ta fyla sth logotexnia

Διδακτική πρόταση για τη Λογοτεχνία της Α’ Λυκείου

ΕΠΑ.Λ. ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ 2012-1013

Επιμέλεια: Ζέρβα Γεωργία – Παναγιωτοπούλου Μαρία ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α) Προαναγνωστικό στάδιο – Προετοιμασία

- Ανάγνωση στην τάξη του αποσπάσματος από τη Μήδεια του Ευριπίδη όπου προβάλλεται η άποψη για τη δυστυχισμένη ζωή της γυναίκας και συζήτηση για τις σχέσεις των δύο φύλων και τους παραδοσιακούς ρόλους ανδρών και γυναικών στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας.

Ευριπίδη, Μήδεια 230-251:Απ' όλα πόχουνε ψυχή και γνώση, εμείς, γυναίκες, είμαστε το πλάσμα το πιο άθλιο. Με χρήματα περίσσια, πρώτη χρεία ν' αγοράσουμε τον άντρα και να βάλουμε αφέντη στο κορμί μας· το ένα κακό χειρότερο από τάλλο!Μα ο κόμπος είναι αλλού: θα βγει καλός; θα βγει κακός; Γιατί, να τον χωρίσει, η γυναίκα δεν τόχει σε τιμή της· να τον απαρνηθεί, θα πεις· πιο ζόρικο. Ας έρθουμε και στο άλλο: Σε συνήθειες και σε νόμους καινούργιους καθώς μπαίνει, μάντισσα πρέπει νάναι για να ξέρει,μιά και δεν της το μάθανε στο σπίτι, πώς να φερθεί με τον ομόκοιτό της. Βγάλαμε πέρα τη δουλειά; Συγκάνει στον κοινό βίο ο άντρας μας; Σηκώνει αβίαστα το ζυγό; Γεια και χαρά μας! Ειδαλλιώς, ένας θάνατος μας πρέπει.Ο άντρας δα, σα βαρεθεί το σπίτι, έξω θα πάει τη σκάση του να γιάvει με συνανάθροφο μαζί ή με φίλο· όμως εμείς σε μιά ψυχή τα μάτια πρέπει να τα βαστούμε καρφωμένα. Έχουν να πουν ακίντυνα τη ζήση πώς την περνούμε στο σπίτι, την ώρα πού εκείνοι πολεμούν με το κοντάρι.Ανόητος στοχασμός! Τι κάλλιο θάχα τρεις να σταθώ φορές πλάι στην ασπίδα παρά μιά και μονάχη να γεννήσω.

- Ακρόαση του τραγουδιού: Μαίρη Παναγιωταρά (Μια μέρα μιας Μαίρης) του Λουκιανού Κηλαηδόνη

http://www.youtube.com/watch?v=hKiEnKjqpgE

http://www.youtube.com/watch?v=hKiEnKjqpgE

- Ανάγνωση του κειμένου Οι αγριόκυκνοι (Τρεις κόρες της Κίνας) της Γιουνγκ Τσανγκ και συζήτηση για τις αντιλήψεις σχετικά με τις γυναίκες σε άλλες κοινωνίες και παλαιότερες εποχές.

Γιούνγκ Τσανγκ, Οι αγριόκυκνοι

Σύμφωνα με το έθιμο, ο προπάππος μου παντρεύτηκε νέος, στα δεκατέσσερα, μια γυναίκα έξι χρόνια μεγαλύτερή του. Ένα από τα καθήκοντα μιας γυναίκας ήταν να βοηθήσει στην ανατροφή του άντρα της.Η ιστορία της γυναίκας του, της προγιαγιάς μου, ήταν ίδια με την ιστορία εκατομμυρίων γυναικών της Κίνας στην εποχή της. Η οικογένειά της, αφενός επειδή δεν ανήκε στο χώρο των διανοουμένων και συνεπώς δεν είχε θέση στο μανδαρινάτο, κι αφετέρου επειδή ήταν κορίτσι, δεν της έδωσε όνομα. Ήταν η δεύτερη κόρη και τη φώναζαν «δεύτερο κορίτσι» …

Οι δύο νέοι δεν συναντήθηκαν πριν το γάμο. Τότε θεωρείτο μεγάλη ντροπή, ίσως και οικογενειακός εξευτελισμός, να ερωτευτεί κανείς. Όχι επειδή ο έρωτας αποτελούσε ταμπού-άλλωστε υπήρχε αξιόλογη παράδοση ρομαντικής αγάπης στην Κίνα-αλλά διότι οι δύο νέοι δεν έπρεπε να βρεθούν κάπου όπου μπορούσε να τους συμβεί κάτι τέτοιο, εν μέρει επειδή ήταν ανήθικο να συναντηθούν κι εν μέρει επειδή ο γάμος ήταν πρώτα απ’ όλα ένα καθήκον, μια συμφωνία μεταξύ δύο οικογενειών. Αν ήταν κανείς τυχερός μπορούσε να ερωτευτεί μετά το γάμο… Αλλά το μεγαλύτερο προσόν της ήταν τα δεμένα πόδια της που στα κινέζικα ονομάζονταν «μικρούτσικα χρυσά κρίνα». Αυτό σήμαινε ότι περπατούσε σαν το «βλαστάρι της μικρής ιτιάς στο ανοιξιάτικο αεράκι», παραδοσιακή έκφραση που χρησιμοποιούσαν οι Κινέζοι «γνώστες» των γυναικών. Υποτίθεται ότι μια γυναίκα που περπατούσε με τα πόδια δεμένα προκαλούσε ερωτική επιθυμία στους άντρες, μια και φαινόταν να είναι ευάλωτη και να έχει ανάγκη προστασίας.Τα πόδια της γιαγιάς μου είχαν δεθεί όταν ήταν δύο χρονών. Η μητέρα της, που και κείνης τα πόδια ήταν δεμένα, της τα τύλιξε μ’ ένα άσπρο πανί, έξι μέτρα μάκρος, αφού πρώτα λύγισε τα τέσσερα μικρά δάκτυλα προς τα μέσα και κάτω από την πατούσα. Κατόπιν έβαλε μια μεγάλη πέτρα από πάνω για να σπάσει την καμάρα. Η γιαγιά μου στρίγκλιζε από τον τρομερό πόνο και την παρακαλούσε να σταματήσει. Η μητέρα της χρειάστηκε να της βάλει ένα πανί στο στόμα για να μη φωνάζει. Η γιαγιά μου λιποθυμούσε συνέχεια από τον πόνο.

