แผนบรรยากาศ ม.1

2

ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนรทเนนแผนผงมโนทศน เรองบรรยากาศ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 จดท าขนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม.1 – ม.3) เพอใชเปนสอประกอบการจดกจกรรมการเรยนร โดยเนนกจกรรมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง ในการจดท าชดกจกรรมการเรยนร ผวจยไดจดท าไว 5 หนวยการเรยนร ดงน

หนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ

หนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน และความกดอากาศ

หนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา

หนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย

หนวยการเรยนรท 5 พยากรณอากาศ

ผวจยหวงเปนอยางยงวาครและนกเรยนจะสามารถใชชดการเรยนรนใหเกดประโยชนสงสด เพอใหการเรยนรวทยาศาสตร บรรลเปาหมายและพฒนาใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เพอใชในการด ารงชวตตอไป

เอเดยน คณาสทธ

3

วตถประสงค

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเรอง บรรยากาศ

2. เพอใหนกเรยนเกดเจตคตทดตอการจดกจกรรมการเรยนร ดวยชดการเรยนรโดยใชแผนผงมโนทศน 3. เพอใหนกเรยนมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมกลม

4. เพอใหนกเรยนมความสามารถในการสรางแผนผงมโนทศน 5. เพอใหนกเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

4

แบบทดสอบวดผลการเรยนรกอนเรยน (Pre-test) สาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรองบรรยากาศ ชนมธยมศกษาปท 1 ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนแบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 ปรนย จ านวน 20 ขอ และตอนท 2 อตนย จ านวน 2 ขอ นกเรยนตองท าทกขอ 2. เวลาทใชในการท าแบบทดสอบ 60 นาท 3. ตอนท 1 ปรนย จะมค าตอบใหเลอก 4 ตวเลอก นกเรยนจะตองเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 4. ใหนกเรยนกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบในชองตวอกษร ก ข ค หรอ ง ทตรงกบอกษรหนาค าตอบทอยในแบบทดสอบ 5. ตอนท 2 อตนย ใหนกเรยนตอบลงในกระดาษค าตอบทครแจกให 6. หามขดเขยนหรอท าเครองหมายใด ๆ ทงสนลงในแบบทดสอบฉบบน ตวอยางการตอบ กระดาษค าตอบ 1. อากาศทอยรอบตวเราอยในสถานะใด ก. แกส ข. ของแขง ค. ของเหลว ง. สารแขวนลอย ถาตองการเปลยนค าตอบใหมใหท าดงน

ขอ ก ข ค ง 1. X 2.

ขอ ก ข ค ง 1. X X 2.

5

แบบทดสอบวดผลกอนเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 .............................................................................................................................................................

ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสชนดใดเปนสวนประกอบของอากาศทมจ านวนนอยทสด ก. อารกอน ข. ออกซเจน ค. ไนโตรเจน ง. คารบอนไดออกไซด 2. บรรยากาศชนทมการแปรปรวนและเปลยนแปลงตลอดเวลาคอขอใด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า อณหภมสง ข. ความกดอากาศต า อณหภมต า ค. ความชนสง อณหภมต า ง. ความชนต า อณหภมสง 4. การทผาตากไวแหงเรว ขนอยกบสมบตของอากาศในขอใด ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า 5. ขอใด ไมได น าความดนของอากาศมาใชประโยชน ก. กาลกน า ข. รนน าใสขวด

ค. เตมลมลอรถจกรยาน ง. สายยางวดระดบความสง 6. เมฆชนดใดกอใหเกดฝนและจะพบน าในเมฆฝน ในสภาพอยางไร ก. ควมลส – หมะ หยดน า ข. ควมลส – หมะ หยดน า เกลดน าแขง ค. ควมโลนมบส – หมะ หยดน า ง. ควมโลนมบส – หมะ หยดน า เกลดน าแขง 7. จากภาพเปนเมฆทกอใหเกดสภาพอากาศอยางไร ก. กอใหเกดพาย ข. อากาศด ค. ฝนตกหนก ง. ฝนตกปรอย ๆ 8. ถาวดระดบน าฝนได 30 มลลเมตรใน 24 ชวโมงแลวในประเทศไทยถอวาเปนเกณฑตรงกบขอใด ก. ตกเลกนอย ข. ตกปานกลาง ค. ตกหนก ง. ตกหนกมาก

6

9. ขณะทเราก าลงจะเดนทางไปทองเทยว ณ ชายทะเลแหงหนง เราไดทราบขาวพยากรณอากาศวา บรเวณทเราจะไปนนมฝนตกเปนแหง ๆ ค าพยากรณนตรงกบขอใด ก. มฝนไมเกน 20% ของพนท ข. มฝนเกน 20% แตไมเกน 40% ค. มฝนเกน 40% แตไมเกน 60% ง. มฝนเกน 60% แตไมเกน 80% 10. ขอใดเปนความเรวสงสดใกลศนยกลางของพายดเปรสชน และวธปองกนภยทเหมาะสมของชาวประมง ก. นอยกวา 63 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ข. ระหวาง 63-118 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ค. มากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง หมบานชาวประมงรมฝงทะเลควรอพยพไปอยบนแผนดนไกลจากฝง ง. มากกวา 250 กโลเมตรตอชวโมง ควรหลบอยในหลมหลบภยหรอหองใตดน 11. เพราะเหตใดในเวลากลางคนหลงจากฝนตกใหม ๆ แสงไฟจากรถทวงอยบนถนนจะมองเหนไดคอยชด ก. อากาศยงไมแหง ข. อากาศมความชน ค. ไมมไอน าในอากาศ ง. ไมมฝ นละอองในอากาศ 12. ในแผนทอากาศ อกษร H หมายถงอะไร ก. บรเวณพนทราบสง

ข. บรเวณทมความสง ค. หยอนความกดอากาศสง ง. หยอนความกดอากาศต า 13. จากภาพถายดาวเทยม เราเหนพายเปนกลมกลมสขาว สงทเราเหนคออะไร ก. เมฆ ข. ลม ค. แสง ง. คลนวทย 14. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายใตฝ นเกยไดกลายเปนพายโซนรอนเกยไปแลว ประกาศ ดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดมแตพายผานมหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดมแตพายผานเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง 15. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพดนฟา อากาศมากทสด ก. เกษตรกรกบพอคา ข. ชาวประมงกบนกบน ค. นกวทยาศาสตรกบแพทย ง. วศวกรกบคร 16. แกสชนดใดทเปนสาเหตส าคญทสดทท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก ก. แกสมเทน ข. แกสคารบอนไดออกไซด

7

ค. แกสโอโซน ง. สาร ซ เอฟ ซ 17. สาเหตส าคญทท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงเกดจากขอใดมากทสด ก. การกระท าของมนษย ข. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ค. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตผล ขอใดทสนบสนนวาการปลกปาเปนการอนรกษน า ก. ปาไมชวยใหฝนตก ข. ใบไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า 19. การรณรงคใหปลกตนไมตามถนนหรอสถานทตาง ๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวดจะเกดผลดตามขอใด

ก. เพมความรมเยน ข. อนรกษธรรมชาต ค. เพมปรมาณออกซเจน ง. ลดควนพษและไอตะกว 20. สาเหตทอณหภมของบรรยากาศภายในโลก รอนขนทกปและมกไมเปนไปตามฤดกาลนนนกวทยาศาสตรสนนษฐานวาเกดจากสาเหตใด ก. ปาไมมปรมาณลดลง ข. โลกหมนรอบตวเองเรวขน ค. โลกเคลอนทเขาใกลดวงอาทตยมากขน ง. แหลงอตสาหกรรมปลอยแกสพษมากขน

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนลงในกระดาษค าตอบทครแจกให 1. ปญหาการทดลอง “อากาศมแรงดนหรอไม” นกเรยนจะออกแบบการทดลองอยางไรจงจะตอบปญหาการทดลองนได (5 คะแนน) 2. ถาไมมบรรยากาศโลกจะเปนอยางไร (5 คะแนน)

8

แบบทดสอบวดผลการเรยนรหลงเรยน (Post-test) สาระการเรยนรวทยาศาสตร


ขอ ก ข ค ง 1. X 2.


9

แบบทดสอบวดผลหลงเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ............................................................................................................................................................. ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสทเปนสวนประกอบของอากาศชนดใดมจ านวนมากทสด ก. แกสออกซเจน ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 2. บรรยากาศชนใดทมความส าคญตอสงมชวตมากทสด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า ความชนสง ข. ความกดอากาศต า ความชนต า ค. ความกดอากาศสง อณหภมสง ง. ความกดอากาศสง อณหภมต า 4. ในฤดหนาวผาเปยกทตากไวแหงเรวเกยวของกบ ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า 5. ขอใดแสดงวาอากาศมแรงดน ก. อากาศสามารถสมผสได ข. ใบไมไหวเมอใชมอโบกไปมา ค. น าไหลจากทสงลงสทต า

ค. น าไหลจากทสงลงสทต า ง. ลกโปงบรรจแกสลอยขนไปบนอากาศ 6. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขามสด าหรอเทาเกดในระดบต า เปนเมฆชนดใด ก. อลโตรสเตรตส ข. เซอรโรควมลส ค. ควมโลนมบส ง. นมโบสเตรตส 7. จากภาพเปนเมฆทกอใหเกดสภาพอากาศอยางไร ก. กอใหเกดพาย ข. ฝนตกหนก ค. ฝนตกหนก ง. ฝนตกปรอย ๆ 8. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ความสงของระดบน าฝนทตกสงสด ค. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ง. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง

10

9. ถาวดระดบน าฝนได มากกวา 90 มลลเมตรใน 24 ชวโมง แลวนกเรยนควรจะออกจากบานหรอไม ก. ควร เพราะฝนตกเลกนอย ข. ควร เพราะฝนตกปานกลาง ค. ไมควร เพราะฝนตกหนก ง. ไมควร เพราะฝนตกหนกมาก 10. เหตผลทท าใหเราตองศกษาและตดตามการเปลยนแปลงของอากาศตรงกบขอใด ก. เพอเปนขอมลในการตดสนใจสรางแหลงเกบน า ข. เพอเปนประโยชนในการลงทนดานอตสาหกรรม ค. เพอใหการคมนาคมเปนไปอยางมประสทธภาพ ง. เพอเปนขอมลในการปรบปรงสภาพความเปนอย 11. บรเวณทมหมอกจดมผลเสยตอทศนวสยของการขบขยานพาหนะเพราะเหตใด ก. เหนไดไมเกน 800 เมตร ข. เหนไดไมเกน 2 กโลเมตร ค. เหนไดในระยะใกล ๆ เทานน ง. เหนไดในระยะต ากวา 1 กโลเมตร 12. ในแผนทอากาศ อกษร L หมายถงอะไร ก. บรเวณพนทราบสง ข. บรเวณทมความสง ค. หยอมความกดอากาศสง ง. หยอมความกดอากาศต า

13. ทกขอเกยวของกบการพยากรณอากาศยกเวนขอใด ก. เมฆ ข. ลม ค. อณหภม ง. แสง 14. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายไตฝ นพระพรณกลายเปนพายดเปรสชนไปแลวประกาศดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดม แตพายผานมหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดม แตพายผานเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 63 กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง 15. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพดนฟาอากาศนอยทสด ก. คร ข. เกษตรกร ค. ชาวประมง ง. นกบน 16. ปรากฏการณเรอนกระจกเปนปรากฏการณทท าใหโลกมอณหภมสงขนเกดจากการสะสมของแกสใด ก. ไนโตรเจน ข. คารบอนไดออกไซด ค. โอโซน ง. คารบอนมอนอกไซด

11

17. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกดการเปลยนแปลงมากทสด ก. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ข. การกระท าของมนษย ค. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตใดเวลาทเราอยใตตนไมเราจงรสกเยนสบาย ก. ตนไมชวยใหฝนตก ข. ตนไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า 19. การปองกนไมใหอากาศมอณหภมสงขนเนองจากปรากฏการณเรอนกระจกควรปฏบตตามขอใด

ก. ลดการใชเชอเพลง ข. ดรายการโทรทศนนอยลง ค. งดการใชบรการหางสรรพสนคาทมเครองปรบอากาศ ง. ปลกผกสวนครว 20. การปลกตนไมตามถนนและสวนสาธารณในเมองมประโยชนอยางไร ก. อนรกษธรรมชาต ข. ปองกนแดดรอน ค. ลดควนพษ ง. เพมปรมาณแกสออกซเจน

ตอนท 2 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนลงในกระดาษค าตอบทครแจกให 1. ปญหาการทดลอง “อากาศมแรงดนหรอไม” นกเรยนจะออกแบบการทดลองอยางไรจงจะตอบปญหาการทดลองนได (5 คะแนน) 2. บรรยากาศมความส าคญตอโลกอยางไร (5 คะแนน)

13

บทบาทของนกเรยน

1. นกเรยนศกษาวตถประสงคในชดการเรยนร และขอบขายเนอหาสาระการเรยนร 2. ก าหนดหนาทรวมกนรบผดชอบในกลม ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผ จดบนทกผลการทดลองและผประสานงานเพอการท างานกลมทมประสทธภาพ 3. นกเรยนปฏบตกจกรรมในชดการเรยนรท 1-5 และบนทกผลการเรยนรทไดลงในกจกรรมของหนวยการเรยนรในแตละหนวย 4. นกเรยนจะตองปฏบตกจกรรมการทดลองดวยความระมดระวงและปฏบตกจกรรมตามขนตามการทดลองทก าหนดไว 5. ขณะปฏบตกจกรรมนกเรยนจะตองรวมมอกนและรบผดชอบภาระงานทก าหนดไวในชดการเรยนรแตละหนวยเพอใหไดองคความรและขอสรปของกลม 6. เมอปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจเรยบรอยแลวนกเรยนจะตองเกบลางอปกรณใหเรยบรอย 7. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนน าเสนอผลการทดลองหนาชนเรยนและรวมกนอภปรายผลการทดลองเพอใหไดขอสรป 8. หลงจากนกเรยนปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจเรยบรอยแลวท าค าถามทายการทดลองและแบบฝกหดทายหนวยการเรยนร

15

ชอ...........................................นามสกล.......................................ชน...........เลขท............. กลมสาระการเรยนร..................................................................................กลมท.............. ครผสอน...........................................................................................................................

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง

16

บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบตวของสงมชวต และหอหมโลกเรา และ

นกเรยนรไหมวาองคประกอบของอากาศมอะไรบางและชนบรรยากาศมกชนและแบงอยางไร เราสามารถเรยนรกนในชด

การเรยนรนนะคะ

17

องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ

วนนเราจะเรยนเรองอะไรกนดคะ

โลกทอาศยอยนมอากาศหอหมอยเราเรยกอากาศทอยรอบตวเรา และหอหมโลกของเราวาบรรยากาศ ถาเปรยบบรรยากาศเหมอนทะเลของแกส มนษยกเปนสงมชวตทด าเนนกจกรรมตาง ๆ อยใตทะเลแกส 99 เปอรเซนตของมวลบรรยากาศ จะอยไมเกนระดบความสง 30 กโลเมตร จากพนผวโลก ธรรมชาตและบรรยากาศไมมส ไมมกลน ไมมรส เราจงไมสามารถมองหรอสงเกตเหนได และบรรยากาศมประโยชนอยางมากมายมหาศาลตอมนษย และสงมชวตทกชนดทอาศยอยบนโลกน ดงนคอ

18

ใบความรท 1

ความส าคญของบรรยากาศ 1. ชวยใหเกดกระบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการดงชวตของสงมชวต แกสในบรรยากาศมความส าคญตอการด ารงชวตของสงมชวต เชน พชสามารถน าแกสไนโตรเจนไปใชในการเจรญเตบโตขณะเดยวกนพชกใชแกสคารบอนไดออกไซดในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง นอกจากนพชและสตวใชแกสออกซเจนในกระบวนการหายใจส าหรบไอน าในอากาศนอกจากจะท าใหเกดเมฆ หมอก และฝนแลว ยงชวยลดความรอนจากแสงอาทตยทสองลงมายงพนโลก และดดกลนความรอนทแผออกมาจากโลก ท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางวนและกลางคนไมตางกนมากนก 2. บรรยากาศชวยปรบอณหภมของโลกใหเหมาะสมกบการด ารงชวตของสงมชวต ในตอนกลางวนแสงแดดบางสวนจะถกบรรยากาศทหอหมโลกดดกลนพลงงานความรอนบางสวนไว สะทอนพลงงานความรอนบางสวนออกสนอกบรรยากาศ สวนทผานบรรยากาศลงมาไดจงอยในระดบทพอเหมาะกบสงมชวต และท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางวนไมสงเกนไป ส าหรบในตอนกลางคนโลกจะคายความรอนออกมาในรปของรงสอนฟราเรด (รงสความรอน) ลอยผานชนบรรยากาศออกไปนอกโลก แตบางสวนจะถกไอน าและแกสคารบอนไดออกไซดดดกลนความรอนไว ท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางคนไมเยนจดเกนไป

19

ถาโลกไมมบรรยากาศหอหมไวจะท าใหอณหภมของโลกในตอนกลางวนสงถง 110 องศาเซลเซยส และตอนกลางคนอณหภมจะลดลงถง -180 องศาเซลเซยส ซงจะไมมสงมชวตใดอาศยอยได 3. ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลต (Ultraviolet) หรอรงสยวไมใหผานลงมาถงพนโลกมากเกนไป บรรยากาศเปนเหมอนกบรมคนใหญทคอยปกปองสงมชวตไมใหไดรบอนตรายจากรงสคลนสนจากดวงอาทตย เชน รงสแกมมา รงสเอกซ และรงสอลตราไวโอเลต (UV-B) ทเปนอนตราย 4. บรรยากาศยงชวยปองกนอนตรายจากวตถตาง ๆ จากอวกาศทอาจเปนอนตรายจากสงมชวต

เชน ดาวเคราะหนอย ชนสวนดาวหาง เมอวตถตาง ๆ เหลานผาชนบรรยากาศของโลกจะเกดการเสยดสของบรรยากาศจนลกไหม เรยกวา ดาวตก ถาวตถนนมขนาดใหญเกนไปลกไหมไมหมด และเหลอตกถงพนเรยกวา อกกาบาต

5. ท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ เชน ลม พาย เมฆ ฝน ซงมความส าคญตอการบนอกดวย เนองจากนกบนจะตองทราบถงสภาพอากาศตลอดเสนทางการบน จงจะสามารถบงคบเครองบนใหไปถงจดหมายปลายทางไดอยางปลอดภย

นกเรยนเหนไหมคะวา “บรรยากาศมความส าคญตอโลกของเรามากแคไหน”

20

องคประกอบของบรรยากาศ อากาศเปนของผสมทมลกษณะเปนสารเนอเดยว ประกอบดวยแกสชนดตาง ๆ และไอน าอากาศทไมมไอน าผสมอยเลยเรยกวา อากาศแหง สวนอากาศทมไอน าผสมอยเรยกวา อากาศชน โดยทวไปในอากาศจะมไอน าผสมอยประมาณรอยละ 0-4 ของอากาศทงหมด ไอน ามความส าคญมาก เพราะเปนสาเหตทท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ เชน ฝน ลม พาย ฟาแลบ ฟารอง 1. สวนประกอบของอากาศแหง

ในอากาศแหงสวนใหญจะประกอบดวยแกสไนโตรเจนประมาณรอยละ 78.08 แกสออกซเจนประมาณรอยละ 20.95 และแกสอน ๆ อกประมาณรอยละ 1 ไดแก แกสอารกอนประมาณรอยละ 0.93 แกสคารบอนไดออกไซดประมาณรอยละ 0.03 นอกนนอกประมาณรอยละ 0.01 เปนแกส นออน ฮเลยม ครปตอน ซนอน ไฮโดรเจน มเทน ไนตรสออกไซด และเรดอน ตามปกตแลวจะไมมอากาศแหง เนองจากอากาศทว ๆ ไป จะเปนอากาศชนทมไอน าและแกส อน ๆ ปนอยดวย 2. สวนประกอบของอากาศชน อากาศชนเปนอากาศทมไอน าปนอยดวย ประมาณรอยละ 0-4 โดยมวลหมายความวา ถาอากาศชนมมวล 1 กโลกรม (1,000 กรม) จะมไอน าอยมากทสด 40 กรม ปรมาณไอน าในอากาศท าใหปรมาณแกสไนโตรเจนซงมอยในอากาศแหงประมาณรอยละ 78.08 และปรมาณแกสออกซเจนซงมอยในอากาศแหงประมาณรอยละ 20.95 นอกจากแกสไนโตรเจนและแกสออกซเจนแลว สวนประกอบของอากาศชนโดยทวไปจะมปรมาณดงตารางขวามอ

ตารางแสดงสวนประกอบของอากาศชน ชนดของแกส รอยละ แกสไนโตรเจน แกสออกซเจน

ไอน า โอโซน (O3)

ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2)

แอมโมเนย (NH3) คารบอนมอนอกไซด (CO)

ฝ นละออง

78.08 เปลยนแปลง 20.95 เลกนอย ประมาณ 0.93%

1. สวนประกอบของอากาศแหง

21

สวนประกอบของอากาศชนจะเปลยนแปลงไปตามสถานท เชน ชายทะเล ภเขา ปาไม ชมชน พนทอตสาหกรรม

บรเวณชายทะเล ภเขา และปาไม

บรเวณพนทแหงแลง บรเวณพนทอตสาหกรรม

แหลงชมชนทมการจราจรคบคง

- จะมปรมาณไอน ามาก

- จะมปรมาณไอน านอย - จะมแกสซลเฟอรไดออกไซด

ฝ น ละออง ไนโตรเจนไดออกไซด และคารบอนมอนอกไซดมาก

- จะมซลเฟอรไดออกไซด ฝ นละออง ไนโตรเจนไดออกไซด และคารบอนมอนอกไซด

22


การแบงชนบรรยากาศ การแบงชนบรรยากาศทหอหมโลกอาจใชเกณฑตาง ๆ ในการแบงไดหลายรปแบบ เชน ใชอณหภมเปนเกณฑใชสมบตของแกสหรอสวนผสมของแกสเปนเกณฑหรอใชสมบตทางอตนยมวทยาเปนเกณฑซงอาจมชอเรยกชนบรรยากาศเหมอนกนหรอแตกตางกน 1. การแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑ แบงไดเปน 5 ชน ดงน 1. โทรโพสเฟยร (Troposphere) วดไดจากพนดนสงขนไปประมาณ 10 กโลเมตร ขอบเขตของบรรยากาศชนนในแตละแหงของโลกจะไมเทากน เชน บรเวณเสนศนยสตร บรรยากาศชนนจะสงจากพนดนขนไปประมาณ 16-17 กโลเมตร สวนบรเวณขวโลกจะมระยะสงจากพนดนขนไปประมาณ 8-10 กโลเมตร บรรยากาศชนโทรโพสเฟยร มลกษณะดงน

1. อณหภมจะลดลงตามระดบความสงทเพมขนโดยเฉลยจะลดลงประมาณ 6.5o C ตอ 1 กโลเมตร สดเขตของบรรยากาศชนเรยกวา โทรโพพอส (Tropopause) มอณหภมต ามาก เชน ในบรเวณเสนศนยสตรอณหภมประมาณ 80oC และในบรเวณขวโลก ประมาณ - 55oC 2. บรรยากาศชนนมความแปรปรวนมาก เนองจากเปนบรเวณทมไอน า เมฆฝน พายตาง ๆ ฟาแลบ ฟารองและฟาผา

23

2. สตราโตสเฟยร (Stratosphere) มความสงจากพนดนตงแต 10 -50 กโลเมตร มอากาศเบาบาง มเมฆนอยมาก เนองจากมปรมาณไอน านอยอากาศไมแปรปรวน นกบนจงน าเครองบนบนอยในชนน บรรยากาศชนนมแกสโอโซนมาก ซงอยทความสงประมาณ 25 กโลเมตร แกสโอโซนนจะชวยดดกลนรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตยไวบางสวน เพอไมใหรงสอตราไวโอเลตผานลงมาสพนผวโลกมากเกนไป อณหภมของบรรยากาศชนนจะเพมขนตามระดบความสงทเพมขนสดเขตของบรรยากาศชนนเรยกวา สตราโตพอส (Stratopause) 3. มโซสเฟยร (Mesophere) อยสงจากพนดนประมาณ 50-80 กโลเมตร บรรยากาศชนน อณหภมจะลดลงตามระดบความสงเพมขนสดเขตของบรรยากาศชนนเรยกวา มโซพอส (Mesopause) ซงมอณหภมประมาณ -140O C เปนบรรยากาศชนทสงดาวเทยมขนไปโคจรรอบโลก 4. เทอรโมสเฟยร (Thermosphere) บรรยากาศชนนอยสงจากพนดนประมาณ 80-500

กโลเมตร ดาวตกและอกกาบาตจะเรมลกไหมในบรรยากาศชนน อณหภมของบรรยากาศชนนจะสงขนอตราการสงขนของอณหภมจะคอย ๆ ลดลง โดยทวไปอณหภมจะอยในชวง 227-1727o C บรรยากาศชนนมความหนาแนนของอนภาคตาง ๆ จางมาก แตแกส ตาง ๆ ในชนนจะอยในลกษณะทเปนอนภาคทเปนประจไฟฟา เรยกวา ไอออน สามารถสะทอนคลนวทยบางความถได ดงนนบรรยากาศชนนจงมชอเรยกอกอยางหนงวา ไอโอโนสเฟยร (Ionosphere)

5. เอกโซสเฟยร (Exosphere) คอบรรยากาศทอยในระดบความสงจากผวโลก 500 กโลเมตรขนไป ไมมแรงดงดดของโลก ดาวตกและอกกาบาตจะไมลกไหมในชนน เนองจากมแกสเบาบางมาก จนไมถอวาเปนสวนหนงของบรรยากาศ

24

ในทางอตนยมวทยาไดแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑออกเปน 4 ชน

เทานน โดยไมมชนเอกโซสเฟยร เนองจากบรรยากาศชนนไมมผลกระทบตอภมอากาศของโลก 2. การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตของแกสหรอสวนผสมของแกสเปนเกณฑ แบงไดเปน 4 ชน ตามตารางตอไปน

ชนบรรยากาศ ความสง (km) สวนผสมบรรยากาศทส าคญ 1. โทรโพสเฟยร (troposphere) 0-10 ไอน า 2. โอโซโนสเฟยร (ozonosphere) 10-55 โอโซน 3. ชนไอโอโนสเฟยร (ionosphere) 80-600 อากาศแตกตวเปนไอออน (Ion) 4. ชนเอกโซสเฟยร (exosphere) 600 ขนไป ความหนาแนนของอะตอมตาง ๆ มคา

นอยลง

บรรยากาศชนเอกโซสเฟยร มอากาศเจอจางมาก องคประกอบสวนใหญเปนแกสไฮโดรเจนและฮเลยม เปนบรรยากาศทตอเนองกบอวกาศ และเนองจากมอากาศเบาบางมาก บรรยากาศชนนจงมอณหภมสงมากประมาณ 726oC

25

ความส าคญของบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนคดวเคราะหผลทจะเกดขนถาไมมอากาศตามหวขอตอไปน

หวขอ ผลทเกดขนถาไมมอากาศ 1. การด ารงชวตของพชสเขยว

….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

2. การด ารงชวตของสตว

….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

3. การไดยนเสยงของมนษยและสตว

….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

4. อณหภมของโลก ….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

5. ผวหนงของมนษย ….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

6. วตถตาง ๆ จากนอกโลก (อกาบาต ดาวตก)

….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

ทดสอบกนหนอยนะจะ

26

2. ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความลงในแผนผงมโนทศนในเรองความส าคญของบรรยากาศใหสมบรณตามหมายเลขตาง ๆ ในแผนผงมโนทศน

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

ความส าคญของบรรยากาศ

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 5 คะแนน

มโนทศนท 1-5 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน โดยสามารถสลบทกนได

27

องคประกอบของบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนพจารณาบทบาทสมมตหรอสมบตทก าหนดให แลวท านายวาสงนน คออะไร

1. ฉนเปนองคประกอบส าคญทจะระบเปนอากาศชนหรออากาศแหง.................................................................................................................................................................................. 2. ไมวาจะเปนอากาศชนหรอ

อากาศแหง ฉนกจะเปนสวนประกอบทมมากทสด..................................................................................................................................................................................

