shtËpia botuese mësuesi - media print · libër mësuesi matematika 1 teksti mësimor matematika...

171
SHTËPIA BOTUESE Matematika mësuesi 1 Libër Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Upload: nguyenkhanh

Post on 18-Aug-2018

308 views

Category:

Documents


12 download

TRANSCRIPT

Page 1: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

SH

PI

A

BO

TU

ES

E

Matematikamësuesi

1

Libër Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

Page 2: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

KLIKONI KËTU

www.mediaprint.al

Page 3: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata
Page 4: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata
Page 5: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata
Page 6: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 5

PËRMBAJTJAParathënie........................................................................................................................................8Plani mësimor...............................................................................................................................9Kapitulli 1 .....................................................................................................................................18M.1.1.Shumë, pak. 1.2 Më shumë, më pak................................................................................19M.1.3. Para, pas. 1.4 Mbi, nën; lart, poshtë. 1.5 Majtas, djathtas. Brenda, jashtë..................20M.1.6. I pari, i mesit, i fundit.......................................................................................................21M.1.7. Vijë e drejtë, vijë e lakuar.................................................................................................22M.1.8. Figurat gjeometrike............................................................................................................24M.1.9. Aq, sa..................................................................................................................................26Kapitulli 2 .....................................................................................................................................28M.2.1. Njëlloj, të ndryshme..........................................................................................................28M.2.2. Bashkësia.............................................................................................................................30M.2.3. Shoqërimi i elementeve të bashkësisë............................................................................31M.2.4. Bën pjesë apo jo?................................................................................................................32Kapitulli 3 ..................................................................................................................................34M.3.1. Bashkësia boshe. Qarkimi sipas cilësisë së elementeve të bashkësisë........................35M.3.1, 3.2, 3.3, 3.4 Bashkësia boshe. Kuptimi për numrat 0 – 3 .............................................36M.3.6. Kuptimi për mbledhjen si bashkim bashkësish............................................................37M.3.7. Mbledhor + mbledhor = shumë.....................................................................................38Veprimtari praktike 1. Mbledhja e numrave 0 5 .....................................................................................40Veprimtari praktike 2. Mbledhja e numrave 0 5 .....................................................................41M.3.8. Veprime me operatorët e mbledhjes brenda 5 s..............................................................42Punë e pavarur. Veprimet e mbledhjes së numrave brenda 0 – 5. ......................................43M.3.9. Kuptimi për zbritjen (si prerje e bashkësisë) ................................................................44M.3.10. Shumë – Mbledhor = Mbledhor ....................................................................................46Veprimtari praktike 1. Një më shumë, një më pak..................................................................47Veprimtari praktike 2. Zbritje brenda 5 s ...............................................................................49Punë e pavarur. Mbledhje dhe zbritje brenda 0 5 .................................................................................50Kapitulli 4 .....................................................................................................................................52M.4.1. Kuptimi për numrat 6, 7. Shkrimi i tyre. .....................................................................52M.4.2. Zbërthimi i numrave 6, 7..................................................................................................53M.4.3. Mbledhje brenda 6, 7.........................................................................................................55Kapitulli 5 .....................................................................................................................................57M.5.1. Veprime me operatorin e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 10 s. .............................58M.5.2. Vetitë e mbledhjes ...........................................................................................................59M.5.3. Vetitë e mbledhjes ...........................................................................................................60M.5.4. Problema me mbledhje. ”Më shumë…”, ”gjithsej” ......................................................62Punë e pavarur. Mbledhje brenda 10 s. ....................................................................................63M.5.5. Zbritje brenda 10 s ...........................................................................................................65M.5.6. Problema me zbritje ”Më pak se…”, ”mbetën…” .....................................................66M.5.7. Problema mbledhje apo zbritje? .....................................................................................67Veprimtari praktike. Veprime me mjete për mbledhjen dhe zbritjen brenda 10 s ..........................69M.5.8. Mbledhje e zbritje brenda 10 s ......................................................................................70

Page 7: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 6

Kapitulli 6 ...................................................................................................................................72M.6.1. Krahasojmë gjatësitë (me sy) ...........................................................................................73M.6.2, 6.3, 6.4, 6.5. Trupat gjeometrikë ....................................................................................75Kapitulli 7 ...............................................................................................................................78M.7.1, 7.2, 7.6, 7.7 Kuptimi për numrat 11, 12 (13, 14, 16, 17, 18, 19) ..................................78M.7.3, 7.4, 7.5. Kuptimi për numrin 15 ......................................................................................80M.7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8, 7.9. Kuptimi për numrat 16, 17, 18, 19, 20. Zbërthimi i tyre .....81M.7.10, 7.11. Veprime me operatorin + dhe – brenda 20.

Paraqitja në bosht, krahasimi i numrave deri në 20. ..............................................83M.7.12. Numrat çift e tek ............................................................................................................84Kapitulli 8 .....................................................................................................................................86M.8.2, 8.3. Mbledhja në rresht duke plotësuar 10 n ...............................................................87M.8.4. Mbledhja në rresht duke veçuar 10 n. ..........................................................................88M.8.5, 8.6. Mbledhja në shtyllë duke plotësuar 10 n. .......................................................................90M.8.7. Mbledhja në shtyllë .........................................................................................................91M.8.8, 8.9. Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 20 s. ...............................................93Punë e pavarur. Mbledhje me mënyra të ndryshme brenda 20 s ..........................................94M.8.10 dhe punë e pavarur 1. Problema me mbledhje brenda 20 s me një veprim ..........96Punë e pavarur 2. Mbledhje brenda 20 s. ..................................................................................97Orë e lirë 1/3 Përsëritje ................................................................................................................97Kapitulli 9 ......................................................................................................................................98M.9.1. Mat me pëllëmbë, me laps e….........................................................................................99M.9.2, 9.3. Centimetri si njësi matëse .......................................................................................100M.9.3, 9.4. Zbritja në rresht pjesë pjesë ....................................................................................101M.9.5, 9.6. Zbritja në rresht pjesë pjesë ....................................................................................103M.9.7. Veprime me operatorin e zbritjes brenda 20 s. ..........................................................104M.9.9. Numrat rreshtorë ............................................................................................................105M.9.10. Numrat çift dhe numrat tek ........................................................................................107M.9.11. dhe punë e pavarur. Veprime me operatorin e mbledhjes dhe

të zbritjes brenda 20 s ..................................................................................................108Kapitulli 10 ..............................................................................................................................109M.10.1. Numrat brenda 100 (me dhjetëshe të plota) .............................................................109M.10.2. Shkrimi i numrave brenda 100 (me dhjetëshe të plota) ..........................................111M.10.3. Zbërthimi i numrave brenda 100 (me dhjetëshe të plota) ......................................112M.10.4. Krahasimi i numrave brenda 100 (me dhjetëshe të plota). Paraqitja në bosht. ...114M.10.5. Mbledhja e numrave brenda 100 (me dhjetëshe të plota) .......................................115M.10.6. Zbritja e numrave brenda 100 (me dhjetëshe të plota) ............................................116Kapitulli 11 .............................................................................................................................119M.11.1. Trupa apo figura gjeometrike? Emërto.....................................................................119M.11.2, 11.3.Veprime me operatorin e + dhe të – brenda 100 (me dhjetëshe të plota) .....120M.11.4. Krijimi i figurave gjeometrike me palosje .................................................................122M.11.5. Vizatimi i figurës simetrike në lidhje me drejtëzën e simetrisë .............................123Kapitulli 12 ...............................................................................................................................125M.12.1. Kuptimi për numrat deri në 100 .................................................................................125M.12.2. Shkrimi i numrave deri në 100 ....................................................................................127

Page 8: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 7

M.12.3. Zbërthimi i numrave deri në 100 ................................................................................128M.12.4. Krahasimi i numrave deri në 100 ...............................................................................129Kapitulli 13 ..............................................................................................................................132M.13.1, 13.2, 13.3. Mbledhja e numrave deri në 100. .......................................................................133M.13.4, 13.5. Zbritja e numrave brenda 100. ..........................................................................134M.13.6. Problema me + dhe – brenda 100. ..............................................................................136M.13.7, 13.8. Veprime me operatorin + dhe – brenda 100.....................................................137M.13.9. Zgjidhje me tentativë e ekuacionit. .............................................................................138Punë e pavarur. Zgjidhje me tentativë e ekuacionit .............................................................140M.13.10. Zgjidhje me tentativë e inekuacionit. ......................................................................141Punë e pavarur. Zgjidhje me tentativë e inekuacionit. .......................................................142Kapitulli 14 ..................................................................................................................................143M.14.1, 14.2. Veprime me operatorin e zbritjes brenda 100 ës ...........................................144M.14.3, 14.4. Mbledhja e numrave deri në 100 .......................................................................146M.14.5. Mbledhja e numrave deri në 100 ................................................................................148M.14.6, 14.7. Mbledhje e numrave deri në 100 ......................................................................149Punë e pavarur 1. Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 100. ..................................150Punë e pavarur 2. Problema me mbledhjen e numrave deri në 100. ..................................152M.14.8. Zbritja e numrave brenda 100. ....................................................................................153M.14.9. Zbritja e numrave brenda 100 ës. ...............................................................................154Punë e pavarur . Veprime me operatorin e zbritjes brenda 100 ës ..................................156M.14.10. Zbritja e numrave brenda 100 ës. .............................................................................157Punë e pavarur 1. Problema me mbledhjen e numrave deri në 100 ....................................158Punë e pavarur 2. Veprime të përziera me ekuacione dhe inekuacione ............................160M.14.10. Veprimtari praktike.Plotësimi i simetrikes së një figure në lidhje me

një drejtëz. .....................................................................................................................161Kapitulli 15 ................................................................................................................................163M.15.1. Grumbullimi i të dhënave ...........................................................................................164M.15.2. Kalimi i të dhënave në diagram. ................................................................................165M.15.3. Kalimi i të dhënave nga diagrami në tabelë .............................................................166M.15.4. Probabiliteti, ngjarja .....................................................................................................166M.15. 5. Probabiliteti, ngjarja .....................................................................................................167M.15.6. Probabiliteti, ngjarja ......................................................................................................168

Page 9: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 8

ParathënieTë nderuar/a kolegë/e,

Fillimisht ju falënderojmë për zgjedhjen tuaj dhe ju sigurojmë që së bashku, do tëpërmbushim synimet tona për të hedhur një bazë të shëndoshë që do të nandihmojë në punën tonë përgjatë gjithë Ciklit Fillor.

Si është ndërtuar “Udhëzuesi”?Ky “Udhëzues”, ashtu si dhe Matematika 1 është hartuar nga autorët e tekstit që,bashkërisht kanë një përvojë gati 40 vjeçare në arsim. Udhëzuesi ështëkonceptuar që të ndihmojë mësueset të realizojnë më mirë objektivat e arritjeve tëtë nxënit. Për këtë, në krye të çdo kapitulli, janë vendosur linjat e trajtuara sëbashku me OAN në tre nivele. Këto objektiva synojnë të arrijnë një planifikim tëkujdesshëm të punës nga fillimi i kapitullit e deri në fund të tij. Në përfundim tëkapitullit, me një rishikim të shpejtë, mund të kontrollojmë a i kemi realizuarsynimet e tij dhe deri në ç’masë i kemi realizuar ato.Mësimet janë trajtuar në drejtim të një pune praktike dhe frytdhënëse,mbështetur në përvojën tonë si mësuese të Ciklit fillor. Çdo ushtrim irëndësishëm ku jepen konceptet për herë të parë ka merituar një kujdes tëvazhdueshëm në sugjerimet tona për punën me të. Përgjatë planit mësimor do tëvëreni veprimtaritë praktike të cilat synojnë që nëpërmjet lojës fëmijët të fitojnëshprehitë e para matematikore. Kemi pasur parasysh edhe vështirësitë që paraqetkjo grupmoshë duke synuar kënaqësinë praktike të fëmijëve në situatandërvepruese me të tjerët.

Ushtrimet janë menduar dhe trajtuar në disa forma të larmishme për të mbajturtë përqendruar sa më gjatë vëmendjen aktive të nxënësve.

Si janë hartuar objektivat?Hartimi i objektivave është bërë në bazë të objektivave të përmbajtjes të dhëna nëprogramin mësimor. Hartimi i tyre në tre nivele (sidomos objektivi minimal) paraqetnjë sfidë nga mësuesi nisur nga niveli i klasës së tij. Gjithsesi mendojmë që, hartimi ikëtyre objektivave do të shërbejë më shumë si orientues në punën me nxënësit.

Çfarë parashikojnë Punët e Pavarura?Punët e Pavarura janë një hap më shumë në ushtrimin e nxënësve drejt një të menduarikritik dhe krijues. Ato përmbajnë ushtrime që dalin jashtë modeleve të mësuara më parëdhe i hapin rrugë një të menduari jomekanik dhe aktiv të nxënësve. Situatat problemoretë shkëputura nga jeta e përditshme i shërbejnë gjithashtu këtij synimi.

Në përfundim:Me qëllimin më të mirë për një ndihmë në punën e mësueseve dhe përkushtimine përbashkët për arritje të niveleve të larta, mirëpresim çdo sugjerim tuajin përpërmirësimin e vazhdueshëm të teksteve shkollore.

Page 10: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 9

PLANI MËSIMOR

Nr. Linja/nënlinja Objektivat e programit Tema për çdo orë Mjetet1 K.N.1 1.1 Shumë………...pak

2 K.N 2

Të dallojnë sasinë e objekteve duke përdorurkonceptet pak, shumë, më pak, më shumë. 1.2 Më shumë…………më pak

3 GJ.Shnd. 1 1.3 Para….pas

4 GJ.Shnd. 2 1.4 Mbi, nën………..lart, poshtë

5 GJ.Shnd. 3 1.5 Majtas, djathtas, brenda, jashtë

6 K.N.3

Të përshkruajnë vendndodhjen duke përdorurfjalë të jetës së përditshme.

Të dallojnë vendndodhjen duke përdorurtermat: para, pas, mbi, nën, majtas, djathtas.

1.6 I pari, Në mes, I fundit

7 GJ.Plan 1 1.7 Vijë e drejtë…..vijë e lakuar

8 GJ.Plan 2

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figuragjeometrike, si dhe llojet e ndryshme të vijave. 1.8 Figurat gjeometrike

9 K.N.4 1.9 Aq………..sa =

10 K.N.5 2.1 Njëlloj; të ndryshme =, <, >

11 Algjebër 1 Të çiftojnë sende, figura sipas një rregulli. V.P Çiftimi sipas cilësisë së ngjyrës

12 K.N.6 Të emërtojë bashkësitë në bazë të elementeve

të saj përbërëse.2.2 Bashkësia

13 Algjebër 2 Të vërë në dukje ndryshimet midis bashkësive. 2.3 Shoqërimi i elementeve të bashkësisë 1 për 1

14 K.N.7 2.4 Bën pjesë apo jo?

O.L 1/3 PËRSËRITJE 1 Çfarë kam mësuar?

15 K.N.8 Të përdorin numrin natyror për të shprehur

sasi deri në 5.3.1 Bashkësia boshe. Qarkimi sipas cilësisë sëelementeve

16 K.N.9 3.2 Kuptimi për nr. 0, 1 Shkrimi i tyre

17 K.N.10

Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnënumra natyrorë deri në 5. 3.3 Kuptimi për numrat 2, 3 Shkrimi i tyre

Page 11: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 10

18 K.N.11 P. P Numrat 0, 1, 2, 3

19 K.N.12 3.4 Kuptimi për numrin 4. Shkrimi i tij

20 K.N.13 3.5 Kuptimi për numrin 5. Shkrimi i tij

21 K.N.14 PP Numrat 0 – 5

22 V.N 1 3.6 Kuptimi për mbledhjen si bashkim bashkësish

23 V.N 2

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për tëkrahasuar numrat natyrorë deri në 5.

3.7 Mbledhor + mbledhur = Shumë

24 V.N 3 V. P Mbledhje e numrave 0 – 5 (me gishta e mjete)

25 V.N 4

Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 5.

V.P Mbledhje e numrave 0 – 5 (me vizatim)

26 Algjebër 3 3.8 Veprime me operatorët e mbledhjes brenda 5 s.

27 V.N 5 P.P Veprimet e mbledhjes me numra deri në 5

28 V.N 6 3.9 Kuptimi për zbritjen

29 V.N 7 3.10 Shumë – Mbledhor = Mbledhor

30 V.N 8 V.P Një më shumë, një më pak

31 V.N 9 V.P Zbritje brenda 5(me gishta)

32 V.N 10 V.P Zbritje brenda 5 (me bashkësi)

33 V.N 11

Të përdorin kuptimin e mbledhjes (në bashkësinëpërkatëse të numrave) në situata problemore tëjetës së përditshme.

P.P Mbledhje e zbritje brenda 5

34 K.N.15 4.1 Kuptimi për numrin 6,7. Shkrimi i tyre

35 K.N.16 4.2 Zbërthimi I nr. 6,7

36 V.N 12

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për tëkrahasuar numrat natyrorë deri në 7.

4.3 Mbledhje brenda 6,7

37 K.N.17 4.4 Kuptimi për numrin 8,9. Shkrimi i tyre

38 K.N.18 4.5 Përbërja e numrave 8, 9. Zbërthimi i tyre

39 V.N 13

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për tëkrahasuar numrat natyrorë deri në 9.

4.6 Mbledhje brenda 8, 9

40 K.N.19 Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të

krahasuar numrat natyrorë deri në 10.4.7 Kuptimi për nr. 10

Page 12: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 11

41 V.N 14 4.8 Miqtë e 10

42 Algjebër 4 5.1 Veprime me operat. të + e – brenda dhjetëshes

43 V.N 15 5.2 Vetitë e +

44 V.N 16 5.3 Vetitë e mbledhjes

45 V.N 17 5.4 Probleme me +. Më shumë….Gjithsej

46 V.N 18 P. P Mbledhje brenda dhjetës

47 V.N 19 5.5 Zbritje brenda 10

48 V.N 20 5.6 Problema me zbritje brenda 10. Më pak. Mbetën…

49 V.N 21 5.7 Problema: Mbledhje apo zbritje?

50 V.N 22 V. P. Veprimtari me mjete për mbledhje e zbritje brenda 10 s.

51 V.N 23

Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 10. Të përdorin kuptimin e mbledhjes (në

bashkësinë përkatëse të numrave) në situataproblemore të jetës së përditshme.

Të zbresin me shkrim dhe me gojë deri në 10 Të përdorin kuptimin e zbritjes (në bashkësinë

përkatëse të numrave) në situata problemoretë jetës së përditshme.

5.8 Mbledhje e zbritje brenda 10

52 MATJE 1 V. P I gjatë…I shkurtër

53 MATJE 2

Të përdorin krahasimin e drejtpërdrejtë përgjatësitë e sendeve 6.1 Krahasojmë gjatësitë(me sy)

54 Gj.Plan 3 V. P Vizatojmë vija të lakuara,vija të thyera

55 Gj.Plan 4V. P Vizatojmë e emërtojmë figurat gjeometrike (meshabllone)

56 GJ.Hap.1 6.2 Trupa gjeometrikë. Kubi, kuboidi

57 GJ.Hap.2 6.3 Trupa gjeometrikë. Sfera

58 GJ.Hap.3 6.4 Trupa gjeometrikë. Piramida

59 GJ.Hap.4 6.5 Trupa gjeometrikë. Cilindri

60 GJ.Hap.5

Të emërtojë figurat gjeometrike dhe vijat e lakuara etë thyera

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa trupa gjeometrike

V. P Punim trupash gjeometrikë me plastelinë.

OL 1/3 PËRSËRITJE 2 Çfarë kam mësuar?

61 K.N.20 7.1 Kuptimi për numrin 11,12. Shkrimi i tyre

62 V.N 24 Të mbledhin deri në 20. V. P Mbledhje e zbritje brenda 11,12(me mjete e fig)

Page 13: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 12

63 K.N.21 7.2 Kuptimi për numrin 13,14. Shkrimi i tyre

64 V.N 25 Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me

mend dhe me shkrim).V. P Mbledhje e zbritje brenda 13,14 (me mjete e fig)

65 K.N.22 7.3 Kuptimi për numrin 15. Shkrimi I tij.

66 V.N 26 P. P Veprime me + e – brenda 15.

67 V.N 27

Të përdorë kuptimin e numrit natyror deri në 5..

7.4 Veprime me operatorin e + e – brenda 15.

68 K.N.23 7.5 Renditja në bosht e numrave 0 – 15

69 K.N.24 7.6 Kuptimi për numrat 16,17

70 K.N.25 7.7 Kuptimi për numrat 18,19

71 K.N.26

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për tëkrahasuar numrat natyrorë deri në 20.

7.8 Kuptimi për numrin 20

72 K.N.27 7.9 Zbërthimi i numrave 16 20

73 Algjebër 5

Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimittë tyre. 7.10 Veprime me operatorin e + e – brenda 20.

74 K.N.28 7.11 Paraqitja në bosht. Krahasimi i numrave deri në 20

75 K.N.29

Të interpretojë mbledhjen në boshtin numerik.

7.12 Numrat çift e tek

76 K.N.30 8.1 Rendet NJ. DH. Numëratori

77 V.N 28 8.2 Mbledhja në rresht (duke plotësuar 10)

78 V.N 29

Të vërë në dukje rendet përkatëse në numratdyshifrorë.

8.3 Mbledhja në rresht (duke plotësuar 10)

79 V.N 30 8.4 Mbledhja gjatë në resht (duke veçuar 10)

80 V.N 31 8.5 Mbledhja në shtyllë (duke plotësuar 10)

81 V.N 32 8.6 Mbledhja në shtyllë (duke plotësuar 10)

82 V.N 33 8.7 Mbledhja në shtyllë

83 Algjebër 6 8.8 Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 20

84 Algjebër 7

Të mbledhin me shkrim në mënyra të ndryshme.

8.9 Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 20

Page 14: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 13

85 V.N 34 P.P Mbledhje në mënyra të ndryshme brenda 20

86 V.N 35 8.10 Problema me + brenda 20 me një veprim.

87 V.N 36 P.P Problema me + brenda 20 me 1 veprim.

88 V.N 37

Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe tëzbritjes (në bashkësinë përkatëse të numrave)në situata problemore të jetës së përditshme. P.P Mbledhje brenda 20.

O.L 1/3 PËRSËRITJE 3 Mbledhja brenda 20.

89 MATJE 3 9.1 Mat me pëllëmbë,me laps e…….

90 MATJE 4 9.2 Centimetri – njësi matjeje.

91 MATJE 5

Të përdorin krahasimin e drejtpërdrejtë përgjatësitë e sendeve

V.P Mat me pëllëmbë,me laps e…….

92 V.N 38 9.3 Zbritjes në rresht pjesë pjesë

93 V.N 39

Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (memend dhe me shkrim). 9.4 Zbritje në rresht

94 V.N 40 9.5 Zbritja në shtyllë pjesë pjesë

95 V.N 41 9.6 Zbritje në shtyllë

96 V.N 42 P. P Zbritje brenda 20

97 V.N 43

Të zbresin me shkrim në mënyra të ndryshme.

P. P Zbritje brenda 20

98 Algjebër 8 9.7 Veprime me operatorin e zbritjes brenda 20

99 Algjebër 9 9.8 Veprime me operatorin e zbritjes brenda 20

100 K.N.31 9.9 Numrat rreshtorë

101 K.N.32 9.10 Numrat çift e numrat tek

102 Algjebër 10 9.11 Veprime me operatorin e + e – brenda 20

103 Algjebër 11

Të interpretojë zbritjen me operatorë.

P.P Veprime me operatorin e + e – brenda 20

104 K.N.33 Të përdorin numrin natyror për të shprehur

sasi deri në 100.10.1 Numrat brenda 100 me 10 të plota

105 K.N.34 Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra

natyrorë deri në 100, duke kuptuar lidhjen10.2 Shkrimi i numrave brenda 100 me 10 të plota

Page 15: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 14

ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj.

106 K.N.35 Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit

të tyre.10.3 Zbërthimi i numrave brenda 100 me 10 të plota

107 K.N.36 Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të

krahasuar numrat natyrorë deri në 20 dhenumrat me dhjetëshe të plota 20 100.

10.4 Krahasimi i numrave brenda 100 me 10 të plota.Paraqitja në bosht.

108 V.N 44 10.5 Mbledhja e numrave brenda 100 me 10 te plota

109 V.N 45 10.6 Zbritja e numrave deri ne 100 me 10 te plota

110 V.N 46

Të mbledhin me shkrim deri në 100 medhjetëshe të plota.

P.P Mbledhje e zbritje brenda 100 me 10 të plota.

111 V.N 47 Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe të

zbritjes për numrat deri në 100, në situataproblemore të jetës së përditshme.

P.P Veprime brenda 100 me 10 të plota.

113 Gj.Plan 5 Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figura

gjeometrike.11.1 Trupa apo figura gjeometrike. Emërto

114 Algjebër 12 Të plotësojnë çiftime në tabela ose me diagram

shigjetor.11.2 Veprime me operatorin e + brenda 100 me 10 tëplota.

115 Algjebër 13 Të përdorin operatorin 11.3 Veprime me operatorin e – brenda 100 me 10 të

plota.

116 GJ.Shnd. 4 Të dallojnë figurat simetrike në mjedisin rrethues. 11.4 Krijimi i figurave gjeometrike me palosje

117 GJ.Shnd. 5 Të plotësojnë simetrikun sipas një drejtëze 11.5 Vizatimi i figurave simetrike në lidhje me

drejtëzën e simetrisë

118 K.N.37 Të përdorin numrin natyror për të shprehur

sasi deri në 100.12.1 Kuptimi për numrat deri në 100

119 K.N.38 Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra

natyrorë deri në 100, duke kuptuar lidhjenndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj.

12.2 Shkrimi i numrave deri në 100

Page 16: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 15

120 K.N.39 Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit

të tyre.12.3 Zbërthimi i numrave deri në 100

121 K.N.40 Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të

krahasuar numrat natyrorë deri në 100.12.4 Krahasimi i numrave deri në 100

O.L 1/3 PËRSËRITJE 4

122 V.N 48 13.1 Mbledhja e numrave deri në 100

123 V.N 49 13.2 Mbledhja e numrave deri në 100

124 V.N 50

Të mbledhin me shkrim deri në 100, dymbledhorë, pa kalim të dhjetëshes dhe të paktënnjëri nga mbledhorët të jetë më i vogël se 10. P.P Mbledhja e numrave deri në 100

125 Algjebër 14 13.3 Veprime me operatorin e + brenda 100

126 V.N 51 13.4 Zbritja e numrave brenda 100

127 V.N 52 13.5 Zbritja e numrave brenda 100

128 V.N 53 P.P Zbritja e numrave brenda 100

129 V.N 54 13.6 Problema me + e – brenda 100

130 V.N 55

Të përdorin operatorin shigjetor të nëveprimet me mbledhje brenda 100

Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (memend dhe me shkrim).

P.P Problema me + e – brenda 100

131 Algjebër 15 13.7 Veprime me operatorin e + e të – brenda 100

132 Algjebër 16

Të plotësojnë çiftime në tabela ose me diagramshigjetor. 13.8 Veprime me operatorin e + e të – brenda 100

133 Algjebër 17 13.9 Zgjidhje me tentativë e ekuacionit.

134 Algjebër 18 P.P Zgjidhje me tentativë e ekuacionit

135 Algjebër 19 13.10 Zgjidhje me tentativë e inekuacionit

136 Algjebër 20

Të përdorin kutizën si vendmbajtëse numrash.

P.P Zgjidhje me tentativë e inekuacionit

137 Algjebër 21 14.1 Veprime me operatorin e – brenda 100

138 Algjebër 22

Të përdorin operatorin shigjetor nëveprimet me zbritje brenda 100 14.2 Veprime me operatorin e – brenda 100

139 V.N 56 Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me

mend dhe me shkrim).14.3 Mbledhje e numrave deri në 100

Page 17: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 16

140 V.N 57 14.4 Mbledhje e numrave deri në 100

141 V.N 58 14.5 Mbledhje e numrave deri në 100

142 V.N 59 14.6 Mbledhje e numrave deri në 100

143 V.N 60 14.7 Mbledhje e numrave deri në 100

144 V.N 61 P.P Problema me mbledhjen e numrave brenda 100

145 V.N 62 14.8 Zbritja e numrave brenda 100

150 Algjebër 23 PP Veprime me operatorin e + brenda 100

146 V.N 63 14.9 Zbritja e numrave brenda 100

149 Algjebër 24 PP Veprime me operatorin e – brenda 100

147 V.N 64 14.10 Problema me – e numrave brenda 100

148 V.N 65 P.P Problema me + e – e nr. brenda 100.

151 Algjebër 25 P.P Veprime të përziera:ekuacione, inekuacione, operat

152 GJ.Shnd. 6

Të plotësojnë çiftime në tabela ose me diagramshigjetor.

V.P Vizatim i figurave gjeometrike në lidhje medrejtëzën e simetrisë

153 Statistikë 1 Të grumbullojnë,të dallojnë ose të klasifikojnë

grup sendesh apo figurash në bazë të një cilësie.15.1 STATISTIKË Grumbullimi dhe sistemimi i të dhënave

154 Statistikë 2 15.2 STATISTIKË Grumbullimi dhe sistemimi i të dhënave

155 Statistikë 3

Të mbledhin të dhëna të thjeshta duke bërëvëzhgime të thjeshta. 15.3 STATISTIKË Grumbullimi dhe sistemimi i të dhënave

156 Probabilitet 1 15.4 PROBABILITET. Ngjarja

157 Probabilitet 2 15.5 PROBABILITET. Ngjarja e sigurtë

158 Probabilitet 3

Të dallojnë që një ngjarje, e njohur për ta,mund të ndodhë ose mund të mos ndodhë.

Të diskutojnë probabilitetin për situata tënjohura prej tyre.

15.6 PROBABILITET. Ngjarja e mundur dhe e pamundur

159 O.L 1/3

160 O.L 1/3

161 O.L 1/3

Page 18: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 17

162 O.L 1/3

163 O.L 1/3

164 O.L 1/3

165 O.L 2/3

166 O.L 2/3

167 O.L 2/3

168 O.L 2/3

169 O.L 2/3

170 O.L 2/3

171 O.L 2/3

172 O.L 2/3

173 O.L 2/3

174 O.L 2/3

175 O.L 2/3

Page 19: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 18

Kapitulli 1

Në kapitullin e parë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit, shndërrimetgjeometrike dhe gjeometria në plan. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të përshkruajnë vendndodhjen duke përdorur fjalë të jetës së përditshme.

Të dallojnë vendndodhjen duke përdorur termat: para, pas, mbi, nën,majtas, djathtas.

Të dallojnë sasinë e numrave duke përdorur konceptet pak, shumë, mëpak, më shumë.

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figura gjeometrike, si dhe llojet e ndryshmetë vijave.

Mësuesja duhet t’i kushtojë mjaft kujdes kuptimit dhe përdorimit të saktë tëkëtyre termave, që do t’i lehtësojnë punën në të ardhmen. Një punë ekujdesshme duhet bërë me konceptin majtas djathtas dhe, jo pa qëllim, ështëdhënë figura në libër me shpinë nga nxënësi, pasi, në shumë raste, vendosjagabim e figurës bën që edhe koncepti të kuptohet gabim.

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të dallojë vendndodhjene trupave.

Të shpjegojë pozicionin etrupave.

Të identifikojëndryshimin midis sasisësë elementeve.

Të identifikojë vendin enumërorit rreshtor.

Të përshkruajëndryshimin midiselementeve të bashkësisë.

Të dallojë figuratgjeometrike, si dhe llojet endryshme të vijave.

Të shpjegojë ndryshiminmidis pozicioneve tëndryshme.

Të vërë në dukjendryshimin midis trupavedhe pozicionit të tyre.

Të shpjegojë ndryshiminmidis sasisë së elementevetë bashkësisë.

Të përdorë krahasimin përtë dalluar ndryshiminmidis bashkësive.

Të klasifikojë llojet e vijave. Të tregojë llojet e

ndryshme të figuravegjeometrike që dallojnë nëmjedisin rrethues.

Të përshkruajëvendndodhjen dukepërdorur fjalë të jetës sëpërditshme.

Të specifikojë ndryshiminnë sasinë e elementeve tëbashkësive të dhëna përkrahasim.

Të përshkruajë vendin e njëtrupi nisur nga pozicioni i tijnë rresht.

Të krahasojë llojet e vijave. Të përmbledhëkarakteristikat e llojeve tëndryshme të figuravegjeometrike.

Page 20: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 19

MËSIMET 1.1 Shumë, pak. 1.2 Më shumë, më pak.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të identifikojë ndryshimin midis sasisë së elementeve.

Të lidhë bashkësitë me sasinë e duhur të elementeve.

Të ndërtojë bashkësi me sasi të dhënë të elementeve.

Konceptet kryesore: bashkësi, shumë, pak, më shumë, më pak.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Me mjete rrethanore (lapsa, fletore, goma etj.) zhvillohen veprimtari për tëdalluar bashkësitë me sasi të dhënë elementesh. Vihen përballë bashkësi mepak ose shumë elemente, bashkësi me më pak ose më shumë elemente. Duhetpasur kujdes në dallimin e saktë të këtyre termave dhe përdorimin e tyre gjatëtë krahasuarit të sasisë së elementeve.

Në mësimin 1.2 përdoret shoqërimi një për një i elementeve të bashkësisë përtë arritur në krahasimin e sasisë së tyre.

Mësuesja duhet ta fillojë punën me librin, pasi nxënësit ta kenë të qartëmënyrën e krahasimit të sasisë së elementeve të bashkësisë dhe përdorimin esaktë të fjalëve kyçe.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Puna me tekstin mbështetet në të njëjtat veprimtari të zhvilluara gjatëevokimit. Qëllimi është që nxënësit të shoqërojnë bashkësitë me sasinë eelementeve të kërkuara.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Për të kontrolluar njohuritë e marra mësuesja mund të përdorë forma tëlarmishme: formon e krahason bashkësi të formuara nga nxënësit e klasës.

Formon një bashkësi me lapsa dhe kërkon nga nxënësit të formojnë njëbashkësi tjetër me më shumë ose me më pak elemente. Nëse nxënësit gabojnë,atëherë mund të përdoret shoqërimi një për një i elementeve të bashkësive përtë arritur në një krahasim të saktë. E rëndësishme është që gjithçka të jetëargëtuese dhe jo e lodhshme për nxënësit.

Page 21: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 20

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës e mësimit dhe, për nxënës të përparuar, mundtë jepet krijimi i bashkësive me sasi të ndryshme elementesh, të cilatdiskutohen të nesërmen në klasë.

MËSIMET 1.3 Para, pas. 1.4 Mbi, nën; lart, poshtë. 1.5Majtas, djathtas. Brenda, jashtë.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të shpjegojë pozicionin e trupave.

Të vërë në dukje ndryshimin midis trupave dhe pozicionit të tyre.

Të përshkruajë vendndodhjen duke përdorur fjalë të jetës së përditshme.

