การแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรอง “การปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอ

เขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด” กรณศกษา อ าเภอเมองจงหวดสระบร

โดย

วาทรอยต ารวจเอก รตา บญน ามา

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง)

สาขาวชาการเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

การแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรอง “การปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอ

เขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด” กรณศกษา อ าเภอเมองจงหวดสระบร

โดย

วาทรอยต ารวจเอก รตา บญน ามา

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง)

สาขาวชาการเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

TROUBLESHOOTING DRUGS ANNOUNCED BY NCPO. 108/2557 ABOUT THE "TREATMENT OF SUSPECTED ILLEGAL DRUGS

TO ENTER THE CARE AND REHABILITATION THERAPY. CASE OF THE CITY SARABURI

BY

POL.CAPT RATA BOONNUMMA

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF

MASTER OF POLITICAL SCIENCE (POLITICS AND GOVERNMENTS) PROGRAM IN POLITICS AND GOVERNMENTS FOR EXECUTIVE

FACULTY OF POLITICAL SCIENCE THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอการคนควาอสระ การแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรอง “การปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด กรณศกษาอ าเภอเมอง จงหวดสระบร

ชอผเขยน วาทรอยต ารวจเอก รตา บญน ามา ชอปรญญา รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย การเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร

รฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารย ดร. วรรณภา ตระสงขะ ปการศกษา 2558

บทคดยอ

การศกษาเรอง “การแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรอง การปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด กรณศกษาอ าเภอเมอง จงหวดสระบร” มวตถประสงคเพอศกษาถงขอด – ขอเสยในการปฏบตตามมาตรการในการแกไขปญหายาเสพตดภายใตประกาศคสช.ท 108/2557 เปรยบเทยบกบ พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 เพอทราบปจจยทน าไปสปญหาในการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศคสช.ท 108/2557 และเพอไดขอเสนอแนะในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดอยางมประสทธภาพ วธการศกษาโดยวธสมภาษณผมสวนรวมในกระบวนการบ าบดผเสพยาเสพตดตามประกาศ ผลการศกษาสรปไดดงน แนวทางและรปแบบโครงสรางในเชงกฎหมายตามประกาศคสช.ท 108/2557 ไดมการก าหนดไวอยางครอบคลมทวทงกระบวนการในการคนหา บ าบด จนกระทงการตดตามและชวยเหลอดแลหลงการบ าบดโดยมแนวทางในการปฏบตเปนขนตอนอยางเปนระบบ แตในการน าเอานโยบายดงกลาวไปปฏบตกลบพบปญหาในสวนการปฏบตบางขนตอนไมสามารถน าเอาไปปฏบตไดจรงเนองจากตดขดในเรองงบประมาณทมาจากคนละสวนกนในแตละหนวยงานซงท างานภายใตประกาศฉบบน ปญหาเรองการประสานงานระหวางหนวยงานทมตวชวดคนละตวกนท าใหตางหนวยงานตางตองการใหตวชวดของตนเองบรรลผลแตไมบรรลผลในภาพรวม ซงการศกษาพบวา

(2)

ปจจยทจะท าใหนโยบายตามประกาศฉบบนส าเรจคอการใสใจและความสามารถในการประสานงานท าความเขาใจระหวางหนวยงานของหวหนาผปฏบต ในระดบตน เชน ผวาราชการจงหวด หรอนายอ าเภอ เปนตน ซงมหนาทประสานงานระหวางหนวยงานตามประกาศ ขอเสนอแนะตอแนวทางการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557คอ ควรจะมการอบรมใหความรความเขาใจแกผทมสวนเกยวของใหเขาใจมากขน ก าหนดแนวทางปฏบตและหนาทระหวางหนวยงานใหเกดความชดเจนมากขน จดสรรงบประมาณใหมากจากสวนเดยวเพอใหเกดตวชวดเดยวกนทงกระบวนการ เพมบทบาทหนาทใหแกปปส.พนทใหมบทบาทมากขน ใหผน าชมชนเขามามบทบาทในการแกปญหามากขน

ค าส าคญ: ประกาศ คสช.ท 108/2557, บ าบดยาเสพตด,

(3)

Independent Study Title Troubleshooting drugs announced by NCPO. 108/2557 about the "treatment of suspected illegal drugs to enter the care and rehabilitation therapy. Case of the city Saraburi

Author Pol.Capt Rata Boonnumma Degree Master of Political Science

(Politics and Governments) Major Field/Faculty/University Program in Politics and Governments

for Executive Political Science Thammasat University

Independent Study Advisor Academic Years

Assit.professor Dr. Vannapar Tirasangka ,Ph.D. 2015

ABSTRACT

The Study “Troubleshooting drugs announced by NCPO. 108/2557

about the "treatment of suspected illegal drugs to enter the care and rehabilitation therapy. Case of the city Saraburi” aims to study the advantages - disadvantages in implementing measures to compare between NCPO 108/2557 Act. and Drug Addictors Development Act 2001. To know the factors that lead to the problem and to get feedback on the treatment of addiction effectively. The study by interviewing those involved in the drug treatment process. The results were as follows:

Guidelines and forms the legal structure announced by NCPO 108/2557 has defined an entire process to find, the treatment, and follow-up care after treatment. The guidelines are a step in a systematic way. But the introduction of such a policy into practice back problems in practice. Some of the steps can not be taken due to practical problems in the budget comes from two different concepts. The problem of coordination between agencies with different indicators to make

(4)

international organizations need to measure their achievement, but did not achieve the results as a whole. The study found that the factors that make a policy announcement on this success are the ability to coordinate care and understanding between the agency's chief operating level. Like the governor, or prefect, which is responsible for coordination between agencies as announced.

Suggestion. Should be trained to understand those who are involved to a greater understanding. Guidelines and responsibilities between agencies achieve greater clarity. For much of the budget as a measure to achieve the same process. Add roles to the ONCB. Community leaders to play a role in solving the problem.

Keywords: Announced NCPO 108/2557, Drug Treatment

(5)

กตตกรรมประกาศ

การวจยฉบบนส าเรจลลวงไดตองขอกราบขอบพระคณ ดร.วรรณภา ตระสงขะ , ดร.วสนต เหลองประภสร และอาจารยคณะรฐศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตรทกทานทไดใหความรด ๆ และแนวคดใหม ๆ ทงยงสละเวลาในการตรวจสอบแกไขปรบปรงวจยฉบบน

และขอกราบขอบพระคณผทใหสมภาษณทก ๆ ทานทใหขอมลทเปนประโยชนในการวจย จนสามารถน ามาเปนขอมลในการวเคราะหและสรปผลวจยในครงน

ขอขอบคณครอบครวทเปนก าลงใจใหในการท าวจย ผวจยหวงวาวจยฉบบนคงมประโยชนและเปนแนวทางในการแกไขปญหายาเสพตดใน

ภายภาคหนาได หากมขอผดพลาดประการใดผวจยขออภยมา ณ ทนดวย ร.ต.อ.รตา บญน ามา

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญภาพ (10)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 ประเดนปญหา 3 1.3 วตถประสงค 4 1.4 ขอบเขตการศกษา 4 1.5ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 5

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 5 2.1.1 แนวคดเกยวกบการมองปญหายาเสพตด 5 2.1.2 แนวคดและทฤษฎในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตด 6 2.1.3 ระบบการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดของประเทศไทย 7 2.1.4 แนวคดเกยวกบการน านโยบายไปสการปฏบต (Policy Implementation) 8 2.1.5 แนวคดเกยวกบการน านโยบายไปปฏบตของ วรเดช จนทรศร 10

2.2 กฎหมายทเกยวของ 13

2.2.1 พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 13

2.2.2 ประกาศตณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต ท 108/2557 เรอง

(7)

“เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟ และการดแลผานการบ าบด” 21

2.3 งานวจยทเกยวของ 30 2.3.1 การวจยเรอง “ การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปปฏบต พนท

อ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน” 30 2.3.2 การวจยเรอง “การปองกนและปราบปรามยาเสพตดของเจาหนา

ทต ารวจ: กรณศกษา สถานต ารวจนครบาลทองหลอ” 31 2.3.3 วทยานพนธเรอง “ทศนคตตอขนตอนการด าเนนงานตามพระราช

บญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ของผบ าบดฟนฟสมรรถภาพผตด ยาเสพตดของกรมคมประพฤตในเขตกรงเทพมหานคร” 31

2.3.4 การวจยเรอง “การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปสการ ปฏบตของสถานต ารวจจงหวดนครศรธรรมราช” 32

2.3.5 การวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบผลส าเรจของการบ าบดรกษา ผปวยยาเสพตดระหวางระบบบงคบบ าบดและระบบสมครใจ” 33

2.3.6 การวจยเรอง “การวจยประเมนผลการพฒนาระบบการฟนฟ สมรรถภาพผตดยาเสพตดแบบควบคมตวไมเขมงวด” 34

2.3.7 การวจยเรอง “การวจยเพอศกษารปแบบการด าเนนงานดานการ บ าบดรกษาผตดยาเสพตด” 34

บทท 3 วธการวจย 37

3.1 ระเบยบวธวจย 37 3.2 วธวทยาในการวจย 37 3.3 กรอบแนวคด 37 3.4 ประชากรและกลมตวอยาง 38 3.5 เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล 38 3.6 การวเคราะหขอมล 39 3.7 นยามศพท 39

(8)

บทท 4 ผลการวจย 40 4.1 วเคราะหประกาศ คสช.ท 108/2557 ในแงผลของการแกปญหายา เสพตดตามกฎหมาย และวเคราะหเปรยบเทยบกบการแกไขปญหาผเสพยาเสพตด ตาม พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตด พ.ศ.2545 40

4.1.1 เจตนารมยของกฎหมาย 42 4.1.2.การน าตวผเสพเขาสการบ าบดฟนฟ 44 4.1.3.การคดกรองของศนยคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟ 47 4.1.4.การบ าบด 49 4.1.5.การประเมนเปนผผานการบ าบดฟนฟ 50 4.1.6.การตดตาม ดแล ชวยเหลอ และสนบลนนผผานการบ าบดฟนฟ 50

4.2 วเคราะหการน านโยบายไปปฏบตของเจาหนาทตามประกาศ คสช.ท 108/2557 52

4.2.1 การกอตวทางนโยบาย 52 4.2.2 การก าหนดนโยบาย 54 4.2.3 การน านโยบายไปปฏบต 55

4.2.3.1) ระบบและโครงสรางของนโยบาย 55 1) กระบวนการคนหาและน าตวผเสพเขาสการบ าบดฟนฟ 56 2) การคดกรองผเสพเขาสกระบวนการ 58 3) ระบบการบ าบด 60 4) การประเมนและการตดตามหลงการบ าบด 64 5) การชวยเหลอหลงการบ าบดฟนฟ 65

4.2.3.2) งบประมาณ 67 4.2.3.3) การเตรยมตวและวางแผนในการจดท านโยบายของผก าหนด

นโยบาย 69 4.2.3.4) ระดบความยอมรบของเจาหนาทผปฏบต 70 4.2.3.5) ความสามารถของหวหนาศนยผปฏบตและการประสานงาน

ระหวางหนวยงาน 72

(9)

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 76

5.1 สรปผลการวจย 76 5.1.1 แนวทางตามกฎหมายของประกาศ คสช.ท 108/2557 76

5.1.2 ปจจยทสงผลตอการน าเอานโยบายไปปฏบต 78 5.2 ขอเสนอแนะ 82

รายการอางอง 84 ภาคผนวก 86 ประวตผเขยน 89

(10)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 ผงการด าเนนการในการคนหาและสงตอผเสพ 49 2 ภาพการท างานของศนยเพอการคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟ 50 3 ผงการด าเนนการตามประกาศ คสช.ท 108/2557 61 4. ตามรางการอบรมของคายศนยขวญแผนดน 69

1

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา ปญหายาเสพตดนบวาเปนปญหาส าคญปญหาหนงของประเทศไทย ซงปญหาดงกลาวนเกดขนมานานมากแลวโดยมการเปลยนรปแบบและตวยาเสพตดทนยมเสพกนไปตามยคตามสมย ตงแตฝนในสมยรชการท 4 จนกระทงมาสกญชา เฮโรอน โดยในปจจบนยาเสพตดทคนไทยนยมเสพอนดบหนงคอยาบา ซงมสวนผสมของสารเมทแอมเฟตามน ยาเสพตดแบงออกเปน 4 ประเภท ซงแบงตามการออกฤทธตอระบบประสาท โดยผลของยาเสพตดนนสงผลกระทบโดยตรงตอผเสพท าใหผเสพทตดยาเสพตดเกดปญหาทางจตประสาทตามแตฤทธยาเสพตดแตละประเภท เมอเสพยาเสพตดเขาไปมาก ๆ อาการโดยทว ๆ ไปของเสพคอจะผอมลง ผวเรมด าคล า หนาตาหมนหมองไมสดใส และถามากเขามกจะมอาการทางจต เมอผตดยาเสพตดเสพยาบอยครงเขากจะเกดอาการลงแดง หรออาการอยากยาเสพตด หยดเสพไมได ท าใหตองหาเงนทไปซอยาเสพตดอยตลอด และการทยาเสพตดสงผลกระทบตอผเสพนนเองท าใหเกดปญหาอน ๆ ตามมาโดยเรมตงแตจดเลก ๆ อยางสถาบนครอบครว ท าใหครอบครวของผเสพยาเสพตดเกดปญหาในดานตาง ๆ เชน ความรนแรงในครอบครว การใชเงนไปซอยาเสพตด ปญหาลกเลกขโมยนอยภายในครอบครว เปนตน และปญหายาเสพตดยงสงผลกระทบตอชมชน สงคม ท าใหผคนรอบขางหวาดระแวงคนเสพยาเสพตด เกดปญหาอาชญากรรมภายในชมชน เชนการลกทรพย วงราวทรพย การท ารายรางกาย เปนตน และยงสงผลไปถงระดบประเทศทตองน างบประมาณจ านวนมากมาใชในการแกปญหายาเสพตด โดยในปจจบนประเทศไทยไดใชงบประมาณในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจ านวนมาก อกทงผตดยาเสพตดทงหลายซงถอเปนทรพยากรมนษยไมวาจะในชนคนใชแรงงาน ผบรหาร หรออาชพตาง ๆ ถกลดทอนศกยภาพเนองจากปญหายาเสพตด ในปจจบนประเทศไทยมสถตผตดยาเสพตดสงจนนาตกใจ โดยผตดยาเสพตดมแนวโนมเพมขนทกป ท าใหประเทศไทยสญเสยงบประมาณและทรพยากรไปกบยาเสพตดจ านวนมาก อกทงแนวโนมอายของผเสพยงมแนวโนมอายทลดลง โดยจะอยในชวงเยาวชนเปนสวนใหญ การปองกนปราบปรามยาเสพตดของประเทศไทยทผานมานนมมาตรการในการปองกนและปราบปรามหลาย ๆ มาตรการ เชน การปราบปรามกลมผคาตามชายแดน การปราบปรามผคารายยอยตามจงหวดตาง ๆ การสบสวนขยายผลจากผคารายยอยไปผคารายใหญ การบ าบดผเสพยาเสพตด เปนตน ในปพ.ศ.2522 ประเทศไทยไดออกพรบ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 เพอเนนการ

2

ปราบปรามยาเสพตดอยางจรงจง โดยมการก าหนดโทษอยางรนแรงไวส าหรบผคา ในสวนของผเสพยาเสพตดมโทษทงจ าคกและปรบ ซงเปนการปราบปรามยาเสพตดโดยใชกฎหมายบงคบปราบปรามเพอใหผเสพ – ผคา เหนโทษทรนแรงของยาเสพตดและไมเขาไปยงเกยวกบยาเสพตด แตกฎหมายดงกลาวไดผลส าเรจเพยงประการหนงโดยไดผลในการปองกนปราบปราม แตปญหาเสพตดในประเทศกยงคงมการแพรระบาดอยและยงมแนวโมเพมมากขนอก เนองจากผเสพยาเสพตดยงคงมอย เมอมอปสงคของผเสพ ผคากยงคงมอย ท าใหมมาตรการทส าคญประการหนงถกน ามาใชกบปญหายาเสพตดคอ คอ มาตรการการบ าบดรกษาผเสพยาเสพตดใหหายขาดและไมหวนกลบไปตดยาเสพตดอกซ าอก ซงเปนการแกไขปญหายาเสพตดโดยการตดวงจรผเสพยาเสพตดโดยน าตวไปเขารบการบ าบดรกษา ซงเมอมผทตองการใชยาเสพตดลดลง ผผลตและผผคายาเสพตดกจะลดลงตามไปดวยตามหลกอปสงคและอปทาน ท าใหในป พ.ศ.2545 ประเทศไทยไดมกฎหมายพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2545 ขน โดยมงเนนในการบ าบดฟนฟ จดอบรมดานอาชพเพอใหผเสพยาเสพตดสามารถกลบมาใชชวตอยกบสงคมได และยงมนโยบาย “ผเสพคอผปวย” โดยท าการสรางกระแสความเขาใจตอสงคมเพอใหคนในชมชนเลกรงเกยจและใหโอกาศผตดยาเสพตด ซงพรบ.ฟนฟสมรรถภาพยาเสพตด พ.ศ.2545 ไดน าผเสพยาเสพตดทถกจบกมตามกฎหมายมาท าการชลอการฟอง การด าเนนคดทางอาญา เพอใหไปบ าบดฟนฟแบบบงคบบ าบด ท าใหในบางครงผเสพอาจไดรบการบ าบดตามวธแนวเดยวกน โดยคายบ าบดสวนใหญจะออกมาในรปแบบคายทหาร ท าใหผเสพบางคนรบไมไดในรปแบบบ าบดนและหลบหนออกจาคายบ าบด ในสวนทไดรบการบ าบดผานกจะไดรบพจารณาจากศาลใหไมถกด าเนนคดอาญาในขอหาเสพยาเสพตด ตอมาในสมยรฐบาลของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต หรอคสช.โดยออกเปนประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 108/2557 เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าความผดตามกฎหมายเกยวกบยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผผานการฟนฟ ลงวนท 21 กรกฎาคม 2557 โดยมเจตนารมยในการบ าบดฟนฟผเสพยาเสพตดโดยมงเนนไปยงผเสพยาเสพตดทไมมอนตรายตอสงคมและยนยอมเขารบการบ าบดฟนฟใหมโอกาสเขารบการบ าบดฟนฟ โดยดงเอาหนวยงานสาธารณะสขในแตละจงหวดมารวมกบฝายปกครองและหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหการบ าบดฟนฟเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยใหมการตดตามหลงการบ าบดผานก านน ผใหญบาน และมการก าหนดใหมศนยบ าบดยาเสพตดอยทกอ าเภอ ซงถอวาครอบคลมทกพนทและตรงความตองการของผบ าบด จากเดมทตองไปบ าบดตามศนยทก าหนดซงไกลบาน และตามประกาศคสช.ดงกลาวยงท าใหผทยนยอมเขารบการบ าบดไมตองถกด าเนนคดตามกฎหมายทเกยวของกบยาเสพตดตาง ๆ อกดวย แตผลเสยของประกาศดงกลาวคอการท าใหเกดชองวางทางกฎหมายขน ท าใหผคายาเสพตดเลอกทจะพกยาเสพตดไมเกนทกฎหมายก าหนด เมอถกท าการจบกมกมกจะบอกวาตนเปนผเสพขอรบการบ าบด และดวยประกาศดงกลาวไมไดก าหนดใหสามารถควบคมตวผสมครใจบ าบดไว

3

จนถงวนเขารบการบ าบด ประกอบกบคายบ าบดทก าหนดไมไดเปดคายบ าบดทกวน ท าใหผคาหรอผเสพทถกจบกมเมอสมครใจบ าบดแลวไปถงศนยคดกรอง ศนยคดกรองกจะเพยงจดชอและท าการปลอยตวออกมา เมอถงก าหนดวนเขาคายบ าบด ผเสพทถกจบกมดงกลาวกหลบหน ไมมาเขารบการบ าบด แตดวยประกาศดงกลาวไมก าหนดโทษส าหรบคนหลบหนไวดวย การกระท าทกลาวมาจงไมสามารถด าเนนการใด ๆ กบผเสพได ผเสพดงกลาวจงไมไดรบการบ าบดฟนฟ และชองวางของกฎหมายนเองยงสงผลท าใหผปฏบตการในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเกดปญหาในการปฏบตงาน หลายประการเชน ผคาอาศยชองวางของกฎหมาย ผเสพถกจบกมแลวเมอน าไปสงศนยบ าบดกไดรบการปลอยตวมาเลยและกลบมากอปญหาอยางอนอก บางอ าเภอศนยคดกรองไมเปดท าการตลอด 24 ชวโมง เปนตน ดวยปญหาตาง ๆ ทกลาวมาท าใหผปฏบตเกดความสบสนในนโยบายและแนวปฏบต สงผลใหการน าผเสพเขาสกระบวนการลดลง ผเสพมจ านวนมากขนและอายของผเสพมแนวโมทลดลง ดงนนผศกษาจงสนใจตองการศกษาถงกระบวนการแกไขปญหายาเสพตดดานการบ าบดผตดยาเสพตดภายใตประกาศของคณะรกษาความสงบแหงชาตท 108/2557 เรอง “การปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดตามกฎหมายเกยวกบยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบดฟนฟ” วามปญหาใดบางทเกดขนจากประกาศฉบบดงกลาว และปจจยใดทท าใหเกดปญหาในการปฏบตงานตามประกาศดงกลาวบาง เมอเปรยบเทยบกบพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตด พ.ศ.2545 มความแตกตางกนอยางไร แตและกฎหมายมขอดขอเสยตางกนอยางไร จนน าไปสขอเสนอแนะแนวทางในการออกกฎหมายในการบ าบดฟนฟผเสพยาเสพตดทมประสทธภาพและประสทธผลมากขน 1.2 ประเดนปญหา มาตรการในแกไขปญหายาเสพตดทมผลมาจากประกาศ คสช.ท 108/2557 “เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดตามกฎหมายเกยวกบยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบดฟนฟ” มขอดขอเสยในการน าไปปฏบตอยางไร เมอเปรยบเทยบกบพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545

4

1.3 วตถประสงคในงานวจย 1.เพอทราบถงขอด – ขอเสยในการปฏบตตามมาตรการในการแกไขปญหายาเสพตดภายใตประกาศคสช.ท 108/2557 เปรยบเทยบกบ พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 2.เพอทราบปจจยทน าไปสปญหาในการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศคสช.ท 108/2557 3.เพอไดขอเสนอแนะในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดอยางมประสทธภาพ 1.4 ขอบเขตการศกษา 1.ขอบเขตดานเนอหา ศกษาปญหาในการแกไขปญหายาเสพตดภายใตประกาศคสช.ท 108/2557 เปรยบเทยบกบ พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตด พ.ศ.2545 2.ขอบเขตดานประชากร ศกษาผททมสวนเกยวของตามประกาศคสช.ท 108/2557 3.ขอบเขตดานพนท ศกษาในเขตพนทอ าเภอเมอง จงหวดสระบร 4.ขอบเขตดานเวลา ศกษาตงแตปพ.ศ.2557 ซงเปนชวงเวลาทค าสงคสช.ท108/2557 บงคบใชมาแลวเปนเวลา 2 ป 1.5 ประโยชนทไดรบจากการศกษา 1.ไดทราบถงถงขอด – ขอเสยในการปฏบตตามมาตรการในการแกไขปญหายาเสพตดภายใตประกาศคสช.ท 108/2557 เปรยบเทยบกบ พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 2.ไดทราบปจจยทน าไปสปญหาในการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศคสช.ท 108/2557 3.ไดขอเสนอแนะแนวทางในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดอยางมประสทธภาพ

5

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 แนวคดเกยวกบการมองปญหายาเสพตด แนวคดเกยวกบการมองปญหายาเสพตดโดย Helen Nowlis นกจตวทยาชวอเมรกา ไดใหแนวคดเกยวกบการมองปญหายาเสพตดไว 4 แบบ ซงไดค านงถงองคประกอบ 3 อยางทสมพนธกนคอ คน ยา และสงแวดลอม ดงน 1.รปแบบทางศลธรรมและกฎหมาย (The legal – moral model) รปแบบนเสนอใหยาแบงออกเปน 2 ประเภท คอชนดทปลอดภยและชนดทอนตราย การด าเนนการตามรปแบบนจงใหออกกฎหมายลงโทษผทผลต คา และเสพสงเสพตดทเปนอนตราย และยงเสนอแนะใหมการออกกฎหมายควบคมการจ าหนายยา เพมราคายา และออกค าเตอน 2.รปแบบทางสขภาพและอนามย (The public – health model) รปแบบนถอยาเสพตดวาเปรยบเสมอนโรคภยไขเจบ หรอเปนปญหาทางสขอนามย หรอเปนโรคตดเชอทวไป โดยตวยาเปรยบเหมอนเชอโรค คนคอพาหะน าโรค และสงแวดลอมเปรยบเสมอนแหลงเพาะเชอโรค ซงแนวคดนใหความส าคญกบตวยาเสพตด เนองจากถอวาเชอโรค กอใหเกดผลการตดตอมากกวา ดงนนจงไมมการแยกยาออกเปนยาทปลอดภยและยาทมอนตราย แตไดรวมเหลา บหร และคาเฟอนเขาไวดวย การด าเนนการปองกนจงใชวธเพมราคาใหสง ท าใหสงคมยอมรบยาเสพตดนอยลง ออกกฎหมายควบคมใหยามปรมาณนอยลงในตลาด พรอมทงรณรงคใหการศกษาและขอมลขาวสารเกยวกบภยอนตรายทเกดขนจากการใชยาใหคนในสงคมไดรบรเพอเปนการปองกน ส าหรบผทมปญหายาเสพตดกใหด าเนนการบ าบดรกษา โดยมความเชอพนฐานวาทกคนเหนคณคาของการมสขภาพอนามยทด กลวโรคภยไขเจย และหลกเลยงการใชยาโดยมจ าเปน 3.รปแบบทางจตวยาสงคม (The public-social model) รปแบบนใหความส าคญกบตวคน หรอพฤตกรรมของคนเปนหลก โดยเหนวาพฤตกรรมใชยาของคนเปนเรองสลบซบซอน จงตองหาศกษาสาเหตการใชยาใหลกซง และถอวาการตดยาเสพตดเปนพฤตกรรมทเบยงเบนของมนษย งนนในการปองกนและแกไขปญหาตามแนวคดน จงเสนอแนะใหมการใหขาวสารและใหการศกษาเพอเสรมสรางเจตคต ปลกฝงคานยม ความ เชอ และปรบเปลยนพฤตกรรมของคนไมใหหนไปใชยาเสพตด ตลอดจนแนะน าใหมการปรบปรงสภาพแวดลอมทมอทธพลผลกดนใหคนหนไปใชยาใหดขน

6

4.รปแบบทางสงคมและวฒนธรรม (The social-culture model) รปแบบนมงปรบเปลยนสภาพแวดลอมในสงคม เพอสรางสภาวะแวดลอมในดานการศกษา การสาธารณะสขกลมและองคกรทางสงคมควรสนองตอบพนฐานความจ าเปนของการพฒนาคณภาพชวตของคนในสงคม ตลดจนใหความส าคญกบระบบคณคาของสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณทดงามของสถาบนตาง ๆ ในสงคม 2.1.2 แนวคดและทฤษฎในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตด 1.แนวคดตามหลกส านกอาชญาวทยา (Positive school of Criminology) เปนแนวคดทใชการปฏบตตอผตดยาเสพตดเพอปรบปรงแกไขฟนฟ โดยมงเนนพจารณาปญหาอาชญากรรมใหสอดคลองกบหลกการทางวทยาศาสตรและทฤษฎ The Theory of Determinism ซงมความเหนวาการทมนษยจะกระท าผดยอมมสาเหตจากอทธพลผลกดนตาง ๆ ทไมอาจหลกเลยงได มนษยไดละเมดกฎหมายเพราะอทธพลปจจยทางชวภาค จตภาค และ/หรอทางสงคม มนษยขาดเจตจ านงอสระ (Free will) ในทางความคด ขาดอสระภาพในการก าหนดทางเลอก ดงนน มนษยจงไมตองรบผดชอบตอการท างานของตน 2.แนวคดตามหลกแทนการด าเนนคดทางอาญา (Diversion) เปนการเปลยนรปแบบการด าเนนคดอาญาในชนกอนขนศาลโดยหลกเลยงหรอเบยงเบน (Deviation) ไมน า “กระบวนการยตธรรมตามพธปกต” (Tradition or Typical Justice System) มาใชกบผกระท าความผดใหครบทกขนตอน แตใชวธอนแทน ซงอาจมกฎหมายแจงชดหรอไมกตาม ดงนนการใชวธบ าบดผตดยาเสพตด จงมใชการน าผตดยาเสพตดมาลงโทษทางอาญา เพราะถอวาผเสพยาเสพตดเปนผปวยทตองแกไขฟนฟถอไดวาเปนการน าบคคลเขาสกระบวนการเบยงเบนผปวยยาเสพตดจากการถกตดสนลงโทษ โดยใชหลกแทนการด าเนนคดอาญา ทงนเมอพจารณาแลวจะเหนไดวาใหความส าคญแกผลคดทผกระท าจะไดรบเนองจากการลงโทษ คอมงเนนใหผ กระท าผดไดปรบปรงแกไขและปรบตวเปนคนดของสงคมดวย ไมใชมงเนนเพยงการด าเนนคดกบผตองหาเพอลงโทษใหสาสมกบความผดเทานน ประกอบกบผกระท าผดบางคนไมสมควรไดรบโทษเนองจากมไดมจตใจชวราย หรอมเจตนาราย (Mala Prohibita) ฉะนนการด าเนนการโดยใชวธแทนการด าเนนคดอาญาน ยอมจะสามารถเออประโยชนตอผทเกยวของในคดมากทสด เพราะวตถประสงคหลกของการปฏบตเชนนคอการประหยดคาใชจาย เพอแกนสยผกระท าความผด เพอเพมประสทธภาพและความรวดเรวในการยตขอพพาท และด าเนนการตอผกระท าความผดอยางมมนษยธรรม

7

2.1.3 ระบบการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดของประเทศไทย ระบบการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดของประเทศไทย แบงออกตามการน าผปวยยาเสพตดเขาสระบบโดยแบงเปนเปน 3 ระบบ ดงน ระบบสมครใจ ตามพรบ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 มาตรา 94 ก าหนดใหผเสพยาเสพตดทสมครใจขอเขารบการบ าบดรกษาในสถานพยาบาลทก าหนดครบถวนตามระเบยบขอบงคบ และไดรบการรบรองจากพนกงานเจาหนาท กอนความผดจะปรากฎใหถอวาพนจากความผด โดยสถานบ าบดรกษายาเสพตดทวประเทศมอยประมาณ 1008 แหง โดยจดแขงของระบบสมครใจมดงน 1.ผท าหนาทบ าบดรกษาเปนผมความรความสามารถและมความเชยวชาญเปนอยางด 2.สถานบ าบดรกษาทรองรบผ เสพยาเสพตดมจ านวนมาก โดยเฉพาะการบ าบดรกษาแบบผปวยนอกทกระจายไปในระดบอ าเภอ 3.ผเสพยาเสพตดเขารบการบ าบดรกษาเพราะมความตงใจทจะหลดพนจากสภาพการตดสารเสพตด ไมไดเขามาเพราะถกจบกม ดงนนจะท าใหการรกษาเปนไปอยางมประสทธภาพ 4.มกลไกและกระบวนการตดตามภายหลงการรกษาอยางมประสทธภาพ ระบบบงคบบ าบด ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 ผตดยาเสพตดทถกจบในฐานะผเสพจะถกน าเขารบการบ าบดฯ ในระบบน และหากผเขารบการบ าบดฯ มผลการรกษาเปนทนาพอใจ กจะถกปลอยตวโดยไมถกด าเนนคด การน าผเสพตดเขาบงคบบ าบด เรมจากการทผเสพตดถกจบกมตามฐานความผดทก าหนดไวในพระราชบญญตฟนฟ ฯ พ.ศ.2545 และเปนไปตามเงอนไขทก าหนดไวในกฎหมาย ศาลจะสงใหพนกงานคมประพฤตตรวจพสจนวาเปนบคคลทเปนผเสพตดจรง ผเสพตดจะถกกกกนไวในสถานทรอตรวจพสจน ซงมอยทงสน 114 แหง ( กรมราชทณฑ 80 แหง กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน 34 แหง ) (ขอมล ณ วนท 11 สงหาคม 2554) พนกงานคมประพฤตจะตองจด าขอมลใหแลวเสรจภายใน 15 วน หากไมเสรจสามารถขยายไดอก 15 วน แตรวมแลวไมเกน 45 วน และเสนอขอมลดงกลาวตอคณะอนกรรมการฟนฟฯ เพอวางแผนการฟนฟฯ ส าหรบผเสพตดเปนรายบคคล รปแบบการฟนฟฯ ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 แบงเปน 2 รปแบบ คอ

๑) การฟนฟสมรรถภาพฯ แบบไมควบคมตว มหลกการปฏบตเชนเดยวกบการบ าบดฯ แบบผปวยนอกของระบบสมครใจในสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข หรออาจใหการฟนฟฯ ในรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม คายวถพทธ หรอโปรแกรมส านกงานคมประพฤต

8

๒) การฟนฟสมรรภาพฯ แบบควบคมตวเนนการฟนฟฯ แบบพกคางในสภานทจดหาเปนศนยฟนฟสมรรภาพผตดยาเสพตด เปนระยะเวลา 4-6 เดอน และสามารถขยายระยะเวลาการฟนฟฯไดครงละ 6 เดอน แตรวมแลวตองไมเกน 3 ป ซงในการด าเนนงานไดบรณาการทรพยากรบคคลและสถานทของหนวยงานทเกยวของเพอใหการฟนฟฯ แบบควบคมตวมประสทธภาพ ปจจบนมศนย ฟนฟฯ แบบควบคมต ว จ านวน 86 แหง (กองทพไทย 3 แหง กองทพบก 32 แหง กองทพอากาศ 12 แหง กองทพเรอ 4 แหง กรมการปกครอง (กองรอย อสจ.) 10 แหง ส านกงานต ารวจแหงชาต 2 แหง กรมการแพทย 7 แหง กรมสขภาพจต 13 แหง ศนยปฏบตการตอสเพอเชนะยาเสพตด 1 แหง กรมคมพระพฤต 1 แหง กรมราชทณฑ 1 แหง) ระบบตองโทษ การบ าบดฯ ในระบบตองโทษ เปนการใหการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดทไดกระท าความผดเกยวกบคดยาเสพตดและถกคมขงซงตองไดรบการรกษาพยาบาลภายใตขอบเขตขอบงคบของกฎหมาย เรอนจ าหรอทณฑสถานไดจดใหมการบ าบดฟนฟฯ ขนภายในเรอนจ าหรอทณพสถาน ในกรณทเปนเยาวชนอายไมเกน 18 ป สถานพนจฯ ไดจดใหมการบ าบดฟนฟฯ ส าหรบเยาวชนในสถานพนจฯ เชนกน 2.1.4 แนวคดเกยวกบการน านโยบายไปสการปฏบต (Policy Implementation) การน านโยบายไปปฏบตถอไดวาเปนขนตอนทมความส าคญมาก เพราะนโยบาย แผน โครงการ แมจะจดท าอยางดเปนไปตามหลกวชาการ แตถาน าไปปฏบตไมไดหรอน าไปปฏบตแลว เกดปญหาอปสรรค ไมบรรลตามวตถประสงคกถอไดวาไมกอใหเกดประโยชน ตรงขามถาน าไป ปฏบตไดตามวตถประสงคกจะเกดประโยชนสงสดกบสาธารณชนจงอาจกลาวไดวาการน านโยบาย ไปปฏบตกอใหเกดผลดกบสงคม ดงนนขนตอนการน านโยบายไปปฏบตนอกจากจะมความส าคญ แลวยงมความสลบซบซอน เพราะเกยวของกบกลมบคคลรวมถงองคกรหลากหลายซงสงผลตอ ความส าเรจของนโยบายฉะนนการน านโยบายไปปฏบตจงมกประสบปญหา ทงนเพราะอาจมปจจย หลายอยางทเปนอปสรรคหรอไมเอออ านวยตอการน านโยบายไปปฏบตใหบรรลผลส าเรจตาม เปาหมายของรฐบาล ปจจยตาง ๆ ไดแก สมรรถนะขององคกร ความเพยงพอของทรพยากร การ ยอมรบโครงการในระดบทองถนซงมผลตอการสนบสนนและความรวมมอ ปจจยเหลานยอมม ผลกระทบตอความส าเรจหรอลมเหลวของโครงการ ศภชย ยาวะประภาษ (2533: 101) ไดอธบายถง ปจจยก าหนดความส าเรจหรอลมเหลวของ การน านโยบายไปปฏบต วาจากการทบทวนผลงานวชาการในทศวรรษทผานมา พบวามปจจย หลายประการทก าหนดความส าเรจหรอลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต ปจจยเหลาน ไดแก 1. ลกษณะนโยบายนน ๆ 2. วตถประสงคของนโยบาย 3. ความเปนไปไดทางการเมอง 4. ความเปนไปไดทางเทคโนโลย 5. ความพอเพยงของทรพยากร