4. บรเวณทฉนอาศยอยมแกสซลเฟอรไดออกไซด ไนโตรเจนออกไซด คารบอนมอนอกไซด และฝ นละอองมาก ท าใหสขภาพไมด หลายคนออนแอและเปนโรคเกยวกบทางเดนลมหายใจ เธอทราบไหมวา บรเวณทบานฉนตงอยมลกษณะเปนอยางไร................................................................................................................................................................................................

3. ฉนชอบไปเทยวสถานทอากาศเยนสบาย ชมชน และแดดไมรอนจด ฉนควรไปทองเทยวทไหน..................................................................................................................................................................................

ทดสอบอกทนะจะ

28

2. ใหนกเรยนเปรยบเทยบองคประกอบของอากาศชนและอากาศแหงวามสงใดทเหมอนกน และตางกนบาง


มโนทศนท 1-3 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน

ตงใจท าด ๆ นะ

29

การแบงชนบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนอธบายชนบรรยากาศตาง ๆ ใหถกตอง 1. ชนโทรโปสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ชนสตราโทสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ชนมโซสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ชนไอโอโนสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ชนเอกโซสฟยร ...................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ทดสอบอกหนอยนะจะ

30

2. ใหนกเรยนเขยนแผนผงมโนทศนเกยวกบการแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑในทางอตนยมวทยา พรอมทงบอกลกษณะทส าคญของบรรยากาศแตละชน อยางละ 3 ขอ




7. 8. 9.

6.

5.

16.

15. 14. 13.

10.

1. 1.

3. 4. 12.

11. การแบงชนบรรยากาศ

31

แบบฝกหดทายหนวยท 1 1. จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 1. ขอใดไมใชประโยชนของบรรยากาศ

ก. ชวยปรบอณหภมของโลกใหเหมาะสมกบสงมชวต

ข. ชวยเสยดสกบวตถภายนอกโลก ท าใหลกไหมหมดหรอมขนาดเลกลงกอนถงผวโลก

ค. ชวยในการโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ง. ชวยดดกลนรงสตาง ๆ ไมใหผานเขาสโลกมาก

เกนไป 2. ก าหนดให A คอ แกสคารบอนไดออกไซด

B คอ แกสไนโตรเจน C คอ แกสอารกอน D คอ แกสออกซเจน

ขอใดเรยงล าดบสวนประกอบของอากาศแหงจากมากไปหานอยไดถกตอง

ก. B > D > C > A ข. D > B > C > A ค. B > D > A > C ง. D > B > A > C

3. การกระท าของผใดทท าใหสวนประกอบของอากาศแตกตางไปจากเดม นม เปดรานขายอาหารประเภทปงยาง เชน หมยาง ไกยาง นล ท าสวนเกษตรปลกตนมะมวงและตนมะมวงก าลงเจรญเตบโต นาง สองไฟฉายใหล าแสงผานไปในอากาศ

ก. นมกบนาง ข. นมกบนล ค. นลกบนาง ง. นม นล และนาง

4. สมบตในขอใดทไมไดใชในการแบงชนบรรยากาศ ก. อณหภม ข. สวนผสมของแกส ค. สมบตทางอตนยมวทยา ง. ปรมาณฝ นละอองและรงส

5. ชนบรรยากาศใดทมผลตอการด ารงชวตประจ าวนของมนษยมากทสด

ก. โทรโพสเฟยร ข. สตราโทสเฟยร ค. มโซสเฟยร ง. เทอรโมสเฟยร

6. ขอใดไมเกยวของกบบรรยากาศชนสตราโทสเฟยร ก. มแกสโอโซน ข. มระดบความสง 10-50 km ค. มประจไฟฟาทสามารถสะทอนคลนวทยได ง. ไมมเมฆและพาย

7. นกอตนยมวทยาน าขอมลจากชนบรรยากาศชนใดมาใชในการพยากรณอากาศ


8. นกบนจะขบเครองบนอยในบรรยากาศชนใดจงจะเหมาะสมทสด


9. อกาบาตรจากนอกโลกเมอเคลอนทเขาสแรงดงดดของโลก จะเรมลกไหมในบรรยากาศชนใด


10. โอโซนมประโยชนตอมนษยอยางไร ก. ชวยดดกลนรงสอลตราไวโอเลต ข. ชวยใหโลกอบอนขน ค. เปนแหลงผลตออกซเจนทส าคญ ง. ชวยในการสรางวตามนดในรางกายมนษย

32

แบงตามเกณฑ คอ ความส าคญ

ประกอบดวย ไดแก ไดแก ไดแก

2. ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ




บรรยากาศ

2.

3.

4.

5.

6.

1.

10.

11.

12.

13.

14.

7. 8. 9.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

33

แบบฝกหดทายหนวยท 1 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. ถาโลกของเราไมมบรรยากาศแลว โลกจะมลกษณะตามขอใด

ก. โลกจะมดตลอดเวลา ข. ไมมแสงแดด ค. กลางวนรอนจด กลางคนหนาวจด ง. ลมพดแรงจดตลอดเวลา

2. ขอใดไมใชประโยชนของบรรยากาศทมตอโลก

ก. ดดกลนและท าลายวตถตาง ๆ ทพงเขาหาโลก

ข. ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลต ค. ชวยลดความรอนใหแกโลก ง. ชวยกนรงสคลนสน

3. อากาศทรวมอยรอบตวเราอยในสถานะใด ก. แกส ข. ของแขง ค. สารแขวนลอย ง. ของเหลว

4. สวนประอบของอากาศมความแตกตางกนขนอยกบขอใด

ก. สถานทและความดน ข. เวลาและสถานท ค. เวลาและปรมาตร ง. เวลาและความดน

5. แกสชนดใดเปนสวนประกอบของอากาศทมจ านวนนอยทสด

ก. ไนโตรเจน ข. ออกซเจน ค. คารบอนไดออกไซด

ง. อารกอน 6. บรรยากาศชนใดมความส าคญตอสงมชวตมากทสด

ก. โทรโพสเฟยร ข. สตราโตสเฟยร ค. เอกโซสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร

7. บรรยากาศชนทสามารถสะทอนคลนวทยความถไมสงนกและเปนประโยชนตอการสอสารระยะไกลคอขอใด

ก. โทรโพสเฟยร ข. ไอโอโนสเฟยร ค. เอกโซสเฟยร ง. สตราโตสเฟยร

8. บรรยากาศชนทมการแปรปรวนและเปลยนแปลงตลอดเวลาคอขอใด

ก. โทรโพสเฟยร ข. สตราโตสเฟยร ค. เอกโซเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร

9. บรรยากาศชนเอกโซสเฟยรมแกสชนดใดมากทสด

ก. คารบอนไดออกไซด ข. ออกซเจน ค. ไนโตรเจน ง. ไฮโดรเจน

10. เครองบน บนอยในบรรยากาศชนใด ก. โทรโพสเฟยร ข. ไอโอโนสเฟยร ค. เอกโซสเฟยร ง. สตราโตสเฟยร

34


1. ใหนกเรยนคดวเคราะหผลทจะเกดขนถาไมมอากาศตามหวขอตอไปน


พชสเขยวจะตายเนองจากไมมแกสคารบอนไดออกไซดในการสงเคราะหแสงดวย จงไมไดรบสารอาหารและไมมแกสออกซเจน


สตวจะตายเนองจากไมมอากาศหายใจ ขาดออกซเจน


จะไมไดยนเสยง เนองจากเสยงตองเคลอนทผานอากาศซงเปนตวกลางผานมายงห เสยงเคลอนทผานสญญากาศไมได

4. อณหภมของโลก อณหภมของโลกจะรอนจดในเวลากลางวนและเยนจดในเวลากลางคน 5. ผวหนงของมนษย จะไหมเกรยมและเกดมะเรงผวหนงมากขน เนองจากไมมอากาศกรองรงส

อลตราไวโอเลต 6. วตถตาง ๆ จากนอกโลก (อกกาบาต ดาวตก)

อกกาบาตจะตกลงสพนโลกเปนอนตรายตอสงมชวตได เนองจากไมมการลกไหมเกดขนกอนถงผวโลก

แนวเฉลยจะ

35


..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................




1. ชวยใหเกดกระบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวต

2. ชวยปรบอณหภมของโลกใหพอเหมาะ

3. ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลต 4. ชวยปองกนอนตรายจากอนภาคตาง ๆ ทมาจากนอกโลก

5. ชวยท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ

36






ไอน า เพราะอากาศแหง ไมมไอน าอากาศชน มไอน าประมาณ 0 – 4 % โดยมวล

แกสไนโตรเจนมอยประมาณ 78% โดยมวล

ปาไม วนอทยาน น าตก เพราะมอากาศชนรมเยน

อยบรเวณอตสาหกรรมหรอชมชนทมการจราจรคบคง


37




ไอน า โอโซน ซลเฟอรไดออกไซดไนโตรเจนไดออกไซดแอมโมเนย แกส

คารบอนมอนอกไซด

แกส ไนโตรเจน แกส

ออกซเจน แกส

คารบอนไดออกไซด

แกสเฉอย นออน ฮเลยม ครปตอน

ซนอน ไฮโดรเจน มเทน ไนตรสออกไซด

เรดอน

อากาศชน อากาศแหง

38

การแบงชนบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนอธบายชนบรรยากาศตาง ๆ ใหถกตอง 1. ชนโทรโปสเฟยร (troposphere) คอชนบรรยากาศทเราอยมระยะความสงจากพนโลกขนไปไมเกน 12 กโลเมตร อณหภมของบรรยากาศชนนจะคอย ๆ ลดลงตามระดบความสง โดยเฉลยอณหภมจะลดลงประมาณ 6.5 องศาเซลเซยส ตอความสงทเพม 1 กโลเมตร เปนชนทมแกสทมความจ าเปนตอสงมชวตบนพนโลก มไอน า หมอก เมฆ ฝนและพาย และเปนชนบรรยากาศทมความส าคญทางอตนยมวทยา 2. ชนสตราโทสเฟยร (stratosphere) คอชนบรรยากาศทอยเหนอชนโทรโปสเฟยรขนไปจากพนโลกถงระดบความสงประมาณ 50 กโลเมตร เปนชนทมโอโซนปะปนอยหนาแนนกวาอากาศบรเวณชวงความสงอน ๆ บรรยากาศชนนไมมเมฆ ไมมพาย ความส าคญของโอโซนชนนท าหนาทชวยดดซบรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตย ชวยลดอนตรายทจะเกดกบมนษยและสงมชวตอน ๆ 3. ชนมโซสเฟยร โ(mesosphere) คอชนบรรยากาศทถดจากชนสตราโตสเฟยรโดยอยสงจากพนโลกประมาณ 80 กโลเมตร อณหภมของบรรยากาศชนนจะลดลงตามระดบความสง 4. ชนไอโอโนสเฟยร (ionosphere) คอชนบรรยากาศทสงจากพนประมาณ 600 กโลเมตร อากาศจางมาก เปนชนบรรยากาศทอะตอมแตกตวเปนไอออนท าใหบรรยากาศชนนมสมบตทางไฟฟาซงชวยในการสอสารวทย โดยสะทอนคลนวทยกลบลงมายงพนผวโลก ท าใหมนษยสามารถสงคลนวทยไปยงสวนตาง ๆ ของโลกไดระยะทางไกล ๆ 5. ชนเอกโซสฟยร (exosphere) เปนชนบรรยากาศนอกสดทหอหมโลก บรรยากาศชนนจะคอย ๆ กลนกบอวกาศจนก าหนดลงไปไดวามขอบเขตเทาใด มโมเลกลของแกสนอยมากเปนแกสทเบา


39





การแบงชนบรรยากาศ

7. มเมฆไอน ามากอากาศแปรปรวนมาก

1. โทรโพสเฟยร

2. สตราโทสเฟยร

4. มโซสเฟยร 3. เทอรโมสเฟยร

8. ระดบความสง 10-50 กโลเมตร

9. มชนอากาศโอโซนไมแปรปรวน

10. อณหภมของอากาศเพมขนตามระดบความสง


12. อณหภมลดลงตามความสง

13. อณหภมต ามาก 14. แกสแตกตวเปนไอออนสงคลนวทยได

15. อณหภมสงตามระดบความสง

16. ระดบความสง 80-500 กม. เรมมการลกไหมของดาวตก

15. ระดบความสง 0-10 ม. ยงสงอณหภมของอากาศ

16. มอากาศรอยละ 8 ของอากาศทงหมด

40











4. สมบตในขอใดทไมไดใชในการแบงชนบรรยากาศ ก. อณหภม

ข. สวนผสมของแกส ค. สมบตทางอตนยมวทยา ง. ปรมาณฝ นละอองและรงส











41








2. สงมชวตใหหายใจ

3. สะทอนแสงและดดกลนพลงงาน

4. ปองกนรงสอลตราไวโอเลต

5. ปองกนสงแปลก ปลอมจากนอกโลก

6. ท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ

1. อากาศทอยรอบตวเราและหมหอโลกของเราไว

10. ไนโตรเจน 78%

11. ออกซเจน 21%

12. คารบอนไดออกไซด 0.03%

13. ไอน า 0-4%

14. อน ๆ 0.04%

7. อณหภม 8. สมบตของแกส 9. อตนยมวทยา


16. สตรา โทสเฟยร

17. มโซสเฟยร

18. เทอรโมสเฟยร


20. โอโซโนสเฟยร

21.ไอโอโนสเฟยร

22. เอกโซสเฟยร


24. โอโซโนสเฟยร

25. ไอโอโนสเฟยร



42







4. สวนประกอบของอากาศมความแตกตางกนขนอยกบขอใด













43


โรงเรยนบานกาเกาะระโยง

44

สภาพอากาศทเปลยนแปลงรวมถงปรากฏการณทาง

ธรรมชาตทเกดขนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของอณหภม ความชน และความกดอากาศ

45

1. เทอรมอมเตอร 1 อน

2. ขาตง 1 อน

3. ทจบ 1 อน

4. นาฬกา 1 เรอน

อปกรณ

กจกรรมท 1

เรอง อณหภมของอากาศ วธการทดลองและเกบรวมรวบขอมล

1. น าเทอรมอมเตอรไปตดตงทขาตงโดยใชทจบหนบเทอรมอมเตอรยดไวกบขาตงดงรป

2. ตงเทอรมอมเตอรไวในบรเวณทจะท าการทดลองวดอณหภมของอากาศ

3. บนทกอณหภมของอากาศทก ๆ 2 ชวโมง ตงแต 8.00 น. ถง 18.00 น. ลงในตารางบนทกผลการทดลอง

4. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางอณหภมกบเวลา

หมายเหต อณหภมของอากาศจะเปลยนแปลงไปตามสภาพอากาศของแตละทองถนทนกเรยน ท าการทดลอง

จดประสงคการเรยนร สามารถบนทกขอมลเกยวกบอณหภมของอากาศได

46

ตารางบนทกผลการทดลอง

เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) 8.00 35 14.00 46 10.00 45 16.00 35 12.00 50 18.00 25

ค าถามทายกจกรรม 1. หนาทส าคญของเทอรมอมเตอรคออะไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

2. นกเรยนคดวาอณหภมในแตละทองถนในชวงเวลาเดยวกนมคาเทากนหรอไม .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

3. อณหภมของอากาศมลกษณะอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

4. อณหภมจะขนสงสดในชวงเวลาใด .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

47

1. จงศกษาขอมลจากตารางแสดงความสมพนธระหวางอณหภมของอากาศกบ ความสงจากระดบน าทะเลตอไปน แลวตอบค าถาม

ความสงจากระดบน าทะเล (km) อณหภมของอากาศ ( o C ) 0

0.09 1.50 3.14 4.40 5.85 7.56 9.65

27 25.3 18.2 8.0 2.2 -6.1

-17.6 -32.3

1. ทระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ....................................................................................... 2. มระดบความสง 0.09 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 3. ทระดบความสง 3.14 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 4. สรปไดวา เมอระดบความสงเพมขนจากระดบน าทะเล อณหภมจะ.................oC

ค าถามชวนคด

ชวยกนคดหนอยนะคะ

48

อณหภมของอากาศ

2. นกเรยนจงเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ แผนผงแบบท 1

1.

พนดน 2.

3.

5.

4.

6.

7.

คอ

การรบและคายความรอน

เนองจาก เนองจาก

ความสมพนธระหวางอณหภมกบความสง


มโนทศนท 1, 5, 6, 7 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน

มโนทศนท 3 - 4 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน

มโนทศนท 2 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

49

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศนเกยวกบเครองมอทใชวดอณหภม และลกษณะส าคญของเครองมอทใชวดอณหภม

แผนผงแบบท 2

เครองมอวดอณหภม

50


อณหภมของอากาศ นกเรยนจะสงเกตวาอากาศบรสทธในตอนเชาท าใหเรารสกถงความสดชนเยนสบายในขณะทเวลากลางวนเราจะรสกรอน และจะคอย ๆ คลายลงอกครงในเวลาเยนนกเรยนคดวาความรอนเยนของอากาศทเปลยนแปลงไปในแตละวนเกดขนไดอยางไร การทความรอนหรอความเยนของอากาศเกดการเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลานนเนองมาจากความแตกตางของต าแหนงดวงอาทตยบนทองฟา ในตอนเชาดวงอาทตยจะขนทางทศตะวนออก และจะคอย ๆ เคลอนตวและขนสจดสงสดบนทองฟาในตอนกลางวน เมอถงชวงบายและเยนดวงอาทตยกจะเคลอนมาทางทศตะวนตกและลบขอบฟาไปในทสด

ขณะทดวงอาทตยขนในตอนเชาอณหภมของอากาศยงต าอย เนองจากพนผวโลกเยนตวลงหลงดวงอาทตยตกในคนทผานมา และเมอดวงอาทตยขนสจดสงสดในตอนกลางวน ผวโลกจะไดรบความรอนจากดวงอาทตยมากกวาเวลาอน ๆ ท าใหอากาศรอน และเมอ

ดวงอาทตยตกในตอนเยนพนผวโลกจะเยนตวลงความรอนกจะลดลงดวยความรอนเยนของอากาศทเปลยนไปนเรยกวาอณหภมของอากาศ ในปหนง ๆ อณหภมของอากาศจะมการเปลยนแปลงเนองจากการหมนรอบตวเองของโลกท าใหเกดกลางวนกลางคน และการโคจรรอบดวงอาทตยท าใหเกดฤดกาลตาง ๆ ขน

51

เมอโลกโคจรรอบดวงอาทตย จะเกดความแตกตางของระยะทางจากโลกถงดวงอาทตยในชวงเวลาตางกนในรอบปและการทแกนโลกเอยงทโลกโคจรรอบดวงอาทตยท าใหโลกไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไมเทากน ซกโลกทไดรบพลงงานความรอนโดยตรงจะเปนฤดรอน ขณะทซกโลกฝงตรงขามจะเปนฤดหนาว เนองจากระดบความสงของดวงอาทตยแตกตางกน ฤดรอนดวงอาทตยจะอยสงในทองฟา ท าใหพนผวโลกไดรบความรอนโดยตรง อณหภมพนผวดนจงสงสวนฤดหนาวดวงอาทตยจะอยต า และสองแสงในแนวเฉยงท าใหพนผวโลกไดรบความรอนไมเตมท อณหภมจงลดลง ฤดรอนจงรอนกวาฤดหนาว

นอกจากอณหภมของอากาศทพนผวโลกจะแตกตางกนแลว อณหภมของอากาศทระดบความสงจากผวโลกขนไปยงมความแตกตางกนอกดวย ถาเราขนไปยงททสงจากระดบน าทะเล เชน บรเวณดอยหรอภเขาสงเราจะรสกวาอากาศเยนกวาบรเวณพนดน นนคอทระดบความสงจากผวโลกตาง ๆ กน อณหภมของอากาศจะมคาไมเทากน อณหภมของอากาศทพนดนจะสงกวาอณหภมทระดบสงขนไป ดงนนอาจกลาวสรปไดวา เมอความสงเพมขน อณหภมของอากาศจะคอย ๆ ลดลง นอกจากอณหภมทความสงจากผวโลกขนไปจะแตกตางกนแลว นกเรยนคดวาอณหภมของพนดนและพนน าจะแตกตางกนดวยหรอไม

52

อณหภมของพนดนและพนน า พนผวโลกมลกษณะแตกตางกนซงมทงพนดนและพนน า พนดนและพนน าจะสามารถรบเอาพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไวไดไมเทากน พนดนมความสามารถในการรบและคายความรอนไดดกวาพนน า ท าใหพนดนรอนและเยนกวาพนน าการเปลยนแปลงของอณหภมบนพนดนจะเกดขนทผวดนมากกวาใตดน ดงนนใตผวดนทอยลกลงไปจงมการเปลยนแปลงของอณหภมนอยมาก เราจงพบวาน าบอใตดนจะเยนกวาน าทผวดน ในธรรมชาตแสงอาทตยจะสองผานพนน าไดงายกวาพนดน สาเหตเนองมาจากน ามการเคลอนทและไหลผานบรเวณตาง ๆ ตลอดเวลาพนน าจงรบความรอนและระเหยกลายเปนไอน าขนสอากาศชากวาพนดน

เราจะพบวาในชวงฤดรอนน าจะอนขน เพราะน าสะสมความรอนเอาไว และเมอถงฤดหนาวจะระเหยและคายความรอนออกมาอยางชา ๆ ดงนน เราจงรสกอบอนเมออยใกลทะเลหรอทะเลสาบในฤดหนาว

53

การวดอณหภม เครองมอทใชวดอณหภมทนยมใชในปจจบน เรยกวา เทอรมอมเตอร ใชวดระดบความรอนหรออณหภมของสงตาง ๆ ลกษณะเปนหลอดแกวปลายปด ภายในบรรจของเหลวทเรยกวา ปรอท การเปลยนแปลงอณหภมมผลท าใหระดบปรอทเปลยนแปลงไป เมออากาศอนปรอทจากกระเปาะทกนหลอดแกวจะขยายตวสงขน เราจะเหนของเหลวภายในหลอดแกวเคลอนทขนมาและเมออากาศเยนลงปรอทจะหดตวเราจะเหนของเหลวหดตวลงไป เครองมอทใชวดอณหภมอกชนดหนงคอ เทอรมอมเตอรสงสดและต าสด ใชวดอณหภมของอากาศเมอเราอยากทราบอณหภมสงสดและต าสดในรอบวน นอกจากนยงม เทอรมอกราฟ ซงเปนเครองมอทใชวดอณหภมและสามารถบนทกอณหภมทเปลยนแปลงในเวลาทตอเนองกนไดโดยอตโนมต เทอรมอมเตอรอกชนดหนงทใชวดอณหภมทรม โดยตวเทอรมอมเตอรจะอยภายในทก าบงเรยกวา เรอนเทอรมอมเตอรแบบสตเวน อณหภมทบนทกไดมหนวยเปนองศาเซนตเกรด

รปแสดงเทอรมอมเตอรสงสดและต าสด

54

1. ส าล 2 กอน

2. กลองพลาสตกเบอร 1 กลอง 3. ดายหรอยางรด 2 เสน

4. ดนน ามน 1 กอน




อปกรณ


เรอง ความชนในบรรยากาศทมตออตราระเหยของน า วธการทดลอง

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาผลของความชนในบรรยากาศทมตออตราการระเหยของน า

55


การวดอณหภม อณหภมทอานไดจากเทอรมอมเตอร ( oC )

อนท 1 (อยในกลองพลาสตก) อนท 2 (อยนอกกลองพลาสตก) กอนการทดลอง 30.2 30.2 หลงจากตงทงไว 5 นาท 30.4 20.7 1 ชวโมง 40.2 20.62 ค าถามทายกจกรรม2 1. เมอตงชดการทดลองไว 5 นาท อณหภมของเทอรมอมเตอรทงสองจะตางกนดงน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนใดระเหยไดดกวา ............................................................................................................................................................. ทราบไดจาก .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกกบภายในกลองพลาสตกตางกนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ถาตงชดการทดลองนเปนเวลา 1 ชวโมง นกเรยนคดวาจะเกดผลอยางไร ............................................................................................................................................................. 5. ในชวงอากาศแบบใดทตากผาใหแหงไดเรว ............................................................................................................................................................. สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

56

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวาใหถกตอง 1. อากาศทต าบล ก. มไอน าอยมากจนไมสามารถรบไอน าเขาไปแทรกในอากาศไดอก เรยกอากาศในขณะนวา .................................................................................................................. 2. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ....................................................................... 3. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ................................ 4. กอนทฝนจะตก อากาศจะรอนอบอาว เหนยวตว เหงอระเหยชา และรสกอดอด เนองมาจาก ....................................................................................................................................................... 5. ปจจยส าคญทท าใหอากาศมความชนอยเสมอ คอ............................เนองจาก.............................. 6. ทอณหภมหนง ถาความแตกตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรกระเปราะเปยกกบกระเปราะแหงตางกนมากขน ความชนสมพทธจะมมากขนหรอนอยลง 7. นกเรยนทราบคาความชนสมพทธของอากาศไดโดยการค านวณคาจาก ไฮกรอมเตอรกระเปราะ .............................................................................................................................................................

