คาปรารภ

ในบรรดาเครองมอการถายทอดมรดกทางภมปญญาของมนษยชาตนน การ “เลา

นทาน” ซงเคยงคมากบ “นทาน” นบเปนเครองมอททรงประสทธภาพมากอยางหนง ดงเรา

จะพบวา ทกวฒนธรรมทางปญญาของโลก ลวนแลวแตมนทานสาหรบเลาขานกนจากรนส

รนจากยคสยคจากอารยธรรมหนงสอกอารยธรรมหนง ไมวาจะเปนนทานอาหรบ นทาน

อสป นทานชาดก นทานเวตาล นทานตอลสตอย นทานกรม นทานปรมปราของ

อารยธรรมลมแมนาไทกรส-ยเฟรตส,ฮวงโห,สนธ นทานเซน นทานจน นทานอง

พงศาวดาร นทานพนบานของไทย หรอนทานชนเผาในหมชาวอนเดยนแดง และชาวเขา

บนทราบสงเหนอนาทะเลหลายพนกโลเมตรอยางชาวทเบต อกอมเซอปะกากะญอ เปน

อาท วฒนธรรมทางภมปญญาทถกหอหมดวยนทานอนเปนเสมอนการทาสรกษาเนอไม

คอยๆ คลคลายขยายตวสงตอกนมาโดยลาดบ กลาวเฉพาะวฒนธรรมทางปญญาทถกสงตอ

ผานมาทางพทธศาสนาแลว ตองนบวา การเลานทานหรอตวนทานเอง คอ เครองมอท

ทรงประสทธภาพมากทสดอยางหนงในบรรดาเครองมอการสงผานพทธธรรมสาคญ ทพระ

พทธองคทรงเลอกใช และพระพทธเจาเองกทรงไดรบการยกยองวาทรงเปนนกเลานทาน

ชนยอดองคหนงในโลก ดวยทรงเลานทานชาดกไวกวา ๕๕๐ เรอง

ในวฒนธรรมพทธ มการประมวลเครองมอการถายทอดธรรมะของพระพทธ

องคไว ๙ ประการดวยกน กลาวคอ

(๑) พระสตร คอ เรองราวเชงประวตศาสตรมตวบคคล เหตการณ ชดเจน

(๒) เคยยะ คอ ขอความทมทงรอยแกวผสมรอยกรอง

(๓) ไวยากรณ คอ ขอความทเปนรอยแกวลวนหรองานเชงวชาการอยางพระ

อภธรรม

(๔) คาถา คอ กวนพนธ

(๕) อทาน คอ คาอทานทเกดขนในปจจบนขณะ

(๖) อตวตตกะ คอ เรองราวองเหตการณในอดตคลายพงศาวดาร

(๗) ชาดก คอ นทาน (๕๕๐) เรอง

(๘) อพภตธรรม คอ เรองราวนาอศจรรยของพระพทธเจา เปนตน

(๙) เวทลละ คอ บทปจฉาวสชนา

จะเหนวา นทานนบเปนหนงใน ๙ เครองมอทพระพทธองคทรงเลอกนามาใช

ในการถายทอดพทธธรรม หรอระบบการแหงการครองชวตอนประเสรฐทพระองคทรง

คนพบและนามาเผยแผแกมวลมนษยชาต

ดวยเหตน นกเลานทาน จงไมใชคนกระจอก บางทอาจมคณคาตอโลกใบน

มากกวาคนระดบนายกรฐมนตร/ประธานาธบดหลายรอยหลายพนคนกเปนได เนองเพราะ

เมอนายกรฐมนตร ประธานาธบด หรอผนาทางการเมองทงหลายลวงไปแลวสโลกหนา

ชอเสยงกเปนอนตรธานไปอยางรวดเรว บางคนแมตวยงอยแตชอเสยงกแทบไมเปนทรจก

เสยแลว แตสาหรบนกเลานทานแลว หาเปนเชนนนไม โลกยคโลกาภวตน

(GLOBALIZATON) ยงคงมชอของพระพทธเจา พระเยซ มหาฤาษวาลมก กฤษณะ ไทว

ปายนะ วยาสะ, โฮเมอร อสป สนทรภ ตอลสตอย กรม ยาขอบฯลฯ ดาดดนอย

ทวไปในเสรชเอนจนกเกล (Google) หรอในวถชวตของประชาชนคนเดนดนทวไป

เมอแรกเรยน แรกเขยน แรกอาน ผเขยนกหลงรกนทานเขาอยางชนดถอนตวไม

ขน ทงน ไมเพยงเพราะแมของผเขยน จะเปนนกเลานทาน นกบรรยายเรองราวชนยอดจน

ใครตอใครในหมบานจะยกใหเปน “สานกขาวหวเขยว” เทานน ทวาพอของผเขยนเอง ก

เปนนกเลานทานตวยงไมแพแมเลย และทสาคญนทานของพอนน เปนนทานทบรสทธ

ปานเลอนลอยลงมาจากนภากาศ เหตผลกเพราะพอของผเขยนอานไมออก เนองจากพอใช

วนเวลาสวนใหญในชวตหมดไปกบการทามาหากนเลยงลกๆ ทมกนอยถงหกคนพนอง

และกวาลกๆ ของพอแตละคนจะเตบโตเปนนกทปกกลาขาแขงจนมปรญญารวมกนยาวเกน

กวาความยาวของฝาบานและมหลานมากพอจะไปตเมองไดสกเมองหนงแลวนน วนเวลา

ของพอทจะยอนกลบมาเรยนหนงสอกเหลออกไมมากแลว แตนนไมใชประเดนสาคญ

สาหรบการเปนนกเลานทานชนยอดของพอเลย เพราะชองทางการไดมาซงปญญาในการ

ดาเนนชวตนนไมจาเปนตองผานการอานออกเขยนไดเสมอไป

ในสวนของแมนนเลา - - แมของผเขยนเปนนกเลานทานพรอมๆ กบทเปน

ผสอขาวและเปนนกเลาเรองตวยงของครอบครวและของหมบานอยางปราศจากขอสงสย

เพราะแมถงวนนแมจะลวงไปกวา ๑๐ ปแลว แตตาแหนงนกเลามอวางอนดบหนงของแมก

ยงคงไมมใครอาจหาญขนมาเทยบชน เมอเทยบกนระหวางพอกบแม ฐานแหงการเลา

เรองและฐานแหงเนอนทานเปนรอยๆ เรองของแมนนเกดจากการ “สดบตรบฟง” ดวยความ

ใฝรอยางเปนดานหลก เพราะแมเปนผหญงใฝรอนดบหนงในดวงใจของลกและในหมผ

สนทเสวนา แมใฝรถงขนาดทวาถาขาดวทยไปสกวนหนงในชวต แมอาจทรนทรายถงขน

ลงแดง และนสยนแนนอนวาตดเปนโรคใฝรเรอรงมาถงลกคนเลกดวยอยางไมตองสงสย

สวนฐานแหงการเลานทานของพอนนเนองจากพออานไมออก และเขยนไมเปน แต

“นบเงนเปน” และ “เปนพอคาได” อยางนาอศจรรยนน เรองราวกงเรองจรงองเรองแตง

ทงปวงทพรงพรจากสองเรยวปากของพอจงเปนเรองเลาในลกษณะ “ปรมปราคต” หรอ

“มขปาฐะ” ผสมผสานกบการปนเรองขนมาเองจากฐานทางจนตนาการ (IMAGINATION)

ของพอเองลวนๆ

ในสภาพทแมและพอเปนนกเลาเรอง เปนนกเลานทานอยางนเอง ทผเขยน

เตบโตขนมา เมอบวกเขากบการไดมโอกาสบวชเรยน ซงเปนเหมอนการกาวเขาสประส

แหงการเรยนรพทธศาสนาชนดเอาชวตเขามาเปนเครองมอในการศกษาเรยนรอยางเตม

รปแบบอยหลายปนน พลนทไดแปลคมภรพระธรรมบท ซงทกเรองลวนม “นทาน”

ประกอบอยางเพรศแพรวพรรณราย จงทาใหไดสงสมนทานไวในคลงขอมลสวนตวมากมาย

หลายรอยเรอง จะไมมากมายหลายรอยเรองไดอยางไร ในเมอผเขยนเรยนแปลพระธรรม

บทและลบคลาจบตองคมภรภาษาบาลอยกวาสบปเตมจงจบหลกสตร (ป.ธ.๙) สาขานกเลา

เรอง (อยาไปถามหาในมหาวทยาลย) จนนกวชาการทางอกษรศาสตรทานหนงหยอกเอน

ผเขยนวา งานเกอบทกชนของผเขยนกคอ CHIKEN SOUP FOR THE SOUL (หนงสอ

แนวจตวทยา/ฮาวทระดบเบสทเซลเลอรของชาวตะวนตก) พากยภาษาไทยดๆ นเอง ไม

วาคาของนกวชาการทานนจะเปนการหยอกเอนหรอกระแนะกระแหนเชงวชาการกตามท

แตผเขยนไมเคยใหนาหนกกบคาพดเหลานนมากนก เพราะผเขยนคนพบวา ตวเองม

ความสขกบทกเรองเลาและทกครงทเลาเรองฝากไวในงานเขยน จนความสขนนมมากพอ

อยแลวในตวเอง ความสขจากการทางานโดยตรงในปจจบนขณะของผเขยนมมากเพยงพอ

แลว จงไมจาเปนจะตองไปรอความสขทคนอนหยบยนใหภายหลงการทางานนนอกแลว

ประการสาคญผเขยนไมคดฝนวาจะเตบโตเปนนกวชาการ จงไมสนใจวางานของตวเองจะม

คณคาทางวชาการหรอไม

ผลของการเตบโตมาในวฒนธรรมของนทานและการเลานทาน ทงจากสถาบน

ครอบครวและสถาบนการศกษาแบบพทธ ทาใหเมอแรกเรมงานเขยนผเขยนกเรมคอลมน

นทานชอ “เลาเรองประเทองปญญา” ในนตยสาร “โลกทพย” และตามมาดวยคอลมน “รน

รสธรรม” ใน “โลกลลบ” ปตอมากเรมคอลมน “เลาเรองใหนองฟง” ในจลสารเลมเลกๆ

ชอ “พระสงหสาร” อนเปนวารสารของสานกเรยนวดพระสงห อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย

กระทงมาแตกหนอตอใบอยางยาวนานในคอลมน “ธปหอมเทยนสวาง,เรองเลาจากพระ

สตร,และธรรมาภวฒน” ในเนชนสดสปดาห (๒๕๔๐-ปจจบน) พรอมๆ กบทมคอลมน

“เกรดธรรมะจากพระแท” ลงเปนตอนๆ ในชวจต (๒๕๔๕-๒๕๔๖) จนรวมเมอรวมเลม

แลวกปรากฏตวอยางนารกนาชงในชอ “ธรรมะตดปก”

ตานานของนกเลานทานลมนาองยงไมจบ เพราะถดจากธรรมะตดปกกยงม

“ธรรมะดบรอน,ธรรมะหลบสบาย,ธรรมะบนดาล,ธรรมะเกรดแกว,ฯลฯ ธรรมะทาไม,

ธรรมะสบายใจ” กระทงมาถงงานเลาเรองประเทองปญญาเลมลาสด คอ “ธรรมะชาลนถวย”

