· web viewฝาครอบของมอเตอร ท งสองข างส...

มอเตอรไฟฟากระแสสลบสปลทเฟสมอเตอร(Split-phase motor)

มอเตอรไฟฟากระแสไฟฟาสลบชนดเฟสเดยวแบบสปลทเฟสมอเตอรมขนาดแรงมาขนาดตงแต 1/4 แรงมา , 1/3 แรงมา, 1/2 แรงมาจะมขนาดไมเกน 1 แรงม าบางทนยมเรยกสปลทเฟสมอเตอรนวาอนดกชนมอเตอร(Induction motor) มอเตอรชนดนนยมใชงานมากในตเยน เครองสบนาขนาดเลก เครองซกผา เปนตน

สวนประกอบทสำาคญของมอเตอรไฟฟากระแสสลบสปลทเฟสมอเตอรมดงน

โรเตอร (Rotor)

รปโรเตอรแบบกรงกระรอก

โรเตอรทาดวยแผนเหลกบางๆ(Laminated)อดซอนกนเปนแกนและมเพลารอยทะลเหลกบางๆเพอยดใหแนนรอบโรเตอรนจะมรองไปตามทางยาวในรองนจะมทองแดงหรออลมเนยมเสนโตๆฝงอยโดยรอบปลายของทองแดงหรออลมเนยมนจะเชอมตดอยกบวงแหวนทองแดงหรออลมเนยม ซงมลกษณะคลายกรงกระรอกจงเรยกชอวาโรเตอรกรงกระรอก(Squirrel cagerotor)

สเตเตอร(Stator)

รปสเตเตอรยดอยกบโครง

รปลกษณะรองสลอต

สเตเตอร(Stator) หรอเรยกวาโครงสรางสนามแมเหลกซงประกอบดวยแผนเหลกบางๆแนมรองสาเรจไวใสขดลวดเรยกวาชองสลอต(slot) อดเปนปกแผน อยภายในกรอบโครง(Frame) ซงเฟรมนน จะทามาจากเหลกหลอ(Cast iron) หรอเหลกเหนยว(Steel) ทสเตเตอรของสปลทเฟสมอเตอรจะมขดลวดพนอย 2 ชด คอขดรนหรอขดเมน(Running Winding หรอ Main Winding) พนดวยลวดเสนใหญจานวนรอบมากขดลวดรนนจะมไฟฟาไหลผานอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนการเรมสตารทหรอทางานปกต ขดลวดชดทสอง สาหรบเรมหมน

หรอขดสตารต(Starting winding)พนดวยลวดเสนเลกและจานวนรอบนอยกวาขดรนขดลวดสตารท จะตออนกรมอยกบสวตชแรงเหวยงหนศนยกลางแลวจงนาไปตอขนานกบขดรน

TOP

ฝาปดหวทาย รปฝาครอบหว

ฝาครอบของมอเตอรทงสองขางสวนใหญทามาจากเหลกหลอหรอเหลกเหนยวทงสองขางจะถกยดดวยสลกเกลยวใหแนนและยงมแบรงแบบตลบลกปน(Bal bearing)สาหรบรอง เพลาในการหมนของโรเตอรใหตรงแนวศนยกลางไมเกดการเสยดสกบสเตเตอรและทฝาปดอกดานหนงจะมสวนประกอบของสวทชแรงเหวยวหนศนยกลางอยในสวนทเปนหนาสมผสทอยกบท

สวนทเคลอนท

สวตชแรงเหวยงหนศนยกลาง(Cntricfugal switch)

สวตชแรงเหวยงหนศนยกลางนทาหนาทตดวงจรสตารทหรอบางทเรยกวาสวทชตดวงจรสตารทสวตชแรงเหวยงนประกอบดวยสวนสาคญ2 สวนดงน คอสวนทอยกบท(Stationary

สวนทอยกบท

pasrt)จะประกอบตดอยกบฝาปดหวทายของมอเตอรซงเปนสวนของหนาสมผสหรอหนาทองขาวอย 2 อนและสวนทหมน(Rotating part) สวนทตดอยกบเพลาของโรเตอร การทางานของสวทชหนศนยกลางเมอความเรวรอบของมอเตอรได75 เปอรเซนตของความเรวรอบสงสดของมอเตอรจะทาใหสวนทตดอยกบแกนเพลาของโรเตอรผลกดนสวนทตดตงอยกบฝาของมอเตอรทาใหหนาสมผสแยกออกจากกนตดวงจรขดสตารอยางอตโนมต

หลกกการทำางานของสปลทเฟสมอเตอร

การทางานอาศยหลกการเหนยวนาทางแมเหลกไฟฟานนเอง โดยทขดรนและขดสตารททวางทามมกน 90 องศาทางไฟฟาเพอทาใหเกดสนามแมเหลกหมน(Rotating magneticfield)ไปเหนยวนาใหเกดกระแสไหลในขดลวดกรงกระรอก(Squirrelcagewinding)กระแสสวนน

จะสรางสนามแมเหลกขนไปผลกกบสนามแมเหลกทสเตเตอร เกดเปนแรงบดทโรเตอรใหหมนไปเมอโรเตอรหมนดวยความเรว 75 เปอรเซนตของความเรวสงสดสวตชแรงเหวยงหนศนยกลางจะตดขดลวดสตารทออก จากวงจรขดลวดสตารทจะทางานเฉพาะตอนสตารทเทานน สวนขดรนจะทางานตลอดตงแตเรมเดนมอเตอรจนหยด

หมน เมอจะนามอเตอรนไปใชงานตองใหหมนตวเปลากอนแลวจงจะตอโหลด

การกลบทศทางการหมนมอเตอร

เมอมอเตอรหมนไปทศทางใดทศทางหนงถาตองการกลบทศทางการหมนใหหมนซายหรอหมนขวาสามารถทาไดโดยกลบทศทางกระแสไฟฟาทเขาทขดรนหรอขดสตารทกได(กลบสายทขดรนหรอขดสตารทกได)

1.การเรมเดนมอเตอรการสตารทมอเตอรหรอการเรมเดนมอเตอร ในชวงเรมแรกยงไมมแรงเคอนไฟฟาตานกลบ(Back Emf)เกดขนทอาเมเจอร ทาใหแรงเคลอนไฟฟาไฟฟาทตกครอม(Voltage Dorp) ทอาเมเจอรจะมกระแสไฟฟาไหลผานเปนจานวนมาก อาจเปนใหเกดอตารายกบมอเตอรหรอฟวสขาดไดเนองจากความตานทานของอาเมเจอรทมคาตามาก เพราะฉนนในการสตารทมอเตอรหรอเรมเดนมอเตอรนนจาเปนมากทตองตอความตานทานอนกรมกบเขากบอนกรมกบอาเมเจอรเพอใหกระแสถกควบคมในขนปลลอดภยเมอมอเตอรหมนไปแลวคอยๆลดคาควมตานทานทละนอยในทสดจะถกปลดออกจากวงจรอาเมเจอร

สาหรบอปกรณทใชสตารทมอเตอรหรอเรมเดนมอเตอร เรยกวาสตารทตงบอก มชนด 3 ขว (Three - Ponti Startting Box) สตารทตงบอกชนด 4 ขว (Four Point Box)

.1 การควบคมดวยมอ (Manual Operation) การปรบฟลดรโอสตารต (Field Rheostet)ดวยมอซงอนกรมกบวงจรชนฟลดเปนวธทงายทสดทใชควบคมแรงเคลอนไฟฟาทขวของเครองกาเนดไฟฟากระแสตรงการควบคมตามวธฟลดรโอสตารตจะเปนตวตานทานทตอแยกออกมาหลายๆและมสายตอไปยงสวตชทมหลายปมแขนของสวตชจะหมนไปตามสดสวนโคงและสมผสปมสวตชทตอแยกออกจากตวตานทาน ดงนนจงเปน การเปลยนแปลงจานวนความตานทานในวงจรฟลดถาแขนของสวตชหมนไปตามทศทาง "LOVER" จะทาใหความตานทานเพมขนเปนผลใหแรงเคลอนไฟฟาทขวลดลงแตถาแขนของสวตชหมนไปตามทศ"RAISE"ความตานทานจะลดลงเปนผลทาใหแรงเคลอนไฟฟา ทขวเพมขนฟลดรโอสตารตทใชกบมอเตอรไฟฟากระแสตรงทมขนาดปานกลางตวตานทานทใชจะเปนลวดโลหะผสมทมควาามตานทานจาเพาะสง และสมประสทธอณหภมตา โลหะผสมนประกอบดวยทองแดงนคเกล แมงกานส ละโครเมยม และมชอเรยกทางการคาวา นคโครม

แมงกานส และอนๆเครองกาเนดไฟฟาขนาดใหญๆ ฟลดรโอสตารตทาจากตาขายเหลกหลอ ประกอบอยกบกลไกลสวตชรโอสตารตเรมเดน ไดออกแบบใหนากระแสไฟฟาในการเรมเดนในชวระยะเวลาสนๆเทานนไมมคาตากวาปกตโดยการยดแขนไวตรงกงกลางของปมสมผสกจะทาใหตวตานทานในการเรมเดน เกดการ ไหมขนได

2.การคววบคมความเรวของมอเตอรไฟฟากระแสตรง

มอเตอรไฟฟากระแสตรงม 3 ชนดคอมอเตอรแบบอนกรม แบบขนาน และแบบผสม ในการควบคมความเรว ตองวธการทควบคมแตกกตางากนไปตามชนดของมอเตอรดงน

2.1 การควบคมความเรวมอเตอรไฟฟากระแสตรงแบบอนกรมมอเตอรไฟฟาแบบอนกรมนจะมความเรวสงมากจงจาเปนตองมการควบคม ใหเหมาะสมกบงานทตองการ ในทนจะกวาถงการควบคมอย 2 วธ ใชความตออนกรมกบขดลวดเพอลดแรงดนไฟฟา และลดกระแสไดอารมาเจอร ตวตานทานทนยมใชกคอลวดนโคม (Nichrome Wire) และแผนคารบอน (Carbon Plate) แบบทนยมใชในมอเตอรจกรเยบผา

2.2 ใชการแบงทขดลวดขวแมเหลก (Tapped Field) โดยการนาขดลวดขวแมเหลกท 1

มาแบงออกตามลกษณะดงรปจากนนกตอเขากบสวตซเลอกเพอปรบใหอยในจด ททาการแบงเพอใหความเรว ของมอเตอรเปนไปตามตองการ สาหรบมอเตอรขนาดใหญมกระแสสงการควบคมโดยความเรวการตอความตานทานและการปรบคาความตานทานและการเลอนปมจะทาใหเกดประกายไฟ (Arc) และเกดความรอนสง จงใชวธแบงแยกกระแสในขดลวดขวแมเหลก (Field Divertor) โดยนาความตานทานปรบคาไดตอขนานกบขดลวดสนามแมเหลก ใชปรบความเรว เมอตองการความเรวสง กวาความเรวปกตและเมอตองการความเรวตากวาความเรวปกตใชความตานทานปรบคาได(Rheostat) ตอขนานกบขดลวดอารมาเจอร

การควมคมความเรวมอเตอรกระแสตรงแบบชนต (Shunt Motor) มอเตอรกระแสตรงแบบขนานนตอขดลวดขวแมเหลก (Field Coil) ขนานกบขดลวดชดอารมาเจอร จงเรยกวาแบบขนานหรอชนตมอเตอร มอเตอรแบบนมความเรวปกตคงท ก. ถาจะทาใหความเรวมอเตอรแบบชนตนสงกวาปกตใชรโอสตาท (Rheostat) ตออนกรมกบขดลวดขวแมเหลก เพอทาใหคากระแสในขดลวดขวแมเหลกลดลง เปนการเพมความเรวของมอเตอรแบบชนตนได

มอเตอรไฟฟากระแสสลบคาปาซสเตอรมอเตอร(Capacitor motor)คาปาซสเตอรเตอรเปนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟสทมลกษณะคลายสปลทเฟสมอเตอรมาก

ตางกนตรงทมคาปาซสเตอรเพมขนมาทาใหมอเตอรแบบนมคณสมบตพเศษกวาสปลทเฟสมอเตอรคอมแรงบดขณะสตารทสงใชกระแสขณะสตารทนอยมอเตอรชนดนมขนาดตงแต1/20 แรงมาถง 10 แรงมามอเตอรนนยมใชงานเกยวกบ ป มนา เครองอดลม ตแช ตเยน ฯลฯ

สวนประกอบของคาปาซสเตอรมอเตอรโครงสรางของคาปาซเตอรมอเตอร มสวนประกอบสวนใหญเหมอนกบแบบสปลทเฟสเกอบทกอยาง คอ 1. โรเตอรเปนแบบกรงกระรอก2. สเตเตอรประกอบดวยขดลวด 2 ชด คอ ชดสตารทและชดรน3. ฝาปดหวทายประกอบดวย ปลอกทองเหลอง ( Bush )หรอตลบลกปน ( Ball bearing )สาหรบรองรบเพลา4. คาพาซสเตอรหรอคอนเดนเซอร ( Capacitor or Condenser)

1. โรเตอรเปนแบบกรงกระรอก

2. สเตเตอรประกอบดวยขดลวด 2 ชด คอ ชดสตารทและชดรน

3. ฝาปดหวทายประกอบดวย ปลอกทองเหลอง( Bush )หรอตลบลกปน( Ball bearing ) สาหรบรองรบเพลา

4. คาปาซสเตอรหรอคอนเดนเซอร ( Capacitor or Condenser)ทใชกบมอเตอรแบบเฟสเดยวม 3 ชนดคอ1. แบบกระดาษหรอ Paper capasitor2. แบบเตมนามนหรอ Oil -filled capasitor3. แบบนายาไฟฟาหรอ Electrolytic capasitor