ค าถามชวนคด คดใหรอบคอบหนอยนะคะ

57

2. นกเรยนจงเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ แผนผงแบบท 3 ความชน

1.

2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

คอ

อากาศอมตว

การบอกคาความชน

คอ คอ

มหนวยเปน มหนวยเปน


มโนทศนท 1-2,5-6 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน



58

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศนเกยวกบเครองมอทใชวดความชนสมพทธและลกษณะส าคญ แผนผงแบบท 4

เครองมอวดความชนสมพทธ

59


ความชนของอากาศ ความชนของอากาศ คอ ปรมาณไอน าทปะปนอยในอากาศ ซงไดมาจากการระเหยของน าจากแหลงน าตาง ๆ และจากการหายใจของสงมชวต การคายน าของใบไม อากาศทมไอน าอยในปรมาณเตมท และจะรบไอน าทอนอกไมไดแลว เรยกวา อากาศอมตว (Saturated Vapour) 1. อากาศทมอณหภมสงจะรบไอน าไดมากกวาอากาศทมอณหภมต า ณ อณหภมตางกน อากาศจะรบปรมาณไอน าไดตางกน 2. ทอณหภม 10oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 9.3 g/m3 3. ทอณหภม 20oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 17.5 g/m3 4. ทอณหภม 30oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 30.5 g/m3

ความชนของอากาศเกดจากไอน าจากแหลงน าตาง ๆ เกดการระเหยแทรกอยในอากาศ ถาในอากาศมความชนมากการระเหยของน ากจะนอยลง

60

ความชนสมพทธทเรารสกสบายทสด คอความชนสมพทธ 60%

การบอกคาความชนของอากาศ การบอกคาความชนของอากาศสามารถบอกได 2 วธ คอ 1. ความชนสมบรณ (Absolute Humidity) คอ อตราสวนระหวางมวลของไอน าในอากาศกบปรมาตรของอากาศขณะนน

สตร ความชนสมบรณ = )3(m อากาศปรมาตรของ

(g) ำ าในอากาศมวลของไอน

หนวยของความชนสมบรณ คอ g/m3 2. ความชนสมพทธ (Relative Humidity) คอ เปรยบเทยบระหวางมวลของอากาศทมอยจรงในอากาศขณะนนกบมวลของไอน าในอากาศอมตว ทอณหภมและปรมาตรเดยวกน มหนวยวดเปนเปอรเซนต

สตร ความชนสมพทธ = 100วกนรมาตรเดยณหภมและปำมตวทอำ าในอากาศอมวลของไอน

ศขณะนนจรงในอากาำ าทมอยมวลของไอน

ตวอยาง อากาศทต าบล ก มอณหภม 25oC มปรมาตร 8 ลกบาศกเมตร มไอน าอย 40 กรม จงหาความชนสมบรณของอากาศทต าบลแหงน

วธท า ความชนสมบรณ = )3(m อากาศปรมาตรของ


= 38

40

m

g

= 5 g/m3 ดงนน ความชนสมบรณของอากาศทต าบล ก คอ 5 g/m3 (หมายความวา ในอากาศปรมาตร 1 m3 จะมมวลของไอน าอย 5 g)

อากาศมความชนสมพทธ 80% หมายถงอากาศปรมาตร 1 m3 มไอน าอย 80 กรม และจะรบไอน าไดอก 20 กรม

61


เครองมอวดความชนสมพทธ เรยกวา ไฮกรอมเตอร (Hygromiter) ทนยมใชกนแพรหลายมอย 2 ชนด คอ

1. ไฮกรอมเตอรแบบกระเปราะเปยกกระเปาะแหง (Wet and Dry Hygromiter)

ประกอบดวยเทอรมอมเตอร 2 อนคกน โดยเทอรมอมเตอรอนทหนงใชวดอณหภมธรรมดาเรยกวา กระเปาะแหง สวนเทอรมอมเตอรอกอนหนงหอหมกระเปาะดวยผาชน และชายผาอกดานหนงจมอยในแกวทมน าอย เพอใหผาทหมเปยกอยตลอดเวลา เรยกวา กระเปาะเปยก ซงจะปลอยใหน าระเหยออกจากผาชนจนกระทงอณหภมของเทอรมอมเตอรกระเปาะเปยกเยนลงจนถงอณหภมต าสด อานอณหภมแลวน าไปเปรยบเทยบความแตกตางระหวางอณหภมของกระเปาะเปยกและกระเปาะแหงของเทอรมอมเตอร ทง 2 อน จากนนน าคาของผลตางทไดไปค านวณหาคาความชนสมพทธจากตาราง

ตวอยาง ทอณหภม 30oC มไอน าอยจรงในอากาศ 20 g/m3 ถาอากาศอมตวดวยไอน า 25 g/m3

จงหาความชนสมพทธของอากาศ

วธท า ความชนสมพทธ = 100ำมตวำ าในอากาศอมวลของไอน

จรงำทมอยมวลของไอน า

= 10025

20

g

g

= 80% ดงนน ความชนสมพทธของอากาศ คอ 80%

62

วธการหาคาความชนสมพทธจากไฮกรอมเตอรแบบกระเปาะเปยก – กระเปาะแหง จาก

ตารางความชนสมพทธเปนเปอรเซนต

ผลตางของอณหภม อณหภมเทอรมอมเตอรกระเปาะแหง oC

10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

94 89 83 77 72 67 61 56 51 46 36 36 15 5

95 90 86 81 76 72 67 63 58 54 46 38 29 21 13 5

96 92 88 83 80 75 72 68 64 60 53 46 39 32 25 19 13 7 1 0 -6

-12

96 96 89 85 82 78 75 71 68 62 57 51 46 41 36 31 28 25 19

97 93 90 86 83 78 77 74 71 68 62 57 51 46 41 36 31 28 25

97 94 91 88 85 80 79 76 73 71 65 60 55 51 46 42 37 33 29

97 94 91 89 86 83 81 78 76 73 68 63 59 54 50 46 43 38 34

วธค านวณหาคารอยละของความชนสมพทธ

1. ใหอานเทอรมอมเตอรกระเปาะแหงวามอณหภมเทาใด แลวน าไปเทยบในตารางวาอยชองไหน เชน อานได 27oC อยในตารางชอง 25-29 (แนวตง) 2. ใหอานเทอรมอมเตอรกระเปาะเปยกวามอณหภมเทาใด เชนอานได 23oC

3. หาผลตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรทงสองอนวาเปนเทาใด จากขอ 1 และ 2 จะไดผลตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรทงสอง = 27 – 23 = 4oC (แนวนอน

4. ใหตวเลขตรงต าแหนงทแนวตงในขอ 1 และแนวนอนในขอ 3 ตดกนวาเปนเทาใด

จากตวอยางจะไดตวเลขตรงต าแหนงทแนวทสองตดกน คอ 71 ดงนนจากตวอยางจะอานคาความชนสมพทธได 71%

จากตารางจะพบวา เมอผลตางของอณหภมมอมเตอรกระเปาะเปยกและกระเปาะแหงยงมคามากขน คาความชนสมพทธจะยงมคานอยลง

63

2. ไฮกรอมเตอรแบบเสนผม (Hair Hygrometer)

เปนเครองมอวดความชนสมพทธของอากาศทใชเสนผมทสะอาดปราศจากไขมนของมนษย อาจใชเสนเดยวหรอหลายเสน โดยอาศยหลกการหดตวและยดตวของเสนผม เมอความชนเปลยนไป เมอความสมพทธสง เสนผมจะยดตวยาวขน เมอความชนสมพทธต า เสนผมจะหดตวสนลง ซงเสนผมนจะถกน าไปเชอมตอกบเขมชท าใหสามารถอานคาความชนสมพทธไดจากหนาปด แตถาเครองมอชนดนมการ

ไฮแสดงคาความชนสมพทธบนกระดาษกราฟ จะเรยกวา กรอกราฟ (Hygrograph)

ความชนในอากาศมความสมพนธกบปรมาณไอน าในอากาศและไอน าในอากาศบางสวนยงสามารถเปลยนไปเปนฝนไดอกดวย ถามอณหภมทเหมาะสมและมปรมาณไอน าในอากาศเพยงพอในภมประเทศบางแหงทมความชนไมเพยงพอ เชน บรเวณทไมมปาไม จงมกเกดความแหงแลง ดงนนปาไมจงเปนปจจยส าคญอยางหนงทชวยใหอากาศมความชนอย

เสมอ เนองจากใบไมจะมการคายน าอยเสมอ ท าใหปรมาณไอน าในอากาศอยางเพยงพอ

64

1. สายพลาสตกใสขนาดเสนผาศนยกลาง 0.6 cm. 1 เสน

2. ถงน าพลาสตกใสน าประมาณ 2/3 ถง 1 ถง

อปกรณ


เรอง ความดนอากาศทระดบความสงเทากน วธการทดลอง 1. บรรจน า ½ ของสายพลาสตกในอางน า 2. จบปลายสายพลาสตกทง 2 ขาง ใหอยในระดบเดยวกนสงเกตระดบน า 3. จบปลายขางขวาใหสงกวาซายแลวสลบเปลยนใหปลายขางซายอยสงกวาขวา สงเกตและเปรยบเทยบระดบน าทงสองครง 4. เปาลมเขาทปลายดานใดดานหนง อยาใหน าลนออกจากสายพลาสตก สงเกตระดบน าทปลายอกดานหนง

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาความดนของอากาศทระดบความสงเทากน

65


การทดลอง ผลการทดลอง 1. จบปลายพลาสตกใหอยสงเทากน 2. จบปลายพลาสตกใหอยสงไมเทากน 3. เมอเปาลมเขาทปลายดานหนง

ค าถามทายกจกรรม 1. เมอยกปลายสายพลาสตกทงสองดานใหอยสงเทากน ระดบน าในปลายสายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................................................................................................................................................. 2. ถาระดบน าทปลายสายพลาสตกทงสองขางเทากน นกเรยนคดวาเปนเพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. 3. เมอยกปลายพลาสตกทงสองขางใหมระดบตางกน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................... แสดงวา .................................................................................. 4. ขณะปาลมเขาทางปลายสายพลาสตกดานหนง สงเกตพบวา ....................................................... แสดงวา................................................................................................................................................ สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

66

1. จงศกษาขอมลจากตารางแสดงความชนสมพทธระหวางความสงจากระดบน าทะเลกบความดนอากาศ แลวตอบค าถามตอไปน

ความสงจากระดบน าทะเล (km) ความดนอากาศ (mm ของปรอท) 0 2 4 6 8 10 12

760 600 470 360 280 210 160

1. ทระดบความสงจากระดบน าทะเล 2 km ความดนอากาศเทากน............................................................................................................................................................. 2. ทระดบความสงจากระดบน าทะเล 4 km ความดนอากาศเทากน ............................................................................................................................................................. 3. เมอระดบความสงเพมขน ความดนอากาศจะเปนอยางไร

.............................................................................................................................................................

ค าถามชวนคด ชวยกนคดหนอยนะคะ

เรองแคนพวกเราตงใจท าอยแลว !

67

2. นกเรยนจงเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ


ความดนอากาศ

1.

2.

3.

5.

3.

5.

7.

เกณฑการใหคะแนนมดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 17 คะแนน มโนทศนท 1, 5-7 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 3-4 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 2 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

คอ

มหนวยเปน

การวดความดนม 2 วธ

1 บรรยากาศ คอ 1 บรรยากาศ คอ

ความสมพนธระหวางความดนกบความสง

68

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศนเกยวกบเครองมอทใชวดความดนอากาศลกษณะส าคญและหลกการสราง


เครองมอวดความดนอากาศ

69


ความดนอากาศ อากาศมลกษณะเปนแกสและเปนสสารทมน าหนก สามารถออกแรงกระท าตอสงตาง ๆ ทอยบนผวโลกและอยในบรรยากาศของโลก นกเรยนจะรสกวามอากาศกตอเมอมลมพดมากระทบตวเรา โดยปกตแลวน าหนกของอากาศมมากจรง ๆ แตเราจะไมคอยรสกเพราะวามน าหนกอากาศกดดนรอบ ๆ ตวเราประการหนง และอกประการหนงเนองจากความเคยชนของเรานนเอง ซงอาจกลาวไดวาอากาศมแรงดน แรงดนของอากาศจะกระท าตอสงตาง ๆ ทอยบนผวโลก เราสามารถสงเกตแรงดนของอากาศไดเมอเราออกแรงเปาลกโปงหรอสบยางลอรถยนตอากาศทเราสบเขาไปจะท าใหลกโปงและยางลอรถยนตพองโตขน ซงถาเราเปาลมหรอสบลมเขาไปมากอาจท าใหลกโปงและยางแตกได นกเรยนจะสงเกตเหนวา เมอผสอขาวรายงานพยากรณอากาศในแตละวนจะเรยกความดนของอากาศวา ความกดอากาศ

เหมอนกนคะ นกเรยนจะสงเกตเหนวา เมอผสอขาวรายงานพยากรณอากาศในแตละวนจะเรยกความดนของอากาศวา ความกดอากาศ

ครคะ บางครงหนกไดยนค าวา ความกดอากาศมนเหมอนกบ

ความดนอากาศไหมคะ

70

1. ความดนอากาศทระดบความสงเทากน อากาศมแรงดนทกทศทกทาง ทระดบความสงเดยวอากาศจะมแรงดนเทากน 2. การวดความดนอากาศ วดได 2 วธ ดงน

วธท 1 วดจากความสงของระดบน า ความดน 1 บรรยากาศ คอ ความดนอากาศทสามารถดนน าใหเขาไปในสายยางปลายปดไดสงประมาณ 10 เมตร

วธท 2 วดจากความสงของระดบปรอท ความดน 1 บรรยากาศ คอ ความดนอากาศทสามารถดนปรอทใหเขาไปในหลอดแกวได สง 76 cm หรอ 760 mm

71

3. เครองมอวดความดนอากาศ เพอใหทราบคาความดนอากาศนกวทยาศาสตรจงไดสรางเครองมอส าหรบวดความดนอากาศขนมา เรยกวา บารอมเตอร ซงมหลายชนด ดงน

3.1 บารอมเตอรปรอทแบบงาย (Barometer) ลกษณะ เปนหลอดแกว หลกการสราง ใชหลกการทอากาศสามารถดนของเหลวใหเขาไปในหลอดแกว 3.2 แอนรอยดบารอมเตอร (Aneroid Barometer) ลกษณะ เปนตลบโลหะบาง ภายในเกอบเปนสญญากาศ หลกการสราง อากาศจะดนผวของตลบโลหะ เมออากาศเปลยนแปลง จะอานคาความดนอากาศไดจากเขมบนหนาปด 3.3 บารอกราฟ (Barograph) พฒนามาจากแอนรอยดบารอมเตอรแตจะมเขมทปากกาบนทกความดนอากาศตอเนองกนลงบนกระดาษกราฟทหมนอยตลอดเวลาดวยลานนาฬกา 3.4 แอลตมเตอร (Altimeter) พฒนามาจากแอนรอยดบารอมเตอรใชวดความสง โดยอานคาจากหนาปดออกมาเปนระดบความสง ใชส าหรบตดตวนกโดดรม และใชในเครองบนเพอบอกระดบความสงทเครองบนอยหางจากระดบน าทะเล หลกการสราง สรางขนโดยใชหลกการเมอความสงเพมขน ความดนและความหนาแนนของอากาศจะมคาลดลง

72

4. หนวยความดนอากาศ 5. ความดนอากาศทระดบความสงตาง ๆ กน อากาศเปนสสารจงมมวลและปรมาตร ในระดบต า อากาศจะมมวลมาก ความหนาแนนมาก และมความดนอากาศสง เมอระดบความสงเพมขน ความหนาแนนของอากาศจะลดลง สวนความดนของอากาศกจะลดลงเชนกน นกวทยาศาสตรไดน าหลกการนไปใชค านวณหาระดบความสง และไดพฒนาเครองมอวดความดนอากาศทเรยกวา บารอมเตอร ไปเปนเครองมอวดความสงทเรยกวา แอลตมเตอร

1 บาร = 1,000 มลลบาร

1 บรรยากาศ = 760 มลลเมตรของปรอท

= 76 เซนตเมตรของปรอท

= 1,013,25 มลลบาร

= 1.01 105 N/m2

73

แบบฝกหดทายหนวยท 2 1. จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 1. อากาศในขอใดมความหนาแนนมากทสด

ก. สวนสขภาพ ข. ชายหาด ค. ในเหว ง. บนยอดเขา

2. การทผาทตากไวแหงเรว ขนอยกบสมบตของอากาศ ในขอใด

ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. อากาศมความหนาแนนมาก ง. อากาศมความหนาแนนนอย

3. ในวนทรสกอดอด เหนยวตว เหงอระเหยนอยและรอนมาก เนองมาจากสาเหตในขอใด

ก. อณหภมของอากาศสง ข. ความหนาแนนของอากาศมาก ค. ความชนของอากาศมาก ง. ความชนของอากาศนอย

4. ขอใดถกตองเกยวกบสมบตของอากาศ ก. เมอระดบความสงเพมขน ความดนอากาศจะ

เพมขน ข. เมอระดบความสงเพมขน ความหนาแนนของ

อากาศจะมคาลดลง ค. ในชนโทรโพสเฟยร เมอระดบความสงเพมขน

อณหภมจะเพมขน ง. ทระดบความสงเดยวกน ความดนอากาศอาจไม

เทากน 5. อตราสวนระหวางมวลของไอน าทมอยจรงในอากาศขณะนนตอมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกนเรยกวาอะไร

ก. ความชนสมพทธ ข. อากาศอมตวดวยไอน า

ค. ความชนสมบรณ ง. ความหนาแนนของอากาศ

6. ขอใด ไมได น าความดนของอากาศมาใชประโยชน ก. กาลกน า ข. รนน าใสขวด ค. เตมลมลอรถจกรยาน ง. สายยางวดระดบความสง

7. การทนกเรยนจะรสกปวดห เมอนกเรยนขนไปบนทสงจากระดบน าทะเลมาก ๆ เนองจากสาเหตใด


8. ในรานอาหารแหงหนง มมวลของไอน าอยในอากาศอย 150g รานอาหารแหงนมปรมาตรเทากบ 30 m3 อากาศมความชนสมบรณก g/m3

ก. 3 ข. 4 ค. 5 ง. 6

9. ทอณหภม 28OC มไอน าอยจรงในอากาศ 15 g/m3 อากาศอมตวดวยไอน า 20 g/m3 จงหาความชนสมพทธ

ก. 60% ข. 65% ค. 70% ง. 75%

10. ถาอากาศมความชนสมพทธ 82% และอานอณหภมของเทอรมอมเตอรกระเปาะแหงได 26OC อณหภมของเทอรมอมเตอรกระเปาะเปยกจะมคาเทาใด

ก. 19.5OC ข. 23.5OC ค. 26.0OC ง. 28.5OC

74

2. ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความลงในแผนผงมโนทศนเกยวกบความสมพนธระหวางอณหภม ความชน ความกดอากาศ

อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ

1. 2. 3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10.

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 27 คะแนน มโนทศนท 1-3 และ 10 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 4-6 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 7-9 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

หมายถง หมายถง หมายถง

อณหภมพนดนพนน าแตกตางกน

ความชนม 2 ลกษณะ คาความกดอากาศ

เครองมอวดอณหภม เครองมอวดความชน เครองมอวดความกดอากาศ

ความสมพทธ

75

แบบฝกหดทายหนวยท 2 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยท าเครองหมาย X จงในกระดาษค าตอบ 1. ขอใดแสดงวาอากาศมความดน

ก. น าไหลจากทสงลงสทต ากวา ข. อากาศสามารถสมผสได ค. ลกโปงบรรจแกสลอยขนไปบนอากาศ ง. ใบไมไหวเมอใชมอโบกไปมา

2. สถานทใดมความดนของอากาศมากทสด ก. ในเหวลก ข. ในถ า ค. บนยอดเขา ง. ชายทะเล

3. ความกดอากาศกบความสงจากระดบน าทะเลมความสมพนธกนตามขอใด

ก. ความสงเพมขน ความกดอากาศลดลง ข. ความสงลดลง ความกดอากาศคงท ค. ความสงเพมขน ความกดอากาศเพมขน ง. ความสงลดลง ความกดอากาศลดลง

4. บรเวณทสง ๆ จะมความกดอากาศต ากวาบรเวณทต า ๆ เนองจากอะไร

ก. บรเวณทต า ๆ มฝ นละอองปนในอากาศมาก อากาศจงหนก

ข. อากาศบรเวณทสง ๆ เบากวาอากาศบรเวณทต า

ค. บรเวณทสง ๆ อากาศเคลอนไหวเรวกวาบรเวณทต า

ง. บรเวณทสง ๆ อากาศบางกวาทต า 5. ความสมพนธระหวางความหนาแนนของอากาศกบความกดอากาศตรงกบขอใด

ก. ความกดมาก ความหนาแนนนอย ข. ความกดมาก ความหนาแนนนอย ค. ความกดคงท ความหนาแนนนอย ง. ความกดนอย ความหนาแนนมาก

6. ตอนกลางคนอากาศเหนอพนน าทะเลมอณหภมสงกวาอากาศเหนอพนดนเนองจากสาเหตใด

ก. น าเปนของเหลวท าใหอณหภมเปลยนแปลงไดงาย

ข. พนดนเปนของแขงรบความรอนไดเรว ค. น ามความหนาแนนนอยกวาดนมาก ง. น าคายความรอนไดชากวาพนดน

7. ในชวงเวลากอนฝนจะตก อากาศรอนอบอาว และอณหภมสงกวาปกตเกดจากสาเหตใด

ก. กอนเมฆคายความรอน ข. พนดนคายความรอน ค. อากาศคายความรอน ง. ไอน าในอากาศคายความรอน

8. ขอใด ถกตอง ก. ความกดอากาศต า อณหภมสง ข. ความกดอากาศต า อณหภมต า ค. ความชนสง อณหภมต า ง. ความชนต า อณหภมสง

9. ขอใดไมได น าความดนอากาศมาใชประโยชน ก. รนน าใสขวด ข. กาลกน า ค. เตมลมลอรถจกรยาน ง. สายยางวดระดบความสง

10. การทตากผาไวแหงเรวขนอยกบ ก. ความกดอากาศสง ข. ความกดอากาศต า ค. ความชนสง ง. ความชนต า

76

แนวเฉลยกจกรรมท 1


เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) 8.00 27.0 14.00 34.0 10.00 30.0 16.00 32.0 12.00 32.0 18 25

ค าถามทายกจกรรม 1. หนาทส าคญของเทอรมอมเตอรคออะไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


3. อณหภมของอากาศมลกษณะอยางไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. อณหภมจะขนสงสดในชวงเวลาใด ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

ท าหนาทวดอณหภมของอากาศ

ไมเทากน ในชวงเวลาเดยวกนอณหภมของอากาศจะแตกตางกนไปตามสภาพอากาศของแตละทองถน

เปลยนแปลงไปตามชวงเวลาใน 1 วน

ชวงเวลาบาย

จากการทดลองจะพบวา ในตอนเชาอณหภมจะคอย ๆ สงขน จนกระทงขนสงสดในตอนบาย และจะคอย ๆ ลดต าลงเรอย ๆ เมอถงเวลาเยน

77



0.09 1.50 3.14 4.40 5.85 7.56 9.65

27 25.3 18.2 8.0 2.2 -6.1

-17.6 -32.3

1. ทระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ....................................................................................... 2. มระดบความสง 0.09 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 3. ทระดบความสง 3.14 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 4. สรปไดวา เมอระดบความสงเพมขนจากระดบน าทะเล อณหภมจะ.................


เฉลยคะ

27OC

25.3 1.7

8.0 19

ลดลง

78



1.

พนดน 2.

3.

5.

4.

6.

7.

คอ





มโนทศนท 1,5,6,7 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน



พนน า

รบและคายความรอนไดดกวาพนน า

แสงอาทตยสองผานพนดนไดยาก

ความสงเพมขน อณหภมของอากาศจะคอย ๆ ลดลง

รบและคายความรอนชากวาพนดน

แสดงอาทตยสองผานพนน าไดงายกวา

ความรอนเยนของอากาศทเปลยนไป

79




1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8.

ลกษณะส าคญ

เทอรโมมเตอร เทอรโมมเตอรสงสดและต าสด

เทอรมอกราฟ เรอนทอรมอมเตอรแบบสตเวนสน

ใชวดระดบความรอนหรออณหภมของสงตาง ๆ ลกษณะเปนหลอดแกวปลายเปดภายในบรรจ ของเหลว เรยกวาปรอท

ใชวดอณหภมของอากาศเมอเราอยากทราบวาอณหภมสงสดและต าสดในรอบวน

เปนเครองมอทใชวดอณหภมและสามารถบนทกอณหภมทเปลยนแปลงในเวลาทตอเนองกนไดโดยอตโนมต

ใชวดอณหภมในรมโดยตวเทอรโมมเตอรจะอยภายในทก าบง




80




อนท 1 (อยในกลองพลาสตก) อนท 2 (อยนอกกลองพลาสตก) กอนการทดลอง 26.0 26.0 หลงจากตงทงไว 5 นาท 26.0 22.0 ค าถามทายกจกรรม 1. เมอตงชดการทดลองไว 5 นาท อณหภมของเทอรมอมเตอรทงสองจะตางกนดงน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนใดระเหยไดดกวา ............................................................................................................................................................. ทราบไดจาก .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกกบภายในกลองพลาสตกตางกนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

เทอรมอมเตอรอนทอยในกลองพลาสตกอณหภมจะไมเปลยนแปลง สวนเทอรมเตอรทอยนอกกลองพลาสตก อณหภมจะลดต าลงกวาเดม

น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนทอยนอกกลองพลาสตกระเหยไดดกวา

อณหภมของเทอรมอมเตอรทอยนอกกลองพลาสตกลดลงมากกวา แสดงวาน าดดความรอนไปใชในการระเหยมากกวา

ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกมมากกวาความชนของอากาศนอกกลองพลาสตกเพราะน าภายในกลองระเหยเปนไอไปอยในกลองพลาสตก

การทอณหภมของเทอรมอมเตอรในกลองพลาสตกไมเปลยนแปลงเพราะน าในกลองพลาสตกระเหยไอน าอยในทวางภายในกลองพลาสตกจ านวนมาก ท าใหน าจากส าลทหมกระเปาะเทอรมอมเตอรระเหยเขาสทวางดงกลาวอกไมได หรอไดกเพยงเลกนอยเทานน เรยกสภาวะอากาศเหนอน าในกลองพลาสตกขณะนวาอากาศอมตว

81

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวาใหถกตอง 1. อากาศทต าบล ก. มไอน าอยมากจนไมสามารถรบไอน าเขาไปแทรกในอากาศไดอก เรยกอากาศในขณะนวา .................................................................................................................. 2. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ....................................................................... 3. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ................................ 4. กอนทฝนจะตก อากาศจะรอนอบอาว เหนยวตว เหงอระเหยชา และรสกอดอด เนองมาจาก ....................................................................................................................................................... 5. ปจจยส าคญทท าใหอากาศมความชนอยเสมอ คอ............................เนองจาก.............................. 6. ทอณหภมหนง ถาความแตกตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรกระเปราะเปยกกบกระเปราะแหงตางกนมากขน ความชนสมพทธจะมมากขนหรอนอยลง........................................................... 7. นกเรยนทราบคาความชนสมพทธของอากาศไดโดยการค านวณคาจาก ไฮกรอมเตอรกระเปราะ .............................................................................................................................................................