Η διαδικασία κράτησε αρκετά χρόνια. Ακόμα κι αφού είχαν σπάσει τα κόκαλα, τα πόδια έπρεπε να παραμένουν δεμένα νύχτα μέρα με χοντρό πανί, επειδή από τη στιγμή που θα έμεναν ελεύθερα θα επανέρχονταν. Χρόνια ολόκληρα η γιαγιά μου έζησε μ’ έναν αδιάκοπο, φρικτό πόνο. Όταν ικέτευε τη μητέρα της να λύσει τους επιδέσμους, εκείνη έκλαιγε και της έλεγε ότι τα άδετα πόδια θα τη κατέστρεφαν και ότι το έκανε για τη μελλοντική ευτυχία της.…Εκείνη την εποχή όταν παντρευόταν μια γυναίκα, το πρώτο πράγμα που έκανε η οικογένεια του γαμπρού ήταν να εξετάσει τα πόδια της. Τα μεγάλα πόδια, τα φυσιολογικά πόδια δηλαδή, θα ρεζίλευαν το σπιτικό του. Η πεθερά σήκωνε τον ποδόγυρο της μακριάς φούστας της νύφης κι αν τα πόδια της ήταν πιο μακριά από δέκα εκατοστά, άφηνε τη φούστα να πέσει με μια χειρονομία που δήλωνε περιφρόνηση και αποχωρούσε με ύφος αγέρωχο, εγκαταλείποντας τη νύφη στο επικριτικό βλέμμα των καλεσμένων, που κοιτούσαν τα πόδια της με καταφρόνια μουρμουρίζοντας προσβλητικές εκφράσεις.

Που και που, κάποια μάνα λυπόταν τη κόρη της κι έβγαζε το πανί που τύλιγε τα πόδια της. Αλλά όταν η κόρη μεγάλωνε και έπρεπε να υποστεί την περιφρόνηση της οικογένειας του άντρα της και την αποδοκιμασία της κοινωνίας, τότε κατηγορούσε τη μητέρα της για τον αδύναμο χαρακτήρα της.Το έθιμο να δένονται τα πόδια ξεκίνησε πριν από χίλια χρόνια, υποτίθεται από μια παλλακίδα του αυτοκράτορα. Οι άντρες όχι μόνο θεωρούσαν ερωτικό το θέαμα μιας γυναίκας με μικροσκοπικά ποδαράκια να κουτσαίνει, αλλά και ερεθίζονταν όταν έπαιζαν με τα δεμένα πόδια, που ήταν κρυμμένα μέσα σε κεντητά μεταξωτά παπούτσια. (…) Τα δεμένα πόδια είχαν σάπιο κρέας και βρωμούσαν όταν έβγαινε ο επίδεσμος αλλά οι άντρες σπάνια τα έβλεπαν γυμνά. Θυμάμαι τη γιαγιά μου, όταν ήμουν παιδί, να πονάει συνέχεια. Ο πόνος προερχόταν τόσο από τα σπασμένα κόκαλα όσο και από τα νύχια που μεγάλωναν μες το πέλμα της.

- Ανάγνωση αποσπάσματος από το βιβλίο: Γρυντάκη, Γ., Δάλκος, Γ. & Χόρτης, Α. (1998) Κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα, Β΄ Λυκείου Θεωρητική Κατεύθυνση. Αθήνα, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, σσ. 68-69 και συζήτηση με αφορμή αυτό για την κοινωνική θέση της Αθηναίας και της Σπαρτιάτισσας γυναίκας

- Προβολή βίντεο για την κακοποίηση των γυναικών σήμερα και παρουσίαση αντίστοιχων εικόνων

http://www.youtube.com/watch?v=T0I576RH9aY

http://www.youtube.com/watch?v=T0I576RH9aY

http://www.youtube.com/watch?v=5o-H6BjWUJs

http://www.youtube.com/watch?v=5o-H6BjWUJs

- Ανάγνωση άρθρου στην τάξη για τη ζωή της Φρανσουάζ Ζιρού.

- Αναζήτηση και παρουσίαση πληροφοριών για το γυναικείο ζήτημα και την εξέλιξη της σχέσης

των φύλων ιστορικά από ομάδα μαθητών:

Η αρχαιότερη οργάνωση της φυλετικής κοινωνίας ήταν η μητριαρχία. Άλλωστε δεν είναι τυχαία η συνήθεια των Κρητών να λένε τη χώρα τους μητρίδα και όχι πατρίδα, γεγονός που παραπέμπει στην μητριαρχία και στο σημαντικό ρόλο που είχε η γυναίκα στην αρχαία Ελλάδα. Η μητριαρχική κουλτούρα έχει ως γνωρίσματά της την έμφαση στους δεσμούς αίματος, στους δεσμούς με τη γη ,στην ισότητα των ανθρώπων αφού όλοι είναι παιδιά μητέρων και ο καθένας παιδί της μητέρας γης. Στόχος ζωής η επιτυχία των ανθρώπων και δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό ήπιο αξιόλογο από την ανθρώπινη ύπαρξη και την ανθρώπινη ζωή.

Αντίθετα, στην κλασική αρχαιότητα από τον 7ο μέχρι και τον 4ο αιώνα, η θέση της γυναίκας όσο εξαίρετη ήταν στην τέχνη ,στο μύθο και στη λογοτεχνία , τόσο κατώτερη ήταν η θέση της σε πολλούς τομείς της ζωής. Νομικά , η γυναίκα ήταν στην ίδια μοίρα με ένα ανήλικο για όλη της τη ζωή , είχε πάντα έναν προστάτη να την αντιπροσωπεύει. Ο κύκλος της γυναίκας περιοριζόταν στο χώρο της οικίας όπου διεύθυνε το νοικοκυριό και τους σκλάβους και μερικές φορές διαχειριζόταν τα οικονομικά. Επίσης, η φροντίδα των αρρώστων καθώς και η ανατροφή των παιδιών ήταν καθήκον της γυναίκας.

