1

VSC JAARVERSLAG 2013

Onze leden hebben samen elk jaar meer dan

3 MILJOENbezoekers

2

VSC JAARVERSLAG 2013COMMUNICATIE

EDUCATIE

PROGRAMMERING

COLLECTIE

INNOVATIE

TOP 5 VAN EXPERTISES

54

VOORWOORDINHOUDSOPGAVE

De focus en rollen die wij in het meerjarenplan formu-leerden bepaalden ook dit afgelopen jaar weer onze koers en keuzes. Deze geven aan hoe de VSC zich de komende periode wil positioneren binnen het veld van wetenschapscommunicatie en educatie.

De VSC ontwikkelt zich tot een expertisebureau op het gebied van wetenschapseducatie.

De VSC is de aangewezen partner voor derden wan-neer deze willen samenwerken met de sector van wetenschapsmusea en science centra.

De vereniging zoekt zelf actief naar mogelijkheden voor samenwerking.

De VSC initieert projecten op het gebied van weten-schapseducatie en heeft een voortrekkersrol in deze projecten. Hierbij ligt de focus op dat wat de leden niet zelfstandig kunnen ontwikkelen.

De VSC is een boegbeeld binnen de sector en het is vanzelfsprekend dat wetenschapsmusea en science centra zich aansluiten bij de VSC. Van het lidmaat-schap gaat een voorbeeldfunctie uit naar het publiek.

De VSC is een gesprekspartner voor overheidsorga-nisaties die betrokken zijn bij wetenschapseducatie.

In 2013 organiseerden we een groot aantal inspira-tiesessies rond verschillende thema’s als laagdrem-peligheid, onze rol ten aanzien van beleidsvorming en natuurlijk familievriendelijkheid. Ook werkten we samen met Het Klokhuis en de KNAW aan Zoek het uit!, een project dat alle voor de VSC essentiële eigenschap-pen als het ware bundelt: onderzoekende houding, nieuwsgierigheid, aansprekende wetenschappers, ver-schillende generaties die iets ervaren en een duidelijke relatie met de wereld om ons heen. De speciale Klokhuis-activiteit die we organiseerden tij-dens het Weekend van de wetenschap was dan ook een van de hoogtepunten in 2013.

Peter MousVoorzitter

VOORWOORD

DE VERENIGING IN CIJFERS

VSC DEELT GRAAG KENNIS

VSC WERKT GRAAG SAMEN

VSC KIJKT OP DE ZAKEN VOORUIT

LEDEN VAN DE VSC

COLOFON

5

13

19

25

28

30

7

6

DE VERENIGINGIN CIJFERS

samen hebben we ruim

25.000 ²wetenschap & techniek

8 9

DE VERENIGINGIN CIJFERS

NIEUWE LEDENIn 2013 sloten het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en De Ontdekfabriek in Eindhoven zich aan bij de VSC, aan-gevuld door Museum de Cruquius in Cruquius; drie uit-eenlopende musea met elk een actieve rol ten aanzien van wetenschapseducatie. Helaas moest Science Center Ithaka in Tegelen aan het eind van 2013 de deuren slui-ten. De VSC telde eind 2013 eenendertig leden.

BESTUUR, ALV EN BUREAUDe samenstelling van het bestuur van de vereniging was in 2013 als volgt:

Peter Mous – voorzitter IBM Nederland

Arjan Agema – vice-voorzitter en penningmeester Nieuw Land Erfgoed

Maarten Okkersen – lid Museon

Annelore Scholten – lid Museum Boerhaave

OVERLEG MET NCWT OVER FOSC EN VERVOLGHet bestuur van de VSC overlegde in 2013 met NCWT over de veranderingen ten aanzien van het FOSC (Fonds Ondersteuning Science Communication). Het FOSC zal in 2014 verdwijnen en tussen NCWT en de VSC zullen ver-vangende afspraken worden gemaakt.

