รายงงานวชา กฎหมายกบสงคม (177404)

เรอง การขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท

จดทำาโดย นางสาวสพฒชา ทพตนเดช

รหส 512012059

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

เสนอ อาจารยไพสฐ พาณชยกล

คำานำา

กฎหมายกบสงคมนนมกจะเปนสงทอยคกนเสมอ เมอมสงคมกตองมกฎหมายเพอจดระเบยบและจดการควบคมความสมพนธระหวางบคคลในสงคมและใชเปนเครองมอในการควบคมความประพฤตของคนในสงคม ซงสงคมจะมการเคลอนทและเปลยนแปลงอยตลอดเวลาขนอยกบลกษณะและเวลาของแตละสงคมวาจะเปลยนแปลงไปในแนวทางไหนและในชวงเวลาไหน

เมอสงคมเปลยนไปตามกาลเวลา กฎหมายควรมหนาทตองพลวตตามสงคมทเปลยนแปลงไป เพอจะไดไมเกดการลาสมยและ

กฎหมายสามารถใชเปนเครองมอตามสถานการณตางๆทเกดขนในสงคมทเปลยนแปลงไปไดอยาทนทวงท ดงนนจงเปนหนาทของนกกฎหมายทตองสรางกฎหมายใหกาวทนไปพรอมๆกบการเปลยนแปลงของสงคมในแตละยคและชวงเวลา

นางสาวสพฒชา ทพรตนเดช

ผจดทำา

สารบญ

เรองหนา

- บทนำา 1-2

- ลกษณะของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท 2-4

- ปจจยททำาใหเกดการขยายตวของเมอง 4-8

- ผลของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท 8-18

และประเดนทางกฎหมายทเกยวของ

การเปลยนแปลงทางสงคมกบประเดนทางกฎหมาย

● การขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบท

▪บทนำา

การเปลยนแปลงทางสงคมนนเกดขนอยเสมอในแตละชวงเวลาทผานมา ขนอยกบวาการเปลยนแปลงจะเปนในรปแบบใด ซงการเปลยนแปลงทางสงคมนนลวนเกดขนดวยหลายๆปจจยประกอบกนยกตวอยางเชนเรองการเปลยนแปลงทางสงแวดลอมจะเปนตวอยางทเหนการเปลยนแปลงไดชดเจนทสดเพราะหากสงแวดลอมเปลยนไปการดำารงชวตของมนษยทตองพงพาสงแวดลอมหรอธรรมชาตกตองเปลยนตามไปดวยเพอการปรบตวในการอยรอด และจะเหนไดวาไมมสงคมไหนในโลกทไมเคยเปลยนแปลงไมวาจะเปนการเปลยนแปลงในดานระบบสงคม ระบบสงแวดลอม หรอระบบการดำารงชวต เปนตน

หากเราจะพจารณาใหเขาใจอยางถองแทในเรองการเปลยนแปลงทางสงคมนนเราตองมองยอนดวาภายในสงคมนนประกอบดวยโครงสรางสวนใดบางถงไดหลอหลอมรวมตวเกดเปนสงคมเกดขนมา ซงโดยหลกแลวสงคมกจะประกอบดวยสถานบนตางๆในสงคมและกลมตางๆในทางสงคม อาทเชน สถาบนศาสนา ครอบครว กลมสงคมเมอง สงคมชนบท กลมสมาคมตางๆทรวมตวกน ซงสถาบนและกลมทางสงคมเหลานเกดขนมาในสงคมภายใตระบบความสมพนธระหวางสมาชกในกลมหรอสถาบนทางสงคมทแตกตางกนไปแตละกลมหรอสถาบนมวธการปฏบตและปฏสมพนธระหวางกนทแตกตางกนไป เชน ในสถาบนครอบครว พอ แม ลก จะปฏบตตอกนอยางหนง ในสถาบนศาสนากจะมวธปฏบตตอกนระหวางคนนบถอศาสนาเดยวกนอกอยางหนง เพราะแตละกลมหรอสถาบนทางสงคมมจดมงหายในการสรางระบบความสมพนธทแตกตางกนไปและความคาดหวงของสงคมตอสถานหรอกลมทางสงคมเหลานกแตกตางกน ซงตามตวอยางทกลาวขางตนจะเหนวาสถาบนครอบครวจดมงหมายหรอความคาดหวงของสงคมตอสถาบนครอบครวคอชวยกนสรางประชากรทดใหเกดในสงคมโดยการไดรบการขดเกลาจากพอ แม สวนในสถาบนศาสนานนจดประสงคหรอความคาดหวงของสงคมตอสถาบนศาสนาคอการใชสถานบนศาสนาเปนทรวมศนยจตใจของผทนบถอศาสนาเดยวกน เปนตน หรออกตวอยางหนงซงเปนประเดนทนาสนใจคอโครงสรางทางสงคมทเปนกลมสงคมชนบทและกลม

สงคมเมองทงสองกลมนตางพดถงวถการดำาเนนชวตของประชากรในสงคม แตแตกตางกนตรงทแตละกลมมวถการดำาเนนชวตทตางกน ปฏสมพนธของคนทงสองกลมกตางกนโดยแทบจะสนเชง ซงตอไปนขาพเจาจะขอกลาวถงการเปลยนแปลงโครงสรางของสงคมในมตของกลมทางสงคมทเปนสงคมเมองและสงคมชนบท

