tdv İyilik bülteni / sayı:116

1TRKYE DYANET VAKFI YLK BLTEN OCAK - MART 2015

OCAK-MART 2015 SAYI 116

20

RPORTAJKurucular Trkiye Diyanet Vakfn anlatt

56

GNDEMUluslararas yilik dlleri Sahiplerini Buldu

YLK N YAAMAK


Trkiye Diyanet Vakf Adna SahibiMazhar BLGNMtevelli Heyeti II. Bakan

Genel Yayn Ynetmenismail PALAKOLUGenel Mdr

Yaz leri MdrKerim KKSARIKurumsal letiim Koordinatr

Yayna HazrlayanlarYksel SEZGNSerkan FDANmer SARIAyegl KURTKAYA

Grafik TasarmEsen Ali DUMANYasin DEDE

FotoraflarMehmet ZTRK Gkhan PEKDEMRAhmet Sami ACAR

AdresDr. Mediha Eldem Sokak No: 72/B06640 Kocatepe - AnkaraT : (0.312) 416 90 00F : (0.312) 416 90 90W : www.diyanetvakfi.org.tr

Yaymlanan makalelerin

sorumluluu yazarlarna aittir.

Para ile satlmaz.

BaskTDV Yayn Matbaaclk veTicaret letmesiAlnteri Bulvar 1256. Sokak No: 11

Ostim - Yenimahalle / ANKARA

T : (0.312) 354 91 31

F : (0.312) 354 91 32

TRKYE DYANET VAKFI

YLK BLTEN

OCAK - MART 2015 SAYI: 116

BU SAYIDAyilik yolunda 40 ylKurulduu gnden bu yana aziz milletimizin gven ve tevecch ile hzl bir byme ve gelime gsteren Trkiye Diyanet Vakf, iyiliklerle dolu 40 yl geride brakt.

Peygamber Efendimiz (sas)in ki gn eit olan aldanmtr Hadis-i erifine riayet eden kurucularmz, Genel Kurul yelerimiz, yneticilerimiz, ubelerimiz ve gnlllerimizle birlikte her geen gn sadece milletimizin deil btn insanln hizmetine koan bir Vakf olma yolunda ilerliyoruz.

Diyanet leri Bakanlmz ile beraber sadece belirli blgelere deil, dnyann her kesine hizmet gtryoruz. Din, dil, rk, cinsiyet ayrm gzetmeksizin nerede bir ihtiya sahibi varsa onlarn hizmetine koan Vakfmz, son yllarda yapt etkili almalarla dnya Mslmanlarnn umudu haline geldi.

Byk bir sevin ve heyecanla 40. yln kutladmz Vakfmz, sk skya bal olduumuz deerlerimiz, misyon ve vizyonu, nitelikli insan kayna, oluturduu yeni ynetim yaps, alanlar, gnllleri ve aziz milletimizin tevecchyle mazlumlara daha gl destek ve bu corafyalarda kalc eserler vermek iin alyor.

Vakfmzn 40. yl mnasebetiyle kurucularmz, balarmz ve gnlllerimizin de katlmyla eitli organizasyonlar dzenliyoruz. Bu kapsamda iyilii oaltmak ve tm dnyada iyilie olan duyarll artrmak iin her yl Uluslararas yilik dlleri vereceiz. Bu dller ilk kez bu yl Trkiye Diyanet Vakfnn kuruluunun 40. yldnmnde Babakan Ahmet Davutolunun katld trenle alt iyilik sahibine takdim edildi.

Bugne kadar Vakfmzn faaliyetlerini sizlere ulatrdmz TDV Haber Blteni artk yilik Blteni ad ve yeni tasarmyla ayda bir sizlerle buluacak.

Sava, atma ve iddetin yaygnlat bir dnemde, insanln kararan ufkunu aydnlatma gayesiyle bu saymzda, iyiliin btn ynleriyle ele alnd makalelere yer verdik.

Kurucularmzla yaptmz rportajlarn yer ald bu saymzda, Vakfmzn Ocak, ubat, Mart dneminde gerekletirdii faaliyetlere ilikin haberler bulunuyor.

lkemizin vizyonu erevesinde hedeflerimize doru emin admlarla ilerlerken en deerli gc, aziz milletimizin Vakfmza olan gven ve desteinden alyoruz.

Trkiye Diyanet Vakf olarak, umudun mola verdii her yere cenneti tamak ve iyilii egemen klabilmek iin yrymz 40 yldr ayn kararllkla yedi ktada devam ettiriyoruz. Hayrn hizmetkarlna talip oluumuzun 40. yln, yeryznn her yerinde iyiliin oalmas adna bir dnm noktas kabul ediyor, bu vesileyle iyilie adanm yreklere bir kez daha teekkr ediyoruz.

Yeni iyilikleri paylaacamz gelecek saymzda bulumak dileiyle

Kurumsal letiim Koordinatrl

iindekiler iin dekileryilik iin yaamak

Hedefimiz; lkemizde ve dnyada mmet bilinci oluturmak

Kurucular 40. ylnda Trkiye Diyanet Vakfn Anlatt

Vakfmz nsanln Umudu Haline Geldi

4

20

50

52

Trkiye Diyanet Vakf Uluslararas yilik dlleri Sahiplerini Buldu56

iin dekileranakkale Destannn

100. ylnda anlaml buluma

Suriyeli yetimlere eitim destei

Trkiye Diyanet Vakf yurt saysn

artryor

Cumhurbakan Erdoan:

Daha fazla Afrikal renciye eitim

imkan sunacaz

110

114

120

126

Trkiye Diyanet Vakf Gazzede 130

Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.

Medeniyetleri ina eden, kendilerini tanmlama-larna imkn veren belli bal kavramlar vardr. Bir din ve medeniyet olarak slam anlamak, an-latmak ve yaamak istediimizde karmza kan temel kavramlardan birisi de iyiliktir. Son dinin iyiye ve iyilie dair ne kadar derin bir bak as-na sahip olduunu fark etmek iin onun sz da-arcnda yer alan kavram haritasna ve zengin anlam dnyasna bakmak yeterlidir. yilik kimi zaman hayr kavramyla, kimi zaman da birr kavramyla karmza kar. Onu bazen ihsan, bazen hasenat, bazen ltuf, bazen fazl, ba-zen kerem, bazen licenaplk, bazen marf, bazen de mrvvet kavramlaryla ifade ederiz. Bireysel ve toplumsal hayatmzn detaylarnda dolatmzda, iyiliin inci dizisinden salan bu kavramlardan birine mutlaka tesadf ederiz.

yilik din metinlerimizde ve gndelik hayatmz-da daha ok hayr kavramyla dile getirilmitir. Hayr deyince her trl iyi, gzel, faydal, erdem-li tutum ve davran anlarz. Hayr ilemek, iyilik yapmak anlamna gelir. Amac insanlara iyilik ve yardm etmek olan gnll kurululara hayr ku-rumu deriz. nsanlara iyi dileklerimizi aktarrken hayrl olsun temennisinde bulunuruz. Yola -kan kimseyi iyiliklerle karlamas iin hayra kar- szyle uurlarz. Ryalar, sahibini iyiliklerin beklediini mit ederek hayra yormak isteriz. yiliini grdmz insanlara hayatlarnda ha-yr dua eder, vefatlarndan sonra onlar hayrla yd ederiz. Her trl iyiliin Onun elinde oldu-unu bildiimizden, Hayrls Allahtan! deriz. Hayrl evlat, ailev ve manev deerlerine sahip kan iyi ocuklar iin kullandmz bir tabirdir. Hayrhh insan, herkesin iyiliini isteyen, iyilik-sever kiidir. Hz. Muhammed (sav) hayrul-be-erdir; o, insanlarn en iyisidir.

YLK NYAAMAK

Prof. Dr. Mehmet GRMEZDiyanet leri Bakan

TDV Mtevelli Heyeti Bakan

MAKALE


Kuran- Kerimden reniyoruz ki, aslnda btn bir hayat, hayr ve er ile imtihandan ibaret-tir.1 Herkesin yapt hayr ve erri hazr bulaca bir gn gelecek,2 Kim zerre miktar bir hayr ilerse, onun mkfatn grecek; kim de zerre miktar bir ktlk ilerse onun cezasn ekecektir. 3 Elbette kalc salih ameller, Allah katnda sevap ve akbet bakmndan daha hayrldr.4 Bizler, btn ha-yrlar elinde olan Yce bir Yaratcnn5 kullaryz. Bir eyden holanmasak bile, Onun takdirinde hi ummadmz pek ok hayr bulunabilece-ine iman ederiz.6 Bizler, Haydi, hep hayrlara koun, yarn! diyen7 bir dinin mminleriyiz. Ne hayr yaparsak, Allah onu bilir8 bilinciyle hareket ederiz. Bizler, insanln iyilii iin karlan ve iyi-lii egemen klp ktlkten alkoymakla ykm-l olan hayrl bir mmetin9 fertleriyiz.

Hayrl mmetin Peygamber Efendimizin naza-rnda hangi vasflara sahip olduunu ise, zellikle hayrun-ns... ve hayrukm... ifadeleriyle bala-yan hadislerden reniyoruz. mr uzun, ameli gzel olanlar,10 hayr umulan ve errinden emin olunanlar,11 gzel ahlak sahipleri,12 can ve mal ile cihad edenler,13 borcunu gzelce deyenler,14 grldkleri zaman Allah hatrlatanlar,15 ge f-kelenen ve abuk yatanlar,16 Kuran renen ve retenler,17 Mslmanlarn elinden ve dilinden 1 Enbiy, 21/35.2 l-i mrn, 3/30.3 Zilzl, 99/7-8.4 Meryem, 19/76.5 l-i mrn, 3/26.6 Nis, 4/19.7 Bakara, 2/148.8 Bakara, 2/197.9 l-i mrn, 3/110.10 Tirmiz, Zhd, 22.11 Tirmiz, Fiten, 76.12 Buhr, Edeb, 39. 13 Buhr, Rikk, 34.14 Buhr, Veklet, 5.15 bn Hanbel, VI, 459.16 Tirmiz, Fiten, 26.17 Buhr, Fedilul-Kuran, 21.

selamette olduu kimseler,18 Hz. Peygamberin hayrl olarak niteledii insanlardandr.

Ayrca hayata ve insana dair hususlarda hayra rehberlik eden baka hadis-i erifler de vardr. Mesela hayrl ynetici, o kimsedir ki siz onu se-versiniz, o da sizi sever; siz ona dua edersiniz, o da size dua eder.19 Hayrl arkada, arkadana hay-r dokunan;20 hayrl komu, komusuna hayrl davranandr.21 stenilmeden tanklk eden kimse hayrl ahittir.22 Hayrl kadn, ei kendisine baktnda ona sevin ve huzur verendir.23 Szle-rin hayrls, Allahn kitabdr.24 Hayrl kazan, el emeiyle ve samimiyetle elde edilendir.25 Hayrl sadaka, ihtiya fazlas maldan verilendir.26 Hayrl tccar, borcunu gzellikle deyen, alacan g-zellikle isteyendir.27 Nikhn hayrls, kolay olan-dr.28 Allah zikretmek29 ve namaz klmak30 hayrl ameller arasnda yer alr.

slam dininin esaslarn belirleyen kaynak metin-lerimizde iyilii ifade eden anahtar kavramlar-dan biri de birrdir. Toprak/kara anlamna gelen berr kelimesinden31 treyen bu kavram, iyiliin tpk yeryz gibi geni ve engin olduunu anla-tr. O yzden birrin her trden iyilii ieren son derece kuatc bir anlam vardr. Birre sahip olan-lar berr olarak anlr ki, oulu ebrr eklinde Kuranda yer alr: phesiz iyiler Nam cennetin-dedirler. 32 yiliin kayna ve en yksek timsali olmas hasebiyle bizzat Yce Allah bu ad tar: O, 18 Mslim, man, 14.19 Tirmiz, Fiten, 77.20 Tirmiz, Birr, 28. 21 Tirmiz, Birr, 28.22 Tirmiz, ehdt,1.23 Nes, Nikh, 14.24 Mslim,Cuma, 13. 25 bn Hanbel, II, 334, 357.26 Buhr, Zekt, 18.27 bn Hanbel, III, 19.28 Eb Dvd, Nikh, 32.29 Tirmiz, Dua, 6.30 bn Mce, Taharet 4.31 Ynus, 10/22.32 nfitr, 82/13.

6MAKALE

Berr ve Rahim olandr. 33 Dinimizde anne babaya iyilik etmenin ad birrul-vlideyndir. Anne babas-na iyi davrananlar, ilgi, ikram, sayg ve sevgisini ek-sik etmeyenler berr adn hak ederler.34 yi, olumlu ve anlaml ilere mebrr amel denir. yiliklerle be-zenerek Rabbin rzasna ve kabulne mazhar olan mukaddes ziyaret hacc- mebrr olur. Doruluk bata olmak zere tm ahlak erdemler birre yani iyilie gtren davranlardr. Birrin insan gtre-cei yer ise cennet olacaktr.35

Kerim Kitabmzn iyilik tanm ayn zamanda bir uyar ierir. Kuran iyiliin ne olduundan nce, ne olmadn anlatr. badetlerin da dnk biimsel ritellere indirgenmesini ve dindarln bir gste-rie dntrlmesini iyilik cmlesinden saymaz: yilik (birr), yzlerinizi dou ve bat taraflarna evir-meniz deildir. Asl iyilik, Allaha, ahiret gnne, me-leklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine ramen, onu yaknlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalma, (ihtiyacndan dolay) iste-yene ve (zgrlkleri iin) klelere verenlerin; namaz dosdoru klan, zekt veren, antlama yaptklarnda szlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalkta ve savan kzt zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranlardr. te bunlar, doru olanlar-dr. te bunlar, Allaha kar gelmekten saknanlarn ta kendileridir. 36

Modern insan, iyiliin ne olduu konusunda bir grler ve tanmlar seliyle mcadele ederken, Hz. Peygamber (sas) iyiliin tanmn insann kendi iradesine ve vicdanna brakr: yilik (birr), gnl-n huzura kavuturan ve iine sinen eydir. Ktlk (ism) ise gnln huzursuz eden ve iinde bir kuku brakan eydir; velev ki insanlar baka eyler syle-sin. 37 Allahn varlmza nakettii vicdan, karar

33 Tr, 52/28.34 Meryem, 19/14-15.35 Mslim, Birr, 105.36 Bakara 2/177.37 Drim, Buy, 2.

vermemiz gereken her noktada bizi iyilie doru ynlendirecek, iyi duygularmz glendirecek ve iyi davranlarmz artracak salam bir pusuladr. Yeter ki biz onu kreltmeyelim!