ZICHTBAARDER MAKEN RESULTATEN EN ONTWIKKELINGENIn 2013 lanceerde de VSC een nieuwe website en hier-bij is tevens een nieuwe huisstijl voor de VSC ontwik-keld. De website sluit nu meer aan bij de behoeften en processen binnen de vereniging. In de nieuwe huisstijl voert het netwerk als vorm de boventoon en daarmee illustreert deze zeer adequaat waar de vereniging voor staat. De huisstijl en website zijn ontworpen door Studio Duel uit Den Haag en de website is gebouwd door S2B. VSC WERKT VOOR WETENSCHAPIn 2013 was de VSC aanwezig op verschillende con-gressen, veelal met een actieve rol. Zo bezocht de verenigingsmanager, Marjelle van Hoorn, een aantal congressen om meer bekendheid te geven aan de VSC en om relevante kennis op te doen voor het netwerk van wetenschapsmusea en science centra. Nieuwe techno-logie voor musea stond centraal op de MuseumNEXT conferentie en tijdens DISH, de jaarlijkse internationale conferentie over digitale media. Verder was Marjelle van Hoorn aanwezig op het Museumcongres van de Museumvereniging. Tijdens dit congres verzorgde Fami-liemusea een workshop. Deze organisatie is ook ver-antwoordelijk voor de eerder door de VSC geïnitieerde publicatie Een familievriendelijk museum.

Tijdens de ALV op 6 november wisselde de samenstelling van het bestuur: Arjan Agema nam afscheid vanwege zijn vertrek bij Nieuw Land, Jelle de Jong (directeur van Stichting Techniekpromotie) volgde hem op. Ook werd het bestuur uitgebreid met een zetel, deze wordt inge-vuld door Monique Mourits (directeur van het Universi-teitsmuseum Utrecht). Maarten Okkersen en Annelore Scholten werden in dezelfde vergadering voor een tweede termijn benoemd en het voorzitterschap van Peter Mous wordt verlengd tot na de Ecsite Conferentie in mei 2014.

Marjelle van Hoorn is de verenigingsmanager van de VSC.

Het bestuur kwam in 2013 vijf keer bij elkaar. Focus van het bestuur in 2013 was de implementatie van twee uitgangspunten uit het meerjarenplan: versterken van de zelfstandige positie van de VSC en het zichtbaarder maken van hetgeen we met elkaar bereiken en ontwik-kelen.

Tijdens de Ecsite Conferentie verzorgde Marjelle van Hoorn een presentatie rond het thema ‘parents sup-porting science learning’. Ook nam ze deel aan de pre-conference over ‘Evalueren’. Bij de vakconferentie Wetenschapscommunicatie – de feitelijke start van het weekend van de wetenschap - zat zij in de programma-commissie en nam de rol van voorzitter op zich bij een sessie over ‘Nieuwe Vormen van wetenschapscommuni-catie’.

De VSC was tevens vertegenwoordigd op een aantal expertmeetings, zoals de sessie waarin de Museumver-eniging input zocht voor haar nieuwe kidsplatform en de sessie die KIVI , het koninklijk instituut voor ingeni-eurs, organiseerde ter voorbereiding van de Dag van de Ingenieur.

Tot slot was de VSC vertegenwoordigd tijdens een sessie in het kader van het Europese project PLACES, waar gesproken werd over ‘Creative Innovation: Links ZLWK�RWKHU�ƬHOGV�RI�FXOWXUHo��

TECHNIEKPACTOp 13 mei 2013 is het Techniekpact getekend door bestuurders uit onderwijs, bedrijfsleven, werkgevers, werknemers, de regio’s en het Rijk. In het Techniekpact staan 22 concrete acties die gezamenlijk zijn afgespro-ken door het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid. De concrete acties verbeteren bijvoorbeeld de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt in de technieksec-tor en dringen daarmee het tekort aan technisch perso-neel terug. Ook de VSC ondertekende het Techniekpact en kijkt waar haar leden een bijdrage kunnen leveren. De VSC is tevens vertegenwoordigd in het ‘Doe-team Tech-niekpact’, waar kritisch gekeken wordt naar de afstem-ming en samenwerking tussen diverse organisaties.

SCIENCE C

ENTRA

WETENSCHAPSMUSEA

TECHNIEKMUSEA

ONTDEKHOEKEN

STERRENWACTEN

RUIM 2,6 MILJOENMENSEN BEZOEKEN

1110

AANTAL BEZOEKEN IN 2013De leden van de VSC registreerden in 2013 3.074.505 bezoeken, waarvan circa 460.000 onder de 18 jaar. Uit deze cijfers blijkt de essentiële rol die de leden innemen als informele leeromgevingen. De VSC-leden zijn uitge-lezen plekken op om een laagdrempelige manier bezig te zijn met wetenschap.

