ต งล านนา1111

20
ปปปปปปปปปปปปปปปปปปป ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช ชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชช ”ชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ช ชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชช ชชชชชช ชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชช ชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชช

Upload: alyssa-ny

Post on 21-Jun-2015

32 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ต งล านนา1111

ประวั�ติ�ของติ�งล้ านนา

ชาวล้�านนาแต่โบราณมี�คต่�ความีเช��อเกี่��ยวกี่�บอาน�สงค�กี่ารทานต่�งอย�มีากี่ ซึ่!�งเล้าส�บต่อกี่�นมีา หล้ายช��วอาย�คนดั�ง ต่�วอยางเล้าวา มี�กี่า”

เผื�อกี่ค�หน!�งออกี่ไข่มีา ๕ ฟอง อย�บนต่�นไมี� เมี��อเกี่�ดัล้มีพาย� ไข่ท�*งหมีดัไดั�พล้�ดัต่กี่ล้งมีา คร�*นพอแมีกี่าเผื�อกี่กี่ล้�บมีาไมีเห+นไข่ข่องพวกี่ต่น กี่+เกี่�ดัความีโศกี่เศร�า จนต่รอมีใจต่ายแล้�วไดั�ข่!*นไปอย�บนสวรรค� ไข่ท�*งห�าใบต่างถู�กี่ไกี่ เต่า พญานาค โค แล้ะคนซึ่�กี่ผื�าน3าไปเล้�*ยง จนเต่�มีโต่เป4นชายหน�มีท�*งห�าคน ต่างคนต่างกี่+มี�จ�ต่ใจอยากี่บวช จ!งบวชจนส3าเร+จญาณแล้ะมีาพบกี่�นโดัยบ�งเอ�ญ ท�*งห�าองค�มี�ความีกี่ต่�ญญู�กี่ต่เวท�ต่อผื��ท��ให�กี่3าเน�ดั จ!งไดั�สร�างต่�งถูวายอ�ท�ศให� กี่ะกี่�ส�นทะซึ่!�งไกี่เป4นผื��เล้�*ยงสร�างร�ปไกี่ โกี่นาคมีนะร�ปนาค กี่�สปะร�ปเต่า โคต่มีะร�ปว�ว แล้ะอร�ยะเมีต่ร�ยร�ปค�อนท�บผื�า เมี��อสร�างต่�งเสร+จแล้�ว กี่+ท3าถูวายอ�ท�ศ แต่ไปไมีถู!งผื��ให�กี่3าเน�ดั กี่าเผื�อกี่จ!งต่�องมีาบอกี่ให�ท3าเป4นประท�ปร�ปต่�นกี่าจ�ดัไปจ!งจะอ�ท�ศไปถู!ง”

ต่�งสมี�ยกี่อนข่องชาวเหน�อ จ!งส�มีพ�นธ์�กี่�บพระพ�ทธ์เจ�าท�*งห�าองค� กี่ารท3าต่�งถูวายจ!งเปร�ยบเสมี�อนต่�วแทนส�กี่กี่าระข่องกี่ารแผืกี่�ศล้ กี่ต่�ญญู�กี่ต่เวท�ไปถู!งผื��มี�พระค�ณท��ล้วงล้�บไปแล้�ว เราอาจเห+นต่�งท��มี�ร�ปไกี่ย�นอย�บน

ต่�งล้�านนานาอน�ร�กี่ษ์�

Page 2: ต งล านนา1111

ห�วต่�งหมีายถู!งไก่� สวนล้3าต่�วแล้ะใบข่องต่�งแทนร�ปนาค ล้วดัล้ายต่าง ๆ เป4นต่ารางเกี่ล้+ดั หร�อส��เหล้��ยมีข่นมีเป9ยกี่ป�น หมีายถู!งเติ�า แล้ะสวนประดั�ษ์ฐ์�เป4นร�ปกี่ล้มี หมีายถู!งติาวั�วัหร�อวั�วั นอกี่จากี่น�*ย�งมี�ความีเช��อกี่�นวาว�ญญาณผื��ต่ายน�*สามีารถูย!ดั หร�อป9นป;ายต่�งข่!*นสวรรค�ไดั� ดั�งเร��องเล้าวา กี่าล้คร�*งหน!�งมี�นายพรานซึ่!�ง“

เข่�าไปล้าส�ต่ว�ในป;านานน�บส�บ ๆ ป9 ผืานไปท��ว�ดัเห+นต่�งท��แข่วนอย�โบกี่สบ�ดัสวยงามีมีากี่ เมี��อกี่ล้�บมีาถู!งบ�านจ!งไดั�ท3าต่�งข่!*นเพ��อท��จะไปถูวายว�ดับ�ชาพระประธ์าน คร�*นเมี��อเข่าต่ายไป ถู�กี่ต่�ดัส�นสงล้งนรกี่ เน��องจากี่ไมีเคยท3าความีดั�เล้ย มี�แต่ฆ่าส�ต่ว� ยกี่เว�นแต่ท3าต่�งถูวายว�ดัเทาน�*น เมี��อถู�กี่ต่�ดัส�นให�ต่กี่นรกี่ ต่�งผื�นท��เข่าท3าน�*นไดั�มีาพ�นดั!งเข่าให�พ�นจากี่นรกี่ น3าข่!*นส�สวรรค�ไดั�”