Περνώντας στην εποχή του βυζαντίου η γυναίκα έσερνε μια βαριά κληρονομιά, κουβαλούσε μέσα της τη γυναίκα της αρχαιότητας που είχε ως μοναδικό προορισμό την τεκνογονία για την εξασφάλιση της διαδοχής στην πατρική κυριαρχία .Κουβαλούσε μέσα της τη γυναίκα της Ρώμης που ζούσε κάτω από την εξουσία του άντρα, χωρίς κανένα ατομικό ή κοινωνικό δικαίωμα .Το πρώτο δίδαγμα ισότητας τέθηκε μέσω της χριστιανικής θρησκείας με τα εξής λόγια «ουκ ένι άρρεν ή θήλυ, πάντες εν τω Χριστώ εσμέν» δηλαδή, δεν υπάρχουν άντρες ή γυναίκες , όλοι πλάστηκαν από το Χριστό.

Μετά την άλωση της Πόλης, στην Ελλάδα επικρατεί μια άγονη περίοδος: Η περίοδος της τουρκοκρατίας στην οποία η γυναίκα ως σύζυγος και ως μητέρα μένει σπίτι. Τα κορίτσια ασχολούνται με το κέντημα και το ράψιμο υπό την καθοδήγηση των μητέρων τους και βρίσκονται κάτω από την απόλυτη εξάρτηση των γονιών τους. Και καθότι ο έρωτας θεωρείτο μεγάλη αμαρτία οι γονείς έβρισκαν το γαμπρό για τις κόρες τους και τις πάντρευαν σε μικρή ηλικία. Παρόλα αυτά ο ρόλος της γυναίκας στην τουρκοκρατία ήταν σημαντικός. Η γυναίκα ανέθρεψε τα παιδιά της και διατήρησε την ελληνική παράδοση. Συμμερίστηκε την τύχη των αγωνιζόμενων στα βουνά . Στην επανάσταση του 1821,που κράτησε 7 χρόνια , οι Ελληνίδες πήραν μέρος ως αγωνίστριες και καπετάνισσες .Η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους ,οι γυναίκες του Μεσολογγίου και άλλες τόσες γνωστές και άγνωστες πολέμησαν, διώχθηκαν ,δεινοπάθησαν, αιχμαλωτίστηκαν, σκοτώθηκαν για την ελευθερία .

Το 1830 στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος η γυναίκα βρέθηκε πιο ώριμη ,αλλά διόλου ισότιμη με τον άντρα.Η συμμετοχή της στον απελευθερωτικό αγώνα δεν εκτιμήθηκε δεόντως. Έτσι μετά το 1830 και όταν η Ελλάδα έγινε ελεύθερο κράτος, αυτή συνέχισε την ίδια ζωή, βασανισμένη και εξαρτημένη από τον άντρα. Ποτέ δεν ήταν αυτεξούσια. Το σημαντικότερο γεγονός της ζωής της ήταν ο γάμος. Για μόρφωση ούτε λόγος!!!!!!! Τα Ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα κρατούσαν κλειστές τις πόρτες τους στις γυναίκες. Μόνο δασκάλες μπορούσαν να γίνουν στο "Αρσάκειο" και αυτό ήταν ιδιωτικό σχολείο. Οι δασκάλες ήταν οι πρωτοπόρες. Ήταν αυτές που έκαναν διαλέξεις και προπαγάνδιζαν την επιτακτική ανάγκη για μόρφωση των γυναικών, ήταν αυτές οι οποίες οργάνωσαν επαγγελματικές σχολές για να μορφωθούν ακόμα και οι φτωχές κοπέλες και να μάθουν την τέχνη του πώς να κερδίζουν μόνες τους το ψωμί τους, για να ανεξαρτητοποιηθούν από τους άντρες τους .

Παράλληλα αρχίζουν να εκδίδονται γυναικείες εφημερίδες .Ουσιαστική είναι η προσφορά της Καλλιρρόης Παρέν , η οποία για 30 χρόνια (1887-1917) εξέδιδε την Εφημερίδα των Κυριών μέσα από την οποία πρόβαλε τα αιτήματα των γυναικών όπως: καταπολέμηση του αναλφαβητισμο, ελεύθερη είσοδος των γυναικών στο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο, διορισμός γυναικών - υπάλληλων, ισότιμη αμοιβή εργασίας με τους άντρες, καθώς και το δικαίωμα ψήφου .Το 1901 η Αγγελική Παναγιώτου διορίστηκε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Ήταν η πρώτη υφηγήτρια γιατρός που είχε σπουδάσει στη Γερμανία .Η πρώτη της εμφάνιση στην έδρα έκανε πάταγο . Οι φοιτητές αντέδρασαν, με αποτέλεσμα ο πρύτανης να την παύσει ως ακατάλληλη .

Το 1920 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της γυναίκας με πρωτοβουλία της Μαρίας Νεγροπόντη , της Μαρίας Σβώλου και της Αύρας Θεοδωροπούλου της γυναίκας που θα αναδειχθεί σε ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος για την ψήφο. Ο Σύνδεσμος, η πιο μαχητική από τις γυναικείες οργανώσεις της εποχής , ζητά «ίσα δικαιώματα πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά για τον άνδρα και τη γυναίκα». Το 1921 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας , Γούναρης υπόσχεται εκλογικά δικαιώματα στις γυναίκες και καταθέτει πρόταση στο κοινοβούλιο το οποίο την απορρίπτει προκαλώντας έντονες

αντιδράσεις. Όμως τρία χρόνια αργότερα το κοινοβούλιο εγκρίνει τα εκλογικά δικαιώματα των γυναικών για την επόμενη πενταετία.

Οι πρώτες φεμινίστριες μαχητικές αγωνίζονταν και κατακτούσαν ένα τα μετερίζια που ήταν ως πριν από λίγο απόρθητα για τις γυναίκες. Εξέδιδαν εφημερίδες, βιβλία, μιλούσαν για ειρήνη και αφοπλισμό. Οι γυναίκες με κάθε μέσο φώναζαν τα αιτήματα τους, ακόμη και μέσα από την τέχνη. Η Μαρίκα Κοτοπούλη τραγούδησε επί σκηνής το 1931 το επιθεωρησιακό εκείνο τραγούδι που τελικά ακούστηκε ευχάριστα και μέχρι σήμερα δεν έχει ξεχαστεί.

«εγώ είμαι η νέα γυναίκα

που θα καπνίζω και θα ψηφίζω

καθεμία μας αξίζει για δέκα

δεν δίνω για άντρα έναν παρά.»