9

6. ลกษณะของหนวยงานทน าไปปฏบต 7. ทศนคตของผน านโยบายไปปฏบต 8. กลไกภายในหนวยงานหรอระหวางหนวยงานทน านโยบายไปปฏบต ปจจยดงกลาวเหลานลวนมสวนในการก าหนดความส าเรจหรอลมเหลวของการด าเนน นโยบายไปปฏบตทงสน ศภชย ยาวะประภาษ (2533: 90) ไดใหความหมายของการน านโยบายไปปฏบตภายหลงได ส ารวจแนวคดของนกวชาการโดยสรปไดอยางนอย 2 ประเดน ประเดนแรกคอ การน านโยบายไป ปฏบตเปนกระบวนการ นนคอมความตอเนองไมหยดนง มขนตอนในการด าเนนกจกรรม ไมใช กจกรรมทเกดขนชวครงชวคราวแลวหายไป ไมใชกจกรรมทเกดขนขยกขยอนแตเปนกจกรรม ตอเนองไมหยดยง แตละขนตอนทมความสมพนธกนตลอดเวลา และประเดนทสองคอ การน า นโยบายไปปฏบตเปนการดาเนนการใหส าเรจลลวงตามเปาหมายของนโยบาย วรเดช จนทรศร (2537: 297) กลาวถง การน านโยบายไปปฏบตเป นเรองของการศกษาวา องคกรทรบผดชอบสามารถน าและกระตนใหทรพยากรทางการบรหาร ตลอดจนกลไกทส าคญทง มวลมาปฏบตงานใหบรรลตามนโยบายทระบไวไดหรอไม และไดเพยงใด การศกษาการน า นโยบายไปปฏบตจงเปนการแสวงหาวธการและแนวทางเพอปรบปรงนโยบาย แผนงาน โครงการ ใหดขน กลา ทองขาว (2548: 7) กลาวถง การน านโยบายไปปฏบตในมมมองซงเปนกจกรรมหรอ ดานการปฏบต การน านโยบายไปปฏบต หมายถง กระบวนการจดการและประสานกจกรรมเพอท า การเปลยนแปลงไปสผลลพธทมงประสงคใหบรรลความส าเรจ ตรงตามเจตจ านงของนโยบาย โดย กลมหรอองคกรภาครฐหรอเอกชน จมพล หนมพานช (2549: 182) กลาวถง ความหมายของการน านโยบายไปสการปฏบตวา การน านโยบายไปสการปฏบต หมายถงการบรหารนโยบายทครอบคลมทงการวเคราะห พฤตกรรม องคกร ปฏสมพนธของบคคลและกลมบคคล สมรรถนะและความรวมมอของพนกงานของรฐและ เอกชน สภาพแวดลอมของระบบ และปจจยอน ๆ ทมผลกระทบตอการบรรลเปาหมายนโยบาย สรสทธ วชรขจร (2549: 74) ไดสรปวา การน านโยบายไปปฏบต หมายถง กระบวนการ หรอวธการทจะน านโยบายทไดรบความเหนชอบแลวไปสการปฏบต ซงจะมกจกรรมทเกยวของ มากมาย เชน การก าหนดหรอตความแนวทางการปฏบตทแนชด การเบกจายงบประมาณ การท า สญญา การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล การก าหนดอตราก าลง การก าหนดทางเลอกใน การปฏบต การเจรจาตอรอง เปนตน เรองวทย เกษสวรรณ (2551: 7) สรปความหมายของการน านโยบายไปปฏบตเปน กระบวนการ หลกการทกฎหมายผานสภา หรอนโยบายไดรบการอนมต เปนกจกรรมของการน า 10

10

นโยบายทอย ในรปของกฎหมาย นโยบายระเบยบ ค าสงหรอรปแบบอน ๆ ไปปฏบต ซงเปน กระบวนการทอยระหวางการกอรปนโยบายและผลลพธ วรเดช จนทรศร (2551: 1) ไดขยายความการศกษาเรองเกยวของกบนโยบายแมจะมผศกษา มากมาย แตสวนใหญเนนไปทการศกษากระบวนการของการก าหนดนโยบายและศกษาผลกระทบ ของนโยบายเปนสวนใหญ การน านโยบายไปปฏบตซงถอไดวาเปนจดเชอมโยงทส าคญระหวาง การก าหนดนโยบายกบการประเมนนโยบาย กลบกลายเปนชองวางทไมไดร บความสนใจเทาทควร ซงเปนผลใหเกดความลมเหลวในการน านโยบายไปปฏบต Pressman and Wildavsky (1973 อางถงใน สรสทธ วชรขจร, 2549: 73 ) ไดใหความหมาย ของการน านโยบายไปปฏบตเปน 2 แนวทาง 1. การน านโยบายไปปฏบต หมายถง ปฏสมพนธระหวางการก าหนดเปาหมาย และการกระท าเพอใหบรรลเปาหมายนน 2. การน านโยบายไปปฏบต เปนเรองทเกยวกบความสามารถทจะผลกดนให กลไกทเกยวของสมพนธกน สามารถด าเนนไปสผลลพธทพงประสงค สรปไดวาการน าเอานโยบายไปปฏบตจะประสบความส าเรจหรอลมเหลว ยอมขนอยกบ ปจจยหลายอยาง เชน การไดรบการสนบสนนดานงบประมาณ และก าลงคนทมคณภาพ ตลอดจน ทรพยากรอน ๆ หรอไม นอกจากนจ านวนจดตดสนใจของนโยบายตาง ๆ ยงจ านวนจดตดสนใจม มากเทาใด ความลาชาในการน านโยบายไปสการปฏบตยอมมมากขนเทานน ซงเปนสาเหตหนงท ท าใหนโยบายรฐดงกลาวมกประสบปญหามากกวารฐบาลสวนทองถน และสงทส าคญอกประการ หนง คอ ความยากงายของปญหานโยบาย ซงผก าหนดนโยบายควรใหความส าคญและสนใจกอน ออกนโยบาย จะมผลตอความส าเรจหรอลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต 2.1.5 แนวคดเกยวกบการน านโยบายไปปฏบตของ วรเดช จนทรศร แนวคดทฤษฎนเปนการศกษาวาองคกรตาง ๆ จะสามารถน านโยบาย แผนงาน โครงการ ไปปฏบตไดจะตองมปจจยอะไรเปนเงอนไขส าคญ ทจะท าใหโครงการส าเรจบรรลจดมงหมายของ การพฒนา ดงนนการน านโยบายไปปฏบต (Policy Implementation) จงเปนปจจยทส าคญตอการ ปรบปรงการปฏบตงานในโครงการใหดขน และตอการเพมสมรรถนะของภาครฐในการตอบสนอง ตอความตองการของสงคมสวนรวมใหไดมากยงขน การน านโยบายไปปฏบตมความยงยากและ ซบซอน ครอบคลมถงองคกรและผเกยวของตาง ๆ อยางกวางขวาง ไมมใครสามารถควบคมผล หรอทศทางของการน านโยบายไปปฏบตไดดวยตนเองทงหมด จงอาจกอใหเกดปญหาในการน านโยบายไปปฏบตในประเดนปญหาทางดานสมรรถนะดานตาง ๆ ปญหาการควบคม ปญหาความ รวมมอ รวมถงปญหาดานการสนบสนน

11

วรเดช จนทรศร (2551: 129-146) ไดมการประมวลตวแบบของนกวชาการทไดศกษา เพอสงเคราะหแนวคดทไดจากการศกษาและพฒนาเปนตวแบบทางทฤษฎ เพอใชอธบายวาองคกร ตาง ๆ ทสามารถน านโยบาย แผนงาน โครงการไปปฏบตอยางมประสทธภาพจะตองมปจจยอะไรท เปนเงอนไขส าคญทจะท าใหนโยบาย แผนงานโครงการ ด าเนนการส าเรจบรรลจดม งหมาย ซงตว แบบทเอออ านวยตอการน านโยบายไปปฏบตรวม 6 ตวแบบ ไดแก 1. ตวแบบทยดหลกเหตผล (Rational Model) ตวแบบนมแนวคดวา การใชหลกดาน เหตผลเปนสงส าคญทสดทจะชวดความส าเรจหรอความลมเหลวของนโยบาย แผนงาน หรอ โครงการ องคกรหรอหนวยงานทปฏบตการนนจะตองมคานยมแบบยดหลกเหตผลเปนเหตผล ส าคญในการตดสนใจ ด าเนนการตามขนตอนตาง ๆ ตองยดหลกมเหตมผลเปนสงทจะตองขยายผล ใหเกดขนอยางกวางขวางทสด นโยบาย แผนงาน หรอโครงการทจะประสบความส าเรจ จะตองม การก าหนดวตถประสงคและภารกจอยางชดเจน มการมอบหมายงาน มการก าหนดมาตรฐานการ ปฏบตงาน โดยหลกการทมเหตผลชดเจน อาจกลาวไดวาองคกรหรอหนวยงานจะมองคประกอบใน การด าเนนงานอย 2 สวนใหญ ๆ คอ 1.1 นโยบายจะตองมวตถประสงคทชดเจน ซงหนวยงานสามารถแปรวตถ ประสงคถายทอดไปสการปฏบตไดอยางถกตองและเหมาะสม 1.2 ความสามารถในการปฏบตงานไดอยางบรรลผลใกลเคยงกบวตถประสงค และเปาหมายทก าหนดไว 2. ตวแบบดานการจดการ (Management Model) ตวแบบนจะใหความส าคญในเรอง สมรรถนะขององคกรเปนหลก โดยถอวาความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบาย แผนงาน หรอโครงการ ไปปฏบตจะขนอยกบหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบาย แผนงาน หรอโครงการไปปฏบตวาขดความสามารถทจะปฏบตงานอยางสอดคลองกบความคาดหวงของ หนวยงานเพยงใด องคกรจ าเปนตองมโครงสรางองคกรทเหมาะสม มบคลากรทมความร ความสามารถทงทางดานการบรหารและทางเทคนคอยางเพยงพอ มการวางแผนเตรยมการ หรอม ความพรอมเปนอยางดทงทางดานวสด อปกรณ สถานท เครองมอ เครองใชและงบประมาณ ตว แบบนมความพยายามทจะศกษาหาทางแกไขปญหาอปสรรคของการปฏบตงานตามแผนงานและ นโยบายในอดต เชน การแกไขปญหาการขาดแคลนงบประมาณ การขาดแคลนบคลากรทมความร ความสามารถ ความลาชาในการสรรหาบคลากร ความลาชาในการสรรหาบคลากรทมความรความสามารถ ความลาชาในการจดตงระบบงานการแกไขปญหาการประสานงาน 3. ตวแบบทางดานการพฒนาองคกร (Organization Development model) แนวคดตาม ตวแบบนไดใหความส าคญเฉพาะบคลากรในหนวยงานเปนหลก โดยมแนวคดวา บคลากรเปน ทรพยากรทส าคญทสดในองคกร จงใหความส าคญกบการมสวนรวม (Participation) ของคนใน องค

12

กร การท างานเปนทม โดยการท างานในทมจ าเปนตองค านงถงการมสวนรวมค านงถงการจงใจ การใชผน าอยางเหมาะสม การสรางความรสกรกผกพนกบองคกร การยอมรบ การพฒนาทมงาน มากกวาการใชก าลงบงคบควบคม ตวแบบนจงใหความส าคญเพมเตมตอกระบวนการสอสารสอง ทาง การมสวนรวมในการก าหนดนโยบายของผ ปฏบตงานระดบลาง ซงจะเปนประโยชนอยางยง ในการสรางความตระหนกและผกพนกบนโยบาย แผนงาน หรอโครงการ ขณะทการใหผบรหารระดบสงเปนผก าหนดนโยบายแตเพยงล าพง จะเปนผลเสยและไมสอดคลองกบฐานคตการพฒนา องคกรตามแนวคดน 4. ตวแบบทางดานกระบวนการของระบบราชการ (Bureaucratic Process Model) เปน แนวคดทางสงคมวทยาทอธบายถงองคกรขนาดใหญ ซงมกฎระเบยบขนตอนคอนขางมาก มแบบ แผนความสมพนธทเปนทางการ และมการก าหนดระบบคณธรรมเอาไวอยางแนนอนตายตว อยางไรกตาม ภายในองคกรขนาดใหญกไมไดมแบบแผนความสมพนธอยางเปนทางการ(รปนย) เพยงอยางเดยว แตจะประกอบดวยแบบแผนความสมพนธอยางไมเปนทางการดวย แตมกจะเปน กรณของขาราชการระดบลางทงสน เพราะวาขาราชการระดบลาง เปนผทใกลชดกบประชาชน มากทสด และเปนผทใชวจารณญาณของตนในการตดสนใจใหบรการประชาชนทงสน ผบงคบบญชาไมมโอกาสทจะตดตามไปควบคมบญชาตลอดเวลาได ดงนนสงทจะวดความส าเรจหรอความลมเหลวของนโยบายจงขนอยกบความพรอมของผน านโยบาย แผนงาน หรอโครงการท ไปปฏบตโดยตรงวายนดพรอมทมเทใหกบการปฏบตราชการหรอมอปสรรคขอจ ากดมากนอย ประการใด ความพรอมในการน านโยบายไปปฏบตเกดจากปจจย 2 ประการ คอ ประการแรก ระดบความเขาใจของผก าหนดนโยบายตอสภาพแวดลอมความเปนจรงของ หนวยงานและองคกร สภาพปญหา และขอจ ากดตาง ๆ เชน ปรมาณงานเกนก าลง การขาดแคลน บคลากรทมความช านาญเฉพาะเรอง ขาดแรงจงใจ ขาดขวญก าลงใจทเหมาะสมเพยงพอ เปนตน ประการทสอง ระดบการยอมรบ เหนพองในนโยบาย และการปรบนโยบายใหม ให สอดคลองกบภารกจปกตหรอเปนสวนหนงในหนาทราชการของบคลากรแตละคน 5. ตวแบบทางการเมอง (Political Model) ตวแบบนยดหลกการวา นโยบายเปนการแบง สรรคณคาในสงคม ดงนนนโยบายในเรองหนง ๆ จะมผทไดรบประโยชนกบผทสญเสยประโยชน เสมอ และโดยปกตในแตละฝายจะใหคณคาของนโยบายแตกตางกน และจะเนนการรกษา ผลประโยชนของตนไวเปนอนดบแรก ดงนน จงเปนการยากททกฝายจะเหนชอบและปฏบตตาม นโยบายอยางเปนเอกฉนท ตวแบบนเหนวาจ านวนของหนวยงานทเกยวของ เปนประเดนทส าคญ ในการเจรจาตอรอง หากหนวยงานทเกยวของมจ านวนนอย โอกาสทจะสรางความเหนพองตองกน กมมาก กวา ในการเจรจาทมหนวยงานมาก ๆ ความสามารถในการเจรจาตอรองของผเลนจะเกยวของกบบคลกภาพ ความร ความสามารถ ความช านาญในการชกจงตอรอง สถานภาพของผมอ านาจและ

13

ทรพยากรขององคกร ตลอดจนการสนบสนนจากบคคลและองคกรตาง ๆ เชน บคคล ส าคญ หวหนาหนวยงานทเกยวของ สอมวลชน และกลมผลประโยชนอน ๆ 6. ตวแบบเชงบรณาการ(Integrated Model) ตวแบบนเปนตวแบบทรวบรวมจากแนวคด ของทง 5 ตวแบบ โดยมงแสวงหาผลกระทบของตวแปรตาง ๆ ทมผลตอการน านโยบายไปปฏบตท ประสบความส าเรจทงในมตของผลผลต ผลลพธและประเทศชาตโดยรวมไดรบ สวนตวแปรอสระ ทน ามาพจารณา ประกอบดวย 4 ปจจย คอ สมรรถนะขององคกร ประสทธภาพในการวางแผนและ ควบคม ภาวะผน าและความรวมมอ และการเมองและการบรหารสงแวดลอม 2.2 กฎหมายทเกยวของ 2.2.1 พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 1).กลไกลการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 มดงน 1.1.พนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ พนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาเปนกลไลแรกของกระบวนการยตธรรมในการแกไขผเสพ ผตดยาเสพตด ตามกฎหมายวาดวยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด กลาวคอเปนผมอ านาจหนาทในการสบสวนและจบกมผกระท าผดฐานเสพยาเสพตด ซงมวตถประสงคหลกเพอการปราบปรามผกระท าผด โดยสงบงชสมฤทธของการปฏบตหนาทนนอาจไดแก จ านวนหรอสถตการจบกมมากทสด 1.2.พนกงานสอบสวน เมอมการจบกมผกระท าผดฐานเสพแลว พนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตองน าตวผตองหานนมายงทท าการของพนกงานสอบสวน ซงพนกงานสอบสวนจะตองมหนาทในการน าตวผตองหานน ๆ ทไมปรากฎวาตองหาหรออยในระหวางถกด าเนนคดในความผดอนอนเปนความผดทมอตราโทษจ าคก หรออยในระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษาของศาล ไปสงศาลภายใน 48 ชวโมงนบแตเวลาทผตองหานนมาถงทท าการของพนกงานสอบสวน หากผตองหานน ๆ มอายไมถง 18 ปตองสงภายใน 24 ชวโมง และในภายหลงทน าตวสงศาลแลวจะตองตดตามเพอด าเนนการสอบสวนผตองหานนตอไป และเมอสอบสวนเสรจแลวใหสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการโดยไมตองสงตวผตองหาไปดวย แตตองแจงใหพนกงานอยการทราบวาผตองหาถกควบคมตวอย ณ ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอการควบคมแหงใด นอกจากนพนกงานสอบสวนยงมหนาทในการมารบตวผตองหาไวตรวจพสจนหรอฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ในกรณทยงไมไดส านวนการสอบสวนใหพนกงานอยการถอวาการสอบสวนยงไมเสรจ

14

1.3.พนกงานอยการ 1.3.1 สงฟองคด ในกรณทผลการตรวจพสจนไมปรากฎวาผตองหาเปนผเสพหรอผตดยาเสพตด และในคดนนผตองหากระท าผดฐานครอบครอง ครอบครองเพอจ าหนายหรอจ าหนายดวย และมหลกฐานเพยงพอ อกทงยงมหนาทในการน าตวผตองหาทอยทสถานททรบตวผตองหาไวตรวจพสจนหรอฟนฟสมรรถภาพมาฟองคด ในกรณทพนกงานสอบสวนไดสงส านวนการสอบสวนไวแลวโดยไมมผตองหา 1.3.2 สงไมฟองคด ในกรณทผลการตรวจพสจนไมปรากฎวาผตองหาเปนผเสพ หรอผตดยาเสพตด และแมในคดนนผตองหากระท าผดฐานครอบครอง ครอบครองเพอจ าหนายหรอจ าหนายดวย แตมพยานหลกฐานไมเพยงพอ โดยจะตองปลอยตวผตองหานนไป หรอแจงใหสถานททรบตวผตองหานนไวตรวจพสจนหรอฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดปลอยตวผนนไป 1.3.3 สงชะลอการฟอง ในกรณทผลการตรวจพสจฯปรากฎวาผตองหาเปนผเสพหรอตดยาเสพตดและไดรบแจงจากคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวาผตองหานนจะตองรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เวนแตในกรณทพนกงานอยการเหนวาผตองหาซงไดรบการแจงผลการตรวจพสจนดงกลาวไมมสทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พนกงานอยการตองด าเนนคดตอผตองหานนตอไป 1.4.ศาล ศาลจะมบทบาทคมครองสทธเสรภาพของผตองหาทรฐธรรมนญไดรบรองไวมใหถกจ ากดโดยฝายบรหาร โดยมหนาทสงใหสงตวผตองหาวากระท าความผดฐานเสพและครอบครอง เสพและครอบครองเพอจ าหนาย เสพและจ าหนาย ซงพนกงานสอบสวนไดน าตวมาสงศาลนนเพอรบการตรวจพสจนการเสพหรอตดยาเสพตด และสงตวผตองหานนไปควบคมตวเพอตรวจพสจนทศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอควบคมตวตามทรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมประกาศก าหนด โดยศาลจะตองแจงใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทราบดวย นอกจากนในกรณปรากฎขอเทจจรงภายหลงจากศาลมค าสงสงตวผตองหาไปรบการตรวจพสจนแลววาผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดนนตองหาหรอถกด าเนนคดในความผดฐานอน ซงเปนความผดทมโทษจ าคกหรอตองค าพพากษาใหจ าคกศาลตองพจารณามค าสงใหสงตวผนนไปยงพนกงานสอบสวนเพอด าเนนคดตอไป 1.5.เจาหนาทราชทณฑ/สถานพนจฯ บทบาทหนาทของเจาหนาทราชทณฑ/สถานพนจฯในกระบวนการยตธรรมเพอการแกไขผเสพหรอผตดยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ไดแก ควบคมตวผเขารบการตรวจพสจนในระหวางการตรวจพสจน ในกรณทผเขารบการตรวจพสจนไมได

15

อนญาตใหปลอยชวคราว และดแลใหผเขารบการตรวจพสจนปฏบตตามระเบยบเงอนไขและขอบงคบตาง ๆ ภายในระยะเวลา 15 วน เวนแตมเหตจ าเปน คณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดอาจมค าสงขยายระยะเวลาการตรวจพสจนออกไปไดอก 30 วน รวมแลวไมเกน 45 วน 1.6.คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด บทบาทหนาทของคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในกระบวนการยตธรรมเพอแกไขผเสพ หรอผตดยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด คอก าหนดระเบยบตาง ๆ ทเกยวกบการบงคบบ าบดรกษา และมหนาทพจารณาวนจฉยอทธรณการวนจฉยหรอค าสงวของคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทผเขารบการตรวจพสจน หรอผ เขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด โดยในการอทธรณนนคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมอ านาจแจงใหผอทธรณมาใหถอยค าหรอใหสงวตถเอกสาร หรอพยานหลกฐานอนทเกยวของมาประกอบการพจารณา หรอมหนงสอเรยกบคคลทเกยวของมาใหถอยค าหรอใหสงวตถ หรอพยานหลกฐานมาประกอบการพจารณา 1.7.คณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ในกระบวนการยตธรรมเพอการแกไขผเสพหรอผตดยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดนถอไดวาคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนกลไกส าคญทสดของกระบวนการบงคบบ าบดรกษา เนองจากมบทบาทหนาท เกยวกบการบ าบดรกษาโดยตรง เรมตงแตการตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดของผเขารบการตรวจพสจนและมค าวนจฉยวาผนนเปนผเสพหรอผตดยาเสพตด หากวนจฉยวาเปนผเสพหรอตดยเสพตด กจะจดท าแผนการฟนฟสมรรถภาพยเสพตดและแจงผลการตรวจพสจนนนใหพนกงานอยการทราบ เพอพนกงานอยการจะมค าสงชะลอการฟองไวกอนจนกวาจะไดรบแจงผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจากคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด นอกจากนคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดยงมอ านาจในการขยายหรอลดระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด วางระเบยบใหผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดปฏบตและรวมถงการปลอยตวชวคราวผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด การรายงานผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทยงไมเปนทพอใจตอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการเพอประกอบการพจารณาด า เนนคดผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดนนตอไป 1.8.ผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด คอ ผบงคบบญชารบผดชอบในการปฏบตราชการของศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด มอ านาจหนาทตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดของผเขารบการตรวจพสจน ควบคมตวผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการ

16

ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไวระหวางการตรวจพสจนหรอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และดแลใหผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามระเบยบก าหนด ตดตามผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดซงไดรบอนญาตใหปลอยตวชวคราว จดท ารายงานผลการตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดรวมทงผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ออกขอบงคบของศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และปฏบตหนาทอนตามทคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาสเพตดหรออนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมอบหมาย นอกจากนหากปรากฎวาผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไมปฏบตตามระเบยบคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแลว ผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผควบคมสถานททรบตวผนนมอ านาจลงโทษ ภาคทณฑ ตดการอนญาตใหรบการเยยมหรอการตดตอไมเกน 3 เดอน หรอจดใหอยเดยวครงละไมเกน 10 วน 1.9.พนกงานเจาหนาท บทบาทหนาทของพนกงานเจาหนาทในกระบวนการยตธรรมเพอการแกไขผเสพหรอผตดยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ไดแก การจดท าบนทกประวตพฤตกรรมในการกระท าความผด ตลอดจนสภาพแวดลอมทงปวงของผรบการตรวจพสจน และตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตด การตดตามจบกมผเขารบการตรวจพสจนหรอผรบการฟนฟสมรรถภาพยาเสพตดทหลบหนจากการควบคม หรอหลบหนออกนอกเขตศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดสถานทเพอการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอการควบคมตวผนน นอกจากนยงมอ านาจในการเขาในเคหะสถาน สถานทหรอยาพาหนะใด ๆ เพอตรวจคนและจบตวผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทไมปฏบตตามระเบยบเงอนไข ขอบงคบทออกโดยคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เมอมเหตอนควรสงสยตามสมควรวาบคคลดงกลาวไดหลบซอนอย ประกอบกบมเหตอนควรเชอวาหากเนนชากวาจะเอาหมายคนมาไดบคคลนนจะหลบหน หรอมหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลใดทเกยวของกบผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมาใหถอยค า สงค าชแจงเปนหนงสอ หรอสงเอกสารหรอหลกฐานใดมาเพอการตรวจสอบเพอประกอบการพจารณาในการปฏบต ในฐานะผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอบคคลอนใดทสามารถใหขอเทจจรงเกยวกบกรณการปฏบตในฐานะผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอสง หรอใหจดผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารยการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดรยการตรวจหรอทดสอบวามยาเสพตดอยในรางกายหรอไม

17

1.10.ผเสพ ผตดยาเสพตด หนาทของผเสพ ผตดยาเสพตดกคอการปฏบตตามระเบยบ ขอบงคบเกยวกบกระบวนการบงคบบ าบดรกษาโดยเครงครด 1.11.กรมคมประพฤต หนวยงานหลกทรบผดชอบในการแกไขผเสพ ผตดยาเสพตด คอกรมคมประพฤตกระทรวงยตธรรม โดยมบทบาทหนาทในการจดท านโยบาย แผนงาน และงบประมาณทเกยวของในการด าเนนงานในกระบวนการยตธรรม เพอการแกไขผเสพหรอผตดยาเสพตด อกทงยงท าหนาทเปนฝายเลขานการของคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดอกดวย 2).สรปสาระส าคญพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 2.1.หลกการและเหตผล โดยทปญหาเกยวกบการเสพยาเสพตดใหโทษ ในปจจบนมความรนแรงมากยงขน ซงโดยหลกการแลวผเสพยาเสพตดมสภาพเปนผปวยอยางหนง มใชอาชญากรปกต การฟนฟสมรรถภาพของผตดยาเสพตดจงสมควรกระท าใหกวางขวาง และโดยทผเสพยาเสพตดจ านวนหนงถกบงคบใหเปนผจ าหนายยาเสพตดเพอแลกกบการไดยาเสพตดไปเสพดวย สมควรขยายขอบเขตของการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหครอบคลมถงผเสพและมไวในครอบครอง ผเสพและมไวในครอบครองเพอจ าหนาย และผ เสพยาและจ าหนายยาเสพตดจ านวนเลกนอยดวย นอกจากนนเนองจากบคคลซงตดหรอเสพยาเสพตดมจ านวนมากและเปนปญหาส าคญของประเทศ สมควรขยายสถานทเพอการตรวจพสจนการเสพหรอตดยาเสพตด และสถานทเพอการฟน ฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหกวางขวางยงขน เพราะนอกจากมหนวยงานของกระทรวงยตธรรมแลวยงมหนวยงานอนของรฐ และหนวยงานเอกชนทมขดความสามารถเขามารวมในการตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดและการฟนฟสมรรถภาพของบคคลดงกลาว อาทเชน สถานทของหนวยงานในราชการทหาร เขต อ าเภอ และกงอ าเภอ สถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข สถานพยาบาลของเอกชนหรอหนวยงานอน ซงสมควรรวมทรพยากรเพอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเขาดวยกนเพอใหเกดประสทธภาพมากยงขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน 2.2.สาระส าคญ 2.2.1 นยามของค า “ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด” หมายความวา การกระท าใด ๆ อนเปนการบ าบดการตดยาเสพตดและฟนฟสภาพรางกายและจตใจของผตดยาเสพตด รวมตลอดถงการรกษาสภาพรางกายและจตใจของผซงเสพยาเสพตดใหกลบคนสสภาพปกตโดยไมเสยงตอการเปนผตดยาเสพตด 2.2.2 คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหมคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมอ านาจหนาทเสนอแนะรฐมนตรเกยวกบการออกกฎกระทรวงตามพระราชบญญตน แตงตงและถอดถอนอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด

18

วางระเบยบก าหนดหลกเกณฑและวธการตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตด การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และการสงตวผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไปยงพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ วางระเบยบเกยวกบการควบคมและการยายตวผตองหาในระหวางการตรวจพสจนหรอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พจารณาวนจฉยอทธรณค าวนจฉยหรอค าสงของคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด วางระเบยบก าหนดหลกเกณฑในการลดและการขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เปนตน (มาตรา 6และมาตรา 7) 2.2.3 คณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหคณะกรรมการพจารณาแตงตงคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในเขตพนทตาง ๆ ตามความเหมาะสมมอ านาจและหนาทในการพจารณาวนจฉยวาผเขารบการตรวจพสจนเปนผเสพหรอตดยาเสพตดหรอไม พจารณายายตวผเขารบการบ าบดการตดยาเสพตดหรอเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจากแหงหนงไปยงอกแหงหนง พจารณาลดหรอขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พจารณาอนญาตใหผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดไดรบการปลอยชวคราว แจงผลการตรวจพสจนหรอผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตอคณะกรรมการ พนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการ ตดตามดแลผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดในเขตอ านาจของตนใหเปนไปตามแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เปนตน (มาตรา 12 และมาตรา13) 2.2.4 ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหจดตงศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนสถานพยาบาล ในสงกดกรมคมประพฤต กระทรวงยตธรรม โดยแตละแหงใหมผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนผบงคบบญชา มอ านาจตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตดของผเขารบการตรวจพสจน ควบคมตวและดแลผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดระหวางการตรวจพสจนหรอการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ตดตามผลของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดซงไดรบการปลอยชวคราว จดท ารายงานผลการตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตด และผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเสนอตอคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด เปนตน 2.2.5 การฟนฟสมถรรถภาพผตดยาเสพตด 2.2.5.1 การด าเนนคดของพนกงานสอบสวน ผถกตองหาวากระท าความผดฐานเสพยาเสพตด เสพและมไวในครอบครอง เสพและมไวในครอบครองเพอจ าหนาย หรอเสพและจ าหนายยาเสพตดตามลกษณะชนด ประเภท และปรมาณทก าหนดในกฎกระทรวง ถาไมปรากฏวาตองหาหรออยในระหวางถกด าเนนคดในความผดฐานอนซงเปนความผดทมโทษจ าคกหรออยในระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษาของศาล ใหพนกงานสอบสวนน าตวผตองหาไปศาลภายในสสบแปดชวโมงนบแตเวลาทผตองหานนมาถงทท าการของพนกงานสอบสวน เพอใหศาล

19

พจารณามค าสงใหสงตวผนนไปตรวจพสจนการเสพหรอการตดยาเสพตด เวนแตมเหตสดวสยหรอมเหตจ าเปนอยางอนทเกดจากตวผตองหานนเอง หรอจากพฤตการณทเปลยนแปลงไปซงท าใหไมอาจน าตวผตองหาไปศาลภายในก าหนดเวลาดงกลาวได ถาผตองหามอายไมถงสบแปดปบรบรณ ใหพนกงานสอบสวนน าตวสงศาลเพอมค าสงใหตรวจพสจนภายในยสบสชวโมงนบแตเวลาทผตองหานนมาถงทท าการของพนกงานสอบสวน ในระหวางการตรวจพสจนและการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหพนกงานสอบสวนด าเนนกระบวนการสอบสวนคดตอไป และเมอสอบสวนเสรจใหสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการโดยไมตองสงผตองหาไปดวย และแจงใหทราบวาผตองหาถกควบคมตวอย ณ ศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการตรวจพสจน การฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอการควบคมตวอยางแหงใด (มาตรา 19) ถาปรากฏวาผตองหาผใดเสพยาเสพตดกอน ขณะ หรอภายหลงทถกจบกมเพอใหตนเองไดรบการสงตวไปฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดและไมตองถกด าเนนคดในขอหาฐานเสพและมไวในครอบครอง เสพและมไวในครอบครองเพอจ าหนาย หรอเสพและจ าหนายยาเสพตด ผนนไมมสทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามพระราชบญญตน ใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแจงใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ แลวแตกรณ มารบตวผนนไปเพอด าเนนคดตอไปตามกฎหมาย (มาตรา 20) 2.2.5.2 การตรวจพสจนของคณะอนกรรมการรบฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด กรณทคณะอนกรรมการรบฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวนจฉยวาผเขาการตรวจพสจนเปนผเสพหรอตดยาเสพตด ใหจดใหมแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด และใหแจงผลการตรวจพสจนใหพนกงานอยการทราบ และใหพนกงานอยการมค าสงชะลอการฟองไวกอนจนกวาจะไดรบแจงผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจากคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด แตหากไมปรากฏวาผตองหาเปนผเสพหรอตดยาเสพตด ใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดรายงานผลการตรวจพสจนใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการเพอพจารณาด าเนนคดตอไปตามกฎหมาย กรณพนกงานอยการเหนวาผตองหาซงไดรบแจงผลการตรวจพสจนไมมสทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหพนกงานอยการด าเนนคดตอไปและแจงผลใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดทราบ (มาตรา 22) 2.2.5.3 การจดท าแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ใหก าหนดสถานทและวธการส าหรบฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหเหมาะสมกบสภาพของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด โดยค านงถงอาย เพศ ประวต พฤตกรรมในการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด ตลอดจนสภาพแวดลอมผนนประกอบดวย (มาตรา 23 วรรคหนง)