Kuran- Kerim, iyiliin bireysel ynne de iaret etmekle birlikte, toplumsal bir iyilik bilinci gelitir-meye zellikle vurgu yapar: yilik ve takva zerinde yardmlan, gnah ve dmanlk zerine yardmla-mayn.38 Mmin, kardelerinin madd ve manev ih-tiyalarna kar yksek bir bilin, derin bir duyarllk ve etkin bir davran iinde olmad srece gerek anlamda iyilie ulam saylmaz: Sevdiiniz ey-lerden Allah yolunda harcamadka iyilie asla eri-emezsiniz. Her ne harcarsanz Allah onu bilir. 39 Bu ayet iyiliin toplumsal ynn hatrlatrken, ayn zamanda onun verme eylemiyle ilgili madd ks-mna da dikkatlerimizi eker. Bu, iyilikseverlik ya da hayrseverlik dediimiz hle karlk gelmektedir. yilik yapmann ve iyilikseverliin saysz yolu olsa da slam kltr ve medeniyeti asndan bakt-mzda sadaka, zekt, hediye, hibe ve sar gibi kavramlarla rlm bir iyilik ana ahitlik ederiz.

yilikseverlikle ilgili kavramlar temelde verme ey-lemiyle ilgilidir. Ancak bu kavramlar her zaman de-run ve ahlak bir arma sahip olmutur. Mesela sadakay yalnzca maddi bir yardm olarak anla-mak eksik olur. Sadakann kkeninde sadakat ve samimiyet vardr. Hatta kelimenin daha eski kkle-rine gidersek karmza adalet ve hakkaniyet kav-ramlar kar. Sadaka, bireysel adan servet sahibi-nin kendisine, topluma ve Rabbine kar itenliini gsteren iyi bir davran, sosyal adan ise toplum-da adaleti ve hakkaniyeti tesis etmeyi amalayan bir iyilik tavrdr. Szlk anlam arnma ve temizlik olan zekt da byledir. Servetinin bir blmn ihtiya sahipleriyle paylan kii, bu iyiliiyle agz-llk ve tamah gibi olumsuz duygulardan gnl

38 Mide, 5/2.39 l-i mrn, 3/92.


dnyasn arndrr. Rz-i Brye bir adm daha yaklar. Toplumdaki iyilik zincirine bir halka daha ekleyerek kardelik balarn perinlemi olur.

slam medeniyeti iyilik hareketini vakflar mari-fetiyle kurumsallatrmtr. Vakflar, tarihimiz bo-yunca iyilerin bulumasnda, iyiliin topluma ya-ylmasnda ve sreklilik kazanmasnda anahtar rol oynamtr. nsanla kar ahlk, vicdan ve din sorumluluunu yerine getirerek iyilie katk sala-ma abas, vakf messesesinin temelini oluturur. Sosyal hayatn dinamikleri, ekonomik hayatn pa-rametreleri, kltrel hayatn kodlar zerinde son derece byk tesirleri olan vakf, salt yardmlama ve dayanma duygusundan te bir hayat felsefe-sidir. slm dnyasnn drt bir kesine yaylm olan mescit ve camiler, han, hamam ve imaretha-neler, mektep ve medreseler, tekke ve zviyeler, eme ve sebiller, kpr ve kervansaraylar, toplu-ma sunduklar karlksz hizmetle vakfn somutla-an abideleri olmutur. Kuruluunun 40. yln kut-ladmz Trkiye Diyanet Vakf da bu kadim iyilik zincirinin gnmzdeki en gl halkalarndan biri olarak grevini ifa etmektedir. Vakfmz yedi k-tada iyilie nc, iyilere yol arkada olmakla onur duymaktadr.

Sonu olarak diyebiliriz ki iyilik, hangi kavramla ifade edilirse edilsin, kltr ve medeniyetimizi e-killendiren deerler manzumesinde merkez bir konuma sahip olmutur. slamn varla, insana ve ahlka bak, iyilik anlaynn da temelini olu-turmutur. slamn iyilik tasavvuru daima akn ve metafizik deerlerle, insan onuruyla, fayda ve maslahatla, sorumluluk bilinciyle ve hayatn nihai anlam ve gayesiyle birlikte ina edilmitir. Din me-tinlerimizde ifadesini bulduu ekliyle, Mslman, hayatn iyilie adayan ve onu iyiliklerle anlamlan-dran kiidir. Resul-i Ekrem (sas) bir duasnda iyilik iin yaamay bir varolu sebebi olarak takdim et-mitir:

Allahm! Yaamay benim iin her trl iyilii ar-trma vesilesi yap. lm de benim iin her trl ktlkten kurtulu sebebi yap! 40

yilik idealinin zedelendii bir zaman diliminde, savalarn, igallerin, soykrmlarn, ihtilallerin, s-mrgeciliin ve iddetin had safhaya kt bir yerkrede yayoruz. yilii arayan, iyiliksiz kalan, iyilik iin rpnan, iyilie muhta, iyilikten biha-ber bin bir trl insana ulamak, her birine iyilik gtrmek gibi byk bir sorumluluk tayoruz. Dnyann nemli bir blm alk, sefalet ve kor-ku iinde temel ihtiyalarn karlamann mca-delesini verirken, dier bir blm sorumsuz ve lsz bir tavrla yapay ihtiya ve arzularn pe-inde kouyorsa, iyilik tasavvurunu yeniden gz-den geirmesi iin insanla ak ve acil bir ar-da bulunuyoruz.

Elbette biz Mslmanlarn da bu arya kulak vermemizi gerektirecek nedenlerimiz var. Bugn iyiliin hayat bulduu topraklardan, iyilerin imar ettii ehirlerden kan ve barut kokusu yaylyor. Bir ktlk sarmal slam dnyasn rehin alm durumda ve bu sarmal besleyen yollar bir trl kapatamyoruz. Eletirilere kar gsterdiimiz sa-vunmac yaklam, daha iyi olma yolundaki a-balarmz yavalatyor. Bugn slam lemi, nce kendi deer ve kavramlaryla nasl bir ilikide olduunu yeniden gzden geirmek, sonra da insanla kar iyilik teklifini yenilemek zorunda-dr. Zamana tanklk eden ve Ben Mslmanm diyen herkes, iyiliin yeniden bu corafyada ve btn dnyada hkim klnmas iin seferber ol-mal; en yakn evresinden balamak zere her iinde hayra anahtar, erre kilit olmay ilke edin-melidir.40 Mslim, Zikir, 71.

Kim Mslmanlar arasndan bir yetim alarak yiyecek ve ieceine dahil ederse,

affedilmez bir gnah (irk) ilememise, Allah onu mutlaka cennete koyacaktr.

Tirmizi, Birr 14/1918

TRKYE DYANET VAKFI YLK BLTEN OCAK - MART 2015

sadakadriyilikHer

10

MAKALE

Tarih boyunca dnyamz farkl kltrlere ve medeniyetlere evsahiplii yapmtr. Her me-deniyet, benimsedii dnya grnn ekil-lendirdii kendine has deerleriyle ve kurum-laryla dierlerinden farkllar. nsanlk tarihi bizlere bu alanda saysz rnekler sunar. Bu a-dan bakldnda slm medeniyetinin hayrse-verlik anlayyla dier medeniyetlerin nne getiini syleyebiliriz. Bu anlay ise mede-niyetimizin almet-i frikasn oluturan vakf kurumunun gelimesine zemin oluturmutur.

slm dini, sosyal adaleti ve bar, toplumsal dayanmay salamaya ynelik hayr yapma, sadaka verme gibi prensiplere son derece nem vermitir. Bu konudaki dini emir ve tav-siyeler, bencil (egoist) bir kiilikten ziyde ba-kalarn kendisine tercih eden, kiisel kazan ve faydadan ok toplumun menfaatlerini n planda tutan diergam (altruist) bir insan ti-pinin gelitirilmesini hedeflemektedir. Kuran- Kerimde birok yet-i kermede hayr yapmak ve sadaka vermek konusunda emir ve tevikler yer almaktadr. Hz. Peygamber (S.A.V.)in ha-ds-i eriflerinde de bu konuyla ilgili tavsiye ve tevikler yer ald gibi bizzat Hz. Peygamber bata olmak zere ashb- kirmdan ok sayda kiinin bu dorultuda uygulamalarna da ahit

olmaktayz. Siyer, hadis ve slm tarihi kaynak-larnda konuyla ilgili birok uygulama rneini grmekteyiz.

Hayr yapma ve sadaka verme anlaynn ku-rumsal bir kimlik kazanmasyla ortaya kan vakflar, fertlerin sahip olduklar serveti toplu-mun ihtiya duyduu farkl alanlarda hizmete dntren bir yap olarak slm toplumlarnda merkezi bir yer edinmilerdir. slm tarihinin ilk yllarndan itibaren gnmze kadar nemini ve ilevini srdren bir kurum olarak karmza kan, vakflar, sosyal hayatn hemen her alann-da faaliyet gsteren, birok toplumsal ihtiyacn karlanmasnda rol oynayan bir kurum olmu-tur. slm medeniyetinin tezahrleri asndan bakldnda farkl alanlardaki kurumsal altya-pnn oluumunda, varln srdrmesinde ve hizmetlerinin etkin bir ekilde yrtlmesinde vakf kurumu nemli bir ilev yklenmitir. Bu nedenle, slm medeniyetinden bahsedilirken baz tarihilerin vakf kurumunun nemini vur-gulamak amacyla bir vakf medeniyetinden sz etmeleri son derece isabetli bir tespittir.

Vakf benzeri kurumlarn slm ncesinde fark-l topluluklarda da varl bilinmektedir. Ancak bunlarn snrl bir alanda ve daha ok mabet-

Prof. Dr. Tahsin ZCANMarmara niversitesi lahiyat Fakltesi

VAKIF VE MEDENYET

11


lerin veya dini yaplarn bir uzants eklinde ortaya ktklar ve faaliyetlerini bu erevede srdrdkleri anlalmaktadr. slm toplumla-rnda ise vakf kurumu sadece dini alanla snrl kalmayarak toplumsal hayatn farkl alanlarna nfuz eden ve nemli katklar salayan bir ku-rum haline gelmitir.

slm tarihinde ilk vakflarn daha ilk dnemde, bizzat Hz. Peygamber tarafndan kurulduu bilinmektedir. Hz. Peygamber sahip olduu Fe-dek arazisini fakirlerin istifadesine tahsis ettii gibi ashb- kirmdan da birok kii onu rnek alarak vakflar oluturmutur. Medinenin su ihtiyacnn karlanmas iin kuyularn satn al-narak vakfedilmesi, Mescid-i Nebevnin ve ya-nbanda bir eitim kurumu olarak bizzat Hz. Peygamberin kurduu Suffenin ihtiyalarnn karlanmas, sefere kmaya hazrlanan ordu-nun tehiz edilmesi, haclarn yol boyunca ve Mekkede ihtiya duyduklar birtakm hizmet-ler kurulan vakflar vastasyla karlanr hale gelmitir.

Asr- saadette ilk rnekleri ortaya kan bu ku-rumsal yaplanma daha sonraki dnemlerde de varln ve gelimesini srdrmtr. slm tarihi boyunca Mslmanlarn yaad toplu-luklar ekonomik gleri nispetinde irili ufak-l binlerce vakf kurarak insanlarn hizmetine sunmulardr. slm dnyasnda gnmzde de devam eden bu gelenek neticesinde vakf kurumu ve onun temelini oluturan hayr ve sadaka anlay slm medeniyetinin nemli bir vasf olmutur.

Vakf kurumu, slm tarihi boyunca nem-li gelimeler kaydetmi, Emeviler, Abbasiler, Memlkler, Karahanllar ve Seluklular d-nemlerinde yaygn bir kurum haline gelmitir.

Uygulamada grlen bu yaygnlk konunun hukuki adan da ele alnmasn salam, fkh ilmi iinde ayr bir balk altnda vakf hukuku oluturulmutur. Fkh kitaplarnda genellikle kitbl-vakf veya ahkm-l-vakf gibi ba-lklar altnda incelenen vakf hukuku ile ilgili olarak mstakil eserler de kaleme alnm, ko-nuyla ilgili zengin bir literatr olumutur.

slm toplumlarnda vakflar vastasyla birok alanda ihtiya duyulan hizmetler gerekleti-rilmitir. Bu hizmetler bata eitim olmak ze-re salk, altyap ve bayndrlk, her trl hayr hizmeti, dini ve kltrel hizmetler ve ehircilik hizmetleri gibi balklar altnda toplanabilir. Bu alanlarda insanlara hizmet veren kurumlar hayr sahipleri tarafndan oluturulan vakflar

12

MAKALE

tarafndan kurulmu ve yine ilgili vakflarn salad desteklerle hizmetlerini kesintisiz bir ekilde srdrme imkan bulabilmilerdir. Bu erevede slm dnyasnda bata medreseler olmak zere her seviyedeki eitim kurumlar; drif gibi salk kurumlar; cmi, mescit gibi dini hizmet veren messeseler; ktpha-ne, tekke gibi dini ve kltrel hizmetler veren kurumlar vakflar tarafndan oluturulmu; e-hirlerin yol, su, kpr vb. altyap ihtiyalar vakf-larca karlanmtr. Ayn ekilde vakflara gelir getirmek iin oluturulan ve akart- mevkfe olarak adlandrlan ar, dkkan, ev, han, ha-mam ve imalathaneler de ehirlerin ticari ve sn altyapsn oluturmakta, mesken ihtiyac-nn karlanmasn salamaktayd.