เลมน กคอมรดกตกทอดมาจากรายการ “เมองไทยวาไรต” ทางสถานโทรทศนกองทพบก

ชอง ๕ ทมคณภพธร ธนานเคราะห เปนโปรดวเซอร มคณสทธพงษ ทดพทกษกล และ

คณกรรชย กาเนดพลอย พรอมผเขยนเปนผดาเนนรายการรวมกน เมอแรกเรมเลานทานก

มคนชอบ ลองเลาเรองทสองทสามกมคนชอบ จนตอนนนทานธรรมะกลายเปนผงชรสของ

รายการเมองไทยวาไรตไปเรยบรอยแลว

ทผเขยนถายทอดเสนทางของนกเลานทานมาอยางยดยาว โดยมตวเองเปนตว

ละครประกอบดวยน ดจะผดธรรมเนยมปฏบตอยสกหนอย เพราะในวฒนธรรมการเขยน

ของตะวนออกไมนยมการเขยนเลาเรองของตวเอง ดงนน ตองขออภยดวยทผเขยนฝาฝน

กฎขอน แตทเลาเอาไวกเพราะอยากฉายใหเหนเสนทางของการเตบโตทางปญญาและจต

วญญาณของเดกบานนอกคนหนง ทเตบโตมาทามกลางครอบครวทพอแมมการศกษา (ใน

ระบบ) ไมสงนก แตฝมอในการถายทอดภมธรรมภมปญญาของทานทงสองนนทรง

ประสทธภาพอยางไมตองสงสย

ทรงประสทธภาพถงขนาดทลกนามาขยายเปนผลงานหนงสอไดกวา ๓๓ เลม

เทาอายในปนพอดบพอด และหากนบจากวนเดอนปทแมผเปนนกเลาเรองลวงลบไปกเปน

ปท ๑๐ บรบรณ ดงนน "ธรรมะชาลนถวย” จงนอกจากจะเปนหนงสออนสรณงานกฐน

ประจาป ๒๕๔๙ ทวดครงใต อนเปนบานเกดของผเขยนแลว กยงเปนหนงสออนสรณ

ครบ ๑๐ ป แหงการจากไปของแมของผเขยนดวย

ผเขยนมเวลาไมมากนก (๓ วน) ในการปรง “ซปทางจตวญญาณ CHIKEN

SOUP FOR THE SOUL” เลมน คณคาทควรจะมจงอาจขาดหายไปบางเปนธรรมดา

แตถงกระนนกยงหวงวา คงจะกอใหเกดความรนรมยทางปญญาอยบางตามสมควร ขอ

อนโมทนาสานกพมพอมรนทร พรนตง แอนดพบลชชง จากด (มหาชน) ทมจตอนเปน

มหากศลพมพหนงสอเลมนแจกเปนธรรมทานเหมอนงานกฐนทกปทผานมา ขอทกทานทม

สวนใหหนงสอเลมนสาเรจเปนรปเลมจงมความสขความเจรญทงทางโลกทางธรรม และ

ขอใหพทธธรรมจงรงเรองเปนประทปสาดสองแสงใหสงคมไทยกาวพนไปจากวกฤตทก

ดานโดยเรว

ว.วชรเมธ

๒๕ ตลาคม ๒๕๔๙

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

1

ปญญาภาวนา

ป�ญา อปปตต เสฏฐา

บรรดาสงทงอกงามขนมา ปญญาประเสรฐทสด

ภกษทงหลาย

ความเจรญดวยยศ เปนเรองเลกนอย แตความเจรญดวยปญญา

ยอดเยยมกวาความเจรญทงหลาย

เพราะเหตนน

เธอทงหลายพงสาเหนยกอยางนวา

“เราทงหลาย จกเจรญดวยความเจรญทางปญญา”

เธอทงหลาย พงสาเหนยกอยางนแล

(อง.เอกก.๒๐/๘๑/๑๔)

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

2

(๑)

เตาในลาธาร

จกรพรรดองคหนงไดขาววาเลาจอเปนนกปราชญทปราดเปรองมาก จงสงคนไป

นมนตมาเปนมหาอามาตยทปรกษาราชการแผนดน

เมอมหาอามาตยไปแจงพระราชประสงคใหทราบ

เลาจอ มหาปราชญผสถาปนาปรชญาเตา ชใหทานราชทตดเตา (ตายแลว) ตวหนง

ซงประดษฐานอยบนศาลเจา มกลนธปควนเทยนลอยคลง แลวถามราชทตวา

“การเปนเตาอยในนา ใชชวตอยางเสร ทองไปไดตลอดทศทงส กบการเปนเตาท

ไดรบการเทดทน แตตายแลว และตองนงสนทอยบนศาลเจาใหคนสกการะนน อยางไหน

จะดกวากน”

ราชทตตอบวา

“เปนเตามชวตอยางเสรอยในนายอมดกวาอยางไมมทางเทยบกนได”

เลาจอจงวา

"ไปบอกจกรพรรดของทานเถด เราขอเปนเตาอยในลาธารเลกๆ กพอแลว"

ผลของการเปนเตาอยในลาธารเลกๆ กคอ

แมกาลเวลาจะลวงไปกวาสามพนปแลว

ภมปญญาของเลาจอกยงคงทอแสงเจดจรสอยจนทกวนน

สวนพระจกรพรรดและมหาอามาตยผสงดวยอสรยยศของพระองค

นบไมถวนคนนน

มาบดน

ชาวโลกแทบไมรจกชอเอาเลยวา ไดทาประโยชนอะไรไวใหแกโลกบาง ?

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

3

(๒)

ไกไมขนตะวนไมขน

มคนเปนจานวนมากในโลกน ทปวยดวยโรค “สาคญตนผด”

คอ มความคดทฝงลกอยในหววา “ตวฉนสาคญทสด”

ขาดฉนเสยคนแลว

ทกอยางในองคกร ในบรษท ในบานเมอง หรอแมแตในโลก จะดาเนนตอไป

ไมได

คนทมกปวยดวยโรคสาคญตนผดเชนวาน

มกมอาการผดสาแดง คอ ชอบแบกโลกไวบนบามากกวาจะเกดมาเพอเหยยบ

โลกเลน

ในโลกน จงไมมใครทกขหนกหนาสาหสเทาคนปวยดวยโรคสาคญตนผดชนด

นอกแลว

เพราะในขณะทเขากาลงคดวาโลกขาดเขาไมไดนน มองอกดานหนง โลกกลบ

ไมเคยรสกเลยวา ขาดเขาเสยคนแลวโลกจะหมนตอไปไมได

เขาไมเคยรเลยสกนดวา กอนทจะมเขา ชาวโลกเขากอยกนมานานแลวบนโลก

ใบน สรรพสงลวนดาเนนของมนไปตามปกต

แมนายงคงรนไหล ตะวนยงคงฉายสอง หยาดฝนยงคงโปรยสาย นกยงคงรอง

เพลง และดอกไมกยงคงผลบาน มนษยกยงคงเกดแลวตายตายแลวเกดกนอยตลอดมาไม

เคยขาดสายไปจากโลก

ธรรมชาตของสรรพสง ลวนเกดขน ดาเนนไป อยางปกต โดยไมเคยหยด

กระแสการเคลอนไหว เปลยนแปลง เพยงเพราะขาดใครไปสกคนหนงบนโลกใบน

โลกนไมเคยรองไหหรอเศราโศกจนถงขนหยดหมน เพยงเพราะมใครสกคน

หนงลมหายตายจากไป

ขนาดคนสาคญทสดคนหนงของโลกอยางพระสมมาสมพทธเจา

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

4

ดบขนธปรนพพานไป

พระจนทรกยงไมหยดสองแสง

พระอาทตยกยงไมเคยไวทกข

แลวคนชนดไหนกนนะ ทมกคดวา “ขาดฉนเสยคน แลวทกอยางจะเดนตอไป

ไมได

คณเคยปวยดวยโรคชนดนไหม ?

ทพมไมใบหนาในปาแหงหนง มไกปาครอบครวหนงอาศยอยดวยกน ทกเชาไก

โตงผเปนหวหนาครอบครวจะตนแตตหาเปนกจวตร เมอตนแลวมนจะปรบปกอนกายาแลว

โกงคอขนดวยเสยงอนดงกองไปทงปา

ไกผเปนหวหนาครอบครวตวน ทาหนาทขนอยอยางนทกเชามาเปนเวลานาน

หลายป แลว จนกระทงวนหนง มนเกดเจบคอเพราะโรคหลอดลมและเสนเสยงอกเสบ

เนองจากใชเสยงมากเกนไปตดตอกนเปนเวลานาน

เชาตรวนน เมอมนตนแตตหาเพอทจะโกงคอขนตามปกต มนกพบวา สภาพ

รางกายของตวเองอดโรยและปวยหนกเกนกวาจะทาหนาทไดเสยแลว เจาไกโตงผเปนลก

ชายเหนอาการของผเปนพอแลว เกดความรสกสงสารพอจใจจงเอยปากขนวา

“พอฮะ คอพออกเสบมากอยางน ใหผมขนแทนไดไหมฮะ”

“ไมไดหรอกลก” ผเปนพอปรบปก ยดอกตอบดวยจตวญญาณของไกผมภาวะ

ผนาเตมเปยมในหวใจ ไกโตงลกชายไมเขาใจในคาตอบของพอจงถามวา

“กพอปวยหนกออกอยางน ทาไมพอไมหยดขนสกวนสองวน แลวใหผมขน

แทนพอไมไดหรอ มนตางกนตรงไหนฮะถาพอขน กบผมขน เรากเปนไกเหมอนกนนฮะ”

ไกโตงผเปนพอปรบปกอนกายา ยดอกอยางผงผาย พลางมองดลกดวยความ

สมเพชเสยเตมประดา มนคดวาเจาลกชายตวนชางไมรจกประมาณตนเอาเสยเลย เมอ

ปรามลกผออนตอโลกดวยสายตาแลวมนจงยดอกใหเหตผลอนสดหลกแหลมตอลกวา

“พอไมขนไมไดหรอกลก เพราะถาพอไมขน...ตะวนจะไมขน”

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

5

(๓)

