คมอสำหรบผประเมน (Auditors) กรพฒนคณภพระบบบรกรอนมยสงแวดลอมขององคกรปกครองสวนทองถนกรจดกรมลฝอยตดเชอ

กฎหมยเกยวกบมลฝอยตดเชอ

1. พระรชบญญต

1) พระรชบญญตกรสธรณสข พ.ศ.2535ตาม พรบ. สาธารณสข พ.ศ.2535 นยามคำาวา มลฝอย “ ”

หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอ ซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอนๆ

กระทรวงสาธารณสขไดเสนอแกไขเพมเตมในฉบบท2 พ.ศ.2550 โดย นยามคำาวา มลฝอย หมายถง มลฝอย หมายความวา เศษกระดาษ “ ”เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถ ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอน และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอ มลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน

นอกจากนไดมกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ.2545 นยามเพมเตมวา มลฝอยตดเชอ หมายรวมถงใหหนวยงานสวนทองถนตางๆ จดการเกยวกบมลฝอยตดเชอปฏบตตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ.2545

2) พระรชบญญตสงเสรมและรกษคณภพสงแวดลอมแหงชต พ.ศ.2535

กฎหมายฉบบนใหคำานยามเกยวกบของเสยทครอบคลมกวากฎหมายฉบบอนๆ กลาวคอ คำาวาของเสยตามมาตรา 4 หมายความวา ขยะมลฝอย สงปฏกล นำาเสย อากาศเสย มลสารหรอวตถอนตรายอนใดซงถกปลอยทงหรอมทมาจากแหลงกำาเนดมลพษ รวมทงกาก ตะกอน หรอสงตกคางจากสงเหลานนทอยในสภาพของแขง ของเหลว หรอกาซ

2. อำนจหนทในกรจดกรมลฝอยตดเชอ

1) พระรชบญญตองคกรบรหรสวนจงหวด พ.ศ.2540อำานาจหนาทขององคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) ตามมาตรา 45

(7) คอ การคมครอง ดแล และบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมาตรา 46 ใหอบจ. สามารถจดทำากจการใดๆ อนเปน อำานาจหนาทของราชการสวนทองถนอนของ อบจ. อนทอยนอกเขตจงหวดได เมอไดรบความยนยอมจากราชการสวนทองถนอน หรอ อบจ.อนทเกยวของ ตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทกำาหนดในกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ.2541) คอ (1) เมอเปนการทจำาเปนตองกระทำาและเกยวเนองกบกจการทดำาเนนการตามอำานาจหนาทของ อบจ. และไดรบความยนยอมจากสภาแหงราชการสวนทองถนหรอสภา อบจ. ทเกยวของ โดยมกฎกระทรวง (พ.ศ.2541) กำาหนดกจการกำาจดขยะมลฝอย และสงปฏกลกบการบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนรายการหนงในกจการทราชการสวนทองถนอนสมควรใหองคการบรหารสวนจงหวดรวมดำาเนนการหรอให อบจ. จดทำา

2) พระรชบญญตสภตำบลและองคกรบรหรสวนตำบล พ.ศ.2537

อำานาจหนาทของสภาตำาบลตามมาตรา 23 และอำานาจหนาทขององคการบรหารสวนตำาบล (อบต) ตามมาตรา 67 รวมถงการกำาจดมลฝอยและสงปฏกลในเขตของตน สวนมาตรา 71 วรรคแรกบญญต วา องคการบรหารสวนตำาบล อาจออกขอบงคบตำาบลเพอใช ในตำาบลไดเทาท“

ไมขดตอกฎหมาย หรออำานาจหนาท ของ อบต. ในการน จะกำาหนดคาธรรมเนยมทจะเรยกเกบ และกำาหนดโทษปรบสำาหรบผฝาฝนดวยกไดแตมใหกำาหนดโทษปรบเกนหารอยบาท และมาตรา ” 73 เปดชองใหอบต. สามารถทำากจกรรมนอกเขตของตนหรอรวมกบสภาตำาบล อบต. อบจ. หรอหนวยบรหารราชการสวนทองถน เพอกระทำากจการรวมกนได เมอไดรบความยนยอมจากหนวยทเกยวของนน และกจการนนเปนเรองทจำาเปนตองทำาหรอเปนการเกยวเนองกบกจการทอยในอำานาจหนาทของตน

3) พระรชบญญตกรกำหนดแผนและขนตอนกรกระจยอำนจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542

ตามมาตรา 13 ของกฎหมายฉบบนใหอำานาจคณะกรรมการกระจายอำานาจสามารถแตงตงอนกรรมการตางๆขนมาเพอดำาเนนการในกจการเฉพาะขององคกรปกครองสวนทองถนได โดยเฉพาะการจดการเกยวกบสงปฏกลมลฝอย ซงหมายรวมถงการจดการเกยวกบมลฝอยตดเชอดวย

4) พระรชบญญตกรสธรณสข พ.ศ.2535พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535 มาตรา 18 วรรคแรก

กำาหนดวาการกำาจดสงปฏกลหรอมลฝอยในเขตราชการสวนทองถนใด ใหเปนอำานาจหนาทของราชการสวนทองถนนน ซงคำาวาราชการสวนทองถนตามนยาม ในมาตรา 4 หมายถง เทศบาล อบจ. กทม. เมองพทยา และ

องคกรปกครองสวนทองถนอนตามกฎหมาย ซงยอมรวมถง อบต. ดวย ในกรณทมเหตอนสมควร ราชการสวนทองถนสามารถมอบใหบคคลใดดำาเนนการกำาจดสงปฏกลหรอมลฝอยแทนภายใตการควบคมดแลของราชการสวนทองถน หรอสามารถอนญาตใหบคคลใดเปนผดำาเนนกจการรบเกบ ขน หรอ กำาจดสงปฏกลมลฝอยโดยทำาเปนธรกจหรอโดยไดรบประโยชนตอบแทนดวยการคดคาบรการได และมาตรา 20 ใหอำานาจราชการสวนทองถนเกยวกบการจดการสงปฏกลหรอมลฝอยใหถกสขลกษณะ และกำาหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการเกบและขนสงปฏกลหรอมลฝอยภายใตเพดานทจำากดไว ตามกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการเกบขนและกำาจดสงปฏกลหรอมลฝอย และอตราคาธรรมเนยมอนๆ พ.ศ.2545 ขอ 2 ซงไดรวมมลฝอยตดเชอเอาไวดวย และในกรณของมลฝอยตดเชอกมกฎกระทรวงวาดวยกำาหนดเพดานตามบญชอตราคาธรรมเนยมทายกฎกระทรวงนไวในเรองของสงปฏกลหรอมลฝอยธรรมดาการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ.2545 ออกมาใชบงคบในระดบเทศบาลเมองทกแหงใหตองปฏบตตามมาตรฐานความปลอดภยภายใตขอกำาหนดอยางละเอยดทงในเรองของการเกบ การขน และการกำาจด โดยในขอ 29 ของกฎกระทรวงฉบบนใหราชการสวนทองถนสามารถกำาหนดอตราคาบรการขนสงในการรบเกบ ขน และกำาจดมลฝอยตดเชอ ทผไดรบอนญาตตามมาตรา 19 จะเรยกเกบจากผใชบรการ โดยคำานงถงความเปนไปไดในการประกอบกจการและความเหมาะสมกบฐานะทาง เศรษฐกจของประชาชนในทองถนนน แตยงคงตองอยภายใตเพดานทกฎกระทรวงวาดวยคาธรรมเนยม ทกำาหนดไวอยนนเอง

5) พระรชบญญตวดวยกรใหเอกชนเขรวมงนหรอดำเนนกรในกจกรของรฐ พ.ศ.2535

กฎหมายนเปนกลไกใหสวนราชการหรอราชการสวนทองถนสามารถเปดชองใหเอกชนเขามารวมหรอดำาเนนการในสวนทเปนกจการของรฐซงเปนโครงการมวงเงนตงแต หนงพนลานบาท

3. บทบทหนทเกยวกบกรจดกรมลฝอยตดเชอขององคกรปกครองสวนทองถน

ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2535 และพระราชบญญตกำาหนดแผนและขนตอนการกระจายอำานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542 กำาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน มอำานาจหนาทในการกำาจดสงปฏกลและมลฝอยในเขตทองถนโดยทมลฝอย มความหมายครอบคลมถงมลฝอยตดเชอ ประกอบกบกระทรวงสาธารณสขไดออกกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ.2545 โดยใหองคกรปกครองสวนทองถน มหนาทตองปฏบตตามกฎกระทรวง สรปไดดงน

1) ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535 ราชการสวนทองถนซงหมายถงองคกรปกครองสวนทองถน ในฐานะเจาพนกงานทองถนมอำานาจหนาทโดยตรงในการดำาเนนการเกบ ขน และกำาจดมลฝอยตดเชอในเขตทองถนตน ดงนน กรณทองคกรปกครองสวนทองถน จดบรการเกบ ขน หรอกำาจดมลฝอยตดเชอใหสถานบรการการสขหรอหองปฏบตการเชออนตรายในเขตทองถนแหงตน จะตองดำาเนนการเกบ ขน และกำาจดตามหลกเกณฑมาตรฐานตามทกำาหนดในกฎกระทรวงฯ

2) ออกขอกำาหนดของทองถน กำาหนดวธการถาย เท ทงมลฝอยตดเชอในท หรอ ทางสาธารณะ หรอจดใหมสถานทถาย เท หรอ ทงมลฝอยตด

เชอในทหรอทางสาธารณะเพอประโยชนสำาหรบประชาชนโดยทวไปทอาจกอใหเกดมลฝอยตดเชอในบานเรอนทจะนำามาทงได

3) ตองควบคมและกำากบดแลกจการสถานบรการการสาธารณสข และหองปฏบตเชออนตรายในเขตราชการสวนทองถนตน ใหปฏบตตามหลกเกณฑและวธการเกยวกบการเกบ ขน หรอกำาจดมลฝอยตดเชอทกำาหนดไวในกฎกระทรวง

4) ตรวจสอบระบบกำาจดมลฝอยตดเชอของสถานบรการการสาธารณสข หรอหองปฏบตการเชออนตรายทมระบบกำาจดของตนเอง ทงนเพอปองกนมใหเกดปญหาดานสขลกษณะตอชมชนขางเคยง

5) ราชการสวนทองถนซงหมายถงองคกรปกครองสวนทองถน ตองแตงตงเจาหนาทอยางนอย 1 คนซงมวฒการศกษาระดบปรญญาตรสาขาวทยาศาสตร (ดานสาธารณสข /สขาภบาล /ชววทยา/วทยาศาสตรการแพทย) หรอวศวกรรมศาสตร (ดาน สขาภบาล /วศวกรรมสงแวดลอม/วศวกรรมเครองกล) เปนผรบผดชอบดแลระบบการเกบขน และกำาจดมลฝอยตดเชอในเขตราชการสวนทองถนนน

สวนกรณทราชการสวนทองถนรวมมอกนหลายทองถน อาจแตงตงเจาหนาทของทองถนใดทองถนหนงใหเปนผรบผดชอบดแลรวมกนได หรออาจแตงตงบคคลภายนอกทมคณสมบตเชนนนได 6) กรณทองคกรปกครองสวนทองถน มอบใหผอนดำาเนนการแทนหรออนญาตใหเอกชนทำาเปนธรกจ ใหราชการสวนทองถนกำาหนดระยะเวลาและเสนทางการเกบขน ตลอดจนเงอนไข หรอขอปฏบตใดๆ เพอใหเปนไปตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอไวดวย ทงนขนอยกบขอเทจจรงและความจำาเปนตามสภาพของกระบวนการการจดการมลฝอยตดเชอของทองถนนนๆ เชน

- การกำาหนดชวงเวลาทเหมาะสมในการเกบขนหรอการกำาจด

- การกำาหนดใหมใบกำากบมลฝอยตดเชอตลอดเสนทางจนถงขนตอนการกำาจด

- การกำาหนดใหผไดรบอนญาตรบทำาการเกบขนหรอกำาจดตองทำาสญญากบหองปฏบตการเชออนตรายหรอสถานบรการสาธารณสขเพอใหเปนหลกประกนวามการจดการมลฝอยตดเชอในสถานทดงกลาวอยางตอเนอง จรงจง

กรจดกรมลฝอยตดเชอในการดำาเนนการและบรหารจดการมลฝอยตดเชอ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพจำาเปนตองอาศย

ความรวมมอจากหลายฝายทงจากราชการสวนกลาง ราชการสวนทองถน โรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสข ประชาชน โดยการจดการมลฝอยตดเชอมรายละเอยดดงน

1.แหลงกำเนดมลฝอยตดเชอสถานบรการการสาธารณสขหรอสถานพยาบาลเปนหนวยบรการ

สขภาพประเภทหนงทใหแกประชาชนทงการรกษาพยาบาล สงเสรม ปองกนโรคและฟ นฟสภาพ ฉะนนกจกรรมตางๆ ในโรงพยาบาลทกอใหเกดของเสยและมลฝอย มทงมลฝอยทวไป มลฝอยอนตรายอนๆ มลฝอยทางการแพทยทตดเชอและไมตดเชอ ซงลวนแตตองการการบรหารจดการเปนพเศษ โดยเฉพาะมลฝอยตดเชอทเปนมลฝอยทเกดจากกระบวนการใหบรการรกษาพยาบาล การตรวจวนจฉย การใหภมคมกนโรค การศกษาวจยทดำาเนนการ ทงในมนษยและสตว ซงมเหตอนสมควรสงสยวามหรอมเชอโรค ซงเกดจากการบรการคนไข ซงสถานบรการการสาธารณสขหมายความวา

- สถานพยาบาลตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาล และหมายความรวมถงสถานพยาบาล ของทางราชการ

- สถานพยาบาลสตวตามกฎหมายวาดวยสถานพยาบาลสตว และหมายความรวมถงสถานพยาบาลสตวของทางราชการ

รวมถงหองปฏบตการเชออนตรายทมไดตงอยภายในสถานบรการการสาธารณสขดวย

1.1 วธกรจดกรมลฝอยตดเชอใหโรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสขมระบบการคดแยกและ

เกบรวบรวมมลฝอยตดเชอทถกสขลกษณะและไมสงผลกระทบตอสขภาพอนามยรวมถงการรณรงคใหโรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสข คดแยกมลฝอยตดเชอออกจากมลฝอยประเภทอน ณ แหลงกำาเนด(จดใหบรการรกษา) และเกบรวบรวม(เกบขนเคลอนยาย)มลฝอยตดเชอออกจากมลฝอยทวไปและนำามาไวทพกรวมมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสข และดำาเนนการเกบ ขน ขนถาย/รวบรวมมลฝอยตดเชอจากทพกรวมมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสขมาดำาเนนการกำาจด

1) กรเกบขนมลฝอยตดเชอ(1) กรเกบขนมลฝอยตดเชอ ตองดำาเนนการใหถกสขลกษณะ

ดงน - ตองขนโดยยานพาหนะสำาหรบขนมลฝอยตดเชอเทานน - ตองขนอยางสมำาเสมอตามวนและเวลาทกำาหนด - ผขบข และผปฏบตงานประจำายานพาหนะ ตองมความรเกยว

กบมลฝอยตดเชอ โดยผานการฝกอบรมการปองกน และระงบการแพรเชอ หรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ

- ตองมเครองปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสม สำาหรบผขบข และผปฏบตงานประจำายานพาหนะ ขนมลฝอยตดเชอ อปกรณ หรอเครองมอสำาหรบปองกนอบตเหต ทอาจเกดจากการตกหลน หรอการรวไหลของมลฝอยตดเชอ อปกรณ หรอเครองมอปองกนอคคภย และอปกรณหรอเครองมอสอสาร สำาหรบใชตดตอแจงเหต อยในยานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ ตลอดเวลาททำาการขนมลฝอยตดเชอ

- ผขบขยานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ และผปฏบตงานประจำายานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ ตองระมดระวงมใหมลฝอยตดเชอ และภาชนะสำาหรบบรรจมลฝอยตดเชอตกหลนในระหวางการขนสง

- หามยานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ ไปใชในกจการอยางอน และใหทำาความสะอาด และฆาเชออยางนอยสปดาหละครง ยกเวนกรณภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอแตก หรอมการรวไหล ตองทำาความสะอาดทนททสามารถจะทำาได

(2) ยนพหนะขนมลฝอยตดเชอ ตองมลกษณะดงน - ตวถงปดทบ ผนงดานในตองบดวยวสดททนทาน ทำาความ

สะอาดไดงาย ไมร วซม - ในกรณทเปนยานพาหนะสำาหรบใชขนมลฝอยตดเชอ จาก

ทพกรวมมลฝอยตดเชอทเกบไวนานกวา 7 วน ภายในตวถงของยานพาหนะนน ตองสามารถควบคมอณหภมใหอยท 10 องศาเซลเซยส หรอตำากวานนได และจะตองตดเครองเทอรโมมเตอร ทสามารถอานคาอณหภมภายในตวถงไวดวย

- มขอความสแดงทมขนาดสามารถมองเหนไดชดเจน ปดไวทภายนอกตวถง ดานขางทงสองดานวา "ใชเฉพาะขนมลฝอยตดเชอ"

- ตองมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสมสำาหรบผขบขและผปฏบตงานประจำายานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ และเครองมออปกรณจำาเปนสำาหรบปองกนอบตเหตทอาจเกดจากการตกหลนรวไหลของมลฝอยตดเชอ อปกรณหรอเครองมอปองกนอคคภย อปกรณเครองมอ

สอสารใชตดตอแจงเหตอยในยานพาหนะขนมลฝอยตดเชอ ตลอดเวลาททำาการขนมลฝอยตดเชอ

2) กรกำจดมลฝอยตดเชอ กรณโรงพยบล/สถนบรกรกรสธรณสขดำเนนกรกำจด

เองตองแจงองคกรปกครองสวนทองถน เพอดำาเนนการสงเจาหนาทไป

ตรวจสอบระบบกำาจดมลฝอยตดเชอใหเปนไปตามทมาตรฐานกำาหนด ตองไดรบความเหนชอบจากองคกรปกครองสวนทองถนกอน จงจะดำาเนนการกำาจดมลฝอยตดเชอของตนเองได

กรณโรงพยบล/สถนบรกรกรสธรณสขดำเนนกรสงกำจดนอกแหลงกำเนด

การจดการมลฝอยตดเชอทเสนอแนะเปนการจดการมลฝอยตดเชอทประกอบดวยการเกบรวบรวมจากแหลงกำาเนดในชมชนแตละแหง ไดแก สถานบรการการสาธารณสข ครอบคลม โรงพยาบาล คลนก สถานพยาบาลสตว หองปฏบตการเชออนตราย ทงของรฐและเอกชน โดยใหสถานบรการสาธารณสขคดแยกมลฝอยตดเชอแยกออกจากขยะทวไป มลฝอยตดเชอทแยกเกบและคดแยกแลวจากสถานบรการการสาธารณสข จะถกรวบรวมและนำาไปไวทพกรวมของมลฝอยตดเชอและถกเกบขนไปยงศนยกำาจดมลฝอยตดเชอเพอบำาบด/กำาจดตอไป วธการจดการมลฝอยตดเชอดงกลาวจงประกอบดวยกจกรรมหลก ไดแก

1) กรณโรงพยาบาล/สถานบรการสาธารณสขใชบรการระบบการจดการมลฝอยตดเชอ

ขององคกรปกครองสวนทองถนก. โรงพยาบาล/สถานบรการการสาธารณสขแจงความ

ประสงคขอรบบรการตาม

แบบฟอรมข. ศนยกำาจดมลฝอยตดเชอตอบรบ/จดทำาทะเบยนประวต

และนดหมายการเกบขนมลฝอยตดเชอ

2) กรณโรงพยาบาล/สถานบรการสาธารณสขใชบรการระบบการจดการมลฝอยตดเชอของบคคลหรอเอกชนซงไดรบอนญาตจากองคกรปกครองสวนทองถน

กรณโรงพยาบาลดำาเนนการวาจางเอกชนกำาจดมลฝอยตดเชอ ตงแตการเกบ ขน จนถงขนตอนการกำาจดทำาลาย ในการขนสงเพอการนำามลฝอยตดเชอไปกำาจดทำาลาย ณ สถานทกำาจดทำาลายนน โรงพยาบาลหรอผวาจางและเอกชนหรอผรบจางตองดำาเนนการใหเปนไปตามมาตรฐานในกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ รวมทงตองดำาเนนการตามกระบวนการกฎหมายทเกยวของอยางถกตองทกขนตอน โดยเนนยำาใหโรงพยาบาลหรอผวาจางตองดำาเนนการกำากบหรอตรวจสอบอยางเขมงวดตอเอกสาร/หลกฐานของเอกชนหรอผรบจางใหถกตอง ตาม กฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ และกฎหมายทเกยวของ

(1) เทคโนโลยกรบำบด/กำจดมลฝอยตดเชอการบำาบดมลฝอยตดเชอเปนการทำาลายเชอโรคทมอยในมลฝอยตด

เชอเพอปองกนอนตรายหรอผลกระทบตอสขภาพอนามยและสงแวดลอม ซงมขนตอนทสำาคญ 2 ขนตอนคอ การทำาลายเชอโรค และการกำาจดขนสดทาย

การทำาลายเชอเปนการทำาลายเชอโรคดวยวธมาตรฐานตามทกำาหนดไวใน กฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 เทคโนโลยทนำามาเลอกใชสำาหรบการบำาบดและกำาจดมลฝอยตดเชอควรมวตถประสงคเพอปรบปรงสขอนามยและผลกระทบสงแวดลอม เทคโนโลยทเลอกควรสามารถนำาไปปฏบตไดอยางปลอดภยและเหมาะสม

มลฝอยตดเชอจากสถานพยาบาลมองคประกอบทหลากหลาย ทางเลอกในการบำาบดและกำาจดควรสอดคลองกบคณลกษณะของมลฝอยตดเชอ แตการจะใชวธใดขนอยกบปจจยหลายประการ ไดแก ปรมาณและคณลกษณะของมลฝอยตดเชอทเกดขน วธการคดแยก กฎระเบยบทเกยวของ รวมถงความเหมาะสมทางเศรษฐกจ สถานทเกดและทบำาบดมลฝอยตดเชอ ชมชนเมองและชนบทมความเหมาะสมตางกนอาจแบงวธการบำาบดไดเปน การบำาบดโดยสถานทตนกำาเนด (On-Site) หรอสงหนวยงานอนดำาเนนการแทน

ตรง 2) -1 ประเดนทตองคำนงถงในกรบำบดและกำจดมลฝอยตดเชอจกสถนพยบล

การทำาลายมลฝอยทมลกษณะเปนอนตราย

การทำาลายจลนทรยกอโรค การทำาลายมลฝอย/ใชกบมลฝอยประเภทเภสชภณฑและยา

หรอการเปลยนสภาพมลฝอยใหอยในรปทไมเปนอนตราย การทำาลายมลฝอยประเภทของมคมและวตถอนๆทเปนสาเหต

ใหเกดการบาดเจบ ขนสดทายของการกำาจดหรอทำาลายชนสวนของรางกาย

เนอเยอ เลอดและสารอนทรยชนดอนๆ รางกาย เนอเยอ เลอดและสารอนทรยอนหรอในรปทไมเปน

อนตราย การควบคมกระบวนการ

เปนวธทแนใจวามศกยภาพนานพอทจะทำาลายมลฝอยทมลกษณะเปนอนตราย

เปนระบบทสามารดำาเนนการกำาจดและบำาบดไดครอบคลมถงความผนแปรของมลฝอย

ผลกระทบตอสงแวดลอม

หลกเลยงหรอใหมผลกระทบทเกดขนหลงจากการบำาบด (secondary impact) นอยทสด

ปองกนเชอทจะเขาสมนษยหรอกจกรรมทเกดจากการเกบมลฝอย

ควบคมการปนเป อนสดน อากาศ หรอนำา หลกเลยงสงมชวตทเปนพาหะนำาโรค เชน แมลง หน เปนตน

ก)กระบวนการบำาบดมลฝอยตดเชอ ณ สถานบรการสาธารณสข (On-Site Technologies)

การบำาบดมลฝอยตดเชอ ณ แหลงกำาเนด มกเปนระบบบำาบดขนาดเลกเพอบำาบดมลฝอยทเกดขนภายในแหลงกำาเนดนนๆ อาจใชเทคโนโลยบำาบดไดหลายวธ ทใชกนอยทวไปไดแก การเผาในเตาเผา การทำาลายเชอดวยไอนำา และการยอยขนาดรวมกบใชสารเคมทำาลายเชอ การฆาเชอดวยไมโครเวฟ การยอยขนาดรวมกบการทำาลายดวยรงส และการใชพลาสมาความรอนสง

ข) กระบวนการบำาบดมลฝอยตดเชอนอกสถานบรการ การบำาบดมลฝอยตดเชอนอกสถานบรการ สามารถใชเทคโนโลยเดยวกนกบการบำาบดมลฝอยตดเชอ ณ แหลงกำาเนด เพยงแตตางกนทขนาดของระบบบำาบด ระบบบำาบดนอกแหลงกำาเนด จะมขนาดใหญสามารถบำาบดมลฝอยตดเชอไดในปรมาณมาก โดยหลกการและการทำางานของระบบบำาบดมลฝอยตดเชอประเภทตางๆ ดงรายละเอยดตอไปน

• กรเผมลฝอยตดเชอดวยเตเผการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยเตาเผาเปนการบำาบดทสามารถทำาไดทงลดปรมาณและเปลยนแปลงโครงสรางทางกายภาพและทางเคมของมลฝอย และทำาลายเชอ ซงเปนวธ ทไดรบความนยมอยางแพรหลาย เนองจากสามารถลดปรมาณมลฝอยไดอยางดและสามารถนำาความรอนไปใชประโยชนไดอกดวย โดยมลฝอยภายหลงการบำาบดตองปราศจากเชอโรค ไมพบจลนทรยทกชนด และสามารถกำาจดรวมกบมลฝอยทวไปได

(1) หลกการทำาลายเชอดวยการเผาในเตาเผาเนองจากวตถประสงคในการบำาบดมลฝอยตดเชอคอการทำาลายเชอในมลฝอย ในการเผาจะตองมนใจวาเชอโรคถกทำาลายไดหมด ประสทธภาพในการทำาลายเชอดวยการเผานนขนอยกบปจจยหลก 2 ประการ คอ อณหภม

และเวลาในการเผา หากไมเหมาะสมจะทำาไหการทำาลายเชอไมประสบผลสำาเรจ(2) สาเหตททำาใหการทำาลายเชอดวยการเผาไมประสบผลสำาเรจอาจมาจาก- เรมเผามลฝอยตดเชอทอณหภมในหองเผาไหมไมสงพอ- ผนงหองเผามความรอนไมสงพอ- อณหภมในการเผาไมคงท- ความเรวลมในเตาเผาสงเกนไป- ใสมลฝอยในเตามากเกนไป- มความชนในเตาเผามากเกนไป(3) ชนดและประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมสำาหรบการบำาบดดวยการเผาในเตาเผาเตาเผาเปนระบบการทำาลายมวลสารโดยใชความรอน ซงความรอนสวนใหญมาจากคาความรอนของมลฝอยทถกเผา มเพยงเลกนอยทมาจากเชอเพลง ดงนนคณสมบตของมลฝอยทจะนำาไปเผา ตองคำานงถงปจจยทเกยวของ เชน คาความรอน ปรมาณความชนในมลฝอย (4) ชนดและประเภทมลฝอยตดเชอทไมเหมาะสมสำาหรบการบำาบดดวยการเผาในเตาเผามลฝอยทเปนกระปองบรรจกาซความดนสง มลฝอยทมองคประกอบของสารเคมททำาปฏกรยารนแรง มสารกมมนตรงส ฟลม เกลอของเงน หรอพลาสตกทม คลอรนเปนองคประกอบ หรอมองคประกอบของปรอท แคดเมยม เชน เทอรโมมเตอรวดไข แบตเตอรใชแลว ผลตภณฑจากไมทฉาบผวดวยตะกว รวมทงกระเปาะยาทยงไมไดเปด หรอกระเปาะบรรจโลหะหนก(5) กระบวนการหลกในการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยการเผากระบวนการบำาบดมลฝอยตเชอดวยการเผาประกอบดวยกระบวนการหลก 5 ขนตอน(5.1) กระบวนการปอนมลฝอยเขาเตาเผา

(5.2) กระบวนการเผามลฝอยในเตาเผา(5.3) กระบวนการบำาบดมลพษทางอากาศจากเตาเผา(5.4) กระบวนการบำาบดนำาเสย(5.5) กระบวนการกำาจดเถา

