libër mësuesi - albasalbas.al/udhezuesat/librat_shkollore/libri_mesuesit_qytetaria_8.pdf · 3...

Shtëpia botuese Albas

Libër mësuesi për tekstin shkollor

Qytetaria

8

Sevi Agolli

Botues:Latif AjruLLAirita Petro

redaktore përgjegjëse:Sevi Lami

Arti grafik:ela LumAni

© Albas, 2017

iSBn 978-9928-02-860-0

Shtypur në shtypshkronjën:

Shtëpia botuese Albas

në tiranë: rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D.

tel: 00355 45800160; e-mail: [email protected]

në tetovë: rr. “ilinden”, nr. 105

tel: 00389 44 344 047; e-mail: [email protected]

në Prishtinë: rr. “muharrem Fejza”, p.n.

tel: 00377 45 999 770

e-mail: [email protected]

3

Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 8”

P Ë R M B A J T J E

TEMATIKA I. UNË DHe tË tJerËt1. Identiteti im 132. Ndikimi i familjes në formimin tim 143. Identiteti im si pjesë e një grupi dhe e një komuniteti 164. Ndërvarësia dhe kushtëzimi i ndërsjellë 175. Të ndryshëm, por të barabartë 186. E kaluara dhe e ardhmja 19 TEMATIKA II. Ne DHe eUrOPa1. Kultura dhe identiteti ynë kombëtar 202. Të njohim dhe vlerësojmë kulturën dhe traditat kulturore të Europës 223. Ruajtja e vlerave, integrimi dhe përshtatja 244. Qytetar shqiptar, qytetar europian, qytetar i botës 25

TEMATIKA III. SHQiPËria DHe eUrOPa 1. Këshilli i Europës 272. Bashkimi Europian 283. Veprimtaria dhe institucionet e BE-së 304. Shqipëria dhe Bashkimi Europian 325. Ndikimi i anëtarësimit në BE për Shqipërinë 34

TEMATIKA IV. Ne DHe PrOblemet glObale 1. Problemet globale 362. Problemet sociale 373. Burimet natyrore 394. Ndotja e mjedisit 405. Varfëria 426. Zhvillimi i qëndrueshëm 44

TEMATIKA V. ËSHtË e arDHmJa ime1. Marka ime 452. Grupimet e profesioneve 473. Karrierat me mundësi të mëdha zhvillimi 494. Veprimtari praktike. Planifikimi i karrierës 505. Në kërkim të një vendi pune 526. Si të mbash (apo të humbasësh) vendin e punës 53


4

PlaNi aNalitiKpër lëndën

Qytetari 8

Qëllimet e programit të lëndës së Qytetarisë synon: • të përgatitë të rinjtë dhe të rriturit për pjesëmarrje aktive në shoqërinë demokratike, duke fuqizuar

kështu kulturën demokratike;• të aftësojë të rinjtë në luftën kundër dhunës, racizmit, nacionalizmit agresiv dhe intolerancës;• të sigurojë dhe të forcojë kohezionin shoqëror, drejtësinë sociale dhe të mirën e përgjithshme;• të fuqizojë shoqërinë civile përmes pajisjes së qytetarëve me njohuri dhe shprehi demokratike.

Mbështetur në këto qëllime të përgjithshme, programi i lëndës së Qytetarisë synon: Øt’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar njohuritë dhe aftësitë intelektuale, të domosdoshme

për të kuptuar, për të analizuar dhe për të ndikuar në politikat sociale dhe mënyrat e zbatimit të tyre;

Ø t’u japë nxënësve mundësinë për të zhvilluar aftësitë e pjesëmarrjes qytetare të nxënësve dhe përfshirjen e tyre të vetëdijshme dhe të kualifikuar në zgjidhjen e problemeve të komunitetit;

Øt’u japë nxënësve mundësinë të zhvillojnë përkushtimin qytetar në respektimin e vlerave dhe parimeve demokratike të domosdoshme për bashkëjetesë në një shoqëri demokratike.

Lidhja e kompetencave të fushës /lëndës me kompetencat e tjera kyçNdërtimi dhe zbatimi i kompetencave kyç nga nxënësi gjatë procesit të mësimdhënies dhe nxënies, kërkon që mësuesi të mbajë parasysh lidhjen me kompetencave e tjera kyç. Për të realizuar në praktikë këtë lidhje, mësuesi duhet të përzgjedhë situatat, veprimtaritë, metodat, dhe mjetet e përshtatshme të procesit të nxënit.

* Kompetenca qytetare Programi i qytetarisë, si pjesë e fushës “Shoqëria dhe mjedisi”, përmes kërkimit, krijon kushte në mënyrë të veçantë për ndërtimin dhe demonstrimin nga nxënësi të kompetencës qytetare. Ky program kontribuon edhe në zhvillimin e kompetencave të tjera kyç. Rezultatet e të nxënit të synuara nga programi i lëndës së qytetarisë nxitin, në shkallë të ndryshme, edhe zhvillimin e kompetencave të tjera kyç.

* Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit Programi i qytetarisë krijon mundësi për zhvillimin e shkathtësive komunikuese. Nxënësi përdor materiale të printuara, vizuale dhe digjitale, për të eksploruar dukuritë, proceset shoqërore, politike, ekonomike, kulturore etj, në kohë dhe në hapësirë. Ai mëson si të vlerësojë këto burime dhe kuptojë si gjuha mund të përdoret për të zhvilluar më tej të nxënit. Përmes diskutimeve, lojës në role, debateve, prezantimeve etj, nxënësi zhvillon shkathtësitë të të shprehurit; në mënyrë progresive ai zhvillon dhe përdor fjalorin e përshtatshëm për të komunikuar idetë, informacionet etj., në mjedise dhe për audienca të ndryshme.

* Kompetenca e të menduarit Nxënësi zhvillon të menduarin kritik dhe krijues gjatë vlerësimit të të dhënave dhe përdorimit të tyre, teston shpjegimet dhe peshon argumentet. Ai zhvillon shkathtësitë për marrjen e vendimeve dhe strategjitë që e ndihmojnë të mendojë në mënyrë analitike dhe logjike. Programi mundëson që nxënësi të kuptojë vlerën dhe procesin e drejtimit të pyetjeve, të jetë krijues dhe të zhvillojë imagjinatën në vëzhgimet që bën në terren. Programi i qytetarisë nxit përdorimin e matematikës dhe të mendimit matematik, për interpretimin e të dhënave etj.

5


* Kompetenca e të nxënit Për të mbështetur edukimin për qytetari demokratike, nxënësi shfrytëzon informacionin nga burime të ndryshme, gjykonvlefshmërinë dhe rëndësinë e tij. Në procesin e kërkimit, ai përdor teknologjinë e informacionit dhe të komunikimit për përgatitjen e prezantimeve të tij dhe komunikimin e gjetjeve. Nxënësi mendon në mënyrë kritike, kur shqyrton pasojat e veprimtarisë njerëzore në një mjedis të caktuar, kur vlerëson zgjidhjet e problemeve globale, kur krijon dhe mbron qëndrimin e tij. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme shoqërore e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim. Në procesin e realizimit të detyrave demonstron respekt dhe mirëkuptim, pranon mendimet ndryshe. Përdor gjuhën e politikës, të ligjit, të moralit, të ekonomisë për të komunikuar mendimet dhe idetë e tij dhe për të organizuar përgjigjet.

* Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinNxënësit zgjidhin çështje të ndryshme që lidhen me mjedisin shoqëror, ekonomik, ligjor, kulturor etj., me kompleksitetin edukurive të tij, vlerëson rëndësinë dhe efektivitetin e zgjidhjeve të propozuara nga njëri-tjetri. Ndërgjegjësimi për dukuritë e ndryshme e ndihmon nxënësin të njohë kulturën e tij dhe kulturat e tjera. Nxënësi mëson të bashkëpunojë, ndërsa përballet me detyra komplekse që kërkojnë bashkëpunim.

* Kompetenca personaleProgrami i qytetarisë nxit të nxënit e bazuar në kërkim, duke zhvilluar aftësinë e nxënësve për të menaxhuar veten. Nxënësi kupton rolin e tyre në procesin e të nxënit dhe në kryerjen e hetimeve, aftësohen të jenë të pavarur në zbatimin e njohurive dhe shkathtësive, dhe në marrjen e vendimeve. Përmes punës në bashkëpunim në klasë dhe në terren, nxënësit zhvillojnë aftësitë ndërpersonale dhe mësojnë të vlerësojnë perspektivat e ndryshme të anëtarëve të tjerë të grupit.

* Kompetenca digjitaleNxënësi zhvillon kompetencën digjitale përmes përdorimit të TIK-ut në mënyrë efektive dhe të përshtatshme kur kërkon, krijon, përpunon, komunikon idetë dhe informacionin për dukuritë shoqërore, politike, kulturore etj.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave kyç që realizohen nëpërmjet lëndës së qytetarisëKompetenca e komunikimit dhe të shprehurit (Nxënësi komunikon në mënyrë efektive) · Shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit.· Dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime. · Shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm. · Veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e shfrytëzon atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose detyrë me shkrim.

Kompetenca e të menduarit (Nxënësi mendon në mënyrë kritike dhe krijuese) · Parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi në medie.· Zgjidh një problem (shoqëror, shkencor... etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e procedurave përkatëse.· Përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (shkencor, shoqëror).· Shpjegon mënyrën e zhvillimit të një procesi natyror ose shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj konkretë.· Krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces/dukuri shoqërore,


6

· Përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive natyrore dhe shoqërore.

Kompetenca e të nxënit (Nxënësi mëson për të nxënë)· Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. · Shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve, formulave në shkenca shoqërore, duke i sqaruar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit. · Zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie)për të nxënë një temë,veprim,aktivitet ose detyrë që i kërkohet. · Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafikë) sipas një radhitjeje logjike. · Parashtron pyetje (pse, çfarë, si, kur?) dhe organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/ problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur.· Menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe mjeteve gjatë kryerjes së një detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo në terren).

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin (Nxënësi kontribuon në mënyrë produktive)· Zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi për shkollën ose për komunitetin. · Diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për shmangien e tyre. · Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj).

Kompetenca personale (Nxënësi bën jetë të shëndetshme)· Vlerëson shkaqet e një situate të mundshme konflikti midis moshatarëve ose anëtarëve të grupit dhe propozon alternativa për parandalimin dhe zgjidhjen, duke ndarë përvojat dhe mendimet në grup.

Kompetenca qytetare (Nxënësi përkushtohet ndaj të mirës së përbashkët)· Tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të tjerëve, të cilat kontribuojnë në rritjen e cilësisë së aktivitetit të grupit shoqëror/komunitetit. · Merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj., në shkollë apo në komunitet, ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësive të përmendura, që jetojnë në bashkësinë e gjerë.

Kompetenca digjitale (Nxënësi përdor teknologjinë për të nxitur risitë) · Përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar, duke përfshirë komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive. · Analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të marra nga interneti, duke i përmbledhur ato.

Shkalla 3

7


Tem

atik

a S

hkal

laIn

divi

dët,

grup

et,

shoq

ëria

Kul

tura

K

rono

logj

ia,

ndry

shim

i dhe

va

zhdi

mës

ia

Ndë

rvar

ësia

m

idis

nj

erëz

ve,

vend

eve,

ra

jone

ve d

he

mje

dise

ve

Pus

htet

i, au

torit

eti,

qeve

risja

Pro

cese

t sh

oqër

ore

Pro

dhim

i, ko

nsum

i, sh

përn

darja

Tota

li i o

rëve

Kla

sa V

I14

138

35

Kla

sa V

II27

835

Kla

sa V

III27

835

Kla

sa iX

3434


8

PL

ANI V

JETO

R

Qyt

etar

i 8

tota

l = 3

5 or

ë N

johu

ri të

reja

= 2

7 or

ë Ve

prim

tari

prak

tike

dhe

Proj

ekt =

5 o

rë

test

ime

= 3

orë

te

mat

ika

Nr.

i orë

ve

tem

at m

ësim

ore

N

johu

ri a

ftësi

U

në d

he të

tjer

ët

(8 o

rë)

1.

Iden

titet

i im

trego

n që

nje

rëzi

t ndr

ysho

jnë

nga

njër

i-tje

tri

në a

spek

te të

ndr

yshm

e, p

or n

dajn

ë dh

e sh

umë

gjër

a të

për

bash

këta

;

trego

n që

gjë

rat e

për

bash

këta

, që

ata

kanë

m

e m

osha

tarë

t e ty

re ja

në s

hum

ë m

ë të

rë

ndës

ishm

e se

sa

dallim

et;

id

entif

ikon

dis

a ng

a in

tere

sat e

për

bash

kët

që k

anë

me

mos

hata

rët e

tyre

të k

lasë

s os

e të

lagj

es, p

avar

ësis

ht n

ga n

drys

him

et q

ë ka

në;

id

entif

ikon

sfid

at e

ngj

ashm

e, m

e të

cila

t du

het t

ë pë

rbal

len

gjat

ë je

tës

së ty

re ri

nore

(s

hkol

la, a

rgët

imi,

e ar

dhm

ja e

tj.);

pë

rshk

ruan

mun

dësi

të d

he k

ufiz

imet

, e

tij/s

aj n

ë pl

an in

divi

dual

për

plo

tësi

min

e

inte

resa

ve të

tij/s

aj d

he n

evoj

ën q

ë ka

për

të

tjer

ët;

pë

rshk

ruan

dhe

shp

jego

n se

si n

jerë

zit

kanë

nev

ojë

për n

jëri-

tjetri

n në

niv

el: v

etja

k,

fam

iljar,

në g

rupi

n sh

oqër

or, n

ë la

gje

etj.;

përs

hkru

an s

i ka

ndry

shua

r kët

o m

arrë

dhën

ie n

dërv

arës

ie g

jatë

jetë

s së

tij

/saj

;

para

shik

on m

undë

sinë

e n

dërv

arës

isë

në të

ar

dhm

en, d

uke

u ba

zuar

në

stud

imin

e s

ë ka

luar

ës d

he n

ë zb

ulim

in e

prir

jeve

të

sotm

e;

tre

gon

çfar

ë m

und

të b

ëjnë

ata

sot

, në

mën

yrë

që m

und

të k

enë

të a

rdhm

en e

dë

shiru

ar o

se të

par

anda

lojn

ë të

ard

hmen

e

padë

shiru

ar.

o pë

rpiq

et të

njo

hë v

lera

t e të

tje

rëve

; o

mbr

on m

e ar

gum

ente

iden

ë e

bash

këpu

nim

it m

e të

tjer

ët

si d

omos

dosh

mër

i për

zh

villim

; o

poho

n vl

erat

e ti

j/saj

në

mën

yrë

pozi

tive

duke

pr

anua

r vle

rat d

he

kont

ribut

et e

të tj

erëv

e nd

aj

të m

irës

së p

ërba

shkë

t në

mje

disi

n ku

jeto

n;

o tre

gon

gatis

hmër

i për

të

bash

këpu

nuar

me

të tj

erët

et

j.