Osmanllar kendilerinden nceki slm toplum-larnn birikimini tevars etmekle kalmam, vakf kurumunu hem uygulamada hem de hu-kuki adan daha da gelitirmilerdir. Vakflar mevcut ilevlerine ilaveten Osmanl dnemin-de nceki slm toplumlarnda olmayan birta-km fonksiyonlar da stlenmilerdir. Osmanllar tahsisat vakflar ve aile vakflar (zrr vakflar) gibi farkl vakf trlerini yaygn bir ekilde uy-gulamann yannda icreteyn, gedik gibi uygu-lamalar gelitirmilerdir. Bunun yannda Os-manllara zg bir vakf tr olarak karmza kan para vakflar vastasyla da bir yandan va-kf hizmetlerinin daha da genilemesine imkan salanrken dier taraftan da fertlerin nakit ve kredi ihtiyalarn karlayabilmeleri iin meru/legal bir kurumsal yap oluturulmutur.

13


Para vakflar vastasyla vakf kurumu ayn za-manda bir finans kurumu ve sosyal gvenlik ve yardmlama kurumu fonksiyonunu da stlen-mitir. ktisat tarihileri para vakflar ile gn-mzde farkl bir model olarak gelitirilen zel finans kurumlar ve katlm bankalar arasnda birtakm benzerliklere iaret etmektedirler. Buna ilaveten, zellikle toplumsal dayanma yn ne kan ve son yllarda uygulamada baarl rnekleri grlen mikro finans konusu ile para vakflar arasndaki benzerlik de dikkat ekicidir.

Osmanllar, dini ve kltrel hizmetlere, ei-tim, salk ve bayndrlk hizmetlerine merkezi devlet btesinden herhangi bir kaynak ayr-mamlardr. Btn bu hizmetler devletin en st makamnda yer alan padiahdan sradan vatandaa kadar toplumun btn bireylerinin gnll katlm ile vakf gelenei iinde srd-rlmtr. Vakf geleneinin ortaya koyduu eserlerin en gzel rneklerini daha ok padi-ahlarn ve yksek dereceli devlet adamlarnn ya da dier saray mensuplarnn himmetleriyle kurulan klliyeler oluturmaktadr. Osmanl ta-rihinde kendi adna bir vakf kurmayan padi-ah, devlet adam veya saray mensubu yok de-necek kadar azdr. Bunlarn nemli bir ksm da klliye olarak ifade edilen kombine bir hizmet messesesi eklindedir.

Mimar Sinann elinde Vlide-i Atik, Sleymani-ye, Selimiye gibi rnekleriyle mimarinin zirve-sine ulaan klliyelerin ehirlerin olumasnda ve ehir hayatnn ileyiinde oynadklar rol iti-bariyle de nemle incelenmesi gerekmektedir. Bnyesinde yer alan kurumlar ve ileyiini sa-layan vakflaryla ok ynl ve ok fonksiyonlu bir manzume tekil eden klliyelerin ehirlerin ekirdeini tekil ettii ve ehir hayatnda ihti-

ya duyulan temel ihtiyalarn karlanmas iin gerekli altyapy oluturduklar grlmektedir.

Vakflarn sahip olduklar yaplar genellikle iki ana kategoride deerlendirilir. Birinci grupta yer alan yaplar vakfn gelir kaynaklarn tekil eden ve ayn zamanda ticari, snai, shhi vb. faaliyetlere altyap oluturan ar, bedesten, han, hamam gibi kurumlardr. Bunlara akart- mevkfe ad verilir. kinci grupta ise cami, mek-tep, medrese, imaret, dergah, darifa vbden oluan ve dini-kltrel faaliyetlere, eitim ve salk hizmetlerine altyap oluturan messe-seler yer almaktadr ki, bunlara da messest- hayriyye denilir. Birinci grupta yer alan akart- mevkfeden elde edilen gelirler vakfn gelir kaynan oluturmakta, ikinci grupta yer alan messest- hayriyyenin faaliyetleri bu kaynak-tan elde edilen gelirlerle finanse edilmekteydi.

Klliyelerin kuruluunda mali kaynak ilgili vak-fn kurucusu tarafndan karlanmaktayd. Bu noktada konunun bir devlet politikas olarak da benimsendii ve desteklendii, yaplan tah-sislerle de tevik edildiini syleyebiliriz. Vakf kurucular tarafndan birtakm gelirlerin tahsisi ve vakf suretiyle kurulan bu vakflar bnyesin-de klliyenin bamsz ve kendi kendine yeten bir iktisadi btn oluturarak faaliyetlerini de-vam ettirdii grlmektedir. Vakfiyede ortaya konulan artlar erevesinde idari bamszla da sahip bulunan vakflar eliyle hizmetler etkin bir ekilde yrtlebilmekteydi.

Klliyelerin merkezinde ibadet ve eitim ma-halli olan camiler yer almaktadr. Camiler halkn gnlk ibadetlerini ifa ettii bir mekan olma-nn yannda medrese rencilerinin ders gr-d bir rgn eitim kurumu ve halka ak muhtelif programlaryla da bir yaygn eitim

14

MAKALE

kurumu olma zellii tamaktadr. Camilerin geni bir personel kadrosuyla hizmet verdikleri ve dini atmosferin canl bir ekilde yaatlma-snda nemli bir hareketlilie yol at grl-mektedir. Cami iinde imam, hatip, mezzin gibi grevlilerin yannda ihdas edilen birtakm grevlerle de hem dini hayat canl tutulmu hem de istihdama katkda bulunulmutur. Yine klliye bnyesinde yer alan bata cami olmak zere medrese, mektep ve tekkelerde ilim ve kltr hayatnn canl bir ortam bulduu g-rlmektedir. Medrese rencilerinin btn iae ve ibate masraflar karland gibi kendilerine ayrca cep harl da verilmekteydi. Mderris-lerin (retim elemanlarnn) da olduka yk-sek cretlerle istihdam edildikleri ve ilmi ve kltrel hayatn vakflarn saladklar imkanlar erevesinde uygun bir gelime zemini buldu-u grlmektedir.

Medrese ve mektepler klliyenin ayrlmaz bir paras olan eitim kurumlardr. Bu kurumlar-da her seviyede eitim ve retimin gerekle-tirildii grlmektedir. Darlhadis, darlkurra gibi dini ilimlere ynelik ihtisas medreseleri, tp eitimi yaplan ve salk hizmeti verilen dar-ifalar da klliyelerin bir parasyd. Darifa, darlafiye, darttb, bimarhane gibi isimlerle anlan salk kurulular hastalarn muayene ve tedavilerinin cretsiz olarak gerekletirildii kurumlardr. Bu kurumlarn geni ve eitimli bir kadro ile hizmet verdikleri grlmektedir. Medresenin bir paras olarak ya da mstakil-len oluturulan ktphaneler de burada zikre-dilmesi gereken nemli bir unsurdur.

maret denilen a evleri ise klliye bnyesinde bulunan messeselerin personeline, medrese rencilerine ve halktan ihtiya sahiplerine ye-mek verilen mekanlardr. maretlerin titiz bir e-

kilde iletildii ve vakfiyede belirlenen standart-larn muhafazasna alld grlmektedir.

Klliye bnyesinde yer alan tabhanelerin birer misafirhane hviyetinde olduu grlmekte-dir. Tekke, zaviye, dergah gibi isimlerle anlan messeseler ise geni halk kitlelerine belli bir usul erevesinde moral eitimin verildii, bu-nun yannda edebiyat, musiki, gzel sanatlarn gelimesine uygun zeminin oluturulduu me-kanlardr.

Zikredilenlere ilaveten vaktin tayinine hizmet eden muvakkithaneler, personelin barnma ihtiyalar gz nnde bulundurularak olu-turulan meruta binalar, kuyu, eme, sebil, adrvan gibi su tesisleri de klliye bnyesinde saylmas gereken unsurlardr.

Zikredilen unsurlaryla klliyelerin ehir haya-tnda merkezi bir yerinin olduunu syleyebi-liriz. Klliyeler, yeni kurulan bir yerleim yerinin ya da mevcut bir ehrin gelimekte olan kesim-lerinde ihtiya duyulan hizmetler iin olutu-rulmaktayd. Kurulan bir klliyenin evresi ksa zamanda gelierek nemli bir yerleim yeri ha-line gelmekteydi. stanbulun fethinden sonra kurulan Fatih Klliyesi bunun tipik bir rneini tekil eder. Fatih Klliyesinin kurulmasyla bir-likte etrafnn ksa zamanda gelitii ve mamur bir hale geldii grlmektedir.

Klliyeye ait vakfn gelir kaynaklarn tekil eden ar, kapalar, bedesten, han, dkkan, imalathane gibi mekanlar bulunduklar mahal-lin ticari ve snai ihtiyalar iin gerekli altyap-y oluturarak nemli bir katk salamaktayd. Ticaret ve zenaat ehli, makul bir kira ile dk-kan aabildii gibi buralardan elde edilen kira gelirleri de vakfn hizmetlerini yrtmesi iin

15


gerekli mali kaynan nemli bir ksmn olu-turmaktayd.

Gelir kaynaklar arasnda ciddi bir pay sahibi olan ve mesken olarak kullanlan gayrimenkul-lerin de bulunmas klliyelerin ehrin mesken ihtiyacn karlamas asndan da nemli bir fonksiyon icra ettiini gstermektedir. Meruta olarak kullanlan evler de dikkate alndnda vakf sisteminin bu konudaki katksnn daha da artt grlecektir. Buna medrese ren-cilerinin barnmasna tahsis edilen medrese odalarn da ilave etmek gerekir ki bu takdirde vakf sisteminin konut ve barnma meselesinin hallinde merkezi bir role sahip olduu rahatlk-la sylenebilir.

Klliyeler bulunduklar yerlerde bir iktisadi cazibe merkezi olarak da nemli katkda bu-lunmulardr. Ticari ve snai faaliyetlere altya-p oluturan ar, bedesten, imalathane gibi yaplarn yannda bizzat vakf bnyesinde is-tihdam edilen personel ve bunlarn aileleri ile birlikte ikamet ettikleri alan dnldnde nemli bir iktisadi hareketlilie zemin hazrlan-d grlecektir. Baz vakflarn istihdam etti-i personel saylar binden fazladr ki bunlarn aileleriyle birlikte kendi dneminde orta boy bir kasaba tekil ettikleri sylenebilir. Bunun yannda klliyeye ait binalarn tamir ve bakm, temizlik ve aydnlatma gibi ihtiyalar, imaret mutfann ihtiya duyduu erzak gibi husus-larn da iktisadi faaliyetlerin artna ve eitlili-ine yol amas kanlmazdr.

Yrtlen btn faaliyetlerin vakf grevlilerin-ce icra edildii ve masraflarnn vakf tarafndan karland hususu dikkate alndnda vakf-larn iktisadi boyutu daha iyi anlalacaktr. Bu noktadan bakldnda klliyelerin bnyesinde

barndrd kurumlar vastasyla eitim, salk, kltr ve imar faaliyetlerinin finansmannda nemli bir yeri olduu grlecektir. Buna irili ufakl binlerce vakfn katksn da ilave ettii-mizde vakf sisteminin gnmzde devlet eliy-le yrtlen ve mali krizlerin sebepleri arasnda saylan pek ok hizmetin finansmann gerek-letirdii ve bu hususta devletin katksna ihti-ya brakmad sylenebilir.

Bu noktada vakf sisteminin faydalarn u ekil-de sayabiliriz:

Halkn bata eitim ve salk olmak zere yuka-rda saylan hizmetlerden cretsiz olarak istifa-desi salanmaktayd. Bu hizmetlerin finansma-n vakf kaynaklaryla karland iin devletin bu alanlardaki yk nemli lde hafifletil-mitir. Maddi imkan yerinde olan kiilerin de gnll katlmyla vakf sistemi devaml su-rette gelime imkan bularak artan ihtiyalarn yine vakflar tarafndan karlanmas mmkn olabilmitir.

Vakflarn idari ve ml adan bamsz olmas nedeniyle faaliyetlerinin daha etkin bir ekilde yrtlebildiini syleyebiliriz. Bu durum sos-yal hayatta alkantlara yol aabilecek derin siyas ve iktisad krizlerin etkilerini de en aza indiren bir ileyie imkan vermitir. Dolaysyla da toplumun genelinde ve fertlerin gndelik hayatlarnda siyas ve iktisad krizlerin etkile-rinin vakflar sayesinde daha az hissedildiini syleyebiliriz.

Bunun yannda vakflar kr imkn dk olan, ahslarn ilgi duymad kltr, eitim, salk, imar gibi alanlardaki boluu doldurarak top-lumun ihtiya duyduu bu tr hizmetlerin sa-lkl bir ekilde yrtlmesinde de nemli bir rol katk salamlardr.

nanp salih ameller ileyenler iin Rahmn,

(gnllere) bir sevgi koyacaktr...

Meryem, 19/96


salih ameldiriyilikHer

18

TRKYE DYANET VAKFI

iyilikte 40 yl

19


Vakf medeniyeti ve geleneinin gnmzde en salam hal-kalarndan birini tekil eden Trkiye Diyanet Vakf (TDV), ku-rulduu 13 Mart 1975 tarihinden bu yana yurt iinde ve yurt dnda yapt faaliyetlerle topluma mal oldu.

Toplumsal huzur, dayanma, bar ve kardelie ynelik her abay, toplumun din, sosyal ve kltrel geliimine dair her faaliyeti nemseyen Trkiye Diyanet Vakf, toplumsal mese-lelere duyarsz kalmad.

lkemiz ve milletimizin artan gc erevesinde kendisini gelitiren Trkiye Diyanet Vakf, dnya zerinde iyiliin ege-men olmasn kendisine grev bilerek, almalarn tm in-sanla yayma abasnda oldu.

Eitimden kltre, dini ve sosyal alandan, uluslararas yar-dm programlarna kadar her sahada yapt faaliyetlerle yurt iinde ve yurt dnda Trkiyenin iyilik hareketi oldu.

40 yl nce Ankarada, drt gayretli, hamiyetperver ve geni ufuklu insann, imkanszlklar ierisinde kk bir odada kur-duu Trkiye Diyanet Vakf, bugn Trkiye genelinde 996 ubesi ve yurt dnda 102 lkede sunduu hizmetlerle tm dnyay kucaklayan bir iyilik hareketine dnt.

Din hizmetlerinin daha geni kitlele-

re ulamas ve dini hizmetlerde g-

rev alacak neslin yetimesi iin 40 yl

nce topraa atlan tohum, yardm-

sever halkmzn destei ve gayretli

almalarla byyerek bugn byk

bir sivil toplum kuruluu haline geldi.