Αποτελέσματα της κινητοποίησης αυτής ήταν να δοθεί το 1930 ένα υποτυπώδες δικαίωμα ψήφου για τις δημοτικές εκλογές , μόνο στις γυναίκες που ήταν εγγράμματες και πάνω από 30 χρόνων . Οι λίγες γυναίκες που ψήφισαν για πρώτη φορά στις αναπληρωματικές εκλογές της Θεσσαλονίκης το Δεκέμβριο του 1930 και σε όλη την Ελλάδα στις δημοτικές εκλογές του 1934 προκάλεσαν αίσθηση .

Το 1946 ιδρύεται η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γυναικών όπου θα συμπορευτούν γυναικείες οργανώσεις με διαφορετική κομματική τοποθέτηση. Η κινητοποίηση των αριστερών γυναικών θα παρασύρει σε ένα συλλογικό αγώνα και τις άλλες παρά το γεγονός ότι μεταπολεμικά η Ελλάδα ήταν διχασμένη ανάμεσα σε δυο αντίπαλες παρατάξεις, τη δεξιά και την αριστερά. Παρόλα αυτά, από το 1945 έως το 1947 οι Ελληνίδες εξακολουθούν να στερούνται βασικών οικονομικών και πολιτικών δικαιωμάτων και δυστυχώς γι’ αυτές ο εμφύλιος πόλεμος θα τις διχάσει. Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει ακόμη περισσότερο η πολυπόθητη ισότητα. Νομοσχέδιο για την παροχή πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων στις Ελληνίδες δε θα κατατεθεί τελικά στη βουλή παρά μόνο το 1952 όταν σύμφωνα με την πράξη 2159, οι γυναίκες αποκτούν το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται και στις δημοτικές και στις βουλευτικές εκλογές. Έτσι, εκλέγεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, Ελένη Σκούρα. Και παρά τις προσπάθειές τους, δεν τους επιτράπηκε να ψηφίσουν στις εκλογές που έγιναν το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου.Έτσι για πρώτη φορά οι γυναίκες στην Ελλάδα πήραν μέρος σε βουλευτικές εκλογές το 1956. Τότε ορίζεται και η πρώτη γυναίκα υπουργός Λίνα Τσαλδάρη, ως υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας. Η πρώτη γυναίκα δήμαρχος εκλέγεται στην Κέρκυρα. Επίσης, ξεκίνησε και η νομική ισότητα που αφορούσε θέματα εργασίας των γυναικών. Το 1964, 135 γυναίκες εκλέγονται ως μέλη Δημοτικών Συμβουλίων. Τέλος, το 1975, διατυπώνεται σαφώς στο άρθρο 4, του Συντάγματος της Ελλάδος ότι όλοι οι Έλληνες, άντρες και γυναίκες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Το 1982, στην κορύφωση των δραστηριοτήτων του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος και χάρη στη θετική επίδραση σχετικών θεσμών στις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής κοινότητας, ορίζεται για πρώτη φορά η θέση του Ειδικού Συμβούλου του πρωθυπουργού για την ισότητα των δυο φύλων. Πέρα από το Σύνταγμα, του 1983 η Βουλή υπερψήφισε νομοθετικές ρυθμίσεις ευνοϊκές για τη γυναίκα, όπως για παράδειγμα η κατάργηση της προίκας και η κοινή ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1993, για πρώτη φορά οι συλλογικές συμβάσεις μεταξύ ΓΣΕΕ και εργοδοτών αναγνωρίζουν και γραπτώς την ισότητα ανδρών και γυναικών στον εργασιακό χώρο.

(Πηγή: http://members.multimania.co.uk/sivitanidios2otee/erg woman.html)

- Αναζήτηση από ομάδα μαθητών διάσημων έργων τέχνης με γυναικείες μορφές.

Μποτιτσέλι, Αφροδίτη

Ντα Βίντσι, Μόνα Λίζα

http://members.multimania.co.uk/sivitanidios2otee/erg%20woman.html

Φρίντα Κάλο, Αυτοπροσωπογραφία

Αφροδίτη της Μήλου

- Αναζήτηση από ομάδα μαθητών παροιμιών και αποφθεγμάτων για τη γυναίκα

- Αναζήτηση από ομάδα μαθητών τίτλων βιβλίων, θεατρικών έργων και ταινιών που αναφέρονται σε γυναίκες

- Αναζήτηση από ομάδα μαθητών ονομάτων γυναικών που υπήρξαν διάσημες ιστορικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες.

Β) Κατά την ανάγνωση:

(Ι) Διδασκαλία στην τάξη:Μελετήθηκαν τα εξής κείμενα:

α) Του νεκρού αδερφού (Διδάχθηκαν τα χαρακτηριστικά και τα είδη του δημοτικού τραγουδιού, τα χαρακτηριστικά των παραλογών, ο όρκος, η κατάρα. Έγινε συζήτηση για την πατριαρχική οικογένεια, όπως προβάλλεται από το κείμενο, και για το προξενιό. Μελέτη παράλληλων κειμένων: βουλγαρική, σέρβικη και αλβανική παραλλαγή του τραγουδιού)

β) Της νύφης που κακοπάθησε (Δόθηκε έμφαση στο θέμα της προίκας, στις σχέσεις των φύλων και στη γυναίκα που δραστηριοποιείται και αντιτίθεται στις κοινωνικές συμβάσεις για να ορίσει τη μοίρα της)

γ) Της Δέσπως (Προβλήθηκε ιδιαίτερα το θέμα της γυναίκας που επαναστατεί – ο ηρωισμός. Παράλληλα κείμενα: Της Λένως Μπότσαρη, Της Λιάκαινας, Της Μόσχως. Σύγκριση με το διδαχθέν).

Της Λένως Μπότσαρη Όλαις οι καπετάνισσαις από το Κακοσούλιόλαις την Άρτα πέρασαν, ‘ς τα Γιάννινα τοις πάνε,σκλαβώθηκαν οι αρφαναίς, σκλαβώθηκαν οι μαύραις,κʼ η Λένω δεν επέρασε, δεν την επήραν σκλάβα.Μόν πήρε δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνια,σέρνει τουφέκι σισανέ κ’ εγγλέζικα κουμπούρια,έχει και ʽς τη μεσούλα της σπαθί μαλαματένιο.Πέντε Τούρκοι την κυνηγούν, πέντε τζοχανταραίοι.Τούρκοι, για μην παιδεύεστε, μην έρχεστε σιμά μου,σέρνω φουσέκια ‘ς την ποδιά και βόλια ‘ς τοις μπαλάσκαις-Κόρη, για ρηξε τ’ άρματα, γλύτωσε τη ζωή σου.-Τι λέτε, μωρ’ παλιότουρκοι και σεις παλιοζαγάρια;Εγώ είμαι η Λένω Μπότσαρη, η αδελφή του Γιάννη,και ζωντανή δεν πιάνουμαι εις των Τουρκών τα χέρια”.