2.

Ndi

kim

i i fa

milje

s në

fo

rmim

in ti

m

3.

Iden

titet

i im

si p

jesë

e n

jë

grup

i dhe

e n

jë k

omun

iteti

4.

Ndë

rvar

ësia

dhe

kus

htëz

imi

i ndë

rsje

llë

5.

Të n

drys

hëm

, por

të

bara

bartë

6.

E

kalu

ara

dhe

e ar

dhm

ja

7.

Vepr

imta

ri pr

aktik

e:

Inte

rvis

të m

e nj

ë të

m

oshu

ar

8.

Vepr

imta

ri pr

aktik

e: P

ema

e fa

milj

es

9


Ne

dhe

euro

pa

(6 o

rë)

9.

Kultu

ra d

he id

entit

eti y

në

kom

bëta

r

dallo

n di

sa n

ga ti

pare

t e id

entit

etit

kom

bëta

r;

iden

tifik

on d

he p

ërsh

krua

n ve

çorit

ë e

tij/s

aj

në k

uadr

in e

mje

disi

t kul

turo

r në

të c

ilin b

ën

pjes

ë (k

u da

llon

nga

shok

ët e

kla

sës

ose

të

mje

disi

t ku

jeto

n);

id

entif

ikon

dhe

për

shkr

uan

të p

ërba

shkë

tat

me

nënk

ultu

rat e

tjer

a (c

ilat j

anë

të

përb

ashk

ëtat

që

ai/a

jo k

a m

e sh

okët

e

klas

ës o

se të

lagj

es k

u je

ton)

;

dallo

n tip

aret

e id

entit

etit

euro

pian

(e

kspl

orim

i i E

urop

ës);

id

entif

ikon

dis

a ng

a ve

çorit

ë që

men

don

se i

tako

jnë

qyte

tarit

eur

opia

n;

ek

splo

ron

dhe

shqy

rton

disa

nga

fush

at

krye

sore

të je

tës

në E

urop

ë, s

i: ku

ltura

, m

uzik

a, v

eshj

a, m

jedi

si e

tj.;

pë

rshk

ruan

dis

a ng

a tip

aret

e n

johu

ra të

fq

injë

ve ta

në;

da

llon

dhe

përs

hkru

an ti

pare

, ide

, qën

drim

e që

janë

të v

eçan

ta p

ër k

ultu

rën

tonë

kr

ahas

uar m

e at

o të

kul

tura

ve të

tjer

a;

pë

rshk

ruan

vet

en s

i qyt

etar

i S

hqip

ëris

ë;

pë

rshk

ruan

vet

en s

i qyt

etar

i E

urop

ës;

lid

h pë

rgje

gjës

itë s

i shq

ipta

r me

ato

të të

qe

nit q

ytet

ar i

Euro

pës;

iden

tifik

on fu

sha

të n

drys

him

it të

dës

hiru

ar

të v

eprim

it qy

teta

r në

funk

sion

të

përg

jegj

ësis

ë pë

r kom

unite

tin e

urop

ian;

argu

men

ton

rënd

ësin

ë e

ndry

shim

eve

që

duhe

t të

bëhe

n në

inte

res

të k

omun

iteti

euro

pian

.

o id

entif

ikon

vle

rat e

tij/s

aj

vetja

ke, t

ë gr

upit

dhe

të

shoq

ëris

ë ku

jeto

n;

o pr

anon

nev

ojën

e

bash

këve

prim

in m

ë të

tjer

ët

për m

irëqe

nien

e ti

j, të

ven

dit

dhe

më

gjer

ë;

o id

entif

ikon

vle

rat p

oziti

ve d

he

tradi

tën

kultu

rore

të

Euro

pës;

o

përp

iqet

të g

jejë

pik

at e

pë

rbas

hkët

a të

kul

turë

s së

ve

ndit

të ti

j/saj

dhe

të

Euro

pës,

si b

azë

për

inte

grim

in e

nat

yrsh

ëm të

Sh

qipë

risë

në E

urop

ë;

o pë

rpiq

et të

zhv

illoj

ë vl

erat

po

zitiv

e të

Eur

opës

te v

etja

dh

e në

mje

disi

n ku

jeto

n et

j.

10.

Të

njo

him

dhe

vle

rëso

jmë

kultu

rën

dhe

tradi

tat

kultu

rore

të E

urop

ës

11.

R

uajtj

a e

vler

ave,

inte

grim

i dh

e pë

rsht

atja

12

.

Qyt

etar

shq

ipta

r, qy

teta

r eu

ropi

an, q

ytet

ar i

botë

s 13

.

Vepr

imta

ri pr

aktik

e: T

ë m

endo

jmë

si q

ytet

arë

të

Euro

pës

14

. t

eSt-

1

Shqi

përia

dhe

eur

opa

(6

orë

)

15.

Kësh

illi i

Eur

opës

përs

hkru

an ro

lin d

he q

ëllim

et th

emel

ore

të

orga

nizm

ave

më

të rë

ndës

ishë

m e

urop

ianë

, si

Kës

hilli

i Eu

ropë

s dh

e Ba

shki

mi E

urop

ian;

trego

n, d

uke

përd

orur

she

mbu

j, pë

r rë

ndës

inë

e ba

shkë

puni

mit

të v

endi

t ton

ë m

e Eu

ropë

n dh

e or

gani

zmat

e s

aj: n

ë fu

shën

kul

turo

re, e

kono

mik

e, a

rsim

ore,

po

litik

e dh

e lig

jore

;

o Sh

preh

men

dim

in e

tij/

saj

për f

orm

a os

e ni

vele

të

bash

këpu

nim

it, q

ë ja

në n

ë in

tere

s të

ndë

rsje

llë të

Eu

ropë

s, të

Shq

ipër

isë

dhe

shqi

ptar

ëve.

16.

Bash

kim

i Eur

opia

n 17

. In

stitu

cion

et e

BE-

së

18.

Shqi

përia

dhe

Bas

hkom

i Eu

ropi

an

19.

Ndi

kim

i i a

nëta

rësi

mit

në

BE p

ër S

hqip

ërin

ë 20

. Pr

ojek

t . S

a af

ër d

he s

a


10

larg

jem

i me

vend

et e

BE-

së.

tre

gon,

duk

e pë

rdor

ur s

hem

buj t

ë nd

rysh

ëm, n

diki

min

e d

yans

hëm

të

bash

këpu

nim

it të

Shq

ipër

isë

me

Euro

pën

dhe

më

gjer

ë në

jetë

n e

indi

vidi

t, të

fam

iljes

të e

kono

mis

ë dh

e të

kom

bit s

hqip

tar.

Ne

dhe

prob

lem

et

glob

ale

(7 o

rë)

21.

Prob

lem

et g

loba

le

Ev

iden

ton

form

at e

shf

aqje

s së

pro

blem

eve

glob

ale

në v

endi

n to

në s

i: nd

otja

e m

jedi

sit,

ruaj

tja e

bur

imev

e na

tyro

re e

tj.;

an

aliz

on s

hkaq

et d

he p

asoj

at q

ë sj

ellin

kët

o pr

oble

me

në k

omun

itetin

e ti

j/saj

, në

Shqi

përi

dhe

më

gjer

ë;

vl

erës

on n

ë m

ënyr

ë kr

itike

qën

drim

et e

po

litik

ës to

në n

daj p

robl

emev

e gl

obal

e;

id

entif

ikon

dis

a ng

a pr

oble

met

glo

bale

që

ndes

hen

në la

gjen

, kom

unite

tin a

ven

din

e tij

/saj

;

iden

tifik

on d

isa

nga

polit

ikat

e n

dërm

arra

pë

r të

zgjid

hur p

robl

emin

nga

pus

htet

i ve

ndor

, sht

eti o

se o

rgan

izat

a të

sho

qëris

ë ci

vile

.

o D

emon

stro

n af

tësi

qyt

etar

e pë

r të

ndër

mar

rë v

eprim

e ko

nkre

te n

ë të

mirë

të

përm

irësi

mit

të s

ituat

ës

mje

diso

re n

ë ko

mun

itet.

22.

Prob

lem

et s

ocia

le

23.

Burim

et n

atyr

ore

24.

Ndo

tja e

mje

disi

t 25

. te

St-2

26

. Va

rfëria

27

. Zh

villim

i i q

ëndr

uesh

ëm

2

8.

Proj

ekt.

Prob

lem

et g

loba

le

në k

omun

itetin

tim

e ar

dhm

ja im

e (8

orë

)

29.

M

arka

ime

pr

anon

që

zgje

dhje

t e b

ëra

në a

rsim

in b

azë

mun

d të

ndi

kojn

ë dr

ejtp

ërdr

ejt n

ë je

tën

e ty

re të

sot

me

dhe

të a

rdhm

e;

id

entif

ikon

firm

at p

erso

nale

dhe

ato

të

kom

pani

ve q

ë pë

rfaqë

sojn

ë em

ër të

mirë

e

të b

esue

shëm

;

krijo

n ve

të n

jë lo

go s

i pje

së të

shp

rehj

es s

ë nj

ë fir

me

vetja

ke;

sh

qyrto

n gr

upim

et e

pro

fesi

onev

e dh

e ek

splo

ron

më

tej p

rofe

sion

in/p

rofe

sion

et

bren

da ç

do g

rupi

mi q

ë ja

në n

ë in

tere

s të

tij;

përs

hkru

an n

dërv

arës

inë

dhe

vler

ën e

të

gjith

a llo

jeve

të p

unëv

e (p

rofe

sion

eve)

;

përs

hkru

an k

atër

fakt

orët

them

elor

ë që

du

het t

ë m

erre

n pa

rasy

sh n

ë zg

jedh

jen

e nj

ë pu

ne (p

rofe

sion

i);

pë

rshk

ruan

indu

strit

ë që

par

ashi

kohe

n të

rr

iten

me

ritm

e të

larta

;

iden

tifik

on a

ftësi

të p

ër p

unë

të z

hvillu

ara

o Pr

anon

rënd

ësin

ë që

kan

ë të

gj

itha

prof

esio

net

përp

lotë

sim

in e

shë

rbim

eve

të n

evoj

shm

e pë

r sho

qërin

ë;

o z

bulo

n vl

erat

që

ka ç

do

prof

esio

n pë

r sho

qërin

ë;

o re

spek

ton

të g

jitha

pr

ofes

ione

t dhe

për

piqe

t të

ofro

jë v

eten

si m

odel

për

t’u

ndje

kur n

ë kë

të d

rejti

m e

tj.

3

0.

Gru

pim

et e

pro

fesi

onev

e

31.

Ka

rrie

ra m

e m

undë

si të

m

ëdha

zhv

illim

i 32

. Pl

anifi

kim

i i k

arrie

rës

33

. N

ë kë

rkim

të p

unës

34.

Si të

mba

sh a

po (t

a hu

mba

sësh

) ven

din

e pu

nës

35.

teSt

-3

11

Libër mësuesi për tekstin “Qytetari 8”ng

a pë

rvoj

at d

he v

eprim

tarit

ë e

mëp

arsh

me;

plan

ifiko

n ob

jekt

iva

të rë

ndës

ishë

m q

ë du

het t

’i ar

rijë

për t

ë qe

në n

ë gj

endj

e të

fit

ojë

një

punë

të c

aktu

ar;

pë

rshk

ruan

mje

tet k

ryes

ore

të k

ërki

mit

të

një

pune

, duk

e pë

rfshi

rë k

ëtu

edhe

ap

likim

et p

ër p

unë,

CV,

reko

man

dim

et d

he

inte

rvis

tat;

bën

dallim

in n

dërm

jet a

ftësi

ve te

knik

e dh

e af

tësi

ve të

për

gjith

shm

e ve

tjake

për

pun

ë;

pë

rshk

ruan

aftë

sitë

e p

ërgj

ithsh

me

vetja

ke

që z

otër

on d

he a

to q

ë ka

nev

ojë

t’i u

shtro

jë.

tem

atiK

a

SHPË

rN

Da

rJa

e P

Ërm

ba

JtJe

S SË

lËN

DËS

SH

tatO

r –

DH

JetO

r (1

4 O

rË)

Ja

Na

r –

ma

rS

(11

Or

Ë)

Pril

l –

Qer

SHO

r (1

0 O

rË)

Ndë

r-va

rësi

a m

idis

nj

erëz

ve,

vend

eve

ra

jone

ve,

dhe

mje

dis

e-ve

27 o

rë

Unë

dhe

të tj

erët

(8

orë

) Sh

qipë

ria d

he E

urop

a

(6

orë)

1.

Var

fëria

2. Z

hvill

imi i

qën

drue

shëm

1. I

dent

iteti

im

1. K

ëshi

lli i E

urop

ës

3. P

roje

kt .

Prob

lem

et g

loba

le n

ë ko

mun

itetin

tim

2.

N

diki

mi i

fam

iljes

në fo

rmim

in ti

m

2. B

ashk

imi E

urop

ian

e ar

dhm

ja im

e (8

orë

) 4.

Mar

ka im

e

3.

Iden

titet

i im

si p

jesë

e n

jë g

rupi

dhe

e

një

kom

unite

ti 3.

Inst

ituci

onet

e B

E-s

ë 5.

Gru

pim

et e

pro

fesi

onev

e

4.

Ndë

rvar

ësia

dhe

kus

htëz

imi i

ndë

rsje

llë

4. S

hqip

ëria

dhe

Bas

hkom

i Eur

opia

n 6.

Kar

riera

me

mun

dësi

të m

ëdha

zhv

illim

i


12

P

rodh

i-m

i, ko

nsu

mi

shpë

r-nd

arja

8

orë

(35

orë)

5.

Të

ndry

shëm

, por

të b

arab

artë

5.

Ndi

kim

i i a

nëta

rësi

mit

në B

E p

ër S

hqip

ërin

ë

6. E

kal

uara

dhe

e a

rdhm

ja

6. P

roje

kt .

Sa

afër

dhe

sa

larg

jem

i me

vend

et e

BE

-së

. 8.