2007: 2.279.489 bezoeken2008: 2.252.553 bezoeken 2009: 2.355.461 bezoeken 2010: 2.498.858 bezoeken 2011: 2.589.548 bezoeken 2012: 2.851.237 bezoeken2013: 3.074.505 bezoeken

BEZOEKEN IN 2013Deze cijfers geven het aantal bezoeken per VSC lid weer voor zover deze zijn verzameld. Niet alle aangesloten instellingen hebben een eigen gebouw waarin zij bezoe-kers kunnen ontvangen en een deel van de organisaties is vooral als outreach-organisatie actief. Zo organiseert de Stichting Techniekpromotie projecten op een groot aantal locaties en is Science LinX gevestigd in een open-baar toegankelijk entreegebouw van een faculteit. Der-halve kan op basis van deze gegevens geen conclusie worden getrokken over de ontwikkeling van de bezoe-kersaantallen in de afgelopen jaren. De cijfers geven wel een beeld van hoeveel bezoekers in aanraking komen met wetenschap, via bij de VSC aangesloten weten-schapsmusea en science centra.

{ORGANISATIE TOTAAL AANTAL BEZOEKERS 2013

Artis Planetarium 150.000

Continium 101.700

Cosmos Sterrenwacht 10.229

De Ontdekfabriek 20.000

De Spelerij 53.302

Geofort 35.000

Het Natuurhistorisch 42.424

LSPS 64.114

Museon 188.526

Museum Boerhaave 73.723

Museum de Cruquius 26.305

Museum van het Nederlands Uurwerk 9.442

Naturalis Biodiversity Center 298.930

Natuurmuseum Brabant 58.027

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid 227.080

Nederlands Watermuseum 55.160

Nieuw Land 28.297

Ontdekhoek Nederland 73.557

Science Center Delft 57.333

Science Center Nemo 545.842

Science LinX 40.000

Space Expo 58.880

Stichting Techniekpromotie 26.540

Technoplanet 8.268

Technopolis 289.459

Teylers Museum 115.334

Twents Techniekmuseum HEIM 32.180

Universiteitsmuseum Groningen 15.269

Universiteitsmuseum Utrecht / Sonnenborgh 54.936

Zaans Museum 56.498

Zuiderzeemuseum 258.150

3.074.505

12 13

samen hebben we

129 BILJOENhersencellen

VSC DEELT GRAAG KENNIS

14 15

VSCDEELT GRAAG KENNIS

GEREALISEERD! vsc-netwerk.nl

WAAROM? Verstevigen en verhelderen van het pro-ƬHO�YDQ�GH�YHUHQLJLQJ�HQ�VDPHQEUHQJHQ�van de verschillende communicatiemid-delen

In 2012 al startte de VSC met de realisatie van een nieuwe website en een ledenportaal. Deze nieuwe website bundelt de verenigingsactiviteiten van de VSC. Er is ruimte voor de gezamenlijke projecten en berichten hierover. Hierdoor verstevigt de VSC KDDU�SURƬHO�HQ�LV�KHW�GDDUGRRU�GXLGHOLMNHU�ZDDU�KHW�netwerk voor staat. Naast een publieksgedeelte, kent de website ook HHQ�VSHFLƬHN�LQWHUQ�OHGHQGHHO�PHW�UHOHYDQWH�IDFWV-heets, informatie, verslagen en rapporten. De web-site heeft tevens een agenda waar bijeenkomsten worden vermeld. Het verenigingsportaal maakt gebruik van modules van S2B – een adviesbureau gespecialiseerd in verenigingen – en de huisstijl is ontwikkeld door Studio Duel uit Den Haag.

Kennisdeling is een van de pijlers van de vereniging. De leden van de VSC ontwikkelen zich, doen ervaring op, discussiëren en wisselen kennis en ervaring uit. De VSC faciliteert en stimuleert dit proces. Tevens agen-deert de VSC thema’s en draagt bij aan kennisontwikkeling rond de drie hoofdthema’s: familieleren, infor-

meel leren en wetenschapswijsheid. Wat initieerden en realiseerden wij in 2013 op dit gebied?

