zinea euskal herrian
DESCRIPTION
Euskal Herriko Zinemari buruzko aldizkariaTRANSCRIPT
5.alea
Zure bizitzako irudiak
A
U
R
K
I
B
I
D
E
A
Azken berriak 4
Editoriala 5
Elkarrizketa 6-9
Pelikula bat egin nahi duzu 11
Fikzioa: Efektu bereziak-azken teknologiak 12
Fikzioa: Efektu bereziak-Non ikasi 13
Zinea haurrentzat 14
Lehiaketa 15
a
z
k
e
n
B
e
r
r
i
a
k
E
D
I
T
O
R
I
A
L
A4
“Euskal Herria, Bide Batez / Rutas por Euskal Herria ” epe
laburrean Euskal Telebistak estreinatuko duen
dokumental serie berriaren izena da. 13 kapituloren
barruan euskal geografiari azterketa egingo zaio.
Serie honek, bere aurrekoak bezala, “Euskalherria la
mirada mágica”, herri eta paraje naturalak, monumentuak,
gazteluak eta katedraleak erakutsiko dizkigu.
“Euskal Herria, Bide Batez / Rutas por Euskal Herria”
Steadycam sistema, Buru Bero eta Car Kamera erabiliaz
grabatua izan da.
Lehenengo kapitulua Urdaibaiko eskuineko ertzetik
igaroko da, biztanle gutxien dituena eta baita bere
ingurune historiko eta kulturala hobekien gordetzen jakin
dutena. Ibilaldi berde eta kulturala, historia eta natura.
Baleen bideak gipuzkoar kostaldeko herrixkak ezagutzeko
parada emango digu, lur soruak uko egiten zieten irabazi
eta altxorrak eskuratzeko helburuarekin sortutakoak.
Hemen itxasoan galdutakoak, arrantzaleak eta ekaitzak
jasaten dituztenak babesten dituzten santuei zuzendutako
baseliza eta eliza gotikoak aurkitzen ditugu.
Ardo eta gazteluen bidean Araba hegoaldetik txango bat
proposatuko digute, muga zahar baten aztarnak jarraituz,
XII mendean Nafarroa eta Gaztela banatzen zituenak. Han
gazteluak, gotorlekodun hiri zaharrak eta dorre feudalak
aurkituko ditugu.
Euskal zinea,
bai ote?
Ba da euskal zineak
existitzen ez duela esaten
duenik. Dialektika hau XX
mendeko 70 hamarkada
ezkeroztik sortu zen
diktadura garaia amaitu
ondoren. Irizpide
geografikoari jarraituz
pelikulak herrialde jakin
batean egiten dira.
Zuzendari, produziogile,
teknikoa eta antzezleak
ditugu baina
zinematografiaren
garrantzitsuena falta zaigu:
industria. Politikoki Euskal
Herria Espainia eta
Frantziaren menpe dagoela
esan dezakegu. Ez da estatu
bat, departamendu
administratibo desberdinen
menpe dagoen herrialdeen
batuketa bat baizik. Zine
espainiarra ez dabil bere
garairik onenean. Europako
beste estatu batzuekin
alderatuz bere zinema
industria oso txikia da eta
konpainia estaubatuarren
monopolioak aurrera egitea
oztopatzen die.
Frantzian, era egokian
atzerrian bere filmeak
banatzen dituen industria
bat ba dute gutxienez. Urtero
hamabosbat filma iristen dira
espainiar pantailetara denak
Balzac-en herrialdean
grabaturikoak eta aldiz
alderantziz, frantziarrek eta
beste estatu europarrek ez
dute hiru edo lau pelikula
espainiar besterik ikusteko
aukerarik: Almodovar eta
Amenabarrenak besterik ez.
Horrelako egoera tamalgarri
baten aurean: zer esan
dezakegu euskal zinearen
produkzioari buruz? lehenik
eta behin euskal zinea zer
den azpimarratu beharko
genuke. Erantzunak bat
baino gehiago izan daitezke:
Euskal Herrian
produzitutako zinea, edo
euskaldunek zuzenduriko
filmeak. Orduan esan al
dezakegu Alex de la
Iglesiaren ”Perdita Durango”
bezalako filma bat euskal
pelikula bat
denik?