Konceptet kryesore: para, pas, mbi, nën, lart, poshtë, majtas, djathtas.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Konceptet që merren në këtë grup temash janë mjaft të rëndësishme. Ato ndihmojnënë orientimin e nxënësve në hapësirë dhe përdorimin e fjalëve të duhura për tëpërshkruar vendndodhjen e trupave. Veprimtaritë e kësaj faze janë të mjaftueshmepër ta parapërgatitur nxënësin për punën me librin. Konceptet më të vështira për t’upërvetësuar janë: majtas, djathtas, si dhe para, pas. Shumë fëmijë ngatërrojnëkonceptet para, pas me të anasjellën e tyre. Pra, vetëm veprimtaria praktike e disanxënësve të rreshtuar para klasës mund ta qartësojë keqkuptimin e tyre. Mësuesjaduhet të drejtojë pyetje që ndihmojnë të menduarin kritik:

Kush ndodhet para Mozës?

Kush ndodhet pas Mozës?

Për konceptet mbi, nën, lart, poshtë mund të zhvillohen veprimtari me objektetë përdorimit të përditshëm gjatë punës në klasë.

Edhe konceptet brenda, jashtë janë të thjeshta.

Me dhënien e konceptit majtas, djathtas duhet shumë kujdes: Fillimishtnxënësit duhet të dallojnë saktë anën e tyre të djathtë e të majtë. Më pas edhemësuesja duhet të kthehet me shpinë nga klasa, që të japë saktë konceptet

Page 22: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 21

majtas, djathtas (i cili vetëm në këtë pozicion mund të jetë njëlloj për të dyjapalët). Më pas zhvillohen shumë veprimtari për qartësimin e tyre.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Në punën me librin mjafton që të kuptohen kërkesat (mësuesja duhet të fillojëpunën vetëm pasi të gjithë nxënësit të dinë se çfarë u kërkohet), dhe nxënësit tëpunojnë të pavarur për të plotësuar ushtrimet.

3 REFLEKTIMI

Për të kontrolluar njohuritë e marra, mësuesja mund të përdorë veprimtari tëndryshme praktike dhe ushtrime me shkrim. Është shumë e rëndësishme që,në fund të çdo teme mësimore, mësuesja të jetë e qartë për vështirësitë që kanëgrupe të caktuara nxënësish dhe të mundohet me anë të detyrave tëdiferencuara të plotësojë boshllëqet e tyre për ta patur më të lehtë punën në tëardhmen. Përdorimi i fjalorit për të përshkruar vendndodhjen e trupave është irëndësishëm për të arritur objektivat e këtyre gruptemave.

Detyrë shtëpie:

Punohen fletët e punës të mësimit, të cilat diskutohen të nesërmen në klasë.

MËSIMI 1.6 I pari, i mesit, i fundit.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të shpjegojë radhën e vendosjes së objekteve.

Të vërë në dukje mënyrën e renditjes së tyre.

Të interpretojë vendin e objekteve (si numëror rreshtor).

Konceptet kryesore: i pari, i mesit, i fundit.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:Koncepti i numërorit rreshtor nuk është i vështirë për t’u kuptuar. Ndoshta vështirësia etij qëndron në fjalorin praktik dhe vendosjen e saktë të objekteve për krahasim.

Mësuesja ngre para klasës një nxënës dhe kërkon që nxënësit të tregojnë se safëmijë janë, si dhe emrin (Anila). Ngre edhe një nxënës tjetër dhe përsëri pyetsa janë, si dhe emrat e tyre (Anila dhe Mira). I rreshton njëri pas tjetrit dhedrejton pyetjen tjetër:

Page 23: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 22

Cila është e para? Cila është e fundit?

Mësuesja përsërit veprimtarinë me nxënës që pyesin e përgjigjen midis tyre.Duhen pranuar edhe pyetje të tjera, si p.sh: Cila është e dyta?

Në rastin kur para klasës dalin tre fëmijë, veprimtaria duhet drejtuar mekujdes. Synohet që pyetja për nxënësin e mesit të dalë nga vetë nxënësit. Nërast të kundërt mësuesja pyet: Cila është e mesit?

Kjo veprimtari përsëritet disa herë, derisa nxënësit të familjarizohen mepërdorimin e termave: i pari, i mesit, i fundit.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Edhe në punën me librin mësuesja drejton veprimtarinë duke orientuar nxënësitpër mënyrën e punës në lidhje me objektet. Pas plotësimit të çdo ushtrimimësuesja pyet nxënësit: Çfarë keni ngjyrosur? Ku është vendosurflutura/peshku?

Njëlloj veprohet edhe për ushtrimin e fundit.

3 REFLEKTIMI

Për të kontrolluar njohuritë e marra, mësuesja mund të përdorë veprimtari tëndryshme praktike. Mund të vizatohen petëza të ndryshme në tabelë dhe nganxënësit të kërkohet:

Ngjyros me blu katrorin e fundit.

Ngjyros me të kuqe rrethin e fundit.

Ngjyros me të verdhë lulen e mesit etj.

Detyrë shtëpie:Punohen fletët e punës të mësimit, të cilat vlerësohen të nesërmen në klasë.

MËSIMI 1.7 Vijë e drejtë, vijë e lakuarObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë vija sipas llojit të tyre.

Të dallojë vijat e drejta nga ato të lakuara.

Të vizatojë vijat e drejta dhe ato të lakuara duke i emërtuar.

Konceptet kryesore: vijë e drejtë, vijë e lakuar.

Zhvillimi i mësimit

Page 24: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 23

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Mësuesja vizaton në tabelë disa vija të drejta, të vendosura në pozicione tëndryshme.

Nxënësit do të tregojnë se çfarë janë ato. Duhet ngulmuar në përdorimin etermit vija dhe jo viza sic është prirja të përdoret në gjuhën e përditshme.

Më pas mësuesja vizaton disa vija të lakuara të llojeve të ndryshme.

Nxënësit duhet të dallojnë ndryshimin midis llojeve të tyre dhe t’i paraqesinme fjalët e veta.

Kjo figurë (ose tjetër, e ngjashme) mund të paraqitet që nxënësit të dallojnë llojet endryshme të vijave të ndërthurura në të njëjtën figurë. Nëse shihet e nevojshme,mund të shfrytëzohet edhe në një moment tjetër të mësimit (p.sh. në fazën ereflektimit.) Për t’i dalluar më lehtë, mund të përdoren shkumësat me ngjyra tëndryshme. Shumë rëndësi ka përdorimi i saktë i termave vijë e drejtë, vijë e lakuar.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Në punën me librin synohet të bëhet më i plotë dallimi midis llojeve të ndryshme tëvijave duke i dhënë njëkohësisht dhe duke kërkuar të ngjyrosen vetëm vijat e dhënanë kërkesë. Ushtrimet kontrollohen në tabelë dhe individualisht për çdo nxënës.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment mësuesja kërkon nga nxënësit të vizatojnë sipas kërkesës sësaj: vija të drejta ose vija të lakuara.

Page 25: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 24

Nga objektet në klasë mund të veçohen ato që kanë vija të drejta (libra, fletore,lapsa etj.), si dhe ato që kanë vija të lakuara (topa, goma dhe mjete të tjera, qëmund të kenë sjellë mësuesja apo nxënësit).

Detyrë shtëpie:Punohet fleta e punës e mësimit, në të cilën përsëriten jo vetëmkonceptet e marra në këtë mësim, por edhe konceptet më shumë, mëpak, të ndërthurura me vizatimin e vijave të drejta apo të lakuara.

MËSIMI 1.8 Figurat gjeometrikeObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë figurat gjeometrike.

Të dallojë figurat gjeometrike nga njëra tjetra.

Të vizatojë figurat gjeometrike sipas modelit dhe emërtimit.

Konceptet kryesore: figura gjeometrike, rreth, katror, drejtkëndësh,trekëndësh, trapez.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Mësuesja paraqet para nxënësve pamje të ndryshme: shtëpi, hënë, diell etj.

Për secilën nga figurat do t’u kërkohet nxënësve të vërejnë rreth e qark klasësnëse mund të gjejnë forma që u ngjajnë atyre. Format e kërkuara do tëngjyrosen për t’u dalluar nga pjesa tjetër e figurës.

Pas këtij vrojtimi dhe gjetjes së figurave sipas ngjashmërisë, nxënësve do t’ujepen emrat e figurave gjeometrike. Duhet pasur kujdes në dhënien e termitfigurë gjeometrike, që nxënësit të mos ngatërrohen më pas me termin trupgjeometrik. Për këtë theksohet fakti që këto janë figura që vizatohen. Çdo figurë

Page 26: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 25

diskutohet derisa nxënësit të dinë ta dallojnë dhe të shqiptojnë saktë emrin esaj. Duhet pasur kujdes sidomos në termat drejtkëndësh dhe trekëndësh, qëmund të ngatërrohen. Këshillojmë që të ndiqet kjo radhitje: në fillim të jepettermi për rrethin, katrorin, trekëndëshin, trapezin dhe drejtkëndëshin.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Puna me librin mbështetet në dallimin dhe emërtimin e llojeve të ndryshme tëfigurave gjeometrike. Mund të zhvillohen veprimtari në formë loje dhe konkursime figurën–enigmë, duke përdorur ngjashmëritë e gjetura në pjesën e parë tëmësimit.

3 REFLEKTIMI

Paraqiten para nxënësve figura që përmbajnë më shumë se një figurë gjeometrikedhe kërkohet që nxënësit të dallojnë e të emërtojnë secilën prej tyre. Me to mund tëndërtohet një tabelë në lidhje me ngjashmëritë e tyre. P.sh. në figurat e paraqitura:

Mund të dallohen llojet e figurave dhe të grupohen ato sipas llojit dhe sasisë nënjë tabelë:

Detyrë shtëpie:Punohet në fletë pune, ndërsa për nxënës të cilët kanë paraqitur vështirësi,jepet detyrë të vizatojnë e të emërtojnë figurat e dhëna gjeometrike.

Page 27: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 26

MËSIMI 1.9 Aq, sa.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të identifikojë

marrëdhënien e barazisë midis elementeve të dy bashkësive dukeshoqëruar elementet përkatëse.

Të shpjegojë mënyrën që përdor për të dalluar bashkësitë me numër tënjëjtë elementesh.

Të krahasojë bashkësitë nisur nga shoqërimi i elementeve të tyre dukepërdorur termat krahasues aq, sa.

Konceptet kryesore: bashkësi, elemente, shoqërim një për një, aq, sa.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Nxirren para klasës tre nxënës. Mësuesja u jep dy prej tyre nga një laps në dorëdhe i drejton pyetjen klasës:

Sa nxënës janë? Sa lapsa janë? Çfarë ka më shumë? Çfarë ka më pak?

Bëhet dallimi midis bashkësive nisur nga numri i ndryshëm i elementeve tëtyre. Bëhet shoqërimi i tyre një për një dhe krahasimi nisur nga numri ielementeve. Përdoren me kujdes termat krahasues: më shumë, më pakelemente. Pasi nxënësit kanë të qartë këtë lloj krahasimi, kalohet në krahasimine bashkësive me numër të njëjtë elementesh. Për këtë nxirren para klasës 6 7nxënës dhe secilit i jepet një laps në dorë, në mënyrë që të gjithë nxënësit tëvërejnë që gjithkush ka një laps në dorë. Drejtohen përsëri pyetjet:

Çfarë ka më shumë? Çfarë ka më pak?

Lihen nxënësit të përgjigjen lirshëm, që mësuesja të dalë në mënyrë të natyrshmetek termat krahasues aq, sa. Përsëritet disa herë kjo veprimtari në forma tëndryshme. (Nxirren nxënësit dhe kërkohet të krijohet një bashkësi me aq lapsa sanxënës. Krijohen bashkësi me aq fletore, sa goma, etj.) E rëndësishme është qënxënësit të dinë të shoqërojnë një për një elementet e një bashkësie me një tjetërpër të dalluar sasinë e njëjtë të elementeve të dy bashkësive.

2 REALIZIMI I KUPTIMITE njëjta veprimtari punohet edhe me librin, duke shoqëruar elementet ebashkësive një për një. Krijohen bashkësitë me numër të njëjtë elementeshduke dalluar aq, sa.

Page 28: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 27

Për nxënësit që kanë vështirësi në këtë veprimtari, puna duhet bazuar nëveprimtarinë praktike. Nxënësit të nxiten të kuptojnë me anë të shembujvemënyrën e krahasimit.

3 REFLEKTIMI

Gjatë kësaj faze mësuesja këmbëngul në përdorimin e vazhdueshëm tëshpjegimit se çfarë bëmë për të krahasuar dy bashkësitë:

Shoqëruam elementet një për një.

Përdorëm termat “aq”, “sa” në mënyrë të vazhdueshme, që nxënësve t’ubëhet e thjeshtë në të kuptuar dhe në përdorimin e këtyre shembujve.

Detyrë shtëpie:

Jepen fletë pune dhe detyra plotësuese për të vizatuar figura gjeometrike.

Page 29: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 28

Kapitulli 2Në kapitullin e dytë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit dhe algjebër.Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të çiftojnë sende, figura sipas një rregulli.

Përdorimi i saktë i çiftimit i jep dorë mësueses që të përgatitë nxënësin përveprimet e mbledhjes dhe krahasimit të numrave, si dhe dallimit tëkarakteristikave të elementeve përbërëse të bashkësisë.

Në këtë kapitull është planifikuar edhe një orë veprimtari praktike, në mënyrëqë nxënësit të mësohen të përdorin praktikisht njohuritë e tyre në jetën epërditshme. Në veprimtari praktike janë përfshirë aktivitete të këndshme dheinteresante, që kjo lëndë të bëhet e dashur nëpërmjet lojës.

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë

Të emërtojë bashkësitë nëbazë të elementeve të sajpërbërëse.

Të shoqërojë elementet ebashkësisë një për një.

Të identifikojëndryshimet midisbashkësive nisur ngakarakteristikat epërbashkëta tëelementeve të sajpërbërëse.

Të diferencojë ndryshimetmidis bashkësive.

Të vërë në dukjendryshimet midisbashkësive.

Të lidhë elementet ebashkësive nisur ngakarakteristikat e tyre tëpërbashkëta.

Të organizojë elementet mekarakteristika tëpërbashkëta në bashkësi.

Të vërë në kontrastbashkësitë e përbëra ngaelemente të ndryshme.

Të argumentojëndryshimin midisbashkësive të ndryshme.

MËSIMI 2.1 Njëlloj, të ndryshmeObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të identifikojë ndryshimet midis bashkësive nisur nga karakteristikat epërbashkëta të elementeve të tyre përbërëse.

Të vërë në dukje ndryshimet midis bashkësive.

Të argumentojë ndryshimin midis bashkësive të ndryshme.

Konceptet kryesore: bashkësi, njëlloj, të ndryshme

Page 30: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 29

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Para nxënësve paraqitet formimi i bashkësive të ndryshme me lloje të ndryshmeelementesh (p.sh. bashkësi me lapsa, bashkësi me fletore, bashkësi me goma etj.)Kërkohet emërtimi i tyre: bashkësi me goma, bashkësi me lapsa etj. Drejtohenpyetje të formuluara në forma të ndryshme, që vetë nxënësit të arrijnë nëpërfundimin se bashkësitë janë të formuara nga elemente njëlloj. Dukeshkëmbyer elementet e bashkësive të ndryshme, vërejmë se bashkësitë nukemërtohen dot p.sh. bashkësi me lapsa, por bashkësi me mjete shkollore.Dallohen elementet njëlloj dhe ndryshe. Zhvillohet disa herë kjo veprimtari dukepunuar nxënësit në grupe për të arritur në të kuptuarit praktik të koncepteve.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Puna me librin synon të përforcojë konceptet e dhëna gjatë evokimit. Nxënësitdo të ushtrohen të dallojnë sendet njëlloj nisur nga karakteristikat e tyre tëpërbashkëta, si dhe të dallojnë sendet e ndryshme nisur po nga të njëjtatkarakteristika.

3 REFLEKTIMI

Për të kontrolluar njohuritë e marra, mësuesja mund të përdorë forma tëlarmishme: formon e krahason bashkësi të formuara nga nxënësit e klasës;bashkësitë formohen nga grupe nxënësish, ndërsa grupe të tjera i emërtojnë atonisur nga karakteristikat e elementeve të bashkësisë.

Detyrë shtëpie:

Punohen fletë pune të mësimit, të cilat diskutohen në klasë të nesërmen.Për nxënës të përparuar mund të jepet detyrë formimi i bashkësive tëkatrorëve, të drejtkëndëshave, të trekëndëshave, rrathëve etj.

Pas këtij mësimi zhvillohet një orë veprimtari praktike me temë: Çiftimi sipascilësisë së ngjyrës. Synohet që nxënësit të dallojnë llojet e ndryshme të ngjyravedhe të arrijnë të bëjnë çiftimin sipas ngjyrës së përbashkët. Mund të zhvillohenushtrime të ndryshme, që mësuesja mund t’i gjykojë si të përshtatshme përnivelin e nxënësve të klasës.

1. Formoni bashkësi me katrorë të kuq, me rrethorë të verdhë, metrekëndorë blu etj.

2. Qarko elementet e njëjta dhe formo bashkësi me to. Emërto bashkësitë.

3. Jepen bashkësi me etiketat, ku shënohet karakteristika e përbashkët eelementeve të bashkësisë (ngjyra) ose dy elemente (forma dhe ngjyra).

Page 31: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 30

Në rastin e parë figurat duhet të jenë të ndryshme, ndërsa ngjyra duhet të jetë enjëjtë; në rastin e dytë duhet të jenë të njëjta forma dhe ngjyra.

Mësuesja mund të përdorë forma të larmishme sa më zbavitëse, që konceptettë merren nëpërmjet lojës dhe gjithçka të jetë e lehtë në perceptim.

MËSIMI 2.2 BashkësiaObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë bashkësitë në bazë të elementeve të tyre përbërëse.

Të diferencojë ndryshimet midis bashkësive.

Të organizojë elementet me karakteristika të përbashkëta në bashkësi.

Konceptet kryesore: bashkësi, cilësi, element bashkësie.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Kërkohet nga nxënësit të bashkojnë disa elemente që përdorin në klasë(punohet në grupe dyshe siç janë vendosur në bankë). Drejtohen pyetjet:

Çfarë keni bashkuar? Për çfarë i përdorim këto mjete? Ku i përdorim?

Pra, cilësia e tyre e përbashkët është se janë mjete shkollore, që i përdorim nëklasë për të punuar.

Mësuesja formon një bashkësi me fletë. Tregon se ka formuar një bashkësi mefletë, që përdoren për të shkruar. Pra, cilësia e përbashkët e elementeve tëbashkësisë është se ato janë fletë; pra, kemi formuar një bashkësi me fletë.

Mësuesja formon një bashkësi me lule dhe, synohet, që të gjitha pyetjet tëdrejtohen nga nxënësit për njëri tjetrin(me ndihmën e mësueses), që vetë ata tëarrijnë në përfundimet e duhura për përcaktimin e cilësisë dalluese tëelementeve të bashkësisë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Ushtrimet e librit synojnë të bëhet dallimi praktik i cilësisë kryesore tëelementeve në një bashkësi dhe formimi i bashkësive nisur nga cilësia epërbashkët e elementeve të tyre.

Page 32: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 31

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë mund të shfrytëzohen veprimtari në formë loje–gjëze për të gjeturbashkësinë e formuar.

Mësuesja mund të japë këto të dhëna:

Elementet e bashkësisë kanë ngjyrën e flamurit tonë.

Ato janë petëza që i ngjajnë formës së dritareve të klasës sonë.

Kush e formon bashkësinë? ......etj.

Detyrë shtëpie:Punohet fleta e punës dhe formimi i bashkësive, që mësuesja disanxënësve ua jep në fletoren e shtëpisë për të plotësuar nevojat ediferencuara të nxënësve sipas niveleve të tyre.

MËSIMI 2.3 Shoqërimi i elementeve të bashkësisëObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë bashkësitë në bazë të cilësisë së elementeve të tyre.

Të plotësojë etiketën e bashkësisë nisur nga cilësia e përbashkët eelementeve të saj.

Të formojë bashkësi kur jepet cilësia e përbashkët e elementeve të saj.

Konceptet kryesore: bashkësi, cilësi, element bashkësie.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Në tabelë paraqiten disa elemente me një cilësi të njëjtë, p.sh. rrethorë blu, tëkuq, të gjelbër etj. Kërkohet nga nxënësit të dallojnë cilësinë e tyre tëpërbashkët (formën) dhe të formojnë një bashkësi duke plotësuar etiketën.

Në rastin tjetër paraqiten sende të ndryshme që kanë të përbashkët ngjyrën.Plotësohet bashkësia dhe etiketa.

Përsëriten veprimtaritë duke patur dy cilësi të përbashkëta për elementet ebashkësisë që do të organizohen në bashkësi. Të gjitha rastet e paraqitura lihentë ekspozuara në tabelë duke i ripërsëritur në të anasjelltë, pra, duke lexuar nëfillim etiketën dhe duke përcaktuar cilësinë e elementeve të bashkësisë.

Page 33: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 32

Nëse nxënësve u ndodhin interferenca në dallimin e koncepteve, mësuesjandalon dhe përsërit veprimtarinë ose pjesë të saj, derisa gjithçka të jetë e qartë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Ushtrimet e librit synojnë të bëhet dallimi praktik i cilësisë kryesore të elementevenë një bashkësi dhe formimi i bashkësive nisur nga cilësia e përbashkët eelementeve të tyre. Analizohet etiketa e bashkësive të paraqitura dhe, në këtëmoment, ka shumë rëndësi argumentimi i zgjedhjes së bërë. Nxënësit duhet tëdallojnë cilësinë dhe të shprehin arsyen pse dhe si kanë vepruar.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë mund të shfrytëzohen veprimtari në formë loje – gjëze për tëgjetur bashkësinë e formuar.

Mësuesja mund të japë këto të dhëna:

Elementet e bashkësisë kanë ngjyrën e diellit.

Ato janë petëza që i ngjajnë formës së topit.

Kush e formon bashkësinë?

Detyrë shtëpie:Punohet në fletë pune dhe formimi i bashkësive që mësuesja disanxënësve ua jep në fletoren e shtëpisë për të plotësuar nevojat ediferencuara të nxënësve sipas niveleve të tyre.

MËSIMI 2.4 Bën pjesë apo jo?Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë elementet përbërëse të një bashkësie të dhënë.

Të lidhë çdo element me bashkësinë që i përket.

Të vërë në kontrast elementet përbërëse të një bashkësie me ato që nukjanë pjesë përbërëse e saj.

Konceptet kryesore: bashkësi, cilësi, element bashkësie.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Page 34: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 33

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:Jepet në tabelë e vizatuar një bashkësi me petëza rrethore blu dhe vetëm njëpetëz rrethore e kuqe. Kërkohet nga nxënësit të plotësojnë etiketën. Do tëpranohen të gjitha përgjigjet. Nëse nxënësit arrijnë në përfundimin që etiketaduhet plotësuar me rrethor blu, atëherë bëhen pyetjet:

Cilat janë elementet e bashkësisë?

Cila është cilësia e tyre?

Po rrethori i kuq a është element i saj?

Në këtë moment jepet shprehja: Rrethori i kuq nuk bën pjesë në bashkësinë tonë.Përsëritet disa herë kjo veprimtari dhe, kur nxënësit ta kenë të qartë, jepenushtrime të ndërsjella. Kërkohet nga nxënësit të thonë me fjalë e fjali të plota:

A bën pjesë lapsi në bashkësinë e frutave?

A bën pjesë breshka në bashkësinë e shpendëve?

A bën pjesë lulja në bashkësinë e mjeteve shkollore?

A bën pjesë libri në bashkësinë e kafshëve?

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Ushtrimet e librit synojnë t’i ushtrojnë nxënësit të dallojnë cilësinë e sendit dhet’i lidhin ato me bashkësinë përkatëse. Ushtrimet do të punohenindividualisht, ndërsa kontrolli i tyre do të bëhet në tabelë dhe me një kërkesëtë vazhdueshme ndaj fjalorit të përdorur nga nxënësit.

3 REFLEKTIMI

Kjo fazë do të zhvillohet në formë loje. Mësuesja krijon bashkësi duke futur njëelement që nuk i përket bashkësisë së dhënë. Nxënësit do të dallojnë elementinqë është futur gabim dhe do të plotësojnë më pas etiketën e bashkësisë. Kjoveprimtari mund të zhvillohet edhe në grupe dyshe.

Detyrë shtëpie:Punohet në fletë pune.

Page 35: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 34

Kapitulli 3Në kapitullin e tretë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit të numrit dhe veprimitme numrin. Meqenëse është fillimi i veprimeve brenda 5 s, për t’i përforcuarato, në këtë kapitull janë parashikuar 5 orë veprimtari praktike me mjete dhe 2orë për punë të pavarur.

Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 5. Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 5. Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorë

deri në 5. Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre. Të mbledhin me shkrim dhe me gojë deri në 5. Të përdorin kuptimin e mbledhjes (në bashkësinë përkatëse të numrave)

në situata problemore të jetës së përditshme.

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të emërtojë bashkësitë

nisur nga numri ielementeve të tyrepërbërëse.

Të rishkruajë etiketat nisurnga elementet përbërëse tëbashkësisë.

Të përgjithësojë gjetjen eshumës në veprimin embledhjes.

Të vendosë shumën nëmbledhjet shkurt tënumrave 0 5 pasi e kakopjuar në dërrasë ose ngashoku.

Të vendosë shumën nëmbledhjet shkurt tënumrave 0 5 pasi e kakopjuar në dërrasë ose ngashoku.

Të vendosë ndryshesën nëbarazimet e gatshme mezbritjen e numrave brenda5 s, pasi e ka kopjuar nëdërrasë ose nga shoku.

Të copëtojë bashkësinë nëelementet e saj përbërëse.

Të organizojë etiketat nisurnga paraqitja grafike eelementeve brendabashkësisë.

Të shpjegojë veprimet e tij. Të përdorë mjete, gishtat

ose figurën për të gjeturshuma brenda 5 s.

Të përdorë mjete, gishtatpër të kryer veprimet meoperatorin e mbledhjes.

Të përdorë mjete (gishtat osefigurën) për të gjeturndryshesën e tyre brenda 5s.

Të specifikojë ndryshimetmidis bashkësive.

Të hartojë vargjet rritësedhe zbritëse të numravederi në 5.

Të modifikojë, sipasmodelit, vargjet e numraveshoqëruar mekarakteristika të tjera, si:ngjyra, forma etj.

Të mbledhë pa gabimepërmendsh brenda 5 s, dukeshpjeguar përmesveprimeve konkrete megishta gjetjen e këtyreshumave.

Të kryejë përmendsh pagabime veprimet meoperatorin e mbledhjesbrenda 5 s.

Të zbresë pa gabimepërmendsh brenda 5 s, dukeshpjeguar përmes veprimevekonkrete me gishta gjetjen ekëtyre ndryshesave.

Page 36: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 35

MËSIMI 3.1 Bashkësia boshe

Qarkimi sipas cilësisë së elementeve të bashkësisëObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të përkufizojë bashkësinë boshe.

Të dallojë cilësinë e përbashkët të elementeve të bashkësisë.

Të shoqërojë elementet e bashkësisë në bazë të cilësisë së tyre.

Të krijojë bashkësi me elemente të së njëjtës cilësi.

Konceptet kryesore: bashkësi boshe (pa asnjë element), element, cilësi.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja u kërkon nxënësve:

Nxirr zero gishta. U tregon 2 objekte dhe më pas i heq ato duke bërë dalliminmidis bashkësive me elemente dhe pa elemente. Dallimi mund të bëhet edhemidis bashkësive me 1 element për të ardhur hap pas hapi te numri zero.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Ngulmohet në konceptin për bashkësinë boshe (shoqërimin e saj me numrin zero).

Në ushtrimin A nxënësit lihen të diskutojnë në dyshe. Pas 5 minutash kërkohetqë ata të përshkruajnë me hollësi çfarë shikojnë në të, cili është dallimi midis trebashkësive të paraqitura duke shënuar me X bashkësinë boshe.

Ushtrimi B synon të realizohet krijimi i bashkësive duke dalluar cilësinë epërbashkët të elementeve të saj.

Ushtrimet C, D dhe E synojnë të bëhet dallimi i saktë i numrit të elementeve tëbashkësisë duke përdorur shenjën X ose ndërthurjen e vizatimit apo ngjyrosjespër të gjetur cilësinë apo numrin e elementeve që përbëjnë bashkësinë.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Disaushtrime do të ishin:

Vizato një bashkësi boshe. Çfarë numri përdorim për të treguarbashkësinë boshe?

Page 37: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 36

Nxënësit mund të punojnë në tabelë modele gjysmë të gatshme, në tëcilat mësuesja ka dhënë bashkësi ku mungojnë elementet (pasi ështëplotësuar etiketa), ose janë dhënë elementet dhe duhet plotësuar etiketa.

Detyrë shtëpie:Jepet fletorja e punës dhe shkrimi i numrit zero në fletore.

MËSIMET 3.1, 3.2, 3.3, 3.4

Bashkësia boshe. Kuptimi për numrat 0 – 3(Janë të grupuara për shkak të tematikës dhe trajtimit të njëjtë mësimor)

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë bashkësitë nisur nga numri i elementeve të tyre (0 5).

Të dallojë cilësinë e përbashkët të elementeve të bashkësisë.

Të shoqërojë elementet e bashkësisë në bazë të cilësisë së tyre.

Të krijojë bashkësi me elemente të së njëjtës cilësi dhe numër (0 5).

Konceptet kryesore: bashkësi boshe, bashkësi, numër, etiketë, cilësi.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja u kërkon nxënësve:

Nxirr zero gishta (1, 2, 3, 4, 5 gishta). U tregon 1, 2, 3, 4, 5 objekte, gishta dhemë pas i heq ato duke bërë dallimin midis bashkësive me elemente dhe paelemente. Nxënësit lihen të lirë të tregojnë apo të vlerësojnë njëri tjetrin.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Në libër janë paraqitur numrat shoqëruar me dorën që paraqet numrat sipastemës. Paraqitja e dorës është bërë për të qenë më afër praktikës së përditshmetë nxënësve. Ushtrimet janë të shumëllojshme, duke shmangur përsëritjen dhejanë mbështetur në njohuri të jetës së përditshme të kësaj moshe.

Në mësimin 3.4 ushtrimi A paraqet shenjën e mosbarazimit dhe punën me fjali,në të cilën mësuesja duhet të ngulmojë shumë.

Page 38: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 37

Në fletët e punës, në punën e pavarur para këtij mësimi, është trajtuar paraqitjae kësaj shenje në mënyrë praktike, sepse, te fëmijë të veçantë, vihet re njëngatërresë figurative e kësaj shenje.

Rubrika e fundit e këtyre mësimeve i përket shkrimit të këtyre numrave. Ështëpërdorur shkrimi në dy kuti, por ne do të këshillonim që mësuesja të bëjëpërpjekje për shkrimin e tyre edhe në një kuti.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mësuesjamund të shfrytëzojë ushtrime nga fletët e punës ose të ndalojë në tipaushtrimesh që nuk janë përvetësuar nga nxënësit.

Detyrë shtëpie:

Jepen fletë pune që u përkasin këtyre mësimeve dhe shkrimi inumrave në fletore.

MËSIMI 3.6 Kuptimi për mbledhjen si bashkim bashkësish.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të përgjithësojë gjetjen e shumës në veprimin e mbledhjes.

Të shpjegojë kuptimin e bashkimit të bashkësisë.

Të krijojë bashkësi me numrin e elementeve të paraqitura nëpërmjetshumës në etiketë ose anasjelltas.

Konceptet kryesore: bashkim i elementeve, mbledhje e elementeve të bashkësisë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja u kërkon nxënësve:

Nxirr 3 petëza, nxirr edhe 2 petëza të tjera. Grupoji në një bashkësi. Sa petëzajanë së bashku?

Përsëritet disa herë kjo veprimtari edhe me mjete rrethanore, lapsa, fletore etj., nëmënyrë që nxënësit të familjarizohen me termin bashkim, së bashku, në bashkësi.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Page 39: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 38

Ushtrimi A synon të japë figurativisht dhe të shoqëruar me terma mbledhjen sibashkim bashkësish, por pa përmendur termat shumë dhe mbledhor, që do tëjenë objekt i mësimit të ardhshëm. Rëndësi i duhet kushtuar shenjës + (plus) nëmënyrë figurative, e cila është shënuar me ngjyrë të kuqe.

Në ushtrimin B do të punohet sipas modelit duke “përkthyer”në elementenumrin e paraqitur në etiketë, si dhe duke shënuar shumën si bashkim ielementeve të të dyja etiketave të veçuara.

Në ushtrimin C jepen dy shembuj. Me rëndësi është shënimi i zeros në etiketësi bashkësi boshe elementesh dhe mbledhja e saj në shumë.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mësuesjamund të shfrytëzojë ushtrime nga fletët e punës ose të ndalojë në tipaushtrimesh që nuk janë përvetësuar nga nxënësit.

Këshillojmë që, në këtë fazë, mësuesja të provojë të lexojë ushtrime mbledhjesh(pa e gjetur shumën) dhe nxënësit ta shkruajnë ushtrimin në fletore si diktimpër të kontrolluar si dhe sa saktë e kanë kuptuar bashkimin e bashkësisë.

Mësuesja duhet t’i kushtojë rëndësi edhe shkrimit të vargut të numrave 0 5 nëmënyrë të njëpasnjëshme.

Detyrë shtëpie:Jepen fletë pune dhe shkrimi i vargut të numrave në fletore.

MËSIMI 3.7 Mbledhor + mbledhor = shumë.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë mbledhorët dhe shumën.

Të njehsojë shumën e dy numrave deri në pesë.

Të zgjidhë problema praktike me veprimin e mbledhjes.

Konceptet kryesore: bashkim i elementeve, mbledhje, mbledhor, shumë,mbledhje e elementeve të bashkësisë.

Zhvillimi i mësimit

Mësuesja u kërkon nxënësve:

Nxirr 2 petëza, nxirr edhe 3 petëza të tjera. Bashkoji në një bashkësi. Sa petëzajanë së bashku? Për të gjetur sa janë, ne kryejmë veprimin e mbledhjes. Jepet

Page 40: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 39

paraqitja grafike e mbledhjes duke emërtuar mbledhorët dhe shumën. Kjoveprimtari duhet përsëritur disa herë, derisa nxënësit të familjarizohen metermat dhe veprimin. Kujdes i duhet kushtuar përdorimit nga ana e nxënësve ekëtyre termave. Ju këshillojmë t’i lini nxënësit të shprehen, të gabojnë dhe tëkorrigjojnë njëri tjetrin me anë të veprimtarive ndërvepruese.

Ushtrimi B i librit mund të punohet si model në tabelë, në mënyrë që nxënësitta kuptojnë këtë model të ri të paraqitjes së shumës dhe mbledhorëve (kyushtrim parapërgatit klasën për thyesat).