“ชาวเหน�อจ!งมี�ความีเช��อวา กี่ารถูวายหร�อทานต่�งน�*นมี�อาน�สงค�หร�อไดั�บ�ญอยางมีากี่”"ต่�ง" ข่องล้�านนา

มี�ล้�กี่ษ์ณะเป4นแผืนว�ต่ถู�สวนปล้ายแข่วนต่�ดักี่�บเสาห�อยเป4นแผืนยาวล้งมีา ว�สดั�ท��ใช�ท3าต่�งน�*นมี�หล้ายอยาง เชน ไมี� ส�งกี่ะส� ผื�า กี่ระดัาษ์ ใบล้าน เป4นต่�น

ต่�งเป4นส��งท��ท3าข่!*นเพ��อใช�ในงานพ�ธ์�ทางพ�ทธ์ศาสนา โดัยมี�ข่นาดั ร�ปราง แล้ะ รายล้ะเอ�ยดัดั�านว�สดั�ต่กี่แต่ง

แต่กี่ต่างกี่�นไป ต่ามีความีเช��อแล้ะพ�ธ์�กี่รรมีต่ล้อดัจนต่ามีความีน�ยมีในแต่ล้ะท�องถู��นดั�วย

  วั�ติถุ�ประสงค�ของก่ารทำ�าติ�ง

1. เพื่��อให เป�นส�ญล้�ก่ษณ์� หมีายถู!ง ธ์งท��เป4นเคร��องหมีายพวกี่หร�อเผืาต่างๆกี่3าหนดัส�ส�นให�ร� �จ�กี่จ3างายเหมี�อนกี่�บ ชาต่�ท�*งหล้ายในโล้กี่ท��ใช�ธ์งเป4นเคร��องแทนปร�ชญาหร�อความีหมีายอยางใดัอยาง หน!�ง

Page 3: ต งล านนา1111

2. เพื่��อใช้ เป�นเคร��องพื่�ธี% หมีายถู!ง กี่ารน3าต่�งหร�อชอธ์งในพ�ธ์�เคร��องบ�ชาเซึ่นสรวง อยางเชนกี่ารบ�ชาท�าวจต่�โล้กี่บาล้เป4นต่�น หากี่ไมีมี�ชอธ์�งหร�อธ์ง ถู�อวาพ�ธ์�ไมีครบถู�วน อ�นเป4นข่�อบกี่พรอง ท3าให�พ�ธ์�เส�ยหร�อไมีสมีบ�รณ�

3. เพื่��อเป�นศั�ก่ดิ์�(ศัร%แก่�เทำพื่เจ้ า หมีายถู!ง เทพท��ส3าค�ญท�*งหล้าย เชน พระอ�นทร� พระนารายณ� มี�ชอธ์งเป4นเคร��องหมีาย เชนพระอ�นทร�มี�ธ์งส�เข่�ยว เป4นต่�น แมี�สมีมีต่�เทพ เชน พระมีหากี่ษ์�ต่ร�ย� กี่+มี�ธ์งเป4นเคร��องหมีายแหงยศ แล้ะศ�กี่ดั�=ศร�

4. เพื่��อเป�นเก่%ยรติ�แก่�บุ�คคล้ หมีายถู!ง กี่ารมี�ธ์�งหร�อมี�ชอประจ3าอย� เชนเหล้ากี่องทหารต่างมี�ธ์งช�ยเฉล้�มีพล้อ�นเป4นเคร��องหมีายแหงเกี่�ยรต่�ยศข่องกี่องทหารน�*นท3าให�ทหาร ภู�มี�ใจในความีเป4นทหารข่องต่น

 