▪ลกษณะของการขยายตวของสงคมชนบทสสงคมเมอง

หากมองยอนไปในอดตเราจะเหนวาสงคมไทยสวนใหญประชากรจะประกอบอาชพเกษตรกรรมและการปศสตวเปนอาชพหลกเรอยมา ผคนในสงคมดำารงชวตอยกบธรรมชาตอยางใกลชด เคารพนบถอธรรมชาต เพราะถอวาเปนสวนหนงในการใหชวตแกพวกเขา และคนในสงคมกมกจะดำารงชวตโดยการพงพาอาศยกน ใหความเออเฟ อเผอแผซงกนและกน มนำาใจไมตรตอกน ยดมนอยกบขนบธรรมเนยมและจารตประเพณและคานยมในเรองคณความดของศาสนา มกจะอยกบแบบเปนครอบครวใหญมความสมพนธทแนนแฟน เชน ในหนงครอบครวกจะประกอบไปดวย พอแม พนอง ตายาย ปยา และลกหลาน ซงจะอยรวมกนเปนครอบครวใหญมกจะไมแยกจากครอบครวหรอแตกแขนไปตงครอบครวใหม ซงลกษณะของสงคมแบบนเรยกวาเปน สงคมชนบทหรอสงคม“เกษตรกรรม ซงถอวาเปนโครงสรางหลกของสงคมไทย”

แตในปจจบนจะเหนวาสงคมชนบทดงทกลาวมาเรมทจะถกกลนดวยการขยายตวของสงคมเมองหรอทเรยกวาสงคมอตสาหกรรมโดยเกดขนเพราะการยอมรบเอาระบบการปฏวตอสาหกรรมเขามาในสงคมไทย ซงลกษณะของสงคมเมองคอนขางทจะแตกตางกบสงคมชนบทอยางเหนไดชด ไดแก วถการดำาเนนชวตของคนในสงคมเมองจะมความเรงรบกวา มอาชพทหลากหลายใหเลอกทำาไมเฉพาะแคอาชพการเกษตรเพราะสงคมเมองสวนใหญจะมการตงโรงงาน หางรานตางๆ คนในสงคมสามารถทจะเลอกไดวาอยากทำาอาชพแบบไหน และความสมพนธของคนในชมชนและในครอบครวกเปลยนไป ผคนในสงคมเมองมกไมคอยพงพาอาศยซงกนและกนในทกๆดานเหมอนกบสงคมชนบทสวนใหญจะดำารงชวตแบบตางคนตางอยซงจะมความปฏสมพนธกนแคเฉพาะบางเรองตามบทบาทหนาททจำาเปนตองทำาเทานน และครอบครวในสงคมเมองสวนมากกจะเปนครอบครวขนาดเลกมสมาชกเพยงแคพอ แม ลก เทานน จารตประเพณวฒนธรรมตางๆกจะถกลมไปและไมไดมความสำาคญแลวสำาหรบคนในสงคมเมองโดยจะมการละเมดจารต ประเพณ วฒนธรรมกน และทสำาคญคนในสงคมเมองมกจะไมคอยไดสมผสใกลชดกบธรรมชาตเพราะเหตทตองทำางานอยในโรงงานอตสาหกรรมหรอหางรานตางๆ ซงเปนรากฐานของระบบการปฏวตอตสาหกรรมทไมไดมจดมงหมายจะพงพาหรออยรวมธรรมชาตแตเพยงแคตองการสรางรายได ผลผลตและกำาไรใหไดมากทสดโดยไมสนใจเรองใดๆ

คำาวา เมอง เปนคำานยามทใชกำาหนดอาณาบรเวณบรเวณ“ ”ใดบรเวณหนงเปนเขตเมองของแตละประเทศทมความความแตกตางกนคอนขางมาก โดยบางประเทศใชขนาดจำานวนประชากรในอาณาบรเวณใดบรเวณหนงเปนตวชวด บางประเทศใชขนาดของประชากรตงแต 200 คนขนไป และกมบางประเทศใชความหนาแนหรอจำานวนประชากรตอตารางกโลเมตรมากำาหนดนยามคำาวาเมอง แตสำาหรบประเทศไทยนน เขตเมอง หมายถง จงหวดกรงเทพ“ ”มหานครฯ เมองพทยาและเขตเทศบาล ซงไดแต ทองถน ทไดมพระราชกฤษฎกาออกตามความใน พ.ร.บ.เทศบาล 2546 แบงเปนเทศบาลตำาบล เทศบาลเมองและเทศบาลนคร

ปจจยทสงผลใหเกดการขยายตวของชมชนเมองสชนบท ไดแก

1. ปจจยทางดานเศรษฐกจ

สบเนองมาจากการทประเทศไทยรบเอาระบบการปฏวตอตสาหกรรมเขามา ผลทตามมากคอ นายทนหรอผประกอบการทงในประเทศและตางประเทศกเรมสรางกำาไรดวยการตงโรงงานอตสาหกรรมตางๆขนเพอผลตสนคา ซงโดยเรมแรกกมกจะตงโรงงานกนทในตวเมองเปนหลกเพราะมความเจรญหลากลายทงทางดานเทคโนโลย ประชากรและวตถดบตางๆ แตเมอเรมมการสรางโรงงานกนมากขนทำาใหพนทในเมองกลายเปนพนทแออดเตมไปดวยบานเรอน โรงงาน หางรานทประกอบการตางๆ ทำาให

เกดการขยายตวของระบบการผลตแบบโรงงานไปสนอกตวเมองหรอทชนบท และอกทงพนทนอกตวเมองยงมตนทนตำากวาในเมองอกดวย ดงนนจงทำาใหผประกอบการหรอนายทนเรมตงหรอยายโรงงานไปนอกตวเมองมากขนซงหากพนทใดมการตงโรงงานเกดขนกจะทำาใหเกดการจางงานเพมขน ประชาชนกจะอพยพเขามาทำางานและเขามาตงถนฐานในพนทนนๆและทำาใหการอาศยของประชากรในพนทเพมขนเรอยๆจนทำาใหพนทนนคอยๆกลายตวเปนชมชนเมองและความเปนชนบทกจะคอยๆเลอนหายไป

