İSTANBUL İLİNDE ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ UYGULAMALARI VE

KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLERLE İLGİLİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

ELİF MORİNA YILMAZ

Uzmanlık Tezi

24 Ağustos 2010, Ankara

SUNUM İÇERİĞİ

1. GİRİŞ

2. TEMEL KAVRAMLAR

3. ATIK PİL VE AKÜLERİN ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

4. MEVZUAT

5. YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR

6. ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR YÖNETİMİ DÜNYA UYGULAMALARI

7. ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR YÖNETİMİ TÜRKİYE VE İSTANBUL UYGULAMALARI

8. SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

GİRİŞ

17.YY sonları Luigi Galvani, Alessandro Volta

TEMEL KAVRAMLAR

PİL NEDİR?

Kimyasal reaksiyonlar sonucunda elektrik enerjisi depolayabilen, (+) ve (-) uçları cihaza bağlandığında gerekli elektrik akımını sağlayan çeşitli tip ve boyutlardaki araçlara denir.

PİL ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Şarj Edilemeyen (Primer) Piller

Şarj Edilebilir (Seconder) Piller

Çinko Karbon Piller (Zn-C)

Şarj Edilemeyen

Alkali Mangan Piller (Al-Mn)

Çinko-Hava Piller

Şarj Edilemeyen

Gümüş Oksit Piller

Lityum Manganez Dioksit Piller (LiMnO2)

Şarj Edilemeyen

Nikel Kadmiyum Piller (NiCd)

Şarj Edilebilir

Nikel Metal Hidrit Piller (NiMH)

Lityum İyon Piller (Li İyon)

Şarj Edilebilir

Lityum Polimer Piller (Li Polimer)

AKÜ NEDİR ?

Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüşümlü olarakbirçok sefer çevirebilen cihazlara akü adı verilir.

AKÜ MALZEMELERİ NELERDİR?

Plakalar

Seperatörler

Elektrolit

Akü Kutusu

ATIK PİL VE AKÜLERİN ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Atık Pil EVSELÇÖPCiva (Hg) : doğada bozulmaz, tehlikeli ve toksik.

Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik, merkezi sinir sistemitahribi, kanser, böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribi, kromozomtahripli sakat doğumlar. WHO max.0,001 mg/lt.

Kadmiyum (Cd): tehlikeli ve toksik.

İtai itai, akciğer, prostat kanseri, kansızlık, doku tahribi, anfizem, böbreküstü bezleri tahribine. WHO max. 0,005 mg/lt.

Evsel çöplerdekinin %50’si pillerden kaynaklı.

Kurşun (Zn): tehlikeli ve toksik.

İşitme bozukluğu, sinir iletim sisteminde ve hemoglobin bileşiminde düşme,kansızlık, böbrek ve beyin iltihaplanması, kısırlık, kanser ve ölüm. WHO max.0,05 mg/lt.

ATIK PİL VE AKÜLERİN ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Atık Akü

Kurşun (Zn): tehlikeli ve toksik.

Akü asidi: %60 su %40 sülfirik asit. Korozif ve reaktif. Akciğer ve bronş hasarları, cilt hasarları. Atık akü elektrolitindeki kurşun oranı %70 yeniye göre fazla.

Plastik : Akü kabı ve seperatörler. Doğada bozulmazlar.

MEVZUAT

Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Gelişimi

YIL YÖNETMELİK / TEBLİĞ

31.08.2004 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği

01.01.2005 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin

Yürürlüğe Girmesi

03.03.2005 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde

DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

30.03.2010 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde

DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Her Yıl Pil ve Akümülatörlerin Ġthalat Denetimlerine Dair Tebliğler

(DıĢ Ticaret MüsteĢarlığı tarafından yayınlanmaktadır. Son

olarak 2010/15 tebliği yayınlanmıĢtır.)

YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞLAR

“Üretici Sorumluluğu İlkesi”

Akü için Depozito uygulaması,

Pil için Kota uygulaması yürürlüktedir.

AKÜDER ve TÜMAKÜDER

TAP

AKÜDER- Akümülatör ve Geri Kazanım Sanayicileri Derneği

* Madde 29 hedeflerine ulaşabilmek için

* Madde 10 (c) çerçevesinde 11.01.2005 tarihinde yetkilendirilen AKÜDER ile 17.08.2005 tarihinde protokol imzalanmıştır.

* Piyasanın %80’ini temsil ediyor. 400’e yakın toplama noktası mevcut.

Yıl Min. GeriKazanım

2005 % 70

2006 %80

2007 %90

20057 üye

Mayıs 2010 150 üye

TÜMAKÜDER-Tüm Akü İthalatçıları ve Üreticiler Derneği

* Madde 29 hedeflerine ulaşabilmek için

* Madde 10 (c) çerçevesinde 10.05.2005 tarihinde yetkilendirilen TÜMAKÜDER ile 18.12.2005 tarihinde protokol imzalanmıştır.

* Piyasanın %20’sini temsil ediyor. 41 il müdürlüğü izinli geçici depo üyesi var.

Yıl Min. GeriKazanım

2005 % 70

2006 %80

2007 %90

200520 üye

Mayıs 2010 105 üye

AKÜDER VE TÜMAKÜDER

Türkiye’de, AKÜDER ve TÜMAKÜDER Üyesi toplam

15 geri kazanım tesisi ve 119 lisanslı taşıma aracı mevcut.

Yıllar AKÜDER TÜMAKÜDER

Atık Akü Miktarı

(ton)

Kurşuneldesi (ton)

Dönüşüm Yüzdesi

(%)

Atık Akü Miktarı

(ton)

Kurşuneldesi (ton)

Dönüşüm Yüzdesi

(%)

2007 37.510 22.506 60 4.752 2.851 60

2008 31.031 25.247 81 3.444 2.066 60

2009 47.449 28.469 60 3.697 2.218 60

TAP- Taşınabilir Pil Üretici ve İthalatçıları Derneği

*Türkiye’de pil üretimi yapılmamaktadır. Tüm piller ithal edilmektedir.

* Madde 25 hedeflerine ulaşabilmek için

* Madde 9 (c) çerçevesinde 06.01.2005 tarihinde yetkilendirilen TAP ile 11.10.2005 tarihinde protokol imzalanmıştır.