Της ΜόσχωςΗ κυρά Μόσχω φώναξε ’πο πάνω ’πο την Κιάφα« Πούστε παιδιά Σουλιώτικα και σεις Τζαβελάται;Μαζί μου όλοι τρέξετε, και άνδρες και γυναίκες,Τους Τούρκους κατακόψετε, σπόρο να μην αφήσετεΝα μένουν χήρες κι ορφανά, γυναίκες και παιδιά τους Να λέν’ στο Σούλ’ τους σκότωσαν Σουλιώτισσες γυναίκες»

Της ΛιάκαιναςΠως λάμπει ο ήλιος ‘ς τα βουνά, 'ς τους κάμπους το φεγγάριέτσι έλαμπε κ’ η Λιάκαινα 'ς τα τούρκικα τα χέρια.Πέντε Αρβανίταις την κρατούν και δέκα την ξετάζουν, Κ’ ένα μικρό μπεόπουλο κρυφά την κουβεντιάζει."Λιάκαινα, δεν παντρεύεσαι, δεν παίρνεις Τούρκον άντρα, να σ’ αρματώση 'ς το φλωρί, μεσ’ 'ς το μαργαριτάρι;-Κάλλιο να ιδώ το αίμα μου τη γης να κοκκινήση,παρά να ιδώ τα μάτια μου Τούρκος να τα φιλήση,"

δ) Ερωτόκριτος: Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός (Πληροφορίες για την Κρητική Λογοτεχνία. Έμφαση στο θέμα του έρωτα, του γάμου από προξενιό, της πατριαρχίας και της καταπίεσης των επιθυμιών των γυναικών)- Ακρόαση μελοποιημένων στίχων από Ερωτόκριτο και από Ερωφίλη. Σύγκριση: ο καημός του έρωτα από την πλευρά του άντρα και από αυτή της γυναίκας.

http://www.youtube.com/watch?v=mtImDKO0j6w

(Ερωφίλη και Πανάρετος. Ζωγραφιά του Γ. Τσαρούχη

Γ. Χορτάτσης, Ερωφίλη, Γ’, α, 9-40: «Τα πάθη του έρωτα»

Μοίρα κακή κι αντίδικη, τυραννισμένη μοίρα,ποια πάθη απού τον Έρωτα, ποιαις πρίκαις δεν επήρα;πότες τση αναστεναγμούς, γη πότες τ' ωχοϊμένατα χείλη μου εσκολάσαοι τα πολυπρικαμένα;πότες κι εμέ τα μάτια μου μιαν ώραν εοτεγνώσα,πότες γλυκά τα σφάλισα, κι ανάπαψι μου δώσα;Στη δούλεψι κι εις τση καϋμούς μικρή περίσσια εμπήκατσ' αγάπης, κι όλα τα κακά κι η παδιωμιαίς μ' ευρήκα·μόνια μου με τον Έρωτα παο' ώραν επολέμου,και κανενός δεν έδειχνα τα πάθη μου ποτέ μου·'χίλιαις φοραίς μ' εδόξεψε, χίλιαις να πιάνη τόποστο νου μου δεν τον άφινα, μ' ένα γη μ' άλλον τρόπο· χίλιαις τ' αυτιά εμολύβωνα, για να μηδέ γροικούσιτση ουργουλιαίς του τση γλυκαίς τα μέλη να πονούσι·χίλιαις με την πορπατηξιά, χίλιαις με μια και μ' άλληστράτα την θέρμην του έσβυνα στο νου μου τη μεγάλη.Μα κείνος μάστορας καλός γιατ' ήτον του πολέμου,μέρα και νύκτα δυνατό πόλεμον έδιδε μου,κι ώραις με τ' άρματα ως εχθρό, κι ώραις ξαρματωμένοτον έβλεπα, σα φίλο μου, περίσσ' αγαπημένο,κι ώραις γλυκύς μου φαίνετο, κι ώραις πρικύς περίσσια,κι ώραις στρατιώτης δυνατός, κι ώραις παιδάκιν ίσια,κι ώραις μ' επαίδευγε άπονα, κι ώραις πολλαίς μ' εκράτει

http://www.youtube.com/watch?v=mtImDKO0j6w

γλυκόταταις παρηγοριαίς και συργουλιαίς γεμάτη.Χίλι' ακριβά τασσίματα μώτασσε πάσα 'μέρα,και χίλια μώκτιζε όμορφα περβόλια στον αέρα·χίλιαις ξουγράφιζε χαραίς μέσα στο λογισμό μου,και χίλιαις έδειχν' ομορφιαίς πάντα των αματιώ μου,τση δυσκολιαίς μου σήκωνε κι απόκοτη έκανε με,μιλιαίς γλυκαίς μ' αρμήνευγε κι εδιδασκάλευγέ με,τόσον απού μ' ενίκησε, και δούλη απόμεινα τουκαι τση καϋμένης μου καρδιάς την εξουσία, 'δωκά του...

(Μελοποιημένο από τον Μάνο Χατζιδάκι συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή «Ο μεγάλος Ερωτικός»

http://www.youtube.com/watch?v=u6GtOTP7IXA

Βιτσέντζος Κορνάρος, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ, στ. -1357-1398 Το τραγούδι της Αρετούσας

Ήκουσες, Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα;