(6) องคประกอบหลกของเตาเผา

เตาเผาแตละชนดอาจมองคประกอบปลกยอยและหลกการทำางานแตกตางกนบาง แตมองคประกอบหลกรวมกนพอสรปโดยสงเขปดงน(6.1) จดรบมลฝอย เปนจดทมลฝอยถกนำาเขาเตาเผาควรมประตปดมดชดหลงนำามลฝอยเขาเตา(6.2) หองเผา เปนหองทมการเผาไหมอาจม 1 หอง หรอมากกวา เตาเผาหนงหองมกเปนเตาเผาขนาดเลก เตาแบบนมกมการเผาไหมไมสมบรณและเกดมลพษทางอากาศ จงไมควรใช นอกจากนเตาเผาสำาหรบมลฝอยตดเชอควรมหองเผาชนดทไมมตะแกรงรองมลฝอย เนองจากอาจมมลฝอยแหลมคมและมลฝอยขนาดเลกลอกตกลงมาทำาใหไมสามารถเผาหรอทำาลายเชอไดอยางสมบรณ (6.3) หวเผา เปนจดทเชอเพลงตดไฟเพอใชในการเผาไหมมลฝอยทหวเผานจะเปนจดทเชอเพลงและอากาศเขามาเพอเผาไหมมลฝอย หวเผาอาจตดอยดานบน ดานขาง หรอดานลาง หรอฝงเดยวกบเสนทางการปอนมลฝอย ขนอยกบชนดเตาและชนดมลฝอยทจะเผา เชน เตาสำาหรบมลฝอยทวไปมกมกเปนแบบทหวเผาอยฝงเดยวกบเสนทางการปอนมลฝอย ในขณะทเตาเผาของเสยทเปนของเหลวจะมหวเผาอยฝงตรงขามเพอไมใหของเหลวไปลดอณหภมของเตา ณ จดทกำาลงมการเผาไหม

นำาทง

อากาศทปลอยออก

ระบบบำาบดนำาเสย

ระบบบำาบดเถา

อากาศ

เชอระบบบำาบด

อากาศ

ระบบปอนมลฝอย

มลฝอยตดเชอ

เถา

แผนภพ 2-2 กระบวนกรหลกในกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยกรเผ

แผนภพ 2-2 กระบวนกรหลกในกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยกรเผ

แผนภพ 2) -1 กระบวนกรหลกในกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยกรเผ

(6.4) ระบบหมนเวยนอากาศในหองเผา มไวเพอใหมการเผาไหมทสมบรณและชวยนำากระแสอากาศออกจากหองเผาไหมหองแรกไปยงหองเผาควน อาจเปนการตดตงพดลมระบายอากาศ หรออาจเปนชองลมเลกๆ เพอกอใหเกดการไหลเวยนของกระแสอากาศ หรอออกแบบในหองเผาทเอออำานวยตอการหมนเวยนอากาศ(6.5) บอกกเกบเถาและจดนำาเถาออก เปนทกกเกบเถาทเกดจากการเผาตองมประตปดเปดเพอนำาเถาออก(6.6) ปลองระบายอากาศ เปนปลองทระบายอากาศทผานการบำาบดมลพษทางอากาศแลวออกสสงแวดลอม

ตรง 2) -2 ขอดและขอจำกดของกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยเตเผขอด ขอจำกด

สามารถลดปรมาตรของขยะมลฝอยลงจากเดมไดมาก

สามารถฆาเชอโรคไดอยางมประสทธภาพ

เถา กากทเหลอจากการเผาไหมมปรมาณนอย

ประหยดพนทในการกำาจดมลฝอยมากกวาแบบอน

เตาเผาสามารถตงอยใกลกบบรเวณทเกดขยะ จงสามารถลดปญหาดานการขนสง

ตองมการคดแยกประเภทมลฝอยทไมเหมาะสมกบการเผาออกกอน

คากอสรางและคาดำาเนนการสง จะตองมผชำานาญการในการควบคมเตา

เผาขยะ ตลอดจนการบำารงรกษาและซอมแซม

(7) ชนดของเตาเผามลฝอยตดเชอเตาเผามลฝอยตดเชอทนยมใชทวไปสามารถแบงออกได 3 แบบ หลกการทวไปของเตาเผาทง 3 แบบมดงน(7.1) เตาเผาหลายหองเผา (Multi Chamber Incinerator)เตาเผาประเภทนมหองเผามากกวา 1 หองเผา เนองจากเตาเผาประเภทนมกใชอากาศจำานวนมาก บางครงถกเรยกวา excess air incinerator อยางไรกตาม เตาเผาทใชอากาศนอย (starved air incinerator หรอ

controlled air incinerator) เตาเผาแบบหมน (Rotary Kiln Incinerator) อาจมหองเผามากกวา 1 หองกได ในเตาเผาประเภทนถกแบงใหมหลายหองเพอชวยใหฝนละอองและวสดทเผาไหมไมหมดฟงกระจายออกนอกเตานอยทสด และเนองจากใชอากาศมากจงเปนเหตใหเกดมลพษทางอากาศสง เตาเผาชนดนจงจำาเปนตองมอปกรณปองกนมลพษทางอากาศ และนอกจากนเตาเผามกจะมตะแกรงรองมลฝอยในหองเผาแรกเพอชวยใหไฟสมผสมลฝอยจากดานลางได มลฝอยตดเชอและมลฝอยแหลมคมทผานตะแกรงลงมาจะไมสามารถถกเผาหรอทำาลายเชอไดอยางสมบรณ เตาเผาหลายหองอาจมทงแบบทใชตะแกรง และไมใชตะแกรงรองมลฝอยในหองเผา แตเตาสำาหรบมลฝอยตดเชอไมควรตใชแบบตะแกรง เนองจากมลฝอยตดเชอทเปนของเหลว หรอมขนาดเลกและของมคมขนาดเลกลอกผานตะแกรงลงมาทำาใหไมถกเผา และไมถกทำาลายเชอในการเผาไหมมลฝอยนนหองเผาแรก (primary chamber) ทำาหนาทเผามลฝอยตดเชอรวมทงระเหยนำาและสารระเหยในมลฝอย อณหภมหองเผาไมควรตำากวา 760 oC และระยะเวลาทกระแสอากาศรอนหมนเวยนในเตาประมาณ 1-2 วนาท และระยะเวลาทมลฝอยอยในหองเผาประมาณ 1-1.5 ชวโมง กาซทเกดจากการเผาไหมในหองแรกประกอบดวย CO2 ไอนำา และหากเผาไหมไมสมบรณจะมคารบอนมอนอกไซด (CO) และสารระเหยทเปนผลตภณฑจากการเผาไหม การเผาไหมในหองนจงควรใชอากาศแบบเกนพอ (excess air) หองเผาไหมท 2 อณหภมประมาณ 1000-1200 oC เนองจากเตาเผาแบนถกออกแบบใหมลฝอยสมผสเปลวไฟดานบนกอน (surface combustion) จงตองมการใหอากาศแกหวเผาดานบน (over fine air) และจำากดการใหอากาศดานลาง (under fine air) ในหองเผาแรก สวนจะใช excess air อยในชวงระหวาง 300-600% ของปรมาตรอากาศสำาหรบออกซเจนสมมล เตาเผาแบบนควรทำางานเปนกะ หรอกงอตโนมต ตองมการเอาเถาออกหลงการเผาทกครง การปอนมลฝอยและการนำาเถาออกเปนแบบ manual อยางไรกตาม อาจใช

เครองจกรในการปอนมลฝอยได เตาเผาหลายหองมขอเสยหลายประการ ไดแก- มกเกดปญหาฝน เนองจากเปนการเผาไหมจากดานบนและใช excess air ในหองเผาแรกทำาใหเกดเถาบน- การใช excess air ในหองเผาแรก การดำาเนนการแบบ manual หรอกงอตโนมต ประกอบกบลกษณะองคประกอบทหลากหลายของมลฝอยตดเชอทำาไหไมสามารถควบคมระดบอากาศทใชในการเผาไหมและอตราเรวของกระแสอากาศในหองเผาไดด ทำาใหเผาไหมไดไมสมบรณ- การเผาไหมภายใตสภาวะ excess air ทำาใหสนเปลองพลงงานเนองจากอากาศสวนเกนจะไปลดอณหภมของเตาเผา(7.2) เตาเผาแบบใชอากาศนอย (Starved air incinerator)หลกการทำางานของเตาเผาแบบนคอการทำาใหเกดเผาไหมอยางตอเนองในหองเผาสองหอง โดยหองแรกเปนการเผาแบบใชอากาศนอย คอ ใชอากาศตำากวาปรมาณสมมลสำาหรบการเผาไหม โดยใชอากาศประมาณ 40-70% ของคาทางทฤษฎ สวนใหญเขาทางดานลางหรอดานขางเตาเผา ในหองนนำาหรอสารระเหยในมลฝอยจะระเหยกลายเปนไอและเกด pyrolysis ของมลฝอยในหองเผาแรกยงมสมบตเปนเชอเพลงทำาใหเพมคาความรอนในการเผาไหมทำาใหอณหภมในการเผาไหมสง มลฝอยจะถกเผาไหมในสภาวะทมออกซเจนเกนพอและอณหภมสงการเผาไหมจงสมบรณ เกดมลพษทางอากาศนอย นอกจากนยงประหยดพลงงานดวยการทำางานของเตาเผาแบบนสวนใหญเปนแบบอตโนมตทง 2 หอง โดยเตาเผาขนาดเลกขนาดประมาณ 227 กโลกรม/ชวโมง มกเปนระบบกะ เตาเผาขนาดไมเกน 455 กโลกรม/ชวโมง มกเปนกงอตโนมต เตาเผาขนาดใหญกวานนยมใชเปนระบบอตโนมต เนองจากเตาเผาระบบนมขอดมากกวาเตาเผาแบบหลายหอง ในปจจบนจงนยมใชเตาเผาประเภทนมากกวา(7.3) เตาเผาแบบหมน (Rotary Kiln)เตาเผาแบบหมน (Rotary Kiln) ม 2 หองเผา โดยหองแรกมลกษณะเปนทรงกระบอกทวางในแนวนอนและทำามมเอยงกบพนทบรเวณตนหองทปอน

มลฝอยเขามระดบสงกวาทายหอง ระดบความเอยงหองหมนนนยมคดในรปของสดสวนระหวางความยาวตอเสนผานศนยกลางของหองเผาประมาณ 2:1-10:1 และหองเผาแรกสามารถหมนได โดยมความเรวรอบอยประมาณ 0.24-4 รอบตอนาท (rpm) สวนหองท 2 เปนหองเผาควน จากการเผาไหมใหสมบรณการทหองเผาหองแรกหมนไดชวยใหมความป นปวนในเตาสงทำาใหการเผาไหมมประสทธภาพด และความเอยงของเตาชวยใหเถาทเหลอจากการเผาถกลำาเลยงออกจากเตาทางดานทายโดยงาย การเผาไหมในหองแรกเปนแบบใชออกซเจนจนเกนพอเชนเดยวกบเตาเผาแบบหลายหอง ดงนนจงมปญหามลพษทางอากาศประเภทฝนสง เตาประเภทนจงตองมระบบบำาบดมลพษอากาศดวย อยางไรกตามปจจบนมการใชระบบเผาหองแรกแบบใชอากาศนอย โดยหองเผา (kiln) ตองปดใหมดชดไมใหอากาศเขาได ตองมการดแลทดกวา แตการทำางานของเตามประสทธภาพสงกวา เตาแบบหมนนนยมใชอยางกวางขวางในการเผามลฝอยอนตราย แตเพงมการนำามาประยกตใชกบมลฝอยตดเชอไมนานมาน ถงแมเตาเผาประเภทนจะมประสทธภาพสง แตกมขอเสยบางประการทตองคำาถง ไดแก1) มคากอสราง ดำาเนนการ บำารงรกษา และคาซอมสงกวาเตาประเภทอน2) สำาหรบเตาขนาดเลก อาจจำาเปนตองมการบดยอยขนาดของมลฝอยกอนทำาการเผา ซงหากดำาเนนการไมด อาจกอใหเกดการปนเป อนได

ตรง 2) -3 เปรยบเทยบขอดและขอจำกดของเตเผแบบหลยหอง แบบใชอกศนอย และแบบหมนเตเผ ขอด ขอจำกด

เตาเผาแบบหลายหอง(ใชอากาศเกนพอ)

การดำาเนนการงายกวา หองเผาไหมใหญควบคมการเผาไหมลำาบาก

ใชอณหภมสงอาจมปญหาตะกรน กนเตาจากการหลอมของโลหะบางชนด

ใชอากาศมาก ทำาใหเปนปญหาเรองฝน

เตเผ ขอด ขอจำกด

จำาเปนตองมระบบบำาบดอากาศเสยทมประสทธภาพสง เนองจากมมลพษทางอากาศเกดขนมาก

เตาเผาอากาศนอย

สภาวะการเผาไหมในหองเผาแรกไมรนแรงเหมอนเตาแบบหลายหองเผา คอ อณหภมทใชตำากวาเตาแบบหลายหอง จงลดปญหาการเกดตะกรนและฝน

มมลพษทางอากาศนอยกวาแบบหลายหองเผา

การเผาไหมในสภาวะอากาศนอยในหองแรกเกดเปนกาซเชอเพลงชวยในการเผาไหมในหองเผาควน

ประหยดเชอเพลง

การควบคมดแลระบบตองอาศยความรความชำานาญมากกวาเตาเผาแบบหลายหองเผา

คากอสรางสง

เตาเผาแบบหมน

มประสทธภาพการเผาไหมสงกวาเนองจากมลฝอยมการกลบตวตลอดเวลา

ความลาดเอยงของหองหมนชวยเอออำานวยในการนำาเถาออกจากเตา

คากอสรางสง ใชอากาศมากทำาใหมปญหา

เรองฝน ตองมระบบบำาบดอากาศทม

ประสทธภาพสง เนองจากมมลพษทางอากาศเกดขนมาก

(8) ปญหามลพษจากการบำาบดมลฝอยตดเชอและแนวทางการแกไข(8.1) มลพษทางอากาศการเผามลฝอยตดเชอสามารถกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม โดยเฉพาะมลพษทางอากาศจำาเปนตองมระบบบำาบดทเหมาะสม มลพษทสำาคญไดแก

- ฝน เกดจากการฟงกระจายของสารทเผาไหมไมได เชน เกลอตางๆ และซลกา หรอเผาไหมไมหมด

เชน ถาน ควน สาเหตจากปรมาณอากาศในหองเผามมากเกนไปจะทำาใหเกดการฟงกระจายของฝนเหลานและยงทำาใหอณหภมภายในเตาลดลง ทำาใหเกดการเผาไหมไมหมด อกดวย

- โลหะมพษ ปรมาณการปลอยโลหะเปนพษจากเตาเผาสสงแวดลอมขนอยกบปรมาณโลหะทปนอย

กบมลฝอยในเตาเผา โลหะทมผลกระทบตอสขภาพ เชน อารเซนค (As) แคดเมยม (Cd) นเกล (Ni) ปรอท (Hg) ตะกว (Pb) สงกะส (Zn)

- สารอนทรยทมพษ หากสารอนทรยในมลฝอยตดเชอถกเผาไหมไมสมบรณจะเกดเปนสารอนทรย

ใหมหลายตวซงเรยกรวมกนวา ผลตภณฑจากการเผาไหมไมสมบรณ สวนใหญเปนอนตรายตอสขภาพ ทสำาคญเปนสารกอมะเรง โดยเฉพาะอยางยงหากเผามลฝอยทมองคประกอบของคลอรนผลตภณฑจากการเผาไหมทไมสมบรณเหลานจะรวมกบคลอรนเกดเปนสารประกอบทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน ไดออกซน และฟแรน มลฝอยทมคลอรนเปนองคประกอบไดแก อปกรณทมองคประกอบของพลาสตกพวก พวซ เชน ถงมอพวซ อปกรณฉดยาเขาเสนเลอดดำา หลอดฉดยา เขมฉดยา หรอยาบางชนด