ชนดของคาปาซเตอรมอเตอรคาปาซเตอรมอเตอรแบงออกเปน 3 แบบคอ

1.คาปาซสเตอรสตารทมอเตอร ( Capacitor start motor )2..คาปาซสเตอรรนมอเตอร ( Capacitor run motor )3.คาปาซสเตอรสตารทและรนมอเตอร ( Capacitor start and run motor )

หลกการทำางานของคาปาซเตอรมอเตอรลกษณะโครงสรางทวไปของคาปาซสเตอรสตารทมอเตอรเหมอนกบสปลทเฟส แตวงจรขดลวดสตารทพนดวยขดลวดใหญขนกวาสปลทเฟส และพนจานวนรอบมากขนกวาขดลวดชดรน แลวตอตวคาปาซเตอร ( ชนดอเลกโทรไลต ) อนกรมเขาในวงจรขดลวดสตารท มสวตชแรงเหวยงหนนยกลางตดตวคาปาซสเตอรและขดสตารทออกจากวงจร

1.คาปาซเตอรสตารทมอเตอร ( Capacitor start motor )

การทางานของคาพาซเตอรสตารทมอเตอร เหมอนกบแบบสปลทเฟสมอเตอรแตเนองดวยขดลวดชดสตารทตออนกรมกบคาปาซเตอร ทาใหกระแสทไหลเขาในขด

ลวดสตารทถงจดสงสดกอนขดลวดชดรนจงทาใหกระแสในขดลวดสตารทนาหนาขดลวดชดรนซงนาหนามากกวาแบบสปทเฟสมอเตอร คาปาซสเตอรมอเตอรจงมแรงบดขณะสตารทสงมากสาหรบมอเตอรชนดคาปาซเตอรสตารทมอเตอรหลงจากสตารทแลวมอเตอรหมนดดวยความเรวรอบถง 75 เปอรเซนตของความเรวสงสดสวตชแรงเหวยงหนจากศนยกลาง คาปาซเตอรจะถกตดจากวงจรดงแสดงรปวงจรการทางาน

2.คาปาซสเตอรรนมอเตอร ( Capacitor run motor ) ลกษณะโครงสรางทวไปของคาพาซสเตอรรนมอเตอรเหมอนกบชนดคาพาซเตอรสตารท แตไมม สวตชแรงเหวยง ตวคาปาซสเตอรจะตออยในวงจรตลอดเวลา ทาใหคาพาวเวอรแฟคเตอรดขน และโดยทคาปาซสเตอรตองตอถาวรอยขณะทางานดงนนคาปาซเตอรประเภทนามนหรอกระดาษฉาบโลหะแตสาหรบมอเตอรชนดคาปาซสเตอรรน คาปาซเตอรจะตออยนวงจรตลอดและเนองจากขดลวดชดสตารทใชงานตลอดเวลา การออกแบบจงตองใหกระแสผานขดลวดนอยกวาแบบคาปาซสเตอรสตารท โดยการลดคาของคาพาซสเตอรลง ดงนนแรงบดจงลดลงกวาแบบคาพาซสเตอรสตารทแตยงสงกวาแบบสปลทเฟสมอเตอร

3.คาปาซสเตอรสตารทและรนมอเตอร ( Capacitor start and run motor ) ลกษณะโครงสรางของคาปาซสเตอรสตารทและรนมอเตอรชนดนจะมคาปาซเตอร2 ตวคอคาปาซสเตอรสตารทกบคาปาซสเตอรรน คาปาซสเตอรสตารท

ตออนกรมอยกบสวตชแรงเหวยงหนศนยกลางหรอเรยกวาเซนตฟกลสวตช สวนคาปาซสเตอรรนจะตออยกบวงจรตลอดเวลา คาปาซสเตอรทงสองจะตอขนานกน ซงคาของคาปาซเตอรทง สองนมคาแตกตางกนมอเตอรแบบคาปาซสเตอรสตารทและรน ไดมการออกแบบมแรงบดขณะสตารทสงขนโดยคาพาซสเตอรรนตอขนานกบคาปาซสเตอรสตารทเมอมอเตอรไฟฟาหมนไปไดความเรวรอบ 75 เปอรเซนตของความเรวรอบสงสดสวนคาปาซสเตอรรนตออยในวงจรตลอดเวลาจงทาใหมอเตอรทมกาลงสตารทสงและกาลงหมนดดวยดงแสดงรปวงจรการทางาน

การกลบทางหมนการกลบทางหมนการกลบทางหมนของคาปาซสเตอรมอเตอรคอ กลบขดลวดขดใดขดหนงขดสตารทหรอขดรนเชนเดวยกนกบสปลทเฟสมอเตอร

รพลชนมอเตอร ( Repulsion motor )

มอเตอรไฟฟาเปนอปกรณทนยมใชกนอยางแพรหลายในโรงงานตางเปนอปกรณทใชควบคมเครองจกรกลตางๆในงานอตสาหกรรมมอเตอรมหลายแบบหลายชนดทใชใหเหมาะสมกบงานงนนเราจงตองทราบถงความหมายและชนดของมอเตอรไฟฟา ตลอคณสมบตการ

ใชงานของมอเตอรแตละชนดเพอใหเกด ประสทธภาพสงสดในการใชงานของมอเตอรนนๆ

1. โครงสรางทสำาคญของรพลชนมอเตอรประกอบไปดวย 5 สวนสำาคญคอ1. สเตเตอร( Stator )2. โรเตอร( Rotor )3. แปรงถานและซองแปรงถาน (Brush and Brush Holder )4. ฝาปดหวทาย ( End Plate )5. อปกรณแรงเหวยงหนศนยกลาง ( Centrifugal Device )

สเตเตอร สเตเตอรของรพลชนมอเตอรจะมขดลวดพนอยเพยงชดเดยวเหมอนกบขดรนของสปลทเฟสมอเตอร

โรเตอร คอตวหมนของรพลชนมอเตอร ลกษณะเหมอนกบอารเมเจอรของมอเตอรกระแสตรง คอมขดลวดพนอยในรอง ( Slots )และปลายของขดลวดจะไปตอตรงทขวคอมมวเตเตอร

แปรงถานและซองแปรงถาน แปรงถานทาจากแทงคารบอนมสองอน

ตอดวยสายตวนาถงกนวางอยบนซองแปรงถานและมสปรงกดเหมอนกบมอเตอรไฟฟากระแสตรง

หลกการทำางานของรพลชนมอเตอรอปกรณแรงเหวยงหนศนยกลาง อปกรณนทาหนาทกดวงแหวนตวนา ( Neck Lace ) ใหตดกบซคอมมวเตเตอร เหมอนกบลดวงจรคอมมวเตเตอร การลดซคอมมวเตเตอรนน เพอใหขณะทมอเตอรสตารทไปแลวทความเรวประมาณ 75% ของความเรวพกดของมอเตอรอปกรณแรงเหวยงหนศนยกลางนจะทางานโดยกดวงแหวนตวนาลดซคอมมวเตเตอร ทาใหมอเตอรหมนรนไปแบบอนดกชน เพราขณะนโรเตอรจะมคณสมบตเหมอนโรเตอรแบบกรงกระรอก รพลชนมอเตอรบางชนดจะมตวยกแปรงถานออกจากคอมมวเตเตอร ในขณะทอปกรณแรงเหวยงหนศนยกลางทางานอกดวย

ยนเวอรแซลมอเตอร

เปนมอเตอรขนาดเลกมขนาดกาลงไฟฟาตงแต 1/200 แรงมาถง 1/30 แรงมา นาไปใชไดกบแหลงจายไฟฟากระแสตรง และใชไดกบแหลงจายไฟฟากระแสสลบชนด 1 เฟส มอเตอรชนดนมคณสมบตทโดดเดน

คอใหแรงบดเรมหมนสงนาไปปรบตวามเรวไดทงปรบความเรวไดงายทงวงจรลดแรงดนและวงจรควบคมอเลกทรอนกส นยมนาไปใชเปนตวขบเครองใชไฟฟาภายในบาน เชนเครองบดและผสมอาหาร มดโกนหนวดไฟฟา เครองนวดไฟฟา มอเตอรจกรเยบผา สวานไฟฟา เปนตน

ลกษณะของของยนเวอรแซลมอเตอร

โครงสรางของยนเวอรแซลมอเตอร

1. ฝาปดหวทาย (End Plate) ลกษณะเหมอนกบมอเตอรไฟฟากระแสตรงทวไป ตรงกลางมรองสาหรบใสเพลาของมอเตอร และมลกปนรองรบเพลาทงสองดาน2. โครงสราง(Frame) เปนเปลอกหมมอเตอร ทาดวยเหลกเหนยวและเหลกหลอ มรปรางหลายแบบสวนใหญจะมลกษณะทรงกระบอกกลม3. ขวสนามแมเหลก(Field Pole) จะม 2 ขว โดยทาจากแกนเหลกบาง ๆ อดซอนกน (Laminated Core) 4. อารเมเจอร (Armature) มโครงสรางเกยวกบอารเมเจอร

ของมอเตอรไฟฟากระแสตรงคอ เปนแทงกลมรองสาหรบพนขดลวดอาเมเจอร5.แปรงถาน(Brush) ทาดวยคารบอนตดตงในซองแปรงถาน มสปรกดแปรงถาน ใหแนนกบคอมมวเนเตอรเพอนากระแสไฟฟาเขาและออกจากมอเตอร

ขวสนามแมเหลก(Field Pole) จะม 2 ขว โดยทาจากแกนเหลกบาง ๆ อดซอนกน (Laminated Core)

อารเมเจอร (Armature) มโครงสรางเกยวกบอารเมเจอรของมอเตอร ไฟฟากระแสตรง คอ เปนแทงกลมรองสาหรบพนขดลวดอาเมเจอร

การทำางานของยนเวอรแซลมอเตอร ยนเวอรแซลมอเตอรนน ขออารเมเจอรและขดลวดสนามแมเหลกจะตออนกรมกน เมอจายไฟฟาเขาจะเกดขวแมเหลกขนทตวอารเมเจอร และทขวสนามแมเหลก ทาใหเกอแรงผลกกนทา ใหมอเตอรหมนไปได

เชลเดดโพลมอเตอร (Shaded Pole Motor)

เปนมอเตอรขนาดเลกทสดมแรงบดรมหมนตามากนาไปใชงานไดกบเครองใชไฟฟาขนาดเลก ๆเชน ไดรเปาผม พดลมขนาดเลก

รปลกษณะโดยทวไปของเชดเดดโพลมอเตอร

สวนประกอบของเชดเดดโพล

1.ขดลวดสนามแมเหลก จะพนอยรอบ ๆ แกนของตวสเตเตอร2. โรเตอร(ตวหมน) มลกษณะเปนโรเตอร แบบกรงกระรอก3.สเตเตอร เปนแผนเหลกบางวางอดซอนกน บรเวณขวสนามมเหลกแตละดานแบง 2 สวน สวนทเลกกวาจะมวงแหวนทองแดงพนอยรอบ ๆ 4.วงแหวนทองแดง (Shaded Coil)

มขดลวดชวยหมนคอลวดทองแดงเสนใหญทพนอยกบขวสนามแมเหลกเรยกวาเชดเดด (Shaded Coil) หรอขดลวดชวยหมน (AuxilliaryWinding) เมอจายไฟฟากระแสสลบเขาขดลวดสเตเตอรของมอเตอร จะเกดเสนแรงแมเหลกเคลอนทผานโรเตอรของมอเตอรและมสนามแมเหลกสวนหนงทผาน ขดลวดเชดเดด ทาใหเกดแรงแมเหลกบดเบยวไป การบดเบยวไปน ทาใหเกดแรงบดหมนขนาดเลก ๆ

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสแบงออกตามโครงสรางและหลกการทางานของมอเตอรได 2 แบบ คอ1. มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส แบบอนดกชน (3 Phase Induction Motor)2. มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส แบบซงโครนส (3 Phase Synchronous Motor)

1. มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส แบบอนดกชน มอเตอรไฟสลบ 3 ทมคณสมบตทด คอมความเรวรอบคงทเนองจากความเรวรอบอนดกชนมอเตอรขนอยกบความถ(Frequency)ของแหลงกาเนดไฟฟากระแสสลบมราคาถกโครงสรางไมซบซอน สะดวกในการบารงรกษาเพราะไมมคอมมวเตเตอรและแปรงถานเหมอนมอเตอรไฟฟากระแสตรงมอใชรวมกบเครองควบคมความเรวแบบอนเวอรเตอร (Invertor) สามารถควบคมความเรว (Speed) ไดตงแตศนย

จนถงความเรวตามพกดของมอเตอรนยมใชกนมาก เปนตนกาลงในโรงงานอตสาหกรรม ขบเคลอนลฟทขบเคลอนสายพานลาเลยง ขบเคลอนเครองจกรไฟฟา เชน เครองไส เครองกลงมอเตอรอนดกชนม 2 แบบ แบงตามลกษณะตวหมนคอ

1.1 อนดกชนมอเตอรทมโรเตอรแบบกรงกระรอก(Squirrel Cage Induction Motor) อนดกชนมอเตอรแบบน ตวโรเตอรจะมโครงสรางแบบกรงกระรอกเหมอนกบโรเตอรของสปลทเฟสมอเตอร

รปโรเตอรแบบกรงกระรอก

รปสเตเตอร ของอนดกชนมอเตอร

1.2 อนดกชนมอเตอรทมโรเตอรแบบขดลวด(Wound Rotor Induction Motors)