เศรษฐกบสเขยว

ไมนานมาน

มหาเศรษฐคนหนง ปวยดวยโรคปวดหวเรอรง เดนทางไปรกษากบหมอทไหน

กไมหาย

นานวน อาการปวยของเขากยงเสยดแทง ทงกายและจตถกความทกขรมเรา

แสนสาหส

จนเขาเองรสกวา เจยนอยเจยนไปกหลายครง

แตแลวอยมาวนหนง กมหมอคนหนงเดนทางผานมา และรบอาสาวา จะรกษา

อาการปวยใหทานเศรษฐเอง

หมอนรนามบอกกบมหาเศรษฐวา วธรกษาโรคของคณนน งายนดเดยว

คอ จงทาตวใหอยในสภาพแวดลอมทมสเขยวตลอดเวลา แลวทกอยางจะดขน

จนอาการปวดหวนนหายขาดในทสด

พอหมอคนนนกลบไปแลว มหาเศรษฐจงยมรา ดใจ เรยกใหคนใชไปซอสมา

ทาบานของตวเองใหเปนสเขยวทงหลง

เทานนยงไมพอ ดวยความทเขาเปนมหาเศรษฐเจาของหมบานจดสรรแหงนน

เขาจงคดวา ควรจะขยายสภาพแวดลอมคอหมบานทงหมดใหเปนสเขยวเหมอนกบบานเขา

เอง

ไวเทาความคด เขาสงใหบรวารทาสบานทกหลงในหมบานของเขาใหเปนส

เขยว

ยง ยงไมพอ

มหาเศรษฐยงกาชบดวยวา ทกคนทจะเดนทางมาทาธระทหมบานของเขา

กจะตองสวมใสเสอผาสเขยว

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

6

หรอมเชนนน กตองใหบรวารของเขาจบทาสใหเขยวไปทงตวเสยกอน จงจะ

เดนทางเขามาทาธระในหมบานได

นบจากนนเปนตนมา ทงเนอทงตวทานเศรษฐ สงของเครองใช ลกแกวเมย

ขวญ บานทงหลง สมาชกในหมบาน รว ตนไม เสาไฟฟา รถยนต สนข แมว ทกสงทก

อยางในหมบานนน ถกแปรสภาพใหเปนสเขยวทงหมด

อยางไรกตาม แมจะทาใหสภาพแวดลอมทงหมดเปนสเขยวเรยบรอยแลว

แตอาการปวดหวของเขากยงไมหาย

ตรงกนขามกลบยงกาเรบหนกขนกวาเดมเสยดวยซา

แตกอนทมหาเศรษฐจะมอนเปนไปนนเอง

อยมาวนหนง คณหมอคนเดมกเดนทางผานมาทางหมบานของเขาอกท พอ

เดนผานหนาหมบาน บรวารของเศรษฐจงพยายามจะจบคณหมอเปลยนชดสเขยว

คณหมอถามวา ใครใชใหพวกคณทาแบบน ดสบานทกหลงในหมบานและ

ผคนลวนเปนมนษยเขยวกนไปหมดแลว

บรวารทานเศรษฐตอบวา มหาเศรษฐทาตามคาสงของคณหมอนนเอง ทกสง

ทกอยางจงกลายเปนสเขยวอยางทเหน

คณหมอไดยนแลวกหวเราะงอหาย ในความไมประสาของมหาเศรษฐและ

บรวาร จงบอกคนใกลชดไปเรยกเศรษฐออกมา พอพบหนาคนปวย คณหมอจงบอกวา

“ทาไมคณจงตองเปลองเงนเปลองทองมากมาย เพอลงทนทาใหทงคนและ

หมบานทงหมดกลายเปนสเขยวถงเพยงน

ทหมอบอกวา

ใหคณใชชวตอยในสภาพแวดลอมทมสเขยวนน

คณสามารถทาไดงายๆ เพยงแคไปซอแวนตาสเขยวมาสวม เพยงแคนเอง ทก

สงทกอยางรอบตวคณกจะกลายเปนสเขยวไปโดยอตโนมตภายในพรบตา”

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

7

(๔)

ชาลนถวย

ในยคทพทธศาสนานกายเซนรงเรองในญปนนน

คนญปนแทบทกชนวรรณะตางพากนสนใจศกษาเซน

กลาวกนวา ความสนใจเซนในยคนนมอยอยางแพรหลายถงขนาดทวา แมแต

ขอทานบางคน กยงเปนผรอบรเรองเซนอยางลกซงถงขนเปนอาจารยของศษยมากมาย

บายวนหนง

ศาสตราจารยผมชอเสยงคนหนง

เกดอยากจะศกษาพทธศาสนานกายเซนขนมาบาง

เขาจงเดนทางไปหาอาจารยเซนระดบปรมาจารยคนหนงถงสานก

เมอไปถงแลว อาจารยเซนไดรนชาตอนรบศาสตราจารยคนนนอยางสงบ

ศาสตราจารยผมากดวยความอหงการ

เพราะคดวาตนกเปนหนงในบรรดาปญญาชนของยคสมยเหมอนกน

เฝามองถวยชาของพระผเฒาเงยบๆ แลวกสงเกตเหนความผดปกต คอ แมจะ

รนจนชาลนถวยแลว ทวาอาจารยเซนกยงคงรนไมหยด

เขาจงโพลงถามออกไปหมายจะเตอนสตอาจารยเซนวา

“อาจารย ชาลนถวยแลวขอรบ”

อาจารยเซนเงยหนาขนมาจากปานชา พลางเอยขนวา

“คณกไมตางอะไรกบชาถวยน ตราบใดทสมองของคณยงลนไปดวยความคด

ทฤษฎ คณจะศกษาเซนอยางไรได จงทาถวยของคณใหวางเสยกอนส”

ศาสตราจารยไดฟงแลวกพลนเกดอาการตนรขนมาในฉบพลนทนท

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

8

(๕)

ถอ (ก) หนก วาง (ก) เบา

เคยมคนไปกราบทลถามพระพทธเจา

โดยขอใหพระองคสรปคาสอนของพระองคใหเหลอเพยงสนๆ ทวา ครอบคลม

ใจความทงหมดแหงพระพทธศาสนา

พระองคตรสวา หากจะใหสรปเชนนน กขอสรปวา ใจความแหงคาสอนของ

พระองคขนอยกบประโยคทวา

“สพเพ ธมมานาลง อะภนเวสายะ

ใดใดในโลกอนบคคลไมควรยดตดถอมน”

ทาไมจงไมควรยดตดถอมน

เพราะทใดมความถอมน ทนนกมความทกข

ความทกขขยายตวตามระดบความเขมขนของความยดตด

ยดมาก ตดมาก จงทกขมาก

ยดนอย ตดนอย จงทกขนอย

ไมยด ไมตด จงไมทกข

ความไมยดตดถอมน กลาวอกอยางหนงวา “ความปลอยวาง”

ทาไมจงตองปลอยวาง

เพราะทกอยางม “ความวาง” มาแตเดม

คนทหลงกอด “ความวาง” โดยคดวาเปน “ความม” ทาไมจะไมทกข ?

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

9

พระบวชใหมรปหนงเดนบณฑบาตผานชมชนแหงหนงซงมผคนจอแจ

ขณะเดนสารวมกมหนาแตพอประมาณเพอเดนผานชมชนไปอยางชาๆ นนเอง

จๆ กมชายวยกลางคนคนหนง ใสสท ผกเนคไท สวมแวนตาดาเดนเขามาหาทาน พรอม

ทงชหนาดาทานอยางสาดเสยเทเสย

พระรปตกตะลง รบเดนหน

แตแมทานจะเดนหนชายคนนนพนแลว แตเสยงดาของเขายงคงกองอยในโสต

ประสาทของทานอยางชดถอยชดคา

เมอกลบถงวด พลนทคดถงเหตการณทตนถกชหนาดากลางฝงชน พระหนมก

รสกโกรธจนหนาแดงกา ยงคดตอไปวา ชายคนนนมาชหนาดาตนซงเปนพระ และตนเอง

กจาไดวา ตงแตบวชเขามาในพระธรรมวนย กยงไมเคยทาอะไรผด

คดมาถงขนทวา ตนไมผด แตทาไมตองถกดา ยงเจบ ยงแคน

วนททานถกดากลางชมชนนนเปนวนศกร แตตกถงเชาวนจนทร ทานกยงไม

หายโกรธ

เชาวนจนทรนน พระบวชใหมประคองบาตร เดนผานชมชนนนเหมอนเดม

ทานพยายามสอดสายสายตามองหาชายคนเดม ตงใจวา วนนจะตองถามใหรเรอง วาเหต

จงมาชหนาดาตนเมอวนศกรทแลว

ยงพยายามคนหากลบยงไมพบ ทานจงเดนสารวมรบอาหารบณฑบาตตอไปจน

ไดอาหารเตมบาตรแลวจงเดนกลบวด

ระหวางทางเดนกลบวด โดยไมคาดฝน พระหนมทอดตาไปพบกบชายคนหนง

สวมสท ผกเนคไท ใสแวนตาดา ทานอทานในใจวา “ออ เจาคนนเองทดาฉนเมอวนศกร”

ภาพทเหนกคอ ชายแตงตวดคนนน นอนหลบหมดสตอยขางศาลเจาแหงหนง

ขางๆ ตวเขามขวดเหลาลมกลงอย พอทานพยายามเดนเขาไปมองใกลๆ เขาจงเรมรสกตวตน

ขนมา พอเหนทานเทานน ชายคนนนกรองขนมาวา

“ขอเดชะ พระอาญามพนเกลาฯ บดน พระองคทรงกลบมาครองอยธยาอกครง

หนงแลวกระนนหรอ...” วาแลวกลกขนราเฉบๆ

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

10

เชาวนน พระใหมจองมองชายแตงตวดคนนนเตมสองตา แลวทานกสรปวา

“คนบานหวา”

พลนททานประเมนวา ชายแตงตวดคนทชหนาดาทานเมอวนศกรทแลว เปนคน

บาทมาในรางของคนแตงตวดเทานนเอง

ความโกรธทกอตวเปนเมฆดาทะมนอยในใจของทานมานานถงสามวน

กพลนอนตรธานไปอยางงายดายชนดไรรองรอย

ทาไม

เราจงปลอยวางตอคนบาไดงายดายเหลอเกน ?

แตกบคนปกต

ทาไม เราจงมความรสกวาตองเอาเรองราวใหถงทสด ?

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

11

(๖)

ลงยงตองปดห

ในโลกน

มความปวยอยสองชนด

หนง ปวยกาย (กายกโรค)

สอง ปวยใจ (เจตสกโรค)

ปวยกาย คอ ปวยไข เชน ปวดหวตวรอน เปนหวด กระเพาะอกเสบ หว

กระหาย ฯลฯ

ปวยใจ คอ ปวยเพราะถกโรคกเลสรมเรา เชน โลภมากไมรจกพอ โกรธจดจน

ควบคมตวเองไมอย หลงมากจนแยกถกผดดชวไมออก

ปวยใจ กลาวอกนยหนง คอ คนทปวยเพราะยงมกเลสเจอปนอยในใจ

คนทปวยใจ จงหมายถง ปถชนทวไปทยงมชวตเดนเหนอยในโลกอยางเราๆ

นเอง

พระพทธองคเคยตรสวา

จะหาคนทไมเคยปวยกายเลยตลอดอายขยกวา ๑๐๐ ปกพอจะหาได

แตจะหาคนทไมเคยปวยใจเลยชวขณะจตเดยว หายากแสนยาก

คนทไมเคยปวยใจอยางถาวรในโลกนกเหนจะมแตพระอรหนตเทานน

นอกนน ลวนแลวแตปวยใจกนทกคน คนทปวยใจมาก (กเลสมาก) กทกขมาก

คนทปวยใจนอย (กเลสเบาบาง) กทกขนอย

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

12

ความปวยใจทเปนโรคสากลกลาวคอมกจะเกดขนกบมนษยแทบทกคนกคอ

ความบาเงน บาทอง บาทรพยสมบต

ในโลกนมคนสกกคนกน ทเหนเงนและทองแลวจะไมตาโต

คนจานวนมาก พากนทมอทศชวตทงชวตเพอหาเงนหาทอง บางคนมเงน

มหาศาลหลายหมนหลายแสนลานบาท/ดอลลาร แตถงกระนน กยงสะกดคาวา “พอ” ไม

เปน

บางคนเพอใหไดเงนมาครอบครองกถงกบตองยอมขายศกดศร ขายจตวญญาณ

ยอมทรยศพอแมพนอง ประเทศชาต เพอฉอราษฎรบงหลวง

คนบางคนสละทกอยางแมแตชวตเพอแลกกบการหาเงน

กระทงบางคนถอวาเงนคอพระเจา

เงนคอคาตอบสดทายของชวต

เงนเนรมตไดทกอยาง

ในขณะทคนถอกนวา “เงน” คอสงสงสดของชวต

แตแนวคดเชนน กลบกลายเปนเรองไรสาระ ตาตอย และอปมงคลยงสาหรบ

ปญญาชนชาวพทธ

พระพทธเจาเคยเลานทานเรองหนงวา

พญาวานรโพธสตวตวหนง มลกษณะสงางาม องอาจ ฉลาดเฉลยว ถก

นายพรานจบได เขาจงนาไปถวายพระราชา

พญาวานรโพธสตวนน

อยในวงกบพระราชามาเปนเวลานาน จนสามารถฟงภาษามนษยรเรอง

วนหนงเมอพระราชาทรงเหนวา หมดความตนเตนทจะลอเลนกบพญาวานรแลว

จงมรบสงใหปลอยพญาวานรทชายปา

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

13

เมอพญาวานรโพธสตวกลบมาสฝงแลว บรวารตางพากนเขามารมลอมพรอมกบ

ซกถามวา ในสงคมมนษยนน เขาอยกนกนอยางไร ขอไดโปรดเลาใหฟงดวย

พญาวานรโพธสตวเลาวา

“เพอนเอย ในสงคมมนษยนน ทงวนทงคนมแตเสยงรองออองวา ‘เงนของก,

ทองของก’ เขาพดกนอยอยางนไมรจบสน”