ติ�ง ก่�บุงานประเพื่ณ์%ติ�างๆ

ติ�งจ้�าแนก่ติามก่ารใช้ งาน ม%ดิ์�งน%0     1.   ต่�ง ท��ใช�ประดั�บต่กี่แต่งสถูานท��ท��มี�งานสมีโภูชฉล้องถูาวรว�ต่ถู�ทางพระพ�ทธ์ศาสนา เพ��อให�เกี่�ดัความีสวยงามี เป4นเคร��องหมีายน3าทางไปส�บร�เวณงาน แล้ะใช�ในงานมีงคล้ต่าง ๆ มี�ดั�งน�*                        ต่�งไชย (ต่�งไจย)  เป4นต่�งข่นาดัใหญ ร�ปส��เหล้��ยมีผื�นยาว ถู�อวาย��งยาวย��งมี�อาน�สงค�มีากี่ ต่�ง ไชยท3าดั�วยผื�า เส�นฝ้Bาย เส�นไหมี ซึ่!�งจะทอเป4นใยโปรง มี�กี่ารต่กี่แต่งประดั�บประดัา บ�างกี่+ท�กี่ทอเป4นล้วดัล้ายต่าง ๆ อยางสวยงามี ถู�าผื�นยาวมีากี่มี�กี่ใช�ไมีไผืล้3าโต่ท3าเป4นเสาต่�งใช�ในงานเฉล้�มีฉล้องต่าง ๆ ชาวบ�านจะชวยกี่�นท3าต่�งไชยมีาปCกี่เร�ยงรายต่ามีสองข่�างทางท��จะเข่�าส�ว�ดั กี่ารท��น3าต่�งไชยมีาปCกี่เพ��อเป4นกี่ารอ�ท�ศสวนกี่�ศล้ให�ญาต่�ผื��ล้วงล้�บ นอกี่จากี่ปCกี่ไดั�

Page 4: ต งล านนา1111

สองข่�างทางเข่�าว�ดัแล้�ว ย�งมี�กี่ารประดั�บประดัาไว�รอบศาสนสถูาน ศาสนว�ต่ถู� ท��ท3าพ�ธ์�ฉล้องกี่�นดั�วย        

ต่�งใย (ต่�งใยแมีงมี�มี)  ค�อ ต่�งท��ท3าดั�วยเส�นดั�ายหร�อเส�นไหมี ผื�กี่กี่�นคล้�ายใยแมีงมี�มี เพ��อใช�ในพ�ธ์�ส3าค�ญทางศาสนาเชนเดั�ยวกี่�บต่�งไชย หร�อแข่วนไว�ในว�หารหน�าพระประธ์านถูวายเป4นพ�ทธ์บ�ชา กี่ารท3าต่�งชน�ดัน�*ข่!*นอย�กี่�บความีน�ยมีข่องแต่ล้ะหมี�บ�าน                

         ต่�งกี่ระดั�าง  เป4น ต่�งท��ท3าดั�วยว�สดั�คงร�ป ผื�นต่�งท3าดั�วยไมี�แกี่ะสล้�กี่บ�าง ป�นปC* นบ�าง หร�อบางคร�*งกี่+เป4นโล้หะแผืนฉล้�ล้าย นอกี่จากี่น�*ย�งมี�กี่ารประดั�บต่กี่แต่งดั�วยกี่ระจกี่ปC* นป�นเป4นล้วดัล้ายต่าง ๆ หร�อฉล้�เป4นล้วดัล้ายประดั�บบนผื�นต่�ง ต่�งกี่ระดั�างน�* ผื��สร�างมี�กี่เป4นผื��บรรดัาศ�กี่ดั�=ส�งหร�อมี�ฐ์านะทางเศรษ์ฐ์กี่�จดั�พอเพราะว�สดั�ท�� ใช�ต่� *งแต่ผื�นธ์งจนกี่ารประดั�บต่กี่แต่งต่างมี�ราคาส�ง แล้ะต่�องใช�ชางฝ้9มี�อท��ประณ�ต่ ซึ่!�งกี่ารสร�างกี่+เพ��อถูวายเป4นพ�ทธ์บ�ชา  

Page 5: ต งล านนา1111

           

          ต่�งข่อนงวงช�าง หร�อต่�งข่อนกี่Dมี มี�ล้�กี่ษ์ณะเป4นวงแหวน ท3าดั�วยไมี�ไผื มี�ดัโยงกี่�นเป4นปล้�องห��มีดั�วยกี่ระดัาษ์ส�ต่าง ๆ มี�กี่ผื�กี่ต่�ดัไว�บร�เวณหน�าพระประธ์าน      

               

          ต่�งต่�วเปE* ง ค�อต่�งประป9เกี่�ดั เป4นต่�งท3าดั�วยกี่ระดัาษ์ หร�อผื�าทอ,

พ�มีพ�หร�อเข่�ยนเป4นร�ปส�ต่ว�ประจ3าป9เกี่�ดั น�ยมีปCกี่บนเจดั�ย�ทรายในเทศกี่าล้สงกี่รานต่� หร�อแข่วนบร�เวณหน�าพระประธ์าน

Page 6: ต งล านนา1111

   

          ต่�งต่ะข่าบ ต่�งจระเข่� เป4นร�ปส��เหล้��ยมีผื�นผื�า มี�ร�ปต่ะข่าบหร�อจระเข่� อย�บนผื�นต่�งใช�ในงานทอดักี่ฐ์�น                