GEORGANISEERD! Een gesprek over science centra en arbeidsmarkt

WAAROM? Zichtbaar maken op welke manieren VSC-leden samenwerken met bedrijfsle-ven en hierover kennis delen

Op dinsdag 19 maart 2013 vond de vierde bijeen-komst in de reeks ‘De toekomst van de technische arbeidsmarkt’ plaats. Deze bijeenkomst werd geor-ganiseerd door het KIVI, samen met de VSC. KIVI formuleerde de ambitie ‘#4op10’. Deze ambitie geeft uiting aan de wens om de deelname aan tech-nische studies te vergroten: 4 van de 10 studenten stromen, aldus de ambitie, in in technische studies. Uiteraard wordt deze ook door de VSC onderschre-ven. In de discussie tijdens de bijeenkomst draaide het om vragen als ‘Hoe maken de leden de bezoe-kers (kinderen en volwassenen) enthousiast voor techniek?’ en ‘Hoe gaan zij de samenwerking aan met bedrijfsleven, overheid en onderwijs?’ Ook de uitgangspunten van het techniekpact werden hierin besproken. Eva Rijs van het Zaans Museum nam ons aan de hand van een nieuwe presentatie in het museum mee langs een ‘good practise’ die de samenwerking tussen bedrijven in de regio en het museum centraal goed tot uitdrukking bracht.

AANBOD WETENSCHAPSEDUCATIE*2013

MUSEUMLESSENin Museon WORKSHOPS

in Nemo

SPEURTOCHTENin Continium RONDLEIDINGEN

in Museum Boerhaave

...EN VELE ANDEREEDUCATIEVE ACTIVITEITENbij 26 andere leden

16 17

GEORGANISEERD! Een inspiratiegesprek over economische waarde

WAAROM?Leden kennis laten maken met instru-menten van ZKA en kennis uitwisselen over exploitatiemogelijkheden

ZKA is een adviesbureau dat gespecialiseerd is in de vrijetijdssector en al enige jaren sustaining member van de VSC. Samen organiseerden we op 25 september een inspiratiegesprek waarin vooral twee thema’s de boventoon voerden: de exploitatie van onze organisaties en het economisch belang. Adviesbureau ZKA ontwikkelde twee bijzondere producten voor musea en science centra. Als locatie voor de middag kozen we voor het bijzonder gele-gen Geofort, een ligging die de organisatie voor bijzondere uitdagingen stelt. In een open gesprek verkenden we de verschillende uitdagingen van Geofort en van de andere aanwezige leden.

GEORGANISEERD! Een inspiratiegesprek over laagdrempeligheid

Verkennen van het begrip laagdrem-peligheid en mogelijke drempels in ons publieksaanbod

Op 17 december organiseerden we een inspira-tiegesprek met als thema laagdrempeligheid. Een thema waar Robert Schuurmans Stekhoven van MUST zich op dit moment in verdiept.

Veel wetenschapsmusea en science centra trek-ken een breed publiek en scoren goed bij een test als de museuminspecteurs van de museumvereni-ging. Maar is onze drempel echt wel zo laag? Op de drempel naar 2014 wilden we daar met elkaar over praten. Het gesprek draaide rond een aantal prikkelende uitspraken als ‘Design en architectuur discrimineren’, ‘Interactie kan niet plaatsvinden als je niets gemeenschappelijks hebt met je publiek’ en ‘Als je een andere (beeld)taal spreekt dan het publiek, als je ander begrippenkader hebt kom je amper in contact met een ander’. Deze uitspraken QRGLJGHQ�XLW�WRW�]HOIUHƮHFWLH��,Q�GH�GLVFXVVLH�VSUD-ken we over de cultuurverschillen tussen het perso-neelsbestand van de musea en de bezoeker en hoe deze te overbruggen.

Over vormgeving constateerden we dat deze vaak geen enkel herkenningspunt biedt! Zo maar wat goede gedachten of voornemens om mee te nemen naar het nieuwe jaar.

GEORGANISEERD!Bijeenkomst VSC_leesclub #2

WAAROM?Versterken van het toepassen van theoretische kennis in projecten van de aangesloten leden

Op 19 november kwam de leesclub voor de tweede keer bijeen. Ditmaal stond het boek Identity and

the museum visitor experience van John Falk cen-traal. Een quote over dit boek: ‘This book should be read by anyone serious about visitor experiences LQ�PXVHXPV��)DON�UHFRQFHSWXDOLVHV�WKH�ƬHOG�IURP�D�wholistic perspective using the ‘lens’ of visitor iden-tity and motivation’. Deze lens bleek een nieuwe kijk te geven op de verwachtingen van de bezoe-kers over het bezoek en over de grote verschillen in verwachtingen. In de discussie concentreerden we ons op de vragen of we in de voorbereiding van de projecten bij deze verschillen stil stonden en of dit tot een wezenlijke verandering in de programme-ring zou leiden. Wederom was het gesprek leven-dig, scherpten de uitgangspunten onze gedachten en konden we deze vertalen naar de eigen werk-praktijk. De gastheer was dit keer het Museon.