ο Kύρης σου μ' εξόρισε σ' τση ξενιτιάς τη στράτα;Tέσσερεις μέρες μοναχάς μου 'δωκε ν' ανιμένω, κι αποκεί να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω. Kαι πώς να σ' αποχωριστώ, και πώς να σου μακρύνω, και πώς να ζήσω δίχως σου στο χωρισμόν εκείνο;Eσίμωσε το τέλος μου, μάθεις το θες, Kερά μου, στα ξένα πως μ' εθάψασι, κ' εκεί'ν' τα κόκκαλά μου.Kατέχω το κι ο Kύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει, Pηγόπουλο, Aφεντόπουλο, σαν είσαι συ, γυρεύγει.Kι ουδέ μπορείς ν' αντισταθείς, σα θέλουν οι Γονείς σου νικούν την-ε τη γνώμη σου, κι αλλάσσει η όρεξή σου."Mιά χάρη, Aφέντρα, σου ζητώ, κ' εκείνη θέλω μόνο, και μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω. Tην ώρα που αρραβωνιαστείς, να βαραναστενάξεις, κι όντε σα νύφη στολιστείς, σαν παντρεμένη αλλάξεις,ν' αναδακρυώσεις και να πεις· "Pωτόκριτε καημένε, τά σου'ταξα λησμόνησα, τό'θελες πλιό δεν έναι."Kι όντε σ' Aγάπη αλλού γαμπρού θες δώσεις την εξά σου, και νοικοκύρης να γενεί στα κάλλη τσ' ομορφιάς σου,όντε με σπλάχνος σε φιλεί και σε περιλαμπάνει, θυμήσου ενός οπού για σε εβάλθη ν' αποθάνει.Θυμήσου πως μ' επλήγωσες, κ' έχω Θανάτου πόνον, κι ουδέ ν' απλώσω μου'δωκες σκιάς το δακτύλιδι μόνον.

http://www.youtube.com/watch?v=u6GtOTP7IXA

Kαι κάθε μήνα μιά φορά μέσα στην κάμερά σου, λόγιασε τά'παθα για σε, να με πονεί η καρδιά σου.Kαι πιάνε και τη σγουραφιάν (ζωγραφιά), που'βρες στ' αρμάρι μέσα, και τα τραγούδια, που'λεγα, κι οπού πολλά σου αρέσα',και διάβαζέ τα, θώρειε τα, κι αναθυμού κ' εμένα, που μ' εξορίσανε ο-για σε πολλά μακρά στα ξένα.Kι όντε σου πουν κι απόθανα, λυπήσου με και κλάψε, και τα τραγούδια που'βγαλα, μες στη φωτιάν τα κάψε,για να μην έχεις αφορμήν εις-ε καιρόν κιανένα, πλιό σου να τ' αναθυμηθείς, μα να'ν' λησμονημένα.

Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα, κι ο-γλήγορα μισεύγω σου, κ' εβγαίνω από τη Xώρα.

Mα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ, και τον καιρόν που ζήσω, τάσσω σου άλλη να μη δω, μουδέ ν' αναντρανίσω.Kι ας τάξω ο κακορίζικος, πως δε σ' είδα ποτέ μου, μα ένα κερί-ν αφτούμενον εκράτουν, κ' ήσβησέ μου.

Kάλλιά'χω εσέ με Θάνατον, παρ' άλλη με ζωή μου, για σένα εγεννήθηκε στον Kόσμον το κορμί μου.

(Παραδοσιακό. Η πιο γνωστή εκτέλεση του τραγουδιού από το Νίκο Ξυλούρη)

ε) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Το μοιρολόγι της φώκιας (Έμφαση στη βασανισμένη γυναίκα)

(ΙΙ) Κυρίως αναγνωστικό στάδιο: Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία – Παρουσιάσεις:

Οι μαθητές χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες και επεξεργάστηκαν τα παρακάτω κείμενα και θέματα τα οποία στη συνέχεια παρουσίασαν προφορικά και γραπτά:

Ομάδα 1η

ΘΕΜΑ: Προξενιό – Γάμος από συνοικέσιο

Κείμενα: Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Η τιμή και το χρήμα / Μαρία Ιορδανίδου, Λωξάντρα

Προτεινόμενα ερευνητικά ερωτήματα (Ι):

1. Να αναζητήσετε πληροφορίες για τη ζωή και το έργο των συγγραφέων.

2. Να αποδώσετε περιληπτικά την υπόθεση των αποσπασμάτων σας και των ευρύτερων λογοτεχνικών έργων από τα οποία προέρχονται.

3. Να βρείτε πληροφορίες για το προξενιό ως συνήθεια των παλαιότερων κοινωνιών (σκοπός, διαδικασία, εμπλεκόμενα μέρη).

4. Να εντοπίσετε τα κύρια προσόντα που έπρεπε να έχει μια “καλή νύφη”, σύμφωνα με τα δύο κείμενα που διαβάσατε.

5. Να επισημάνετε τα στοιχεία που επηρεάζουν την απόφαση του κεντρικού ήρωα στη Λωξάντρα να παντρευτεί τελικά την ηρωίδα.

6. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε το δίλημμα που αντιμετωπίζει ο Ανδρέας στην Τιμή και το Χρήμα ως προς το θέμα του γάμου του.

7. Να απομονώσετε τη φράση που σας εντυπωσίασε περισσότερο στα κείμενα που διαβάσατε.

8. Να συνθέσετε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στη Λωξάντρα και τον Δημητρό κατά την πρώτη τους συνάντηση.

Προτεινόμενα ερευνητικά ερωτήματα (ΙΙ):

1. Να παρουσιάσετε τα βιογραφικά στοιχεία της Μαρίας Ιορδανίδου και του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

2. Να παρουσιάσετε σύντομα την υπόθεση του κάθε κειμένου που μελετήσατε καθώς και τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα.

3. Στηριζόμενοι στο κείμενο της Μαρίας Ιορδανίδου να περιγράψετε πώς γινόταν η γνωριμία της νύφης με τον υποψήφιο γαμπρό στο προξενιό.

4.Να εξηγήσετε ποιοι λόγοι οδήγησαν το Δημητρό να θεωρήσει τη Λωξάντρα κατάλληλη για γυναίκα του και μητέρα των παιδιών του.

5. Να αναφέρετε τα πρότυπα της εποχής για τη γυναίκα, όπως περιγράφονται στη Λωξάντρα, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία.

6. Ποια είναι τα κυριότερα κριτήρια για την επιλογή της συζύγου για το θείο του Αντρέα; Να συγκρίνετε τις απόψεις του μ’ αυτές που επικρατούν σήμερα για το γάμο.

7. Τι συμπεραίνουμε από τη συζήτηση του Αντρέα με το θείο του για τη θέση της γυναίκας στην εποχή εκείνη;

8. Σ’ ένα σύντομο δοκίμιο να παρουσιάσετε το πώς γινόταν το προξενιό, να εξηγήσετε πώς αυτό το γεγονός επηρέαζε τη σχέση των δυο φύλων και πώς συνδεόταν με το θεσμό του γάμου.

