz. Yaplan planlamalara gre u an itiba-riyle ihtiya duyulan acil tp uzman

Zorluuna ve riskine gre acil tp uzmanlar zel bir kategoride deerlendirilmeli ve zlk haklar buna gre iyiletirilmeli.

HAZRAN 201250

BYTE

says on bin civarnda. Oysa lke-mizde u anda ancak alt yze yakn acil tp uzman var.

Acil tp uzmanlnn zorluklar ve bu alanda yaadnz sorunlar hakknda bilgi verir misiniz?Acil tp uzmanl en zor bran. Bunu saduyusu salam herkes ka-bul ediyor. Riski en yksek bran ayn zamanda. Acil tp uzmanlna gei asndan Avrupadaki birok lkeden daha iyi durumdayz. Ancak maalesef bu ok zor ve kutsal mesle-in tercih edilmesi iin gerekli altyap salanmad. Dolaysyla hem birok kii tercih etmiyor hem de kadrola-rn birou bo kalyor. Bu konunun ok ciddi ekilde tevik edilmesi la-zm. Zorluuna ve riskine gre acil tp uzmanlar zel bir kategoride de-erlendirilmeli ve zlk haklar buna gre iyiletirilmeli. rnein, acil tp uzmanlnn beii olan ABDde bu konuda ok nemli avantajlar salan-m, hatta bran tevik etmek iin hepimizin bildii ER dizisi ekilmi. Ancak lkemizde maalesef bu du-rum gzetilmemi. Bunun dnda en nemli zorluklardan birisi de bu konuda zellikle birok meslekta-mz dahil olmak zere herkesin bil-gisi olmadan fikir sahibi olmasdr. Bata idareci konumunda olanlar. Acil servisler sz konusu olduunda Bence diyerek sze balamayan hi-bir uzman veya doktor bulamazsnz. Ancak dier branlarda bu sz konu-su deildir. Bilindii gibi branmz hemen her klinikle irtibatl. Dolay-syla onlarn bak alarn gelitire-rek ortak zemin oluturmak konusu olduka sorunlu. Herkese bu brann ne olduunu anlatmak zorunda kal-yorsunuz. Yetmiyor olur olmaz kst-lamalarla karlayorsunuz. rnein SGK, ila ve mdahalelere kstllk getiriyor. Hayati baz ilalar kullana-

myorsunuz. Acilde u yaplmaz, bu edilmez gibi sorunlarla bouuyoruz. Ancak bu karalar verenlerin hibiri-nin acil tp eitimi yok.

Salk Bakanl, acil tp konusun-da getiimiz aylarda yeni dzenle-meler yapt ve Acil Tp Yaplanmas konusunda bir tebli yaymlad. Bu dzenlemeleri nasl deerlen-diriyorsunuz, geen srede ne gibi iyilemeler oldu?Bu almay olduka nemsiyoruz. Zaten almann byk ksm bana ait. Ancak baz istemediimiz eklem-ler ciddi bakm problemleri olutu-ruyor. rnein baz branlarn acil serviste istihdam gibi. Hastalarn bunlar dolaabilecei dnlm, byle bir ey pratik deil. Ancak ge-nel anlamyla ok faydal buluyoruz. Teblide karlatmz en nemli problem ise yeterince uygulanmama-s ve denetlenmemesi. Gerek nbet ve hizmetlerde gerekse gerekli malzeme temininde bahekimler veya idareci-

ler keyfi davranp yerine getirmiyor-lar. Bakanln bunlar denetlemesi gerekiyor. Ayrca baz konularda ufak tefek de olsa revizyonlar ok faydal olacak diye dnyorum. Teblide zellikle mimari adan ve donanm asndan nemli iyiletirmeler sa-land.

Bakanln acil servis hizmetinin daha iyi bir seviyeye tanmas iin yapmas gereken baka almalar, dzenlemeler var m?Tabii var. ncelikle acil tp uzmanl-n tevik etmeli ve ihtiya duyulan

Acil tp alanlar 24 saat 365 gn

bitip tkenmeyen bir savata en n

safta arpan isimsiz kahramanlardr.

HAZRAN 201252

BYTE

Dnyada acil mdahale sadece salk kurumlarnda deil or-tak yaam alanlarnda da etkin bir ekilde rol oynamaya balad. Doru ve zamannda yaplan ilk yardm uy-gulamas ou zaman hayat kurtarc olabiliyor. Bilindii gibi tm dnya-da lm nedenleri arasnda ilk srada, kadn, erkek, yal, hatta gen ve ok salkl grnen insanlarda bile gr-lebilen Ani Kalp Durmas geliyor.

Bu vakalarda doru ve zamannda ya-plan acil mdahaleler byk nem tayor. ncekaralar Klinik Sistemler Departman Sat Mdr Murat Diker, byle durumlarda kiinin ya-ama dnme ansn arttran tek et-kili yntemin, en ksa sre iinde uy-gulanacak elektrook (defibrilasyon) ilemi olduunu syledi. Diker ara-trmalara baklacak olursa Ani Kalp Durmas geiren kiiye, bir dakika

Ortak Yaam AlanlarndaAcil Mdahalenin nemi Artyor

MURAT DKERNCEKARALAR KLNK SSTEMLER

DEPARTMANI SATI MDR

sayda elemann eitim standartlarn-dan taviz verilmeden yetitirilmesi salanmal. Acil servis kalabaln azaltacak tedbirler alnmal. Acil ser-vislerde her eyin rahatlkla ve cret-siz yaplmas gereksiz bavurular art-trmaktadr. Bunun nne gemek iin yeni bir cretlendirme politikas belirlenmeli. Acil servis ila ve mda-hale kstlamalar kaldrlmal. Bunun iin de acil servisle ilgili karar merci-lerinde acil tp uzmanlarnn yer al-mas nemli katky salayacaktr.