Yıl KOTA ORANI

1. Grup (%) 2. Grup (%)

2005 15 25

2006 25 35

2007 30 50

2008 35 65

2009 40 80

ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR YÖNETİMİ DÜNYA UYGULAMALARI

ATIK PİL DÜNYA UYGULAMALARI

ATIK AKÜ DÜNYA UYGULAMALARI

JAPONYA

• Organizasyon: Toplama işlemini yerel yönetimler, tanıtım

ve koordinasyonu Japon Pil Derneği yapmaktadır.

• Geri Kazanım: Ayrı toplanan piller, Nomura Kosan firmasının Itomuka’da bulunan geri kazanım tesislerine, göndermektedir. Çöpe karışanlar toprağa gömülmektedir.

• Gelişmeler: 1984 düğme piller, 1985 Ni-Cd, ve diğerleri toplanmaya başlanmış, 1991’de Mn, 1992’de Hg kullanımı pillerde yasaklanmıştır.

• Toplama verileri: 2000’de Ni-Cd %40 toplanmıştır.

• Yönetmelik: 2001 yılında yürürlüğe girmiştir. Pilli cihaz üreticileri de geri kazanım yüzdelerine tabi.

• Min. Geri Kazanım oranları: NiCd:%60, Li:%30, Ni-MH:%55.

• Maliyet paylaşımı: Belediyeler toplama, üreticiler bertaraf maliyetlerini karşılar.

• Dernek: Pil üreticileri, piyasaya sürdükleri miktara paralel üyelik ücreti öder.

ABD-KANADA

• Yönetmelik: 1991’de EPA altyapısı ile 1996 yılında

Ni-Cd pillerin toplanması yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.

• Dernek: 1994’te RBRC kurulmuş.

• Geri Kazanım: 2001’den itibaren Pennsylvania ‘daki INMETCO’yagönderilmektedir. Ni ve çelik Paslanmaz çelik

Cd Yeni Şarjlı Pil

• Toplama Noktası: (2001 itibariyle) 32.000 nokta ABD

4.500 nokta Kanada’da mevcut.

• Toplama Miktarı: 2001’de 1.9 milyon kg = 1900 ton Ni-Cd pil toplanmıştır.

• Hedef: Şarjlı pillerin geri kazanılması.

BREZİLYA

• Yönetmelik: 2000 yılında yayınlanmış. Zn, Cd ve Hg içeren pillerin ayrı toplanmasını zorunlu kılar. Diğer piller ve sınırlar altında Zn, Cd ve Hg içeren piller çöplerle gömülebilmektedir.

• Cezai hüküm: 1-4 yıl hapis. Uygulanamıyor.

• Güney Amerika: Diğer ülkelerde zorunluluk yok.

• Pil Tüketimi: 6 pil/kişi/yıl. Toplam 1 milyar pil/yıl.

• Toplama Faaliyetleri: NOKIA satış noktalarında pil toplama noktası oluşturarak geri dönüşüm için yurt dışına gönderiyor. MOTOROLA, SNAM-Fransa’ya geri dönüşüme gönderiyor.

• Toplamada karşılaşılan en büyük sorun geri dönüşümden haberdar olunmaması.

İRAN

Nüfus: 70 milyon

Yönetmelik: Ayrı toplama ver geri dönüşüm üzerine herhangi bir çalışma yok. Evsel atıklarla birlikte gömülüyor. Halk ve yönetim konudan habersiz.

Gelişmeler:

• Gün geçtikçe kullanılan elektronik cihaz sayısı artıyor.

• 1995’te 117 ton 2004’te 3.969 ton pil ithalatı yapılmış.

• Son 10 yılda 9.000 ton atık pilin evsel atıklar gömüldüğü tahmin ediliyor.

ENDONEZYA

Nüfus: 200 milyon

Gelişmeler: Sanayileşme yüksek. Çevresel problemler ortada, çözüm bekliyor. Evsel atıklar ve piller diğer pasifik adaları gibi denize dökülüyor.

Japon Panasonic firmasının ülkede ZnC ve Ni-Cd üretimi yapan iki adet pil fabrikası vardır.

AVRUPA

2006/66/EC Direktifinde Avrupa Birliği üyesi devletlerin atık pil toplama yasalarını bu direktife uyarlamaları işlemini en geç 26/09/2008 tarihine kadar tamamlamaları gerekirken 27 üyeden 19’u işlemi tamamlamıştır.

Direktifte belirtilen 2012 yılı için istenen %25’lik hedefe Belçika, Almanya, Hollanda ve Avusturya gibi ülkeler ulaşmış olmasına rağmen bazı devletlerin bu değere ulaşmaları mümkün gözükmemektedir.

Avrupa’da yaklaşık olarak yılda 5 milyar adet (160.000 ton) pil piyasaya sürülmektedir. %90’ı şarj edilemeyen pillerdir.

Kentsel atıkların %1’ini Ni-Cd pillerinin oluşturmasına rağmen, Birleşmiş Milletler Çevreyi Koruma Teşkilatının hesaplamış olduğu verilere göre kentsel atıklarda kadmiyumun %75’i Ni-Cd pillerden kaynaklanmaktadır.

HOLLANDA - STIBAT

Yönetmelik: 1995 yılında yürürlüğe girmiştir.

Yetkili kuruluş: STIBAT - 863 üyesi mevcuttur. Üyeleri, piyasaya sürdükleri miktara paralel üyelik ücreti öder.

Toplama Noktası: 22.178 adet.

Piyasaya Sürülen Pil Miktarı(2008) : 371.381.786 adet (8.707 ton)

Çalışmalar: İletişim Aktiviteleri

Anket çalışmaları – Katılımcıların %91çok önemli

%79 kesinlikle ayrı toplanmalı

E-mailler , radyo ve TV reklamları, web sitesi, kampanyalar,

çağrı merkezi.