          ต่�งดัอกี่บ�อง หร�อต่�งไส�หมี� เป4นต่�งท��มี�ร�ปรางทรงจอมีแห ท3าจากี่กี่ระดัาษ์ส�ต่างผื�กี่ต่�ดักี่�บกี่��งไมี� หร�อกี่�านไมี�ไผืเล้+กี่ ๆ ต่�งน�*ใช�ในเทศกี่าล้สงกี่รานต่�โดัยปCกี่บนกี่องเจดั�ย�ทราย หร�อประดั�บเคร��องไทยทานต่าง ๆ      

 

Page 7: ต งล านนา1111

          ต่�งคาค�ง เป4นต่�งท��มี�ร�ปรางยาวแคบ ความียาวเทากี่�บความีส�งองผื��ท3าพ�ธ์� ผื�นต่�งท3าดั�วยกี่ระดัาษ์ส�ข่าว อาจต่กี่แต่งล้วดัล้ายดั�วยกี่ระดัาษ์เง�น กี่ระดัาษ์ทอง ต่�งคาค�งท��ใช�ในงานข่!*นบ�านใหมีท��มี�พ�ธ์�ส�บชาต่าพ�ธ์�สะเดัาะเคราะห� หร�อปCกี่บ�ชากี่องเจดั�ย�ทราย            

              ต่�งพระบดั,พระบฏ,พระบฎ เป4นต่�งทท��มี�ล้�กี่ษ์ณะเป4นผื�อผื�าใบหร�อกี่ระดัาษ์ส��เหล้��ยมีผื�นผื�ามี�ข่นาดัต่าง ๆ สวนมีากี่ประมีาณ 80 ค�ณ 100

เซึ่นต่�เมีต่ร กี่รอบท�*งส��ดั�านท3าดั�วยไมี�ท3าให�ต่!ง ต่�งพระบฎจะเป4นร�ปพระพ�ทธ์ร�ปประท�บย�น ปางล้�ล้า หร�อบางเปEดัโล้กี่ ล้�กี่ษ์ณะข่องกี่ารใช�งาน ต่�งพระบฎใช�ประดั�บไว�ดั�านหล้�งข่องพระประธ์านในโบสถู� นอกี่จากี่จะใช�ประดั�บสองข่�างพระประธ์านแล้�ว บางแหงใช�กี่�บพ�ธ์�กี่รรมีความีเช��ออ�กี่ดั�วย เชน ต่�งพระบฏ ท��ใช�ในพ�ธ์�เล้�*ยงผื�ป�;แวะยาแสะท��บ�านแมีเห�ยะ ต่3าบล้แมีเห�ยะ อ3าเภูอเมี�อง

Page 8: ต งล านนา1111

จ�งหว�ดัเช�ยงใหมี                              

2.   ติ�งทำ%�ใช้ ในก่ารประก่อบุพื่�ธี%งานอวัมงคล้                            ต่�งสามีหาง เป4นต่�งท��อาจเร�ยกี่ช��อวา ต่�งร�ปคนหร�อต่�งผื�ต่าย ใช�ส3าหร�บน3าหน�าศพในส�ส�สานหร�อเช�งต่ะกี่อน เป4นต่�งท��ประดั�ษ์ฐ์�ข่!*นเพ��อรวมีล้�กี่ษ์ณะแทนต่�วคนเราไว�ดั�วยกี่�น ค�อสวนห�วแล้ะล้3าต่�วค�อสวนท��กี่างออกี่เป4นแข่นข่าซึ่!�งบางทานกี่ล้าววาเป4นคต่� น�ยมีเกี่��ยวกี่�บกี่ารเว�ยนวายต่ายเกี่�ดั เพ��อเน�นธ์รรมีาน�สต่�ถู!งความีหล้�ดัพ�น ไดั�แกี่ อน�จจ�ง ท�กี่ข่�ง อน�ต่ต่า ต่�งชน�ดัน�*บางท�องท�� (ล้3าปาง) เร�ยกี่ต่�งฮ่างคน หร�อต่�งอองแอง                

             ต่�งเหล้+กี่, ต่�งต่อง ท3าดั�วยแผืนส�งกี่ะส�หร�อแผืนทองเหล้�อง

Page 9: ต งล านนา1111

ข่นาดัเล้+กี่ยาวประมีาณ 1 ค�บ กี่ว�างประมีาณ 2 น�*ว มี�ค�นต่�งท3าจากี่เส�นล้วดัหร�อไมี�ไผืกี่+ไดั� สวนมีากี่จะท3าอยางล้ะ 108 อ�น มี�ดัต่�ดัเป4นพวงโดัยท3าฐ์านต่�*งไว�  หร�อบางแหงจะวางไว�บนโล้งศพ เมี��อเสร+จพ�ธ์�แล้�ว ชาวบ�านมี�กี่จะน3ามีาไว�ท��ว�ดั ต่ามีฐ์านช�กี่ช� เมี��อจ3าเป4นต่�องใช�งานอ�กี่ กี่+ไมีต่�องท3าข่!*นมีาใหมี      