Në

kërk

im të

pun

ës

7. V

epri

mta

ri p

rakt

ike:

Int

ervi

stë

me

një

të m

oshu

ar

Ne

dhe

prob

lem

et g

loba

le

(7 o

rë)

9. S

i të

mba

sh a

po (

ta h

umba

sësh

) ve

ndin

e

punë

s

8. V

epri

mta

ri p

rakt

ike:

Pem

a e

fam

iljes

N

e dh

e e

urop

a (6

orë

)

7. P

robl

emet

glo

bale

10

. te

St-

3

8. P

robl

emet

soc

iale

9. K

ultu

ra d

he id

entit

eti y

në k

ombë

tar

9. B

urim

et n

atyr

ore

10

. Të

njoh

im d

he v

lerë

sojm

ë ku

lturë

n dh

e tr

adita

t kul

turo

re të

Eur

opës

10

. Ndo

tja e

mje

disi

t

11. R

uajtj

a e

vler

ave,

inte

grim

i dhe

pë

rsht

atja

11

. te

St-

2

12. Q

ytet

ar s

hqip

tar,

qyt

etar

eur

opia

n,

qyte

tar

i bot

ës

13. V

epri

mta

ri p

rakt

ike:

Të m

endo

jmë

si q

ytet

arë

të E

urop

ës

14. t

eS

t-1

nga

përv

ojat

dhe

vep

rimta

ritë

e m

ëpar

shm

e;

pl

anifi

kon

obje

ktiv

a të

rënd

ësis

hëm

që

duhe

t t’i

arrij

ë pë

r të

qenë

në

gjen

dje

të

fitoj

ë nj

ë pu

në të

cak

tuar

;

përs

hkru

an m

jete

t kry

esor

e të

kër

kim

it të

nj

ë pu

ne, d

uke

përfs

hirë

kët

u ed

he

aplik

imet

për

pun

ë, C

V, r

ekom

andi

met

dhe

in

terv

ista

t;

bë

n da

llim

in n

dërm

jet a

ftësi

ve te

knik

e dh

e af

tësi

ve të

për

gjith

shm

e ve

tjake

për

pun

ë;

pë

rshk

ruan

aftë

sitë

e p

ërgj

ithsh

me

vetja

ke

që z

otër

on d

he a

to q

ë ka

nev

ojë

t’i u

shtro

jë.

tem

ati

Ka

SHPË

rN

Da

rJa

e P

Ërm

ba

JtJe

S SË

lËN

DËS

SH

tatO

r –

DH

JetO

r (1

4 O

rË)

Ja

Na

r –

ma

rS

(11

Or

Ë)

Pril

l –

Qer

SHO

r (1

0 O

rË)

Ndë

r-va

rësi

a m

idis

nj

erëz

ve,

vend

eve

ra

jone

ve,

dhe

mje

dis

e-ve

27 o

rë

Unë

dhe

të tj

erët

(8

orë

) Sh

qipë

ria d

he E

urop

a

(6

orë)

1.

Var

fëria

2. Z

hvill

imi i

qën

drue

shëm

1. I

dent

iteti

im

1. K

ëshi

lli i

Eur

opës

3.

Pro

jekt

. P

robl

emet

glo

bale

në

kom

unite

tin

tim

2.

Ndi

kim

i i fa

milj

es n

ë fo

rmim

in ti

m

2. B

ashk

imi E

urop

ian

e ar

dhm

ja im

e (8

orë

) 4.

Mar

ka im

e

3.

Iden

titet

i im

si p

jesë

e n

jë g

rupi

dhe

e

një

kom

unite

ti 3.

Inst

ituci

onet

e B

E-s

ë 5.

Gru

pim

et e

pro

fesi

onev

e

4.

Ndë

rvar

ësia

dhe

kus

htëz

imi i

ndë

rsje

llë

4. S

hqip

ëria

dhe

Bas

hkom

i Eur

opia

n 6.

Kar

riera

me

mun

dësi

të m

ëdha

zhv

illim

i

13


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e librittema mësimore 1: Identiteti imrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësit/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: - dallon ndryshimet dhe ngjashmëritë mes njerëzve;- pranon ndryshimet te të tjerët;- mëson t`i respektojë dhe t’i kuptojë të tjerët.

Fjalë kyç: unë, unik, identitet, larmi, tipare, interesa, shije, përvojë, familje.

burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media ose interneti për kulturën etj.

lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, historia, arte, gjuha dhe komunikimi.

Organizimi i orës së mësimit: PNP

HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Bëhet prezantimi me nxënësit duke identifikuar njëri-tjetrin. Ata shprehin dëshirat, veçoritë e tyre dhe hobin që kanë.

Me metodën e bashkëbisedimit dhe të diskutimit, mësuesi/ja punon me klasën temën e parë. Punohet me situatën në libër ose me raste të tjera.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim Me identitet kuptojmë të qenit vetvetja, i veçantë nga të tjerët, pra “i ngjashëm” vetëm me vetveten.

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi

Lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIII

Tematika 1: Unë dhe të tjerët

Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e librit Tema mësimore 1: Identiteti im

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësit/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - dallon ndryshimet dhe ngjashmëritë mes njerëzve;- pranon ndryshimet te të tjerët; - mëson t`i respektojë dhe t’i kuptojë të tjerët.

Fjalë kyç: unë, unik, identitet, larmi, tipare, interesa, shije, përvojë, familje.

Burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media ose interneti për kulturën etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, historia, arte, gjuha dhe komunikimi.


HAPI I PARË:10’. Parashikimi: BashkëbisedimBëhet prezantimi me nxënësit duke identifikuar njëri-tjetrin. Ata shprehin dëshirat, veçoritë e tyre dhe hobin që kanë.

Më pëlqen futbolli Dua shumë që këtë vit të shkoj në Barcelonë Me metodën e bashkëbisedimit dhe të diskutimit, mësuesi/ja punon me klasën temën e parë. Punohet me situatën në libër ose me raste të tjera.

HAPI I DYTË:25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim Me identitet kuptojmë të qenit vetvetja, i veçantë nga të tjerët, pra “i ngjashëm” vetëm me vetveten.

Unë jam Albani

unik identitet

interesa talent

tipare

Interpretimi:

HAPI I TRETË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe).

Reflektimi. Nxënësit diskutojnë për vlerat njerëzore në shoqëri dhe në shkollë. Ata japin mendimin e tyre, dëgjojnë të tjerët dhe respektojnë mendimin e shokëve duke argumentuar.

Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit që, për 5 minuta, të punojnë me veprimtaritë në tekst. Më pas diskutojnë për to.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, faqe 7.

VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

Unë

individi

HISTORI

Familje

Shoqëri

Klasë

Vetjake Përvoja

Të ardhme


14

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe)


Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit që, për 5 minuta, të punojnë me veprimtaritë në tekst. Më pas diskutojnë për to. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, faqe 7.

VlerËSimi: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

unik identitet

interesa talent

tipare

Interpretimi:

HAPI I TRETË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe).


Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit që, për 5 minuta, të punojnë me veprimtaritë në tekst. Më pas diskutojnë për to.



Unë

individi

HISTORI

Familje

Shoqëri

Klasë

Vetjake Përvoja

Të ardhme

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstit.

tema mësimore 2: Ndikimi i familjes në formimin timrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.

15


rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - tregon ndikimin e familjes në formësimin e identitetit;- analizon ngjashmëritë me pjesëtarët e familjes;

Fjalë kyç: formësim, karakteristikë e lindur, karakteristikë e mësuar, trashëgimi, shpirtëror




HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Rrjeti i diskutimit Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër. Udhëzohen nxënësit të lexojë tekstin (lexim i orientuar) duke mbajtur shënime. Merren mendimet e nxënësve të shënuara në tabelë, faqe 9.

HaPi i DytË: 25’. Ndërtimi i njohurive. Kllaster dhe ShpjegimKarakteristikat e identitetit formësohen nëpërmjet ndërveprimit të familjes që janë: të trashëguara, karakteristika të përbashkëta

pamje fizike, sjelljebesimet

Të mësuara nga ndërveprimi me shoqërinë: të fituara gjatë jetës, shkollës, punës etj.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin. Mendo-puno-dyshe shkëmbe

- Pyetje për vetëvlerësim: Rrjeti i diskutimit. Diskutohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë rreth tyre.- Veprimtari në klasë. Punohet me veprimtaritë në tekst. Detyrë shtëpie: veprimtaria në tekst nr. 1, faqe 9.

VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet që japin, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

të lindura


16

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstit

tema mësimore 3: Identiteti im si pjesë e një grupi dhe e një komunitetirezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: - evidenton dhe dallon grupin dhe komunitetin;- percepton veten si anëtar të grupit dhe komunitetit.

Fjalë kyç: anëtar, grup, komunitet, vendor, kombëtar, rajonal, bashkëpunim, përgjegjësi.

burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media pse interneti për kulturën.


Organizimi i orës së mësimit : PNP

HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: BrainstormingNë fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër. Në çdo klasë nxënësit kanë marrë njohuri për grupin shoqëror, komunitetin. Për këtë qëllim zhvillohet me nxënësit një brainstorming në tabelë.

HaPi i DytË: 25`: Ndërtimi i njohurive: Shpjegimi dhe bashkëbisedim* Grupi shoqëror është një grup njerëzish, që kanë një qëllim të përbashkët, bashkëveprojnë ndërmjet tyre për një kohë të caktuar dhe vendosin marrëdhënie mes tyre. * Me komunitet do të kuptojmë një grup individësh, që kontribuojnë aktivisht, vullnetarisht, për një qëllim të caktuar. Specifikat Vendndodhja, vendbanimi: qytet, pallat, lagje. Organizimit të pushtetit vendor: komuna, bashki. Profesionit: tregtar, ndërtues, mësues etj. Besimi Përkatësi etnike

HaPi i tretË: 10`. Përpunimi i njohurive: Reflektimi, shkrimi dhe rrjeti i diskutimit Për 15 minuta nxënësit lexojnë (lexim i orientuar) materialet dhe çdo grup (punë me grupe) evidenton plotësimin e secilit material. Më pas të përzgjedhin pikat e përbashkëta. Punohet në tekst faqet 11-12. Punohet me pyetjet për vetëvlerësim duke përdorur një Diagram Veni.

Veprimtari në klasë: Punë në grupe. Listojnë disa veprimtari në grupin që bëni pjesë duke evidentuar përfitimet dhe përgjegjësitë.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst

VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

KOMUNITETI:

17



lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIII

tematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstittema mësimore 4: Ndërvarësia dhe kushtëzimi i ndërsjellërezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: - kupton dhe dallon ndërvarësinë ndërmjet individëve, grupeve dhe institucioneve;- përshkruan si kanë ndryshuar këto marrëdhënie ndërvarësie gjatë jetës sime.

Fjalë kyç: ndërvarësi, nevojë, dëshirë, kushtëzim, shkak, pasojë, komb, rajon




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Analizë rastesh, punë me grupe stuhi mendimesh. Kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose nxënësit sjellin situata nga jeta e tyre. Ndahet klasa në dy grupe, që evidentojnë veçoritë e kombit dhe rajonit. Bëhet një përmbledhje e analizës së nxënësve.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, Kllaster dhe Bashkëbisedim rajoni është një grup vendesh që janë të lidhur bashkë me një e më shumë karakteristika të njëjta ose të ngjashme, me të veçantat e tyre.Komb do të quajmë një grup i madh i qëndrueshëm njerëzish, që i bashkon gjuha, zakonet, traditat, ndonjëherë dhe besimi fetar.

Njerëzit kanë: nevoja ndërveprimi me njëri-tjetrin, njerëzit e tjerë dëshira plotësohen nga ndërveprimi me: mjedisin Kombet

* Plotësimi i tyre kërkon një marrëdhënie të ndërvarur, ndërvarësia kërkon që kombet jo vetëm të ushtrojnë të drejtat e tyre, por edhe të marrin vendime të përgjithshme. * Kombet që nuk zotërojnë vetë burime të tilla natyrore, si nafta etj., apo i kanë në sasi të pakta janë të varur nga kombet e tjera për eksportin e tyre. * Vendimet për përdorimin e burimeve natyrore krijojnë marrëdhënie të ndërlikuara shkak-pasojë. (p.sh., përdorimi i teknologjisë).

Komb rajon


18

HaPi i tretË: 10`. Përpunim: Shkrim dhe rrjeti i diskutimit Punohet në klasë me nxënësit për evidentimin e dallimit mes fshatit global natyror dhe atij njerëzor.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, klasa ndahet në dy grupe dhe punohet veprimtaria në klasë në faqen 14.


HAPI I TRETË: Përpunim 10`: Pyetje për vetëvlerësim: Shkrim dhe rrjeti i diskutimitPunohet në klasë me nxënësit për evidentimin e dallimit mes fshatit global natyror dhe atij njerëzor.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst, klasa ndahet në dy grupe dhe punohet veprimtaria në klasë në faqen 14.




Tematika 1: Unë dhe të tjerët

Situata e të nxënit: Shfrytëzojmë situatën e librit Tema mësimore 5: Të ndryshëm, por të

barabartëRezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja: 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - kupton çfarë është gjithëpërfshirja dhe diversiteti;- respekton, mban qëndrim për ndryshimin e tyre por me të drejta të barabarta.

Fjalë kyç: diversitet, gjithëpërfshirje, risi, i ndryshëm, i barabartë, status punësimi

Burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media ose interneti për kulturën etj.


fshatit global natyror

fshatit global njerëzor

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzojmë situatën e librittema mësimore 5: Të ndryshëm, por të barabartë

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: - kupton çfarë është gjithëpërfshirja dhe diversiteti;- respekton, mban qëndrim për ndryshimin e tyre por me të drejta të barabarta.

Fjalë kyç: diversitet, gjithëpërfshirje, risi, i ndryshëm, i barabartë, status punësimi




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Stuhi mendimi dhe Bashkëbisedim Kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose sjellin shembuj nga jeta e tyre.

- Çfarë ka të përbashkët Kledi ose personazhe që ata sjellin nga jeta e tyre me vetë ata?- Ku ndryshon Kledi prej të tjerëve?

19


HaPi i DytË: 20`. Ndërtimi i njohurive: ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me histori nga jeta reale. * Diversiteti është një fakt social, që dallon njerëzit dhe grupet nga njëri-tjetri në etni, përkatësi gjinore, moshë, kombësi, aftësi ndryshe, arsimim, besim fetar.

* gjithëpërfshirja lidhet me vlerësimin, respektin dhe mbështetjen për çdo anëtar të shoqërisë.

Lexim i orientuar dhe analizë e fotove. Nxënësit hapin librin në faqe 15-16 dhe lexojnë mësimin, kuriozitetet, reflektojnë për fotot dhe ngrenë pyetje. Gjithashtu, ata mund të sjellin përvoja vetjake nga jeta e tyre dhe diskutojnë rreth tyre.

HaPi i tretË: 15’. Përpunim:Punë me tekstin. Shkrim dhe harta e të pyeturit. Pyetje për vetëvlerësim: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 16 duke plotësuar fjalitë për konceptet. Veprimtari në klasë: Punë individuale rrjeti i diskutimit Për 10` minuta nxënësit udhëzohen për ushtrimin 1

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst nr. 1, faqe 16. VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 1: Unë dhe të tjerët Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstit

tema mësimore 6: E kaluara dhe e ardhmjarezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: - analizon faktin se ai/ajo, të tjerët dhe mjedisi rreth nesh janë në ndryshim të vazhdueshëm;- mëson, reflekton nga e kaluara dhe kjo e ndihmon të ndërtojë një të ardhme të dëshiruar.

Fjalë kyç: tregues, ndryshim, sasior, cilësor, përshtatje, mjedis, organizim social-ekonomik




20


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi. Analizë rastesh dhe bashkëbisedim Kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose sillen nga jeta e tyre. Ndahet klasa në dy grupe, evidentohet në klasë për ndryshimet e shumta që i kanë ndodhur secilit gjatë rritjes. Bëhet një përmbledhje e rasteve dhe mendimeve që sjellin nxënësit.