GEORGANISEERD!Een inspiratiegesprek over onze rol en de bijdrage van publiek

WAAROM?Verkennen van de rol die het publiek voor ons ziet waar het beleidsvorming en EHÊQYORHGLQJ�EHWUHƪHQ�

Op vrijdagmiddag 11 oktober reisden we af naar Raamsteeg 2, het platform in Leiden waar kunst en wetenschap elkaar vinden (nu: Naturalis after dark). Onderzoeker Andrea Bandelli praatte ons bij over zijn PhD research. Zijn onderzoek draait onder andere om de rol die wetenschapsmusea en science centra kunnen hebben bij beleidsvorming. In het onderzoek verkent Bandelli ‘the role of the public in the governance of science centers and museums’. Wat verwacht het publiek ten aanzien van deze rol en willen en kunnen de VSC-leden daarin voorzien. Het onderzoek leverde tal van interessante discus-sieonderwerpen voor de bijeenkomst.

GEORGANISEERD!Bijeenkomst VSC_leesclub #1

WAAROM?Versterken van het toepassen van theoretische kennis in projecten van de aangesloten leden

Op 8 mei startte de VSC met een nieuwe activiteit, de VSC_leesclub. De leesclub is een vervolg op de ‘reisgids’ die de VSC samen met Rooske Franse van het Science Learning Center van NEMO reali-seerde. De reisgids is een startpunt voor goede ontmoetingen en gesprekken, het gaan van onge-baande paden en voor de verfrissing van de geest. In de gids zijn diverse boeken opgenomen: boeken die je gelezen zou moeten hebben om de kwaliteit en relevantie van je projecten te vergroten. De praktijk is vaak weerbarstiger en vaak ontbreekt het aan tijd en lukt het niet om actuele literatuur bij te houden. Gezamenlijk lezen maakt dit makke-lijker. Dit is dan ook de reden om de leesclub op te richten.

Het eerste boek dat gelezen werd, was Museums

and Education: Purpose, Pedagogy, Performance

van Eilean Hooper-Greenhill. Een eyeopener vol-gens sommigen vanwege de andere, lees nieuwe, meetinstrumenten die hierin werden genoemd en de focus op het ontwikkelen van vaardigheden in plaats van kennis. Teylers Museum was gastheer voor deze sessie.

18 19

VSC WERKT GRAAG SAMEN

samen kijken we verder dan

NEPTUNUS

20 21

VSCWERKT GRAAG SAMEN

De VSC zoekt naar en realiseert samenwerkings-verbanden die de positie van de individuele leden verstevigen en de aandacht voor wetenschap en wetenschapseducatie en –communicatie vergroten.

Wat deden wij op dit gebied in 2013?

EXPOSITIES

WORKSHOPS

OPEN DAGEN

RONDLEI

DINGEN FESTIVALSVOO

RSTELLIN

GEN OPENINGEN

DEBATTE

N

25.000 M²RUIMTE VOOR

GEORGANISEERD!In kader van weekend van de weten-schap: pop-up wetenschapper

WAAROM?Families in contact brengen met toegan-kelijke en inspirerende wetenschappers

Voor het tweede ‘weekend van de wetenschap’ organiseerden we wederom pop-up wetenschap-per. We realiseerden dit jaar bij 17 VSC locaties een pop-up wetenschapper.

Wetenschappers zoals Anne Schulp, Kees Moeliker en Michiel van Straten ontmoetten museumbe-zoekers. Ook programmeerden we twee bijzon-dere buitenlocaties. Een speciale treincoupe met wetenschappers Govert Schilling en Anna Tum-mers, aangevuld met NS-wetenschappers, en een broodje wetenschap in het NRC Cafe. Hier konden families lunchen met wetenschappers als Herman Pleij en Dick Schwaab. Ook adverteerden we in het NRC-handelsblad en promootten we de weten-schappers via twitter om gedurende het weekend actief verslag te doen van alle verhalen.

Het projectmanagement was in handen van Femke Hameetman en Willemijn van Drunen van Museum-LAB. Zij werden ondersteund door Maret van Esch.