- คารบอนมอนอกไซด เกดจาการเผาไมสารอนทรยในสภาวะอากาศไมเพยงพอเมอเขาสรางกายจะ

ทำาปฏกรยากบ Hemoglobin ในเลอดทำาใหรางกายไดรบออกซเจนนอยและตายได

- กาซกรด เมอเผาสารประกอบทมธาต ไนโตรเจน ซลเฟอร หรอคลอรน จะกอใหเกดกาซกรด กาซ

กรดทสำาคญทเกดจากการเผามลฝอยตดเชอไดแก HCL, NOX, SO2, โดย จะเกดกรด HNO3 และ H2SO4 ตามลำาดบ การควบคม HCL โดยไมเผามลฝอยทมคลอรนเปนองคประกอบ สวนการควบคมการปลอย NOX ทำาไดยากแมจะทำาการควบคมการเผาไหม เพราะไนโตรเจนไมไดมาจากอากาศเพยงอยางเดยว แตในมลฝอยมกมไนโตรเจนสง เชน เนอเยอ

ซลเฟอร สวนใหญมาจากเชอเพลง สามารถควบคมไดโดยเลอกใชเชอเพลงทมซลเฟอรตำาก. แนวทางการบำาบดมลพษทางอากาศการทจะลดมลพษทางอากาศจากการเผามลฝอยตดเชอนนตองเรมตงแตการไมใช อปกรณทเผาแลวเกดมลพษ หรอมการคดแยกมลฝอยเหลานนออกกอน รวมถงการคดเลอกเตาเผาทเหมาะสม การควบคมระบบเตาเผาทด การเกบเถาอยางสมำาเสมอ หากปรมาณมลพษจากการเผาไหม เกนมาตรฐานทกำาหนดตองมระบบบำาบดอากาศเสย ระบบบำาบดอากาศเสยทนยมมหลายประเภท เชน wet scrubber, dry scrubber, settling chamber, mechanical cyclone, electrostatic precipitator เนองจาก settling chamber, mechanical cyclone ประสทธภาพไมดพอ สวน electrostatic precipitator มราคาสงเกนไป จงกลาวถงเฉพาะวธ wet scrubber และ dry scrubber โดยสรปดงนก 1. Wet scrubberเปนวธทนยมมากทสดในปจจบน สามารถกำาจดไดทงกาซกรด ฝน ใชหลกการ impaction/diffusion และ absorption โดย impaction หรอการตกกระทบชวยจบฝนขนาดใหญ diffusion ชวยจบฝนขนาดเลก absorption ดวยนำาหรอสารละลายดางชวยจบกาซกรด Wet scrubber สามารถแบงได 3 ประเภท สรปขอเดน ขอดอยของแตละประเภทดงแสดงในตาราง 2-4 ชนดของ Wet Scrubber ตาราง 2) - 4 ระบบบำาบดอากาศเสยชนดของ Wet Scrubberชนดของ Wet

scrubber

จดเดน จดดอย

Venturi 1. เปนทนยมมากทสด2. กำาจดฝนเปนหลก3. กำาจดฝนขนาดเลกไดด4. ใชรวมกบ Packed-bed ได

1. จบกาซไดไมดเทา Packed-bed

Packed- 1. กำาจดกาซกรดเปนหลก 1. จบฝนไดไมดเทา Venturi

ชนดของ Wet

scrubber

จดเดน จดดอย

bed 2. ใชรวมกบ Venturi ไดดSpray 1. กำาจดทงฝนและกาซกรด

2. กำาจดฝนขนาดใหญไดด จงเหมาะกบเตาเผาแบบ multi chamber3. ควรใชรวมกบ scrubber ชนดอน

1. ประสทธภาพตำากำาจดฝนขนาดเลกไมด

ก 2. Dry Scrubberใชแผนกรองหรอถงกรอง สำาหรบการกรองฝน และมกมการฉดนำาปนขาวในลกษณะเปน slurry (spray-dryer/fabric filter)หรอฉดผงปนขาว (dry-injection/fabric-filter) เพอชวยกำาจดกาซกรด การใชระบบ spray- dryer/fabric filter มประสทธภาพสงกวาแตมคาใชจายสงกวาเชนกน เกณฑการเลอกใชใหดตามความเหมาะสมของชนดและขนาดเตาเผา โดยเตาเผาขนาดเลกควรใช Venturi มากกวา Dry Scrubber เนองจากเหตผลดงน

- คากอสรางถกกวา - ประสทธภาพไมตกในชวงอนเตาหรอดบเตา - bag house ไมทนตออณหภมสง - Venturi ใชพนทนอยเปนตน

(8.2) ปญหาและการบำาบดนำาเสยการบำาบดอากาศเสยจะเหนไดวาเปนการบำาบดกาซกรดและเถาบนออกจากกระแสอากาศทออกจากเตาเผากอนปลอยสสงแวดลอม ในการใชระบบ wet scrubber จะกอใหเกดนำาทงทมคาความเปนกรดดางสง ตองทำาการปรบคา pH ของนำาหรอคณสมบตตางๆ ของนำาทงกอนปลอยสแหลงนำาสาธารณะ(8.3) การกำาจดเถา

ปรมาณโลหะหนกทมในเถาขนอยกบปจจยหลายประการ เชน ปรมาณโลหะหนกในมลฝอย ประสทธภาพการจบโลหะของระบบบำาบดมลพษ รวมถงอณหภมของเตาและกระแสอากาศ เถาทเปนเถาหนกและเถาบนจะมปรมาณโลหะหนกอยจงจดเปนของเสยอนตรายประเภทหนงไมสามารถนำาไปฝงกลบรวมกบมลฝอยทวไปได จำาเปนตองฝงกลบทสถานทฝงกลบมลฝอยอนตราย

• กรทำลยเชอโดยวธใชไอนำ (Autoclaving or Steam sterilization) การใชไอนำาในการทำาลายเชอในมลฝอยตดเชอเปนการใชไอนำาอมตวภายใตความดนเพอทำาลายจลนทรยในมลฝอย วธนเปนการใชความชน ความรอนและความดนรวมกนในการทำาลายเชอโรค ซงเปนวธทใชในการทำาลายเชอในอปกรณการแพทยและยาตามสถานพยาบาล(1) หลกการทำาลายเชอดวยไอนำาในการทำาลายเชอดวยไอนำานน ภาชนะทบรรจมลฝอยตดเชอจะถกบรรจเขาไปภายในหองบำาบดของตวเครองซงมโครงสรางเปนโลหะทนความรอนและความดน เนองจากการทำาลายเชอดวยไอนำาทอณหภมสง ดงนนในขนตอนแรกของการทำาลายเชอจะตองแทนทอากาศดวยไอนำากอนซงจะทำาใหอณหภมภายในหองบำาบดเพมขน ผลคออณหภมของมลฝอยเพมขนจนอยในสภาวะทเพยงพอตอการฆาเชอโรค เมอไอนำาซมผานเขาสมลฝอยจะมการถายเทความรอนอากาศจะถกกำาจดจากหองบำาบดอยางสมบรณ ตองไมมอากาศเหลออยภายในหองบำาบด คออยในสภาพไอนำาอมตวใตความดนทเหมาะสม ดงนนประสทธภาพการบำาบดจะขนอยกบระดบของไอนำาผานเขาสมลฝอยเปนสำาคญ เนองจากความแปรผนของอณหภมในหองบำาบดใชระยะเวลานาน เพอใหอณหภมสงสด ดงนนการบำาบดมลฝอยจงสมพนธกบระยะเวลาทใช สภาวะทวไปของการบำาบดมลฝอยตดเชอขนตำา คอ อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดนอยางนอย 15 ปอนดตอตารางนว ใชเวลาอยางนอย 60 นาท จะมประสทธภาพในการทำาลายจลนทรยทกชนดและสปอรของแบคทเรยได หากเพมอณหภมเปน 134 องศาเซลเซยส ความดนจะ

สมพนธกบอณหภม โดยเพมขนเปน 30 ปอนดตอตารางนว ใชเวลาอยางนอย 30 นาท จะทำาใหมประสทธภาพในการทำาลายจลนทรยทกชนดและสปอรของแบคทเรยไดดยงขน ทงน ปจจยสำาคญทมผลตอกระบวนการฆาเชอดวยไอนำาม 3 ประการ คอ อณหภม ความดนและเวลาในการฆาเชอ นอกจากนยงขนอยกบ การแทรกผานของไอนำาเขาสมลฝอย ขนาดและองคประกอบมลฝอย การกำาจดอากาศออกจากหองบำาบด ภาชนะบรรจมลฝอย การใชถงพลาสตกทมความตานทานความรอนในการบรรจมลฝอยอาจจะขดขวางการแทนทของอากาศในสวนลาง และอาจขดขวางอตราการหมนเวยนของไอนำาในหองบำาบด ดงนน การใชถงพลาสตกพเศษทไอนำาสามารถแทรกผานได หรอการเพมอณหภม ความดน และอณหภม ใหสงขน เพอใหถงมลฝอยแตกในขณะทำาลายเชอดวยไอนำา หรอการบดยอยมลฝอยในหองนงมลฝอย รวมถงการแยกวสดทไมเหมาะสมออก เปนวธการเพมประสทธภาพการทำาลายเชอทด(2) ลกษณะของมลฝอยตดเชอทเหมาะสมกบการบำาบดโดยวธใชไอนำา

- วสดของมคม เชน เขม ใบมด กระบอกฉดยา หลอดแกว ภาชนะททำาดวยแกว สไลด และแผนกระจกปดสไลด

- วสดซงสมผสหรอสงสยวาจะสมผสกบเลอดเชน สำาล ผากอส ผาตางๆ และทอยาง สวนประกอบของเลอด ผลตภณฑทไดจากเลอด สารนำาจากรางกายของมนษยหรอสตว หรอวคซนททำาจากเชอโรคทมชวต

- เชอและอาหารเลยงเชอและวสดทใชในหองปฏบตการ และการวนจฉยทสมผสกบเชอทงทางตรงและทางออม

ไดแกเชอโรค อาหารเลยงเชอ จานเลยงเชอทใชแลวตลอดจนเครองมอทใชในการถายเชอและกวนเชอ

- มลฝอยทกชนดทมาจากหองรกษาผปวยตดเชอรายแรง เชน หองแยกผปวยตดเชอรายแรงทตองระมดระวงเปน

พเศษ หองปฏบตการเชออนตรายสง เปนตน

- วคซนททำาจากเชอโรคทมชวตและภาชนะบรรจ ไดแก วคซนปองกนโรควณโรค โรคโปลโอ หด หดเยอรมน โรคคางทม ไขรากสาดนอยชนดรบประทานได เปนตน(3) ลกษณะของมลฝอยตดเชอทไมเหมาะสมกบการบำาบดโดยวธใชไอนำา ไดแก

- ซากหรอชนสวนของมนษยหรอสตวทเปนผลมาจากการผาตด และการตรวจชนสตรศพหรอซากสตวและการใช

สตวทดลอง เนองจากความหนาแนนของมลฝอยประเภทนจะขดขวางการผานเขาไปของไอนำาเขาไปไมทวถง

- มลฝอยทกมมนตรงส สารละลายอนทรย หรอสารเคม มลฝอยจากเคมบำาบด

(4) การดำาเนนการบำาบดมลฝอยตดเชอ โดยวธใชไอนำา- กอนการบำาบดมลฝอยตดเชอ โดยวธใชไอนำา ตองแยกวตถทไม

เหมาะสมทจะบำาบดมลฝอยตดเชอ ดวยวธใชไอนำาออกกอน - ภาชนะบรรจมลฝอย เมอนำาเขาเครองตองขยบปากถง หรอตอง

เจาะรใหไอนำาสามารถแทรกซมเขาไปได ไมควรเคลอนยายภาชนะทเปด หรอเจาะรแลวออกจากเครองบำาบด หากจำาเปนใหใสภาชนะอกชนหนง

- ตองตรวจสอบความเรยบรอยของเครอง ทจะใชกอนใสมลฝอยทกครง

- ในกรณทเปนเครองทมระบบบดยอยมลฝอย อณหภมทใชในการบำาบดตองไมนอยกวา 121 องศาเซลเซยส และความดนไมตำากวา 15 ปอนดตอตารางนว เวลาทใชทงวฏจกร ตองไมตำากวา 30 นาท ทงนขนกบปรมาณมลฝอยตดเชอ และภาชนะบรรจหากมความหนาแนนมาก ตองใชเวลานานขน

- ในกรณทเปนเครองทไมมระบบ บดยอยมลฝอยอณหภมทใชในการบำาบด ตองไมนอยกวา 121 องศาเซลเซยส และความดนไมตำากวา 15 ปอนดตอตารางนว เวลาทใชทงวฏจกร ตองไมตำากวา 60 นาท หรอเพมอณหภมขนเปน 134 องศาเซลเซยส ความดนจะสมพนธกบอณหภม โดย

เพมขนเปน 30 ปอนดตอตารางนว ใชเวลาอยางนอย 30 นาททงนขนกบปรมาณมลฝอยตดเชอ และภาชนะบรรจหากมความหนาแนนมาก ตองใชเวลานานขน

- การทำาลายเชอในมลฝอยในขนแรก เกดจากการทไอนำาผานเขาสมลฝอย หลงจากนน มการถายเทความรอนตอมา ดวยวธนำาความรอน ดงนน จงตองปดฝาเครองใหสนททกครง

- เปดเครองเมอไดเวลาตามกำาหนด และไมมความดนในเครองบำาบด - ตองปฏบตตามคมอ การทำางานอยางเครงครด

(5) การตรวจสอบประสทธภาพการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยวธใชไอนำา - การตรวจสอบสภาพการทำางานของเครอง ใหอยในมาตรฐานทกๆ

6 เดอน - การตรวจสอบประสทธภาพในการฆาเชอดวย Bacillus

Stearothermophilus - ตองมแผนสำารองสำาหรบการบำาบด กรณทเครอง

ไมสามารถทำางานได - ตองมการบนทกการทำางานของเครอง เชน วนและเวลาทใช การ

ทำางานของเครองอณหภมสงสดทใชความรอน ชนดและปรมาณของมลฝอย สภาพของภาชนะบรรจ เปนตน

ตาราง 2) - 5 ขอดและขอจำากดของการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยไอนำาขอด ขอจำกด

