Si  Hero,  Ang  Abyan  Ko  

Hero  ang  tawag  kana.  Sa  ngaran  pa  lang  nga  hero  maman-­‐an  mo  nga  manami,  mabuot,  mabinuligun,  mabinantayun  kag  maabyanun  nga  Ayam  sa  lugar  ko  rugya  sa  kalye  Andrews,  Wales,  Maine.  Si  Hero  ang  abyan  ko.  Ang  akon  matuod  tuod  nga  Abyan  nga  handa  magbulig  bantay  tabang  kanakun!  Daw  sa  Yorkshire  Terrier  ang  klase  ka  ayam  nga  ja  nga  may  puti  kag  itom  ang  kolor  na.    

 

Kang  Tuig  1996  

Tuig  1996  kang  una  namun  gid  nga  pagkitaay  kilalahay  rugya  sa  amun  pagsaylo  sa  balay  kag  lupa  kang  Wales,  Maine.  Lugar  nga  puro  kakahuyan,  taramnanan  ang  palibot,  malaka  ang  panimalay,  marayu    sa  ciudad  kag  wara  ti  mga  tiendahan  pero  may  eskuelahan  elemtarya  kag  high  school  kag  ang  populasyon  ay  kulang  1500.  Malinong  ang  palibot,  ang  mabatian  lamang  ang  taghul  ka  ayam,  huni  ka  pispis,  crickets  ,pangka  kag  mga  sapat  sa  kaumahan  mga  baka  kag  manokan  kag  iba  pa.  

Kang  primero  si  Hero  sobra  ang  taghol  na  kara  pirme  sa  amon  palibot  balay.  Nagkaugot  ginhawa  ka  bana  ko  tungud  hindi  na  gid  gusto  ang  ayam.  Ay  abaw  pirme  na  ra  ginaplanohan  patyon  ang  ayam.  Ginabutangan  na  kara  ang  pagkaun  ka  poison  kag  sa  gabii  na  ginabutang.  Sekreto  ko  naman    nga  ginabuol  kag  ginaislan  ko  ang  pagkaun  Hindi  ko  gusto  nga  mapatay  ang  ayam  eh.  Ti  anhun  ko  bay  ano  mahimo  ko?    Ayti,  kon  adlaw  wara  man  tana  sa  balay  ti  wara  man  ti  hinulong-­‐ong.  Gani,  buhi  man  gihapon  si  Hero  ko.  Ay  Salamat!    Abeh  haw  ninyo,  ginaistorya  ko  gid  ra  si  Hero  na  hindi  magkaun  ka  pagkaun  sa  gowa  kon  hindi  ako  ang  gatugro  gid  kana  nga  ikan-­‐un  na!  Abaw  ah,  taghul  ra  kag  dila  dilaan  na  ako.  Ginapapungko  kag  ginaturok  ko  gid  ra  sa  

mata  na  kon  gina  istorya  ko  bay.  Kon  mag  agtu  si  Hero  sa  balay,  kon  sa  sulod  ako  wara  ria  gataghol  gid  kundi  mabatian  ko  ang  kuskos  panuktok  na  sa  gawang.  Man-­‐an  ko  gid  ra  kon  tana  jan  sa  gawang  pagbukas  ko  ka  gawang  matakras  haruk  gid  ra  kanakun.  Wara  ra  gasulod  sa  balay  hulatun  na  ko  darhan  man  gid  ka  pagkaun  kag  magsipal  kami  panaw  dalagan  sa  palibot  balay  kag  kon  kaisa  gapanaw  kami  sa  karsada.  Makita  man  ninyo  sa  letrato  imaw  ko  si  Hero  nga  ginapakaun  ko  gid!  Amo  ria  nga  palangga  ko  si  Hero  kag  palangga  na  gid  ako.  Si  Hero  ang  akun  abyan  Kon  winter  spring,  summer  or  fall  kaimaw  ko  tana  pirme.  Amo  ria  ang  matuod  tuod  ko  nga  Abyan.  Hasta  na  lang  nga  binayaan  na  ako.  