20

ผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตองอยรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตามแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนเวลาไมเกนหกเดอนนบแตวนถกสงตวเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด กรณทปรากฏวาผลการ ฟนฟสมรรถภาพผ ตดยาเสพตดย ง ไม เปนทพอใจ ใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดพจารณาขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดออกไปอกได (มาตรา 25) การทผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดถกควบคมตวในลกษณะเดยวกบถกคมขงใหถอวาผเขารบการตรวจพสจน หรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด แลวแตกรณ เปนผถกคมขงตามประมวลกฎหมายอาญา (มาตรา 28 วรรคหนง) 2 . 2 . 5 . 4 ผลกา ร ฟ น ฟสมร รถภาพผ ต ด ย า เ สพต ด หากคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดวนจฉยวาผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดผใดไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจนครบถวนตามทก าหนดในแผนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดและผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดเปนทพอใจแลว ใหถอวาผนนพนจากความผดทถกกลาวหา และใหมค าสงปลอยตวผนนไป แลวแจงผลใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการซงยงด าเนนคดอยทราบ แลวแตกรณ ในกรณทผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดผใดแมจะไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดจนครบก าหนดเวลา แตผลการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดยงไมเปนทพอใจ ใหคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดรายงานความเหนไปยงพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ แลวแตกรณ เพอประกอบการพจารณาด าเนนคดผนนตอไป 2.2.6 การพจารณาพพากษาคดของศาล ในการพจารณาพพากษาคดของผตองหาทไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแลวศาลจะลงโทษผนนนอยกวาทกฎหมายก าหนดไวส าหรบความผดนนเพยงใดหรอจะไมลงโทษเลยกได ทงน โดยค านงถงระยะเวลาทผนนไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแลว 2.2.7 การอทธรณ ในกรณทคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดมค าวนจฉยวาผเขารบการตรวจพสจนนนเสพหรอตดยาเสพตด หรอมค าสงไมอนญาตใหปลอยผเขารบการตรวจพสจนหรอผเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดชวคราว หรอมค าสงขยายระยะเวลาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดออกไปอก ผนนมสทธอทธรณค าวนจฉยดงกลาวตอคณะกรรมการภายในสบสวนนบแตวนทไดรบทราบค าวนจฉยหรอค าสง และใหถอวาค าวนจฉยของคณะกรรมการเปนทสด การอทธรณยอมไมเปนเหตใหทเลาการปฏบตตามค าวนจฉยของคณะอนกรรมการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด (มาตรา 38)

21

2.2.2 ประกาศตณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต ท 108/2557 เรอง “เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด” และประกาศส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด เรอง “การน าตวผตองสงสยเขารบการบ าบดฟนฟ การบ าบดฟนฟ และการประเมนหลงการบ าบดฟนฟ” 1). เจตนารมณของประกาศ คณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 108/2557 เรอง การน าผตองสงสยเขารบการบ าบดฟนฟ ดวยขอยนยนทางการแพทยปรากฏวาผเสพยาเสพตดจะทาใหเปนโรคสมองตดยา โดยการตดยาเสพตดเปนกระบวนการตอเนองทเกดขนอยางรวดเรว ดงนน จงควรมแนวทางในการจงใจใหผเสพตดไดเขารบการบ าบดฟนฟดวยความยนยอมโดยเรว เพอใหผเสพตดไดมโอกาสฟนคนสภาพจากการเสพตด และสามารถกลบไปใชชวตในครอบครว ชมชน ไดอยางปกตสข โดยการสนบสนนจากหนวยงานภาครฐในการบ าบดฟนฟและตดตามดแลชวยเหลออยางตอเนอง ดวยเจตนารมณดงกลาวขางตน จงไมไดก าหนดโทษในกรณทกระทาความผดฐานเสพยาเสพตด หรอเสพและมยาเสพตดไวในครอบครองตามลกษณะ ชนด ประเภท และปรมาณทก าหนดตามบญชทายประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 อยางไรกตามอาจมผเสพตดจานวนหนงถงแมจะมโอกาสเขารบการบ าบดฟนฟแลว แตยงไมสามารถควบคมตวเองใหบ าบดฟนฟจนครบกระบวนการ และถงแมจะไดรบการบ าบดฟนฟจนครบกระบวนการแลวแตยงไมสามารถเลกยาเสพตดไดเดดขาด จงเหนสมควรก าหนดใหผเสพตดเขารบการบ าบดฟนฟตามประกาศนไดไมเกน 5 ครง หากเกนจากน ตองถกน าเขาสการบ าบดฟนฟตามพระราชบญบตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 ในรปแบบควบคมตว 2). กลไกการด าเนนงาน (1) เพอใหการปฏบตตามประกาศ คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ฉบบท 108/2557 เปนไปอยางมประสทธภาพ ใหศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดและกรงเทพมหานคร รบผดชอบก ากบตดตามการด าเนนงาน (2) อาศยอานาจตาม ขอ 3 ของ ประกาศ คสช.ท 108/2557 ใหศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดและกรงเทพมหานคร โดยผวาราชการจงหวดหรอผวาราชการกรงเทพมหานคร ประกาศจดตงกลไกตามทก าหนด ดงน 2.1) ศนยเพอการคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟ ให โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลชมชน หรอสถานทอนใดตามความเหมาะสมเปนศนยเพอการคดกรอง ซงพจารณาจากสภาพการแพรระบาดของยาเสพตดเปนหลก โดยมองคประกอบ ดงน (1) หวหนาศนย ท าหนาทควบคมและบรหารจดการ (2) เจาหนาทคดกรอง ท าหนาทในการประเมนคดกรองสภาพการเสพการตด โรครวมและโรคแทรกซอน (3) เจาหนาทบนทก

22

ขอมล ท าหนาทในการตรวจสอบขอมลประวตการเขารบการบ าบดฟนฟและลงบนทกขอมลผลในระบบสารสนเทศยาเสพตดจงหวด (NISPA) โดยมบทบาทภารกจ ในการจ าแนกคดกรองเบองตน เพอประเมนความรนแรงของการเสพตด ภาวะ แทรกซอนทางกายและจต และการวนจฉยเพอสงตอผเสพตดเขาบ าบดฟนฟตามความเหมาะสม ตลอดจน จดเกบและรวบรวมประวตผเขารบการบ าบดฟนฟ แผนและผลการบ าบดฟนฟ และขอมลสถตตาง ๆ ทเกยวกบผเขารบการบ าบดฟนฟอยางเปนระบบ พรอมทงปรบปรงขอมลใหเปนปจจบน 2.2) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอ เขต เทศบาลนคร เทศบาลเมอง (1) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอ ประกาศใหทวาการอ าเภอ หรอสถานทอนตามทผวาราชการจงหวดเหนสมควร เปนศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอ ประกอบดวย (1) นายอ าเภอ เปนหวหนาศนย (2) ปลดอ าเภอ ผประสานงานประจาตาบล (3) ปลดองคการบรหารสวนตาบล หรอปลดเทศบาลตาบล (4) สาธารณสขอ าเภอ (5) ผแทนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (รพ.สต.) (6) ก านน (7) ผแทนพฒนาชมชน (8) ต ารวจชมชนสมพนธ (9) ผอ านวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (10) ผแทนฝายบคคลของสถานประกอบการในพนท และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม (2) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟเขต ประกาศใหส านกงานเขต หรอสถานทอนตามทผวาราชการกรงเทพมหานครเหนสมควรเปนศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟเขต ประกอบดวย (1) ผอ านวยการเขต เปนหวหนาศนย (2) ผแทนฝายพฒนาชมชน (3) ผแทนศนยบรการสาธารณสขทตงอยในเขต (4) ต ารวจชมชนสมพนธ (5) ผอ านวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (6) ผแทนกรรมการหมบานชมชน (6) ผแทนสถานประกอบการในพนท และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม (3) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟเทศบาลนคร และเทศบาลเมอง เพอใหการตดตาม ดแล ผผานการบ าบดฟนฟมประสทธภาพ จงสมควรประกาศใหททาการเทศบาลนคร เทศบาลเมองหรอสถานทอนตามทผวาราชการจงหวดเหนสมควรเปนศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟเทศบาลนคร หรอเทศบาลเมอง ประกอบดวย ( 1) ปลดเทศบาลนครหรอปลดเทศบาลเมอง เปนหวหนาศนย (2) ผแทนงานสาธารณสขของเทศบาล (3) ผแทนงานพฒนาชมชนของเทศบาล (4) ผแทนต ารวจชมชนสมพนธ (5) ผแทนกรรมการหมบานชมชน (6) ผแทนโรงพยาบาลในพนท (7) ผอ านวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (8) ผแทนฝายบคคลสถานประกอบการในพนท และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม

23

ทงน ใหศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอ เขต เทศบาลนคร เทศบาลเมอง มบทบาทภารกจ ดงน (1) รบรายงานตวผผานการบ าบดฟนฟเพอเขาสการตดตาม ดแล ตอเนอง (2) ประกาศแตงตงผท าหนาทตดตาม ดแล ผผานการบ าบดฟนฟ ประกอบดวย ก านน ผใหญบาน กรรมการหมบาน ประชาชนผมจตอาส าหรออาส าสมครภาคประชาชน (3) พฒนาศกยภาพผท าหนาทตดตาม (4) จ าแนกรายชอและมอบหมายภารกจการตดตามดแล (5) จ าแนกรายชอผประสงครบความชวยเหลอตามประเภทของความประสงค เชน การศกษา อาชพ เปนตน (6) จดท าขอมลเพมเตมส าหรบผทสมควรไดรบการสนบสนนชวยเหลอ (7) ด าเนนการใหความชวยเหลอเบองตน (8) รายงานผลการตดตาม ดแล ชวยเหลอ ผผานการบ าบดฟนฟ 2.3) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟจงหวด ประกาศสถานทตงตามความเหมาะสม ตามทผวาราชการจงหวดเหนสมควรเปนศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟจงหวด ประกอบดวย (1) ผวาราชการจงหวดหรอรองผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมาย เปนผอ านวยการศนย (2) นายแพทยสาธารณสขหรอผแทนสาธารณสขจงหวด (3) ผแทนส านกงานคมประพฤตจงหวด (4) ผแทนองคการบรหารสวนจงหวด (5) ผแทนศนยพฒนาฝมอแรงงานจงหวด (6) ผแทนส านกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด (7) ผแทนส านกงานจดหางานจงหวด (8) ผแทนส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา/ประถมศกษา (9) ผแทนส านกงานสงเสรม การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย(จงหวด) (10) ผแทนส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด (11) ผแทนกองบงคบการต ารวจภธรจงหวด (12) ผแทนส านกงาน ปปส.ภาค (13) ผอ านวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (14) ผแทนโรงพยาบาล (15) ผแทนองคกรธรกจเอกชน (16) ผแทนฝายบคคลของสถานประกอบการในพนท (17) ผแทนภาคประชาชน และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม บทบาทภารกจ : (1 ) ก าหนดแนวทางการตดตาม ดแล ผ ผ านการบ าบด ฟนฟของจ งหวดหรอกรงเทพมหานคร (2) รณรงคเพอสรางความเขาใจและเสรมสรางเจตคตการใหโอกาสผเสพตด (3) เปนศนยกลางสนบสนนชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟทประสงคขอรบความชวยเหลอ

24

(4) รายงานผลการตดตาม ดแล ชวยเหลอ ผผานการบ าบดฟนฟ 2.4) ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟกรงเทพมหานคร ประกาศสถานทตงตามความเหมาะสม ตามทผวาราชการกรงเทพมหานครเหนสมควรเปนศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟกรงเทพมหานคร ประกอบดวย (1) ผวาราชการกรงเทพมหานคร หรอรองผวาราชการกรงเทพมหานครทไดรบมอบหมาย เปนผอ านวยการศนย (2) ผอ านวยการส านกอนามยหรอผแทน (3) ผอ านวยการส านกงานเขตหรอผแทน (4) ผแทนกองบญชาการต ารวจนครบาล (5) ผแทนส านกงานคมประพฤตกรงเทพมหานคร (6) ผแทนศนยพฒนาฝมอแรงงานกรงเทพมหานคร (7) ผแทนส านกงานจดหางานกรงเทพมหานคร (8) ผแทนศนยคมครองสวสดภาพชมชน กรงเทพมหานคร (9) ผแทนส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา/ประถมศกษา (10) ผแทนส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (11) ผแทนส านกงาน ปปส. กทม. (12) ผอ านวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (13) ผแทนองคกรธรกจเอกชน (14) ผแทนภาคประชาชน และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม บทบาทภารกจ : (1 ) ก าหนดแนวทางการตดตาม ดแล ผ ผ านการบ าบด ฟนฟของจ งหวดหรอกรงเทพมหานคร (2) รณรงคเพอสรางความเขาใจและเสรมสรางเจตคตการใหโอกาสผเสพตด (3) เปนศนยกลางสนบสนนชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟทประสงคขอรบความชวยเหลอ (4) รายงานผลการตดตาม ดแล ชวยเหลอ ผผานการบ าบดฟนฟ ทงน ใหศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวด และศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดกรงเทพมหานคร ทบทวนและยกเลกศนยจ าแนกคดกรอง ศนยขอมลตดตามและประสานความชวยเหลอดาน Demand ทไดมการจดตงไปกอนหนาทจะมประกาศ คสช. ท 108/2557 3.) แนวทางการด าเนนงานตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 108/2557 (1.) การน าผเสพตดเขาบ าบดฟนฟและการคดกรอง 1. ศนยอานวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดและกรงเทพมหานคร ก าหนดแผนการคนหาเพอน าผเสพตดเขาบ าบดฟนฟ โดย (1) การตงดานตรวจปสสาวะ (2) การจดระเบยบสงคม (3) วธการอนใดตามความเหมาะสมของจงหวดหรอกรงเทพมหานคร 2. เมอมการตรวจปสสาวะผตองสงสย ใหเจาหนาทตามกฎหมาย และเจาของปสสาวะลงนามในบนทกผลการตรวจปสสาวะ (บ.108-2557-1)

25

3. เมอผลการตรวจปสสาวะเบองตนพบวา มสารเสพตด และเมอตรวจสอบแลว (ระบบ polis)ไมปรากฎวาผนนเปนผตองหาหรออยในระหวางถกด าเนนคดในความผดฐานอน ซงเปนความผดทมโทษจ าคก หรออยในระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษา หรอ ไมอยในระหวางการบ าบดฟนฟฯ รวมถง ไมมพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายแกผอนหรอสงคม ทงในสวนของพฤตกรรมภายนอกทสงเกตได เชน มอาวธ ใชกาลงทารายหรอขเขญใหผอนเกดความกลวหรอตกใจ อาละวาด หรอใชความรนแรง ฯลฯ เปนตน 3.1 กรณทผนนยนยอมเขารบการบ าบดฟนฟ ใหผนนลงนามในแบบการยนยอมเขาบ าบดฟนฟ (บ.108-2557-2)จากนน เจาหนาทตามกฎหมายฯ น าผยนยอมเขารบการบ าบดฟนฟสงตวใหกบศนยเพอการคดกรอง พรอมกบลงบนทกประจาวน (ไมเปนคด) เพอเปนหลกฐานในการด าเนนงานในกรณทไมใชเวลาราชการ หรออยในยามวกาล จนไมสามารถสงผยนยอมไปศนยเพอการคดกรองได ใหเจาหนาทตามกฎหมายด าเนนการนดผยนยอมใหไปรายงานตวดวยตนเองทหนาคายปรบเปลยนพฤตกรรมภายในวนทเรมด าเนนการจดคาย หรอใหไปรายงานตวทศนยเพอการคดกรองทก าหนดไว ภายในระยะเวลา 3 วนทาการพรอมกบสงรายชอทไดมการลงบนทกประจาวนใหกบศนยเพอการคดกรองดงกลาวเพอเปนขอมลในการตรวจสอบ ซงหากผยนยอมนนไมไปรายงานตวตามระยะเวลาทก าหนดใหถอวา ไมปฏบตตามระเบยบทไดก าหนดไว และใหถอวาใชสทธในการยนยอมเพอเขารบการบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไปแลว (นบเปนเขาบ าบดตามประกาศ คสช.ท 108 ไปแลว 1 ครง) 3.2 กรณไมยนยอมเขาบ าบดฟนฟใหลงนามยนยนและด าเนนการตามกฎหมายทเกยวของ โดยสงเขาด าเนนการตาม พ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 และหากผลการตรวจยนยนพบวาเปนผตดยาเสพตดจรง ใหด าเนนการสงเขาสกระบวนการบงคบบ าบด แบบควบคมตว 4. กรณตรวจสอบพบสงทตองสงสยวาเปนยาเสพตด ให เจาหนาทตรวจสอบชนด ประเภท ปรมาณและนาหนก และบรรจสงของทสงสยวาเปนยาเสพตดลงในภาชนะแขงแรง ปลอดภยเทาททาได แลวปดฉลากบนภาชนะบรรจนน และจดท าบนทกการสงมอบและรบมอบสงทสงสยวาเปนยาเสพตดโดยลงลายมอชอเจาของสงทสงสยวาเปนยาเสพตดเปนผสงมอบ และเจาหนาทเปนผรบมอบไวเพอเปนหลกฐาน (บ.108-2557-3) ใหด าเนนการปดภาชนะบรรจและบนทกการสงมอบและรบมอบตามแบบฟอรม และเจาหนาทนาสงสงของทสงสยวาเปนยาเสพตดไปตรวจพสจนทสถานตรวจพสจนตามทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดก าหนด ตามคาสงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดท 3/2553 ลงวนท 18 กมภาพนธ 2553 เรอง ก าหนดสถานตรวจพสจนโดยเรว และใหน าระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการจบยดและตรวจพสจนยาเสพตด พ.ศ.2537 มาบงคบโดยอนโลม

26

5. การคดกรองเบองตน ด าเนนการภายหลงผเสพตดลงนามในแบบยนยอมเขาบ าบดฟนฟ ทงนใหด าเนนการโดยเจาหนาทคดกรอง ณ สถานทปฏบตการ หรอด าเนนการ ณ สถานทตงศนยเพอการคดกรองฯ เจาหนาทคดกรองตองแจงผลการคดกรอง รปแบบและระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ตลอดจนการตดตาม ดแลตอเนองหลงสนสดการบ าบดฟนฟใหผยนยอมและ/หรอญาตไดรบทราบพรอมคาแนะน าวธการปฏบต และจดท าเอกสารผลการคดกรองและสงเขาบ าบดฟนฟใหผยนยอมลงนามรบทราบและปฏบต (บ.108-2557-4/1-3) พรอมจดท าบนทกขอมลประวตผไดรบการคดกรองใหครบถวนสมบรณ เชน หมายเลขบตรประจาตวประชาชน (13 หลก) ทอยปจจบนทสามารถตดตอได เพอประโยชนในการดแลชวยเหลอหลงผานการบ าบดฟนฟ กรณผยนยอมเขาบ าบดฟนฟเปนประชาชนจากจงหวดอนใหผทาหนาทคดกรองสงตอผยนยอมเขาบ าบดฟนฟในสถานพยาบาลทตงตามทอยปจจบน เพอประโยชนในการดแลชวยเหลอหลงผานการบ าบดฟนฟ แตทงน หากผนนไมเขารบการบ าบดฯ ในสถานพยาบาลทไดตกลงกนไวใหถอวาใชสทธยนยอมเพอเขารบการบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไปแลว (นบเปนเขาบ าบดตามประกาศ คสช.ท 108 ไปแลว 1 ครง) กรณตรวจสอบภายหลงวา ผยนยอมเขาบ าบดฟนฟ เปนผเขารบการบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ครบ 5 ครง หรอเปนผตองหาหรออยในระหวางถกด าเนนคดในความผดฐานอน ใหเจาหนาทสงด าเนนการตามกฎหมายทเกยวของตอไป (2) การบ าบดฟนฟ กอนสงเขารบการบ าบดฟนฟฯ ใหด าเนนการคดกรองเบองตนเพอประเมนสภาพการเสพตด ตรวจสอบภาวะโรคทางกายและทางจต ตรวจสอบประวตจานวนครงของการเขาบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ตรวจสอบเอกสารหลกฐานการยนยอมเขารบการบ าบดฟนฟ ด าเนนการสมภาษณ ซกถามประวต พรอมสงตอไปเขารบการบ าบดฟนฟตามความเหมาะสม กรณผลการคดกรองเปน “ผเสพ” ใหสงเขาบ าบดฟนฟรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม หรอรปแบบอนตามความเหมาะสม กรณผลการคดกรองเปน “ผตดหรอผตดรนแรง” ใหสงเขาบ าบดฟนฟในสถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข 2.1 กรณเขาบ าบดฟนฟในรปแบบสถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขหรอกรงเทพมหานครใหด าเนนการตามหลกเกณฑ วธการ และระยะเวลาทสถานพยาบาลก าหนด แตหากไมกระทาตามกฎของสถานพยาบาล หรอไมเขารบการบ าบดฟนฟฯตามนดหมาย รวมถง ขาดการรกษาตดตอเกนกวาทสถานพยาบาลนน ๆ ก าหนด หรอเกนกวา 2 ครงขนไป ใหสถานพยาบาลนน ๆ ด าเนนการ จาหนายออกจากการบ าบดฯ และถาหากมพฤตกรรมการกลบไปเสพตดซาและถกจบกม ใหเรมบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ครงใหม

27

2.2 กรณการบ าบดฟนฟรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม ใหผวาราชการจงหวด/กรงเทพมหานครประกาศ สถานทเพอเปดเปนคายปรบเปลยนพฤตกรรมและแตงตงบคลากรเพอทาหนาทบรหารจดการ โดยคายปรบเปลยนพฤตกรรมควรมองคประกอบหลก ดงน 1) ผอานวยการคายปรบเปลยนพฤตกรรม ทาหนาท รบผดชอบบรหารจดการภาพรวมของการจดคาย 2) ฝายวชาการทาหนาทควบคมกากบโปรแกรมการจดคายฯ ใหเปนไปตามมาตรฐาน การปรบเพมหรอลดโปรแกรมคาย ประเมนสภาพการเสพตด ภาวะโรคแทรกซอนทางกาย และจตของผบ าบดฟนฟ และการประเมนเปนผผานการบ าบดฟนฟ ประกอบดวยเจาหนาทสาธารณสขเปนหลกและผแทนหนวยงานทเกยวของตามความเหมาะสมกบพนท 3) วทยากรคายฯ ทาหนาทใหขอมลความรและจดกระบวนการเพอปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรม 4) ครฝกประจาคายฯ ทาหนาทบรหารจดการและดแลความเรยบรอยภายในคาย การฝกดานรางกาย และฝกระเบยบวนย 5) เจาหนาทคายฯ เพอทาหนาทบรหารจดการทวไปและจดท าขอมล ระยะเวลาการจดคายฯไมนอยกวา 9 วน โดยการประกาศการบ าบดฟนฟรปแบบคายฯ อาจก าหนดวนทเปดคายฯ เปนวาระประจา ยกตวอยางเชน เปดคายฯ ทกวนท 1-9 ของแตละเดอน เปนตน การจดคายฯ ใหพจารณาใชหลกสตรคายฯ มาตรฐานทสานกงาน ป.ป.ส. รวมกบกระทรวงสาธารณสข กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงแรงงานไดพฒนาขน กรณฝายวชาการประเมนพบวาผเขาบ าบดฟนฟรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม มอาการเจบปวยทางกายหรอทางจต หรอมพฤตกรรมในลกษณะเปนผเสพตดทรนแรงเกนกวาจะบ าบดฟนฟรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมได ใหรบสงตอไปยงสถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขในพนทหรอกรงเทพมหานครโดยเรว ระหวางการบ าบดฟนฟทงรปแบบสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข/กทม. และรปแบบคายฯใหสารวจความประสงคในการขอรบความชวยเหลอ (3) การประเมนเปน ผผานการบ าบดฟนฟ การประเมนเพอรบรองเปนผผานการบ าบดฟนฟ กระทาเมอเขารบการบ าบดฟนฟจนครบตามระเบยบ หรอขอบงคบของสถานพยาบาล โดยการบ าบดฟนฟในสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข/กรงเทพมหานครใหประเมนตามหลกเกณฑทกระทรวงสาธารณสขก าหนด และผทไดรบมอบหมายจากสถานพยาบาลนนออกเอกสารรบรองเปนผผานการบ าบดฟนฟ

28

การบ าบดฟนฟรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม ใหฝายวชาการทาการประเมนตามหลกเกณฑทกระทรวงสาธารณสขก าหนด และใหผอานวยการคายจดท าเอกสารรบรองเปน ผผานการบ าบดฟนฟ ผผานการบ าบดฟนฟทงจากสถานพยาบาลของกระทรวงสาธารณสข/กรงเทพมหานคร และรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมตองรายงานตวยนยนเปนผผานการบ าบดฟนฟ พรอมเอกสารรบรองเปนผผานการบ าบดฟนฟ แบบสารวจผประสงคขอรบความชวยเหลอ ทศนยเพอประสานการดแล ผผานการบ าบดฟนฟตามสถานทและวนทก าหนด (4) การตดตาม ดแลชวยเหลอ และสนบสนน ผผานการบ าบดฟนฟ เมอผผานการบ าบดฟนฟพรอมดวยเอกสารรบรองเปน ผผานการบ าบดฟนฟ และแบบสารวจผประสงคขอรบความชวยเหลอ ไปรายงานตวทศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอหรอเขตหรอเทศบาลนครหรอเทศบาลเมอง เจาหนาทศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟ รวบรวมขอมล และใหขอแนะน าเพอใหผผานการบ าบดฟนฟทราบว าจะไดรบการดแลตอเนองเพอชวยเหลอประคบประคองจากกานนผใหญบานหรออาสาสมคร หรอกลมบคคลอน ๆ โดยการเยยมบานอกอยางนอย 4 - 7 ครง กรณผผานการบ าบดฟนฟไมเขามารายงานตวทศนย ประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟใหเจาหนาทศนยประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟอ าเภอหรอเขตหรอเทศบาลนครหรอเทศบาลเมอง ตรวจสอบรายชอผผานการบ าบดฟนฟจากระบบรายงานสารสนเทศยาเสพตดจงหวด (NISPA) พรอมจาแนกตามทอยและมอบหมายภารกจใหผทาหนาทตดตาม เชน กานนผใหญบาน และอาสาสมครภาคประชาชน หรอกลมบคคลอน ๆ ด าเนนการตดตามดแลตามวงรอบทก าหนด ในการลงพนทเพอตดตาม ดแล ผผานการบ าบดฟนฟ ผทาหนาทตดตามควรมการตรวจสอบความถกตองของขอมลผผานการบ าบดฟนฟ และควรสรางความเขาใจกบครอบครว ญาต และชมชน ถงเจตนาของการตดตามเพอตองการชวยสนบสนนชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟใหลด ละ เลก ยาเสพตด ผทาหนาทตดตามตองรายงานผลการตดตามใหศนยเพอประสานการดแลชวยเหลออ าเภอหรอเขตหรอเทศบาลนครหรอเทศบาลเมอง ศนยเพอประสานการดแลชวยเหลออ าเภอหรอเขตหรอเทศบาลนครหรอเทศบาลเมอง จาแนกประเภทและจานวนผประสงคขอรบความชวยเหลอ และหาขอมลเพมเตมถงศกยภาพ ความเปนไปไดความพรอมของผขอรบความชวยเหลอและสรปเปนผลการพจารณาผผานการบ าบดฟนฟทเหมาะสมไดรบการสนบสนนชวยเหลอ และประสานงานเพอใหการสนบสนนชวยเหลอเบองตนหากเกนศกยภาพของศนยฯ อ าเภอ/เขต ใหจดสงขอมลตอไปยงศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอจงหวดหรอกรงเทพมหานคร และหนวยสนบสนนชวยเหลอของจงหวดเพอใหความชวยเหลอ ดงน

29

- ความตองการดานการศกษา สงขอมลตอไปยงสานกงานเขตพนทการศกษาประถมหรอมธยม หรอสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวด - ความตองการดานการฝกทกษะอาชพ สงขอมลตอไปยงศนยพฒนาฝมอแรงงานจงหวด - ความตองการดานการจดหางาน สงขอมลตอไปยงสานกงานจดหางานจงหวดและสานกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด - ความตองการทนสงเคราะห สงตอใหศนยพฒนาสงคมจงหวด หรอศนยคมครองสวสดภาพชมชน กทม. - หนวยงานอน ๆ แลวแตกรณ ศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟจงหวดหรอกรงเทพมหานคร เปนศนยกลางในการประสานการสนบสนนชวยเหลอโดยการจดการประชมหารอเพอวางแผน ตลอดจนกากบตดตามใหมการสนบสนนชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟ และรวบรวมรายงานผลการตดตามดแลผผานการบ าบดฟนฟและผลการสนบสนนชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟ (5) กรณไมปฏบตตามกฎหรอระเบยบของการบ าบดฟนฟ กรณผยนยอมเขาบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไมปฏบตตามกฎหรอระเบยบทคายฯ หรอสถานพยาบาลก าหนด รวมถงไมใหความรวมมอในการตดตามดแล ใหด าเนนการดงน 1. กรณไมไปรายงานตวทศนยเพอการคดกรอง หรอคายปรบเปลยนพฤตกรรม หรอสถานพยาบาลตามหวงเวลาทก าหนด ใหถอวาไดใชสทธยนยอมเพอเขารบการบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไปแลว (นบเปนเขาบ าบดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไปแลว 1 ครง) ซงหากวาเจาหนาทตามกฎหมายพบวา เปนบคคลตองสงสยวาจะมการใชยาเสพตดอกครงใหด าเนนการไดตามแนวทางของประกาศ คสช.ท 108/2557 2. กรณทเขารบการบ าบดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เปนทเรยบรอยแลว แตไมมารายงานตวตามทสถานพยาบาลนดหมายเกนกวา 2 ครงตดตอกน ใหถอวาเปนผทไมปฏบตตามกฎ (drop out) และหากวาเจาหนาทตามกฎหมายพบวา เปนบคคลตองสงสยวาจะมการใชยาเสพตดอกครงใหด าเนนการไดตามแนวทางของประกาศ คส4. 3.กรณตรวจสอบพบภายหลงวาผยนยอมเขาบ าบดฟนฟเปนผอยระหวางการบ าบดฟนฟ - ในระบบบงคบบ าบดตาม พ.ร.บ. ฟนฟสมรรถภาพผตด ยาเสพตด พ.ศ.2545 ใหถอนชอออกจากการบ าบดฟนฟ ตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เพอใหไดรบการฟนฟแบบบงคบบ าบดจนครบกระบวนการ และแจงใหสานกงานคมประพฤตทรบผดชอบทราบและด าเนนการ

30

- ในระบบสมครใจ ใหแจงสถานพยาบาลทรบผดชอบทราบและด าเนนการ 4. กรณตรวจสอบภายหลงวาผยนยอมเขาบ าบดฟนฟเปน ผตองหาหรออยในระหวางถกด าเนนคดในความผดฐานอน ซงเปนความผดทมโทษจ าคกหรออยระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษาของศาล ใหพนกงานสอบสวนเจาของคดน าผยนยอมเขาบ าบดฟนฟไปด าเนนการตามกระบวนการ และถอนชอออกจากการบ าบดฟนฟช.ท 108/2557 2.3 งานวจยทเกยวของ 2.3.1 เทวราช ทองเทพ ไดท าการการวจยเรอง “ การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปปฏบต พนทอ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน” เพอศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการน านโยบายการปราบปรามยาเสพตดไปปฏบต พนทอ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน โดยจากการศกษาพบวาปจจยทสงผลกระทบตอการน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปปฏบต เรยงล าดบความส าคญ ดงน 1. ปจจยดานความรวมมอ หรอการตอบสนองของผน านโยบายไปปฏบต พบวา เจาหนาทสวนใหญรบรนโยบายการปราบปรามยาเสพตด แตการปราบปรามยาเสพตดไมประสบผลส าเรจเนองจากเจาหนาท ไมบงคบใชกฎหมายจรงจง ผปฏบตงานปราบปรามยาเสพตดมนอย ขาดแคลนเครองมอ และขาดแรงจงใจในการปฏบตงาน เจาหนาทบางสวนมสวนเกยวของกบขบวนการคายาเสพตด และไมไดรบความรวมมอจากประเทศเพอนบาน 2.ปจจยดานลกษณะขององคการทน านโยบายไปปฏบต พบวาการด าเนนงานในระบบราชการมความลาชา มการผลกภาระระหวางหนวยงาน และยงพบวาปญหาความวนวายทางการเมองสงผลกระทบตอความตอเนองของนโยบายการปราบปรามยาเสพตด 3.ปจจยดานทรพยากรของนโยบาย พบวางบประมาณในการปราบปรามกระจดกระจายในหลายหนวยงาน การจดสรรลาชา และมจ านวนจ ากดไมเหมาะสมกบภารกจทตองเสยงกบอนตราย สดสวนงบประมาณดานการปราบปรามนอยกวางบประมาณดานการปองกนปญหายาเสพตด เนองจากรฐบาลมองวาควรปองกนปญหายาเสพตดมากกวาการปราบปราม 4.ปจจยดานการสอสารระหวางองคการ และการควบคม พบวาหนวยงานปราบปรามยาเสพตดในพนทอ าเภอเขมราฐ มหลายหนวยงานมกประสบปญหาในการประสานงาน ท าใหสงผลกระทบตอประสทธภาพในการปราบปรามยาเสพตด 5. ปจจยดานเงอนไข และทรพยากรทางเศรษฐกจ สงคมและการเมอง พบวา ภาวะเศรษฐกจตกต าสงผลใหทง ราษฎรลาว-ไทย หนมาคายาเสพตด เพราะเหนวารายไดด ขณะทกลม