ปรมาตรของมลฝอยลดลงพลาสตกบางชนดไมเปลยนสภาพ

ดชนทางชววทยา เพอการตรวจสอบคณภาพการฆาเชอ ทดสอบไดงาย

ดำาเนนการงาย เปนเทคโนโลยทรและสะดวกทใชในสถานพยาบาล

สามารถกำาจดสงปนเปอนในมลฝอยสถานพยาบาลและเปนวธทเหมาะทสดในการกำาจดมลฝอยหองปฏบตการ

ไมเหมาะกบมลฝอยบางชนด เชน ไมสามารถบำาบดมลฝอยอนตราย เภสชภณฑและ cytotoxic

ตองการหมอตมนำาทปลองสามารถควบคมการระบายอากาศได

ตองมการแยกและเพมเตมในสวนบรรจภณฑมใชในการฆาเชอ

กอใหเกดกลนไมพงประสงค

ขอด ขอจำกด ไมกอใหเกดมลพษทางอากาศ ประสทธภาพในการทำาลายเชอแปร

ตามสภาพการดำาเนนการ

(6) หลกและแนวทางการการตรวจสอบเชอจลนทรยในมลฝอยตดเชอดวยไอนำามลฝอยทผานการบำาบดดวยไอนำาแลวควรนำาไปกำาจดรวมกบมลฝอยทวไป ดงนน มลฝอยตองปราศจากเชอโรคและสามารถกำาจดรวมกบมลฝอยทวไปได โดยปกต ควรทำาลายเชอโรคใหหมด ดงนนเกณฑมาตรฐานทางชวภาพจงไมควรพบเชอโรค ภายหลงการบำาบด สวนการตรวจสอบประสทธภาพนนเชอจลนทรยททนสารเคมมากกวา จงเปนเชอเปาหมายในการตรวจสอบใช Bacillus subtilis. เปนตวตรวจสอบ(7) ปญหามลพษจากการบำาบดมลฝอยตดเชอและแนวทางการแกไข

เนองจากนำาทงทออกมาจากการกำาจดทอณหภมสง และนำาจากการควบแนนของไอนำาทผานมลฝอยอาจมคา BOD และ COD สง ดงนน จงไมสามารถปลอยสสงแวดลอมไดโดยตรงตองบำาบดกอน สำาหรบมลพษทางอากาศมปญหาเรองฝนละอองจากการบดหลงการบำาบดดวยไอนำาแลว ระบบจงตองตดตงเรองกรองฝน แตปญหามลพษทางอากาศไมชดเจนเทาเตาเผา ซงวธการบดไดรบการพฒนาใหบดในหองนงซงเปนระบบปดปองกนฝน และการแพรกระจายเชอไดด

• กรทำลยเชอดวยสรเคมการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยสารเคมเปนการทำาลายเชอจลนทรยในมลฝอยตดเชอ โดยใชปฏกรยาทางเคมทใชทำาลายโครงสรางหรอกจกรรมของจลนทรย โดยปกตเปนการลดปรมาณจลนทรยไมไดลดปรมาณมลฝอย แตความหนาแนนของมลฝอยหลงการบำาบดอาจเพมขน หากใชเครองจกรกลในกระบวนการเพอทำาลายดวย เพอลดขนาดของมลฝอยใหเลกลงและสมผสกบสารเคมไดมากขน เชนทำาใหมลฝอยเปนชนเลกๆ แลวใชแคลเซยมออกไซดแหงฆาเชอโดยผสมกบมลฝอยทมนำาอยดวย เปนตน

(1) หลกการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยสารเคมเปนการใชสารเคมในรปของสารละลาย ทำาลายเชอทตดมากบมลฝอยตดเชอ โดยการสมผสกบมลฝอยตดเชอ ภายในระยะเวลาสมผสทเหมาะสมและความเขมขนของสารเคมตองมฤทธมากพอทจะทำาลายเชอโรคไดการทำาลายเชอดวยสารเคม เพอใหพนทผวมลฝอยสมผสกบของเหลว ซงเปนสารทมคณสมบตในการฆาเชอไดอยางทวถง วธการคอโดยการนำาเอามลฝอยมาผสมกบสารเคมฆาเชอ ขนาด ความพรน และการซมผานของมลฝอยจงเปนปจจยสำาคญ สารเคมทฆาเชอทใชแลวกจะถกปลอยออกตามระบบทอของเสย สวนมลฝอยทฆาเชอแลวกจะถกนำากำาจดโดยการฝงกลบ(2) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยสารเคมการฆาเชอดวยสารเคมเปนวธการบำาบดทเหมาะสมกบมลฝอยทเปนของเหลวมากทสด เชน เลอด ปสสาวะ อจจาระ หรอนำาเสยจากโรงพยาบาล อยางไรกดสามารถใชไดกบมลฝอยตดเชอทเปนของแขง วสดมคม รวมทงมลฝอยจากการเลยงเชอจลนทรยทเกดขนในสถานพยาบาลไดเชนกน (3) มลฝอยตดเชอทไมเหมาะสมในการบำาบดดวยสารเคมมลฝอยทไมเหมาะสมในการบำาบดดวยสารเคมไดแก ชนสวนของรางกาย มลฝอยปนเปอนรงส สารอนตราย และ cytogenic waste(4) สารเคมทนยมใชในการบำาบดมลฝอยตดเชอสารเคมทนยมใชในการบำาบดมลฝอยตดเชอมากทสด คอ สารประกอบคลอรน ไดแก โซเดยมไฮโปคลอไรดและคลอรนออกไซด โดยกลไกการทำาลายเชอของสารประกอบคลอรนเกดเนองจากทสารประกอบคลอรนเปนสารออกซไดซ (Oxidizing agent) โดยเฉพาะไฮโปคลอไรดอออน (OCL- ) เปนหมทแสดงความเปนสารละลายดางอยางรนแรง (strongly alkaline solution) เมอผานเขาไปในเซลลจะทำาปฏกรยาออกซเดชนกบสารละลายและเอนไซมตางๆ ภายในเซลล โดยสารประกอบไนโตรเจนจะถกออกซเดชนโดยสารประกอบคลอรนและถกเปลยนเปนคลอรามน (N-chloro compound) จนผลสดทายทำาใหผนงเซลลของจลนทรยแตก

ออก ทำาใหจลนทรยไมสามารดำารงอยได ดงนนสารประกอบคลอรน จงสามารถทำาลายเชอไดทกชนดทอยในเลอด อจจาระและเนอเยอตาราง 2) - 6 ขอดและขอจำากดของการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยสารเคม

ขอด ขอจำกด1. มลฝอยมปรมาตรลดลงเนองจากการบดอด 60-90% แตมวลไมลด2. ไมสนเปลองพลงงานเนองจากไมตองใชเชอเพลง3. เปนวธทมประสทธภาพสง การดำาเนนงานไมซบซอน4.มลพษทางอากาศมนอยเมอเทยบกบการเผา

1.สารเคมทใชในการฆาเชอตองมระบบกำาจดรองรบกอนทงลงระบบบำาบดนำาเสย ขนอยกบ ชนดและกระบวนการของสารเคม2. สารเคมบางชนดมอนตรายตองใชอยางระมดระวงและรถงวธการใชอยางปลอดภย3.ไมสามารถใชไดกบมลฝอยบางชนด สารเคมและยา

(5) หลกและแนวทางการการตรวจสอบเชอจลนทรยในมลฝอยหลงการบำาบดดวยสารเคมโดยปกตสารเคมควรทำาลายเชอโรคไดหมด ดงนนเกณฑมาตรฐานทางชวภาพจงไมควรพบเชอโรคในมลฝอยหลงการบำาบด การตรวจสอบประสทธภาพการบำาบดนนเชอจลนทรยททนสารเคมมากกวา เชอทเปนเปาหมายในการตรวจสอบใช Bacillus subtilis. (6) มลพษทเกดการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยสารเคม(6.1) มลพษทางนำาเนองจากมการใชสารเคมในการทำาลายเชอ ในกรณทสารเคมมความเขมขนสงอาจสงผลกระทบตอระบบบำาบดนำาเสย กอนปลอยเขาสระบบบำาบดตองมระบบกำาจดความเปนพษของสารเคมเสยกอน ทงนควรควบคมความเขมขนของสารเคมในนำาทงกอนเขาสระบบบำาบดโดยอาจใชเกณฑของการนคมอตสาหกรรม ตามประกาศการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ท 13/2530 เรอง หลกเกณฑทวไปในการระบายนำาเสยลงสระบบบำาบดนำาเสยสวนกลางซงเปนเกณฑในกาควบคมปรมาณสารเคมไมใหปลอยลงสระบบบำาบดนำาเสยสวนกลาง เพอปองกนการสญเสยประสทธภาพของระบบ(6.2) มลพษทางอากาศ

สารเคมทใชจะมฤทธในการกดกรอนสง อาจเกดอนตรายไดจากการสดดม การตดมลฝอยใหมขนาดเลกลง เพอใหมผวสมผสกบสารเคมไดมากขน อาจมการฟงกระจายของเชอโรคและมฝนเกดขน ดงนนตองมผาปดปากปดจมกปองกนการระคายเคองจากการสดดม/การหายใจสารเคมเขาสรางกาย อปกรณกรองอากาศเพอปองกนเชอโรคกระจายออกสภายนอก กรณมการตดยอยมลฝอย

• กรทำลยเชอดวยควมรอนแหง (Dry Heat Technology)การทำาลายเชอโรคดวยความรอนแหงกบมลฝอยตดเชอ เปนการทำาใหมลฝอยตดเชอไดรบความรอนทอณหภมในเวลาทเพยงพอ เพอยบยงจลนทรย ประสทธภาพการทำาลายเชอโรคดวยความรอนแหงนอยกวาทำาลายเชอดวยไอนำา ดงนนจงตองใชอณหภมสงและเวลาในการฆาเชอนานกวา(1) หลกการทำาลายเชอดวยความรอนแหงการทำาลายเชอดวยความรอนแหงนำามาใชกบมลฝอยตดเชอทเปนของแขง เทคนคนมลฝอยไดรบความรอนในเตาอบ (Oven) ซงปกตจะทำางานดวยไฟฟากบเครองกลชวยพาความรอน (mechanical air convection) ซงหลกการทำางานของระบบการทำาลายเชอ เปนการใหความรอนโดยการกระจายอณหภมในเตาอบ ความรอนทไดเกดการพาความรอนจากอากาศแหงโดยตรงหรอตวพาความรอน (heat carrier) เชน นำามนหรอนำา อณหภมทใชในการทำาลายเชอดวยความรอนทวไปคอ 160 องศาเซลเซยส ทความดน 1 บรรยากาศ เปนเวลา 2 ชวโมง

(2) กระบวนการทำาใหปราศจากเชอ (Sterilization process)กอนการนำามลฝอยตดเชอเขาเตาอบ จะตองทำาตอบมอณหภมสงกอน (preheat) กอนทจะถงอณหภมฆาเชอ วฏจกรการฆาเชอเปนดงน

- การใหความรอนภายใน Chamber ตามอณหภมการฆาเชอทเลอกไว

- การฆาเชอมลฝอย- การทำาใหเยนลง

โดยทวไป ตอบและระบบใหความรอนจะออกแบบใหอยในชวง 160-180 องศาเซลเซยส ภายในเวลาจำาเพาะ เชน 45 นาท จากทเรมตงเวลาใน Chamber ทเยนและไมมมลฝอยอย ขนตอนการฆาเชอใหมประสทธภาพและเวลาในการฆาเชอ ขนอยกบปจจยดงน

- เวลาทความรอนทแทรกผานเขาสมลฝอย (Heat penetration time)

- ระยะเวลาการฆาเชอทเมอถงอณหภมการฆาเชอแลวอณหภมคงทตลอดการฆาเชอ (Holding

time)- เวลาทความรอนแทรกผานเขาสมลฝอย แปรผนอยในชวงกวาง

ขนอยกบชนดมลฝอย สำาหรบการฆาเชอในอปกรณขนาดเลกหรอ syringe ในแตละแพค ใชเวลา 15 นาท ถง 4 ชวโมงหรอมากกวาหรอมากกวา สำาหรบ canister ทใสปเปตแกวจนเตม Powder และ Oil เวลาทความรอนแทรกผานเขามลฝอยนาน เพราะนำาความรอนไดไมด

ตรง 2) - 7 เวลในกรฆเชอ (holding time) ของกรทำใหปรศจกเชอดวยควมรอนแหง

อณหภม (องศเซลเซยส) เวล (นท)160 120170 60180 30

ตรง 2) - 8 ขอดและขอจำกดของกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยควมรอนแหงขอด ขอจำกด

1. ปรมาตรลดลง 80 % นำาหนกลดลง 20%2. ความรอนแหงสามารถแทรกเขาไปในของแขง non aqueous liquids และ close cavities

1.ใชเครองมอพลงงานสง อณหภมสงและใชเวลานาน

3. ไมกดกรอนโลหะในพวกทไมใชสเตนเลสและเครองมอทม fine cutting edges

(3) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยความรอนแหง

- วสด ซาก หรอชนสวนของมนษยและสตวทไดและเปนผลมาจากการผาตด การตรวจชนสตร การใชสตวทดลองเกยวกบโรคตดตอ

- วสดทใชในการใหบรการทางการแพทย เชน สำาล ผากอส ผาตางๆ ทอยาง เปนตน ซงสมผสหรอสงสยวาจะสมผสกบเลอด สวนประกอบของเลอด เชน นำาเหลอง เมดเลอด ผลตภณฑทไดจากเลอด สารนำาในรางกาย เชน ปสสาวะ เสมหะ นำาลาย นำาเหลอง นำาหนอง เปนตน

- ของมคมทใชในกจการดงกลาว เชน เขม ใบมด กระบอกฉดยา หลอดแกว ภาชนะททำาดวยแกว สไลด แผนกระจกปดสไลด ทงทใชในการบรการ การวจย และในหองปฏบตการ

- เชอและอาหารเลยงเชอทใชในหองปฏบตการ และการวนจฉยทสมผสกบเชอทางตรงและทางออม ไดแก เชอโรค ชววตถตางๆ อาหารเลยงเชอ จานเลยงเชอทใชแลว ตลอดจนเครองมอทใชในการถายเชอและกวนเชอ

- วคซนททำาจากเชอโรคทมชวตและภาชนะบรรจ ไดแก วคซนปองกนวณโรค โรคโปลโอ หด หดเยอรมน โรคคางทม วคซนไขรากสาดนอยชนดรบประทานได เปนตน

- มลฝอยทกประเภททมาจากหองตดเชอรายแรง เชน หองแยกผปวยตดเชอรายแรงทตองระมดระวงเปนพเศษ หองปฏบตการเชออนตรายสง เปนตน(4) หลกและแนวทางการตรวจสอบเชอจลนทรยในมลฝอยหลงการบำาบดดวยความรอนแหงมลฝอยทผานการบำาบดแลวจะตองนำาไปกำาจดรวมกบมลฝอยทวไป ดงนนมลฝอยตองปราศจากเชอโรคและสามารถกำาจดรวมกบมลฝอยทวไปได ดงนนเกณฑมาตรฐานทางชวภาพจงไมควรพบเชอโรคในมลฝอยหลงการบำาบด การตรวจสอบประสทธภาพการ