Son dnemlerde artan doktorlara yaplan saldrlara sklkla acil ser-vislerde alan uzmanlar da maruz kalyor. Bu konudaki grlerinizi alabilir miyiz?iddet toplumsal bir sorun. Ancak hastanelerde hele acil servilerde ol-mas ok daha nemli bir sorun. Si-zin hayatnz kurtarmak isteyenlere iddet uygulamak nasl bir ruh hali? Acil servis kalabal bu konuda id-dete zemin hazrlyor. Triaj bilincinin mutlaka yerlemesi lazm. rnein en gelimi lkede dahi (ABD) Tri-aj skalas uygulanyor. Hasta hemen doktora ulaamyor. Aciliyet duru-muna gre belli sre iinde doktor tarafndan deerlendiriliyor. Oysa

bizde hemen herkes kendi hastasnn ok daha nemli olduu dncesiy-le her eyin ben merkezli yrtlme-sini istiyor. Buna maalesef idareciler de anak tutuyor. Eer her iki daki-kada bir hasta deerlendiriyorsanz tbbi yanllklar olmas kanlmaz. Bunun faturas da doktora karl-yor. Medyann negatif rol de bunu kamlyor. Bu konuda toplumun tm kesimlerinin ciddi bir eitime ihtiyac var.

Acil servisleri kullanlan ekipman ve donanm asndan deerlendi-rir misiniz? Bu altyap yatrmlar yeterli mi?Yeni yaplan acil servisler zellikle tebliden sonra daha dzenli hale geldi. Ancak kkl hastanelerimizin ounda inanlmaz derecede kt bi-nalar var. Yllarca acil servisler ihmal edilmi, bodrum katlarnda uyduruk ikinci el cihaz ve donanmla hizmet veren binalar halinde. Gerekten acil tp mimarisini gelitirerek bilimsel verilerin nda ve tabii ki acil tp uzman ve retim yelerinin rehber-liinde gelitirilmesi, yenilenmesi ge-rekiyor. Bunda da anahtar nokta acil hizmetlerin nemini anlayan ufku geni idarecilerden oluuyor.

Sizin eklemek ya da iletmek istedi-iniz bir mesaj var m?Acil tp alanlar 24 saat 365 gn bitip tkenmeyen bir savata en n safta arpan isimsiz kahramanlardr. Ltfen bu kahramanlarn kymetini bilelim.

HAZRAN 2012 53

Acil mdahalelerde kullanlan Otomatik Harici (Eksternal) Defibrilatr cihaz, kalp ritmini analiz ederek, kalbi durmu olan kiinin emniyetli bir ekilde defibrile edilmesini salar.

iinde elektrook uygulandnda ki-inin yaama dnme ans yzde 90 iken, dakika iinde yzde 70lere dyor. Elektrook uygulanmadan geen her dakika kiinin yaama an-sn yzde 10 azaltyor ve on dakika sonunda yaama ans yzde 1in altna iniyor. Trkiyede ambulansn olay yerine gelme sresi ortalama 8 -13 dakika. Bu nedenle Ani Kalp Durmas vakalarnn yzde 95inde kii yaamn yitiriyor dedi.

Rakamlarn da ortaya koyduu gibi ani kalp durmasna kar ciddi acil tp nlemlerinin alnmas art. te bu noktada Murat Diker u bilgileri verdi: Bulunduumuz her ortamda Ani Kalp Durmas vakas ile kar kaya gelebiliriz. Temel yaam des-tei eitimi alm herkes kiiye kalp masaj yapabilir. Eer bulunduunuz ortamda otomatik defibrilatr cihaz varsa kiiye gvenli bir ekilde elekt-rook uygulayabilirsiniz. Acil mda-halelerde kullanlan Otomatik Harici (Eksternal) Defibrilatr cihaz, kalp ritmini analiz ederek, kalbi durmu olan kiinin emniyetli bir ekilde de-fibrile edilmesini salar. AED cihaz salk personeline gerek kalmadan yetikinler tarafndan kullanlabile-cek bir cihaz. Trke sesli talimat-

lar sayesinde kullanm ok kolay. Trkiyede ortak yaam alanlarn-daki acil mdahale konusuna daha ok nem verilmelidir. Sonu olarak acil mdahale zamann ok ksa bir zaman olduunu dnrsek ortak yaam alanlarndaki bu tr cihazlarn says artrlmal ve halkmz bu ko-nuda bilinlendirilmelidir.

AED Cihazlarnn Saylar ArtrlmalAcil mdahale konusunda temel ya-am desteinin gelitirilmesinden sonraki en byk ilerleme AED cihazlarnda yaand belirtiliyor. Amerikan Salk Birlii, AED cihaz-larnn yatlar, oteller, havaalanlar, alveri ve spor merkezleri, kulpler, iyerleri, stadyumlar, metro istasyon-lar, otogarlar, turizm merkezleri, kamu binalar, okullar gibi kalabalk yerlerde,

sayed haziran 2012 sayı:51

Documents