อนดกชนมอเตอรชนดนตวโรเตอรจะทาจากเหลกแผนบาง ๆ อดซอนกนเปนตวทนคลาย ๆอารเมเจอรของมอเตอรไฟฟากระแสตรง มรองสาหรบวางขดลวดของตวโรเตอรเปนขดลวด 3 ชดสาหรบสรางขวแมเหลก 3 เฟสเชนกนปลายของขดลวดทง 3 ชดตอกบสปรง(Slip Ring)

จานวน 3 อนสาหรบเปนทางใหกระแสไฟฟาครบวงจรทง 3 เฟสการทางานของอนดกชนมอเตอร เมอจายไฟฟาสลบ 3 เฟสใหทขดลวดทง 3 ของตวสเตเตอรจะเกดสนามแมเหลกหมนรอบ ๆตวสเตเตอร ทาใหตวหมน(โรเตอร) ไดรบการเหนยวนาทาใหเกดขวแมเหลกทตวโรเตอร และขวแมเหลกน จะพยายามดงดดกบสนามแมเหลกทหมนอยรอบ ๆ ทาใหมอเตอรของอนดกชนมอเตอรหมนไปได ความเรว ของสนามแมเหลกหมนทตวสเตเตอรนจะคงทตามความถของไฟฟากระแสสลบ ดงนนโรเตอรของอนดกชน ของมอเตอร จงหมนตามสนามหมนดงกลาวไปดวยความเรวเทากบความเรวเทากบความเรวของสนามแมเหลกหมน

2. มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสแบบซงโครนสเปนมอเตอรไดใหญทสด

ซงโครนสมอเตอรเปนมอเตอรขนาดใหญทสด ทขนาดพกดของกาลงไฟฟาตงแต 150 kW (200 hp)จนถง 15 MW (20,000 hp)มความเรวตงแต 150 ถง 1,800 RPM

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสแบบซงโครนส (3 Phase Synchronous Motor)

โครงสรางของซงโครนสมอเตอร ทสาคญม 2 สวนคอ 1. สเตเตอร (Stator) 2. โรเตอร(Rotor)

1. สเตเตอร (Stator) ของซงโครนสมอเตอรเหมอนกบสเตเตอรของ 3 เฟสอนดกชนมอเตอรมรองสาหรบพนขดลวดจานวน 3 ชด เฟสละ 1 ชด เม อจายไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส ใหกบสเตเตอรจะเกดสนามแมเหลกหมนขนเมอสนามแมเหลกหมนอนดกชนมอเตอร

2. โรเตอร(Rotor) ของซงโครนสมอเตอร

เปนแบบขวแมเหลกยน (Salient Poles) และมขดลวดพนขาง ๆขวแมเหลกยนเหลานนขดลวดสนามแมเหลกทพนรอบขวแมเหลกยนตอกบแหลงจายไฟฟากระแสตรงภายนอก เพอสรางขวแมเหลกขนทตวโรเตอรการทางานของซงโครนสมอเตอรเมอจายไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส ใหกบสเตเตอรของซงโครนสมอเตอรจะเกดสนามแมเหลกหมนเนองจากตวหมน (โรเตอร)ของซงโครนสมอเตอรเปนแบบขวแมเหลกยน

และมขดลวดสนามแมเหลกพนอยรอบ ๆโดยใชแหลงจายไฟฟากระแสภายนอก เมอจายไฟฟากระแสตรงใหกบโรเตอรจะทาใหเกดขวแมเหลกทโรเตอร ขนขวแมเหลกนจะเกาะตามการหมนของสนามหมนของสเตเตอร ทาใหมอเตอรหมนไปดวยความเรวเทากบความเรวของสนามแมเหลกทสเตเตอร

1.สวตชปมกด(Push Button Switch)หมายถง อปกรณทมหนาสมผสอยภายในการเปดปดหนาสมผส ไดโดย ใชมอกดใชควบคมการทางานของมอเตอร สวตชปมกดทใชในการเรมเดน(Start)เรยกวาสวตชปกตเปด ( Normally Open) หรอทเรยกวา เอน โอ ( N.O.)สวตชปมกดหยดการทางาน(Stop)เรยกวาสวตชปกตปด(NormallyClose)หรอทเรยกวาเอน ซ (N.C.)

รปสวตชปมกดแบบตางๆ

โครงสรางภายนอกของสวตชปมกด

1. ปมกด ทาดวยพาสตก อาจเปนส เขยวแดงหรอเหลอง ขนอยกบการ นาไปใชงาน2. แหวน ลอก3. ยางรอง4. ชดกลไกลหนาสมผส

สรปการทำางานของสวตชปมกดใชนวกดทปมกดทาใหมแรงดนหนาสมผสใหเคลอนท หนาสมผสทปดจะเปดสวนหนาสมผสทเปดจะปด เมอปลอยนวออกหนาสมผส จะกลบสภาพเดม ดวยแรงสปรงการนาไปใชงานใชในการควบคมการเรมเดน และหยดหมนมอเตอร

1.2 ชนดของสวตชปมกด

สวตชปมกดทนยมใชมอยดวยกนหลายชนดเชน

สวตชปมกดแบบธรรมดา ใชในงานเรมเดน(Start)และหยดหมน(Stop) สวตชสเขยวใชในการสตารท หนาสมผส เปนชนดปกตเปด(Normally Open) หรอทเรยกวา เอน โอ

(N.O.)สวตชสแดงใชในการหยดการทางาน(Stop)หนาสมผสเปนชนดปกตปด (Normally Close)หรอทเรยกวาเอน ซ ( N.C.)

สวตชปมกดทใชในการเรมเดม(start) และหยดหมนนอยในกลองเดยวกนปมสเขยวสาหรบกดเรมเดนมอเตอร(Start)ปมสแดง สาหรบกดหยดหมน(Stop เหมาะกบการใชงานมอเตอรขนาดเลกใชงานธรรมดาทใชกระแสไมสงสามารถตอไดโดยตรง) ใชกบมอเตอรไฟฟาขนาดใหญกวา 1/2 แรงมาตองใชรวมกบอปกรณอนเชนสวตชแมเหลก(Magnetic contactor) และอปกรณปองกนมอเตอรทางาน เกนกาลง(Over Load Protection) ดงนนจงทาใหระบบควบคม การเรมเดนมอเตอรเปนไปอยางมประสทธภาพมากยงขน

สวตชปมกดฉกเฉน (Emergency push button)สวตชปมกดฉกเฉนหรอเรยกทวไปวาสวตชดอกเหดเปนสวตชหวใหญกวาสวตชแบบธรรมดาเปนสวตชทเหมาะกบงานททเกดเหตฉกเฉนหรองานทตองการหยดทนท

สวตชปมกดทมหลอดสญญาณตดอย(Illuminated push button)เมอกดสวตชปมกดจะทาใหหลอดสญญานสวางออกมา

สวตชปมกดทใชเทาเหยยบ(Foot push button)เปนสวตชททางานทใชเทาเหยบ เหมาะกบเครองจกรทตองทางานโดยใชเทาเหยยบ เชนเครองตดเหลก

TOP2.สวตชจำากดระยะ (Limit switch)

2.สวตชจำากดระยะ (Limit switch)ลมตสวตชเปนสวตชทจากดระยะทาง การทางานอาศยแรงกดภายนอกมากระทาเชน วางของทบทปมกดหรอลกเบยวมาชนทปมกดและสามารถมคอนแทคไดหลายอนมคอนแทคปกตปดและปกตเปดมโครงสรางคลายสวตช ปมกด

ภาพตวอยางลมตสวตชแตละแบบในการใชงาน

ควบคมมอเตอร

TOP

3.สวตซความดน ( Preessure Switch )สวตซความดน ( Preessure Switch )จะใชในงานทตองการควบคมความดน ตามตองการเชนอปกรณททางานดวยลมหรอนามนไดแก เครองมองาน ชางเชอมเครองมองานกล ระบบการหลอลนทใชความดนสงและมอเตอร ขบป มนาการทางานของสวตชความดนจะใชหลกการของไดอะเฟรมควบคมการทางานของสวตชเชนถามความดนสงเกนกวาทตงไวสวตชจะตดวงจรหรอถาความดนตาสวตซ กจะตอวงจร

ภาพสวตชความดนแบบตางๆ

TOP

4.สวตชควบคมการไหล (Flow switch)

สวตชควบคมการไหล (Flow switch) เปนอปกรณสวตชทตดตงไวกบทอเพอวาเมอมของเหลวหรออากาศไหลผานอปกรณสวตชจะทาใหหนาสมผสทางาน ปกตหนา

สมผสทใช ในสวตชควบคมการไหลจะมอย 2 แบบคอ แบบปกตปดและแบบปกตเปด ในทางปฏบตนยมตอสวตชควบคมการไหลอนกรมกบคอยลของแมกเนตกคอนแทกเตอรหรอหลอดไฟสญญาณ

ภาพสวตชควบคมการไหลแบบตาง

TOP

5.สวตชเลอก (Selector switch )

สวตชเลอก (Selector switch) มใชมากในงานทตองควบคมการทางานดวยมอ แสดงตวอยางของสวตชเลอกแบบ 3 ตาแหนง และตารางแสดงการทางานของสวตชเลอกเครองหมาย X ในตารางแทนดวยหนาสมผสปด สวตชเลอกม 3 ตาแหนงคอ ตาแหนงหยด (off) ตาแหนงมอ (hand ) และ ตาแหนงออโต (automatic)ในตาแหนงหยดหนาสมผสทกอนจะปดหมด (ลกศรช) สวนในตาแหนงมอหนาสมผส A1 จะปด หนาสมผส

A2 จะเปด และในตาแหนงออโตหนาสมผส A2 จะปดหนาสมผส A1 จะเปด

6.สวตชโยก (drum switch)

สวตชโยก (drum switch) หรอโรตารแคมสวตช(Rotary Camp SWitch)ประกอบดวย ชดหนาสมผสทตดตงบนแกนฉนวนทสามารถเคลอนทได โดยเมอหมนแกนไปกจะทาใหหนาสมผสเกดการเปลยนแปลงเปนหนาสมผสเกดการเปลยนแปลงเปนหนาสมผสปดหรอหนาสมผสเปดได

รปตวอยางสวตชโยกหรอโรตารแคมสวตชแบตางๆ

7.โซลนอยดวาลว (Solenoid valve)

โซลนอยดวาลว (Solenoid valve) เปนอปกรณสวตชทอาศย หลกการทางานของแมเหลกไฟฟาทางานรวมกบกลไกโดยใชการปอนไฟเปนตวกาหนดเงอนไขในการทางานควบคมใหลนกลไกปดหรอเปดไดอปกรณทใชโซลนอยดวาลควบคมไดแกวาลวนา เบรก และคลตช เปนตน

1. แมกเนตกคอนแทกเตอร(Mangnetic Contactor)

แมกเนตกคอนแทกเตอร(Mangnetic Contactor)

เปนอปกรณทอาศยการทางานโดยอานาจแมเหลกในการเปดปดหนาสมผสในการควบคมวงจรมอเตอรหรอเรยกวาสวตชแมเหลก(Magnetic Switch) หรอคอนแทคเตอร(Contactor)กไดขอด ของการใชรเลยและแมคเนตกสคอนแทคเตอรเมอเทยบกบสวตชอน 1.ใหความปลอดภยสาหรบผควบคมสง 2.ใหความสะดวกในการควบคม3.ประหยดเมอเทยบกบการควบคมดวยมอ

โครงสรางและสวนประกอบของแมคเนตกคอนแทกเตอร หรอสวตชแมเหล

ภาพแมคเนตกคอนแทกเตอรแตละยหอ

แมคเนตกคอนแทคเตอรยหอใดรนใดจะตองมโครงสรางหลกทสาคญเหมอนกนดงน1. แกนเหลก2. ขดลวด3. หนาสมผส

ภาพลกษณะโครงสรางภายในของแมคเนตกคอนแทกเตอร

รายละเอยดดของสวนประกอบภายในแมคเนตคคอนแทคเตอรแกนเหลกแบงออกเปนสองสวนคอ

แกนเหลกอยกบท(Fixed Core)จะมลกษณะขาทงสองขางของแกนเหลก มลวดทองแดงเสนใหญตอลดอย เปนรปวงแหวนฝงอยทผวหนาของแกนเพอลดการสนสะเทอน ของแกนเหลก อนเนองมาจากการสนสะเทอนไฟฟากระแสสลบ เรยกวงแหวนนวา เชดเดดรง (Shaddedring)

และแกนเหหลกเคลอนท(Stationary Core)ทาดวยแผนเหลกบางอดซอนกนเปนแกน จะมชดหนาสมผสเคลอนท(Moving Contact) ยดตดอย

ขดลวด (Coil)

ขดลวดทามาจากลวดทองแดงพนอยรอบบอบบนสวมอยตรงกลาง

ของขาตวอทอยกบทขดลวดทาหนาทสรางสนามแมเหลกมขวตอไฟเขาใชสญญลกษณอกษรกากบ คอ A1- A2 หรอ a-b

หนาสมผส (Contac)

หนาสมผสจะยดตดอยกบแกนเหลกเคลอนทแบงออกเปนสองสวนคอ - หนาสมผสหลก หรอเรยกวาเมนคอนแทค(Main Contac) ใชในวงจรกาลงทาหนาทตดตอระบบไฟฟาเขาสโหลด - หนาสมผสชวย (Auxiliary Contac) ใชกบวงจรควบคมหนาสมผสชวยแบงออกเปน 2 ชนดหนาสมผสปตเปด (Normally Open : N.o.)หนาสมผสปกตปด (Normally Close : N.C.)