Dokumental serie berria:
Euskal Herria, Bide
Batez
5
Fitxa teknikoa:
Jatorrizko titulua: "Zorion Perfektua"
Nazionalitatea: Euskal Herria
Urtea: 2009
Zuzendaritza: Jabi Elortegi
Aktoreak: Anne Igartiburu - Aia Kruse - Alberto
Berzal - Elena Irureta - Félix Arkarazo - Zorion
Eguileor - Amaia Lizarralde
Generoa: Drama
ANNEJabi Elortegi bizkaitarrak zuzendu
du Anjel Lertxundiren Zorion
perfektua liburuan oinarritutako
filma. Donostiako Zinemaldiko
Zabaltegi-Zuzendari berriak
sailean lehiatuko da, Màscares
(Elisabet Cabeza eta Esteve
Rimbau) eta Ori (Miguel Angel
Jimenez Colmenar) moduko
pelikulekin batera. Sail ofizialean
lehiatuko diren film batzuen izenak
ere ezagutarazi dituzte. Tartean
dira, besteak beste, Los
condenados (Isaki Lacuesta), La
mujer sin piano (Javier Rebollo)
eta El secreto de sus ojos
(Juan Jose Campanella).
ZORION perfektua'. Hori da
mundutar guztion ametsa. Eta
helburu hori dute izenburu
horren babesean Jabi Elortegi
zuzendari bizkaitarrak aurkeztu
berri duen luzemetraiko
protagonistek. Baina,
zoritxarrez, atentatu krudel bat
gurutzatuko da pertsonaia
horien bizitzan eta horrek
betiko baldintzatuko ditu.
Anjel Lertxundiren Zorion
perfektua eleberria zinemarako
moldatu duen filma aurkeztu zuten
atzo Donostiako Zinemaldian,
Zabaltegi sailean. Elortegiren
zuzendaritzapean, Anne Igartiburu,
Elena Irureta eta Felix Arkarazo
bezalako izen ezagunen alboan,
Aia Kruse eta Alberto Bernalen
aurpegi berriak plazaratzen ditu,
hala nola, thriller ikutuko drama
honek.
Ainhoa Zulaika (Anne
Igartiburu) pianojolearen
inguruan mugitzen da
gidoiaren haria. Istripu larri
bat izango du Bartzelonan eta
horrek bere karrera zapuztuko
du. Gainera, gertakari gogor
horren aurretik, Imanolekin
(Alberto Bernal) zeukan
maitasun istorioa amaitu-tzat
emango dute. Bidegurutze
horretan, gaztaroan
jasandako esperientzia
gogorra bueltatuko da bere
bizitzara: hamabost urterekin
-Aia Kruse- ETAren atentatu
baten lekuko izana.
6 7
PERFEKTUAZORION
IGARTIBURU
Datorren hilaren 2an estreinatuko
dute filma Estatu osoan. Euskal
Herrian euskaraz eskainiko dute,
jatorrizko bertsioan eta gaztelaniazko
azpitituluekin; Espainiako zinemetan,
berriz, gaztelaniara bikoiztuta botako
dute.
Ainhoa Zulaika protagonistaren
papera Anne Igartibururekin
elkarbanatzen du Aia Kruse gazte
donostiarrak. Hamabost urte bakarrik
dituenez, bere adineko pertsonaia bat
antzeztea tokatu zaio. Atzoko
aurkezpean adierazi zuenez, "oso
eroso" sentitu zen pelikularen
grabaketan zehar. "Ez naiz
profesionala eta beraz naturaltasunez
heldu nion erronkari. Ez dakit
etorkizunean zer egingo dudan, baina
Zorion perfektua ikasteko aukera bat
izan da", azpimarratu zuen. Aktore
beteranoengandik, berriz, grabatzeko
garaian izaten zuten "kontzentrazioak
eta profesionaltasunak" harritu zuen.
Oraingoz, ikasketekin jarraitzeko
asmoa dauka baina
interpretazioaren munduan
jarraitzeko gogoa ere
badaukaKrusek,
Eleberria ez bezala, 1987, 2007 eta
2008. urteen artean, batetik bestera
saltoka egituratzen da Zorion
Perfektua luzemetraia, kontakizun
erakargarria osatuz. Elortegik
adierazi zuenez, garai ezberdinak
guru-tzatzen dituen "puzzlea" da
filma. "Egitura hori erabaki
genuenetik, garbi neukan zein izango
zen pelikularen arima", gehitu zuen.