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.Ushtrimi A është paraqitja e parë e një situate problemore, e cila do të japëanën figurative të problemave, si dhe elementin e parë të paraqitjes së shumësnë shtyllë.Ushtrimi B nuk paraqet vështirësi, pasi është punuar më parë në tabelë ngamësuesja.Ushtrimi C jep grafikisht shumën e munguar dhe gjetja e saj nga nxënësit bëndallimin e niveleve të klasës.Ushtrimi D, në të vërtetë, është një problemë dhe do të synohet që, pasplotësimit, nxënësit të shpjegojnë: Si vepruan? Pse vepruan kështu? Çfarëveprimi bënë?3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit. Mësuesjamund të shfrytëzojë ushtrime nga fletët e punës ose të ndalojë në tipaushtrimesh që nuk janë përvetësuar nga nxënësit.Mund të jepen edhe ushtrime që i përkasin krahasimit të numrave deri në pesë.Një tip ushtrimi gojor i këshilluar: Në një mbledhje të shkruar në tabelë p.sh.:2+3=5, nxënësit të dallojnë mbledhorin e parë, mbledhorin e dytë dhe shumën.Është mirë që, në këtë fazë, mësuesja të zhvillojë një minitest për të parëpërvetësimin e fakteve të mbledhjes deri në pesë nga nxënësit e klasës.Mësuesja duhet t’i kushtojë rëndësi edhe shkrimit të vargut të numrave 0 5 nëmënyrë të njëpasnjëshme.

Detyrë shtëpie:

Jepen fletë pune dhe, për nxënës të përparuar, mund të jepet detyrë plotësuesetë dallojnë mbledhorët dhe shumën në ushtrimin C të fletores së punës.

Shënim: Pas këtij mësimi janë planifikuar dy orë veprimtari praktike për të përsëriturdhe për të ngulitur sa më mirë faktet e mbledhjes së numrave deri në pesë, si dhekrahasimin midis tyre. Këto veprimtari do të përfshijnë punë praktike me gishta apomjete të jetës së përditshme, që lehtësojnë nxënësit në përvetësimin e këtyre fakteve.

Page 41: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 40

Veprimtari praktike 1 (pas mësimit 3.7).

Mbledhja e numrave 0 5 (me gishta e mjete)

Në këtë orë duhet t’u kushtohet kujdes veprimeve konkrete me gishta e mjeterrethanore.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të numrave 0 – 5 pasi e ka kopjuar

në dërrasë ose nga shoku.Niveli mesatar: Të përdorë mjete, gishtat ose figurën për të gjetur shuma brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 5 s, duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre e shumave.Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje, plus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Stuhi mendimesh

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 5 (0,1,2,3,4,5 dhe anasjelltas 5,4,3,2,1,0).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

Tregojnë objekte të ndryshme në klasë, p.sh.: dy dritare, tri vazo…..etj.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

Nxënësit punojnë konkretisht me mjete për mbledhje deri në 5 p.sh.: 2 + 3….

a. me gishta

b. me mjetet e kuletës….etj.

Barazimet e fituara nga këto veprime mësuesja i shkruan në dërrasë.

P.sh.: 2 + 3 = 5….

Kjo ecuri ndiqet në të gjithë fazën e dytë të mësimit.

Gjatë gjithë kohës nxiten nxënësit që të lexojnë (niveli i mesëm dhe i lartë) osetë përsëritin barazimet e lexuara nga shokët (niveli i ulët).

Në fund të kësaj pjese mësuesja u drejton pyetje nxënësve për mbledhje ezbritje brenda 5 s me gojë.

Page 42: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 41

Pastaj nxënësit i kryejnë veprimet me gishta dhe barazimet shkruhen nëdërrasë e lexohen prej tyre me zë të lartë. Klasa plotëson përgjigjet e tyre.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Veprimtari praktike 2 (pas mësimit 3.7).

Mbledhja e numrave 0 5 (me gishta, vizatim.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të numrave 0 5 pasi e ka kopjuar

në dërrasë ose nga shoku.

Niveli mesatar: Të përdorë mjete, gishtat ose figurën për të gjetur shuma brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 5 s, duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre e shumave.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Stuhi mendimesh

1 Plotësim bashkësish me aq elemente sa kërkon etiketa për numrat 0 – 5.

Nxënësit punojnë konkretisht me mjete për mbledhje deri në 5.

a. me gishta

b. me mjetet e kuletës….etj

Barazimet e fituara nga këto veprime mësuesja i shkruan në dërrasë.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

Page 43: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 42

Mësuesja vizaton në dërrasë bashkësi, p.sh.: me 2 elemente dhe një tjetër me 3elemente. I bashkon për të gjetur sa elemente kanë të dyja bashkësitë.

Poshtë bashkësive shkruan barazimin: 2 + 3 = 5.

Gjatë të gjithë kohës nxiten nxënësit që të lexojnë (niveli i mesëm dhe i lartë)ose të përsëritin barazimet e lexuara nga shokët (niveli i ulët).

Kjo ecuri, duke vizatuar bashkësi me figura të ndryshme e, më pas, duke gjeturshumën e tyre, ndiqet gjatë gjithë pjesës së dytë.

Në fund të kësaj pjese mësuesja u drejton pyetje nxënësve për mbledhje ezbritje brenda 5 s me gojë.

Pastaj nxënësit i kryejnë veprimet me gishta dhe barazimet shkruhen nëdërrasë e lexohen prej tyre me zë të lartë. Klasa plotëson përgjigjet e tyre.

Përsëri barazimet shkruhen në dërrasë të vijëzuar si fletore me kuti.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo barazimet.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim (bashkësi) shumat që jepen mebarazime.

MËSIMI 3. 8. Veprime me operatorët e mbledhjes brenda 5 sObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të numrave 0 – 5 pasi e ka kopjuar

në dërrasë ose nga shoku.

Niveli mesatar: Të përdorë mjete, gishtat për të kryer veprimet me operatorin e mbledhjes.

Niveli i lartë: Të kryejë përmendsh pa gabime veprimet me operatorin e mbledhjes brenda 5 s.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje.

Page 44: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 43

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI: Bisedë, punë e pavarur, lexim

Çfarë ndodh me letrën e bardhë, nëse e futim në një gotë me ngjyrë blu?

Ngjyroset me blu.

Nxiten nxënësit edhe me shembuj të tjerë të ngjashëm që të tregojnëndryshimet që pëson objekti kur futet në këtë “makinë.”

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: shpjegim.

Mësuesja u shpjegon nxënësve se ç’është “makina e numrave”, të cilën evizaton në dërrasë duke këmbëngulur te ndryshimet që pësojnë numrat nëvarësi të shënimit mbi të. D.m.th.: Nëse shënimi është +2 numrit që 1 “futet “ne duhet t’i shtojmë 2. Rezultati do të jetë 3, sepse 1 + 2 = 3.

Përsëritet disa herë kjo veprimtari.

Punë e pavarur për plotësimin e tekstit. Kontroll individual e vlerësim i tij.

Lexim i barazimeve nga nxënës të ndryshëm.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në fund të mësimit, tek ushtrimi 3, memadhësinë e numrave dhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo barazimet në fletoren e punës.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me barazim veprimet me operatorë qëjepen në ushtrimin B në fletë pune.

Punë e pavarur. Veprimet e mbledhjes së numrave brenda 0 – 5.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të numrave 0 – 5 pasi e ka kopjuar

në dërrasë ose nga shoku.

Niveli mesatar: Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur shuma brenda 5 s.

Page 45: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 44

Niveli i lartë: Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre shumave.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI: Stuhi mendimesh

Ushtrime me gojë për mbledhjen e numrave brenda 5 s.

Shkrim e lexim i barazimeve nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: shpjegim.

Mësuesja lexon kërkesat, sqaron punën që duhet të bëhet për çdo ushtrim,veçanërisht te vizatimi i rrathëve sipas barazimit dhe gjetja e shumës përkatëse.

Nxënësit plotësojnë të pavarur ushtrimet te fleta e punës.

Kontroll individual i punimeve.

Nëse ka kohë, disa nxënës i plotësojnë dhe i shpjegojnë ushtrimet në dërrasë.

Përsëri barazimet shkruhen në dërrasë të vijëzuar si fletore me kuti.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo ushtrimin B.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim (bashkësi) shumat që jepen mebarazime në ushtrimin 4 te fleta e punës.

MËSIMI 3. 9. Kuptimi për zbritjen (si prerje e bashkësisë)Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë ndryshesën në barazimet e gatshme me zbritjen e numrave

brenda 5 s pasi e ka kopjuar në dërrasë ose nga shoku.

Page 46: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 45

Niveli mesatar: Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur ndryshesën e tyre brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre ndryshesave.

Konceptet kryesore: veprim, mbledhje, zbritje, minus, mbledhor, shumë,barazimet me veprimin e zbritjes.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Stuhi mendimesh

Ushtrime me gishta për mbledhjen e numrave brenda 5 s.

Paraqitet me bashkësi të vizatuara në dërrasë nga mësuesja.

Shkrim dhe lexim i barazimeve nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: shpjegim, punë e pavarur.

Ushtrime me gishta për mbledhjen e numrave brenda 5 s të tipit:

Edhe sa gishta duhen që 3 shi të bëhet 5?

Shkruhet në dërrasë : 3 + ? = 5

Nxënësit përgjigjen: Edhe 2

Pse?

Sepse 5 s, po t’i zbresim (heqim) 2, jep 3.

Paraqitet me bashkësi me 5 elemente dhe, duke i mbuluar (zbritur) 2 elemente,nxënësit vërejnë konkretisht rezultatin.

Kjo ecuri ndiqet gjersa nxënësit të kuptojnë:

a. Të zbresësh do të thotë të heqësh, të largosh një sasi të caktuar sendesh.

b. Shenja e veprimit të zbritjes është (–) minusi.

c. Zbritja është veprim i kundërt me mbledhjen.

Komentohet figura, madje mund të nxiten nxënësit që të krijojnë një ngjarje për të.

Lexim dhe sqarim i kërkesave të tekstit, veçanërisht i barazimeve poshtëushtrimeve B,C.

Punë e pavarur për plotësimin e tij. Kontroll e vlerësim individual.

Page 47: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 46

Punohen ushtrime me gishta për zbritje brenda 5 s. Nxënësit lexojnë barazimete shkruara në dërrasë.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit shkruajnë barazimet e paraqitura në dërrasë me madhësinë enumrave dhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo ushtrimin B në fletë pune.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim ndryshesat që jepen mebarazime në ushtrimin C te fleta e punës.

MËSIMI 3. 10. Shumë – Mbledhor = MbledhorObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë emërtimet për kufizat e zbritjes pasi i ka kopjuar në dërrasë ose

nga shoku.

Niveli mesatar: Të dallojë mbledhorin, mbledhorin dhe shumën në barazimet me veprimin

e zbritjes.

Niveli i lartë: Të shpjegojë me gojë vendosjen pa gabime të emërtimeve mbledhor,

mbledhor dhe shumë në barazimet me veprimin e zbritjes.

Konceptet kryesore: veprim, mbledhje, zbritje, minus, mbledhor, shumë,barazimet me veprimin e zbritjes.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Stuhi mendimesh

Kujtohen me nxënësit emërtimet e kufizave të mbledhjes: mbledhor, mbledhor,shumë.

Ushtrime me gishta për mbledhjen nga njëra anë e dërrasës dhe zbritjen enumrave brenda 5 s.

Page 48: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 47

Shkrim e lexim i barazimeve nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: shpjegim.

U sillet në kujtesë përmes veprimeve me gishta:

a. Të zbresësh do të thotë të heqësh, të largosh një sasi të caktuar sendesh.

b. Shenja e veprimit të zbritjes është (–) minusi.

c. Zbritja është veprim i kundërt me mbledhjen.

Këto veprime ata i mësuan orën e shkuar.

Duke u mbështetur te pika c Zbritja është veprim i kundërt me mbledhjen,

u shpjegohen nxënësve emërtimet e kufizave të zbritjes.

3 + 2 = 5 5 – 2 = 3

Mbledhor + Mbledhor = Shumë Shumë – Mbledhor = Mbledhor

Lexohen disa herë sipas radhës nga nxënës të ndryshëm.

Punohen ushtrime me gishta për zbritje brenda 5 s duke i nxitur që të tregojnëme gojë se cili është: mbledhor, mbledhor, shuma. Komentohet figura e tekstit.

Lexim dhe sqarim i kërkesave të tekstit. Punë e pavarur për plotësimin e tij.

Kontroll e vlerësim individual.

Nxënësit lexojnë barazimet e shkruara në dërrasë.

3 REFLEKTIMI: shkrim.

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo ushtrimin B në fletë pune.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim ndryshesat që jepen mebarazime në ushtrimin C te fleta e punës.

Veprimtari praktike 1 (pas mësimit 3.10). Një më shumë, një më pak

Është menduar që këto 3 orë të veprimtarisë praktike të përdoren për tëmënjanuar ndonjë boshllëk dhe për të ngulitur te nxënësit faktet kryesore tëmbledhjeve dhe të zbritjeve brenda 5 s si bazë për veprimet e mëtejshme.

Page 49: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 48

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë ndryshesën në barazimet e gatshme me zbritjen e numrave

brenda 5 s pasi e ka kopjuar në dërrasë ose nga shoku.

Niveli mesatar: Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur ndryshesën e tyre brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre ndryshesave.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime numërimi deri në 5 (0, 1, 2, 3, 4, 5 ose 5, 4, 3, 2, 1, 0). Shkrim i tyre nëdërrasë nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT:

Nxënësit punojnë konkretisht mbledhje deri në 5 duke i shtuar një nga njëelementet.

a. me gishta

b. me mjetet e kuletës….etj

Barazimet e fituara nga këto veprime mësuesja i shkruan në dërrasë. Atolexohen disa herë nga nxënësit.

Nxënësit veprojnë në dyshe duke kryer veprimet që u kërkon mësuesja. P.sh.:Vendos 3 lapsa +1 gomë. Sa mjete vendose mbi bankë? Përsëritet disa herëbarazimi duke u realizuar veprimi edhe me gishta. Më pas ai shkruhet nëdërrasë. Nxënësit shkruajnë në fletore barazimin duke e kopjuar nga dërrasa.

Kjo ecuri ndiqet gati gjatë gjithë kësaj pjese të orës duke u përpjekur që tëaktivizohet e gjithë klasa.

Gjithmonë barazimet shkruhen në dërrasë të vijëzuar si fletore me kuti.

2 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Page 50: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 49

Ose mund të bëhen pyetje me gojë për të provuar se sa i kanë përvetësuarpërmendsh nxënësit faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 5 s.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës të një mësimi mëpërpara.

Niveli i ulët: Kopjo barazimet.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim (bashkësi) shumat që jepen mebarazime.

Veprimtari praktike 2 (pas mësimit 3. 10).

2 +3 Zbritje brenda 5 s (me gishta, me bashkësi)

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë ndryshesën në barazimet e gatshme me zbritjen e numrave

brenda 5 s pasi e ka kopjuar në dërrasë ose nga shoku.

Niveli mesatar: Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur ndryshesën e tyre brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre ndryshesave.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, mbeten, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Sa dritare janë?......Sa…….janë?

Ushtrime numërimi deri në 5 (0,1,2,3,4,5 ose 5,4,3,2,1,0). Shkrim i tyre nëdërrasë nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT:

Nxënësit punojnë konkretisht mbledhje deri në 5 duke i shtuar një nga njëelementet.

a. me gishtab. me mjetet e kuletës….etj

Page 51: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 50

Në orën e dytë këto veprime mësuesja i paraqet edhe me rrathë (bashkësi) nëdërrasë së bashku me barazimet e fituara. Ato lexohen disa herë nga nxënësit.

Nxënësit veprojnë në dyshe duke kryer veprimet që u kërkon mësuesja. P.sh.:Vendos 2 lapsa +3 fletore. Sa mjete vendose mbi bankë? Përsëritet disa herëbarazimi duke u realizuar veprimi edhe me gishta. Më pas ai shkruhet nëdërrasë (orën e dytë këto veprime mësuesja i paraqet edhe me bashkësi nëdërrasë ). Nxënësit shkruajnë në fletore barazimin duke e kopjuar nga dërrasa.

Kjo ecuri ndiqet gati gjatë gjithë kësaj pjese të orës duke u përpjekur që tëaktivizohet e gjithë klasa.

Gjithmonë barazimet shkruhen në dërrasë të vijëzuar si fletore me kuti.

2 REFLEKTIMI:

1 Shkrim i numrave deri në 0 5 dhe 5 0 në fletore.

2 Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Ose mund të bëhen pyetje me gojë për të provuar se sa i kanë përvetësuarpërmendsh nxënësit faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 5 s.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës të një mësimi mëpërpara.

Niveli i ulët: Kopjo barazimet.

Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim (rrathë) shumat që jepen mebarazime.

Punë e pavarur (pas 3 orëve të veprimtarisë praktike dhe pas mësimit 3. 10).Mbledhje dhe zbritje brenda 0 5

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Niveli i ulët: Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt të numrave 0 5 pasi e ka kopjuar në

dërrasë ose nga shoku.

Të vendosë ndryshesën në barazimet e gatshme me zbritjen e numravebrenda 5 s pasi e ka kopjuar në dërrasë ose nga shoku.

Page 52: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 51

Niveli mesatar: Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur shuma brenda 5 s.

Të përdorë mjete (gishtat ose figurën) për të gjetur ndryshesën e tyre brenda 5 s.

Niveli i lartë: Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmes

veprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre e shumave.

Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 5 s duke shpjeguar përmesveprimeve konkrete me gishta gjetjen e këtyre ndryshesave.

Konceptet kryesore: veprim, mjete, mbledhje, zbritje, mbeten, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime gojore për mbledhjen e numrave brenda 5 s.

Shkrim dhe lexim i barazimeve nga nxënës të ndryshëm.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT:

Mësuesja lexon kërkesat. Sqaron punën që duhet të bëhet për çdo ushtrim,veçanërisht te vizatimi i rrathëve sipas barazimit dhe gjetja e shumës përkatëse.

Nxënësit plotësojnë të pavarur ushtrimet te fleta e punës.Kontroll individual i punimeve.Nëse ka kohë, disa nxënës i plotësojnë dhe i shpjegojnë ushtrimet në dërrasë.

Përsëri barazimet shkruhen në dërrasë të vijëzuar si fletore me kuti.

3 REFLEKTIMI

Nxënësit kopjojnë barazimet e shkruara në dërrasë me madhësinë e numravedhe largësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Niveli i ulët: Kopjo ushtrimin B.Niveli i mesëm dhe i lartë: Paraqit me vizatim (bashkësi) shumat që jepen mebarazime në ushtrimin D te fleta e punës.

Page 53: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 52

Kapitulli 4

Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e kuptimit për numrin dhe veprimeveme numrin.Ky kapitull synon që nxënësi në fund të tij:

Të përdorë numrin natyror për të shprehur sasi deri në 10.

Të lexojë, të shkruajë dhe të numërojë numra natyrorë deri në 10.

Të përdorë kuptimin e numrave natyrorë për të krahasuar numratnatyrorë deri në 10.

Të radhitë numrat deri në 10 sipas shkallës rritëse ose zbritëse.

Të mbledhë me shkrim dhe me gojë deri në 10.

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të identifikojë pa gabime

numrat 6 10. Të shkruajë pa gabime grafikun

e numrave 6 10. Të vendosë pa gabime shumën

në barazimet gjysmë tëgatshme për faktet e mbledhjestë barabartë me numra 6 10,pasi e ka parë në dërrasë ose eka dëgjuar atë nga shokët.

ose Të kopjojë barazimet për

mbledhjen e numrave deri në 10.

Të lidhë numrat 6 10 mesasinë përkatëse të tyre.

Të përdorë mjetet osevizatimin për të gjeturpa gabime faktet embledhjes të barabartame numrat 6,7,8,9,10duke plotësuar oseveçuar 5 n.

Të krijojë bashkësi meaq elemente sipas sasisëqë tregon etiketa përnumrat 0 10.

Të gjejë përmendësh tëgjitha faktet e mbledhjestë barabarta me numrat6, 7, 8, 9, 10 dukeplotësuar ose veçuar 5 n.

MËSIMI 4.1. Kuptimi për numrat 6, 7. Shkrimi i tyre.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të identifikojë pa gabime numrat 6,7 dhe

të shkruajë pa gabime grafikun e numrave 6,7.

Të lidhë numrat 6,7 me sasinë përkatëse të tyre.

Të krijojë bashkësi me 6 ose 7 elemente sipas sasisë që tregon etiketa.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Page 54: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 53

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime gojore për numërimin 0 5 (0,1,2,3,4,5 dhe anasjelltas 5,4,3,2,1,0).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

Tregojnë objekte të ndryshme në klasë. P.sh.: dy dritare, tri vazo…..etj.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT:

Mësuesja u kërkon nxënësve që të vendosin mbi bankë 5 gishta dhe atyre t’ushtojnë edhe 1 gisht. Sa gishta u bënë? Ky është numri i ri që do të marrimsot. Paraqitet grafiku i numrit i zmadhuar. Ushtrohen nxënësit që të vendosinduke ndarë mjete të ndryshme në 5+1 elemente.

Shpjegohet nga mësuesja (siç veprohet në abetare për shkrimin e grafikut tëshkronjës së re) hap pas hapi si veprohet për të shkruar numrin 6 në dy kutidhe në një kuti (pa këmbëngulur që ta shkruajnë saktë në një kuti).

Ushtrohen nxënësit në shkrimin e tij në bankë me gisht e, më pas, në fletore.

Kjo ecuri ndiqet edhe për numrin 7.Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve të tij.Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.Mësuesja kontrollon dhe sqaron çdo paqartësi. Kontroll dhe vlerësim individual.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit shkruajnë në fletore numrat e mësuar 0 7 me madhësi sipasudhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

MËSIMI 4. 2. Zbërthimi i numrave 6, 7.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të identifikojë pa gabime numrat 6,7. ose Të shkruajë pa gabime grafikun e numrave 6,7. Të përdorë mjetet për të zbërthyer si shumë dy mbledhorësh numrat 6,7. Të shkruajë përmendësh 3 barazime për zbërthimin si shumë dy

mbledhorësh të numrave 6,7.

Page 55: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 54

Konceptet kryesore: zbërthim, shumë, barazim.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Veprimtari me mjete (veçanërisht me gishta) ku nxënësit dallojnë qartë numrat6,7 si grafik dhe si sasi.

Nxirrni 4 gishta....... 5 gishta........... etj.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

P.sh: Nxirrni 3 lapsa (gishta). Nxirrni edhe 2 lapsa (gishta) të tjerë. Sa lapsa(gishta) u bënë gjithsej?

Përsëritet disa herë e më pas shkruhet në dërrasë barazimi: 3 lapsa+ 2 lapsa = 5 lapsa.

Mësuesja e vijon veprimtarinë, por për numrat 6,7.

U kërkon nxënësve që të vendosin mbi bankë 5 gishta dhe atyre t’u shtojnëedhe 2 gishta. Sa gishta u bënë?

Vijon puna derisa nxënësit të kenë bërë me mjete të gjitha mundësitë ezbërthimit si shumë për numrin 6 e 7.

Të gjitha barazimet shkruhen në dërrasë e, më pas, (ose në fund të orës)lexohen nga nxënësit.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve të tij (veçanërisht ushtrimi 3: lulja,në petalet e së cilës ata do të shkruajnë vetëm mbledhorët). P.sh.: për numrin 6do të shkruhen 1+5, 2+4, 3+3, 4+2, 5+1, 0+5 dhe 5+0. Ndërsa anash ata do tëshkruajnë barazimin e plotë d.m.th.: 1 + 5 = 6.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit shkruajnë në fletore ushtrimin D në tekst ose vetëm barazimet eushtrimit në tekst me madhësi sipas udhëzimeve të mësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

Page 56: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 55

MËSIMI 4. 3. Mbledhje brenda 6, 7.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë pa gabime shumën në barazimet gjysmë të gatshme përfaktet e mbledhjes të barabartë me 6 dhe me 7, pasi e ka parë në dërrasëose e ka dëgjuar atë nga shokët. ose

Të shkruajë me të kopjuar barazimet për mbledhjen e numrave deri në 7.

Të përdorë mjetet ose vizatimin për të gjetur pa gabime faktet e mbledhjestë barabarta me 6 dhe me 7 duke plotësuar ose duke veçuar 5 n.

Të gjejë përmendsh të gjitha faktet e mbledhjes të barabarta me 6 dhe 7.

Konceptet kryesore: zbërthim, shumë, barazim.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Veprimtari me mjete, veçanërisht me gishta, ku nxënësit dallojnë qartë numrat6,7 si grafik dhe si sasi.

– Numëro. Sa lule dritare, dyer e dollapë, ka?

– Nxirrni 5 gishta.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT:

P.sh.: Nxirrni 4 lapsa (gishta). Nxirrni edhe 2 lapsa (gishta) të tjerë. Sa lapsa(gishta) u bënë gjithsej?

Përsëritet disa herë e më pas shkruhet në dërrasë barazimi: 4 lapsa+ 2 lapsa = 6 lapsa.

Mësuesja e vijon veprimtarinë, por për numrat 6,7, duke i paraqitur ata nëdërrasë me bashkësi (si në libër).

Vijon puna, derisa nxënësit të kenë bërë me mjete të gjitha faktet kryesore mebazë 5 dhe faktet e tjera të mbledhjes për numrat 6 e 7.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve të tij, veçanërisht ushtrimit B, kunxënësit duhet të vizatojnë aq rrathë sa tregon barazimi.

Më pas duhet ta plotësojnë barazimin me shumën përkatëse.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës.

Page 57: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 56

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit shkruajnë në fletore ushtrimin C (vetëm barazimet), kurse ata tënivelit më të lartë i paraqesin me bashkësi.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet e fletës së punës përkëtë mësim; sipas nivelit për ushtrimin C mund të kërkohet që t’i kthejnë nëbarazime veprimet e paraqitura në to.

Këto tema ngjasojnë në mënyrën e trajtimit me temat 4. 1, 4. 2 dhe 4. 3, prandajmund të mbështeteni në temat e mësipërme për hartimin e ditarit të tyre.

MËSIMI 4. 4 Kuptimi për numrat 8, 9. Shkrimi i tyre.

MËSIMI 4. 5. Zbërthimi i numrave 8, 9 shiko mësimin 4. 2.

MËSIMI 4. 6. Mbledhje brenda 8, 9 shiko mësimin 4. 3.

MËSIMI 4. 7. Kuptimi për numrin 10 shiko mësimin 4. 1.

MËSIMI 4. 8. Miqtë e 10 s shiko mësimin 4. 2.

Page 58: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 57

Kapitulli 5Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e algjebrës dhe veprimeve me numrin.

Ky kapitull synon që nxënësi në fund të tij:

Të çiftojë sende, figura, numra brenda 10 s sipas një rregulli.

Të plotësojë çiftime në tabela ose me diagrame për shuma e ndryshesabrenda 10 s.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur shuma e ndryshesabrenda 10 s sipas një rregulli të caktuar.

Të mbledhë me mend dy numra për shuma deri në 10.

Të zbresë me mend dy numra njëshifrorë.

Të përdorë kuptimin e mbledhjes dhe të zbritjes (në bashkësinë përkatësetë numrave për të zgjidhur situata problemore të jetës së përditshme).

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të vendosë shuma e

ndryshesa brenda 10 s qëlidhen me numrapërmes operatoritshigjetor sipas njërregulli të caktuar.

Të vendosë mbledhorëtose shumën në barazimetgjysmë të gatshme me trivetitë e mbledhjes përmbledhje brenda 10 s tëmësuara.

Të vendosë ndryshesënnë barazimet që i jepenpas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitëe paraqitura me rrathë.

Të vendosë në bashkësi aqrrathë më shumë, sipasrregullit që i jepet.

Të vendosë në bashkësi aqrrathë më pak, sipasrregullit që i jepet.

Të përdorë operatorinshigjetor për të lidhurnumrat me shuma endryshesa brenda 10 s sipasnjë rregulli të caktuar.

Të përdorë tri vetitë embledhjes për të gjeturshuma brenda 10 s sipasudhëzimeve ose modelit.

Të përdorë figurën oseveprimet me gishta për tëgjetur ndryshesat brenda10 s sipas modelit që i jepet.

Të lidhë fjalët kyçe: “mëshumë” dhe “gjithsej” meveprimin që duhet tëpërdorë për të zgjidhursituata të thjeshtaproblemore me një veprimmbledhjeje brenda 10 s

Të lidhë fjalët kyçe: “mëpak” dhe “mbetën” meveprimin që duhet tëpërdorë për të zgjidhursituata të thjeshtaproblemore me një veprimzbritjeje brenda 10 s.

Të kthejë në barazim membledhje e zbritje përshuma e ndryshesa brenda10 s, çiftimet e numrave nëtabela ose diagrame.

Të shpjegojë cilën nga trivetitë e mbledhjes kazbatuar për të gjeturshuma brenda 10 s nëbarazimet që i jepen. ose

Të përdorë tri vetitë embledhjes për të gjeturshuma brenda 10 s pandihmë.

Të zbresë pa gabimepërmendsh brenda 10 s.

Të zgjidhë situata tëthjeshta problemore menjë veprim mbledhjejebrenda 10 s, ku dallohetqartë fjala kyçe “mëshumë” ose “gjithsej”.

Të zgjidhë situata të thjeshtatë thjeshta problemore menjë veprim zbritjeje brenda10 s, ku dallohet qartë fjalakyçe “më pak” ose“mbetën”.

Page 59: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 58

MËSIMI 5. 1. Veprime me operatorin e mbledhjes dhe tëzbritjes brenda 10 s.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shuma e ndryshesa brenda 10 s që lidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur numrat me shuma endryshesa brenda 10 s sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim (me mbledhje e zbritje për shuma e ndryshesabrenda 10 s) çiftimet e numrave në tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për numërimin 0 5 ( 0,1,2,3,4,5 dhe anasjelltas 5,4,3,2,1,0).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja vizaton në tokë boshtin numerik dhe u kërkon nxënësve që të shkelinme radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë ecjes ata tregojnë me gojë:

0 + 1 = 1, 1+ 1 = 2, 2 + 1 = 3……etj deri në 9 + 1 = 10

Kjo ecuri përsëritet me disa nxënës për të kaluar në kahun zbritës d.m.th.:

10 – 1 =9, 9 – 1 = 8……etj.

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave”

d.m.th. 2 + 3 = 5…..etj.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhe diagramet.Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet që në tekst jepenme tabelë ose me diagram.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

Page 60: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 59

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet e ushtrimit D.

oseShkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre me madhësi sipas udhëzimeve tëmësueses.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim.

MËSIMI 5. 2. Vetitë e mbledhjesObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme mevetinë e ndërrimit për mbledhje brenda 10 s.

Të përdorë vetinë e mbledhjes me zero dhe vetinë e ndërrimit për tëgjetur shuma brenda 10 s.

Të shpjegojë cilën nga dy vetitë e mbledhjes ka zbatuar për të gjeturshuma brenda 10 s.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për gjetjen e shumave: 4 + 0 = , 6 + 3 = , 3 + 6 = …..etj.

Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë duke e shoqëruar edhe meveprime me mjete ose me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

1 Mësuesja vizaton në dërrasë ushtrimin që jepet në figurë. Nxënësit e vërejnëme kujdes.

Ajo u kërkon që të nxjerrin mbi bankë aq gishta sa mollë tregon figura dhe t’inumërojnë disa herë ato. Më pas ajo shkruan në dërrasë poshtë vizatimitbarazimin: 5 + 0 = 5. Lexohet ky barazim disa herë nga disa nxënës. Mësuesja epërsërit disa herë këtë për veprimet e tjera. Është mirë që të zgjidhen atoveprime për të cilat nxënësi e ka të lehtë nxjerrjen e gishtave: 1+0, 2+0, 3+0, 4+0,5+0, ndërsa për veprimet e tjera ata mund të bashkëpunojnë me shokët, duke ishkruar të gjitha barazimet në dërrasë dhe duke i lexuar ato.

Page 61: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 60

Më pas ajo thotë se kjo është vetia e mbledhjes me zero (në qoftë se ka nxënëskureshtarë, ajo e shpjegon domethënien e fjalës veti).

2 Lidhur me vetinë e dytë, atë të ndërrimit, mësuesja vizatimin e bën në njëfletë të bardhë (që të ketë mundësi ta rrotullojë).

Ajo u kërkon nxënësve që të vendosin mbi bankë 5 gishta dhe 3 gishta dhe tënumërojnë: Sa gishta janë gjithsej? Më pas ajo u kërkon që të ndërrojnë vendete duarve (ajo vetë rrotullon vizatimin, në mënyrë që bashkësitë që paraqesinbarazimin 5 +3 të paraqesin barazimin 3 +5) dhe të numërojnë përsëri gishtat.

5 + 3 = 8 3 + 5 = 8

A ka ndryshuar rezultati?

Mësuesja shkruan në dërrasë barazimin përkatës: 5 3 3 58

Kjo ecuri përsëritet për shuma deri në 10. (Është mirë të zgjidhen ato veprime,për të cilat nxënësi e ka të lehtë nxjerrjen e gishtave: 1+2, 2+3, 3+4, 4+4, 4+5,5+5….etj.)

Më pas ajo thotë se kjo është vetia e ndërrimit në mbledhje.

Hapet libri. Lexohen nga nxënësit dhe sqarohen nga mësuesja të gjithakërkesat. Nxënësit e plotësojnë atë të pavarur. Plotësohen dhe lexohenbarazimet në dërrasë. Klasa korrigjon vetveten ose shokun.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletore ushtrime të ngjashme, të cilat mësuesja i kashkruar në dërrasë.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar dy ushtrimet e tekstit.

MËSIMI 5. 3. Vetitë e mbledhjesObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme metri vetitë e mbledhjes për mbledhje brenda 10 s që i jepen.

Të përdorë tri vetitë e mbledhjes për të gjetur shuma brenda 10 s sipasudhëzimeve ose modelit.

Page 62: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 61

Të shpjegojë cilën nga tri vetitë e mbledhjes ka zbatuar për të gjeturshuma brenda 10 s në barazimet që i jepen.

Ose Të përdorë tri vetitë e mbledhjes për të gjetur shuma brenda 10 s pa

ndihmë.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gishta për gjetjen e shumave: 4 + 0 = , 6 + 3 = ,

3 + 6 = …..etj. duke zbatuar vetinë e mbledhjes me zero dhe të shumave:

1+2, 2+3, 3+4, 4+4, 4+5, 5+5….etj. duke zbatuar vetinë e ndërrimit.

Nxënësit të plotësojnë barazimet gjysmë të gatshme të parapërgatitura ngamësuesja në dërrasë, duke e shoqëruar edhe me veprime me mjete ose me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

1 Mësuesja vizaton në dërrasë ushtrimin që jepet në figurë. Nxënësit e vërejnëme kujdes.

Ajo u kërkon që të nxjerrin mbi bankë aq mjete (lapsa) sa mollë tregon figuradhe t’i numërojnë disa herë ato. Më pas ajo shkruan në dërrasë poshtëvizatimit barazimin: ( 2 +3 )+ 4 = 2+(3 + 4).

Ajo kryen veprimet e mbledhjes në të dyja anët e barazimit. Në fund pyet nxënësit:

Çfarë vëreni?

Si është shuma në të dyja anët e barazimit?

A ka ndryshuar ajo pasi grupuam ndryshe mbledhorët?

Lexohet ky barazim disa herë nga disa nxënës. Më pas mësuesja e përsërit disaherë këtë për veprime të tjera duke i shkruar të gjitha barazimet në dërrasëdhe duke i lexuar ato. Pas çdo veprimi mësuesja nuk harron të pyesë:

A ka ndryshuar ajo pasi grupuam ndryshe mbledhorët?