บำาบดนนเชอจลนทรยททนสารเคมมากกวา เชอเปาหมายในการตรวจสอบใช Bacillus stearothomophilus. เปนตวตรวจสอบ(5) มลพษทเกดจาการทำาลายเชอดวยความรอนแหงในการบำาบดดวยวธน นำาเสยจะเกดจากระบบรวมกบนำาเสยจากการทำาความสะอาดอปกรณ นำาเสยทเกดทเกดขนตองมระบบบำาบดนำาเสยรองรบสวนมลพษทางอากาศจะไมมเนองจากอณหภมทใชประมาณ 170 องศาเซลเซยส ไมเกดกระบวนการเผาไหม พลาสตกยงไมสลาย ประกอบกบกำาหนดใหมการตดตง HEPA(High Efficiency Particulate Arrestance เปนแผนใยแกว ไดรบการจดมาตรฐานดวยอตราการกรองทสามารถกรองอนภาคขนาด 0.3 ไมครอน ทตวเครองเพอกรองฝนและจลนทรย

• กรทำลยเชอดวยคลนไมโครเวฟ (Microwave Disinfection)คลนไมโครเวฟเปนคลนแมเหลกไฟฟาทมความถอยระหวาง 300 MHz ถง 300 GHz ซงเปนความยาวคลนทคาบเกยวระหวางความยาวคลนอนฟราเรดและคลนวทย ปจจบนคลนไมโครเวฟนำามาใชประโยชนไดสามทางคอ 1) ดานวทยสอสาร 2) เรดา 3) การใหความรอน การใชคลนไมโครเวฟในการทำาลายเชอเปนการใชประโยชนดานการกอใหเกดความรอนของคลนมาทำาลายเชอ ชวงคลนทเปนประโยชนในดานความรอนอยในชวงทมความถจำากด เพอหลกเลยงการรบกวนคลนไมโครเวฟเพอการสอสาร ปจจบนคลนทใชในการใหความรอนทนยมใชคอ 2545 + 50 MHz ทงไมโครเวฟในบานและไมโครเวฟสำาหรบการทำาลายเชอ(1) การกอใหเกดความรอนในมวลสารจากเครองไมโครเวฟ

เนองจากพลงงานของคลนไมโครเวฟไมสงพอทจะทำาใหเกดการแตกพนธะทางเคม จงไมเกดการแตกตวของสารเคมทเปนองคประกอบของจลนทรยทตองการฆาเชอ แตคลนไมโครเวฟกอใหเกดกระบวนการ dielectric heating คอการกอใหเกดความรอนในเนอของสารเนองจากการเกดโพลาไรเซชน (Polarization) ของสสารนน โดยโพลาไรเซชน

เปนการเรยงตวของประจในสสารทอยในสนามไฟฟาซงเหนยวนำาทเกดขนในบรเวณทมคลนไมโครเวฟ สนามไฟฟานจะทำาใหแกนพนธะของสารพวก dielectric ประเภททมขว เชน นำา เกดการสนสะเทอนกอใหเกดความรอน นอกจากน สารพวกไมมขว เชน ไขมน และสารอนทรยบางตวกสามารถถกเหนยวนำาไหเกด โพลาไรเซชน (Polarization) ได จงเกดเปนความรอนขน ความรอนในวสดนหากสงพอกจะทำาลายเชอได นอกจากน ภายในเซลลของจลนทรยปกตทองคประกอบหลกเปนนำากจะถกทำาใหรอนขนทำาใหจลนทรยตายได

คณสมบตทางเคม และลกษณะทางกายภาพของมลฝอยมความสำาคญตอประสทธภาพการทำาลายเชอดวยคลนไมโครเวฟ โดยเฉพาะ ความชน ขนาด และความเปนเนอเดยวกนของมลฝอย ดงนนจะตองมการเตรยมมลฝอยใหเหมาะสมกอนการบำาบด ดงแสดงใน ไดอะแกรมระบบการบำาบดมลฝอยดวยคลนไมโครเวฟก. ระบบบำาบดมลฝอยตดเชอดวยไมโครเวฟ

คณสมบตทางเคม และกายภาพของมลฝอยมความสำาคญตอประสทธภาพการทำาลายเชอดวยไมโครเวฟ โดยเฉพาะความชน ขนาด และความเปนเนอเดยวกนของมลฝอย ดงนนตองมการเตรยมมลฝอยใหเหมาะสมกอนการบำาบด ระบบบำาบดมลฝอยตดเชอดวยไมโครเวฟควรประกอบดวยระบบยอยๆทตอเนองกน ดงแสดงในแผนภาพ 2) - 3 ไดอะแกรมระบบทจำาเปนในการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยคลนไมโครเวฟ

มลฝอย

ระบบเกบมลฝอยททำาลายเชอแลว

ระบบฆา

ระบบเตม

ระบบทำาลายเชอ

ระบบบดยอย

ระบบกรอง

ระบบควบคมอตโนมต

ระบบบำาบดนำา

(ก 1) ระบบบดยอยมลฝอย เพอยอยขนาดมลฝอยใหเลกพอทจะไดรบความรอนทวถง(ก 2) ระบบกำาจดฝนและเชอโรคจากการยอยมลฝอยตดเชอ เพอกรองฝนทเกดจากการยอย และฆาเชอโรคในหองบดยอยหลงการบดยอยทกครง ตวกรองจะตองเปนตวกรองทมประสทธภาพในการกรองสง (HEPA)(ก 3) ระบบเตมความชน เพอเพมความชนใหเพยงพอในการกอใหเกดความรอนสำาหรบการทำาลายเชอ ความชนอาจใหโดยการฉดนำาเปนละอองลงมลฝอยขณะบด หรอการพนไอนำา แสวนใหญนยมพนไอนำามากกวาเนองจากไอนำาสามารถแทรกซมเขาไปในมลฝอยไดทวถง(ก 4) ระบบนำาสงมลฝอยเขาเครองไมโครเวฟ เพอลำาเลยงมลฝอยตดเชอทบดและมความชนเพยงพอแลวเขารบคลนไมโครเวฟ ระบบลำาเลยงอาจเปนระบบสายพาน หรอระบบ screw conveyer กได ระบบ screw conveyer จะชวยทำาใหมการกลบมลฝอยตดเชอระหวางทรบคลนเพอทำาลายเชอ จงทำาใหมลฝอยมการกระจายความชนทดขน มลฝอยจะไดรบการทำาลายเชอทวถงกวา(ก 5) ระบบเกบรวบรวมมลฝอย เพอเกบรวบรวมมลฝอยททำาการฆาเชอแลว(ก 6) ระบบตรวจสอบอตโนมตสำาหรบอณหภม ความชน เพอตรวจสอบ อณหภม ความชนของมลฝอยในเครอง(ก 6.1) ระบบเกบตวอยางตรวจเชอ เพอเกบตวอยางมลฝอยทบำาบดแลวไปตรวจสอบเชอ และตรวจสอบประสทธภาพการฆาเชอ(ก 6.2) ระบบเกบและบำาบดของเสย หากมปญหากลนจากการบำาบด ซงมกมาจากจดบดมลฝอย และจดเตมความชน ควรมระบบบำาบดกลน เชนตดตงระบบระบายอากาศและระบบกรองทเหมาะสม เชน เครองกรองถานกมมนต หากมนำาเสยเกดขน จะตองรวบรวมไปกำาจดใหถกตอง

แผนภพ 2) - 1 ไดอะแกรมระบบทจำเปนในกรบำบดมลฝอยตดเชอดวยคลนไมโครเวฟ

(2) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยไมโครเวฟ- เชอในอาหารเลยงเชอ- วสดตดเชอทวๆไป- มลฝอยประเภทพยาธวทยา เชน ชนสวนของรางกาย หรอซากสตว

ทดลอง ทมการบดยอยขนาดแลว เลอด สารคดหลง เปนตน(3) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทไมเหมาะสมในการบำาบดดวยไมโครเวฟ

- มลฝอยทมขนาดใหญ มความแขง และแหลมคมมากทอาจทำาใหอปกรณบดยอยขนาดมลฝอย

เสยหาย- สารเคมเปนพษ สารกมมนตรงส และ cytotoxic waste

ตรง 2) - 9 ขอดและขอเสยของกรทำลยเชอดวยคลนไมโครเวฟขอด ขอจำกด

1. ประสทธภาพการเกดความรอนสงเนองจากไมมการสญเสยความรอนใหกบอากาศ อปกรณและหองฉายคลน2. การบดมลฝอยกอนหรอหลงการทำาลายเชอทำาใหปรมาตรมลฝอยลดลงไดมาก อาจถง 80 % แตนำาหนกไมเปลยนแปลง อาจเพมขนเลกนอยจากนำาทเพมขน3. ระบบทใชเปนระบบปดมการปนเปอนนอย4. มมลพษทปลอยออกสสงแวดลอมนอยเมอเทยบกบเตาเผา

1.คาลงทนและคาดำาเนนการสง2. มการปลอยสารระเหยได (Volatile material)3. เนองจากมปจจยหลายประการทสงผลตออณหภมในการทำาลายเชอของมลฝอย จงตองมการเตรยมมลฝอยใหมคณสมบตเหมาะสมสำาหรบการฉายคลน4. เปนเทคนคทตองอาศยผทมความรความชำานาญเรองคลนในการใหความรอนในการควบคมการดำาเนนการ5. เปนเทคนคใหมในการทำาลายเชอในมลฝอย จงยงขาดขอมลพนฐานทจำาเปนเกยวกบการทำาลายเชอในมลฝอย6. อาจเกดการทำาลายเชอไมสมบรณ หากอณหภมไมสงพอจงตองมการตรวจสอบเชออยางสมำาเสมอ ประกอบกบการตรวจสอบ ระยะเวลา และอณหภมทใชในการทำาลายเชออยางใกลชด

(4) วธการตรวจสอบคณภาพการทำาลายเชอ

มลฝอยทผานการบำาบดแลวจะตองนำาไปกำาจดรวมกบมลฝอยทวไป ดงนนมลฝอยตองปราศจากเชอโรคและสามารถกำาจดรวมกบมลฝอยทวไปได ดงนนเกณฑมาตรฐานทางชวภาพจงไมควรพบเชอโรคในมลฝอยหลงการบำาบด โดยใช Bacillus subtilis. เปนตวตรวจสอบประสทธภาพการบำาบดเนองจากมความทนทานตอสารเคมมากทสด(5) มลพษทเกดจากการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยวธใชคลนไมโครเวฟ(5.1) มลพษทางอากาศการตดมลฝอยใหมขนาดเลกลง กอนนำามลฝอยเขาระบบทำาลายเชอ อาจมการฟงกระจายของเชอโรคและมฝนเกดขน ตองตดตงแผนกรอง เชน แผนกรองกมมนต และแผนกรองประสทธภาพสง HEPA นอกจากนอาจมกลนเหมนจากการระเหย หรอปฏกรยาของสารอนทรยในมลฝอยกบคลนไมโครเวฟ (5.2) มลพษทางนำาในการบำาบดดวยวธน นำาทงจากการแยกมลฝอยออกจากระบบทำาลายเชอดวยเชอดวยคลนไมโครเวฟมนอยมาก หากนำาเสยสวนใหญมาจากการทำาความสะอาดอปกรณและสถานทบำาบด อยางไรกตามหากมนำาสวนเกนจากระบบ จะตองมการบำาบดกอนปลอย สสงแวดลอม

• กรบำบดมลฝอยตดเชอดวยพลสมเทคโนโลย (Plasma Technology of Medical Waste)(1) หลกการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยพลาสมาเทคโนโลย

พลาสมา หมายถง กาซทเกดขนจากความรอนดวยกระแสไฟฟา ชวงอณหภม 3,800-12,000 องศาเซลเซยส การบำาบดมลฝอยดวยพลาสมาเทคโนโลย เปนกระบวนการบำาบดโดยใชความรอนของไฟฟาจากพลาสมาอารคทอรช (Plasma Aare torch) เพอเปลยนสารอนทรยในรปของแขง หรอของเหลวใหเปนกาซโดยผานกระบวนการทเรยกวา คอนโทรลไฟโรไลซส หรอคอนโทรลแกสซฟเคชน ความรอนทเกดขนคงทในระหวางกระบวนการใหสารอนทรยสลายตวไดหมด โลหะระเหยและกาซทเปนกรดถกควบคมใหอยในระดบตำา

ในการบำาบดทมสารอนทรยสง กระบวนการไพโรไลซสทำาไหเกดกาซไฮโดรเจนและคารบอนไดออกไซด ในปรมาณสงจนสามารถนำามาใชประโยชนเปนแหลงพลงงานได

ในขณะทคอนโทรลไฟโรไลซส สลายสารอนทรย ความรอนทเกดขนสามารถหลอมสาร อนนทรย เชน แกว ดน โลหะ และเถา ใหกลายเปนตะกรนแกว ซงสามารถกกเกบโลหะไวไดโดยกระบวนการทำาใหเปนแกว ในกรณทมโลหะมาก เชนเหลก กระบวนการทำาใหเปนแกวจะแยกออกเปน 2 ชน คอชนแกวและชนโลหะ กระบวนการนจงถกนำามาใชในการนำาโลหะกลบคนมาใชใหมได (Metal recovery)(2) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยพลาสมาเทคโนโลย

- มลฝอยทางชวภาพและมลฝอยจากการเพาะเลยงเชอ- มลฝอยประเภทของเหลวจากมนษย สตว รวมทงเลอดและ

ผลตภณฑจากเลอด- มลฝอยประเภทพยาธวทยา- มลฝอยประเภทของมคม

(3) ชนด/ประ เภทมลฝอยตดเชอทไมเหมาะสมในการบำาบดดวยพลาสมาเทคโนโลย

- มลฝอยประเภทกมมนตรงส- มลฝอยทเปนพษ สารอนทรยระเหย มลฝอยจากการรกษาโรค

มะเรง

ตรง 2) -10 ขอดและขอจำกดของกรบำบดมลฝอยดวยพลสมเทคโนโลยขอด ขอจำกด

1. เปนระบบทใชไฟฟาทำาลายมลฝอย ไมมกระบวนการเผาไหม จงเปนผลดตอสงแวดลอม emission ตำา2. ไมตองมการคดแยกมลฝอย สามารถจดการมลฝอยอนตราย