ELEBERRIAREKIN BAT Anjel
Lertxundi ere gustura agertu zen
gidoia moldatzen egindako
lanarekin. "Eleberrian agertzen ez
den zatia erabat dator bat liburuaren
espirituarekin. Zinemarako
erakargarria egiteko elementuak
erantsi dizkiogu eta horrek borobildu
egiten du istorioa", adierazi zuen
idazleak.
Protagonistaren papera, berriz, Anne
Igartiburuk eta Aia Kruse gazteak
elkarbanatzen dute, biak modu
sinesgarrian gainera. Telebistako
aurkezle ezagunak aipatu zuenez,
gidoia "denok bizi izan dugun garai
batean" kokatzen adenez,
"errazagoa" izan da aktoreen lana.
Protagonista papera duzu. Nola joan zen
grabaketa?
-Uste nuena baina hobeto. Oso emankorra izan da
zentzu guztietan, esukadin lan egin , klagunekin
hainbat gauza konpartitu… dena elkartu da eta
dena ona gainera.
Emakune “dotore” eta “euskalduna” aukitu
nahian zebilela zihoen zuzendariak baina
baita “urbanita” ere.
- Bila zebilela bila zebilela, behar zuena ematen
saiatu nintzen ni, baina orokorrean paperera egin
naiz nahiz eta gauza asko nere izkerara egokitu
dituztela pentsatzen dudan. Anne Igartiburu eta
Ainhoaren artean binomio ona egon dela uste dut.
Filmean ohikoa ez den itxura bat ematen duzu.
- Bi garai daude: bata isripuaren aurrekoa eta
beste bat ondoren. Bigarrenean ile motzeko
peluka bategin azaltzen naiz.
¿Lertxundirenm eleberria ezagutzen al
zenuen?
- Bai. Ilusio handia egin zidan Andu izan baitzen
nere entrebistatuetatik lehena. Hamalau uarte
genituenean, Daurangoko institutotik telebistara
joan giren idazle bati elkarrizketa bat egiotera.
Han ezagutu nuen Andu. ¿Zer espero duzu filmataz?
- Lana eginda dago eta lan horren
aurrean errekonozimendua lortzea
da nire helburua eta baita talde
osoarena ere. Gero bakoitzak egingo
du bere balorapena…
8 9
Pelikula bat egin
nahi duzu?
Diru-laguntzak
Ministerio de Cultura-Gobierno de EspañaBecas, ayudas y subvenciones de Cine y Audiovisualeshttp://www.mcu.es/cine/SC/becasAyudasSubvenciones/index.html
Eusko Jaurlaritza Kultura Sailahttp://www.kultura.ejgv.euskadi.net
Bizkaiako Goru AldundiaBAO. 105. zk. 2009, ekainak 5. Ostiralahttp://www.bizkaia.net/kultura/Dirulaguntzak_eta_laguntzak/pdf/2364_2009.pdf
Kasting-ak
11
Actingmania 4652-2671
Actores On Line Casting 011-45661279
Celular: 1557416600 castinera@acto
resonline.com
Ary Cohen 4544-8945 [email protected]
BELLAGAMBA 4863-5299/ [email protected]
Buenos Aires Casting 4864-5214 info@buenosairescas
ting.com.ar
www.buenosairescasting.com.ar
El circulo casting 4555-3291/92
TALENTECH 5777-0072 / 5777-0057 info@talent
tech.com.ar
Talentos del sur 4773-1308 coordinacion@talentosdel
sur.com.ar
Fishback Casting 4863 4869 produccion@fis
hback.com.ar
LA CASA 4771-0863 [email protected]
LA HORMIGA 4785-0576 4785-0529
Leon Casting [email protected]
Nomade Films 4776-1308
SUDAMERICANA TEL: 4554-9977
sdp@sudamericanadepublici
dad.com
UNIVERSAL GOLD CASTING 4832-9100 info@uni
versalgoldcasting.com
VILLEGAS BROS 4833-6855 / 6913 villegas
FikzioaEfektu bereziak- Azken teknologiak
FikzioaEfektu bereziak- Non ikasi
Gaur egun, Sintesys-eko ikasleak, efektu berezien
enpresa onenetan lanean ari dira, baita Espainia eta
atzerriko publizitate eta hiru dimentsioko animazioan
ere. Sintesys-en
Donostian kokatua, Sintesys-era, Madril, Bartzelona,
Andaluzia, Balentzia, Asturias, Nafarroa, Galizia, Euskal
Herria, Frantzia, Ingalaterra, Alemania, Italia, Mexico,
Brasil..-eko ikasleak etortzen dira.