GEORGANISEERD!Xperiment - editie 2013 en voorbereiding editie 2014

WAAROM?Zorgen voor een familievriendelijk en aansprekend aanbod over techniek voor kinderen in de Schooltv leeftijd met een accent op kleuters

De editie van 2013 trapten we af met een eigen stand op de NOT, de tweejaarlijkse nationale onderwijsbeurs. Voor deze stand was veel aan-dacht: leerkrachten hadden duidelijk grote behoef-ten aan bruikbaar materiaal over wetenschap en techniek. Naast ‘proefjeswijzers’, deelden we ook de tweede editie van Kidzperiment uit. De proef-jeswijzer met 12 niet te missen experimenten is speciaal voor Xperiment ontwikkeld, door Mijke de Hartog en Marie Anne Remmelink van Familiemu-sea in samenwerking met proefjes.nl. Deze proefjeswijzer werd ter plekke verspreid en digitaal aangeboden via de website. De stand werd bemand door medewerkers van de verschillende VSC _leden.

Meer dan de helft van de leden deed mee aan Xpe-riment. Het grootste deel met poppenspelactivitei-WHQ�URQG�0RƪHO��3LHUWMH��5DDI�HQ�)OLS�GH�%HHU��GH�hoofdrolspelers van het jeugd tv programma Koe-keloere. In Science Center NEMO, Science Center Ithaka en Geofort hadden kinderen de kans een van de sterren van SchoolTV of Het Klokhuis te ont-moeten. Jurre, Mylene en Maurice waren daar spe-ciaal voor Xperiment.

Naar aanleiding van deze cijfers en de ervaringen van eerdere edities zal de focus in 2014 sterker liggen op het werken met de handpoppen. De deel-nemende VSC leden hebben ervaren hoe positief het publiek reageert op de voorstellingen en zijn erg enthousiast over de eenvoudige manier waarop de poppen relatief ingewikkelde onderwerpen aan jonge kinderen kunnen uitleggen. Vooruitlopend hierop organiseerden we eind van het jaar een speciale workshop met Raaf en de poppenspeler achter Raaf om de kneepjes van het vak te leren.

GEREALISEERD! 2e editie van kidzperiment – een tijd-schrift voor kinderen over techniek en wetenschap in een oplage van 50.000 exemplaren

WAAROM?Ouders en kinderen laten zien dat er veel waardevolle wetenschapsmusea en science centra zijn in de omgeving voor bijzondere ervaringen

Voor het tweede jaar nam uitgever FC Klap samen met de VSC het initiatief om een speciale editie te maken over wetenschapsmusea en science centra. Aangevoerd door de vraag ‘Wat wil ik later worden’ lag de focus sterk op beroepen die horen bij technische en wetenschapsstudies. Deze editie kwam uit tijdens Xperiment 2013. Naast reporta-ges vanuit verschillende bij de VSC aangesloten wetenschapsmusea en science centra, bevatte Kidzperiment een adreslijst van alle VSC leden, advertenties en pagina’s met testjes, proefjes en opdrachten.

VSC leden kregen exemplaren om gratis te versprei-den en 35.000 exemplaren werden, samen met de proefjeswijzer, bijgesloten bij Z@PP-magazine.

22 23

GEÏNITIEERD! gesprekken over een benchmark

WAAROM? inzicht genereren in de kwaliteit en impact van educatieve activiteiten

Veel VSC-leden organiseren workshops voor het onderwijs. De workshops worden vanuit weten-schapsmusea en science centra vaak gegeven om te laten zien dat wetenschap en techniek leuk zijn, veel mogelijkheden en toepassingen hebben en vooral erg interessant zijn. Maar hoe zit het met de kwaliteit van deze workshops? Dragen zij daad-werkelijk bij aan het doel dat veel science centra hebben met deze workshops? En wekken de work-shops echt de interesse voor wetenschap en tech-niek bij leerlingen?

Deze vragen hielden in het bijzonder het Science Centre Delft bezig en samen met Claudia de Graauw ontwikkelde Delft een vragenlijst. In samenwer-king met Claudia de Graauw polste de VSC in 2012 de belangstelling van de andere VSC leden voor deze vraagstelling. In 2013 zijn 9 leden aan de slag gegaan met de vragenlijst en gestart met een eerste meting. De VSC en de deelnemende instellin-gen willen hiermee zicht krijgen op de waarde van de workshops die worden georganiseerd binnen wetenschapseducatie. Gedurende dit traject zijn twee werksessies (in april en juli) georganiseerd, begeleid door Claudia de Graauw. Tijdens deze ses-sies is gesproken over de vragenlijst en het verza-melen van de data. De bevindingen zijn verzameld in een intern rapport. In 2014 wordt met deze groep verder gekeken naar een vervolg van dit project.