HaPi i DytË: 20`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim dhe Bashkëbisedim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, me historiku i ndryshimit të vendeve, shteteve nga faktorë të shumtë. sasior pozitiv Ndryshimi vetjak: Ndryshimi: cilësor negativ * Në jetët e secilit ndodhin ndryshime sasiore dhe cilësore. Vitet kalojnë dhe njerëzit pësojnë ndryshime, që lidhen edhe me vendin ku jetojnë.

Reflektimi: Punë individuale. Plotësohet individualisht tabela e faqes 19.Mirë është që tabela të ketë edhe foto të tyre, që të krahasohen ndryshimet që kanë pësuar gjatë rritjes.

HaPi i tretË: 15’. Përpunim:Shkrim, Harta e të pyeturit dhe Rrjeti i diskutimit. Pyetje për vetëvlerësim: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 19, duke plotësuar fjalitë për konceptet. Veprimtari në klasë: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 19, plotësimin e tabelës dhe analizë e situatës.

Detyrë shtëpie: veprimtaria në tekst, klasa e ndarë në dy grupe 1 dhe 2.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 2: Ne dhe Europa Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstit

tema mësimore1: Kultura dhe identiteti ynë kombëtarrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. dallon identitetin kombëtar dhe elementet e tij: gjuha, feja, mënyra e jetesës, arti figurativ, muzika dhe kërcimi;2. vlerëson kulturën dhe traditat shqiptare.

Fjalë kyç: kulturë shqiptare, nënkulturë, identitet kombëtar, veçori kulturore, zhvillim kulturor, besa.

21


burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media ose interneti.




Tematika 2: Ne dhe Europa

Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstit Tema mësimore1: Kultura dhe identiteti ynë

kombëtar. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. dallon identitetin kombëtar dhe elementet e tij: gjuha, feja, mënyra e jetesës, arti figurativ, muzika dhe kërcimi; 2. vlerëson kulturën dhe traditat shqiptare.

Fjalë kyç: kulturë shqiptare, nënkulturë, identitet kombëtar, veçori kulturore, zhvillim kulturor, besa.

Burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media ose interneti.



HAPI I PARË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim (brainstorming) Në fillim mësuesi/ja kontrollon detyrat e shtëpisë dhe motivon nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose të sjellin shembuj a raste të kulturave të tjera që ata njohin nëpërmjet një shoku a shoqeje, nga vizita në ndonjë vend të huaj, gjërat që u kanë bërë përshtypje nga kulturat e vendeve të tjera ose edhe nga vetë kultura shqiptare. Me metodën brainstorming punohet me nxënësit për konceptin “kulturë”. Bëhet një përmbledhje e mendimeve që japin nxënësit. HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegimi Kulturë quhet tërësia e arritjeve të një populli dhe e të gjithë njerëzimit në fushën e prodhimit dhe zhvillimit shoqëror e mendor. Ajo zhvillohet në etapa të caktuara të zhvillimit shoqëror.

Kultura


HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimi Në fillim mësuesi/ja kontrollon detyrat e shtëpisë dhe motivon nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose të sjellin shembuj a raste të kulturave të tjera që ata njohin nëpërmjet një shoku a shoqeje, nga vizita në ndonjë vend të huaj, gjërat që u kanë bërë përshtypje nga kulturat e vendeve të tjera ose edhe nga vetë kultura shqiptare.Me metodën stuhi mendimi punohet me nxënësit për konceptin “kulturë”. Bëhet një përmbledhje e mendimeve që japin nxënësit.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegimi Kulturë quhet tërësia e arritjeve të një populli dhe e të gjithë njerëzimit në fushën e prodhimit dhe zhvillimit shoqëror e mendor. Ajo zhvillohet në etapa të caktuara të zhvillimit shoqëror. Kultura përfshin mënyrën e sjelljes, të jetuarit, të menduarit dhe të vepruarit të një grupi shoqëror që i dallon nga grupet e tjera. flamuri Simbolet: stema identitet kombëtar Ndjenja e përkatësisë ndaj shtetit: Traditat himni Arritjet e një kombi

Kultura përfshin mënyrën e sjelljes, të jetuarit, të menduarit dhe të vepruarit të një grupi shoqëror që i dallon nga grupet e tjera.

flamuri

Simbolet: stema Identitet kombëtar Ndjenja e përkatësisë ndaj shtetit: Traditat himni Arritjet e një kombi

GJUHA ARTI TEKNOLOGJIA SHIJA E TË VESHURIT MËNYRA E GATIMIT MËNYRAT E PRODHIMIT RITET FETARE BESIMET RREGULLAT E SJELLJES * Çdo popull ka vlerat kulturore të veçanta origjinale të dallueshme nga ato të popujve të tjerë. Dallimet e vogla midis grupeve brenda së njëjtës kulturë përbëjnë nënkulturat. * Trashëgimia kulturore përbëhet nga vlerat materiale dhe jomateriale, të cilat janë pjesë e pasurisë kombëtare. Ato janë vendet historike, arkeologjike, monumentet, gjuha, veshjet, qëndismat, pikturat, kënga polifonike, përrallat etj. Këto vlera ruhen me ligj. Bashkëjetesa fetare Kultura shqiptare: Besa Mikpritja dhe bujaria Mësuesi/ja flet për historikun e popullimit të trevave tona, duke vënë theksin tek etniciteti dhe autoktonia e trevave shqiptare.

Trimërinë Guximin për mbrojtjen e trojeve Mikpritja Solidariteti Mbrojtjen e jetës Mbajtjen e fjalës së dhënë

Bujaria Toleranca fetare Besa Vlera të qytetërimit perëndimor

HAPI I TRETË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me aparatin pedagogjik në tekst (e pavarur dhe me grupe) Punë me tekstin Shkrim dhe harta e të pyeturit. Pyetje për vetëvlerësim: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 25. Veprimtari në klasë: Loja me role dhe diskutimi.

Virtytet e shqiptarëve

ELEMENTET E KULTURËS

* Çdo popull ka vlerat kulturore të veçanta origjinale të dallueshme nga ato të popujve të tjerë. Dallimet e vogla midis grupeve brenda së njëjtës kulturë përbëjnë nënkulturat. * Trashëgimia kulturore përbëhet nga vlerat materiale dhe jomateriale, të cilat janë pjesë e pasurisë kombëtare. Ato janë vendet historike, arkeologjike, monumentet, gjuha, veshjet, qëndismat, pikturat, kënga polifonike, përrallat etj. Këto vlera ruhen me ligj.

Bashkëjetesa fetare Kultura shqiptare: Besa Mikpritja dhe bujaria

Mësuesi/ja flet për historikun e popullimit të trevave tona, duke vënë theksin tek etniciteti dhe autoktonia e trevave shqiptare.


22

Trimërinë Guximin për mbrojtjen e trojeve Mikpritja Solidariteti

Mbrojtjen e jetës Mbajtjen e fjalës së dhënë Bujaria Toleranca fetare Besa Vlera të qytetërimit perëndimor

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me aparatin pedagogjik në tekst (e pavarur dhe me grupe)

Punë me tekstin: Shkrim dhe harta e të pyeturit. Pyetje për vetëvlerësim: Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 25.Veprimtari në klasë: Loja me role dhe diskutimi.

Detyrë shtëpie: Klasa ndahet në grupe dhe secilit grup i caktohet nga një detyrë te veprimtaria në tekst faqe 25.


Virtytet e shqiptarëve

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 2: Ne dhe Europa Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e librittema mësimore 2: Të njohim dhe vlerësojmë kulturën dhe traditat kulturore të Europës.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. përcakton kulturën europiane me tiparet e saj;2. evidenton veçoritë kulturore të Europës; 3. analizon ndikimi i kulturës europiane në botë.

Fjalë kyç: Kulturë europianeVlera europiane Ndikim global


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, historia, gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË: 10’ . Parashikimi: Bashkëbisedim Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar punimin më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose nxënësit sjellin situata personale, që u ka rastisur të njohin miq të rinj nga vende të ndryshme të botës dhe përvojat që kanë ndarë me ta.

23


Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e kulturës europiane , duke e lidhur me njohurit e marra në histori.

a. Trashëgimia e përbashkët kulturore dhe shpirtërore me rrënjë: antikiteti greko-romak

besimi i krishterë iluminizmi dukurit modern: modernizmi b. një konceptim i individit nacionalizmi duke pasur parasysh të Drejtat e Liritë liberalizmi imperializmi c. një tërësi vendesh me sisteme të ndryshme politike që pasurojnë njëri – tjetrin me ide. Parisit, Moskës Oksfordit, Kembrixhit shumë i zhvilluar Universitetet më të dëgjuara Bolonjës E KRISHTERË: KATOLICIZMI ORTODOKSIA

ISLAME Sporti, arti, muzika Familja Puna Veçoritë e kulturës europiane: Shoqëria Politika Besimi fetar HAPI I TRETË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me aparatin pedagogjik në tekst (e pavarur dhe me grupe). Pyetje për vetëvlerësim: Shkrim dhe harta e të pyeturit, krahasimi. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 28. Veprimtari në klasë: Diskutimi punë në grupe Detyrë shtëpie: Klasa ndahet në grupe dhe secilit grup i caktohet një veprimtaria në tekst faqe 28.

Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA

HaPi i DytË: 25’. Ndërtimi i njohurive: ShpjegimMësuesi/ja nxit nxënësit të japin mendimin e tyre rreth kulturës europian, sa e njohin ata dhe si e njohin. Bashkëbisedimi bëhet në formë diskutimi, ku dalin në pah veçoritë e kulturës europiane.Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e kulturës europiane , duke e lidhur me njohurit e marra në histori.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me aparatin pedagogjik në tekst (e pavarur dhe me grupe). Pyetje për vetëvlerësim: Shkrim dhe harta e të pyeturit, krahasimi. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 28.

Veprimtari në klasë: Diskutimi punë në grupe

Detyrë shtëpie: Klasa ndahet në grupe dhe secilit grup i caktohet një veprimtaria në tekst faqe 28.






Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA





Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA





Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA





Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA





Tiparet e kulturës

Europiane

ARSIMI

FEJA


24

Fusha:Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 2: Ne dhe Europa Situata e të nxënit: Nxënësit tregojnë raste nga jeta

e tyre e bashkëveprimit me njëri-tjetrin ose dhe më gjerë

tema mësimore3: Ruajtja e vlerave, integrimi dhe përshtatja.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. përshkruan përfitimet që sjell bashkëveprimi me të tjerët;2. analizon përparësitë e të qenit pjesë e familjes europiane.

Fjalë kyç: bashkëveprim, bashkëpunim, përparësi, integrim, përshtatje, kohezion social, diversitet.


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, arte, histori, gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Rrjeti i diskutimit Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë duke evidentuar punimin më të mirë për secilin grup dhe vlerësohen albumet e sjella nga nxënësit. Vetë nxënësit bëjnë një vlerësim të punës së tyre. Mësuesi/ja i drejton klasës pyetjet: - A ju ka ndodhur juve personalisht apo anëtarëve të familjes suaj të bashkëveprojnë me fqinjët tuaj? - A vlen kjo edhe për vendet fqinje? HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim, Bashkëbisedim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e kulturës europiane, duke e lidhur me njohuritë e marra në histori.

* Në Europën e Bashkuar kombet nuk do të humbasin identitetin e tyre, përkundrazi, vetë ato do të përbëjnë bazën e nevojshme të ndërtesës së përbashkët.

Çdo popull ka identitetin e vet Identitetet e kombeve që jetojnë në familjen e madhe europiane përbëjnë identitetin europian Integrimi nuk çon në humbje të identitetit, por krijon vlera të përbashkëta, si: liria, demokracia, pluralizmi politik, toleranca, siguria, drejtësia, barazia.

Nxënësit listojnë disa personalitete që kanë kontribuuar në formësimin e identitetit tonë kombëtar.

IDENTITETI

* iDeNtiteti KOmbËtar është tërësia e karakteristikave, tipareve dhe simboleve me të cilat njihet një komb; ndjenja e identitetit kombëtar është tipar që lidhet me përkatësinë kombëtare.

25


Skënderbeu Aleksandër Moisiu Karl Gega Nënë Tereza Ibrahim Kodra

Inva Mula, Ismail Kadare, Erjon Bogdani, Tedi Papavrami etj.

Paqja mes vendeve Qëllimi kryesor i BE-së është: Stabiliteti i vendeve të BE-së Rritje e standardeve të jetesës

Politikat e përbashkëta tregtare. Tregtia e lirë Lëvizje e lirë Përparësitë Mundësi për të ruajtur identitetin kulturor Monedhë e përbashkët Mungesa e konflikteve

BE-ja promovon diversitetin dhe mirëkuptimin, nëpërmjet, kulturës, dialogut dhe diversitetit kulturor.


* Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 30. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë.

* Veprimtari në klasë: Diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në dy grupe, që për 5 minuta të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst dhe të diskutojmë për të.

Detyrë shtëpie: Ese, veprimtaria 2 në tekst faqe 30


Personalitete që kanë kontribuuar në identitetin

kombëtar

Fusha:Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 2: Ne dhe Europa Situata e të nxënit: Flamuri europian, në sfond në

klasë. Himni i BE-së.

tema mësimore 4: Qytetar shqiptar, qytetar europian, qytetar i botës.

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.


26

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. përcakton kuptimin e termit qytetar. 2. analizon qytetarinë si komplekse dhe ka disa nivele;3. rendit disa të drejta dhe përgjegjësi qytetare të dokumentuara.

Fjalë kyç: qytetar, të drejta, përgjegjësi, qytetar europian, qytetar global, vizion.


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Rrjeti i diskutimit, Brainstorming Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar esenë më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose me raste të tjera. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen duke rikujtuar mësimet e kaluara.

HaPi i DytË:25`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, punë në grupe Nxënësit të ndarë në grupe bashkëveprojnë për të nxënë. Hapet libri faqe 31. Nxënësit bëjnë një lexim të orientuar dhe evidentojnë në tabelë karakteristikat për: Qytetar, Qytetar europian, Qytetar i botës.

Veçori të qytetarëve europianë: * Janë aktivë dhe çmojnë vlerat që bart mënyra demokratike e të jetuari. * Dallohen për veçoritë të sjelljes dhe etikës që burojnë nga normat dhe vlerat e jetës në demokraci. * Shquhen për drejtësi, korrektësi dhe votëbesim. * Janë të ndjeshëm ndaj problemeve të mjedisit dhe atyre globale dhe mbajnë qëndrim kritik. * Në jetën dhe veprimtaritë e përditshme dinë të zgjedhin atë më të suksesshmen. * Qytetarët europianë kanë kulturë të mirë pune dhe karakterizohen nga puna në grup. * Janë të komunikueshëm dhe e pranojnë njeri- tjetrin ashtu siç janë. * Ata dëgjojnë me vëmendje dhe flasin në vendin dhe kohën e duhur.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe)* Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 30. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë.

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit, të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst dhe diskutojnë për to.

Veprimtaria 2. Diagram Veni

Detyrë shtëpie: Veprimtaria/b në tekst faqe 33.