   

            ต่�งข่อนนางผืาน มี�ล้�กี่ษ์ณะเป4นต่�งข่นาดัเล้+กี่ประดั�บอย�ท��ปล้ายท�*งสองข่�างข่องกี่�นไมี�เล้+กี่ ๆ ท��ต่�ดัข่วางบนต่�งผื�นใหญท��เป4นระยะ ๆ บางคร�*งท3าเป4นร�ปทรงคล้�ายพ� ห�อย ต่�งน�*ท3าเพ��ออ�ท�ศสวนกี่�ศล้ให�ผื��ต่ายท��ฐ์านะยากี่จนหร�อไร�ญาต่�            

3.   ต่�งท��ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน� จะใช�ประกี่อบในพ�ธ์�งานเทศกี่าล้ ต่�*งธ์รรมีหล้วง ในเดั�อนย��เพ+ง (ว�นเพ+ญเดั�อนส�บสอง) หร�องานต่�*งธ์รรมีหล้วงเดั�อนส��เพ+ง (ว�นเพ+ญเดั�อนย��) โดัยกี่ารปCกี่ต่�งดั�งกี่ล้าวน�*ในกี่�ณฑ์�เทศน� หร�อประดั�บ

Page 10: ต งล านนา1111

อาคารท��มี�เทศน� เชน โบสถู� ว�หาร หร�อศาล้าบาต่ร เป4นต่�น ท�*งน�*ต่ามีคต่�ความีเช��อองคนในล้�านนาท3าต่�งใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�ข่!*น กี่+เพ��อถูวายเป4นพ�ทธ์บ�ชา แล้ะเช��อวาจะไดั�อาน�สงส�มีากี่ต่�งท��ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�สอดัคล้�องกี่�บกี่ารเทศน� ธ์รรมีเร��องต่าง ๆ ในทศชาต่� ดั�งต่อไปน�*1.  ต่�งดั�น            ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�แรกี่ค�อ        เต่มี�ยชาดักี่2.  ต่�งทราย         ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 2 ค�อ        ชนกี่กี่�มีาร3.  ต่�งไมี�            ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 3 ค�อ        ส�วรรณสามี4.  ต่�งจ�น            ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 4 ค�อ        เนมี�ราช5.  ต่�งเห�ยกี่         ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 5 ค�อ        มีโหสถู6.  ต่�งเหล้+กี่         ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 6 ค�อ        ภู�ร�ท�ต่7.  ต่�งต่อง          ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 7 ค�อ        จ�นทกี่�มีารชาดักี่8.  ต่�งข่�าวเปล้�อกี่  ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 8 ค�อ        นารถูชาดักี่9.  ต่�งข่�าวสาร      ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 9 ค�อ        ว�ธ์�รบ�ณฑ์�ต่10.  ต่�งเง�น          ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�ท�� 10 ค�อ      เวสส�นดัร11.  ต่�งค3า           ใช�ประกี่อบกี่ารเทศน�กี่�ณฑ์�เร��อง ส�ต่ธ์าต่ถู�หร�อส�ต่าต่ถู�ออกี่บวช            

4.   ชอ ค�อต่�งชน�ดัหน!�งแต่มี�ข่นาดัเล้+กี่ เร�ยกี่ช��อต่ามีล้�กี่ษ์ณะกี่ารใช�งานหร�อร�ปทรง                              ชอน�อย  เป4นชอข่นาดัเล้+กี่ ใช�ปCกี่เจดั�ย�ในเทศกี่าล้สงกี่รานต่�, ในกี่ารสะเดัาะเคราะห�, กี่ารส�บชาต่า, กี่ารข่!*นท�าวท�*งส��, กี่ารถูาวายเป4นพ�ทธ์บ�ชา

                     ชอช�าง ท3าดั�วยผื�าแพรส�ต่าง ๆ ปCกี่ดั�*นอยางสวยงามีใช�ถู�อน3าหน�าคร�วทาง หร�อใช�ปCกี่สล้�บกี่�บต่�งไชยในงานปอยหล้วง            อาน�สงส�ข่องกี่ารสร�างต่�ง, ทานต่�ง                        จากี่ หล้�กี่ฐ์าน ต่3านาน น�ราศ ล้�ล้�ต่ แล้ะพงศาวดัารต่าง ๆ ไดั�

Page 11: ต งล านนา1111

เข่�ยนถู!งอาน�สงส�ข่องกี่ารสร�างต่�งวาผื��ท��สร�างต่�งถูวายเป4นพ�ทธ์บ�ชาจะไมี ต่กี่นรกี่ ไดั�เกี่�ดัในสวรรค�ช�*นดัาวดั!งส� ถู�ากี่ล้�บมีาเกี่�ดัในโล้กี่มีน�ษ์ย�กี่+จะไดั�เป4นใหญเป4นโต่ ถู�าสร�างอ�ท�ศให�ผื��ต่าย ผื��ต่ายกี่+จะพ�นจากี่กี่ารไปเป4นเปรต่หล้�ดัพ�นจากี่บาปกี่รรมีท��ท3าไว�จากี่อาน�สงส�ดั�ง กี่ล้าวน�*ท3าให�ชาวล้�านนาน�ยมีสร�างต่�งกี่�นท�กี่ช�*นวรรณะ ซึ่!�งร�ปแบบข่องต่�งจะมี�ความีแต่กี่ต่างกี่�นข่!*นอย�กี่�บฐ์านะทางส�งคมีข่องเจ�าข่องพ�ธ์� พ�*นฐ์านความีเช��อข่องส�งคมี ว�สดั�แล้ะความีสามีารถูข่องคนในท�องถู��นในกี่ารท��จะน3าเอาว�สดั�ท��มี� มีาประดั�บต่�งโดัยใช�เทคน�คว�ธ์�กี่ารต่าง ๆ                        ใน ค�มีภู�ร�ใบล้านเร��อง อาน�สงส�ทานต่�ง ฉบ�บว�ดัแมีต่�Jง ต่3าบล้แมีพร�กี่ อ3าเภูอแมีพร�กี่ จ�งหว�ดัล้3าปาง กี่+ไดั�กี่ล้าวถู!งอาน�สงส�กี่ารสร�างเสาต่�งแล้ะเสาหงส�บ�ชาพระพ�ทธ์เจ�าวาจะไดั�ผืล้ บ�ญพ�นจากี่อบายภู�มี�ไปเกี่�ดัย�งสวรรค�ข่!*นดัาวดั!งส� หางต่�งกี่ว�ดัแกี่วงในยามีล้มีพ�ดั หากี่พ�ดัแกี่วงไปทางท�ศต่ะว�นออกี่ผื��สร�างต่�งกี่+จ�กี่ไดั�เป4นจ�กี่รพรรดั�ราช หากี่พ�ดัไปท�ศอาคเนย�จ�กี่ไดั�เป4นมีหาเศรษ์ฐ์� พ�ดัในท�ศท�กี่ษ์�ณจ�กี่ไดั�เป4นเทวดัาช�*นมีหาราช�กี่  พ�ดัไปท�ศหรดั�จ�กี่ ไดั�เป4นพระยาประเทศราช พ�ดัไปท�ศปCจจ�มีจ�กี่ไดั�เป4นพระปCจเจกี่โพธ์�ญาณ หากี่พ�ดัท�ศพาย�พจ�กี่ไดั�ทรงปEฏกี่ท�*ง 3 พ�ดัไปท�ศอ�ต่ต่ระจ�กี่ไดั�เป4นท�าวมีหาพรหมี พ�ดัไปท�ศอ�สานจ�กี่ไดั�เป4นสมีเดั+จอมีร�นทราธ์�ราช หากี่พ�ดัล้งดั�านล้างจ�กี่ไดั�เป4นใหญในโล้กี่น�* หากี่พ�ดัข่!*นบนอากี่าศจ�กี่ไดั�เป4นพระพ�ทธ์เจ�าองค�หน!�งแล้ะไดั�พบพระศร�อาร�ยเมีต่ต่ร�ย            ส�บสานว�ฒนธ์รรมีกี่ารใช�ต่�ง                    จากี่ คต่�ความีเช��อเหล้าน�*ท3าให�กี่ารพบร�ปล้�กี่ษ์ณ�ข่องต่�ง เป4นพ�ทธ์ศ�ล้ปLส3าค�ญในว�ดัต่าง ๆ ข่องล้�านนาอยางหล้ากี่หล้ายแมี�ในปCจจ�บ�นชาวล้�านนาสวนใหญย�งน�ยมีสร�างต่�งเพ��อ ใช�ในพ�ธ์�กี่รรมีต่าง ๆ ท�*งทางศาสนาประเพณ�เกี่��ยวกี่�บช�ว�ต่ ประเพณ�เกี่��ยวกี่�บกี่ารต่าย งานเทศกี่าล้ แล้ะเฉล้�มีฉล้องต่าง ๆ ต่ามีคต่�ความีเช��อดั�*งเดั�มี แต่แนวโน�มีกี่ารใช�ต่�งเร��มีเปล้��ยนไปเน��องจากี่บรรดัาหนวยท�*งภูาคร�ฐ์แล้ะเอกี่ชน มี�กี่ใช�ต่�ง ประดั�บต่ามีสถูานท��จ�ดังานต่าง ๆ เพ��อความีสวยงามีบางงานน3าต่�งไปใช�อยางไมีเหมีะสมีเป4นกี่ารท3าล้ายคต่�ความีเช��อง ดั�*งเดั�มีข่องชาวล้�านนา เชน กี่ารน3าต่�งไป