GEREALISEERD!in samenwerking met Het Klokhuis en KNAW: Zoek het uit! tweede reeks van YLMI�DƮHYHULQJHQ

WAAROM?kinderen kennis laten maken met het proces van wetenschap, met weten-schapsvaardigheden en met wetenschap-pers die een rolmodel kunnen zijn

'H�96&�LV�VDPHQ�PHW�GH�.1$:�FR�ƬQDQFLHU�YDQ�GH�reeks Zoek het uit!, een reeks over wetenschap-SHOLMN�RQGHU]RHN��'H�HHUVWH�YLMI�DƮHYHULQJHQ�GLH�in 2012 werden uitgezonden draaiden om her-senen, taal, sponzen, aliens en de aarde. In 2013 NZDPHQ�GDDU�QRJ�YLMI�DƮHYHULQJHQ�ELM�RYHU�NOLPDDW��het kleinste deeltje, groeien, liegen en scheepsar-FKHRORJLH�� ,HGHUH�DƮHYHULQJ�PDDNW�GXLGHOLMN�KRH�een wetenschapper te werk gaat, wat hij of zij zich afvraagt en waarom.

Op de website van Het Klokhuis staan experimen-ten en activiteiten die kinderen zelf kunnen doen: in 2013 kwam daar zelfs een speciale app bij met nVDSSLJH�YUDJHQo�HQ�HHQ�.ORNKXLV�ERHN��'H�DƮHYH-ringen zijn ook door de VSC-leden te gebruiken bij eigen projecten. VSC en KNAW dachten mee met de thema’s, scripts en de geselecteerde weten-schappers.

GEORGANISEERD!samen met Het Klokhuis: Zoek het uit! weekend van de wetenschap

WAAROM?kinderen kennis laten maken met het proces van wetenschap, met weten-schapsvaardigheden en met wetenschap-pers die een rolmodel kunnen zijn

Zeven musea stonden in het weekend van de wetenschap in het teken van het Klokhuis met speciale focus op Zoek het uit!. Het speciale weekend trapte af met een editie van de Klokhuis-vragendag in Science Center NEMO, waar alle presentatoren aanwezig waren. Daarna waaierden zij uit naar andere VSC_leden. Deze waren verspreid door het hele land waardoor de presentatoren bijvoorbeeld naar Groningen, Kerkrade, Tilburg en Zaandam reisden. Ieder museum organiseerde een programma veelal in samenwerking met wetenschappers die ook in de Klokhuis-reeks een prominente rol hadden. ‘Zelf doen en onderzoeken’ stond in alle programmering centraal. De presentatoren hadden overal een inhoudelijke rol HQ��RS�YHHO�ORFDWLHV�ZHUGHQ�DƮHYHULQJHQ�YDQ�=RHN�het uit! vertoond.

24 25

VSC KIJKT OP DE ZAKEN VOORUIT

26 27

VSC KIJKT OP DE ZAKEN VOORUIT

GEÏNITIEERD! Intern gesprek over lobby

WAAROM?VSC wil graag haar lobbytaak versterken

Eind 2013 praatten de leden van de VSC over het aspect lobby. Wat betekent dit binnen het netwerk van wetenschapsmusea en science centra? Waar zetten we dan op in? Wat is het gedeelde verhaal? Wat willen we er mee bereiken.

De input uit dit gesprek wordt meegenomen naar een centrale activiteit die de VSC in 2014 organi-seert tijdens de jaarlijkse Ecsite Conference. Deze 25e editie wordt georganiseerd door het Museon in Den Haag.

GEÏNITIEERD! Katern bewegwijzering

WAAROM?Verdiepen van thema ‘familievriendelijkheid’ in weten-schapsmusea en science centra

Binnen het netwerk van actoren rond wetenschap-seducatie nemen de wetenschapsmusea en science centra een bijzondere positie in: als een van de wei-nige culturele instellingen ontvangen ze families. Kinderen komen samen met hun (groot)ouders naar het museum en komen daar gezamenlijk in aanraking met wetenschap en techniek/techno-logie. Het verbeteren van deze familie ervaringen draagt bij aan een positievere perceptie van tech-niek en aan een positieve stimulans in talentont-wikkeling van kinderen. Vandaar dat de VSC in 2012 een gids publiceerde met handreikingen en theo-rieën om deze ervaringen te verbeteren.