หมบรวารของพระโพธสตวครนไดยนคาวา “เงนของก, ทองของก” เทานนกพา

กนรองหามพระโพธสตวเปนพลวนพลางขอรองวา

“ทานอยาเอาเรองอปมงคลเชนนมาเลาอกเลย”

จากนนจงพากนเอามอปดหวงหนหายเขาปาไปอยางไรรองรอย

คาวา “เงนของก,ทองของก”

เปนคาแสลงหของสตวดรจฉาน

แตกลบเปนคาหวานชนใจของหมมนษยอยางยง

นาสนใจวา

ทาไมภมปญญาของสตวดรจฉานในยคนน จงววฒนาการสงสงกวามนษยแมแต

ในยคน

มนษยทแมจะมการศกษาสงระดบ ดร.แตกระนนกยงไมรวา เงนทอง เปนของ

แสลงสาหรบการมชวตดงาม ซายงพยายามทาทกอยางเพอครอบครองสงทแมแตลงกยอง

ตองปดหวงหนอยางสดชวตยามไดสดบตรบฟง

นาสนใจวา

ทลงตองปดห ทลงตองวงหน

เพราะลงมองเหนอะไรทซอนอยในเงนๆ ทองๆ ซงมนษยมองไมเหนหรอเปลา ?

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

14

(๗)

แกวมณโชตรส

ในสมยโบราณ

มแกววเศษอยชนดหนง ชอ “แกวมณโชตรส”

แกววเศษน มแสงนวลเยน สองสวางสกปลงอยตลอดเวลา

ลอกนวา ใครไดครอบครองแกววเศษน

คนนนกเหมอนเปนพระเจาจกรพรรดผมชยเหนอทวปทงส (สมยโบราณเชอกน

วาโลกนม ๔ ทวป คอบพพวเทหทวป ชมพทวป อมรโคยานทวป อตตรกรทวป) เดชาน

ภาพแผไปไดทงในนาและบนฟานภากาศ

ชายหนมคนหนง ไดยนเรองราวปรมปราเกยวกบแกวมณโชตรสนมานานแลว

แมเลาใหเขาฟงวา ใครกตามไดครอบครองแกววเศษน กจะพนจากความยากจน

ในฉบพลนทนท เขาจะมทกสงทกอยางไดเพยงชวพรบตา เพยงขอใหแกวมณโชตรสน

เนรมตให

ชายหนมผเปนลกกตญ คดตลอดเวลาวา วนหนงเขาจะตองครอบครองแกว

วเศษนใหได เขาสทนรออยจนอาย ๒๐ เมอคดวาตนบรรลนตภาวะเปนผใหญเตมตวแลว

เขาจงขออนญาตมารดาบดาออกทองไปทวทกหนทกแหง ดวยความตงใจวา

จะตองไปแสวงหาแกววเศษนมาครอบครองใหได

วนไหนทไดครอบครองแกววเศษ วนนน เขาจะเนรมตชวตและครอบครวให

หลบลหนหายจากความจนและความทกขทงปวงเสยใหสน

ยคสมยแหงความลาบากในชวตของเขาจะตองยตลง เมอเขามแกวมณโชตรส

นนอยในมอ เขาจะกลายเปนอภอครมหาเศรษฐของโลก ทมทกอยางในชวตพรอมสรรพ

ชายหนมออกเดนทางจากบานเกดจรไปทกหนทกแหง ในทสดกทะลไปถง

เทอกเขาแหงหนงซงลอกนวามเซยนวเศษพานกอยบนยอดเขา

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

15

แมทางเดนขนเขาจะสงชนและเสยงอนตรายเพยงใดกตาม แตชายหนมกหาได

ยอทอไม เขาสปนเขาขนไปโดยใชเวลาถงหนงเดอนเตมกไปพบกบกระตอบหลงเลกๆ

ของผวเศษทวา

ทนททไปถงกระตอบของเซยนวเศษ ชายหนมไมรอร รบแจงความประสงควา

ทตองตองระหกระเหนเดนทางออกจากบานมาเปนเวลากวาสบป กเพราะตองการแกวมณ

โชตรส เซยนวเศษไดฟงแลวกยมอยางมเมตตา กอนจะเอยวา

“ออ ! นกวาตองการอะไร ทแทกอยากไดแกววเศษ”

วาแลวเซยนวเศษกลวงลงไปในยามขางกายพลางควาเอาแกวใสดวงหนงซงม

รศมนวลใยสกปลงออกมาสงใหชายหนมดวยทาทางทดแสนจะธรรมดา ไมมททาของความ

หวงหวงเลยแมแตนอย ชายหนมดใจเหลอจะกลาว ตะลตะลานยนมอเขาไปรบเอาแกว

วเศษนนมาใสยาม แลวรบกราบลาผวเศษเดนลงจากเขาทนท

คนนนเอง ระหวางทยงพานกอยทยอดเขาลกหนง ชายหนมซงบดนมแกววเศษ

อยในยาม รสกระหยมยมยองดใจจนนอนไมหลบ

เขาลกขนมาลบๆ คลาๆ แกววเศษนนนบรอยนบพนครง ปากกพราพรรณนาวา

เขาจะไมจนอกตอไปแลว เขาจะกลายเปนพระเจาจกรพรรดผเนรมตทกอยางไดตาม

ปรารถนา เขาจะเปนมหาราชาแหงโลก เขาจะสยบโลกทงใบไวใตฝาเทา เขาจะเสพสข

ทามกลางสาวสวรรคกานลในนบหมนนางทงกลางวนกลางคน เขาจะ...เขาจะ...เขาจะ...

แตแลวกอนอาทตยอทยไขแสงนนเอง ชายหนมผโชคดกฉกคดขนมาไดวา ใน

เมอแกวทเขาไดมาน เปนแกววเศษทคนทวหลาตางกตองการจะครอบครองเปนเจาของ

ทวาทาไมเซยนวเศษคนนน กลบไมสนใจใยดแกววเศษดวงนเลย

พอเขาขอ ทานกสามารถลวงไปหยบแกวใบนใหเขาไดอยางงายดายเหมอนถม

นาลายทง

ชายหนมไตรตรองอยจนรงสาง ในทสดเขากคดวา สงทวเศษทสดไมนาจะใช

แกวมณโชตรสดวงนเสยแลว หากแตนาจะเปนอยางอนมากกวา

พอแสงแรกประดบดนยงไมถงนาท

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

16

หยาดเพชรยงกระพรบพรายสกปลงอยเหนอยอดหญาสลอน

ชายหนมรบลางหนาลางตาปนเขาลกแลวลกเลาขนไปจนพบเซยนวเศษอกครง

หนง

ผวเศษถามวา “เจาหน เมอวานเจามาขอของวเศษ ขากใหเจาแลว วนน เจา

ตองการอะไรอก”

ชายหนมนงสารวมอยตอหนาผวเศษ สงเกตอากปกรยาของผทอยเบองหนาอยาง

ละเมยดละไม กพบวา ผทนงอยเบองหนาของตนนนชางมทวงทสงางาม แมจะแตงตวมอ

ซอ แตกลบมบคลกภาพโดดเดนเสยยงกวาผทหมกายดวยอาภรณแพงระยบ ยงหากพนจ

ดวงหนาดวยแลวกจะพบวา ทานคอผเฒาทมความสขมากทสดคนหนงในโลกเปนแน

ทามกลางความเงยบ ชายหนมลวงลงไปในยามของตน หยบแกววเศษออกมา

“อาจารยครบ ผมขอคนแกววเศษดวงน เพอแลกเปลยนบางสงบางอยางจาก

ทานอาจารยขอรบ”

ผวเศษยนมอไปรบแกวมณโชตรส พลางถามวา “เจาอยากไดอะไรจากฉน

หรอ”

“ผมอยากไดสภาพจตใจททาใหทานสามารถหยบของวเศษออกจากยามมาใหผม

โดยทไมรสกเสยดายเลยนนตางหากครบ” ชายหนมตอบ

เซยนผเฒาหวเราะเบาๆ กอนจะบอกวา

“ออ ! ในทสดฉนกคนพบ ผทคควรตอแกววเศษตวจรงในวนนเอง เจาหนม

เอย แกววเศษทแทไมไดทามาจากแกวหรอกนะ หากคออะไร เธอยอมรอยแกใจของเธอ

เอง เธอไมตองขอสงทวานนจากฉนหรอกนะ เพราะในตวเธอ กม ‘สงน’ อยโดยสมบรณ

แลว”

ชายหนมยมอยางผทเขาใจ เขาลาผวเศษเดนกลบลงจากยอดเขาดวยหวใจปลอด

โปรง และเปนสข

สองมอของเขา ในยามของเขา

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

17

ไมมแกววเศษอยในนนเลย เขาเดนมอเปลากลบบาน

แตวนนนชายหนมกลบรสกวา การเดนทางกลบบานคราวน เขากลบไปพรอม

กบแกววเศษทเขาแสวงหามานานปจรงๆ

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

18

(๘)

ดงเมดทราย

วนหนงเมอเรวๆ นเอง มใครบางคนมาปรกษาผเขยนวาทะเลาะกบลก ไมคย

กนมาสามวนแลว ผเขยนถามวา ระหวางลกกบทฐ (อาการทไมยอมคยกน) คณรกอะไร

มากกวากน

“รกลกมากกวา” เธอตอบ

“ในเมอรกลกมากกวา ทาไมไมยอมวางทฐ” ผเขยนถาม

“ถาเรายอมคยกบลกกอน เดยวลกกไดใจ” เธอตอบ

“ลกอายเทาไหร”

“๑๗ ป”

“ตอนนอยไหน”

“ไปพกอยทหอพกของเพอนแลว”

“รไดไงวาทหอพกของเพอนของลกปลอดภย”

“ไมรเหมอนกน”

“หวงลกไหม”

“นอนไมหลบมาสามคนแลว”

“ถาคณรกทฐมากกวา คณกคงตองนอนกอดทฐตอไป แตถาคณรกลกกทงทฐ

เสย ไปรบลกคนมา” ผเขยนแนะ

เชาวนรงขน เธอคนนนโทรศพทมาบอกวา ยอมไปรบลกมาอยดวยกนทบาน

และคยกนดแลว วนนจะไปสงลกเรยนพเศษเหมอนเดม ผเขยนพลอยอนโมทนาวาทาถก

แลว ทเลอก “กอดลก” มากกวา “กอดทฐ”