Hollanda Toplama Miktarları

Yıllar 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Evsel Atıklardan Ayrı Toplanan Miktar (ton)

2.018 2.117 2.515 2.735 2.858 3.015 3.204

Evsel Atıklardaki Atık Pil Miktarı (ton)

831 735 624 546 577 479 383

Toplam Oluşan Atık Pil Miktarı (ton)

2.849 2.852 3.139 3.281 3.435 3.494 3.587

Toplama Oranı (%)

71% 74% 80% 83% 83% 86% 89%

Evsel atıklardan ayrı toplanan ve evsel atıklardaki atık pil miktarları (ton) ve toplanma yüzdeleri

Satılan pil miktarı üzerinden toplanan pil yüzdeleri

Yıllar 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Ayrı Toplanan

Miktar (ton)

2.018 2.117 2.515 2.735 2.858 3.015 3.204

Yıllık Ortalama Pil

Satış Miktarı (ton)

6.122 6.479 7.039 7.554 7.952 8.215 8.437

Üretim Bazlı

Toplama Oranı (%)

33% 33% 36% 36% 36% 37% 38%

Stibat Organizasyon

Üreticiler ve İthalatçılar

AVM’ler

STIBAT TOPLAMA SERVİSLERİ

Okullar Kampanyalar Firmalar

DİĞER TOPLAYICILAR

ULUSAL SINIFLANDIRMA MERKEZİ

İzciler Ofisler

ALMANYA - GRS BATTERIEN

Yetkili kuruluş: GRS-BATTERIEN: 1998 yılında kuruldu. 991 üyesi mevcut. Toplama, sınıflandırma ve geri dönüşüm masraflarını üstlenmektedir (14 milyonEuro-2008).

Toplama Noktası: 170.000 adet.

Piyasaya Sürülen Pil Miktarı(2008) : 33.756 ton

Toplanan Miktar (2008): 14.200 ton (%82 şarj edilemeyen, %18 edilebilir)

Kişi Başına Toplanan Atık Pil Miktarı: 8 adet/kişi

Toplama Verimi: %42 (piyasaya sürülen miktar üzerinden)

Çalışmalar: her yaş ve her kesimden insana toplama faaliyetlerinin bildirilmesi politikası.

GRS Batterien Toplama Kanalları

BELÇİKA - BEBAT

Yetkili kuruluş: BEBAT: 1995 yılında kuruldu. 800 üyesi mevcut.

Toplama Noktası: 20.000 adet.

Toplama Kanalları:

BELÇİKA-BEBAT

Piyasaya Sürülen Pil Miktarı(2008) : 4.220 ton

Toplanan Miktar (2008): 2.446 ton

Toplama Verimi: %58(piyasaya sürülen miktar üzerinden)

Çalışmalar: web sayfası ve reklamlar.

POLONYA

Polonya Çevre Yönetmeliği Planı

Pillerin içeriğindeki ağır metal miktarını azaltmak

Daha az tehlikeli maddeleri içeren pillerin satışını teşvik etmek

Evsel atıklardaki pillerin miktarını azaltmak

Toplanan pilleri sınıflandırmak

Pillerde max. %0.0005 Hg, %0.025 Cd, %0.4 Pb

Toplamaları gereken miktarın altında kalan firmalara parasal ceza uygulaması mevcuttur. Toplama %lerini yüksekliği verimi düşürdüğü görülmüştür.

Toplama Miktarları:

Yıllar 2004 2005 2006

Hedef Toplanan Hedef Toplanan Hedef Toplanan

Toplanan pil miktarı (ton)

Kişi başına toplanan pil

miktarı (g)

710

19.7

465

12.2

1131

29.6

653

17.1

2292

60

985

25.8

PORTEKİZ

Yetkili kuruluş: AGEFE (ulusal pil kuruluşu), ECOPILHAS :

Pil toplama ve geri dönüşüm işlemlerini yürütür.

Yönetmelik: Satılan toplam pilin 2003 yılında %25’i ve 2007 yılında ise %50’si toplanmak zorunlu.

Çalışmalar: ayrı kültürlere ve alışkanlıklara sahip bölgeler için toplama çalışmaları ayrı yürütülmektedir. Pil toplama çalışmalarında belediyeler ve pil satıcıları sorumludur.

İTALYA - COBAT

Yetkili Kuruluş: COBAT

Çalışmalar: Pil toplama çalışmaları, halkın bire bir muhatap olduğu belediyeler ile pil satışı yapılan mekânlarda yürütülmektedir.

Toplama Miktarları: Düşük

Maliyet Bölüşümü: Üretici, ithalatçı ve atık vergileriyle karşılanmaktadır.

DANİMARKA

Yetkili Kuruluş: Üretici ve ithalatçılar, 2001 yılında itibaren çeşit ayrımı yapılmadan tüm piller toplanıyor.

“Atık pilleri geri getirin” sloganları. Halkın, üretici sorumluluğu ağırlıklı fikri zaman içerisinde bilinçlendirmelerle değişmiş.

Piyasaya Sürülen Pil Miktarı: 77 milyon adet/yıl ve %87’si ev kullanımına yönelik.

Pilot Bölge Çalışmaları: 5 ton’dan 11 ton’a. 255 gr/kişi/yıl değerine ulaşılmış.

Pilot Bölge Çalışması Sonucu: Kişilere bire bir ulaşılabildiği zaman toplanan atık pil miktarının çok arttığı gözlendiğinden Belediyelerin fonksiyonu bir kez daha anlaşılmaktadır.

İNGİLTERE

Yetkili Kuruluş: BBMA 1986 yılında kurulmuştur.

Toplama Ağı: Belediye üzerinden diğer atıklarla aynı araç, farklı kaplarda. Sonucu: Masraf ve zamandan tasarruf.

Toplama Hedefleri: miktar/kişi/yıl üzerinden değerlendirilmektedir.

Hedefleri Belirlenmesi: Düşük seviyelerden başlayarak gerçekçi, ulaşılabilir değerler verilmiştir.

Maliyet Sorumluları: Pil üretici ve ithalatçıları ile elektronik cihaz satıcıları.

İSVEÇ

Başlangıç: 1970

Yetkili Kuruluş Belediyeler: Yönetmelikte Belediyeler tüm toplama, ayırma geri dönüşüme yönlendirme işlemlerinden ve tüketici bilgilendirmesinden de sorumlu. Atık piller evlerden alınmakta, genel toplama noktaları da mevcut.

Belediye sayısı: 290

“Yuva Kutusu”

Kampanyalar: “Evden yuva kutusuna”, okullarda eğitim çalışmaları, eğitici ürünlerin temini, reklam panoları.

2005 yılında 67.000 anaokuluna 3-5 yaşlarına yönelik animasyonlu malzemeler gönderilmiştir.

2001 ve 2002’de “En tehlikeli piller görülmeyenlerdir” ulusal kampanyası.