ค าถามชวนคด เฉลยคะ


225 g

100%

ความชนในอากาศหรอปรมาณไอน าในอากาศมมาก จงท าใหเหงอระเหยไดนอย

ปาไม การคายน าของพช

นอยลง

เปยก - กระเปาะแหง

82


1.

2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

คอ



คอ คอ



มโนทศนท 1- 2, 5 - 6 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน



ปรมาณไอน าทปะปนอยในอากาศ

อากาศทมไอน าอยในปรมาณเตมทจะรบไอน าอกไมได

ความชนสมพทธ ความชนสมบรณ

ปรมาณเปรยบเทยบระหวางมวลของไอน าทมอยจรงในอากาศขณะนนกบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตร

อตราสวนระหวางมวลของไอน าในอากาศกบปรมาตรของอากาศ

เปอรเซนต กรม/ลกบาศกเมตร

83



1. 2.

3. 4.


ไฮกรอมเตอรแบบกระเปาะเปยก - กระเปาะแหง

เรอนเทอรมอมเตอรแบบสตเวนสน

ประกอบดวยเทอรโมมเตอร 2 อนคกนโดยเทอรมอมเตอรอนทหนงใชวดอณหภมธรรมดาเรยกวา กระเปาะแหง สวนอกอนหนงหอหมกระเปาะดวยผาชน และชายผาอกดานหนงจมอยในแกวทมน าอยเพอใหผาทหมเปยกอยตลอดเวลา เรยกวา กระเปาะเปยก

ใชเสนผมทสะอาดปราศจากไขมนของมนษยอาจใชเดยวหรอหลายเสนโดยอาศยหลกการหดตวลดตวของเสนผม เมอความชนเปลยนไป




84



การทดลอง ผลการทดลอง 1. จบปลายพลาสตกใหอยสงเทากน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองอยในระดบเดยวกน 2. จบปลายพลาสตกใหอยสงไมเทากน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองอยในระดบเดยวกน 3. เมอเปาลมเขาทปลายดานหนง ระดบน าทปลายพลาสตกอกดานหนงจะสงกวาดานทเปา ค าถามทายกจกรรม 1. เมอยกปลายสายพลาสตกทงสองดานใหอยสงเทากน ระดบน าในปลายสายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................................................................................................................................................. 2. ถาระดบน าทปลายสายพลาสตกทงสองขางเทากน นกเรยนคดวาเปนเพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. 3. เมอยกปลายพลาสตกทงสองขางใหมระดบตางกน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................... แสดงวา ................................................................................. ............................................................................................................................................................ 4. ขณะปาลมเขาทางปลายสายพลาสตกดานหนง สงเกตพบวา ....................................................... ....................................................แสดงวา........................................................................................... ........................................................................................................................................................... สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

เทากน

ความดนอากาศทกระท าตอทอน าทปลายทงสองขางของสายยางเทากน

ความดนของอากาศทปลายทงสองขางของ เทากน

สายพลาสตกทงสองขางเทากน

ระดบน าทปลายสายพลาสตกอก

อกดานหนงจะสงขน ความดนของอากาศทปลายสายพลาสตกดดานทเปาลม มคามากกวา จงดนน าใหสงขนทปลายอกดานหนง

ความดนของอากาศทระดบความสงเดยวกนจะเทากน ระดบน าในสายพลาสตกทงสองดานจงเทากนเสมอ ไมวาจะยกปลายสายพลาสตกใหสงเทากนหรอตางกน

85



760 600 470 360 280 210 160


.............................................................................................................................................................


600 mm ของปรอท


ลดลง

86




1.

2.

3.

5.

4.

6.

7.


คอ





คาแรงดนอากาศทกระท าหนงหนวยพนททรองรบแรงดนนน

นวตนตอตารางเมตร

วดจากความสงของระดบน า

วดจากความสงของระดบปรอท

ความดนอากาศทสามารถดนน าใหเขาไปในสายยางปลายปดไดสงประมาณ 10 เมตร

ความดนอากาศทสามารถดนปรอทใหเขาไปในหลอดแกวไดสง 76 cm. หรอ 760 mm.

ความดนอากาศจะลดลงเมอความสงเพมขน

87




1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8.

9. 10. 11. 12.


หลกการสราง

บารอมเตอรปรอทแบงงาย

แอนรอยดบารอมเตอร

บารอกราฟ แอลตมเตอร

เปนหลอดแกว ตลบโลหะบาง มเขมปากกาบนทกบนกระดาษกราฟ

ตลบสเหลยมคลายเครองคดเลข

ใชหลกการทอากาศสามารถดนของเหลวใหเขาไปในหลอดแกว

อากาศจะดนผวของตลบโลหะ เมออากาศเปลยนแปลงจะอานคาความดนอากาศไดจากเขมบนหนาปด

พฒนาการจาก แอนรอยดบารอมเตอรแตจะมเขมทปากกาบนทกความดนอากาศตอเนองกนลงบนกระดาษกราฟทหมนอยตลอดเวลาดวยลานนาฬกา

สรางขนโดยใชหลกการเมอความสงเพมขนความดนและความหนาแนนของอากาศจะมคาลดลง

เกณฑการใหคะแนนมดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 24 คะแนน มโนทศนท 1-4 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน มโนทศนท 5-8 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 9-12 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน

88


















ก. 3 ข. 4 ค. 5 ง. 6


ก. 60% ข. 65% ค. 70% ง. 75%


ก. 19.5OC ข. 23.5OC ค. 26.0OC ง. 28.5OC

89



1. 2. 3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10.







ความรอนของอากาศทเปลยนไป

ปรมาณไอน าในอากาศ แรงดนของอากาศทกระท าตอสงตาง ๆ

เนองจากพนดน พนน ารบคายความรอนไมเทากน

ความชนสมบรณ และความชนสมพทธ

ณ ระดบความสงเดยวกนมคาเทากน

เทอรมอมเตอรเทอร มอกราฟ

ไฮโกรมเตอร, แฮรไฮโกรมเตอร

บารอมเตอร, บารอกราฟ ฯลฯ

อณหภมสง อากาศรบไอน าไดมาก (ความชนสง) ความดนอากาศต า อณหภมต า อากาศรบไอน าไดนอย (ความชนต า) ความดนอากาศสง

90




















หนวยการเรยนรท 3 เรอง

เมฆและหยาดน าฟา ชอ.......................................นามสกล.....................................ชน......................เลขท........ กลมสาระการเรยนร...................................................................กลมท.............................. ครผสอน............................................................................................................................

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1


เมฆและหยาดน าฟา สาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1

กจกรรมท 4 เรอง เฝาดเมฆ

กจกรรมท 5 เรอง การวดปรมาณน าฝน

เมฆ คอ น าในอากาศเบองสงทอยในสถานะเปนหยดน าและผลกน าแขง หยาดน าฟา คอ น าทอยสถานะของแขงหรอของเหลวทตกลงมาจากบรรยากาศสพนโลก ในชดการเรยนรนนกเรยนจะไดรวาเมฆมชอเรยกแตละชนดไมเหมอนกน และหยาดน าฟา มอะไรบาง เราจะไดเรยนกนตอไปนคะ

เรอง เฝาดเมฆ

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาลกษณะและรปรางของเมฆ

อปกรณ

1. ดนสอ 1 แทง 2. สไมหรอสเทยน 1 กลอง

วธการทดลอง ใหนกเรยนสงเกตเมฆเปนเวลา 5 วน วนละ 10 นาท และหาความสมพนธระหวางเมฆทสงเกตไดกบสภาพอากาศ และบนทกผลการสงเกตลงในตารางตอไปน



เฝาดเมฆ

วนท/เวลา ผลการสงเกต

ภาพลกษณะเมฆ ชนดของเมฆ สภาพอากาศ

ค าถามทายกจกรรม 1. เมฆทนกเรยนพบสวนใหญมลกษณะอยางไรบาง (พจารณาจากค าตอบของนกเรยน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นกเรยนพบปญหาอะไรบางจากการทดลอง (พจารณาจากค าตอบของนกเรยน) .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. เมฆ คอ........................................................................................................................ 2. ไอน าอากาศจะกลนตวเปนหยดน า เมออณหภมของอากาศเยนลงจนถงระดบ........... 3. ไอน าในอากาศจะเปลยนสถานะเปนผลกน าแขง เมออณหภมของอากาศเยนลง

จนถงระดบ................................................................................................................... 4. ถาแบงเมฆตามระดบความสง จะแบงไดเปน...........กลม ไดแก................................

..................................................................................................................................... 5. เมฆกลมทสวนใหญแลวประกอบดวยผลกน าแขง คอ เมฆระดบ............ไดแก.........

..................................................................................................................................... 6. เมฆระดบกลางมลกษณะดงน......................................................................................

..................................................................................................................................... 7. เมฆระดบกลางม 2 ชนด ดงน.................................................................................... 8. เมฆระดบต ามลกษณะดงน...........................................................................................

..................................................................................................................................... 9. เมฆระดบต าม.............ชนด ดงน................................................................................. 10. เมฆทมกกอใหเกดฝนฟาคะนอง ลกเหบ หรอเกดพายทอรนาโดขนได คอ เมฆ

.....................................................................................................................................


ชวยกนคดหนวยนะคะ

2. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน เมฆ ซงประกอบดวย ความหมายของเมฆประเภทของเมฆและชนดของเมฆในแตละประเภทไดถกตอง


เมฆ

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของเมฆ พรอมทงบอกลกษณะเดนมาอยางละ 3 ขอ


เกณฑการใหคะแนน คะแนนมโนทศนทงหมด 54 คะแนน มโนทศนท 1 – 8 ใหคะแนนมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 11 – 40 ใหคะแนนมโนทศนละ 1 คะแนน

เมฆ

1. 2.

3.

4.

5.

6. 7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17. 18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

28.

28.

28. 28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.

ใบความรท 6 เมฆ (Clouds)

1.1 เมฆและการเกดเมฆ

เมฆ (Clouds) คอ น าในอากาศเบองสงทอยในสถานะเปนหยดน าและผลกน าแขง และอาจมอานภาพของของแขงทอยในรปของควนและฝ นทแขวนลอยอยในอากาศรวมอยดวย เมฆจงเกดจากไอน าในบรรยากาศกลนตวเปนละอองน าเลก ๆ เมออณหภมของอากาศอยในระดบจดน าคางหรอไอน าทกลายเปนผลกน าแขงเมออณหภมของอากาศต ากวาจดเยอกแขง

รปแสดงการเกดเมฆ 1.2 ชนดของเมฆ

การทเรามองเหนเมฆมรปรางตาง ๆ หรออยทระดบความสงตาง ๆ ขนอยกบสภาพอากาศขณะนนหรอทก าลงจะเกดขน เมฆบางชนดเกดขนเมอสภาพอากาศดเทานน ในขณะทเมฆบางชนดจะพาฝนหรอพายฝนฟาคะนองมาดวย ดงนนการรวบรวมขอมลทไดจากการสงเกตเมฆลกษณะตาง ๆ จะชวยในการพยากรณอากาศลวงหนาได

การสงเกตชนดของเมฆ เมฆทส าคญจะใชชอเปนภาษาละตน โดยมกลมค าทใชบรรยายลกษณะของเมฆชนดตาง ๆ

มอย 5 กลมค า ดงตอไปน เซอรโร (CIRRO) หรอเมฆระดบสง อลโต (ALTO) หรอเมฆระดบกลาง ควมลส (CUMULUS) หรอเมฆเปนกอนกระจก สเตรตส (STRATUS) หรอเมฆเปนชน ๆ นมบส (NIMBUS) หรอเมฆทกอใหเกดฝน

เครองบนทบนในระดบความสงเหนอเมฆจะเคลอนท ไมนง ไมสนสะ เทอน นกอตนยมวทยาไดแบงเมฆออกเปน 4 ประเภท ดงน 1. เมฆระดบสง (High Altitude) เปนเมฆทพบไดในระดบความสงมากกวา 6,500 เมตรขนไป ซงประกอบดวยผลกน าแขงเปนสวนใหญ ม 3 ชนด คอ 1.1 เซอรโรควมลส (Cirrocumulus) เมฆชนดน

มรปแบบเปนกอนกระจกเลก ๆ แผเปนแนวสขาว ลกษณะคลายคลนหรอเกลดปลา ไมมเงาเมฆประกอบดวย ผลกน าแขงหรอบางครงอาจเปนหยดน า ทเยนจด

1.2 เซอรรส (Cirrus) เมฆชนดนมลกษณะบาง ๆ มองดคลายขนนกสขาว มกเปนรวโคง ๆ ยาวพาดกลางทองฟา ประกอบดวยผลกน าแขง เมฆชนดนเปนสญญาณแสดงวาอากาศก าลงจะเลวลง

1.3 เซอรโรสเตรตส (Cirrostratus) เมฆชนดนมลกษณะเปนแผนสขาวบาง ๆ โปรงแสง ประกอบดวยผลกน าแขง มกปกคลมทวทองฟา และสามารถท าใหเกดพระอาทตยทรงกลดขนได

2. เมฆระดบกลาง (Middle Altitude) เปนเมฆทมความสงอยระหวาง 2,500 ถง 6,500 เมตร เมฆประเภทนสวนใหญประกอบไปดวยน าม 2 ชนด คอ 2.1 อลโตสเตรตส (Altostratus) เมฆชนดนม

รปแบบคลายมานสฟาหรอสเทาปกคลมทองฟาเปนบรเวณกวาง สามารถมองเหนแสงอาทตยลอดออกไดโดยไมท าใหเกดพระอาทตยทรงกลด

เมฆเซอรโรควมลส

เมฆเซอรรส

เมฆเซอรโรเตรตส

2.2 อลโตคมมลส (Altocumulus) มรปแบบคลายคลนในทะเล มสขาวหรอเทา และมเงาเมฆ ประกอบดวยหยดน าเปนสวนใหญ และบางครงอาจมผลกน าแขงอยดวย

3. เมฆระดบต า (Low Altitude) เปนเมฆทพบไดในระดบตอกวา 2,500 เมตร สวนใหญประกอบดวยน า แตอาจจะพบหมะและผลกน าแขงอยดวย ม 3 ชนด คอ 3.1 สเตรตส (Stratus) เมฆชนดนมสเทา

และทอดตวใกลกบพนผวโลก มลกษณะเปนแผนแตบางครงอาจพบเปนแบบหยอม ๆ เมฆชนดนมกกอใหเกดฝนตกปรอย ๆ และฝนละออง

3.2 สเตรโตควมลส (Stratocumulus) เมฆชนดน

มสขาวหรอสเทา สวนฐานของเมฆจะคอนขางกลมมากกวาแบน และสามารถกอตวขนอาจเมฆทสเตรตสเดม หรอจากการทเมฆชนดควมลส กระจายตวออก สวนบนจะมลกษณะคอนขางแบน

3.3 นมโบสเตรตส (Nimbostratus) เมฆชนดนม

รปแบบเปนชนหนาทบสเทาด า มฐานทไมเรยบ สามารถบดบงดวงอาทตยไดมด และอาจท าใหมฝนหรอหมะตกตอเนองกนนานเปนชวโมง ๆ จงมกเรยกเมฆชนดนอกชอหนงวา เมฆฝน

4. เมฆซงกอตวในแนวทางตง เมฆประเภทนเปนเมฆซงกอตวตามแนวตงสงตงแต 500 ถง 20,000 เมตร ม 2 ชนด คอ 4.1 ควมลส (Cumulus) เมฆชนดนมสวนฐาน

แบน สวนบนนนแนนขนคลายดอกกะหล าขนาดใหญ เมอมแสงสองกระทบ จะเหนเปนแสงสวางสขาว สวนฐานมกมสเขม เมฆชนดนไมกอใหเกดฝน และจะพบในวนททองฟาแจมใส แดดจด เมฆควมลสทมขนาดใหญอาจเปลยนแปลงไปเปนเมฆควมโลนมบสได

4.2 ควมโลนมบส (Cumulonimbus) เมฆชนดนมขนาดใหญแนน เปนแผนหนา และมลกษณะคลายภเขาขนาดใหญหรอรปทง มกท าใหเกดฝนฟาคะนองหรอพายขนได และบางครงอาจรนแรงจนกลายเปนพายทอรนาโดขนได จงมกเรยกเมฆชนดนอกชอหนงวา เมฆฝนฟาคะนอง

จรงดวยซ เมมควมโลนมบส

และเมมนมโปสเตรตสไงละเปนเมมสเทาด า และมฝนตกดวย

เมอเตมค าวา “นมโบ” เขาไปขางหนาชนดของเมมหรอ “นมบส” ทายชนดของเมมจะหมายถงเมมฝนนะ

เรอง การวดปรมาณน าฝน

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาวธการวดปรมาณน าฝน วธการทดลอง

1. ตดสวนบนของขวดพลาสตกใสออกดงรป เตรยมกรวยขนาดพอดกบปากขวดพลาสตกใสทตดแลว (กรณทไมมกรวยขนาดพอดกบปากขวดพลาสตกใส สามารถใชสวนบนของขวดทตดออกคว าลงแทนกรวยได

2. น าขวดพลาสตกใสและกรวยไปฝงดนบรเวณทโลงแจง หางจากตนไมและตวตก 3. วดปรมาณน าฝนทตกในแตละวนเปนเวลา 5 วน โดยเทน าฝนในขวาดพลาสตกใส

ลงในกระบอกตวง อานคาทไดจากมาตราสวนบนกระบอกตวง 4. เทน าฝนทวดปรมาณไวแลวออก เพอใหสามารถวดปรมาณน าฝนครงตอไปได

หมายเหต สามารถวดปรมาณน าฝนไดมากกวา 1 ครงใน 1 วน ขนอยกบลกษณะอากาศในแตละวน

แสดงขนตอนตาง ๆ ในการวดปรมาณน าฝน


1. ขวดพลาสตก 1 ขวด

2. กรวย 1 อน

3. กระบอกตวง 1 อน

อปกรณ

ตารางบนทกผลการทดลอง วนท ปรมาณน าฝนทวดได (มลลเมตร) 1 2 3 4 5

ค าถามทายกจกรรม (ตอบตามขอมลจรงทบนทกได) 1. ปรมาณน าฝนทวดไดในแตละวนเปนอยางไร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วนใดทวดปรมาณน าฝนไดสงทสด และวดไดเทาไร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. วนใดทวดปรมาณน าฝนไดต าทสด และวดไดเทาไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. หยาดน าฟา หมายถง..................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 2. ตวอยางสารทเปนหยาดน าฟา ไดแก.............................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. ฝนเกดจาก...................................................................................................................................... 4. ผลกน าแขงในเมฆระดบสงตกลงสพนผวโลกในรปของหมะเกดขน เมอ..................................... ............................................................................................................................................................. 5. ผลกน าแขงในเมฆระดบสงจะตกลงสพนผวโลกในรปของหยดน าฝน เมอ.................................. ............................................................................................................................................................. 6. ลกเหบเกดจาก................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 7. การวดปรมาณน าฝนนยมบอกคาในหนวยของ............................................................................... ............................................................................................................................................................. 8. หมอกเหมอนและแตกตางจากเมฆดงน.......................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 9. น าคาง คอ...................................................................................................................................... 10. น าคางแขง คอ.............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................



2 นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน หยาดน าฟา ซงประกอบดวย ความหมาย ชนดของหยาดน าฟา และกระบวนการเกดหยาดน าฟาแตละชนด


หยาดน าฟา

3 ใหนกเรยนเขยนผงความคด เพอแสดงความรเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตทเกยวของกบไอน าในบรรยากาศเกยวกบชอ ลกษณะทสงเกตได ระดบความสง – ต า หรอการเปลยนแปลง


เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนมทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1 – 4 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 5 – 10 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

ปรากฏการณธรรมชาตทเกยวของกบ ไอน าใน


เครองวดน าฝน

4. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของเครองวดน าฝนและลกษณะการท างานของเครองวดแตละชนด


5. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ผลกระทบและภยอนตรายจากปรมาณน าฝนทมาเกนมาจ านวน 5 ขอ


ภยอนตรายจากปรมาณ น าฝนทมากเกน


หยาดน าฟา (Precipitation) หยาดน าฟา หมายถง น าทอยในสถานะของแขงหรอของเหลวทตกมาจากบรรยากาศสพนโลก หรออาจกลาวไดวา หยาดน าฟาเปนสวนหนงของวฎจกรของน าทตกลงมาสพนโลกในรปแบบตาง ๆ ไดแก ฝน หมะ ลกเหบ น าคาง น าคางแขง และหมอก 1. การเกดฝน ลกเหบ และหมะ อากาศสามารถอมน าทมาจากการระเหย กลายเปนไปจากแหลงน าตาง ๆ ไดในปรมาณก าจดคาหนง เมอปรมาณไอน าในอากาศเทากบคาสงสดทเราเรยกวา อยในสภาวะอมตวนน ไปน าทเพมมากกวาน จะเกดกระบวนการการกลนตวเปนหยดน าเลก ๆ คอ เมฆนนเอง และถาหยดน านมขนาดโตขน กจะตกลงมาเปนฝน

ภาพแสดงวฎจกรของน า ตอนบนของเมฆควมโลนมบสและเมฆอลโตสเตรตสมอณหภมต ากวาจดเยอกแขง ไอน าสวนใหญจะอยในรปของผลกน าแขง และเนองจากตรงกลางของกอนเมฆมอณหภมสงกวา ผลกน าแขงทเคลอนทขนระหวางชนของกอนเมฆ จงถกหมดวยหยดน าทมความเยนจด ผลกน าแขงทหมดวยหยดน าเหลานจงมขนาดโตขนเรอย ๆ จนหนกพอทจะตกผานกระแสลมทพดสวนทางขนไป และตามทางทตกลงมา ถาอณหภมของอากาศบรเวณพนผวโลกต ากวาจดเยอกแขง ผลกน าแขง

ทตกลงมาจะตกลงมาในรปของ หมะ (Snow) แตถาอากาศเหนอพนผวโลกอน ผลกน าแขงจะหลอมเหลวกลายเปน หยดน าฝน (Rain) และถากระแสอากาศพดขนคอนขางแรง ผลกน าแขงอาจเคลอนทขนลงในกอนเมฆหลายรอบ ระหวางเคลอนทขนลงน ผลกน าแขงจะมขนาดโตขนเรอย ๆ ในทสดกจะตกลงมาเปน ลกเหบ (Hail)

ภาพแสดงการเกด ฝน หมะ และลกเหบ 2. การวดปรมาณน าฝน ปรมาณน าฝน หมายถง ระดบความลกของน าฝนในภาชนะทรองรบน าฝน ทงนภาชนะทรองรบน าฝนจะตองวางใหอยในแนวระดบ และวดในชวงเวลาทก าหนดดวย นยมอานคาปรมาณน าฝน ในหนวยของมลลลตร เครองมอวดปรมาณน าฝน เรยกวา เครองวดน าฝน (rain gaufge) ซงมอยหลายแบบ เชน 2.1 เครองวดน าฝนแบบทรงกระบอก

หยดน าฝนทตกลงมาจะถกเกบไวกอนทจะมาถงพนดน โดยฝนจะตกลงสกรวยทมดานขางสงชนแลวไหลลงสขวดเกบ น าฝนทเกบไวจะถกน ามาวดดวยกระบอกตวงทมมาตรวด ก ากบอยมาตรวดทใชวดขนอยกบพนทของปากกรวย ท าใหวดตวเลขของน าฝนตอหนวยพนทได

เครองวดน าฝนแบบทรงกระบอก

2.2 เครองวดน าฝนแบบบนทกหรอแบบอตโนมต ในทหางไกลเปนไปไมไดทจะตรวจวดฝน ทก ๆ วน เครองวดน าฝนแบบถงกาลกน าจะวดน าฝนเองในแตละวน และท าใหขวดเกบน าแหงเตรยมพรอมทจะใชในการวดครงตอไป ปรมาณทจะถกบนทกไวบนมวนกระดาษโดยอตโนมต

3. หมอก น าคาง และน าคางแขง หมอก เปนเมฆในระดบต าชนดหนงทประกอบดวย อานภาพของละอองหยดน าทมขนาดใหญกวาละอองหยดน าในเมฆ หมอกเกดจากอากาศชนเยนตวและลอยต าใกลพนผวโลก ในขณะทเมฆเกดจากอากาศชนเยนตวในระดบสงจากพนผวโลก ปรากฏการณทคลายกบการเกดหมอก พบเหนไดบอยครงในชวตประจ าวน เชน 1. การเกดฝาบนกระจกเนองจากอากาศนอกหองเยนกวาในหอง เมออากาศในหองสวนทตดกบกระจกเยนลง ไอน าในอากาศจะจบตวทกระจกเกดเปนฝาขน 2. การทมหมอกควนออกมากบลมหายใจในวนทอากาศเยน เปนเพราะลมหายใจเปนอากาศอนและชน เมอออกมาพบกบอากาศเยนภายนอก ไอน าในอากาศจะกลนตวเปนหมอกควน 3. หยดน าทเกดทแกวน าเยนเกดจากไอน าในอากาศกลนตว เมออากาศสมผสกบผวทเยนกวาและเยนลง และ 4. ไอน าทพงออกจากน าเดอด เมอกระทบอากาศทเยนกวากจะกลนตวมลกษณะคลายหมอก

http://www.paktho.ac.th/learning/tencyclo/kp6/BOOK2/pictures/l2-92-2.jpg

http://www.paktho.ac.th/learning/tencyclo/kp6/BOOK2/pictures/l2-92-2.jpg

น าคาง เกดจากการกลนตวของไอน าในอากาศทระดบพนผวโลก ทงนเพราะอณหภมของอากาศต าลง อากาศไมสามารถรบไอน าไดทงหมดอกตอไป เรยกอณหภมนวา จดน าคาง และถาอากาศยงคงเยนลงตอไปเรอย ๆ จนกระทงลดต าลงจนถง จดเยอกแขง จะท าใหเกดเปน น าคางแขง เกาะตามพชหรอพนผวโลกทวไป