สวนประกอบภาพนอก

สวนทเปนหนาสมผสหลก(MainContac)มสญญลกษณอกษรกากบบอกดงน- หนาสมผสหลกคท1 1/L1 - 2/T1- หนาสมผสหลกคท2 3/L2- 4/T2- หนาสมผสหลกคท3 5/L3- 6/T3

หมายเลข 1 เปนจดตอไไฟฟ าเขาหนาสมผสหลกมสญญลกษณอกษรกากบคอ 1/L1 3/L2 และ 5/L3

หมายเลข 2 เปนจดตอไไฟฟ าเขาหนาสมผสหลกมสญญลกษณอกษรกากบคอ 2/T1 4/T2 และ 6/T3 หมายเลข 3 ปมทดสอบหนาสมผส

สวนประกอบภาพนอก

หมายเลข 1 ขว A จดตอไฟเขาขดลวด-A2หมายเลข 2 หนาสวมผสปกตเปดหมายเลข(N.O.)อกษรกากบหนาสมผสคอ 13-14หมายเลข 3 หนาสวมผสปกตปดหมายเลข(N.C.)อกษรกากบหนาสมผสคอ 21-22หมายเลข 4 หนาสวมผสปกตปดหมายเลข(N.C.)อกษรกากบหนาสมผสคอ 31-32หมายเลข 5 หนาสวมผสปกตเปดหมายเลข(N.O.)อกษรกากบหนาสมผสคอ 43-44

เมอมกระแสไฟฟาไหลผานไปยงขดลวดสนามแมเหลกทอยขากลางของแกนเหลก

ขดลวดจะสรางสนามแมเหลกทแรงสนามแมเหลกชนะแรงสปรงดงใหแกนเหลกชดทเคลอนทเคลอนทลงมาในสภาวะน(ON)คอนแทคทงสองชดจะเปลยนสภาวะการทางานคอคอนแทคปกตปดจะเปดวงจรจดสมผสออก และคอนแทคปกตเปดจะตอวงจรของจดสมผส เมอไมมกระแสไฟฟาไหลผานเขาไปยงขดลวด สนามแมเหลกคอนแทคทงสองชดจะกลบไปสสภาวะเดม

ชนดและขนาดของแมคเนตกคอนแทกเตอร คอนแทคเตอรทใชกบไฟฟากระแสสลบ แบงเปน 4 ชนดตามลกษณะของโหลดและการนาไปใชงานมดงนAC 1 : เปนแมคเนตกคอนแทกเตอรทเหมาะสาหรบโหลดทเปนความตานทาน หรอในวงจรทมอนดดทฟนอยๆAC 2 : เปนแมคเนตกคอนแทคเตอรทเหมาะสมสาหรบใชกบโหลหดทเปนสปรงมอเตอรAC 3 : เปนแมคเนตกคอนแทคเตอรทเหมาะสาหรบใชการสตารทและหยดโหหลดทเปนมอเตอรกรงกระรอกAC 4 : เปนแมคเนตกคอนแทคเตอรทเหมาะสาหรบบการสตารท-หยดมอเตอร วงจร jogging และการกลบทางหมนมอเตอรแบบกรงกระรอก

การพจราณาเลอกไปใชงาน ในการเลอกแมคเนตกคอนแทคเตอรในการใชงานใหเหมาะสมกบมอเตอรนน จะพจรณาทกระแสสงสดในการใชงาน(reated current) และแรงดน ของมอเตอร ตอง

เลอกแมคเนตกคอนแทคเตอรทมกระแสสงกวากระแสทใชงาานของมอเตอร ทมแรงดนเทากนในการพจรณาเลอกแมคเนตกคอนแทคเตอรใชงานควรพจรณาดงน- ลกษณะของโหลอดและการใชงาน- แรงดนและความถ- สถานทใชงาน- ความบอยครงในการใชงาน- การปองกนจากการสมผสและการปองกนนา- ความคงทนทางกลและทางไฟฟา

รเลยชวยหรออาจเรยกวารเลยควบคม(Contol Relay)การทางานอาศยอานาจในการเปดปดหนาสมผส เหมอนกบ หลกการทางานของแมคเนตกคอนแทคเตอร ตางกนตรงทรเลยชวยจะทนกระแสไดตา หนาสมผสจะเลกกวาหนาสมผส ของแมคเนตกคอนแทกเตอรลกษณะของหนาสมผสของรเลยชวยมสองชนด หนาสมผสปกตเปด (Normally Open : N.o.) และหนาสมผสปกตปด (Normally Close : N.C.) จานวนหนาสมและชนดของหนาสมผสขนอยกบบรษทผผลตและการนาไปงาน

โอเวอรโหลดรเลย (Over Load relay)โอเวอรโหลดรเลย (Over Load relay)

โอเวอรโหลด (Over Load relay)เปนอปกรณปองกนมอเตอรทางาน เกนกาลง

หรอปองกนมอเตอร ไมใหเกดการเสยหาย เมอมกระแสไหลเกนพกดในมอเตอร

สวนประกอบภายนอกทสำาคญ ของโอเวอรโหลดรเลย

1. ปมปรบกระแส(RC.A)2. ปมทรพ(TRIP) 3. ปมรเซท(RESET)4. จดตอไฟเขาเมนไบมทอล5. จดตอไฟออกจากเมนไบมทอล6. หนาสมผสชวยปกตปด(N.O.)7. หนาสมผสชวยปกตเปด(N.C.)

สวนประกอบภายในทสาคญ ของโอเวอรโหลดรเลย1. ขวตวนา2. ลวดนาพนอยรอบแผนไบมทอล 3. กานดนหนาสมผส 4. แกนปรบหนาสมผส5. กานดนหนาสมผสเมอปมทรพทางาน6. กานปมรเซทดนหนาสมผสกลบสภาพเดม7. ชดกลไกลหนาสมผส

จากโครงสรางภายในของโอเวอรโหลดทประกอบไปเมทอลมขดลวดตวนาพนรอบอยเมอมอเตอรทางานหนกเกนกาลจะทาใหมกระแสไหลผานตวนาสงเกนพกดของโอเวอรโหลดทตงไวทาใหเกดความรอนทไปเมทอลทาใหไปเมทอลงอตวไปดนกานดนหนาสมผสทาใหหนาผสทปดจะเปดและ หนาสมผสเปดจะปดเมอกดปมรเซทหนาสมผสจะกลบคนสภาพเดมแตในกรณทโอเวอรโหลดเปนแบบไมทปมรเซทจะตองรอ

ใหไปเมทอลเยนตวลง หนาสมผสถงจะกลบคนสภาพเดม

TOP2.รเลยตงเวลา (timer relay )

เปนอปกรณสวตซทสามารถใชตงเวลาควบคมการทางานของสวตซใหปดหรอเปดไดตามทตองการรเลยตงเวลามอยหลายชนด เชน รเลยตงเวลาดวยของเหลวหรอนามน รเลยตงเวลาดวยลมอดรเลยเวลาดวยซงโครนสมอเตอร และรเลยตงเวลาดวยอเลกทรอนกส

รเลยตงเวลาดวยอเลกทรอนกส

ภายในประกอบดวยไมโครโปรเซสเซอรควบคมการทางานการตงเวลาใชปรบทสวตซหมนดานหนา ของรเลยตงเวลาดวยอเลกทรอนกสและมสวตซเลอกยานการทางาน เชน รเลยหนวงเวลาแบบ หลายยานวดโดยใชไอซเปนตวกาหนด (MULTI RANGE IC TIMER)

2.1 รเลยหนวงเวลาแบบ หลายยานวดโดยใชไอซเปนตวกำาหนด (MULTI RANGE IC TIMER)โครงสรางของรเลยหนวงเวลาแบบหลายยานวดโดยใชไอซ(MULTI RANGE IC TIMER)

โครงสรางภายนอกทสาคญ1. ตารางเทยบตงเวลา2. ปมตงเวลา3. ฐานเสยบตวตงเวลา4. สญลกษณและรายละเอยดการตอใชงาน 5. ขาเสยบเขาฐาน

โครงสรางภายในของตวตงเวลา1. หมอแปลง แปลงแรงดนเขาชดควบคมอเลคทรอนกส2. ชดแผงควบคมอเลคทรอนกสซงมสวนประกอบทสาคญคอไอซ3. รเลยทาหนาทตดตอหนาสมผสตามเวลาทกาหนด 4. ฐานเชอมสายรเลยกบขาเสยบตวตงเวลา

หลกการทำางาน

เมอจายไฟเขา ตวตงเวลาไฟ ON จะตดแสดงวาแผงอเลคทรอนกสกาลงทางานควบคมกาหนดเวลาทตงไวเมอไดเวลาทตงไวสญญานไฟ UP จะตดแสดงวาอปกรณตงเวลาไดทางานทาหนาสมผสทปดจะเปดหนาสมผสทเปดกจะปดเมอหยดจายไฟจะกลบสภาพเดมและทาการตงเวลาใหมได

2.2. รเลยตงเวลาดวยของเหลวหรอนำามน ใชหลกการทางานของแมเหลกไฟฟา โดยการปอนไฟเขาทคอยล ของรเลยตงเวลาทาใหแกนเหลกเลอนมาตดกนขณะเดยวกนภายในกระบอกสบทบรรจของเหลว หรอนามนกจะมแรงดนลกสบ ใหเคลอนตวออกเพอตอตานแรงดดของแมเหลก กจะทาใหหนาสมผสเปดออก การตงเวลากจะเปนการควบคมแกงดนภายในกระบอกลกสบ

2.3 รเลยตงเวลาดวยลม จะใชกระเปาะลมเปนตวควบคมการทางานของสวตซปดหรอเปดดงตวอยางจากรปการทางานของรเลยตงเวลาดวยลมเรมตนดวยการปอไฟเขาทคอยล(O) จะทาใหโซลนอยดทานดงแกนเหลก (A) เลอนเขามาตด เปนผลใหกานสบ (B) เคลอนตวออกดวยแรงดนของสปรงทอยขางในกระเปาะลม เมอกานสบ (B)เคลอนตวพงขนขางบนกจะไปดงกานตอ (C) ใหเคลอนทตามไปดวย เปนผลใหแผน (D) ทมหนาสมผสตดอยเปลยนจากเดมปกตปดไปเปนปตเปด การตงเวลากโดยปรบวาลวรเขมใหจายลมเขาไปในกระเปาะลมมากนอยตามทตองการถาตองการตงเวลานานกปรบใหจายลมเขาไปนอย ในทางกลบกนถาตองการตงเวลาใหเรวขนกปรบลมใหเขาไปมากๆ จะทาใหกานสบ (B) เคลอนทเรวขนนนเองเมอหยดการปอนไฟเขาทคอยล (O) จะทาใหแกนเหลก (A) ตกลงมาบนกานสบ(B) เปนผลทาใหหนาสมผสเกดการแยกตวออก เปนการหยดการทางานของรเลยตงเวลา

2.4 รเลยตงเวลาดวยซงโครนสมอเตอร ภายในจะประกอบดวยซงโครนสมอเตอรขนาดเลกทเพลาจะมแกนตออกมาขบจากหมน โดยมสวตชปกตปดและปกตเปดตอตามลาดบกน ในการใชงานจรงจะตอสายเขาทสวตชนเพอใชควบคมวงจรของ แมกเนตกคอนแทกเตอร รเลยตงเวลาดวยมอเตอรนยม ใชในเครองซกผาทมการทางานของมอเตอรแบบหมนกลบไปกลบมาในการเขยนแบบเพอการควบคมมอเตอรไฟฟาตองเขยนสญญลกษณทใชแทนของจรงดงนนจงตองศกษาสญญลกษณและความหมายในการควบคมในบบทนเปนสญญลกษณของ DIN DIN = Deutsches Institute Fur Normung หมายถง มาตราฐานการออกแบบของประเทศเยอรมน

1.สญญลกษณทใชกบงานควบคมมอเตอรระบบ DIN

สญลกษณ ความหมายคอนแทคปกตเปด(Normally Open-N.O.)คอนแทคปกตเปด(Normally Close-N.C.)คอนแทคปรบตดตอไดสองทาง

ทางานรวมแกนเดยวกน

ตอถงชชวงสนๆ

แบบทางานดวยมอ

แบบทางานกดลง

แบบดงขน

แบบหมน

แบบผลกหรอกดแบบใชเทาเหยบแบบถอดดามถอออกไดแบบทางานดวยแรงกด

ทางานดวยลกเบยว 3 ตาแหนง

สวตชปมกด-ปกตเปด(N.O.)สวตชปด-เปดธรรมดาลกษณะปกตเปด(N.O.)สวตชปมกด-ปกตปด(N.C.)สวตชปด-เปดธรรมดาลกษณะปกตเปด(N.C.)ลกษณะของสวตชเมอถกทางานปกตปด(N.C.)ลกษณะของสวตชเมอถกทางานปกตเปด(N.O.)ลกษณะถกทางาน

สวตชปมกด 1 N.O. 1N.C. .ใชไดทงสตารทและหยด

ลมตสวตช

คอนแทคปกตเปดอนท1 ตอกอนอนท2

คอนแทคปกตปดอนท1 ตดกอนอนท2การทางานดวยแรงกลทวไป

ทางานดวยอณหภม

ทางานดวยแรงดน(Pressure)ทางานดวยลกสบ

ลอกดวยกลไกล

ลอกดวยไฟฟาคอนแทกเตอร 3 คอนแทคลอกดวยไฟฟาสวตชหนวงเวลา (Time Delay Switch)รอเคลอนไปทางขวารอเลอนไปทางซายรอเลอนไปทางซายและขวาคอนแทคปกตเปดของสวตชหนวงเวลาชนดจายไฟเขาคอยตลอดเวลาคอนแทคปกตเปดของสวตชหนวงเวลารอเวลาเปดหลงจากตดไฟออการอเวลาเปดชนดจายไฟเขาคอยลตลอดเวลา