Ομάδα 2η

ΘΕΜΑ: Προίκα

Κείμενα: Ανδρέας Λασκαράτος, Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς “Η προίκα” / Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Η τιμή και το χρήμα




3. Να βρείτε πληροφορίες για τον θεσμό της προίκας.

4. Να σχολιάσετε την επίδραση που είχε στις οικογενειακές σχέσεις και την ψυχολογία μιας νέας κοπέλας ο θεσμός της προίκας, σύμφωνα με τον Λασκαράτο.

5. Να παρουσιάσετε τις αξίες που συγκρούονται στην Τιμή και το χρήμα καθώς και τις αντιλήψεις για τη γυναίκα κατά την εποχή που διαδραματίζεται το κείμενο.

6. Να χαρακτηρίσετε τους τρεις ήρωες στην Τιμή και το χρήμα.

7. Να απομονώσετε μια φράση που σας εντυπωσίασε περισσότερο στα κείμενα που διαβάσατε.

8. Να συνθέσετε έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα στον Αντρέα και τον πατέρα του μετά την αποχώρηση του ήρωα από το σπίτι της Ρήνης και τη δέσμευσή του να την παντρευτεί.


1. Να παρουσιάσετε τα βιογραφικά στοιχεία του Ανδρέα Λασκαράτου και του Κωνσταντίνου Θεοτόκη.

2. Ο Λασκαράτος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση πνευματικού ανθρώπου της εποχής του και θεωρείται αιρετικός. Να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισμό αυτό με βάση το κείμενο.

3. Πώς ο θεσμός της προίκας επηρεάζει τη ζωή της γυναίκας; Τι προτείνει ο Λασκαράτος για τη βελτίωσή της;

4. Με βάση το κείμενο του Λασκαράτου να κατασκευάσετε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στο συγγραφέα και σ’ ένα πατέρα της εποχής που ετοιμάζει το γάμο της κόρης του.

5. Ποιοι είναι οι κεντρικοί λογοτεχνικοί χαρακτήρες του αποσπάσματος που σας δίνεται από την Τιμή και το Χρήμα; Να κάνετε τις αντίστοιχες αναφορές στο κείμενο σε σχέση με τον κοινωνικό τους ρόλο ως άνδρα ή γυναίκας, τις κοινωνικές αντιλήψεις για τις σχέσεις των δυο φύλων, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται η υπόθεση.

6. Να περιγράψετε τις δυο γυναικείες μορφές που κυριαρχούν στο απόσπασμα που σας δίνεται από την Τιμή και το Χρήμα και να εντοπίσετε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ τους.

7. Αφού έχετε μελετήσει και τα δυο κείμενα να παρουσιάσετε τη θέση της γυναίκας στην παραδοσιακή κοινωνία.

8. Να γράψετε ένα δοκίμιο για το θεσμό της προίκας, κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους λειτούργησε και καταγράφοντας τις απόψεις των δυο φύλων στη σημερινή εποχή.

Ομάδα 3η

ΘΕΜΑ: Πατριαρχική Οικογένεια

Κείμενα: Διδώ Σωτηρίου, Ματωμένα Χώματα / Γιώργος Θεοτοκάς, Αργώ: “Θέλω γράμματα”

Προτεινόμενα ερευνητικά ερωτήματα (1):



3. Να βρείτε πληροφορίες για την πατριαρχία και τη μητριαρχία.

4. Να σχολιάσετε την επίδραση που είχε στην ψυχολογία των παιδιών η συμπεριφορά του πατέρα στα δύο κείμενα.

5. Να παρουσιάσετε τη θέση των γυναικών στο πλαίσιο των πατριαρχικών οικογενειών που παρουσιάζονται στα δύο αποσπάσματα.

6. Να παρουσιάσετε τη μορφή του πατέρα-αφέντη σε καθένα από τα δύο κείμενα.


8. Να συνθέσετε έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα στον μικρό Δαμιανό και τον πατέρα του στον οποίο να φαίνονται οι αντικρουόμενες απόψεις τους για το θέμα των σπουδών.

Ερευνητικά ερωτήματα (ΙΙ):

1. Να παρουσιάσετε τα βιογραφικά στοιχεία του Γεωργίου Θεοτοκά και της Διδούς Σωτηρίου.


3. Ποια ήταν η στάση των γυναικών της οικογένειας του Δαμιανού απέναντι στην επιθυμία του να μάθει γράμματα; Τι τον συμβούλευαν και πώς δικαιολογείται η συμπεριφορά τους αυτή.

4. Πώς θα χαρακτηρίζατε την οικογένεια της προπολεμικής κοινωνίας μέσα από τη συμπεριφορά των ανθρώπων στο απόσπασμα του Θεοτοκά;

5. Να αναπαραστήσετε γραπτά ένα διάλογο ανάμεσα στο γέρο Φραντζή και το Δαμιανό, όπου ο καθένας προσπαθεί να τεκμηριώσει τα επιχειρήματά του για τη θέση που υποστηρίζει.

6. Να σημειώσετε τα χωρία που αναφέρονται στη μητέρα στο απόσπασμα της Σωτηρίου. Πώς παρουσιάζεται η μητέρα μέσα από αυτά και ποια γνώμη σχηματίζουμε για τον κοινωνική θέση της γυναίκας και τις σχέσεις της με τον άνδρα την εποχή εκείνη;

7. Να περιγράψετε το χαρακτήρα του πατέρα του Μανώλη, λαμβάνοντας υπόψη τον αφηγητή που τον χαρακτηρίζει κακότροπο, αλλά και τους χωρικούς που τον σέβονταν, γιατί κρατούσε λόγο, ήταν τίμιος, φιλόξενος και προκομμένος.

8. Να αναζητήσετε πληροφορίες στο διαδίκτυο για τη δομή της πατριαρχικής οικογένειας και να τη συγκρίνετε με τη μητριαρχία σ’ ένα σύντομο δοκίμιο.

Ομάδα 4η

ΘΕΜΑ: Η βασανισμένη γυναίκα

Κείμενα: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η αποσώστρα / Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η φόνισσα


1. Να αναζητήσετε πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα.


3. Να βρείτε πληροφορίες για φαινόμενα καταπίεσης των γυναικών και παραβίασης των δικαιωμάτων τους άλλοτε και σήμερα (σε παγκόσμιο επίπεδο).

