2010

TEKNİK RESİM

Ders Notları:

Mehmet Çevik

Dokuz Eylül Üniversitesi

Çizgiler Yazılar Ölçek

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

2/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgiler Yazılar Ölçek

• Çizgi Tipleri

• Kalın Sürekli Çizgi

• İnce Sürekli Çizgi

• Kesik Orta Çizgi

• Noktalı İnce Çizgi

• Serbest Elle Çizilen Çizgi

• Çizgi Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar

• Çizgilerin Çakışmasında Öncelik

• Standart Yazı Tipleri ve Norm Yazı Uygulamaları

• Norm Yazı Örnekleri

• Çizim Ölçeği

• Çerçeve ve Antet

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

3/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgi Tipleri

• Teknik resim, belirlenmiş çeşitli çizgilerden oluşur. Farklı özelliklerdeki ve kalınlıklardaki bu çizgilere standart çizgiler denir.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

4/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Kalın Sürekli Çizgi

• Teknik resim çizimlerinde görünen kenarları ve parçaların dış çevrelerini ifade eder. (0,7mm 2B uçla çizilecek.)

• Çizgiler düzgün, sürekli aynı kalınlıkta, net ve köşeleri keskin olmalıdır.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

5/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

İnce Sürekli Çizgi

• Yardımcı çizgilerdir. (0,35 mm H uçla çizilecek.)

• Keskin olmayan kenarlar, ölçüler, taramalar ve kılavuz çizgileri için kullanılırlar.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

6/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Kesik Orta Çizgi

• Cismin içinde bulunan ayrıtların ve bakış yönünden görülemeyen gizlidetayların çiziminde kullanılırlar. (Hidden lines)

• 0,5 mm HB uçla çizilecek.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

7/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Noktalı İnce Çizgi

• Bir dairenin veya yayın merkezini, silindirin boyuna eksenini, dairesel kesite sahip parçaların simetri eksenini ifade eder.

• Ayrıca parçanın yörüngesini, hareket yolunu ve taksimatını gösterir.

• 0,35 mm H uçla çizilecek.

Eksen çizgisi

Eksen çizgisi

İki kesikli çizgi

Merkez çizgisi

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

8/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Serbest Elle Çizilen Çizgi

• Görünüş veya kesitleri sınırlayan çizgilerdir.

• 0,35 mm H uçla çizilecek.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

9/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgi Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar

• Çizilecek çizginin tipine uygun kalem seçilmelidir.

• Çizgiler başından sonuna kadar sabit kalınlıkta ve koyulukta olmalıdır. Bunun için kaleme belirli bir baskı uygulanırken aynı zamanda parmaklar arasında hafifçe çevrilmelidir.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

10/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgi Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar

• Başlangıç ve bitiş noktaları net olarak belli olmalıdır.

• Çizgi boyunca kesinti ve silinti olmamalıdır.

• Kesik ve noktalı çizgilerin kesiştikleri yerlerde çizgiler köşelerde birleşmelidir.

• Çizim kağıdı mutlaka temiz tutulmalıdır.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

11/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgi Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

12/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizgilerin Çakışmasında Öncelik

• Görünen sürekli çizgi ile gizli kesik çizgi çakıştığında, öncelik sürekli çizginindir.

• Gizli çizgi ile eksen çizgisi çakıştığında öncelik gizli çizginindir.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

13/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Standart Yazı Tipleri ve Norm Yazı Uygulamaları

• Teknik resimde yazılar resmi açıklayıcı bir anlam taşırlar.

• Teknik resim yazılarında okumayı güçleştirecek her türlü ayrıntıdan ve süslemeden kaçınmalıdır.

• Yazılar sade ve düzgün, harfler birbirleriyle aynı büyüklükte olmalıdır.

• Yazı yüksekliği resme uygun olarak seçilir.

• Kelimeler arasında 1,5 harf kadar boşluk bırakılır.

• TS 88 ’e göre standart norm yazılar dik yazı ve eğik yazı olmak üzere iki çeşittir.