Trkiye snrlarn ap dnyada 102

lkeye iyilik ulatran Trkiye Diyanet

Vakfnn ekirdekten nara dnen

hikyesini, Vakfn kurucular Dr. Ltfi

Doan, Dr. Tayyar Altkula, Yakup s-

tn ve Ahmet Uzunolundan dinledik.

Kurucular 40. ylnda

Trkiye Diyanet Vakfn

anlatt

Dr. Ltfi Doan

Dr. Tayyar Altkula

Yakup stn

Ahmet Uzunolu

21


Trkiye Diyanet Vakfn kuran ve deerli katklaryla onu byten bu isimler, ayn zamanda lkemizde ok sayda cami, Kuran kursu ve mam Hatip Lisesi, Hac organizasyonu, slam Ansiklopedisi ve Kutlu Doum Haftas gibi manevi deeri milletimize kazandrd.

Emek verdikleri projelerin bugn geldii noktay Elhamdlillah diyerek karlayan bu isimler, dnyann drt bir kesine hizmet gtren bu iyilik hareketinin temelinin atlmasnda ve dnyaya yaylmasnda bir tula dahi katks olan herkese de Allah ebeden raz olsun demeyi ihmal etmiyor.

Vakf kuranlar, ona g ve istikamet verenler, baaryla bugne ge-tirenler, milletimize bylesine bir messese armaan edenler ok az fniye nasip olacak bir erefin sahipleridir. Hayrlarnn, Allah ka-tnda en makbul hayrlardan biri olmasn diliyoruz.

Yaptklar hizmetler, fotoraf albmlerinde siyah-beyaz grnse de atklar eitim kurumlaryla Asyadan Avrupaya, Ortadoudan Balkanlara kadar Mslman genlerin dini bilgilerle yetimesinde, yaamlarnn iman ve Kuran ile renklenmesinde ok deerli katklar bulunuyor.

Allaha kar gelmekten saknan kimselere,

Rabbiniz ne indirdi? denildiinde, Hayr indirdi

derler. Bu dnyada iyilik yapanlara bir iyilik vardr.

Ahiret yurdu ise daha hayrladr. Allaha kar

gelmekten saknanlarn yurdu ne gzeldir.

Nahl, 16/30


errden saknmaktriyilikHer

RPORTAJ

1975 ylnda Diyanet leri Bakanl grevi-ni yrten ve Trkiye Diyanet Vakfnn mille-timize kazandrlmasnda byk katks olan Dr. Ltfi Doan, Vakfn nasl ve hangi artlarda kurulduunu anlatt.

Vakfn kurulu sre-cinde, her trl hay-rn yan sra zekat, f-tr sadakas gibi mali ibadetlerde, alan el ile veren el arasnda kpr olmak ayrca

Trkiye Diyanet Vakf, tm insanla alan sevgi ve bar kapsdr.

Dr. Ltfi DOAN

Dr. Ltfi DOAN

Trkiye

Diyanet Vakf,

bugn dnyann

her kesine

hizmet gtrr

haldedir.

Milletimizin

bir rahmet eli

olmutur.

Eski Diyanet leri Bakan (1972 -1976)


Hac ibadetinin Vakf araclyla gerekletiril-mesi dncesinin etkili olduunu syleyen Doan, Vakfn kurulu srecine ilikin sorular cevaplad.

Kurulu fikri nasl ortaya kt, Vakf hangi artlarda kuruldu?

1972 ylnda Diyanet leri Bakanlna gel-diim zaman azametli ilerin sorumluluu beni ok yoruyordu. Kocatepe Camii bitmeden btn slam lkelerine ad-an gitmiti. Baz slam lkeleri temsilcileri merakla proje ile ilgi-leniyorlard. Nitekim baz katklar da oluyordu. Trkiyede de yurttalarmz merakla Anka-rann ortasnda bu azametli camiyi grmek ve orada ibadet etmek istiyordu. ok yoksul bl-gelerimizde yurttalarmzn cami, Kuran kursu ihtiyalarn dini yaplarda halk ne kadar yardm etse, Bakanlmzn desteine ihtiyalar var-d. mam Hatip okullar yava yava mezunlarn vermeye balamt. Onlara, hizmet ii eitim-ler gerekliydi. Diyanet leri Bakanlnn bt-e imkanlar ancak grevlilerin maana yeti-yordu. Yeni kaynaklara ihtiyacmz vard. te Trkiye Diyanet Vakf bu ihtiyalardan dodu ve Vakf kuruldu.

Vakfn kurulmas toplum tarafndan nasl karland, ne gibi tepkiler aldnz?

Trkiye Diyanet Vakfnn kuruluu btn din grevlilerince sevinle karland. Allaha kr senedimizi aldktan sonra Diyanet leri Bakan-l binas yanndaki binaya Vakfn merkezini yerletirdik. Diyanet Vakfnn kuruluu yalnz din grevlilerini deil, memleketimizde iyilii, hayr, yardm, insan deerlerini ve insana hizmet iin

kendini iyilie, Allah sevgisine vakfeden tm va-tandalarmz sevindirdi. Trkiye Diyanet Vakf, esenliimizin rahmet kaps oldu. Yalnz din g-revlileri deil, halkn iinde kalbi Allah sevgisi-ne bal, hayr iin bir eyler yapmak isteyenler de bo durmuyorlard. Bylece Trkiye Diyanet Vakf toplumda yerini bulmu oldu.

Vakfn bugn geldii noktay nasl deerlendiriyorsunuz?

Bugn geldiimiz noktada Trkiye Diyanet Vakf, dnyann her kesine hizmet gtrr haldedir. Milletimizin bir rahmet eli olmutur. Allaha krler olsun ki Diyanet leri Bakan-l ve Trkiye Diyanet Vakf, douda ve batda yapt almalarla en uzak ufuklar yan yana getiriyor, slam dini-nin bar ve esenliini, sevgili Peygamberimi-zin (s.a.v.) rahmet ve yce ahlakn her kal-be yerletirmek iin durmadan alyor. Douda Japonyann Tokyosunda ina et-tiimiz harikulade gzellikte caminin mi-narelerindeki ezan ile dnyann eitli bl-gelerinde ina ettii-miz camilerin ezanlar dnyada yanklanyor. Allahn adn, sevgilisi Muhammedin (s.a.v.) ismini yceltiyor. Bu vakfa gnl veren, destek veren herkese teekkr ediyorum.

25

Trkiye Diyanet

Vakfnn

kuruluu yalnz

din grevlilerini

deil,

memleketimizde

iyilii, hayr,

yardm, insan

deerlerini ve

insana hizmet

iin kendini

iyilie, Allah

sevgisine

vakfeden tm

vatandalarmz

sevindirdi.

Sizden, hayra aran, iyilii

emreden ve ktlkten men

eden bir topluluk bulunsun.

te kurtulua erenler

onlardr.

l-i mrn, 3/104


kurtulua admdriyilikHer

Trkiye Diyanet Vakf kurulmadan nce din hizmetleri hangi koullarda yaplyordu, o d-nemki imknlar nasld?

Trkiye Diyanet Vakf kurulmadan nce, birok hizmet bte imknlaryla karlanamyordu. Maddi sknt kendini her alanda hissettiriyor-du. ok iyi hatrlyorum, Diyanetin zel kale-minde akama kadar hlamur kaynard. ay, hlamura gre lks ve daha masrafl saylrd. nk Bakanln temsil ve arlama giderleri son derece snrlyd. Yabanc misafir arlamak gibi bir imknmz yoktu. Bir tarihte Arap lke-lerinin birinden gelen bir misafiri Ankarann mtevaz bir otelinde bir ka gn misafir etmi-tik. Otel masrafn karlamakta zorluk ekmi, gerekli parann birazn hayrseverlerden sala-m, birazn da kendimiz deyerek bu sknty amtk.

Tarann durumu merkezden iyi deildi. Tele-fon, yakt ve krtasiye gibi ihtiyalar iin dahi gerekli denekten yoksundu. Mftlerimiz yerel kurululardan ve derneklerden destek al-mak gibi zaruretler iindeydiler. Bu olaylar din grevlisinin hizmetteki arln glgeleyen eylerdi. Diyanet leri olarak bu kstl imkn-larla itibarl bir hizmet yaplmasnn zor oldu-unu gryorduk.

Trkiye Diyanet Vakf

kurucularndan Dr. Tayyar Altkula,

Vakfn kurulu fikrinin nasl ortaya

aktn, kurulu srecinde

yaanan skntlar, o dnemin

imknszlklarn, Vakfn kurulmas

iin verilen mcadeleyi anlatt.

Vakfn kurulu srecinde Diyanet

leri Bakan Yardmcs olarak

grev yapan Dr. Tayyar Altkula,

Vakf kurulmas fikrinin ortaya

kmasnda, Diyanet tekilatnn

dini hizmetleri yerine getirmede

yaad mali skntlarn etkili

olduunu syledi.

Vakfn desteiyle yetien insanlar bugn dnyann

drt bir yannda hizmet ediyor

Halkmz ilk gnden Vakfmz barna bast

RPORTAJ


Dr.Tayyar ALTIKULADr. Tayyar ALTIKULA

Eski Diyanet leri Bakan (1978 -1986)

30

RPORTAJ

Diyanetin bte ve imknlar meselesi ah-

sen beni ve herhalde dier idareci arkadalar

ciddi ekilde rahatsz ediyor ve dndryor-

du. Dier kurumlarda mesela personel bana

den krtasiye denei 50 lira ise bizde 3 lira

gibi komik bir rakamd. Bu durumu biraz ol-

sun iyiletirmek amacyla bakan yardmcs

olarak bir arkadamla Devlet Planlama Teki-

lat Mstear ile grmek iin gitmitik. Gya

derdimizi anlatacaktk. Ge saatlere kadar ko-

ridorlarda dolatmz, bir muhatap bulama-

dmz, mahzun bir ekilde merdivenlerinden

indiimizi bugn gibi hatrlyorum. Bte ta-

sars TBMMye gittikten sonra Devlet Bakan-

mzla ve baz milletvekilleriyle grerek biraz

olsun iyiletirme talep etmitik. Hazrladmz

karlatrmal tabloyu Plan ve Bte Komisyo-

nunda akladmzda Komisyon yeleri inan-

makta zorluk ektiler. Verilen nergelerle ksmi

de olsa baz iyiletirmeler yaplabilmiti. Bu tr

olaylar daha fazla gecikmeden bir vakf kurma-

nn gerekli olduu ynndeki dnceye g

kazandrd ve btn bunlar gz nnde bu-

lundurarak Vakf kurmaya karar verdik.

Vakfn kurulmas kararlatrldktan sonra ne gibi admlar atld?

Diyanet leri Bakanmz Dr. Ltfi Doan da

teden beri bir vakf kurma fikrini zaman za-

31


man dile getiriyordu. Kurulu hazrlklar gre-vini Ahmet Uzunolu zerine ald. O da vakf fikri zerinde nemle duran bir arkadamzd. Vakfn tzn hazrlad. Din leri Yksek Ku-rulu yelerinin de katld st ynetim toplan-tsnda konu mzakere edildi ve Vakfn kurul-mas fikri kabul edildi. Ancak Vakfn kurucular kimler olacakt? Daire bakanlarnn da kurucu-lar arasnda yer almas zerinde durulduysa da, kurucu heyetin Bakanlk makamn oluturan kiilerden (Bakan ve yardmclarndan) mey-dana gelmesine karar verildi. Ahmet Uzuno-lunun ise daire bakanlarn temsilen kurucular arasnda yer almas uygun grld.

Kurulu srecinde hangi sorunlarla karlatnz, bu skntlar nasl atnz?

Vakfn kurulmas kararlatrlmt ama kurulu akesi iin gerekli paramz yoktu. in banda bu ciddi bir sorun olarak karmza kmt. Yaptmz hizmetler sebebiyle bizi takdir eden, alklayan insanlar eksik deildi. Trkiyenin her tarafnda dostlarmz, iadamlar vard. Bunlar-dan birinden istersek bu paray bulabiliriz diye dndk. Bu maksatla benim zel aracmla Bursaya gittik. zel aracmla dedim, nk o tarihlerde Diyanetin ok eski model, yani uzun yol iin elverili olmayan bir hizmet aracyla bir de makam otosundan baka arabas yoktu. Bur-sadaki dostlarmzla bulutuk. Kysndan kena-rndan bir eyler syledikten sonra maksadmz anlalnca etrafmzda kimsenin kalmadn grdk, zldk. Bizlerin birer eyh, dostlarm-zn ise mritlerimiz olmadn dnememi-tik. Bursadan boynu bkk dndk. Baz cami-lerde ayakl yeil kasalar vardr. Cemaat onlara

para atar. Bu paralarn nasl harcanacana dair tzk henz yrrle konmamt. Bankada biriken ve Bakanla ait olmas gereken bu pa-radan Bakann imzas ile 150.000.-TL ekerek Vakf kurmay kararlatrdk ve Vakf kurduk.

lk ube Tekirdaa ald

Vakfn kurulu nedenlerinden biri taradaki dini hizmetlerin desteklenmesi idi. Krtasiye ihtiyac iin bile kaplar alnmasn istedik. Te-kirda Mftmz o yllarda Fikri Gltekindi. lk dnemlerde Vakfn Mtevelli Heyetinde bulanan arkadalarmzdan biriydi. Her hafta cumartesi gnleri gelip almalara katlan bir arkadamz olarak herhalde buna nclk et-mi, ilk adm atmt. Arkasndan dier mft-lerimizin mracaatlaryla yeni ubeler ald. Bu admlarla Vakf gibi byd, hemen btn il ve ilelerde ubeler ald. Mftlerimiz artk basit ihtiyalar iin baka kaplar alma zorun-luluundan kurtuldu.