คอยลของคอนแทคเตอร

คอยลของคอนแทคเตอรอกแบบหนงคอนแทคเตอรชนด 3 เมนคอนแทคคอนแทคเตอรชนด 3 คอนแทคชวย 1 N.O.1N.C.โอเวอรโหลดรเลยแบบไมมรเซท

โอเวอรโหลดรเลยแบบมรเซท

หวดสญญาณ

ไฟเขาทเสนหนา

ตอกบอปกรณทางกล

ฟวสมคอนแทคทใหสญญานได

ฟวส 3 สายตดตอวงจรอตโนมต

เมนฟวสใชกบเมนสวตช

ฟวสแยกวงจร

เซอรกตเบรกเกอร

อปกรณปองกนเมอกระแสเกน

กระแสตา

แรงเคลอนเกน

แรงเคลอนตา

แรงเคลนรว

กระแสเกนจากความรอน

สวตชททางานดวยอณหภม

ตอวงจรดวยอณหภม

ตดวงจรดวยอณหภม

สวตชทางานดวยอณหภม

ตดวงจรเมอรบอณหภมจากทอนถายทอดมา

TOP

2.แบบทใชในการควบคมแบบวงจรทใชในงานควบคมแบงออกไดเปน 4 แบบดวยกนดงน 2.1 แบบวงจรสายเดยว(One Line Diagram) วงจรสายเดยวเปนแบบวงจรทแสดงวงจรชนดหนงทเขยนดวยเสนสายเดยวเทานนจากวงจรในรปจะแสดงเพยงแต

จากรปวงจรจะแสดงใหเหนเพยงแต

1.Power Supply จานวน Phase Wire ระดบแรงเคลอนและความถ2.จานวนสายไฟฟา3.ขนาดและชนดของสายไฟฟา4.ขนานจานวนของอปกรณเชน(Contactor Relay (K1) Over Load Relay (F3)Motor(M1)

รป วงจรสายเดยว

2.2 แบบวงจรแสดงการทำางาน (Schamatic Diagram)

วงจรแสดงการทางานสามารถแบงตามลกษณะของวงจรไดเปน 2 แบบดวยกนคอ 2.2.1 วงจรกาลง(Power Circuit)2.2.2 วงจรควบคม(Control Cuit)

รปวงจรกาลง(Power Circuit)

รปวงจรควบคม(Control Cuit)

2.2.1 วงจรกาลง(Power Circuit) แบบวงจรนจะเขยนรายละเอยดของวงจรกาลงเทานนโดยเรมจากวงจรยอย ผาน Main Fuse (F1) Main Contactorv(K1) Overload Relay (F2) และตอเขามายงมอเตอร

2.2.2 งจรควบคม(Control Cuit) แบบนไดจากการจบตนและปลายของวงจรควบคมในแบบงานจรงจงยดออกมาเปนเสนตรง สายแยกตางๆจะเขยนในแนวดงและแนวระนาบเทานน สวนประกอบของอปกรณจะนามาเขยนเฉพาะพสวนทใชในวงจรควบคมเทานน คอนแทครลยหรอคอนแทคเตอร สามารถเขยนแยกกนอยในสวนตางๆของวงจรได โดยจะเขยนกากบดวยอกษรและตวเลขไดรวาเปนของคอนแทคเตอรตวใด

2.3 วงจรแสดงแบบงานจรง(Working Diagram)

วงจรแสดงแบบงานจรง(Working Diagram)

แบบชนดนจะเขยนคลายกบลกษณะงานจรงคอสวนประกอบของอปกรณใดๆ จะเขยนเปนชนเดยวไมแยกออกจากกนและสายตางๆจะตอ กนทจดเขาสายของอปกรณเทานนซงเหมอนกบลกษณะของงานจรง

รปวงจรแสดงแบบงานจรง

2.4 วงจรประกอบการตดตง(Constructionanl Wring Diagram)

วงจรประกอบการตดตง(Constructionanl Wring Diagram)

ในระบบควบคมจะประกอบไปดวยแผงควบคมตสวตชบบอรด และโหลดทตองการควบคมซงมกจะแยกกนอยในตางทกนในสวนตางๆเหลานจะเขยนแสดงรายละเอยดดวยวงจรงานจรงและจะประกอบเขาดวยกนทแผงตอสาย โดยใชวงจรสายเดยว สายทออกจากจดตอสายแตละอนจะมโคดกากบไวใหรวาสายนนจะไปตอเขาจดใดเชนแผงตอสาย X2 จดท1 จะไปตอกบจดท5ของแผงตอสาย X3 ซงทจดนกจะมโคดบอกอยดวยวาสาย X3 ซงทจดนกจะมโคดบอกอยดวยวาสายจดนตอมาจากจดท1 ของ

แผงตอสาย X2

1.สายไฟฟาวงจรมอเตอร

มอเตอรไฟฟาเปนอปกรณไฟฟาทจาเปนตองมการปองกนการเสยหายเชนเดยวกบอปกรณไฟฟาอนๆแตในการจายไฟฟาใหกบมอเตอรมขอกาหนดเปนการเฉพาะ เนองจากกระแสในการเรมเดนของมอเตอรมคาสงประมาณ 4-8 เทาของกระแสพกดดงนนฟวส(Fuse)หรอเซอรกตเบรคเกอร(Circuit Breaker)ทนามาใชในการปองกน(Protection) ทงนตองมพกดกระแสสงขน ทงนเพอปองกนการปลดวงจรเนองมาจากกระแสเรมเดนมอเตอรซงจะทาใหความสามารถในการปองกนลดลงขาดความเชอถอโดยทวไปจงตองตดอปกรณปองกนโหลดเกน หรอเรยกวาโอเวอรโหลดรเลย (Overload Relay)

1. สายไฟฟาวงจรมอเตอร2. เครองปลดวงจร3. เครองปองกนการลดวงจร4.เครองควบคมมอเตอร5.เครองปองกนโหลดเกน

สายไฟฟาวงจรมอเตอร

ก.สายไฟฟาสำาหรบมอเตอรตวเดยว1.สายไฟฟาวงจรยอยทจายใหมอเตอรตวเดยว ตองมขนาดกระแสไมตากวา 125 เปอรเซนต ของกระแสพกดโหลดเตมท(Full

load)Current) ของมอเตอร ยกเวนมอเตอรหลายความเรว(Multispeed Motor)ซงแตละตวามเรวมพกดกระแสตางกน ใหใชคาพกดกระแสสงสด ซงดไดจากแผนปาย (Name Plate)2. สายไฟฟาของวงจรมอเตอร ตองมขนาดไมตากวา 1.5 ตร.ม สาหรบการกาหนดขนาดสายไฟฟาจะตองดชนดและวธการเดนสายประกอบดวย เชน เดนในทอหรอเดดนลอยในอากาศหรอทอโลหะ เปนตน

ตวอยาง จงกาหนดขนาดของกระแสไฟฟาสาหรบมอเตอรเหนยวนา 3 เฟส ขนาด 10 แรงมา380 โวลท 17 แอมแปรวธทา ขนาดกระแสของสายไฟฟาตองไมตากวา 125 เปอรเซนตของพกดกระแสโหลดเตมท= 1.25 ×17= 21.25 Aขนาดกระแสของสายไฟฟาไมตากวา 22 แอมปแปร

ข. สายไฟฟาดานทตยภม ของมอเตอรแบบวาวดโรเตอร (Wound Rotor)มอเตอรแบบวาวดโรเตอร จะมวงจรดานทตยภมระหวางโรเตอรกบเครองควบคม ดงกลาว ประกอบดวยชดตานทาน (Rheostat) เพอใหตวบคมกระแสขณะเรมเดน และควบคมความเรวมอเตอร1. มอเตอรไฟฟาประเภทใชงานโหลดตอเนอง สายไฟฟาทตอระหวางดานปฐมภมของมอเตอรกบเครองควบคมมอเตอรตองมขนาดกระแสไมตากวา125 เปอรเซนต

ของกระแสโหลดเตมทดานปฐมภมของมอเตอร (มอเตอรใชงานประเภทตอเนองคอมอเตอรทใชงานตดตอกนนาน 3 ชวโมงขนไป)2.มอเตอรทใชงานไมตอเนอง สายไฟฟาตองมขนาดกระแสไมตาจานวนรอยละของกระแสโหลดเตมท ดานทตยภมตามตารางท2.1 ซงแตกตางกนตามประเภทใชงาน ตารงท1 ขนาดกระแสของสายไฟฟาสาหรบมอเตอรทใชงานตอเนอง

ตารางท1 ขนาดกระแสของสายไฟฟาสาหรบมอเตอรทใชงานไมตอเนอง

ประเภทการใช

รอยละของพกดกระแสบนแผนปายประจาเครองมอเตอรพกดใชงาน 5 นาท

มอเตอรพกดใชงาน 15 นาท

มอเตอรพกดใชงาน30 นาทและ 60

มอเตอรพกดใชงานตอเนอง

ใชงานระยะสนเชนมอเตอรหมนปดเปด

110 120 150 -

ใชงานเปนระยะเชนมอเตอรลฟท มอเตอรปด-เปดสะพานฯลฯ

85 85 90 140

ใชงานเปนคาบ 85 90 95 140

เชนมอเตอรหมนลกกลงใชงานทเปลยนแปลง 110 120 150 200

สาหรบสายไฟฟาตอระหวางเครองควบคม และตวตานทานทงหมอเตอรใชงานประเภท ตอเนองและไมไดตอเนองพกดกระแสของสายไฟฟาตอ งมขนาดไมตากวาทกาหนด ในตารงท2

ตารางท2 ขนาดสายระหวางเครองควบคมมอเตอร และตวตานทาน ในวงจรทตยภมของมอเตอรแบบวาวดโรเตอร

ประเภทการใชงานของตวตานทาน

ขนาดกระแสของสายคดเปนรอยละของกระแสดานทตยภมทโหลดเตตมท

เรมเดนอยางเบา 35

เรมเดนอยางหนก 45

เรมเดนอยางหนกมาก 55

ใชงานเปนระยะหางมาก 65

ใชงานเปนระยะหางปานกลาง 75

ใชงานเปนระยะถ 85

ใชงานตอเนองกน 110

ค.สายไฟฟาสำาหรบมอเตอรหลายตวสายไฟฟาทจายใหกบมอเตอร 1 ตว ตองมอตตราการทนกระแสไมตากวา 125 % ของพกดกระโหลดเตมทของมอเตอรตวใหญทสดในวงจร รวมกบพกด กระแสโหลดเตมทของมอเตอรตวอนๆสาหรบสายเมนทตอกบมอเตอรทกตวเรยกวาสายปอน- ในกรณมอเตอรตวทใหญทสดมหลายตวใหคด 125 % เพยงตวเดยว- ในกรณทมมอเตอรแบบใชงานไมตอเนองปนอยดวย การหาขนาดของสายไฟฟา ใหพจารณาตามตารงท1 ตวอยางท 2 จงกาหนดขนาดกระแสของสายไฟฟาของมอเตอรแตละตวและสายปอนของมอเตอร เหนยวนา 3 เฟสจานวน 4 ตว (M1-M4) เรมเดนแบบ Direct On Line Starterมอเตอร M1 5 แรงมา 9.2 แอมแปร ระหสอกษร Bมอเตอร M2 7.5 แรงมา 13 แอมแปร รหสอกษร EมอเตอรM3 10 แรงมา 17 แอมแปร รหสอกษร F มอเตอรM4 15 แรงมา 25 แอมแปร ไมมรหสอกษรวธทำา

ก. กำาหนดขนาดสายไฟฟาวงจรยอยมอเตอรแตละตว

มอเตอร M1 ขนาดกระแสไฟฟาไมตากวา 1.25 × 9.2 = 11.5 A มอเตอร M2 ขนาดกระแสไฟฟาไมตากวา 1.25 × 13 =

16 .25 A มอเตอร M3 ขนาดกระแสไฟฟาไมตากวา 1.25 ×17 = 21.25 A มอเตอร M3 ขนาดกระแสไฟฟาไมตากวา 1.25 ×25= 32.25 A

ข. ขนาดสายปอน

= (1.25 × 25) +17+13+9.2 = 70.45 นนคอ ขนาดกระแสของสานไฟฟาไมตากวา 71 แอมแปร

การกำาหนดขนาดเครองปองกนการลดวงจรสายปอนขนาดของฟวส หรอเซอรกตเบรคเกอรทใชเปนเครองปองกนการลดวงจร ของมอเตอรตวทใหญทสดรวมกบกระแสโหลดเตมทของมอเตอรตวอนๆทตอในวงจรเดยวกน

ตวอยางท3 จากขอมลมอเตอร4 ตวในตวอยางท2 ถาตองการใชเซอรกตเบรคเกอร เปนเครองปองกนการลดวงจร จงกาหนดขนาดเซอรกตเบรคเกอรของมอเตอรแตละตวและเซอรกตเบรกเกอรของสายปอน

วธทำาก. ขนาดเซอรกตเบรคเกอรของมอเตอรแตละตวพจารณาตารงท3 - M1 รหสอกษร B ไมเกน 200 % ของกระแสโหลดเตมท = 200 ×9.2 = 18.4A100เลอกใชเซอรกตเบรคเกอรขนาด 20 แอมแปร M2 รหสอกษร E ไมเกน 200 % ของกระแสโหลดเตมท