“ทฐ” ไมมตวตน แตบางครงเรากรกมนยงกวาคนเปนๆ ซงมตวตนเสยอก

ในชวตคกยอมมบางวนทเหตการณเชนขางตนนจะเกดขนบางอยางไมมทางเลยง

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

19

บางคนเมอถงวนทลนกบฟนกระทบกน กแกปญหาได ยอมลงใหแกกนและกน

แตบางคนบางค เมอลนกบฟนกระทบกนแลวกกลายเปนจดเปลยนของชวตค ตางคนตาง

แยกกนเดนไปคนละทาง ทงๆ ทหากมใครบางคน “ยอมวางทฐ” เสยบางเทานน อนตราย

ใหญหลวงในชวตคกคงไมเกดขน

คาถามสาคญกคอวา ทาอยางไร เราจงจะสามารถวางทฐไดอยางงายดาย

คาตอบหนงทมองเหนตอนนกคอ เราคงตองใชสตพนจดผลด ผลเสย ของการ

กอดทฐ กบการกอดคนทเรารก วาอะไรจะทาให “ได” หรอ “เสย” มากกวากน

เรองเชนน คนทรดทสดกคอคนทอยในสถานการณจรง ไมมคาตอบสาเรจรป

ตายตวชนดฉกซองเตมนาแลวดมไดทนท

คณปคนหนงเปนมหาเศรษฐครอบครองเกาะแสนสวยแหงหนง ทกวนมคนไป

เยยมชมเกาะของคณปมไดขาด อยมาวนหนงคณปกลมปวย ดวยความรกอาลยเสยดายเกาะ

ทสรางสรรคพฒนามากบมอ คณปจงเดนไปทชายหาดเรยกลกหลานมานงรายลอมแลวสง

วา เกาะนตนสรางสรรคมากบมอตงแตยงไมเคยมใครยางเหยยบมาเทยว จนกลายเปนเกาะ

มชอ ขอใหลกหลานทกคนรกษาเกาะนไวใหดทสด วาแลวคณปกหยบทรายมาเตมกามอ

พนจดทรายในมออยางสงบ เหมอนจะจาหลกทรายทกเมดไวในความทรงจา ทนใดนนเอง

คณปกดบชพลงไปอยางสงบตอหนาลกหลาน

นาทเดยวกบทดบจต คณปกถอปฏสนธเปนเทวดาบนสวรรค แตกอนเขาแดน

สวรรคมเจาหนาทสวรรคคนหนงมาบอกคณปวา เทวดามาใหมจะเขาไปเสวยสขในทพย

วมานได ตองปลอยวางทกอยางทตดตวมาแตโลกมนษยเสยกอน

คณปมองตวเองพบวา มทรายอยเตมกามอ เทวดาเจาหนาทจงบอกใหปลอย

ทรายในกามอเสยกอน เทวดาคณปบอกวา ทรายนคอสญลกษณของเกาะทงหมด ตวแกรก

เหลานมาก หยบมาจากโลกมนษยจะใหปลอยงายๆ ไดอยางไร ไมวาจะชแจงอยางไรเทวดา

ใหมกไมยอมปลอยทรายในกามอ ในทสดเจาหนาทสวรรคจงสรปวา ถาคณไมปลอยทราย

ในมอ คณกอยหนาประตสวรรคไปแลวกน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

20

คณปเทวดาจงไดแคยนอยธรณประตสวรรคนานแสนนานดวยความลาบาก มา

เกดบนสวรรคแตไมไดเสวยสวรรค ชางนาสมเพชจรงๆ กระทงเวลาผานไปหลายสบป วน

หนงมนางฟาคนหนงมาปฏสนธบนสวรรค เทวดาคณปจาไดวา นางฟาคนนนคอ

หลานสาวของตวเองในโลกมนษย จงดใจมาก วงเขาไปกอดนางฟาหลานสาวดวยความด

ใจ นาททเทวดาคณปอาแขนออกนนเอง ทรายในกามอกรวงลงหมดสน พรอมๆ กบท

ประตแดนสวรรคกเปดออก

คณปตกใจเปนอยางมาก ทมองเหนวา ในแดนสวรรคนน มเกาะทพยซงเหมอน

เกาะสวรรคของตวเองบนโลกมนษยทกอยางรอใหมาครอบครองเปนเจาของอยแลว เทวดา

คณปจงถามเจาหนาทวา “เกาะของผมมาอยบนสวรรคพรอมๆ กบผม แลวทาไมคณไม

บอกผมตงแตแรกเลา ผมจะไดมาเสวยสขเสยแตแรกทมาเกดเปนเทวดา” เจาหนาทสวรรค

บอกวา “เราเตอนคณแลวใหปลอยวางทกอยางเสยกอน จากนนคณจะไดเสวยสข แตเมอ

คณไมปลอย ทพยสมบตทงปวงของคณกเลยไมมใครเปนเจาของ เกาะทพยของคณนะ

เขารอคณมาพานกตงนานแลว” คณปไดยนเชนนนจงราพงกบตวเองวา

“รอยางนฉนปลอยทรายในมอเสยตงแตแรกกดแลว”

สาหรบคนรกสองคนททะเลาะกน แลวตางกไมยอมปลอยเมดทรายแหงทฐ

อานเรองนแลว นาจะยอมใหแกกนและกนไดงายขน แตถาหากไมมใครยอมใคร กคง

ตองไดแตอยอยางโดดเดยวเปลยวเหงาและอมทกขไปตราบนานเทานาน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

21

(๙)

ลงกาถว

หลกอรยสจสเรมตนขอแรกดวย “ทกข”

บอยครงไปในพระไตรปฎกเราจะพบคาสอนทพระพทธองคทรงตรสวา “แต

ไหนแตไรมา เราสอนอยสองเรอง คอ เรองทกขและความดบทกข”

ฝรงจากตะวนตกเมอเรมศกษาพทธศาสนา มาอานเจอแตคาวา “ทกข” กระจาย

อยทวไปในพระไตรปฎก จงสรปเอางายๆ วา พทธศาสนาเปนศาสนาจาพวก “ททศน

นยม” (Pessimism) และชาวพทธกเปนพวก “มองโลกในแงราย” (Pessimist)

แตความจรง พทธศาสนาไมไดเปนพวกมองโลกในแงรายอยางทชาวตะวนตก

เขาใจเลยแมแตนอย เพราะแมพระพทธเจาจะทรงเรมคาสอนของพระองคดวยเรองความ

ทกข แตเปาหมายของพทธศาสนากลบเปนเรองของความสข กลาวอกอยางหนงวา พทธ

ศาสนาสอนให “เหนทกข” เพอทจะ “เปนสข”

หรอเรยนเรองความทกข เพอทจะกาวไปมความสข

ไมใชเรยนเรองทกข เพอทจะเปนทกขเสยเองอยางทฝรงบางคนเขาใจ

ปราชญบางทานจงสรปวา “ทกขสาหรบเหน สขสาหรบเปน”

แตคนสวนใหญมกกลาวตรงกนขาม คอ “ทกขสาหรบเปน สขสาหรบเหน”

(คอเหนความสขอยแตในอดมคต วงตามอยางไรกไมพบความสขสกท สวนความทกขนน

นอนกอดกนอยทกคนทกวนสลดอยางไรกไมหลด)

ในธมมจกกปปวตรสตร ซงเปนปฐมเทศนา พระพทธเจาทรงแจกแจง

รายละเอยดของความทกขเอาไวมากมาย เชน

๑. ความเกดเปนทกข

๒. ความแกเปนทกข

๓. ความปวยเปนทกข

๔. ความตายเปนทกข

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

22

๕. ความประสบสงอนไมเปนทรกเปนทกข

๖. ความพลดพรากจากสงอนเปนทรกเปนทกข

๗. ความผดหวงเปนทกข

แตในทสดของความทกขมากมายหลายขอเหลาน พระองคทรงสรปวา “เมอ

กลาวโดยสาระสาคญ ความยดตดถอมนในขนธ ๕ (รางกาย+จตใจ) นนแหละเปนตว

ทกข”

แปลเปนภาษารวมสมยวา “ทกขเกดจากความยดมนในขนธ ๕ ไมมความยดมน

ในขนธ ๕ กไมทกข” หรอ “ทใดมความยดมน ทนนยอมมความทกข”

สรรพสงบรรดามอยในโลกนน ไมมทางเลยทจะกอใหเกดความทกขขนแกเรา

ได ถาเราไมเขาไปยดตดถอมน ยกตวอยางงายๆ เพชรเมดหนง ถาเราไมยดตด มนก

เปนไดแคแรธาตตามธรรมชาตชนดหนง ซงทาใหหวใจของเราหวนไหวจนกลายเปนทกข

ไมได แตพอเรายดตดวามนคอเพชรเลอคา เปนรตนชาตหายากเทานนเอง ครนพอเจาสง

นหายไป ความทกขกจะมากมายเปนทวตรคณถงขนกนไมไดนอนไมหลบ หรอบางคน

ทยดตดมากๆ อาจถงขนลมปวยปางตาย

ความทกข จงมาจากความยด

ยดมากกทกขมาก

ยดนอยกทกขนอย

ไมยดกไมทกข

ศลปะอยางหนงของการไมยดตดถอมน อนเปนการตดตอนความทกขไมใหมา

คกคามหวใจใหสญเสยปกตภาพ กคอ “การปลอยวาง” ทานพทธทาสมกอางหลก “การ

ปลอยวาง” นมาสอนพทธศาสนกชนอยเสมอ ทานมกกลาวกบใครตอใครในเวลาแสดง

ธรรมวา “สพเพ ธมมานาลง อะภนเวสายะ : ใดๆ ในโลกอนบคคลไมควรยดตดถอมน”

แมการไมยดตดถอมนจะฟงดเปนเรองงายๆ แตในทางปฏบตกทาไดแสนยาก ทวาทาได

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

23

แสนยากนน ไมใชเพราะวาความทกขทเกดจากความยดตดเปนสงทสลดไดยาก แททจรง

สงทสลดไดยากไมใชความทกข แตอปนสยทไมยอมปลอยความทกขนนจากใจของ

ตนเองตางหากคอคอสงทสลดไดยากยงกวา

ทาไมเราจงปลอยวางความทกขไมเปน

ทาไมเราจงกตญตอความทกขนกหนาจนไมยอมใหทกขนนอยหางหหางตาเอา

เสยเลย

เหตผลกเพราะคนสวนใหญมกมนสยเปนพวก “ลงกาถว”