Më pas ajo thotë se kjo është vetia e shoqërimit të mbledhjes (nëse ka nxënëskureshtarë, ajo e shpjegon domethënien e fjalës shoqërim).

Hapet libri. Lexohen nga nxënësit dhe sqarohen nga mësuesja të gjithakërkesat. Nxënësit e plotësojnë atë të pavarur. Plotësohen dhe lexohenbarazimet në dërrasë. Klasa korrigjon vetveten ose shokun.

Page 63: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 62

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletoren e punës ushtrimet që janë dhënë. Ato korrigjohendhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet e tekstit ose nga fleta e punës.

MËSIMI 5. 4. Problema me mbledhje.

”Më shumë…”, ”gjithsej”Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë në bashkësi aq rrathë më shumë sipas rregullit që i jepet.

Të lidhë fjalët kyçe: “më shumë” dhe “gjithsej” me veprimin që duhettë përdorë për të zgjidhur situata të thjeshta problemore me një veprimmbledhjeje brenda 10 s.

Të shpjegojë veprimet për zgjidhjen e situatave të thjeshta problemoreme një veprim mbledhjeje brenda 10 s, ku dallohet qartë fjala kyçe “mëshumë” ose “gjithsej”.

Konceptet kryesore: problem, fjala çelës, “më shumë”, “gjithsej”, veprim,zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

1 Ushtrime me bashkësi, ku nxënësit vizatojnë rrathë aq sa tregon etiketa:

Sa rrathë u bënë gjithsej në bashkësinë e dytë? Mësuesja thekson gjithmonëfjalët: “më shumë” , “gjithsej” në të folur dhe në të shkruar me një ngjyrë tjetërdhe duke theksuar se cilin veprim duhet të bëjnë ata për çdo rast:

“më shumë” , “gjithsej” mbledhja ( + ).

3

4 më shumë

3 + 4 = 7

Page 64: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 63

Poshtë bashkësisë ajo shkruan barazimin përkatës: 3 + 4 = 7.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë bashkësinëdhe barazimin përkatës në dërrasë duke e shoqëruar me fjalët e tyre ose meveprime me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

1 Mësuesja zgjidh duke e shpjeguar hap pas hapi problemën e parë ose njëproblemë të ngjashme me të.

Lexohet dhe sqarohet puna që nxënësit duhet të bëjnë.Nxënësit punojnë të pavarur në libër.Më pas zgjidhen problemat nga nxënës të ndryshëm ose nga mësuesja nëdërrasë duke e shoqëruar edhe me veprime me mjete.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

Ose mund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:

4+ 6 = 7 + 2 = 3 + 6 = ……etj.Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet ose një problemë etekstit apo nga fleta e punës.

Punë e pavarur (pas mësimit 5. 4). Mbledhje brenda 10 s.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën në mbledhjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë mënyra të ndryshme (me plotësim ose me veçim të 5 s) për tëgjetur shumat brenda 10 s sipas modelit që i jepet.

Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Konceptet kryesore: mbledhje me plotësim të 5 s, me veçim të 5 s.

Page 65: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 64

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhje deri në 5.

1 +2 =, 2 + 3 =….etj.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet fleta e punës. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e saj një nga një. Nxënësitpunojnë të pavarur.

Ajo kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Për nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja paraqet nëdërrasë një problemë me figura:

Era kishte 4 yje. Miri kishte tre yje më shumë se Era. Sa yje kishte Miri?

Ajo kërkon që nxënësit ta kopjojnë siç është në fletore dhe poshtë të shkruajnëbarazimin.

Kontroll dhe vlerësim individual i saj.

3 REFLEKTIMI: lojë ”Kush e gjen?”ose shkrim.

Ushtrime me gojë për faktet kryesore të mbledhjes brenda 10 s përmendsh.

Mësuesja këmbëngul në aktivizimin e të gjithë klasës.OseNxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

OseMund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:4+ 6 = 7 + 2 = 3 + 6 = ……etj.

Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës osetë paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet.

Page 66: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 65

MËSIMI 5. 5. Zbritje brenda 10 sObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesën në barazimet që i jepen pas numërimit konkrettë elementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë figurën ose veprimet me gishta për të gjetur ndryshesatbrenda 10 s sipas modelit që i jepet.

Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 5 s.

4 – 3 =, 5 – 2 =….etj.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja shpjegon si realizohet zbritja brenda 10:

Me figurë në rresht d.m.th.: Me figurë në shtyllë d.m.th.:

Kjo ecuri përsëritet disa herë.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Për nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë paraqesin me rrathë barazimet e ushtrimit 4 në fletore. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI:

Ushtrime me gojë për faktet kryesore të zbritjes brenda 10 s përmendsh.

8 – 3 = 5

8

3

5

Page 67: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 66

Mësuesja këmbëngul në aktivizimin e të gjithë klasës.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës osetë paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet.

MËSIMI 5. 6. Problema me zbritje

”Më pak se…”, ”mbetën…”Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë në bashkësi aq rrathë më pak sipas rregullit që i jepet.

Të lidhë fjalët kyçe: “më pak” dhe “mbetën” me veprimin që duhet tëpërdorë për të zgjidhur situata të thjeshta problemore me një veprimzbritjeje brenda 10 s.

Të zgjidhë situata të thjeshta problemore me një veprim zbritjeje brenda10 s, ku dallohet qartë fjala kyçe “më pak” ose “mbetën”.

Konceptet kryesore: problem, fjala çelës, “më pak” dhe “mbetën”, veprim,zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

1 Ushtrime me bashkësi, ku nxënësit vizatojnë rrathë aq sa tregon etiketa:

Sa rrathë u bënë gjithsej në bashkësinë e dytë? Mësuesja thekson gjithmonë

fjalët: “më pak”, “mbetën” në të folur dhe në të shkruar me një ngjyrë tjetërdhe duke theksuar se cilin veprim duhet të bëjnë ata për çdo rast: ”më pak”,“mbetën” zbritjen ( ).

Poshtë bashkësisë ajo shkruan barazimin përkatës: 7 – 4 = 3.

7

4 më pak

7 – 4 = 3

Page 68: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 67

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë bashkësinëdhe barazimin përkatës në dërrasë duke e shoqëruar me fjalët e tyre ose meveprime me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

1 Mësuesja zgjidh duke e shpjeguar hap pas hapi problemën e parë ose njëproblemë të ngjashme me të.

Lexohet dhe sqarohet puna që nxënësit duhet të bëjnë.

Nxënësit punojnë të pavarur në libër.

Më pas zgjidhen problemat nga nxënës të ndryshëm ose nga mësuesja nëdërrasë, duke e shoqëruar edhe me veprime me mjete.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më pak” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

Ose mund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:

10 – 7 =, 8 – 8 =, 9 – 4 = ……etj.

Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet ose një problemë etekstit apo fleta e punës.

MËSIMI 5. 7. Problema mbledhje apo zbritje?Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të emërtojë veprimet matematikore që ka mësuar (mbledhjen dhe zbritjen).

Të lidhë fjalët kyçe: “më shumë”, “gjithsej”, “më pak” dhe “mbetën” meveprimin që duhet të përdorë për të zgjidhur situata të thjeshtaproblemore me një veprim mbledhjeje ose zbritjeje brenda 10 s.

Të zgjidhë situata të thjeshta problemore me një veprim mbledhjeje osezbritjeje brenda 10 s, ku dallohet qartë fjala kyçe më shumë”, “gjithsej”,“më pak” ose “mbetën”.

Page 69: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 68

Konceptet kryesore: problem, fjala çelës, “më shumë”, “gjithsej”, “më pak”dhe “mbetën”, veprim, zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

1 Ushtrime me bashkësi, ku nxënësit vizatojnë rrathë aq sa tregon etiketa:

Sa rrathë u bënë gjithsej në bashkësinë e dytë? Mësuesja thekson gjithmonëfjalët: “më pak”, “mbetën” në të folur dhe në të shkruar me një ngjyrë tjetërdhe duke theksuar se cilin veprim duhet të bëjnë ata për çdo rast:

“më shumë”, “gjithsej” mbledhja ( + ), “më pak”, “mbetën” zbritjen ( ).

Poshtë bashkësisë ajo shkruan barazimin përkatës 6 + 4 = 10 , 9 4 = 5

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë bashkësinëdhe barazimin përkatës në dërrasë duke e shoqëruar me fjalët e tyre ose meveprime me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

1 Mësuesja lexon dhe sqaron punën që nxënësit duhet të bëjnë.

Nxënësit punojnë të pavarur në libër.

Më pas lexohen zgjidhjet e ushtrimeve dhe zgjidhen problemat nga nxënës tëndryshëm ose nga mësuesja në dërrasë duke e shoqëruar edhe me veprime memjete.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

6

4 më shumë

3 + 4 = 10

9

4 më pak

9 – 4 = 5

Page 70: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 69

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” dhe me “mëpak” elemente se bashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin përkatës.

Ose mund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:

10 – 7 =, 8 – 8 =, 9 – 4 = ……etj.

Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet ose një problemë etekstit apo fleta e punës.

Veprimtari praktike. Veprime me mjete për mbledhjen dhe zbritjenbrenda 10 s

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën në mbledhjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të vendosë ndryshesën në zbritjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë mënyra të ndryshme (me plotësim ose me veçim të 5 s) për tëgjetur shumat brenda 10 s sipas modelit që i jepet.

Të përdorë figurën për të gjetur ndryshesat brenda 10 s.

Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Konceptet kryesore: mbledhje, me plotësim të 5 s, me veçim të 5 s.

Zhvillimi i mësimit

Hapi 1

1 Ushtrime me mjete për mësimin përmendsh të fakteve kryesore tëmbledhjes deri në 5.

Shkrim i barazimeve në dërrasë nga nxënës të ndryshëm (kopjim i tyre në fletore).

2 Ushtrime me mjete për mësimin përmendsh të fakteve kryesore të zbritjesbrenda 5 s.

Page 71: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 70

Shkrim i barazimeve në dërrasë nga nxënës të ndryshëm (kopjim i tyre në fletore).

Hapi 2

1 Ushtrime me mjete për mësimin përmendsh të fakteve kryesore tëmbledhjes deri në 10.

Shkrim i barazimeve në dërrasë nga nxënës të ndryshëm (kopjim i tyre në fletore).

2 Ushtrime me mjete për mësimin përmendsh të fakteve kryesore të zbritjesbrenda 10 s.

Shkrim i barazimeve në dërrasë nga nxënës të ndryshëm (kopjim i tyre në fletore).

Hapi 2

Ushtrime me gojë dhe me shkrim për faktet e mbledhjes dhe të zbritjes deri në 10.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet nga fleta e punës e mësimit përparaose 5 mbledhje dhe 5 zbritje nga ushtrimet e punuara në fletoren e klasës.

MËSIMI 5. 8. Mbledhje e zbritje brenda 10 sObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën në mbledhjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të vendosë ndryshesën në zbritjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë mënyra të ndryshme (me plotësim ose me veçim të 5 s) për tëgjetur shumat brenda 10 s sipas modelit që i jepet.

Të përdorë figurën për të gjetur ndryshesat brenda 10 s.

Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Të zbresë pa gabime përmendsh brenda 10 s.

Konceptet kryesore: mbledhje, me plotësim të 5 s, me veçim të 5 s.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Ushtrime me gojë për mbledhjen dhe zbritjen brenda 5 s.

Page 72: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 71

2 +2 = , 3 + 2 =…….si edhe 4 – 3 =, 5 – 2 =….etj.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:Mësuesja u kujton nxënësve përmes shpjegimit se si realizohet mbledhja enumrave brenda 10 s:

a) Me figurë në rresht d.m.th.: b) Me figurë në shtyllë d.m.th.:

Mësuesja shpjegon si realizohet zbritja brenda 10:

Me figurë në rresht d.m.th.: Me figurë në shtyllë d.m.th.:

Kjo ecuri përsëritet disa herë.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI: Nxënësit paraqesin me rrathë barazimet e ushtrimit 5 nëfletore.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës siçjanë ose të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet e ushtrimit 1 nëfletën e punës.

8 – 3 = 5

8

3

5

3 + 5 = 8

5

3

8

Page 73: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 72

Kapitulli 6Në kapitullin e gjashtë janë përfshirë nënlinjat e matjes, gjeometrisë/plan dhegjeometrisë/hapësirë. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të përdorin krahasimin e drejtpërdrejtë për gjatësitë e sendeve.

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figura gjeometrike.

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa trupa gjeometrikë.

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të emërtojë trupat

gjeometrikë. Të emërtojë figurat

gjeometrike. Të dallojë llojet e

ndryshme të vijave. Të përshkruajë

ndryshimet e trupave nëgjatësi.

Të shpjegojë ndryshimetmidis trupave dhe figuravegjeometrike.

Të vizatojë lloje tëndryshme vijash.

Të vizatojë figuragjeometrike me anë tëshablloneve.

Të dallojë gjatësitë endryshme të trupave.

Të vërë në kontrast lloje tëndryshme trupashgjeometrikë.

Të krahasojë llojet endryshme të vijave nëtrupat rrethanorë.

Të përshkruajë ndryshimete formës në trupatrrethanorë që paraqesinngjashmëri me trupatgjeometrikë.

Të klasifikojë trupat apofigurat nisur ngakarakteristika e gjatësisë.

Veprimtari praktike

Në fillim të këtij kapitulli do të zhvillohet një veprimtari praktike, që ka lidhjeme krahasimin e gjatësive dhe parapërgatit klasën për realizimin e objektivavetë këtij kapitulli.

I gjithë aktiviteti praktik i klasës do të përfshijë të gjithë nxënësit dhe do tëmbështetet në:

Mënyrën e saktë të krahasimit.

Vendosjen pranë të dy objekteve për krahasim.

Përdorimin e saktë të fjalorit nga nxënësit (i gjatë/i shkurtër; i lartë/i ulët).

Dallimin e karakteristikës cilësore dhe përdorimin sidomos të termavekrahasues: më i gjatë/më i shkurtër; më i lartë/më i ulët.

Page 74: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 73

Më i lartë/ më i ulët

Më i shkurtër/më i gjatë

Më i shkurtër/më i gjatë

MËSIMI 6.1 Krahasojmë gjatësitë (me sy)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë ndryshimet e trupave në gjatësi.

Të përdorë fjalët më i/e gjatë apo më i/e shkurtër për të krahasuargjatësitë e trupave.

Të vërë në dukje karakteristikën e veçantë të një trupi krahasimisht metrupat e tjerë.

Të përshkruajë mënyrën e krahasimit të gjatësisë së trupave.

Konceptet kryesore: gjatësi, më i/e gjatë, më i/e shkurtër, më i lartë/më i ulët.

Page 75: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 74

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Nxjerr para klasës 3 4 fëmijë të gjatësive të ndryshme (vajza dhe djem) dhe ukërkon të gjejnë ndryshimet e tyre pa e përmendur fjalën gjatësi. Nxënësitmund të sugjerojnë ndryshimet në ngjyrën apo modelin e flokëve, shëndetinapo bukurinë e tyre. Aq më mirë! Në këtë mënyrë dallimet do të jenë nëfunksion të mësimit të ditës. Mësuesja ndalon në çastin kur fillon të krahasohetgjatësia dhe duhet pasur shumë kujdes në përdorimin e saktë të fjalëvekrahasuese: më i/e gjatë apo më i/e shkurtër, sepse shpesh nxënësit kanëvështirësi në përdorimin e tyre.(Përdoren më i lartë apo më i ulët dheanasjelltas për sende dhe njerëz.)

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Nxënësit nxiten të mendojnë për figurat e paraqitura dhe të dallojnë gjatësitë efëmijëve në figurë. Duhen pyetur sa më shumë nxënës, në mënyrë që tëpërdorin fjalët krahasuese edhe me saktësi gjuhësore.

Ushtrimi A krahason gjatësinë e fëmijëve dhe mësuesja mund të përdorë njëmënyrë praktike për të dalluar kush është më i gjati apo më i shkurtri në klasë.Duhet theksuar se ky dallim mund të bëhet vetëm DUKE KRAHASUAR apoduke vendosur pranë njëri tjetrit fëmijët.

Në ushtrimin B bëhet shoqërimi i gjatësisë me ngjyrën përkatëse, ndërsa nëushtrimet C dhe D përdoret vargu zbritës i numrave për të dalluar gjatësinë eobjekteve.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Mësuesja mund t’i nxitë nxënësit që ata, vetë, të dallojnë objekte për krahasimgjatësish duke përdorur mjetet e punës apo objektet e ndryshme në klasë. Nëkëtë çast mund të përdoret puna në grupe dyshe, që nxënësit, nëpërmjet punësndërvepruese, të ndihmojnë njëri tjetrin.

Detyrë shtëpie:Jepet fletorja e punës. Në ushtrimin e saj të fundit jepen jo pa qëllim dyterma të rinj krahasimi: më i lartë/më i ulët. Nxënësit kanë vështirësi nëdallimin e vendit ku përdoren këta terma krahasues. Mësuesja, në mënyrëpraktike dhe të vazhdueshme, mund t’i përdorë herë pas here këta terma,që nxënësit të dallojnë praktikisht saktësinë e përdorimit të tyre.

Page 76: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 75

VEPRIMTARI PRAKTIKE: Vizatojmë vija të lakuara, vija të thyera

Gjatë kësaj veprimtarie vëmendje e veçantë i kushtohet dallimit të llojeve tëndryshme të vijave, qofshin ato të lakuara apo të thyera. Gjithçka do tëzhvillohet në mënyrë praktike. Nxënësit do të orientohen të dallojnë llojet evijave fillimisht në figura dhe më pas do të kalohet në dallimin në mënyrëabstrakte të vijave imagjinare në lidhje me objektet e ndryshme që nxënësit dot’i prekin dhe, me ndihmën e mësueses, do të tentojnë t’i dallojnë në këtatrupa. E gjithë puna praktike do të mbështetet në një veprimtari të vetënxënësve duke i lënë të gabojnë dhe duke i korrigjuar nëpërmjet vetëpraktikës. Ky hap do të hedhë bazën për veprimtarinë e ardhshme.

Detyrë shtëpie: Nxënësit duhet të përgatitin forma të ndryshme të figurave gjeometrikeme shabllone.

VEPRIMTARI PRAKTIKE: Vizatojmë dhe emërtojmë figura gjeometrike( meshabllone).

Nxënësit kanë përgatitur në shtëpi figura të ndryshme gjeometrike me kartonë.Puna në klasë duhet të jetë e organizuar në grupe dyshe si mënyra më praktikee përvetësimit të mësimit. Nxënësit lihen të dallojnë lloje të ndryshme figurashgjeometrike të përgatitura nga vetë ata. Do të emërtohen dhe do të vizatohenfigura me shabllone. Nxënësit mund të shkëmbejnë figura gjeometrike nga njëgrup në tjetrin. Mësuesja mund të shfrytëzojë mungesën e përgatitjes sëfigurave nga ndonjë nxënës për të nxitur të tjerët të bashkëveprojnë dukendihmuar njëri tjetrin.

MËSIMET 6.2, 6.3, 6.4, 6.5 Trupat gjeometrikë(kubi, kuboidi, sfera, piramida, cilindri)

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësiduhet të jetë i aftë:

Të emërtojë trupat gjeometrikë.

T’i klasifikojë ata në bazë të karakteristikës sëpërbashkët (formës)

Page 77: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 76

T’i rigrupojë për të formuar bashkësi trupash të njëjtë.

Të risistemojë të dhënat në trupa ose figura gjeometrike.

Konceptet kryesore: trupa gjeometrikë, kubi, kuboidi, sfera, piramida, cilindri.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këto veprimtari:

Të gjitha këto mësime (grup temash) mbështeten në veprimtarinë konjitive tënxënësve për të dalluar format e trupave në libër nisur nga shembuj trupashkonkretë që ata i kanë hasur në jetën e përditshme. Duhet pasur parasyshmënyra e vizatimit të trupave (vijat e ndërprera) për të dhënë një idetripërmasore të tyre. Mësuesja mund të krahasojë figurën e trupavegjeometrikë të paraqitur në libër dhe trupave konkretë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Çdo ushtrimi i duhet dhënë rëndësi, pasi të gjithë përfshijnë momente tëveçanta praktike për të lidhur njohuritë praktike me ato teorike.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Duhet kontrolluar njohuria e nxënësve për dallimin midis trupave dhefigurave gjeometrike.

Page 78: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 77

Detyrë shtëpie:Jepen fletorja e punës dhe shkrimi i fjalës që tregon trupin shoqëruarme figurën përkatëse.

VEPRIMTARI PRAKTIKE : Punim trupash gjeometrikë me plastelinë.

Edhe kjo veprimtari e zhvilluar në formë loje synon që nxënësit, vetë, tëpërgatitin trupa të llojeve të ndryshme për të prekur formën dhe elementëtpërbërës të trupit,në mënyrë që të kuptohen dallimet midis tyre.

E gjithë veprimtaria duhet të mbështetet në objekte konkrete dhe tëpërditshme, që nxënësit të njohin karakteristikat e trupave, llojet e tyre.Mësuesja ka hapësirë të shfrytëzojë njohuritë e nxënësve edhe për materialin etrupave apo çdo të dhënë tjetër, për të cilën ka nevojë niveli klasës.

PËRSËRITJE:

Orët e përsëritjes duhen shfrytëzuar për të përmbledhur tipat më karakteristikë tëushtrimeve dhe veprimtarive që synojnë të kontrollojnë realizimin e objektivave tëkëtij kapitulli shumë të rëndësishëm.

Mund të hartohen dhe të zhvillohen miniteste që përmbajnë njohuritë bazë tëkëtij kapitulli, në mënyrë që mësuesja të njohë me imtësi kuptimin ose jo tëtemave mësimore. Disa nga më të rëndësishmet janë:

A dallohen figurat nga trupat gjeometrikë?

Dinë nxënësit të riformojnë bashkësi nisur nga forma e përbashkët etrupave?

A i përdorin saktë termat e krahasimit të gjatësive midis njerëzve aposendeve?

A dinë t’i lidhin njohuritë e tyre me praktikën?

Page 79: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 78

Kapitulli 7Në kapitullin e shtatë janë përfshirë nënlinjat e kuptimit për numrin, veprimetme numrin dhe algjebër. Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 20.

Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 20,duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj.

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numratnatyrorë deri në 20.

Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre.

Të mbledhin deri në 20.

Të zbresin me mend dy numra njëshifrorë.

Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me mend dhe me shkrim).

Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe të zbritjes (në bashkësinë përkatësetë numrave) në situata problemore të jetës së përditshme.

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të japë shembuj të tjerë

nisur nga modeli i dhënë. Të interpretojë ndryshe

fakte të mbledhjes dhezbritjes deri në 20.

Të shpjegojë veprimet nëmënyrë praktike.

Të njehsojë mbledhjendhe zbritjen deri në 20.

Të lidhë faktet embledhjes me shumënpërkatëse.

Të vërë në dukje rendetpërkatëse në numratdyshifrorë.

Të provojë ndërtimin evargjeve rritëse brenda20.

Të risistemojë vargjet enumrave.

Të ndërtojë vargjenumrash.

Të interpretojë mbledhjennë boshtin numerik.

Të organizojë të dhënatpër të zgjidhur situatëproblemore nga jeta epërditshme.

MËSIMET 7.1, 7.2, 7.6, 7.7

Kuptimi për numrat 11, 12 (13, 14, 16, 17, 18, 19)(Janë grupuar, sepse përmbajnë të njëjtën mënyrë pune dhe të njëjtat objektiva).

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të kuptojë ndarjen e numrave dyshifrorë në rende.

Page 80: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 79

Të kryejë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes deri në 20.

Të interpretojë mbledhjen në boshtin numerik.

Konceptet kryesore: rendi i dhjetësheve dhe njësheve, vargu i numrave, boshtinumerik.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këto veprimtari:

Të gjitha këto mësime (grup temash) mbështeten në veprimtari për të arritur qënxënësit të dallojnë përbërjen e numrave dyshifrorë, rendet e tyre dhe mënyrën endryshme të paraqitjes së një numri si numëror i plotë, numëror i zbërthyer dheinterpretimin e vargut rritës të numrave deri në 20. Një moment i veçantë ështëedhe paraqitja e boshtit numerik dhe interpretimi i mbledhjes në të.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Çdo ushtrimi i duhet dhënë rëndësi, pasi të gjithë përfshijnë momente të veçanta përtë lidhur njohuritë praktike me ato teorike. Vargu u numrave është dhënë në mënyrëtë vazhdueshme,por në forma të larmishme, që te nxënësit të zhvillohet të menduaritkritik dhe jo ai mekanik. Nxënësve u kërkohet që të interpretojnë numërorin tëzbërthyer dhe anasjelltas, të vendosin numërorin e ndarë në tabela me dhjetëshe dhenjëshe (në rastet kur kërkohet qarkimi i elementeve të dhëna me nga 10.

Ngulmohet në përdorimin e termave: me nga 10, dhjetëshe dhe njëshe gjatëveprimtarisë praktike të nxënësve.

DH NJ

DH NJ NUMËRORI

NUMËRORI DH NJ

Këto janë tabelat me të cilat duhet punuar intensivisht.Vargjet e numrave jepen si me anë të tabelave, vargut të zakonshëm apoboshtit numerik.

Page 81: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 80

Puna me boshtin numerik është mjaft e rëndësishme, sepse mbetet një sfidë evazhdueshme përgjatë të gjithë ciklit fillor. Nxënësit kanë vështirësi në punën nëtë, prandaj është menduar që punës me të t’i kushtohet një rëndësi e veçantë.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.Mund të shfrytëzohen, sipas rastit, ushtrime të marra edhe nga fletët e punës.

Detyrë shtëpie:Jepen fletoret e punës dhe shkrimi i numërorëve me dy shifra. (Mirë ështëqë shkrimi i numërorëve në dy kuti të fletores të zgjasë sa më pak në kohënë mënyrë që të kalohet në shkrimin në një kuti).

Veprimtaritë praktike që zhvillohen pas mësimeve 7.1 dhe 7.2 përfshijnëveprimtari praktike me mjete dhe figura për faktet e mbledhjes që u përkasinnumrave 11,12,13,14 dhe synojnë që nxënësit të njohin mënyrat e ndryshme tëparaqitjes së numrave, të zbërthyer, në tabela, në rende apo me mjetet epërditshme për ta pasur më të lehtë punën në mësimet e mëpasshme.

MËSIMET 7.3, 7.4, 7.5

Kuptimi për numrin 15 (veprimet me operatorë; renditja nëbosht e numrave 0 – 15)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë aftë:

Të japë shembuj të tjerë të vargjeve të numrave.

Të kryejë zbërthimin e numërorëve në rende.

Të interpretojë mbledhjen në boshtin numerik.

Konceptet kryesore: rendi i dhjetësheve dhe njësheve, vargu i numrave, boshtinumerik, numërori i zbërthyer.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këto veprimtari:

Me shufra dhe kube jepet formimi i numërorit 15, vendi që zë ai në vargun enumrave dhe mënyra e zbërthimit të tij në rende. Puna me tabelën e numërorëve

Page 82: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 81

të plotë dhe të zbërthyer u jep mundësi nxënësve që të interpretojnë si duhet nëlibër mënyrat e ndryshme të paraqitjes së numërorëve.

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën. Punohen ushtrimet sipas kërkesës.Në mësimin 7.4 jepet mbledhja dhe zbritja me operatorë. Duhet pasur kujdesnë plotësimin e tij të saktë, si dhe të kuptuarit në mënyrë të saktë të zbritjes siveprimi i kundërt i mbledhjes.

Gjithashtu ushtrimet me krahasimin e numrave janë të ndërthurura edhe mekrahasimin e shumave. Në këtë rast orientohen nxënësit që të kryejnë fillimishtgjetjen e shumës e më pas të kalojnë në krahasimin e numrave midis tyre.

Ngulmohet në përdorimin e termave: me nga 10; dhjetëshe dhe njëshe gjatëveprimtarisë praktike të nxënësve.

MBLEDHOR

MBLEDHOR

SHUMA

Kjo tabelë do të përdoret shumë shpesh për të bërë lidhjen e numrave nëvargun numerik.

Tabela që përfshin dallimin e mbledhorëve dhe të shumës, si dhe vepriminmendor që bëhet për të gjetur shumën, i përket nivelit më të lartë të përvetësimittë mësimit. Pra, përveç mbledhjes, praktikisht bëhet edhe veprimi i zbritjes.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Situatat problemore që mësuesja mund të krijojë edhe vetë apo nxënësit midistyre, shërbejnë mjaft mirë për të bërë lidhjen e dijeve teorike me ato praktike.

Detyrë shtëpie:

Jepen fletoret e punës dhe shkrimi i numërorëve me dy shifra.

MËSIMET 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8, 7.9.

Kuptimi për numrat 16, 17, 18, 19, 20. Zbërthimi i tyreObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë numrat si shumë.

Të shoqërojë paraqitjet e ndryshme të numrit.

Page 83: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 82

Të shpjegojë mënyrën e të vepruarit me operatorë.

Të gjejë shumën në boshtin numerik.

Të zhvillojë situata të ndryshme problemore nisur nga zbatimi imbledhjes deri në 20.

Konceptet kryesore: operatorë, varg numerik, bosht numerik, tre mbledhorë, shuma.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Kjo fazë në këtë grup temash përfshin veprimtari praktike që lidhen me gjetjene shumës midis objekteve praktike, si dhe emërtimin e mbledhorëve e tëshumës, dallimin e mënyrave të ndryshme të mbledhjes, si dhe punën meboshtin numerik.

Shumë kujdes i duhet kushtuar shoqërimit të shumave apo numrave me fjalëtpërkatëse, në mënyrë që nxënësit të mësohen të lexojnë fjalët apo kërkesat përtë shmangur të mësuarit mekanik, kaq i dukshëm në këtë lëndë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Jepen në tabelë ushtrime tipike, ku nxënësit mund të kenë paraqitur vështirësidhe sidomos puna e vazhdueshme me boshtin numerik (veçanërisht mbledhjanë të, pasi është një mënyrë abstrakte e të menduarit të nxënësit).

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Mësuesja mund të japë ushtrime të tjera që përfshijnë mbledhjen me trembledhorë dhe gjetjen e shumës kur ajo mungon.

Detyrë shtëpie:

Jepet fletorja e punës dhe ushtrime plotësuese që përfshijnë shkrimin enumërorëve me numra apo me fjalë, si dhe ushtrime ku nxënësit kanëparaqitur vështirësi. Mirë është që në këtë fazë mësuesja të fillojë të japëdetyra shtëpie të diferencuara, në mënyrë që nxënësit të përparojnë nëpërputhje me nivelin e tyre, sigurisht duke synuar që nxënësit të kalojnënga niveli më i ulët në atë më të lartë.

Page 84: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 83

MËSIMET 7.10, 7.11.

Veprime me operatorin + dhe – brenda 20. Paraqitja nëbosht, krahasimi i numrave deri në 20.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë numrat si shumë.

Të lidhë paraqitjet e ndryshme të numrit.

Të shpjegojë mënyrën e të vepruarit me operatorë.

Të kryejë veprimet me dy tre operatorë njëkohësisht.

Të gjejë shumën në boshtin numerik.

Të zhvillojë situata të ndryshme problemore nisur nga zbatimi imbledhjes deri në 20.

Konceptet kryesore: operatorë, varg numerik, bosht numerik, mbledhur +mbledhur = shumë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Gjen shumën me objekte të ndryshme, të cilat i paraqet në tabelë duke dalluartermat e mbledhjes. Mund të operohet me dy tre mbledhorë.

Jepet vargu i numrave deri në 20 duke bërë krahasimin midis dhjetëshes sëparë e të dytë.

Jepen shembuj në tabelë me modelin e ri të punës me tre operatorënjëkohësisht: këtu duhet ndalur gjatë, që vetë nxënësit të arrijnë nëpërfundimin e shumës së dy mbledhorëve që japin shumën e përgjithshme.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.

Jepen në tabelë ushtrime tipike, ku nxënësit mund të kenë paraqitur vështirësi dhepuna e vazhdueshme me boshtin numerik (sidomos mbledhja në të, pasi është njëmënyrë abstrakte e të menduarit të nxënësit). Qarkimi me nga 10 dhe plotësimi itabelës nuk paraqet vështirësi për nxënësit, pasi janë familjarizuar me të.

Page 85: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 84

3 REFLEKTIMI

Këtë çast mësuesja mund ta shfrytëzojë për t’u kërkuar nxënësve të zgjidhinsituata të ndryshme problemore, ku kërkohet zbatimi praktik i njohurive të marra.

Detyrë shtëpie:Jepet fletorja e punës dhe ushtrime plotësuese që përfshijnë mbledhjen nëboshtin numerik, mbledhjen me operatorë, gjetjen e shumës midis trembledhorëve etj.

MËSIMI 7.12. Numrat çift e tekObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë numrat çift e tek.

Të klasifikojë numrat në çift e tek.

Të ndërtojë vargje numrash çift e tek.

Konceptet kryesore: numra çift, numra tek.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:Tregohen vargje numrash, si dhe paraqitja e tyre në boshtin numerik. Teshpjegimi fillestar i konceptit të numrave çift mund të përdoret shoqërimi i tyre(numri 2) me një palë doreza, një palë këpucë etj. për të pasur të qartë pikën efillimit të numrave cift. Për vazhdimin e vargut të numrave çift (si dhe të numravetek) mund të përdoret shtimi 2 nga 2 i numrave për të formuar këto vargje.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet teksti. Njihen nxënësit me temën.Fillimisht paraqiten vargjet e numrave çift e tek në bosht, që nxënësit ta kenëmë të lehtë kuptimin e konceptit.Në ushtrimin A kërkohet që nxënësit të formojnë dy bashkësi duke i grupuar atonë lidhje me cilësinë e përbashkët të numrave (çift apo tek). Mësuesja mund tëzvogëlojë vështirësitë e nxënësve duke përdorur punën në grupe dyshe.

Në ushtrimin B jepet lidhja midis dy dhjetësheve të njohura nga nxënësit dukedalluar ndryshimin vetëm në rendet e dhjetësheve, pasi njëshet mbeten të njëjta.Kjo mënyrë do të ndihmojë nxënësit, që, në mënyrë praktike, të dallojnë numratçift e tek në të gjithë vargun e numrave deri në fund të klasës së parë (deri në 100).

Page 86: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 85

3 REFLEKTIMI

Ushtrimi C synon pikërisht kontrollin e të kuptuarit të këtij koncepti në dydhjetëshet e para.Për nxënës të veçantë, që kanë vështirësi me shkrimin, mund të kërkohet që tëshkruajnë vargjet e numrave çift dhe tek deri në 20.

Detyrë shtëpie:Jepet fletorja e punës dhe ushtrime shkrimi të vargjeve të numrave, sepsekjo i ndihmon nxënësit të përvetësojnë më mirë njohuritë e marra duke undihmuar nga kujtesa figurative.

Page 87: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 86

Kapitulli 8Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e algjebrës dhe veprimeve me numrin.Në fund të tij mund të planifikohet një orë përsëritjeje.