= 200 × 13 = 26A100เลอกใชเซอรกตเบรคเกอรขนาด 30 แอมแปร - M3 รหสอกษร F ไมเกน 250 % ของกระแสโหลดเตมท = 250 × 17 = 42.5A100เลอกใชเซอรกตเบรคเกอรขนาด 40 แอมแปรหรอ 50 แอมแปร เลอกใชเซอรกตเบรกเกอรขนาด 30 แอมแปร - M4 ไมมรหสอกษรไมเกน 250 % ของกระแสโหลดเตมท = 250 × 25 = 62.5A100เลอกใชเซอรกตเบรคเกอรขนาด 70 แอมแปร ข.ขนาดเซอรกตของสายปอน= 70 +17+13+9.2 = 109.2 เลอกใชเซอรกตเบรคเกอรขนาด 100 แอมแปร

ง.วงจรทมมอเตอรขนาดสายปอน และเครองปองกนการลดวงจรสายปอน และเครองปองกนการลดวงจรสายปอนจะใชหลกการเดยวกบทกลาวมาแลว

TOP2.เครองปลดวงจรมอเตอรเปนอปกรณทใชปลดวงจรทจายไฟใหมอเตอร เพอการซอมบารงหรอปลดวงจรในกรฉกเฉน พกดกระแสของเครองปลดวงจรมอเตอรตองไมตากวา 115% ของพกดกระแสมอเตอร โดยจะตองตดตงในตาแหนงทมองเหนไดจากทตงมอเตอร และหางจากเครองควบคมมอเตอรไมเกน 15 เมตร เพอปองกนความผดพลาดทอาจเกดขนขณะปฏบตงาน แตถาหากสามารถใส

http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/tech04/54/sara013.html#ab01

กญแจไดตาแหนง ปลด-สปวงจร กไมจาเปนตองมองเหนไดจากทตงมอเตอรโดยทวไปแลวจะใชเครองควบคมเตอร ทาหนาทเปนเครองปลดวงจรและเครองควบคมมอเตอรซงสามารถปลดตวนาทกเสนไฟได หรออาจจะเปนฟวสของวงจรยอยหรอถาเปนมอเตอรขนาดเลกอาจจะใชเครองป องกนโหลดเกนเปนเครองวปลดวงจรกได

3. เครองปองกนการลดวงจรเครองปองกนการลดวงจรทนยมใชม2 ชนด คอฟวส (Fuse)และเซอรกตเบรคเกอร(circuit Breaker)การกาหนดขนาดพกดของฟวสหรอเซอรกตเบรคเกอร ควรกหนดใหมขนาดเลกทสด แตจะตองทนตอกระแส เรมเดนของมอเตอรไดดวย โดยทวไปจะตองมพกดกระแส 2-2.5 เทา ของกระแสโหลดเตมทของมอเตอร

1. ฟวสม 2 ประเภท คอ 1. ฟวสชนดทางานไว (Non Time Delay Fuse)2.ฟวสชนดหนวงเวลา (Time Delay Fuse) เปนฟวสทางานชา จงเหมาะสาหรบวงจรมอเตอร ฟวสตามมาตราฐาน IEC (Internation Electrotecnical Commission) มขนาดเปนแอมแปร(A) ไดแก 6,10,20,25,32,40,50,63,80,100,125,160,200,250,315,400

.

2.เซอรกตเบรคเกอรม 2 ประเภท 1. เซอรกตเบรคเกอรแบบผกผน(Inverse Time Circuit Breaker)ไดแกเซอรกตเบรคเกอรทใชทวไป2.เซอรกตเบรคเกอรแบบปลดทนท(Instantaneous Circuit Breaker)แบบนเหมาะสาหรบวงจรมอเตอร

สาหรบการเลอใชขนาดของฟวสและเซอรกตเบรคเกอร จะตองเลอกใหเหมาะสมกบพกดของมอเตอรดงตารางท 3. ชนดของมอเตอรทไมมอกษร คอ มาตรฐาน IEC ซงในประเทศไทยสวนใหญจะเปนมอเตอร แบบน แตมอเตอรทมรหสอกษรจะเปนมอเตอรตามมาตรฐาน NEMA(Nationl Electircal ManufacturercAssociation) ประเทศสหรฐอเมรกา

ตารางท3 พกดหรอขนาดปรบตงสงสดของเครองปองกนการลดวงจรระหวางสาย และปองกนการรวลงดนของวงจรยอยมอเตอร

ชนดของมอเตอร

รอยละของกระแสโหลดเตมท

ฟวสทำางานไว

ฟวสหนวงเวลา

เซอรกตเบรคเกอรปลดทนท

เซอรกตเบรคเกอรเวลาผกผน

มอเตอร1 เฟสไมมรหสอกษร 300 175 700 250

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟสทงหมดและมอเตอร 3 เฟสแบบกรงกระรอกและแบบซงโครนสซงเรมเดนโดยรบแรงดนไฟฟาเตมทหรอเรมเดนผานตวตานทานหรอรแอกเตอร

-ไมมรหสอกษร 300 175 700 250

- รหสอกษร F ถง V 300 175 700 250

- รหสอกษร B ถง E 250 175 700 200

- รหสอกษร A 150 150 700 150

มอเตอรกระแสสลบทงหมดแบบกรงกระรอก และแบบซงโครนสซงเรมเดนผานหมอแปลงออโตกระแสไมเกน 30 แอมแปร

-ไมมรหสอกษรกระแสเกน 30 แอมแปร

250 175 700 200

-ไมมรหสอกษร 200 175 700 200

- รหสอกษร F ถง V 250 175 700 200

- รหสอกษร B ถง E 200 175 700 200

- รหสอกษร A 150 150 700 150

มอเตอรแบบกรงกระรอกกระแสไมเกน 30 แอมแปร

- ไมมรหสอกษรกากบ กระแสไมเกน 30 แอมแปร

250 175 700 200

- ไมมรหสอกษรกากบ 200 175 700 150

มอเตอรแบบวาวดโรเตอร- ไมมรหสอกษรกากบ 150 150 700 150

มอเตอรกระแสตรง(แรงดนคงท ขนาดไมเกน 50 แรงมา)

- ไมมรหสอกษรกากบ ขนาดเกน 50 แรงมา

150 150 250 150

- ไมมรหสอกษร 150 150 175 150

TOP4.เครองควบคมมอเตอร (Motor Control)


เครองควบคมมอเตอรอชดของอปกรณทใชบงคบใหมอเตอรเรมเดนหยดหมนหรอกลบทางหมนได เครองควบคมมอเตอรมหลายหลายชนด เชนชนดทใชสวตชแมเหลกไฟฟา (Magnetic Contactor) ชนดอเลกทรอนกส สวตชชนดตางๆ เครองควบคมมอเตอรแบงออกเปน 2 ชนดคอ1. เรมเดนมอเตอร ดวยการตอโดยตรงกบแหลงจาย (Direct on Line Starter; DOL)การเรมเดนแบบน แรงบดเรมเดน (Starting Torque)จะสงประมาณ 1.5 เทาของแรงบดตามพกดแตกระแสเรมเดน(Starting Current) จะสงประมาณ 4-8 เทา ของพกดจงเหมาะสาหรบการเรมเดนมอเตอรขนาดเลกไมเกน 7.5 แรงมา(Horse Power;HP)เนองจากจะเกดแรงดนไฟตกหรอกระพรบขณะเรมมอเตอร

2. เรมเดนมอเตอรดวยการลดแรงดนไฟฟา (Reduced Voltage Starter)การเรมเดนดวย การลด แรงดนไฟฟาใหตาลง จะทาใหกระแสเรมเดนลดลงเชนกน

การเรมเดนแบบนทาหลายไดวธไดแก- การเรมเดนแบบสตารรท-เดลตา - การเรมเดนดวยออโตทรานฟอรเมอรAuto Transformer Starter)- การเรมเดนดวยความตานทาน (Resistance Starter)

ตารางท 4 เปรยบเทยบการเรมเดนมอเตอรแบบตางๆ

วธเรมเดนมอเตอรจานวนเทาของกระแสเรมเดน

เปรยบเทยบกบการเรมเดนแบบ Direct on Line

ตอโดยตรงกบแหลงจาย 4-8 1

สตาร-เดลตา 1.3 -2.6 0.33

ออโตทรานฟอรเมอร 1.7-4 0.4-0.8

ความตานทาน/รแอกเตอร

4.5 0.5

TOP5. เครองปองกนโหลดเกน (Overload Protection)


ก.ชนดอเลกทรอนกส

ข. ชนดไบเมทล

เมอใชงานมอเตอรทางานเกนขนาด จะทาใหเกดความรอนสะสมเพมสงขน แตเครองปองกนการลดวงจรจะไมสามารถปองกนครอบคลมในสวนนได เนองจากจะตองเลอกใชคาทสงกวาใหเพยงพอตอการเรมเดนมอเตอร ดงนนเพอปองกน จากสภาวะโลดเกน จงปองกนโหลดเกนเปนนการเฉพาะ เรยกวาโอเวอรโหลดรเลย(Overload Relay) หรอรเลยโหลดเกน รเลยโหลดเกนจะตออนกรมอยกบวงจรมอเตอรสามารถปรบตงคาใกลเคยงกบคาพกดกระแสของมอเตอร

5.1 มอเตอรประเภทใชงานตอเนอง

1.) มอเตอรขนาดเกน 1 แรงมา มอเตอรแตละตวตองมการปองกนการใชงานเกนกาลงดวยวธใดวธหนงดงนก.) เครองปองกนการใชงานเกนกาลงตดตงแยกตางหากออกจากมอเตอรและทางานสมพนธของมอเตอรขนาดปรบตงของเครองปองกนการใชงานเกนกาลงตองไมเกนรอยละของพกดกระแสโหลด เตมทบนแผนปายประจาเครอง(FLC) ดงน - มอเตอรทระบตวประกอบการใชงาน(Service Factor) ไมนอยกวา 1.15 รอยละ 125- มอเตอรทระบอณหภมเพมขนไมเกน 40 องศาเซลเซยส รอยละ 125- มอเตอรอนๆ รอยละ 115 ข.) เครองปองกนอณหภมสงเกนกาหนดทตดตงตวมอเตอรเพอ

ออกแบบปองกนการเสยหายจากอณหภมสงเกนกาหนดเนองจากการใชงานเกนกาลงเรมเดนไมสาเรจ ตองตดกระแสทเขามอเตอรไมเกนรอยละพกดกระแสโหลดเตมท(FLC)ดงน- มอเตอรไฟาทมกระแสโหลดเตมทไมเกน 9 แอมแปร รอยละ 170- มอเตอรทมกระแสโหลดเตมทตงแต 9.1 ถง 20 แอมแปร รอยละ 156- มอเตอรทมกระแสโหลดเตมทเกนกวา 20 แอมแปร รอยละ 140ถาเครองตดกระแสเขามอเตอร อตดตงหางจากตวมอเตอรและวงจรควบคมการทางานดวยอปกรณทตดอยตวมอเตอรตองจดใหกระแสเขาสตวมอเตอรใหถกตองเมอวงจรควบคมถกตดค.)อนญาตใหใชเครองปองกนตดตงทตวมอเตอร ซงจะทาหนาทปองกนความเสยหายของมอเตอรเนองจากเรมเดนไมสาหรบเรจได ถามอเตอรประกอบอยกบบรภณฑซงไดออกแบบใหในสภาพปกตไมปลอยใหมอเตอรใชงานเกนกาลงง.) มอเตอรทมขนาดเกน 1,500 แรงมาตองตดตงเครองตรวจจบอณหภมสงไวในตวมอเตอรซงจะตดกระแสเขามอเตอรออกเมออณหภมของมอเตอรสงเกนกาหนด

2.) มอเตอรขนาดไมเกน 1 แรงมาเรมเดนไมอตโนมตก.) มอเตอรใชงานประเภทตอเนอง ขนาดไมเกน 1 แรงมา ไมไดตดตงถาวร อยทซงมองเหนไดจากเครองควบคมมอเตอร และหางกนจากเครองควบคมไมเกน 15 เมตรใหใชเครองปองกนการลดวงจรตามขนาดทกาหนด เปนเครองปองกนการใชงานเกนกาลงของมอเตอร

ได ในวงจรยอยดงกลาวตองมขนาดไมเกน 20 แอมแปรข.)มอเตอรขนาดไมเกน 1 แรงมา ตดตงถาวร อยในทมองไมเหนจากเครองควบคมมอเตอรหรอหางจากเครองควบคมมอเตอรเกนกวา 15 เมตร ตองมการปองกนตามขอ 3

3.) มอเตอรขนาดไมเกน 1 แรงมาเรมเดนแบบอตโนมตก.)เครองปองกนการใชงานเกนกาลง ตดตงแยกจากตวมอเตอรและทางานสมพนธกบกระแสของมอเตอร ขนาดปรปตงของเครองปองกนการใชงานเกนกาลงใหเปนไปตามทกาหนดในขอท1 กข.) เครองปองกนอณหภมมสงเกนทตดตงทมอเตอรซงไดออกแบบใหปองกนมอเตอรเสยหายจากความรอนเกนกาหนดเนองจากการใชงานเกนกาลงหรอเรมเดนไมสาเรจและเครองตดกระแสเขามอเตอรตองตดตงแยกตางจากตวมอเตอร และวงจรควบคมทางานดวยอปกรณทตดอยกบตวมอเตอร ตองจดใหกระแสเขามอเตอรถกตดออกเมอวงจรควบคมถกตดค.) ใหถอวามอเตอรไดมการปองกนทเหมาะสมแลว ถามอเตอรประกบอยกบบรภณฑซงไดออกแบบใหในสภาพปกตไมปลอยใหมอเตอรใชงานเกนกาลงหรอบรภณฑนทางานรวมกบวงจรควบคมอยางอนทปองกนมอเตอรเสยหายเนองจากเรมเดนไมสาเรจง.) ในกรณทมอเตอรมอมพแดนซสงเพยงพอทจะไมเกดความรอนสงเนองจากการเรมเดนไมสาเรจและถามอเตอรเปนประเภทเรมเดนแบบอตโนมตประกอบอยกบบรภณฑ ซงไดออกแบบใหปองกนมอเตอรเสยหายเนองจากความรอนเกน ยอมใหมการปองกนตามทกาหนด