DİĞER AVRUPA ÜLKELERİ

Romanya’da REBAT,

Franda’da COREPILE,

Avusturya’da UFB,

Yunanistan’da S.S.E.D.F.I.S.,

Macaristan’da RE’LEM Kht,

İsviçre’de INOBAT

atık pil uygulamaları konusunda çalışmaktadırlar.

ATIK AKÜ DÜNYA VE AVRUPA UYGULAMALARI

ÜLKELER

Yönetim

Sistemi Depozito Uygulaması

Yıllık

Toplanan Atık

Akü Miktarı

(ton)

Akü Geri

Kazanım

Yüzdesi (%)

Kişi

Başına

Düşen

Atık Akü

Miktarı

(kg/kişi)

AVUSTURYA Konsorsiyum

Perakende satıĢta nihai tüketiciden motosiklet

akülerinde 1.45, otomobil akülerinde 2.03, ağır

taĢıt akülerinde 2.76 Euro ücret alınmaktadır. 18.000 90 2,23

BELÇĠKA Konsorsiyum

KiĢilere ve Ģirketlere yeni akü satıĢında çevre

vergisi uygulanmaktadır. Çevre vergisi 0.5 Euro,

ayrıca tüm akü ve piller için 0.12 Euro katkı payı

alınmaktadır. 25.645 belirtilmemiĢ 2,48

DANĠMARKA Konsorsiyum

Perakende satıĢta nihai tüketiciden 100 Ah’den

küçük aküler için 0.80, 100 Ah’den büyük aküler

için 1.60, endüstriyel aküler için kWh baĢına 1.20

Euro alınmaktadır. 17.500 100 3,30

FĠNLANDĠYA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 15.000 100 2,87

FRANSA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 175.693 93 2,90

ALMANYA

Serbest Pazar

Ekonomisi ve

kısmen

depozito

Depozito, starter akümülatörler için geçerli olup

yeni akümülatör satıĢlarında her akümülatör için

tüketiciden 7.50 Euro alınmaktadır. 160.000 96 1,90

BÜYÜK

BRİTANYA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. Ancak endüstriyel aküler için miktarı

bilinmeyen “imha” vergisi alınıyor.

97.200 (starter) 90 2,03

22.800

(endüstriyel) 42 _

YUNANĠSTAN Konsorsiyum

Perakende satıĢta nihai tüketiciden starter

akülerde, 30 Ah’den küçük aküler için 0.20, 30-

90 Ah arası aküler için 0.50, 90-220 Ah aküler

için 1.00 Euro, Endüstriyel akülerde, 30 Ah’den

küçük bloklar için 0.20, 30-90 Ah arası bloklar

için 0.50, 90 Ah’den büyük bloklar için 1.00 Euro

alınmaktadır.

19.200 (starter) 60 0,20

1.800

(endüstriyel) belirtilmemiĢ

belirtilme

miĢ

ĠRLANDA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 14.777 belirtilmemiĢ 2,60

NORVEÇ Konsorsiyum

Perakende satıĢta nihai tüketiciden starter aküler

için akü baĢına 2.50, endüstriyel aküler için kg

baĢına 0.125 Euro alınmaktadır. 15.880 99 3,46

HOLLANDA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 30.000 98 1,55

PORTEKĠZ

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 14.993 75 1,45

ÜLKELER

Yönetim

Sistemi Depozito Uygulaması

Yıllık

Toplanan Atık

Akü Miktarı

(ton)

Akü Geri

Kazanım

Yüzdesi (%)

Kişi

Başına

Düşen

Atık Akü

Miktarı

(kg/kişi)

ĠSPANYA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. belirtilmemiĢ 96

belirtilme

miĢ

ĠSVEÇ Konsorsiyum

Perakende satıĢta nihai tüketiciden starter aküler

için akü baĢına 3.22, endüstriyel aküler için kg

baĢına 0.18 Euro alınmaktadır. 33.700 95 3,75

JAPONYA

Serbest Pazar

Ekonomisi

Yeni akü satıĢında tüketiciden herhangi bir ücret

alınmıyor. 308.344 99 2,40

ABD

Serbest Pazar

Ekonomisi ve

kısmen

depozito

Yürürlükteki sistem “serbest pazar” ekonomisi

olmakla birlikte bazı eyaletlerde “depozito”

sistemi uygulanmaktadır. 1.471.027 97 5,31

ÜLKELER

Yönetim

Sistemi Depozito Uygulaması

Yıllık

Toplanan Atık

Akü Miktarı

(ton)

Akü Geri

Kazanım

Yüzdesi (%)

Kişi

Başına

Düşen

Atık Akü

Miktarı

(kg/kişi)

ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR YÖNETİMİ TÜRKİYE VE İSTANBUL UYGULAMALARI

ATIK PİL UYGULAMALARI

Yıllar

PİL İTHALAT MİKTARI PİYASAYA SÜRÜLEN PİL MİKTARI

1. Grup

Piller (ton)

2. Grup

Piller (ton)

TOPLAM

(ton)

1. Grup

Piller (ton)

2. Grup

Piller (ton)

TOPLAM

(ton)

2005 6.745,24 49,22 6.794,46 5.764,30 47,43 5.811,73

2006 5.815,81 926,15 6.741,96 5.669,64 98,46 5.768,10

2007 10.862,00 235,42 11.097,42 8.988,86 136,52 9.125,38

2008 10.221,50 240,59 10.462,09 9.309,88 209,70 9.519,58

2009 9.095,79 365,72 9.461,51 8.749,68 320,78 9.070,46

2010* 6.756,13 133,18 6.889,31 6.634,19 156,69 6.790,88

* yılın ilk 4 aylık çeyreği için geçerli veridir.

I.Grup Piller: Nikel kadmiyum ve cıvalı piller hariç bütün piller. II.Grup Piller: Nikel-Kadmiyum ve cıva oksit pilleri.

Türkiye’de pil tüketimi: 3-4 pil/kişi/yıl

ATIK PİL TOPLAMA ÇALIŞMALARI

Yetkili Kuruluş:TAP: 06.01.2005 ‘te Bakanlığımızca yetkilendirilmiştir. Tamamı ithalatçı 285 üyesi mevcuttur.

ATIK PİL TOPLAMA AĞI

Belediyeler: Türkiye genelinde TAP, 216 Belediye ile protokol imzalanmış ve kolektif çalışmaktadır. Belediyelerden 48 adedi araçları ile toplama çalışmalarına destek vermektedirler.