Ky kapitull synon që nxënësi në fund të tij: Të çiftojë sende, figura, numra brenda 20 s sipas një rregulli. Të plotësojë çiftime në tabela ose me diagrame për shuma brenda 20 s. Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur shuma brenda 20 s

sipas një rregulli të caktuar. Të mbledhë me mend dy numra për shuma deri në 20. Të zbatojë mënyra të ndryshme për të gjetur shuma brenda 20 s. Të përdorë dhe të shpjegojë radhën e veprimeve në rresht dhe në shtyllë

për të gjetur shuma brenda 20 s. Të mbledhë me mend një numër njëshifror me një numër dyshifror

brenda 20 s . Të përdorë kuptimin e mbledhjes (në bashkësinë përkatëse të numrave

për të zgjidhur situata të thjeshta problemore të jetës së përditshme).

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të vendosë mbledhorët oseshumën në barazimet gjysmëtë gatshme për të gjetur nërresht shuma brenda 20 sduke plotësuar/veçuar 10 nsipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në rreshtbrenda 20 s duke numëruarkonkretisht elementet eparaqitura në figurë.

Të vendosë mbledhorët oseshumën në shtyllat gjysmë tëgatshme për të gjetur nështyllë shuma brenda 20 sduke plotësuar 10 n sipasfigurës.

Ose Të mbledhë shkurt në shtyllëbrenda 20 s duke numëruarkonkretisht elementet eparaqitura në figurë.

Të vendosë shumat brenda 20s që lidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipas njërregulli të caktuar.

Të përdorë figurën për tëmbledhur në rresht dukeplotësuar/veçuar 10 nsipas modelit që i jepet.

Të përdorë figurën për tëmbledhur në shtyllëduke plotësuar 10 nsipas modelit që i jepet.

Të përdorë operatorinshigjetor për të lidhurnumrat me shumatbrenda 20 s sipas njërregulli të caktuar.

Të përdorë mënyra tëndryshme (me plotësimose me veçim të10 s) përtë gjetur në rresht dhe nështyllë me ose pazbërthim tëmbledhorëve shumabrenda 20 s sipasmodelit që i jepet.

Të shpjegojë me gojë radhëne kryerjes së veprimevegjatë mbledhjes në rreshtbrenda 20 s (dukeplotësuar/veçuar 10 n).

Të shpjegojë me gojë radhëne kryerjes së veprimevegjatë mbledhjes në shtyllëbrenda 20 s (duke plotësuar10 n).

Të kthejë në barazim (membledhje për shuma endryshesa brenda 20 s)çiftimet e numrave nëtabela ose diagrame.

Të mbledhë pa gabimepërmendsh brenda 20 s.

Ose Të shpjegojë radhën eveprimeve gjatë mbledhjesnë mënyra të ndryshme(me plotësim ose me veçimtë 10 s) në rresht dhe nështyllë me ose pa zbërthimtë mbledhorëve për tëgjetur shuma brenda 20 s.

Page 88: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 87

MËSIMET 8. 2, 8. 3. Mbledhja në rresht duke plotësuar 10 nObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme përtë gjetur në rresht shuma brenda 20 s duke plotësuar 10 n sipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në rresht brenda 20 s duke numëruar konkretisht

elementet e paraqitura në figurë. Të përdorë figurën për të mbledhur në rresht duke plotësuar 10 n sipas

modelit që i jepet. Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjes në

rresht brenda 20 s (duke plotësuar 10 n).Konceptet kryesore: numër, elemente, shufra, zbërthim, plotësim i 10 s.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhjet e barabarta me 10 të tipit: 6 + = 10 Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 9 si shumë dy mbledhorësh. P.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

8 = 4 + 4

Nxënës të ndryshëm e bëjnë plotësimin në dërrasë duke shpjeguar përmesvizatimit të rrathëve ose përmes veprimit me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja shpjegon në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen e numraveduke plotësuar 10 n sipas modelit që jepet në libër.

8 + 6 8 2 410 414

8 6 10 414

844

Page 89: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 88

Më shumë do t’u kërkohet plotësimi i barazimit të dytë.

Hapet libri. Komentohet dhe shpjegohet edhe një herë figura. Lexohen dhesqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna që nxënësit duhet të bëjnëveçanërisht tek ushtrimi D i mësimit 8.3, ku kërkohet mbledhja e disambledhorëve duke i qarkuar ata që plotësojnë 10 sipas modelit që i jepet.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe të fletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim si ai i ushtrimit A në tekst.Ose

Kopjojnë ushtrime nga teksti p.sh. ushtrimin B ose C.

Paraqesin me rrathë dhe gjejnë duke plotësuar 10 n shumat e paraqitura teushtrimi D.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim sipas niveleve:

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.Niveli 2 dhe 3: Të paraqesë me rrathë dhe të mbledhë gjatë duke plotësuar 10 nbarazimet e ushtrimit B në fletoren e punës.

MËSIMI 8. 4. Mbledhja në rresht duke veçuar 10 n.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme përtë gjetur shuma brenda 20 s duke veçuar 10 n sipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në rresht brenda 20 s duke numëruar konkretisht

elementet e paraqitura në figurë.

Të përdorë figurën për të mbledhur në rresht duke veçuar 10 n sipasmodelit që i jepet.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjes nërresht brenda 20 s (duke veçuar 10 n).

4 + 5 + 3 + 5 = 17

Page 90: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 89

Konceptet kryesore: numër, element, shufra, zbërthim, veçim i 10 s.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhje të tipit: 10 + 4 = …. Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 19 si shumë dymbledhorësh. P.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

12 = 10 + 2

Nxënës të ndryshëm e bëjnë plotësimin në dërrasë duke shpjeguar përmesvizatimit të rrathëve.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja shpjegon në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen e numraveduke veçuar 10 n sipas modelit që jepet në libër.

13 + 4 10 3 410 717

Më shumë do t’u kërkohet plotësimi i barazimit të dytë.

Hapet libri. Komentohet dhe shpjegohet edhe një herë figura. Lexohen dhesqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna që nxënësit duhet të bëjnë. Nxënësitpunojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe të fletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim si ai i ushtrimit 1 në tekst.

Ose Kopjojnë ushtrime nga teksti p.sh. ushtrimin 2 ose 3.

Paraqesin me rrathë dhe gjejnë duke plotësuar 10 n shumat eparaqitura te ushtrimi 3.

12102

Page 91: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 90

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim sipasniveleve.

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.

Niveli 2 dhe 3: Të paraqesë me rrathë dhe të mbledhë gjatë duke plotësuar 10 nbarazimet e ushtrimit 3 në fletoren e punës.

MËSIMET 8. 5, 8. 6. Mbledhja në shtyllë duke plotësuar 10 n.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në shtyllat gjysmë të gatshme për tëgjetur në shtyllë shuma brenda 20 s duke plotësuar 10 n sipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në shtyllë brenda 20 s duke numëruar konkretisht

elementet e paraqitura në figurë.

Të përdorë figurën për të mbledhur në shtyllë duke plotësuar 10 n sipasmodelit që i jepet.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjes nështyllë brenda 20 s (duke plotësuar 10 n).

Konceptet kryesore: numër, element, shufra, zbërthim, plotësim i 10 s.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhjet e barabarta me 10 të tipit: 6 + = 10 Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 9 si shumë dymbledhorësh. P.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

8 = 4 + 4Nxënës të ndryshëm e bëjnë plotësimin në tabelë duke shpjeguar përmesvizatimit të rrathëve ose përmes veprimit me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja shpjegon në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen e numraveduke plotësuar 10 n sipas modelit që jepet në libër.

844

Page 92: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 91

67

4 103

1313

3

Mund t’u kërkohet plotësimi i të dyja shtyllave.

Hapet libri. Komentohet dhe shpjegohet edhe një herë figura. Lexohen dhesqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna që nxënësit duhet të bëjnëveçanërisht tek ushtrimi 3 i mësimit 8.6, ku kërkohet mbledhja e disambledhorëve duke i qarkuar ata që plotësojnë 10 sipas modelit që i jepet.

5

4

3

17

5

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe të fletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim si ai i ushtrimit 1 në tekst.

OseKopjojnë ushtrime nga teksti p.sh. ushtrimin 2 ose 3.

Paraqesin me rrathë dhe gjejnë duke plotësuar 10 n shumat e paraqitura te ushtrimi 4.Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës që t’i kopjojnë siç janë.

MËSIMI 8. 7. Mbledhja në shtyllëObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në shtyllat gjysmë të gatshme për tëgjetur shuma brenda 20 s duke zbërthyer njërën kufizë si shumëdymbledhorësh sipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në shtyllë brenda 20 s duke numëruar konkretisht

elementet e paraqitura në figurë.

Page 93: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 92

Të përdorë figurën për të mbledhur duke zbërthyer njërën kufizë sishumë dymbledhorësh sipas modelit që i jepet.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjesbrenda 20 s duke zbërthyer njërën kufizë si shumë dymbledhorësh.

Konceptet kryesore: zbritje, veprim, mbetje, zbërthim, kufizë, mbledhor, shumë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 19 si shumë dymbledhorësh p.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

12 = 10 + 2

Nxënës të ndryshëm e bëjnë plotësimin në tabelë duke shpjeguar përmesvizatimit të rrathëve.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja shpjegon në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen e numraveduke zbërthyer njërën kufizë si shumë dymbledhorësh sipas modelit që jepetnë libër.

Hapet libri. Komentohet dhe shpjegohet edhe një herë figura. Lexohen dhesqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna që nxënësit duhet të bëjnë. Nxënësitpunojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe të fletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim si ai i ushtrimit 1 në tekst.Ose

Kopjojnë ushtrime nga teksti p.sh. ushtrimin 1.

OseParaqesin me zbërthim si tek ushtrimi 1 shumat e paraqitura tek ushtrimi 2 në tekst.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim sipasniveleve:

12102

10 8 =

103

18

15 53

Page 94: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 93

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me zbërthim si tek ushtrimi A shumat e paraqituratek ushtrimi B në tekst.

MËSIMET 8. 8, 8. 9. Veprime me operatorin e mbledhjesbrenda 20 s.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumat brenda 20 s që lidhen me numra përmes operatoritshigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur numrat me shumat brenda20 s sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim (me mbledhje për shuma e ndryshesa brenda 20 s)çiftimet e numrave në tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 20 ( 0,1,2,3,4,5 … dhe anasjelltas).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në tabelë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja vizaton në tokë boshtin numerik dhe u kërkon nxënësve që të shkelinme radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë ecjes ata tregojnë me gojë:

0 + 1 = 1, 1 + 1 = 2, 2 + 1 = 3……etj. deri në 9 + 1 = 10

Kjo ecuri përsëritet me disa nxënës për të kaluar në drejtimin zbritës d.m.th.:

20 – 1 = 19, 19 – 1 = 18……etj

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave” d.m.th.

12 + 3 15…..etj.

Page 95: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 94

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhediagramet. Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet që nëtekst jepen me tabelë ose me diagram.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet e ushtrimit 3 në tekst.

OseShkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këto mësimeduke i përshtatur sipas nivelit.

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë diagramet ose boshtet numerike.

Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me barazime veprimet që jepen me tabelë ose me diagram.

Punë e pavarur (pas mësimit 8. 9)

Mbledhje me mënyra të ndryshme brenda 20 s

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën në mbledhjet që i jepen pas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë mënyra të ndryshme (me plotësim ose me veçim të 10 s) përtë gjetur në rresht dhe në shtyllë me ose pa zbërthim të mbledhorëveshuma brenda 20 s sipas modelit që i jepet.

Të mbledhë pa gabime përmendsh brenda 20 s.

Ose Të shpjegojë radhën e veprimeve gjatë mbledhjes në mënyra të

ndryshme (me plotësim ose me veçim të 10 s) në rresht dhe në shtyllëme ose pa zbërthim të mbledhorëve për të gjetur shuma brenda 20 s.

Konceptet kryesore: mbledhje me plotësim të 5 s, me veçim të 5 s.

Page 96: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 95

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhje deri në 10.

8 +2 =, 7 + 3 =….etj.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në tabelë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Hapet fleta e punës. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e saj një nga një,veçanërisht ato të ushtrimit 3 me operatorë duke u kujtuar nxënësve se siparaqiten me barazim. Nxënësit punojnë të pavarur.

Ajo kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Për nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja paraqet nëdërrasë një problemë me figura:

Era kishte 9 flutura. Miri kishte 8 flutura më shumë se Era. Sa flutura kishteMiri?

Ajo kërkon që nxënësit ta kopjojnë siç është në fletore dhe poshtë të shkruajnëbarazimin.

Kontroll dhe vlerësim individual i saj.

3 REFLEKTIMI: lojë ”Kush e gjen?” ose shkrim.

Ushtrime me gojë për faktet kryesore të mbledhjes brenda 20 s përmendsh.

Mësuesja këmbëngul në aktivizimin e të gjithë klasës.Ose

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

OseMund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:14+ 6 = 17 + 2 = 13 + 6 = ……etj.

Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës.

Page 97: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 96

MËSIMI 8. 10 dhe punë e pavarur 1 (pas mësimit 8. 10)

Problema me mbledhje brenda 20 s me një veprimObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë në bashkësi aq rrathë më shumë sipas rregullit që i jepet.

Të lidhë fjalët kyçe: “më shumë” dhe “gjithsej” me veprimin që duhet tëpërdorë për të zgjidhur situata të thjeshta problemore me një veprimmbledhjeje brenda 20 s.

Të shpjegojë veprimet për zgjidhjen e situatave të thjeshta problemoreme një veprim mbledhjeje brenda 20 s, ku dallohet qartë fjala kyçe “mëshumë” ose “gjithsej”.

Konceptet kryesore: problem, fjala çelës, “më shumë”, “gjithsej”, veprim,zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI: problem i ri

1 Ushtrime me bashkësi, ku nxënësit vizatojnë rrathë aq sa tregon etiketa:

Sa rrathë u bënë gjithsej në bashkësinë e dytë? Mësuesja thekson gjithmonëfjalët: “më shumë”, “gjithsej” në të folur dhe në të shkruar me një ngjyrë tjetërdhe duke theksuar se cilin veprim duhet të bëjnë ata për çdo rast:

“më shumë”, “gjithsej” mbledhja ( + ).

Poshtë bashkësisë ajo shkruan barazimin përkatës: 9 + 4 = 13.Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë bashkësinëdhe barazimin përkatës në tabelë duke e shoqëruar me fjalët e tyre ose meveprime me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

1 Mësuesja zgjidh duke e shpjeguar hap pas hapi problemën e parë ose njëproblemë të ngjashme me të.

9

4 më shumë

9 + 4 = 13

Page 98: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 97

Lexohet dhe sqarohet puna që nxënësit duhet të bëjnë.

Nxënësit punojnë të pavarur në libër.

Më pas zgjidhen problemat nga nxënës të ndryshëm ose nga mësuesja nëdërrasë duke e shoqëruar edhe me veprime me mjete.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI: punë e pavarur.

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

Ose mund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet:

14+ 6 = 17 + 2 = 13 + 6 = ……etj.Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet ose një problemë e tekstit.

Punë e pavarur 2 (pas mësimit 8.10). Mbledhje brenda 20 s.

Për realizimin e kësaj ore mund të mbështeteni te plani i punës së pavarur (pasmësimit 8.9). Mbledhje me mënyra të ndryshme brenda 20 s

Orë e lirë 1/3 Përsëritje (pas mësimit 8. 10)

Materialin do ta gjeni në fletën e punës me shënimin: Përsëritje nëseplanifikoni orë të lirë 1/3.

Page 99: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 98

Kapitulli 9Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e algjebrës dhe veprimeve me numrin.Në fund të tij mund të planifikohet një orë përsëritjeje.

Ky kapitull synon që nxënësi në fund të tij:

Të përdorë mjete jostandarde (gishti, pëllëmba, hapi…etj.) për të maturgjatësinë e objekteve të ndryshme.

Të përdorë centimetrin si njësi dhe vizoren si mjetet standarde për tëmatur gjatësinë e objekteve të ndryshme (deri në 20 cm).

Të çiftojë sende, figura, numra brenda 20 s sipas një rregulli.

Të plotësojë çiftime në tabela ose me diagrame për ndryshesa brenda 20 s.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur ndryshesa brenda 20s sipas një rregulli të caktuar.

Të zbresë me mend dy numra për ndryshesa brenda 20 s.

Të zbatojë mënyra të ndryshme për të gjetur ndryshesa brenda 20 s.

Të përdorë dhe të shpjegojë radhën e veprimeve në rresht dhe në shtyllëpër të gjetur ndryshesa brenda 20 s.

Të zbresë me mend një numër njëshifror nga një numër dyshifrorbrenda 20 s .

Të përdorë kuptimin e zbritjes (në bashkësinë përkatëse të numrave përtë zgjidhur situata të thjeshta problemore të jetës së përditshme).

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të emërtojë mënyra tëndryshme matjeje me mjetejostandarde që përdorenpër matjen e gjatësive.

Ose Të listojë tri mënyra tëndryshme matjeje me njësijostandarde që përdorenpër matjen e gjatësive.

Të emërtojë mjetin dhenjësinë standarde qëpërdoret për matjen egjatësive.

Të vendosë ndryshesënnë barazimet që i jepen pas

Të përdorë mjete tëndryshme matjeje me njësijostandarde për të maturgjatësinë e objekteve tëndryshme sipas modelitdhe udhëzimeve.

Të përdorë vizoren si mjetdhe cm si njësi standardepër të matur gjatësinë eobjekteve të ndryshmesipas modelit dheudhëzimeve.

Të përdorë zbërthimin ezbritësit për të realizuarzbritjen pjesë –pjesë në

Të shpjegojë me gojë radhëne kryerjes së veprimevegjatë matjes së gjatësive tëobjekteve me mënyra tëndryshme e njësijostandarde.

Të shpjegojë me gojë radhëne kryerjes së veprimevegjatë matjes së gjatësive tëobjekteve duke përdorurvizoren si mjet dhe cm sinjësi standarde.

Të zbresë pjesë pjesë nërresht dhe në shtyllë pagabime brenda 20 s.

Page 100: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 99

numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë eparaqitura me rrathë.

Të përsërisë 5 numrarreshtorë sipas radhës që idëgjon.

Të përsërisë 5 numra çiftdhe 5 numra tek sipasradhës që i dëgjon.

Ose Të vendosë në bashkësi 5numra çift dhe 5 numra tek(deri në 10) me të kopjuar.

Të vendosë shumat osendryshesat brenda 20 s qëlidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipasnjë rregulli të caktuar.

rresht dhe në shtyllë sipasmodelit dhe udhëzimeve qëi jepen për të gjeturndryshesat brenda 20 s .

Të përdorë numrat rreshtorëpër të treguar vendndodhjene tij ose të një objekti.

Të dallojë numrat çift nganumrat tek në një grup osevarg numrash që i jepen.

Të përdorë operatorinshigjetor për të lidhurnumrat me shumat osendryshesat brenda 20 ssipas një rregulli të caktuar.

Të paraqesë një objekt nërresht sipas kërkesës (menumër rreshtor) që i jepet.

Të rendisë përmendsh tëgjithë numrat çift e tek derinë 10.

Të kthejë në barazim membledhje për shuma ezbritje për ndryshesabrenda 20 s çiftimet enumrave në tabela osediagrame.

MËSIMI 9. 1. Mat me pëllëmbë, me laps e…Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të emërtojë mënyra të ndryshme matjeje jostandarde që përdoren përmatjen e gjatësive.

Ose Të listojë tri mënyra të ndryshme matjeje me njësi jostandarde që

përdoren për matjen e gjatësive.

Të përdorë mjete të ndryshme matjeje me njësi jostandarde për të maturgjatësinë e objekteve të ndryshme sipas modelit dhe udhëzimeve.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë matjes sëgjatësive të objekteve me mënyra të ndryshme e njësi jostandarde.

Konceptet kryesore: matje, mjete, gjatësi.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë kuptoni ju me fjalën matje? Çfarë përdorim për të matur?

Nxiten nxënësit që të jenë sa më aktivë.

Page 101: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 100

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:Mësuesja shpjegon hap pas hapi punën për matjen e gjatësive me mënyra tëndryshme duke i demonstruar konkretisht ato. Klasa ushtrohet në zbatiminkonkret sipas udhëzimeve dhe demonstrimit të mësueses. Pasi i ka shpjeguardhe i ka demonstruar një nga një mënyrat e ndryshme të matjes dhe nxënësit ikanë zbatuar, hapet libri.

Lexohen dhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat. Nxënësit plotësojnë të pavarur.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja u kërkon nxënësve që të masin gjatësinë e sendeve të kuletës.

Detyrë shtëpie mund të jepet matja e gjatësisë së sendeve të ndryshme nështëpi (tryeza, televizori, soba).

MËSIMET 9. 2, 9. 3. Centimetri si njësi matëseObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të emërtojë mjetin dhe njësinë standarde që përdoret për matjen e gjatësive.

Të përdorë vizoren si mjet dhe cm si njësi standarde për të maturgjatësinë e objekteve të ndryshme sipas modelit dhe udhëzimeve.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë matjes sëgjatësive të objekteve duke përdorur vizoren si mjet dhe cm si njësistandarde.

Konceptet kryesore: matje, mjete, gjatësi.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë kuptoni ju me fjalën matje? Çfarë përdorim për të matur?

Nxiten nxënësit që të jenë sa më aktivë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja shpjegon duke e demonstruar konkretisht: Ç’është vizorja? (Mjet qëshërben për të matur gjatësitë e sendeve.) Si është ndërtuar? (Ka disa ndarje të

Page 102: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 101

barabarta me viza të shkurtra dhe me viza pak më të gjata. Poshtë çdo vije tëgjatë qëndron një numër. Largësia nga njëri numër te tjetri është e barabartëme 1 cm). Përse shërben? (Shërben për të matur gjatësinë e sendeve.) Sipërdoret? (Gjithmonë e vendosim vizoren mbi ose pranë sendit që duam tëmatim duke fiksuar numrin zero me fillimin e sendit. Më pas shikojmë se kupërfundon ai. Nuk na mbetet tjetër vetëm të lexojmë në vizore numrin qëtregon fundi i sendit. Ky numër tregon gjatësinë e sendit në cm.)

Klasa ushtrohet në zbatimin konkret sipas udhëzimeve dhe demonstrimit tëmësueses. Pasi e ka shpjeguar disa herë dhe nxënësit kanë zbatuar udhëzimet esaj, hapet libri.

Lexohen dhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat. Nxënësit plotësojnë të pavarur.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll e vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit u përgjigjen pyetjeve për vizoren, përdorimin e saj dhe radhën eveprimeve për të matur një send me vizore.

Detyrë shtëpie mund të jepen plotësimi ose kopjimi i ushtrimeve të fletës sëpunës.

MËSIMET 9. 3, 9. 4. Zbritja në rresht pjesë pjesëObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesën në barazimet që i jepen pas numërimit konkrettë elementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë zbërthimin e zbritësit për të realizuar zbritjen pjesë–pjesë nërresht sipas modelit dhe udhëzimeve që i jepen për të gjetur ndryshesatbrenda 20 s.

Të zbresë pjesë pjesë në rresht pa gabime brenda 20 s.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 10 s.

Page 103: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 102

10 – 4 = , 10 – 3 = , 10 – 2 =…. etj. Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 9 si shumë dy mbledhorësh. P.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

8 = 6 + 2

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja shpjegon si realizohet zbritja pjesë pjesë brenda 20 s:

Me figurë dhe barazim:

Kjo ecuri përsëritet disa herë. Duhet theksuar që të kenë kujdes kur bëjnëzbërthimin, pasi në fillim zbresim për të na mbetur 10, pasi e kemi më të lehtëqë nga 10 të zbresim pjesën tjetër (12 2 =10 e pastaj 10 – 6 = 4).

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Nga nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë punojnë me zbërthim (si te ushtrimi C) barazimet e ushtrimeve të fundit.Kontroll dhe vlerësim individual i tyre.

3 REFLEKTIMI:

Minitest me një barazim me figurë si modeli i ushtrimit C.Ose Kopjim ushtrimesh nga libri.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës ose tëparaqesin me bashkësi dhe të plotësojnë barazimet me zbritje pjesë–pjesë.

862

10

8 = 10

6

12 6

2 = 4

Page 104: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 103

MËSIMET 9. 5, 9. 6. Zbritja në rresht pjesë pjesëObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Të vendosë ndryshesën në zbritjet në shtyllë që i jepen pas numërimit

konkret të elementeve në bashkësitë e paraqitura me rrathë.

Të përdorë zbërthimin e zbritësit për të realizuar zbritjen pjesë–pjesë nështyllë sipas modelit dhe udhëzimeve që i jepen për të gjeturndryshesat brenda 20 s.

Të zbresë pjesë pjesë në shtyllë pa gabime brenda 20 s.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 10 s.

10 – 4 = , 10 – 3 = , 10 – 2 =…. etj. Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 9 si shumë dy mbledhorësh. P.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

8 = 6 + 2

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja shpjegon si realizohet zbritja pjesë pjesë në shtyllë brenda 20:

Me figurë dhe barazim:

8 6

122

410 6 = 4

Kjo ecuri përsëritet disa herë, duke theksuar që të kenë kujdes kur bëjnëzbërthimin, pasi, në fillim, zbresim për të na mbetur 10, pasi e kemi më të lehtëqë nga 10 të zbresim pjesën tjetër (12 2 =10 e pastaj 10 – 6 = 4).

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

862

Page 105: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 104

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.Nga nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë punojnë me zbërthim (si te ushtrimi C) barazimet e ushtrimeve të fundit.Kontroll dhe vlerësim individual i tyre.

3 REFLEKTIMI:

Minitest me një barazim me figurë si modeli i ushtrimit C

OseKopjim ushtrimesh nga libri.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës osetë paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë zbritjet pjesë pjesë.

MËSIMI 9. 7. Veprime me operatorin e zbritjes brenda 20 s.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesat brenda 20 s që lidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur numrat me ndryshesatbrenda 20 s sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim (me ndryshesat për zbritjet brenda 20 s) çiftimet enumrave në tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 20 ( 0,1,2,3,4,5 … dhe anasjelltas).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja vizaton në dërrasë boshtin numerik dhe u kërkon nxënësve që edheata, me majën e lapsit, të ndjekin rrugën që bën ajo me shkumës duke kaluarme radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë punës ata tregojnë me gojë:

0 + 1 = 1, 1+ 1 = 2, 2 + 1 = 3……etj. deri në 19 + 1 = 20

Page 106: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 105

Kjo ecuri përsëritet me disa nxënës për të kaluar në kahun zbritës d.m.th.:

20 – 1 =19, 19 – 1 = 18……etj.

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave” d.m.th.

12 + 3 15…..etj.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhediagramet. Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet që nëtekst jepen me tabelë ose me diagram.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet e ushtrimit C ose B në tekst.

OseShkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këto mësimeduke i përshtatur sipas nivelit.

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë diagramet ose boshtet numerike.

Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me barazime veprimet që jepen me tabelë ose mediagram.

MËSIMI 9. 9. Numrat rreshtorëObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të përsërisë 5 numra rreshtorë sipas radhës që i dëgjon.

Të përdorë numrat rreshtorë për të treguar vendndodhjen e tij ose të njëobjekti.

Të paraqesë një objekt në rresht sipas kërkesës (numrit rreshtor) që i jepet.

Konceptet kryesore: numër, rresh, numëror rreshtor.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Page 107: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 106

Çfarë kuptoni me fjalën:

Nxiten nxënësit që të shpjegojnë me fjalët e tyre këtë fjalë pa u korrigjuar, edhenëse gabojnë. Mësuesja i shkruan të gjitha në dërrasë (pranë shigjetave).

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.Mësuesja u kërkon nxënësve që të vendosen në rresht me fytyrë nga dërrasa.Më pas u shpjegon çfarë do të bëjë secili.

Do të tregoni i sati ose e sata je në radhë. D.m.th.: Je i pari. I dyti. I tretiapo…….?

Më pas ajo fillon vetë e para të tregojë me radhë.

Përsëritet kjo ecuri edhe pasi nxënësit të kenë bërë rreth vetes një rrotullim 180gradë (d.m.th.: nxënësi i fundit të dalë i pari).

Mësuesja shkruan në dërrasë numrat rreshtorë deri në 20 dhe u shpjegonnxënësve emërtimin (numra rreshtorë) e tyre dhe çfarë paraqesin ata. Lexohenata disa herë nga e gjithë klasa ose nga nxënës të veçantë.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e ushtrimeve. Nxënësit punojnë tëpavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit plotësojnë ushtrimet e fletës së punës.

DheShkruajnë në fletore numrat rreshtorë.

Detyrë shtëpie mund të jepen:

Niveli 1: të shkruajnë në fletore numrat rreshtorë.Ose

Niveli 2 3: të ngjyrosin sendet e paraqitura në radhë sipas kërkesësP.sh.: Vizato 10 lule. Ngjyros lulen e tretë…….etj

RRESHT

Page 108: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 107

MËSIMI 9. 10. Numrat çift dhe numrat tekObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të përsërisë 5 numra çift dhe 5 numra tek sipas radhës që i dëgjon.

Ose Të vendosë në bashkësi 5 numra çift dhe 5 numra tek me të kopjuar (deri në 10).

Të dallojë numrat çift nga numrat tek në një grup ose varg numrash që i jepen.

Të rendisë përmendsh të gjithë numrat çift e tek deri në 10.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, lidh, numra tek, numra çift.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë kuptoni me fjalët:

Nxiten nxënësit që t’i shpjegojnë me fjalët e tyre këto fjalë pa u korrigjuar, edhenëse gabojnë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike, shpjegim.

Mësuesja u kërkon nxënësve që të vendosin majën e lapsit te secili numër dukee thënë atë.

Në fillim nxënësit i marrin me radhë të gjithë numrat.

Më pas ata:

a) nisen nga numri 0 duke i shtuar 2 secilës shifër që vjen

P.sh.: 0 + 2 = 4, 4 + 2 = 6, 6 + 2 = 8, 8 + 2 = 10 numra çift

b) nisen nga numri 1 duke i shtuar 2 secilës shifër që vjen.

P.sh.: 1 + 2 = 3, 3 + 2 = 5, 5 + 2 = 7, 7 + 2 = 9 numra tek

Përsëritet kjo ecuri disa herë.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e ushtrimeve. Nxënësit punojnë tëpavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

Çift Tek

Page 109: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 108

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit plotësojnë ushtrimet e fletës së punës.Dhe

Shkruajnë në fletore sipas radhës numrat çift dhe numrat tek.

Detyrë shtëpie mund të jepet të kopjojnë në fletore ushtrimet e fletës së punës.

MËSIMI 9. 11 dhe punë e pavarur (pas mësimit 9. 11).Veprime me operatorin e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 20 sObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumat ose ndryshesat brenda 20 s që lidhen me numrapërmes operatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur numrat me shumat osendryshesat brenda 20 s sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim (me mbledhje për shuma e zbritje për ndryshesabrenda 20 s) çiftimet e numrave në tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

Për ecurinë e mëtejshme të kësaj teme mund të mbështetesh tek temat ezhvilluara më parë:

MËSIMI 9. 7 e gjeni tek MËSIMET 8. 8 dhe 8. 9.Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 20 s. Veprime me operatorin ezbritjes brenda 20 s.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet ose tabelat e ushtrimit B ose C në tekst.Ose

Shkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këto mësimeduke i përshtatur sipas nivelit.

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë diagramet ose tabelat.Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me barazime veprimet që jepen me tabelë ose me diagram.

Page 110: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 109

Kapitulli 10Në kapitullin e dhjetë është përfshirë linja e numrit me nënlinjat përkatëse tëkuptimit të numrit dhe veprimit me numrin. Ky kapitull synon që nxënësit nëfund të tij:

Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 100.

Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 100,duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj.

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numrat natyrorëderi në 20 dhe numrat me dhjetëshe të plota 20 100.

Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre.

Të mbledhin deri në 100. Të mbledhin me shkrim deri në 100 me dhjetëshe të plota. Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe të zbritjes për numrat deri në 100,

në situata problemore të jetës së përditshme.

Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me mend dhe me shkrim).

Në fund të këtij kapitulli nxënësi duhet të jetë i aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të riprodhojë faktet embledhjes brenda 100 medhjetëshe të plota.

Të rishkruajë faktet embledhjes e të zbritjesbrenda 100 me dhjetëshetë plota.

Të japë shembuj të tjerëpër faktet e mbledhjes e tëzbritjes brenda 100 medhjetëshe të plota duke unisur nga krahasimi nëdhjetëshen e parë.

Të njehsojë faktet embledhjes, zbritjes ekrahasimit të numravebrenda 100 me dhjetëshe tëplota.

Të lidhë shumat përkatëseme mbledhorët e dhënë.

Të vërë në dukjekrahasimin e numravebrenda 100 duke u nisurnga dhjetëshja e parë.

Të organizojë radhitjen enumrave në vargje rritëseapo zvogëluese.

Të organizojë radhitjen enumrave deri në 100 medhjetëshe të plota nëboshtin numerik.

Të propozojë zgjidhje tësituatave konkrete nga jetae përditshme, në lidhje mefaktet e mbledhjes, zbritjesdhe krahasimit të numravebrenda 100.

MËSIMI 10.1 Numrat brenda 100 (me dhjetëshe të plota)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të emërtojë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota. Të klasifikojë përbërësit e numrave dyshifrorë në rendet përkatëse njëshe

(kube), dhjetëshe (shufra), qindëshe (pllaka).

Page 111: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 110

Të dallojë rendet në numrat dyshifrorë.

Konceptet kryesore: kube (njëshe), shufra (dhjetëshe), pllaka (qindëshe),rende, numra njëshifrorë, numra dyshifrorë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhjeme paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numratme dy shifra. Mësuesja shkruan në tabelë numra një e dyshifrorë dhe kërkonqë vetë nxënësit të dallojnë dy llojet e bashkësive të formuara dhe cilësinë etyre të përbashkët. Termat njëshifrorë dhe dyshifrorë duhen shoqëruar mekubet dhe shufrat. Kryhen disa paraqitje të numrave të ndryshëm, që nxënësittë dallojnë figurativisht ndryshimin e tyre. Bashkohen 10 kube para se të jepetkoncepti i shufrës; gjithashtu bashkohen 10 shufra, që të jepet kuptimi ipllakës. Kjo veprimtari duhet zhvilluar me kujdes, që nxënësit të kuptojnëparaqitjen e ushtrimeve të librit të tipit: 1 shufër=10 kube apo 1 pllakë=10shufra për të arritur te barazimi 1 pllakë=100 kube.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Në fillim është dhënë paraqitja e disa numrave dyshifrorë të“përkthyer”në kube. Ngulmohet në shkrimin e saktë të numrit 100, që të mosngatërrohet me 10.

Ushtrimi A synon të aftësojë nxënësit që, duke u nisur nga e njohura, të kalojnëtek e panjohura. Bëhet lidhja me numrat e dhjetëshes së parë për të orientuarnxënësit te ngjashmëritë dhe ndryshimet midis tyre. Shifra e dhjetësheve vazhdontë shënohet me ngjyrë të kuqe për të lehtësuar dallimin e rendeve te numrat.

Ushtrimi B jep paraqitjen e kubit, shufrës e pllakës dhe lidhjen e tyre me rendete numrave. Kështu lehtësohet të punuarit e ushtrimeve C dhe D për të dalluarrendin e dhjetësheve dhe për të radhitur shifrat nga numri më i vogël te më imadhi. (Ky ushtrim do të ndihmojë mësuesen si një lloj matjeje diagnostike përtë ndihmuar nxënësit që akoma kanë vështirësi në dallimin e numrave më tëvegjël apo më të mëdhenj).