Page 12: ต งล านนา1111

ประดั�บเวท�ประกี่วดันางงามี เป4นต่�น บางงานใช�ต่�งปCกี่ประดั�บไดั�แต่ควรใช�ต่�งให�ถู�กี่ประเภูทแล้ะเหมีาะสมี หากี่ไมีมี�กี่ารอน�ร�กี่ษ์�แล้ะศ!กี่ษ์าร�ปแบบคต่�ความีเช��อเกี่��ยวกี่�บกี่ารใช�ต่�งให�เข่�าใจ ถูองแท�แล้�ว อนาคต่กี่ารใช�ต่�งในพ�ธ์�กี่ารต่าง ๆ ต่ามีคต่�ความีเช��อเดั�มีคงจะถู�กี่ดั�ดัแปล้งให�ผื�ดัเพ�*ยนไปในท��ส�ดั

 ในปCจจ�บ�นไดั�มี�กี่ารผืสมีผืสานว�ฒนธ์รรมีประเพณ�ข่องต่�งแต่ล้ะท�องท�� ท3าให�เราสามีารถูเห+นต่�งบางชน�ดัท��มี�ล้�กี่ษ์ณะท��สวยงามีแล้ะล้วดัล้ายกี่ารประดั�ดัประดัอยให�สวยงามีย��งข่!*น ต่ามีแต่ล้ะท�องถู��นแล้ะว�ต่ถู�ประสงค�ในกี่ารสร�าง ว�ต่ถู�ประสงค�ข่องกี่ารต่านต่�งน�*น มี�ว�ต่ถู�ประสงค�เพ��อถูวายเป4นพ�ทธ์บ�ชาจะไมีต่กี่นรกี่ ไดั�เกี่�ดัในสวรรค�ช�*นดัาวดั!งส� ถู�ากี่ล้�บมีาเกี่�ดัในโล้กี่มีน�ษ์ย�กี่+จะเป4นใหญเป4นโต่ ถู�าสร�างอ�ท�ศให�ผื��ต่าย ผื��ต่ายกี่+จะพ�นจากี่กี่ารไปเป4นเปรต่หล้�ดัพ�นจากี่บาปกี่รรมีท��ท3าไว� ดั�วยเหต่�ผืล้ดั�งกี่ล้าว ท3าให�ชาวล้�านนาน�ยมีสร�างต่�งกี่�นท�กี่ช�*นวรรณะ ซึ่!�งร�ปแบบข่องต่�งจะมี�ความีแต่กี่ต่างกี่�นข่!*นอย�กี่�บฐ์านะทางส�งคมีข่องเจ�าข่องพ�ธ์� พ�*นฐ์านความีเช��อ ข่องคนในส�งคมี ว�สดั�แล้ะความีสามีารถูข่องชาวท�องถู��น ในกี่ารท��จะน3า เอาว�สดั�ท��มี�มีาประดั�บต่�ง โดัยใช�เทคน�คว�ธ์�กี่ารต่าง ๆ ซึ่!�งในแต่ล้ะท�องถู��นน�*นน�ยมีสร�างต่�งกี่�นต่ามีความีเช��อแล้ะพ�ธ์�กี่รรมีท��ส�บทอดักี่�นมีาแต่ล้ะท�องถู��น ว�ต่ถู�ประสงค�เหมี�อนกี่�นแต่ว�ธ์�กี่ารสร�างแล้ะรายล้ะเอ�ยดัในกี่ารสร�างน�*น ต่างกี่�นต่ามีว�ถู�กี่ารดั3ารงช�ว�ต่ข่องคนในท�องถู��นน�*น จ!งจะเห+นไดั�วา แต่ล้ะท�องถู��นมี�ล้วดัล้ายข่องต่�งท��มี�ความีงดังามีแต่กี่ต่างกี่�นแล้ะความีเช��อข่องคนล้�าน นา สวนใหญมี�กี่จะสอดัคล้�องกี่�บหล้�กี่ค3าสอนข่องพระพ�ทธ์ศาสนา

Page 13: ต งล านนา1111

ชาวล้�านนาจะท3ากี่ารต่านต่�งในงานประเพณ�ต่าง ๆ เชน งานป9ใหมี หร�อประเพณ�สงกี่รานต่�ข่อง ประชาชนจะท3าเคร��องส�กี่กี่าระ ค�อ ธ์�ป น3*าส�มีป;อย ต่�งแล้ะ ชอต่�งหร�อธ์�ง อ�นเป4นเคร��องส�กี่กี่าระ มี� 4 ประเภูท ค�อ ต่�งเดั��ยว หร�อต่�งคาค�ง ส3าหร�บบ�ชาแทนต่นเอง ต่�งไส�หมี� บ�ชาพระเจดั�ย� พระธ์าต่�ท�*งหล้าย ต่�งไจยถูวายบ�ชาพระพ�ทธ์ร�ป เพ��อสร�างความีสว�สดั�มี�ช�ย แล้ะชอหร�อธ์งช�ย ส3าหร�บปCกี่เคร��องบ�ชาต่าง ๆต่�งจ�ดัเป4นเคร��องส�กี่กี่าระข่องล้�านนาไทย มี�ต่�งหล้ายชน�ดัท��ใช�ในพ�ธ์�กี่รรมี เชน งานฉล้อง หร�องานปอย งานส�บชะต่า หร�อข่บวนแหต่าง ๆ เป4นต่�น