31

ขบวนการคายาเสพตดฉวยโอกาสจากความไมสงบของสงคม การเมองในประเทศจงท าการลกลอบขนยาเสพตดเขามาในประเทศ และปจจยดานอนทสงผลกระทบตอการน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปปฏบตทคนพบจากการวจย ดงน 1. ลกษณะภมประเทศทเออตอการลกลอบคายาเสพตด พบวาสภาพภมประเทศอ าเภอเขมราฐเปนอปสรรคในการปราบปรามยาเสพตด เนองจากมแมน าโขงกนแนวพรมแดน และอยตรงขามแหลงพกยาเสพตดทส าคญ มเมองคขนานตลอดแนวพรมแดน ท าใหมการลกลอบน าเขายาเสพตดอยางตอเนอง 2. บคคลสองสญชาต เปนกลมบคคลทมสวนรวมในขบวนการคายาเสพตดตามแนวชายแดนอ าเภอเขมราฐ เนองจากสามารถเดนทาง เขา-ออก โดยใชชองประเพณ ท าใหสามารถตดตอซอขายยาเสพตด หรอลกลอบขนยาเสพตดไดโดยงาย 2.3.2 สบต ารวจเอก ธนธนท ชยวชตไดท าการวจยเรอง “การปองกนและปราบปรามยาเสพตดของเจาหนาทต ารวจ: กรณศกษา สถานต ารวจนครบาลทองหลอ” มวตถประสงคเพอศกษาระดบการปองกนละปราบปรามยาเสพตด ของเจาหนาท ต ารวจสถานต ารวจนครบาลทองหลอ และศกษาปจจยทมความสมพนธตอการปองกนและปราบปราม ยาเสพตดของเจาหนาทต ารวจ สถานต ารวจนครบาลทองหลอ งานวจยครงนผลการศกษาพบวา 1.เจาหนาทต ารวจสถานต ารวจนครบาลทองหลอสวนใหญมอายเกนกวา 40 ป ขนไป มสถานภาพ สมรส มอตราเงนเดอนปจจบน 10,000 – 15,000 บาท การศกษาต ากวาปรญญาตร เคยเขารบการอบรมดาน การปองกนและปราบปรามยาเสพตดมากกวา 2 ครง 2.ความคดเหนเกยวกบการปองกนและปราบปรามยาเสพตด ของเจาหนาทต ารวจสถานต ารวจ นครบาลทองหลอ ดานเจาหนาทผปฏบตงานอยทระดบมาก ดานงบประมาณ ดานความสมพนธกบ ผบงคบบญชา ดานอตราก าลง ดานวสดอปกรณและเครองมอเครองใช อยทระดบปานกลาง 3.ปจจยทมความสมพนธตอการปองกนและปราบปรามยาเสพตดของเจาหนาทต าารวจ สถานต ารวจ นครบาลทองหลอ พบวาอายแตกตางกนมความสมพนธตอระดบความคดเหนเกยวกบปจจยดานการ ปองกนปราบปราม สถานภาพสมรส รายได เฉลยตอเดอน ระดบการศกษาสงสด การเขารบการอบรมดาน การปองกนปราบปรามยาเสพตดแตกตางกนไมมความสมพนธตอระดบความคดเหนเกยวกบปจจยดานการ ปองกนปราบปราม 2.3.3 นางสาวสรรตน จตกล ไดท าวจยเรอง “ทศนคตตอขนตอนการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ของผบ าบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดของกรมคมประพฤตในเขตกรงเทพมหานคร” ซงมวตถประสงคในการวจยคอ เพอศกษาทศนคต

32

ของผบ าบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตอขนตอนการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 โดยไดผลการศกษาดงน 1.กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชายมากกวาเพศหญง มอายระหวาง 20-30 ป สถานภาพโสด ระดบการศกษามธยมศกษาตอนตน มอาชพรบจางทวไป ไดรบการวนจฉยวาเปนผตดยาเสพตด เคยกระท าความผดและเคยถกจบกมมาแลว มความผดฐานเสพยาเสพตด ไมเคยเขารบการบ าบดยาเสพตดมากอน 2.ผลการศกษาพบวาทศนคตของผบ าบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดตอขนตอนการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 อยในระดบมาก โดยเฉพาะขนตอนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดและขนตอนการตรวจพสจนสารเสพตดหรอตดยาเสพตด และกลมตวอยางเหนดวยในขนตอนการชะลอการฟองศาลด าเนนคด และขนตอนการสอบสวนอยในระดบปานกลาง 3.ผลการทดสอบความสมพนธ พบวาปจจยสวนบคคลดานเพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ ผลการวนจฉย ประวตการกระท าความผดคดยาเสพตด ฐานความผด ประวตการเขารบการบ าบดยาเสพตด กบการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ทตางมทสนคตขนตอนการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ไมแตกตางกน

2.3.4 ดาบต ารวจ วรพนธ ทองหมน ไดท าการวจยเรอง “การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปสการปฏบตของสถานต ารวจจงหวดนครศรธรรมราช” การศกษาวจยนมวตถประสงคเพอ ศกษาประสทธภาพตอความคดเหนการน านโยบายการปราบปรามยาเสพตดไปสการปฏบตของต ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราช” ตามความคดเหนของประชาชน กลมประชากรในการศกษาเปนประชาชนในจงหวดนครศรธรรมราชจ านวน 400 คน ผลการวจย พบวา 1.ประสทธภาพของการน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปสการปฏบตของต ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราช ตามความคดเหนของประชาชน โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาอยในระดบมากทกดาน และดานบคคลอยในระดบแรก ประชาชนใหเหตผลวา หนวยงานหรอเจาหนาทต ารวจทมหนาทในการปราบปรามยาเสพตดมบคลากรในหนวยงานทมความร ความสามารถ และมประสบการณเกยวกบยาเสพตดเปนอยางด กท าใหประชาชนในทกพนทของจงหวดไดรบความรเกยวกบปญหาของยาเสพตด อนตรายของยาเสพตด แตถาหากมบคลากรทเพยงพอในหนวยงานมาใหความร ความเขาใจเกยวกบยาเสพตด อนตรายทเกดจากยาเสพตด ใหประชาชนทกพนททเปนจดเสยงไดรบความรและเขาใจในเรองยาเสพตดเปนอยางด และรจกวธปองกนตนเองและบคคลในครอบครวมใหเขาไปยง เกยวกบปญหายาเสพตดแลว

33

ปญหาตาง ๆ ทมตนเหตมาจากยาเสพตดกจะไมเกดขนในพนท หรอในจงหวดนครศรธรรมราช และอกดานหนงทสาคญไมแพกน กคอดานงบประมาณทรฐจดสรรใหหนวยงาน หรอเจาหนาทใชในการปราบปรามยาเสพตดมงบประมาณทเพยงพอ จะทาใหการด าเนนงานเกยวกบยาเสพตดเปนไปอยางตอเนอง เพราะหนวยงานจะมงบประมาณในการเผยแพรขอมลขาวสาร อนตรายของยาเสพตดใหทกพนทในจงหวดไดรบทราบ และอก 3 ดาน คอดานสถานท ดานโครงสรางและดานวสดอปกรณ กมความสาคญเชนกน ทจะทาใหการด าเนนงานปราบปรามยาเสพตดของจงหวดนครศรธรรมราชประสบความส าเรจและบรรลตามนโยบายปราบปรามยาเสพตดไปสการปฏบตของต ารวจภธรจงหวดนครศรธรรมราชมประสทธภาพ และเปนรปธรรมมากยงขน และปญหายาเสพตดทเกดขนในจงหวดนครศรธรรมราชหมดไปได 2.3.5 นางพรรณ วาทสนทร และคณะ ไดท าการวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบผลส าเรจของการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตดระหวางระบบบงคบบ าบดและระบบสมครใจ” โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหผลส าเรจของการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตดระหวางระบบบงคบบ าบดและระบบสมครใจ ป2547-2549 และเพอศกษาปจจย ลกษณะทางสงคมประชากรของผเขารบการบ าบดดานประเภทการใชสารเสพตด รปแบบวธการบ าบดรกษา ผลการศกษา 1.ดานลกษณะทางสงคมประชากร ผเขารบการบ าบดสวนใหญใชสารเสพตดเปนอนดบมากทสด คอ ยาบา สาเหตเนองจากอยากลอง เรมเสพเมออายต ากวา 17 ป วธใชสารเสพตดชนดยาบาใชกนทงเมดและใชใสกระดาษฟอยลแลวน ามาลนไฟสดดมควน ปจจยเกยวกบอาชพ การวางงานไมมงานท าท าใหกลมใจ คดมาก จงตดสนใจใชยาเสพตดเพอระบายความเครยด ความวตกกงวล ดานสงคม ชมชน ครอบครว สวนใหญใหการยอมรบผผานการบ าบดรกษา ไมแสดงทาทรงเกยจ ไดรบก าลงใจจากคนในชมชน ผใกลชด มารดา คสมรสและบตร มผปวยกลมนอยทเปนตวอยางทดของสงคม ชมชน ไดรบการยกยอง บางคนใหขอคดวาไมทราบวาชมชนคดอยางไร ท าใหไมคอยคบหากบใคร เกบตวเงยบ เกรงวาสงคมจะไมยอมรบ 2.รปแบบการบ าบดรกษาระบบสมครใจ ใชโปรแกรมมาตรฐานการบ าบดรกษาฟนฟแบบผปวยนอก คดเปนรอยละ 70.89 คายปรบเปลยนพฤตกรรมคดเปนรอยละ 13.92 และคลนคใหค าปรกษาในสถานบ าบด คดเปนรอยละ 6.33 ส าหรบระบบบงคบบ าบด เปนผปวยตาม พ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 แบบควบคมตวไมเขมงวด จะไดรบการบ าบดในโปรแกรมของส านกงานคมประพฤตคดเปนรอยละ 60.96 3. เมอไดรบการบ าบดตามกระบวนการและขนตอนครบตามมาตรฐานมผลการรกษาเปฯทพอใจในขนตอนของการบ าบดระยะท 4 เปนระยะขนฟนฟสมรรถภาพ ในระบบสมครใจอยในขนนรอยละ 80.38 และระบบบงคบบ าบดอยในขนนรอยละ 97.49 มจ านวนสวนนอยทขนถอนพษยาและฟนฟสมรรถภาพและจ าหนายอยในขนถอนพษยา ขณะถกจ าหนายในระบบ

34

สมครใจยหดเสพไดทงหมดและมอาการดขน รอยละ 52.53 และ 46.84 ระบบบงคบบ าบดหยดเสพทงหมดและดขนคดเปนรอยละ 61.19 และ 38.58 เมอพจารณาโดยภาพรวมของทงสองระบบแลว สวนใหญไดรบกรบ าบดแบบผปวยนอก ซงประเดนส าคญของวธนคอใหครอบครวมสวนรวมในการบ าบดรกษา ท ากจกรรมรวมกบผปวย สปดาหละ 3 ครง เพอใหผปวยและญาตรวมกนรบรถงวธการชวยใหหยดยาเสพตด และสงเสรมไมใหกลบไปเสพซ าได 2.3.6 นายอทธศกด พลงาม และคณะไดท าการวจยเรอง “การวจยประเมนผลการพฒนาระบบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแบบควบคมตวไมเขมงวด” โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงผลของการฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตดแบบควบคมตวไมเขมงวดตาม พ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545และการกลบไปเสพซ า ในศนยบ าบดรกษายาเสพตดขอนแกน โดยศกษาจากกลมตวอยางคอผปวยยาเสพตดประเภทยาบาทเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแบบควบคมตวไมเขมงวดตาม พ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 ทศนยบ าบดรกษายาเสพตดขอยแกนในระหวางวนท 1 ตลาคม 2548 ถง 30 กนยายน 2550 จ านวน 302 คน โดยผลการวจยพบวา 1.ผลการฟนฟสมรรถภาพฯหลงการฟนฟครบ 120 วนของผเขารบการฟนฟสมรรถภาพฯสวนใหญผานการประมเนตามเกณฑ พ.ร.บ.ฟนฟฯรอยละ 81.1 และเมอตดตามผเขารบการฟนฟฯไปจนครบ 1 ป พบวาเลกเสพไดรอยละ 31.8 ตดตามไมได รอยละ 63.6 เสพซ ารอยละ 2.3 ถกจบกม รอยละ 2.3 2.การหาความสมพนธของปจจยทเกยวของกบการกลบไปเสพซ าพบวา ปจจยทเปนตวแปรรวมกนท านายพฤตกรรมการไมกลบไปเสพซ าของผเขารบการฟนฟฯไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.5 ไดแก มารดาไมเสยชวต ไมเคยถกจบกมในคดยาเสพตดใหโทษ คดคายาเสพตด คดการพนน ไมเคยใชยาเสพตดรวมกบยาเสพตดชนดอน และไมเคยเสพกญชา โดยรวมกนท านายได 24% 2.3.7 ดร.อาภาศร สวรรณานนท และคณะไดท าการวจยเรอง “การวจยเพอศกษารปแบบการด าเนนงานดานการบ าบดรกษาผตดยาเสพตด” โดยเปนการวจยเชงคณภาพเพอศกษากลไกล กระบวนการด าเนนงาน ผลการด าเนนงาน และปญหาอปสรรคของหนวยงานทสามารถด าเนนงานดานการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดไดเปนอยางด การสรปรปแบบการด าเนนงานดานการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดของบทเรยนการด าเนนงานในพนทแตละแหง โดยจ ดท าเปนแผนผงกระบวนการด าเนนงานบ าบดรกษาผตดยาเสพตด และเพอใหขอแนะน า เสนอะแนะแนวทางเพอพฒนาการด าเนนงานดานแกไขปญหาผเสพ/ผตดยาเสพตดทมประสทธภาพโดยศกษาจากหนวยงานบ าบดรกษาผตดยาเสพตดในระบบสมครใจรวม 6 แหง จากหนวยงานบ าบดรกษาผตดยาเสพตดใน

35

ระบบบงคบบ าบดรวม 2 แหง และหนวยงานบ าบดรกษาผตดยาเสพตดในระบบตองโทษรวม 3 แหง รวมทงสน 11 แหง โดยผลการวจยพบวา 1.ปจจยความส าเรจของระบบสมครใจ ไดแก การใหการสนบสนนนจากผบรหาระดบสงของจงหวดและทองถนในการท างาน ความสามารถและพลงของวทยากรในการคดกรอง การอบรมและตดตามประเมนผล การใชวธการแบบพดคยแบบไมเปนทางการ และการใชเทคโนโ,ยในการประสานงาน กจกรรมทมความนาสนใจและมความเหมาะสมกบสภาพพนทและเปนพลงใหผบ าบดสามารถกลบมาด ารงชวตโดยไมใชยาเสพตด รวมทงการมสวนรวมของครอบครวในการบ าบดรกษา ความเขมแขงและความรวมมอของชมชน โรงเรยน การศกษานอกโรงเรยน สถานประกอบการในการท างานสนบสนนนการท างานของภาครฐ 2.ปจจยความส าเรจของระบบบงคบบ าบดรกษา ไดแก ความรวมมอของพลงอาสาสมครคมประพฤต ชมชน ครอบครว เครอขายยตธรรมชมชนทมจตอาสาในการรวมมอในทกระยะของการบ าบดรกษา การจดกจกรรมทมความหลากหลายและมการแบงประเภทของผเสพยาเสพตดทมความชดเจนชวยใหการบ าบดรกษาไดถกตองเหมาะสม สงผลสมฤธตอการบ าบดรกษา และผบรหารเจาหนาททเขาถงการประสานงานในชมชนและการใหประชาชนเขามามสวนรวมอยางแทจรง 3.ปจจยความส าเรจระบบตองโทษ แก ความสามารถในการสรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐ สถานศกษา สถานประกอบการและภาคธรกจเอกชน ผบรหารระดบสงใหความส าคญกบการด าเนยนงานและความรวมมอในการท างานเปนทมของวทยากรใหงานประสบความส าเรจ การใหความส าคญกบครอบครว/ชมชนรวมในทกขนตอนของกระบวนการบ าบดรกษา 4.ปจจยความส าเรจภาพรวม ไดแก รปแบบการบ าบดรกษาทมความหลากหลาย มความยดหยนเขาถงงายและการแบงประเภทของผบ าบดรกษาอยางชดเจนท าใหการบ าบดรกษาประสบความส าเรจ การท างานในพนททมการท างานเปนทมอยางครบถวนทงทมแพทย ทมทางสงคม และทมทางกฎหมาย และการบ าบดรกษาทมความเหมาะสมสอดคลองกบอาย เพศ เชอชาต และวฒนธรรม ของผเสพยาเสพตด การก ากบดแล การบรหารงานการบ าบดรกษาทมประสทธภาพตงแตระดบนโยบายหลกของภาครฐ ระดบปฏบตการ และระดบชมชนทองถน ความรวมมอของหนวยงานทเกยวของทกภาคสวนท างานไปในทศทางเดยวกนอยางมงมนและตอเนอง รวมทงการมสวนรวมของครอบครวในการบ าบดรกษาในทกระยะ การใชระบบอาสาสมครและจตอาสาในการท างานดานการบ าบดรกษาเพอใหค าปรกษารายบคคลและรายกลม การเสรมสรางแรงจงใจ การใหก าลงใจและแลกเปลยนประสบการณทางบวกในการด าเนนชวตแกผเสพยาเสพตด 5.ขอเสนอแนะทไดจากการวจยในการพฒนาและขยายผลการด าเนนงาน ไดแก การใชแนวคดการแกปญหาโดยชมชนเปนแนวทางหลกในการบ าบดรกษา การใหชมชนเปน

36

ศนยกลางในการบ าบดรกษาและดแลผบ าบดหลงการบ าบดรกษา การปรบนโยบายใหมความยดหยนตามความเหมาะสมและความจ าเปนของพนท การพฒนาหนวยงาน รปแบบและมาตรฐานการบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดใหมความเหมาะสมโดยใชลกษณะผเสพยาเสพตดเปนศนยกลาง การจดตงศนยใหความชวยเหลอผ เสพยาเสพตดแบบเรงดวนและการสนบสนนงบประมาณไปยวผปฏบตงานโดยตรง การขยายการประสานงานกบหนวยงานภาคเอกชนในพนท ในการสงตอการฝกงานและอบรมวชาชพของผผานการบ าบดรกษา และการจดอบรมสมนาเชงปฏบตการและการพฒนาองคความรดานการบ าบดรกษาฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดแกผปฏบตงาน ทมงานสหวชาชพและอาสาสมคร

37

บทท 3 วธการวจย

3.1 ระเบยบวธวจย

เพอใหการศกษาเรอง “การแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดตามกฎหมายเกยวกบยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบดฟนฟ” บรรลผลตามวตถประสงคทท าการศกาวจย จงไดก าหนดรปแบบการวจยโดยใชวธวทยาในการวจยเชงคณภาพโดยวธสมภาษณผมสวนรวมในกระบวนการบ าบดผเสพยาเสพตดตามประกาศดงกลาวและพรบ.ฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาเสพตด พ.ศ. 2545 เชน เจาหนาทต ารวจ ฝายปกครอง เจาหนาทคมประพฤต เจาหนาทราชทณฑ เปนตน และเปรยบเทยบขอด – ขอเสยของกฎหมายทงสองฉบบ เพอทจะสามารถน ามาวเคราะหการแกไขปญหายาเสพตดตามกฎหมายฉบบดงกลาว และน าไปเปนขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไขกฎหมายและวธการแกไขปญหายาเสพตดของประเทศไทย

3.2 วธวทยาในการวจย

การศกษาครงนใชการวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณกลมเจาหนาทในหนวยงานของรฐ ผเสพยาเสพตดทเคยไดรบการบ าบดตามกฎหมายโดยวธการสม เพอทราบถงปญหาทเกดขน และศกษาโดยการเปรยบเทยบกฎหมายทงสองฉบบ

3.3 กรอบแนวคดในการวจย

จากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของแลว ผวจยจงไดตงประเดนในการศกษาวจยทมผลตอการแกปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ดงน 3.3.1.การเปรยบเทยบกนระหวางกฎหมายในการแกไขปญหายาเสพตด ซงจะสะทอนนโยบายและแนวคดทรฐมองปญหายาเสพตดในยดนน ๆ และความส าเรจในแงของกฎหมาย

3.3.2.ปจจยทสงผลตอความส าเรจของการน านโยบายการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไปปฏบตของเจาหนาททเกยวของ ซงเปนไปตามตวแบบกระบวนการของระบบราชการ (Bureaucratic Proces Model) โดยประกอบดวยปจจยตาง ๆ ดงน

38

3.3.2.1 ระดบความเขาใจของผก าหนดนโยบายตอสภาพแวดลอมความเปนจรงของ หนวยงานและองคกร สภาพปญหา และขอจ ากดตาง ๆ เชน ปรมาณงานเกนก าลง การขาดแคลน บคลากรทมความช านาญเฉพาะเรอง ขาดแรงจงใจ ขาดขวญก าลงใจทเหมาะสมเพยงพอ เปนตน 3.3.2.2 ประการทสอง ระดบการยอมรบ เหนพองในนโยบาย และการปรบนโยบายใหม ให สอดคลองกบภารกจปกตหรอเปนสวนหนงในหนาทราชการของบคลากรแตละคน 3.3.3. ผลกระทบจากการปรบเปลยนนโยบายการแกไขปญหายาเสพตด ซงการปรบเปลยนนโยบายในแตละครงยอมสงผลถงการปฏบตในชวงตนหรอชวงเปลยนแปลง ไปจนถงระยะยาวทแตกตางกน จงจ าเปนทจะตองศกษาวาผลกระทบจากนโยบายดงกลาวเปนอยางไร สงผลอยางไรในการแกไขปญหายาเสพตด

3.4 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรและกลมตวยางในการวจยนคอ ผทมสวนเกยวของในการแกไขปญหาตามประกาศ คสช.ท 108/2557 โดยจะแบงเปนเจาหนาทระดบปฏบตและผบรหารระดบตนในจงหวดสระบร รวมทงผทเคยบ าบดยาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ซงจะประกอบไปดวย

3.4.1 เจาหนาท ปปส.ภาค 1 จ านวน 1 คน

3.4.2 เจาหนาทต ารวจทท าหนาทดานการสบสวนปราบปรามยาเสพตดและต ารวจชมชน จ านวน 2 คน

3.4.3 สาธารณะสขจงหวดสระบร จ านวน 1 คน

3.4.4 ผทเคยเขารบการบ าบดยาเสพตด จ านวน 2 คน

3.4.5 เจาหนาทผายปกครองทท าหนาทดานปราบปรามยาเสพตด จ านวน 1 คน

3.4.6 ก านน ผใหญบาน จ านวน 1 คน

3.5 เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล

การวจยฉบบนมการใชการสมภาษณเปนเครองมอในการรวบรวมขอมล กลาวคอมการก าหนดค าถามไวลวงหนา โดยเปนค าถามเกยวกบการน านโยบายไปท าการปฏบตของเจาหนาทระดบปฏบตการ ปญหาและอปสรรคตาง ๆ ในการปฏบตตามนโยบายดงกลาว

39

3.6 การวเคราะหขอมล

ขอมลจากการสมภาษณใชการวเคราะหเชงตรรกะ การวเคราะหขอมลแบบหาขอสรป และการวเคราหเนอหาเชงพรรณาโวหาร ซงเปนลกษณะการวเคราะหเชงคณภาพ

3.7 นยามศพท

“ยาเสพตด” หมายความถง ยาเสพตดปรเภทท 1 – 5 ตาม พรบ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 ประกอบกบประกาศกระทรวงสาธารณะสข ฉบบท 135 เรองระบชอและประเภทยาเสพตดใหโทษตามพรบ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 และวตถออกฤทธตามพรบ.วตถทออกฤทธตอจตและประสาท พ.ศ.2518

“เสพ” หมายความถง การรบยาเสพตดเขาสรางกายไมวาดวยวธใด ๆ “ตดยาเสพตด” หมายความถง เสพเปนประจ าตดตอกนและตกอยในสภาพทจ าเปนตองพงยาเสพตดนน โดบสามารถตรวจพบสภาพเชนวานนไดตามหลกวชาการ

“การบ าบดรกษา” หมายความถง การบ าบดรกษาผตดยาเสพตด ซงรวมตลอดถงการฟนฟสมรรถภาพและการตดตามผลหลงการบ าบด

“สถานพยาบาล” หมายความถง โรงพยาบาล สถานพยาบาล สถานพกฟน หรอสถานทใด ๆ ทรบหนาทในการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดในรปแบบสถานพยาบาล(Matrix Program หรอการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดแบบเนนองคความร) ซงจดตงตามทกฎหมายยาเสพตด

“คายบ าบด” หมายความถง คายบ าบดรกษาผเสพยาเสพตดซงจดตงขนตามกฎหมายยาเสพตด

40

บทท 4 ผลการวจย

4.1 วเคราะหประกาศ คสช.ท 108/2557 ในแงผลของการแกปญหายาเสพตดตามกฎหมาย และวเคราะหเปรยบเทยบกบการแกไขปญหาผเสพยาเสพตดตาม พรบ.ฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตด พ.ศ.2545 ตามทไดกลาวถงในบทน าแลวถงปญหายาเสพตดทท าใหประเทศไทยเสยทรพยากรมนษยซงเปนทรพยากรทส าคญในการพฒนาประเทศไปจนสงผลกระทบในดานอน ๆ ตามมาอกมากมาย จากปญหาดงกลาวประเทศไทยกไดมการออกกฎหมายในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจ านวนหลายฉบบ โดยในแตละฉบบกจะมการพฒนามาจากแนวคดตาง ๆ ในการแกปญหายาเสพตดจนน าไปสการออกเปนนโยบายของรฐบาลในสมยนน ๆ ซงรฐบาลเองกไดใชเครองมอทางนโยบายแบบบงคบโดยการออกเปนกฎหมายมาเพอแกปญหาและรฐไดด าเนนการทางนโยบายผานทางเจาหนาทของรฐทเกยวของตาง ๆ เชน เจาหนาทต ารวจ ฝายปกครอง เจาพนกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดหรอเจาพนกงาน ปปส. เปนตน การพฒนาการของการใชกฎหมายยาเสพตดสามารถเปนเครองบงชไดเลยวาในขณะนนสถานการณยาเสพตดเปนอยางไร แนวคดของการแกปญหายาเสพตดในสงคมโลกเปนอยางไร แนวนโยบายแหงรฐทมองปญหายาเสพตดในสมยนน ๆ เปนอยางไร ซงการแกไขปญหายาเสพตดในประเทศไทยใชวธการปราบปรามยาเสพตดโดยเนนการลงโทษซงมาจากทฤษฎการลงโทษตามหลกอาชญาวทยาเพอคนเกดความกลวและไมเขาไปยงเกยวกบยาเสพตด ซงกฎหมายยาเสพตดทใชอยในปจจบนไดแก 1.พรบ.ปองกนและปราบปรามยาเสพตด พ.ศ.2519 ซงเหตผลในการออกกฎหมายนเนองจากในสมยรฐบาลของนายธานนทร กรยวเชยร มนโยบายทจะปราบปรามยาเสพตดอยางจรงจง โดยมใจความส าคญคอการก าหนดใหมการจดตงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด หรอทรจกกนในนาม ป.ป.ส. และใหอ านาจหนาทในการด าเนนการสบสวนปราบปรามยาเสพตดซงแตเดมอ านาจหนาทดงกลาวจะมาจากประมวลกฏหมายวธพจารณาความอาญา แตกฎหมายนจะใหอ านาจพเศษแกคณะกรรมการและเจาพนกงานในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเปนการเฉพาะ 2.พรบ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 ซงการออกกฎหมายนเปนการยกเลกกฎหมายยาเสพตดฉบบเกาทลาสมยประกอบกบการทประเทศไทยไดเปนภาคสมาชกของอนสญญาระหวางประเทศวาดวยยาเสพตด ซงกฎหมายฉบบนถอเปนกฎหมายยาเสพตดทประเทศไทยใชเปนหลกอย

41

ในปจจบน มการแบงแยกประเภทยาเสพตดออกเปน 5 ประเภทตามการออกฤทธตอจตประสาท มการก าหนดโทษตามแตประเภทของการกระท าความผดเชนการเสพยาเสพตด การครอบครองยาเสพตด และการจ าหนายหรอมไวในครอบครองเพอจ าหนาย และมการก าหนดใหมการจดตงสถานพยาบาลเพอการบ าบดผเสพยาเสพตดทสมครใจเขารบการบ าบดยาเสพตด 3.พระราชบญญตออกฤทธตอจตประสาท พ.ศ.2518 ซงกฎหมายนเปนการออกกฎหมายอนเนองมาจากการทประเทศไทยเขารวมเปนภาคในอนสญญาวาดวยวตถออกฤทธตอจตประสาท เพอรวมมอกบประเทศภาคอน ๆ ควบคมการผลต การขาย การน าเขา การสงออก การน าผาน หรอการมไวในครอบครองซงวตถออกฤทธตอจตและประสาท เพอไมใหเกดอนตรายตอสขภาพของบคคลและสงคม ซงวตถออกฤทธนนมผลกระทบตอรางกายผเสพ แตไมสงผลมากเทายาเสพตดจงไดมการแบงแยกประเภทและออกกฎหมายมาโดยเฉพาะ 4.พระราชบญญตมาตรการปราบปรามผกระท าผดเกยวกบยาเสพตด พ.ศ.2534 ซงเปนการออกกฎหมายเนองจากการปราบปรามยาเสพตดโดยใชระบบลงโทษเพยงอยางเดยวไมเพยงพอในการปราบปรามผคายาเสพตด ประกอบกบการพฒนารปแบบของผคายาเสพตดไดพฒนาขน จงมการน ามาตรตาง ๆ มาใชเชน การยดทรพยสนของผกระท าผดและเครอขายเพอเปนการตดทน การใหอ านาจเจาหนาทในการแฝงตวไปในองคกรหรอตามกฎหมายหมายเรยกวาการปฏบตการอ าพรางเพอสบสวนและท าลายเครอขายยาเสพตดใหมประสทธภาพมากยงขน และการตงกองทนยาเสพตดเพอน าเงนทไดจากทรพยสนทขายทอดตลาดไดมาเปนสวสดการและแรงจงใจใหผปฏบตงานดานยาเสพตด เปนตน 5.พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2545 เนองจากในยคสมยนนมการแพรระบาดของยาเสพตดจ านวนมาก ผเสพยาเสพตดตกเปนเครองมอของผคายาเสพตดในการถกใชใหน ายาเสพตดไปจ าหนายแทนเพอแลกกบการเสพเลกนอย ประกอบกบแนวคดในขณะนนทมองผเสพยาเสพตดเปนผปวยอยางหนง ไมใชอาชญากรตามปกต และเปนการขยายจ านวนสถานพยาบาลหรอคายบ าบดทงของรฐและเอกชนทมศกยภาพในการใหการบ าบดรกษายาเสพตดได ซงกฎหมายน ไดจดใหมคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผ เสพยาเสพตดทมาจากหลากหลายหนวยงานเขามารวมกนวเคราะหแกไขผเสพยาเสพตดในรปแบบ “สหวชาชพ” และก าหนดใหผเสพยาเสพตดจากเดมทถกลงโทษตามกฎหมายใหมการชะลอการฟองดวยการบ าบดรกษาในรปแบบบงคบบ าบด ซงเมอบ าบดจนครบกระบวนการและผานการบ าบดจนเปนทพอใจของคณะอนกรรมการแลวจะไมถกลงโทษทางอาญาโดยกฎหมายจะถอวาผนนพนจากความผดตามทถกกลาวหาในคดเสพยาเสพตด ซงเปนไปตามหลกแนวคดการแทนการด าเนนคดอาญา (Diversion) ในสวนของประกาศ คสช.ท 108/2557 เรองการน าผตองสงสยเขารบการบ าบดฟนฟฯนนไดน าหลกแนวคดการแทนการด าเนนคดอาญามาใชเชนกน ซงเปนการน าเสนอจากคณะกรรมการ

42

ป.ป.ส.ใหคณะรกษาความสงบแหงชาตหรอคสช.ซงเปนคณะซงยดอ านาจการปกครองแลวเปนผจดตงรฐบาล โดยเปนผมอ านาจอธปไตยในปจจบนออกกฎหมายดงกลาวออกมา ซงการวเคราะหในแงผลกฎหมายจะสามารถวเคราะหไดเปนล าดบตามแนวทางของกฎหมายและทฤษฎการบ าบดรกษาไดดงน 4.1.1.เจตนารมยของกฎหมาย ตามประกาศดงกลาวไดมองวาผเสพถอเปนผปวยหรอโรคสมองตดยาซงเปนแนวคดเดยวกนทน ามาใชเปนแนวทางในการออกพ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 โดยเจตนารมณของประกาศนไดตองการมงเนนการบ าบดรกษาผเสพเหมอนกน โดยมการพฒนารปแบบการบ าบดซงจากเดมตามกฎหมายยาเสพตดไมไดมการยกเวนโทษทางอาญาส าหรบผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดดวยตนเองเอาไว โดยทผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดจากเดมสามารถไปบ าบดรกษาในสถานพยาบาลซงจดตงโดยอ านาจของรฐมนตรสาธารณะสขตามพ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 มาตรา8 (7) ซงการบ าบดทสถานพยาบาลตามกฎหมายนจะเปนการรกษาในรปแบบสถานพยาบาลโดยใชระบบMatrix Program หรอการบ าบดรกษาผตดยาเสพตดแบบเนนองคความร ซงจะเปนหลกสตรของกระทรวงสาธารณะสขทเนนใหความรเกยวกบโทษและพษภยยาเสพตด การใหก าลงใจตนเอง การเลกยา เปนตน แตผเสพทสมครใจบ าบดตามกฎหมายนกยงคงตองไดรบโทษทางอาญาแมวายงอยในชวงของการบ าบดกตาม โดยโทษทผเสพจะตองไดรบคอจ าคกไมเกนหกเดอนถงสามปหรอปรบตงแตหนงหมนบาทถงหกหมนบาทหรอทงจ าทงปรบส าหรบการเสพยาเสพตดใหโทษประเภทท 11 หรอโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ2 ซงตอมากไดมพ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ซงออกตามแนวนโยบายของพ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร รฐบาลในสมยนน ซงเปดโอกาสใหผทยงเกยวกบยาเสพตดทตองการเลกเขามาลงทะเบยนและเขารบการบ าบดและมาตรการปราบปรามยาเสพตดแบบตาตอตาฟนตอฟนส าหรบผทยงเกยวกบยาเสพตดทเปนผคา ท าใหเกดการน าหลกการแทนการด าเนนคดอาญา(Diversion)มาใช โดยใชการชะลอการฟองคดอาญาส าหรบผเสพยาเสพตดและน าเขารบการบ าบดรกษาโดยการบงคบบ าบดในรปแบบตาง ๆ กนตามแตอาการตดยาเสพตดของผเสพ โดยจะมทงรปแบบสถานพยาบาลหรอระบบMatrix Program รปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม สวนผทเสพขนรนแรงจะถกสงไปบ าบดในระบบตองโทษ(การใหบ าบดในเรอนจ า) ซงพ.ร.บ.ฟนฟฯนเปนการ

1 พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 , มาตรา 57-58 ประกอบมาตรา 91, ราชกจจานเบกษา เลม 96 ตอนท 63 ฉบบพเศษ หนา 40/27 (เมษายน 2522 ). 2 พระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.2522 , มาตรา 57 ประกอบมาตรา 92 , ราชกจจานเบกษา เลม 96 ตอนท 63 ฉบบพเศษ หนา 40/27 (เมษายน 2522 ).