2.ปจจยทางดานการเมอง

รฐมสวนทำาใหเกดการขยายตวของชมชนเมองสชนบทดวย เพราะหนาทของรฐคอการกระจายความเจรญสภมภาคตางๆและการพฒนาทางดานเศรษฐกจ รฐจงตองใหเกดการกระตนใหเศรษฐกจในประเทศดขนใหเกดการจางงานแกประชาชน การผลตสนคา และการสงออก จงมหนวยงานทสนบสนนและเลอกสรรพนทเพอสรางนคมอตสาหกรรมในประเทศไทย คอหนวยงานการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (Industrial Estate Authority of Thailand) หรอมชอยอวา กนอ. ซงเปนหนวยงานรฐวสากจในสงกดกระทรวงอตสาหกรรม กอตงขนตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 339 เมอป พ.ศ.2515 เปนหนวยงานทพฒนาและจดตงนคมอตสาหกรรม จดพนทสำาหรบโรงงานอตสาหกรรมใหเขารวมกนอยางมระบบระเบยบและเปนกลไกของ

ภาครฐในการกระจายการพฒนาอตสาหกรรมออกไปสภมภาค ซงอำานาจหนาทหลกของการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดแก

1.จดตงนคมอตสาหกรรมสงเสรมและสนบสนนเอกชนหรอองคกรของรฐจดตงนคมอตสาหกรรม

2.จดใหมและใหบรการในระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ซงจำาเปนแกการประกอบอตสาหกรรม

3.สงเสรมและสนบสนนใหเอกชนลงทนและใหบรการในระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการ ซงจำาเปนแกการประกอบอตสาหกรรม

4.จดใหมระบบและการจดการ ดานสงแวดลอม การปองกนและบรรเทาอบตภยจากอตสาหกรรม

5.อนญาต อนมต การประกอบกจการในนคมอตสาหกรรมและจดใหไดเพมเตมซงสทธประโยชน สงจงใจ และการอำานวยความสะดวกแกการประกอบอตสาหกรรม

และในปจจบนการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย มนคมอตสาหกรรมทเปดดำาเนนการแลว 47 นคม กระจายอยใน 15 จงหวด ประกอบดวย นคมอตสาหกรรมทการนคมอตสาหกรรม ดำาเนนการเอง จำานวน 11 นคม และนคมอตสาหกรรมทรวมดำาเนนงานกบผพฒนา จำานวน 36 นคม ซงกระจายไปอยทวทกภาคของประเทศทงภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใตและภาคตะวนออก ดวยเหตนทำาใหพนททมการตงนคมอตสาหกรรมขนจะมจำานวนประชากรหนาแนนขนเพราะผคนตางอพยพเขามาทำางาน พนททเคยทำาการเกษตรกจะถกนำามาเปลยนแปลงใหเปนพนทสำาหรบการ

สรางนคมอตสาหกรรม และเทคโนโลย ความเจรญตางๆกจะตามเขามาในพนทเพออำานวยความสะดวกแกโรงงานในนคมฯและผคนในพนท ผลสดทายแหลงพนทนนกจะคอยๆกลายตวเปนสงคมเมอง ความเปนสงคมชนบทกจะคอยๆถกกลนหายไปในทสด

นคมอตสาหกรรมมาบตาพต

ดงนนจะเหนวาการขยายตวของสงคมเมองนนปจจยสำาคญกมาจากเหตผลทางเศรษฐกจ ทรฐตองการกระตนและสรางเศรษฐกจภายในประเทศใหดขนและเจรญยงขน รวมทงนายทนหรอผประกอบการตางๆตองการสรางผลผลตและรายไดใหแกกจการของตนจงเกดการตงโรงงานอตสาหกรรม แหลงนคมอตสาหกรรมตางๆขนอยางแพงหลายจนมการขยายตวไปถงสงคมชนบทจนทำาใหความเปนสงคมชนบทคอยๆถกกลนหายไปดวยการขยายตวของสงคมเมอง ซงการขยายตวของสงคมเมอง

สชมชนบทดวยปจจยทางดานเศรษฐกจนกมผลกระทบทงในดานผลดและผลเสยซงจะไดกลาวตอไป

3. ปจจยทางดานเทคโนโลย

เทคโนโลยเปนองคประกอบทสำาคญทมผลตอการเปลยนแปลงตอกระบวนการ กจกรรมตางๆของมนษยในหลายๆดาน เชน ดานวถชวตความเปนอย ดานการปกครอง ดานเศรษฐกจและดานการเมองการปกครองเปนตน การเปลยนแปลงเทคโนโลยนนเปนไปอยางรวดเรวและไดสงผลกระทบในวงกวางตอสงคมทงในภาคเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมเทคโนโลยเรมเปนทรจกเมอเกดการปฏวตอตสาหกรรม ซงมกจะใหความหมายวา สงทตองใชความร เครองมอรวมกนทกษะของคนททำาใหสามารถควบคมและนำามาใชในสงคมได

การเกดการเปลยนแปลงของสงคมไมวาจะประเทศไทยหรอทวโลกสวนหนงกลวนมาจากการเปลยนแปลงและการเกดขนของเทคโนโลยใหมๆ ซงเทคโนโลยมอทธพลมากตอการเปลยนแปลงระบบตางๆในสงคม และหากมองในดานของการเปลยนแปลงสงคมชนไปสสงคมเมองนนเทคโนโลยกมสวนอยางมากในการทำาใหเกดการเปลยนแปลง โดยสามารถสรปไดดงน

1. เทคโนโลยทำาใหเกดการปฏวตอตสาหกรรมขนและการปฏวตอตสาหกรรมทำาใหเกดสงคมเมองขนดวยการอพยพของ

ประชากรเขามาในแหลงพนทใกลโรงงานจนทำาใหเกดเปนพนททมจำานวนประชากรหนาแนและกลายเปนเมองอยางสมบรณในทสด