HAPI I PARË:10’. Parashikimi: Rrjeti i diskutimit, Brainstorming Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar esenë më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose me raste të tjera. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen duke rikujtuar mësimet e kaluara. HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, punë në grupe Nxënësit të ndarë në grupe bashkëveprojnë për të nxënë. Hapet libri faqe 31. Nxënësit bëjnë një lexim të orientuar dhe evidentojnë në tabelë karakteristikat për: Qytetar, Qytetar europian, Qytetar i botës. Veçori të qytetarëve europianë: * Janë aktivë dhe çmojnë vlerat që bart mënyra demokratike e të jetuari. * Dallohen për veçoritë të sjelljes dhe etikës që burojnë nga normat dhe vlerat e jetës në demokraci. * Shquhen për drejtësi, korrektësi dhe votëbesim. * Janë të ndjeshëm ndaj problemeve të mjedisit dhe atyre globale dhe mbajnë qëndrim kritik. * Në jetën dhe veprimtaritë e përditshme dinë të zgjedhin atë më të suksesshmen. * Qytetarët evropianë kanë kulturë të mirë pune dhe karakterizohen nga puna në grup. * Janë të komunikueshëm dhe e pranojnë njeri- tjetrin ashtu siç janë. * Ata dëgjojnë me vëmendje dhe flasin në vendin dhe kohën e duhur. HAPI I TRETË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe) * Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 30. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë. * Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit, të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst dhe diskutojnë për to. Veprimtaria 2. Diagram Veni Detyrë shtëpie: Veprimtaria/b në tekst faqe 33.

Ç’do të thotë qytetar?

Qytetar shqiptar Qytetar europian

Qytetar i botës


HAPI I PARË:10’. Parashikimi: Rrjeti i diskutimit, Brainstorming Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar esenë më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose me raste të tjera. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen duke rikujtuar mësimet e kaluara. HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, punë në grupe Nxënësit të ndarë në grupe bashkëveprojnë për të nxënë. Hapet libri faqe 31. Nxënësit bëjnë një lexim të orientuar dhe evidentojnë në tabelë karakteristikat për: Qytetar, Qytetar europian, Qytetar i botës. Veçori të qytetarëve europianë: * Janë aktivë dhe çmojnë vlerat që bart mënyra demokratike e të jetuari. * Dallohen për veçoritë të sjelljes dhe etikës që burojnë nga normat dhe vlerat e jetës në demokraci. * Shquhen për drejtësi, korrektësi dhe votëbesim. * Janë të ndjeshëm ndaj problemeve të mjedisit dhe atyre globale dhe mbajnë qëndrim kritik. * Në jetën dhe veprimtaritë e përditshme dinë të zgjedhin atë më të suksesshmen. * Qytetarët evropianë kanë kulturë të mirë pune dhe karakterizohen nga puna në grup. * Janë të komunikueshëm dhe e pranojnë njeri- tjetrin ashtu siç janë. * Ata dëgjojnë me vëmendje dhe flasin në vendin dhe kohën e duhur. HAPI I TRETË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe) * Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 30. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë. * Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit, të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst dhe diskutojnë për to. Veprimtaria 2. Diagram Veni Detyrë shtëpie: Veprimtaria/b në tekst faqe 33.

Ç’do të thotë qytetar?

Qytetar shqiptar Qytetar europian

Qytetar i botës

27


Fusha:Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika3: Shqipëria dhe Europa Situata e të nxënit: Flamuri i BE-së dhe në sfond

Himni Europiantema mësimore1: Këshilli i Europësrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. shpjegon ç`është këshilli i Europës;2. evidenton qëllimin dhe objektivat e tij;3. përshkruan organet drejtuese dhe organizmave të pavarur.

Fjalë kyç: Këshilli i Europës, zhvillim, bashkëpunim, shtet i së drejtës, apelim.


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, histori, gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Me metodën e bashkëbisedimit dhe të diskutimit, punohet me nxënësit me nënçështjen e parë të mësimit. Mësuesi/ja u tregon nxënësve flamurin e BE-së dhe u drejton pyetjet:

- Çfarë përfaqëson flamuri i BE-së?- Keni dëgjuar për Këshillin e Europës?

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim dhe Kllaster Në këtë fazë shpjegohet struktura e KiE-së dhe organet drejtuese të tij.

Komiteti i Ministrave të Jashtëm është organ vendimmarrësSTRUKTURA: Asambleja Parlamentare 324 deputetë nga parlamentet e shteteve anëtare vendime këshillimore

Historiku i formimit të Kie-së. Këshilli i Europës lindi në Londër në 5 maj 1949, me qëllim mbrojtjen dhe respektimin e të drejtave të njeriut, të lirisë, demokracisë dhe përparësia e së drejtës. Ky organizëm ka 47 anëtarë dhe selia e tij ndodhet në Strazburg. Shqipëria është anëtarësuar në KiE më 13 Korrik 1995.


28

KARTA sociale europiane; barazia e burrit me gruan etj. KONVENTA KUADËR minoritetet dhe pakicat kombëtare

KONVENTA EUROPIANE për parandalimin e torturës. Merr në mbrojtje personat me liri të kufizuar.

Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut

Komisioneri Europian për të Drejtat e Njeriut

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe) * Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 38. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohen mendimet e shokëve dhe argumentojnë.

* Veprimtari në klasë: Rrjeti i diskutimit, punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtaritë në tekst e të diskutojnë për to.



KONVeNtat

Organet për zbatim

HAPI I DYTË:25`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim dhe Kllaster Në këtë fazë shpjegohet struktura e KiE-së dhe organet drejtuese të tij.

Komiteti i Ministrave të Jashtëm është organ vendimmarrës STRUKTURA: Asambleja Parlamentare 324 deputetë nga parlamentet e shteteve anëtare vendime këshillimore liria e shprehjes së mendimit liria nga skllavëria

mbrojtja e jetës familjare liria e lëvizjes

liria nga torturat e drejta e jetës

liria nga diskriminimi në realizimin e këtyre të drejtave

KONVENTAT KARTA sociale europiane; barazia e burrit me gruan etj. KONVENTA KUADËR minoritetet dhe pakicat kombëtare

KONVENTA EUROPIANE për parandalimin e torturës. Merr në mbrojtje personat me liri të kufizuar.

Organet për zbatim Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut Komisioneri Europian për të Drejtat e Njeriut HAPI I TRETË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin (e pavarur dhe me grupe) * Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 38. Analizo dhe përgjigju Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohen mendimet e shokëve dhe argumentojnë. * Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe

Konventa Europiane e të drejtave të

njeriut

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 3: Shqipëria dhe Europa Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstittema mësimore2: Bashkimi Europian

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.

29


rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. shpjegon çfarë është BE-ja;2. përshkruan si u themelua e BE-ja;3. analizon qëllimet e BE-së.

Fjalë kyç: Bashkimi Europian (BE), tregti e lirë, tarifë doganore standarde, kapital, kosto




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar esenë më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me situatën në libër ose sillen shembuj të tjerë nga jeta e tyre. Mësuesi/ja drejton nxënësve pyetjen duke rikujtuar mësimin e kaluar. Para tyre mësuesi/ja ka vendosur flamurin e BE-së dhe në sfond dëgjohet himni i tij. - Çfarë është BE-ja?- Cilat vende bëjnë pjesë në BE?- Çfarë dini për himnin e BE-së?

Dëgjoni në youtube himnin e BE-së të luajtur nga dy moshatarë tuajt, me link:https://www.youtube.com/watch?v=8NPQHB6__u4Dëgjoni dhe himnin e BE-së dhe jepni mendimin tuaj për të, në linkun: https://www.youtube.com/watch?v=Jo_-KoBiBG0: - Çfarë ju përcjell ky himn? - Pse është zgjedhur “Oda e Gëzimit”?

Himni i europës, i njohur ndryshe edhe si Himni i Gëzimit ose Oda e Gëzimit, është himni i Këshillit të Europës dhe i Bashkimit Europian; të dy i referohen asaj si Himni i Europës.Që nga viti 1972, Himni Europian është një pjesë nga preludi i Odës së Gëzimit të Fridrih Shillerit, si dhe të simfonisë 9 të Bethovenit të vitit 1823. Himni është përgatitur për raste zyrtare të dy organizatave dhe është një nga simbolet e Europës.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim Mësuesi/ja prezanton një historik të shkurtër duke e lidhur me historinë e BE-së. BE-ja është familja e vendeve demokratike me një të kaluar të përbashkët kulturore dhe historike. Ai bazohet në vlerat universale, si: liria, respekti i të drejtave të njeriut, barazia, shteti i së drejtës, demokracia, siguria, drejtësia. BE-ja është një organizatë e bashkimit të shteteve që kanë arritur një standard të caktuar ekonomik dhe një nivel të caktuar ekonomik.

Qëndrueshmëri politike e anëtarëve të saj: ruajtja e paqes, siguria ndërkombëtare fryma e mirëkuptimit, zgjidhje paqësore zhvillim ekonomik Bashkim ekonomik: ruajtja e ekuilibrit ekonomik rritja e nivelit të jetesës qëndrueshmëri ekonomike dhe financiare

Parimet


30

tiparet: mbështetet në baza të forta ekonomike dhe janë shtete të zhvilluara, ku sundon ligji.

PaQe be-ja përfaqëson: Stabilitet rritJe e StaNDarDeVe tË JetËS


* Pyetje për vetëvlerësim. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 41. Secili nxënës plotëson tabelën. Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë.

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtaritë në tekst, diskutojmë për to.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst faqe 41/1.


- Çfarë është BE-ja? - Cilat vende bëjnë pjesë në BE? - Çfarë dini për himnin e BE-së?

Dëgjoni në youtube himnin e BE-së të luajtur nga dy moshatarë tuajt, me link: https://www.youtube.com/watch?v=8NPQHB6__u4 Dëgjoni dhe himnin e BE-së dhe jepni mendimin tuaj për të në linkun: https://www.youtube.com/watch?v=Jo_-KoBiBG0: Çfarë ju përcjell ky himn? Pse është zgjedhur “Oda e gëzimi”

HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim Mësuesi/ja prezanton një historik të shkurtër duke e lidhur me historinë e BE-së. BE-ja është familja e vendeve demokratike me një të kaluar të përbashkët kulturore dhe historike. Ai bazohet në vlerat universale, si: liria, respekti i të drejtave të njeriut, barazia, shteti i së drejtës, demokracia, siguria, drejtësia. BE-ja është një organizatë e bashkimit të shteteve që kanë arritur një standard të caktuar ekonomik dhe një nivel të caktuar ekonomik. Qëndrueshmëri politike e anëtarëve të saj: ruajtja e paqes, siguria ndërkombëtare fryma e mirëkuptimit, zgjidhje paqësore zhvillim ekonomik Bashkim ekonomik: ruajtja e ekuilibrit ekonomik rritja e nivelit të jetesës qëndrueshmëri ekonomike dhe financiare Qytetari e përbashkët

të gjithë shtetasit e shteteve anëtare janë qytetar të BE-së të banojë dhe të lëvizë në mënyrë të lirë. (Shengen)

të votojë dhe të zgjidhet, të mbrohet nga autoritetet dipllomatike dhe avokati i popullit

Bashkim ekonomik dhe financiar: nxitja e tregtisë së lirë monedhë e përbashkët Bashkim politik: një politikë e jashtëme dhe sigurimi i përbashkët një politikë e përbashkët për drejtësinë.

Himni i Evropës i njohur ndryshe edhe si Himni i Gëzimit ose Oda e Gëzimit, është himni i Këshillit të Europës dhe Bashkimit Europian; të dyja i referohen asaj si Himni i Europës. Që nga viti 1972, Himni Europian është një pjesë nga preludi i Odës së Gëzimit të Friedrih Shillerit, si dhe të simfonisë së 9-të të Bethovenit të vitit 1823. Himni është përgatitur për raste zyrtare të dy organizatave dhe është një nga simbolet Europës.

Parimet

QËLLIMET

Fusha:Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 3: Shqipëria dhe Europa Situata e të nxënit: Krahasohet simboli i KiE-së me

Flamurin e BE-së.tema mësimore 3: Veprimtaria dhe institucionet e BE-sërezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë përvojat dhe respekton mendimet në grup.

31


rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. liston institucionet e BE-së;2. përshkruan struktura institucionale e BE-së;3. analizon rolet dhe funksionet e tyre.

Fjalë kyç: institucione, organe, Parlament Europian, Këshilli i Ministrave i BE-së, Komisioni Europian, ndarja e pushteteve.




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi shkruaj në tabelë temën e mësimit, u drejtohem nxënësve me pyetjet duke rikujtuar njohurit, marr përgjigjet e tyre dhe i shkruaj në tabelë. * BE-ja është … * Të jesh qytetar i BE-së…

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim


Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjuha dhe komunikimi.


HAPI I PARË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi shkruaj në tabelë temën e mësimit, u drejtohem nxënësve me pyetjet duke rikujtuar njohurit, marr përgjigjet e tyre dhe i shkruaj në tabelë. * BE-ja është … * Të jesh qytetar i BE-së…

HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim liria e lëvizjes së personave në fushën ekonomike: liritë themelore: të mallrave të shërbimeve të kapitalit BE politika e jashtme dhe e sigurisë së përbashkët, bashkëpunim politik

bashkëpunimi në fushat e drejtësisë dhe të punëve të brendshme

Këshilli Evropian

Presidenca: sistem rotacioni 6 mujore veprimtarinë e KE-së dhe KM-së Gjykata: një gjykatës me mandat 6-vjeçar

Institucionet

Parlamenti - anëtarë nga të gjitha vendet. Funksioni: harton legjislacionin, mbikëqyrës për buxhetin, emërimet, marrëveshjet etj.

Komisioni Evropian - përfaqëson interesat e BE-së. Ka aq anëtarë, sa numri i shteteve pjesëmarrëse. Funksionet e tij janë: administrative,legjislative, ekzekutive, gjyqësore.

Këshilli i Bashkimit Europian i Ministrave: Ministrat e Qeverive, për ekonominë min. Ekonomik. Është organ vendimmarrës: politikat e vendeve anëtare finalizon marrëveshjet

Përfaqësues nga shtetet anëtare; presidenca 6 muaj. Politika ekonomike, selia gjendet në Bruksel




HAPI I PARË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Pasi shkruaj në tabelë temën e mësimit, u drejtohem nxënësve me pyetjet duke rikujtuar njohurit, marr përgjigjet e tyre dhe i shkruaj në tabelë. * BE-ja është … * Të jesh qytetar i BE-së…

HAPI I DYTË:25` Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim liria e lëvizjes së personave në fushën ekonomike: liritë themelore: të mallrave të shërbimeve të kapitalit BE politika e jashtme dhe e sigurisë së përbashkët, bashkëpunim politik

bashkëpunimi në fushat e drejtësisë dhe të punëve të brendshme

Këshilli Evropian

Presidenca: sistem rotacioni 6 mujore veprimtarinë e KE-së dhe KM-së Gjykata: një gjykatës me mandat 6-vjeçar

Institucionet

Parlamenti - anëtarë nga të gjitha vendet. Funksioni: harton legjislacionin, mbikëqyrës për buxhetin, emërimet, marrëveshjet etj.