Biliyorsunuz, Trkiye Diyanet Vakf halkn mad-di ve manevi desteklerine gvenerek kuruldu. Halk desteklemeseydi bu ubeler olumazd. ubeler halkn ileri gelenlerine, hayrseverleri-ne, din grevlilerine emanet edilmiti. Halkmz ilk gnnden itibaren Vakfmz barna bast, benimsedi, yapt hizmetlerde yannda oldu. artl ve artsz balarn emanet etti. Bu benim zektmdr ona gre tasarruf edin, -renciye burs verin, Bu arsama cami ve Kuran kursu yapn diyenler oldu ve bu artlara zenle uyulduunu halkmz grd. Aradan yllar geti ve 40. ylnda Diyanet Vakfna olan gven sar-slmad, artt, yapt hizmetlere glge dme-di.

32

RPORTAJ

Vakf eitim alannda ne gibi faaliyetler yapt?

Vakfn kurulu ama-lar arasnda insan yetitirmek, eitime ve retime destek

vermek vard. Eitim,

Vakfmzn kurulu

felsefesinin ana ko-

nularndan biridir. Bu

itibarla eitim ve retim desteklenmi, yurt

iinde ve dnda rencilere burslar verilmi,

ilim adam ve akademisyen yetitirme konusu

Vakfn ncelikli hizmetleri arasnda yer alm-

tr. Bilindii zere slm Aratrmalar Merkezi

(SAM) Vakfn nadide bir kuruluudur. Bu ku-

ruluun organizasyonunda gerek yurt iinde

gerekse ABD, ngiltere, Fransa ve Almanya gibi

lkelerde Vakfn desteiyle ok deerli akade-

misyenler, rektrler, dekanlar, retim yeleri,

milletimizi yurt dnda temsil eden diplomat-

lar, devletimizin en st noktalarnda grev ya-

pan idareciler yetimitir.

Vakfn temelinde ihlas ve samimiyet var

Bulgaristanda, Azerbaycanda alan okullarda

renciler yetitirilmi, bu genlerin lkele-

rine hizmet etmeleri salanmtr. Krgzistan

ve Romanyadaki eitim ve retim faaliyet-

lerini de burada hatrlamalyz. Bunlarn hepsi

Vakfn desteiyle kesintisiz bir ekilde eitim

ve retimlerine devam ediyor. Eitim ve -

retim iin Trkiyeye getirilen rencilerin sa-

ysnn da az olduu sylenemez. Yurtdnda

yaplan almalar sadece eitim retimle de

snrl kalmam, Bak, Nahcivan, Kusar gibi e-

hirlerde camiler yaplm, bunlarn finansman

tamamen Vakf tarafndan karlanmtr. Hi

phesiz bu sonuta Vakf bugnlere tayan

idarecilerin samimiyet ve ihlasnn pay byk-

tr. Vakfn temelleri iyi niyet, samimiyet ve ihlas

zere atlm, devam eden srete bu ana ilke

hep korunmutur.

Yurt ihtiyacnn giderilmesi iin altk

Okul ihtiyac kadar rencilerin barnma ihti-

yalarnn da giderilmesi iin almalar yapl-

mtr. lk renci yurdu 1987 ylnda Kastamo-

nuda ald. Ankara, stanbul, Afyonkarahisar,

Isparta, Manisa ve u anda adlarn hatrlama-

dm dier baz illerde bu hizmet devam etti.

stanbul 29 Mays niversitesinin rencileri

iin ina edilen 1.600 kiilik renci yurdu iin

gerekli finansmann 30 milyondan fazla ksm

yine Vakf tarafndan salanmtr. Bilindii gibi

yurt ihtiyac okul ihtiyacna edeerdir.

Diyanet ve Vakf arasndaki ibirliini nasl deerlendiriyorsunuz?

Diyanet leri Bakanl ve Diyanet Vakf i ie,

et-trnak misali kurululardr. Geride brakt-

mz 40 yl zarfnda Diyanet ve Vakf birlikte ok

sayda hizmete imza att. Diyanetin yurtdna

ilk defa din grevlileri gnderme faaliyeti Di-

yanet Vakf destekleriyle balatlabilmitir. Bu

grevlilerin yol cretinden dier ihtiyalarna

kadar birok ey Vakf tarafndan karlanmtr.

Hac organizasyonu birlikte yrtlen hizmetle-

rin bir bakasdr.

Halkmz ilk

gnnden

Vakfmz

barna bast,

benimsedi,

yapt tm

hizmetlerde

yannda oldu.

33


slam Ansiklopedisi herhalde Vakfn en deerli rndr

Vakfn yeni hizmet projeleri aray iinde bu-

lunduu bir srete, bir Mtevelli Heyeti top-

lantsnda yelerden Ahmet Uzunolu, mer-

hum Ergun Gzenin bir teklifini getirmiti.

zeti, Birlikte bir slam Ansiklopedisi kara-

lm olan bu teklife Vakf adna karrsak -

karalm cevabn verdik ve bu konuda gerekli

karar aldk. stanbulda Caalolunda kirala-

nan bir broda ansiklopedi almalar balad.

Hocalarla toplantlar yapld, maddeler tespit

edildi. rnek fasikl karld. Ama yaanan tec-

rbeden sonra Ansiklopedinin byle bir orga-

nizasyonla karlamayaca kanaatine vardk.

skdar/Balarbanda bir bina satn aldk.

Ansiklopedi iin bina satn aldk diye bizi ele-

tirenler oldu. Ama gn geldi, o bina ihtiyaca

cevap veremedi. Ayrca Ergun Gze ile bu iin

yrtlemeyeceini anladk ve szlemeyi fe-

sih karar aldk. Rahmetli Gze, szlemeden

doan haklarn almad, Babamn hayrna ba-

lyorum dedi ve helalletik. Merhum Ahmet

Grta ansiklopedinin bana genel mdr ola-

rak getirildi. stanbulda ansiklopedi almasn

ilm mesaileriyle destekleyeceine inandmz

baz arkadalarmz vard. Fakat onlar ilk etapta

projeye mesafeli oldular. Yapamazsnz, olmaz,

bu zor i diyorlard. Buna ramen bu konuda

attmz admdan geri dnmemeye karal idik.

Her eye ramen bunu baarmalyz, diyorduk.

Bir gn stanbuldaki arkadalarla bir kere daha

bir araya gelmitik. Biz bu ansiklopediyi destek

verseniz de vermeseniz de karacaz. Destek

verirseniz, tan altna elinizi koyarsanz orta-

ya iyi bir ey kar. Destek vermezseniz, kt

de olsa biz bir ey karacaz, bunun vebali

de sizin olur dedim. Bu sz grmeye kat-

lanlardaki tutukluu zmeye yetti. Bismillah

diyerek ie yeniden balam olduk. Maddeler

tespit edildi, sipariler yapld, alma balad.

Emekli olduktan sonra ben de fiilen almala-

rn iinde oldum. Marmara niversitesi lahiyat

Fakltesinde szlemeli hocalmn yannda

yazar ve redaktr olarak ansiklopedi almala-

rna katldm. nce fasikl halinde yayna ba-

ladk ve birinci cildi bir ylda tamamlam olduk.

Daha sonra bu sreyi 9 aya indirdik. nc

ciltten itibaren 6 ayda bir cilt periyoduna girildi,

bylece 44 cilt tamamlanm oldu.

Trkiye Diyanet Vakfnn hizmetleriyle yaa-

dmz huzur ve mutluluk, ok kr stanbul

29 Mays niversitesinin almasyla en st se-

viyeye ulam, Vakfn hizmetleri bu hizmetle

talanmtr.

Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcamadka

iyilie asla eriemezsiniz.

l-i mrn, 3/92

Allah yolunda harcamaktriyilikHer


36

RPORTAJ

40 yl ne abuk geti. Kurucular olarak bizi bu gnlere ulatran Yce Mevlaya hamd olsun. Vakfmzn bu gnlerini grmeyi, onun yapt gzel hizmetleri temaa etmeyi de bize ltfetti. Bu adeta bir ailenin evlatlarnn mrvvetini gr-mek gibi bir ey.

Vakfn kurulu amac nedir?

Bilinen bir gerektir ki kurumlarn, kurulularn ortaya kmasnn en nemli sebebi phesiz ihtiyalardr. Bununla beraber Trkiye Diyanet Vakf sadece belli ihtiyalarn basks ile deil, ta-rihimizde, medeniyetimizde mevcut olan gl bir gelenein ihya edilmesi, yaatlmas, gelecek nesillere hediye edilmesi amacyla kuruldu.

Kurulduktan sonra hangi konulara ncelik verildi?

Vakfn bir senedi ve amac vardr. Eitim en n-celikli balmz oldu. Ayrca Vakf, Diyanet leri Bakanlna din hizmetlerine destek olmak iin kurduk. O zaman imkanlarmz snrlyd. imdiki gibi deildi. Afrika ile irtibatmz yoktu. ncelikle Trkiyedeki imam hatip okullar ile kuran kurslar ve diyanet eitim merkezlerini nemsedik. Ora-daki retmenlere hep destek olduk. Trkiyede bu kurumlar canlandrrsak yurt dna alma-mz mmkn olur diye dndk. rencilere

burs vermeye baladk. renci yurtlar atk. Yurt dndan renci getirdik. mam hatip okul-lar yapmaya altk. Trkiyede birok imam ha-tip lisesinin tapusu Trkiye Diyanet Vakfna aittir.

Byk milletler okutan-reten milletlerdir. Bu ok nemli asil bir vizyon, byklk iin konul-mu bir hedeftir. Bana gre bu hizmetler, mille-timizin byklnn licenaplnn gsterge-sidir.

Kutlu Doum Haftas Vakfn Trkiyeye kazan-drd en gzel hediyedir

Vakfn en gzel faaliyetleri ve Trkiyeye en gzel hediyesi de 1989 ylnda Kutlu Doum Haftas etkinliklerini balatmaktr. Kutlu Doum Haftas Vakfmzla balad. O zaman bir gece sren etkin-likleri cami dna karmak istedik. Peygamberi-mizin doumu yle bir yayld ki Trkiyede Av-rupada binlerce hizmetler yapld. Bunu grmek ok byk mutluluk. Okullarda, niversitelerde, konferanslarla, panellerle farkl etkinliklerle Tr-kiyenin her yerine bu kutlu hafta yayld. erisin-de benim imzam olan, en ok mutlu olduum, sevindiim bir faaliyet haline dnt. Rabbime hamd ve krediyorum. Vakf biz olmasak da bakalar kuracakt. Rabbim bize nasip etti. n-sanlarn mr belli bir noktada bitiyor. Biz de bir gn bu dnyadan ekip gideceiz. Ama bu m-esseselerdeki hizmetler devam edecek.

Yurtd hizmetlerine arlk verdik

Bugn memnuniyetle gryoruz ki Vakfn hiz-met alanlar genilemi, Amerikadan Avrupaya,

Trkiye Diyanet Vakf kurucularndan

Yakup stn ile Vakfn hangi ihtiyatan

doduu ve gelinen noktay grerek

duygu ve dncelerini aldk.

Trkiye Diyanet Vakf, medeniyetimizdeki gl bir gelenein ihyas iin kuruldu

37


Arnavutluktan Balkanlara, Krmdan Moolistan, Orta Asyaya, Gney Asyaya oradan Afrikaya ka-dar ok geni corafyalara yaylm bulunuyor.

Bu ynyle Trkiye Diyanet Vakf hizmetleri, ev-rensel bir boyut kazanm bulunmaktadr. Dn-yann farkl yerlerinde bulunan kardelerimiz bizden yardm talep ediyor. Siz byksnz, tec-rbelisiniz, bize el uzatn, yardmnz esirgeme-yin diyorlar. Byle bir hizmet, tarihimizin, mede-niyetimizin bize ykledii bir misyondur. Bunlara gzmz, kulamz, gnlmz kapatabilir miyiz? Tabii ki kapatmadk, kapatamayz.

slam Ansiklopedisi bize ve dnyaya kaynak oldu

slm Ansiklopedisi, kamuoyunun doru bilgi edinme ihtiyacn karlamay hedefleyen, ayn zamanda din ve sosyal bilimlerde aratrma yap-mak isteyenlerin bavurabilecei ciddi, kapsaml ve kuatc bir kaynaktr.

Ansiklopedide titizlikle uygulanmaya allan temel ilke, btn maddelerin gvenilir kaynak-lara dayanmas ve doru bilgiler ihtiva etmesidir. Bunun yan sra maddelerin yazmnda gerek

muhteva gerekse kaynaklar asndan aratrma-clarn akademik beklentileri ile kltr seviyesi birbirinden farkl okuyucularn bilgi edinme ih-tiyalar gz nnde tutulmutur. Bugn artk tamamlanarak tm insanln hizmetine sunul-mutur, emei geenlere teekkr ediyorum.

Vakfn hizmetlerini grdke mutluluktan gzya dkyorum

Trkiye Diyanet Vakfnn bugn geldii nokta-da bu hizmetleri grdke mutlu-luktan gzyalar dkyorum. Bi-zim iin en byk mutluluk Vakfn amacna uygun almas, g-revlilerinin amacna uygun hizmet retmesidir. Artk bu yata dua mevkiindeyiz. Vakfmzn ba-ars iin dua ediyoruz.

Trkiye, Elhamdlillah bugn hayal etmedii-miz bir noktaya geldi. nallah bu gzel gnler devam eder. Allah memleketimizin milletimizin huzurunu daim eylesin.

Vakfn en gzel faaliyetleri ve Trkiyeye en gzel hediyesi de 1989 ylnda Kutlu Doum Haftas etkinliklerini balatmaktr

YakupSTN

YakupSTN

hayrl ameldiriyilikHer

Her kim iyi amel getirirse, ona ondan daha hayrls vardr.

Onlar o gn korkudan emindirler.

Neml, 27/89


Ahmet UZUNOLUAhmet UZUNOLU

Trkiye Diyanet Vakf Kurucu yesi ve 1975 ylnda Diyanet leri

Bakanl Merkez Tekilatnda zlk leri Mdr olan Ahmet

Uzunolu, bakanlk hizmetlerini desteklemek zere Trkiye Diyanet Vakf ad altnda bir Vakf kurulmas

dncesinin ilk defa 1972 ylnda dile getirildiini syledi.

Trkiye Diyanet Vakfn kurma dncesi balca iki sebebe dayanmaktadr. Bunlar, devlet btesi ile Bakanla tahsis edilen deneklerin yetersiz olmas ve vakflarla ilgili mevzuatta yaplan yeni dzenleme-lerdir.