Zincir marketler: 15 zincir market Organize sanayi bölgeleri: 15 OSB Banka: Fortis Banka A.Ş Üniversiteler: 12 üniversite Kamu Kurumları: 2 Kamu Kurumu Diğer Yerler: Belediye, Banka, Kamu Kurumu haricindeki özel sektör

ile toplam 10 protokol imzalanmıştır. Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği ile yapılan

protokol çerçevesinde 256 otele 20.000 bidon ile 60.000 atık pil toplama kutusu atık pil toplama ünitesi yerleştirilmiştir.

ATIK PİL TOPLAMADA KULLANILAN MATERYALLER

TAP İşbirliği yaptığı kurum kuruluşlara ve talep eden diğer noktalara atık pil toplama materyallerini ücretsiz göndermektedir. 2009 yılında dağıtılan malzeme listesi aşağıdaki çizelgede yer almaktadır.

MATERYAL ADET

Bidon 25.000

Kutu 100.000

AfiĢ 60.000

BroĢür/Kese Kâğıdı 400.000

ġeffaf Kutu 250.000

TOPLANAN ATIK PİL MİKTARLARI

YIL

PİYASAYA

SÜRÜLEN MİKTAR

(ton)

PİYASAYA

SÜRÜLEN

MİKTAR

(ton)

KOTA

ORANLARI

(%)

YÖNETMELİK

GEREĞİ

TOPLANMASI

GEREKEN

MİKTAR (ton)

TOPLANAN

MİKTAR

(ton)

TOPLAMA

ORANI

(%)

1. Grup 2. Grup TOPLAM

1.

Grup

2.

Grup

2005 5.764,30 47,43 5.811,73 15 25 876,50 0 0,000

2006 5.669,64 98,46 5.768,10 25 35 1.451,87 151,7 2,630

2007 8.988,86 136,52 9.125,38 30 50 2.764,92 184,15 2,018

2008 9.309,88 209,7 9.519,58 35 65 3.394,76 217,489 2,285

2009 8.749,68 320,78 9.070,46 40 80 3.756,50 273,744 3,018

2010* 6.634,19 156,6928 6.790,88

*2010 yılının 4 aylık verileri tabloya dahil edilmiştir.

TOPLANAN ATIK PİLLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İL

MİKTAR

(kg) İL

MİKTAR

(kg) İL

MİKTAR

(kg)

ADANA 917 ELAZIĞ 346 MARDĠN 38

ADIYAMAN 20 ERZĠNCAN 276 MERSĠN 656

AFYON 743 ERZURUM 44 MUĞLA 1.548

AĞRI 0 ESKĠġEHĠR 1.026 MUġ 174

AKSARAY 422 GAZİANTEP 3.687 NEVġEHĠR 93

AMASYA 236 GĠRESUN 112 NĠĞDE 27

ANKARA 45.491 GÜMÜġHANE 21 ORDU 4.418

ANTALYA 7.507 HAKKARĠ 12 OSMANĠYE 801

ARDAHAN 0 HATAY 728 RĠZE 126

ARTVĠN 0 IĞDIR 0 SAKARYA 5.952

AYDIN 957 ISPARTA 170 SAMSUN 796

BALIKESİR 5.462 İSTANBUL 153.796 SĠĠRT 135

BARTIN 138 İZMİR 21.297 SĠNOP 58

BATMAN 529 K.MARAġ 247 SĠVAS 254

BAYBURT 0 KARABÜK 205 ġANLIURFA 230

BĠLECĠK 733 KARAMAN 153 ġIRNAK 1.071

BĠNGÖL 0 KARS 87 TEKĠRDAĞ 1.849

BĠTLĠS 55 KASTAMONU 43 TOKAT 1.647

BOLU 94 KAYSERİ 17.383 TRABZON 229

BURDUR 20 KIRIKKALE 438 TUNCELĠ 115

BURSA 11.307 KIRKLARELĠ 442 UġAK 852

ÇANAKKALE 3.533 KIRġEHĠR 357 VAN 734

ÇANKIRI 257 KĠLĠS 0 YALOVA 1.293

ÇORUM 1.389 KOCAELİ 5.977 YOZGAT 29

DENĠZLĠ 1.130 KONYA 1.575 ZONGULDAK 1.735

DĠYARBAKIR 17 KÜTAHYA 347

DÜZCE 904 MALATYA 2

EDİRNE 2.033 MANİSA 7.812 TOPLAM 325.331

ATIK PİLLERİN TAŞINMASI VE SINIFLANDIRILMASI

TAŞIMA: TAP’a ait 2 araç mevcut. 48 Belediyenin araçları çalışıyor. Gerekirse kargo.

SINIFLANDIRMA: TAP ile anlaşmalı 3 firma sınıflama yapıyor.

BERTARAF: Ni-Cd, Ni-MH, Li-Ion (seconder) piller ayrılıp geri kazanıma yurtdışına gönderiliyor. Diğer piler depolanıyor.

ATIK PİLLERİN DEPOLANMASI

Bundan sonraki toplanacak pillerin İBB-İstaç Kömürcüoda Tehlikeli Atık Bertaraf Depo Alanına göndermesi planlanıyor.

Kemerburgaz – Odayeri Durumu

1 adet 150 m3 Dolu

Şile – Kömürcüoda Durumu

1 adet 150 m3 Dolu

Kemerburgaz Katı Atık Depolama Sahası Durumu

2 adet 220 m3

2 adet 432 m3

Dolu

İzmir-Harmandalı Durumu

1 adet 216 m3 Kullanımda

Bursa Durumu

1 adet Kullanımda

KAMPANYALAR VE EĞİTİM ÇALIŞMALARI

TAP, İstanbul Çevre ve Orman İl Müdürlüğü ve İBB koordinasyonunda çeşitli eğitim çalışmaları yapılmaktadır.

Okul, Hastane, Üniversite ve OSB’lerde eğitim çalışmaları düzenlenmektedir.

Çeşitli şenlik, yerel festivaller, ilgili fuarlar, paneller, alışveriş merkezleri, çeşitli illerde organize edilen çevre haftası etkinliklerinde stand açılarak pil toplama sistemi ve TAP’ın aktiviteleri konusunda haberdar edici çalışmalarda bulunulmuştur.

ÖDÜLLÜ YARIŞMALAR

•Türkiye çapında yapılan kampanyalar ve toplanan pil miktarları.