4. Να σχολιάσετε τη θέση των γυναικών στο πλαίσιο της κοινωνίας της Σκιάθου κατά τον 19ο αι. έτσι όπως περιγράφεται στα δύο κείμενα του Παπαδιαμάντη.

5. Να παρουσιάσετε το χαρακτήρα της Αποσώστρας και να αναζητήστε τις αιτίες της συμπεριφοράς της.

6. Να παρουσιάσετε την επίδραση που είχε στην ψυχολογία της Φραγκογιαννούς η δυστυχισμένη ζωή που είχε περάσει. Πού την οδήγησε;


8. Τι θα έγραφε η Φόνισσα Χαδούλα Φραγκογιαννού σε μια σελίδα του ημερολογίου της αμέσως μετά τη διάπραξη του εγκλήματός της; Να αφηγηθείτε σε α’ πρόσωπο.


1. Να παρουσιάσετε τα βιογραφικά στοιχεία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.


3. Ποιες σκέψεις κάνει η Φραγκογιαννού για τη ζωή της, αλλά και για τη ζωή των γυναικών της εποχής της, καθώς ξενυχτά δίπλα στην κούνια της νεογέννητης εγγονής της;

4. Ποιες εμπειρίες και ποιες εσωτερικές διεργασίες οδηγούν τη Φραγκογιαννού στην εγκληματική ιδέα της βρεφοκτονίας; Μπορείτε να βρείτε κάποιους λόγους που να εξηγούν τουλάχιστον όσα διέπραξε η Φραγκογιαννού;

5. Να χαρακτηρίσετε τη Μορισώ στην Αποσώστρα του Παπαδιαμάντη δικαιολογώντας την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο που σας δόθηκε.

6. Ποιες αιτίες οδήγησαν τη Μορισώ να γίνει Αποσώστρα; Ποια είναι η θέση του κουτσομπολιού στη ζωή της Αποσώστρας;

7. Ποια στοιχεία για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία της εποχής του Παπαδιαμάντη προκύπτουν από τα δυο κείμενα που μελετήσατε;

8. Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο πληροφορίες για περιστατικά που αναφέρονται σε βασανισμένες και κακοποιημένες γυναίκες στη σημερινή εποχή και στη συνέχεια να γράψετε ένα σύντομο δοκίμιο στο οποίο να εξηγείτε τις επιπτώσεις της σωματικής και ψυχικής κακοποίησης στη γυναίκα και στην κοινωνία γενικότερα.

Ομάδα 5η

ΘΕΜΑ: Η απελευθερωμένη γυναίκα – η γυναίκα επαναστάτρια

Κείμενα: Δημήτρης Χατζής, Μαργαρίτα Περδικάρη / Γρηγόριος Ξενόπουλος, Στέλλα Βιολάντη




3. Να βρείτε πληροφορίες για το κίνημα του φεμινισμού.

4. Να παρουσιάσετε το χαρακτήρα της Στέλλας Βιολάντη και να αναζητήσετε τα αίτια της αντιδραστικής συμπεριφοράς της.

5. Να χαρακτηρίσετε τη Μαργαρίτα Περδικάρη και να αναζητήσετε τις αιτίες που την οδηγούν στην ηρωική της πράξη.

6. Ενάντια σε ποιες κοινωνικές συμβάσεις κάνουν την επανάστασή τους οι δύο κοπέλες και πώς τις αντιμετωπίζει ο κοινωνικός τους περίγυρος; Σχολιάστε.


8. Τί θα έγραφε η Μαργαρίτα Περδικάρη στο ημερολόγιό της τη βραδιά πριν από την εκτέλεσή της; Αφηγηθείτε σε α’ πρόσωπο.


1. Να παρουσιάσετε τα βιογραφικά στοιχεία του Γ. Ξενόπουλου και του Δ. Χατζή.


3. Η Στέλλα είναι μια νέα κοπέλα, διακρινόμενη από ελεύθερο πνεύμα και προοδευτικές για την εποχή της αντιλήψεις. Να βρείτε τα σημεία του κειμένου που επιβεβαιώνουν αυτή τη θέση.

4. Να περιγράψετε τις σχέσεις της Στέλλας με τη μητέρα της και τον πατέρα της. Ποια συμπεράσματα μπορείτε να βγάλετε για τη θέση της κόρης στις οικογένειες της εποχής εκείνης;

5. Τι νομίζετε ότι θα έγραφε η Στέλλα στο προσωπικό της ημερολόγιο μετά το διάλογο που είχε με τη μητέρα της;

6. Η στάση της Μαργαρίτας Περδικάρη απέναντι στη ζωή διαφέρει από τη συνηθισμένη στάση των γυναικών που την περιέβαλλαν στο οικογενειακό και κοινωνικό της περιβάλλον. Ποια στοιχεία μέσα από το κείμενο επιβεβαιώνουν την παραπάνω άποψη;

7. Να χαρακτηρίσετε τη Μαργαρίτα και να εξηγήσετε τους λόγους που την οδήγησαν στην επανάσταση, λαμβάνοντας υπόψη το οικογενειακό της περιβάλλον, την κοινωνική θέση της οικογένειάς της και τη φράση « Καληνύχτα, ντε. . .» πριν την εκτελέσουν.

8. Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο πληροφορίες για το κίνημα του φεμινισμού, εστιάζοντας κυρίως στην Ελλάδα και στη συνέχεια να γράψετε ένα σύντομο δοκίμιο για το θέμα αυτό.

Γ) Μεταναγνωστικό στάδιο

- Συμπεράσματα για τις σχέσεις των δύο φύλων παλαιότερα και σήμερα και για την παρουσία των ανδρικών και γυναικείων μορφών στη λογοτεχνία. Συζήτηση στην τάξη.

- Ακρόαση του τραγουδιού Εκείνη του Φοίβου Δεληβοριά που δείχνει τη σημασία της γυναίκας στη ζωή του άνδρα.

http://www.youtube.com/watch?v=CjXeA0gmoN4

Άντι Γουόρχολ, Πορτρέτα της Μέριλυν Μονρόε

«Υπάρχει μια γυναίκα στην αρχή κάθε μεγαλουργήματος.» Ονορέ Ντε Μπαλζάκ

http://www.youtube.com/watch?v=CjXeA0gmoN4

ta fyla sth logotexnia

Documents