26.8.1972 tarihinde Dr. Ltfi Doan Diya-net leri Bakanlna atanmt. Yardm-clar Tayyar Altkula ile Yakup stnd. Bakanlk hizmetlerini desteklemek ze-re bir Vakfn kurulabilmesi iin Bakan Dr. Ltfi Doann onay artt. Aksi halde vakf kurulamazd. Bakan Dr. Ltfi Do-an bu gibi teebbslere ak bir insand. Bakan olduktan sonra iki yardmcs ile birlikte Trkiye Diyanet Vakf projesini arz

RPORTAJ

Vakfn amacna byk apta ulatn syleyebiliriz


ettik, kabul etti. Bylece Bakanlk hizmetlerini desteklemek zere bir vakf kurulmasna pren-sip olarak karar verilmi oldu. Vakfn kurulmas ile ilgili ilerin benim tarafmdan yrtlmesi uygun grld.

lk Mtevelli Heyeti toplants 16 Mays 1975 Cuma gn saat 10.00da Bakann makam odasnda yapld. Heyetin tabii Bakan senet gereince Dr. Ltfi Doand. kinci Bakanla da bu toplantda ben seilmitim. Bylece Vakf Mtevelli Heyeti fiilen almalarna balam oldu.

Mtevelli Heyeti, Vakfn ilk Genel Mdrlne beni atad ve 7 yl sre ile bu grevi yrttm. 1981 ylna geldiimizde Vakf ileri artk Hukuk Mavirlii brosundan devlet memurlar eliy-le yrtlemeyecek kadar byd.

Vakf kurulurken varlmak istenen hedeflerden biri Diyanet leri Bakanlk Tekilat tarafndan Vakfn benimsenmesiydi. Bu gereklemitir. Vakf kurulduktan sonra il ve ile mftlkle-rimizin vakfa gsterdikleri yakn ilgi ve destek tahminimizin de zerinde olmutur. Mftlk ve Kuran kursu hizmet binalarnn Vakf ze-rine tescil edilmesiyle mftlklerimiz hizmet binalar asndan bir nevi muhtariyete kavu-mulardr.

Vakf byk apta amacna ulamtr

Vakf kurulduktan sonra Hac seferlerine balan-mas, slam Ansiklopedisinin neri, Kocatepe Camii inaatnn tamamlanmas ve yeni kuru-lan Trk Cumhuriyetlerine verilen hizmetler, Trkiye Diyanet Vakfnn kurulmasyla gerek-letirilen ok nemli din ve hayr hizmetleridir.

Btn bunlar Trkiye Diyanet Vakfnn Bakan-lk hizmetleri iin vazgeilmez bir sivil toplum kuruluu olduunu ve bu sahada bir boluu doldurduunu gstermektedir. Bylece Vakfn byk apta amacna ulatn syleyebiliriz. Diyanet leri Bakanl kendi hizmetlerini des-

teklemek iin Trkiye Diyanet Vakfn kurmakla dier kamu kurum ve kurulularna da nclk etmitir. Trkiye Diyanet Vakfnn gzel yurdu-muzda din ve sosyal birok faydal hizmetler greceine inanyor, bu Vakf hayrsever Trk halkna ve din grevlilerine emanet ediyoruz.

Hac organizasyonuna balanmas,

slam Ansiklopedisinin neri,

Kocatepe Camiinin yaplmas,

Trk Cumhuriyetlerine verilen

hizmetler, Trkiye Diyanet Vakfnn

kurulmasyla gerekletirilen ok

nemli din ve hayr hizmetleridir.

Btn bunlar Trkiye Diyanet Vakfnn

vazgeilmez bir sivil toplum kuruluu

olduunu ve bu sahada bir boluu

doldurduunu gstermektedir.

Bylece Vakfn byk apta amacna

ulatn syleyebiliriz.

phesiz Allah, kendisine kar

gelmekten saknanlar ve

iyilik yapanlarla beraberdir.

Nahl, 16/128

karde olmaktriyilikHer


44

MAKALE

nsan iyilikle llr ve iyilik, varoluun en nemli g ve erdemlerindendir. yilik, btn deerleri savunan, koruyan ve destekleyen her eydir. Deerler, insan anlama abasnn en ka-dim ve en temel alanlarndan biridir. Deerleri ve insann deerlerle irtibatn anlamak ve ay-dnlatmak ve buradan yola karak insana dair birtakm yorum ve deerlendirmelerde bulun-mak, btncl ve berrak bir grnt ortaya koymak, her zaman ve her zeminde ilgi ekici olmutur. Zira deerler, insanla vardr ve insan-la anlam kazanr. nsan da deerleriyle anlalr.

nsan hayatnda bu kadar nemli olan deer-ler nedir o hlde? Bylesine eski ve nemli bir konuda, herkesin beklentilerine karlk veren kapsayc ve kuatc bir tanm, tatmin edici ve kesin bir cevap bulunmamaktadr. Ancak yine de deerlerin, genellikle, insanlarn ken-dilerinde bulunmasn arzuladklar, erimek istedikleri; insanlara ve yaadklar hayata reh-berlik eden; kimi zaman biri dierinden daha nemli hle gelen; ancak deien durumlara bal olarak deimeyen ve yok olmayan ama ve hedefler olduu ifade edilmektedir. Bu a-dan deerlerin, ou kere, kavramlar, normatif standartlar ve amalar ve eilimler ve inan-

larla balants vurgulanmaktadr. Deerlerin kayna olarak ise birey, toplum, kltr ve din gsterilmektedir.

Bir deer ve erdemlerin rn olarak iyilik, s-lam dnce geleneinde, hayr, birr, maruf, ha-sene, salih amel vb. gibi ok eitli kavramlarla ifade edilen geni ve zengin bir anlam ufkuna sahiptir. Farkl anlamlar da bulunmakla birlikte hayr, genellikle, akl, adalet, fazilet ve faydal nesne gibi herkesin arzulad ey; birr, her trl iyilik, ihsan, itaat, doruluk, gnahszlk; maruf ise gerek sz gerekse davranla in-sanlarn iyilik ve mutluluu, dirlik ve dzenlii iin almak olarak tanmlanmaktadr. nsan erdemlerle ve bu erdemler vastasyla ortaya koyaca eylemlerle yetkinleir. yilik de, bir duygu, tutum, davran ve deer olarak din dnce ve deneyimin iinde temel ve vazge-ilmez bir erdem olarak yer almtr. Bunun iin-dir ki btn dinler erdemli olmay srarla tavsi-ye etmi, peygamberler de o erdemleri bizzat yaayarak insanla rnek olmulardr. Keza ktlk veya er ve bundan kaynaklanan zarar, musibet, fitne, fesat, suizan, yalan, gnah gibi tutum ve davranlar da kesin bir dille yasaklan-m ve insanlar bu konuda uyarlmlardr.

Prof. Dr. Ali Ulvi MEHMEDOLUM.. lahiyat Fakltesi

YLN GC

46

MAKALE

Yaratl itibariyla kart eilimlerin atma alan olan insan nefsi, iyi g ve yeteneklerle donanml olduu gibi, ktle sevk edici ei-lim ve ynlendirmelere de aktr. Kurann ifa-desiyle, Nefse ve onu dengeleyene, ona hem ktl hem de ktlkten saknmay ilham edene and olsun ki nefsini arndran kimse kur-tulua erer. Nefsini kirletip gnahlara boan ise hsrana urar.1 Yani iyilik ve ztt olan ktlk, dardan dayatlan eyler olmayp, kkleri insa-nn iinde bulunan tercihlerdir. Bu durum, bir baka ayette, Bununla birlikte ben nefsimi ta-mamen temize karmyorum. nk Rabbim esirgeyip korumasa nefs insan hep ktle yneltir.2 eklinde haber verilmektedir. Bu ba-kmdan insann yeryz serveni, iyilik ile k-tlk veya hayr ile er arasnda gidip gelen bir tercih sreci olarak grlebilir. Bu tercih sreci, insann tam ve eksiksiz olma, kendisiyle, dier insanlarla, dnya ile ve nihayetinde Yaratan ile tam bir uyum iinde olma durumuna gelinceye kadar devam eder. Aliya zzetbegoviin ifade ettii gibi, insana bahedilen bu tercih yetene-i, neticesi ne olursa olsun, kinatta mmkn olan varoluun en yksek eklidir.

yilik, btn erdemlerin zirvesidir. Ancak zirve-ye ulamak, uzun uralar ve zahmetli abalar sonucunda mmkn olabilir. Zira insann etra-fnda pek ok engeller ve eldiriciler mevcuttur. Ktlk daha abuk yaylr, kt rnekler daha kolayca benimsenebilir ve henz eilimleri arasnda denge kuramam insanlar kt dav-ranlara abucak ynelebilirler. Bunun iin n-celikle iyilii bilmek, onu ktlkten ayrmak ve iyiliin ktlkle asla bir olamayacan3 idrak etmek, ardndan da ktl iyilikle sav-

1 ems 91/7-10.2 Ysuf 12/53.3 Fussilet 41/34.

mak, ktle iyilikle mukabelede bulunmak4 ve iyiliklerin ktlkleri giderdiinin5 farknda olmak gerekir. Kuran- Kerim, btn mminle-rin zellikle bu bilinte olmalarn ister ve Hz. Peygamberin ahsnda onlara iyiliin, efkat ve merhametin birletirici gc konusunda uyar-larda bulunur. Allahn sana ltfettii efkat ve merhametten dolay onlara yumuak davran-dn. Kaba ve kat yrekli olsaydn, onlara sert ve krc davransaydn, hi phesiz etrafndan dalr giderlerdi6 yilik yan bamzdadr, elimizin altndadr, ok uzaklarda, douda veya batda deildir.7 Ancak iyilik yapan insan ken-dini aar ve kendi tesindekilere ular. Bunu yapamayanlar ise kendi ilerinde dnp durur ve bir anlamda tkanp kalrlar.

slam medeniyeti bir hayr veya iyilik, efkat ve merhamet medeniyeti olarak tanmlanabilir. Kurann ve Hz. Peygamberin iyi olma ve iyilik yapma dorultusundaki srarl ve kesin vurgu-lar ve hayrda yarma8 ilkesi, balangtan iti-baren Mslmanlarn, yaadklar her zaman ve meknda eitli kurum ve kurulular olutur-malarna vesile olmutur. Bu erevede vakflar, ifahaneler, yetimhaneler, imarethaneler, aevi, dknler evi, ocuk yurtlar, cami, medrese, kervansaray, okul, sebil, kpr vs. gibi birok eser tesis edilmi, hayrda yarma ilkesi ilevsel ve grnr hle getirilmitir.

yilik, ok boyutlu ve ok ynl bir eylemdir. Psikolojik, sosyolojik, siyasi ve iktisadi adan geliim, deiim, etkileim ve dnmlere yol aar. yilik, ne ekilde olursa olsun iyilikte bulu-nan bireylerin sevgi, huzur, gven, efkat, mer-

4 Rad 13/22.5 Hd 11/114.6 l-i mrn 3/1597 Bakara 2/1778 Bakara 2/148; el-Mide 5/48


47

hamet, dierkmlk ve adalet gibi olumlu ve ya-pc duygu ve yeteneklerini gelitirdii gibi; kin, haset, fesat, kskanlk, kibir, gurur, intikam ve zulm gibi olumsuz ve ykc duygularna da set eker, bunlarn nevnema bulmasna engel olur. Dier taraftan iyilik, cesaret ve mit gibi olumlu duygularn gelimesine ve korkaklk, sefalet, sefahat, zillet, meskenet, yeis gibi olum-suz durumlarla ba etme ve onlarn stesinden gelme iradesi gelitirmeye yardmc olur. yilik, empati yeteneini de gelitirerek duygularn insann kendi iine hapsolmasn nler ve ba-kalarn anlamaya ve bu sayede onlarla iletii-me gemeye, onlarn ac ve skntlarn anla-maya nayak olur. nan ve ahlak bakmndan bir yetkinleme vesilesi olan iyilik, psikolojik bakmdan, hem iyilik yapan ve hem de iyilik ya-plan asndan karlkl etkilere sahiptir. Dier yandan iyilik, ayn toplumda yaayan insanlarn birlik, btnlk, yardmlama ve dayanmala-rna vesile olur. stifilii, tekelcilii, dnyevi-lemeyi, materyalizmi, meta sevgisini, tketim lgnln, g ve iktidar hrsn engeller, mal ve parann dolamn ve bu sayede toplumsal huzur, bar, paylam ve yardmlamay temin eder. nsanlar arasndaki eitsizliin ortadan kalkmasna, sevgi, sayg, istikrar ve adaletin tesisine katkda bulunur. nsan insann kurdu deil, dostu yapar.

Gnmzde, iyiliin de dhil olduu eitli erdemlerin, psikolojinin, klinik, salk, geliim, sosyal ve zellikle din psikolojisi ve pozitif psi-koloji gibi farkl alanlarnca artk daha fazla dikkate alnd ve aratrma sonularnn, bu erdemlerin ruhsal, fiziksel ve kiiler aras iliki-lerdeki ilevleri asndan genel olarak olumlu etkilerde bulunduuna iaret ettikleri grl-mektedir. Bu erevede bir btn olarak iyiliin kiilik zerindeki etkilerine ve hayattaki nemli

ilevlerine ilikin bulgulara ulalmtr. Ksacas iyilik de dhil olmak zere btn erdemlerin, sadece ayrc birer kiilik zellii olmakla kal-mayp, ayn zamanda bunlarn hayat ve kiilii olumlu ynde biimlendirdikleri sylenebilir.

Yaanabilir bir dnya, ancak iyilikle mmkn-dr. Btn insanlk iyilikte srar etmeli, onun srekliliini salamal ve iyilikte uzlamaldr. yilik, bakasnda var olmak, tekine sevdalan-maktr. yiliin bulunmad, yani bakalarnn gz ard edildii bir dnya, sadece kendine sevdal ve kendi yoksul ve yoksun evreninde dnp duran bencil, karc, hastalkl ve anti-patik bireyler retir. amzn nevrotik insa-nnn ve gittike yaygnlamakta olan depresif ruh hlinin ifas, iyilikten ve iyilik yapmaktan geer. Yzyln vebas olarak grlen anlam-szlk, amaszlk ve boluk duygusu ve bunla-rn ortaya kard korku, kayg, bulant, fke ve can sknts da ancak insann kutsal ile ko-pard ban tekrar kurmas, manev kkle-rine sarlmas ve iyiliin kayna olan Mutlak yiye dnmesiyle alabilir. Hayatn belki de en nemli anlam bu olmaldr: kendini amak, kendi tesine ulamak. Bu da ancak, btn de-erleri savunan, koruyan ve destekleyen iyilikle mmkn olabilir.