2. เทคโนโลยทำาใหเกดรปแบบของกจการทสามารถประกอบกจกรรมไดในทกๆสถานทและทกๆเวลาโดยอาศยระบบการสอสารทกาวหนาและทนสมย เชน การประชมผานจอภาพหรอวดทศน ระบบโลจสตกส เปนตน ซงธรกจตางๆกสามารถตงสถานทประกอบการหรอหางรานทเปนสาขายอยในพนทนอกตวเมองกได โดยสวนมากแลวกจะมการขยายกกการไปตามภมภาคตางๆทวประเทศ และเมอพนๆทชนบทตามภมภาคตางๆเกดการตงกจการหางราน สถานทประกอบการตางๆมากเพมขนเรอยๆ การกระจกตวของจำานวนประชากรกจะเพมขนตาม เพราะผคนจำาเปนตองเขามาหางานทำาในแหลงทมการจางงานมาก

3. เทคโนโลยทำาใหเกดการเชอมโยงกนมากขนระหวางคนในสงคม เชน อนเตอรเนต เมอเทคโนโลยไดขยายไปสในสงคมชนบท ความรบรของคนในสงคมชนบทตอวถชวตความเปนอย คานยม วฒนธรรม และความเจรญของสงคมเมองกจะมากขน และจะสงผลใหผคนในสงคมชนบทเรยนรและเกดกระแสปรบเปลยนวถทางการดำาเนนชวตใหเปนแบบคนในสงคมเมองมากขน เพราะเชอวาสงทคนในสงคมเมองทำาและเปนอยนนยอมดกวา

4. เทคโนโลยทำาใหเกดการรกรานเขาไปในพนทสงคมชนบท เชน การทำาลายปา การทำาเหมอง การทำาเขอน การกอสรางสงปลก

สรางตางๆ จนทำาใหสญเสยพนททำาการเกษตรของคนในชนบท ทำาใหสงคมชนบทไมสามารถดำาเนนชวตและอยอาศยใกลชดกบธรรมชาตไดเหมอนเคย การนำาความเจรญและเทคโนโลยตางๆเขามาใชสงคมชนบททำาใหผคนตองเปลยนวถการดำาเนนชวตตามไปดวยเพอความอยรอด

▪ผลของการขยายตวของสงคมเมองสสงคมชนบทและประเดนทางกฎหมายทเกยวของ

1. ดานประชากร

เมอพนทใดมความเจรญทางดานการอตสาหกรรมและเทคโนโลย การคาขาย และมกจการธรกจหางรานตางๆเกดขน จำานวนความตองการแรงงานเขาไปทำางานในพนทนนกจะมมากขนจงทำาใหมการอพยพยายถนฐานของประชากรนอกพนทเขามาหางานทำาและตงถนฐานอยในแหลงทมความเจรญนนหรอทเรยกวาสงคมเมองนนเอง ดวยเหตนจงสงผลใหความหนาแนของประชากรในพนทนนหนาแนขนอยางรวดเรว ผคนอยอาศยดวยความแออดและใชชวตแบบเรงรบตอลดเวลา ซงจำานวนประชากรในแตละพนทนนกเปนเครองมอหนงในการบงชวาพนทนนๆกลายเปนสงคมเมองไปแลวหรอไม การทประชากรในพนทใดเพมขนอยางรวดเรวสวนใหญแลวลวนแตจะเกดปญหาหรอผลเสยมากกวาผลด อยางเชน เกดปญหาชมชนแออด ซงจะทำาใหความ

เปนอยของผคนในสงคมนนไมสะดวกสบาย เจอกบปญหามลพษตางๆทเกดขนจากครวเรอนในละแวกเดยวกน อาท นำาเสย ขยะ มลพษทางเสยง เปนตน

ซงประเดนทางกฎหมายทขาพเจาเหนวาเกยวของกคอ กฎหมายควรจะเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาของสงคมเมองในดานจำานวนประกร ควรจะมการกำาหนดมาตรการในการจดระเบยบของประชากรในสงคมใหมมาตรฐานทดกวาน รฐตองตะหนกถงปญหาทประชาชนในพนทสงคมเมองกำาลงเผชญอยอยางจรงจง โดยเฉพาะเรองชมชนแออดทเปนปญหามาอยางเรอรงทสงคมไทยไมสามารถแกไขใหดขนไดเทาทควร ทงนเพราะประชาชนทกคนมสทธทจะไดรบการดแลเอาใจใสและสามารถมคณภาพชวตทดโดยการจดการของรฐ เทาทผานมารฐกมมาตาการแกไขเรองชมชนแออด เชน การใหประชาชนมบานเปนของตนเองโดยการจดสรรใหมหมบานเคหะสงเคราะห มหมบานเอออาทร ซงมราคาถกกวาหมบานจดสรรทวไป แตทงนรฐไมคำานงถงวาบางคนยงไมมความพรอมทจะมบานเพราะภาระและความตองการของคนตางกน และทสำาคญคอคนบางกลมไมมความสามารถในการเขาถงสนเชอของสถาบนการเงนตางๆไดไมวาจะของรฐหรอเอกชน เพราะผมรายไดนอยไมสามารถขอสนเชอได ซงรฐควรจะตองมกฎหมายหรอมาตรการออกมาเพอผอนปรนใหผมรายไดนอยสามารถขอสนเชอไดเพอนำาไปซอทอยอาศยทดกวาการอยชมชนแออด โดยหลกการนเหนวาคนมรายไดนอยจะไมโกง เพยงแตเขาไมมหลกประกน

ทดเทานนในการไดรบสนเชอ ซงถาเขาไดรบโอกาสทดและเหมาะสมแกความสามารถในการจายของเขา คณภาพชวตทดกจะเกดขนและปญหาชมชนแออดทรฐตองการแกไขกจะนอยลง และถาหากคนจนสามารถไดรบสนเชอไดจรงสงทจะสะทอนออกมากคอ ในสงคมกจะเรมเกดความเสมอภาคกนมากขนระหวางคนจนกบคนมฐานะดทตางคนตางกมความสามารถในการขอสนเชอไดเหมอนกนแมจะในอตราทตางกนกตาม

ภาพความแออดของผคนในสงคมเมอง...