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë bëhet kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit.

Mund të punohen vargje numrash apo shkrimi i numërorëve, që mësuesjamund të japë të paraqitur me shufra apo me kube.

Page 112: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 111

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit enivelit të parë, mësuesja mund të kërkojë që vetë nxënësit të krijojnëvargje numrash dhe të argumentojnë se me çfarë llojesh i kanë krijuar.

MËSIMI 10.2 Shkrimi i numrave brenda 100

(me dhjetëshe të plota)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të shkruajë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota.

Të klasifikojë përbërësit e numrave dyshifrorë në rendet përkatëse njëshe(kube), dhjetëshe (shufra), qindëshe (pllaka).

Të shkruajë numrat dyshifrorë me fjalë duke dalluar numrat e tipittrembëdhjetë nga tridhjetë.

Konceptet kryesore: kube (njëshe), shufra (dhjetëshe), pllaka (qindëshe),rende, numra njëshifrorë, numra dyshifrorë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Mësuesja shkruan në tabelë numra të ndryshëm: 5, 17, 30, 4, 60, 19, 20 etj. dhekërkon që nxënësit t’i lexojnë. Duke qenë krijuese, duhen shfrytëzuar gabimete nxënësve në lexim për të ndërtuar një bashkëpunim midis nxënësve për njëlexim të saktë (jo konkurrencë, por bashkëveprim të nxënësve).

Paraqitja e numrave mund të bëhet edhe në forma të tjera, p.sh.: të jepet numridhe të shënohen shufrat apo kubet që e përbëjnë: 6 shufra=60 ose 60 kube=60.si dhe paraqitje te tjera të tij psh;17=1 shufër+7 kube etj.Një rëndësi të madhemerr shkrimi i numërorëve me fjalë, pasi paraqesin vështirësi në shkrim (disaherë edhe në shqiptim) numrat me shqiptim afërsisht të njëjtë, p.sh.: 13trembëdhjetë dhe 30 tridhjetë.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. E njëjta procedurë si në fazën e parë e mësimit zhvillohet nëpunën me librin. Mësuesja duhet të jetë e vëmendshme, që të gjithë nxënësit tëkenë të qartë paraqitjen e numërorëve me shufra apo kube.

Page 113: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 112

Ushtrimet B dhe D synojnë shkrimin e saktë të numërorëve, por ushtrimi Dështë i një niveli më të lartë, pasi përfshin shkrimin e numërorëve që kanë gatigati tingëllim të njëjtë në shqiptim. Ushtrimi D ka të shënuar me të kuqeshifrën e dhjetësheve dhe mësuesja duhet të orientojë nxënësit që, në shkriminme fjalë të numërorëve, të nisen nga numri që tregon dhjetëshet. Duhettheksuar që te numrat me dhjetëshe të plota gjendet numri + fjalën dhjetë (nëmënyrë praktike nxënësit mund të orientohen për të dalluar pjesëzën mbë, qëshoqëron numrat brenda 20).

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë kontrolli i dijeve të marra gjatë orës së mësimit mund të realizohetnë disa forma krijuese.

Mund të punohen ushtrime si të librit ose të përdoret diktimi për të shkruarnumërorët apo “përkthimin”e tyre me fjalë.

Mund të punohen vargje numrash apo shkrimi i numërorëve, që mësuesjamund të japë të paraqitur me shufra apo me kube.

Detyrë shtëpie:Punohet në fletë pune, si dhe shkrimi me fjalë i numërorëve në fletoreshkrimi ose matematike.

MËSIMI 10.3 Zbërthimi i numrave brenda 100

(me dhjetëshe të plota)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të zbërthejë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota.

Të dallojë numrat në vargjet me dhjetëshe të plota (para, pas).

Të modifikojë zgjidhje të situatave të përditshme.

Konceptet kryesore: zbërthimi i numrave, numra të pazbërthyer.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:Bëhen paraqitje të ndryshme të numrave një dhe dyshifrorë: me numërorë (6,13, 80); me shufra e kube: 5 shufra =?, 40 kube=? 10 shufra=? 100 kube=?; meshkrim: pesëmbëdhjetë__________________ose pesëdhjetë__________

Page 114: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 113

Jepen numërorë njëshifrorë të plotë, p.sh. 6.Si mund ta paraqesim ndryshe?Me këtë pyetje i hapet rrugë mendimit kritik të nxënësve, që ata, vetë, tëarrijnë në zbërthimin e numrit në disa forma: 2+4; 3+3; 1+5; 6+0 etj. Do tëpranohen të gjitha format dhe mësuesja do të paraqitë termat numëror i plotë (6)dhe numëror i zbërthyer (4+2). Do të punohen disa shembuj, që nxënësit tëdallojnë paraqitjet e ndryshme të të njëjtit numër në forma të ndryshme. Nëtabelë mund të kërkohet që nxënësit të shkruajnë:

Numrin 8 si numëror të plotë.

Kush e paraqet 8 si numëror të zbërthyer?

Në këtë moment ngrihen në tabelë disa nxënës për të bërë paraqitjet endryshme të numrit 8 të zbërthyer.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Në fillim janë paraqitur zbërthime të ndryshme të numrave një edyshifrorë nën njëri tjetrin për të kapur anën praktike të krahasimit tënumrave njëshifrorë me ata dyshifrorë.

Në ushtrimet A dhe B kërkohet që vetë nxënësit të bëjnë lidhjen midis dygrupeve të numrave një e dyshifrorë duke realizuar zbërthimin e tyre.Ushtrimi C kërkon të dallohen numrat para e pas numrit të dhënë medhjetëshe të plota. Ndërsa situata problemore kërkon lexim të vëmendshëm tënxënësve për të menduar dhe për të zgjidhur situatën. Në të gjitha situatatproblemore këshillojmë që, vetë nxënësit, të lejohen të lexojnë dhe të kuptojnësituatën për të dhënë më pas zgjidhjet. Vihet re se kjo situatë është e hapur përmendime të ndryshme: disa nxënës mund të japin zgjidhje që do të çojnë në njëtë menduar apo në situata të tjera problemore për t’u zgjidhur. Mësuesja duhettë shfrytëzojë çdo moment.

3 REFLEKTIMI

Ky moment mund të përdoret për të kontrolluar realizimin e objektivavemësimorë duke kërkuar nga nxënësit të lexojnë ushtrimet e zhvilluara.Mësuesja mund të drejtojë pyetje të tilla:

Kush mund të lexojë 40 si numëror të zbërthyer?

Kush mund të lexojë si e ka zbërthyer numërorin e plotë 50?

Detyrë shtëpie:Punohet fleta e punës, si dhe zbërthimi i numërorëve të dhënë ngamësuesja nëse janë vënë re vështirësi te nxënës të veçantë. (Vazhdojmë tëngulmojmë që të jepen ushtrime të diferencuara për nxënësit në shtëpi).

Page 115: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 114

MËSIMI 10.4 Krahasimi i numrave brenda 100

(me dhjetëshe të plota). Paraqitja në bosht.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të krahasojë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota.

Të renditë numrat në vargjet me dhjetëshe të plota (para, pas).

Të paraqesë dhjetëshet e plota në bosht duke dalluar boshtin e njëshevedhe të dhjetësheve.

Konceptet kryesore: krahasimi i numrave, boshti i njësheve, boshti idhjetësheve.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Jepet paraqitja e numrave deri në dhjetë duke lexuar, duke krahasuar dheduke gjetur vendin e çdo numërori në boshtin numerik. Mësuesja shpjegon se,sa më larg zeros të jetë numri, aq më i madh është ai. Jep krahasimin e tyre mesimbole, p.sh.: 4›3 ose 6‹2 etj.

Jepet boshti numerik i dhjetësheve dhe vendoset nën atë të njësheve për tëorientuar nxënësit që të dallojnë ngjashmëritë, por e rëndësishme është tëtheksohet se ky quhet boshti numerik i dhjetësheve, që do të thotë se numrat janëvendosur dhjetë e nga dhjetë.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Rishikohen dy boshtet e paraqitura dhe mësuesja kërkon nganxënësit të dallojnë llojet e tij të ndryshme duke u nisur nga numrat eparaqitur. Duhet të kërkohet argumentimi i nxënësve për përgjigjet e dhëna.

Ushtrimi A synon të bëhet krahasimi i numrave të dhënë. Jo më kot janë dhënënumrat dyshifrorë nën ata njëshifrorë, në mënyrë që nxënësit ta kenë më tëlehtë krahasimin. Mësuesja mund t’i orientojë nxënësit që të shikojnë edheboshtin numerik te numrat që kanë vështirësi.

Ushtrimi B synon të plotësohen vargjet e numrave sipas disa të dhënave.

Në ushtrimin C synohet të rimerret e të rikontrollohet shkrimi i saktë me fjalë inumërorëve të dhënë.

Ushtrimi D mund të përfundohet edhe në shtëpi.

Page 116: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 115

3 REFLEKTIMI

Gjatë kësaj faze mund të punohet në tabelë me boshtin numerik duke dhënëushtrime të tipit:

Gjeni një numër më të madh se 50 ose më të vogël se 80 duke pranuar tëgjithë variantet e dhëna të vargut numerik midis këtyre dy numrave.

Jepen ushtrime krahasimi numrash ose shkrim numërorësh.

Detyrë shtëpie:

Punohet në fletë pune ose ndonjë ushtrim që ka paraqitur vështirësi gjatëpunës në klasë.

MËSIMI 10.5 Mbledhja e numrave brenda 100

(me dhjetëshe të plota)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të mbledhë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota.

Të njehsojë shumën ose të gjejë mbledhorët që mungojnë.

Të paraqesë numrin si shumë dymbledhorësh.

Konceptet kryesore: mbledhorë, shumë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Përsëriten faktet rreth shumës së numrave njëshifrorë duke përdorur termatmbledhor+mbledhor=shumë.

Jepet shoqërimi i numrave dyshifrorë me kube dhe i numrave dyshifrorë meshufra. Në tabelë paraqiten numra dyshifrorë me shufra, si dhe e anasjellta etyre: jepen disa shufra dhe bëhet ”përkthimi” i tyre me numra.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Në figurën e parë bëhet lidhja midis paraqitjes së numrave mekube, shufra, pllaka dhe rendet në numrat dyshifrorë.

Në ushtrimin A bëhet gjetja e shumës midis njësheve dhe dhjetësheve.Këshillojmë që mësuesja të përdorë vazhdimisht termat shumë dhe mbledhorë,

Page 117: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 116

në mënyrë që nxënësit të arrijnë në përdorimin e saktë të tyre dhe shpjegimine veprimeve në çdo hap.

Ushtrimi B kërkon që të paraqitet numri 100 si shumë dymbledhorësh në disaforma. Këtu mund të ndalohet për të përsëritur vetinë e ndërrimit të mbledhjes(në fletore nxënësit mund të shkruajnë ushtrimet e anasjellta përbri njëri tjetrit).

Në ushtrimin C synohet që nxënësit të plotësojnë shumën kur janë dhënë dymbledhorë. Njëlloj edhe për ushtrimin D.

3 REFLEKTIMI

Për nxënësit e përparuar mund të kërkohet që të kthejnë në barazime tabelat eushtrimit C.

Ndërsa për masën tjetër të nxënësve mund të kërkohet të lexohen ushtrimet eplotësuara, të shoqëruara me përdorimin e terminologjisë përkatëse.

Detyrë shtëpie:Punohet fleta e punës ose ndonjë ushtrim që ka paraqitur vështirësi gjatëpunës në klasë.

MËSIMI 10.6 Zbritja e numrave brenda 100

(me dhjetëshe të plota)Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të zbresë numrat deri në 100 me dhjetëshe të plota.

Të njehsojë ndryshesën, të zbritshmin ose zbritësin (në mënyrë praktike,pa përdorur terminologjinë specifike, me përjashtim të ndryshesës).

Të paraqesë numrin si ndryshesë.

Koncepti kryesor: ndryshesë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Përsëriten faktet rreth ndryshesës së numrave njëshifrorë 6 – 3; 5 – 2 etj. Rikujtohetlidhja e rendeve të numrave me kubet (NJ), shufrat (DH), pllakat (Q).

Jepet shoqërimi i numrave dyshifrorë me kube dhe i numrave dyshifrorë meshufra. Në tabelë paraqiten numra dyshifrorë me shufra, si dhe e anasjellta e

Page 118: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 117

tyre: jepen disa shufra dhe bëhet ”përkthimi” i tyre me numra. Jepet ndryshesae numrave njëshifrorë dhe atyre dyshifrorë për të lehtësuar të kuptuarit:

6 – 3 = 3

60 – 30 = 30 etj.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Punohen ushtrimet A dhe B, të cilat synojnë të gjendet ndryshesa.

Ushtrimi C është i një shkalle vështirësie më të madhe: ai kërkon formimin(paraqitjen) e numrit si ndryshesë. Për çdo numër kërkohen tri variante. Kyushtrim i përket shkallës së dytë të taksonomisë së Blumit (zbatimit).

Me ushtrimin D nxënësit janë të njohur dhe nuk paraqet vështirësi në tëkuptuarin e mënyrës së punës. E vetmja vështirësi është për ata nxënës, tëcilëve u duhet më shumë punë në veprimin me numrat.

3 REFLEKTIMI

Nxënësve mund t’u kërkohet të kthejnë në barazime tabelat e ushtrimit C. Nëkëtë fazë mund të shfrytëzohet gjithashtu edhe shkrimi i numërorëve.

Mund të kërkohet të lexohen ushtrimet e plotësuara, të shoqëruara mepërdorimin e terminologjisë përkatëse.

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës ose ndonjë ushtrim që ka paraqitur vështirësi gjatëpunës në klasë. Në ushtrimin e fundit të fletores së punës kërkohet të shkruhetvargu i numrave deri në 100. Janë nënvizuar fjalët me nga dhjetë, të cilat duhenpërdorur si gjatë vargut të numrave, ashtu edhe në punën me boshtin numerikpër të bërë dallimin me boshtin numerik të njësheve (deri në 10), si dhe meboshtin që do të mësojnë në kapitujt e mëpastajmë për numrat deri në 100(tashmë jo më me dhjetëshe të plota).

Pas këtij mësimi do të zhvillohen dy orë punë të pavarura, me qëllim që tëpërforcohen faktet e mbledhjes e të zbritjes deri në 100 (me dhjetëshe të plota),në mënyrë që në kapitullin e ardhshëm të jenë kapërcyer vështirësitë përnjehsimet në këtë drejtim.

Në punën e pavarur 1 vështirësia më e madhe qëndron në ushtrimin C mekërkesë: Lidh duke ngjyrosur njëlloj. Do të lidhen numrat me paraqitjen e tyre tëndryshme (si shumë ose si ndryshesë), duke përdorur të njëjtën ngjyrë që kaedhe numri. Mbi shumat apo ndryshesat e tjera nuk do të punohet.

Situata problemore synon të kërkohet prej nxënësve të kuptojnë e të përdorintermin më shumë për të kryer veprimin e mbledhjes. Kjo situatë mund të

Page 119: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 118

modifikohet nga mësuesja në një veprim konkret me lapsa në klasë (sigurishtme numra njëshifrorë), në mënyrë që nxënësit të kuptojnë praktikisht siveprohet. Vihet re që është përdorur një skemë në problemë. Mësuesja duhett’ua shpjegojë skemën nxënësve, që ata ta kuptojnë atë. Pra Albana ka aqfletore sa Mirela+20 më shumë.

Në punën e pavarur 2, ushtrimi B është i një natyre jo të zakonshme. Duhet vënëre me kujdes shembulli (i cili u duhet shpjeguar nxënësve në tabelë për mënyrëne të punuarit të tij). Në petalin e fundit të lules duhet shënuar shuma osendryshesa, sipas rastit, dhe poshtë paraqiten veprimet e kryera në barazimet edhëna. Ky ushtrim është i një shkalle vështirësie mjaft të madhe dhe mësuesjamund t’i japë rëndësi vlerësimit të nxënësve pas kryerjes së këtij ushtrimi.

E njëjta gjë mund të thuhet edhe për ushtrimin C, i cili synon të paraqitëmbledhjen në boshtin numerik. Këtu duhet ndaluar në hapat e hedhur dukenumëruar çdo hap (dhjetëshe). Vini re që poshtë shënohet mbledhori i dytë.Është mirë që nxënësit të mendojnë se nga ka dalë ky numër. Të tria boshtetnumerike paraqiten të ndryshme në shkallën e plotësimit të tyre. Sigurisht që itreti ka më shumë punë për të bërë, por nxënësit, duke pasur modelet e dyboshteve të para, mund të punojnë më me lehtësi.

Page 120: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 119

Kapitulli 11Në kapitullin e njëmbëdhjetë është përfshirë linja e gjeometrisë me nënlinjatpërkatëse të gjeometrisë plan dhe shndërrimet gjeometrike, si dhe algjebra. Kykapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të dallojnë dhe të emërtojnë disa figura gjeometrike.

Të dallojnë figurat simetrike në mjedisin rrethues.

Të plotësojnë simetrikun sipas një drejtëze.

Të plotësojnë çiftime në tabela ose me diagram shigjetor.

Të përdorin operatorin

Të përdorin kutizën si vendmbajtëse numrash.

Në fund të këtij kapitulli nxënësit duhet të jenë të aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të emërtojnë trupat osefigurat gjeometrike.

Të interpretojnë ndryshenumrat (si shumë ose sindryshesë).

Të dallojnë trupatgjeometrikë në mjedisinrrethues.

Të përdorin operatorinnë tabelë.

Të krijojnë figurasimetrike me palosje.

Të vënë në dukjedallimet midis trupaveapo figuravegjeometrike.

Të lidhin paraqitjet endryshme të numrit.

Të dallojnë figuratsimetrike në mjedisinrrethues.

Të njehsojnë veprimetme numrat në operatorë.

Të tregojnë lidhjen midisdrejtëzës së simetrisëdhe figurës simetrike.

Të kombinojnë lidhje midistrupave gjeometrikë dhefigurave gjeometrike.

Të organizojnë kryerjen eveprimeve të mbledhjes nëoperatorë dhe në boshtinnumerik.

Të interpretojnë me fjalë dheme veprime mbledhjen enumrave deri në 100 në boshtinnumerik.

Të ndërtojnë figura simetrikedhe t’i ngjyrosin në lidhje medrejtëzën e simetrisë.

MËSIMI 11.1 Trupa apo figura gjeometrike? Emërto.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë figurat dhe trupat gjeometrikë.

Të emërtojë trupat dhe figurat gjeometrike.

Të kombinojë paraqitje të trupave apo të figurave gjeometrike duke unisur nga tiparet e tyre karakteristike.

Konceptet kryesore: trupa gjeometrikë, figura gjeometrike.

Page 121: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 120

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Në punën përgatitore zhvillohen veprimtari praktike për dallimin e formave tëndryshme të trupave.Këta trupa mund të paraqiten me vizatim në tabelë,fletë përsecilin nxënës apo të zgjidhen objekte të përdorimit të përditshëm. E rëndësishmeështë puna në grup për të arritur në mendim të përbashkët përmes vëzhgimit tëtrupave në lidhje me formën e tyre.Gjithashtu me mjaft efikasitet do të jetëkrahasimi i trupave nisur nga forma e tyre si dhe klasifikimi në lidhje me të.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Punohen ushtrimet e librit sipas kërkesave duke synuar që nxënësit tëemërtojnë saktë trupat(formën e tyre) si dhe të dallojnë karakteristika tëtheshta në krahasimin e tyre.

3 REFLEKTIMI

Për të vlerësuar se sa nxënësit i kanë të qarta format e trupave mund tëzhvillohen veprimtari në formë loje apo konkursi.Mund të mendohet një trupsekret dhe me anë të pyetje përgjigjeve të zbulohet forma e tij.Për të lehtësuartë kuptuarit e nxënësve mësuesja mund të krahasojë objekte të klasës për tënxitur vëzhgimin aktiv të tyre.

Detyrë shtëpie:

Punohet fletë pune dhe ndërtimi i trupave me plastelinë për të krahasuar nëklasë format(ndoshta dhe madhësinë e tyre).

MËSIMET 11.2, 11.3 Veprime me operatorin e + dhe të –brenda 100 (me dhjetëshe të plota)

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 100.

Të lidhë mbledhorët me veprimin e mbledhjes (e të zbritjes) në tabelatme operatorë.

Të planifikojë zbatime të këtyre veprimeve në situata problemore të jetëssë përditshme.

Konceptet kryesore: operatorë, numra dyshifrorë, më shumë, më pak, ndryshesë.

Page 122: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 121

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Për të dyja këto mësime, veprimtaritë e zhvilluara në këtë fazë përmbledhinfakte të mbledhjes apo të zbritjes fillimisht brenda 10 e më pas brenda 100 (medhjetëshe të plota). Mund të përdoren forma të larmishme: me gojë, meshkrim, situata problemore. Rikujtohet lidhja midis numrave njëshifrorë apodyshifrorë, p.sh.: 1 me 10, 6 me 60 etj.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Në fillim të çdo mësimi jepen tabela që përmbledhin faktet embledhjes apo të zbritjes me kërkesa specifike, si Formo numrin si ndryshesë apotabela të tipit:

MBLEDHOR 50 40 90 10

MBLEDHOR 20 60 10 50

SHUMË

Në këto tabela është e rëndësishme të bëhet i zakonshëm nga nxënësitpërdorimi i termave mbledhor apo shumë. Ky moment do t’i përgatitë fëmijëtpër të krijuar bazat e para të një fjalori aktiv matematikor.

Vend i rëndësishëm u lihet vargjeve të numrave për të dalluar mënyrën e tëpunuarit me lloje të ndryshme të tyre, qoftë me njëshe, me dhjetëshe të plotaose me vargun e numrave deri në 100, që do të përdoret në kapitullin tjetër.

Ushtrimet C në të dyja mësimet i përkasin një kategorie më të vështirë. Nëushtrimin C, në mësimin 11.2 jepen operatorë të formave të ndryshme.Operatori me mbledhje të njëpasnjëshme duhet punuar me kujdes në çdo hap,fillimisht me ndihmën e mësueses, që nxënësit të kuptojnë se si funksionon, mëpas mund të lihet të zgjidhet vetë nga nxënësit.

E njëjta gjë vlen edhe për ushtrimin C në mësimin 11.3.

Situatat problemore të mësimit 11.3 përmbledhin zbatimin e mbledhjes dhe tëzbritjes duke përdorur termat më shumë për mbledhjen dhe më pak përzbritjen. Zgjidhja e tyre do të kërkohet në fletore. Mësuesja duhet të ketëkujdes që, pa u kuptuar mirë përdorimi i termit më shumë , të mos ecë më tej,sepse mund të ketë vështirësi në të kuptuarit e tyre nga nxënës të veçantë.

NJË KËSHILLË: Nëse mësuesja e shikon të arsyeshme, këto dy situata mund tëtrajtohen të ndara. Pra, situata e parë të punohet pas mësimit 11.2 dhe situata tjetër

Page 123: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 122

në mësimin 11.3 duke i lidhur me faktet përkatëse të trajtuara në mësim. Nëmënyrë praktike, para se të punohen këto situata, nxënësit lihen të mendojnë përzgjidhjen e një situate konkrete, që mësuesja mund të krijojë në klasë: Arta ka 6lapsa. Mira ka 5 lapsa më shumë (më pak) se Arta. Sa lapsa ka Mira?

Nxënësit nxiten të japin zgjidhje të vetat dhe, për çdo rast, të diskutojnë dhe tëargumentojnë për këto zgjidhje. Më pas kalohet në situatën e librit.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë mund të përdoren forma të larmishme: barazimet e tabelave mund tëshkruhen në fletore, po kështu edhe veprimet me operatorë. P.sh. në ushtrimin C të tëdyja mësimeve mund të paraqiten barazimet e formave të shkëputura nga operatorët:

40 + 10 = 50 100 – 20 = 80

50 + 20 = 70 etj. 80 – 40 = 40 etj.

Mund të jepen disa të dhëna në tabelë dhe të kërkohet që nxënësit të zgjidhinsituata të ndryshme problemore të improvizuara aty për aty.

Detyrë shtëpie:Punohen fletët e punës, si dhe barazimet përkatëse të tabelave meoperatorë.

MËSIMI 11.4 Krijimi i figurave gjeometrike me palosjeObjektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë drejtëzën e simetrisë dhe figurat simetrike.

Të vizatojë drejtëzën e simetrisë në figurat e dhëna.

Të ngjyrosë figurën e dhënë në bazë të drejtëzës së simetrisë.

Konceptet kryesore: drejtëza e simetrisë, figura simetrike.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:Nxënësit kanë përpara një pasqyrë (po kështu edhe mësuesja). Ajo tregonfillimisht vetë se si mund të duket një objekt kur vendoset në këndin 90 gradë.Figura e pasqyruar quhet SIMETRIKE me figurën e dhënë. Nxënësit lihen të gjejnëse si janë dy figurat, deri kur të dalë përgjigjja që ato janë të barabarta. Koncepti idrejtëzës së simetrisë mund të jepet nga vendi ku takohet pasqyra me objektin.

Page 124: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 123

Pas kësaj veprimtarie mësuesja orienton nxënësit:

1. të palosin një letër

2. të vizatojnë diçka mbi të

3. ta presin sipas vizatimit

4. ta hapin letrën

5. të ngjyrosin me të kuqe vijën e palosjes, që është edhe VIJA ESIMETRISË, e cila e ndan figurën në 2 PJESË TË BARABARTA.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Fillon puna me librin. Nxënësit do të bëjnë të njëjtën veprimtari, por tani nëmënyrë të pavarur, për të formuar figurën simetrike dhe për të dalluardrejtëzën e simetrisë.

Në ushtrimin B kërkohet të vizatohet drejtëza e simetrisë (për një nivel më tëpërparuar nxënësish). Kjo veprimtari përgatit vazhdimin e mësimit 11.5.

Ushtrimi C synon të dallohet drejtëza e simetrisë dhe ngjyrosja e figurave tëdhëna sipas saj.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment mund të kontrollohen dijet e nxënësve në tabelë: Mësuesjavizaton figura simetrike dhe fëmijët gjejnë drejtëzën e simetrisë ose vizatondrejtëzën e simetrisë dhe kërkon që fëmijët të ngjyrosin sipas saj. Për ta bërëmë tërheqës mësimin, figurat e vizatuara duhet të zgjidhen afër botës sëfëmijëve ose figura enigmë, që plotësohen gjatë të ngjyrosurit.

Detyrë shtëpie:Punohet fleta e punës, kërkohet të përgatiten figura simetrike me letra dhetë vizatohet drejtëza e simetrisë për secilën prej tyre.

MËSIMI 11.5 Vizatimi i figurës simetrike në lidhje medrejtëzën e simetrisë

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të vizatojë simetriken e figurës sipas drejtëzës së simetrisë.

Të ngjyrosë figurën sipas drejtëzës së simetrisë.

Të vizatojë simetriken e një figure të dhënë në lidhje me drejtëzën e simetrisë.

Konceptet kryesore: drejtëza e simetrisë, figurë simetrike.

Page 125: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 124

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Rikujtohen njohuritë për simetrinë, drejtëzën e simetrisë dhe figurën simetrike.Shfrytëzohen figurat simetrike që nxënësit kanë përgatitur në shtëpi.

2 REALIZIMI i KUPTIMIT

Hapet teksti. Ushtrimi A synon të vizatohet figura simetrike në lidhje medrejtëzën e simetrisë. Për nxënësit që kanë vështirësi në të kuptuarit e saj mundtë shfrytëzohet përsëri pasqyra duke e vendosur te libri, që vetë nxënësit tëshohin të pasqyruar figurën që formohet.

Ushtrimi B synon të ngjyroset figura në lidhje me drejtëzën e simetrisë.

Ndërsa ushtrimi C është i vështirë dhe do ndihmë. Kjo ndihmë duhet të jepetindividualisht për çdo nxënës.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment mund të përgatiten përsëri figura simetrike me letër tëvizatuar, të prerë, të ngjyrosur dhe duke dalluar drejtëzën e simetrisë. Përnxënësit që kanë vështirësi mund të shfrytëzohen figurat e përgatitura nështëpi, duke kërkuar vetëm ngjyrosjen e tyre.

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës dhe jepet përsëri përgatitja e figurave simetrike, këtëradhë edhe të ngjyrosura.

Page 126: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 125

Kapitulli 12Në kapitullin e dymbëdhjetë është përfshirë linja e numrit (kuptimi përnumrin). Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të përdorin numrin natyror për të shprehur sasi deri në 100.

Të lexojnë, të shkruajnë dhe të numërojnë numra natyrorë deri në 100,duke kuptuar lidhjen ndërmjet vendit të çdo shifre me vlerën e saj.

Të përdorin kuptimin e numrit natyror për të krahasuar numratnatyrorë deri në 100.

Të radhitin numrat sipas rritjes ose zvogëlimit të tyre.

Në fund të këtij kapitulli nxënësit duhet të jenë të aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të rishkruajnë emërtimine numrit si shumë.

Të interpretojnënumërorin e plotë sinumëror të zbërthyer.

Të përdorin mbledhjen përtë emërtuar ndryshenumërorin e plotë, si tëzbërthyer, edhe anasjelltas.

Të vënë në dukje lidhjenmidis rendeve në paraqitjene numrit.

Të hartojnë zgjidhje tësituatave të ndryshmeproblemore nga jeta epërditshme.

Të krahasojnë vargjet rritësedhe ato zbritëse.

MËSIMI 12.1 Kuptimi për numrat deri në 100Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë emërtime të numrave deri në 100.

Të zbatojë faktet e emërtimit të numrave deri në 100 në forma tëndryshme (si shumë).

Të hartojë paraqitje të numrave deri në 100 si vargje numerike.

Konceptet kryesore: shufra, kube, numra një dhe dyshifrorë, varg numrash.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhjeme paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numratme dy shifra. Mësuesja shkruan në tabelë numra një e dyshifrorë dhe kërkon

Page 127: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 126

që vetë nxënësit të dallojnë dy llojet e bashkësive të formuara dhe cilësinë etyre të përbashkët. Termat njëshifrorë dhe dyshifrorë duhen shoqëruar mekubet dhe shufrat. Kryhen disa paraqitje të numrave të ndryshëm, që nxënësittë dallojnë figurativisht ndryshimin e tyre. Jepen zbërthime të ndryshme tënumrave ose me shufra+kube, ose me DH+NJ. Nxënësit nxiten të punojnë nëgrupe dyshe për të kontrolluar dhe për të korrigjuar njëri tjetrin. Puna nëtavolinë duhet të shoqërohet me paraqitjen e ushtrimeve në tabelë:

2 shufra+3 kube=23 kube ose 2 DH+3 NJ=20+3=23 etj.

Mund të zhvillohen veprimtari edhe për vargjet e numrave duke nisur ngabrenda 10, duke kaluar në vargjet brenda 100 (me dhjetëshe të plota), nëmënyrë që klasa të jetë e përgatitur për vargjet me njëshe brenda 100.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Puna me librin fillon me paraqitjen e shufrave dhe të kubeve. Nxënësit janë tëfamiljarizuar tashmë me këtë punë dhe vështirësia e vetme është për nxënësit enivelit të tretë, që mund të ngatërrojnë paraqitjen e numrave si shumë mbledhorësh.

Ushtrimet B dhe C synojnë të plotësohen paraqitjet e numrave në forma tëndryshme: si shumë dy mbledhorësh dhe në tri format përkatëse: meshufra+kube; me DH+NJ, si dhe në formën klasike p.sh.: 35=30+5.

Puna më e vështirë mbetet në ushtrimin D, ku kërkohet që nxënësi të plotësojëvargjet e numrave ku janë dhënë vetëm disa pika orientimi. Nxënësit që kanëvështirësi, mund të orientohen drejt tabelës, ku paraqitet vargu i numrave derinë dhjetë,i cili mund të përdoret për plotësimin e këtyre vargjeve.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese nga ushtrimi Bpër të kthyer paraqitjet e shumës së numrave në forma të ndryshme:

10+3=13 1 DH+3 NJ=13 ose 10+3=13 1 shufër +3 kube =13 kube

Gjithashtu nxënësve mund t’u jepen vargje numrash në tabelë për plotësimindividual ose në formë konkursi.

Detyrë shtëpie:Punohet fletë puna e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit e nivelit tëpërparuar, mësuesja mund të kërkojë që vetë nxënësit të krijojnë vargje numrashdhe të argumentojnë se çfarë llojesh i kanë krijuar. Tabela që kërkon shkrimin enumrave në forma të ndryshme, duhet korrigjuar për të parë se ku kanë vështirësinxënësit: në cilën nga paraqitjet e ndryshme të numrit. Është për t’u paturparasysh që vështirësia më e madhe qëndron në shkrimin e numrave me fjalë,pasi edhe në shqiptimin e tyre vërehen pasaktësi.

Page 128: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 127

MËSIMI 12.2 Shkrimi i numrave deri në 100Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të shkruajë numrat deri në 100.

Të ndajë në pjesët përbërëse numrat deri në 100.

Të rishkruajë vargjet e numrave deri në 100.

Konceptet kryesore: numra dyshifrorë, dhjetëshe, njëshe, mbledhorë, shumë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Shkruan një numër në tabelë p.sh.: numrin 25. Drejton pyetjen:

Kush e emërton këtë numër si shumë dy mbledhorësh?

Pas emërtimit kërkohet të paraqitet me shufra dhe kube (sigurisht që ështëmësuesja ajo që i vizaton shufrat dhe kubet në tabelë), pasi nxënësitpërcaktojnë numrin e saktë të shufrave dhe të kubeve.

Më pas kërkohet që ky numër të shkruhet në fletore me fjalë dhe bëhetkorrigjimi nga vetë nxënësit në tabelë dhe fletore.

Mësuesja mund të përsëritë veprimtarinë, por, këtë radhë, mund të përdorëformën e të diktuarit për shkrimin e numrave me fjalë apo me shifra.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Fillon puna me librin me plotësimin e formave të ndryshme të paraqitjes sënumrit të dhënë në libër.

Për çdo numër mund të kërkohet shkrimi i tij me fjalë në fletore, që do të bëhetmë pas objekt i korrigjimit të mësueses.Ushtrimi A synon të shkruhen numrat si shumë dy mbledhorësh dhe do tëpunohet në mënyrë të pavarur.E njëjta gjë vlen edhe për ushtrimin B. Puna e pavarur me të është e njërëndësie të veçantë, sepse perceptimi i fjalës dhe “përkthimi” i saj në shifra ngavetë nxënësit do të ndihmojë në drejtim të një të menduari të përparuar dhe dotë shmangë të menduarit dhe të vepruarit mekanik.Ushtrimi C synon plotësimin e vargjeve të numrave dhe, gjatë kontrollit të këtijushtrimi, mund të kërkohet nga nxënësit të lexojnë me kujdes dhe të shqiptojnësidomos ë të fundore, që mund të fshihen gjatë të lexuarit. Kjo punë do ta lehtësojëtë shkruarit e këtyre numrave edhe gjatë detyrës së shtëpisë në fletët e punës.

Page 129: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 128

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë mund të përdoren forma të larmishme njëlloj si gjatë evokimit.Mësuesja mund të ripunojë ose mund të rivlerësojë nxënës të veçantë përdobësitë që kanë hasur gjatë kësaj ore mësimore.