43

เปดโอกาสหรอการใหโอกาสผเสพยาเสพตดกลบตวกลบใจเพอกลบมาสการเปนคนดในสงคมอนจะน ามาสการไดทรพยากรมนษยคนมา แตกม ขอเสยส าหรบผทสมครใจเขารบการบ าบดในสถานพยาบาลแลวหากอยระหวางการบ าบดรกษาตอมามเจาหนาทมาตรวจพบสารเสพตดในน าปสสาวะกจะถกจบกมเพอด าเนนคดและเขารบการบ าบดรกษาตามกฎหมายอยด ท าใหผทตองการจะเลกยาเสพตดอยางแทจรงกยงไมมมาตรการทยกเวนการถกจบกม ซงประกาศคสช.ท 108/2557นเองไดเปดโอกาสใหผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดไมตองถกจบกมและไมตองไดรบโทษ โดยจะถกสงไปคดกรองยงศนยคดกรองทจดตงขนตามประกาศแทน3 และยงใหมการดแลตอเนองโดยมการฝกหดอาชพและใหการศกษาขนพนฐานโดยวธน าเอาหนวยงานทเกยวของเขามารวมในการบ าบด4 และมการตดตามดแลซงอาจถอไดวาเปนการบ าบดโดยชมชนเขามามสวนรวมมากขนโดยเหนไดจากการมอบหมายภาระหนาทในการตดตามดแลผเสพใหกบก านน ผใหญบาน 5 ซงเมอวเคราะหเจตนารมณของประกาศคสช.ท108/2557 เปรยบเทยบกบกฎหมายอน ๆ ตามทกลาวมานนถอไดวาประกาศคสช.ท 108/2557 มเจตนารมณทใหโอกาสผเสพกลบตวและกลาทจะเปดเผยตวมากขน อกทงยงเปนการจงใจใหผเสพเขามารบการบ าบดมากขนดวยโดยใหสทธผเสพมากกวากฎหมายอน ๆ และมระบบการตดตามชวยเหลอหลงการบ าบดทดงเอาหนวยงานทเกยวของเขามาชวยท าใหประเทศมโอกาสไดทรพยากรมนษยเขามาในระบบ แตกยงมนยแอบแฝงคอประกาศคสช.ท 108/2557 ดงกลาวสามารถแกปญหานกโทษลนคกหรอแกปญหาคายบ าบดไมพอไดเปนอยางดเนองจากผเสพไมตองรบโทษ ซงปญหานกโทษลนคกนเกดจากตวชวดของหนวยปราบปรามซงมงเนนทจ านวนผกระท าผดหรอผเสพทสามารถจบกมตวไดท าใหเกดการแขงขนกนจบกมใหถงเปาหมายจนสงผลดงกลาว ซงประกาศคสช.ท108/2557 นเองท าใหมการยกเวนโทษจนคนทเขามาในกระบวนการยตธรรมลดลง แตจากเจตนารมณดงกลาวนเองกอาจกอใหเกดการทปลอยใหสงคมภายนอกตองเผชญกบปญหาทางสงคมจากผเสพทอาศยชองวางตรงนดวยตนเอง ซงแตเดมผเสพเหลานจะถกควบคมหรอบงคบบ าบดอยในคายบ าบดท าใหโอกาสทจะออกมากอปญหาตาง ๆ ใหกบสงคมลดลง อกทงผจ าหนายยาเสพตดอาจใชชองวางพฒนารปแบบการจ าหนายขน ท าใหไมตองถกด าเนนคดอาญาถาครอบครองยาเสพตดไมเกนจ านวนทก าหนด ท าใหตวเลขหรอตวชวดเกยวกบจ านวนการ

3 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ท108/2557 , ขอ1 , ราชกจจานเบกษา เลม 131 ตอนพเศษ 143 ง( 30 กรกฎาคม 2557) : 18. 4 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 108/2557 , ขอ 11(2) , ราชกจจานเบกษา เลม 131 ตอนพเศษ 143 ง( 30 กรกฎาคม 2557) : 18. 5 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 108/2557 , ขอ 11(1.3) และขอ 13 , ราชกจจานเบกษา เลม 131 ตอนพเศษ 143 ง( 30 กรกฎาคม 2557) : 18.

44

จบกมผเสพหรอผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดนนลดลงในเชงตวเลขซงดเหมอนเปนการแกไขปญหายาเสพตดทไดผล แตแททจรงแลวจ านวนผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดกยงคงอยซงอาจเพมขนอกตางหากจากการยกเวนโทษ 4.1.2.การน าตวผเสพเขาสการบ าบดฟนฟ การเขาสกระบวนการบ าบดนอกจากใหผเสพซงสมครใจทจะขอรบการบ าบดฟนฟมาขอรบการบ าบดฟนฟดวยตนเองตามสถานพยาบาลทกระทรวงสาธารณะสขก าหนดแลว ตามประกาศคสช.ท108/2557 นยงไดมการยกเวนโทษใหกบผเสพซงถกเจาหนาทตรวจพบแตมความสมครใจเขารบการบ าบดอกดวย โดยมเงอนไขตาง ๆ คอ 1.ถกเจาหนาทตรวจพบการกระท าความผดฐานเสพยาเสพตด หรอเสพและมยาเสพตดไวในครอบครองในจ านวนและปรมาณไมเกนบญชทายประกาศ ซงตามเงอนไขนจะตางกบพ.ร.บ.ฟนฟฯคอตามพ.ร.บ.ฟนฟฯไดใหผกระท าความผดฐานตาง ๆ ดงนเขาสกระบวนการชะลอการฟองโดยใหเขาสระบบบงคบบ าบด 1.เสพยาเสพตด , 2.เสพยาเสพตดและมยาเสพตดใหโทษไวในครอบครองในจ านวนไมเกนกฎหมายก าหนด , 3.เสพยาเสพตดและจ าหนายยาเสพตดโดยมยาเสพตดของกลางไมเกนทกฎหมายก าหนด6 แตตามประกาศนผทตองสงสยวากระท าความผดฐานเสพและจ าหนายยาเสพตดใหโทษไมสามารถเขาสกระบวนการสมครใจบ าบดได เนองจากถอวาเปนผทกระท าผดและชกชวนผอนกระท าผดดวย อกทงยงเปนการยบยงไมใหผเสพเขาสกระบวนการผคาไดในระดบนง โดยผทตองสงสยวากระท าผดฐานดงกลาวตองเขาสกระบวนการบงคบบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ 2.ไมปรากฎวาผนนเปนผตองหาหรออยในระหวางการถกด าเนนคดในความผดฐานอนซงเปนความผดทมโทษจ าคกหรออยในระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษาของศาล โดยเงอนไขนเปนเงอนไขทมเหมอนกนตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ ซงไมใหผทมความผดอนหรออยระหวางการถกด าเนนคด หรอถกจ าคกตามค าพพากษาของศาลเขากระบวนการบ าบด โดยบคคลเหลานจะตองถกด าเนนคดตามกฎหมายนน ๆ ซงเงอนไขนจะมขอสงเกตคอ “การอยในระหวางการถกด าเนนคดฐานอน” ซงหากผเสพนนอยในระหวางการถกด าเนนคดฐานเสพ หรอเสพและมยาเสพตดไวในครอบครองในจ านวนทไมเกนกฎหมายก าหนดนน ยงไมถอวาเปนการอยระหวางการถกด าเนนคดฐานอน เนองจากเปนความผดเกยวกบยาเสพตดเหมอนกน ซงกฎหมายตองการใหผทตดหรอเกยวของกบยาเสพตดสามารถเลกยงเกยวกบยาเสพตดได 3.ไมมพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายแกผอนหรอสงคม ซงอาจกลาวไดวาเปนเงอนไขทเพมขนมาใหมตางจากพ.ร.บ.ฟนฟฯทไมมขอความดงกลาว โดยประกาศคสช.ท 108/2557 ไดให

6 พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 , มาตรา 19 , ราช

กจจานเบกษา เลม 119 ตอนท 96 ก (30 กนยายน 2545 ) : 33.

45

อ านาจดลยพนจแกเจาหนาทในการประเมนผเสพทถกตรวจพบและสมครใจเขารบการบ าบด โดยถงแมวาผเสพนนไมอยระหวางตองโทษตามขอ 1. แตหากเจาหนาทเหนวามพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายแกผอนหรอสงคมกไมสามารถเขารบการบ าบดแบบสมครใจตามประกาศคสช.ท 108/2557 ได จะเหนไดวาแมยงไมไดกระท าความผดฐานอนแตมพฤตกรรมกอใหเกดอนตรายแกผอนกไมสามารถบ าบดได ซงทงนเปนดลพนจของเจาหนาททตรวจพบขณะนน ๆ หากผเสพถกเจาหนาทตรวจพบแตมความสมครใจเขารบการบ าบดและไมเขาเงอนไขทงสามประการนกสามารถเขาสกระบวนการสมครใจบ าบดได ซงถอวาเปนเรองทดของกฎหมายซงเปดใหผเสพกลบตวกลบใจ และคดกรองผทตองการทจะสมครใจบ าบดจรง ๆ ในระดบหนง โดยทงนทางส านกงานป.ป.ส.ยงไดก าหนดแนวทางซงเปนมาตรการเชงรกในการด าเนนการตามประกาศคสช.ท 108/2557 โดยก าหนดแนวทางในการคนหาตวผเสพโดยวธตาง ๆ ไมวาจะเปนการตงดานตรวจปสสาวะ การจดระเบยบสงคม หรอการสบสวนจบกมอน ๆ ซงเปนมาตรการเชงรกในการทจะหาตวผเสพและใหโอกาสกลบตวกลบใจในการบ าบด

46

47

4.1.3.การคดกรองของศนยคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟ

48

ตามประกาศคสช.ท 108/2557 นนก าหนดใหมการคดกรองผเสพซงสมครใจเขารบการบ าบดซงถกน าตวมา โดยก าหนดใหมการจดตงศนยคดกรองขนในทกอ าเภอ โดยใหผวาราชการจงหวดเปนผจดตงศนย(ตามประกาศคสช.ท108/2557 ขอ 3) ทงนแตเดมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ การทจะคดกรองผเสพซงเขาสกระบวนการบงคบบ าบดจะมคณะอนกรรมการเพยงจงหวดละ 1 ชดเทานนมหนาทในการคดแยกและพจารณาวาผเสพนนเปนผเสพจรงหรอไม และมเวลา 30 วนในการพจารณาวาผนนเปนผตดยาเสพตดหรอไมและตองบ าบดในรปแบบใด อกทงยงสามารถขยายระยะเวลาในการด าเนนการไดอก 15 วน ซงรวมแลวมระยะเวลาในการพจารณาถง 45 วน ท าใหใน 45 วนในการพจารณานผเสพซงถกจบกมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯตองอาศยอยในเรอนจ าของแตละจงหวดหากไมท าการประกนตวออกไปกอน กอใหเกดการขาดรายไดของผเสพทถกจบกม และกวาจะรวาตองเขารบการบ าบดแบบใดกใชระยะเวลานานถง 45 วน ซงบางรายหากถกวเคราะหวาเปนผเสพตดรนแรงตองไปบ าบดในรปแบบคายอกถง 6 เดอนซงเมอรวมระยะเวลาระหวางพจารณาแลวท าใหตองอยระหวางการควบคมถง 7 – 8 เดอนเลยทเดยว อกทงการมอนคณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตดนนมเพยงจงหวดละ 1 ชด ท าใหไมทวถงในการพจารณาสภาพแวดลอมตาง ๆ ของผเสพ ซงตามพ.ร.บ.ฟนฟฯนท าใหผเสพทตองการบ าบดจรง ๆ หรอเสพเพยงเลกนอยเสยเวลาในการประกอบอาชพเปนอยางมาก แตดวยประกาศ คสช.ท 108/2557 นนไดก าหนดใหมศนยคดกรองในทกอ าเภอท าใหผเสพทสมครใจบ าบดเขาสกระบวนการมโอกาสไดรบการคดกรองใกลทอยอาศยและมความรวดเรวยงขน และยงก าหนดใหศนยคดกรองมการประเมนโดยเจาหนาทสาธารณะสขจงหวดซงเปนผช านาญการตามแบบททางกระทรวงสาธารณะสขก าหนด แตไมมการก าหนดระยะเวลาในการคดกรองไวในประกาศคสช.ท 108/2557 น ซงอาจดเหมอนวาตองใชระยะเวลานานกวาพ.ร.บ.ฟนฟฯในการคดกรอง แตในแททจรงแลวประกาศคสช.ท 108/2557 นกไมไดใหอ านาจในการควบคมตวผเสพทสมครใจบ าบดซงอยในระหวางการคดกรองแตอยางใด ท าใหผเสพทสมครใจบ าบดนนเมอถกน าตวมาสงศนยคดกรองแลว เจาหนาทศนยคดกรองตองท าการคดกรองโดยกรอกเอกสารประวตและประเมนตามแบบทกระทรวงสาธารณะสขก าหนดให และเมอประเมนเสรจสนกตองปลอยตวไป ภายหลงเมอคดกรองแลววาผเสพนนตองเขาบ าบดแบบใดจงแจงขอมลและรปแบบในการบ าบดไปภายหลง จากทกลาวมานบวาการคดกรองตามประกาศนถอเปนผลดตอผเสพทเสพเพยงเลกนอย และอยในชวงวยท างาน ท าใหไมขาดรายไดเพราะไมตองถกควบคมนานถง 45 วน ผทสมครใจเสพมโอกาสและทางเลอกในการบ าบด อกทงยงสามารถคดกรองไดใกลทอยอาศยของตนเอง ซงถอวาประกาศนเปนกฎหมายซงสงผลดตอผเสพทไมตองเสยเวลาในการอยในทคมขงและประเทศชาตไมเสยงบประมาณในการดแลผซงอยระหวางคดกรองหรอพจารณาการเสพหรอตดยาเสพตด

49

4.1.4.การบ าบด เมอผเสพถกประเมนและคดกรองจากเจาหนาทแลวกจะถกแยกไปบ าบดในรปแบบตาง ๆ ตามทก าหนดไวดงน 1.รปแบบสถานพยาบาล ซงจะเปนไปตามหลกเกณฑของกระทรวงสาธารณะสข ซงสวนใหญแลวในรปแบบนมกจะเปนการรกษาบ าบดแบบผปวยนอก ซงผเสพจะตองใสใจตวของตนเองมารายงานตวตามทสถานพยาบาลก าหนด ซงทางสถานพยาบาลจะมการจดท ากจกรรมกลมและการประเมนตาง ๆ 2.รปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม ซงจะมการจดตงขนโดยผวาราชการจงหวดหรอหนวยอนทไดรบมอบหมายจากผวาราชการจงหวด โดยจะมการแตงตงฝายตาง ๆ มาเพอบรหารจดการและดแลคาย มการฝกดานรางกาย ระเบยบวนยและใหความรตาง ๆ ซงทางส านกงานป.ป.ส.ไดก าหนดแนวทางการจดคายปรบเปลยนพฤตกรรมไวโดยใหมการเปดคายทกเดอน ครงละ 9-11 วน เมอวเคราะหและเปรยบเทยบกบพ.ร.บ.ฟนฟฯแลว ประกาศคสช.ท108/2557 ไดมการแบงแยกประเภทใหกบผเสพซงสมครใจบ าบดอยางชดเจน ซงตามพ.ร.บ.ฟนฟฯผเสพจะถกน าตวเขาเรอนจ าเพอตรวจพสจนจากนนจะถกสงไปบ าบดแบบบงคบบ าบดแบบเขมงวดและไมเขมงวด ซงสวนใหญจะถกสงไปควบคมตวแบบเขมงวดโดยถกสงไปยงคายบ าบดตาง ๆ ซงการฝกกจะเปนไปในทางเดยวกนเปนสวนใหญคอฝกในรปแบบคายทหาร เนนระเบยบวนยและการออกก าลงกายเปนหลกเพอฟนฟรางกายและใหออกหางจากสภาพสงคมแบบเดม ๆ ซงแบบนเปนผลดตอผเสพทไมสามารถบงคบตนเองใหเลกเสพยาได สวนของประกาศ คสช.ท 108/2557นน ดในเบองตนอาจเหนวามแคสองรปแบบคอรปแบบสถานพยาบาลและรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรม แตในความเปนจรงแลวในรปแบบสถานพยาบาลเองกยงมหลายโปรแกรมการบ าบดเพอใหผเสพไดเขารบการบ าบดตรงตามปญหาของตนเองโดยมการแยกเปน 3 กลมคอผใช , ผเสพ และผตด ซงในแตละกลมกมโปรแกรมบ าบดแตกตางกนออกไปตามอาการของผ เสพอกทหนง แตโดยสวนใหญรปแบบสถานพยาบาลมกจะใชการบ าบดแบบผปวยนอก จตสงคมบ าบด หรอMatrix Program และในสวนของรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมนนแมจะมหลกสตรตามทก าหนดใหของกระทรวงสาธารณะสขแลว แตตามประกาศคสช.ท108/2557 ไดใหอ านาจแกผอ านวยการคายโดยความเหนขอบของฝายวชาการสามารถท าการปรบเปลยนหลกสตรไดตามความเหมาะสม ซงหากพจารณาในมมมองการปฏบตแลวนนพ.ร.บ.ฟนฟฯจะมการบ าบดในรปแบบคายซงมหลกสตรเดยวกนทงหมด แตตามประกาศ คสช.ท108/2557 นนเมอคดกรองผเสพมาเขาคายแลว ศนยคดกรองและคายบ าบดสามารถจดกลมในแตละกลมประเภทอาการของผเสพใหมาอยคายเดยวกน เชน ผเสพซงเสพตดเลกนอยเหมอน ๆ กนสามารถจดมาอยกลมเดยวกน ผทเสพตดมากเหมอน ๆ กนสามารถจดมาอย

50

กลมเดยวกน ถงแมจะถกสงตวมาคดกรองตามประกาศ คสช.ท 108/2557 คนละวนกนกตาม ท าใหคายสามารถจดโปรแกรมบ าบดใหตรงกบความตองการของผเสพไดงายขน 4.1.5.การประเมนเปนผผานการบ าบดฟนฟ เมอผ เสพไดรบการบ าบดไมวาจะเปนในรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมหรอสถานพยาบาลเสรจสนแลว จะถกประเมนวาผานหรอไมโดยใชหลกเกณฑของกระทรวงสาธารณะสข และยงไดรบเอกสารรบรองวาเปนผผานการบ าบดฟนฟตามประกาศ คสช.ท 108/2557 แลวซงในสวนของเอกสารรบรองการผานการบ าบดฟนฟฯนน แมเปนการออกใหผเสพทผานการบ าบดแลวแตกไมมผลอะไรทางกฎหมายแตอยางใด เปนเพยงแตเอกสารรบรองวามการผานการบ าบดแลว เมอไดรบเอกสารรบรองแลวผเสพตองไปรายงานตวตอทศนยประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟซ งมการจดตงในทกอ าเภอภายใน 10 วน โดยท าใหสะดวกและงายตอผผานการบ าบดซงแตเดมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯตองไปรายงานตวตอส านกงานคมประพฤตทมแคจงหวดละเพยงแหงเดยว หรอจงหวดใหญกอาจมหลายแหง แตตามประกาศคสช.ท 108/2557 น สามารถไปรายงานตวในแตละอ าเภอทผเสพมถนทอยท าใหสะดวกขน 4.1.6.การตดตาม ดแล ชวยเหลอ และสนบลนนผผานการบ าบดฟนฟ เมอผเสพไดผานการประเมนแลวตองมารายงานตวทศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟฯ ซงตามประกาศ คสช.ท108/2557 ไดก าหนดใหจดตงขนในทกอ าเภอโดยมนายอ าเภอเปนผอ านวยการศนยฯ โดยศนยนจะมหนาทรวบรวมขอมล ใหขอแนะน าเพอใหผผานการบ าบดฟนฟฯไดทราบวาจะไดรบการชวยเหลออยางไรบาง อกทงยงเปนทรบฟงความตองการของผผายการบ าบดวาตองการไดรบการชวยเหลอในเรองใด โดยศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟนจะสามารถสงตอเรองทผเสพตองการไดรบความชวยแหลอไปยงหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของไดโดยผานรปแบบการประสานของทางราชการ ซงแตเดมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯผผานการบ าบดตองไปขอความชวยเหลอจากหนวยงานตาง ๆ เอง และเมอไปตดตอขอความชวยเหลอจากหนวยตาง ๆ ดวยตนเองนนกท าใหยากตอการทจะไดรบการชวยเหลอดและจากหนวยงานอนซงมกมองวาไมใชหนาทหลกของตน แตตามประกาศ คสช.ท 108/2557นผผานการบ าบดจะถกสงตอใหหนวยงานตาง ๆ ตามทผผานการบ าบดตองการเชน ตองการฝกอาชพกจะถกสงตอไปยงศนยพฒนาฝมอแรงงานจงหวด ตองการศกษาตอกจะถกสงตวไปยงศนยการศกษานอกระบบหรอส านกงานเขตพนทการศกษาจงหวด ตองการเงนทนในการประกอบอาชพกจะถกสงตวไปยงส านกงานพฒนาสงคมและมนษยประจ าจงหวดนน ๆ เปนตน ซงถอวาเปนการตดตามชวยเหลออยางตอเนอง มการประสานโดยระบบราชการหรอกลาวคอมการตดตอประสานการชวยเหลอโดยมหนงสอราชการเปนตวน าไป เพอใหหนวยตาง ๆ ชวยเหลอผเสพไดอยางตอเนองและมเอกสารหลกฐาน

51

ในสวนของการตดตามหลงการบ าบดแตเดมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯผผานการบ าบดจะตองมารายงานตวตามค าสงของศาลดวยตนเองทส านกงานคมประพฤตในแตละจงหวด ซงหากรายงานตวไมครบตามก าหนดกจะถอวาไมผานการบ าบดฟนฟตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ ตองถกตดตามมาด าเนนคดตามกฎหมาย ซงสามารถทจะบงคบผเสพไดในระดบหนงใหคอยดแลตนเองและไมเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดอก ถาเปรยบเทยบกบประกาศ คสช.ท 108/2557แลว ประกาศนผผานการบ าบดตองไปรายงานตวกบศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดอ าเภอภายใน 10 วนหลงไดรบเอกสารรบรองการผานการบ าบดเพยงครงเดยว จากนนการตดตามจะเปนหนาทของก านน ผใหญบาน หรออาสาสมคร โดยการเยยมบาน หรอน าผผานการบ าบดมารายงานตว ณ สถานทรบรายงานตวในหมบานชมชนอกอยางนอย 4-7 ครง ซงจะเหนไดวาแตเดมการรายงานตวผานการบ าบดนนผผานการบ าบดจ าเปนตองใสใจตนเองโดยบงคบผานการลงโทษทางกฎหมาย แตตามประกาศ คสช.ท108/2557น จะถกตดตามโดยผน าชมชนคอก านน หรอผใหญบาน หรออาสาสมคร ซงเปนการน าชมชนลงมารบรถงปญหามากขน และใหเปนการแกไขตดตามผผานการบ าบดโดยชมชนเอง ซงหากผผานการบ าบดหนไปเสพอก ผตดตามกสามารถน าตวผผานการบ าบดนนมาท าการบ าบดอก ทงนสามารถเขารบการบ าบดไดไมเกน 5 ครง พจารณาภาพรวมของประกาศ คสช.108/2557 ตามกฎหมายแลวกลาวไดวาประกาศ คสช.ท 108/2557 ฉบบนมการพฒนาและเปลยนแปลงรปแบบมาจากพ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ซงแตเดมเปดโอกาสใหผเสพไดเขารบการบ าบดรกษาผานระบบบงคบบ าบด และมการน าเอาการชะลอการฟองสงเปนวธแทนการด าเนนคดอาญามาใชแทนเพอใหผเสพไดกลบตวกลบใจเชงบงคบผานกฎหมาย แตส าหรบประกาศ คสช. ท 108/2557 ฉบบน ใชการยกเวนโทษส าหรบผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดตามประกาศ ซงถอไดวามการเปดโอกาสใหแสดงตวและใหโอกาสคนเขารบการบ าบดมากขนกวาแตกอน และไดจดการใหมระบบคดกรองทรวดเรวแถมยงไมถกควบคมตวท าใหผเสพไมเสยเวลาและรายไดจากการประกอบอาชพหลกของตนเอง ตางจากระบบฟนฟฯตามพ.ร.บ.ฟนฟฯซงตองมการควบคมตวไวเพอการวนจฉยถง 30-45 วน กอนจะถกสงตวไปยงคายบ าบดตออก 6 เดอน ซงตามประกาศ คสช.ท108/2557น ไดใหอ านาจเจาหนาทในการคดกรองวาผเสพควรจะบ าบดแบบใด ท าใหสงผลดตอผเสพเปนอยางมากในการทจะสามารถไมตองไปบ าบดไกลบาน และยงไดรบการบ าบดตามโปรแกรมหรอหลกสตรทสอดคลองกบสภาพความเปนอยของตนเอง เชนผเสพมหนาทหาเลยงครอบครวแตการถกจบกมตาม พ.ร.บ.ฟนฟฯท าใหถกควบคมตวไวเปนเวลานาน ซงแมจะสามารถประกนตวออกมาไดกตองใชเงนจ านวนหนงอยด สงผลใหครอบครวขาดรายได คณภาพชวตครอบครวแยลงอก หรอจากเดมอาจเสพตดเพยงคนเดยว เมอผเสพถกจบลกหรอหลานซงขาดรายไดอาจถกดงเขามาในกระบวนการยาเสพตดอก โดยประกาศ คสช.ท 108/2557 นสามารถท าใหผเสพมโอกาสไดรบการบ าบดแบบไมควบคมตวผานโปรแกรมท

52

ก าหนดซงไมเปนการไปซ าเตมคณภาพชวตความเปนอยของผเสพเอง อกทงประกาศ คสช.ท108/2557 น มการตดตามชวยเหลอหลงการบ าบดโดยผานหวหนาชมชนและศนยประสานเพอการชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟฯ สามารถประสานไปยงหนวยงานตาง ๆ เพอขอรบการชวยเหลอส าหรบผผานการบ าบดไดอกทางหนงแทนทผผานการบ าบดตองไปขอความชวยเหลอเอง ท าใหโอกาสทจะไดรบการชวยเหลอผานกองทนตาง ๆ มมากขน ซงอาจกลาวไดวาตามประกาศฉบบนสงผลดตอผเสพทตองการเขารบการบ าบดอยางจรงจงเพราะมกระบวนการชวยเหลอเปนขนเปนตอน ตางจากเดมทแมจะสมครใจเขารบการบ าบดตามสถานพยาบาลทสาธารณะสขก าหนดแลว หากถกตรวจพบวามการเสพยาเสพตดทงทอยในระหวางการบ าบดกจะถกจบกมและควบคมตวเพอรอการวนจฉยและการตรวจพสจนอยด หรอในกรณทผปกครอง , ญาตตองการน าผเสพไปเขารบการบ าบดในรปแบบคายดวยตนเองกไมสามารถท าได ตองถกจบกมและน าไปควบคมเพอวนจฉยถงจะสามารถเขารบการบ าบดในรปแบบคายได ประกาศฉบบนเทากบวาเปนการเปดโอกาสใหผเสพจ าพวกทกลาวมานมโอกาสเลกยาเสพตดมากยงขน และยงมโอกาสพฒนาคณภาพชวตผานการชวยเหลอของหนวยงานทเกยวของ แตในประกาศดงกลาวกยงมจดออนของประกาศอยกคอการทไมมอ านาจในการควบคมตวหากผเสพสมครใจเขารบการบ าบดแตทางคายบ าบดยงไมเปด ท าใหเกดชองวางท าใหผเสพอาศยชองทางนหลบเลยงโทษ โดยอางวาสมครใจบ าบดแตพอถงเวลานดไมไปตามนด และระหวางทศนยคดกรองปดท าการหากตองการจะน าผเสพทสมครใจบ าบดมาสงยงศนยคดกรองกไมสามารถควบคมตวไวจนกวาศนยจะเปดได ท าใหตองปลอยตวไปกอนแลวคอยนดมาทหลง ซงจะเกดชองวางใหทงผเสพและผขายยาเสพตดอาศยชองวางนในการทจะไมถกลงโทษตามกฎหมาย อกประการหนงคอเจตนารมยของประกาศฉบบนดเหมอนวาจะเปนการแกไขปญหายาเสพตดทครบกระบวนการทงการคดกรอง การบ าบด การตดตามหลงการบ าบด และการชวยเหลอหลงการบ าบด แตอกเหตผลทมประกาศนคอตองการลดจ านวนคนทเขาสระบบบงคบบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯซงด าเนนการโดยกรมคมประพฤตทมจ านวนผเสพเขามาสกระบวนการนมากกวาทจะสามารถรองรบได เกดปญหาคายบ าบดไมพอ 4.2 วเคราะหการน านโยบายไปปฏบตของเจาหนาทตามประกาศ คสช.ท 108/2557 4.2.1 การกอตวทางนโยบาย ตามประกาศ คสช.ท 108/2557 นนถาดกนตามกระบวนการทางนโยบายแลวจะเหนไดวาในประเดนปญหาใหญ ๆ ซงท าใหเกดการกอตวทางนโยบายนขนกคอปญหายาเสพตดซงมสวนส าคญทท าใหเกดปญหาอน ๆ ทางสงคมตามมาอนเนองมาจากปญหายาเสพตดรฐบาลในทกยคทก

53

สมยกจะพยายามแกปญหานโดยมกฎหมายหรอนโยบายตาง ๆ ออกมาปราบปรามอยางจรงจง แตปญหาอกประการหนงทส าคญในกระบวนการแกไขปญหายาเสพตดทผานมาทท าใหเกดประกาศนขนในยคของ คสช.กคอปญหาคายบ าบดของระบบบงคบบ าบดตาม พ.ร.บ.ฟนฟฯมไมเพยงพอตอจ านวนคนทเขามาในระบบในแตละป ดงความเหนของเจาหนาทสาธารณะสขทวา “ทางคสช.ออกประกาศมาใหเพอตองการลดชองวางของการบงคบบ าบด

เพอใหระบบบงคบบ าบดมนลดลงแลวใหสมครใจมากขนทกวนนปญหาของระบบบงคบบ าบดโดยคมประพฤตดแลจะมปญหาในเรองผบ าบดเยอะดแลไมทวถง เพราะมนกแคใหมารายงานตวควบคมตวแลวกกลบไปเสพเยอะ ไมไดเปนการบ าบดรกษามนไมใช”

จะเหนไดวาปญหาหนงทท าใหเกดนโยบายนกคอความไมส าเรจของระบบบงคบบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ และจ านวนคนทเขาบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯทมจ านวนมาก ซงเหตทเปนเชนนนกเนองมาจากหนวยงานของเจาหนาทต ารวจมตวชวดคอจ านวนคดและผลการจบกมในการปราบปรามยาเสพตด ท าใหมการจบกมผเสพอยตลอดเวลา แตระบบบงคบบ าบดซงด าเนนการโดยกรมคมประพฤตมจ านวนคายและงบประมาณไมเพยงพอตอการทจะรบกลมบคคลผเสพยาเสพตดไวได ดวยปญหาเหลานท าให คสช.ไดออกประกาศ คสช.ท 108/2557 โดยสามารถอธบายไดตามตวแบบถงขยะ ซงเปนตวแบบเกยวกบการกอตวของนโยบาย โดยเอาปญหายาเสพตดซงมปญหาคายบ าบดไมเพยงพอ กรมคมประพฤตแกปญหาไมไดอยางแทจรง จงน าหนวยงานตาง ๆ ทมการบ าบดอบรมยาเสพตดอยแลว เชน ฝายปกครอง ซงจะมคายของท งทางจงหวดและทางอ าเภออยแลว แตไมใชคายตามกระบวนการตามพ.ร.บ.ฟนฟฯเปนคายบงคบบ าบดตามแผนงานของทางกระทรวงมหาดไทย และทางสาธารณะสขหรอโรงพยาบาลทไดรบอ านาจตาม พ.ร.บ.ยาเสพตด พ.ศ.2522 ใหจดตงเปนสถานพยาบาลซงมหนาทเกยวกบการบ าบดรกษาผเสพยาเสพตด คสช.จงน าหนวยงานตาง ๆ เหลานมารวมกนและจดท าเปนประกาศขนมา โดยดงเอาหนวยงานตาง ๆ มารวมในการแกปญหา แตไมมหนวยงานทจดตงขนใหมมาแกปญหาโดยเฉพาะ ซงจะเหนไดจากประกาศ คสช.ท 108/2557 ทวา “ขอ 3 ใหผวาราชการจงหวดและผวาราชการกรงเทพมหานครจดตงศนย

เพอการคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟในทกอ าเภอและทกเขต และจดตงศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟในระดบอ าเภอหรอเขต และระดบจงหวดหรอกรงเทพมหานคร

ขอ 4 ใหศนยเพอการคดกรองผเขารบการบ าบดฟนฟมอ านาจหนาทด าเนนการคดกรองและจดท าขอมลเกยวกบการคดกรองเพอจ าแนกผเขารบการบ าบดฟนฟ และการสงตอผเขารบการบ าบดฟนฟไปยงสถานบ าบดฟนฟหรอสถานท อนตามทหวหนาศนยก าหนด ท งน ใหกระทรวง

54

สาธารณสขและกรงเทพมหานครประสานการด าเนนงานกบหนวยงานทเกยวของ”

และเมอประกอบกบแนวทางตามประกาศส านกงานป.ป.ส. ซงอาศยอ านาจตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ทก าหนดการจดตงศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟฯทก าหนดวา “2.3 ศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟจงหวด ประกาศสถานทตงตามความเหมาะสม ตามทผวาราชการจงหวดเหนสมควร

เปนศนยเพอประสานการดแลชวยเหลอผผานการบ าบดฟนฟจงหวด ประกอบดวย (1) ผวาราชการจงหวดหรอรองผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมาย เปนผอานวยการศนย (2) นายแพทยสาธารณสขหรอผแทนสาธารณสขจงหวด (3) ผแทนส านกงานคมประพฤตจงหวด (4) ผแทนองคการบรหารสวนจงหวด (5) ผแทนศนยพฒนาฝมอแรงงานจงหวด (6) ผแทนส านกงานสวสดการและคมครองแรงงานจงหวด (7) ผแทนส านกงานจดหางานจงหวด (8) ผแทนส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา/ประถมศกษา (9) ผแทนส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย(จงหวด) (10) ผแทนส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด (11) ผแทนกองบงคบการตารวจภธรจงหวด (12) ผแทนส านกงาน ปปส.ภาค (13) ผอานวยการหรอผแทนสถานศกษาในพนท (14) ผแทนโรงพยาบาล (15) ผแทนองคกรธรกจเอกชน (16) ผแทนฝายบคคลของสถานประกอบการในพนท (17) ผแทนภาคประชาชน และ/หรอ อน ๆ ตามความเหมาะสม”

จะเหนไดวาประกาศดงกลาวไดมการกอตวทางนโยบายโดยพยายามน าเอาหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของมาในลกษณะเอาปญหาและทางแกไขมาเขาคกนในท านองทวา “จบแพะชนแกะ” 4.2.2 การก าหนดนโยบาย เมอมการน าปญหาและการแกไขจากหนวยงานตาง ๆ มาพยายามจบคกนเพอแกปญหาในดานตาง ๆ แลว การก าหนดนโยบายในการแกไขปญหายาเสพตดของคสช.ตามประกาศฉบบนแมดผวเผนอาจจะมองวาเปนการก าหนดนโยบายแบบคอยเปนคอยไปโดยมการอางองมาจากพ.ร.บ.ฟนฟฯโดยน ามาท าเปนกฎหมายใหมทเปลยนแปลงจากพ.ร.บ.ฟนฟฯเพยงเลกนอย ยกตวอยางเชน ผทจะสามารถเขาบ าบดตามประกาศ คสช.ท108/2557 ไดตองไมอยระหวางถกด าเนนคดอาญา ซงเปนการเขยนหลกเกณฑขนมาโดยลอตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ โดยตามประกาศ คสช.ท 108/2557 จะเพมหลกเกณฑขนมาอกขอหนงคอ “ตองไมมพฤตกรรมทอาจกอใหเกดอนตรายแกผอนหรอสงคม” เพอเปดโอกาสใหผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดไมตองเขาสกระบวนการยตธรรมใหมาบ าบดตาม