Artearen eta teknologiaren inguruko formaziorako
programa berriak, Softimagek baimendutako pertsonalak
osatuak daude eta hamar urteko formazio eta
“counseling” lanandi esperientziari esker elaboratzen
dira. Disney-ko profesionak, Pixar, ILM, Wetta, Filmax,
Tippet Studio, Digital Domain eta Softimage besteak
bestek osatzen dute.
1997an sortua eta hamar urteko Sintesys
esperientziarekin, Espainiako AVID / SOFTIMAGE
zentru gomendatu bakarra da. Sintesys zentruan ikastea
formazio eta lanbide bermea da titulatutako
ikaslearentzat, hori dena, eskolak egiten duen praktika
egitarau eta lanpostuen bilaketa aktiboari esker.
SINTESYS - Miguel Imaz,
5 - 20002 Donostia-San
Sebastián - GIPUZKOA -
SPAIN
CIF: B-20829321 - e-mail:
[email protected] - Tlf
+34 943 459177 - Fax
+34 943 298223
1311
Efektuaen munduari dagokionez norbaitek ideia generiko bat baldin badu, hori
pantaila urdinarena izango da. BlueScreen deiturikoa ez da behar bada efektu digital
bat, argazki laborategi bat baizi. Baina irudi sisteikoekin konbinaketak eginez azken
urteotako trikimailu optiko garrantzitsuenetariko bat osatzen dute.
Prozedura honakoa
da: toma
desberdinetan
hondoa eta
pertsonaiak grabatzen
dira eta ondoren biak
uztartu egiten dira,
pertsonaiak
orokorrean pantaila
urdin baten aurrean
grabatzen
direlarik.Gero
uztarketa egin
ondoren kolore hori
kendu eta pertsonaia
espazio garden baten
gainean gelditzen da. Espazio garden hori hondoa osatzen duen grabaketaz osatuko
da. Ordenagailuz sortutako hirudimentsiozko izaki eta objektuek irudimenean soilik
dute muga. Mundu honetan lehenengo pausoa marrazketa izaten da eta gero
igeltsuarekin modelaketak egiten dira. Horrela lortuko dugu lortu nahi denaren izakia
eskala sistetiko txiki batean. Gerora irudi hori eskaner batez behatzen da eta
hirudimentsionalitatea ematen zaio maila bidezko egitura bat emanez. Egitura honek
izakiaren hezurdura osatuko du eta honen gainean giharrak, azala eta gainerakoak
itsasiko dira objektu edo izakiari mugimendu sineskor bat emanez. Hemen datza
halaber film desberdinen artean dauden ezberdintasinak.
Pelikula batean ikusten dugun efektu bakoitzak software berri baten sorrera
baldintzatzen du beti ere aurrekoaren efektuak hobetu nahian eta ezugarri zdehatz
batera mugaturi: besoen mugimendua, azalaren kolorea, arroparen itxura…
Espiral eta pixelen dilatazio teknikak egitura solidoen deformazioen oinarria dira: ikus
errekurtso lagungarri bat eta zinemagintza modernoaren predikamendu anitzak
(txiklea bezala luzatzen diren aurpegiak, desitxuratzen diren zubiak)
Zinea haurrentzatEuskal Marrazki Bizidunak
Marrazkietako hiru film eman zituen 2000 urteak.
Ikusleen erantzuna beroa izan zen, deigarria. Goya
Sarietan lautik hiru Euskal Herrikoak izatearekin
hartu zuen albisteak abiada. Hurrengo hilabeteetan,
Madrilgo Kultur Ministerioaren laguntza jaso zuen
euskal ekoizpen bakarra marrazki bizidunetakoa
zen. Jaurlaritzaren diru laguntzetara marrazki
bizidunetako egitasmo ugari aurkeztu zen, tankeraz
eta xedez oso desberdinak. Hurrengo urtetan uztarik
faltatuko ez den seinalea da. Seinale ona. Murok
datorren urterako du bere filma, ikusmin handiasortu
duena.
Berasategi ari da dagoenekobere
laugarren filman, hegoaldera begira
jarrita. Elkano portuan daoraindik,
Dibulitoonekitsaso zabal gaizto
anausartu ahal izateko ontziak
prestatzen dituen bitartean.