2. ดานสงแวดลอมและทรพยากร

เมอสงคมเมองขยายสสงคมชนบทมากขนผลทตามมากคอจากเดมทสงคมชนบทมการประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลกกจะเปลยนพนททำาการเกษตรใหกลายเปนพนทของโรงงานอตสาหกรรม กจการหางราน หรอสงปลกสรางตางๆมากขน ประชาชนในสงคมชนบทไมสามารถเขาถงทรพยากรทมในชมชนได

อยางเคย ความเปนธรรมชาตเรมจะสญหายไปพรอมกบการมาของความเจรญและเทคโนโลยทกระจายมาสสงคมชนบท จากเดมทสงคมชนบทเปนสงคมทมสภาพอากาศดไมมมลพษใดๆมากนก ความเปนเมองนนกลบเขามาทำาลายสภาพอากาศ ทำาใหเกดมลพษตางๆขน อาทเชน มลพษทางอากาศและนำาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม ยานพาหนะ เปนตน ซงแมจะมกฎหมายตางๆออกมาควบคมแตบางโรงงานกมการฝาฝนไมปฏบตตาม ละเมดขอบงคบทางกฎหมาย ซงสงทรฐกระทำาตอบโตในการฝาฝนสวนมากกคอการปรบเงนในฐานะเปนผกอมลพษแลงเงนเหลานนกเขาสการคลงของรฐ โดยยงมผทไดรบความเดอนรอนจากมลพษเหลานโดยตรงอย เชน คนทไดรบมลพษจนเกดโรครายแรงจนตองถงขนปวยหนกหรอเสยชวตแตกลบไมคอยมใครสนใจใยดไมวาจะเปนรฐหรอเจาของโรงงานหากไมมการมารองเรยนอยางจรงจง แบบนกเทากบวาหลกการการมสทธในความเปนมนษย การไดรบความคมครองจากรฐตามกฎหมาย กไมสามารถใชไดผลในกรณนซงสะทอนใหเหนวาในสงคมกฎหมายไมสามารถอำานวยความยตธรรมทแทจรงใหกบผทไดรบผลกระทบโดยตรงได เพยงแคกฎหมายทำาหนาทเปนเครองมอในการปรบผกอพษและหารายไดเขารฐเทานน เทากบวากฎหมายไมไดทำาหนาทคมครองสทธของประชาชนอยางแทจรงแตกลบเปนการเสรมอำานาจใหแกรฐและระบบโรงงานอตสาหกรรมตอไปเพราะเมอมเงนจายคาปรบโรงงานกสามารถอย

รอดและกอมลพษไปไดเรอยๆโดยทโรงงานบางโรงงานสามารถทำากำาไรไดอยางมหาศาลเมอเทยบกบอตราเงนคาปรบจากรฐ

นอกจากนนการขยายตวของสงคมเมองยงทำาใหเกดการรกรานพนทสวนทเปนทรพยากรธรรมชาต ทงการตดไมทำาลายปา การทำาลายแหลงตนนำา การทำาลายดนไมสามารถทำาใหเพาะปลกไดอก การขดเจาะพนดนเพอหาแหลงนำาบาดาลหรอแรธาตธรรมชาตตางๆเพอนำามาใชในอตสาหกรรมตางๆ ซงผลกระทบทตามมากคอแหลงทรพยากรธรรมชาตตางๆกจะสญหายและทำาใหระบบนเวศนไมมความสมดลสงมชวตตางๆกจะไดรบความเดอนรอนในการดำาเนนชวตและทำาสำาคญคนทอาศยในพนทชนบทนนๆไมสามารถจดการทรพยากรในชมชนของตนเองไดอกเหมอนเคย และจะเหนวามกฎหมายและมาตรการตางๆเกยวกบการคมครองสงแวดลอมมามากมาย เชน พ.ร.บ.สงแวดลอม, พ.ร.บ.การวางผงเมอง, พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต, ฯลฯ แตทวาปญหาสงแวดลอมในเรองของ การบกรก การทำาลายทรพยากรธรรมชาตตางๆกยงคงมใหเหน สงเหลานจงเปนตวชใหเหนวากลไกกาทำางานทางกฎหมายของ พ.ร.บ.ตางๆทออกมาไมมประสทธภาพ ไมสามารถแกไขปญหาไดจรง และยงทำาใหกลมประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากปญหาเหลานจากเดมทคาดหวงวารฐจะสามารถชวยเขามาแกไขปญหาใหแกพวกเขาได กลบกลายเปนวาสนความหวงในการทจะทำาใหสงแวดลอมและธรรมชาตทเปนเหมอนสมบตลำาคาแหละสงทหวงแหนกลบคนมาดงเดม เมอเปนเชนนแลวรฐควรจะ

ทำาอยางไร ควรจะออกกฎหมายมาควบคมอกหรอไมและถาออกกฎหมายอกหลายๆฉบบมาควบคมแลวจะมหลกประกนอะไรวารฐสามารถทจะแกไขปญหาสงแวดลอมทเสอมโทรมจากการขยายตวของเมองไดอยางแทจรง เพราะฉะนนแลวการใหสทธแกคนในชมชนในการจดการทรพยากรและสงแวดลอมดวยตนเองควบคไปกบกระบวนการทางกฎหมายนาจะเปนทางออกทดกวา

ภาพการบกรกพนทปาเพอกอสงปลกสราง

3. ดานครอบครว

เนองจากลกษณะของสงคมเมองสวนใหญขนาดของครอบครวจะมขนาดเลกมสมาชกในครอบครวแค พอ แมและลก ตางจากสงคมชนบททจะอยอาศยรวมกนเปนครอบครวใหญมสมาชกในครอบครวมากกวาแค พอ แมและลก ซงเมอเกดการขยายตวของสงคมเมองมากขนการอพยพเขามาทำางานในเมองมากขน ซงสวนใหญคนวยหนมสาวจะเปนผทอพยพยายถนฐานท