ผลกระทบและภยอนตรายจากพายฝนฟาคะนอง ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ มผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ในชวงระหวางกลาง เดอนพฤษภาคม ถงกลางเดอนตลาคมของทกป ประเทศตาง ๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตมกไดรบ ความเสยหายจากอทธพลของลมมรสม ตะวนตกเฉยงใตดงน 1) ปญหาปรมาณฝนทมากเกนไป ท าใหระดบน าในแหลงน าตาง ๆ สงเออจนลนเขาไปในทงนา แหลงเกษตรกรรม อาคารบานเรอน และสถานทกอสรางส าคญ ๆ กอใหเกดความเสยหายอยางมาก 2) ท าใหเกดน าทวมฉบพลน ซงเปนภาวะน าทวมทเกดขนอยางรวดเรว และเปนอนตรายอยางยง เนองจากประชาชนไมรตวมากอน น าฝนทมปรมาณมากมายจะไหลมารวมกนบรเวณทราบต าและแมน าตาง ๆ และเกดการไหลของน าอยางเชยวกราก ท าใหเกดความเสยหายแกบานเรอน ถนน ตนไม และเขอน

ภาพน าคางทเกาะบนดอกหญา ลกษณะเหมอนกบน าตาลทเคลอบบนขนม

ฝนตกหนกจนเกดน าทวมฉบพลน

แบบฝกหดทายหนวยท 3

1 จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว

1. อะไรคอสาเหตทท าใหเกดเมฆ ก. ไอน าในอากาศอมตว ข. ไอน าในอากาศมอณหภมลดลง ค. ไอน าในอากาศเยนตวลงรวมตวเปน

กลมละอองน า ง. อากาศเยนลอยต าลง อากาศรอน

ลอยขนไปกระทบความเยน 2. เมฆสวนใหญเกดขนในบรรยากาศชนใด

ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร

3. เมฆทเกดในระดบสงมลกษณะคลายขนนก คอ เมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สเตรตส ง. นมโบสเตรตส

4. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขา มสด าหรอเทา เกดในระดบต าเปนเมฆชนดใด ก. ควมโลนมบส ข. เซอรโรควมลส ค. นมโบสเตรตส ง. อลโตสเตรตส

5. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ค. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง ง. ความสงของระดบน าฝนทสงทสด

6. อณหภมทไอน าในอากาศกลนตวเปนหยดน า เรยกวาอะไร ก. จดน าคาง ข. จดกลนตว ค. จดเยอกแขง ง. จดหลอมเหลว

7. กอนฝนตกเราจะมความรสกวาอากาศรอนอบอาว มอณหภมสงกวาปกต เกดจากสาเหตใด ก. ไอน าคายความรอน ข. อากาศคายความรอน ค. พนดนคายความรอน ง. กอนเมฆคายความรอน

8. เปนเมฆระดบต าเกดจากอากาศชนเยนตวและลอยต าใกลพนผวโลก เรยกวา ก. ฝน ข. น าคาง ค. หมอก ง. ลกเหบ

9. ถาวดระดบน าฝนได 30 มลลเมตรใน 24 ชวโมงแลว ในประเทศไทยถอวาเปนเกณฑตรงกบขอใด ก. ตกเลกนอย ข. ตกปานกลาง ค. ตกหนก ง. ตกหนกมาก

10. การวดปรมาณน าฝนทเราไดยนวา “มลลเมตร” เราวดตามขอใด ก. ความสงเปนมลลเมตร ข. วดเปนมลลปรอท ค. ความยาวเปนมลลเมตร ง. ปรมาตรเปนลกบาศกมลลเมตร

ตงใจท าหนอยนะจะ

2 ใหนกเรยนเขยนแผนผงมโนทศนโดยการเตมค าในชองวางตามหมายเลขทก าหนด

ปรากฏการณลมฟาอากาศ

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 33 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 4 – 7 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 8 – 23 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

เมฆ 1.

3. 2.

คอ คอ

4. 5. 6. 7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

แบงออกเปน

เชน เชน เชน เชน

เชน

แบบทดสอบทายหนวยท 3 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว โดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. อะไรคอสาเหตทท าใหเกดเมฆ

ก. อากาศเยนลอยต าลง อากาศรอนลอยขนไปกระทบความเยน

ข. ไอน าในอากาศอมตว ค. ไอน าในอากาศมอณหภมลดลง ง. ไอน าในอากาศเยนตวลงรวมตวเปน

กลมละอองน า 2. เมฆสวนใหญเกดขนในบรรยากาศชนใด


3. เมฆทกอตวในแนวดง มลกษณะคลายกบส าลกอนใหญ ๆ ฐานแบนซอนจากระดบต าขนไปในระยะสงมาก ๆ คอเมฆชนดใด ก. อลโตสเตรตส ข. ควมตส ค. เซอรรส ง. สเตรตส

4. เมฆทเกดในระดบสงมลกษณะคลายขนนก คอ เมฆชนดใด ก. สเตรตส ข. ควมตส ค. นมโบสเตรตส ง. เซอรรส

5. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขา มสด าหรอเทา เกดในระดบต า เปนเมฆชนดใด ก. อลโตรสเตรตส ข. นมโบสเตรตส ค. เซอรโรควมลส ง. ควมโลนมบส

6. ถาเราวดความชนสมพทธของอากาศไดคาเทากบ 98% แลวเราจะอธบายการเกดฝนไดตามขอใด

ก. ฝนมโอกาสตกปานกลาง ข. ฝนมโอกาสตกมาก ค. ฝนไมตก ง. สรปไมได

7. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ความสงของระดบน าฝนทตกสงสด ค. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ง. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง

8. ถาวดระดบน าฝนได 30 มลลเมตร ใน 24 ชวโมงแลวในประเทศไทย ถอวาเปนเกณฑตรงกบขอใด ก. ตกหนกมาก ข. ตกหนก ค. ตกเลกนอย ง. ตกปานกลาง

9. การวดปรมาณน าฝนทเราไดยนวา “มลลเมตร” เราวดตามขอใด ก. ความสงเปนมลลเมตร ข. วดเปนมลลเมตรปรอท ค. ความยาวเปนมลลเมตร ง. ปรมาตรเปนลกบาศกเมตร

10. ถากรมอตนยมวทยาพยากรณอากาศวามฝนตกหนกทจงหวดทเราอาศยอยแลว แสดงวาเจาหนาทสามารถวดปรมาณน าฝนไดเทาไรใน 24 ชวโมง ก. 0.1 – 10.0 มลลเมตร ข. 10.1 – 35.0 มลลเมตร ค. 35.1 – 90.0 มลลเมตร ง. 90.1 มลลเมตรขนไป


เฝาดเมฆ

วนท/เวลา ผลการสงเกต

ภาพลกษณะเมฆ ชนดของเมฆ สภาพอากาศ

ค าถามทายกจกรรม 1. เมฆทนกเรยนพบสวนใหญมลกษณะอยางไรบาง (พจารณาจากค าตอบของนกเรยน) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นกเรยนพบปญหาอะไรบางจากการทดลอง (พจารณาจากค าตอบของนกเรยน) .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................


1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. เมฆ คอ น าทอากาศเบองสงทอยในสถานะหยดน าและผลกน าแขง 2. ไอน าอากาศจะกลนตวเปนหยดน า เมออณหภมของอากาศเยนลงจนถงระดบ จดน าคาง 3. ไอน าในอากาศจะเปลยนสถานะเปนผลกน าแขง เมออณหภมของอากาศเยนลงจนถงระดบ

ต ากวาจดเยอกแขง 4. ถาแบงเมฆตามระดบความสง จะแบงไดเปน 4 กลม ไดแก เมฆระดบสง เมฆระดบ

กลาง และเมฆทกอตวในทางแนวตง 5. เมฆกลมทสวนใหญแลวประกอบดวยผลกน าแขง คอ เมฆระดบ สง ไดแก เมฆเซอรโร

ควมรส เซอรรส และเมฆเซอรโรสเตรตส 6. เมฆระดบกลางมลกษณะดงน สวนใหญประกอบไปดวยน า ฐานเมฆอยสงระหวาง 2,500

– 6,500 เมตร 7. เมฆระดบกลางม 2 ชนด ดงน 1. อลโตรเตรตส 2. อลโตควมตส 8. เมฆระดบต ามลกษณะดงน เมฆทพบไดในระยะต ากวา 2,500 เมตร สวนใหญประกอบดวย

น า แตบางครงอาจมหมะและผลกน าแขงอยดวย 9. เมฆระดบต าม 3 ชนด ดงน สเตรตส สเตรโตควมตส นมโบสเตรตส 10. เมฆทมกกอใหเกดฝนฟาคะนอง ลกเหบ หรอเกดพายทอรนาโดขนได คอ เมฆ

ควมโลนมบส

2. นกเรยนจงเขยนแผนผงมโนทศน เมฆ ซงประกอบดวยความหมายของเมฆ ประเภทของเมฆ และชนดของเมฆในแตละประเภทใหถกตอง

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 21 คะแนน มโนทศนท 1 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 2 – 5 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 6 – 15 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน


เมฆ

1.น าในอากาศเบองสงทอยในสภาพเปนหยดน าและผลกน าแขง

2.เมฆระดบสง 3.เมฆระดบกลาง 4.เมฆระดบต า 5.เมฆซงกอตวเปนแนวทางตง

6.เซอรโรดวมลส

7.เซอรรส

8.เซอรโรสเตรตส

9.อลโตสเตรตส

10.อลโตควมลส

11.สเตรตส

12.สเตรโตควมรส

13.มนโบสเตรตส

14.ควมลส

15.ควมโลนมบส

แบงออกเปน

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของเมฆ พรอมทงบอกลกษณะเดนมาอยางละ 3 ขอ

แผนผงแบบท 2 เกณฑการใหคะแนน คะแนนมโนทศนทงหมด 54 คะแนน มโนทศนท 1 – 8 ใหคะแนนมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 11 – 40 ใหคะแนนมโนทศนละ 1 คะแนน

เมฆ

1.เซอรโรควมลส

2.

3.

4.

5.

6. 7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17. 18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

28.

28.

28. 28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.

28.


ตารางบนทกผลการทดลอง วนท ปรมาณน าฝนทวดได (มลลเมตร) 1 2 3 4 5

ค าถามทายกจกรรม (ตอบตามขอมลจรงทบนทกได) 1. ปรมาณน าฝนทวดไดในแตละวนเปนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. วนใดทวดปรมาณน าฝนไดสงทสด และวดไดเทาไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. วนใดทวดปรมาณน าฝนไดต าทสด และวดไดเทาไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง (สรปผลตามขอมลจรงของกจกรรม)

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. หยาดน าฟา หมายถง น าทอยในสถานะทเปนของแขงหรอของเหลวทตกลงมาจากบรรยากาศ สพนผวโลก 2. ตวอยางสารทเปนหยาดน าฟา ไดแก ฝน หมะ ลกเหบ น าคาง น าคางแขง 3. ฝนเกดจาก การรวมตวของหยดน าเลก ๆ ภายในเมฆ และเมอมขนาดโตขนจะตกลงมาเปนฝน 4. ผลกน าแขงในเมฆระดบสงตกลงสพนผวโลกในรปของหมะเกดขน เมอ อณหภมอากาศบรเวณพนผวโลกต ากวาจดเยอกแขง 5. ผลกน าแขงในเมฆระดบสงจะตกลงสพนผวโลกในรปของหยดน าฝน เมอ อณหภมของอากาศบรเวณพนผวโลกเปนอากาศรอน 6. ลกเหบเกดจาก ผลกน าแขงในกอนเมฆถกกระแสอากาศพดขนลงหลายรอบเกดเปนกอนน าแขงขนาดโตแลวจงตกลงสพนผวโลก 7. การวดปรมาณน าฝนนยมบอกคาในหนวยของ มลลเมตร 8. หมอกเหมอนและแตกตางจากเมฆดงน หมอก คอ ละอองน าขนาดเลกทกลนตวมาจากไอน า เชนเดยวกบเมฆ แตหมอกเกดขนทบรรยากาศใกลพนผวโลก ในขณะทเมฆเกดขนทระดบสงจากพนผวโลก 9. น าคาง คอ หยดน าขนาดเลกทกลนตวจากไอน าเกาะตามพนผวโลก 10. น าคางแขง คอ น าทอยในสถานะของแขงทเกดจากหยดน าคางเมออณหภมอากาศต าถงระดบจดเยอกแขง

เฉลยคะ

2. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน หยาดน าฟา ซงประกอบดวย ความหมาย ชนดของหยาดน าฟา และกระบวนการเกดหยาดน าฟาแตละชนด


หยาดน าฟา

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนมทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 2 – 6 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน มโนทศนท 7 – 11 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน

1.น าทอยในสถานะของแขงหรอของเหลวทตกลงมาจากบรรยากาศสพนโลก

2. ฝน 3. หมะ 4. ลกเหบ 5. หมอก 6. น าคาง

7.เกดจากไอน าอมตวกลบเปนหยดน า

8.ผลกน าแขงชนกบอนภาคของเมฆและขยายขนาดโตขนและอณหภมของโลกต ากวาจดแขง

9.ผลกน าแขงชนกบอนภาคของเมฆและขยายขนาดโตขนและอณหภมของพนผวโลกอน

10.อากาศชนเยนตวและลอยต าใกลพนผวโลก

11.การกลนตวของไอน าในระดบอากาศทระดบพนผวโลก

3. ใหนกเรยนเขยนผงความคด เพอแสดงความรเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตทเกยวของกบไอน าในบรรยากาศเกยวกบชอ ลกษณะทสงเกตได ระดบความสง – ต า หรอการเปลยนแปลง



ปรากฏการณธรรมชาตท

เกยวของกบ ไอน าในบรรยากาศ

1. น าคาง 2. หมะ

3. ลกเหบ

4. เมฆ

หมอก

เกดท

ระดบต า เกลดน าแขง

5. ระดบต า

ตกลงมาเปนกอนน าแขง

6. เกดทระดบสง

เกดเมอมพาย

อยระดบสง ละอองน า

7. ตกลงมาเปนฝน

8. เกดทระดบต า

9. ละออง น า

10. หยดน า

เครองวดน าฝน

4. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของเครองวดน าฝนและลกษณะการท างานของเครองวดแตละชนด



1. แบบทรงกระบอก 2. แบบบนทกหรอแบบอตโนมต

3. หยดน าทตกลงมาจะถกเกบไวกอนทจะมาถงพนดนโดยฝนจะตกลงสกรวยแลวไหลลงสขวดเกบน าฝนทเกบไวจะถกน ามาจดดวยกระบอกตวง

4. เปนเครองวดน าฝนแบบกาลกน า จะวดน าฝนในแตละวน และท าใหขวดเกบน าแหง เตรยม พรอมทจะใชในการวดครงตอไป

5. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ผลกระทบและภยอนตรายจากปรมาณน าฝนทมาเกนมาจ านวน 5 ขอ


ภยอนตรายจากปรมาณ น าฝนทมากเกน

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนมทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1 – 5 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

5.ผคนเสยชวตเพราะจมน า

4.ถนนเสยหาย

3.อาคาร บานเรอนเสยหาย

2.แหลงเกษตรกรรมเสยหาย

1.น าทวม


1 จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว

1. อะไรคอสาเหตทท าใหเกดเมฆ ก. ไอน าในอากาศอมตว ข. ไอน าในอากาศมอณหภมลดลง ค. ไอน าในอากาศเยนตวลงรวมตวเปน

กลมละอองน า ง. อากาศเยนลอยต าลง อากาศรอนลอย

ขนไปกระทบความเยน 2. เมฆสวนใหญเกดขนในบรรยากาศชนใด

ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร

3. เมฆทเกดในระดบสงมลกษณะคลายขนนก คอ เมฆชนดใด ก. ควมลส ข. เซอรรส ค. สเตรตส ง. นมโบสเตรตส

4. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขา มสด าหรอเทา เกดในระดบต าเปนเมฆชนดใด ก. ควมโลนมบส ข. เซอรโรควมลส ค. นมโบสเตรตส ง. อลโตสเตรตส

5. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ค. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง ง. ความสงของระดบน าฝนทสงทสด

6. อณหภมทไอน าในอากาศกลนตวเปนหยดน า เรยกวาอะไร ก. จดน าคาง ข. จดกลนตว ค. จดเยอกแขง ง. จดหลอมเหลว

7. กอนฝนตกเราจะมความรสกวาอากาศรอนอบอาว มอณหภมสงกวาปกต เกดจากสาเหตใด ก. ไอน าคายความรอน ข. อากาศคายความรอน ค. พนดนคายความรอน ง. กอนเมฆคายความรอน

8. เปนเมฆระดบต าเกดจากอากาศชนเยนตวและลอยต าใกลพนผวโลก เรยกวา ก. ฝน ข. น าคาง ค. หมอก ง. ลกเหบ

9. ถาวดระดบน าฝนได 30 มลลเมตรใน 24 ชวโมงแลว ในประเทศไทยถอวาเปนเกณฑตรงกบขอใด ก. ตกเลกนอย ข. ตกปานกลาง ค. ตกหนก ง. ตกหนกมาก

10. การวดปรมาณน าฝนทเราไดยนวา “มลลเมตร” เราวดตามขอใด ก. ความสงเปนมลลเมตร ข. วดเปนมลลเมตรปรอท ค. ความยาวเปนมลลเมตร ง. ปรมาตรเปนลกบาศกมลลเมตร

2 ใหนกเรยนเขยนแผนผงมโนทศนโดยการเตมค าในชองวางตามหมายเลขทก าหนด

ปรากฏการณลมฟาอากาศ

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 33 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 4 – 7 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 8 – 23 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

แบบทดสอบทายหนวยท 3 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว โดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. อะไรคอสาเหตทท าใหเกดเมฆ

ก. อากาศเยนลอยต าลง อากาศรอนลอยขนไปกระทบความเยน

ข. ไอน าในอากาศอมตว ค. ไอน าในอากาศมอณหภมลดลง ง. ไอน าในอากาศเยนตวลงรวมตวเปน

กลมละอองน า 2. เมฆสวนใหญเกดขนในบรรยากาศชนใด


3. เมฆทกอตวในแนวดง มลกษณะคลายกบส าลกอนใหญ ๆ ฐานแบนซอนจากระดบต าขนไปในระยะสงมาก ๆ คอเมฆชนดใด ก. อลโตสเตรตส ข. ควมตส ค. เซอรรส ง. สเตรตส

4. เมฆทเกดในระดบสงมลกษณะคลายขนนก คอ เมฆชนดใด ก. สเตรตส ข. ควมตส ค. นมโบสเตรตส ง. เซอรรส

5. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขา มสด าหรอเทา เกดในระดบต า เปนเมฆชนดใด ก. อลโตรสเตรตส ข. นมโบสเตรตส ค. เซอรโรควมลส ง. ควมโลนมบส

6. ถาเราวดความชนสมพทธของอากาศไดคาเทากบ 98% แลวเราจะอธบายการเกดฝนไดตามขอใด

ก. ฝนมโอกาสตกปานกลาง ข. ฝนมโอกาสตกมาก ค. ฝนไมตก ง. สรปไมได

7. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ความสงของระดบน าฝนทตกสงสด ค. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ง. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง

8. ถาวดระดบน าฝนได 30 มลลเมตร ใน 24 ชวโมงแลวในประเทศไทย ถอวาเปนเกณฑตรงกบขอใด ก. ตกหนกมาก ข. ตกหนก ค. ตกเลกนอย ง. ตกปานกลาง

9. การวดปรมาณน าฝนทเราไดยนวา “มลลเมตร” เราวดตามขอใด ก. ความสงเปนมลลเมตร ข. วดเปนมลลเมตรปรอท ค. ความยาวเปนมลลเมตร ง. ปรมาตรเปนลกบาศกเมตร

10. ถากรมอตนยมวทยาพยากรณอากาศวามฝนตกหนกทจงหวดทเราอาศยอยแลว แสดงวาเจาหนาทสามารถวดปรมาณน าฝนไดเทาไรใน 24 ชวโมง ก. 0.1 – 10.0 มลลเมตร ข. 10.1 – 35.0 มลลเมตร ค. 35.1 – 90.0 มลลเมตร ง. 90.1 มลลเมตรขนไป


ลมและพาย ชอ.......................................นามสกล.....................................ชน......................เลขท........ กลมสาระการเรยนร...................................................................กลมท.............................. ครผสอน............................................................................................................................

โรงเรยนนวฐราษฎรอปถมภ


ลมและพาย สาระการเรยนรวทยาศาสตร


กจกรรมท 6 เรอง ความแตกตางของอณหภมเหนอพนดนและพนน า

กจกรรมท 7 เรอง การเกดลม

กจกรรมท 8 เรอง ลมพดไปทางใด

ลม คอ มวลของอากาศทเคลอนทไปตาม แนวราบ พาย คอ ลมทเกดจากลกษณะอากาศท แปรปรวนในชดการเรยนรน นกเรยนจะไดรจก ชนดของลม และการเกดลมแตละชนดคะ

เรอง ความแตกตางของอากาศเหนอพนดน และพนน า

จดประสงคการเรยนร เพอเปรยบเทยบความสามารถในการดดและคายความรอนของดนและน า วธการทดลอง


สาร อณหภม เรมตน (oC)

เวลาทเราใชเมออณหภมเปลยนไป 5oC (นาท)

วางไวกลางแดด อยในทรม

1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC ดน น า

ค าถามทายกจกรรม

1. อณหภมของดนและน าเพมขนได เพราะ..................................................................................... 2. ในน าเมออณหภมของเทอรมอมเตอรเพมขน 5oC ใชเวลาในการเพมอณหภมดงกลาวเปนเวลา

.............นาท สวนดนใชในการเพมอณหภมดงกลาวเปนเวลา...................นาท 3. ระหวางน าและดน พบวา.................ใชเวลาในการเพมอณหภมนอยกวา 4. ในเวลากลางวน อากาศเหนอพนดนมอณหภม.......................กวาอากาศเหนอพนน า เพราะ

...................................................................................................................................................... 5. อณหภมของดนและน าลดลงไดโดย............................................................................................. 6. เมอวางน าและดนไวในทรม และอณหภมของดนและน าลดลง 5oC เทากน น าใชเวลาในการ

ลดอณหภมดงกลาวเปนเวลา................นาท ดนใชเวลาในการลดลงอณหภมดงกลาวเปนเวลา.......... นาท

7. ระหวางน าและดน พบวา................ใชเวลาในการลดอณหภมนอยกวา 8. ในเวลากลางคน อากาศเหนอพนดนมอณหภม.................กวาอากาศเหนอพนน า เพราะ...........

......................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

เรอง การเกดลม

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาสาเหตของการเกดลม วธการทดลอง


การทดลอง อณหภมทวดไดจากกระปอง (oC) การเปลยนแปลง

ของใบพด สวนบน สวนลาง

กอนจดตะเกยงแอลกอฮอล

หลงจดตะเกยงแอลกอฮอล



1. เมอวางชดการเกดลมบนตะแกรงลวด โดยยงจดไปทตะเกยงแอลกอฮอล อณหภมของอากาศทสวนบนและสวนลางของกระปองมคาเทากนหรอแตกตางกน.................คอ............................

..........................และเมอสงเกตการณเปลยนแปลงของใบพด พบวา.............................................. 11. เมอจดไฟทตะเกยงแอลกอฮอลใตตะแกรงลวดทวางชดการเกดลมไว อณหภมของอากาศ

ทสวนบนและสวนลางของกระปองมคาเทากนหรอแตกตางกน.............คอ................................... ..............................และเมอสงเกตการณเปลยนแปลงของใบพด พบวา..........................................

สรปผลการทดลอง ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

เรอง ลมพดไปทางใด

จดประสงคการเรยนร เพอสรางเครองมออยางงายในการตรวจสอบความเรวและทศทางลมได วธการทดลอง (ตอนท 1) การท าเครองมอตรวจสอบทศทางลมอยางงาย

ผลการทดลอง (ตอนท 1) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................


ค าถามทายกจกรรม (ตอนท 1) 1. เมอน าเครองมอตรวจสอบทศทางลมไปวางในบรเวณทมลมพด ลมพดมาจากทศ......................

ทราบจาก...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

2. หวลกศรกบทศทางลมมความสมพนธดงน................................................................................... จงเรยกเครองมอทใชตรวจสอบทศทางลมวา................................................................................

สรปผลการทดลอง (ตอนท 1) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

วธการทดลอง (ตอนท 2) การท าเครองมอตรวจสอบความเรวลมอยางงาย

ผลการทดลอง (ตอนท 2) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

ค าถามทายกจกรรม (ตอนท 2) 1. เมอสงเกตกรวยกระดาษขณะทมลมพด จะพบวา........................................................................

......................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................... 2. เมอลมมความเรวเพมขน การหมนของกรวยกระดาษจะเปนดงน................................................ แตเมอลมมความเรวลดลง การหมนของกรวยกระดาษจะเปนดงน.............................................

สรปผลการทดลอง (ตอนท 2) ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. ลม คอ..........................................................................................................................................

โดยจะเกดการเคลอนทเมอ........................................................................................................... โดยลมจะพดจากบรเวณทมอณหภมของอากาศ...........ไปยงบรเวณทมอณหภมของอากาศ........ หรอพดจากบรเวณทมความกดอากาศ............ไปยงบรเวณทมความกดอากาศ.............................

2. พนดนและพนน ามความสามารถในการรบและคายความรอนตางกนดงน................................... ......................................................................................................................................................

3. หยอมความกดอากาศสง หมายถง................................................................................................ ……………………………………...…ในแผนทอากาศจะใชตวอกษร................แทนบรเวณน สวนหยอมความกดอากาศต า หมายถง......................................................................................... ……………………………………...…ในแผนทอากาศจะใชตวอกษร................แทนบรเวณน

4. ลมมรสมฤดรอนในประเทศไทยมชอวา....................................................................................... มความส าคญ.................................................................................................................................