Sabret!

nk, Allah iyilik edenlerin

mkfatn zayi etmez.

Hud, 11/115

sabretmektiriyilikHer


50

RPORTAJ

Trkiye Diyanet Vakf 40 yl nce hizmet a bir ekip tarafndan bir iyilik hareketi olarak balam-tr. O gn balatlan bu hareket, yurt iinde ve yurt dnda o gnk hayallerimizi zorlayan byklk-te hayrlara vesile olmutur. Allah kurucularndan ve emei geenlerden raz olsun.

Vakfmz u anda 81 il mfts ile 900n zerin-de ile mftsnn ube bakan, 150 bine yakn Diyanet personelinin gnlls olduu ve eitli meslek gruplarndan teekkl eden byk bir g-nll ordusunun bulunduu ulusal ve uluslara-

ras boyutta bir iyilik hareketi olmutur.

slam dnyasnn, etnik, mezhepsel ve blgesel dn-celeri ne kararak mmet bilincin-den uzaklap mer-hamet ufuklarn daraltmaya ba-ladndan dolay dt bugnk olumsuz durumu da nazara alarak, iyilik kavramnn yeniden anlalmasna gerek olduu inancn ne aldk.

yilik yapmak iin nce iyi olmann gerekliliine inanyoruz. yi dnceye, kiilie, ahlaka, karak-tere sahip insan ancak iyilik yapabilir. Bu yzden lkemizde ve yardm gtrdmz lkelerde dini eitim ve kltr hizmetlerine, cami ve okul gibi messeselere ncelik veriyoruz. Mesela u anda birok lkede cami ve okul inaatlar devam ediyor. Yurt dndan Trkiyede eitim imkan saladmz 3 bin dolaynda renci, yine 3 bin dolaynda eitli lkelerde atmz okullarda eitim verdiimiz renci ayrca Diyanet leri Bakanlmz ile koordineli olarak Trkiyede ksa sreli eittiimiz din grevlisi ve Kuran rencisi ile beraber yaklak 8 bin kiiye dini, kltrel ei-tim veriyoruz.

Trkiyenin merhamet eli olmaya alyoruz

Orta Asyadan Balkanlara, Kafkasyadan btn Afrikaya, Avustralyadan Latin Amerikaya kadar geni bir dnya corafyasnda yaayan btn mazlum ve madur kardelerimize ulaarak, Tr-kiyenin merhamet eli olmaya alyoruz. Bunu yaparken de tam bir mmet uuru ile hareket et-meye gayret gsteriyoruz.

Bunun yannda insani yardm ve geni ufuklaryla merhamet bilincini ne alarak din, dil, rk ve co-rafya fark gzetmeden btn dnyada deprem, sel gibi tabii afetlere maruz kalan insanlara, yine

Hedefimiz; lkemizde ve dnyada mmet bilinci

oluturmak

yilik yapmak iin nce iyi olmann

gerekliliine inanyoruz. yi

dnceye, kiilie, ahlaka, karaktere sahip insan ancak iyilik yapabilir. Bu

yzden lkemizde ve yardm

gtrdmz lkelerde dini

eitim ve kltr hizmetlerine,

cami ve okul gibi messeselere ncelik

veriyoruz.

lkemizden hayrsever milletimizin himmetlerini gtrmeye alyoruz. Bu yardmlar datrken de her an Cenab- Allaha bu emanetlerin hesab-n verebilme uuruyla hareket ediyoruz.

Filipinlerde tsunami, Haitide deprem, Somalide alk ve kurakla maruz kalan insanlara hizmet gtrrken de gney komularmzda meydana gelen savalarda madur olarak lkemize sn-maya alan mltecilere yardm ederken de Krt, Trkmen, Arap ayrm yapmadan yardm ulatr-dk.

Arakanda Budistler tarafndan ehit edilen kar-delerimize, Filistinde srail uaklar tarafndan bombalanan kardelerimize ilk yardm elini uza-tan sivil toplum kuruluu olarak 2013 Trkiye Kalknma Yardmlar Raporuna gre Trkiyeden dnyadaki madur ve mazlum insanlara yaplan yardmlarda 35,7 milyon dolar ile birinci olduk.

Suriyeli mlteci ocuklarndan 10 bin renciye de Milli Eitim Bakanl ile birlikte eitim destei veriyoruz.

Daha byk apta yardm gcne ulamay hedefliyoruz

Vakfmzn kuruluunun 40. yl mnasebetiyle, yeryznde iyi-lii egemen klma idealiyle yola

kan bir hareket olarak Uluslararas yilik dlleri veriyoruz. Onun iin iyi olma vasfna sahip olarak rnek iyilik yapan kiiler arasndan 6 kardeimizi setik. Onlara iyilik dlleri takdim ettik.

nmzdeki hedeflerimiz ierisinde eitim ala-nnda okullarmzn saysn artrmak, 10 binlerle ifade edilen sayda insana eitim-eitim destei vermek ve dnyann herhangi bir yerinde mey-dana gelecek tabii afete maruz kalacak insanlara daha byk apta yardm ulatrma gcne sa-hip olmay hedefliyoruz.

Mazhar BLGNTrkiye Diyanet Vakf II. Bakan

52

RPORTAJ

Trkiye Diyanet Vak-f, yeryznde iyili-in egemen olmas iin faaliyetlerine 40 yl nce, drt gzel insann gayretleriy-le kstl imknlar ve zor artlarda balad.

Din hizmetlerinin daha geni kitlele-re ulamas ve dini

hizmetlerde grev alacak neslin yetitirilmesi ga-yesiyle klan bu kutlu yol, alicenap milletimizin gl destei, Vakfmzn grevli ve gnllleri-nin gayretli almalaryla byyerek yedi ktaya ulat.

Yllar nce topraa atlan tohum meyvesini verdi ve bugn dnya apnda etkili almalar yapan byk bir iyilik hareketine dnt.

Hem lkemiz hem de Vakfmz insanln umudu haline geldi. Bu sorumluluk bilinciyle Vakfmz dnyann tm corafyalarna milletimizin ema-netlerini ulatrd.

Faaliyetlerinde eitimi nceleyen Vakfmz, kk-l medeniyet mirasmz idrak etmi, mmetin derdiyle dertlenen, zgveni yksek, alannda uzman iyi bir insan ve iyi bir Mslman neslin ye-timesi iin almalarn younlatryor.

Vakfmz bu balamda dnyann drt bir tarafn-daki genlere yardm elini uzatt. Kuran kursla-rndan, hafzlk eitimine, imam hatip lisesinden niversiteye, yksek lisanstan doktoraya kadar eitim kademelerinde genlerimize salkl bir din eitimi vermek iin alyor. Ayrca burs ve eitim yardmlaryla da rencileri destekliyor. Yurt dnda 10 lkede 16 imam hatip lisesi ve ilahiyat faklteleriyle hizmet veren Vakfmz, n-mzdeki yllarda Afrika bata olmak zere farkl lkelerde yeni okullarn almas iin alma ba-latt.

Vakfmz bununla beraber eitim kurumlaryla edeer neme sahip grd renci yurtlar-nn da saysn ve kapasitesini artryor. Yurtlarn olmad yerlerde ise ubelerimiz araclyla -renci Konuk Evleri ayor.

Bunun yan sra Vakfmz doal afetler olduun-da dil din rk ve lke ayrm yapmadan yardma muhta insanlarn arsna kotu. Ramazan faali-yetleri, vekletle Kurban programyla milletimizin emanetlerini, gnlden kopan hediyelerini dn-yann drt bir tarafna gnlllerimizin ve grev-lilerimizin gayretleriyle ulatrd. Milletimizin se-lamn gtrd, kardelerimizin selamn getirdi.

Buralarda sadece hayri almalar yardmlar ya-plmad. Ezan sesini btn insanlarn iitmesi iin, mmetin her bir ferdi ile kalplerimizi ve gnlle-rimizi buluturacamz birlik meknlarmz olan camiler ina etti.

Vakfmz nsanln Umudu Haline Geldi

Yllar nce

topraa atlan

tohum meyvesini

verdi ve bugn

dnya apnda

etkili almalar

yapan byk bir

iyilik hareketine

dnt.

smail PALAKOLUTrkiye Diyanet Vakf Genel Mdr

Tm bu gzellikler yaanrken bu anlaml iyilik hareketi byd. lkemizde 996 ubeye dnya-da ise 102 lkede faaliyet yrten bir sivil toplum hareketi haline geldi.

Vakfmz faaliyetlerini daha nitelikli yrtlebil-mesi iin lkemizde ve dnyada deien ve geli-en artlara gre yeniden yapland. Bu erevede hesap verebilirlii n plana ald. Vakfmzn bt-esi her yl kamuoyuyla paylalyor. Emanet bilin-ci ile ynetilen Trkiye Diyanet Vakf, kaynaklarn stratejik plan ve bte esasl almalarla iyilie ve hayri faaliyetlere aktarmaya devam ediyor.

Vakfmzn ubeler hari, Genel Merkez 2014 yl gerekleen btesi 244 milyon 696 bin TL, 2015 yl Genel Merkez btesi ise 415 milyon 686 bin TL olarak planland. 2015 ylndan itibaren son 5 yln bte gereklemelerini Vakfmzn kurum-sal web sayfasndan kamuoyu ile de paylayoruz.

Dnyada madur ve mazlum kim varsa yardm-na koma gayreti iindeyiz. Dini, dili, milleti ne olursa olsun, sava, kriz ve doal afet gibi olaa-nst hallerde madurlarn yaralarn sararken, kalc projelerle srdrlebilir bir alma hedef-liyoruz. lkemizde ve faaliyet gsterdii blge-lerdeki kurumlarla, sivil toplum kurulularyla i-birlii yaparak, srdrlebilir bir iyilik hareketini gerekletiriyoruz.

slmn asli hviyetiyle anlalmas, dnya Ms-lmanlarnn birlik ve beraberlik ierisinde yaa-

mas iin Diyanet leri Bakanlmz ile ibirlii ieresinde hizmet retmeye devam ediyoruz.

Tm bunlar yaanrken Vakfmz, dnyann iyilii ve iyilie olan duyarlln artrmak iin kurulu-unun 40. ylnda bu yl ilk kez Uluslararas yilik dlleri verdi. Bu Uluslararas yilik dlleri her yl verilmeye devam edecek.

Dnyann farkl corafyalarndan ykselen sese gnlden cevap vererek, yeryznde iyiliin egemen olmas yolunda 40 yldan beri Vakfmza destek veren kurum, kurulu, gnll ve hayrse-verlerimize teekkr eder yaplan tm iyiliklerin Allah katnda kabul ve makbul olmasn niyaz ederiz.

Hakk sylemektiriyilikHer

Allahm! Beni, iyilik yaptklar zaman sevin duyan,

ktlk yaptklar zaman da balanma dileyen kullarndan eyle.

bn Mce, Edeb, 57


56

RPORTAJ

56

Uluslararas

yilik dllerisahiplerini buldu

57


57


Trkiye Diyanet Vakfnn kuruluunun 40. yld-nm ve Uluslararas yilik dllerinin takdimi dolaysyla tren dzenlendi.

Trkiye Diyanet Vakf Konferans Salonunda gerekletirilen trene, Babakan Ahmet Da-vutolu, ei Sare Davutolu, Aile ve Sosyal Poli-tikalar Bakan Ayenur slam, Diyanet leri Ba-kan Mehmet Grmez, Dantay Bakan Zerrin Gngr ile ok sayda davetli katld.

Bursa Uluslararas mam Hatip Lisesi rencisi Irakl Yunus Eminin Kuran- Kerim tilavetiyle balayan programda, stanbul Uluslararas Fa-tih Sultan Mehmet mam Hatip Lisesi ren-cilerinin okuduu ilahiler, davetlilere duygulu anlar yaatt. lahileri seslendiren rencileri tek tek tebrik eden Babakan Davutolu, -rencilerle hatra fotoraf ektirdi.

Programda, Trkiye genelinden 500 iyilik hika-yesi arasndan seilen 6 iyilik sahibine dlleri, Babakan Ahmet Davutolu, Aile ve Sosyal Po-litikalar Bakan Ayenur slam ve Diyanet leri Bakan Mehmet Grmez tarafndan takdim edildi.

Kendini grme engelli ocuuna adayan Hseyin-Nejla Bayiit ailesi, TRT1de yaynla-nan ve yapmcln Mahmut Avc ile Il Ba-tuun yapt Sen Olsan Ne Yapardn? prog-ram, hayata geirdii projelerle Engelsiz Pedal Dernei Samet Aksunolu, camiye akvaryum yaptran Yusuf Dede Camii mam Naci engn ile yaklak 20 yldr Ankarada pazartesi ve per-embe gnleri 100 kiilik yemek piirerek ye-tim, dul, engelli, yal kiilerin evlerine datan Fatma-Necat Bileziki ifti dllerini alrken, salk sorunlar nedeniyle trene katlamayan zgecan Aslann babas Mehmet Aslana d-l, Diyanet leri Bakan Mehmet Grmez tara-fndan verilecek.

Trkiye Diyanet Vakf tarafndan

bu yl ilk kez verilen Uluslararas

yilik dlleri, Babakan Ahmet

Davutolu ve Diyanet leri Bakan

Mehmet Grmezin katld trenle

sahiplerine verildi.

58

RPORTAJ

58

Salk sorunlar nedeniyle dln almaya ge-lemeyen zgecan Aslann babas Mehmet As-lann grntl mesaj gsterildi. Mehmet As-lann mesaj yle:

krn eda etmekten aciz olan biz fakire, la-yk grlm olan bu iyilik dl iin sonsuz te-ekkrlerimi sunuyorum. Her ne kadar 100 yln iyilik dl fakire layk grlse de inanyorum

ki, bin yln iyilik dln Allahn ltfu ihsanyla tm insanl cennetlere ulatrmakla grevlen-dirilmi olan Nuhun gemisi konumundaki Ana-dolunun stn vasflara haiz olan kaptanlarna Rabbimin vereceinden hi phem yoktur.