• İnşaat ve mimari teknik resminde dik yazı kullanılır.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

14/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Norm Yazı Örnekleri

• Yazı şablonlarındaki norm yazı tipi (Arial)

A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z

a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p q r s ş t u ü v w x y z

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ( ) [ ] { } + – x / = ! % &

A B C A B C A B C A B C ÇÇÇÇ D E F G D E F G D E F G D E F G ĞĞĞĞ H I H I H I H I İİİİ J K L M N O J K L M N O J K L M N O J K L M N O ÖÖÖÖ P Q R S P Q R S P Q R S P Q R S ŞŞŞŞ T U T U T U T U ÜÜÜÜ V W X Y ZV W X Y ZV W X Y ZV W X Y Z

a b c a b c a b c a b c çççç d e f g d e f g d e f g d e f g ğğğğ h h h h ıııı i j k l m n o i j k l m n o i j k l m n o i j k l m n o öööö p q r s p q r s p q r s p q r s şşşş t u t u t u t u üüüü v w x y z v w x y z v w x y z v w x y z

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ( ) [ ] { } + 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ( ) [ ] { } + 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ( ) [ ] { } + 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ( ) [ ] { } + –––– x / = ! % & x / = ! % & x / = ! % & x / = ! % &

• ISO standardında daha dar bir norm yazı tipi (Isocpeur)

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

15/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizim Ölçeği

• Teknik resmi çizilen cisimlerin bazıları çok büyük, bazıları ise çok küçük boyutlu olabilir. Bu nedenle büyük boyutlu cisimlerin resimleri küçültülerek, küçük boyutlu cisimlerin resimleri ise büyültülerek çizilir.

• ÖLÇEK = ÇİZİM ÖLÇÜSÜ / CİSMİN GERÇEK ÖLÇÜSÜ

• Gerçek ölçek: Cismin resmi gerçek ölçülerinde çizilir. (1:1)

• Küçültme ölçeği: Büyük cisimlerin küçültülerek çizildiği ölçek çeşididir. Yapılar büyük olduğu için inşaat teknik resminde genellikle küçültme ölçeği kullanılır. ( 1:20, 1:50, 1:100 gibi)

• Büyültme ölçeği: Çok küçük cisimler ise büyültülerek çizilir. (2:1, 10:1 gibi)

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

16/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çizim Ölçeği

• Çizimlerde kolaylık sağlamak için ölçekli cetveller kullanılabilir. Bunlar olmadığı taktirde uzunluklar hesaplama ile bulunur.

• Bilgisayar ortamında yapılan çizimlerde ise cisimler gerçek boyutlarında çizilir, daha sonra istenilen ölçekte çıktı alınır.

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

17/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çerçeve ve Antet

• Bütün teknik resim yapraklarında mutlaka uygun ölçülerde bir çerçeve ve antet (başlık) bulunmalıdır.

• Antet, çizim kağıdının altına ve sağa yanaşık olarak yerleştirilir.

• Antette aşağıdaki bilgiler bulunur:

� Şirket veya kurum adı

� Çizimin adı

� Çizimin numarası

� Ölçek

� Çizen kişinin adı

� Kontrol eden ve onaylayan kişilerin adları

� Çizim tarihi

� Gerek duyulan diğer bilgiler

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

18/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çerçeve ve Antet

• Çeşitli antet örnekleri aşağıda gösterilmiştir:

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

19/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çerçeve ve Antet

• Bu derste A4 resim kağıdı kullanılacaktır. (210 x 297mm)

• Bu kağıda 195mm x 282mm ölçülerinde çerçeve çizilecektir.

• Çerçeve ve antet 0,5 mm HB uçla çizilecek, yazıları da aynı kalemle yazılacaktır.

• Antetin dış ölçüleri 195mm x 12mm olup şu şekilde olacaktır:

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

20/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çerçeve ve Antet

• Yatay pafta görünüşü

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

21/21Ç

izg

iler

Yaz

ılar

Ölç

ek

Çerçeve ve Antet

• Dikey pafta görünüşü