อยของตนเองเขามาทำางานในเมองและสรางครอบครวอยในเมอง สวนในสงคมชนบทสวนมากกจะมแคผสงอายทยงอาศยอย และเมอสงคมเมองมสถาบนครอบครวทเปนครอบครวขนาดเลกและพอแมยงตองทำางานอยางหนกเพอทำาใหสามารถดำาเนนชวตอยไดในสงคมเมองทมคาครองชพในอตราทสงกวาสงคมชนบท ดงนนความสามารถของพอแมในการใหเวลาและอบรมสงสอนบตรหลานจงนอยลงและไมมใครมาอบรบสงสอนแทนไดเหมอนในสงคมชนบททยงม ตา ยาย หรอเครอญาต ทอาศยอยในครอบครวเดยวกนคอยอบรบสงสอนเลยงแทนได เพราะฉะนนหนาทของการอบรมสงสอนบตรหลานจงตกอยกบแคสถานบนการศกษาและศาสนาเทานน แตคงจะไมมความลกซงเทากบการทพอแมใหเวลาและเลยงดอบรมสงสอนบตรหลานใหเปนคนดดวยตนเอง เพราะฉะนนปญหาทตามมาในสงคมเมอพอแมไมมเวลาใหลกกคอทำาใหเดกขาดการอบรบเลยงดและความใกลชดจากพอแม จนบางครงดวยความคกคะนองและความรเทาไมถงการณกกอใหเกดความเดอนรอนในสงคม เชน การไปเปนเดกแวนกอความวนวายตามทองถนน การตดยาเสพตด หรออาจถงขนกออาชญากรรมกเปนได ซงปญหาเหลานเหนวาไดมกฎหมายรองรบการกระทำาเหลานไวแลววาจะมกระบวนการอยางไรในการในการลงโทษผทฝาฝนกฎหมาย ตวอยางเชน ปญหาเดกแวนทเกดมากขนในสงคมนนหากออกมากอความวนวายบนทองถนนตอนกลางคนและหากถกตำารวจจบไดพวกเขากจะไดรบการปฏบตจากตำารวจในแบบทไมด

มากนก เชน เรองการพดคย การคมตว หรอการคมขง เพราะจากการวพากษวจารณในสงคม ทงจากสอตางๆและประชาชนเองจะมองวาเดกแวนเปนกลมวยรนทมนสยพฤตกรรมกาวราว เปนคนไมดในสงคม และเปนทนาเกลยดชง ดงนนมาตรฐานทตำารวจกระทำาตอเดกกลมนจงตำากวามาตรฐานของคนทวไปในสงคม และในบางครงตำารวจกไมไดใชวธการทางทเปนกระบวนการทางยตธรรมนำาตวเดกเหลานมาลงโทษแตกลบใชวธอนทนอกเหนอกระบวนการยตธรรมและเกนกวาทคนในสงคมจะยอมรบได เชน การทำารายรางกายหรอใหถงตายกมมาแลว ซงถาถามวาเดกเหลานสมควรไดรบการลงโทษอยางไมเปนธรรมถงขนนนหรอไมคำาตอบกคอไม เพราะในกระบวนการยตธรรมทางกฎหมายนนการจะลงโทษใครซกคนหนงทกลาวหาวาเขากระทำาความผดตองมขนตอนหลายขนตอนจนกวาจะทำาใหแนใจวาเขาคอผกระทำาผดจรงจงจะนำาตวไปลงโทษดวยวธการลงโทษตามกฎหมาย ซงเหตการณทยกตวอยางมานสะทอนใหเหนวาตำารวจทเปนหนงในผใชกฎหมายและรกษาความยตธรรมในสงคมแตกลบไมสามารถอำานวยความยตธรรมใหเกดขนไดจรงแตกลบใชอำานาจของตนในทางทผด และไมยอมรบการตดสนวาใครถกใครผดตามขนตอนกระบวนการของกฎหมาย ดวยเหตนจงสงผลใหกระบวนการยตธรรมในสงคมอาจจะไมไดรบความไววางใจและเชอถออยางเตมทจากประชาชนวาจะสามารถใหความยตธรรมแกพวกเขาไดจรงหรอไม

ภาพเดกแวนกอความวนวายบนถนน..

4. ดานการวฒนธรรม จารตประเพณ คานยมและภมปญญาทองถน

เมอสงคมเมองเรมขยายตวกวางมากขนสงทขยายตวไปพรอมกนกคอคานยม วฒนธรรมและวถการดำาเนนชวตของสงคมเมองสการรบรบของผคนในสงคมชนบทและผทอพยพยายถนฐานเขาไปอยในเมอง ผลกคอทำาใหวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณและคานยมทคนในสงคมชนบทตางๆยดถอปฏบตกนมาคอยๆถกสลายหายไปดวยการเขามาแทนทของคานยมและวฒนธรรมของสงคมเมอง ซงวฒนธรรมบางอยางจะถกละเมดไมมใครปฏบตตามอกแลว จารตประเพณดงามกคอยๆหายไป แลวรบเอาวฒนธรรมของชาวตะวนตกเขามาแทน ชนรนหลงไมสามารถเหนขนบธรรมเนยมประเพณทดงามไดอกตอไป