เมอมนสยเปนพวก “ลงกาถว” กเลยกลายเปน “คนกาทกข” อยชวนาตาป

หากใครเคยไปเยอนประเทศเนปาลอนเปนชาตสถานทประสตของพระพทธเจา

กจะพบวา เมอเราเหยยบยางเขาไปยงอาณาเขตแหงหนงกอนถงสทธตถะนคร กจะพบปา

สาละหนาแนนเปนแสนๆ ตน ขนเรยงรายไปตลอดสองฟากถนนยาวหลายกโลเมตร

เมอรถของนกจารกแสวงบญไปถงปาสาละแหงนน สารถจะชะลอรถใหชาลงพรอมทงบบ

แตรเสยงดงกองปา สกครเดยวเทานนเอง สองขางทางกจะมเหลาทหารพระรามออกมารอ

รบทานจากนกทศนาจรกนเปนแถว บางครงมากมายหลายรอยตวจนรถแทบแลนไปตอ

ไมได

คราวหนงเมอรถวงผานปาสาละแหงนน มคคเทศกคนหนงเลาใหเหลานกจารก

แสวงบญฟงวา ชาวอนเดยและชาวเนปาลมวธจบลงอยอยางหนงซงใชเทคโนโลยงายๆ แต

ไดผลดมาก กลาวคอ ชาวบานจะเอาถวจานวนหนงซงลงชอบกนไปใสไวในหมอปาก

แคบๆ แลววางทงไวตามปาหรอตามสวน พอลงไดกลนถว กจะออกมาจากทซอน พลาง

ลวงมอลงไปในหมอแลวกกาถวเสยเตมกามอ แตครนมนกาถวแลวชาวบานกจะออกมาจบ

ลงไดอยางงายดาย เพราะทนใดทลงเหลานนกาถว มนกจะดงมอออกจากปากหมอไมได

เพราะกามอทเตมไปดวยถวของมนใหญกวาปากหมอ เมอดงมอออกจากปากหมอไมได ก

ดนขลกขลกอยกบหมอ วงกไมไดเดนกไมสะดวก ยกตนตดกกยกลกตดกง เกๆ กงๆ อย

อยางนน โดยวธน วานรานวานรทงหลายจงถกชาวบานจบมาใชงานไดอยางงายดาย

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

24

คนสวนใหญทมนสยเปนพวก “ลงกาถว” กคอ เมอเปนฝายสรางทกขขนมา

เพราะความยดตดถอมนแลว กไมรวา จะปลอยความทกขซงเกดจากความยดตดถอมนนน

อยางไร เมอปลอยไมลง ปลงไมเปน กจงกลายเปนพวกกาถวและกาทกข ทงๆ ทบางครง

ความทกขบางอยางแกงายนดเดยว คอแคปลอยมนกไปแลว แตเพราะเราไมยอมปลอย

หรอปลอยไมเปน ทกขนนจงเรอรงสรางความเจบปวดรวดราวไมรจบสน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

25

(๑๐)

รายกวาเสอ

ขนชอวา “เสอ” ไมวาจะเปนเสอโครง เสอเหลอง เสอลายพาดกลอน เสอดาว

เสอสมง หรอแมแต “เสอผหญง” ลวนแลวแตกอใหเกดความกลวหรอเปนทมาของภาวะ

ขนพองสยองเกลาดวยกนไดทงนน ทงนไมใชเพราะเสอเปนสตวกนเนอเปนอาหารเทานน

แตเปนเพราะวาเสอยงเปนสญลกษณของความตายอกดวย

กลาวกนวา ในปาเขาลาเนาไพรทมเสออาศยอยนน หากเสอโครงสกตวหนง

คารามขนมาแมเพยงครงเดยว ครงเดยวเทานน ! ปาทงปากอาจเงยบกรบลงไดภายใน

ฉบพลน ทนท แมแตจกจนเรไรทเคยสงเสยงเจอยแจวขบกลอมพงไพรใหรนรมยเสยงดง

ระเบงเซงแซทงวน ทงคน หากพวกมนเพยงไดยนเสยงคารามของพญาเสอโครงเขาเทานน

เสยงของพวกมนกมอนตองหยดลงดงตองมนตสะกด

สาหรบสงสาราสตวทงปวงแลว เสยงของเสอคอเสยงคารามททรง “อานาจ”

อยางยง กลนสาบเสอ หมายถงกลนสาบสางของความตาย พรานปาผเจนจดชวตในไพรพง

บางคนเลาวา แมแตฝงชางนบรอยซงมรปรางใหญโตกวาเสอหลายเทา ทกาลงลงดมนาใน

หวยละหานธารนาอยางสาราญนน ขอเพยงพวกมนไดยนเสอสกตวหนงคารามกองขนเพยง

ครงเดยว ไมวาเสยงนนจะดงมาจากระยะทางใกลหรอไกลสกหารอยเมตรกตามท ความ

รนรมยของชางทงโขลงกมอนตองยตลงโดยอตโนมต กลนของเสอทลอยเออยไปตามลม

นน มเดชานภาพมากพอทจะสะกดเกง กวาง หมปา ควายปาใหนงตะลงงนอยกบทได

อยางมปาฏหารย นกเขยนสารคดเรองเสอในลมนาอเมซอนเคยกลาววา หากกลนสาบ

สางของเสอลอยผสมไปกบลมในหวรงหรอยามดกสงด ในเวลาเชนนนแมแตใบไมกแทบ

จะหยดไหวระรก มนตของเสอสกตวหนงนน อาจสะกดปาทงปาใหเงยบกรบลงได

อยางคาดไมถง

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

26

มเสออยทไหน กมบรรยากาศของความตายอยทนน เสอคอมหนตภยสาหรบ

สงมชวตทกชนดในปา กลนสาบสางของเสอ คอ ขาวสารแหงความจากพรากอามหตจาก

พญามจจราชทสงมาคกคามเหยอผเคราะหรายลวงหนากอนทพญามจจราชจรงๆ จะตามมา

ตะปบเหยอผนาสงสารอยางเหยมหาญภายในเวลาอนรวดเรวยงกวาสายฟาแลบ และไมวา

คนจะเกงกาจขนาดไหน ไมวาโลกจะกาวหนาไปเพยงไร จนถงทกวนน คนกยงกลวเสอ

และเสอกยงคงคกคามคนไดอยางไมเปลยนแปลง

ในโลกนคนทไมกลวเสอ จงมอย ๒ ประเภทเทานน

หนง คอ ปวงพระอรหนตผปลอยวางความเยอใยในชวตลงไดอยางสนเชงแลว,

และ

สอง คอ คนโงทไมรจกเสอ วาเปนเสอ

ในภาษาคนเรากลาวกนวา เสอทนากลวทสดนนอยในปาดงดบ

แตในภาษาธรรม ผรกลาวตรงกนวา เสอทนากลวทสดนน คอ เสอกเลสตวท

เดนพลานอยในใจของเราทกคนตางหาก

ราวป ๒๕๐๐ หลวงปสธรรมและสามเณรคาปนซงเปนลกศษยใกลชดไดออก

จารกสญจรไพรไปยงผนปาตะวนออกของภาคเหนอ หลวงปและสามเณรนอยจารกรอน

แรมอยางพระปาอยเปนเวลานานกวาครงป มอยคนหนงหลวงปและสามเณรไดเลอกปก

กลดทชายปาแหงหนงใกลกบหมบานของชาวเขาเผามเซอ ในเวลากลางวนหลวงป

สงเกตเหนวา ผนปาตดกบหมบานแหงนนชางอดมสมบรณยงกวาผนปาบรเวณอนทเคย

จารกผานมาแลวทงสน หลวงปนกในใจวา อะไรกนหนอทเปนเหตใหผนปาแหงนอดม

สมบรณเปนพเศษ คาถามนคงกองอยในใจของหลวงปอยมาเปนเวลาหลายวน แตแลวคน

วนหนงหลวงปกไดรบคาตอบอนแจงอยแกใจ

หวคาคนวนเพญ เดอน ๕ อากาศรอนแลง ลมพดเออยๆ เหมอนคนขเกยจ

ปาทงปาเงยบสงด แสงจนทรสวางเรองจากทองฟาสาดโลมแมกไมไพรพงระยบพรบพราย

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

27

เหมอนจตรกรเอกบรรจงแตงแตมดาวเดอนลงบนผนผาใบขาวสะอาด ใบไมในปาไหวล

พะเยบพะยาบตามกระแสลมราเพยเพยงแผวเบา มองเผนๆ ดงหนงสะเกดเพชรแพรวพราว

อยเหนอยอดไม ปาในยามคาคนหากมองผานสายตาของนกพรตผเพงบาเพญฌาน กให

ความรสกงดงามไดอยางไมนาเชอ แตแลวจๆ เสยงจงหรด และแมลงกลางคนทขบขานกน

อยระเบงเซงแซกเงยบลงอยางผดสงเกต ทนใดนนเองฆานประสาทของหลวงปกปะทะเขา

กบกลนสาบสางของเจาปาเขาอยางจงชนดไมทนตงตว

“เสอ ! ”

หลวงปอทานในใจโดยอตโนมต ประสบการณจากการเทยวจารกแสวงวเวกใน

ปามาเปนเวลานานบอกหลวงปวา เจาของกลนมหาประลยผสะกดทกสรรพเสยงในปาให

เงยบเชยบไดอยางปาฏหารย คงอยไมไกลจากกลดของตวทานและสามเณรนอยเปนแน

ในนาทวกฤตเชนนน หลวงปผผานโลกมากวา ๖๐ ฝนแลว หลบตาพรม สารวมจตนง

ดง ลก ไมไหวตงทางกาย วาจา หากในใจนนปรากฏความไหวกระเพอมชาๆ แผออกไป

เปนคลนแหงไมตรจตสสญญากาศโดยรอบอยางไรขอบเขต

“สพเพ สตตา...สตวทงหลายทเปนเพอนทกข เกดแกเจบตายดวยกนทงหมด

ทงสน อเวรา โหนต จงเปนสขเปนสขเถด อยาไดมเวรแกกนและกนเลย...”

ทามกลางกระแสนาแหงเมตตา อนแผชโลมประพรมออกไปเปนวงกวาง

โดยรอบทศานทศนนเอง พญาเสอโครงเจาปาคารามโฮกๆๆๆ นบสบครงแลวเดนหางไกล

ออกไป ไกลออกไป จนในทสดเสยงนนกเงยบหายไปทามกลางความสงดของปาในเวลา

ไมถงสบนาท เมอเสยงเจาปาอนตรธานไปแลว นกดรยางคประจาปาอยางจงหรดเรไรกตง

วงขบขานประสานเสยงขนใหมอยางเสนาะสนนลนพงพฤกษเหมอนกบกอนหนานไมม

อะไรยางกรายมาแถบแถวนน

เชาวนรงขน เมอหลวงปพาสามเณรนอยออกเดนตดออกจากปามงตรงไปยง

หมบานของชาวเขา หลวงปเอยถามศษยรกขนวา

“เมอคนหลบสบายดไหมเณร”

“หลบปยเลยครบหลวงป” เณรนอยตอบตามความสตย

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

28

“เณรไมไดยนเสยงสตวอะไรเลยหรอ” หลวงปถามพรอมกบเดนนาไปขางหนา

“ออ ! ไดยนเสยงอะไรกไมรคารามโฮกๆๆ แตผมไมไดสนใจ กเลยหลบไป

ตงแตตอนนนแลว”

“เณร ! เสยงทเณรไดยนเมอคนนะ เจานนละคอ ‘เสอโครง’ เชยวนะ”

“เสอโครง” เสยงเณรนอยอทานจนบาตรหลดมอ ตวสน เหงอแตกพลก หนา

ซด กาวขาแทบไมออก หลวงปหนมาเหนอาการตกใจของสามเณรนอย จงยมอยางใจด

พลางบอกวา

“อยากลวไปเลยเณร เสอมนมาแตเมอคน และมนกไปแลวแตเมอคน กลางวน

อยางนไมมเสอหรอก”

คาปลอบโยนของหลวงปสธรรมไรผลอยางสนเชง เพราะนบแตเชาวนนน

เณรนอยคาปนซงเคยนอนหลบปยแตเมอคนเพราะ “ไมรจกเสอวาเปนเสอ” กกลวเสอจน

หวหดเมอรจกเสอ “วาเปนเสอ” ตามความเปนจรง

เชาวนนนเณรนอยสตสมประฤดขาดสะบน ยงมานกถงวา เมอคนตวเองนอน

อยคนเดยวในกลดทามกลางพญาเสอใหญทวนเวยนอยใกลๆ ยงกลวขนหวลกหนกขนไป

อก วนนนทงวนไมวาหลวงปจะปลอบโยนยงไง กไมอาจเปลยนใจสามเณรนอยใหหาย

กลวเสอไดอก เปนอนวาเมอทาอยางไร กไมอาจทาใหศษยรกเลกกลวเสอ หลวงปจงเลก

ปกกลดในปาพาเณรนอยเดนทางกลบไปสงวดในบานอยางไมมทางเลยง หลงผาน

ประสบการณคราวนนมานานอกหลายป วนหนงหลวงปสรปเหตการณคราวนนใหศษยา

นศษยรนหลงฟงวา

“คนทไมกลวเสอนน มอยสองประเภทเทานน

หนง คอคนทหมดอาลยในชวตอยางพระอรหนต และ

สอง คอ คนทไมรจกเสอวาเปนเสอตามความเปนจรงอยางสามเณรคาปน

ขนาดเราเองแมไมกลวเสอ เรากยงตองแผเมตตาใหเสอดวยเหมอนกน”