5. เครองมอตรวจสอบทศทางลม เรยกวา......................................................................................... และเครองมอตรวจสอบความเรวลม เรยกวา...............................................................................

6. จงเตมขอความเกยวกบประเภทของพายเขตรอนลงในชองวางใหถกตอง

ความเรวสงสดใกลศนยกลาง (km/h) ประเภทของพาย ไมเกน 63 63 – 118

มากกวา 118



2. นกเรยนจงเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนด หมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 13 คะแนน มโนทศนท 1 – 2 ใหมโนทศน 3 คะแนน มโนทศนท 4 – 5 ใหมโนทศน 2 คะแนน มโนทศนท 3, 7 – 8 ใหมโนทศน 1 คะแนน

แผนผงแบบท 1 ลม

1.

2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

คอ

เกดจาก

คอ

หมายถง

ใชสญลกษณ

หมายถง


3. นกเรยนจงสรางแผนมโนทศน เกยวกบลม จากค าตอไปน ลมประจ าป ลมประจ าฤด ลมประจ าเวลา ลมมรสมฤดรอน ลมมรสมฤดหนาว ลมบก ลมทะเล ลมสนคา

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 13 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศน 3 คะแนน มโนทศนท 4 – 8 ใหมโนทศน 1 คะแนน

ลม

3.

8.

7.

2.

6.

4.

1.

5.

4. นกเรยนจงสรางแผนมโนทศน เกยวกบลมพาย จากค าตอไปน พายดเปรสชน พายโซนรอน พายใตฝ น ความเรวไมเกน 63 km/h ความเรวมากกวา 118 km/h ความเรว 63-118 km/h พายก าลงออน พายก าลงปานกลาง พายรนแรง



ลมพาย

3.

8.

7.

2.

6.

4.

5.

9.

5. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของลมพายและลกษณะของลมพาย แตละชนด


ลมพาย

6. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน เกยวกบเครองมอทใชในการวดกระแสลม ประโยชนของเครองมอและรปรางลกษณะของเครองมอ


เครองมอทใชวดกระแสลม

7. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน เกยวกบประโยชนของลม จ านวน 4 ขอ


ประโยชนของลม

8. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ผลกระทบและภยอนตรายจากลมพาย แตละชนด มาอยางละ 2 ขอ


ภยอนตรายจากลมพาย


ลม (wind) ลม (Wind) คอ มวลของอากาศทเคลอนทไปตามแนวราบ สภาพพนโลกในแตละแหงไม เหมอนกน บางแหงเปนพนดน บางแหงเปนพนน า ดงนนการรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยจงตางกนเปนผลใหอากาศทอยเหนอพนดนและพนน ามอณหภมและความกดอากาศตางกน ท าใหเกดการเคลอนทของอากาศขน 1. สภาพอากาศเหนอพนดนและพนน า ลกษณะภมประเทศของสวนตาง ๆ ของโลกมลกษณะแตกตางกน บางบรเวณ เปนพนดน บางบรเวณเปนพนดนยงมลกษณะแตกตางกนอก โดยบางแหงเปนปาไม บางแหงเปนทงหญาและบางแหงเปนทะเลทราย เมอไดรบแสงจากดวงอาทตย บรเวณตาง ๆ เหลานจงมอณหภมทแตก ตางกน พนดนและพนน ารบและคายความรอนจากดวงอาทตยไดไมเทากน โดยพนดนจะรบ และคายความรอนไดดกวาพนน า โดยเมอโลกไดรบความรอนจากดวงอาทตยในเวลาวนอณหภมของพนดนจะสงขนอยางรวดเรว ในขณะทพนน าจะมอณหภมสงขนอยางชา ๆ ท าใหอากาศเหนอ

พนดน มอณหภมสงกวาอากาศเหนอพนน า สวนในเวลากลางคน พนดนคายความรอนไดเรวกวาพนน าอณหภมของพนดน จงลดลงไดเรวกวา จงท าใหอณหภมต ากวาอากาศเหนอพนน า อณหภมคงทไมเทากนนเองทเปนสาเหตของการเกดลม 2. การเกดลม ลมเกดขนเมออากาศในสองบรเวณมอณหภมแตกตางกน เมออากาศไดรบความรอนจะขยายตว ท าใหความหนาแนนของอากาศลดลง อากาศรอนจงลอยตวสงขน อากาศทมอณหภมต ากวาจากบรเวณขางเคยงจะเคลอนทเขาแทนท ความแตกตางของอณหภมของอากาศ จงเปนสาเหตหนงทท าใหเกดลม หรอกลาวไดวาลมจะพดจากบรเวณทมอากาศเยนไปสบรเวณทมอากาศรอน อณหภมของอากาศ ความหนาแนนของอากาศ และความกดอากาศมความสมพนธกน โดยบรเวณทมอากาศรอน ความหนาแนนของอากาศจะนอยลง จงมความกดอากาศต า สวนบรเวณทมอากาศเยน มความหนาแนนของอากาศมากกวา จงมความกดอากาศสง ดงนนจงกลาวไดอกอยางหนงวา ลมเกดขนจากความแตกตางของความกดอากาศ โดยลมจะพดจากบรเวณทมความกดอากาศสงเขาสบรเวณทมความกดอากาศต ากวา หยอมความกดอากาศ (Pressure areas) 1) หยอมความกดอากาศสง (High pressure areas) หมายถง บรเวณทมความกดอากาศสงกวาบรเวณขางเคยง ทางอตนยมวทยาใชตวอกษร H แทนบรเวณทมความกดอากาศสงในแผนทอากาศบรเวณทมความกดอากาศสงนจะมสภาพทองฟาแจมใสและอากาศหนาวเยน 2) หยอมความกดอากาศต า (Low pressure areas) หมายถง บรเวณทมความกดอากาศต ากวาบรเวณขางเคยง ทางอตนยมวทยาใชตวอกษร L แทนบรเวณทมความกดอากาศต าในแผนทอากาศบรเวณทมความกดอากาศต านทองฟาจะมเมฆมาก และถาหากมความกดอากาศต ามากกจะเกดพายดเปรสชนและอาจรนแรงขนเปนพายโซนรอนได

รปแสดงกระแสลมเคลอนท จากหยอมความกดอากาศสงไปหยอมความกดอากาศต า

H

L

H

3. ชนดของลม ลมแบงออกเปนชนดตาง ๆ ไดดงน

3.1 ลมประจ าปหรอลมประจ าภมภาค ตาง เปนลมเกดจากความกดอากาศทมอยเดมตลอดป เนองจากบรเวณขวโลกและบรเวณเสนศนยสตรไดรบความรอนจากดวงอาทตยไมเทากน ท าใหเกดลมพดผานสวนตาง ๆ ของโลกเปนประจ า เชน บรเวณซกโลกไดจะมลมพดจากทศตะวนออกเฉยงใตไปยงทศตะวนตกเฉยงเหนอ เรยกวา ลมสนคา

แกนของโลกเอยงขณะทโคจรรอบดวงอาทตย ท าใหเกดฤดกาล

3.2 ลมประจ าฤด เปนลมทเกดขนเฉพาะทองถนหนง ๆ มบรเวณกวาง และเปนลมทพดเปนเวลานานตลอดฤดของทกป ไดแก ลมมรสม ลมมรสม เกดจากความแตกตางของดภมภาคและความแตกตางของความกดอากาศระหวางเหนอพนดนและเหนอพนน าเปนประการส าคญ ลมมรสมแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. ลมมรสมฤดรอน เปนลมทพดจากทะเลและมหาสมทรเขาสภาคพนทวปโดยในฤดรอน อณหภมของอากาศบนภาคพนทวป จะสงมาก สงผลใหความกดอากาศในบรเวณดงกลาวต ากวาความกดอากาศเหนอทะเลและมหาสมทร จงเกดเปนลมมรสมฤดรอนพกจากทะเลและมหาสมทรมรสมฤดรอนพดผานความชมชนของพนน ามา จงน าฝนมาสพนแผนดนทพดผาน ลมมรสมฤดรอนในประเทศไทยมชอเรยกอกอยางหนงวา ลมมรสมตะวนตก เฉยงใต โดยพดจากมหาสมทรอนเดยผานอาวไทยและปะทะขอบฝงตะวนออกของอาวไทย

ค าวา “ลมมรสม” มาจาก ภาษาอาหรบวา มอรชน

ซงหมายถง ลมพดประจ าฤดนะ

ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ “ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ” พดผานประเทศ

ไทยท าใหอากาศหนาวเยน และแหงแลง ทองฟาใส

เรมตงแตกลางเดอนพฤษภาคมและสนสดในกลางเดอนตลาคม ขณะพดผานประเทศไทยไดหอบไอน าจากมหาสมทรมาดวยเปนจ านวนมาก จงท าใหมฝนตกชก 2. ลมมรสมฤดหนาว

เปนลมทเกดขนเนองจากการท อณหภมของอากาศบนพนทวป ลดต าลง มากกวาอณหภมของอากาศเหนอพนผว น าทะเลและมหาสมทร สงผลใหบรเวณ พนทวปมความกดอากาศสงกวาความกด อากาศเหนอผวน าทะเลและมหาสมทร ท าใหเกดลมพดจากใจกลางทวปไปสททม ความกดอากาศต ากวา คอ บรเวณทะเล และมหาสมทร ซงจะน าความหนาวเยน และแหงแลงมาสดนแดนตาง ๆ ทลมพดผาน ลมมรสมฤดหนาวในประเทศไทยมชออกอยางหนงวา ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ โดยพดจากประเทศจนและไซบเรย ผานภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยลงมาจนถงบรเวณอาวไทยตอนใต ท าใหอากาศมความหนาวเยนตงแตกลางเดอนตลาคมถงกลางเดอนกมภาพนธ

ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต

“ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต” เมออากาศชนปะทะเขากบ

ชายฝงและภมประเทศซงเปนภเขา มนจะยกตวอยาง

รวดเรวและควบแนน ท าใหเกดเมฆและพายฝนฟา

คะนอง

3.3 ลมประจ าเวลา คอ ลมทเกดขนในชวงเวลาตางกน ไดแก ลมบกและลมทะเล 1. ลมทะเล เปนลมทเกดขนในเวลากลางวน โดยพนดนรบความรอนไดเรวกวาพนน า อากาศเหนอพนดนมอณหภมสงกวา จงลอยตวสงขน อากาศเหนอพนน าทมอณหภมต ากวา จงเคลอนเขามาแทนท ท าใหเกดลมพดจากทะเลเขาสฝง เรยกวา ลมทะเล 2. ลมบก เปนลมทเกดขนในเวลากลางคน โดยพนดนคายความรอนไดเรวกวาพนน า อากาศเหนอพนดนซงมอณหภมต ากวา จงเคลอนเขามาแทนท ท าใหเกดลมพดจากบกไปสทะเล ชาวประมงจะใชประโยชนจากลมชนดนในการออกเรอสทะเล

ลมทะเลจะพดแรงในวนททองฟาโปรงและลมทะเลจะออนหรอไมมลมทะเลในวนททองฟามเมฆมาก

เนองจากเมฆจะไปกนรงสความรอนจากดวงอาทตย จงท าใหอณหภมระหวางพนดนและพนน าไมตางกน

มากนก

ลมทะเล

ลมบก

ลมพาย ลมทเกดจากลกษณะอากาศทแปรปรวนหรอลมพาย 1. พายฝนฟาคะนอง (Thunderstorm) เปนลมพายทพดแรงฝนตกหนก และเกดฟาแลบ ฟารอง ฟาผาขน บางครงอาจมลกเหบเกดขนดวย เราจะพบปรากฏการณพายฝนฟาคะนองไดทวไปในเขตภมอากาศรอนขน การกอตวของพายฝนฟาคะนองจะเรมจากเมฆควมลสกอนเลก ๆ รวมกน และกอตวเปนเมฆควมโลนมบส อากาศทรอนประกอบกบมแดดจด ท าใหการระเหยของน าและการลอยตวของอากาศจะเกดขนอยางตอเนองเกดเปนเมฆควมโลนมบสทมขนาดโตขน การเคลอนทของกระแสอากาศแนวตงท าใหเมฆควมโลนมบสกอตวสงขนจนถงระดบจดเยอกแขง ความชนและละอองน าบางสวนรวมตวกนเขากลายเปนหยดน าฝน แลวตกลงมาสวนกบกระแสอากาศในกอนเมฆทพดขน หยดน าฝนจงแตกเปนฝอยเปนประจไฟฟาบวกและประจไฟฟาลบ เกดไฟฟาสถตสะสมไวมาก ท าใหเกดฟาแลบ ฟารอง และฟาผาอนเปนลกษณะของพายฝนฟาคะนอง

พายทะเล- ภาพพายงวงชางกอตวในทะเลกระบ ระหวางเกาะพพกบเกาะศรบอยา

นากลวจง

2. พายหมนเขตรอน (Tropical Cyclone) เปนพายหมนทเกดขนในเขตรอน โดยมากมเกดในทะเลหรอมหาสมทรทมลมพดหมนเวยนเขาหาศนยกลางความกดอากาศต ากวาบรเวณรอบ ๆ มาก ถาพายแรงมาก ๆ จะมตาพายซงมลกษณะกลมหรอกลมร มขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 100 กโลเมตรขนไป บรเวณตาพายลมจะสงบเงยบ ทองฟาโปรง ไมมฝน แตบรเวณรอบ ๆ ตาพายกลบเปนบรเวณทมเมฆมาก มฝน และพายรนแรง

หลกเลยงอนตราย

ถาพบวาตนเองอยกลางแจงในสถานการณพายฝนฟาคะนองไปไหนไมไดใหนงยอง ๆ ลงกบพน ดงเขาใหชดล าตว จะรองพนจากฟาผาได เพราะโดยธรรมชาตฟาจะผาลงวตถทอยสงกวารอบ ๆ ตว

พบอะไรบางในปรากฏการณพายฝน ฟาคะนอง

เราจะพบสงตาง ๆ ในปรากฏการณพายฝนฟาคะนอง ดงน

1. เกลดน าแขง เมดน าแขง 2. หมะ 3. ฟาแลบ ฟารอง ฟาผา 4. หยดน าฝน

ตามขอตกลงระหวางประเทศไทยก าหนด การเรยกชอประเภทของพายหมนโดยใชความเรวลมสงสดใกลศนยกลางเหนเกณฑดงน

ประเภทของพายหมนรอบเขตรอน

ความเรวลมสงสด ใกลศนยกลาง

(km/h) ลกษณะของพาย

1. พายดเปรสชน (Depression)

2. พายโซนรอน (Tropical storm) 3. พายไตฝ น (Typhoon)

ไมเกน 63

63 - 118 มากกวา 118

เปนพายทมก าลงออน มฝนตกปานกลางถงตกหนก เปนพายทมก าลงปานกลาง มฝนตกหนก

เปนพายทมความรนแรงมากทสด มฝนตกหนก

นอกจากนพายหมนเขตรอนยงมการเรยกชอแตกตางกนไปตามบรเวณทเกดอกดวย เชน

ชอพาย บรเวณทเกด ใตฝ น (Typhoon) ไซโคลน (Cyclone) เฮอรเคน (Hurricane)

วลล – วลล (Willy - Willy) บาเกยว (Baguio)

ทอรนาโด (Tornado)

ทะเลจนใต อาวเบงกอลและมหาสมทรอนเดย

มหาสมทรแอตแลนตกเหนอทะเลแครบเบยน อาวเมกซโก และทะเลทางดานฝงตะวนตก

ของอาวเมกซโก ออสเตรเลย ฟลปปนส

สหรฐอเมรกา

พายโซนรอน “ เมขลา ” บรเวณทะเลจนใตตอนบนมศนยกลางอยหางประมาณ 200 กโลเมตร ทางทศตะวนออกของจงหวดนครพนม หรอทละตจด 17.5 องศาเหนอ ลองจจด 107.2 องศาตะวนออก มความเรวลมสงสดใกลศนยกลางประมาณ 85 กม./ ชม. ก าลงเคลอนตวทางทศตะวนตก ดวยความเรวประมาณ 20 กม./ ชม. คาดวา พายนจะเคลอนตวขนสชายฝงของเมองดองฮอย ประเทศเวยดนามตอนบนใน

ภาพจากดาวเทยมเทอรรา วนท 2 พ.ค.2551เวลามาตรฐาน 04.40 น. แสดงพายไซโคลน นารกส ในอาวเบงกอลดานตะวนตกของพมา มความเรวลมสงสดใกลศนยกลาง 90 นอต ในวนท 1 พ.ค.51 และเคลนตวขนชายฝงพมาผานกรงรางกงในเชาวนท 3 พ.ค.51

แสดงพายไซโคลน นารกส ในอาวเบงกอลดานตะวนตกของพมา

พาย

พายกอตวขนและหมนเปนเกลยวแนนตรงกลางมตาพายเมอก าลงสงสด

เมอพายขนฝง จะสลายตว อยางรวดเรว

เครองมอทใชในการวดกระแสลม มดงน 1. ศรลม (Wind vane) คอ เครองมอทใชตรวจทศทางลม มลกษณะเปนลกศรทมหางเปนแผนใหญกวาหวลกศรมาก เมอลมพดมา หางลกศรจะถกแรงลมปะทะมากกวาหวลกศร ท าใหหวลกศรชไปในทศทางทลมพดมา ท าใหเราทราบทศทางลมวาพดมาจากทางไหน

2. อะมโนมเตอรหรอมาตรวดความเรวลม (Anemometer) คอ เครองมอทใชวดความเรวลม ประกอบดวยถวยกลมครงซกทท าดวยโลหะเบา 3 – 4 หนตามกน ตดอยทปลายแกนหมน ซงหมนไดอสระ เมอลมพดมาปะทะถวย ถวยจะหมนไปรอบแกนจ านวนรอบทหมนแสดงถงความเรวของลม ซงเราสามารถอานไดจากตวเลขทอยในหนาปดของเครองหนวยวดความเรวมหลายอยาง เชน นอตไมลทะเลตอชวโมง กโลเมตรตอชวโมง ไมลตอชวโมง เปนตน

3. แอโรเวน (Aerovane) คอ เครองมอทใชทงตรวจทศทางลม และวดความเรวลม มลกษณะรปรางคลายเครองบนไมมปกปลายดานใบพดจะชไปในทศทางทลมพดมา และการหมนของใบพดจะแสดงความเรวของลม ซงสามารถอานไดจากหนาปดหรอกราฟของเครองวด

ศรลม

อะนโมมเตอร

แอโรเวน

ผลของการปรากฏการณทางลมฟาอากาศทมตอมนษยและสงแวดลอม ปรากฏการณทางลมฟาอากาศมประโยชนตอมนษยและสงแวดลอม ดงน

1. การเกดลมจะชวยใหเกดการไหลเวยนของบรรยากาศ โดยอากาศรอนจะลอยตวสงขน ทเหนอแถบศนยสตรแลวไหลไปสขวโลกทอากาศเยนกวา ท าใหอากาศเยนทขวโลกไหลมาตาม ผวโลกมาสแถบศนยสตร ถาบรรยากาศของโลกไมมการเคลอนท อากาศบรเวณขวโลกจะเยนลงเรอย ๆ ขณะทอากาศเหนอบรเวณเสนศนยสตรจะรอนขนเรอย ๆ

2. การเกดลมสนคา ซงเปนลมประจ าฤด จะชวยในการเดนเรอสนคาระหวางประเทศตามภมภาคตาง ๆ ของโลก

3. การเกดเมฆและฝน ซงเปนสวนหนงของวฏจกรของน า จะชวยท าใหเกดการหมนเวยนของน าจากบรเวณหนงไปยงอกบรเวณหนง สงผลใหเกดความชมชนและยงชวยท าใหแหลงน าตาง ๆ สะอาดขนดวย

4. การเกดลมประจ าเวลา มบกทพดในเวลากลางคนจะชวยในการออกเรอประมงของชาวประมงทองถน สวนลมทะเลทพดในตอน กลางวน นอกจากจะท าใหอากาศชายทะเลคายความรอนแลว ยงชวยในการเลนวนเสรฟของนกทองเทยวอกดวย

ผลกระทบและภยอนตรายจากลมพาย 1. ภยจากพายฝนฟาคะนอง พายฟาคะนองนนนอกจากจะท าใหเกดฝน น าทวม ตนไมลมทบและคลนสงในทะเลแลว ยงมอนตรายซงเกดจากกระแสไฟฟาหรอฟาผาทเกดจากเมฆพายอกดวย

ลมสนคาชวยในการเดนเรอหรอคาขายระหวางประเทศ

การเลนวนเสรฟเปนกฬาทตองอาศยประโยชนจากลมทะเล

2. อนตรายจากพายเฮอรเคน ซงเปนพายทเกดขนในมหาสมทรแอตแลนตกเหนอ ทะเลแครบเบยน และอาวเมกซโก เปนพายทมความรนแรงมาก และสามารถท าใหเกดคลนขนาดยกษโถมเขาใสชายฝง กระแสลมทมความเรวสงและรนแรงน สามารถสรางความเสยหายใหแกอาคารบานเรอนและตนไมไดมากมาย

3. อนตรายจากพายทอรนาโด ทอรนาโด มชอเรยกตามภาษาชาวบานวา “ทวสเตอร (Twister)” หรอทแปลวา นกบด พายชนดนจดวาเปนพายทไมใหญโตอะไรนก แตพลงงานทพงแผออกมาจากพายชนดนกลบมความรนแรงมากกวาพายชนดอน ๆ

ฟาแลบจะสงประกายแสงเกดขนมาจากดานลางของเมฆฝนแลวเลนผานอากาศลงสพนดน

ผลเสยหายจากพายเฮอรเคนแอนดรวทพดผานชายเมองไมอาม รฐฟลอรดา ประเทศอเมรกา

พายทอรนาโดมลกษณะเปนพาย ทหมนเปนเกลยวคลายงวงชาง โดยมความเรวลมทบรเวณศนยกลางมากกวา 400 กโลเมตรตอชวโมง นอกจากนพายทอรนาโดยงสามารถเกดขนไดในทกสวนของโลก และมพลงในการท าลาย ท รนแรง ท สด พายทอรนาโดสามารถดดกลนบานไมไดท งหลง แลวพนออกมาเปนเศษเลกเศษนอย สามารถยกรถไฟท งขบวนใหตกจากราง และสามารถฉกกระชากรถยนตใหกลายเปนเศษเหลกไดภายในพรบตา 4. อนตรายจากพายหมนเขตรอน พายหมนเขตรอนเปนพายทเกดในมหาสมทรแปซฟกและทะเลจนใตเปนสวนใหญ พาย สวนใหญเมอเคลอนทเขตประเทศไทยมกออนตวลงอยในระดบดเปรสชน สงผลใหมฝนตกชกแตมความรนแรงไมมากนกแตบางครงมพายบางลกไดแกตว ขนในทะเลจนใตใกลอาวไทยและเคลอนทเขาสฝง ขณะทพายทวก าลงแรงเปนพายโซนรอนหรอพายใตฝ น ซงจะกอความเสยหายเปนอยางมาก เพราะจะท าใหเกดฝนตกหนก น าทวมฉบพลน และคลนใหญจากทะเลยงความเสยหายแกหมบานรมทะเล สงกอสราง และเรอประมงอกดวย

พายทอรนาโดลกยกษในรฐแคนซส อยหางจากรถคน ทเหนในภาพไมถง 500 ฟต

ประเทศไทยตองการฝนอนเกดจากพายดเปรสชนประมาณปละ 3 – 4 ลก ถาปใดมพายดเปรสชนเขามานอยกวาน จะเกดภาวะแหงแลงได แตถาปใดมพายเขามามากกวา 3 – 4 ลก น ากจะมากเกนไป และอาจเกดน าทวมได

แนวเฉลยนะคะ


1 ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมายกากบาท 1. ทศทางการเคลอนทของลมตรงกบขอใด

ก. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมความกดอากาศต า

ข. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศต า

ค. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศสง

ง. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมความกดอากาศสง

2. สาเหตทท าใหเกดลม คออะไร ก. ความแตกตางของแรงดนอากาศ ข. ความแตกตางของปรมาตรอากาศ ค. ความแตกตางของความกดอากาศ ง. ความแตกตางของความหนาแนนของ

อากาศ 3. การเคลอนทของอากาศอยางรนแรงเนองจาก

ความกดอากาศสองบรเวณมความแตกตางกนมากท าใหเกดฝนตกหนก เปนสาเหตของการเกดอะไร ก. พายใตฝ น ข. พายดเปรสชน ค. พายไซโคลน ง. พายเฮอรเคน

4. เครองมอวดความเรวลม คอขอใด ก. แบรง ข. ศรลม ค. ไฮโกรมเตอร ง. อะนโมมเตอร

5. สาเหตทท าใหเกดลมทะเลตรงกบขอใด

ก. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนดนสงกวาพนน า

ข. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนน าเพมเรวกวาพนดน

ค. ในเวลากลางวน พนดนคายความรอนไดเรวกวาพนน า

ง. ในเวลากลางวน พนดนคายความรอนไดชากวาพนน า

6. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกดการเปลยนแปลง ก. ลมและพาย ข. ลมและอณหภม ค. ลมและความกดดน ง. อณหภมและความกดดน

7. ลมมรสมฤดหนาวในประเทศไทยมชอเรยกอกอยางหนงวา ก. ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ข. ลมมรสมตะวนตกเฉยงเหนอ ค. ลมมรสมตะวนออกเฉยงใต ง. ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

8. เพราะเหตใดกอนฝนตกบรรยากาศเหนอพนดนจงรสกรอนอบอาว ก. พนดนคายความรอน ข. พนน าคายความรอนแฝง ค. เมดฝนคายความรอนแฝง ง. กอนเมฆคายความรอนแฝง

9. หยอมความกดอากาศสง หมายถงบรเวณใด ก. บรเวณทมความกดอากาศสง ความ

หนาแนนต า อณหภมต า ข. บรเวณทมความกดอากาศสง ความ

หนาแนนสง อณหภมต า ค. บรเวณทมความกดอากาศต า ความ

หนาแนนสง อณหภมต า ง. บรเวณทมความกดอากาศต า ความ

หนาแนนต า อณหภมสง

10. ลมใตฝ น เกดขนบรเวณใด ก. ทะเลจนใต ข. อาวเบงกอลและมหาสมทรอนเดย ค. สหรฐอเมรกา ง. มหาสมทรแอตแลนตก


เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 28 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 11 – 13, 16 – 17 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 4 – 10 , 14 – 15 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

ปรากฏการณลมฟา

ลม

2.