Kang  Tuig  2004  

Sabado  nga  adlaw,  manami  ang  tiempo,  masanag  ang  adlawon  kag  mayad  nga  panahon  kang  Summer  2004  bulan  kang  Hulyo..  Nagtawag  ang  akon  nga  neighbor  nga  gapalihog  buligan  ko  tana  may  proyecto  nga  himoon  sa  lupa  na.  Dayon  ko  man  panaw  paubos  sa  balay  na  nga  ang  distansya  ay  mga  napulo  ka  minutos  ang  panawon  ko  pa.  Nakita  ako  lagi  ni  Hero  sa  atubang  ka  balay  kag  nagayapaya  pa  man  gid  sa  taghol  dalagan  salubong  sugalawon  kag  magtakras,  haruk  kanakun.  Daw  paris  nga  hindi  na  ako  nakita  nga  buhay  buhay  run  nga  nahidlaw  gid  bala  haw  bisan  nga  adlaw  adlaw  rian  kaimaw  ko  man  gid  tana  sa  balay  ko  gaagtu  kag  gatiner  habang  ang  mga  tawo  sa  balay  nanda  sa  obra  pa  halin  sa  aga  kag  maghapon  kaimaw  ko  tana.  Palangga  ko  si  Hero  daw  ako  gid  ria  ang  Tag-­‐  iya  kana  hay  sa  balay  ko  tana  pirme.  Pagkadangat  sa  atubang  balay  ka  neighbor  ko  na  si  Lori  Hamel  Blier,  bag-­‐o  kami  magahambalanay,  gusto  pa  raad  ni  Hero  magsipal  kanakun  pero  ginpahalin  tana.  Ginahambalan  namon  ang  plano  nga  bag-­‐o  nga  proyekto  patindog  ka  garahe  nanda.  Ti,  kinahanglan    ang  bulig  ko  sa  pagmeasure  ka  lupa  kon  diin  ang  ipagatindogan  kang  garahe.  Si  Hero  nga  imaw  namun  nga  darwa  ginpahalin  nagpanaw  laktud  tana  sa  pihak  karsada.  Padayon  man  tana  amun  istorya  kag  measure  ka  lupa.    

Kang  Napatay  si  Hero  

Nakita  namun  nga  si  Hero  sa  pihak  binit  karsada.  Nabatian  namun  sa  distansya  ang  huni  kang  madasig  nga  dalagan  kang  sarakyan  nga  kotse  kolor  ay  puti.  Dapat  raad  ang  speed  limit  sa  amun  kalye  ay  40m/hr  lang  pero  sadto  ang  dalagan  ka  amo  nga  sarakyan  daw  sobra  90m/hr.  Nag  wave  pa  gani  kami  nga  darwa  sa  driver  eh.  Aysus  timo  hinali  na  lang  nakasinggit  kami  nga  darwa  “Hero,  Hero”!  Ginbutang  tablog  ko  ang  measurement  kag  papel  lapis  nga  ginakaptan  ka  alima  ko    Sang  nakita  ko  gid  ang  pagbundol  ka  madasig    nga  sarakyan  nga  nag  agi  sa  amon  karsada  kalye  kang  Andrews,  Wales,  Maine.  Nakita  gid  namun  ang  paglupad  ka  lawas  ka  makalolooy  nga  Hero.  Dayon  namun  gin  agtunan  si  Hero.  Sigurado  gid  nga  nausgang  ang  ulo  na  sa  puno  ka  kahoy  na  tawag  ay  Maple  Tree.    Aysus  siyagit  hiribion  kami  nga  darwa  “Hero,  Hero,  Hero,  Hero!  Habang  ginakaptan  namun  ang  lawas  na  nga  dugoon  kag  nagauraroy  sa  sakit.  Daw  sobra  70  feet  ang  distansya  kang  ginhapit  kang  sarakyan  hasta  sa  ginlupadan  tup-­‐an  ka  lawas  na.  na.  Nagpundo  gid  man  ang  sarakyan  kag  ang  babaye  nag  kuon  nga  “Am  Sorry,  Sorry..Ano  mahimo  