Mund të kryhet edhe një minitest për të parë rezultatin e arritur, sepse shumëherë dukjet në të kuptuarit e koncepteve nga nxënësit janë të rreme.

MËSIMI 12.3 Zbërthimi i numrave deri në 100Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të dallojë numërorët e plotë nga numërorët e zbërthyer.

Të ndajë numërorët e plotë në numërorë të zbërthyer.

Të zgjidhë problema të jetës së përditshme duke përdorur njohuritë përzbërthimin e numërorëve.

Konceptet kryesore: numëror i plotë, numëror i zbërthyer.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Jepen në tabelë numra të ndryshëm, si 25, 12, 58, 41 etj. Kërkohet tëpërcaktohet se çfarë janë këta? (numra), ç’lloj numrash janë këta? (dyshifrorë).

Si mund t’i paraqesim si shumë dymbledhorësh?

P.sh.: 25 = 20 + 5. Nxënësit mund ta paraqesin numrin edhe të zbërthyer nëndonjë formë tjetër si: 10 + 10 + 5. Akoma më mirë. Kjo do ta ndihmojëmësuesen që nxënësit t’i kuptojnë më mirë nocionet.

Çfarë bëmë ne? (E paraqitëm numërorin si shumë dy mbledhorësh, pra eparaqitëm me dy numra, e zbërthyem. Pra numri 25 quhet numëror i plotë,ndërsa forma tjetër e tij 20+5 quhet numëror i zbërthyer.

Mësuesja jep forma të ndryshme të zbërthimit të numrave duke kërkuar nganxënësit që të tregojnë mënyrën e zbërthimit p.sh.:

2 DH+5 NJ (me dhjetëshe dhe njëshe) 2 shufra+5 kube (me shufra dhe kube)

Jepen edhe numra njëshifrorë duke kërkuar që të zbërthehen (të paraqiten si shumë).

Page 130: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 129

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Fillon puna me librin. Lexohet edhe një herë paraqitja e numërorit 25 sinumëror i plotë dhe si numëror i zbërthyer.

Ushtrimet A dhe B punohen në mënyrë të pavarur duke korrigjuarindividualisht nxënësit dhe duke ndaluar tek ata nxënës që kanë vështirësi.

Pas punimit dhe korrigjimit të tyre individual dhe në tabelë kalohet në punimin eproblemës. Fillimisht nxënësit lihen ta lexojnë, të kuptojnë dhe të mendojnëzgjidhjen e saj. Më pas, për nxënësit që lexojnë me vështirësi, punohet në tabelëproblema duke renditur të dhënat dhe duke nxitur të menduarit e tyre. Jo më kotështë nënvizuar fjala gjithsej, në mënyrë që nxënësit të kuptojnë se çfarë ukërkohet. Pas zgjidhjes individuale punohet problema në tabelë.

3 REFLEKTIMI

Jepen ushtrime të ndryshme diktimi:

Shkruaj numërorin 15 si numëror të plotë.

Shkruaj numërorin 65 si numëror të zbërthyer me DH dhe NJ.

Shkruaj numërorin 54 si numëror të zbërthyer me shufra dhe kube.

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës dhe, për nxënësit e nivelit të parë, mund të jepet njëproblemë me mbledhje.

MËSIMI 12.4 Krahasimi i numrave deri në 100Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë faktet e krahasimit të numrave deri në 100.

Të dallojë numrat më të mëdhenj e më të vegjël në një varg numrash.

Të argumentojë mënyrën e krahasimit të numrave.

Të renditë numrat para e pas duke krijuar një varg numrash.

Konceptet kryesore: më i vogël, më i madh, i barabartë, varg numrash.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Page 131: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 130

Në këtë mësim është mjaft e rëndësishme që nxënësit të kuptojnë se, në njënumër dyshifror, fillimisht, krahasohet shifra e dhjetësheve dhe, kur kjo është ebarabartë, atëherë kalohet në krahasimin e njësheve.

Jepet krahasimi i dy numrave p.sh.: 26 dhe 28.

Vërehet shifra e dhjetësheve: Shifra e dhjetësheve është e barabartë.

Atëherë si do të veprojmë?

Nxënësit mund të japin përgjigje të ndryshme. Do të pranohen të gjithapërgjigjet dhe zgjidhjet që ata japin duke i provuar mënyrat e propozuara nëtabelë. Është mirë që vetë nxënësit të kuptojnë mënyrën më praktike dhe tësaktë të të vepruarit.

Mund të punohen disa lloje ushtrimesh duke patur kujdes për nxënësit qëkanë vështirësi në përdorimin e shenjave përkatëse.

Këshillojmë edhe përdorimin e vizatimit të shufrave dhe të kubeve, që nxënësittë bëjnë më mirë krahasimin e numrave.

Jepet një varg numrash duke kërkuar nga nxënësit të dallojnë numërorin më tëvogël dhe numërorin më të madh. P.sh.:

25, 14, 59, 85, 46, 57, 35, 63, 89 etj.

Mund të merret në analizë i gjithë procesi i krahasimit, duke kërkuar qënxënësit të dallojnë numrat me dhjetëshen më të madhe (85, 89).

Si do ta gjejmë numrin më të madh?

Pse është 89 numërori më i madh?

Njëlloj veprohet edhe për të gjetur numërorin më të vogël.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Në fillim, në punën me librin ripunohet krahasimi i numrave të dhënë (njëllojsiç u punua në evokim).

Lihen nxënësit të punojnë të pavarur duke lexuar vetë kërkesën e ushtrimitdhe duke u vlerësuar individualisht për punën e bërë.

Ushtrimi D është mjaft i rëndësishëm dhe i vështirë, pasi nxënësit kanë tëdhënë numërorë të ndryshëm e të përzier, si me dhjetëshe të plota, ashtu edhedyshifrorë brenda dhjetësheve.

3 REFLEKTIMI

Punohet në tabelë ushtrimi D duke i dhënë numrat si vargje treshe të shkruarnga nxënësit, p.sh.: 34 35 36

Page 132: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 131

Cili është numri para 35? Po pas 35?

Gjithashtu mësuesja mund të japë krahasime numrash të të tria varianteve: medhjetëshe të plota(30 ‹ 50 ); me dhjetëshe të njëjta, por me njëshe të ndryshme (54 ›51); me dhjetëshe të ndryshme, por me njëshe të njëjta (25 ‹ 65), si dhe medhjetëshe të ndryshme dhe me njëshe të ndryshme (46 ‹ 58). Për secilin ngakrahasimet do të kërkohet që nxënësit të shpjegojnë me fjalë se si kanë arsyetuar.

Detyrë shtëpie:

Punohet fleta e punës dhe jepet shkrimi i ushtrimit A në fletore.

Page 133: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 132

Kapitulli 13Në kapitullin e trembëdhjetë është përfshirë linja e numrit (veprimit menumrat) dhe algjebra. Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e algjebrës dheveprimet me numrin. Në fund të tij mund të planifikohet një orë përsëritjeje.

Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Të mbledhin me shkrim deri në 100, dy mbledhorë, pa kalim tëdhjetëshes dhe të paktën njëri nga mbledhorët të jetë më i vogël se 10.

Të zbatojnë mënyra të ndryshme njehsimi (me mend dhe me shkrim). Të përdorin kuptimin e mbledhjes dhe të zbritjes (në bashkësinë

përkatëse të numrave) në situata problemore të jetës së përditshme. Të plotësojnë çiftime në tabela ose me diagram shigjetor. Të përdorin operatorin Të përdorin kutizën si vendmbajtëse numrash. Të përdorë metodën e zgjidhjes me tentativë për ekuacione dhe

inekuacione të thjeshta pa kërkuar shkathtësi të mirëfilltë.Në fund të këtij kapitulli nxënësit duhet të jenë të aftë:

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të rishkruajnë emërtimin enumrit si shumë.

Të interpretojnë numërorine plotë si numëror tëzbërthyer.

Të përdorin operatorin embledhjes e të zbritjes.

Të bëjnë paraqitjen e numritnë numërator.

Të plotësojnë vargjet enumrave në boshtin numerik.

Të vendosë zgjidhjen eekuacioneve të thjeshta membledhje ose zbritje brenda10 s të gjetura me provëbrenda bashkësisë me numranatyrorë deri në 10 që i jepetme intuitë.

Të vendosë zgjidhjet einekuacioneve të thjeshta membledhje ose zbritje brenda10 s të gjetura me provëbrenda bashkësisë me numranatyrorë deri në 10 që i jepetme intuitë.

Të përdorin mbledhjen për tëemërtuar ndryshe numërorine plotë, si të zbërthyer, edheanasjelltas.

Të vënë në dukje lidhjenmidis rendeve në paraqitjene numrit.

Të bëjnë paraqitjen embledhjes në numërator.

Të përdorë provën me tëgjitha elementet e bashkësisëqë i jepen për të gjeturzgjidhjen e ekuacioneve tëthjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provëbrenda bashkësisë me numranatyrorë deri në 10.

Të përdorë provën me tëgjitha elementet e bashkësisëqë i jepen për të gjeturzgjidhjet e inekuacioneve tëthjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provëbrenda bashkësisë me numranatyrorë deri në 10.

Të hartojnë zgjidhje tësituatave të ndryshmeproblemore nga jeta epërditshme.

Të krahasojnë vargjet rritësedhe ato zbritëse tënumrave.

Të interpretojnë mbledhjene numrave në boshtinnumerik.

Të gjejë pa gabime zgjidhjene ekuacioneve të thjeshta membledhje ose zbritje brenda10 s me provë brendabashkësisë me numranatyrorë deri në 10 që i jepet

Të gjejë pa gabime të gjithazgjidhjet e inekuacioneve tëthjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provëbrenda një bashkësie menumra natyrorë deri në 10.

Page 134: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 133

Këto mësime janë grupuar për shkak të temës së njëjtë dhe trajtimit të përafërt.Ato përmbajnë të njëjtën mënyrë të trajtimit të mësimit, duke u dalluar vetëmnë mënyrat e ndryshme të paraqitjes së numrave dhe veprimeve, si dhe tërritjes së shkallës së vështirësisë.

MËSIMET 13.1, 13.2, 13.3 Mbledhja e numrave deri në 100.Objektivat: Në fund të këtyre orëve të mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë emërtime të numrave deri në 100 në forma të ndryshme.

Të paraqesë numrat në bosht dhe në numërator.

Të zbatojë veprimet e mbledhjes brenda 100 në operator, numërator dhebosht numerik.

Të përdorë faktet e mbledhjes deri në 100 për të zgjidhur problema tëjetës së përditshme.

Konceptet kryesore: shufra, kube, NJ, DH, varg numrash, mbledhje në shtyllë,mbledhje në rresht.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Para se të kalohet në punën me librin, e gjithë veprimtaria e zhvilluar ka lidhjeme paraqitjen e kubeve, shufrave dhe rendeve që përfaqësojnë ata te numratme dy shifra. Nxënësit nxiten të vërejnë mënyrën e mbledhjes midis numravep.sh.: 23+4 duke parë me kujdes mbledhjen e rendeve përkatëse.

Për çdo ushtrim jepet sqarimi me një shembull, para se të kalohet në punën melibrin.

Shumë e rëndësishme është puna me numëratorin dhe me boshtin numerik. Tenumëratori nxënësit duhet të kuptojnë vendin e rendeve dhe mbledhjen enumrave sipas tyre. Mësuesja këmbëngul që nxënësit, fillimisht, të bëjnëparaqitje të ndryshme të numrave në numërator duke dalluar rendet DH dheNJ. Kur çdo gjë është e qartë, atëherë mund të kalohet në paraqitjen embledhjes së numrave dhe shkrimin e tyre.

E njëjta gjë vlen edhe për paraqitjen e mbledhjes në boshtin numerik. Mësuesjanë fillim bën paraqitjen e boshtit numerik me njëshe (brenda 20); më pas bën

Page 135: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 134

paraqitjen e boshtit numerik me dhjetëshe të plota dhe në fund boshtinnumerik me njëshe (kujdes: gjithmonë brenda një dhjetësheje), p.sh. boshtinnga numri 50 deri në 60 me njëshe. Për çdo lloj boshti të paraqitur, mësuesjaduhet të jetë e vëmendshme për emërtimin e tyre të saktë dhe përdorimin efjalorit matematikor, ku nxënësit kanë vështirësi.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Puna me librin fillon me paraqitjen e shufrave dhe të kubeve. Nxënësit janë tëfamiljarizuar tashmë me këtë punë dhe vështirësia e vetme është për nxënësit enivelit të tretë, që mund të ngatërrojnë mbledhjen e kubeve me shufrat.

Në të gjitha ushtrimet e librit, nxënësit lihen të lexojnë kërkesën dhe tëkuptojnë ushtrimin. Mësuesja ndërhyn vetëm në rastet kur ka vështirësi në tëkuptuarit e tipit të ushtrimit. Përdoren gjithë kohën termat numëror i plotë,numëror i zbërthyer, në mënyrë që nxënësit të dallojnë, të zbërthejnë dhe tëparaqesin këta numërorë në formën që kërkohet.

Problemat janë përfundimi i të kuptuarit dhe i zbatimit të njohurive në situatakonkrete të jetës së përditshme.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment nxënësve mund t’u jepen ushtrime rikrijuese nga ushtrimetme tabela për të paraqitur si barazime ose për të kthyer paraqitjet e shumës sënumrave në forma të ndryshme:

60 + 3 = 63 6 DH + 3 NJ = 63 ose 60 + 3 = 63 6 shufra + 3 kube = 63 kube

Gjithashtu nxënësve mund t’u jepen vargje numrash në tabelë për plotësimindividual ose në formë konkursi. Rëndësi të madhe ka plotësimi i tabelave qëpërmbajnë paraqitje të ndryshme të numrit, me shifra ose me shkronja.

Detyrë shtëpie:

Punohet fletë puna e mësimit ose, si detyrë plotësuese për nxënësit e nivelittë përparuar, mësuesja mund të kërkojë që vetë nxënësit të shkruajnëparaqitje të ndryshme numrash dhe të argumentojnë se si kanë vepruar.Tabela që kërkon shkrimin e numrave në forma të ndryshme duhetkorrigjuar për të parë se ku kanë vështirësi nxënësit, në cilën nga paraqitjete ndryshme të numrit. Është për t’u patur parasysh që vështirësia më emadhe qëndron në shkrimin e numrave me fjalë, pasi në shqiptimin e tyrevërehen pasaktësi.

Page 136: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 135

MËSIMET 13.4, 13.5 Zbritja e numrave brenda 100.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të zbresë numrat deri në 100.

Të zbatojë paraqitje të ndryshme për numrat deri në 100.

Të rishkruajë faktet e zbritjes në forma të ndryshme me operatorë.

Konceptet kryesore: numra dyshifrorë, dhjetëshe, njëshe, ndryshesë, veprimenë rresht, veprime në shtyllë.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Momenti më i rëndësishëm është ai në mësimin 13.4, ku duhet shpjeguarmënyra e zbritjes së numrave midis tyre (kur njëri është dyshifror dhe tjetrinjëshifror). Ritheksohen rendet e numrave dhe si veprojmë (dhjetëshet medhjetëshe dhe njëshet me njëshet). Shpjegohet zbritja e numrave midis njëshevedhe heqja e tyre me vizë (për të dalluar veprimin nga mbledhja, ku numratqarkohen së bashku). Vështirësia qëndron në të kuptuarit e përdorimit tëkllapave. P.sh.:

27 – 5 = 20 + (7 – 5) Emërtojmë 27 si shumë 20 + 7

= 20 + 2 Kryejmë veprimet brenda kllapës

= 2 Gjejmë ndryshesën (kujdes: pavarësisht veprimit të mbledhjes,është gjetur ndryshesa midis numrave 27 dhe 5).

Mjaft rëndësi ka kuptimi i veprimeve në çdo hap. Mësuesja duhet të jetë ebindur që nxënësit e kanë kuptuar hapin pararendës për të kaluar pastaj nëveprimin tjetër.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Punohen ushtrimet e librit duke pasur kujdes në zbritjen sipas modelit tëshpjeguar dhe në modelin e shkurtër: 27 – 5 = 22. Gjithmonë duhet përdorurqarkimi i njësheve, në mënyrë që nxënësit të mos ngatërrojnë veprimet midisrendeve.

Shumë e rëndësishme mbetet puna me boshtin numerik, paraqitja e numravenë të, si dhe paraqitja e vargjeve të numrave në tabela apo veprimet meoperatorë.

Page 137: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 136

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë mund të përdoren forma të larmishme njëlloj si gjatë evokimit.Mësuesja mund të ripunojë ose mund të rivlerësojë nxënës të veçantë përdobësitë që kanë hasur gjatë kësaj ore mësimore.

Pas mësimit 13.5 zhvillohet një orë punë e pavarur.

MËSIMI 13.6 Problema me + dhe – brenda 100.Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 100.

Të shquajë zgjidhjen e problemave midis dy veprimeve + dhe .

Të zgjidhë problema të jetës së përditshme duke përdorur faktet embledhje dhe të zbritjes brenda 100.

Konceptet kryesore: gjithsej, zgjidhje, pyetje përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Mësuesja mund të përsëritë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes deri në 100 nëforma të ndryshme:

45 + 3 = 25 + = 29

48 – 3 = 89 = 84

Me mjete rrethanore mund të krijohen situata të ndryshme problemore nganxënësit dhe mësuesja, duke dhënë në tabelë strukturën e zgjidhjes së njëprobleme me hapa:

Leximi i të dhënave

Dallimi i kërkesës së problemës

ZGJIDHJA:

Kërkesa

Veprimi

Përgjigjja

Page 138: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 137

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Fillon puna me librin. Lexohen dy problemat A dhe B, të cilat synojnë tëanalizohen të dhënat dhe të mendohet për zgjidhjet. Jepen dy zgjidhjealternative dhe nxënësit nxiten të mendojnë dhe sidomos të argumentojnëzgjidhjen e paraqitur. Situatat janë të zakonshme, prandaj nxënësit mund tëgjykojnë vetë.

Problemat C dhe D synojnë zgjidhjen e tyre pa dhënë alternativë zgjidhjeje.

3 REFLEKTIMI

Në këtë fazë punohet ushtrim problema e fundit, e cila synon të plotësohetnumërori 100 i paraqitur si shumë dy mbledhorësh.

Detyrë shtëpie:

Punohet në fletë pune dhe, për nxënësit e nivelit të parë, mund të jepet njëproblemë me mbledhje ose zbritje.

Pas këtij mësimi zhvillohet një orë punë e pavarur për zgjidhjen eproblemave me mbledhje ose zbritje brenda 100.

MËSIMET 13.7, 13.8 Veprime me operatorin + dhe –brenda 100.

Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:

Të riprodhojë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes brenda 100 me operator.

Të shpjegojë mënyrën e veprimit me operatorë.

Të interpretojë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes në boshtin numerik.

Konceptet kryesore: operator, numëror i plotë, numëror i zbërthyer.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Mësuesja zhvillon këtë veprimtari:

Shkruhen disa numra dhe kërkohet të rishkruhen sipas vargjeve rritëse dhezvogëluese.

Kujtohen termat para dhe pas duke dhënë disa shembuj.

Cili numër gjendet pas numrit 45?

Page 139: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 138

Cili numër gjendet para numrit 25?

Paraqitet boshti numerik dhe bëhen interpretime të mbledhjes dhe të zbritjesnë të (brenda 20, që nxënësit të orientohen në punën e mëpastajme me librin).

2 REALIZIMI I KUPTIMIT

Punohen ushtrimet e librit duke ndaluar pas çdo ushtrimi, që nxënësit tëpërvetësojnë faktet e mbledhjes dhe të zbritjes në paraqitjen e tyre në operatorëdhe në boshtin numerik.

Në ushtrimet me operatorë të mbledhjes dhe të zbritjes të dhënë në varg duhetndaluar pas çdo mbledhjeje ose zbritjeje, që nxënësit të orientohen drejt njëzgjidhjeje të saktë.

3 REFLEKTIMI

Në këtë moment mund të punohen në fletore barazime të nxjerra nga tabelatose vargjet e mbledhjes dhe të zbritjes së operatorëve të kthehen në barazime tënjëpasnjëshme.

Detyrë shtëpie:

Punohet në fletë pune dhe, për nxënësit e nivelit të parë, mund të jepet njëproblemë me mbledhje ose zbritje.

MËSIMI 13. 9 Zgjidhje me tentativë e ekuacionit.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për tëgjetur zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritje brenda10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10.

Të gjejë pa gabime zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provë brenda një bashkësie të dhënë me numranatyrorë deri në 10 që i jepet.

Konceptet kryesore: çelës, zgjidhje, ekuacion, provë, veprim.

Page 140: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 139

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Veprime në dërrasë për mbledhjen e numrave deri në 10 të tipit:

+ 7 = 9 ; + 9 = 9; + 8 = 10; 6 + = 9…..etj.

Nxënës të ndryshëm shpjegojnë se si e gjetën dhe e demonstrojnë me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja shpjegon hap pas hapi punën për të gjetur me provë zgjidhjet eekuacionit (pra duke e provuar, duke kryer mbledhjen ose zbritjen një për njëme të gjitha elementet që i jepen në bashkësi, ashtu siç veprojmë për të gjeturçelësin që hap portën kur kemi një tufë me çelësa).

D.m.th. 6 + 7 9 9 + 7 9 0 + 7 9 3 + 7 9 vetëm 2 + 7 = 9

2

Pra, numri 2 që jepet në bashkësi, e zgjidh ekuacionin tonë. Themi se 2 ështëzgjidhja e ekuacionit.

Përsëritet kjo ecuri disa herë.

Hapet libri. Nxënësit punojnë të pavarur gjatë plotësimit të tij. Më pas kalohetnë punimin dhe diskutimin e tyre në dërrasë. Një nxënës e zgjidh atë. Klasakorrigjon shokun ose vetveten.

Lexohen dhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat për ushtrimet që mësuesjajep në dërrasë. Kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhevlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja u jep një ushtrim me paraqitjen e mëposhtme duke i ndarë nxënësitnë grupe (nxënësit kopjojnë nga dërrasa) ose i parapërgatit fletët më parë.

{7; 4; 0; 3; 2}

+ 5 = 8

fgj

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrime për të punuar nga teksti ose fleta epunës.

Kjo paraqitje quhet ekuacion.

{6; 9; 0; 3; 2}

7 = 9

Page 141: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 140

Punë e pavarur (pas 13. 9) Zgjidhje me tentativë e ekuacionit

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për tëgjetur zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritje brenda10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10.

Të gjejë pa gabime zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10.

Konceptet kryesore: çelës, zgjidhje, ekuacion, provë, veprim.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Veprime në dërrasë për mbledhjen e numrave deri në 10 të tipit:

+ 7 = 9 ; + 9 = 9; + 8 = 10; 6 + = 9…..etj.

Nxënës të ndryshëm shpjegojnë se si e gjetën dhe e demonstrojnë me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Hapet fleta e punës. Nxënësit punojnë të pavarur për plotësimin e saj. Lexohendhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat për ushtrimet që mësuesja jep nëtabelë. Kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhe vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Kalohet në punimin dhe diskutimin në dërrasë të ushtrimeve, ku nxënësit kanëgabuar më tepër. Më pas nxënës të ndryshëm zgjidhin në tabelë ushtrimet.Mësuesja i nxit që të shpjegojnë se si vepruan për t’i zgjidhur ato, me gojë e memjete. Klasa i punon paralelisht ushtrimet në fletore dhe korrigjon shokun osevetveten.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrime për të punuar nga fleta e punës.

Page 142: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 141

MËSIMI 13. 10 Zgjidhje me tentativë e inekuacionit.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s, të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për tëgjetur zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10që i jepet.

Të gjejë pa gabime të gjitha zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta membledhje ose zbritje brenda 10 s me provë brenda një bashkësie tëdhënë me numra natyrorë deri në 10.

Konceptet kryesore: çelës, zgjidhje, inekuacion, provë, veprim.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Veprime në dërrasë për mbledhjen e numrave deri në 10 të tipit:

4 7 ; 9 6 dhe + 7 < 9 ; + 9 > 9; + 8 >10; 6 + < 9…..etj.

Nxënës të ndryshëm shpjegojnë se si e gjetën dhe e demonstrojnë me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja shpjegon hap pas hapi punën për të gjetur me provë zgjidhjet einekuacionit (pra duke e provuar, duke kryer mbledhjen ose zbritjen një përnjë me të gjitha elementet që i jepen në bashkësi, ashtu siç veprojmë për tëgjetur çelësin që hap portën kur kemi një tufë me çelësa).

D.m.th. 6 + 7 > 9 9 + 7 > 9 0 + 7 < 9 3 + 7 > 9 vetëm 2 + 7 = 9

6; 9; 3

Pra numrat 6; 9; 3 që jepen në bashkësi, e zgjidhin inekuacionin tonë. Themi se6; 9; 3 janë zgjidhjet e inekuacionit.

Kjo paraqitje quhet inekuacion.

{6; 9; 0; 3; 2}

7 > 9

Page 143: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 142

Përsëritet kjo ecuri disa herë.

Hapet libri. Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij. Më pas kalohet nëpunimin dhe diskutimin e tyre në dërrasë. Një nxënës e zgjidh atë. Klasakorrigjon shokun ose vetveten.

Lexohen dhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat për ushtrimet që mësuesjajep në dërrasë. Kontrollon e sqaron çdo paqartësi dhe më pas bën kontroll evlerësim individual.

3 REFLEKTIMI: minitest

Mësuesja u jep një ushtrim me paraqitjen e mëposhtme duke i ndarë nxënësitnë grupe (nxënësit kopjojnë nga dërrasa) ose i parapërgatit fletët më parë.

{7; 4; 0; 3; 2}

+ 5 < 8

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrime për të punuar nga teksti ose fleta e punës.

Punë e pavarur (pas 13. 10) Zgjidhje me tentativë e inekuacionit.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Të vendosë zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritje

brenda 10 s të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për tëgjetur zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10.

Të gjejë pa gabime të gjitha zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta membledhje ose zbritje brenda 10 s me provë brenda një bashkësie tëdhënë me numra natyrorë deri në 10.

Konceptet kryesore: çelës, zgjidhje, inekuacion, provë, veprim.

Zhvillimi i mësimit

Për ecurinë e kësaj ore mund të shërbejë tema: Punë e pavarur (pas 13. 9),TEMA: Zgjidhje me tentativë e ekuacionitDetyrë shtëpie mund të jepen ushtrime për të punuar nga fleta e punës.

Page 144: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 143

Kapitulli 14Ky kapitull është konceptuar për një rimarrje të koncepteve dhe njohurive bazëqë nxënësit kanë fituar gjer tani. Ai synon përsëritjen dhe përforcimin e tyre.

Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e algjebrës dhe të veprimeve menumrin. Në fund të tij mund të planifikohet një orë përsëritjeje.

Ky kapitull synon që nxënësi në fund të tij:

Të përdorë mjete jostandarde (gishti, pëllëmba, hapi…etj.) për të maturgjatësinë e objekteve të ndryshme.

Të përdorë centimetrin si njësi dhe vizoren si mjetet standard për tëmatur gjatësinë e objekteve të ndryshme (deri në 20 cm).

Të çiftojë sende, figura, numra brenda 100 ës sipas një rregulli.

Të plotësojë çiftime në tabela ose me diagrame për ndryshesa brenda 100 ës.

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur ndryshesa brenda100 ës sipas një rregulli të caktuar.

Të zbresë me mend dy numra për ndryshesa brenda 100 ës.

Të zbatojë mënyra të ndryshme për të gjetur ndryshesa brenda 100 ës.

Të përdorë dhe të shpjegojë radhën e veprimeve në rresht dhe në shtyllëpër të gjetur ndryshesa brenda20 ës.

Të zbresë me mend një numër njëshifror nga një numër dyshifror brenda 100 ës.

Të përdorë kuptimin e zbritjes (në bashkësinë përkatëse të numrave) përtë zgjidhur situata të thjeshta problemore të jetës së përditshme.

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të vendosë ndryshesat brenda100 ës që lidhen me numrapërmes operatorit shigjetorsipas një rregulli të caktuar.

Të vendosë mbledhorët oseshumën në barazimet gjysmë tëgatshme për të gjetur shumabrenda 20 ës duke veçuar 10 nsipas figurës.

Ose Të mbledhë shkurt në rreshtbrenda 20 ës duke numëruarkonkretisht elementet eparaqitura në figurë.

Të përdorë operatorin shigjetorpër të lidhur numrat mendryshesat brenda 100 ëssipas një rregulli të caktuar.

Të përdorë figurën për tëmbledhur në rresht dukeveçuar 10 n sipas modelit qëi jepet.

Të përdorë të gjitha mënyrate mësuara për të mbledhurbrenda 100 ës pa e kaluar 10n sipas modelit që i jepet.

Të përdorë të gjitha mënyrate mësuara për të mbledhur

Të kthejë në barazim mezbritje ndryshesat përzbritjet brenda 100 ësçiftimet e numrave nëtabela ose diagram.

Të shpjegojë me gojëradhën e kryerjes sëveprimeve gjatëmbledhjes në rreshtbrenda 20 ës (dukeveçuar 10 n).

Të shpjegojë me fjalët e tijradhën e kryerjes sëveprimeve gjatë

Page 145: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 144

Të vendosë mbledhorët oseshumën në barazimet gjysmë tëgatshme për të gjetur shumabrenda 100 ës duke zbërthyernjërin mbledhor si shumë dymbledhorësh.

Dhe Të mbledhë shkurt në shtyllë

brenda 100 ës pa e kaluar 10 n. Të vendosë mbledhorët ose

shumën në barazimet gjysmë tëgatshme për të gjetur shumabrenda 100 ës duke zbërthyernjërin mbledhor si shumë dymbledhorësh.

Dhe Të mbledhë shkurt në shtyllëbrenda 100 ës duke e kaluar 10 n.

Të vendosë ndryshesën nëzbritjet në shtyllë që i jepenpas numërimit konkret tëelementeve në bashkësitë eparaqitura me shufra.

Të vendosë ndryshesën nëbarazimet që i jepen pasnumërimit konkret të elementevenë bashkësitë e paraqitura meshufra dhe kube.

Të vendosë shumën ose ndryshesënnë mbledhjet shkurt në rresht dhenë shtyllë brenda 100 ës pa ekaluar 10 n aq rrathë më shumësipas rregullit që i jepet.

Të identifikojë drejtëzën esimetrisë në figurat e thjeshtasimetrike ku ajo është evendosur me ngjyrë qartësishttë dallueshme.

brenda 100 ës duke e kaluar10 n sipas modelit që i jepet.

Të përdorë zbërthimin ezbritësit për të realizuarzbritjen në rresht sipasmodelit dhe udhëzimeve që ijepen për të gjeturndryshesat brenda 20 ës .

Të përdorë zbërthimin ezbritësit për të realizuarzbritjen pjesë –pjesë në rreshtdhe në shtyllë sipas modelitdhe udhëzimeve që i jepenpër të gjetur ndryshesatbrenda 100 ës.

Të dallojë veprimin që duhet tëpërdorë për të zgjidhur situatatë thjeshta problemore me njëveprim mbledhjeje ose zbritjejebrenda 100 ës përmes fjalëvekyçe: “ më shumë” dhe“gjithsej”, ”më pak”,”mbetën”. Të përdorë palosjenpër të krijuar figura të thjeshtasimetrike sipas udhëzimevedhe demonstrimit të mësueses

Ose Të vizatojë drejtëzën esimetrisë në figurat e thjeshtasimetrike.

mbledhjes në rreshtbrenda 100 ës me tëgjitha mënyrat e mësuarapa e kaluar 10 n.

Të shpjegojë me fjalët e tijradhën e kryerjes sëveprimeve gjatëmbledhjes në rreshtbrenda 100 ës me tëgjitha mënyrat e mësuaraduke e kaluar 10 n.

Të zbresë pa gabimebrenda 20 ës, pjesë pjesënë rresht me mënyra tëndryshme.

Të zbresë pjesë pjesë nërresht dhe në shtyllë pagabime brenda 100 ës.

Të zgjidhë situata tëthjeshta problemore menjë veprim mbledhjejeose zbritjeje brenda 20ës, ku dallohet qartë fjalakyçe “më shumë” dhe“gjithsej”, ”më pak”,”mbetën”.

Të plotësojë simetriken enjë figure në lidhje menjë drejtëz.

MËSIMET 14. 1, 14. 2. Veprime me operatorin e zbritjesbrenda 100 ës

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje: Të vendosë ndryshesat brenda 100 ës që lidhen me numra përmes

operatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Page 146: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 145

Të përdorë operatorin shigjetor për të lidhur numrat me ndryshesatbrenda 100 ës sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim me zbritje ndryshesat për zbritjet brenda 100 ësçiftimet e numrave në tabela ose diagram.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 100 (0, 10, 20, 30, 40, 50 … dheanasjelltas).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja vizaton në dërrasë boshtin numerik dhe u kërkon nxënësve që edheata, me majën e lapsit, të ndjekin rrugën që bën ajo me shkumës duke kaluarme radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë punës ata tregojnë me gojë:

0 + 10 = 10, 10 + 10 = 20, 20 + 10 = 30……etj. deri në 90 + 10 = 100

Kjo ecuri përsëritet me disa nxënës për të kaluar në kahun zbritës d.m.th.:

100 – 10 = 90, 90 – 10 = 80……etj

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave” d.m.th.

20 + 30 50…..etj.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhediagrame. Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet që nëtekst jepen me tabelë ose me diagram.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet e ushtrimit 2 ose tabelat e ushtrimit 3 në tekst.

OseShkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këto mësimeduke i përshtatur sipas nivelit.

Page 147: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 146

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë diagramet ose boshtet numerike.

Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me barazime veprimet që jepen me tabelë.

MËSIMET 14. 3, 14. 4. Mbledhja e numrave deri në 100Do të përsëriten mënyrat e ndryshme të mbledhjes deri në 20 duke u ndalurmë tepër te mbledhja shkurt në shtyllë brenda 20 ës. Për realizimin e këtyreorëve mund të mbështeteni te MËSIMI 8. 4, TEMA: Mbledhja në rresht dukeveçuar 10

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme përtë gjetur shuma brenda 20 ës duke veçuar 10 n sipas figurës.

Ose

Të mbledhë shkurt në rresht brenda 20 ës duke numëruar konkretishtelementet e paraqitura në figurë.

Të përdorë figurën për të mbledhur në rresht duke veçuar 10 n sipasmodelit që i jepet.

Të shpjegojë me gojë radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjesnë rresht brenda 20 ës (duke veçuar 10 n).

Konceptet kryesore: numër, element, shufra, zbërthim, veçim i 10 s.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për mbledhje brenda 10 s.

Tipi 10 + 4 = …

Ose

Ushtrime për zbërthimin e numrave deri në 19 si shumë dy mbledhorësh, p.sh.:

poshtë shkruhet barazimi:

12 = 10 + 212

10

2

Page 148: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 147

Nxënës të ndryshëm e bëjnë plotësimin në dërrasë duke shpjeguar përmesvizatimit të rrathëve.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja u kujton nxënësve në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen enumrave duke veçuar 10 n me rrathë dhe në bosht numerik.