İstanbul ilinde 2009 yılında yapılan okullara yönelik kampanyada toplanan atık pillerin ilçelere göre dağılımı.

İL KATEGORİ TOPLANAN

ATIK PİL

MİKTAR (kg)

KATILIMCILAR

Tokat Okullar arası 1.000 _

Ordu Okullar arası 4.500 501 okul

Sakary

a

Okullar arası 4.600 _

Bursa Okullar arası 800 3 ilçe

Edirne Okullar arası 500 1 ilçe

Ġzmir Okullar,

firmalar

7.700 _

Samsun Okullar arası 600 _

Ankara Okullar arası 7.650 27 ilçe

Ġstanbu

l

Okullar arası 21.500 tüm ilçeler

Van Okullar arası 250 tüm ilçeler

Giresun Okullar arası 400 tüm ilçeler

İLÇE

BELEDİYESİ

TOPLANAN PİL

MİKTARI (KG)

TOPLAM

ÖĞRENCİ SAYISI

İLÇE

KG/KİŞİ

Fatih 2.723,00 18.020 0,151

ġiĢli 2.505,00 34.954 0,072

Avcılar 2.055,50 39.015 0,053

G.OsmanpaĢa 75,00 1.950 0,038

Silivri 592,00 15.909 0,037

Küçükçekmece 3.375,40 92.158 0,037

Kadıköy 1.853,54 55.182 0,034

B.Çekmece 254,50 8.448 0,030

Bağcılar 3.418,85 118.280 0,029

Üsküdar 1.864,04 64.954 0,029

Tuzla 676,50 27.147 0,025

Maltepe 1.133,00 47.937 0,024

Bahçelievler 574,50 72.327 0,008

BayrampaĢa 221,00 45.813 0,005

Sultanbeyli 102,00 _ _

TOPLAM 21.423,83 642.094

TANITIM VE MEDYA ETKİNLİKLERİ, WEB SİTESİ

25 saniyelik reklam filmi – 3 ay yayınlanmış

4 dakikalık eğitici film çekilmiş fakat yayınlanamamış.

Web sitesinde;

Atık pil toplama noktaları,

“Atık Pil Biriktirdim”

“Malzeme İstiyorum”,

Bilgilendirmeler mevcut.

www.tap.org.tr

ATIK AKÜ UYGULAMALARI

Yıl

AKÜ ÜRETİM ve

İTHALAT

MİKTARI

PİYASAYA SÜRÜLEN AKÜ MİKTARI

TOPLAM

(kg)

Endüstriyel -

Traksiyoner

Tip Aküler

Starter Tip

Aküler

TOPLAM

(kg)

2009 62.118.120 3.204.824 57.004.990 60.209.814

•Türkiye bir akümülatör imalat ülkesidir. •2009 yılında Aküder üyesi firmalarca Türkiye’de üretilen/ithal edilen ve piyasaya sürülen akümülatör miktarları;

•Tablo 135 üretici ve ithalatçıyı kapsamakta ve piyasanın %80’inin temsil etmektedir. Toplam piyasaya sürülen akü miktarı 80.000 ton’dur.

ATIK AKÜ TOPLAMA AĞI

Atık akülerin toplama ağı iki ayrı koldan yapılanmıştır.

1. Bayiler Kanalı

2. Hurdacılar Kanalı-Tümaküder yönetiminde

GEÇİCİ DEPOLAR

Madde 19’daki özellikleri sağlayarak “Atık Akümülatör Geçici Depolama İzni” alınır.

Türkiye’de 2009 itibariyle toplam 95 geçici depo mevcuttur.

İstanbul ilindeki geçici depolar;

FİRMA LİSANS NO İLÇESİ

İZİN

BAŞLANGIÇ

TARİHİ

İZİN BİTİŞ

TARİHİ

1 MÜJDAT ÖZGÜLER 34-APAK/GD-08 Eyüp 05.11.2009 05.11.2010

2

KUDRET Metal İzabe San.

Tic. A.Ş. 34-APAK/GD-07 Eyüp 27.08.2009 27.08.2010

3

TURKCELL İletişim

Hizmetleri A.Ş. 34-APAKY/GD-15 Tuzla 01.06.2009 01.06.2010

4

EMRE AKÜ Metal Geri

dönüşüm Nak. San. Tic. Ltd.

Şti. 34-APAK/GD - 12 Ümraniye 02.10.2009 02.10.2010

5 MUSTAFA ÖZTAŞ 34-APA/GD - 14 Sultanbeyli 14.04.2010 14.04.2011

6

YILMAZ ÇAVUŞ - HURDA

TİCARETİ 34-APA/GD - 16 GaziosmanpaĢa 05.04.2010 05.04.2011

7

ÇANAKÇI Kardeşler Petrol

Ürünleri ve Tekstil Mamulleri

Tic. Ve San. Ltd. Şti. 34-APA/GD - 17 BaĢakĢehir 28.04.2010 28.04.2011

8

DORA AKÜ Yenileme ve

Bakım San. ve Tic. Ltd. Şti. 34-APA/GD - 20 Büyükçekmece 31.05.2010 31.05.2011

GEÇİCİ DEPOLAR- MADDE 12’YE GÖRE Yönetmelik madde 12 (c) ve (d) bentlerince;

akü dağıtım, satış noktaları ve araç bakım onarım yerleri atık akümülatör depolama alanı oluşturmakla yükümlüdürler.

Türkiye’de bu koşullarda oluşturulmuş geçici depo sayısı toplam 235 adettir.

Yine üreticilerin oluşturdukları depolar Türkiye için toplam 13 adettir ve 5 tanesi İstanbul’dadır.

Adet Firma Adı

Aküder Yetki

No İli

1TEK AKÜ-SĠNAN DURAKOĞLUGĠL 1 G.Antep

2YALÇIN AKÜ ELEKT.SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. 2 Ankara

3AKÜSAN SAN. VE TĠC.A.ġ 3 Kayseri

4ĠNCĠ AKÜ SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ 6 Manisa

5ARAS AKÜ-ARĠF URLU 7 Antalya

6YĠĞĠT AKÜ MALZ. SAN. TĠC. A.ġ 10 Ankara

7KARAT GÜÇ SĠST. SAN. VE TĠC. A.ġ 171 Kocaeli

8START AKÜ SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. 172 Ġstanbul

9ESAN AKÜ MALZ. SAN. TĠC. KOLL. ġTĠ. 173 Ġstanbul

10BAYKAL AKÜ SAN. VE TĠC. LTD. ġTĠ. 174 Ġstanbul

11AKAS AKÜ VE MALZ. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. 175 Ġstanbul

12ERDĠL AKÜ OTOM. SAN. TĠC. LTD. ġTĠ. 176 Balıkesir

13MUTLU AKÜ VE MALZ. SAN. TĠC. A.ġ 234 Ġstanbul

ATIK AKÜ TAŞINMASI

Taşıma firmaları madde 17’ye göre lisans alırlar. UATF ile taşıma yaparlar.