ko  puede  pa  natun  darhun  sa  vet?  Hindi  namun  kilala  ang  baye  “Andut  nga  madasig  ang  imo  sarakyan?Pero  hindi  na  puede”  kuon  ka  Tag  iya  na  si  Lori.  Gaturaramos  ang  amun  mga  luha  nga  sige  hambal  kay  Hero.  Ako  nagahibi  nga  gahakos  kay  Hero.  Nakita  ko  naman  ang  parareho  nga  sitwasyon  ko  katu  kang  ginbundol  ako  ka  sarakyan.  Ako  ang  nagpakipot  ka  ana  nga  mga  mata  nga  gaturok  kanakun  bag-­‐o  mag  untat  anang  pagginhawa.  Nakita  ko  gid  ang  luha  sa  anang  mga  mata.  Ang  makalolooy  ko  nga  Hero,  ang  mabuot  ko  nga  abyan  kaimaw  ko  rugya  pirme  ginbayaan  na  run  ako.  Nagahiribion  kami  ni  Lori  nga  naga  haksanay  nga  darwa.  Ginbuhat  namon  nga  darwa  ang  lawas  ni  Hero  saylo  sa  driveway.  Napatay  si  Hero  sobra  napulo  ka  tuig  ang  edadun  na.  

Kang  Ginlubong  si  Hero  

Sadto  nga  oras  kami  nga  darwa  lang  nagpautwas  ka  amon  kasubo  nga  napatay  si  Hero.  Kami    lang  nga  darwa  nagsagap  ka  puwesto  kon  diin  namun  ilubong  si  Hero.  Kami  lang  nga  darwa  nagkali  ka  lupa  nga  lulubngan  ni  Hero.  Kami  lang  nga  darwa  nagpangamuyo  nga  darhun  ni  Hero  ang  amun  mga  sakit.  Kuon  namun  nga  darwa”Hero  bantayan  mo  lang  kami”  Kag  ginbutangan  namun  ka  krus  ang  ana  nga  ginlubngan.  Masubo  kag  masakit  dumdumon  nga  si  Hero  nga  akun  Abyan  wara  na.  Hindi  ko  na  maimaw  nga  masinadyahun  ako  sa  pagsipal  kana,  sa  pagpakaun  kana,  sa  pagparigos  kana  kag  sa  pagtaghol  bantay  kanakun.  Hindi  na  si  Hero  makaharuk  dila  laway  kanakun.  Si  Hero  ang  akun  matuod  tuod  nga  Abyan  nga  handa  magbulig  tabang  kanakun!  

Kang  Tuig  2000  

Si  Hero  ang  akun  matuod  tuod  nga  Abyan  nga  handa  magbulig  tabang  kanakun!  Huod  matuod  gid    ria  nga  si  Hero  matuod  ko  nga  abyan  handa  magbulig  tabang  kanakun.  Summer  2000  masaku  ako  pirme  sa  garden  ko.  Kon  diin  ako  jan  man  gid  si  Hero  imaw  ko.  May  oras  kami  nga  darwa  magkaun,  oras  mag  inom,  magsipal  ka  bola  o  sticks.  Masadyahun  ako  karia  imaw  na  nga  makataghol  taghol,  ako  makakadlaw  makadalagan  palibot  libot  sa  balay,  taramnanan,  kakahoyanm  kag  sa  garden  ko.  PAREHO  KAMI  NGA  MAHAPOAN!  Tana  gaturunton  ria  dila  kag  laway  na.    

Wara  ako  ti  hinulung-­‐ong  nga  galeh  naduraan  ako  animo  sa  gowa  ka  balay  rapit  sa  garden  ko.  Tungod  sa  akun  balatian  nga  nagalipong  lang  ako  kon  diin  lang  kon  kaisa  maman-­‐an  ko  kon  maglingin  ang  ulo  ko  pero  kon  kaisa  hindi.  Gani  nga  kon  mag  obra  man  ko  sa  gowa  may  makamaan  kon  diin  ako  kag  may  magsagap  check  kanakun  pirme  Pero  katu  nga  hitabo  ako  lang  kag  si  Hero  hay  ang  mga  bata  sa  eskuelahan.  Bisan  sa  sulod  balay  ako  matabo  nga  gakalipong  lang  ako..kon  kaisa  gani  madatnan  lang  ako  ka  mga  bata  nga  sa  salug  kusina  run  ako  nga  gabatang.  Pira  na  ka  beses  rian  nga  hitabo  si  Hero  kaimaw  ko  kag  gabulig  gid  tabang  kanakun.  Sa  natabo  kanakun  nga  man-­‐an  ko  natumba  lang  ako  kag  jan  si  Hero  kaimaw  ko.  Hindi  na  ako  kara  ginbayaan,  hasta  nakabalik  animo  ko.  May  bes  nga  10-­‐15  minutos  ako  nga  wara  ti  malay.  Si  