Komisioni Evropian - përfaqëson interesat e BE-së. Ka aq anëtarë, sa numri i shteteve pjesëmarrëse. Funksionet e tij janë: administrative,legjislative, ekzekutive, gjyqësore.

Këshilli i Bashkimit Europian i Ministrave: Ministrat e Qeverive, për ekonominë min. Ekonomik. Është organ vendimmarrës: politikat e vendeve anëtare finalizon marrëveshjet

Përfaqësues nga shtetet anëtare; presidenca 6 muaj. Politika ekonomike, selia gjendet në Bruksel


32

Presidenca: sistem rotacioni 6 mujore veprimtarinë e KE-së dhe KM-së

një gjykatës me mandat 6-vjeçar gjykata: zbatimin e ligjeve selia në Strasburg.

HaPi i tretË: 10` Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin * Reflektimi. Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe

Lexim i orientuar. Rubrika “A e dini se…”* Diskutojmë për tabelën: Harta e koncepteve. Respektojnë mendimin e shokëve dhe argumentojnë.

* Pyetje për vetëvlerësim. listojnë dhe përshkruajnë Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 43.

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi punë në grupe Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në grupe të vogla, që të punojnë me veprimtaritë 2 në tekst, diskutojmë për to. Detyrë shtëpie: Veprimtaria (në klasë) 1 në tekst faqe 43.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 3: Shqipëria dhe Europa Situata e të nxënit: Shfrytëzohet rubrika “A e

dini se...” ne tekst, faqe 44.tema mësimore 4: Shqipëria dhe Bashkimi Europianrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. evidenton kriteret e anëtarësimit në be;2. liston momentet më të rëndësishme për integrimin e Shqipërisë në BE;3. shpjegon procesin e Berlinit.

Fjalë kyç: Kriteret e Kopenhagës, statusi kandidat, integrim, anëtarësim, OSBE, rezoluta për ratifikim.



33



HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim. Rrjeti i diskutimit Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit. Mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit.

U tregon flamurin e BE-së dhe flamurin tonë dhe u drejton nxënësve pyetjet për të rikujtuar njohuritë. * BE-ja është… * Anëtarësimi në BE është prioritetet, sepse...

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim, Lexim i orientuar Historiku i bashkëpunimit të Shqipërisë me BE. Punohet me nxënësit rubrika “Data të rëndësishme”.

Reformë në administratën publike Reforma në sistemin gjyqësor Pesë prioritetet Lufta kundër korrupsionit Lufta kundër krimit të organizuar Mbrojtja e të drejtave të njeriut

Lexim i orientuar. Hapet libri faqe 45, rubrika “A e dini se...”. (Di, Dua të di, Mësoj). Nxënësit duhet të mbajnë shënime.

Procesi i berlinit: Mbikëqyrja e përpjekjeve për progres në procesin e reformave, nga vendet e Ballkanit Perëndimor.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Punohet me aparatin pedagogjik

* Pyetje për vetëvlerësim. Plotësojnë dhe përshkruajnë Respektohet mendimin e shokëve dhe argumentojnë. Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 46.

* Veprimtari në klasë: Rrjeti i diskutimit Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst, diskutojnë për to. Detyrë shtëpie:Veprimtaria 1 në tekst faqe 46.


Shqipëria dhe bashkimi europian

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimi kërkoj nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst, diskutojmë për to. Detyrë shtëpie: veprimtaria 1 në tekst faqe 46. VLERËSIMI: Vlerësoj nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentat, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ato. Fusha:Shoqëria dhe mjedisi Lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIII Tematika 3: Shqipëria dhe Europa

Situata e të nxënit: Kur Mirvini shkoi në Kosovë te miqtë e tij ai përdori € për të blerë një dhuratë. Një album me kartëmonedha dhe monedha €, ≠ dhe shqiptare.

Tema mësimore 5: Ndikimi i anëtarësimit në BE për Shqipërinë Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: 1. Diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. Dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. Bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup. Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. Përshkruan ndryshimet dhe reformat që ka ndërmarrë Shqipëria për t’u anëtarësuar në BE. 2. Liston anët pozitive të anëtarësimit të Shqipërisë në BE. 3. Evidenton ndikimin negativ që ka pasur anëtarësimi në BE për vendet e tjerat.

Fjalëkyç: Përafrimi i legjislacionit, ekonomi, treg funksional, dialog politik, ndikim pozitiv, ndikim negative, informalitet, prokurim publik

Burimet: Teksti i nxënësit, material të ndryshme nga media, internet.



34

Fusha:Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 3: Shqipëria dhe Europa Situata e të nxënit: Kur Mirvini shkoi në Kosovë te

miqtë e tij, ai përdori euron për të blerë një dhuratë. Një album me kartëmonedha dhe monedha, euro dhe para shqiptare.

tema mësimore 5: Ndikimi i anëtarësimit në BE për Shqipërinë

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:Nxënësi/-ja: 1. përshkruan ndryshimet dhe reformat që ka ndërmarrë Shqipëria për t’u anëtarësuar në BE;2. liston anët pozitive të anëtarësimit të Shqipërisë në BE;3. evidenton ndikimin negativ që ka pasur anëtarësimi në BE për vendet e tjerat.

Fjalë kyç: përafrimi i legjislacionit, ekonomi, treg funksional, dialog politik, ndikim pozitiv, ndikim negative, informalitet, prokurim publik

burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media dhe interneti në ndihmë të orës mësimore.



HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim, Rrjeti i diskutimit Punohet me detyrat, duke i krahasuar dhe komentuar me nxënësit. Mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit dhe u tregon nxënësve kartëmonedha dhe monedhat e ndryshme. Diskutojmë mbi dobitë që ka përdorimi i një monedhe të përbashkët për disa vende.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster, Shpjegim

Përafrimi i legjislacionit: ligjet ekzistuese dhe legjislacioni i ardhshëm të përputhen gradualisht me legjislacionin europian Ekonomi tregu funksionale: grumbullim i taksave, lufta kundër informalitetit dhe korrupsionit

Dialogu politik BE-Shqipëri Kultura Arsimi

* Veprimtaritë:

{

35


forcimi i administratës publike dhe gjyqësore, rendi publik dhe policia trajnime dhe pajisje, menaxhimi dhe përmirësimi i doganave,* mbështetja: zhvillimi i infrastrukturës, energji, transport dhe uji, veprimtaria e organizatave në drejtim të demokracisë dhe të drejtave zhvillimi i arsimit, sidomos arsimi profesional, mbështetja dhe zhvillimi i bujqësisë.

ekonomi bujqësore* Ndikim negativ: borxhet dhe kreditë e shumta mungesa e investimeve në shërbimet sociale, shëndetësi etj.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Punohet me aparatin pedagogjik * Pyetje për vetëvlerësim. Lexim-përshkrim-listim Mësueis/ja u kërkon nxënësve të ndalen te rubrika “A e dini se...” dhe të interpretojnë fotot. Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 49. * Veprimtari në klasë: Mendo/ Puno në dyshe / ShkëmbeMësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtarinë në tekst e të diskutojnë për to. Ata respektojnë mendimin e shokëve dhe argumentojmë.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst faqe 49.


informacion shtesë Shqipëria dhe shqiptarët janë pjesë e pandashme e mozaikut të vendeve dhe popujve të kontinentit europian. Qenësia dhe përkatësia e gjithanshme e shqiptarëve dhe modeli i shkëlqyer i suksesit të demokracive të vendeve të Europës Perëndimore, kanë frymëzuar aspiratën mbarë popullore që Shqipëria të mos jetë thjeshtë një pjesë e natyrshme e kuadrit gjeografik, gjenetik, historik dhe tradicional të kontinentit europian, por të bëhet hallkë integrale e bashkësisë aktuale dhe të identitetit të ri europian, të përthithë dhe të përçojë vlerat më të mira si dhe të kontribuojë për ruajtjen, respektimin e mëtejshëm të tyre. Procesi i integrimit europian është një sfidë që duhet të përfshijë të gjithë shoqërinë shqiptare, e cila duhet të europianizohet brenda saj dhe të mos ndalet me reformat e ndërmarra.

Përfitimet e Shqipërisë nga anëtarësim në BE. Integrimi Europian do të garantojë stabilitetin dhe prosperitetin, të cilat do të mbështeten në ndihmën financiare përmes fondeve strukturore, të cilat do të ofrojnë një dritare të re në fushën e biznesit për investimet e huaja në Shqipëri (heqja e kufizimeve në lidhje me lëvizjen e kapitaleve, si dhe lëvizja e lirë e kapitaleve në lidhje me investimet direkte liberalizimi i ofrimit të shërbimeve, vendosja e shoqërive tregtare në vendet respektive të palëve kontraktuese dhe ofrimi i shërbimeve). Anëtarësimi i plotë në Standardet Europiane do të sjellë përmirësime të mëdha jo vetëm në fushat e mbrojtjes të së drejtave të njeriut, luftës ndaj korrupsionit dhe administrimin e financave publike por gjithashtu edhe në fusha të tjera si mbrojtja sociale, siguria ushqimore dhe mjedisore, të cilat do të ndikojnë në përmirësimin e jetës së qytetarëve. Bashkimi Europian është partneri kryesor tregtar i Shqipërisë, ku 80% të eksporteve në Shqipëri shkojnë në BE dhe 65% të importeve të saj vijnë nga BE. Një integrim i plotë në BE do të thotë që produktet shqiptare do të kenë akses në tregjet e mëdha, pasi janë hequr të gjitha detyrimet doganore, kufizimet sasiore dhe masat me efekt të njëjtë me këto kufizime, duke stimuluar në këtë mënyrë inovacionin, sipërmarrjen dhe diversifikimin në ekonominë shqiptare. Integrimi Europian do t’iu ofrojë qytetarëve shqiptarë mundësi të reja udhëtimi, studimi dhe punësimi në BE.


36

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Krahasojnë fotot e një mjedisi të

pastër dhe një mjedisi të ndoturtema mësimore1: Problemet globalerezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. përkufizon problemet globale dhe i liston ato;2. rendit disa nga karakteristikat kryesore të tyre;3. argumenton ndërlidhjen e problemeve globale me njëra-tjetrën;4. ndërgjegjësohet duke treguar mënyrat për t’i mënjanuar dhe zgjidhur ato.

Fjalë kyç: Problem global Ndikim afatgjatë Pobleme të ndërlidhura Zhvillim i qëndrueshëm

burimet : teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media, interneti etj.

lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar ,gjuha dhe komunikimi.

Probleme globale

Organizimi i orës së mësimit: PNPHaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja u paraqet nxënësve disa foto dhe i nxit ata të diskutojnë e shkëmbejnë mendimet me njëri-tjetrin. Punohet me nxënësit njëstuhi mendimi. Pasi merr përgjigjet e tyre, mësuesi/ja i shkruan ato në tabelë. Nxënësit nuk gjykohet për përgjigjet e tyre, por ndihmohen nga mësuesi/ja. mbipopullimi, varfëria ngrohja globale, ndotja e mjedisit

terrorizmi, konflikte, luftëra harxhimi i burimeve natyrore

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit. Problemet që shqetësojnë sot botën quhen probleme globale. varfëria, pamundësia e arsimit sociale: terrorizmi, konfliktet e luftërat cenimi i paqes ngrohja globale mjedisore: ndotja e mjedisit pakësimi i burimeve natyrore probleme të tregtisëProblemet investimeve globale ekonomike: tatimeve punësimi në vendet e tjera epidemitë e ndryshme shëndetësore: sëmundjet infektive

}

37


Në këtë fazë të orës mësimore bëhet një lexim i orientuar i rubrikës “a e dini se…”

Insert Karakteristikat e problemeveü informacioni i njohur

+ informacion i ri ? pyetjet

bashkëpunimi i ngushtë i qeverive në botëZgjidhje e problemit: veprimtaritë e organizatave të ndryshme ndërgjegjësimi i individëve të veçantë

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe

Pyetje për vetëvlerësim. Listojnë, argumentojnë dhe përshkruajnë Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 54.

Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit, punë në grupe. Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të ndarë në grupe të vogla, të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst, diskutojmë për ta.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria 1 në tekst faqe 54.


{

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e tekstittema mësimore 2: Problemet socialerezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. përcakton një problem social (shoqëror);2. rendit shkaqet dhe pasojat e problemeve sociale duke i analizuar ato;3. liston e problemeve sociale;4. reflekton për mënyrat e zgjidhjes së problemet sociale.

Fjalë kyç: Problem social pabarazi sociale ndryshim shoqërororganizim shoqëror

burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media, internet.



38

Problemet sociale

}}

Organizimi i orës së mësimit: PNPHaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit, pasi mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit. Punohet me nxënësit një stuhi mendimi. Merren përgjigjet e tyre dhe mësuesi/ja i shkruan në tabelë.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.* Problemet që ndikojnë negativisht në një pjesë të rëndësishme të shoqërisë dhe cenojnë vlerat dhe idealet e saj quhen probleme sociale.

pabarazia, papunësia,mungesa e strehimit varfëria, kequshqyerja racizmi, diskriminimiProblemet sociale: dhuna në familje, bulizmi, krimi baza në faktorë socialë abuzimi me lëndët narkotike abuzimi me fëmijët aksidentet rrugore

Bëhet një lexim i orientuar i rubrikës: A e dini se…

Insert Faktorët socialëüinformacioni i njohur * Faktorë socialë: pabarazia sociale

+ informacion i ri transformimi social ? pyetjet mentaliteti dhe pikëpamjet sociale

PASOJAT E PROBLEMEVE SOCIALE: papunësi, analfabetizëm, varfëri, kriminalitet, prapambetje

Reflektim: Punë në grupe përmirësimi i kushteve ekonomike të njerëzve

Zgjidhje e problemit: ndryshimi i mendësive të njerëzve ndryshimi i organizimit shoqëror

Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit që për 5 minuta të përgatisin një plan për të mënjanuar problemet sociale. Klasa punon e ndarë në tri grupe. GRUPI 1 i përpjekjeve për të përmirësuar kushtet ekonomike të njerëzve. GRUPI 2 i përpjekjeve për ndryshime në mentalitetin e njerëzve. GRUPI 3 i përpjekjeve për ndryshime në organizimin social, kombinimin dhe bashkëpunimi për politikat sociale.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe * Pyetje për vetëvlerësim. listojnë, shpjegojnë dhe analizojnë. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 57* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë 1 në tekst, diskutojmë për to. Detyrë shtëpie: Veprimtaria në tekst faqe 57. VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

39


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Diskutojnë në klasë thënien “Këtë

botë nuk e trashëguam nga prindërit tanë, por e kemi huazuar nga fëmijët tanë”.

tema mësimore 3: Burimet natyrore

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. përcakton burimet natyrore;2. liston kategoritë dhe analizon vlerat e tyre;3. evidenton mënyrat për t’i ruajtur burimet natyrore.