Türkiye genelinde 119 lisanslı araç çalışmaktadır.

İSTANBUL İLİNDEKİ ATIK AKÜ TAŞIMA LİSANSLI FİRMALAR VE ARAÇLAR

FİRMAFİRMA LİSANS

NO ARAÇ PLAKAARAÇ LİSANS

NO İLÇESİ

Esan Akümülatör Malz. San. Tic. Koll. Şti. 34-APA-84 34 AV 9806 34-APA-84/01 Beşiktaş

Start Akü Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti. 34-APA-104

34 TB 8964 34-APA-104

Pendik34 UB 8617 34-APA-104/2

Eroğlu Saç Demir Tic. Ltd. Şti. 34-APA-113 34 BRJ 98 34-APA-113/1 Tuzla

Rahim Ahmet Nesrin 06-APA-014 34 BP 2528 06-APA-014/2 Bayrampaşa

Metropol Motorlu Taşıtlar Kiralama A.Ş. 34-APA-125 34 UT 1039 34-APA-125/1 Beşiktaş

TOPLANAN VE GERİ KAZANILAN ATIK AKÜ MİKTARLARI 2009 yılında Aküder toplama kanalıyla Türkiye’de Toplanan ve Geri

Kazanılan Atık Akü Miktarları;

7.344,8 ton’luk kısmı İstanbul’dan toplanmıştır. Tümaküder kanalı ile 2009 yılında 3.697 ton atık akü toplanmıştır.

GERİ KAZANIM FİRMASI

ATIK AKÜMÜLATÖR

MİKTARI (kg)

Türker Ġzabe ve Rafine San. A.ġ 28.764.905

Ġnci Akü San. A.ġ 1.289.579

Kudret Metal Ġzabe San.ĠĢl. Ve Tic.A.ġ 8.388.676

Aslan KurĢun San. Ve Tic. A.ġ 972.173

Ak Metal San. Ve Tic. A.ġ 644.365

Akım Akü Sanayii 566.947

Çıldırlar Metal Meta. San. VeTic.Ltd.ġti. 1.391.989

Bülbül Akü Malz. San. Ve Tic. A.ġ 1.246.997

Efe Akümülatör San. Ve Tic. Ltd. ġti. 84.985

Çevko Hurda Akü Eritme Sis. Ltd. ġti. 918.840

Köroğlu KurĢun Ġzabe 560.487

Ulukök KurĢun San. Tic. Ltd. ġti. 2.203.821

Karadeniz KurĢun Sanayii 12.050

TOPLAM 47.045.814

EĞİTİM ÇALIŞMALARI

2008 yılında, İl Müdürlüğümüzde GD’lara yönelik işletim eğitim verilmiştir.

Aküder, üyelerine Aküder Atık yönetim Planı konusunda bölge bilgilendirme toplantıları ve bölge bayilerini yönetmelik ve yükümlülükleri konularında toplantılar yapılmıştır.

21 Kasım 2007’de İstanbul’da 1.APAK Sempozyumu, İstanbul il müdürlüğü, TAP, AKÜDER, İBB ortak çalışması düzenlemiştir. 350 kişilik sektörel ve ilgili kurum katılımı sağlanmıştır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

2. Yönetmelik Bazında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri – Atık Pil

1. Atık pillerin toplanması

ÜLKE KURULUŞ

NÜFUS

(Yaklaşık Kişi)

ATIK PİL

TOPLAMA

NOKTASI

SAYISI

PİYASAYA

SÜRÜLEN PİL

MİKTARI (ton)

TOPLANAN

ATIK PİL

MİKTARI

(ton)

TOPLANAN ATIK

PİL TOPLAMA

YERİ DAĞILIMI

ÜRETİM/İTHALAT

BAZLI TOPLAMA

YÜZDESİ (%)

KİŞİ BAŞINA

YILLIK

TOPLANAN

ATIK PİL

MİKTARI

(gr/kişi/yıl) VERİ YILI

Hollanda STIBAT 16.500.000 22.178 8.437 3.204

%30 alıĢveriĢ

merkezleri, %7

okullar, %63

diğer 0,38 194

2008 yılı

verileri

Almanya

GRS

BATTERIEN 80.000.000 170.000 33.756 14.200

%46 alıĢveriĢ

merkezleri, %31

endüstri, %23

belediyeler 0,42 175

2008 yılı

verileri

Belçika BEBAT 12.000.000 20.000 4.220 2.446

% 30 endüstri,

%25 okullar,

%17 alıĢveriĢ

merkezi, %28

diğer 0,58 200

2009 yılı

verileri

Polonya

REBA

Organizacja

Odzysku S.A. 38.000.000 _ 9.168 985 _ 0,11 26

2006 yılı

verileri

Türkiye TAP 70.000.000

25.000

bidon,

100.000

kutu,

250.000

Ģeffaf kutu 9.070 274 _ 0,03 4

2009 yılı

verileri

Çözüm Önerileri

Uygulamalarının bilinirliğinin şu an için düşük olduğu görülmektedir. Toplama aktivitelerinin bilinirliğinin arttırılması gerekmektedir.