Een familievriendelijk museum werd in opdracht van de vereniging geschreven door Mijke de Hartog en Marie Anne Remmelink. Eind 2012 rondde Brigit Hoogenberk een onderzoek af naar de bewegwij-]HULQJ�HQ�ZD\ƬQGLQJ�LQ�1DWXUDOLV��+LHUYRRU�EHVWX-deerde zij diverse theorieën en vertaalde deze naar een instrument dat door verschillende musea gebruikt kan worden. In 2014 zal de VSC dit instru-ment – en de achterliggende theorie – publice-ren als een extra katern bij Een familievriendelijk

museum.

28

1225'Ǖ%5$%$17 /,0%85*

*(/'(5/$1'

875(&+7

)/(92/$1'

)5,(6/$1'

'5(17+(

*521,1*(1

29(5,-66(/

=8,'Ǖ+2//$1'

1225'Ǖ+2//$1'

=((/$1'

VSCLEDENKAART

LEDEN VAN DE VSCRuim 3 miljoen mensen bezoeken jaarlijks de science centra, wetenschaps- en techniekmusea, ontdekhoe-ken en planetaria die zijn aangesloten bij de VSC. Jong en oud beleven hier hoe de natuurwetenschappelijke fenomenen werken en hoe ze die in het dagelijks leven tegenkomen. Alle locaties bieden bovendien voor scho-len een contextrijke leeromgeving.

ORGANISATIE PLAATS WEBSITE

1 Artis Planetarium Amsterdam www.artis.nl

2 Continium Kerkrade www.continium.nl

3 Cosmos Sterrenwacht Lattrop www.e-cosmos.nl

4 De Ontdekfabriek Eindhoven www.deontdekfabriek.nl

5 De Spelerij Dieren www.spelerij.nl

6 Geofort Herwijnen www.geofort.nl

7 Het Natuurhistorisch Rotterdam www.hetnatuurhistorisch.nl

8 LSPS Helmond www.lsps.nl

9 Museon Den Haag www.museon.nl

10 Museum Boerhaave Leiden www.museumboerhaave.nl

11 Museum de Cruquius Cruquius www.museumdecruquius.nl

12 Museum van het Nederlands Uurwerk Zaandam www.mnuurwerk.nl

13 Naturalis Biodiversity Center Leiden www.naturalis.nl

14 Natuurmuseum Brabant Tilburg www.natuurmuseumbrabant.nl

15 Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Hilversum www.beeldengeluid.nl

16 Nederlands Watermuseum Arnhem www.watermuseum.nl

17 Nieuw Land Lelystad www.nieuwlanderfgoed.nl

18 Ontdekhoek Nederland Lelystad www.ontdekhoek.nl

19 Science Center Delft Delft www.sciencecentre.tudelft.nl

20 Science Center Nemo Amsterdam www.e-nemo.nl

21 Science LinX Groningen www.sciencelinx.nl

22 Space Expo Noordwijk www.space-expo.nl

23 Stichting Techniekpromotie Eindhoven www.techniekpromotie.nl

24 Technoplanet Arnhem www.technoplanet.nl

25 Technopolis Mechelen www.technopolis.be

26 Teylers Museum Haarlem www.teylersmuseum.nl

27 Twents Techniekmuseum HEIM Hengelo www.techniekmuseumheim.nl

28 Universiteitsmuseum Groningen Groningen www.rug.nl/museum

29Universiteitsmuseum Utrecht/Sonnenborgh

Utrecht www.museum.uu.nl

30 Zaans Museum Zaandam www.zaansmuseum.nl

31 Zuiderzeemuseum Enkhuizen www.zuiderzeemuseum.nl

29

30

COLOFON » Tekst / Redactie

VSC – Marjelle van Hoorn

» �*UDƬVFK�RQWZHUS� Studio Duel - www.studioduel.nl

» �)RWRJUDƬH Kees Spruijt

» De VSC dankt haar sustaining members voor hun support: %UXQV�%9��+HLMPHULQN�:DJHQPDNHUV��=.$�&RQVXOWDQWV��3ODQQHUV�HQ�1RUWKHUQ/LJKW