เสอทกตวนนมความนากลวอยแลวในตวเอง แตคนทไมรจกเสอวาเปนเสอนน

นากลวยงกวา นากลวเพราะวา ในทสดแลวเขาจะกลายเปนอาหารอนโอชะของเสอโดยไม

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

29

รเนอรตว หรอไมกอาจเผลอเลยงเสอรายเอาไวในบานหรอในใจ เพยงเพอใหเสอนนมา

ตะปบกนตนเองในภายหลงอยางนาสมเพช

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

30

(๑๑)

ความงามของความวาง

“ความวาง” แตกตางจาก “ความม”

ความวาง คอ ภาวะปลอดโปรง ไรตวตน เปนสญญากาศ

ความม คอ ภาวะอดแนน เตม ไมมพนทเหลอสาหรบบรรจอะไรไดอก

แมความวางและความมจะแตกตางกน แตกอาศยกนและกนอยางชนดแยกไม

ออก

เพราะหากปราศจากความวาง กเกดความมไมได หรอความมจะดารงอยโดย

ปราศจากความวางกไมได

แกวทบรรจนาไดกเพราะขางในนนวางเปลา

ถนนทมรถวงไดกเพราะพนผวถนนนนวางเปลา

โบสถวหาร อาคาร บานเรอน ทมคนอาศยอยไดกเพราะมหองโถงอนวางเปลา

ระหวางสายพณทกอเกดเสยงไพเราะ กเพราะยงมชองวางระหวางเสนสาย

ในอากาศมความวาง นก ผเสอ แมลง และแมแตอากาศยาน จงโบยบนอยาง

เสร

“ความวาง” จงนบวา มคณตอ “ความม” อยางสงยง

และความมกทาใหคณคาของความวางนน ถกขบเนนใหโดดเดนขนมาไดอยาง

นาอศจรรย

มหากวคาลล ยบราน เคยนพนธไววา

“เสาของโบสถวหารนน ไมไดอยชดกน แตเพราะการอยหางกนนนเอง จง

สามารถรองรบตวโบสถวหารเอาไวได

และสายพณนนกแยกกนอย ทวาเพราะแยกกนอยนนเอง จงกอเกดสาเนยงอน

ไพเราะเสนาะซงตอโสตสมผส”

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

31

คนสองคนทอยชดตดกนเกนไป จนหา “พนทวาง” ระหวางความสมพนธไมพบ

กจะกอใหเกดความอดอดทรนทราย

คนรกทรกกนมากเกนไป จนรกนนกลายเปนความยดตดครอบครองอยางคลง

ไคลไหลหลง กยอมทาใหอกฝายหนงรสกสญเสยอสรภาพ หรอบางทรสกเหมอนตวเอง

เปนเพยงสงของอยางหนงในครอบครองของอกฝาย

ครกทอยหางเหนกนเกนไป จนไมอาจเชอมตอถงกนและกนไดเลย กกอใหเกด

ภาวะเรดรางหางเหน และอาจเจอจางระหวางความสมพนธจนกลายเปนความชนชาและเลก

รางจากกนไปอยางไมใยด

ในการปฏสมพนธระหวางคนรก จาเปนตองม “ดลยภาพ” ทเรยกอกอยางหนง

วา “ความวางระหวางความสมพนธ”

เพราะหากไมเวนชองวางเอาไวเสยเลย

ภาวะเผดจการหวใจ เผดจการทางความรสก เผดจการเหนอชวตและทรพยสนก

จะเกดขนได

มนษยนน มธรรมชาตอยอยางหนงคอ ตองการความเปนตวของตวเอง ตองการ

อสรภาพ ตองการความเบาสบายของจตใจ และตองการความเชอมนวาตวตนของตนยงคง

เปนไทอยเตมเปยม

เมอใดกตามทระบบความสมพนธกอใหเกดความอดอด หนกแนนดงแผนผา

และปวดปราเหมอนหายใจอยใตนา

เมอนนเอง ทรอยราวแหงความสมพนธจะเรมเผยตวตนของมนออกมา และ

หากเรารไมทน จากรอยราว อาจถกขยายกลายเปนรอยปรแยก และแตกเปนเสยงๆ ไดใน

ทสด

ความวาง เปนธรรมะชนสงทเรยกกนวา “สญญตา”

แตเมอนามาปรบใชกบชวตคกมประโยชนอยางมหาศาล เพราะจากการทคน

สองคนเรยนรทจะเปดพนทวางใหแกกนและกนบางนนเอง ยอมจะกอใหเกดความรสก

เชอมนในกนและกนเพมขนมาอยางวเศษ

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

32

อยาลมวา รปแบบหนงของความรกกคอ การเคารพตอศกดศรของอกฝายหนง

ดวยบรสทธใจ การทคนรกกน ยอมใหใครอกคนหนงม “อาณาจกรสวนตว” บนวถแหง

ความสมพนธของคนสองคนบางนน จงเปนรปธรรมอยางหนงของการแสดงความเคารพ

ตอศกดศรแหงความเปนมนษยของเขาอยางละมนละไม

มนษยเรานน เมอไดรบการเคารพ เมอไดรบการใหคณคา กยอมจะประทบใจ

ความประทบใจนน จะงอกงามเปนความรกทมาพรอมกบความปลอดโปรงหวใจ และ

ความแชมชนเบกบานวาตวเองเลอกคนไมผด

ความรกทมสวนผสมของความปตเบกบาน เพราะตระหนกรวา ในความรก ตน

ยงมอสรภาพพอสมควร มโอกาสทจะกลายเปนรกแททหนกแนนดงแผนผา มากกวาความ

รกทมงแตจะครอบครองอยเพยงฝายเดยว ซงรงแตจะนาไปสความพยายามขดขนและดน

รนหาทางสลดออกจากความสมพนธ

ความวาง ระหวาง คนสองคน

มความจาเปนไมนอยไปกวาการทคนสองคน “ม” กนและกน

ใน “ความม” หากปราศจาก “ความวาง” กจะมความเหนหางรออยตรงปลายทาง

แตหากใน “ความม” มความวางเปนสวนผสม กลบจะมความมนคงเปนกาไร

ครกทรจกบรหารความวางและความมอยางลงตว คอ ครกทมโอกาสกลายเปนค

แทของกนและกนตลอดไป

หนกอนหนงมความภาคภมใจวา ตวเองมความหนกแนนเปนแกนสารอยภายใน

มนรกษาความภมใจนไวเพยงคนเดยวเงยบๆ ไมได จงเทยวคยโวโออวดคณสมบตของ

ตวเองโดยไมกลวตอสงใด เจาหนกลาววา

“ในบรรดาสงทมความเขมแขง จะมสงใดแขงยงไปกวาหนอยางขา ในบรรดา

สงทมแกนสารเปนกลมกอน จะมสงใดทโดดเดนยงไปกวาขา พระราชวงของพระราชาธ

บดผยงใหญนน หากไมมหนอยางพวกขาแลว จกกอเกดขนมาในโลกนไดอยางไร”

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

33

เจาหนกอนนนพบใครกประกาศศกดานภาพของตนไปทว จนผองเพอนของมน

เองรวมทงสงสาราสตวตางๆ กรสกหมนไสกบอาการหลงตวเองของมนมาก อยมาวนหนง

เจาหนกอนนนไดเจอกบระฆงเงนซงขางในกลวงโบวางอยเหนอกอนหนใหญอกกอนหนง

มนจงออกปากดถกระฆงเงนตอหนาตอตา

“เจานะหรอคอระฆงเงน ตวตนของเจามนดเดยว ขางในรกกลวงโบ ถกตไมก

ครงกคงราว สหนแกรงอยางขากไมได”

ขณะทเจาหนกาลงแสดงทวงทายโสเตมทอยนนเอง พระกลมหนงกเดนมาย

กระฆงขนแขวนบนหอระฆงซงปลกสรางดวยหนออนสงางามทงหลง เจาระฆงเงนยมอยาง

ออนนอมถอมตน สวนเจาหนกอนนนกไดแตมองพลางนกอยในใจวา

“เชอะ กแคระฆง ถกตไมกครงกพงละวา” นกไดเพยงแคนน พลนกมแทง

เหลกกอนหนงฟาดเปรยงลงตรงใจกลางของหนกอนนนจนแหลกสลายแตกกระจายเปน

เสยง ๆ ใครคนหนงซงเปนเจาของแทงเหลกหนกหลายกโลกรมนนกลาวขนวา

“เอา พอเณรนอยทงหลาย ชวยกนเกบเศษหนกอนนไปถมถนนตรงโนนใหท

รถใหญๆ วงผานมาจะไดไมตดหลม...”

เจาหนจอมอหงการซงบดนมองเหนตวเองแตกเปนเสยงๆ ไมมชนด ซายงถก

เขาขนมาถมถนนเพอรองรบการวงผานของรถบรรทกนาหนกหลายสบตนชวนาตาป นาตา

ไหลอาบแกม มนทอดตามองไปยงระฆงเงนซงขางในวางเปลา แตลอยเดนอยบนหอสง

อยางสงางามแลวกไดแตพมพาอยในใจเบาๆ

“เพราะขางในนนวางเปลา เสยงของระฆงจงดงกงวาลยามถกต และคนเขาจง

แขวนระฆงไวบนหอสง สวนขาเพราะขางในแกรงเปนกอน จงตองถกเขาทบมาทาถนน

...หากเลอกได ขอใหขาไดเกดเปนระฆงกบเขาบางเถด”

คาอธษฐานของหนกอนนน คงไมมทางสมฤทธผลอกแลว เพราะทกวนเมอรถ

วงผานถนนเสนนน มนกยงถกฝงลกลงไปในผวดนมากขนเรอยๆ มากเสยจนกระทงวน

หนงอาจไมมใครรจกเลยกไดวา ใตผวถนนนนมหนบางกอนทเคยลาพองตนถกฝงอยมา

นานแสนนาน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

34

(๑๒)

เขมหมดของคานธ

พระพทธเจาเคยตรสวา “โลกหมนไปเพราะความคด”1

หมายความวา คนเราคดอยางไร กจะดาเนนชวตคลอยไปตามความคดชนดนน

เพราะตระหนกวา ความคดคอหางเสอในการดาเนนชวต พทธศาสนาจงเสนอวธคดดๆ ไว

มากมาย หนงในวธคดเหลานน กคอ วธคดแบบมองโลกในแงด

การมองโลกในแงด หมายถง การรจกมองหาดานทเปนคณของสงตางๆ ซง

ผานเขามาในชวตของเราใหพบ แลวรจกประยกตสงซงเลวรายหรอดเสมอนวาเลวรายนน

ใหเกดประโยชนตอการดาเนนชวตไดเปนอยางด

วธคดแบบนมปรากฏอยทวไปในพระไตรปฎกและในคมภรพทธศาสนา เชน ท

เปนพทธภาษตกมอยสองสามบท เปนตนวา

ปญญาเปนเครองวนจยขอมล

ปญญาเปนเครองเพมพนชอเสยง

สาหรบผมปญญา

แมในเวลามทกขกยงคนพบความสขได

หรออกบทหนง

ควรมองนกปราชญ

ผคอยชขอบกพรอง คอยแนะนาพราสอน

วาเปนดจผชบอกขมทรพยให

ควรคบบณฑตชนคนเชนนนไว 1 จตเตน นยต โลโก แปลตามตวอกษรวา “โลกอนจตยอมนาไป” โลก ในทนหมายถง ชาวโลก หรอมนษยนนเอง