1. ราคาแพง ใชไฟฟาสง2. ยงไมเปนท

ขอด ขอจำกดทางชวภาพมลฝอยตดเชอประเภทตางๆ รวมทง ไม โลหะ กากตะกอนของเสยจากการปศสตว (Livestock sewer sludge)3. ผลพลอยไดจากกระบวนการนปลอดภยตอสงแวดลอม ของแขงทเหลอจากกระบวนการเปนกากตะกรน และเถา ซงของเหลานไมเปนอนตราย non-leaching ตรวจสอบไดดวย Toxic Characteristic Leaching Procedure (TCLP)4. ความรอนทไดสามารถหมนเวยนกลบไปใชได สามารถเปลยนความรอนทเกดขนเปนไอนำาซงนำากลบไปใชประโยชนได5. สามารถนำาโลหะกลบมาใชได6. สามารถใชในระบบ on site และ off site ได7. มหลายขนาด ทงเลกและใหญ

แพรหลายในประเทศไทย3. อปกรณประกอบมหลายสวน4. เปนเทคโนโลยขนสงตองการผดแลทมความร ความชำานาญ5.ตองมการกำาจดหรอใชประโยชนจากตะกรนแกว

(4) มลพษทเกดจากการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยเทคโนโลยพลาสมา(4.1) มลพษทางอากาศมลพษทางอากาศมนอยมากเนองจากใชอณหภมสงและ syngas ทไดจากกระบวนการ Thermo cracking เปนเชอเพลงจงนำาไปใชไดหมด(4.2) มลพษทางนำามนำาเสยเกดขนจากการพนไอนำาเพอเปนการควบคมกระบวนการไพโรไลซส และนำาเสยทเกดจากกระบวนการดกจบกาซกรดและกาซอนๆ ทไมตองการ นอกจากนมลพษทปนเปอนในนำาเสยสวนใหญเปนฝนคารบอนขนาดเลกทเกดจากระบบบำาบดกาซและอากาศเสย(4.3) ตะกรนในกรณทระบบบำาบดไมมระบบคดแยกโลหะออกจากของเสยทมการบำาบดดวยระบบพลาสมา ตะกรนทเกดขนจะมโลหะหนกผสมอย ดงนนจงตองมการจดการเชนเดยวกบมลฝอยอนตราย ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง การกำาจดสงปฏกลหรอวสดทไมใช แลว พ.ศ. 2548

โดยตะกรนจากการบำาบดดวยระบบพลาสมา ขนอยกบชนดกระบวนการ สามารถแบงได 2 ลกษณะอาจสรปไดดงน

- กรณมลฝอยไมมองคประกอบของแกวไมเพยงพอจะกอใหเกดการหลอมเปนแกวของตะกรน ซง

ตะกรนจะเปนตะกรนทยงไมเสถยรตองทำาใหเสถยรกอน เชนการทำากอนแขง หรอการหลอมดวยแกว จงจะสามารถนำาไปฝงกลบในทสำาหรบมลฝอยอนตรายได

- กรณมลฝอยมองคประกอบของแกวเพยงพอ ทำาใหเกดเปนตะกรนแกวขน ไมตองทำาเสถยรอก

สามารถนำาไปฝงกลบในทสำาหรบมลฝอยอนตรายไดเลย

• กรทำลยเชอดวยรงส ( Sterilization by Ionizing Irradiation)

พลงงานรงสสามารถแบงไดเปน 2 กลมตามระดบความถของคลน คอ รงสทกอใหเกดการแตกตว (Ionizing) ของโมเลกลของสารทถกรงส เรยกวา ionizing radiation และรงสทไมกอใหเกดการ ionization ซงเรยกวา non-ionization radiation รงส non-ionization radiation ไดแก รงสอลตราไวโอเลต (UV) คลนไมโครเวฟ (microwave) คลนความรอน (infrared) การทำาลายเชอมลฝอยทอยในหวขอนเปนการทำาลายเชอโดยการใชรงส iononizing radiation

รงส iononizing radiation ไดแกรงสแกมมา รงสเบตา และรงสแอลฟา ทเกดจากการแตกตวของสารกมมนตรงส รวมถงรงสเอกซ และกระสนอเลกตรอนพลงงานสง

รงสแกมมาและรงสเอกซ เปนคลนแมเหลกไฟฟาพลงงานสง สวน accereated electron beam รงสเบตาและแอลฟาเปนรงสรอนภาค รงสเหลาน มพลงงานสง สามารถกอใหเกดการแตกตวของโมเลกล ทำาใหเปนอนตรายตอเซลลของสงมชวต จงสามารถนำาไปใชในการทำาลายเชอได อยางไรกตาม รงสเบตาและรงสแอลฟา มกำาลงทะลทะลวงตำากวารงส

แกมมา รงสเอกซและ accereated electron beam จงไมนำามาใชในการฆาเชอ (1) ชนดของรงส Ionizing radiation ทใชในการฆาเชอมลฝอยตดเชอ• รงสแกมมาสารกมมนตรงสทนยมใชเปนแหลงของรงสแกมมาสำาหรบการฆาเชอคอ โคบอลต -60 (60Co) ซงมครงชวตเทากบ 5.272 ป และสามารถปลอยพลงงานออกมาทสองระดบคอ 1.173 และ 1.332 MeV

• รงสเอกซ เปนคลนแมเหลกไฟฟา ชวงพลงงานใกลเคยงกบรงสแกมมา เพยงแตแตกตางทลกษณะการเกด โดยรงสแกมมาเกดจาก de-excitation ในนวเคลยส ในขณะทรงสเอกซ เกดจาก de-excitation ของ electron ใน electron shell นอกนวเคลยส รงสเอกซ สามารถสรางขนไดจากกระแสไฟฟาแรงสง โดยเกดจากการยงกระแสอเลกตรอนหรอรงสแคโทด (cathode ray beam) ไปทโลหะหนกเปาหมาย (bombardment of heavy metal target)• ลำาอเลกตรอนพลงงานสง (accelerated electron beam)เปนการใชเครองเรงอเลกตรอน เพอเรงใหกระแสอเลกตรอนทออกมาจากผวของเสนลวดทมความรอนสง ซงปกตมความเรวตำาวงผานในทสญญากาศดวยความเรวสง (accelerated electrons) จะทำาใหอเลกตรอนมพลงงานและมความสามารถทะลทะลวงสง อยางไรกตาม ในทางปฏบตจะจำากดไมใหมพลงงานเกน 10 MeV เพราะอาจกระตนใหเกดรงสขนมา(2) หลกการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยรงส (Accelerated electron beam)

ไมวาจะเปนมลฝอยตดเชอ อาหาร ยา อปกรณทางการแพทย หลกการทำาลายเชอจลนทรยดวยรงสแกมมาหรอลำาอเลกตรอนพลงงานสงม

หลกการเหมอนกนคอ รงสจะทำาลายจลนทรยทปนเป อนอยในวสดทตองการทำาลายเชอนนโดยกอความเสยหายแกเซลลโดยความเสยหายเปนผลทางตรงและทางออม

ผลโดยตรงคอ รงสจะถายทอดพลงงานใหกบองคประกอบของเซลลโดยตรง กอใหเกดความเสยหายกบองคประกอบของเซลล เชน ผนงเซลล ของเหลวภายในเซลล เอนไซม รวมทง กรดนวคลอกซงกรดนเปนองคประกอบพนฐานสำาคญของสงมชวตทประกอบขนเปนเซลล เชน DNA ซงเปนตวควบคมการทำางานของเซลลตางๆ

ผลทางออมคอเกดการแตกตวขององคประกอบสวนใหญภายในเซลลซงเปนของเหลวและนำาเกดเปนอนมลอสระทมความไวตอการเกดปฏกรยาตางๆ ภายในเซลลจงจงอาจกอใหเกดอนตรายกบเซลลได

ปฏกรยาของรงสตอเซลลสงมชวต อาจพจารณาได 3 ขนตอน ซงในแตละขนตอนมชวงเวลาสนๆ

- การทำาใหเซลลแตกเปนไอออน- การเกดอนมล- การเปลยนแปลงทางชวเคม

(3) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยรงส(3.1) มลฝอยทอยในกลมเดยวกน

- มลฝอยทางชวภาพและมลฝอยจากการเพาะเลยงเชอ- มลฝอยประเภทของเหลวจากมนษยและสตว รวมทงเลอดและ

ผลตภณฑจากเลอด- มลฝอยประเภทของมคม- มลฝอยประเภทอนเชน พลาสตก แกว กระดาษ

(3.2) ประเภทของมลฝอยทไมอยในกลมเดยวกน- มลฝอยประเภทพยาธวทยา- สารเคมเปนพษ หรอ radiological waste

มลฝอยทผานการทำาลายเชอดวยรงส ตองจำาแนกมลฝอยกอนเขาสการบำาบดขนท 2 เชน การบด ตด อด ซงจะทำาใหปรมาตรลดลง หลงจากนน อาจนำาไปกำาจดรวมกบมลฝอยชมชน

ตรง 2) - 11 ขอดและขอจำกดในกรทำลยเชอมลฝอยตดเชอดวยรงสขอด ขอจำกด

1. ไมมมลพษเกดขนจากการบำาบด

1. เทคโนโลยการฉายรงสไอออนไนซง เปนวธการทซบซอนผปฏบตงานตองเปนผไดรบการฝกอบรมเปนอยางด2. ตนทนในการดำาเนนการสง3. ตองการพนทมากพอ เพอเปนเขตปองกนรงส ตองมการตรวจรางกายของผปฏบตงานอยางสมำาเสมอ ตองมระบบปองกนความปลอดภยดานรงส มขอจำากดดานอปกรณอเลกทรอนกสบางชนดททำาจากพลาสตกไมคงทน การฆาเชอดวยลำาอเลกตรอนมขอจำากดของการทะลทะลวงตำา ในผลตภณฑทความหนาแนนตำา ปรมาตรนอย

(4) มลพษทเกดจากการบำาบดมลฝอยตดเชอดวยรงส การบำาบดมลฝอยตดเชอดวยรงสไมกอใหเกดมลพษทางอากาศและนำา ยกเวนใชสารกมมนตรงสเปนแหลงกำาเนดพลงงานรงส กากกมมนตภาพรงสทหมดอายตองตองสงไปกำาจดดวยวธพเศษ

• กรทำลยเชอดวยกซหรอไอกซการทำาลายเชอดวยกาซหรอไอกาซเปนวธการหนงทใชทำาลายเชอจลนทรยในอปกรณทางการแพทย กาซหรอไอกาซทนยมใชม 2 ชนด คอ กาซเอทธลนออกไซดและฟอรมาลดไฮด ซงกาซทง 2 ชนดนนเปนสารกอมะเรง ผใชตองมความระมดระวงเมอจะใชตองพจารณาถงอนตรายทจะไดรบ ปกตการใชอเซทลนในการฆาเชอตองใชรวมกบความรอน สวนฟอรมาดไฮดในการฆาเชอสงของใชครงเดยวทงทมการปนเปอน (1) ชนด/ประเภทมลฝอยตดเชอทเหมาะสมในการบำาบดดวยกาซ

- กาซเอทธลนออกไซด

ใชไดกบสงของบางชนด ดงแสดงในตาราง 4.2.2) -12 ตองมวธการเตรยมดงน สงของตองชะลางดวยนำากลนแลวทงไวใหแหงทอณหภมหอง เพอหลกเลยงการสญเสยนำามากเกนไปและตองไมพบหยดนำาในสวนกลวงของเครองมอ

ปจจบนการใชกาซเอทธลนออกไซดในโรงพยาบาลมกนำามาใชทำาลายเชอในอปกรณทางการแพทยทไมสามารถใชวธทอณหภมสงไดแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

1. อปกรณทางการแพทยอยางงายทใชแลวทง2. อปกรณทางการแพทยทซบซอนทใชเกยวกบการผาตดหรอ

การวนจฉยโรค ซงตองใชวธทเหมาะสมในการทำาใหปราศจากเชอโรคแลวนำากลบมาใชใหมตรง 2) - 12 ตวอยงสงของในโรงพยบลททำใหปรศจกเชอโดยใชกซเอทธลนออกไซด

ชนดของวสดอปกรณ ตวอยงAnaesthetic and respiratory therapy equipment

Cardiac equipment

Devices and materials for implantation

Diathermy equipment

AirwayEndothacheal tubeMasks (other rubber items)TourniquetsCardiac catherers, Heart lung apparatusTransducersBreast implantsCardiac pacemakers and leadsCardiac valves, Orthopaedic prothesesTissue implants, Cautery pencilsCautery tipsElectrical leads

Endoscopic instrumentsMedical and dental equipment

Arthoscoopes, Laparoscopes, resectocopeCentrifuge bowl (for blood cell separation))Cryoprobes,Dental handpeices

ชนดของวสดอปกรณ ตวอยง(air rotor type)Dermatomes (some type), Drills (battery powder)Electronics equipment, Mechanical ventilatorsMicrosurgical accessories, NebulizersOxygen tents, plastic bath liningsUrological stone extractors

กรตดตมตรวจสอบ1.แนวทางการตรวจสอบ และตดตามระบบขนสงมลฝอยตดเชอ1) การกำาหนดเสนทาง ระยะเวลา หลกเกณฑและเงอนไขในการเกบ

ขน มลฝอยตดเชอจากแหลงกำาเนดตาง ๆ

2) การดแลรกษา ซอมบำารง ยานพาหนะ และอปกรณทใชเกบ ขน มลฝอยตดเชอใหสะอาดและสามารถใชการไดอยเสมอ

3) การกำาหนดมาตรการปองกนผลกระทบจากการเกบ ขน มลฝอยตดเชอ เชน กลน ภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอแตกรวไหล การแพรกระจายเชอโรค ฯลฯ

4) การปองกนผลกระทบตอสขภาพตอผปฏบตงาน มการจดเตรยมชดปองกนอนตรายสวนบคคลและสวมใสใชงาน การตรวจสขภาพประจำาป

5) ควบคมแหลงกำาเนดมลฝอยตดเชอทกแหงใหปฏบตตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545 ตงแตการแยกประเภทมลฝอยตดเชอออกจากมลฝอยประเภทอน การแยกมลฝอยทตดเชอประเภทมคมและไมมคมลงในภาชนะบรรจใหถกตอง การเกบรวบรวม การเคลอนยาย การเกบขน และ การกำาจดมลฝอยตดเชอแหลงกำาเนด การแตงตงเจาหนาทผรบผดชอบในการจดการมลฝอยตดเชอประจำาหนวยงาน การแจงทองถนถงการกำาจดมลฝอยตดเชอในสถานบรการการสาธารณสข กรณใหหนวยงานอนกำาจดนอกสถานบรการการสาธารณสข อปท. ตอง

ตดตาม/ควบคม/กำากบการเกบขน ใหไดมาตรฐานและมเอกสารกำากบการขนสง สถานทกำาจด/เตาเผามลฝอยตดเชอตองไดมาตรฐาน การใหอนญาตแกเอกชนททำาการเกบ ขน หรอกำาจดมลฝอยตดเชอ โดยการทำาเปนธรกจการเกบขนมลฝอยตดเชอจากแหลงกำาเนดมลฝอยตดเชอใดๆ ภายในพนท เปนตน การประเมนคณภาพการจดการมลฝอยตดเชอสำาหรบสถานบรการการสาธารณสขหรอแหลงกำาเนดทกแหลงใหนำาหลกการในแบบประเมนคณภาพการจดการมลฝอยตดเชอสำาหรบสถานบรการการสาธารณสขมาประยกตใชใหเหมาะสม