55

ประกาศน แตหากดใหลกจรง ๆ แลวนน ตามพ.ร.บ.ฟนฟฯจะบงคบบ าบดโดยใชระบบแทนการลงโทษทางอาญาส าหรบผเสพโดยใหไปบ าบดยงสถานทบ าบด โดยผเสพทเขาสกระบวนการนจะยงอยในกระบวนการยตธรรมอยแตจะยกเวนโทษหากบ าบดฟนฟผานตามกระบวนการซงระหวางบ าบดกจะใชวธชะลอการฟองออกไปกอน แตตามประกาศ คสช.ท 108/2557 จะไมเขาสกระบวนการยตธรรมเลยแมวาผเสพนนจะถกเจาหนาทจบกมมากตามหากสมครใจบ าบดกจะไมถกด าเนนคด อกทงตามประกาศ คสช.ท 108/2557 นยงเปนการสรางกระบวนการในการคนหา การบ าบด การประเมนผผานการบ าบดและการตดตามชวยเหลอขนมาใหมทงระบบ ซงแตเดมตามพ.ร.บ.ฟนฟฯเปนหนาทของกรมคมประพฤตแตตามประกาศ คสช.ท108/2557 นจะดงเอาหนวยงานตาง ๆ มาแกปญหาตามอ านาจหนาทของหนวยงานนน ๆ โดยมการก าหนดใหผวาราชการจงหวดเปนผจดตงศนยเพอประสานเอาหนวยงานทเกยวของมาดแลในปญหาน แตไมมการจดตงหนวยงานขนมาใหม ซงเมอวคราะหแลวประกาศ คสช.ท 108/2557 น เกดมาจากปญหาในเรองงบประมาณและคายบ าบดไมเพยงพอในการดแลผเขาสกระบวนการบงคบบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯท าใหคสช.ซงเปนรฐบาลตดสนใจก าหนดนโยบายโดยเนนใหสวนราชการท าหนาทเปนกลไกส าคญในการแกปญหาและน าเอาประกาศ คสช.ท 108/2557 นไปปฏบตโดยใหผวาราชการจงหวดเปนหวหนาในการด าเนนการตามประกาศน ซงถอวาเปนการก าหนดนโยบายโดยตวแบบชนชนน า (Elite Model) และเปนการปรบปรงนโยบายจากเดมแตไมมาก โดยมการอางองจากพ.ร.บ.ฟนฟฯเปนหลก 4.2.3 การน านโยบายไปปฏบต การแกปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 น เปนการกอตวของนโยบายตามตวแบบถงขยะ โดยการน าหนวยงานตาง ๆ มารวมกนแกปญหาตามอ านาจหนาทหลกเดมของหนวยงานนน ๆ และมการน ามารวมกนโดยอาศยกฎหมาย ซงมการก าหนดนโยบายโดยชนชนน าในขณะนนกคอ คสช. ซงออกเปนประกาศใหมผลบงคบใช โดยกลไลหลกกคอขาราฃการโดยก าหนดใหผวาราชการเปนหวหนาในแตละจงหวดในการน าเอาผแทนของในแตละสวนราชการในจงหวดมารวมกนแกไขปญหา ซงเมอวเคราะหแลวพบวาการน านโยบายไปปฏบตตามประกาศ คสช.ท 108/2257 ซงเนนใหหนวยราชการเปนกลไลหลกนน การน านโยบายไปปฏบตจะเปนไปตามตวแบบกระบวนการของระบบราชการ (Bureaucratic process model) ซงปจจยในความส าเรจของประกาศ คสช.ท108/2557 ฉบบนจะขนอยกบเจาหนาทระดบปฏบตการเปนหลกและยงขนอยกบระดบความเขาใจในการแกปญหาทแทจรงในเรองยาเสพตดของผก าหนดนโยบาย ซงจะท าการวเคราะหตามปจจยทน าไปสความส าเรจของประกาศ คสช.ท 108/2557 ไดดงน 4.2.3.1) ระบบและโครงสรางของนโยบายตามประกาศ คสช.ท 108/2557 นโยบายการแกปญหายาเสพตดของ คสช.ท 108/2557 ไดมการใชเครองมอทางนโยบายโดยใชกฎหมายเปนเครองมอ ซงระบบและโครงสรางตามประกาศนจะสามารถสะทอนความ

56

เขาใจในปญหาของผก าหนดนโยบายไดเปนอยางด ซงระบบตามประกาศนสามารถพจารณาเปนขนตอนตาง ๆ ไดดงน

ระบบการบ าบดตามนโยบายการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557

1) กระบวนการคนหาและน าตวผเสพเขาสการบ าบดฟนฟ ตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ก าหนดใหมการน าตวผ เสพเขาสกระบวนการบ าบดฟนฟโดยใหเจาหนาทของรฐ เชน ต ารวจ ฝายปกครอง เปนผคนหาผเสพโดยวธการตงดาน จดระเบยบสงคม หรอการสบสวนจบกมหาตวผเสพ ซงหากผเสพสมครใจและไมมเงอนไขตองหามตามประกาศกจะสามารถเขาสกระบวนการบ าบดแบบสมครใจได ในแนวทางปฏบตตามประกาศนนกยงเนนใหหนวยงานทมหนาทในการปองกนและปราบปรามยาเสพตดเดมเปนกลไกตามประกาศในขนตอนน เชน ต ารวจ ฝายปกครอง เปนตน แตในทางปฏบตแลวจะเหนไดวามความเขาใจทไมตรงกนของหนวยงานทเกยวของอยหลายประเดน โดยประเดนแรกในเรองของการตรวจสอบคณสมบตของผเสพทถกจบกมตวมาและสมครใจบ าบดดงทเจาหนาทสาธารณะสขไดกลาวไววา “ปญหาทผานมากคอวามนตองมการเชคสทธวาตดบสต.ไหม ตดnispaไหม

ตดโปลสไหม กเลยเสนอไปวาท ายงไงทจะเชคทเดยวรเลยทงหมด ไมใชวาตอง

57

ไปถามแตละทวาตดไหม กวาจะเชคเสรจมนกไปไหนตอไหนแลว แตทนตองคยกนกอนวามนตดสทธตรงไหนไหมไมงนถงเวลาไปท าคายมนไมบอกความจรง”

จะเหนไดวาตามประกาศเมอพบผเสพและผเสพนนสมครใจบ าบดแลวและจะตองไมเขาเงอนไขตามประกาศก าหนด แตการจะตรวจสอบวาผดเงอนไขหรอไมนนตองเชคทง 3 ระบบ คอระบบโปลสซงเปนของเจาหนาทต ารวจ ระบบNispaซงเปนของฝายปกครอง และระบบสมครใจบ าบดของทางสาธารณะสขหรอ บสต. แตระบบทสามารถตรวจสอบทงสามระบบไดในครงเดยวยงไมม จะตองอาศยการประสานกนทางขางของเจาหนาทผปฏบตในแตละหนวยงานนน ๆ ซงมกจะเกดปญหาเมอจบกมผเสพมานอกเวลาราชการเจาหนาทมกจะไมมประจ าอยตลอด 24 ชวโมง และอกปญหาหนงในการน าตวผเสพเขาสกระบวนการบ าบดนนกคอค าวาสมครใจเขารบการบ าบดตามประกาศนน เจาหนาททน าตวผเสพหรอคดกรองนนจะไมสามารถทราบไดเลยวาผเสพนนสมครใจจรง ๆ หรอไม หรอสมครใจเพยงเพอใหตวเองรอดจากการจบกมครงนน ๆ ไป ซงเมอผเสพสมครใจแลวตามประกาศหรอกฎหมายอน ๆ ไมมการใหอ านาจควบคมตวไวแตอยางใด ท าไดแคเพยงปลอยตวไปแลวนดวนเพอใหมารายงานตว ซงจะเกดปญหาตามมาตามทเจาหนาทต ารวจทานหนงไดกลาววา “อยางแรกคอผเสพเลอกทจะไปบ าบดตามประกาศคสช. ท าใหไมตองเขาส

กระบวนการยตธรรม และปญหาในทางปฏบตกคอศนยคดกรองทเปนทรบตวผเสพไมมการเปดตลอด 24 ชวโมง ท าใหเมอต ารวจจบกมคนมาเมอผเสพสมครใจบ าบดกตองกรอกขอมลไวนดวนแลวปลอยกลบไป ซงสวนมากรอยละ 90 กไมมาตามทนด และเมอไมมอ านาจควบคมหรอจบกมผเสพไมได ผเสพกจะไมเกดความกลวตอกฎหมายและมกคดวาจบไปต ารวจกปลอยออกมา ผคนทเหนต ารวจตรวจปสสาวะผเสพกจะตอวาต ารวจวาจบไปเดยวกปลอยบาง รบตงผเสพบาง ซงท าใหเกดปญหาตอความรสกและการท างาน ท าใหไมอยากจะออกจบผเสพ"

จะเหนไดวาเมอกฎหมายตองบงคบใชกบทกคนอยางเทาเทยมกน แตไมมสภาพบงคบตามกฎหมายจนท าใหเกดชองวางในทางปฏบตส าหรบเจาหนาท ซงสงผลตอมาท าใหเกดการเบอหนายและไมยอมรบในนโยบายนท าใหผลของการน านโยบายไปปฏบตไมเกดความสมฤทธผลตามเจตนารมณของนโยบาย ซงทางปลดอ าเภอทานหนงกไดใหความเหนไวในแนวทางคลาย ๆ กบต ารวจ คอ “อยางทผสมภาษณไดมค าถาม ผใหสมภาษณเขาใจวาทกอ าเภอและทว

ประเทศประสบปญหาเดยวกน คอเวลาเจาหนาทพบผเสพกอนทจะน าตวเขา

58

คายเรามปญหาอปสรรคคอการทจะน าตวผเสพเขาคายเราจะไมสามรถควบคมตวไวกอนไดเนองจากไมใชผตองหา จะท าไดเพยงบนทกประวตและขอมลทเกยวของเอาไวจนกวาเราจะมการเปดคายนนหมายความวาอ าเภอทกอ าเภอเปดรบบนทก 24 ชวโมง แตวาไมมทควบคมตวผเสพไว หรอวาททมทพกรอกอนทจะเปดคาย นนหมายความวาเราไมมคายตลอด 365 วน หรอไมมคายทจะสามารถเปดรบคนเขาคนออกไดตลอดเวลา ซงตรงนเปนปญหาอปสรรคทจะน าผทเกยวของเขาคาย เชนวนนพบผเสพเอาขอมลไวอกสองเดอนเปดคายใหผเสพทบนทกขอมลไวมากไมม เนองจากไมใชผกระท าความผด”

ปญหาตรงนถอวาเปนปจจยส าคญปจจยหนงทสงผลใหในระดบผปฏบตเกดความตอตานเนองมาจากตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไมมแนวทางใหในเรองดงกลาวน ตองใหระดบผปฏบตมการแกปญหากนเอง ซงจะเหนไดวาในระบบการน าตวผเสพมาเขาสกระบวนการนนแมวาตามประกาศจะใหอ านาจแกหนวยราชการทมหนาทเดมเปนผปฏบต แตมการออกแบบระบบโครงสรางใหมท าใหเกดความสบสนกนในทางปฏบตและยงตองอาศยการแกปญหาเฉพาะหนามากกวาทควรจะไหลลนไปตามระบบหรอกระบวนการ 2) การคดกรองผเสพเขาสกระบวนการ การคดกรองตามประกาศนถอวาเปนการคนความสขใหแกผเสพอยางแทจรง กลาวคอตามพ.ร.บ.ฟนฟฯเดมการวนจฉยผเสพทเขาสกระบวนการมระยะเวลาในการวนจฉยรวมทงการขยายเวลาถง 45 วน ซงในระหวางวนจฉยนนผเสพสามารถประกนตวได แตส าหรบผทไมมเงนประกนตวตองอยทเรอนจ าเปนเวลาถง 45 วน ถงจะถกสงไปบ าบดตามคายตาง ๆ ททางอนกรรมการก าหนด ซงจะสงผลเสยใหกบผเสพทมหนาทเลยงดครอบครว หรอผเสพตดไม มาก หรอผทตองการจะบ าบดโดยสมครใจเองแตยงเลกไมได ท าใหบคคลเหลานเสยโอกาสไปถง 1 เดอนกวา แตตามประกาศนการคดกรองจะทราบผลโดยทนทและสามารถเลอกไดวาจะบ าบดหรอไมท าใหผเสพในกลมทตองการจะเลกหรอผหาเลยงครอบครวไมเสยเวลามากนก และยงสามารถเลอกโปรแกรมทตองการบ าบดไดอกดวย ดงทเจาหนาทสาธารณะสขกลาววา “ผลการคดกรองกจะสามารถทราบผลไดทนทเลยไมตองรอวเคราะหเนองจากม

แบบ และทางคสช.คอคนความสขใหผเสพ คอใน5ครงคณจะปฏเสธการบ าบดกได ขนอยกบสทธของคณ”

แตในรปแบบนกจะสงผลท าใหเกดชองวางใหพวกผคาผเสพทไมไดสมครใจบ าบดอยางแทจรงอาศยชองวงนหลบเลยงกฎหมายไปได แตในการคดกรองกมปญหาอปสรรคอยคอการททางประกาศก าหนดใหศนยคดกรองเปด 24 ชวโมง เพอรองรบการน าสงผเสพของเจาหนาทมายงศนยคดกรอง แตในทางปฏบตแลวนนมก

59

เกดปญหาหลาย ๆ อยาง อยางแรกเลยคอการทไมมงบประมาณใหในสวนของเจาหนาททตองประจ าศนยคดกรองท าใหศนยคดกรองในทางปฏบตไมเปดตลอด 24 ชวโมง ดงทเจาหนาท ป.ป.ส.กลาวไววา “ในสวนของเวลาท าการหรอเวลาราชการในปจจบนหากมการน าตวผเสพมาก

จะเพยงวารบเอกสารท าประวต คดกรองโดยปลดอ าเภอหรอเจาหนาททไดรบมอบหมายแตไมมการมาคดกรองโดยเจาหนาทสาธารณะสขตามทประกาศก าหนด เนองจากทางสาธารณะสขมองวาไมใชหนาทโดยตรง และไมมงบในการทจะสนบสนนในการไปนงคดกรองทศนยคดกรอง และยงหากเปนนอกเวลาราชการแลวนนศนยคดกรองมกจะไมเปด ซงตามประกาศจรง ๆ แลวตองใหมการเปดตลอด 24 ชวโมง โดยหากเจาหนาทท าการน าตวผเสพมาสงนอกเวลาราชการแลวไมมทางน าตวสงได ตองปลอยตวไปกอนแลวเรยกมารายงานตวในเวลาราชการ ซงท าใหเกดปญหาตอไปอกคอผเสพไมยอมมาตามนด”

ซงสอดคลองกบหนวยงานของสาธารณะสขในเรองปญหาของศนยคดกรองทกลาวา “ปญหาทตามมาคอวาคสช.ตองใหเปดสนย24 ชวโมง ปญหาในตอนแรก ๆ

เลยกคอวาปญหาในการเคลอนยายในตอนทอ าเภอเปดคายหรอจดประชมตาง ๆ ทางโรงพยาบาลไมสามารถออกมารวมได แตในค าสงกคอวาเวลามปญหาในการคดกรองจะสามารถสงบ าบดทโรงพยาบาลไดเลยเวลามเหตฉกเฉน แตจรง ๆ แลวเสยงสะทอนกลบมาบางจงหวดไมมทโรงพยาบาล แตมทอ าเภอเพราะวาทางอ าเภอมสายบงคบ แตทางโรงพยาบาลมวอลคอนเขามาใครจะมากมาใครไมมากแลวแตคณ เขากเลยปรบไปตามบรบทในแตละพนท ตอมาสวนกลางรตอมาการตงศนยคดกรองกเลยจะอยในแตละบรบทของแตละพนท เพราะฉะนนจดตงอยทรพ.กไดอ าเภอกไดแลวแตสะดวก ของจงหวดเราจะมศนยเปด 24 ชวโมงเพราะต ารวจท างานไมเปนเวลาเวลาจะสงคนมากตองประสานกบรพ.แลวจงน าปสสาวะมาสงทหองอบตเหตฉกเฉนได แตทนคนทหองฉกเฉนจะนดต ารวจหรอคนทมาสงเพอประโยชนในการเบกเงนรางวล100บาท”

และยงสอดคลองกบค ากลาวของปลดอ าเภอวา “ในความเปนจรงศนยคดกรองตองเปด 24 ชม. ผเสพทเขามากตองมการคด

กรองกนกอนวาใครเสพขนาดไหนโดยใชการบรณาการณระหวางสาธารณะสข ฝายปกครอง ต ารวจ ทหารในการพดคยหารอและคดกรองตามแบบของประกาศคสช.ท 108/2557 แตในขอเทจจรงคอปลดอ าเภอหวหนาชดจะเปนผ

60

คดกรองเองโดยไมมสาธารณะสขมานงคดกรองตามศนยคดกรองตามประกาศก าหนด เคยมตวอยางทอ าเภอเสาไหซงทางสาธารณะสขไมยอมมาอยศนยคดกรอง ซงในการประชมนนนายอ าเภอจงสงใหสาธารณะสขมานงคกบปลดในการคดกรอง โดยทางสาธารณะสขจงตอรองวาใหน าเขาคายไปกอน แลวจงจะไปคดกรองทหลง ในความเปนจรงการคดกรองกคดกรองแครายงานเปนกระดาษไมไดวเคราะหกนอยางจรงจง ถาหนกมากกคอยเอาออกทหลง ซงการบ าบดยาเสพตดนพดตรง ๆ กคองานฝาก”

จะเหนไดจากค ากลาวของเจาหนาททเกยวของวาในทางปฏบตแลวศนยคดกรองนนไมมการเปดคดกรองกนจรง ๆ ตลอด 24 ชวโมง อกทงยงมความเขาใจไมตรงกนของหนวยงานดวยซ าไปวาจรง ๆ แลวศนยคดกรองของอ าเภอเมองสระบรนนตงอยทใดกนแน ซงทางสาธารณะสขจงหวดในไดกลาววาศนยคดกรองมอยทกโรงพยาบาลในทกอ าเภอ แตทางปลดอ าเภอกเขาใจวาศนยคดกรองนนอยททางอ าเภอเมองสระบรเอง ในความเปนจรงแมวาการบ าบดในรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมหรอคายศนยขวญแผนดนซ งรบผดชอบโดยฝายปกครอง กบการบ าบดรปแบบสถานพยาบาลหรอระบบMatrix Programซงรบผดชอบโดยสาธารณะสข ไดกระท าโดยคนละหนวยงานแตตามประกาศก าหนดใหตองมการท างานประสานรวมกนในแตละพนท ซงทงนการประสานงานหรอความเขาใจในแตละพนทยอมขนอยกบหวหนาสวนราชการทมหนาทรบผดชอบ เชนนายอ าเภอ ผวาราชการจงหวด วาจะมความสนใจหรอใสใจแคไหนในการปฏบต ซงจะตองมการประชมท าความเขาใจในเรองดงกลาว และปญหาในระบบการคดกรองอกประการหนงกคอระบบทก าหนดตามประกาศคอระบบNispa ซงจะลงขอมลของผเสพทเขารบการบ าบดตามประกาศนวาไดมาบ าบดกครงแลวมผลการบ าบดเปนอยางไร แตในทางปฏบตศนยคดกรองของเจาหนาทสาธารณะสขไมไดมการบนทกลงในระบบNispa แตจะเปนการบนทกลงในขอมล บสต. ซงเปนของทางสาธารณะสข ท าใหระบบตรวจสอบและคดกรองผ เสพไมมระบบทสามารถเขาถงไดทกขอมลในระบบเดยว กลบกลายเปนวาตางคนตางท าในหนวยงานของตนเอง 3) ระบบการบ าบด ระบบการบ าบดตามประกาศจะมอย 2 ระบบดวยกน คอระบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมและระบบสถานพยาบาล ซงในทางปฏบตแลวนอกจากศนยคดกรองทไมสามารถเปดตลอด 24 ชวโมงไดแลว คายบ าบดกยงไมสามารถเปดรบคนเขาไดตลอด 24 ชวโมงอกดวย ซงในทางปฏบตนเองจะตองมการนดผเสพใหเขามารายงานตวตอนทคายบ าบดเปด หรอในสวนของรปแบบสถานพยาบาลเองกเปนการเรยกใหมาพบทหลงโดยในการบ าบด ในรปแบบสถานพยาบาลกจะเนนทเปนการท ากจกรรมและการใหความรตาง ๆ แกผเสพ หรอในสวนของคายบ าบดกจะมหลกสตรซงก าหนดขนมาโดยกระทรวงสาธารณะสข หากมองในแงดนนอาจมองไดวาผ

61

เสพทถกน ามาเขากระบวนการนจะมารายงานตวตามก าหนดนดทเปดคายแตในความเปนจรงผเสพสวนมากมกจะไมมาตามนดหมายเนองจากมกคดวาการเสพยาเสพตดไมใชปญหาตอตวเองเทาใดนกและสมครใจบ าบดเพอทจะรอดจากการถกด าเนนคด ดงทปลดอ าเภอไดกลาวไววา “ขอเทจจรงคอกระบวนการตามประกาศใชแตในทางปฏบตไมใช ซงผเสพทมา

เขารบการบ าบดกบทางอ าเภอไมมสมครใจมาเองแนนอน ซงถาจะถามวามนขามกระบวนการหรอไมในแงปฏบตทางสาธารณะสขเมอเปนวามาลงชอบ าบดกบทางอ าเภอแลวกใหอ าเภอท าไปเลย ระบบ matrix program กคอใหwalk in อยางเดยวทางสาธารณะสขถงจะรบด าเนนการ แตผเสพทน ามาเขาคายเปนการทเจาหนาทไปตามจบตามตรวจมาเทานน ไมมใครสมครใจมาบ าบดจรง ๆ ”

จะเหนไดวาปญหาในการเปดคายเกดจากหลาย ๆ ปจจยโดยปจจยหนงกคอตวผเสพเองนนไมไดสมครใจทจะบ าบดจรง ๆ เมอเปดคายแลวไมมการมาตามนดท าใหตองมการแกปญหาเฉพาะหนาโดยการไปตดตามคนหรอไปคนหาผเสพในชวงกอนเปดคาย 1 วนแลวน ามากกตวไว ซงหากทางคายไมสามารถหาจ านวนคนมาเขาคายไดตามทก าหนดจ านวนไวกจะไมสามารถเปดคายได ซงในทางปฏบตไมสามารถท าไดตามทประกาศเขยนไววาตองมการคดกรองและจ าแนกผเสพเปนแตละประเภทตาง ๆ กนไปตามอาการแตในความเปนจรงคายไมสามารถเปดไดตลอด และมกเปนการเปดคายตามจ านวนททางอ าเภอหรอจงหวดก าหนดขนไปประกอบกบปจจยทางงบประมาณททางป.ป.ส.ก าหนดลงมาให ซงจะเหนไดจากทปลดอ าเภอไดกลาวไววา “ยอดในการเขาคายจะสบเนองมาจากงบประมาณของ ปปส. ขนอยกบ

งบประมาณททางปปส.ก าหนดมาวาใหน าตวผเสพเขาคายไดกคน กจะสามารถน าเขาคายบ าบดไดตามนน”

ท าใหในทางปฏบตนนแทบจะปฏบตตามแนวทางหรอจดมงหมายตามทนโยบายก าหนดมาจรง ๆ แตจะเปนไปตามปจจยตาง ๆ ทเกยวของ เชนในเรองงบประมาณ จ านวนคน สถานท เปนตน แตทางเจาหนาท ป.ป.ส.กจะมแนวทางในการแกไขปญหานไวดงทเจาหนาท ป.ป.ส.กลาวไววา “เมอผเสพถกน าตวมาสงทศนยคดกรองแลวจงไมสามารถสงไปคายบ าบดได

ในทนท ซงแนวทางการปฏบตนนจ าตองสงผเสพไปยงสาธารณะสขจงหวด หรอโรงพยาบาลเพอใหผเสพเขาสกระบวนการบ าบดโดยระบบสถานพยาบาลหรอ Matrix Program กอน เนองจากคายบ าบดยงไมเปด”

ซงตามแนวทางทเจาหนาทป.ป.ส.ไดกลาวมาถอไดวาเปนการแกปญหาเฉพาะหนาไดอกวธหนง ซงก าหนดใหผเสพทสมครใจบ าบดตามประกาศนนไดไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลไป

62

พลางกอน แตปญหาทส าคญในการแกปญหาดงกลาวนคอการประสานงานกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ดงททางเจาหนาท ป.ป.ส.ไดกลาววา “ปญหาอกอยางหนงคอทางอ าเภอมกจะไมสงไปบ าบดในระบบดงกลาว

เนองจากหากสงไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลแลว ยอดผบ าบดของทางอ าเภอเมอเปดคายกจะไมครบจ านวนตามทไดก าหนดไว ซงหากทางผปฏบตในจงหวดนน ๆ สามารถประสานงานกนไดปญหาตรงนกจะไมม แตในความเปนจรงแลวผปฏบต ในสวนท เกยวของอยกนคนละกระทรวงโดยรปแบบสถานพยาบาลก อย ใ นกระทรวงสาธารณะส ข ทางอ า เภอก อย ใ นกระทรวงมหาดไทย ท าใหการประสานงานกนไมมใครสามารถสงการใครได”

ซงในการบ าบดมกประสบปญหาตามทกลาวมาน เนองจากการประสานงานระหวางหนวยงานทสงกดคนละกระทรวง ความส าเรจมกขนอยกบความคนชนหรอการประสานงานทางขางกนของเจาหนาทระดบผปฏบต แตในกรณการสงตวผเสพไปบ าบดนนอกจากในปจจยในเร องการประสานงานกนแลว ยงมปจจยในเรองความส าเรจและตวชวดในงานของตนเองหรอทางอ าเภออกดวย เนองจากหากสงไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลแลวยอดผบ าบดในรปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมกจะไมครบตามจ านวนและงบประมาณทก าหนดไวนแตละปงบประมาณ เมอผลงานไมส าเรจทางผปฏบตเองกจะถกต าหนได อกเรองหนงในโครงสรางของคายปรบเปลยนพฤตกรรมซงทางป.ป.ส.จะมหลกสตรซงพฒนาโดยกระทรวงสาธารณะสขก าหนดมาใหแตละคายตองมการอบรมและปฏบตตามโดยตามประกาศไดมการก าหนดใหผอ านวยการคายสามารถปรบเปลยนไดตามบรบทของแตละพนท และสามารถเชญวทยากรทมความรความสามารถมาใหความรตามตารางการบ าบดไดอยางอสระโดยความเหนชอบของคณะกรรมการคายซงถอวาเปนขอดในการบ าบดทผปฏบตสามารถน าความสามารถในการจดการมาบรหารหลกสตรและจดการหลกสตรเพอใหเขากบสภาพทวไปของกลมผเสพทถกคดเลอกเขามาบ าบดในคายนน ๆ ได แตปญหาในการตดตามผเสพมาเขารบการบ าบดขางตนกเปนปญหาส าคญในการบรหารจดการในการบ าบดใหเปนไปตามทตองการ

63

ตารางกจกรรมคายปรบเปลยนพฤตกรรม ระยะเวลา 9 วน

การบรหารหลกสตรซงสามารถปรบเปลยนไดโดยผอ านวยการคายนนสามารถปรบเปลยนไดตามบรบทของพนทและยงขนอยกบทศนคตของผอ านวยการคายทจะมองปญหายาเสพตดอยางไรและจะแกไขอยางไรดวย ซงถอวาเปนเรองดทใหผอ านวยการคายซงมกเปนขาราชการทคลกคลอยกบปญหาในพนทเปนผ พจารณาและปรบเปลยนไปตามบรบท ซงจะเหนไดจากค ากลาวของปลดอ าเภอทวา “โดยประกาศท108จะมหลกสตรทก าหนดไว โดยหลกสตรทก าหนดไวเปน

หลกสตรของกระทรวงสาธารณะสขลวน ๆ แตหลายคายหรอหลายอ าเภอทท ามาไมไดผลเพราะวาผเสพไปฟงเรองของสาธารณะสขแลวหนงคอใจไมอยากเขาคายอยแลว เมอไปฟงพษภยหรอโทษของยาเสพตดมนไมคอยไดผล ทางอ าเภอเมองเลยใชวธเอาหลกสตรดงกลาวมาย ารวมกนแลวพดประมาณ 1-2 วนพอ ทเหลอจะเปนการน าต ารวจหรอฝายปกครองมาพดเรองการกระท าผดการตดคกเพอใหผเสพเกดความกลว ซงไมสามารถพดเรองทฤษฎเพยงอยางเดยว ตองพดเรองการปฏบต ทางสงคม และพษภยดวย คณอยไมไดคณตองถกจบอะไรเปนตน และตองมระเบยบวนยดวย อยางเขาคายทหารตองมออกก าลงกาย วดพน หรอปรบทศนคตตาง ๆ อ าเภอเมองเลยใชวธรวมเวลาของหลกสตรทก าหนดเชนความเปนจรงม 20 ชวโมงใหเหลอ 8-9 ชวโมงใหจบ เปนตน แลวน าอยางอนมาเสรมเชนการฝกอาชพ น าต ารวจมาคยเปนตน หรอน าหลกสตรการเกษตร การปลกมะนาว การอาชพ เผอเมอผเสพกลบไปจะสามารถน าไปท าได”

64

4) การประเมนและการตดตามหลงการบ าบด การประเมนหลงการบ าบดและการตดตามหลงการบ าบดนนทางคสช.ไดวางนโยบายโดยอางองแบบประเมนของกระทรวงสาธารณะสขในการประเมนผเสพวาผานการบ าบดหรอไม โดยตามระบบและโครงสรางแลวการตดตามจะถกก าหนดใหเปนหนาทของศนยเพอการประสานการดแลผผานการบ าบดฟนฟซงก าหนดใหท าเปนคณะกรรมการเพอทจะสามารถก าหนดใหเจาหนาทในสวนทเกยวของในแตละสวนไดด าเนนการตามทศนยเพอการประสานฯสงการ แตในความเปนจรงในรปแบบคายบ าบดและรปแบบสถานพยาบาลนนจะมขนตอนในการประเมนและตดตามตางกนออกไปเนองจากอยกนคนละกระทรวงและยงไมมการสงการในภาพรวมอยางจรงจง ในสวนของรปแบบคายบ าบดนนระยะเวลาในการบ าบดจะถกก าหนดไวตายตวคอ 9 – 11 วน ขนอยกบระยะเวลาในการจดคายบ าบดและเมอบ าบดเสรจสนจะมการประเมนในระหวางการตดตามผเสพหลงการบ าบดซงการประเมนจะประเมนตามแบบททางประกาศก าหนด ซงสวนใหญในทางปฏบตแลวการประเมนผเสพและการตดตามผเสพในรปแบบคายบ าบดนนกลไกหลกจะเปนก านน ผใหญบาน หรออาสาสมครทไดรบมอบหมายจากหวหนาศนยเพอประสานการดแลผการบ าบดฟนฟ ซงการตดตามในทางปฏบตมกจะใชวธการตรวจปสสาวะวายงเสพอยอกหรอไม ดงทปลดอ าเภอไดกลาววา “ไดใหก านนผใหญบานเปนผไปตดตามซงเปนไปตามประกาศ โดยการตดตาม

สามารถท าไดหลายวธเชน เรยกมาพบ คยโทรศพท ไปหาทบาน แตของทางอ าเภอเมองทใชหลก ๆ คอการใหก านนหรอผใหญบานไปหาทบานแลวน าทตรวจปสสาวะไปตรวจเดอนละครง วนไหนกไดแลวท ารายงานตามแบบเสนออ าเภอ การตดตามถาครงแรกหนไมไดแปลวาหนแลวจะหาย การตดตามจะตดตามโดยครงแรกถาหนเรากจะไปดอกครงท สองสาม จนครบสครง ครงแรกอาจเจอ ครงสองไมเจอเรากจะตดตามใหครบสครง”

ซงจะเหนไดวาในทางปฏบตแลวการประเมนและการตดตามในรปแบบคายจะเนนในเรองทวาตวผเสพยงอยในพนทหรอไม และมการเสพอกหรอไม โดยใชวธการตรวจปสสาวะ แตไมมการประเมนตามหลกวชาการของทางสาธารณะสข แตในสวนของทางสาธารณะสขจะมการประเมนโดยทมผตดตามของทางสาธารณะสขหรอโรงพยาบาลโดยมการสอบถามในสวนทเกยวของตาง ๆ ดวยไมใชการเสพหรอไมเสพอยางเดยว ดงทเจาหนาทสาธารณะสขไดกลาววา “เวลาตดตามกตองคยกบผเสพกอนวาอยากใหตดตามอยางไร เพราะบางทก

แอบมาบ าบดไมอยากใหพอแมร แตสวนใหญไมกลาทจะไมมาตามนดแตถามวามไหม มแตกเปนหนาทของพยาบาล เจาหนาทจะตองโอโลมปฏโลมยงไงกไดใหมนมาอยกบเราเพราะมตวชวดอนนง ถาไมมาตวชวดกจะตก เชนเวลา

65

ใกล ๆ ผตรวจมากตองมาดสมมตเขามา5 ออกไป0 หมอกจะเรมเครยดละ วาท าไมผลงานเราเปนศนย”

“เกณฑการประเมนกจะมแบบ บสต.5 อาจจะเปนโทรศพท หรอใหมารายงานตว หรอใหมาบ าเพญประโยชน แลวใหสาธารณะสขดและประเมนสขภาพกายจตและตาง ๆ ”

จะเหนไดวาการตดตามของเจาหนาทสาธารณะสขจะมหลายรปแบบในการตดตามและการประเมนมากกวาในรปแบบคายบ าบด และเจาหนาทกยงถกบงคบดวยตวชวดของโรงพยาบาลใหตองมการตดตามผเสพทผานการบ าบด ซงในระบบการตดตามในทางปฏบตแลวมกไมไดเปนไปตามทนโยบายก าหนดเปนเพยงแตการท าใครท ามน หนวยงานใครหนวยงานมน ไมไดถกก าหนดแนวทางโดยศนยเพอการประสานฯทก าหนดไวตามแนวทางของนโยบาย ซงเปนผลพวงมาจากงบประมาณซงมาจากคนละทางในการตดตามโดยงบประมาณในการตดตามของทางฝายปกครองจะไดมา ป.ป.ส.โดยผานมาทางกระทรวงมหาดไทยและจะลงมาทจงหวดแตละจงหวด แตในสวนของทางสาธารณะสขจะมาจากผลงานทบ าบดผานในปงบประมาณกอนในระบบ บสต. ดงจะเหนจากทปลดอ าเภอไดกลาวไววา “งบประมาณไดครงละ 100 บาทจากปปส.ตดโอนมาให” แตในของกระทรวงสาธารณะสขไดแตกตางออกไปดงจะเหนไดสาธารณะสขจงหวดทกลาววา “สวนของสาธารณะสขมงบมาจากกระทรวงสาธารณะสขอยแลวซงมาจากการ