ในขอ 2 ก.ได4.) มอเตอรชนดวาวดโรเตอร ดานทตยภมของวาวดโเตอรชนดกระแสสลบ รวมทงสายไฟฟาเครองควบคม ตวตานทานฯลฯอนญาตใหใชเครองปองกนการใชงานเกนกาลงของมอเตอรเปนเครองปองกนการใชงานเกนกาลงของวงจรดานทตยภมได

5.2 มอเตอรประเภทใชงานเปนระยะและคลายกนมอเตอรใชงานเปนระยะใชงานเปนคาบ หรอใชงานทเปลยนแปลงตามทกาหนดตามตารางท1อนญาตใหใชเครองปองกนการลดวงจรระหวางสายและปองกนการรวลงดนของวงจรยอย ซงมขนาดหรรอพกดปรบแตไมเกนทกาหนดในตารางท3 เปนเครองปองกนการใชงานเกนกาลงได ในการพจรณาใหถอวามอเตอรใชงานเปนแบบตอเนอง นอกจากในสภาพของโอเวอรโหลดหรอสภาพการใชงานบงคบใหมอเตอรใชงานไดอยางไมตอเนอง

5.3 การเลอกรเลยโหลดเกน ในทซงรเลยโหลดเกนซงเลอกตามทกาหนด มคาไมเพยงพอสาหรบการเรมเดน หรอสาหรบโหลดอนญาตใหใชรเลยโหลดเกนขนาดสงกวาถดไปไดแตตองไมเกนรอยละของกระแสพกดกระแสโ หลดเตมทบนแผนปายประจาเครอง(FLA)ดงน- มอเตอรทระบตวประกอบใชงาน(Service Factor) ไมนอยกวา 1.15 รอยละ 140- มอเตอรทระบอณหภมเพมขนไมเกน 40 องศาเซลเซยส รอย

ละ 140 - มอเตอรอนๆ รอยละ 130

ตวอยางท4 มอเตอรแบบกรงกระรอก 3 เฟส 380 โวลท ขนาด 25 HP มคากระแสโหลดเตมทบนแผนปายประจาเครอง 32 แอมแปร และระบอณหภมเพมขนขณะใชงาน(Termperature rise)30 องศาเซลเซยส ควรจะเลอกขนาดปรบตงของรเลยโหลดเกนอยางไรวธทำา กรณไมระบคาตวประกอบใชงานแตระบคาอณหภมเพมขนขณะใชงาน 30 องศาเซลเซยลตามหวขอ 5.1 เลอกขนาดปรบตงรเลยโหลดเกนไมเกนรอยละ 125 ของกระแสโหลดเตมทบนแผนปายประจาเครองแตถามคาไมเพยงพอสาหรบการเรมเดน สามารถปรบเพมขนาดขนตรมหวขอ 5.3 เลอกขนาดปรบตงรเลยโหลดเกนไมเกนรอยละ 140 ของกระแสโหลดเตมทบนแผนปายประจาเครอง เลอกตามหวขอ 5.1 เลอกขนาดปรบแตงรเลยโหลดเกนไมเกนรอยละ 125 =1.25 × 32 = 40A เลอกตามหวขอ 5.1 เลอกขนาดปรบแตงรเลยโหลดเกนไมเกนรอยละ 125 =1.40 × 32 = 44.8A ดงนนเลอกขนาดปรบตงรเลยโหลดเกน 40 A หรอไมเกน 44.8 A

ตารางท5 ตารงเทยบการใชอปกรณกบวงจรมอเตอรไฟฟา

มอเตอร พกดกระแ

เครองปลด

เครองปองกนการลดวงจร

เรมเดนโดยตรง

เรมเดนแบบสตาร-เดลตา

สเตมทของมอเตอร(แอมป)

วงจร

(แอมแปร)

ยอย

ขนาด

(HP)

แบบ

เฟส

ฟวสทางานไว(แอมป)

เซอรกตเบรกเกอรเวลาผกผน(แอมป)

สายไฟTHW75องศา C(ตร.ม)

ขนาดปรบตงรเลยโหลดเกน(แอมป)

สายไฟ THW75องศา C(ตร.ม)

ขนาดปรบตวรเลยโหลดเกน(แอมป)

วงจร

ยอย

ระหวางสตารทเตอร กบมอเตอร

1357.5101357.51015

11111333333

8.417.829.341.852.32.25.89.213.017.025.0

30306060100303030303030

25508011015152030354070

20406090110151520303550

2.56.010.016.025.02.52.52.54.06.010.0

7.5-11.018-27.030-45.040-6357-82.02.1-

-------2.54.0

-------2.52.54.06.0

-------5.2-7.57.5-11.0

2025

33

33.041.0

6060

90100

7090

10.016.0

3.05.2-7.59.0-13.012.0-17.618.0-27.025.0-35.030.0-45.040.0-63.0

6.010.010.016.0

10.010.0

9.0-13.014.0-21.018.0-27.025.0-35.0

การสตารทมอเตอรโดยตรงโดยใชคอนแทคเตอร(DIRECT START MOTOR)

เปนการควบคมการเรมเดนและหยดเดนมอเตอรโดยใชแมคเนตคคอนแทคเตอรในการตดตอในการการควบคมการทางานและมอปกรณปองการมอเตอรไมใหเกดการเสยหายและสามรถ

เรมเดนเครอง โดยกดปมทสวตชปมกดใหมอเตอรทางานได โดยตรงและเมอตองการหยดกกดทสวตชปมกด อกตวไดดงนนตองใชอปกรณมาประกอบเปนวรงจในการควบคมเพอใหเกดการควบคมไดตามทตองการและเกดความปลอดภยโดยมรายละเอยดตอไปน

อปกรณทใชในการควบคม

1.สวตชปมกดสแดงปกตปด 1 ตว = S1 (Push Button switch N.C. )

2.สวตชปมกดสเขยวปกตปด 1 ตว =S2 (Push Button switch N.O. )

3.คารทรคฟวส วงจรกาลง 3 ตว = F1 (Power Fuse)

4.คารทรคฟวสวง จรควบคม 1 ตว = F2 (Controlr Fuse)

5.โอเวอรโหลดรเลย 3 เพส 1 ตว=F3 (Thermal Over Load Relay 3 Phase )

6.แมคเนตคสคอนแทคเตอร1 ตว = K1 (Magnetic contractor 3 phase)

7.มอเตอรไฟฟา 3 เฟส=M1 ( 3 Phase Induction Motor)

TOP

ความหมายสญญลกษณอกษรกำากบวงจร

สญญลกษณความหมาย

S1 สวตชปมกดหยดเดนมอเตอร(Push Button Stop)

S2 สวตชปมกดเรมเดนมอเตอร(Push Button Start)

F1 ฟวสปองกนวงจรกาลง(Power Fuse)

F2 ฟวสปองกนวงจรควบคม(Control Fuse)

F3 สวนปองกนมอเตอรทางานเกนกาลง(Overload Relay)

K1 แมคเนตคคอนแทคเตอร(Manetic Contactor)

M1 มอเตอร3 เฟส ( 3 Phase Induction Motor)

วงจรและหลกการทำางานของการสตารทมอเตอรโดยตรง

วงจรกำาลง วงจรควบคม

ขนตอนการทำางาน1. กดดสวตช S2 คอนแทคเตอร K1 ทางาน ปลอยสวตช2 คอนแทคเตอรK1 ยงทางานอยตลอดเวลาเนองจาก หนาสมผสชวยปกตเปด K1 ในแถวท 2 ทางาน หนาสมผสจะปดกระแสไฟฟา ไหลเขาไป ในขดลวดของแมคเนตคตลอดเวลา2. เมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดหนาสมผส ของโอเวอรโหลดปกตปด(F3)จะตดวงจรไมมกระแส ไหล เขาขดลวด คอนแทคเตอร K1 จะหยดทางาน3. ในการหยดการทางานของวงจร ใหกดสวตชS14. ถาฟวสF2 ขาดวงจรกจะหยดทางาน5.เมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดใหวงจร ทางานใหม ให กดปมรเซทโอเวอรรโหลดหนาสมผสกลบ สสภาพเดม แลวทาการ กด S2 ใหมมอเตอร จะกลบมาทางานตามเดมการควบคมมอเตอรทำางานเรยงตามลำาดบ

ในการควบคมมอเตอรเรยงตามลาดบนนจะตองใหมอเตอรตวแรกทางานกอนและมอเตอร

ตวทสองถงจะทางานตามไดเมอตองการหยดการทางานสามารถหยดการทางานของมอเตอรทงสองตวพรอมกนไดและเมอมอเตอรตวใดตวหนงเกดทางานเกนกาลงมอเตอรจะหยดพรอมกนทงสองตว วงจรมอตอรทางานเรยงตามลาดดบนนยมใชกบงานสายพานลาเลยงหรองานทม การควบคมตอเนองและหยดพรอมกนรายละเอยดในการทจะใชอปกรณทประกอบกนเปนวงจรมดงน




3.สวตชปมกดสเหลองปกตปด 1 ตว =S3 (Push Button switch N.O. )



6.โอเวอรโหลดรเลย 3 เพส=F3 (Thermal Over Load Relay 3 Phase ) ปองกนมอเตอรตวท1

6.โอเวอรโหลดรเลย 3 เพส=F4 (Thermal Over Load Relay 3 Phase ) ปองกนมอเตอรตวท2

7.คอนแทคเตอรมอเตอรตวท1= K1 (Contactor of Motor1)

8.คอนแทคเตอรมอเตอรตวท2 = K2 ) (Contactor of Motor2)

9.มอเตอร 3 เฟส=M1 และ M2 ( 3 Phese Motor) 2 ตว


สญญลกษณ

ความหมาย

S1 สวตชปมกดสแดงหยดเดน (Push Button Stop Motor1,2)

S2 สวตชปมกดสเขยวเรมเดนมอเตอรตวท1 (Push Button Start Motor1)

S3 สวตชปมกดสเหลองเรมเดนมอเตอรตวท2 (Push Button Start Motor2)



F3 สวนปองกนมอเตอรตวท1 ทางานเกนกาลง(Over Relay 1 )

F4 สวนปองกนมอเตอรตวท2 ทางานเกนกาลง(Over Relay 2)

K1 แมคเนตคคอนแทคเตอรของมอเตอรตวท1(Manetic Contactor)

K2 แมคเนตคคอนแทคเตอรของมอเตอรตวท2(Manetic Contactor)

M1 มอเตอร3 เฟสตวท1 ( 3 Phase Induction Motor1)

M2 มอเตอร3 เฟสตวท2 ( 3 Phase Induction Motor2)

วงจรและหลกการทำางานของการควบคมมอเตอรทำางานเรยงตามลำาดบ

วงจรและหลกการทางานการควบคมมอเตอรแบบทางานเรยงตามลาดบโดยใชสวตชปมกด(Manual Sequence Control)

วงจรกำาลงจากวงจรกาลงจะใชคอนแทคเตอรสองตวในการใหมอเตอรทางานคอนแทคเตอรแรก( K1) ตอใหกบมอเตอรตวท1(M1)ทางานคอนแทคเตอรตวท2(K2) ตอใหกบมอเตอรตวท2 ๅ(M2)ทางานและมอปกรณการปองกนสายเมน

ฟวส3 ตว เมอเกดการลดวงจรจะไมมกระแสไฟฟาไหลไปยงมอเตอรทงสองไดและมอปกรณปองกนมอเตอรทงสองไมใหเกดการเสยหายเมอมอเตอรทางานเกนกาลง อปกรณนนคอโอเวอรโหลดรเลย F3 เปนโอเวอรโหลดรเลยปองกนมอเตอรตวท1F4 เปนโอเวอรโหลดรเลยปองกนมอเตอรตวท2

วงจรควบคม

ขนตอนการทางาน

1. เมอกดสวตชS3 ขณะทคอนแทคเตอร K1 ยงไมทางานคอนแทคเตอรK2 จะไมทางานเพราะคอนแทคปกตเปดของ K1 ในแถว 3 ยงเปดอย 2.เมอกด S2 ทาใหคอนแทคเตอร K1 ในแถวท1 ทางานและหนาสมผสปกตเปดของ K1 ในแถวท2 จะตอวงจรทาใหคอนแทคเตอร K1 ทางานตลอดเวลาและคอนแทคชวยปกตเปด K1 ชด