6) ควบคมกำากบการปฏบตในการเกบขนใหเปนไปตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอพ.ศ. 2545 ไดแก ลกษณะของยานพาหนะทใชในการเกบขน มบคลากรทรบผดชอบในการเกบขน และเจาหนาทผปฏบตงานตองผานการอบรมตามหลกสตรระงบและปองกนการแพรกระจายเชอทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ การกำาหนดเสนทางการเกบขน มลฝอยตดเชอทเหมาะสม ตลอดจนการดแลรกษา ซอมบำารง ยานพาหนะและอปกรณทใชในการเกบขน ตามมาตรฐานทกำาหนดในกระทรวงฯ

2. แนวทางการตรวจสอบ และตดตามการใชงานของวธการกำาจดมลฝอยตดเชอทเดนระบบในประเทศไทย

2.1 เตาเผามลฝอยตดเชอ1) การปฏบตงานเพอเดนระบบกำาจดมลฝอยตดเชอตองเปนไปตาม

มาตรฐานการปฏบตงานของเทคโนโลยเตาเผามลฝอยตดเชอทใชกำาจด และเปนไปตามขอกำาหนดของกฎหมายทเกยวของ

2) ตรวจสอบระบบการกำาจดและระบบควบคมมลพษอยางสมำาเสมอ เพอเฝาระวงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพ เชน

2.1) ใหตรวจสอบสภาพ และรบรองประสทธภาพการทำางานของเตา และอปกรณเตาเผาเพอ

หาจดแตกจดรวของเตา และซอมแซม โดยหนวยงานทไดรบอนญาตเปนอยางสมำาเสมอ อยางนอยทกๆ 6 เดอน

2.2) มการตรวจสอบและรบรองคณภาพอากาศจากปลอง อยางนอยทกๆ 6 เดอน โดย

หนวยงานทไดรบอนญาต หากเกนมาตรฐานคณภาพอากาศจากปลองเตาเผาทกำาหนด ใหดำาเนนการแกไขภายในเวลาทกำาหนด

3) มการจดบนทกรายการเผามลฝอยตดเชอในแตละวน ประกอบไปดวยขอมล

- ปรมาณมลฝอยทเขา - ปรมาณมลฝอยทเผา - ปรมาณมลฝอยทคาง (หากไมสามารถเผาหมดได ภายในวน

นน มลฝอยทตกคาง จะตองทำาการเผาใหหมดไป ในวนรงขนตอไป)

- วดปรมาณเชอเพลง และไฟฟาทใช - อณหภมในหองเผา

4) ควรเลอกตรวจสอบ และตดตามการใชงานในชวงทมการเดนระบบเตาเผา เพอสงเกตการปฏบตงานในทกขนตอนของการเผากำาจดมลฝอยตดเชอ ดงน

- ในขณะเดนระบบอณหภมของหองเผาเปนไปตามชนด ประเภทของเตาเผาตามมาตรฐานหรอคมอการใชงานหรอไม

- ความถในการปอนมลฝอย ถาปอนมลฝอยถมากอาจทำาใหการเผาไหมไมสมบรณ เกด

มลพษทปลายปลอง หรอการปอนมลฝอยนอยมากหรอการไมปอนมลฝอยขณะทำาการตรวจสอบเพอหลกเลยงปญหามลพษทอาจเกดจากการชำารดหรอการเดนระบบทผดปกต ใหตรวจสอบตามการจดบนทก และสงเกตผลทเกดขน

- สภาพแวดลอมหรอสงแวดลอมโดยรอบโรงงานเผากำาจด ขนาดและการใชงานหองพกรวมมลฝอย การปนเปอน/การแตกรวไหลของมลฝอยกอนปอนมลฝอยเขาเตาเผา การควบคมการแพรกระจายเชอโรค สขลกษณะและทำาความสะอาดสถานทกำาจด

2.2 การทำาลายเชอในมลฝอยตดเชอโดยวธใชไอนำา (Autoclaving or Steam sterilization)

1) การปฏบตงานเพอเดนระบบกำาจดมลฝอยตดเชอตองเปนไปตามมาตรฐานการปฏบตงานของเทคโนโลยการทำาลายเชอในมลฝอยตดเชอโดยวธใชไอนำา และเปนไปตามขอกำาหนดของกฎหมายทเกยวของ

1.1) จะตองดำาเนนการใหไดตามเกณฑมาตรฐานทางชวภาพ โดยมประสทธภาพทสามารถทำาลายเชอบคเตร เชอรา ไวรส และปาราสต ในมลฝอยตดเชอไดหมด คอ ดำาเนนการตรวจสอบวา มลฝอยตดเชอไดผานการกำาจดเชอโรคไดตามเกณฑมาตรฐานตามนน ใหใชวธการตรวจวเคราะหโดยวธการเพาะเชอบะซลลส สะเทยโรเธอรโมฟลลส (Bacillus stearothermophillus) หรอเชอบะซลลส ซบทลส (Bacillus subtilis) ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑและวธการตรวจสอบ มาตรฐานทางชวภาพในการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2546

1.2) ใหสถานบรการการสาธารณสข หองปฏบตการเชออนตราย หรอผทไดรบอนญาตดำาเนนการทำาลายเชอในมลฝอยตดเชอโดยวธใชไอนำานนตรวจวเคราะหตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑและวธการตรวจสอบ มาตรฐานทางชวภาพในการกำาจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2546 เพอตรวจสอบเกณฑมาตรฐานในการกำาจดมลฝอยตดเชอเปนประจำาทกเดอน และใหรายงานผลการตรวจวเคราะหนนใหราชการสวนทองถนทราบเปนประจำาภายในวนทหาของทกเดอน

2) ตรวจสอบระบบการใชงานเครองนงฆาเชอโรคในมลฝอยตดเชอ อยางปลอดภยและเปนไปตามหลกการทางวชาการ การปฏบตงานดานสขาภบาลสงแวดลอม และกฎขอบงคบทเกยวของ ดงน

2.1) ความเสยงทเกยวของ (Associated Risks )เครองนงทำาลายเชอ(Autoclave) มลฝอยตดเชอ เปน

เครองนงทใชอณหภมและความดนสง ซงผปฏบตงานมความเสยงอนตรายในเรองตอไปน:

- ความรอนจากวสดอปกรณ ผนงหอง และประตเครองนง

- ไอนำารอนทหลงเหลอและสงของทนงแลวเสรจในรอบการทำางาน

- ของเหลวทตมนงและลน กระเดนกระจายในเครอง- อนตรายทมอและแขนขณะปดประต- อนตรายทลำาตวหากมการระเบดหรอไดรบไอรอนกะทนหน2.2) การจดการความเสยง (Risk Management)

2.2.1) ใชชดปองกนความรอนลวกและไหม2.2.2) การฝกอบรมการใชงาน (OPERATOR

INSTRUCTIONS Training)2.2.3) การเตรยมสงของในการนง(Material

Preparation) ใหเหมาะสม2.2.4) การขนสงของเขาในเครองนง

- ใสถงมอฉนวนกนความรอน,รองเทานรภยกนอนตรายหวแมเทา

- ใสสงของทนงเขาในเครอง หามใสสงของทเขากนไมไดเขาเครอง

- หามใสสงของนงเกนภาระเครอง; เหลอชองวางในหองนงเพอการไหลเวยนของไอนำา ถาจำาเปนตองใสของนงเตมกำาลงการนง ใหหลกเลยงการขดขวางการไหลเวยนของอากาศ- ปดประตหองนงและลงสลกประตอยางแนนหนา

2.2.5) การเดนระบบเครองนง2.2.6) การนำาสงของออกจากเครองนง

- ใสถงมอฉนวนกนความรอนและรองเทานรภยกนอนตรายหวแมเทา

- ตองแนใจวาความดนในหองนงลดลงอยท '8' กอนเปดประต

- การสวมถงมอ การยนดานหลงประตและการเปดประตไมเกน 1 นว(2.5 ซม.) เพอการปลดปลอยไอนำารอนทละนอย เปนมาตรการปองกนไวลวงหนา- การปลอยใหสงของทนงอยในหองนง 10 นาท เพอใหไอนำารอนจางลง เปนการลดความเสยงอนตรายแกผปฏบตงาน

2.2.7) การลงบนทก (Autoclave Log)2.2.8) การดแลรกษาและซอมบำารง2.2.9) แผนปองกนอบตเหต ( CONTINGENCY

PLAN)3) การบำารงรกษาและสอบเทยบเครองนงทำาลายเชอ การใชงานเครองนงฆาเชอโรคในมลฝอยตดเชอใหมประสทธภาพและ

เปนไปตามมาตรฐานทกำาหนด จะตองเขาใจแนวทางบำารงรกษา ตรวจสอบ และสอบเทยบเครองนงทำาลายเชอ(Autoclave) ซงตองดำาเนนการตามคมอการใชเครองนงทำาลายเชอจากผผลต (Operating Manual) และมาตรฐานการปฏบตงาน วธการใชเครองนงทำาลายเชอของแตละเครอง

ผนวก 1กฎหมย ระเบยบ และขอบงคบทเกยวกบกรจดกรมลฝอยตดเชอ- พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ (ฉบบแกไขเพมเตม ๒๕๕๐)- กฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอพ.ศ. ๒๕๔๕ - ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรอง ตราหรอสญลกษณสำาหรบพมพบนภาชนะบรรจมลฝอยตดเชอพ.ศ. 2546- ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรอง หลกเกณฑและวธการตรวจสอบ มาตรฐานทางชวภาพในการกำาจดมลฝอยตดเชอพ.ศ. 2546- ประกาศกระทรวงสาธารณสขเรอง หลกสตรการฝกอบรมการปองกนและระงบการแพรเชอหรออนตรายทอาจเกดจากมลฝอยตดเชอ- ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรองกำาหนดใหเตาเผามลฝอยตดเชอเปนแหลงกำาเนดมลพษทตองถกควบคมการปลอยทงอากาศเสยออกสบรรยากาศ ซงหามมใหเจาของหรอผครอบครองเตาเผามลฝอยตดเชอปลอยอากาศเสยออกสบรรยากาศ เวนแตจะไดทำาการ

บำาบดอากาศเสยใหเปนไปตามมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผาตดเชอ- ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรองกำาหนดมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผามลฝอยตดเชอ แตทงนตองไมใชวธการเจอจาง (Dilution)กรณเอกชนทดำาเนนการ

๑ เอกชน/ผรบจงรบทำกรเกบ และขนมลฝอยตดเชอ- ตองขออนญาตรบทำาการเกบ และขนมลฝอยตดเชอตามมาตรา ๑๙ แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ (ฉบบแกไขเพมเตม ๒๕๕๐)จากองคกรปกครองสวนทองถนทรบผดชอบพนททโรงพยาบาลตงอยเปนผอนญาต- ตองปฏบตตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอพ.ศ. ๒๕๔๕ - สธ.ไดพฒนาแบบฟอรมเอกสารกำากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) และออกคำาสงกระทรวงสาธารณสขท 1852/2556 เรอง กำาหนดใหสถานบรการการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสข ทมการจางเอกชนดำาเนนการขนสงมลฝอยตดเชอใชเอกสารกำากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) - ตองขออนญาตประกอบการขนสงตามพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. ๒๕๒๒- มลฝอยตดเชอเปนวตถอนตรายตามพรบ.วตถอนตราย พ.ศ.๒๕๓๕ ดงนน เอกชนทเปนผขนสงและผประกอบกจการโรงงานกำาจดมลฝอยตดเชอ ตองใชงานระบบเอกสารกำากบตามระบบของกรมโรงงานดวย รวมถง ประกาศกรมการขนสงทางบก เรอง กำาหนดคณลกษณะและระบบการทำางานของเครองบนทกขอมลการเดนทางของรถทใชในการขนสงวตถอนตราย พ.ศ.๒๕๕๕และประกาศกรมการขนสงทางบก เรองกำาหนดคณลกษณะ และระบบการทำางานของเครองบนทกขอมลการเดนทางของรถสำาหรบรถทใชในการขนสงวตถอนตราย (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๗ ซง

กำาหนดใหรถทนำามาใชในการขนสงวตถอนตรายตองตดตงและใชเครองบนทกขอมลการเดนทางของรถ (Global Positioning System:GPS) รวมทงกำาหนดเกยวกบระบบการทำางานเครองบนทกขอมลการเดนทางของรถ เงอนไขในการรบรองเครองบนทกขอมลการเดนทางของรถ และการรายงานขอมลการใชงานของรถ โดยมศนยบรหารจดการเดนรถดวยระบบกำาหนดตำาแหนงบนโลกเปนหนวยงานกำากบดแลการปฏบตตามประกาศดงกลาว ทงน ไดมการกำาหนดใหรถขนสงวตถอนตรายตองตดปายและเครองหมายแสดงความเปนอนตรายตามระเภทของวตถอนตราย ใหสอดคลองกบความตกลงวาดวยการขนสงสนคาอนตรายระหวางประเทศทางถนน ของคณะกรรมาธการเศรษฐกจของยโรปแหงสหประชาชาต

๒ เอกชน/ผรบจงรบทำกรกำจดมลฝอยตดเชอ- ตองขออนญาตรบทำาการกำาจดมลฝอยตดเชอตามมาตรา ๑๙ แหงพระราชบญญต การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ (ฉบบแกไขเพมเตม ๒๕๕๐) จากองคกรปกครองสวนทองถนทรบผดชอบพนททสถานทกำาจดตงอยเปนผอนญาต- ตองปฏบตตามกฎกระทรวงวาดวยการกำาจดมลฝอยตดเชอพ.ศ. ๒๕๔๕- ตองขออนญาตประกอบกจการโรงงานประเภทลำาดบท ๑๐๑ ตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ ของโรงงานหรอสถานทกำาจด- ตองรายงานการควบคมมาตรฐานอากาศเสยทปลอยออกจากเตาเผามลฝอยตดเชอ ซงตองเปนไปตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรองกำาหนดใหเตาเผามลฝอยตดเชอเปนแหลงกำาเนดมลพษทตองถกควบคมการปลอยทงอากาศเสยออกสบรรยากาศ ซงหามมใหเจาของหรอผครอบครองเตาเผามลฝอยตดเชอปลอยอากาศเสยออกสบรรยากาศ เวนแตจะไดทำาการบำาบดอากาศเสยใหเปนไปตามมาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผาตดเชอ ทกำาหนดไวในประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรองกำาหนด

มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผามลฝอยตดเชอ แตทงนตองไมใชวธการเจอจาง (Dilution)