Fjalë kyç: burime natyrore burime të ripërtërishme burime të paripërtëritshme ruajtje e burimeve natyrore biodiversitet habitat energji gjeotermale

burimet: teksti i nxënësit, materiale të ndryshme nga media, interneti etj.

lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, biologjia, gjeografia gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë duke evidentuar detyrën më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me aparati pedagogjik ose me shembuj të tjerë nga jeta e tyre. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet duke rikujtuar mësimin e kaluar.

sociale ekonomike

shëndetësore

Pasi mësuesi/ja shkruan në tabelë temën e mësimit, punohet me nxënësit, një brainstorming. Përgjigjet e tyre i shkruan në tabelë.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, duke bërë një lidhje me njohuritë e marra në lëndën e gjeografisë. • Përshkrimi i Tokës si planet dhe vlerat e saj.* Burimet natyrore janë lëndë (substanca) të nevojshme për jetesën tonë, që gjenden në natyrë, të cilat kanë vlera në formë të pandryshuar (natyrale).

Ajri, Toka, Dielli, Pyjet dhe bimësia sigurojnë oksigjenin, ndalojnë erozionin Burimet natyrore: Gjallesat e ndryshme që përbëjnë ekosistemin Pasuritë e ndryshme nëntokësore Flora dhe fauna

Burimet natyrore

Probleme globale


40

* Mjedisi përbën tërësinë e elementeve natyrore dhe jo natyrore artificiale ku zhvillohet jeta.* Pasuritë janë: materiale të dobishme për njeriun – quhen burime.

të ripërtërishme* Burimet: të paripërtërishme

Reflektim: Ndërgjegjësimi, marrja e vendimeve

Ruajtja e biodiversitetit * duke mbrojtur dhe ruajtur veçanërisht Ruajtja e pyjeve burimet për vlerat jetike që kanëFormat e ruajtjes së Ruajtja e tokës * duke i mbrojtur nga ndotjaburimeve natyrore: Ruajtja e ujërave * duke ulur përdorimin e tyre sa më Ruajtja e energjisë shumë të jetë e mundur

* duke i ripërdorur ose ricikluar HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe/Shkëmbe * Pyetje për vetëvlerësim. listojnë, argumentojnë, evidentojnë. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 59

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit, Punë në grupe

Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë 1,2,3 në tekst dhe të diskutojmë për to. Përshkruajnë dhe komentojnë. Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i të tjerëve dhe argumentojnë.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria 1 në tekst faqe 59. VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ata.

}

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Me video-projektor

në sfond kënga “Earth song”.tema mësimore 4: Ndotja e mjedisitrezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. thotë me fjalët e veta kuptimin e termit “ndotje mjedisore”;2. rendit shkaqet e ndotjes së mjedisit;3. përshkruan llojet e ndryshme të ndotjes së mjedisit dhe pasojat;4. vlerëson 3R-të e ruajtjes së mjedisit.

Fjalë kyç: ndotje mjedisore ekosistemembrojtje e mjedisitzinxhirët ushqimorë

41



lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, biologjia, gjeografia,gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimi Kontrollohen detyrat e shtëpisë duke evidentuar detyrën më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me aparatin pedagogjik. Pastaj dëgjohet kënga “Earth song” dhe mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet duke rikujtuar mësimet e kaluara.

• -Ç’janë problemet globale?• -Ç’janë problemet sociale? • -Ç’janë burimet natyrore?

Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, punohet me nxënësit një brainstorming. Përgjigjet e tyre i shkruan në tabelë.

HaPi i DytË:25` Ndërtimi i njohurive: Kllaster, ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, duke bërë një lidhje me njohuritë e marra në lëndën e gjeografisë.

Mësuesi/ja vë në projektor këngën “Earth song”

*NDOTJA MJEDISORE ndodh kur në mjedisin rrethues hedhim papastërti dhe lëndë të dëmshme e të rrezikshme, të cilat e bëjnë mjedisin të papërshtatshëm për qeniet e gjalla. ndotja e ajrit* Shkaqet e ndotjes: Natyrore Format e ndotjes: ndotja e ujërave Aktiviteti njerëzor ndotja akustike ndotja e tokës mbeturinat e dëmshme, e të ngurta

dëmtim i ekosistemeve dhe i gjallesave * kujdesi i njerëzve, dëmtim i shëndetit të njeriut organizatave, qeveritëPasojat: trajtimi i dëmtimeve ka kosto ekonomike * funksionimi i legjislacionit dëmtimi i mjedisit sjell probleme sociale * përdorimi i teknologjisë

reduktim

ripërdorim riciklim

Reflektim: Ndërgjegjësimi. Përshkruani rrugën që bëni çdo ditë për në shkollë: Si është ajo:

o është rrugë e pastër; o ka pemë të mbjella dhe është e këndshme; o me kazanë për plehra dhe e ndotur; o shtruar apo me gropa e të rrezikshme?


Ndotja e mjedisit

}


42

* Pyetje për vetëvlerësim. Shpjegojnë, renditin, përshkruajnë. Punohet me veprimtaritë në tekst faqe 62

* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë në tekst e të diskutojnë për to. Përshkruajnë dhe komentojnë. Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Ata respektojnë mendimin e shokëve dhe argumentojnë. Detyrë shtëpie: Veprimtaria 1 në tekst, faqe 62.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Shfrytëzohet situata e librit, ose

raste të tjera. tema mësimore 5: Varfëriarezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. përkufizon termin “varfëri”;2. përcakton varfërinë absolute dhe relative;3. analizon shkaqet e varfërisë;4. demonstron raste të veprimtarisë konkrete për uljen e nivelit të varfërisë.

Fjalë kyç: varfëri, varfëri absolute, varfëri relative, shpërndarje e të ardhurave, papunësi, trashëgimi e varfërisë.


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjeografia gjuha dhe komunikimi.


HaPi i ParË:10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimi Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë duke evidentuar detyrën më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me aparati pedagogjik ose me shembuj të tjerë nga jeta e tyre. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet duke rikujtuar mësimin e kaluar.

Problemet globale

43


Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, punohet me nxënësit stuhi mendimi. Përgjigjet e tyre mësuesi/ja i shënon në tabelë.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, duke bërë një lidhje me njohuritë e marra në lëndën e gjeografisë . • Përshkrimi i Tokës si planet dhe vlerat e saj për jetën e njeriut dhe të gjallesave të tjera.

Mungesa e të mirave materiale, mjeteve jetike të jetesës, të pasurisë materiale (të të ardhurave). absolute, mungesa e ushqimit, ujit, strehimVarfëria: relative, të ardhurat nuk mjaftojnë,për të siguruar minimumin jetik.

Lexim i orientuar. Lexohet rubrika “A e dini se…” dhe diskutohet rreth saj.

Insert Shkaqet e varfërisë: papunësiaüinformacioni i njohur shpërndarja e pabarabartë e të ardhurave

+ informacion i ri katastrofat natyrore ? pyetjet shëndet jo i mirë dhe aftësi e kufizuar trashëgimia e varfërisë

Pasojat e varfërisë: shëndet, jetesë, arsim, kriminalitet, prapambetje

Reflektim: Punë individuale merren masa në arsimim, specializim dhe kualifikim i vazhdueshëm

Zgjidhje e problemit: lufta kundër papunësisë shpërndarja e drejtë e të ardhurave dhe e pasurive kombëtare

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe * Pyetje për vetëvlerësim. Shpjegojnë, renditin, analizon.

Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 64* Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit dhe koment Kërkoj nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë në tekst, diskutojmë për to. Përshkruajnë dhe komentojnë. Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë

Detyrë shtëpie: Ndërmerrni një veprimtari për njerëzit në nevojë, së bashku me qeverinë e nxënësve të shkollës dhe prindërit.

VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivar ata.

varfëria

}


44

Organizimi i orës së mësimit: PNPHaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim (tabela e koncepteve) Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar detyrën më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me aparati pedagogjik. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet duke rikujtuar mësimet e kaluara. Jepen termat dhe lidhja që kanë ndërmjet tyre. Nxënësit/et shprehin nga një fjali për çdo term, por që të kenë lidhje midis tyre.

Øproblemet globale janë...Øproblemet sociale... Øburimet natyroreØndotja mjedisore

Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, mësuesi/ja punon me nxënësit një brainstorming. Pasi merr përgjigjet e tyre, i shkruaj ato në tabelë.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit, duke bërë një lidhje me njohuritë e marra në lëndën e gjeografisë. • Shkatërrimi i Tokës si planet dhe roli burimet e saj në jetën tonë.

* Zhvillimi i qëndrueshëm është zhvillimi që plotëson nevojat e të tashmes, pa ndikuar në aftësinë e brezave të ardhshëm për të plotësuar nevojat e tyre. mjedis socialQëndrueshmëria e tri elementëve sjell një zhvillimi të qëndrueshëm: ekonomik

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 4: Ne dhe problemet globale Situata e të nxënit: Shfrytëzohet informacioni i librittema mësimore 6: Zhvillimi i qëndrueshëm

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç.Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: 1. thotë me fjalët e veta kuptimin e termit “zhvillim i qëndrueshëm”; 2përcakton qëndrueshmërinë ekonomike, mjedisore, sociale;4. evidenton ecurinë e Shqipërinë në lidhje me zhvillimin e qëndrueshëm.

Fjalë kyç: zhvillim i qëndrueshëm, qëndrueshmëri mjedisore, qëndrueshmëri ekonomike, qëndrueshmëri sociale, Agjenda 21, objektivat e zhvillimit të qëndrueshëm.


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, edukimi ligjor dhe qytetar, gjeografia, gjuha dhe komunikimi.

Zhvillim i qëndrueshëm

45


Lexim i orientuar. Lexohen rubrika “A e dini se…”, dhe bëhet komenti i fotos në faqen 66.

Reflektim: Debat, diskutim Zhvillimi i qëndrueshëm në Shqipëri.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe * Pyetje për vetëvlerësim. Shpjegon, evidenton, analizon.

Punohet me veprimtaritë në tekst, faqe 67.* Veprimtari në klasë: Rrjeti i diskutimit Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë në tekst e të diskutojnë për to. Përshkruajnë dhe komentojnë. Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektojnë mendimin e shokëve dhe argumentojnë

Detyrë shtëpie: Punë në grupe. Veprimtaria në tekst faqe 67.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit: Diskutohet me nxënësit për

markat e stilolapsave,atleteve, logon e shkollës.tema mësimore 1: Marka imerezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç. Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - pranon faktin dhe shpjegon arsyen që vendimet

që ata marrin në shkollën nëntëvjeçare mund të kenë ndikim të drejtpërdrejtë në të sotmen dhe të ardhmen e tyre;

- identifikon markat personale dhe ato të korporatave që gëzojnë emër të mirë;

- krijon një logo si pjesë të shprehjes së një marke personale.

Fjalë kyç: MarkëLogo slogan


lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Shkencat shoqërore, ekonomia gjuha dhe komunikimi.


46


HaPi i ParË: 10’ . Parashikimi: Bashkëbisedim Në fillim bëhet një prezantim për tematikën që do të zhvillohet në këtë orë. I kushtohet rëndësi aftësimit të nxënësit për të ndërmarrë një sipërmarrje, për të eksploruar, për kryerjen e intervistave, shprehjen e mendimit për veten dhe për krijimin e një logoje personale, rëndësinë e krijimit të një marke personale pozitive për të ardhmen, duke nisur që nga shkolla nëntëvjeçare. Nxënësi duhet të jetë i aftë të përzgjedhë atë rrugëtim të nevojshëm për jetën e tij në të ardhmen.Mësuesi/ja pyet nxënësit për dëshirat e tyre dhe idetë që ato kanë për të vazhduar në jetë.

- Çfarë rruge dëshironi të ndiqni në jetë?- Çfarë shkollimi do të ndiqni pas shkollës së mesme?- Pse do të zgjidhni këtë fushë?- Si e shihni veten pas 20 vitesh?

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Stuhi mendimi dhe Shpjegim Kjo fazë e orës mësimore zhvillohet në formë diskutimi me nxënësit. Mësuesi/ja ndërton në dërrasë të zezë një skemë të stuhisë së mendimit dhe hedh mendimet e nxënësve.-Çfarë kuptoni ju me markë?

Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.

Reflektim: Punë në grupe Ndahen nxënësit në grupe për të krijuar: Grupi I - Një markë Grupi II - Një logoGrupi III - Një slogan

HaPi i tretË: 10` . Përforcimi i njohurive: Punë me aparatin pedagogjik në tekst (e pavarur dhe me grupe). Pyetje për vetëvlerësim: Shkrim dhe harta e koncepteve. Punohet me veprimtaritë në tekst.

Veprimtari në klasë: Diskutimi punë në grupe

Detyrë shtëpie: Klasa ndahet në grupe dhe secilit grup i caktohet një veprimtari në tekst.


marka

logoja është një skicë grafike që dallohet lehtë dhe që përfaqëson një biznes, një produkt ose një person. Slogani është një shprehje e shkurtër që përdoret për të përkufizuar një biznes, një produkt, një shërbim, një person etj.

Marka e një kompanie është premtimi që kjo kompani u bën klientëve të saj për vlerën ose përvojën e mirë që ata do të fitojnë nga përdorimi i produktit ose i shërbimit të saj. Një markë mund të tregohet me fotografi, fjalë ose me skicë grafike.

47


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit: shfrytëzohet situata e librittema mësimore 2: Grupimet e profesioneve

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problem, veprim, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - shqyrton grupimet e profesioneve dhe llojet e

punës që do të vëzhgojnë më tej në secilin prej tyre;

- tregon rëndësinë e njohjes së llojeve të punëve dhe të grupimeve të profesioneve për nxënësit;

- shpjegon ndërvarësinë e të gjitha llojeve të punëve me studimin dhe trajnimin për to.

Fjalë kyç: ProfesionZanatGrupimet e profesioneve




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Mësuesi/ja shkruan në dërrasë të zezë temën e orës së mësimit diskuton me nxënësit rreth saj. Mendimet e tyre i hedh në skemën e stuhisë së mendimit të skicuar në tabelë.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe Shpjegim Nxënësit lexojmë për disa minuta thelbin e mësimit.* Llojet e ngjashme të punëve formojnë një grupim profesionesh. Pra, grupimet e profesioneve janë grupe punësh dhe industrish të lidhura sipas aftësive dhe produkteve të ngjashme. Mësuesi/ja në këtë çast i nxit nxënësit të sjellin disa shembuj të tjerë të grupimeve të profesionit, përveç shembujve të tekstit.

Hapi i parë për planifikimin e të ardhmes është njohja e interesave dhe aftësive tona sot, si dhe ato që nevojiten për punët e ndryshme.

grupime profesionesh

P.sh., një kuzhinier di të gatuajë pica, prodhime brumi, por edhe prodhime mishi, peshku apo ëmbëlsira. pra, picieri, kuzhinieri i pastave të ndryshme apo ai i ëmbëlsirave formojnë një grupim profesionesh.


48

Profesioni i preferuar zgjidhet kur mblidhet informacioni, fitohen përvoja dhe shprehi teorike e praktike të mjaftueshme, për të ecur së bashku me të.