ท2 ในแถวท3 ปดจะตอวงจรทาให K2 พรอมทจะทางานเมอกด S33.หลงทปลอยสวตช S2 แลวคอนแทคเตอร K1 กยงคงทางานอยตลอดเวลา4 เมอกด S3 คอนแทคเตอรK2 กจะทางานคอนแทคปกตเปดK2 ในแถว 4 จะตอวงจรให K2 ทางาน ตลอดเวลาหลงจากทปลอยนวออกจาก S3 ไปแลว5.หากตองการใหหยดทางานใหกด S1 K1 และ K2จะหยดทางาน มอเตอรตวท1 และหยดหมน 6.และเมอเกดสภาวะโอเวอรโหลดทF3 หรอ F4คอนแทคเตอร K1 และ K2 จะหยดทางาน7.เมอเกดโอเวอรโหลดจะใหทางานใหมใหกดปมรเซทของโอเวอรโหลดตวท TRIPแลวทาการกด S2 ใหคอนแทคเตอรK1 ทางานมอเตอร1 กอนแลวกด S3 ใหคอนแทคเตอรตวท2ทางานมอเตอร2 ทางาน

การควบคมการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ

มอเตอรไฟากระแสสลบทใชในงานอตสาหกรรมมทงมอเตอรทใชกบ ระบบไฟฟา 1 เฟส และ 3 เฟสการกลบทางหมนมอเตอร มความจาเปนอยางหนงทใช ในงานอตสาหกรรม มการกลบทางหมนมอเตอรทงมอเตอรไฟฟา 1 เฟสและ 3 เฟสดงนนจงมวงจรในการควบคมในการกลบทางหมนมอเตอรอยหลายแบบดวยกนเชนการกลบทางหนนมอเตอร ไดทนททไมตองหยด การทางานของมอเตอรและการการกลบทางหมนมอเตอร แบบตองหยดการทางาน ของมอเตอรทจะตองศกษาวงจรและหลกการตอไป การควบคมการกลบทางหมน มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟสมการควบคมหลายแบบแตในทนเปนการใชสวตชปมกดในการควบคม ซงการควบคมมวงจรกาลงทใชในการกลบทางหมนและวงจรควบคมตวอยางในการควบคมนเปนการหยดมอเตอรทกครงกอนกลบทางหมน ทเรยกวาวงจร Reversing affterstop

1.การกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส

1.การกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส








7.คอนแทคเตอรหมนขวา = K1 (Forward Contac)

8.คอนแทคเตอรหมนซาย = K2 (Reverse Contac)

9.มอเตอร 1 เฟส=M1 (Singgte Phese Motor)




S2 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนขวา (Forward Start)

S3 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนซาย (Reversing Start)




K1 คอนแทคเตอรหมนขวา (Forward Contac)

K2 คอนแทคเตอรหมนซาย (Reverse Contac)

M1 มอเตอร1 เฟส ( Singgte Phese Motor)

วงจรการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 1 เฟส

วงจรกำาลง

หลกการของวงจรกาลงการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแส สลบ 1 เฟส สาหรบการทางานของวงจรกาลงนนเมอคอนแทคเตอร K1 ทางานกระแสไฟฟาจะไหลจากไลท L1 เขาขดรน จากขว U ไปยงขว X แลวครบวงจรท สวนทขดสตารทกระแสไหล จากขว V และขว Y ครบวงจรท N ชนกน จะทาใหมอเตอรหมนขวา ในขณะทคอนแทคเตอร K1 หยดทางาน ใหคอนแทคเตอรK2 ทางานจะมกระแสไฟฟาจะไหลผานขดรนเหมอนกบขนแรกคอขว Uกบขว X สวนในขดสตารทกระแสไฟฟาจะไหลจากขว Y ไปยงขว V จะเหนไดวาเปนการสลบ ขวของขอสตารททาใหมอเตอรกลบทศทางการหมน


ขนตอนการทำางาน1. กดสวตช S2 คอนแทคเตอร 1K1 ทางานหมนขวา คอนแทคปกตปดของ K1 ในแถวท3 ตดวงจร ไมมกระแสไหลไปยงคอนแทคเตอร K2 คอนแทคเตอรK 2จะทางานไดกตอเมอคอนแทคเตอร K1 หยดทางาน 2. การเปลยนทศทางการหมนของมอเตอรจากหมนขวาเปนหมนซาย จะเปลยนเลยไมไดตองทาการกดสวตช S1 กอน3. เมอทาการกด S1 คอนแทคเตอร K1 หยดการทางาน จะใหมอเตอรหมนซายทาการกด S3 ใหคอนแทคเตอร K2 ทางานคอนแทคปกตปด ในแถวท 1 ตดงจรไมมกระแสไหลไปยงคอนแทคเตอร K2 จะใหคอนแทคเตอร

ทางานตองใหหยดคอนแทคเตอร K2 กอนแลวทาตามขนตอนท 14. ถาหากกดสวตช S2 และ S3 พรอมกน ตวคอนแทคเตอรตวใดทไดรบกระแสกอนจะ

ทางานกอนคอนแทคเตอรทงสองไมมโอกาสทางานพรอมกนไดเพราะมคอนแทคชวยสลบ กนตดเราเรยกวามInterlock ซงกนและกน

2.การควบคมการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสมอเตอรไฟฟา 3 เฟสนยมใชกนมากเครองจกรในงานอตสาหกรรม เชนเครองกลง, เครองกด, เครองใส,เครอนยกของฯลฯ เครองดงกลาวอาจตองมการทางานทเปลยนทศทาง 2 ทศทางจงตองรจกวธการกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส อยางถกวธ ไมวามอเตอรจะตอขดลวดแบบสตารหรอเดลตา ถาทาการสลบสายแหลงจายไฟฟาใหกบมอเตอรคใดคหนง จะทาใหมอเตอรกลบทศทางการหมนได

การกลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส สามารถทำาพได 2 วธคอ

1. การกลบทางหมนโดยใชสวตชเชน ดรมสวตชๅ (Drum Switch)หรอโรตารแคมสวตช(Rotary Camp SWitch)2. โดยการใชแมคเนตกคอนแทคเตอรการกลบทางหมนโดยใชสวตชเชนโรตารแคมสวตชจะเปนสวตชหมน 3 ตาแหนงคอ I-O-II )Clockwise-Counter Cockwise)หรอ F-O-R (Forward-Stop-Reverse)

หรอ L-O-R(Left-Stop-Right)

รปตวอยางโรตารแคมสวตชแบตางๆ

การกลบทางหมนมอเตอรไฟฟา 3 เฟสโดยใชสวตชปมกดดวยวงจร Interlockingการกลบทางหมนแบบ Interlockingg เปนการควบคมมอเตอรใหหมนซายและหมนขวาโดยตองการกดสวตช(S1) หยดมมอเตอร ทกครงกอนกลบทางหมนกดกลบทางหมนทนทไมไดเพราะม Interlock กนอยวงจรนไมคอยนยมใชเพราะอาจมโอกาสใหคอนแทคเตอรทงสองทางานพรอมกนไดทาใหเกดการลดวงจรเกดขน








7.คอนแทคเตอรหมนขวา = K1 (Forward Contac)

8.คอนแทคเตอรหมนซาย = K2 (Reverse Contac)

9.มอเตอร 3 เฟส=M1 ( 3 Phase Induction Motor)




S2 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนขวา (Forward Start)

S3 สวตชปมกดเดนมอเตอรหมนซาย (Reversing Start)




K1 คอนแทคเตอรหมนขวา (Forward Contac)

K2 คอนแทคเตอรหมนซาย (Reverse Contac)

M1 มอเตอร3 เฟส ( 3 Phase Induction Motor)

วงจรและหลกการทำางานขอวงจรการกลบทางหมนมอเตอรวงจรกำาลง

วงจรกำาลง (Power Circuit)

หลกการวงจรกาลงการกลบทศทางหมนของมอเตอร ไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส ในการกลบทางหมนมอเตอร3 เฟสนนทาไดโดยการสลบสายเมนคใดคหนงเขามอเตอร สวนอกเสนหนงตอไวดงเดมในการกลบทางหมน ในงานควบคมจาเปนตองเอาคอนแทคเตอรมาชวยในการสลบสายใหมอเตอรกลบทางหมนดงน คอนแทตเตอร K1 ตอใหมอเตอรหมน

ขวาคอนแทคเตอร K2 ตอใหมอเตอรหมนซายในวงจรกาลงคอนแทคเตอรสองตวจะทางานพรอมกนไมไดถาทางานพรอมกนจเกดการลดวงจรระหวาง L1 กบ L3ดงนนคอนแทคเตอรตวใดตวหนงทางานอยอกตวตองหยดทางาน การปองกนไมใหคอนแทคเตอร K1 และ K2 ทางานพรอมกน ทาไดโดยตอคอนแทคปกตปด ไวกอนเขาขดลวดของคอนแทคเตอรสลบกน ซงเรยกวา Interlockedcontac

การควบคมความเรวมอเตอร

การควบคมความเรวมอเตอรทำาได

1. แบบเลอกความเรวแบบนเลอกไดวาใหมอเตอรทหมนดวยความเรวตาหรอความเรวสงคอเลอกใหคอนแทคเตอรK1ทางาน หรอ K2 ทางานถามอเตอรหมนทความเรวตากอนสามารถเปลยนไปทความเรวสงไดเลยแตถาหมนดวยความเรวสงตองเปลยนเปนความเรวตาจะตองกด

สวตชปมกดหยดการทางานเสยกอนเพอชลอความเรวแลวจงกดสวตชปมกดใหคอนแทคเตอรของความเรวตาทางานวงจรเหมาะสาหรบใชเมอม โหลดนอยๆ ทเพลาของมอเตอร 2.แบบควบคมใหหมนเรยงตามลำาดบความเรวแบบนมอเตอรจะตองหมนทความเรวตากอนเสมอแลวจงไปหมนทความเรวสงไดโดยใชรเลยชวย (K3A)ความเรวจากสงมาตาตองหยดกอนแลวจงเรมใหมทความเรวตาวงจรนเหมาะสมกบงานทมโหลดทเพลาของมอเตอรมาก

การควบคมใหมอเตอรหมนเรยงตามลำาดบความเรว(Selective speed control)


1.สวตชปมกดสแดงปกตปด Button switch N.C. )

2.สวตชปมกดสเขยวปกตเปด Button switch N.O. )

3.สวตชปมกดสเหลองปกตเปด Button switch N.O. )

4.คารทรคฟวส วงจรกาลง F1 (Power Fuse)

5.คารทรคฟวสวง จรควบคมFuse)

6.โอเวอรโหลกรเลย

7.แมคเนตคคอนแทคเตอร=K1,K2

8 มอเตอร3 เฟสแบบสองความเรว Induction Motor 2 Speed)


ความหมาย

สวตชปมกดหยดเดนมอเตอร (Push Button Stop)สวตชปมกดเดนมอเตอรความเรวตาButton Low Speed)สวตชปมกดเดนมอเตอรความเรวสงButton Hing Speed)

ฟวสปองกนวงจรกาลง(Power Fuse)ฟวสปองกนวงจรควบคม(Control Fuse)สวนปองกนมอเตอรทางานทความเรวตา(Overload Relay)สวนปองกนมอเตอรทางานทความเรวสง(Overload Relay)แมคเนตคคอนแทคเตอรตอความเรวตา Speed Contactor)แมคเนตคคอนแทคเตอรตอความเรวสง Speed Contactor)รเลยชวย (Auxiliary relay)มอเตอร3 เฟสแบบสองความเรว ( 3 Phase Induction Motor 2 Speed)

วงจรการควบคมมอเตอรหมนเรยงลำาดบความเรว(Selective speed control)

ววงจรกาลง Y มอเตอร 2 ความเรวแบบมขดลวดสเตเตอร ถา 1U, 1V, 1Wเมนมอเตอร มอเตอรจะเปนแบบ 8 ขวหมน และถา 2U,2V, 1Wเมนมอเตอรจะเปนแบบ 2หมน 300 รอบลกกษณะการควบคมคลายกลบ

การกลบทางหมนมอเตอรคอใหคอนแทคเตอร K1และ K2 สลบกนทางาน ดงนนคอนแทคเตอรทงสองตองม Interlok contacกนดวยลกษณะ ของขวจะไมเปนอตราสสวน 1 เชน8/2P ,6/4Pน


ลำาดบขนกรทำางานการควบคมใหมอเตอรหมนตามลำาดบความเรว

1. กดสววตชปมกด S3 (ความเรวสง)ถากดสวตช S3 เพอตองการใหมอเตอรหมน ทความเรวสงเลย คอนแทคเตอร K2 จะไมทางานตองรอใหรลยชวย K3A ทางานกอน2. การทางานทควมเรวตา กดสวตชปมกด S2 มอเตอรเรมหมนทความเรวตา,คอนแทคชวยปกตปดของ K1 ในแถวท 2 กาลงจะลอกตวเองและคอนแทคชวยปกตปดในแถวท3 ตดวงจรคอนแทคเตอร K2ไมใหทางานและคอนแทคชวยปกตเปดของคอนแทคเตอร K1 ในแถวท5 จะตอให K3A ทางาน3. ขณะความเรวตา หลงจากทคอนแคเตอรK1 ทางานแลวคอนแทคชวย K3A ในแถวท 3 จะตอวงจรเพอเตรยมใหคอนแทคเตอรK2 ทางาน4. เปลยนการทางานไปทความเรวสง เมอกดสวตชปมกด S3 คอนแทคเตอร K2 จะหยดการทางาน แตคอนแคเตอรK2 ทางาน แทนมอเตอร

หมนทความเรวสง 5. ขณะทางานทความเรวสง เมอคอนแทคเตอร K2 ทางานคอนแทคเตอรK1 จะถก Interlock ดวยคอนแทคปกตปดของ K2 ในแถวท1 ดงนนถาเรากด S2 อกครงหนงคอนแทคเตอรK1 ไมสามารถทางานได

· web viewฝาครอบของมอเตอร ท งสองข างส...

Documents