วฒนธรรมทถกกลนไปพรอมกบการขยายตวของสงคมเมอง เชน วฒนธรรมการมค ซงในสงคมชนบทการทจะเปนสามภรรยากนอยสรางครอบครวดวยกนนนจะตองมการแตงงานระหวางชายกบหญงกนตามขนบธรรมเนยมประเพณทองถนใหถกตองผคนในสงคมถงจะยอมรบและไมถกตฉนนนทา แตในสงคมเมองนนการจะเปนสามภรรยากนไมมคอยมใครสนใจวาจะตองแตงงานกนใหถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณดงเดมหรอไม ซงบางคกอยดวยกนกอนแตงงานหรอบางคกอยดวยกนโดยไมไดแตงงานเลยกม หรอการเปนครกกนกไมจำาเปนตองเปนชายกบหญงเสมอไป อาจจะเปนชายกบชายหรอหญงกบหญงกได ซงวฒนธรรมนเปนวฒนธรรมทสงคมเมองของไทยรบมาจากวฒนธรรมของประเทศตะวนตกทงสน ดงนนเมอสงคมยอมรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามามากขนโดยเฉพาะเรองการรกรวมเพศมใหเหนมากขนในสงคมและกลมคนรกรวมเพศกไมอายทจะแสดงออกวาตนเองเปนแบบนแถมยงตองการใหสงคมเหนคณคาและยอมรบในภาวะทพวกเขาเปนมากขนโดยการเรยกรองใหพวกเขามสทธตางๆตามกฎหมายไมวาจะเปนเรองการแตงงานหรอการทสามารถจดทะเบยนสมรสกนไดอยางถกตองตามกฎหมาย หรอเรองการมคำานำาหนาชอทสามารถเลอกใชไดหากเปนสาวประเภทสองกสามารถใชคำาวานางสาวหรอนางได ซงในกรณนจะเหนไดวาสงคมไทยไดเปลยนแปลงแนวคดเรองนไปอยางมากมายและยอมรบกนอยางแพรหลายแตสงทไมพลวตไปตามสงคมกคอกฎหมาย กฎหมายไม

สามารถใหสทธแกกลมคนรกรวมเพศไดอยางเตมทตามเขาตองการ ซงมองในดานหนงกถอวาเปนความไมยตธรรมสำาหรบพวกเขาทตองเผชญกบปญหาแบบน เพราะพวกเขากคอมนษยและประชาชนคนหนงทมสทธจะไดรบการตอบสนองความตองการและการรบรองสทธทางดานกฎหมายทเปนประโยชนและความพงพอใจตอเขาหากวาความตองการนนไมทำาใหเกดความเดอดรอนขนในสงคม ดงนนนกกฎหมายกควรตะหนกไดแลววาในสงคมปจจบนนไมวาประเทศไหนๆกลมคนรกรวมเพศกถอวาเปนคนกลมหนงในสงคมทมความสำาคญไมแพกบคนกลมอนๆเพราะฉะนนพวกเขากควรไดรบสทธอยางทพวกเขาควรจะไดและสมควรจะไดในทางกฎหมายเพอเปนชองทางในการดำาเนนชวตทดของพวกเขาตอไป จะไดไมตองถกใครกลาวหาวาพวกเขาเปนบคคลทกฎหมายไมรอบรบ

ภาพการแตงงานระหวาชายไทยกบชายตางชาต..

และอกประการหนงกคอเทคโนโลยและความทนสมยตางๆโดยเทคโนโลยเหลานจะเปนเครองมอทมาทำาลายภมปญญาทองถนของผคนในสงคมชนบท เชน ในสงคมชนบทการจดการ

ทรพยากรนำาของคนในสงคมจะใชวธระบบเหมองฝาย คอคนในทองถนสามารถจดการบรหารการใชนำาดวยตนเองแตเมอมระบบเทคโนโลยททนสมยเขามาการจดการนำาถกบรหารจดการโดยรฐแทนดวยระบบเขอนและระบบชลประทานเหมอนกบรฐเขามาเปนเจาของทรพยากรนำาของทองถนแทนคนในทองถน ซงในบางครงรฐกไมสามารถจดการนำาไดดเทากบการทคนในทองถนจดการกนเอง เชน ในฤดเพาะปลกสำาหรบเกษตรกรแตกรมชลประทานไมปลอยนำาใหแกประชาชนหรอปลอยไมเพยงพอเพราะมวแตกกเกบนำาไวในเขอนจงทำาใหพชผลทางการเกษตรขอบเกษตรกรไมไดผลตตามทควรจะได ดงนนกฎหมายควรใหสทธแกคนในชมชนในการจดการนำาเองบางและถอเปนการรกษาภมปญญาทองถนโดยใชวธจดการนำาระบบเหมองฝาย

ระบบเหมองฝาย ระบบเขอน

หรอในกรณของภมปญญาทองถนของคนในสงคมชนบททมความสามารถทำายารกษาโรคเองไดโดยใชสมนไพรจากธรรมชาต ซงไมจำาเปนตองไปเสยเงนซอยามารบประทาน แตเมอสงคมเมองขยายตวขนเกดเทคโนโลยการผลตยาแบบตะวนตกททำาเปนเมด เปนแคปซล และจำาหนายโดยทวไป โดยมบางคนบางกลมอางวายา