Midis profesioneve dhe veprimtarive të punës ka ndryshime që lidhen me:a) vështirësitë e punës dhe të profesionit;b) kushtet e mjedisit të veprimtarisë;c) lloji i lëndës së parë dhe largësia nga vendi i prodhimit të produkteve;d) pagesa e punonjësve dhe shitjet;e) kërkesë - oferta etj.

Në këtë çast, mësuesi/ja ngre pyetjen:- Ku dallon zanati me profesionin?

Dëgjohen përgjigjet e nxënësve. Respektohet mendimi i shokëve dhe argumentojnë.

- Zanati lidhet me një përgatitje praktike dhe kërkon shumë përvojë.- Profesioni, titull i fituar që kërkon një shkallë të caktuar dijesh, shprehish përgatitjesh dhe përvoje.

Në jetën e përditshme rol të madh ka zgjedhja e profesionit dhe fakti nëse përputhet ai përputhet me vendin e punës apo jo.Aftësia për menaxhimin e jetës personale na shërbejnë për t’u orientuar në profesion dhe punë.

Reflektim: Punë në grupe Nxënësit listojnë disa nga familjet e punëve të një individi:a. Punë nëpunësie: bankier, sekretare, nëpunës, hedhës të dhënash etj.b. Punë shkencore: mjek, laborant, meteorolog, kimist, informaticien etj.c. Punë aktive: polic, roje, bujk, murator, futbollist, marinar, zjarrfikës etj.d. Punë praktike: marangoz, mekanik, furrtar, inxhinier, elektricist etj.e. Punë shoqërore: kamerier, mësues, infermiere, shitës, psikolog etj.f. Punë artistike: floktar, disenjator, arkitekt, fotograf, luleshitës etj.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Mendo/ Puno në dyshe / Shkëmbe Pyetje për vetëvlerësim. listojnë, shpjegojnë dhe analizojnë. Punohet me veprimtaritë në tekst.Veprimtari në klasë: Rrjeti i diskutimit Mësuesi/ja kërkon nga nxënësit të punojnë me veprimtarinë në tekst dhe diskutojnë për to .

Detyrë shtëpie: Bëni një ese për profesionin që ju tërheq më shumë.


profesionzanat

49


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit: Nxënësit tregojnë

mundësinë e zhvillimit në karrierë të prindërve të tyre.

tema mësimore 3: Karrierat me mundësi të mëdha zhvillimirezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja: 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - dallon katër faktorët që duhen vlerësuar kur

zgjidhet një vend pune; - përshkruan industritë, të cilat parashikohen të kenë

një zhvillim të madh në të ardhmen; - argumenton zgjedhjet e tyre.

Fjalë kyç: PunëKarrierë Aftësi




HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për esenë më të mirë. Me metodën e stuhisë së mendimit mësuesi/ja merr nga nxënësit idetë e tyre për konceptin “punë”. Më pas bën një përmbledhje dhe i klasifikon mendimet e tyre.

Pasi shkruan në tabelë temën e mësimit, Karrierat me mundësi të mëdha zhvillimi, mësuesi/ja punon me nxënësit, duke i nxitur ata të shprehen se çfarë kuptojnë me “karrierë me mundësi të mëdha zhvillimi”.

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.

interesat janë veprimtaritë e parapëlqyera ose pasionet e një individi.Faktorët: aftësitë janë ato gjëra, që një individ është i aftë të bëjë. e ardhmja e vendit të punës lidhet me parashikimin e mundësisë që ka zhvillimi i një lloj profesioni ose një vend pune në të ardhmen. mjedisi i punës lidhet me cilësinë e jetës në një vend pune, që përfshin kushtet fizike dhe faktorët individualë.

Veprimtaria e qëllimshme e njeriut, që lidhet me harxhimin e energjive fizike dhe mendore, në sektor të ndryshme, për të krijuar të mirat materiale quhet punë.

puna


50

* Shkolla është institucioni, i cili përgatit individët në formim profesional, zgjedhjen e një profesioni apo për një arsimim të mëtejshëm, në tregun e sotëm dhe të ardhshëm të punës, që do të vlejë për zgjedhjen e karrierës në të ardhmen.

talenti,* Për njeriun në zgjedhjen e profesionit duhet të jenë parësore: vlerat,

dëshirat.

* Individi të parashikojë ato punë që, kur të vijë koha e punësimit, të kenë ende vende të lira, pasi zhvillimi i teknologjisë, është shoqëruar edhe me lindjen e llojeve të reja të punës.


Pyetje për vetëvlerësim. Harta e koncepteve. Punohet me veprimtaritë në tekst.Veprimtari në klasë: Rrjet i diskutimit. Analizo dhe përgjigju Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të punojnë me veprimtarinë në tekst dhe të diskutojnë për to. Dëgjohen përgjigjet e tyre. Ata respektojnë mendimin e shokëve dhe argume ntojnë.

Detyrë shtëpie: Punë me grupe Të zhvillojmë shprehitë e qytetarisë Klasa ndahet në grupe dhe secili grup zgjedh njërën prej industrive që ata e mendojnë se ka mundësi më të mëdha për të ardhmen. Veprohet sipas udhëzimeve në tekst.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit: Enea e ka pasion futbollin. Shokët

e kanë inkurajuar të vazhdojë trajnimin, pasi besojnë në aftësitë e tij. Për këtë ai do të vazhdojë shkollën për formimin profesional në këtë fushë, në mënyrë që të ketë një karrierë sa më të suksesshme.

tema mësimore 4: Planifikimi i karrierës

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja: 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - identifikon aftësitë për punë, të zhvilluara

nga përvoja dhe veprimtaritë; - planifikon objektivat që duhet të arrijnë për

të fituar një vend të caktuar pune.

Fjalë kyç: Planifikim karriereKarrierë dinamikeVendimmarrjeProfesion i lirë.



51



HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimi Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë dhe motivohen nxënësit për punën më të mirë. Me metodën e stuhisë së mendimit punohet me nxënësit për konceptet “karrierë” dhe “e ardhme”.Bëhet një përmbledhje e mendimeve të tyre dhe hidhen në tabelë.

HaPi i DytË:15` Ndërtimi i njohurive: Kllaster dhe Shpjegim Mësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbi e mësimit.

i . skicimin e rrugës së bërë deri tani. Planifikimi: kjo na ndihmon për të kuptuar jo vetëm arritjet, por edhe gabimet.

II. planifikimin e hapave që do të hidhen në të ardhmen, afatmesme dhe afatgjata .Kjo ndihmon që të rishikoni dhe të korrigjoni veten kur gaboni, si dhe të siguroheni se po ndiqni rrugën e duhur.

HaPi i tretË: 20`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Reflektimi: Lexim i orientuar dhe Punë në grupe.

Nxënësit ndërtojnë nga një afishe me hartën e tyre të karrierës. Më pas diskutojnë rreth punimeve të tyre.* Veprimtari në klasë: Mendo / Shkëmbe) U kërkohet nxënësve të punojnë me veprimtarinë në tekst dhe diskutojnë për to. Dëgjohen përgjigjet e tyre. Respektojmë mendimin e shokëve dhe argumentojmë.

Detyrë shtëpie: Këshillohuni me prindërit tuaj: Si do të jetë plani i karrierës tuaj? Këtu do të evidentoni, aftësitë, dëshirat, cilësitë dhe interesat tuaja.

VLERËSIMI: Vlerësohen nxënësit për aktivizimin, përgjigjet, forcën e arsyetimit dhe të gjykimit, argumentet, mbajtjen e qëndrimit, punimet e tyre gjatë orës së mësimit duke i motivuar ato.

Karrierë e ardhme

Karriera janë shkallët që ngjit individi në rrugën e zhvillimit profesional gjatë gjithë periudhës së aftë për punë. Ajo përbëhet nga renditja e arsimimeve kualifikimeve, punësimeve dhe veprimtarive personale në të cilat ai/ajo është i angazhuar për të siguruar burimet e jetës. Karriera është dinamike, sepse është në ndryshim të vazhdueshëm.


52

Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit: Ana kur aplikoj për një vend

pune ajo prezantoi CV-inë e saj.

tema mësimore 5: Në kërkim të një vendi punerezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja:1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar, apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: -tregon mënyrat për të kërkuar një vend pune;-përdor të dhënat bazë për të kërkuar njëvend pune, për të plotësuar një formular aplikimi, një CV, rekomandime dhe për përgatitjen e intervistës;-diskuton për rëndësinë e regjistrimit të informacioneve të rëndësishme për jetën e tyre.

Fjalë kyç: CV (jetëshkrim) Referencë Aplikim Intervistë



Organizimi i orës së mësimit: PNP HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim dhe Stuhi mendimesh Punohet me detyrat dhe diskutohet me nxënësit, pasi shkruan në tabelë temën e mësimit. Në një skemë stuhie mendimi, mësuesi/ja shkruan fjalën CV (jetëshkrim) dhe merr mendimet e nxënësve rreth saj.

HaPi i DytË:25`. Ndërtimi i njohurive: ShpjegimMësuesi/ja shpjegon për disa minuta thelbin e mësimit.

Format e kërkimit të një vendi pune:1. Duhet të jeni i vëmendshëm ndaj të gjitha shpalljeve për vende të lira pune, që bëhen në medie ose në zyra pune.2. Të përgatiteni për të plotësuar aplikimin për punë.3. Të përgatisni CV-në (jetëshkrimin) tuaj, e cila është një përmbledhje e shkruar e aftësive dhe e arritjeve tuaja në fushën e arsimit, të profesionit, të punës etj.

* Referenca është vlerësimi, ku janë të evidentuar aftësitë, arritjet profesionale për punën dhe veten tuaj, të cilat dëshmohen nga persona të afërt.* Shkathtësia është një mënyrë e të kryerit të një pune, detyre apo veprimtarie.* Cilësia është veti thelbësore, tipar i veçantë i brendshëm, të cilat e bëjnë individin të dallohet nga të tjerët.

CV

53


4. Të siguroni një letër rekomandimi të firmosur nga një person, që mund të dëshmojë dhe të provojë aftësitë tuaja.5. Të përgatiteni për një intervistë pune, gjatë së cilës mund t’ju përgjigjeni pyetjeve të mëposhtme:

a. Çfarë mund të na thoni për veten tuaj?b. Pse dëshironi të punoni për ne?c. Cilat janë pikat tuaja të dobëta?ç. Cilat janë pikat tuaja të forta?

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Arsyeto dhe përgjigju/ ShkëmbePunohet me rubrikën Harta e koncepteve në tekst.Veprimtari në klasë: të zhvillojmë aftësitë e të menduarit Mendo/ Rrjeti i diskutimit Kërkohet nga nxënësit të punojnë me pyetjet 1dhe 2 në tekst dhe diskutojnë për to.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria Të zhvillojmë shprehitë e qytetarisë në tekst.


Fusha: Shoqëria dhe mjedisi lënda: Qytetari Shkalla: 4 Klasa: VIIItematika 5: e ardhmja ime Situata e të nxënit:

- Sa e vështirë është të gjesh një punë, po aq e vështirë është ta mbash atë. (Popullore amerikane).

- Japonezët i qëndrojnë besnik punëdhënësit të parë dhe ky i fundit i trajnon punëmarrësit derisa dalin në pension.

tema mësimore 6: Si të mbash (apo tëhumbasësh) vendin e punës

rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç: Nxënësi/ja: 1. diskuton, shpreh mendimin e vet dhe parashtron argumente për një temë të caktuar apo për kuptimin e termave të reja, me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit; 2. dëgjon me vëmendje prezantimin dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, problemi, veprimi, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime; 3. bashkëvepron në mënyrë aktive, vlerëson dhe tregon vetëbesim në marrjen e vendimeve duke ndarë eksperiencat dhe respekton mendimet në grup.rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore: Nxënësi/-ja: - identifikon aftësitë e veçanta që lidhen me një

profesion të caktuar;- evidenton aftësitë e përgjithshme, të veçanta që

zotëron, të nevojshme për shumicën e vendeve të punës, si dhe ato që duhet t’i mësojë;

- dallon ndërmjet aftësive teknike dhe atyre të përgjithshme;

- tregon ndikimin që kanë zakonet e përditshme në suksesin për punë.

Fjalë kyç: Aftësi teknikeAftësi të përgjithshmeVend puneAftësi të veçantaAftësi teknikeAftësi të përgjithshme




54


HaPi i ParË: 10’. Parashikimi: Bashkëbisedim Në fillim kontrollohen detyrat e shtëpisë, duke evidentuar detyrën më të mirë dhe motivohen nxënësit për përgjigjet e tyre. Punohet me aparati pedagogjik ose me shembuj të tjerë nga jeta e tyre. Mësuesi/ja u drejton nxënësve disa pyetje, duke rikujtuar mësimin e kaluar.

- Çfarë janë aftësitë?- Çfarë janë shkathtësitë? - Çfarë aftësisht ose shkathtësish mendoni se keni?

HaPi i DytË: 25`. Ndërtimi i njohurive: Shpjegim Shpjegohet për disa minuta thelbi i mësimit.

Diskutim. Debat: U drejtohen nxënësve pyetjet:

- A keni ju deri tani aftësi teknike, po të përgjithshme? - Cilat janë ato - Po prindërit tuaj çfarë aftësish kanë- Ku punojnë ato? - A i përdorin këto aftësi në punën e tyre?

Reflektim: Një cilësi është mënyra për të treguar veten në jetë. Cilësitë mësohen, mund të përmirësohen, mund të maten dhe të vlerësohen. * dëshmia për cilësi është më e rëndësishme sesa një deklaratë pa dëshmi.* çdo njeri është i ndryshëm, ne të gjithë kemi cilësi të ndryshme.

HaPi i tretË: 10`. Përforcimi i njohurive: Punë me tekstin Arsyeto dhe përgjigju/ Shkëmbe) * Punohet me rubrikën Të zhvillojmë aftësitë e të menduarit Kërkohet nga nxënësit të punojnë me situatën dhe pyetjet në tekst dhe diskutojnë për to.

Detyrë shtëpie: Veprimtaria Të zhvillojmë shprehitë e qytetarisë në tekst.


* Aftësitë dhe njohuritë e veçanta në një profesion quhen aftësi teknike.

* Aftësitë e përgjithshme janë cilësi dhe aftësi individuale, të cilat nuk kanë lidhje të

drejtpërdrejtë me vendin e veçantë të punës, por që janë të nevojshme në shumicën e

vendeve të punës.

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë

Agolli, SeviQytetaria 8 : libër mësuesi / Sevi Agolli. – Tiranë, etj. :

Albas, 201756 f. ; 20.5x27.5 cm.

ISBN 978-9928-02-860-0

1.Qytetaria 2.Tekste për mësuesit 3.Tekste për shkollat 9-vjeçare 37 .017.4 (072) (075.2)

libër mësuesi - albasalbas.al/udhezuesat/librat_shkollore/libri_mesuesit_qytetaria_8.pdf · 3...

Documents