Yönetmelik geçmişi 5 yıl

Ülkemizin mevcut sosyal, ekonomik, kültürel durumu ve halkın alışkanlıkları çok iyi etüt edilerek;

1. Pilot bölge seçimi, 1 yıllık uygulama periyodlu,

2. Peyderpey dağılım,

3. Diğer atıklarla aynı araç ve farklı haznelerde toplanması, Belediye işbirliğinin güçlendirilmesi,

4. Pil satış noktalarının toplama noktası olarak kullanılması,

5. Yer seçimi ve kutunun kendini fark ettirmesi,

6. Uygun bütçe ayarlaması.

2. Kota oranı

Türkiye’de kota oranları

AB 2006/66/EC Direktifinde kota oranları

Yıl Kota Oranı (%)

2012 25

2016 40

Yıl Kota Oranı (%)

1. Grup 2. Grup

2005 15 25

2006 25 35

2007 30 50

2008 35 65

2009 40 80

3. Atık pillerin çöpe atılması problemi ve bilinirlik

Çocuk ve Yetişkinlere ayrı eğitim çalışmaları

Anket değerlendirmeleri

E-mail (Stibat: 365.000 e-mail database)

TV ve radyo reklamları

Örn: Sağlık Bakanlığı “Temiz hava sahası” çalışması

İnternet ve cep telefonu mesajları

Reklam panoları

Toplama noktasının doğru belirlenmesi

4. Çöpte atık pil analizi

Atık pil toplama verimi = toplanan/piyasaya sürülen

Önerilen atık pil toplama verimi değerlendirmesi

Atık pil toplama verimi =

toplanan/(toplanan+evsel atık içerisindeki atık pil)

Hollanda örneği: %38, %89.

Sonuç: daha gerçekçi bir toplama verimi hesabı.

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri – Atık Akü

1. Akü asidi döküm problemi

Sert kauçuk kasadaki 12V-44Ah-210A oto aküsü % bileşim

KurĢun içeren bileĢenler 58.8

Sert kauçuk 12.7

Sülfürik asit 26.2

Seperatörler (PVC) 2.3

PP kasadaki modern 12V-44Ah-210A oto aküsü

KurĢun içeren bileĢenler 63.9

PP bileĢenleri 5.0

Sülfürik asit 28.6

Seperatörler (PP, PVC, selüloz) 2.5

Kurşun geri kazanım değerleri

İlk çözüm noktası – Geçici depolarGeri Kazanım Tesisleri

giriş ve çıkış miktarlarının düzenli ve detaylı olarak değerlendirilmesi

kendilerine atık akü temin eden firmalara ulaşılması

YıllarAKÜDER TÜMAKÜDER

Atık Akü

Miktarı

(ton)

Kurşun

Eldesi

(ton)

Dönüşüm

yüzdesi

(%)

Atık Akü

Miktarı

(ton)

Kurşun

Eldesi

(ton)

Dönüşüm

yüzdesi

(%)

2007 37.510 22.506 60 4.752 2.851 60

2008 31.031 25.247 81 3.444 2.066 60

2009 47.449 28.469 60 3.697 2.218 60

2. Atık akü taşıma firma/araç lisanslandırma işlemleri

Madde 17 hükümlerince taşıma lisansı ve Ek 5 esasları

2005/11 Tehlikeli Atık Taşıma Genelgesi, Madde 1(b)

Firma ve Araç Lisanslandırma Valilikçe yapılır.

Sorun: İl Müdürlükleri arasında farklı uygulamalar.

ÖNERİ:

İl Müdürlükleri arasında paralellik sağlanmalıdır. Konu bazlı, hizmet içi ara eğitimleri yapılabilir.

Yönetmelik içerisinde genelgeye atıfta bulunulabilir.

3. Depozito uygulamasının ve toplama veriminin değerlendirilmesi

“Depozito bedeli”, “İmha vergisi”, Depozito bedelsiz.

Türkiye kurşun izabe tesis max. kapasitesi: 150 bin ton/yıl.

Türkiye atık akü miktarı: 60-70 bin ton/yıl.

Türkiye’de kurşun rezervi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, depozito uygulaması ülkeden ülkeye verim faklılıkları arz etmektedir. Bunun sebebi ülkenin mevcut durumudur.

Ülkemizde de atık akü fazlası yerine tam tersi olarak işleyecek tesis kapasite fazlasının olması atık aküyü değerli kılmakta ve toplanması için depozito gibi bir tetikleyiciye ihtiyaç duyulmadığı gözlemlenmektedir.

4. Yetkilendirilmiş kuruluşların çalışmaları

5. Kayıt dışı atık akü toplayıcıları – hurdacılar

Geçici depolar yetkilendirilmiş kuruluşlarla (YK) sözleşme yaparak, YK’ların toplama sistemine dahil olmakla yükümlüdür.

YK’ların geçici depoları yönlendirmesi, bilgilendirmesi gereklidir.

Yönetmelik Bazında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

1. Atık pil geçici depolama alanı özellikleri

Madde 20’de “atık pil geçici depolama alanları” hacminin asgari 4 m3

veya daha fazla olması, korozyona karşı dayanıklı konteynerlarınkullanılması ve kolay taşınabilir olması istenmektedir.

60-90 lt’lik HDPE malzemeden konteynırlar önerilmektedir.

2. Atık akü geçici depolama alanı özellikleri

Madde 19’da “Atık Akümülatör Geri Kazanım ve Geçici Depolama Alanları” özelliklerinden bahsedilmektedir.

(f) bendinde “Atık akümülatörlerin içinde bulunan asitler için asit nötralizasyon ünitesi ve deşarj izni alınmış arıtma üniteleri bulunması” şartı getirilmektedir.

3. Akü ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini işletenlerTürkiye’de 50 bin adet Madde 12’de anılan işletme mevcut.

Adet yada ağırlık sınırlaması gerekliliği.

4. Lisanssız araçla taşınabilme durumuMadde 17’de Atık Akümülatör Taşıyıcılarının Lisans Alma Zorunluluğundan bahsedilmektedir. 03.03.2005 tarihli 25744 sayılı yönetmelik değişikliğinde “Ancak, perakende akü satışı yapan satıcılarda biriken atık aküleri, en yakın geçici depolara taşıyacak araçlar için lisans alma zorunluluğu yoktur.” ibaresi bu maddeye eklenmiştir.

Tonaj yada km sınırlaması gerekliliği.

5. Çevre cezalarının düzenlenmesi

2872 sayılı Çevre Kanunu, Madde 20. İdari para cezaları.

Madde 20 (r) bendinde; “Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûlve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir.” 2009 yılında cezalar 31.062 YTL ve 77.656 YTL olarak revize edilmiştir. Yine, bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.

Öneri: can alıcı değil can yakıcı

Teşekkür ederim…….

Elif Morina Yılmaz

İstanbul Çevre ve Orman İl Müdürlüğü

Tel: 0212 262 11 37 – 1286

e.morina.yilmaz@cevreorman.gov.tr