วั�สดิ์�ทำ%�ใช้ ในก่ารทำ�าติ�ง1.กี่ระดัาษ์าสาหร�อผื�า  2.กี่ระดัาษ์วาว  3.กี่ระดัาษ์แข่+ง  4.ไมี�ไผื 

หล้�งจ้าก่ทำ%�ไดิ์ ควัามร1 ก่�นมาแล้ วั!!!

>>ทำางแหล้�งเร%ยนร1 ของเราไดิ์ ยก่ติ�วัอย�าง วั�ธี%ก่ารทำ�าติ�ง มาฝาก่ส�าหร�บุผู้1 ทำ%�สนใจ้ห�ดิ์ติ�ดิ์ติ�งแบุบุง�ายๆมาฝาก่ก่�นค�ะ ค�อ ติ�งไส หม1 ส�วันติ�งอ��นๆน�0นม%ควัามยาก่ แล้ะควัามซั�บุซั อนมาก่ยาก่แก่�ก่ารอธี�บุาย!!!

Page 14: ต งล านนา1111

5.กี่รรไกี่ร  6.เข่+มี  7.เช�อกี่

1.น�าก่ระดิ์าษวั�าวั 2 แผู้�นๆ ล้ะส%มาซั อนก่�นพื่�บุให เป5นสามเหล้%�ยมดิ์ านเทำ�า ติ�ดิ์ส�วันปล้ายทำ%�เหล้�อออก่

2.พื่�บุคร6�งร1ปสามเหล้%�ยมอ%ก่ 2 คร�0ง ติ�ดิ์ช้ายดิ์ านทำ%�ไม�เทำ�าก่�นให เป�นล้วัดิ์ล้ายสวัยงามติามติ องก่าร

Page 15: ต งล านนา1111

3.ใช้ ก่รรไก่รติ�ดิ์เส นติรงจ้าก่ดิ์ านทำ%�เป7ดิ์ไดิ์ เข าไปล้6ก่เหล้�อช้�องวั�างไม�ให ขาดิ์ไวั พื่อประมาณ์ ก่ล้�บุดิ์ านแล้ วัติ�ดิ์เส นติรงขนานก่�บุเส นแรก่ จ้าก่น�0นติ�ดิ์สล้�บุก่�นไปติล้อดิ์ควัามก่วั างจ้นถุ6งปล้าย เหล้�อปล้ายไวั ประมาณ์ 4

เซันติ�เมติร เพื่��อทำ�าห�วัติ�ง

Page 16: ต งล านนา1111

4.ติ�ดิ์เสร8จ้แล้ วัวัางล้งให เหม�อนเดิ์�มแล้ วัเป7ดิ์ดิ์ านข างทำ%�ซั อนก่�นออก่จ้นเป5นสาม เหล้%�ยมดิ์ านเทำ�า จ้�บุปล้ายดิ์ ารทำ%�ซั อนก่�นเป7ดิ์เป5นส%�เหล้%�ยมทำ�0งสองแผู้�น จ้�บุติรงก่ล้างก่ระดิ์าษยก่ข60น

5. ติ�ดิ์ก่ระดิ์าษแข8งเส นผู้�าศั1นย�ก่ล้างประมาณ์หน6�งน�0วั ทำาก่าวัติ�ดิ์ดิ์ านในของห�วัติ�ง ใช้ ดิ์ายร อยดิ์ านบุน น�าไปผู้1ก่ติ�ดิ์ก่�บุปล้ายไม ไผู้� เป�นอ�นเสร8จ้น�าไปใช้ งานไดิ์

Page 17: ต งล านนา1111

ขอขอบุค�ณ์ ทำ�ก่ทำ�านทำ%�แวัะเข ามาช้ม Blogger แหล้�งเร%ยนร1 เร��อง ติ�งล้ านนาน�าอน�ร�ก่ษ�ของพื่วัก่เรา มาก่ๆ เล้ยน�ะค�ะ แล้ะหวั�งวั�าแหล้�งควัามร1 แห�งน%0จ้ะม%ประโยช้น�แก่�ผู้1 ทำ%�เข าเย%�ยมช้มไม�มาก่ก่8น อย^___^