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

35

เพราะเมอคบนกปราชญ

มแตด ไมมเสอม

กวนพนธบทแรกนนสอนใหรจกมองหา “สข” ใน “ทกข” ซงคนจะทาเชนนได

ตองมปญญา สวนบททสองสอนใหมองหาแงดของคาวพากษวจารณ ในขณะทคนสวน

ใหญถาถกใครวพากษวจารณแทนทจะมองหาแงดกลบมแตความโกรธ เกลยด แตถา

ปฏบตตามวธคดแบบมองโลกในแงด คนวจารณกลบกลายเปนผมอปการคณตางหาก

ดเหมอนทานพทธทาสภกขเคยเขยนแนะนาเกยวกบวธมองโลกในแงดไวเปนกว

นพนธไวสองบท ดงน

เขามสวนเลวบางชางหวเขา

จงเลอกเอาสวนดเขามอย

เปนประโยชนโลกบางยงนาด

สวนทชวอยาไปรของเขาเลย

จะหาคนมดโดยสวนเดยว

อยามวเทยวคนหาสหายเอย

เหมอนเทยวหาหนวดเตาตายเปลาเลย

ฝกใหเคยมองแตดมคณจรง

คนของโลกอยางเมธขงจอ กมวธคดแบบมองโลกในแงด ครงหนงทานกลาว

สอนศษยานศษยวา

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

36

“หากมคนสองคนเดนผานมา สาหรบขาพเจาแลว เขาทงสองเปนครของขาพเจา

ไดพอๆ กน สาหรบคนด ขาพเจาพยายามจะยดเขาเปนแบบอยาง แตสาหรบคนเลว ขาพเจา

จะเตอนตวเองวา จงอยาเอาอยางเขา”

อยาวาแตขงจอเลยทนยมการมองโลกในแงด คนของโลกอยางมหาตมะ คานธ

กดาเนนชวตโดยยดปรชญาการมองโลกในแงดเชนเดยวกน วารสาร “อนเดยศกษา”

กลาวถงจรวตรของมหาตมะ คานธ ในเรองการเปนคนมองโลกในแงดไววา

“...วนหนงคานธ ไดรบเชญใหไปลอนดอน (LONDON) โดยทางเรอ ในเรอลา

นนมชาวองกฤษเปนสวนใหญ คานธนงเขยนหนงสออยบนเรออยางสงบเสงยม หนมชาว

องกฤษคนหนงเหนคานธมาในเรอลาเดยวกบเขานแตงตวปอนๆ แทบเปลอยกาย เขาคดวา

‘แขกคนนจะไปองกฤษทาไม รางกายดนาเกลยด รปรางผอม หวลาน หนาตา

ไมนามอง’

เขาดถกคานธ ชายชาวองกฤษผนน กลบไปทหองพกของเขา และไปเขยนบน

กระดาษมขอความวา

‘กลบบานเถด อยาไปองกฤษเลย’

เขาเอาเขมหมดตดกระดาษไว แลวบอกใหคานธอานด คานธกอานดและเขาก

ยนกระดาษนนใหแกคานธ และบอกวาใหเกบเอาไวอาจจะมประโยชน คานธกรบกระดาษ

นนไวแลวกยม คานธเกบเขมหมดเอาไวแลวขยากระดาษ (เพราะเขมหมดอาจมประโยชน)

ชาวองกฤษคนนนแปลกใจ ทาไมคานธจงไมโกรธ ไมโมโห กลบพดจาด พดจาสานวน

ไพเราะ แสดงถงความเปนผมความรสง ชาวองกฤษคนนนกลบไปคดและรสกเสยใจทตนด

ถกคานธ...”

กลาวกนวามหาตมะ คานธ เปนคนมองโลกในแงดแมกระทงวาระสดทาย

กลาวคอ ในวนทคานธถกมอปนจอยงทสวนหลงบานนนเอง กอนสนใจ มหาบรษผ

ยงใหญฝากขอความถงมอปนคนนนผานคนใกลชดวา “อยาโกรธเขา (ฆาตกร) เลย ทเขา

ทาลงไปกเพราะเขาไมร”

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

37

คนมองโลกในแงด แมถกยวใหโกรธกยงยมได แมถกบรภาษ กเปลยนใหเปน

คาชมได แมถกทารายหนกหนาสาหส กยงมองวาเปนโอกาสในการบาเพญบารม หรอ

แมแตในนาททควรตอบโตดวยความรนแรงเพราะถกพฆาตจากคนผหลงผดกยงมองวาเปน

โอกาสในการฝกใจตนใหสง คนมองโลกในแงด จงอยในโลกนอยางมกาไรเสมอ

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

38

(๑๓)

ไมบรรทดเรยกพ

ในคณสมบตของพระอรยสงฆทเรยกวา “สงฆคณ” นน มอยขอหนงระบวา

“พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจานน เปนผปฏบตตรง...” ปฏบตตรง กคอ ปฏบต

ตรงไปตรงมาโดยไมมมายา ไมมวาระซอนเรน ไมเปนคนกลบกลอก เจาเลหหรอมารยาสา

ไถย ตอหนาอยางไร ลบหลงอยางนน

การเปนคนปฏบตตรงในทางทฤษฎนน ดเหมอนเปนเรองงาย แตในทางปฏบต

เปนเรองยากเหลอแสน กวาพระรปหนงจะเปนพระผปฏบตตรงจนนากราบนาไหวไดอยาง

สนทใจนน บางทตองใชเวลากวาครงคอนชวต

ในเมองไทยของเรา พระสงฆทไดชอวาปฏบตด ปฏบตตรงมากทสดรปหนงคอ

ทานพทธทาสภกข

ทานพทธทาสภกข สนใจศกษาพทธศาสนาจากพระไตรปฎกดวยตนเอง ความร

ทางพทธศาสนาของทานจงเปนความรจรง รตรง รลก รกวางและรจบ เมอรแลวทานก

ปฏบตตามทร จนขอวตรปฏบตของทานเปนเอกภาพกบพระธรรมคาสอนในพระไตรปฎก

พระพทธเจาสอนอยางไร ทานพทธทาสกปฏบตอยางนน เมอตวทานเองสอนอยางไร

ในทางปฏบตทานกทาเชนนนดวย ทานพทธทาสจงเปนพระทตรงตอพระธรรมวนยจน

กลายเปนคน “ตงฉน” หรอเปนมสเตอรคลน (MR CLEAN) คนหนงของสงคมไทย

วากนวา ความเปนคนตรงของทานพทธทาสนน ทาใหทานไมเปนทรกของใคร

ตอใครหลายคนทมกแวะเวยนไปขอใหทานสนองความตองการของตนอยางผดๆ ซงเรอง

บางเรองนน หากเปนพระรปอนกอาจอนโลมกนไป แตกบทานพทธทาสแลว หากเหนวา

มคนมาขอใหทานสอนนอกพระธรรมวนยอนเปนเรองนอกรตนอกรอยพทธศาสนาแลว ไม

วาจะเปนเรองเลกเรองใหญ ทานไมเอาดวยทงนน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

39

เชนครงหนงมคนไปขอใหทานบอกเลข (ใบหวย) แตทานพทธทาสกลบบอกอก

อยางหนงแทน ทานบอกอะไร พระธรรมโกศาจารย (ปญญานนทะ) นองชายโดยธรรมของ

ทานพรรณนาเหตการณไวดงตอไปน

“...เคยมคนเขาไปขอหวยจากทาน ไปถง กราบ

‘หลวงพอชวยผมสกทเถอะ’

‘ชวยอะไร’

‘ชวยใหเลขดๆ สกหนอย’

‘โอ...อยางนมนตองถามสมพาล’

ทานวาอยางนน ทานใหไปถามสมพาล เขาถามวา

‘สมภารอยไหน’

‘นนไง นอนอยในตะกรา’

คอสนข บอกวา ไปไหวซ นนแหละมนบอกเลข

ไอคนนน โกรธหวฟดหวเหวยงไปเลยทเดยว สนขตวนนมนชอ ‘สมพาล’ ตง

ชอมนวา ‘สมพาล’ นอนอยในตะกรา...”

ตามปกตคาวา “สมภาร” หมายถง “เจาอาวาส” แตทานพทธทาสตงชอสนขตว

โปรดของทานเปนการเลยนเสยงวา “สมพาล” (แปลวา โงบรม) คนทไปขอหวยไดยนคาวา

“สมพาล” กเลยเขาใจผดวาทานบอกใหไปขอจากเจาอาวาส ครนรวาสมพาลคอหมาตว

หนง เขาจงโกรธหวฟดหวเหวยงและนนคงเปนครงแรกและครงเดยวทเขาจะไปขอหวยจาก

ทาน

ธรรมะชาลนถวย

ว.วชรเมธ

40

“ความร” ททานอาจจะ “ยงไมร”

๑. รรอบตวมากมาย แตไมรดรชว กเสอม

๒. รเวนงเวนเสอเวนมด/ปน แตไมรเวนอบายมข กเสอม

๓. รภาษาตางประเทศ แตไมรคณคาภาษาไทย กเสอม

๔. รตอบคาถาม แตไมรตอบแทนคณแผนดน กเสอม

๕. รทกนทเทยว แตไมรทตาทสง กเสอม

๖. รวนเดอนปเกด แตไมรกาลเทศะ กเสอม

๗. รพยากรณอากาศ แตไมรวาชวตมขนมลง กเสอม

๘. รจกรวาลวทยานภากาศ แตไมรจกฟาสงแผนดนตา กเสอม

๙. รจกคนมากมายหลายวงการ แตไมรจกตนเอง กเสอม

๑๐.รจกบรหารคนบรหารงาน แตไมรวธบรหารใจ กเสอม

๑๑.รวธหาเงนมากมาย แตไมรวธบรหารเงน กเสอม

๑๒.รจกสรางตกสงนบรอยชน แตไมรวธฝกใจใหสง กเสอม

๑๓.รคณของเงนทอง แตไมรคณพอคณแม กเสอม

๑๔.รจกโกรธ แตไมรจกใหอภย กเสอม

๑๕.รกฎกตกา แตไมยอมทาตามกฎกตกา กเสอม

๑๖.รยม แตไมรคน กเสอม

๑๗.รจกการเขาสงคม แตไมรจกเขาหาสงฆะ กเสอม

๑๘.รเรยนเอาปรญญาสงๆ แตไมรจกยกพฤตกรรมใหสง กเสอม

๑๙.รทจะมลก แตไมรจกเลยงลก กเสอม

๒๐.รทจะรก แตไมรจกดแลคนรก กเสอม

๒๑.รทจะด แตไมรจกเหน กเสอม

๒๒.รทจะนบถอ แตไมรจะนบถออยางไร กเสอม

๒๓.รทจะสวมหวโขน แตไมรจกถอด กเสอม

๒๔.รวาวนหนงจะตองตาย แตไมรวธเตรยมตวตาย กเสอม

[ว.วชรเมธ]

[๒๗ กนยายน ๒๕๔๙]