ทผลตแบบใชเทคโนโลยทกาวหนาทนสมยนมความปลอดภยและสามารถรกษาโรคไดดกวายาสมนไพรของคนชนบท ซงกทำาใหคนเรมหนไปสนใจและเชอในคำาโฆษณากลาวอางมากขนจนในทสดยาสมนไพรกไมไดรบความนยมและเกดความไมนาเชอถอในการนำาไปใชรกษาโรค ซงประเดนสำาคญในเรองของยารกษาโรคทเกยวของกบกฎหมายคอ การจดสทธบตรยา ซงกฎหมายดงกลาวมผลทำาใหประชาชนทไมมความสามารถในการซอเพยงพอไมสามารถเขาถงยาไดเพราะมราคาแพงและหากยาตวนนสามารถผลตโดยใชสมนไพรธรรมชาตไดกมกจะไมคอยมใครกลานำามาบรโภคเพราะยาสมนไพรไดถกทำาใหขาดความเชอถอไปแลว หรอประเดนทนาสนใจอกอยางหนงกคอโดยปกตแลวผคนในสงคมสามารถนำาสมนไพรธรรมชาตตางๆมาผลตเปนยารกษาโรคเองได แตเมอมบรษทยาเขามาจดสทธบตรการผลตยาสมนไพรนนแลวบรษทนนกจะกลายเปนเจาของการผลตไดแคคนเดยวคนอนไมมสทธผลตตองไปซอยาจากบรษทนน ประเดนดงกลาวสะทอนใหเหนวากฎหมายสทธบตรไมสามารถสงผลดตอสงคมไดทงหมดโดยมองในดานของความสามารถในการเขาถงยาแลวคนจนไมสามารถเขาถงยาทมราคาแพงไดหากเขาจำาเปนตองใชจรงๆ และเหมอนกบกบเปนการผกขาดสนคาวายาตวน ชนดนสามารถทำาขายและผลตไดเพยงบรษทยารายเดยวเทานน แมรฐจะมมาตรการในการควบคมราคายาบางชนดแตกไมไดสงผลดเทาทควร ดงนนจะเหนไดวาการม

สทธบตรยานนเปนการสรางความไมเปนธรรมและความไมเสมอภาคสงคมใหเกดขนในการเขาถงยาระหวางคนจนกบคนรวย

ยาแบบการใชเทคโนโลยในการผลต ยาสมนไพรพนบาน

6. ดานอำานาจทางสงคม

สงคมเมองเปนสงคมทมการแบงระดบอำานาจในสงคม มการยอยองผมชนชนสงและผคนมความตองการเลอนชนทางสงคมสง ตางกนสงคมชนบททตางคนตางมความเทาเทยมกนไมนำาเรองอำานาจหรอชนชนทางสงคมมาเปนตวกำาหนดการมปฏสมพนธกนระหวางผคนในสงคม เมอสงคมเมองขยายตวขนเรอยๆการแบงอำานาจและชนชนทางสงคมกจะมมากขน ผคนในสงคมจะไดรบการปฏบตอยางไมเทาเทยมกนคนทมอำานาจการตอรองและชนชนสงกวาจะไดรบการปฏบตทดตอผคน มคนยกยอง สรรเสรญ และจะการกระทำากจกรรมใดๆกจะไดรบการเออ

ประโยชนมากกวา ผทมอำานาจและชนชนทางสงคมสง เชน ผมยศฐา บรรดาศกด นายทหารและตำารวจทมยศสง เจาของกจการขนาดใหญ คนรวย เปนตน สวนผทมอำานาจทางสงคมนอยกจะถกกดข ไมไดรบการปฏบตจากคนอนอยางดมากนก และตองยอมรบสภาพความเปนอยและการดำาเนนชวตของตนเองตอไป เพราะแมกฎหมายจะบอกวาทกคนมสทธเทาเทยมกนตามกฎหมาย ทกคนมความเสมอภาค และมเสรภาพในการแสดงออกเทาเทยมกน แตการมสทธมเสยงในทางสงคมยงไมสามารถตอรองและเรยกรองอะไรได ผทมอำานาจทางสงคมนอย เชน แรงงาน ลกจาง คนจน เปนตน ซงบคคลเหลานมกจะถกกดข เอาเปรยบ และไมสามารถออกมาเรยกรองความเปนธรรมหรอเรยกรองสทธไดอยางเตมทตามทกฎหมายบอกไวเพยงเพราะเขาไมมปจจยทางดานเศรษฐกจเพยงพอจงไมมใครเหนคณคาและความสำาคญ อยางเชนกรณหากคนรวยถกกลาวหาวากระทำาความผด ถกฟองตอศาล หากเขาตองกานทจะไดทนายเกงๆซกหนงคนกคงไมใชเรองยากเพราะเงนสามารถทำาใหเขาไดสงทเขาตองการไดและอาจทำาใหเขาพนจากความผดแมเขาเปนผกระทำาความผดจรงๆกได แตหากเปนคนจนไมมฐานะรำารวยถกกลาวหาวากระทำาความผดและถกฟองคงเปนเรองยากทจะไดทนายฝมอดซกหนงคนมาชวยวาความแกตางใหเพราะเขาไมมความสามารถในการจาย ซงโอกาสทดทสดทเขาจะไดรบกคอการไดรบทนายทรฐหาใหซงสวนใหญกเปนทนายจบใหม ไมมประสบการณมากพอและผลสดทายเขาอาจจะตองถกตดสนวา

เขากระทำาความผดทงๆทเขาไมไดกระทำาเลยกได ซงกรณนสะทอนใหเหนวากฎหมายไมสามารถสรางกลไกทดไดในการจดความสมพนธทางสงคมของคนทมอำานาจทางเศรษฐกจตางกน ทำาใหความเหลอมลำาทางสงคมยงคงมอยเรอยไปโดยเฉพาะในสงคมเมองทประชาชนมความแตกตางกนอยามากในฐานะทางเศรษฐกจ และคงจะเปนประเดนทนกกฎหมายและนกวชาการตางๆคงตองถกเถยงและหาทางออกทดกวาในปจจบนใหไดตอไปในอนาคต

ดงนนควรเปนหนาทของนกกฎหมายและผใชกฎหมายทควรตองทำาใหกฎหมายพลวตใหกาวทนกบสงคมทเปลยนแปลงไปในทกขณะ เพอกฎหมายจะไดเปนเครองมอในการดำารงความยตธรรมในสงคมไดอยางดและใชไดในทกสถานการณตามความเปลยนแปลงของสงคมและผใชกฎหมายกควรตองทำาใหกฎหมายมความศกดสทธโดยทำาหนาทของตนใหอยในกรบวนการยตธรรมทถกตองไมใชทำาตามอำาเภอใจโดยเหนวาตนมอำานาจ