Rivero bere filma taxutzen ariko
da dagoeneko.
AHUL bizi dira ordea, egia
osoa esatekotan. Animazioan
lanean dabilen jendeari galdetu,
bestela, profesionalei, sortzaileei. Ez
dituzue aberats aurkituko. Animazioan
dabiltzan ekoizpen etxeei galdetu, baita ere.
Festa gutxi, horiek ere. Alanbre finaren gainean bizi
dira, amiltzeko zorian beti. Hogei urtetan hamar
filmetik gora ekoiztu ditu industria horrek, hala ere.
Kalabazaren tripontzitik hasita gaurdaino, film
bakoitzaren atzean arrisku handiko abentura bat
dago, temaz, setaz, burugogorkeriaz burutua.
Guztion burugogorkeria behar izaten da guztiak
ondo funtzionatuko badu, gidoigilearen seta eta
ekoizlearena, zuzendariarena eta margolariarena,
bizkorketariarena eta musikariarena, pixelez-pixel
begiak pantailaren aurrean urtzen dituen langile
gaztearena. Behin eta berriz esan beharra dagoela
iruditzen zait: gurean, profesionalek dirutan
jasotakoa baino gehiago ematen dutelako lanean,
horregatik egin ahal izaten dira animaziozko
filmak gurean.
Joxean Muñoz
Garestia da hori. Euskadin moldatzen gara, nola
hala, prentsa lagun dugula, euskal publikoaren
atxikimendua landuz, hizkuntza kide harturik.
Kanporako ordea txanponak behar, kopia ugari
zabaltzeko, aretoetan leku bat egiteko, iragarkiak
erosteko, zarata ateratzeko.
Gauzak beste modu batera egin beharko direla
aspaldi esan izan dute adituek. Salmenta
hasieratik ziurtatua behar duela filmak, ez dela
hedatzaile handi baten babesik gabe filmak egiten
hasterik. Hasi egin dira euskal animatzaileak ordea
eta egin egin dituzte eta burutu.
Badute orain azokan zer
erakutsia. Badute badirela
egin lezaketenaren froga.
Eta orain?
IKUS-entzunezkoen
azokan prototipoak saldu
behar direla esaten
zuen aurten berton, Frantzi-
ako gobernuak eskatutako
txosten batek. Ez film burutuak
baizik eta filmen edo telesailen
edo dena-delakoen haziak. Amets berriak
egiteko gaitasuna, eskaeraren datuei eta intuizioei
egokitzeko eta aurre hartzeko trebetasuna, eduki
berriak, molde desberdinak asmatzeko ahalmena
eskatzen du prototipoa sortzeak. Txosten horretan
bertan egiten da egileen galdea. Gurean ere,
ikuslegoa sendotzearekin, ekoizleen jarduna
bultzatzearekin, sortzaileen jarduna ere sustatu
behar litzatekeela esateko erabili nahi dut ZINEA
EUSKAL HERRIANek egin didan galdera. "Niniak"
eta sakelak zaindu diren bezala, eskuak ere zaindu
egin beharko direla. Ekoizleen eskuetan bezainbat,
gidoigileen, gag egileen, storygileen,
bizkorketarien, argazkigileen, zuzendarien, musika
eta soinugileen eskuetan dago, eta praktiketako
langile gazteari pixelez pixel urtzen ari zaizkion
begietan, euskal animazioaren etorkizuna.
14 15
LehiaketaLaburmetrairik onenari saria
“Zinea Euskal Herrian” aldizkariaren 35
mm-ko laburmetrai lehiaketa
Abenduaren 1etik 31era
OINARRIAK
Partehartzaileak:
Nazioko zein nazioarteko ekoizpenak
aurkezten dituzten zine ekoizle eta
errealizadoreei zuzenduta dago.
Betebeharrak:
- Iraupenak ez ditu 30 minutu gaindituko.
- Aukezten diren lan guztiak euskera
hutsean izango dira edo azpitituluak
euskaraz eramango dituzte
- Formatua 35 mm-koa izango da.
- Partehartzaile bakoitzak nahi
adina lan aurkeztu ahal
izango ditu.
- Ekoizpena ez da 2008
baino lehenagokoa izango.
- Egileak izango dira bere
lanen erantzule.
Gainontzeko baldintzak:
http://www.zineaeuskaraz.eus