Bilginin iletiiminde byk bir aama kaydeden insanlk, daha balang noktasnda iken mane-vi deerlerini kaybetmek zeredir. Dnyay sa-va alanna evirmek isteyenlere insanlk adna bar arsnda bulunmay bir bor bilirim. Mor bir kuan afanda olan insanlk, aydnlk ya-rnlar iin birlik ve beraberlik bilincine ulaabile-cek gtedir.

Bir su damlas gibi olan gzel meleimin, men-fur bir ekilde bana gelmi olan bu tecelligahn elbette ki hikmetini Rabbim bizlere retecektir. Allahn yar ve yardmcmz olmasn niyaz eder, en derin sayg ve muhabbetlerimi arz ederim.

Trende, Trkiye Diyanet Vakfnn kurucular eski Diyanet leri Bakanlar Dr. Ltfi Doan, Dr. Tayyar Altkula ile Yakup stn ve Ahmet Uzunoluna da vefa dlleri Babakan Ah-met Davutolu tarafndan verildi.

Babakan Davutolu, Vakfn kurucularndan Dr. Ltfi Doana dln, rahatszl nedeniyle oturduu yere giderek takdim etti.

Dr. Ltfi Doann konumasnda Pirlerkon-dudaki Sultan Suyundan sz etmesi zerine, Davutolu bu suyun kendi kynde olduunu syledi.

Kuruculara vefa dl

zgecan Aslann babasnn mesaj

59


59


DL ALAN YLK HKAYELER

Bir varm, bir yokmu... Zamann birinde bu topraklarda bahesindeki ieklerine k bir bahvan yaarm. Sabahlar uyanr uyanmaz ieklerinin kokusunu iine eker, incitmeden yapraklarn sever, suyunu verir, hatrlarn so-rar ve uzun uzun onlar seyredermi iek-leri hastalansa bahvan da hastalanr, glse, bahvann da gller aarm yznde. Bir gn sevgiden yoksun, gzleri geceden karanlk biri acmadan koparm ieklerinden birini topra-ndan, soldurup brakm ylece. Gn aar-m, aarmaz olaym... Bir ok saplanm sine-

sine bahvann, inanamam grdklerine, bir kor dm yreine.

Sonra btn ieklere seslenmi, umut vermi her birine. Gzel yrekli iekleri solduranlarn acizliini haykrm baheye Btn iekleri bir yaratan var, O hepsini ok sever, yanna alr demi. O gn iekler daha cesur am, beya-z, krmzs, sars el ele vermi. Binlerce iein yrei bir olmu...

Bu ac hadise evvel bir zamanda deil, 2015 y-lnda yaanmtr. 20 yanda hayata veda eden narin iek zgecan Aslandr. Yaad tarifsiz acya ramen, yreine ta basp Devletimiz zeval grmesin. Milletimiz necip, gzel bir mil-let. Rabbim zel yaratm, ok sevdi yanna ald. Bu memlekette artk ikilik olmasn. Bu vahim olay yapan insanlara da zulmedilmesin, adale-tin karsna kp cezalarn eksinler. Allah on-larn analarnn, babalarnn da yardmc olsun diyen bahvan da Trkiyeyi sevgiyle birleti-ren zgecann babas Mehmet Aslandr.

ieine Ak Bahvan

60

RPORTAJ

60

Sevgi Bazen Gren Gz Demek

-Anne gne dodu mu? Kalkalm m?

-Anne darda glen ocuklar ne oynuyor biraz anlatr msn?

-Anne babamn ald bebein salar benimki gibi yumuack?.

Allah size tane birbirinden gzel evlat ba-lam. nn de gzleri kapal bu dnyaya. i-ekleri koklayarak, izgi filmleri duyarak, yamu-ru yzne den damlalarla hissediyorlar. Onlar baka gzlerle gryorlar bu alemi

yle bir anne baba olmal ki ocuklara hem k, hem rehber olacak, hayatn btn eksik paralar-n tamamlayacak...

Muhammed, eyma ve Recepin anne ve babas byle insanlar. Grme engelli ocuunu da nce Allahn bir emaneti bilip, binbir engele ra-men zenle bytp, hayata tutunmalarn sala-yan fedakarlk abideleri.

lkokuldan niversiteye onlar iin ehir dei-tirmi, kitaplar ve 50 bin soru kaynan kayt cihazlarna okumu, bazen kitaplar banda uyuyakalm bir aile Muhammet Mustafa im-di Afyonkarahisarda Trke retmeni. eyma stanbulda Trke retmeni. Recep Nurettin bil-

gisayar iletmeni olarak Aydn Bykehir Beledi-yesinde alyor.

Bu baarnn mutfanda Afyon Kocatepe Camii imam hatibi baba Hseyin Bayiit ve fedakr ei Nejla Bayiit var ve imdi torunlarn sevmekle meguller.

Dnyaya Bir Hanmeli Dedi

Gn baz insanlara farkl bir mana ile doar. Onlar her gn ayn ryay grrler, ryalarn hayra yo-rarlar ve derler sabahn seherinde yollara.

Kap kap, ev ev, gnl gnl dolarlar ehrin so-kaklarn. Bir yetimin gnln alabiliyorlarsa bir ihtiya sahibinin ihtiyalarn giderebiliyorlarsa, kimsesizlerin kimsesi olabiliyorlarsa o gn iyi bir gndr onlar iin ve ryalar gereklemitir. Fat-ma Bileziki bunlardan biri.

Her sabah gn domadan ei ile birlikte frnlar gezerek simit ve poaa toplayp frnlarnda s-tarak ihtiya sahibi ailelere sabah kahvalts olarak datyor. Ramazann her gn onlarca ihtiya sa-hibine iftar sofralar kuruyor. Porselen tabaklarla zenle servis ediyor. Pazartesi, perembe gnleri mahalleliyi iyilik kervanna katarak kapya gelen dul, yetim, yallar iin yemekler piiriyor.

Fatma Bileziki 20 yldr ayn ryay gryor. 20 yldr ryalarnda insanlar tebessm ediyor.

61


61


ocuklar En ok Camiye Yakr

Bir Peygamber ki kuu len bir ocuk olan Zeyde ba sal iin ziyarete gider. Bir Peygamber ki kz ocuklarnn diri diri gmld bir devirde kz Fatma gelince ayaa kalkarak Onu alnndan per. Bir Peygamber ki namaz klarken srtna bi-nen torunlar Hasan ve Hseyin srtndan inince-ye kadar secdesini uzatr. Bir Peygamber ki ala-yan bir ocuk iin namazn ksa tutar.

Peygamber Efendimizin (sav) ocuk sevgisinden ilham alarak Acbadem Yusuf Dede Camiine 100 baln yaad bir akvaryum yaptrr Naci en-gn. Artk ocuklarn gn ierisinde yaptklar en kymetli ilerden biri, sahiplenip isim verdikleri, balklarn yemlemektir. Acbademin ocuklar Naci engnden canllara ve evreye duyarll renerek bymektedir

Kendine Bir Yol Se

Gecenin karanl ya da gndzn ferahl. Siyah ya da beyaz bir renk sein. Durmak m komak m size gre. htiya sahibine destek mi olursunuz yoksa onu grmemi gibi mi davranrsnz?

Sen Olsan Ne Yapardn? program Ne zaman Kimsenin Sizi zlemediini Dnseniz, Biz orada-yz sloganyla ihtiya halindeki kiilere gsterilen tavr ortaya koymak iin yaplm. Bize duygula-rmz sorgulama ve kaybolan deerlerimizi tek-rar hatrlama imkn sunuyor. TRTde yaynlanan yapmcln Mahmut Avc ile Il Batuun yap-t, Altan Erkeklinin sunduu bu program bize lkemiz insannn deien koullara inat yardma muhta insanlara el uzatmaktan vazgemediini gsteriyor. Bylece insanlarn birbirlerine ve ev-relerine duyarlln artryor.

yi ki yi nsanlar Var

ehrin sokaklarn da gece vakti bir ka bisikletli insan grrseniz armayn. Onlar Engelsiz Pedal Dernei yeleri ve ne yaptklarnn gayet farkn-dalar.

Biliyorlar ki ehrin cra kelerinde tek bana ha-reket edemeyen engelli ocuklar var. Gezmek ve dolamak o ocuklarn da hakk. Engelsiz Pedal Dernei yeleri onlar evlerinden alp sepetli bir bi-sikletle kk ehir seyahatleri gerekletiriyorlar.

Bir de engelsiz orba projeleri var bu iyi yrekli insanlarn. Evsiz barksz ve ihtiya sahibi insanlara en azndan bir kase scak orba ulatrmak, en-gelli bir ocuun yzndeki tebessm, ailesinin memnuniyeti, ihtiya sahibinin teekkr o g-nn kar onlar iin. Ne diyelim! Yreklerinde mer-hamet, dizlerin de derman eksik olmasn.

62

RPORTAJ

62

63


63

Babakan Ahmet Davutolu, Diyanet leri Ba-kanl ve Trkiye Diyanet Vakfnn yurt dn-daki hizmetlerine gerek akademisyen olarak yurt dnda bulunduu srada gerekse bada-nmanl ve Dileri Bakanl srasnda do-rudan ahit olduunu ve katkda bunmaya a-ltn belirterek, Bunlar gerekten muazzam hizmetler dedi.

Trkiye Diyanet Vakf tarafndan bu yl ilk kez verilen Uluslararas yilik dlleri treninde ko-nuan Babakan Davutolu, dilden ok gnl, yrek ve gzlerin konutuu anlar olduunu, Trkiye Diyanet Vakf Uluslararas yilik dlleri treninde de byle anlardan birini yaadklarn ifade etti.

Trkiye Diyanet Vakfna, 40. ylnda yilik dl-leri vermek gibi gzel bir gelenei balatt iin teekkr eden Davutolu, gelecek yl dl-lerin says ve kategorilerinin artrlabileceini, sadece Trkiyeden deil yurt dndan da iyilik rneklerinin Trkiyeye tanp dllerin ulusla-raras nitelie kavuturulabileceini, bylelikle bu lkelerle Trkiye arasnda iyilik kprs ku-rulmu olacan syledi.

Vakfn yapt almalara deinen Davutolu, Trkiye Diyanet Vakfnn ve Diyanet leri Ba-kanlmzn yurt dnda yapt hizmetlere dorudan tecrbe ederek ahit olan birisiyim. Dileri Bakanlm dneminde, daha nce badanmanlk dneminde, daha nce aka-demisyen olarak bu hizmetlerin bir ksmnn iinde bulundum ya da ahit oldum ya da en azndan istiare dzeyinde ona katkda bulun-

maya altm. Bunlar gerekten olaanst, muazzam hizmetler diye konutu.

Trende ilahi okuyan renci korosunda yer alan genlerin en az 15 lkeden olduuna dik-kati eken Davutolu, yle devam etti:

Koro ierisindeki genlerimiz, en az 15e yakn lkedendiler; Benin, Togo, Sudan, Orta Afrika, Makedonya, Kosova, Rusyann Kafkas blgele-rinden ve daha birok lkeden. Bunlar burada bir arada toplamak bile bal bana bir iyiliktir.

Eer o genler burada olmasalard, Orta Afri-ka Cumhuriyetinde bir atmada lm ola-bilirlerdi. Somalide bir terr rgtnn eline dm olabilirlerdi. Ama buradalar ve ana kucandalar. Ana kucan bize emanet eden ecdad da rahmetle anyorum. Bu ana kuca, bundan sonra da ana kuca olmaya devam edecek.

Trkiyenin Diyanet Vakf gibi iyilik timsali olan birok sivil toplum kuruluu bulunduuna ia-ret eden Davutolu, onlara da teekkr etti.

Davutolu, Bu ana kuca, dnyann btn mazlumlarna, yetimlerine sahip kacak kkl bir tarihi gelenekten geliyor. Allah bize bu ge-lenei srdrmeyi nasip etsin ve bu gelenei srdrerek, kapmza gelenleri arlamak, kap-mza gelemeyen mazlumlara ulaabilmek, ye-timlerin balarn okayabilmek, zulm gren kim olursa olsun, onun karsnda hakk sy-leyecek kadar onurlu ve vakur bir iyilik timsali olmak konusunda bize yardm etsin. Bu gc-mz daim, iyiliklerimizi kaim eylesin dedi.

Trkiye Diyanet Vakfnn yurt dnda muazzam hizmetleri var


64

RPORTAJ

64

zgecann babas; Bu topraklara sinmi hikmet ve irfann yryen temsilcisi

te byklk, gerek iyilik bu

dl alanlarn herkese birer mesaj verdiini ifade eden Davutolu, dl verilenlerden biri olan, Mersinde ldrlen zgecan Aslann ba-bas Mehmet Aslan, bu topraklara sinmi hik-met ve irfann yryen temsilcisi olarak grd-n syledi.

Ei Sare Davutolunun aileyi ziyaret ettii-ni hatrlatan Davutolu, Gnlmn gnlne dediini, onun szlerinin benim gnlme dediini ilk ifadesinden itibaren hissetmitim ifadesini kulland.

zgecann btn lkeye iddete kar bir bi-lin, uur imkan verdiini, kendilerine ayn za-manda Mehmet Aslan da kazandrdn ifade eden Davutolu, Eer zgecann o ehadeti diyeyim, masum bir kzn ldrlmesi zerin-den olmasayd belki de Trkiye Mehmet Aslan, bu iyilik timsalini tanyamayacakt dedi.

Herkesin en fkeli olduu bir anda Mehmet As-lann bu dnyann nefret dnyas olmadna dair mesaj verdiini, katilin annesi ve babasn kendisi gibi grp onlar iin dua ettiini anm-satan Davutolu, te byklk bu, ite gerek iyilik bu dedi.

Aramza dmanlk tohumu ekenlere, iyilik tohumlaryla cevap vereceiz

Davutolu, Mehmet Aslann bu mesajndan btn millet iin ders kardn, bunu sadece kadna ynelik iddet olarak grmediini ifade ederek, unlar syledi:

Mehmet Aslann orada

tdv İyilik bülteni / sayı:116

Documents