13 + 4 10 3 410 717

Më shumë do t’u kërkohet plotësimi i barazimit të dytë.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna qënxënësit duhet të bëjnë. Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe tëfletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhevlerësim individual.

Si ushtrim plotësues për nxënësit e nivelit të lartë mund të jepet që të kthejnë simbledhje shkurt në shtyllë veprimet e ushtrimit 3 në tekst.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim si ai i ushtrimit 1 në tekst.

Nxënësit paraqesin me rrathë dhe gjejnë duke plotësuar 10 n, shumat eparaqitura te ushtrimi C.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim sipasniveleve:

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.

Niveli 2 dhe 3: Të paraqesë me rrathë dhe të mbledhë gjatë duke plotësuar 10 nbarazimet e ushtrimit C në fletoren e punës.

31 2 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

13 4

Page 149: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 148

MËSIMI 14. 5. Mbledhja e numrave deri në 100Do të përsëriten mënyrat e ndryshme të mbledhjes deri në 100 duke u ndalurmë tepër te mbledhja shkurt në shtyllë brenda100 ës pa e kaluar atë.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme përtë gjetur shuma brenda 100 ës duke zbërthyer njërin mbledhor sishumë dymbledhorësh.

Të mbledhë shkurt në shtyllë brenda 100 ës pa e kaluar 10 n.

Të përdorë të gjitha mënyrat e mësuara për të mbledhur brenda 100 ëspa e kaluar 10 n sipas modelit që i jepet.

Të shpjegojë me fjalët e tij radhën e kryerjes së veprimeve gjatë mbledhjesnë rresht brenda 100 ës me të gjitha mënyrat e mësuara pa e kaluar 10 n.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për:

a) numërimin 0 100 (0,10,20,30,40,50 … dhe anasjelltas).

b) mbledhjen e numrave deri në 100 me 10 she të plota.

Shkrim në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja u kujton nxënësve në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen enumrave deri në 100.

54 + 25 = 70 + 9

= 79

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna që nxënësitduhet të bëjnë. Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe të fletës së punës.Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhevlerësim individual.Si ushtrim plotësues për nxënësit e nivelit të lartë mund të jepet që të kthejnë simbledhje gjatë në rresht dhe në shtyllë veprimet e ushtrimit 5 në tekst.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim mbledhjeje shkurt nështyllë pa e kaluar 10 n.

542579

Page 150: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 149

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësimsipas niveleve:

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.

Niveli 2 dhe 3: Të paraqesë si mbledhje shkurt në shtyllë barazimet eushtrimeve B, C në fletoren e punës.

MËSIMET 14. 6, 14. 7. Mbledhje e numrave deri në 100Do të përsëriten mënyrat e ndryshme të mbledhjes deri në 100 duke u ndalurmë tepër te mbledhja shkurt në shtyllë brenda100 ës pa e kaluar atë. Përrealizimin e këtyre orëve mund të mbështeteni tek mësimet e mëparshme(Mësimi 8.2 – 8.7).

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Të vendosë mbledhorët ose shumën në barazimet gjysmë të gatshme përtë gjetur shuma brenda 100 ës duke zbërthyer njërin mbledhor sishumë dy mbledhorësh.

Të mbledhë shkurt në shtyllë brenda 100 ës duke e kaluar 10 n.

Të përdorë të gjitha mënyrat e mësuara për të mbledhur brenda 100 ësduke e kaluar 10 n sipas modelit që i jepet.

Të shpjegojë me fjalët e tij radhën e kryerjes së veprimeve gjatëmbledhjes në rresht brenda 100 ës me të gjitha mënyrat e mësuara dukee kaluar 10 n.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI Stuhi mendimesh

1 Ushtrime gojore për mbledhjen e numrave deri në 20.

Shkrim në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: veprimtari praktike me mjete, shpjegim.

Mësuesja u kujton nxënësve në dërrasë hap pas hapi punën për mbledhjen enumrave deri në 100.

37 + 29 = 50 + 16

= 663729

1

66

Page 151: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 150

*Një kujdes të veçantë mësuesja i kushton mbledhjes në rresht dhe në shtyllë tëmë shumë se dy mbledhorëve.

14 + 36 + 22= 72

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e ushtrimeve dhe puna qënxënësit duhet të bëjnë. Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij dhe tëfletës së punës.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhevlerësim individual.

Si ushtrim plotësues për nxënësit e nivelit të lartë mund të jepet zgjidhja nëfletore e problemës së ushtrimit E në tekst.

3 REFLEKTIMI:

Mësuesja mund të bëjë një minitest me një ushtrim mbledhjeje shkurt nështyllë duke e kaluar 10 n.

P.sh. 53 + 28 = .... Nxënësit paraqesin ne shtylle dhe kryejnë veprimin.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrimet e fletës së punës për këtë mësim sipasniveleve:

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë.

Niveli 2 dhe 3: Të paraqesë si mbledhje gjatë me zbërthim barazimet eushtrimeve B, C në tekst.

Punë e pavarur 1 (pas mësimit 14. 7).

Veprime me operatorin e mbledhjes brenda 100.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumat brenda 100 ës që lidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorin operatorin shigjetor për të lidhur numrat me shumat brenda100 ës sipas një rregulli të caktuar.

3622

1

72

14

Page 152: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 151

Të kthejë në barazim (me mbledhje për shuma e ndryshesa brenda 100ës) çiftimet e numrave në tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, dallo, qarko.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 100 (0, 1, 2, 3, 4, 5 … 0; 10; 20…….dheanasjelltas).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja vizaton në tokë boshtin numerik dhe u kërkon nxënësve që të shkelinme radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë ecjes ata tregojnë me gojë:

10 + 10 = 20; 50 + 7 =; 62 + 4 =……etj

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave” d.m.th.

52 + 3 55…..etj.

Hapet libri. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhediagramet. Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet qënë tekst jepen me tabelë ose me diagram.

Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI: Shkrim

Nxënësit kopjojnë diagramet ose tabelat e ushtrimit 3.4 në tekst.

OseShkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre.

Detyrë shtëpie mund të jepet ushtrimi 6 në fletën e punës duke e përshtatursipas nivelit.

Niveli 1: T’i kopjojë siç janë diagramet.

Niveli 2 dhe 3: Paraqesin me barazime veprimet që jepen me tabelë ose mediagram.

Page 153: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 152

Punë e pavarur 2 (pas mësimit 14. 7).

Problema me mbledhjen e numrave deri në 100.

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën në mbledhjet shkurt në rresht dhe në shtyllë brenda100 pa e kaluar 10 n.

Të dallojë veprimin që duhet të përdorë për të zgjidhur situata të thjeshtaproblemore me një veprim mbledhjeje brenda 100 ës përmes fjalëvekyçe: “më shumë” dhe “gjithsej”.

Të zgjidhë situata të thjeshta problemore me një veprim mbledhjejebrenda 20 ës ku dallohet qartë fjala kyçe “më shumë” ose “gjithsej”.

Konceptet kryesore: problem, fjala çelës, “më shumë” , “gjithsej”, veprim,zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit.

1 EVOKIMI:

1 Ushtrime me bashkësi, ku nxënësit vizatojnë rrathë aq sa tregon etiketa:

19 + 4 = 23

Sa rrathë u bënë gjithsej në bashkësinë e dytë? Mësuesja thekson gjithmonëfjalët: “më shumë”, “gjithsej” në të folur dhe në të shkruar me një ngjyrë tjetërdhe duke theksuar se cilin veprim duhet të bëjnë ata për çdo rast:

“më shumë”, “gjithsej” mbledhja ( + ).

Poshtë bashkësisë ajo shkruan barazimin përkatës: 19 + 4 = 23.

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë bashkësinëdhe barazimin përkatës në dërrasë duke e shoqëruar me fjalët e tyre ose meveprime me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:1 Mësuesja zgjidh duke e shpjeguar hap pas hapi problemën e parë ose njëproblemë të ngjashme me të.

4 më shumë

19

Page 154: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 153

Lexohet dhe sqarohet puna që nxënësit duhet të bëjnë.

Nxënësit punojnë të pavarur në libër.

Më pas zgjidhen problemat nga nxënës të ndryshëm ose nga mësuesja në dërrasë.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit punojnë në fletoren e klasës bashkësi me “më shumë” elemente sebashkësia e parë dhe shkruajnë poshtë barazimin.

Ose mund të paraqesin me bashkësi dhe të plotësojnë (me shufra dhe kube)barazime për shuma brenda 100 pa kalim të 10 s.

34 + 26 = 47 + 32 = 53 + 46 = ……etj.Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet ose një problemë e tekstit.

MËSIMI 14. 8. Zbritja e numrave brenda 100.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesën në zbritjet në shtyllë që i jepen pas numërimitkonkret të elementeve në bashkësitë e paraqitura me shufra.

Të përdorë zbërthimin e zbritësit për të realizuar zbritjen në rresht sipasmodelit dhe udhëzimeve që i jepen për të gjetur ndryshesat brenda 20 ës.

Të zbresë pa gabime brenda 20 ës, pjesë pjesë në rresht me mënyra tëndryshme.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 10 s dhe paraqitje e tyre edhe me boshtnumerik.

10 – 4=, 10 – 3 =, 10 – 2 =….etj.

OseUshtrime për zbërthimin e numrave deri në 9 si shumë dy mbledhorësh. P.sh:

Page 155: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 154

poshtë shkruhet barazimi:

8 = 6 + 2

Përsëritet 2 3 herë kjo veprimtari. Në çdo rast nxënësit plotësojnë baraziminpërkatës në dërrasë duke e shoqëruar me veprime me gishta ose me mjete.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja kujton si realizohet zbritja pjesë pjesë në rresht duke theksuar që tëkenë kujdes kur bëjnë zbërthimin, pasi në fillim zbresim për të na mbetur 10,pasi e kemi më të lehtë që nga 10 të zbresim pjesën tjetër. P.sh: 12 – 2 =10 epastaj 10 – 6 = 4 dhe e paraqet atë në bosht numerik.

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Nga nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë punojnë me zbërthim (si te ushtrimi D dhe barazimet e ushtrimeve tëfundit). Kontroll dhe vlerësim individual i tyre.

3 REFLEKTIMI:

Minitest me një barazim me figurë si modeli i ushtrimit COse

Kopjim ushtrimesh nga libri.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës oseushtrimi 5 në tekst me nivele.

Niveli 1: Ta kopjojë siç është ushtrimin E.

Niveli 2 dhe 3: Të zbresë shkurt dhe gjatë.

MËSIMI 14.9. Zbritja e numrave brenda 100 ësObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesën në barazimet që i jepen pas numërimit konkrettë elementeve në bashkësitë e paraqitura me shufra dhe kube.

Të përdorë zbërthimin e zbritësit për të realizuar zbritjen pjesë–pjesë nërresht dhe në shtyllë sipas modelit dhe udhëzimeve që i jepen për tëgjetur ndryshesat brenda 100 ës .

862

Page 156: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 155

Të zbresë pjesë pjesë në rresht dhe në shtyllë pa gabime brenda 100 ës.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 10 s dhe 20 ës përmendsh.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja kujton me nxënësit si bëhet hap pas hapi zbritja pjesë pjesë në rreshtdhe në shtyllë brenda 20 ës.

Me figurë dhe barazim:a) Në rresht:

Me figurë dhe barazim:

b) Në shtyllë

Kjo ecuri përsëritet disa herë, duke theksuar që të kenë kujdes kur bëjnëzbërthimin, pasi në fillim zbresim për të na mbetur 10, pasi e kemi më të lehtëqë nga 10 të zbresim pjesën tjetër (12 2 =10 e pastaj 10 – 6 = 4).

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Nga nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë punojnë me zbërthim (si te ushtrimi C) barazimet e ushtrimeve të fundit.Kontroll dhe vlerësim individual i tyre.

3 REFLEKTIMI:

Minitest me një zbritje me figurë të gatshme në rresht ose në shtyllë.

Kopjim ushtrimesh nga libri sipas nivelit.

10

8 = 10

6

12 6

2 = 4

8 6

122

4

10 6 = 4

Page 157: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 156

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës oseushtrimi E në tekst me nivele.

Niveli 1: Ta kopjojë siç është ushtrimin E.

Niveli 2 dhe 3: Të zbresë shkurt dhe gjatë në rresht ose në shtyllë.

Punë e pavarur (pas mësimit 14. 9).

Veprime me operatorin e zbritjes brenda 100 ës

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesat brenda 100 ës që lidhen me numra përmesoperatorit shigjetor sipas një rregulli të caktuar.

Të përdorin operatorin shigjetor për të lidhur numrat me ndryshesatpërkatëse brenda 100 ës sipas një rregulli të caktuar.

Të kthejë në barazim me ndryshesa brenda 100 ës çiftimet e numravenë tabela ose diagrame.

Konceptet kryesore: numër, element, bashkësi, lidh.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

1 Ushtrime me gojë për numërimin 0 100 (0, 1, 2, 3, 4, 5 0; 10; 20…….dheanasjelltas).

Shkrimi i numrave në fletore. Nxënës të ndryshëm e bëjnë këtë gjë në dërrasë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja vizaton boshtin numerik (me ndarjet 0; 10; 20 .... 100) dhe u kërkonnxënësve të kalojnë shkumësin me radhë mbi të gjithë numrat.

Gjatë punës ata tregojnë me gojë:

10 10 = 0; 50 10 = ; 60 10 = ……etj

U kujtohet përmes shpjegimit se çfarë bënte “makina e numrave” d.m.th.

52 + 3 55…..etj.

Hapet fleta e punës. Sqarohen kërkesat e ushtrimeve me operatorë, tabela dhediagramet. Gjithashtu u shpjegohet se si paraqiten me barazime veprimet qënë tekst jepen me tabelë ose me diagram.

Page 158: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 157

Nxënësit punojnë të pavarur.

Mësuesja kontrollon e sqaron çdo paqartësi. Kontroll e vlerësim individual.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë diagramet ose tabelat e ushtrimit B, C në fletë pune.Ose

Shkruajnë edhe barazimet që dalin prej tyre

Detyrë shtëpie mund të jepet ushtrimi D në fletën e punës duke e përshtatursipas nivelit.

Niveli 1: Ta kopjojë siç është.

Niveli 2 dhe 3: Të paraqesin me barazime veprimet që jepen me operatorë në të.

MËSIMI 14. 10. Zbritja e numrave brenda 100 ës.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë ndryshesën në zbritjet shkurt në shtyllë pa e kaluar 10 n

Të përdorë zbërthimin e zbritësit për të realizuar zbritjen pjesë –pjesë nërresht dhe në shtyllë sipas modelit dhe udhëzimeve që i jepen për tëgjetur ndryshesat brenda 100 ës .

Të zbresë pjesë pjesë në rresht dhe në shtyllë pa gabime brenda 100 ës.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me gojë për zbritjen brenda 10 s dhe 20 ës përmendsh.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja kujton me nxënësit si bëhet hap pas hapi zbritja pjesë pjesë në rreshtdhe në shtyllë brenda 20 ës.

Me figurë dhe barazim:a) Në rresht:

10

8 = 10

6

12 6

2 = 4

Page 159: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 158

b) Në shtyllë

Kjo ecuri përsëritet disa herë, duke theksuar që të kenë kujdes kur bëjnëzbërthimin, pasi në fillim zbresim për të na mbetur 10, pasi e kemi më të lehtëqë nga 10 të zbresim pjesën tjetër (12 2 =10 e pastaj 10 – 6 = 4).

Hapet libri. Lexohen dhe sqarohen kërkesat e tij një nga një. Nxënësit punojnëtë pavarur.

Mësuesja kontrollon, sqaron nxënësit për çdo paqartësi.

Për nxënësit e nivelit të lartë, të cilët mbarojnë më shpejt, mësuesja kërkon qëtë punojnë me zbërthim (si te ushtrimi C) barazimet e ushtrimeve të fundit.Kontroll dhe vlerësim individual i tyre.

3 REFLEKTIMI:

Minitest me një zbritje me figurë të gatshme në rresht ose në shtyllë.

Kopjim ushtrimesh nga libri sipas nivelit.

Detyrë shtëpie mund të jepen për të kopjuar ushtrimet nga fleta e punës oseushtrimi E në tekst me nivele.

Niveli 1: Ta kopjojë siç është ushtrimin E.

Niveli 2 dhe 3: Të zbresë shkurt dhe gjatë në rresht ose në shtyllë.

Punë e pavarur 1 (pas mësimit 14. 10).

Problema me mbledhjen e numrave deri në 100

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë shumën ose ndryshesën në mbledhjet shkurt në rresht dhe nështyllë brenda 100 pa e kaluar 10 n.

Të dallojë veprimin që duhet të përdorë për të zgjidhur situata të thjeshtaproblemore me një veprim mbledhjeje ose zbritjeje brenda 100 ëspërmes fjalëve kyçe: “më shumë” dhe “gjithsej”, ”më pak”, ”mbetën”.

8 6

122

4 4

106

Page 160: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 159

Të zgjidhë situata të thjeshta problemore me një veprim mbledhjeje osezbritjeje brenda 20 ës, ku dallohet qartë fjala kyçe “më shumë” dhe“gjithsej”, ”më pak”, ”mbetën”.

KONCEPTET KRYESORE: problem, fjala çelës, “më shumë” dhe“gjithsej”, ”më pak”, ”mbetën”, veprim, zgjidhje, përgjigje.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI: problem i ri

1 Ushtrime me mbledhje dhe zbritje brenda 20 ës.

2 Lidh me shigjetë fjalën kyçe me veprimin që tregon ajo.

më pak – më shumë

gjithsej + mbetën

Mësuesja ngul këmbë që nxënësit të shpjegojnë lidhjet që bëjnë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT: shpjegim

1 Mësuesja zgjidh duke e shpjeguar hap pas hapi problemën e parë ose njëproblemë të ngjashme me të.

Lexohet dhe sqarohet puna që nxënësit duhet të bëjnë.

Nxënësit punojnë të pavarur në libër.

Më pas zgjidhen problemat nga nxënës të ndryshëm ose nga mësuesja nëdërrasë.

Punë e pavarur për plotësimin e fletës së punës. Kontroll dhe vlerësimindividual i saj.

3 REFLEKTIMI: punë e pavarur.

Plotësojnë barazime për shuma e ndryshesa brenda 100 me kalim të 10 s.

35 + 26 = 47 + 39 = 58 + 46 = ……etj.85 – 26 = 97 – 39 = 83 – 46 = ……etj.

Ato korrigjohen dhe vlerësohen individualisht.

Detyrë shtëpie mund të jepet për të kopjuar një problemë e tekstit ose nga fletae punës.

Page 161: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 160

Punë e pavarur 2 (pas mësimit 14. 10).

Veprime të përziera me ekuacione dhe inekuacione

Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të vendosë zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Dhe Të vendosë zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritje

brenda 10 s të gjetura me provë brenda bashkësisë me numra natyrorëderi në 10 që i jepet me intuitë.

Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për tëgjetur zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10

Dhe Të përdorë provën me të gjitha elementet e bashkësisë që i jepen për të

gjetur zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me mbledhje ose zbritjebrenda 10 s me provë brenda bashkësisë me numra natyrorë deri në 10.

Të gjejë pa gabime zgjidhjen e ekuacioneve të thjeshta me mbledhje osezbritje brenda 10 s me provë brenda një bashkësie të dhënë me numranatyrorë deri në 10.

Dhe Të gjejë pa gabime të gjitha zgjidhjet e inekuacioneve të thjeshta me

mbledhje ose zbritje brenda 10 s me provë brenda një bashkësie tëdhënë me numra natyrorë deri në 10.

Konceptet kryesore: çelës, zgjidhje, ekuacion, provë, veprim.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI: problem i ri

Veprime në dërrasë për mbledhjen e zbritjen e numrave deri në 10 të tipit:

+ 7 = 9 ; + 9 = 9; + 8 = 10; 6 + = 9…..etj.

1 = 9 ; 0 = 9; 8 = 1; 6 = 2…..etj

Veprime në dërrasë për krahasimin e numrave deri në 10 të tipit:

+ 7 < 9 ; + 9 > 9; + 8 >10; 6 + < 9…..etj.

Page 162: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 161

Nxënës të ndryshëm shpjegojnë se si e gjetën dhe e demonstrojnë me gishta.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja kujton hap pas hapi punën për të gjetur me provë zgjidhjet eekuacionit dhe të inekuacionit (pra duke e provuar, duke kryer mbledhjen osezbritjen një për një me të gjitha elementet që i jepen në bashkësi, ashtu siçveprojmë për të gjetur çelësin që hap portën kur kemi një tufë me çelësa).

Hapet fleta e punës. Nxënësit punojnë të pavarur në plotësimin e tij. Lexohendhe sqarohen një nga një të gjitha kërkesat për ushtrimet që mësuesja jep nëdërrasë. Kontrollon e sqaron çdo paqartësi e më pas bën kontroll dhe vlerësimindividual.

3 REFLEKTIMI:

Kalohet në punimin dhe diskutimin në dërrasë të ushtrimeve ku nxënësit kanëgabuar më tepër. Më pas nxënës të ndryshëm zgjidhin në dërrasë ushtrimet.Mësuesja i nxit që të shpjegojnë se si vepruan për zgjidhjen e tyre.

Klasa i punon paralelisht ushtrimet në fletore dhe korrigjon shokun osevetveten.

Detyrë shtëpie mund të jepen ushtrime për të punuar nga fleta e punës.

MËSIMI 14.10. Veprimtari praktike. Plotësimi i simetrikessë një figure në lidhje me një drejtëz.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të identifikojë drejtëzën e simetrisë në figurat e thjeshta simetrike ku ajoështë e vendosur me ngjyrë qartësisht të dallueshme.

Të përdorë palosjen për të krijuar figura të thjeshta simetrike sipasudhëzimeve dhe demonstrimit të mësueses.Ose

Të vizatojë drejtëzën e simetrisë në figurat e thjeshta simetrike. Të plotësojë simetriken e një figure në lidhje me një drejtëz.

Konceptet kryesore: zbritje, mbetje, barazim, minus.

Page 163: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 162

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Ushtrime me mjete për realizimin e figurave simetrike me palosje dhe prerjesipas udhëzimeve të mësueses.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja kujton me nxënësit se cila është drejtëza e simetrisë dhe çfarë i bënajo figurës.

Kujton me nxënësit si dallohet drejtëza e simetrisë në figurat e thjeshtagjeometrike (trekëndëshi dybrinjënjëshëm, katrori, drejtkëndëshi dhe trapezidybrinjënjëshëm) dhe në natyrë (lulja, gjethja, fytyra e trupi i njeriut…etj.).

Ajo ndalet në shpjegimin se si vizatohet simetrikja e një figure në lidhje me një drejtëz.

Më pas nxënësit plotësojnë librin. Kontroll dhe vlerësim i tyre individualisht.

3 REFLEKTIMI:

Kopjim ushtrimesh nga libri sipas nivelit.

Ministest ku u jepet fotokopje e 3 figurave, ku vetëm njëra e ka të sakte drejtëzëne simetrise. Kërkesa është: shëno me X drejtëzën e saktë simetrisë, p.sh:

Detyrë shtëpie mund të jepet për të kopjuar një ushtrim nga libri.

Page 164: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 163

Kapitulli 15Në këtë kapitull janë përfshirë nënlinjat e statistikës dhe të probabilitetit.

Ky kapitull synon që nxënësit në fund të tij:

Statistikë

Të grumbullojnë, të dallojnë ose të klasifikojnë grup sendesh apofigurash në bazë të një cilësie.

Të mbledhin të dhëna të thjeshta duke bërë vëzhgime të thjeshta.

Konceptet dhe shprehitë kryesore

Zbulimi i cilësisë së përbashkët të një grupi sendesh, klasifikimi i një grupiobjektesh sipas cilësive të përbashkëta; mbledhja e të dhënave nga mjedise tënjohura dhe klasifikimi e diskutimi rreth tyre.

Probabilitet

Të dallojnë që një ngjarje, e njohur për ta, mund të ndodhë ose mund tëmos ndodhë.

Të diskutojnë probabilitetin për situata të njohura prej tyre.

Konceptet dhe shprehitë kryesore

Kuptimi për probabilitetin nëpërmjet diskutimit rreth probabilitetit tëngjarjeve të thjeshta, të marra nga përvoja vetjake e nxënësve.

Niveli i ulët Niveli i mesëm Niveli i lartë Të grumbullojë të dhëna tëthjeshta duke bërëvëzhgime të thjeshta.

Të kopjojë vendosjen e tëdhënave në tabela tëthjeshta, në tabelë ediagram.

Të kopjojë vendosjen e tëdhënave në tabela tëthjeshta, në tabelë ediagram.

Të përsërisë ngjarjet ethëna nga shokët.

Të përsërisë ngjarjet e sigurtatë thëna nga shokët.Të përsërisë ngjarjet emundura dhe ngjarjet epamundura të thëna ngashokët.

Të dallojë të dhënat në njëtekst të caktuar që lexonose dëgjon.

Të vendosë të dhënat nëtabela të thjeshta sipasudhëzimeve në tabelë ediagram.

Të kalojë të dhënat ngatabelat e thjeshta nëdiagram sipasudhëzimeve.

Të listojë tri ngjarje nga jetae tij e përditshme.

Të listojë tri ngjarje të sigurtanga jeta e tij e përditshme.Të dallojë ngjarjet e munduradhe ngjarjet e pamundura tëthëna nga shokët.

Të klasifikojë grup sendesh apofigurash në bazë të një cilësie.

Të shpjegojë me fjalët e tijvendosjen e të dhënave nëtabela të thjeshta, në tabelë ediagram.

Të shpjegojë me fjalët e tijkalimin e të dhënave në tabelatë thjeshta, në tabelë ediagram.

Të shkruajë një ngjarje që lidhetme figurën që i jepet.

Të shkruajë një ngjarje të sigurtqë lidhet me figurën që i jepet.

Të shkruajë një ngjarje tëmundur dhe një ngjarje tëpamundur nisur ngavëzhgimet në jetën epërditshme.

Page 165: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 164

MËSIMI 15. 1. Grumbullimi i të dhënaveObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të grumbullojë të dhëna të thjeshta duke bërë vëzhgime të thjeshta.

Të dallojë të dhënat në një tekst të caktuar që lexon ose dëgjon.

Të klasifikojë grup sendesh apo figurash në bazë të një cilësie.

Konceptet kryesore: grumbullim, klasifikim, të dhëna.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Sa banka, dollapë, vazo me lule…….kemi në klasë? Mësuesja pyet edhe përmjetet e kuletës.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Të gjitha përgjigjet mësuesja i paraqet në dërrasë:

Banka

Dollapë

Vazo me lule .

a) Duke i shkruar me fjalë një nga një b) Me tabelë

Banka janë 18Dollap është 1Vazo me lule janë 9

Veprimtari të tilla mësuesi i përsërit disa herë.Hapet dhe plotësohet libri. Më pas nxënës të ndryshëm i punojnë ushtrimet nëdërrasë. Klasa korrigjon ata ose vetveten. Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit 3 në tekst.Detyrë shtëpie mund të jepet plotësimi i një tabele të ngjashme:Numëro dhe plotëso:

Pjata Tenxhere Lugë Pirunë Thika Vazo me lule

Banka Dollap Vazo me lule

18 1 9

Këto të dhëna që grumbulluam nga vëzhgimi dhenumërimi, ne mund t’i paraqesim edhe me mënyratë tjera

Page 166: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 165

MËSIMI 15. 2. Kalimi i të dhënave në diagram.Objektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të kopjojë vendosjen e të dhënave në tabela të thjeshta, në tabelë e diagram.

Të vendosë të dhënat në tabela të thjeshta sipas udhëzimeve, në tabelë ediagram.

Të shpjegojë me fjalët e tij vendosjen e të dhënave në tabela të thjeshta,në tabelë e diagram.

Konceptet kryesore: grumbullim, klasifikim, të dhëna, tabelë, diagram.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Mund të veprohet si në orën e shkuar. Pra:

Sa banka, dollapë, vazo me lule…….kemi në klasë?

Vijon veprimtaria për sendet e kuletës.

2. REALIZIMI I KUPTIMIT:

Të gjitha përgjigjet e etapës së parë mësuesja i paraqet në dërrasë:

Banka

Dollapë

Vazo me lule .

Të dhënat e grumbulluara nxënësit i paraqesin:a) me fjalë një nga një b) me tabelë

Banka janë 18Dollap është 1Vazo me lule janë 9

Mësuesja u shpjegon nxënësve se ç’është diagrami dhe se si paraqiten të dhënat në të.Veprimtarinë mësuesi e përsërit disa herë.Hapet dhe plotësohet libri. Më pas nxënës të ndryshëm i punojnë ushtrimet nëdërrasë. Klasa korrigjon ata ose vetveten. Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI: Shkrim

Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit B në tekst.Detyrë shtëpie Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit C në tekst.

Banka Dollap Vazo me lule

18 1 9

Këto të dhëna që grumbulluam nga vëzhgimi dhenumërimi, ne mund t’i paraqesim edhe me mënyratë tjera

Page 167: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 166

MËSIMI 15. 3. Kalimi i të dhënave nga diagrami në tabelëObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të kopjojë vendosjen e të dhënave në tabela të thjeshta, në tabelë ediagram.

Të kalojë të dhënat nga tabelat e thjeshta në diagram sipas udhëzimeve.

Të shpjegojë me fjalët e tij kalimin e të dhënave në tabela të thjeshta, nëtabelë e diagram.

Konceptet kryesore: grumbullim, klasifikim, të dhëna, tabelë, diagram.

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI:

Mund të veprohet si në orën e shkuar. Pra:

Sa banka, dollapë, vazo me lule…….kemi në klasë? Mësuesja pyet edhe përmjetet e kuletës.

Nxënës të ndryshëm plotësojnë në dërrasë tabelën përkatëse.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

U shpjegohet nxënësve se si paraqiten të dhënat në diagram dhe se si kalohentë dhënat nga diagrami në tabelë (leximin e diagramit).Veprimtarinë mësuesja e përsërit disa herë.Hapet dhe plotësohet libri. Më pas nxënës të ndryshëm i punojnë ushtrimet nëdërrasë. Klasa korrigjon ata ose vetveten. Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit 2 në tekst.

Detyrë shtëpie Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit 3 në tekst.

MËSIMI 15. 4. Probabiliteti, ngjarjaObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të përsërisë ngjarjet e thëna nga shokët.

Të listojë tri ngjarje nga jeta e tij e përditshme.

Page 168: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 167

Të shkruajë një ngjarje që lidhet me figurën që i jepet.

Konceptet kryesore: ngjarje

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë keni bërë sot?

Mësuesja shkruan në dërrasë të gjitha veprimet.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja u shpjegon nxënësve se ç’është ngjarja dhe liston disa ngjarje. Hedhjae zarit, hedhja e monedhës janë ngjarje.Nxiten nxënësit të thonë edhe ata ngjarje të ngjashme me ato që listoi mësuesja.Hapet dhe plotësohet libri. Punohet në mënyrë të pavarur. Më pas nxënës tëndryshëm i lexojnë ato me zë për të gjithë klasën, e cila i korrigjon ata ose vetveten.Ylli ndriçon në qiell. ( jo: Ylli është i bukur.)…etj.Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë ushtrimin B në tekst.

Detyrë shtëpie Nxënësit kopjojnë ushtrimin B në tekst ose të shkruajnë fjali siato të librit me fjalët që u jep mësuesja.

MËSIMI 15. 5. Probabiliteti, ngjarjaObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të përsërisë ngjarjet e sigurta të thëna nga shokët.

Të listojë tri ngjarje të sigurta nga jeta e tij e përditshme.

Të shkruajë një ngjarje të sigurt, që lidhet me figurën që i jepet.

Konceptet kryesore: ngjarje, e sigurt

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë kuptoni me fjalën e sigurt?

Nxiten nxënësit të thonë lirshëm atë që mendojnë.

Page 169: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 168

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

Mësuesja (ose një nxënës) u shpjegon nxënësve se ç’është ngjarja e sigurt dheliston disa ngjarje të sigurta:lindja dhe perëndimi i diellit, kalimi nga dita te nata dhe anasjelltas, si dheveprimet matematikore: 2 + 2 = 4, 10 – 5 = 5….etj.Hapet dhe plotësohet libri. Punohet në mënyrë të pavarur. Më pas nxënës tëndryshëm i lexojnë ato me zë për të gjithë klasën, e cila i korrigjon ata ose vetveten.Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë ushtrimin B në tekst.

Detyrë shtëpie Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit B në tekst ose u kërkohettë shkruajnë tri ngjarje të tjera të sigurta.

MËSIMI 15. 6. Probabiliteti, ngjarjaObjektivat e arritjes sipas niveleve (OAN)

Në fund të orës së mësimit nxënësi do të jetë në gjendje:

Të përsërisë ngjarjet e mundura dhe ngjarjet e pamundura të thëna ngashokët.

Të dallojë ngjarjet e mundura dhe ngjarjet e pamundura të thëna ngashokët.

Të shkruajë një ngjarje të mundur dhe një ngjarje të pamundur nisur ngavëzhgimet në jetën e përditshme.

Konceptet kryesore: ngjarje, e sigurt

Zhvillimi i mësimit

1 EVOKIMI

Çfarë kuptoni me fjalët: e mundur, e pamundur?

Nxiten nxënësit të thonë lirshëm atë që mendojnë.

2 REALIZIMI I KUPTIMIT:

U shpjegohet nxënësve se ç’është ngjarja e mundur dhe ngjarja e pamundur dheliston disa ngjarje për secilin lloj.Më pas zhvillon veprimtarinë:Vëzhgoni zarin.

Page 170: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Libri i mësuesit: MATEMATIKA 1 169

A ka 1 në të? A ka 2 në të? A ka 3 në të?A ka 4 në të? A ka 5 në të? A ka 6 në të?

Nëse e hedhim, është e sigurt se zari do të tregojë një nga faqet me numër 1, 2,3, 4, 5 ose 6.A ka 7 në të?

Kjo ecuri përsëritet edhe me monedhën.

Hapet dhe plotësohet libri. Punohet në mënyrë të pavarur. Më pas nxënës tëndryshëm i lexojnë ato me zë për të gjithë klasën, e cila i korrigjon ata ose vetveten.Vlerësohen nxënësit që aktivizohen.

3 REFLEKTIMI:

Nxënësit kopjojnë ushtrimin B në tekst.

Detyrë shtëpie Nxënësit kopjojnë tabelat e ushtrimit B në tekst ose mund tëshkruajnë nga tri ngjarje të tjera të mundura dhe tri ngjarje të pamundura.

Page 171: SHTËPIA BOTUESE mësuesi - Media Print · Libër mësuesi Matematika 1 Teksti mësimor Matematika 1 është hartuar nga Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha Nevila Haxhimali, Dhurata

Matematika 1 mësuesiLibër Nevila Haxhimali, Dhurata Hoxha

ISBN: 978-99956-93-61-9

Librat e mësuesit dhe planet mësimore për të gjithë titujt që ne disponojmë, mund t’i gjeni dhe t’i shkarkoni pa pagesë nga faqja e internetit www.mediaprint.alPër më shumë informacion mund të na shkruani në adresën e emailit: [email protected] të na kontaktoni pranë redaksisë në numrin e telefonit: 04 2256158.

Çmimi 400 lekë

www.mediaprint.al9 789995 693619