ท าผลงานและมการคยขอมลลงระบบ บสต. ซงเวลาถงปไดเงนมากจะตามรายหวทบ าบดได”

จะเหนไดวาแนวทางการเบกเงนในการตดตามแตกตางกนอยางชดเจน ซงท าใหไมสามารถท าใหกระบวนการทมจดมงหมายใหหนวยงานทรบผดชอบไดท างานรวมกนตามระบบทผก าหนดนโยบายก าหนดไว 5) การชวยเหลอหลงการบ าบดฟนฟ ตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ไดวางแนวทางชวยเหลอผผานการบ าบดโดยมการก าหนดใหหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของในสงทผเสพตองการใหชวยเหลอมารวมกนในศนยเพอประสานการดแลผผานการบ าบดโดยมผวาราชการจงหวดหรอผท ไดรบมอบหมายเปนผอ านวยการศนย เชน ในเรองของอาชพกจดใหหนวยงานจดหางานของจงหวดเขามามสวนรวม ในเรองการฝกอาชพกใหวทยาลยสารพดชางหรอเกษตรจงหวดมาใหความรและฝกสอน ในเรองของเงนในการประกอบอาชพหรอเงนทนชวยเหลอกใหส านกงานพฒนาสงคมเขามาดแล และในเรองของการศกษากใหกศน.ในแตละพนทเขามาดแล เปนตน จะเหนไดวาตามระบบมงเนนในการชวยเหลอ

66

เยยวยาผเสพทงในดานแกไขการตดยาเสพตดและในเรองพฒนาคณภาพชวตและใหความรเพอยกระดบไปในขณะเดยวกน ซงถอวาตามระบบถอวาเปนเรองดในการชวยเหลออยางเปนระบบ แตในทางปฏบตแลวหนวยงานหลกทท าหนาทในการบ าบดและคดกรองไปจนถงการสงตอจะอยในสวนของฝายปกครองและสาธารณะสข สวนหนวยงานทเหลอเปนหนวยงานสนบสนนชวยเหลอซงระบบชวยเหลอดงกลาวนนตามประกาศ คสช.ท 108/2557 มกองทนหรองบประมาณหรอแนวทางสนบสนนไวเปนพเศษอยหนงชองทางคอ เงนอดหนนจากส านกงาน ป.ป.ส. โดยเปนการชวยเหลอผเสพทไมมอาชพตดตวหรอตองถกออกจากงานจากการเขารบการบ าบดตามกระบวนการเพอชวยเหลอในการจดซอวสดอปกรณในการประกอบอาชพ ซงการขอตองมการจดท าเปน โครงการขอรบการสนบสนนเพอการประกอบอาชพดงกลาว จะตองผานองคกรภาคประชาชน องคการ องคกรเอกชน กลมบคคล เครอขายหรอชมรมตามระเบยบส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดวาดวยงบเงนอดหนนดานการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด พงศ.2557 ขอ 7 ใหความเหนชอบการชวยเปนรายบคคล/รายกลม และมการสนบสนนโดยกองทนอน ๆ ทมอยแตไมใชกองทนส าหรบยาเสพตดโดยเฉพาะอก เชน กองทนการสงเคราะหครอบครวผมรายไดนอยและผไรทพง พ.ศ.2552 โดยการใหความชวยเหลอดานการเงนหรอสงของตามรายการ ดงน 1) คาเครองอปโภคบรโภค/คาใชจายในการครองชพ 2) คารกษาพยาบาล รวมถงคาพาหนะ/คาอาหารระหวางตดตอรกษา 3) คาซอมแซมทอยอาศย 4) เงนทนประกอบอาชพ เปนวงเงนในการชวยเหลอไมเกนครงละ 3,000 บาทตอครอบครว และชวยตดตอกนไมเกน 3 ครงตอครอบครวตอปงบประมาณ หรอกองทนการจายเงนอดหนนเพอชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคมกรณฉกเฉน โดยใหความชวยเหลอเปนเงนหรอสงของไดไมเกน 2,000 บาทตอครงตอครอบครว และกองทนสงเคราะหราษฎรอตคดขาดแคลนทวไป พ.ศ.2547 ด าเนนการสงเคราะหบคคลทประสบปญหาเดอดรอนเปนเงนไมเกนครงละ 5,000 บาท โดยใหการสงเคราะหแกราษฎรอตคดขาดแคลนทวไป จะเหนไดวามการดงเอากองทนตาง ๆ มาสนบสนนและชวยเหลอผเสพเปนอยางมาก อกทงในสวนของการศกษาและการประกอบอาชพในหนวยงานทเกยวของกจะตองด าเนนการรบเอาผเสพทตองการการศกษาเขารบการศกษาและจะตองมการบ าบดโดยสถานศกาในกรณทพบเดกเสพยาเสพตดตามโครงการโรงเรยนสขาว แตในทางปฏบตแลวหลงการบ าบดในรปแบบคายจะไดรบการชวยเหลอในรปแบบทเหมอน ๆ กนในคายนน โดยจะเหนจากค ากลาวของปลดอ าเภอทกลาวไววา “อ าเภอเมองเลยใชวธรวมเวลาของหลกสตรทก าหนดเชนความเปนจรงม 20

ชวโมงใหเหลอ 8-9ชวโมงใหจบ เปนตน แลวน าอยางอนมาเสรมเชนการฝกอาชพ น าต ารวจมาคยเปนตน หรอน าหลกสตรการเกษตร การปลกมะนาว การอาชพ เผอเมอผเสพกลบไปจะสามารถน าไปท าได”

67

พบวาผทเขาบ าบดในรปแบบคายจะไดรบการฝกอาชพเหมอนกนทกคนในรปแบบการฝกของหลกสตรภายในคายแตในการสงตอไปยงหนวยงานอน ๆ ตามความตองการของผเสพนนปลดอ าเภอไดกลาวไววา “ตงแตมประกาศจนถงปจจบนกยงไมเคยมการสงตอแตอยางใด ซงการส ารวจ

วาผเสพตองการไดรบความชวยเหลออะไรกจะบนทกลงไปในระบบNispa แตยงไมเคยมการสงตอแตอยางใด”

จะเหนไดวาในทางปฏบตยงมปญหาในทางการประสานงานกนอย ท าใหผเสพไมสามารถเขาถงการชวยเหลอไดอยางเตมทตามระบบ 4.2.3.2) งบประมาณ ในสวนของการด าเนนการตามประกาศ คสช.ท 108/2557 น งบประมาณหลกในสวนของเงนรางวลในการคนหาตวผเสพ การบ าบดและการคดกรองนนสวนใหญจะมาจากส านกงาน ป.ป.ส. ซงจะแบงสรรปนสวนไปตามจงหวดตาง ๆ ตามสดสวนของระดบความรนแรงของปญหายาเสพตด แตหากกลาวถงในงบประมาณทงหมดแลวการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศฉบบนกลบไมไดมาจากสวนเดยวกนในทงหมด ซงเปนเพราะระบบดวยสวนหนงทรวมเอาหนวยงานหลาย ๆ หนวยงานมารวมกนตามกฎหมายโดยใหใชงบประมาณของหนวยงานเดมดวยสวนหนงและงบประมาณจาก ป.ป.ส.ดวยสวนหนง ท าใหงบประมาณในการแกไขปญหาไมไดเบกมาจากทางเดยวกนโดยจะเหนไดจากเจาหนาทสาธารณะสขทกลาววา “การจดตงศนยคดกรองอกเหมอนกนใหเปด 24 ชวโมงเอาคนมาจากไหน ทก

วนนโรงพยาบาลแทบจะเขาเวรคกนอยแลว และไมมงบในการนงอยศนยคดกรองให เพราะวาป.ป.ส.เคาจะเนนทกระทรวงมหาดไทย มการจดอบรมจดคายอะไรพวกน สวนของสาธารณะสขมงบมาจากกระทรวงสาธารณะสขอยแลวซงมาจากการท าผลงานและมการคยขอมลลงระบบ บสต. ซงเวลาถงปไดเงนมากจะตามรายหวทบ าบดได”

และค ากลาวของเจาหนาทป.ป.ส.ทวา “การบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลทางป.ป.ส.ไมไดสนบสนนงบประมาณใน

สวนน โดยทางสาธารณะสขหรอโรงพยาบาลท รบบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลจะใชงบประมาณจากกระทรวงสาธารณะสขเอง”

ซงเหนไดวางบประมาณทสาธารณะสขไดมานนจะขนอยกบผลงานในการบ าบดทผานมาในรปแบบรายหวตามแตละปงบประมาณ ซงงบประมาณเหลานจะมาจากกระทรวงสาธารณะสข แตในสวนของอ าเภอนนงบจะมาจากป.ป.ส. โดยผานจงหวดมาแลวแบงสรรปนสวนมาทางอ าเภอ

68

โดยจะพจารณาจากเปาหมายผเสพทจะตองเขารบการบ าบดแบบรายหว ซงจะเหนไดจากค ากลาวของปลดอ าเภอทวา “ยอดในการเขาคายจะสบเนองมาจากงบประมาณของ ปปส. ขนอยกบ

งบประมาณททางปปส.ก าหนดมาวาใหน าตวผเสพเขาคายไดกคน กจะสามารถน าเขาคายบ าบดไดตามนน ซงจรง ๆ แลวบางคายใหความอนเคราะหคอนขางดกจะสามารถใหเขารบการบ าบดเกนจ านวนทก าหนดได โดยในสวนนจะไปกระทบในเรองคาอาหาร คาทพก เนองจากผเสพกนฟรอยฟรทงหมด”

“ผใหสมภาษณเชอไดวาทกวนเจาหนาทต ารวจหรอฝายปกครองจะเจอผ เสพเชนวนละคนสองคนมแนนอน แตมนจะไมสมพนธกบงบประมาณทปปส.ตดมา ซงงบทปปส.ตดมาจะเปนไปตามยอดทปปส.ตงเปาไวเพอรายงานผบคบบญชาใหทราบเทานน ไมตรงกบความเปนจรง ซงถาตรงกบความเปนจรงควรจะเปนงบประมาณทopenสามารถทจะเขาคายไดตลอด ความเปนจรงหากปงบประมาณนง ๆ มคนเขาคายไมครบกตองคนงบไป แตไมใชทกปจะไดรบโควตาเปนอ าเภอ ๆ ไป เชนอ าเภอเมองไดรบโควตา 150 คน เสาไห 50 คน กเฉลยกนไปตามทจงหวดจะแบง นนหมายความวาไดครบกจะหมดหนาท นคอปญหาและอปสรรคทวางบประมาณไมตรงกบความเปนจรงและไมมการเปดคาย 24 ชวโมง”

ซงจะเหนไดวาในรปแบบของคายบ าบดของอ าเภอและรปแบบสถานพยาบาลของสาธารณะสขมทมาและรปแบบในการเบกจายงบประมาณแตกตางกน ในรปแบบของคายบ าบดของอ าเภอจะเปนการคาดคะเนแลวก าหนดยอดผเสพทจะเขาบ าบดในแตละปงบประมาณ สวนในรปแบบสถานพยาบาลของสาธารณะสขจะขนอยกบยอดทเขาบ าบดในปงบประมาณทผานมา ซงเปนการเบกงบประมาณไมเปนไปในทางเดยวกนทง ๆ ทเปนนโยบายเดยวกน ท าใหเกดปญหาตางคนตางท า ตางหนวยงานตางท าเพอทจะใหไดผลลพธตามการประเมนหรอโครงการในการใชงบประมาณของตน ซงจะเกดปญหา เชน เมอทางอ าเภอพบตวผเสพแตขณะนนยงไมมการเปดคายทางอ าเภอกไมสงไปยงสาธารณะสขเพอบ าบดในระบบสถานพยาบาลไปพลางกอนเพราะกลวตอนคายเปดคนเขาบ าบดไมครบ ซงจะเหนไดจากเจาหนาท ป.ป.ส.ทกลาวา “ซงกจะเกดปญหาอกอยางหนงคอทางอ าเภอมกจะไมสงไปบ าบดในระบบ

ดงกลาว เนองจากหากสงไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลแลว ยอดผบ าบดของทางอ าเภอเมอเปดคายกจะไมครบจ านวนตามทไดก าหนดไว”

ซงจะเหนไดวาเมองบประมาณมาจากคนละสวนแลว แมมศนยคดกรอง , ศนยเพอการประสานดแลผผานการฟนฟ ทรวมเอาหนวยงานทเกยวของไวดวยกนกตามการท างานกไมอาจ

69

เปนไปในทางเดยวกนได กลายเปนวาตางคนตางท าในสวนทเกยวของของตนเทานนการแกปญหาจงไมไดเปนไปแบบบรณาการ และนอกจากปญหาในดานงบประมาณทไมไดมาจากสวนเดยวกนแลว งบประมาณในการชวยเหลอผเสพทตองการความชวยเหลอในดานเงนทนในการประกอบอาชพ , เงนเยยวยาในการขาดรายไดจากการเขารบการบ าบด กไมไดอยในอ านาจพจารณาของศนยเพอการประสานดแลผผานการฟนฟ ท าใหหนาทของศนยเพอการประสานฯมหนาทเพยงการประสานและสงตอไปในหนวยงานอนทเกยวของเทานน ท าใหผเสพถกสงตอไปอกหนวยงานหนงซงไมไดรบผดชอบดแลดานนโดยตรง หากหนวยงานนน ๆ ไมไดใหความสนใจมากนกเงนชวยเหลอทจะน ามาชวยเหลอผเสพในเรองดานอาชพและเงนทนตาง ๆ กจะไมได โดยปญหาในดานงบประมาณนดผวเผนอาจจะไมไดเปนเรองส าคญเทาใดนกแตในความเปนจรงแลวกลบสงผลสะทอนกลบไปยงระบบและโครงสรางและการท างานของผปฏบตอยางส าคญยงถงขนาดสงผลใหการแกปญหาดงกลาวเปนไปอยางลวก ๆ ไมไดผลอยางจรงจง 4.2.3.3) การเตรยมตวและวางแผนในการจดท านโยบายของผก าหนดนโยบาย การเตรยมพรอมและการวางแผนกอนออกนโยบายถอวาเปนสงส าคญในระดบหนงทจะท าใหนโยบายประสบความส าเรจ ซงตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ฉบบนเปนการก าหนดนโยบายโดยกลมผน ากคอคสช. ซงหลงจากเขาปฏวตไมนานกไดออกประกาศฉบบนขนมาโดยทยงไมไดมการเตรยมพรอมหรอท าความเขาใจแกเจาหนาทผปฏบต รวมถงยงไมมการท าความเขาใจกบสวนตาง ๆ กอนทจะประกาศนโยบายโดยจะเหนจากค ากลาวของเจาหนาทสาธารณะสขทวา “ปญหากคอคสช.เวลาท าค าสงอะไรมาควรทจะท าการชแจงผทเกยวของกอน

ไมใชวาผานมาเปนปแลวคอยเชญหนวยงานทเกยวของมาประชม” “สมมตพอยอนามยกจะท างานรวมกบทางปลดในเรองของวทยากรคายดวย

การบ าบด การตดตาม พอถงเวลาปบเคากเขาใจวาเราตดตาม กวาเคาจะเขาใจภารกจตวเองกมาเคลยรคดกรองในทประชมในปทผานมา ซงในทประชมของประเทศระดบผใหญเคาคยรเรองกนหมดแลว แตในระดบปฏบตยงมความสบสนกนอย ซงตอนนดขนแลวเพราะมหนงสอเวยนอธบายการปฏบตมากขน ซงในตอนแรกทางคสช.ออกประกาศมาใหม ๆ เหมอนเรงมาท า สวนเจาหนาทผปฏบตกเลยงงกนอยยงไมรเรองเลย เพงมารและชดเจนกหลกจากประกาศออกมาได 2 ป”

จะเหนไดวาในชวงแรกทประกาศออกมาเจาหนาททเกยวของกยงไมมความเขาใจในสวนของการปฏบต ท าใหเกดความสบสนในการปฏบตเปนอยางมาก ทงในหนาทในการตดตามวาตองท าโดยหนวยใดอยางไร ทงในการบ าบดวาจะตองกระท าอยางไร หากคายไมเปดตองท าอยางไร ไมมงบประมาณในการเปดศนยคดกรองท าอยางไร ซงท าใหในชวงนนเกดสญญากาศในการปฏบต

70

เจาหนาททเกยวของกไมท าตามนโยบายเพราะยงมความสบสนกนอย ซงการออกนโยบายของ คสช.ในลกษณะนเหมอนเปนการเรงท าแลวคอยแกปญหาทหลง ซงกวาจะเขาใจในการปฏบตไดกหลงจากประกาศออกมาแลวถง 2 ป โดยค าวาเขาใจในการปฏบตในทนยงเกดปญหาในการปฏบตตามนโยบายอกมากมาย และการเตรยมคนการอบรมใหความรกเปนสงส าคญซงผใหญบานทานหนงไดกลาวไววา “หลงจากประกาศออกกไมเหนมเรยกไปอบรมอะไรน” “เวลาปกตพวกผใหญบานกจะออกรวมตวกนตงดานอยแลว เมอเจอผเสพ

กจะท าประวตไวทอ าเภอแลวปลอยไป เมอถงเวลาคายใกลจะเปดทางปลดอ าเภอกจะใหแตละหมบานสงผเสพเขาไปบ าบด โดยทางอ าเภอจะก าหนดยอดมาใหแตละหมบานตามแตความรนแรงของสถานการณยาเสพตด”

จะเหนไดวาไมมการเตรยมพรอมของการปฏบตตามนโยบายเลย ในระดบผปฏบตนนยงไมทราบถงบทบาทหรออ านาจหนาทของตนเองตามประกาศ โดยจะเหนวาทางผใหญบานได ปฏบตในลกษณะทตนเองมอ านาจดลพนจทจะเกบขอมลผเสพเพอรอคายเปดแลวคอยสงผเสพไปบ าบด แตในทางปฏบตจรง ๆ แลวผใหญบานตองน าตวผเสพทสมครใจบ าบดไปสงยงศนยคดกรองกอนเพอใหศนยคดกรองท าการประเมนแลวสงไปบ าบดในรปแบบตาง ๆ ตามทประเมนได ซงจะเหนไดชดวาเปนการเขาใจทคลาดเคลอนในแนวทางปฏบตมากเลยทเดยว ซงจะสงผลกระทบตอผลสมฤทธในการด าเนนนโยบาย นอกจากนการเขาใจทคลาดเคลอนของผปฏบตยงสงผลกระทบถงในเรองของการปราบปรามยาเสพตดอกดวยดงค ากลาวของเจาหนาทต ารวจทวา “เมอจบกมผเสพไดพรอมของกลางจ านวน 5 เมด ซงเปนจ านวนทไมเกนตาม

ประกาศน ท าใหผเสพสามารถเขาบ าบดได ในการปฏบตกยงงงอยวายาเสพตดของกลางนนจะตองท าอยางไร แมในประกาศจะก าหนดใหสงไปตรจพสจนกตามแตในสารบบของต ารวจแลวยงงงอยวาตองรบเปนเลขคดหรอไม อยางไร หรอหากผ เสพทราบภายหลงวาฟนฟฯไมผานแลวจะน ากลบมาด าเนนคดอยางไร สงผลใหเกดความยงยากในการปฏบต”

จะเหนไดวาการไมชแจงท าความเขาใจในแนวทางของประกาศฉบบนสงผลตอการปราบปรามยาเสพตดดวยเพราะไมชดเจนในการปฏบต สงจะสงผลในเกดการเฉอยชาหรอการเพกเฉยตอนโยบาย 4.2.3.4) ระดบความยอมรบของเจาหนาทผปฏบต ปจจยซงน าไปสความส าเรจตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ปจจยหนงซงเปนปจจยทส าคญและจะน าไปสความส าเรจนนกคอความยอมรบในนโยบายของเจาหนาทผปฏบต โดยนโยบายดงกลาวนไดใชกฎหมายเปนเครองมอทางนโยบายทจะผลกดนใหนโยบายเดนหนาไปได

71

ซงกลไกตามนโยบายนกคอเจาหนาทของรฐ เชน ต ารวจ ฝายปกครอง สาธารณะสข เปนตน ซงจ าเปนทจะตองปฏบตตามกฎหมายทก าหนดขน แนนอนนโยบายตามประกาศฉบบนสามารถด าเนนไปไดตามกฎหมายทก าหนดขน และมผลส าเรจในระดบหนงซงผปฏบตนอกจากตองปฏบตตามกฎหมายแลวตวชวดทเกยวเนองกบนโยบายนกยงเปนตวบงคบใหผปฏบตตองปฏบตตามนโยบายดวยเชนกน แตหากดในระดบการยอมรบในนโยบายแลวจะสงเกตวาในสวนของเจาหนาท ต ารวจจะมความตอตานนโยบายน ดงจะเหนไดจากค ากลาวทวา “ผเสพเลอกทจะไปบ าบดตามประกาศคสช. ท าใหไมตองเขาสกระบวนการ

ยตธรรม และปญหาในทางปฏบตกคอศนยคดกรองทเปนทรบตวผเสพไมมการเปดตลอด 24 ชวโมง ท าใหเมอต ารวจจบกมคนมาเมอผเสพสมครใจบ าบดกตองกรอกขอมลไวนดวนแลวปลอยกลบไป ซงสวนมากรอยละ 90 กไมมาตามทนด และเมอไมมอ านาจควบคมหรอจบกมผเสพไมได ผเสพกจะไมเกดความกลวตอกฎหมายและมกคดวาจบไปต ารวจกปลอยออกมา ผคนทเหนต ารวจตรวจปสสาวะผเสพกจะตอวาต ารวจวาจบไปเดยวกปลอยบาง รบตงผเสพบาง ซงท าใหเกดปญหาตอความรสกและการท างาน ท าใหไมอยากจะออกจบผเสพ จรงอยทวาตามประกาศนท าใหจ านวนการจบกมผเสพลดลง แตมนกเปนผลทมาจากประกาศนไมใชลดลงตามสถานะการณจรง ๆ แลวผเสพทบอกวาสมครใจกมกเปนการสมครใจบ าบดเพอใหรอดไปท ๆ หนง มนจงเปนปญหาท าใหคนปฏบตไมอยากปฏบต อกทงการจบกมผเสพเปนการตอรองผเสพเพอขยายผลไปหาผคาอกดวย เมอจบไมไดผเสพกไมกลวไมตองานหรอขยายผลให กท าใหต ารวจไมมอ านาจตอรองในการจบกมผคายาเสพตดในพนท”

จะเหนไดวาประกาศฉบบนเจาหนาทต ารวจมองวาสงผลกระทบตอตวชวดในการปราบปรามของเจาหนาทต ารวจโดยมองวาท าใหหมดอตราตอรองตอผเสพในการขยายผลทางกฎหมาย อกทงยงกอใหเกดความรสกไมอยากจะปฏบตตามเนองจากลงแรงในการตดตามจบกมผเสพมาแตเมอผเสพสมครใจแลวกตองสงไปยงศนยคดกรองแลวปลอยไป ซงทงนแมวาเจาหนาทต ารวจจะมสวนรวมตามประกาศนเพยงแคขนตอนในการคนหาผเสพและการตรวจสอบประวตกตามแตกยงสงผลตอจ านวนผเสพทจะเขาบ าบดตามประกาศนอกดวยหากเจาหนาทต ารวจเพกเฉยตอนโยบายซงยงจะสงผลกระทบตอนโยบายในการปราบปรามผคายาเสพตดอกทอดหนง ในสวนการยอมรบนโยบายของปลดอ าเภอนนจะพจารณาไดจาก “ผใหสมภาษณเชอไดวาทกวนเจาหนาทต ารวจหรอฝายปกครองจะเจอผเสพ

เชนวนละคนสองคนมแนนอน แตมนจะไมสมพนธกบงบประมาณทปปส.ตดมา

72

ซงงบทปปส.ตดมาจะเปนไปตามยอดทปปส.ตงเปาไวเพอรายงานผบคบบญชาใหทราบเทานน ไมตรงกบความเปนจรง ซงถาตรงกบความเปนจรงควรจะเปนงบประมาณทopenสามารถทจะเขาคายไดตลอด”

“ขอเทจจรงคอกระบวนการตามประกาศใชแตในทางปฏบตไมใช ซงผเสพทมาเขารบการบ าบดกบทางอ าเภอไมมสมครใจมาเองแนนอน”

จะเหนวาทางปลดอ าเภอจะไมเหนดวยบางสวน เชน ในเรองของงบประมาณในการจดคายซงเหนควรจะเปดคายทสามารถรบคนไดตลอด 24 ชวโมง เนองจากปญหาทประสบมาในพนททรบผดชอบ และในกรณทผเสพทมาเขาคายททางประกาศก าหนดใหตองเปนผเสพทสมครใจบ าบดแตในความเปนจรงแลวทางอ าเภอจ าตองท ายอดผเขาบ าบดใหครบตามจ านวนทก าหนดท าใหตองรวบผเสพทงสมครใจและไมสมครใจมาบ าบดทคายทงหมดแลวคอยคดกรองทหลง ในสวนของเจาหนาทสาธารณะสขไดกลาวไววา “จรง ๆ แลวควรมคลาย ๆ แบบธญญารกษนอย ๆ ไปอยทวประเทศ แตใน

ความเปนจรงสถาบนธญญารกษท างานหนาเดยวเฉพาะคนตดยา แตกระทรวงสาธารณะสขมงานหลายหนาเลยไมไดท างานตรงนไดเตมท”

จะเหนวาเจาหนาทสาธารณะสขมองวางานในหนวยงานของตนเองมหลากหลายทงในเรองรกษาโรค เยยมบานผปวย ฯลฯ ซงจะท าใหสาธารณะสขไมสามารถมาท างานในดานการบ าบดและแกปญหายาเสพตดไดไมเตมทเทาไรนก แตทางสาธารณะสขนนคอนขางเขาใจในระบบและยอมรบนโยบายของคสช.น โดยเขาใจวาตามประกาศนมจดมงหมายอยางไรเนองจากแนวทางการแกปญหายาเสพตดตามประกาศของ คสช.ฉบบนออกจากสาธารณะสขเปนสวนใหญ ดงจะเหนไดจากค ากลาวของเจาหนาทสาธารณะสขทวา “ซงทางคสช.ออกประกาศมาใหเพอตองการลดชองวางของการบงคบบ าบด

เพอใหระบบบงคบบ าบดมนลดลงแลวใหสมครใจมากขนทกวนนปญหาของระบบบงคบบ าบดโดยคมประพฤตดแลจะมปญหาในเรองผบ าบดเยอะดแลไมทวถง เพราะมนกแคใหมารายงานตวควบคมตวแลวกกลบไปเสพเยอะ ไมไดเปนการบ าบดรกษามนไมใช แลวอกอยางหนงปญหาตรงนคสช.กเลยใหโอกาสผเสพ 5 ครง”

4.2.3.5) ความสามารถของหวหนาศนยผปฏบตและการประสานงานระหวางหนวยงาน ตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ซงไดก าหนดแนวทางตามนโยบายในการแกไขปญหายาเสพตดโดยน าเอาหลายหนวยงานทมสวนรบผดชอบมารวมกนแกปญหาซงเหนไดจากใหมการดงเอาเจาหนาทฝายปราบปราม เชน ต ารวจ ฝายปกครอง ทหาร เปนตนมารวมใน

73

กระบวนการในการคนหาและน าตวผเสพทสมครใจมาเขาสกระบวนการ การดงเอากระทรวงสาธารณะสขและฝายปกครองมารวมในกระบวนการคดกรองและการบ าบด การดงเอากระทรวงสาธารณะสข เจาหนาทป.ป.ส. ฝายปกครอง กรมพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ฯลฯมารวมในกระบวนการตดตามและชวยเหลอผเสพทผานการบ าบด จะเหนไดวาในขนตอนและกระบวนการตามนโยบายหรอตามประกาศนมหนวยงานทเกยวของเขามารวมกนหลายหนวยงาน ซงแตเดมกอนมประกาศฉบบนแตละหนวยงานกท าตามหนาทของหนวยงานใครหนวยงานมน มการถอกฎหมายคนละฉบบในการท างานแตเมอมประกาศนท าใหมการรวมแตละหนวยงานเขาดวยกนโดยตองมความรวมมอกนตงแตกระบวนการคดกรองซงฝายปกครองตองรวมกบเจาหนาทสาธารณะสข ในกระบวนการบ าบดอาจมการบ าบดแยกไปตามแตละรปแบบซงขนอยกบหนวยงานทรบผดชอบในแตละรปแบบการบ าบดจะจดวทยากรเขารวมอยางไรแมจะมความรวมมอกนในการบ าบดไมมากแตกมการรวมมอกนระหวางหนวยงาน ในการบวนการตดตามและการชวยเหลอหลงการบ าบดมการก าหนดใหหลายหนวยงานทเกยวของมาท างานรวมกนโดยมการก าหนดใหท าเปนในรปแบบศนย โดยใชชอเรยกวาศนยเพอการประสานดแลผผานการบ าบดฟนฟจงหวดหรออ าเภอ ซงมอ านาจหนาทในการตดตามและการประสานความชวยเหลอเพอใหผเสพไดรบประโยชนสงสดโดยมการน าหวหนาหนวยราชการทเกยวของมาเปนคณะกรรมการศนยและมผวาราชการจงหวดหรอผทไดรบมอบหมายจากผวาฯเปนหวหนาศนยในระดบจงหวด และมนายอ าเภอหรอปลดทไดรบมอบหมายจากนายอ าเภอเปนหวหนาศนย ซงกระบวนการตามประกาศตามทกลาวมาจะเหนไดวาจะตองมการท างานรวมกนในหนวยงานราชการคนละกระทรวงภายใตกฎหมายหรอประกาศฉบบเดยวกนทก าหนดใหหนวยงานตาง ๆ ตองท า แตงบประมาณในการปฏบตนนมาจากหลาย ๆ ชองทางไมไดมาจากหนวยงานเพยงหนวยงานเดยวตามทไดกลาวไวในเรองงบประมาณ ท าใหความสามารถในการประสานงานระหวางหนวยงานของหวหนาหนวยราชการในจงหวดนนถอเปนสงส าคญทสดในการขบเคลอนนโยบายน ซงถาหวหนาหนวยราชการมความสนใจและใสใจในปญหาตามนโยบายนและมความามารถในการประสานงานในแตละหนวยงานใหสารถเขาใจตรงกนไดจะท าใหโอกาสทนโยบายจะส าเรจมสง โดยการประสานงานในสวนของอ าเภอเมอง จงหวดสระบรนนถอวายงอยในระดบคอนขางต าหรออาจกลาวไดวาท าใครท ามน แมจะมการประสานงานกนเปนครงคราวแตกเปนไปตามอ านาจหนาทและมกท าในลกาณะใหจบ ๆ ไปไมไดมการบรณาการกนท างานเพอใหไดผลสมฤทธตามประกาศดงจะเหนไดจากค ากลาวของปลดอ าเภอทวา “ทางกรมตดงบประมาณมาใหตามรายหว ไมใชใหมาตามเนองานทปฏบตจรง

ๆ นนจงเปนปญหาทวางานคออ าเภอท าแตอ าเภอตองไปรวบรวมงบประมาณมาจากอบต.ตาง ๆ เพอจะสามารถจดได 1 คาย และบางครงการอดหนนงบประมาณใหทางอ าเภอ เทศบาลกจะตอบกลบวาทาง สตง.บอกวาไมสามรถ

74

อดหนนไดหรอเรยกไดวาหวมงกฎทายมงกร ทองถนเอางบประมาณมาใหอ าเภอไมได แตทองถนกไมสามารถท าได และทองถนกตองคนงบประมาณ”

“ผเสพทเขามากตองมการคดกรองกนกอนวาใครเสพขนาดไหนโดยใชการบรณาการณระหวางสาธารณะสข ฝายปกครอง ต ารวจ ทหารในการพดคยหารอและคดกรองตามแบบของประกาศคสช.ท 108/2557 แตในขอเทจจรงคอปลดอ าเภอหวหนาชดจะเปนผคดกรองเองโดยไมมสาธารณะสขมานงคดกรองตามศนยคดกรองตามประกาศก าหนด”

จะเหนไดวาในการประสานงานในการท างานภายใตประกาศนของอ าเภอเมอง จงหวดสระบรนนยงมการประสานงานกนไดไมดพอและจดอยในลกษณะตางคนตางท าเ พอใหบรรลตวชวดของแตละหนวยงานของตนเอง ซงความส าเรจในการจดคายในแตละคายงบประมาณทน ามาจดกตองขนอยกบความสามารถในการประสานหรอท าโครงการไปยงหนวยงานทเกยวของ ซงหากการประสานงานไมดกจะไมมงบประมาณเพยงพอในการจดคาย และในสวนของการบรณาการกนท างานกจะเหนไดวาหากฝายปกครองท าแลวในสวนของการคดกรองทางสาธารณะสขกจะใหฝายปกครองด าเนนการเลยทง ๆ ทตามประกาศเปนหนาทของสาธารณะสขทตองมาเขารวมดวย และจะเหนไดชดลงไปอกตามค ากลาวของเจาหนาทสาธารณะสขทวา

“เมอเราน ามาสงทหองฉกเฉนเจาหนาทกจะนดหมายวาใหมาอกครงหนงในวนเปดท าการของโรงพยาบาลเพราะวาจะตองมการตรวจของสขภาพจตซงทางโรงพยาบาลจะตองท าการตรวจในแบบว2วาประเมนแลวไดเทาไร ถาเปนผเสพกสงกระบวนการบ าบด ถาต ากวาสามตองไปคาย มากกวาสามจะไปแมททรกโปรแกรม คอถาจะน าผเสพมาสงจรง ๆ ใหโทรประสานดกวาคอถาไปแลวจะเสยเวลาหากไมนดหมายกอน แตในความหมายเขาให24ชวโมง เรากตอง24ชวโมงแบบเลยงบาล มนกจะประสานกนภายในนอกระบบกนอยแลว”

จะพบวาการสงตวผเสพมาคดกรองกตองมการประสานงานกนทางขางกอนเนองจากศนยคดกรองไมไดเปดตลอด 24 ชวโมงตามประกาศและอกประการหนงทส าคญหากพจารณาค ากลาวของทางปลดอ าเภอและเจาหนาทสาธารณะสขกจะเหนไดวาแมจะท างานรวมกนภายใตประกาศฉบบนมาเปนระยะเวลาหนงแลวทางปลดอ าเภอกยงไมทราบวาทางสาธารณะสขมการเปดศนยคดกรองอยทโรงพยาบาลโดยยงคดวาศนยคดกรองทจรงแลวอยทอ าเภอ และทางสาธารณะสขเองกไมทราบวาทางอ าเภอมศนยคดกรอง หรอในค ากลาวของเจาหนาทต ารวจทวา “ในความจรงแลวศนยคดกรองซงปกตอยทอ าเภอกไมมการเปด 24 ชวโมง ท า

ใหตองสงแคกระดาษทกรอกรายละเอยดแลวปลอยตวไป”

75

จะเหนไดวาเจาหนาทต ารวจเองกไมทราบวาทางสาธารณะสขนนมศนยคดกรองอยทโรงพยาบาล ยอมแสดงใหเหนวาการประสานงานของหนวยงานภายใตประกาศและความสามารถในการควบคมดแลของหวหนาศนยเปนสงทส าคญ จะเหนไดจากตวอยางของอ าเภอเมองสระบรแลวพบวาแมท างานรวมกนมาเปนระยะเวลา 2 ปแลวกยงไมทราบโดยแนชดวาศนยคดกรองอยทใดแน การท างานจงเปนในรปแบบถอกฎหมายคนละฉบบตางคนตางท าในตวชวดของตนไมมการประสานงานกนหรอมขอตกลงกน เมอประกอบกบความเหนของเจาหนาท ป.ป.ส.ทกลาววา “เนองจากงานยาเสพตดนเปนงานฝาก กลาวคอมการแบงอ านาจหนาทให