Hero  gabulig  ra  bantay  kanakun,  ginahaplos  haplos  dila-­‐dilaan  na  akun  nawong,  mabugtawan  ko  ra  nga  sa  tupad  ko  ginataghulandiladilaan  na  ako.  Mayad  katu  nga  bes  ang  ulo  ko  may  kalo  nga  may  pad  protector  para  hindi  mauntog  ulo  ko  sa  bato  ukon  ano  nga  bagay  mabunggo  na  makasamad  sa  akun  utok.  May  bes  man  nga  gadalagan  taghul  ra  si  Hero  agtu  sa  pihak  balay  para  maman-­‐an  ka  akun  neighbor  ang  natabo  kanakun.  Naman-­‐an  ko  ra  suno  sa  sugid  nanda  ni  papa  Felix  kag  mama  Marjorie  Hamel.  Kang  hitabo  nga  ra  gakatingala  sanda  nga  si  Hero  gadalagan  taghol  paagtu  sa  balay  nanda  kag  hala  taghol  wara  untat  sa  pagtaghol  hasta  mabuksan  nanda  ang  gawang.  Ayteh  sige  pa  ang  taghol  na  bisan  nabuksan  run  ang  gawang,  hala  taghol  pa  man  gihapon  pasulod  sagwa  ka  gawang.  Ginapamangkot  si  Hero,kag  taghol  ang  sabat.  Amo  ranaisipan  ka  mag  asawa  nga  sundan  na  lang  ni  Papa  Felix  si  Hero.  Gindara  pasunod  na  si  Papa  Felix  sa  likod  balay  nakita  na  ako  nga  gabatang  sa  lupa.  Ang  mal-­‐am  nga  80+  na  ang  edadun  gin  uyog  uyog  na  lawas  ko  kag  ginpapungko  ako  ka  asawa  na  nga  isara  man  ka  retiro  nga  nurse  si  Mama  Marge  kag  gin  check  na  ako  kag  gindara  man  gid  sa  emergency  room.  Gapasalamat  gid  ako  kay  Hero  sa  pagbulig  na  kanakun.  Kag  ra  hindi  ko  gid  malipatan  ang  mga  tinuig  kaimaw  ko  pirme  ang  akun  hero  nga  si  Hero  ang  akun  matuod  tuod  nga  Abyan  bisan  ayam  lang  tana  isara  ka  Anghel  ko  nga  gabantay  bulig  gid  kanakun.  Salamat  sa  Mahal  nga  Dios  sa  pagtugro  na  kanakun  ka  mayad,  mabinuligon  kag  mapinalanggaun  nga  neighbors  ko  rugya  nga  marapit    ang  pagtamud  kanakun  ay  isara  ka  miembro  ka  pamilya  nanda.  

Masubo  kag  masakit  batyagun  kon  madumduman  ko  ang  mga  tinuig  nga  kaimaw  ko  pa  si  Hero,  ang  Ayam  nga  Abyan  ko.  Pero  makayuhom  man  gid  ako  sa  mga  masinadyahun  nga  inoras,  inadlaw  kag  tinuig  nga  kaimaw  ko  tana.  Paagi  lamang  sa  mga  letrato  makita  ko  man  gid  si  Hero.  Hindi  ko  gid  malipatan  ria  hasta  ako  gakabuhi  pa.  Salamat  sa  Dios  sa  isara  ka  ayam  nga  gintuga  na  nga  bisan  hindi  ako  ang  Tag-­‐iya  ka  ayam,  nakatugro  man  gid  parte  sa  akun  huiam  dugang  nga  kabuhi!  Salamat  gid  Hero,  ikaw  ang  matuod-­‐tuod  nga  Abyan  kag  hero  ko.  Sa  espitiro  pirme  kaimaw  ko  ikaw.  Palangga  ko  nga  Hero!