หนวยงานตาง ๆ ทเกยวของตามแตละจงหวดท านอกเหนอจากหนาทหลก แตงบประมาณมาจากการอดหนนและสนบสนนจากป.ป.ส. อปสรรคทส าคญระดบตน ๆ ตามประกาศนคอผปฏบตงานในระดบตนจนถงระดบจงหวด หากหวหนาผปฏบตในระดบจงหวดใหความสนใจสามารถท าใหผปฏบตซงอยคนละหนวยงานสามารถประสานงานกนไดเปนอยางดกจะประสบความส าเรจ แตในความเปนจรงในแตละจงหวดมกจะไมมการสนใจในงานนอยางจรงจง ท าใหแตละหนวยงานตางคนตางท าไมมการประสานงานกนอยางจรงจง มการท าไปเพอใหผาน ๆ ไป”

จะเหนไดวาตามประกาศนหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของมกมองวาเปนงานฝากมาจากป.ป.ส. หากระดบหวหนามความสนใจและใสใจกสามารถท าใหหนวยงานทอยคนละหนวยงานสามารถปฏบตรวมกนไดอยางเกดผลสมฤทธ ซงจากการเกบรวบรวมขอมลท าใหพบวาการประสานงานและระดบควาสามารถของหวหนาศนยเพอการประสานงานผผานการบ าบดฟนฟยงไมไดพอทจะท าใหการด าเนนการตามนโยบายเกดผลส าเรจ

76

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย จากการวจยเรองการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เรอง “เรองการปฏบตตอผตองสงสยวากระท าผดกฎหมายยาเสพตดเพอเขาสการบ าบดฟนฟและการดแลผานการบ าบด” สามารถสรปผลการวจยไดดงน 5.1.1 แนวทางตามกฎหมายของประกาศ คสช.ท 108/2557 จากการวจยพบวาประกาศ คสช.ท 108/2557 นมเจตนารมณทจะเปดโอกาสใหผเสพทยนยอมสมครใจเขารบการบ าบดตามประกาศฉบบนไมตองรบโทษทางอาญาและยงไมตองเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาซงตางจาก พ.ร.บ.ฟนฟสมรรถภาพผเสพยาเสพตด พ.ศ. 2545 ทผเสพจะไมตองรบโทษทางอาญาในกรณทบ าบดฟนฟผานซงเปนการใชวธแทนแทนการด าเนนคดอาญา(Diversion)โดยใชการชะลอการฟองคดอาญาส าหรบผเสพยาเสพตดและน าเขารบการบ าบดรกษาโดยการบงคบบ าบด ซงในประกาศ คสช.ท 108/2557 ผทสมครใจเขารบการบ าบดจะไมตองรบโทษและไมเขาสกระบวนการยตธรรมเลยถอวาเปนวธการจงใจโดยการเปดโอกาสใหผเสพหนาใหมและผทเสพตดนนไดมโอกาสเลกยาเสพตด และในอกทางหนงกเพอเปนการลดจ านวนผเสพทถกจบกมตาม พ.ร.บ.ฟนฟฯทจะตองเขาสการบ าบดแบบบงคบบ าบดซงในปจจบนเกดปญหาคายบ าบดไมเพยงพอตอจ านวนผเสพทมาบ าบดในวธน ซงแนวทางตามประกาศคสช.ท 108/2557 ไดวางระบบไวตามกฎหมายเปนขนตอนดงน 1) การคนหาและการน าตวผเสพมาเขารบการบ าบด ในขนตอนนของประกาศจะใชหนวยงานทมหนาทปองกนปราบปรามเดมเชน ต ารวจ ทหาร ฝายปกครอง เปนตน มาเปนกลไกในการคนหาโดยผานวธตงดานตรวจ จดระเบยบสงคม และวธอน ๆ เพอคนหาผเสพซงหากพบผเสพ กจะท าการสอบถามผเสพวาสมครใจบ าบดหรอไม หากสมครใจและไมปรากฎวาผนนเปนผตองหาหรออยในระหวางการถกด าเนนคดในความผดฐานอนซงเปนความผดทมโทษจ าคกหรออยในระหวางรบโทษจ าคกตามค าพพากษาของศาลรวมทงไมมพฤตการณอนอาจกอใหเกดภยนตรายแกบคคลอนแลวกจะสามารถเขารบการบ าบดตามประกาศนได ซงรายละเอยดและขอก าหนดในการเขารบการบ าบดจะคลายกนกบพ.ร.บ.ฟนฟฯทกประการแตมการเพมอ านาจดลพนจใหแกเจาหนาทในการพจารณาวามพฤตการณอาจกอใหเกดภยนตรายตอสงคมหรอไม

77

2) ศนยคดกรอง ตามประกาศไดก าหนดใหมศนยคดกรองทเปดตลอด 24 ชวโมงและคดกรองโดยเจาหนาทสาธารณะสขตามแบบทกระทรวงสาธารณะสขก าหนดเพอคดกรองผเสพตามอาการและระดบการตดยาเสพตด และประเมนวาจะถกสงไปบ าบดในรปแบบใด และสามารถเลอกไดดวยตวผเสพเองวาจะเขาบ าบดในโปรแกรมทเจาหนาทแนะน าหรอไม หรอตองการบ าบดในรปแบบใด ซงจะสงผลดตอผเสพมากทจะไมตองไปรอการวนจฉยถง 30-45 วนตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ การคดกรองของศนยคดกรองตามประกาศผเสพจะทราบผลเลยวาจะไดรบการบ าบดแบบใดและสามารถเลอกได ท าใหลดการเสยเวลาของผเสพในกระบวนการยตธรรมอกทงยงท าใหผเสพรตวเองวาเสพตดในระดบใดและมโรคแทรกซอนอกหรอไม แตจะมขอเสยคอศนยคดกรองไมสามารถควบคมตวผเสพไวเพอรอคายเปดไดท าใหตองปลอยตวไปแลวนดมาใหมารายงานตวตามนดซงอาจกอใหเกดปญหาในการสมครใจแบบขอไปทเพอใหไมตองรบโทษหรอบ าบดเกดขนซงท าใหเมอถงเวลานดผเสพกจะไมมาตามนดหมาย 3) การบ าบด ตามประกาศจะมการบ าบดในรปแบบสมครใจ 2 รปแบบกระท าโดยหนวยงานทตางกนคอ 1.รปแบบคายปรบเปลยนพฤตกรรมหรอทเรยกวาคายศนยขวญแผนดนซงมฝายปกครองโดยจงหวดหรออ าเภอเปนผรบผดชอบ ในรปแบบนจะมหลกสตรทก าหนดมาจากกระทรวงสาธารณะสขใหผอ านวยการคายด าเนนการบ าบดและมการฝกฝนอาฃพใหแกผเสพหลกจบหลกสตร โดยจากประกาศแลวในรปแบบคายบ าบดกจะมการก าหนดใหมการเปดคายในทก ๆ เดอน เดอนละ 9-11 วน และยงมขอดทใหผอ านวยการสามารถปรบเปลยนหลกสตรไดตามความเหมาะสมในพนทโดยความเหนชอบจากทางวชาการคาย ซงจะแสดงใหเหนวาระดบความส าเรจของคายบ าบดนนจะขนอยกบผอ านวยการคายทจะคดกรองผเสพทมระดบตดยาเสพตดคลายกน อปนสยคลาย ๆ กน หรอมพนเพทางครอบครวคลายกนใหมาอยคายเดยวกนและปรบเปลยนหลกสตรใหเหมาะสม 2.รปแบบสถานพยาบาลหรอระบบMatrix Programซงมกระทรวงสาธารณะสขเปนผรบผดชอบ ซงผเสพจะตองมาพบผมหนาทบ าบดตามแตสถานททเจาหนาทนดเพอท ากจกรรมกลมและประเมนตนเองซงจะมหลกสตรใหตามทกระทรวงสาธารณะสขก าหนดเชนกน ซงในรปแบบนจะมระยะเวลาในการบ าบด 4 เดอน 16 ครงโดยวนและเวลาจะแลวแตเจาหนาทสาธารณะสขผมหนาทจะนดเขามาท าการบ าบด รปแบบในการบ าบดทงสองรปแบบนถอไดวาเปนผลดตอผเสพทจะสามารถเลอกไดวาจะเขารบการบ าบดแบบใดและตรงจดกวาการบงคบบ าบดซงมเพยงโปรแกรมเดยว เมอประกอบกบความทผเสพสมครใจบ าบดแบบเลอกโปรแกรมไดจะท าใหมอตราความส าเรจในการบ าบดทมากขน 4) การประเมน ตดตามและการดแลหลงการบ าบด ตามประกาศนทางผก าหนดนโยบายไดเลงเหนถงการสงเสรมอาชพและพฒนาคณภาพชวตของผเสพหลกการบ าบดโดยดงเอาหนวยงานทเกยวของมาจดตงเปนศนยเพอการประสานดแลผผานการบ าบดฟนฟในระดบจงหวดและ

78

อ าเภอ ซงแตเดมแตละหนวยงานจะมการถอกฎหมายคนละฉบบในการชวยเหลอหรอดแลและผเสพนนกตองไปหาแตละหนวยงานเอง แตตามประกาศนจะรวมเอาหนวยงานมาปฏบตรวมกนโดยจดตงเปนศนยตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ซงผกพนธกนในฐานะกฎหมาย ท าใหในแตละหนวยงานจ าตองมหนาทเขามาเกยวของในการชวยเหลอดแลผเสพทผานการบ าบด ในสวนของการตดตามจากเดมทผเสพเมอผานการบ าบดของกรมคมประพฤตตามพ.ร.บ.ฟนฟฯแลวตองมารายงานตวทส านกงานคมประพฤตของแตละจงหวดซงท าใหเสยคาเดนทางและเวลาเดนทาง ประกาศนไดก าหนดใหผใหญบาน ก านน อาสาสมครทไดรบมอบหมายมหนาทตดตามดแลผเสพทผานการบ าบด ซงจะสะดวกตอผเสพมากขนและไดรบการดแลทวถงขนเนองจากผใหญบานทกหมบาน โดยภาพรวมแลวตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ถอวาวางกระบวนการบ าบดฟนฟและการตดตามไวโดยมการวางโครงสรางและระบบไวเปนอยางดในทางกฎหมาย ซงจะสงผลใหผเสพไดรบผลประโยชนความสะดวก และการชวยเหลออยางเตมท ซงเปนการจงใจผเสพใหอยากเขามาบ าบดแบบสมครใจมากขน เมอมความสมครใจแลวอตราควงามส าเรจในการบ าบดกจะมมากขนตามไปดวย แตตามประกาศนกมขอเสยเลก ๆ นอยซงสงผลกระทบในดานการปราบปรามยาเสพตดแตกไมมากเทาไรนก 5.1.2 ปจจยทสงผลตอการน าเอานโยบายไปปฏบต การกอตวของนโยบายแกปญหายาเสพตดนหากใชตวแบบการก าหนดนโยบายมาอธบายนนเปนไปในลกษณะของตวแบบถงขยะ ซงเกดมาจากปญหายาเสพตดเปนปญหาหลกใหญและมปญหาซงเปนปญหายอยและปญหาทตามมาอนเนองมาจากผลพวงของยาเสพตดอกหลายประการ เชน การขาดการศกษาของคนท าใหใชยาเสพตด การขาดเงนทนในการประกอบอาชพของผเสพ ปญหาคายบ าบดในรปแบบบงคบบ าบดมไมพอตอจ านวนผเสพ เปนตน จงมการน าหนวยงานทรบผดชอบในดานตาง ๆ ทมสวนรวมในการรบผดชอบตามหนางานของหนวยงานนน ๆ มารวมแกปญหาในลกษณะจบแพะชนแกะ ซงคสช.ซงเปนรฐบาลเลงเหนถงปญหาทมหลากหลายอนเนองมาจากปญหายาเสพตดจงก าหนดนโยบายโดยใชกฎหมายเปนเครองมอในการประกอบนโยบายนซงกคอประกาศ คสช.ท 108/2557 ซงจะอธบายไดโดยตวแบบผ4ก าหนดนโยบายโดยชนชนน าก าหนดนโยบายโดยคสช.ทเปนรฐบาลและอาศยขาราชการและหนวยงานตาง ๆ ของรฐเปนตวขบเคลอนโยบายลงไปสประชาชน ซงปจจยทสงผลตอการน าเอานโยบายไปปฏบตนนมดงน 5.1.2.1 ระบบและโครงสราง พบวาระบบและโครงสรางตามประกาศนในทางปฏบตมขอเสยอยหลายประการคอ 1.ในกระบวนการคดกรองการตรวจสอบสทธ( บสต. , Nispa , Polis ) ไมสามารถตรวจสอบไดจบในโปรแกรมเดยว ตองใชการประสานและตรวจสอบไปตามหนวยงานตาง ๆ ทรบผดชอบในดานนน ๆ ท าใหการท างานในสวนนขนกบผปฏบตเปนหลก

79

2.ศนยคดกรองไมสามารถเปดตลอด 24 ชวโมงไดจรงตามประกาศเนองดวยปญหาในเรองคนและงบประมาณทจะมารองรบศนยคดกรอง ซงสงผลกระทบไปยงการยอมรบในนโยบายของเจาหนาทฝายปราบปรามทน าตวผเสพมาแลวไมสามารถสงไปยงศนยคดกรองไดตองนดผเสพมาใหมในภายหลงเนองจากไมมอ านาจในการควบคมตวงไวท าใหเกดความเบอหนายในการตดตามตวผเสพ 3.การเปดคายไมสามารถเปดคายไดเดอนละครงตามแนวทางทก าหนดเนองจากตดขดในสวนของงบประมาณทจะไดเปนรายหวตามทป.ป.ส.ก าหนดมาให ซงจะสงผลใหผเสพทสมครใจเขารบการบ าบดไมไดรบการบ าบดในทนท 4.หากสงคนไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลระหวางทคายบ าบดยงไมเปดกจะเกดปญหาไมมคนเขาคายบ าบดตามจ านวนคนทของบประมาณไป เพราะฉะนนในทางปฏบตแลวทางอ าเภอจงไมสงไปบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลอนเนองมาจากปจจยทเกยวของอกประการหนงคอการมตวชวดคนละตวกน 5.การตดตามในทางปฏบตนนหากเขาคายบ าบดกจะตดตามโดยฝายปกครองหากเขาบ าบดในรปแบบสถานพยาบาลกจะตดตามโดยเจาหนาทสาธารณะสขซงไมเปนไปตามประกาศทเมอบ าบดผานใหมารายงานตวยงศนยเพอการประสานดแลผผานการบ าบดฟนฟ 6.การดแลชวยเหลอหลงการบ าบดแมวาตามประกาศจะมเงนกองทนทสามารถน ามาชวยเหลอได หรอการสงตอไปยงหนวยงานอน ๆ แตในทางปฏบตแลวนนทางอ าเภอเมองสระบรยงไมเคยสงตอไปยงหนวยงานทเกยวของใหเขามาชวยเหลอ มเพยงการน าเอาหนวยงานทเกยวของมาฝกอาชพหรอสอนอาชพรวมไปในหลกสตรของคายบ าบด แตในทางระบบและโครงสรางแลวกยงมขอดอยบางคอ 1.การทผเสพสามารถเลอกหลกสตรหรอวธการบ าบดไดเองโดยมศนยคดกรองเปนผชวยเหลอแนะน า 2.ในการคดกรองสามารถทราบผลไดเลยไมตองรอเหมอนระบบบงคบบ าบดตามพ.ร.บ.ฟนฟฯ 3.ผอ านวยการคายสามารถปรบเปลยนหลกสตรไดตามความเหมาะสมตามบรบทในแตละพนท 5.1.2.2 งบประมาณ จากการวจยพบวาตามประกาศคสช.ท 108/2557แมวาจะมการใหท างานรวมกนของหลาย ๆ หนวยงานภายใตกฎหมายเดยวกนกตามแตงบประมาณกลบมาจากคนละสวนผานมาคนละชองทาง เชนในสวนของอ าเภองบประมาณมาจากป.ป.ส.ผานมาทางจงหวดแลวจดสรรลงมาทอ าเภอ แตในสวนของสาธารณะสขมาจากกระทรวงสาธารณะสขซงทางป.ป.ส.ไมมงบอดหนนในเรองน เปนตน ท าใหตางหนวยงานแมวาจะท าเรองเดยวกนแตจะค านงถงการปฏบตไมเหมอนกนเพราะขนอยกบตวชวดและการไดมาซงงบประมาณทแตกตางกนออกไป อกทงงบประมาณทตองมาดแลในเรองของศนยคดกรองทตองเปด 24 ชวโมงกไมมมา

80

อดหนนหรอสนบสนนในสวนนท าใหในการปฏบตไมสามารถด าเนนการไดตามประกาศและตองอาศยการปฏบตแบบเลยงบาลหรอประสานทางขางกนระหวางเจาหนาทผปฏบต 5.1.2.3 การเตรยมตวและวางแผนในการจดท านโยบายของผก าหนดนโยบาย จะเหนไดวาเมอประกาศ คสช.ท 108/2557 ไดประกาศออกมานนกอใหเกดความสบสนในการปฏบตของเจาหนาททเกยวของเปนอยางมากเนองจากไมมการอบรมหรอการตกลงในทางปฏบตใด ๆ มากอน โดยประกาศฉบบนมลกษณะเหมอนใหเรงมาท า แตไมมการประชมชแจงใหเขาใจในทางปฏบตกอใหเกดความสบสนและตอตานนโยบายของผปฏบต ซงกวาจะมการท าความเขาใจกนกเมอประกาศนนมผลบงคบใชมาเปนระยะเวลา 2 ป 5.1.2.4 ความยอมรบของเจาหนาทผปฏบต ตามประกาศนไดมงหวงในการใหโอกาสผเสพไดเขารบการบ าบดโดยความสมครใจของผเสพเองซงแนวทางปฏบตตามประกาศนไดสงผลกระทบตอเจาหนาทผปฏบตในสวนของการปราบปราม เชน ต ารวจ ฝายปกครอง เปนตน เปนอยางมากเนองจากตวชวดของเจาหนาททปราบปรามยาเสพตดขนอยกบผลการจบกมเมอประกาศนออกมาท าใหยอดการจบกมลดลงอนเนองมาจากผลของกฎหมาย สงผลใหเจาหนาทในสวนของการปราบปรามคอนขางทจะไมเหนดวยกบประกาศฉบบน รวมทงระบบศนยคดกรองทไมสามารถเปดไดตลอด 24 ชวโมงท าใหเกดการเบอหนายของเจาหนาทในการตดตามผเสพมาเขาศนย แตในสวนของเจาหนาทสาธารณะสขซงมสวนในการบ าบดนนคอนขางยอมรบในนโยบายแตจะมไมเหนดวยในเรองของการปฏบตเพยงเลกนอยเทานน 5.1.2.5 ความสามารถของหวหนาศนยผปฏบตและการประสานงานระหวางหนวยงาน จากการวจยพบวาในสวนของอ าเภอเมอง จงหวดสระบร ยงไมมการประสานงานกนระหวางหนวยงานทดพอซงเหนไดจากเจาหนาทสาธารณะสขและปลดอ าเภอเขาใจแนวปฏบตกนไปคนละทาง และท างานในลกษณะตางคนตางท าทงนยอมแสดงใหเหนวาหวหนาศนยเพอการประสานดแลผผานการบ าบดฟนฟยงไมมการประสานแนวทางการปฏบตระหวางหนวยงานทดพอ โดยความเหนของผปฏบตแลวนนเหนวางานบ าบดยาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 นเปนงานฝากจากป.ป.ส. เพราะฉะนนแลวปจจยในความส าเรจสวนนงยอมมาจากความใสใจของผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ ทตองใชความสามารถในการประสานและรวบรวมหนวยงานทเกยวของใหท างานรวมกน สรป ผลการวจยโดยภาพรวมแลวพบวาขนตอนและโครงการตามกฎหมายของนโยบายตามประกาศ คสช.ท 108/2557 เปนแนวทางและระบบทดตามกฎหมายโดยมการวางขนตอนในการปฏบตเปนขนตอนและมการรวบรวมเอาหนวยทเกยวของมารวมในการแกไขปญหา แตในทางปฏบตแลวกลบพบวาความเขาใจในปญหาของผก าหนดนโยบายนนเปนเพยงการเขาใจแบบผวเผนเพราะ

81

เมอลงลกในรายละเอยดแลวกลบพบวาระบบและโครงสรางตามประกาศนนไมสามารถท าใหสมฤทธผลไดอยางสมบรณในการปฏบตเพราะตดขดในหลาย ๆ ประการ ซงความส าเรจตามประกาศฉบบนจะส าเรจไดไมใชเพราะระบบทเขยนมาเนองจากงบประมาณมาจากคนละสวน ไมมการเตรยมพรอมหรอการท าความเขาใจกอนการปฏบต จนสงผลใหเกดการไมยอมรบของเจาหนาทผปฏบตในสวนของการปราบปราม แตปจจยทส าคญส าหรบการปฏบตตามประกาศ คสช.ท 108/2557 ฉบบนคอผวาราชการจงหวดในแตละจงหวดทตองเปนผประสานระหวางสวนราชการทเกยวของในเรองของแนวการปฏบต โดยทผานมาแตละหนวยงานมการด าเนนการแบบตางคนตางท าเพอผลสมฤทธตามตวชวดของตนเองเทานน จากการวจยกรณปญหาในการแกไขปญหายาเสพตดตามประกาศ คสช.ท 108/2557 นนผวจยมความเหนวาควรมการด าเนนการตามประกาศฉบบนตอไปเนองจากมการเปดโอกาสใหผเสพยาเสพตดไดมการเขารบการบ าบดและฟนฟตนเอง อกทงมการเปดโอกาสใหพฒนาคณภาพชวตของผเขารบการบ าบดเองตางจากกฎหมายเกยวกบยาเสพตดฉบบกอนทมงเนนการปราบปรามโดยไมมการเยยวยาหรอใหความชวยเหลอผเสพและผบ าบดในเรองของคณภาพชวต ทงทในความเปนจรงแลวการตดยาเสพตดมกมาจากชนชนระดบลางและชนชนผใชแรงานทขาดความรความเขาใจในเรองของยาเสพตดเปนสวนใหญ ซงตามประกาศนไดดงเอาหนวยงานตาง ๆ มาบรณาการณกนเพอใหเกดความชวยเหลอในดานตาง ๆ เหลาน แตสงทควรจะมการแกไขคอการใหความรและความเขาใจแกเจาหนาทในทก ๆ ระดบใหมความเขาใจตรงกนมากขน เชน ในระดบผอ านวยการศนยเพอประสานดแลผผานการบ าบดทงในระดบจงหวดและระดบอ าเภอเพอเพมประสทธภาพในการประสานงานของหนวยงานตาง ๆ ภายในพนท และตองสามารถถายทอดไปสหวหนาสวนราชการทเกยวของทงฝายต ารวจ ปกครอง กรมพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สถานศกษาและสถานพยาบาลตาง ๆ ไปจนถงระดบผปฏบตในหนวยงานนน ๆ ใหเขาใจถงจดประสงคและจดมงหมายตามยทธศาสตรของประเทศ และเพอใหเกดการยอมรบในนโยบายดงกลาวนในทก ๆ ระดบอนจะสงผลใหโครงสรางตามกฎหมายตามประกาศนด าเนนการไปไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล อกทงการจดสรรงบประมาณทตองใชในการด าเนนการทงหมดควรจะสงลงไปยงศนยเพอการประสานดแลผบ าบดฟนฟยาเสพตดในระดบจงหวดเพยงแหงเดยวโดยใหผอ านวยการศนยเปนคนประเมนสถานการณและจดสรรงบประมาณไปยงหนวยงานตาง ๆ ทท างานดานการบ าบดยาเสพตด เพอทแตละหนวยงานจะไดมตวชวดในการประเมนตามนโยบายเหมอนกน ไมใชตางคนตางท าใหบรรลเปาหมายเพยงของตนเองซงสงผลใหในภาพรวมไมประสบผลส าเรจ ในสวนของพนทอ าเภอเมอง จงหวดสระบรนน การด าเนนการตามประกาศในระดบเจาหนาทผปฏบตและหวหนาสวนราชการยงขาดความรความเขาใจในจดมงหมายของนโยบาย และแนวทางปฏบตทยงมความสบสนกนอยท าใหการประสานงานระหวางหนวยงานในการด าเนนการตาม

82

นโยบายเปนไปโดยผวเผนหรอตางคนตางท าเทานน ไมมการประสานงานกนจรงจงในภาพรวม ซงท าใหในอ าเภอเมอง จงหวดสระบรยงเกดความเขาใจทคลาดเคลอนเปนอยางมากในระดบผปฏบต ท าใหการปฏบตตามนโยบายนยงมการท าแบบขอไปท ไมมการบรณาการณกนในภาพรวม ซงทางอ าเภอเมองสระบร และจงหวดสระบรควรจะมการเรยกหวหนาหนวยงานมาท าความเขาใจกนและออกเปนขอตกลงในการปฏบตเพอใหเจาหนาทผปฏบตเขาใจในแนวทางปฏบตกนมากขน 5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 5.2.1.1 ควรมการอบรมหวหนาสวนราชการทเกยวของใหเขาใจถงจดประสงคทางนโยบายใหมากขน และใหเกดความรความเขาใจในขนตอนการปฏบตตามประกาศของแตละหนวยงานจนสามารถถายทอดไปยงผปฏบตใหเกดความรความเขาใจทมากขน 5.2.1.2 การจดสรรงบประมาณควรจดสรรลงไปยงศนยเพอการประสานดแลผบ าบดยาเสพตดหรอศนยปองกนและปราบปรามยาเสพตดระดบจงหวดเพยงทเดยวเพอใหเกดจดมงหมายเดยวกนในการปฏบตงานและเกดตวชวดเดยวกน 5.2.1.3 ควรก าหนดบทบาทหนาทของแตละหนวยงานใหเกดความชดเจนในแนวปฏบตวาหนวยงานใดตองท าอะไรบางเพอไมใหเกดการซอนทบกนในการปฏบต 5.2.1.4 ก าหนดกลไกหรอระเบยบปฏบตเพอรองรบการเชอมตอการปฏบตงานระหวางหนวยงานใหชดเจน เพอใหผปฏบตงานในแตละหนวยงานทเกยวของรบรและมความเขาใจทตรงกนในการด าเนนงาน 5.2.1.5 ก าหนดบทบาทหนาทของเจาหนาทส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดในระดบภาคและจงหวดใหมากขน เพอใหเปนผคอยใหค าปรกษาและเปนศนยกลางขอมล ตลอดจนเปนผด าเนนการตดตามการปฏบตในพนท 5.2.1.6 พฒนาหลกสตรในการบ าบดฟนฟทหลากหลายใหรองรบตามอาการและพฤตกรรมของผรบการบ าบด 5.2.2. ขอเสนอแนะในทางปฏบต 5.2.2.1 ปรบปรงและพฒนากลไกในการปฏบตในแตละขนตอนใหเปนรปธรรมมากขนเพอใหงายตอการปฏบต เชน ในเรองของศนยคดกรองควรมการก าหนดใหมการบรณาการณกนระหวางหนวยงานและมการก าหนดสถานทและเจาหนาทผปฏบตงานทชดเจนในแตละพนท

83

5.2.2.2 ก าหนดขนตอนและแนวทางใหความชวยเหลอแกผบ าบดทชดเจน ออกประชาสมพนธไปยงแหลงระบาดยาเสพตดและทตาง ๆ ถงขนตอนและแนวทางในการปฏบตเพอสรางความเขาใจแกผทตองการบ าบดแตยงไมกลาออกมาสมครใจบ าบด 5.2.2.3 สนบสนนบทบาทของผน าชมชน เชน ผใหญบาน ก านน ประธานชมชน ใหมบทบาทในการปองกนและบ าบดยาเสพตดมากขน เนองจากมความใกลชดชมชนมากกวาเจาหนาทของรฐ

84

รายการอางอง หนงสอและบทความในหนงสอ. พรรณณ วาทสนทรและคณะ.( 2552). การศกษาเปรยบเทยบผลส าเรจของการบ าบดรกษา ผปวย ยาเสพตดระบบบงคบบ าบดและระบบสมครใจ. กรงเทพมหานคร. บรษท บอรน ท

บพบลช ชง จ ากด วรเดช จนทรศร. (2527). การน านโยบายไปปฏบต: ตวแบบและคณคา. วารสารพฒนบรหาร ศาสตร ปท 24 ฉบบท 4 ตลาคม 2527. 535-554. วรเดช จนทรศร. (2551). ทฤษฎการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: บรษท พรกหวานกราฟฟค จ ากด. สวนวชาการดานยาเสพตด ส านกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (ส านกงานปปส.).

(2554). ประสบการณการด าเนนงานดานการบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด. กรงเทพมหานคร: บรษท ไอเดย บซเนส จ ากด.

สวนวชาการดานยาเสพตด ส านกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (ส านกงานปปส.). (2554). แนวคดทฤษฎทเกยวของในการปองกนปราบปรามและการบ าบดรกษาผตดยาเสพตด. กรงเทพมหานคร: บรษท ไอเดย บซเนส จ ากด.

สวนวชาการดานยาเสพตด ส านกพฒนาการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด (ส านกงานปปส.). (2554). มาตรการทางเลอกเชงนโยบายในกระบวนการยตธรรมทางอาญาเพอการ แกไขปญหายาเสพตด. กรงเทพมหานคร: บรษท ไอเดย บซเนส จ ากด.

ส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดภาค 1. (2558). เอกสารการประกอบการประชมเชง ปฏบตการชแจงแนวทางการขบเคลอนการด าเนนงานตามประกาศ คสช.ท 108/2557ใน พนทส านกงาน ปปส.ภาค 1. ศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดแหงชาต. (2558). คมอศนยขวญแผนดนส าหรบ วทยากร

85

วทยานพนธ เทวราช ทองเทพ. (2553). การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดปฏบต พนทอ าเภอเขมราฐ จงหวดอบลราชธาน. (รายงานคนควาวจย). มหาวทยาลยอบลราชธาน , คณะรฐศาสตร , สาขาวชาการปกครอง. สบต ารวจเอก ธนธนท ชยวชต.(2554). การปองกนและปราบปรามยาเสพตดของเจาหนาทต ารวจ: กรณศกษา สถานต ารวจนครบาลทองหลอ. (บทนพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลย เกษมบณฑต , คณะรฐประศาสนศาสตร. นางสาวสรรตน จตกล.(2553). ทศนคตตอขนตอนการด าเนนงานตามพระราชบญญตฟนฟ สมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 ของผบ าบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดของกรม คมประพฤตในเขตกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร , คณะสงคมสงเคราะหศาสตร. ดาบต ารวจ วรพนธ ทองหมน.(2553). การน านโยบายปราบปรามยาเสพตดไปสการปฏบตของสถาน ต ารวจจงหวดนครศรธรรมราช. (วจยรฐประศานศาสตร). มหาวทยาลยเวสเทรน , คณะรฐ ประศาสนศาสตร นายอทธศกด พลงามและคณะ.(2553). การวจยประเมนผลการพฒนาระบบการฟนฟสมรรถภาพผ ตดยาเสพตดแบบควบคมตวไมเขมงวด. วจยของศนยบ าบดรกษายาเสพตดขอนแกน สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณะสข ดร.อาภาศร สวรรณานนท และคณะ.(2556). การวจยเพอศกษารปแบบการด าเนนงานดานการ บ าบดรกษาผตดยาเสพตด. วจยของมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต

86

ภาคผนวก

87

ภาคผนวก แนวค าถามทใชในการสมภาษณ

1.ทานรบรเกยวกบประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 อยางไร และมความเขาใจมากนอยเพยงใด

2. หนวยงานของทานมบทบาทในการด าเนนงานตามประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 อยางไร

3. ทานเหนวา ประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 มความชดเจนเพยงใด 3.1 วตถประสงคและเปาหมายของการด าเนนการ 3.2 แนวทางและวธการด าเนนการ 3.3 โครงสราง อ านาจหนาทและความรบผดชอบของหนวยงานทเกยวของ 3.4 กลไกการด าเนนงาน รวมถงการสงและรบตอการด าเนนงานระหวางหนวยงานท

เกยวของ 4. ศนยอ านวยการพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตดแหงชาต รวมทงส านกงาน ปปส. และ

หนวยงานสวนกลาง มแนวทางการถายทอดและการท าความเขาใจถงแนวทางการด าเนนงานตามประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 ใหแกพนทอยางไร

5. กลไกอ านวยการในระดบพนทหรอหนวยงานตนสงกดมการถายทอดแนวทางการด าเนนงานตามประกาศ คสช. ฉบบท 108/2557 ไปสผปฏบตงานในระดบพนทอยางไร

6. กลไกอ านวยการในระดบพนทหรอหนวยงานตนสงกดมการจดสรรทรพยากรการด าเนนงาน และระบบสนบสนนการท างานส าหรบการด าเนนงานตามประกาศ คสช.ฉบบท 108/2557 ใหหนวยปฏบตในพนทมากนอยเพยงใด

7. แตละหนวยงานมการด าเนนงานตามแนวทางทก า หนดไวในประกาศ คสช. ฉบบท108/2557 หรอไมมปญหาและอปสรรคในเรองใดบาง

7.1 การตรวจคนจบกมผตองสงสยวากระท าผด 7.2 การคดกรอง 7.3 การน าเขาสกระบวนการบ าบด 7.4 การตดตามขอมลผผานการบ าบด 7.5 การใหความชวยเหลอผผานการบ าบด 8. ทานเหนวา อะไรคอเงอนไขความส าเรจของการด าเนนการตามประกาศ คสช. ฉบบท

108/2557 9. ขอเสนอแนะเพมเตม

88

รายชอผทท าการสมภาษณ 1.นายนฤนาท เมองแสน ปลดอ าเภอเมองสระบร จงหวดสระบร 2.ร.ต.อ.กฤช คณเวช รอง สว.(สอบสวน) ท าหนาทสบสวน สภ.เมองสระบร 3.ร.ต.ต.สมศกด สขส าราญ รอง สว.(ป).สภ.เมองสระบร 4.นางสมหมาย ประสพจตร ผใหญบาน ม.4 ต.หนองโน อ.เมอง จ.สระบร 5.นางหฤทย รางแดง ผใหญบาน หมท 1 ต.หนองยาว อ.เมอง จ.สระบร 6.น.ส.ชฎากาญจน ชาลรตน เจาหนาทสาธารณะสขจงหวดสระบร 7.น.ส.หนงฤทย บนนาค ผเขารบการบ าบด 8.นายจกกฤษณ ศรสวรรณ ผเขารบการบ าบด

89

ประวตผเขยน

ชอ ร.ต.อ.รตา บญน ามา วนเดอนปเกด 17 สงหาคม 2532 ต าแหนง รองสารวตร(สอบสวน) สถานต ารวจภธรเมองสระบร ประสบการณท างาน 2555 – 2559 รองสารวตร(สอบสวน) ชวยงานสบสวน

สถานต ารวจภธรเมองสระบร