4.

แบงเปน

5.

เกดจาก 11.

เกดจาก 12.

6. เกดจาก 13.

1.

หมายถง

2.

7.

8.

แบงเปน

ไดแก

9.

10.

เกดเวลา


14.

15.

ทศทาง

ทศทาง

16.

17.

แบบทดสอบทายหนวยท 4

นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. ทศทางการเคลอนทของลมตรงกบขอใด

ก. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมกดอากาศสง

ข. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศสง

ค. จากบรเวณหยอมความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศต า

ง. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมความกดอากาศต า

2. สาเหตทท าใหเกดลม คอขอใด ก. ความแตกตางของแรงดนอากาศ ข. ความแตกตางของปรมาตรอากาศ ค. ความแตกตางของความหนาแนนของ

อากาศ ง. ความแตกตางของความกดอากาศ

3. “รองความกดอากาศต า” หมายถงบรเวณใด ก. บรเวณทมความกดอากาศต า อณหภมสง ข. บรเวณทมความกดอากาศต า อณหภมต า ค. บรเวณทมความกดอากาศสง อณหภมต า ง. บรเวณทมความกดอากาศสง อณหภมสง

4. เครองมอวดความเรวลม คอขอใด ก. ศรลม ข. ไฮโกรมเตอร ค. อะนโนมเตอร ง. แบรง

5. เครองมอตรวจทศทางลม คอขอใด ก. ศรลม ข. ไฮโกรมเตอร ค. อะนโนมเตอร ง. แบรง

6. สาเหตทท าใหเกดลมทะเลตรงกบขอใด ก. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนดนสงกวา

พนน า ข. ในเวลากลางวนพนดนคายความรอนไดเรว

กวาพนน า ค. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนน าเรวกวา

พนดน ง. ในเวลากลางวนพนดนคายความรอนไดชา

กวาพนน า 7. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกด

การเปลยนแปลง ก. ลมพาย ข. ลมและความกดอากาศ ค. อณหภมและความกดอากาศ ง. ลมและอณหภม

8. เพราะเหตใดในเวลากลางคนหลงจากฝนตกใหม ๆ แสงไปจากรถทวงอยบนถนนจะมองเหนไมคอยชด ก. อากาศยงไมแหง ข. อากาศมความชน ค. ไมมฝ นละอองในอากาศ ง. ไมมไอน าในอากาศ

9. เหตผลทท าใหเราตองศกษาและตดตามการเปลยนแปลงของอากาศตรงกบขอใด

ก. เพอใหการคมนาคมเปนไปอยางมประสทธภาพและปลอดภย

ข. เพอเปนขอมลในการปรบปรงสภาพความเปนอย

ค. เพอเปนขอมลในการตดสนใจสรางแหลงเกบกกน า

ง. เพอประโยชนในการลงทนดานอตสาหกรรม

10. บรเวณทมหมอกจดมผลเสยตอทศนวสยของ

การขบขยานพานหนะ เพราะเหตใด

ก. เหนไดในระยะต ากวา 1 กโลเมตร ข. เหนไดในระยะใกล ๆ เทากน ค. เหนไดในระยะ 2 กโลเมตร ง. เหนไดในระยะไมเกน 700 เมตร

แนวเฉลยกจกรรมท 6 ตารางบนทกผลการทดลอง

สาร อณหภม เรมตน (oC)

เวลาทเราใชเมออณหภมเปลยนไป 5oC (นาท)

วางไวกลางแดด อยในทรม

1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC 1oC ดน 28 3 2.5 3 3 4 3 3.3 4 4 5 น า 28 3.5 4 4 3 5.5 5 5.5 6 6 6.5


1. อณหภมของดนและน าเพมขนได โดยไดรบความรอนจากแสงอาทตย 2. ในน าเมออณหภมของเทอรมอมเตอรเพมขน 5oC ใชเวลาในการเพมอณหภมดงกลาวเปนเวลา

22 นาท สวนดนใชในการเพมอณหภมดงกลาวเปนเวลา 15.5 นาท 3. ระหวางน าและดน พบวา. ดน ใชเวลาในการเพมอณหภมนอยกวา 4. ในเวลากลางวน อากาศเหนอพนดนมอณหภม. สง กวาอากาศเหนอพนน า เพราะ

ดนดดความรอนไดเรวกวา 5. อณหภมของดนและน าลดลงไดโดย ดนและน าคายความรอนสสงแวดลอม 6. เมอวางน าและดนไวในทรม และอณหภมของดนและน าลดลง 5oC เทากน น าใชเวลาในการ

ลดอณหภมดงกลาวเปนเวลา 29 นาท ดนใชเวลาในการลดลงอณหภมดงกลาวเปนเวลา 19.5 นาท

9. ระหวางน าและดน พบวา ดน ใชเวลาในการลดอณหภมนอยกวา 10. ในเวลากลางคน อากาศเหนอพนดนมอณหภม ต า กวาอากาศเหนอพนน า เพราะ ดนคาย

ความรอนไดเรวกวา

สรปผลการทดลอง เมอน าและดนไดรบความรอนในปรมาณทเทากน พบวา ดนดดความรอนไดดกวาน า เมอ

ไดรบความรอนอณหภมจงเพมขนเรวกวาน และเมอดนและน าคายความรอน พบวา ดนคายความรอนไดเรวกวาน า เนองจากเมอน าไปไวในทรม อณหภมของดนจะลดลงเรวกวาน า นนคอดนดดและคายความรอนไดเรวกวาน า

แนวเฉลยกจกรรมท 7 ตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง อณหภมทวดไดจากกระปอง (oC) การเปลยนแปลง

ของใบพด สวนบน สวนลาง

กอนจดตะเกยงแอลกอฮอล

หลงจดตะเกยงแอลกอฮอล

ไมมการเปลยนแปลง

ใบพดจะหมน


1. เมอวางชดการเกดลมบนตะแกรงลวด โดยยงจดไปทตะเกยงแอลกอฮอล อณหภมของอากาศทสวนบนและสวนลางของกระปองมคาเทากนหรอแตกตางกน เทากน คอ (ใสอณหภมตามทบนทกได) และเมอสงเกตการเปลยนแปลงของใบพด พบวา ไมมการเปลยนแปลง

2. เมอจดไฟทตะเกยงแอลกอฮอลใตตะแกรงลวดทวางชดการเกดลมไว อณหภมของอากาศทสวนบนและสวนลางของกระปองมคาเทากนหรอแตกตางกน แตกตางกน คอ อณหภมของอากาศทสวนบนสงกวาสวนลาง และเมอสงเกตการเปลยนแปลงของใบพด พบวา ใบพดจะหมน

สรปผลการทดลอง เมออณหภมในทสองแหงไมเทากน จะเกดการเคลอนทของอากาศซงกคอ ลมและท าให

ใบพดหมน

แนวเฉลยกจกรรมท 8 (ตอนท 1)

ผลการทดลอง (ตอนท 1) ไดเครองมอตรวจสอบทศทางลมอยางงายทเรยกวา ศรลม

ค าถามทายกจกรรม (ตอนท 1) 1. เมอน าเครองมอตรวจสอบทศทางลมไปวางในบรเวณทมลมพด ลมพดมาจากทศ (ค าตอบ

แลวแตนกเรยนจะตอบ เพราะการวางต าแหนงตางกน) ทราบจาก การสงเกตหวลกศรของลม ซงหวลกศรจะชไปทางทลมพดมาเสมอ

2. หวลกศรกบทศทางลมมความสมพนธดงน หวลกศรของศรลมจะชไปทางทศทลมพดมาเสมอ จงเรยกเครองมอทใชตรวจสอบทศทางลมวา ศรลม

สรปผลการทดลอง (ตอนท 1) เครองมออยางงายทสรางขนมาใชตรวจสอบทศทางลม เรยกวา ศรลม ซงหวลกศรจะชไป

ทางทศทลมพดมาเสมอ

แนวเฉลยกจกรรมท 8 (ตอนท 2)

ผลการทดลอง (ตอนท 2) ไดเครองมอใชในการตรวจสอบความเรวของลมทเรยกวา “มาตราวดความเรวลม”

ค าถามทายกจกรรม (ตอนท 2) 1. เมอสงเกตกรวยกระดาษขณะทมลมพด จะพบวา กรวยกระดาษจะเคลอนทไปเปนวงกลม ท า

ใหแกนหลอดกาแฟหมนตาม 2. เมอลมมความเรวเพมขน การหมนของกรวยกระดาษจะเปนดงน กรวยกระดาษจะหมนเรว

ขน แตเมอลมมความเรวลดลง การหมนของกรวยกระดาษจะเปนดงน กรวยกระดาษจะหมนชาลง

สรปผลการทดลอง (ตอนท 2) เครองมอวดความเรวลมอยางงายนคลายกบการท างานของมาตรวดความเรวลมหรออะมโนมอเตอร ซงประกอบดวยรอบแกนทหมนได เมอลมพดถวยจะหมนรอบแกน ถาถวยหมนเรวแสดงวาลมพดเรว

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง

1. ลม คอ มวลของอากาศทเคลอนทตามแนวราบ

โดยจะเกดการเคลอนทเมอ อณหภมของอากาศมความแตกตางกน โดยลมจะพดจากบรเวณทมอณหภมของอากาศ ต า ไปยงบรเวณทมอณหภมของอากาศ สง หรอพดจากบรเวณทมความกดอากาศ สง ไปยงบรเวณทมความกดอากาศ ต า พนดนและพนน ามความสามารถในการรบและคายความรอนตางกนดงน พนดนรบและคายความรอน ไดดกวาพนน า สงผลใหอณหภมชองอากาศเหนอพนดนมการเปลยนแปลง มากกวา อณหภมของอากาศเหนอพนน า

2. หยอมความกดอากาศสง หมายถง บรเวณทมความกดอากาศสงกวาบรเวณขางเคยง ในแผนทอากาศจะใชตวอกษร H แทนบรเวณน สวนหยอมความกดอากาศต า หมายถง บรเวณทมความกดอากาศต ากวาบรเวณขางเคยง ในแผนทอากาศจะใชตวอกษร. I แทนบรเวณน

7. ลมมรสมฤดรอนในประเทศไทยมชอวา ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต มความส าคญ พดพาฝนมาตกบรเวณแผนดน

8. เครองมอตรวจสอบทศทางลม เรยกวา ศรลม และเครองมอตรวจสอบความเรวลม เรยกวา อะนโมมเตอร

9. จงเตมขอความเกยวกบประเภทของพายเขตรอนลงในชองวางใหถกตอง

ความเรวสงสดใกลศนยกลาง (km/h) ประเภทของพาย ไมเกน 63 ดเปรสชน 63 – 118 โซนรอน

มากกวา 118 ไตฝ น

2. นกเรยนจงเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนด หมายเลขในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 13 คะแนน มโนทศนท 1 – 2 ใหมโนทศน 3 คะแนน มโนทศนท 4 – 5 ใหมโนทศน 2 คะแนน มโนทศนท 3, 7 – 8 ใหมโนทศน 1 คะแนน

แผนผงแบบท 1 ลม

1.มวลของอากาศทเคลอนทไปตามแนวราบ

2.อากาศในสองบรเวณมอณหภมแตกตางกนสองบรเวณ

หยอมความกดอากาศต า 3.หยอมความกดอากาศสง

4.บรเวณทมความกดอากาศต ากวาบรเวณขางเคยง

5.บรเวณทมความกดอากาศสงกวาบรเวณขางเคยง

7. L 8. H

คอ

เกดจาก

คอ

หมายถง


หมายถง


3. นกเรยนจงสรางแผนมโนทศน เกยวกบลม จากค าตอไปน ลมประจ าป ลมประจ าฤด ลมประจ าเวลา ลมมรสมฤดรอน ลมมรสมฤดหนาว ลมบก ลมทะเล ลมสนคา



ลม

3.ลมประจ าป

8.ลมสนคา

7.ลมบก

2.ลมประจ าเวลา

6.ลมทะเล

4.ลมมรสมฤดหนาว

1.ลมประจ าฤด

5.ลมมรสมฤดรอน

4. นกเรยนจงสรางแผนมโนทศน เกยวกบลมพาย จากค าตอไปน พายดเปรสชน พายโซนรอน พายใตฝ น ความเรวไมเกน 63 km/h ความเรวมากกวา 118 km/h ความเรว 63-118 km/h พายก าลงออน พายก าลงปานกลาง พายรนแรง



ลมพาย

3.พายดเปรสชน

8.ความเรวไมเกน 63 km/h

7.ความเรว 63-118 km/h

2.พายโซนรอน

6.พายก าลงปานกลาง

4.ความเรวมากกวา 118 km/h

1.พายไตฝ น

5.พายรนแรง

9.พายก าลงออน

5. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ชนดของลมพายและลกษณะของลมพาย แตละชนด



ลมพาย

1. พายฝนฟาคะนอง 2. พายหมนเขตรอน

3. ลมทพดแรง ฝนตกหนก และเกดฟาแลบ ฟารอง ฟาผา

4. เกดขนในเขตรอนโดยมากเกดในทะเลหรอมหาสมทรทมลมพดหมนเวยน เขาหาศนยกลางความกดอากาศต าบรเวณรอบนอกพาย

รนแรง มฝน

6. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน เกยวกบเครองมอทใชในการวดกระแสลม ประโยชนของเครองมอและรปรางลกษณะของเครองมอ

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศน 1 คะแนน มโนทศนท 4 – 6 ใหมโนทศน 2 คะแนน มโนทศนท 7 – 9 ใหมโนทศน 3 คะแนน


เครองมอทใชวดกระแสลม

1. ศรลม 2. อะมโนมเตอร 3. แอโรแวน

ประโยชน ประโยชน ประโยชน

4. ใชตรวจทศทางลม

5. ใชวดความเรวลม 6. ตรวจทศทางและวดความเรวลม

รปราง รปราง รปราง

7. เปนลกศรทมหางเปนแผนใหญกวาหวลกศรมาก เมอลมพดมาหางลกศรจะถกแรงลมปะทะมากกวาหวลกศร ท าใหหวลกศรชไปในทศทางทลมพดมา

8. เปนถวยกลมครงซกทท าดวยโลหะเบา 3- 4 อนหนตามกนตดอยทปลายแกนหมนเมอลมมาปะทะถวย ถวยจะหมนไปรอบแกนจ านวนรอบทหมน คอ ความเรวลม

9. รปรางคลายเครองบนไมมปก ปลายดานใบพดจะชไปในทศทางทลมพดมาและการหมนของใบมดจะแสดงความเรวลม

7. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน เกยวกบประโยชนของลม จ านวน 4 ขอ

เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 4 คะแนน มโนทศนท 1 – 4 ใหมโนทศน 4 คะแนน


ประโยชนของลม

4. เกดลมสนคา

1. เกดการไหลเวยนของ

อากาศ

2. เกดเมฆและฝน

3. เกดลม

ประจ าเวลา

8. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน ผลกระทบและภยอนตรายจากลมพาย แตละชนด มาอยางละ 2 ขอ



ภยอนตรายจากลมพาย

1. พายฝนฟาคะนอง

2. พายเฮอรรเคน

8. ลมมความเรวสงท าใหบานเรอนเสยหาย

4. พายหมนเขตรอน 12. น าทวม

ฉบพลน

11. ฝนตกหนก 10. ยกรถไฟทงขบวนใหตกรางได

9. ดดกลนบานไดทงหลง

3. พายเทอรนาโด

7. เกดคลนยกษ 6. ฟาผา

5. น าทวม


1 ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมายกากบาท

1. ทศทางการเคลอนทของลมตรงกบขอใด ก. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปส

หยอมความกดอากาศต า ข. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอม

ความกดอากาศต า ค. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอม

ความกดอากาศสง ง. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปส

หยอมความกดอากาศสง 2. สาเหตทท าใหเกดลม คออะไร

ก. ความแตกตางของแรงดนอากาศ ข. ความแตกตางของปรมาตรอากาศ ค. ความแตกตางของความกดอากาศ ง. ความแตกตางของความหนาแนนของ

อากาศ 3. การเคลอนทของอากาศอยางรนแรงเนองจาก

ความกดอากาศสองบรเวณมความแตกตางกนมากท าใหเกดฝนตกหนก เปนสาเหตของการเกดอะไร ก. พายใตฝ น ข. พายดเปรสชน ค. พายไซโคลน ง. พายเฮอรเคน

4. เครองมอวดความเรวลม คอขอใด ก. แบรง ข. ศรลม ค. ไฮโกรมเตอร ง. อะนโมมเตอร

5. สาเหตทท าใหเกดลมทะเลตรงกบขอใด ก. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนดนสง

กวาพนน า ข. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนน าเพม

เรวกวาพนดน ค. ในเวลากลางวน พนดนคายความรอนได

เรวกวาพนน า ง. ในเวลากลางวน พนดนคายความรอนได

ชากวาพนน า 6. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกด

การเปลยนแปลง ก. ลมและพาย ข. ลมและอณหภม ค. ลมและความกดดน ง. อณหภมและความกดดน

7. ลมมรสมฤดหนาวในประเทศไทยมชอเรยกอกอยางหนงวา ก. ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ข. ลมมรสมตะวนตกเฉยงเหนอ ค. ลมมรสมตะวนออกเฉยงใต ง. ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

แนวเฉลยนะคะ

8. เพราะเหตใดกอนฝนตกบรรยากาศเหนอพนดนจงรสกรอนอบอาว ก. พนดนคายความรอน ข. พนน าคายความรอนแฝง ค. เมดฝนคายความรอนแฝง ง. กอนเมฆคายความรอนแฝง

9. หยอมความกดอากาศสง หมายถงบรเวณใด ก. บรเวณทมความกดอากาศสง

ความหนาแนนต า อณหภมต า ข. บรเวณทมความกดอากาศสง

ความหนาแนนสง อณหภมต า

ค. บรเวณทมความกดอากาศต า ความหนาแนนสง อณหภมต า

ง. บรเวณทมความกดอากาศต า ความหนาแนนต า อณหภมสง

10. ลมใตฝ น เกดขนบรเวณใด ก. ทะเลจนใต ข. อาวเบงกอลและมหาสมทรอนเดย ค. สหรฐอเมรกา ง. มหาสมทรแอตแลนตก


เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 28 คะแนน มโนทศนท 1 – 3 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 11 – 13, 16 – 17 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 4 – 10 , 14 – 15 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน

ปรากฏการณลมฟา

ลม

หมายถง

2.มวลของอากาศทเคลอนทไปตามแนวราบ

4.ลมประจ าป

แบงเปน

5.ลมประจ าฤด

เกดจาก 11.ความกดอากาศทมอยเดม

เกดจาก 12.ความแตกตางของภมภาค

6.ลมประจ าเวลา เกดจาก 13.ชวงเวลาตางกน

1. ลมพาย

หมายถง

3.ลมทเกดจากลกษณะอากาศทแปรปรวน

7.พายฝนฟาคะนอง

8.พายหมนเขตรอน

แบงเปน

ไดแก

9.ลมบก

10.ลมทะเล



14.กลางวน

15.กลางวน

ทศทาง

ทศทาง

16.พดจากทะเลเขาสฝง

17.พดจากบกไปสทะเล

แบบทดสอบทายหนวยท 4

นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. ทศทางการเคลอนทของลมตรงกบขอใด

ก. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมกดอากาศสง

ข. จากบรเวณความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศสง

ค. จากบรเวณหยอมความกดอากาศต าไปสหยอมความกดอากาศต า

ง. จากบรเวณหยอมความกดอากาศสงไปสหยอมความกดอากาศต า

2. สาเหตทท าใหเกดลม คอขอใด ก. ความแตกตางของแรงดนอากาศ ข. ความแตกตางของปรมาตรอากาศ ค. ความแตกตางของความหนาแนนของ

อากาศ ง. ความแตกตางของความกดอากาศ

3. “รองความกดอากาศต า” หมายถงบรเวณใด ก. บรเวณทมความกดอากาศต า อณหภมสง ข. บรเวณทมความกดอากาศต า อณหภมต า ค. บรเวณทมความกดอากาศสง อณหภมต า ง. บรเวณทมความกดอากาศสง อณหภมสง

4. เครองมอวดความเรวลม คอขอใด ก. ศรลม ข. ไฮโกรมเตอร ค. อะนโนมเตอร ง. แบรง

5. เครองมอตรวจทศทางลม คอขอใด ก. ศรลม ข. ไฮโกรมเตอร ค. อะนโนมเตอร ง. แบรง

6. สาเหตทท าใหเกดลมทะเลตรงกบขอใด ก. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนดนสงกวา

พนน า ข. ในเวลากลางวนพนดนคายความรอนไดเรว

กวาพนน า ค. ในเวลากลางวนอณหภมเหนอพนน าเรวกวา

พนดน ง. ในเวลากลางวนพนดนคายความรอนไดชา

กวาพนน า 7. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกด

การเปลยนแปลง ก. ลมพาย ข. ลมและความกดอากาศ ค. อณหภมและความกดอากาศ ง. ลมและอณหภม

8. เพราะเหตใดในเวลากลางคนหลงจากฝนตกใหม ๆ แสงไปจากรถทวงอยบนถนนจะมองเหนไมคอยชด ก. อากาศยงไมแหง ข. อากาศมความชน ค. ไมมฝ นละอองในอากาศ ง. ไมมไอน าในอากาศ

9. เหตผลทท าใหเราตองศกษาและตดตามการเปลยนแปลงของอากาศตรงกบขอใด ก. เพอใหการคมนาคมเปนไปอยางม

ประสทธภาพและปลอดภย ข. เพอเปนขอมลในการปรบปรงสภาพ

ความเปนอย ค. เพอเปนขอมลในการตดสนใจสราง

แหลงเกบกกน า ง. เพอประโยชนในการลงทนดาน

อตสาหกรรม

10. บรเวณทมหมอกจดมผลเสยตอทศนวสยของการขบขยานพานหนะ เพราะเหตใด ก. เหนไดในระยะต ากวา 1 กโลเมตร ข. เหนไดในระยะใกล ๆ เทากน ค. เหนไดในระยะ 2 กโลเมตร ง. เหนไดในระยะไมเกน 700 เมตร


การพยากรณอากาศ ชอ.......................................นามสกล.....................................ชน......................เลขท........ กลมสาระการเรยนร...................................................................กลมท.............................. ครผสอน............................................................................................................................

โรงเรยนบานกาเกาะระโยง ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1


พยากรณอากาศ สาระการเรยนรวทยาศาสตร


กจกรรมท 9 เรอง การพยากรณอากาศ

กจกรรมท 10 เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก

การพยากรณอากาศ คอ การคาดหมายสภาวะของลมฟาอากาศและปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนลวงหนา ในชดการเรยนรน นกเรยนจะไดรวาการพยากรณอากาศมความส าคญอยางไร และนกวทยาศาสตรมวธการอยางไรจงรสภาวะอากาศลวงหนาได อยากทราบแลวใชไหมคะ ลองศกษา ชดการเรยนรนดซคะ

เรอง การวดปรมาณน าฝน

จดประสงคการเรยนร สามารถบนทกขอมลการพยากรณอากาศได วธการทดลอง

1. ใหนกเรยนบนทกการพยากรณอากาศทไดยนมาจากแหลงขอมลทางวทย โทรทศน หรออานจากหนงสอพมพ หรอทางอนเตอรเนตทมเวบไซดเกยวของ

2. การบนทกจะตองประกอบดวยขอมลเกยวกบวนท เดอน พ.ศ. แหลงขอมลทบนทกและค าพยากรณอากาศ

หมายเหต ค าพยากรณอากาจจะเปลยนแปลงไปตามขอมลปจจบนทนกเรยนคนความาจากแหลงขอมลตาง ๆ ตารางบนทกผลการทดลอง

บนทกการพยากรณอากาศ

วนท..............เดอน..............................พ.ศ. ............ ขอมลจาก...............................

1. กระดาษบนทก 1 แผน

2. แหลงขอมลทางวทย โทรทศน หนงสอพมพ 1 แหลง 3. ปากกา 1 อน

อปกรณ


ค าถามทายการทดลอง 1. ขอมลการพยากรณอากาศประจ าวนทนกเรยนบนทกไดนน บอกอะไรแกเราบาง

..................................................................................................................................................... 2. นอกจากรายงานขอมลในขอ 1 นกเรยนคดวาการพยากรณอากาศประกอบดวยการรายงาน

สงใดอกบาง .....................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. นกเรยนสามารถตดตามขาวอากาศไดจากศนยบรการขาวอากาศของหนวยงานใด .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. นอกจากการบนทกการพยากรณอากาศจากวทย โทรทศน หรอหนงสอพมพแลว เราสามารถตดตามขอมลจากแหลงใดไดอกบาง ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ชวยกนคดหนวยนะ

2. ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลข ในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ


เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 19 คะแนน มโนทศนท 1 ใหมโนทศน 3 คะแนน มโนทศนท 2 – 4 ใหมโนทศน 2 คะแนน มโนทศนท 5 – 14 ใหมโนทศน 1 คะแนน

การพยากรณอากาศ

1.

2. 3. 4.

5.

6.

7.

8.

10.

11.

9. 12.

13.

14.

เครองมอทใช เครองมอทใช เครองมอทใช

กระบวนการพยากรณอากาศ

เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก

จดประสงคการเรยนร อธบายไดวาปาไมมความสมพนธกบปรากฏการณเรอนกระจกทเกดขนในบรรยากาศ วธการสบคนขอมล 1. แบงกลมนกเรยนออกเปน 4 – 5 คน ตอ 1

กลม 2. ใหแตละกลมสบคนขอมลจากแหลงขอมลตาง

ๆ เชน หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสออานประกอบ หนงสอพมพวารสารตาง ๆ หรอทางอนเตอรเนตทมเวบไซดทเกยวของกบหวเรองตอไปน

1. ปรากฏการณเรอนกระจก 2. มลภาวะทางอากาศ 3. ปาไม

3. น าขอมลทไดในแตละกลมมาสรปและอภปรายรวมกนในชนเรยน หมายเหต ค าพยากรณอากาจจะเปลยนแปลงไปตามขอมลปจจบนทนกเรยนคนความาจากแหลงขอมลตาง ๆ ตารางบนทกผลการสบคนขอมล

รายการบนทกผลการสบคนขอมล

วนท..............เดอน..............................พ.ศ. ............

1. หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสออานประกอบ วารสาร ฯลฯ

2. เวบไซดทเกยวของทางอนเตอรเนต

อปกรณ



1. กจกรรมของมนษยทท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศมากทสดคอกจกรรมใด …………………………………………………………………………………………………

2. นอกจากการตดไมท าลายปา ซงเปนสาเหตของการเพมปรมาณแกสเรอนกระจกทส าคญของมนษยแลว นกเรยนคดวาทสาเหตอกบางเปนการเพมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศจากการทปาไมถกท าลาย

………………………………………………………………………………………………… 3. นกเรยนคดวาปาไมมความส าคญตอคนและสตวอยางไร

………………………………………………………………………………………………… 4. “ปจจบนนมนษยเปนตนเหตส าคญของการตดไมท าลายปา” นกเรยนเหนดวยกบค ากลาวน

หรอไม จงอธบาย ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………

สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ตงใจท าหนอย นะคะ

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. แกสเรอนกระจก หมายถง...........................................................................................................

...................................................................................................................................................... ไดแก.............................................................................................................................................

2. บรรยากาศชนโอโซนมประโยชน คอ........................................................................................... ......................................................................................................................................................

3. ชองโอโซนในบรรยากาศทหอหมโลกเกดจากแกส....................................................................... ชองโอโซนมผลตอสงมชวตดงน.................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

4. สาเหตทท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงมากทสดเกดจาก...................................................... เนองจาก........................................................................................................................................ ตวอยางของสาเหต ไดแก............................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

5. ถารณรงคปองกนไมใหอณหภมสงของโลกสงขน สามารถท าไดดงน ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................


ชวยกนคดหนวยนะ




สาเหตทท าใหอณหภมของโลกเกดการเปลยนแปลง

1.

2.

3.

4. 5.

6.

7.

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน การเปลยนแปลงอณหภมของโลกมผลกระทบตอสงใดบาง


การเปลยนแปลงอณหภมของโลก

4. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศนแนวทางการแกปญหาผลกระทบทรนแรงจากการเปลยนแปลงอณหภมของโลก จ านวน 6 ขอ


แนวทางแกปญหาจากการเปลยนแปลงอณหภมของโลก



ปจจบนจะพบวาความรนแรงของปรากฏการณทางลมฟาอากาศยงคงเกดขนอยเสมอ ท าใหมนษยไดรบความเดอดรอนเปนอยางมาก หรออาจเปนอนตรายถงแกชวตมนษยอกดวย การทราบถงสภาพอากาศในแตละวน จงเปนสงจ าเปนส าหรบการด ารงชวตของมนษยการททราบถงสภาพอากาศ รวมถงปรากฏการณของอากาศตาง ๆ ไดนน จะเปนขอมลส าคญทใชประกอบการวเคราะหลกษณะอากาศในแตละบรเวณ อตนยมวทยา เปนวทยาศาสตรแขนงหนงทศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพดนฟาอากาศ เพอน ามาเปนขอมลในการวเคราะหลกษณะอากาศ รวมทงการท านายสภาพอากาศลวงหนาทเรยกวา การพยากรณอากาศ

กระบวนการในการพยากรณอากาศ

ส าหรบการพยากรณอากาศนนจ าเปนตองมการด าเนนงานอยางเปนกระบวนการ เพอใหไดขอมลทถกตอง แมนย า และรวดเรว ซงกระบวนการในการพยากรณอากาศแบงออกเปนขนตอนตาง ๆ ดงน 1. การตรวจอากาศ นกอตนยมวทยา ทประจ าอยในสถานตรวจอากาศ ซงกระจายอยตามจงหวดตาง ๆ ทวประเทศไทย จะท าหนาทตรวจอากาศผวพนและอากาศชนบน โดยการตรวจ อากาศผวพนจะตรวจจากเครองมอตรวจสภาพอากาศทตดตงไวภายในสถาน เพอเกบขอมลของสารประกอบอตนยมวทยาทงหมด สวนการตรวจอากาศชนบน ซงเปนการตรวจความเรวลมจะใชบอลลนพวงตดกบเครองวทยยงอากาศ แลว ปลอยขนสทองฟาเพอตรวจสภาพอากาศชนบนเครองวทยย งอากาศจะรายงานความเรวลมอณหภม ความชนความกดอากาศกบมายงสถานโดยการสงคลนวทยมายงเครองรบทพนดน

ภาพแสดงการตรวจอากาศชนบนโดยใชบอลลน

ปจจบนไดมการน าเอาเทคโนโลยททนสมยมาใชในการตรวจวดสภาพอากาศเพอชวยผอนแรงมนษยและเพอการวเคราะหและแปลความหมายการพยากรณอากาศทแมนย ายงขน เครองมอทถกน ามาใชในการพยากรณอากาศน ไดแก เรดารตรวจอากาศ และดาวเทยมตรวจสภาพลมฟาอากาศ เรดารตรวจอากาศ เปนเครองมอตรวจอากาศทอาศยคลนวทยความถสง เพอตรวจหาต าแหนงเปาหมายโดยเมอคลนความถสงไปกระทบกบเปาหมายกจะสะทอนกลบมายงจอรบภาพ ท าใหนกอตนยมวทยารถงต าแหนงของเปาหมายไดการพยากรณอากาศจะใชเรดารในการตรวจการเคลอนตวของพายฟาคะนอง และพายไตฝ นไดเปนอยางด ดาวเทยมตรวจสภาพลมฟาอากาศ เปนการน าเอาเทคโนโลยททนสมยมาใชในการตรวจวดสภาวะตาง ๆ ในบรรยากาศโดยดาวเทยมตรวจสภาพลมฟาอากาศ จะปอนขอมลสภาพลมฟาอากาศจากอวกาศการท างานของดาวเทยมจะสงขอมลดานกลม และชนดของเมฆกลบลงมายงโลก โดยจะลอยตวอยเหนอพนโลก ณ ต าแหนงทคงทตลอดเวลาในอวกาศ นกอตนยมวทยาจะน าขอมลทตรวจวดไดจากเครองมอตาง ๆ มาวเคราะหลกษณะอากาศและบนทกลงในแผนทอากาศ (Weather Map) เพอแปลความหมายของขอมลวาสภาพอากาศทตรวจวดไดนนมลกษณะอยางไร

เรดาหตรวจอากาศ

ดาวเทยมตรวจสอบลมฟาอากาศ

ในแผนทอากาศจะมเสนแสดงความดนอากาศโดยแตละเสนแสดงความดนของอากาศเทากน เรยกวา เสนไอโซบาร (Isobar) ในแผนทอากาศตวอกษร L แทนหยอมความกดอากาศต า โดยเสนในสดแสดงถงความกดอากาศทต าสด อาจเรยกวา ศนยกลางของความกดอากาศต า สวนตวอกษร H แทนหยอมความกดอากาศสง โดยเสนในสดแสดงวามความกดอากาศสงสด และอาจเรยกวา ศนยกลางของความกดอากาศสง นอกจากนยงมขอมลทไดจากการตรวจวดอน ๆ อก เชน แนวปะทะอากาศ อณหภม ลกษณะของเมฆปรากฏการณทางธรรมชาต เชน หมะ ฝนฟาคะนอง ฟาแลบ เปนตน ขอมลเหลานเขยนลงบนแผนทอากาศในลกษณะของรปรหสและสญลกษณตอไปน

แทน แนวปะทะอากาศเยน แทน บรเวณทองฟาแจมใสไมมเมฆ

แทน บรเวณทองฟามเมฆมากบางสวน แทน บรเวณทองฟามเมฆมาก แทน ลมตะวนตก แทน ลมตะวนออก

2. การสอสาร เปนตวกลางระหวางการตรวจอากาศกบการพยากรณอากาศ โดยเจาหนาทฝายสอสารจะเปนผน าขอมลจากสถานตรวจอากาศทงภายในประเทศและตางประเทศ ท าการเขยนแผนทอากาศแลวสงตอไปยงนกพยากรณอากาศเพอวเคราะห และรายงานสภาพอากาศตอไป 3. การพยากรณอากาศ ประเทศไทยมหนวยงานทท าหนาทพยากรณอากาศ คอ กรมอตนยมวทยา ซงจะท าหนาทรวบรวมผลการตรวจอากาศจากสถานตรวจอากาศทวประเทศและน ามาท าแผนทอากาศรวมกบขอมลทไดจากภาพถายดาวเทยม เพอสรปลกษณะส าคญของลมฟาอากาศทเกดขน จากนนกจะท าการกระจายขาวการพยากรณอากาศทงในชวงเวลาสน ๆ และการพยากรณในวงกวาง โดยการพยากรณในชวงเวลาสน ๆ จะเปนการกลาวถงสภาพลมฟาอากาศทก าลงจะกอตวในชวง 12 – 24 ชวโมงขางหนา สวนการพยากรณในวงกวางจะเปนการพยากรณทครอบคลมระยะเวลายาวนาน โดยจะรายงานเกยวกบสภาพอากาศในอก 5 วนขางหนา หรอบางครงกมการคาดการณลวงหนาถง 30 วน ตารางแสดงความหมายของค าทใชในการพยากรณอากาศ

ความหมายของค าทใชในการพยากรณอากาศ

ทองฟาและเมฆ

ทองฟาแจมใส หมายถง ไมมเมฆมแตนอยกวา 1 สวน ทองฟาโปรง หมายถง มเมฆตงแต 1 ถง 3 สวน เมฆบางสวน หมายถง มเมฆเกนกวา 3 ถง 5 สวน เมฆเปนสวนมาก หมายถง มเมฆเกนกวา 5 ถง 8 สวน เมฆมาก หมายถง มเมฆเกนกวา 8 ถง 9 สวน เมฆเตมทองฟา หมายถง มเมฆเกนกวา 9 ถง 10 สวน ค าวา สวน หมายถง 1/10 ของทองฟา

ในการพยากรณอากาศจะมความหมายของค าทมาใชในทางอตนยมวทยา ซงประกอบดวยค าทมความหมายตาง ๆ ดงน

ความหมายของค าทใชในการพยากรณอากาศ

ลกษณะทะเล

ทะเลเรยบ หมายถง คลนสงไมเกน 0.5 เมตร ทะเลมคลนเลกนอย หมายถง คลนสงเกนกวา 0.5 เมตร ถง 1.25 เมตร ทะเลมคลนปานกลาง หมายถง คลนสงเกนกวา 1.25 เมตร ถง 2.5 เมตร ทะเลคลนจด หมายถง คลนสงเกนกวา 2.5 เมตร ถง 4 เมตร ทะเลมคลนจดมาก หมายถง คลนสงเกนกวา 4 เมตร ถง 6 เมตร ทะเลมคลนใหญ หมายถง คลนสงเกนกวา 6 เมตร ถง 9 เมตร ทะเลมคลนใหญมาก หมายถง คลนสงเกนกวา 9 เมตร ถง 14 เมตร ทะเลเปนบา หมายถง คลนสงกวา 14 เมตรขนไป

จ านวนน าฝน

รายงานจากปรมาณน าฝนทตกในระยะเวลา 24 ชวโมง โดยพจารณาตามลกษณะของฝนในประเทศเขตโซนรอนในยานมรสม ฝนวดจ านวนไมได หมายถง มปรมาณน าฝนนอยกวา 0.1 มลลเมตร ฝนเลกนอย หมายถง มปรมาณน าฝนตงแต 0.1 มลลเมตรขนไป

แตไมเกน 10.0 มลลเมตร ฝนปานกลาง หมายถง มปรมาณน าฝนตงแต 10.1 ถง 35.0 มลลเมตร ฝนหนก หมายถง มปรมาณน าฝนตงแต 35.1 ถง 90.0 มลลเมตร ฝนหนกมาก หมายถง มปรมาณน าฝนตงแต 90.1 มลลเมตรขนไป

อณหภม

อากาศรอน หมายถง มอณหภมตงแต 35oC แตไมถง 40oC อากาศรอนจด หมายถง มอณหภมตงแต 40oC ขนไป อากาศเยน หมายถง มอณหภมตงแต 23oC ลงไปถง 16oC อากาศหนาว หมายถง มอณหภมต ากวา 16oC ลงไปถง 8oC อากาศหนาวจด หมายถง มอณหภมต ากวา 8oC ลงไป

การพยากรณบรเวณทจะมฝน

ตก

บางแหง หมายถง มฝนไมเกน 20% ของพนท เปนแหง ๆ หมายถง มฝนเกน 20% แตไมเกน 40% ของพนท กระจาย หมายถง มฝนเกน 40% แตไมเกน 60% ของพนท เกอบทวไป หมายถง มฝนเกน 60% แตไมเกน 80% ของพนท ทวไป หมายถง มฝนเกน 80% ของพนท เปนบรเวณกวาง หมายถง อยในเขตพายหมน

อตนยมวทยากบชวตประจ าวน

ถาเราตดตามขาวทางโทรทศนหรอวทย เราจะพบวา มการรายงานเกยวกบสภาพของอากาศในแตละวน โดยสาระของขาวจะรายงานเกยวกบสภาพอากาศ เชน ฟาโปรงหรอมเมฆฝนจะตกหรอไม ถาตกจะมโอกาสทจะตกเปนรอยละเทาใด เปนตน การรายงานสภาพอากาศดงกลาวนมประโยชนมาก เพราะจะท าใหเราสามารถปองกนอนตรายทอาจเกดจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศได สามารถวางแผนการท างานลวงหนา เราควรน ารมตดตวไปดวย หรอถามการพยากรณอากาศลวงหนาวาจะมลมพายพด และทะเลจะมคลนลมแรงมาก ชาวประมงหรอนกทองเทยวทคดวาจะออกทะเลจะไดระมดระวงหรองดการออกทะเลในชวงเวลานน เปนตน นอกจากอตนยมวทยาจะมประโยชนในชวตประจ าวนแลว ขอมลเกยวกบสภาพอากาศ และการวเคราะหลกษณะอากาศยงมประโยชนอยางมากตอการวางแผนและด าเนนการในดาน ตาง ๆ ดงน ดานเกษตรกรรม ประโยชนของการทราบลกษณะอากาศ จะเออประโยชนตอเกษตรกร ในการคดเลอกพนธพชทจะปลกใหเหมาะกบสภาวะของอากาศในแตละบรเวณ ตลอดจนการคดเลอกพนธสตวใหเหมาะสมกบสภาพอากาศในทองถนนน ๆ ดานวศวกรรม ประโยชนของการทราบลกษณะอากาศจะสงผลตอการออกแบบและกอสรางอาคารใหสอดคลองกบสภาพการไหลเวยนของอากาศในบรเวณทท าการกอสราง เพอชวยประหยดพลงงานและท าใหมการระบายอากาศทด ดานการขนสง ประโยชนของการทราบลกษณะอากาศจะชวยใหการก าหนดเสนทางเดนเรอใหปลอดภยจากบรเวณทเกดพาย ถาเกดการเดนทางโดยเครองบนกตองพยายามหลกเลยงบรเวณทมกจะมอากาศแปรปรวน และการก าหนดแนวทดนเพอจะตดถนนกควรจะหลกเลยงบรเวณทมกจะปกคลมดวยหมอกจด เปนตน


มนษยกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศ อากาศทบรสทธเปนสงจ าเปนตอชวตมาก อยางไรกตามพบวา ในปจจบนอากาศมการเปลยนแปลงและแตกตางไปจาทเคยเปนมาในอดต สภาวะการเปลยนแปลงทเกดขนนเปนไปในทางลบ และกอใหเกดอนตรายแกชวตและทรพยสน การเปลยนแปลงของสภาพอากาศอาจกลาวไดวา การเกดจากการปนเปอนของสารเคมและสงแปลกปลอมอน ๆ ซงเราเรยกสภาพอากาศ ในลกษณะนวา การเกดมลภาวะของอากาศ (Air Pollution) สาเหตของการเกดมลภาวะของอากาศเกดจากสาเหตส าคญ 2 ประการ คอ 1. สาเหตทางธรรมชาต เชน การระเบดของภเขาไฟ ซงจะพนเอาเถาถาน ฝ นผงและแกสตาง ๆ ออกสอากาศ การเกดไฟปา ซงจะท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดจ านวนมหาศาล เถาถาน และฝ นผงตาง ๆ แกอากาศ เปนตน 2. สาเหตจากการกระท าของมนษย เชน แกสคารบอนไดออกไซด ทเกดจากการปรงอาหารในชวตประจ าวน แกสและฝ นละอองตาง ๆ ทปลอยออกจากโรงงานอตสาหกรรม แกสและเขมาควนจากการเผาไหม ของเครองยนตของยานพาหนะทขบขอยบนทองถนน เปนตน มลภาวะของอากาศทเกดจากการกระท าของมนษยน มปรมาณมากขนเรอย ๆ จนสงผลกระทบตอสงแวดลอมทางธรรมชาตและการด าเนนชวตของมนษย มลภาวะของอากาศทส าคญเกดจากการขยายตวของเศรษฐกจและสงคม กลาวคอ มนษยมความตองการยานพาหนะเพอการคมนาคมขนสง ตลอดจนความตองการพนดนจ านวนมากเพอการเพาะปลกและกอสรางอาคารทอยอาศยอาคารส านกงานตาง ๆ จ านวนพาหนะทเพมขนจงเปนตวการท าใหเกดมลภาวะของอากาศ

การปลอยแกสและฝนละอองจากโรงงานอตสาหกรรม

ในขณะทความตองการเพมขนใชสอยตาง ๆ กเปนตวการท าใหเกดการตดไมท าลายปา ซงเปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญในการชวยสรางอากาศบรสทธ คอ แกสออกซเจนใหกบอากาศและชวยลดปรมาณของแกสคารบอนไดออกไซด และฝ นละอองในอากาศลง ทงนเปนหนาทของพวกเราทคนทจะตองตระหนกและชวยกนปองกนและแกไขการเกดมลภาวะทางอากาศ ไมใหเกดขนในบรรยากาศของโลกอกตอไป จากการศกษาเกยวกบสารปนเปอนทกอใหเกดมลภาวะของอากาศ พบวา เราสามารถแบงชนดของสารปนเปอนออกเปนกลม ๆ ไดหลายกลม และทส าคญเราตองท าการศกษากคอ 1. กลมออกไซดของก ามะถน สารปนเปอนในกลมนมสาเหตหลกเกดจากการเผาปโตรเลยม และถานหนซงมก ามะถนเปนสวนประกอบสารปนเปอนทส าคญในกลม คอ แกสซลเฟอรไดออกไซด (SO2) แกสชนดนจะท าปฏกรยากบละอองน าในอากาศเกดเปนฝนกรด ซงสรางความเสยหายตออาคาร บานเรอน และเปนอนตรายตอชวต และทรพยสนของ มนษยเปนอยางมาก 2. กลมออกไซดของไนโตรเจน ซงเปนสารทอนตรายถงชวตไดเมอมปรมาณของสารปะปนอยในอากาศ ในปรมาณสง 3. โอโซน (O3) โอโซนในชนบรรยากาศนนมประโยชนในการชวยสกดกนรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตย อยางไรกตาม แกสโอโซนนนถอไดวาเปนแกสทอนตราย เพราะสามารถกอใหเกดอาการแพ ในระบบทางเดนหายใจเปนอนตรายตอดวงตา 4. คารบอนมอนออกไซด (CO) แกสชนดนเกดจากการเผาไหมทไมสมบรณ เชน การเกดเผาไหมทไมสมบรณในเครองยนตแกสชนดนไมมส ไมมกลน เมอเขาไปกระแสเลอดจะเขา ไปรวมตวกบเฮโมโกลบนของเมดเลอดแดง ท าใหเมดเลอดแดงสญเสยความสามารถ ในการรบออกซเจน ท าใหรางกายขาดออกซเจนจนเปนอนตรายถงชวตได

เรองนาร ฝนกรดเกดจากการท าปฏกรยาระหวางละอองน าในอากาศกบแกสซลเฟอรไตรออกไซด (SO3) เกดเปนสารละลายกรดก ามะถน ดงสมการ SO3 (g) + H2O(1) – H2OSO4(aq) มฤทธท าใหวตถผกรอน นอกจากนยงเปนอนตรายตอพชโดยตรง เนองจากกรดซลฟวรกจะเขาไปท าลายเนอเยอภายใน ท าใหเนอเยอภายในบดเบยวไปเปนจดหรอใบแหวง เปนผลใหตนไมแคระแกรน อาจท าใหผสมพนธไมตดอกดวย

แกสคารบอนนอกไซดทเกดจากการเผาไหม

ทไมสมบรณในเครองยนต

5. กลมสารกมมนตรงส สารในกลมนมสาเหตสวนใหญมาจากการรวไหลจากโรงไฟฟา ซงใชเชอเพลงนวเคลยร สารกลมนมผลท าใหเกดเปนมะเรงได แนวทางการแกปญหามลพษทางอากาศ

1. การใชมาตรการทางกฎหมาย และกฎระเบยบ กฎหมายและกฎระเบยบมความจ าเปน และเปนเครองมอส าคญทใชในการควบคม ปองกน หรอแกไขปญหามลพษ ดงนน จงตองมมาตรฐานของคณภาพอากาศ ในบรรยากาศ ตลอดจนมาตรฐานของคณภาพอากาศทปลอยออกมาจากแหลงก าเนดตาง ๆ เชน รถยนต โรงงานอตสาหกรรม ไมใหปลอยมลพษเกนกวามาตรฐานทก าหนดไว

2. การก าหนดเขตการใชทดน หลกขอนนบเปนสงจ าเปนและมประโยชนในการควบคมหรอแกไขปญหามลพษทางอากาศ การก าหนดใหมยานทพกอาศย ยานธรกจ ยานพาณชยกรรม ยานอตสาหกรรม ฯลฯ แยกจากกนอยางชดเจน จะท าใหสามารถวนจฉยลกษณะเฉพาะของปญหามลพษ ตลอดจนการควบคมหรอแกไขปญหาของแตละแหงไดงายขน 3. การเปลยนแปลงกระบวนการผลตและเชอเพลง เครองจกรหรอเครองยนตทมการเผาไหมและใชเชอเพลงประเภทตาง ๆ นบวาเปนแหลงก าเนดของมลพษทางอากาศ เพราะหลงจากการเผาไหมจะปลอยสารพษออกมา ดงนนจงจ าเปนตองเปลยนเชอเพลง เชน ใชน ามนเบนซนแทนการใชฟนหรอถานหน เปนตน 4. การใชเครองมอและอปกรณควบคมและก าจดสารมลพษ หลกขอนเปนการน าความรดานวศวกรรมมาใชประโยชนในการควบคม ก าจด และลดความเขมขนของสารมลพษ

การตรวจวดระดบคาแกสคารบอนมอนอกไซดจากทอไอเสยรถยนต

5. การใหการศกษาและประชาสมพนธ มาตรการขอนเปนมาตรการสนบสนนทส าคญยงทจะท าใหการควบคมและแกไขปญหามลพษทางอากาศเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยการใหความร ความเขาใจแกประชาชน ถงผลเสยของปญหามลพษทางอากาศ ตลอดจนแนวทางแกไขปญหา ซงท าใหเกดปญหามลพษขนในชมชนอกตอไป การเปลยนแปลงอณหภมของโลก

เราทราบแลววา การเผาไหมเชอเพลงทเกดจากการกอสรางบานเรอ โรงงานอตสาหกรรม ตลอดจนการใชยานพาหนะตาง ๆ ท าใหปรมาณของแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศเพมสงขน จากการศกษาของนกวทยาศาสตร พบวา ปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดทเพมขนน มผลท าใหอณหภมเฉลยของโลกเพมสงขน และมแนวโนมวาอณหภมของโลกจะเพมสงขนในทก ๆ ป ปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดทเพมขนน ท าใหอณหภมของโลกเพมสงขนไดอยางไร นกเรยนจะศกษาไดจากหวขอตอไปน ปรากฏการณเรอกระจก ชนบรรยากาศของโลกเรามกลไกในการรกษาสมดลของอณหภมไมใหรอนหรอเยนเกนไป โดยจะกระท าตวเสมอนเปนเรอนกระจกทหอหมโลกไว เพอใหอณหภมในเรอนกระจกมความสมดลพอเหมาะตอการด ารงชวตของสงมชวตบนโลก ในภาวะปกตชนบรรยากาศของโลกจะประกอบดวยแกสโอโซน พบวา รวมทงแกสตาง ๆ ปะปนอย เมอดวงอาทตยแผรงสมายงโลกสวนหนงเปนรงสอลตราไวโอเลตคลนสน จะถกบรรยากาศชนโอโซนดดกลนไว บางสวนตกกระทบพนผวโลก บางสวนถกใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช การหายใจของคนและสตว การระเหยของน า เปนตน และโลกจะดดกลนรงสบางสวนจากดวงอาทตยแลวสะทอนรงสกลบออกไปในรปของรงสอนฟราเรด หรอความรอน แกสบางชนดในบรรยากาศจะดดซบรงสอนฟราเรด หรอความรอนบางสวน ท าใหอณหภมของโลกพอเหมาะกบการด ารงชวตของสงมชวต จงเกดการหมนเวยนของแกสคารบอนไดออกไซด และแกสออกซเจนในธรรมชาตขนจากการสงเคราะหแสงของพช การหายใจของคนและสตว และเมอคน สตว และพชตายลงซาก

เราจะปลกตนไม หรอวาจะตดปายค าขวญดนะ

พชซากสตวจะถกยอยสลายโดยจลนทรยในธรรมชาต ท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดกลบคนสธรรมชาตตลอดเวลา นอกจากนยงมวฏจกรของน าและฤดกาลตาง ๆ ด าเนนไปอยางสมดล เนองจากการระเหยของน าอกดวย แตในปจจบนชนบรรยากาศของโลกทปรมาณแกสบางชนดทมคณสมบตดดซบความรอนมาก เกดสมดลธรรมชาต อนเปนผลมาจากการท ากจกรรมตาง ๆ ของมนษย มผลท าใหอณหภมของโลกเพมขน กจกรรมตาง ๆ ของมนษยท าใหปรมาณของแกสทดดซบความรอนในบรรยากาศมปรมาณมากขนตามไปดวย ท าใหรงสความรอนจากดวงอาทตยสะทอนออกจากผวโลกไดนอยลง เนองจากถกแกสเหลานดดซบไว ปรากฏการณเรอนกระจก แกสทมคณสมบตพเศษสามารถดดซบรงสอนฟราเรด หรอความรอนไว เราเรยกวา แกสเรอนกระจก แกสเรอนกระจกทเปนผลมาจากการกระท าของมนษย มผลท าใหอณหภมของโลกเพมขนสงขนทส าคญมดงน 1. คารบอนไดออกไซด แกสนดดซบความรอนไดด เกดจากการเผาไหมเชอเพลง เชน โรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ การเผาไหมเชอเพลงเพอผลตกระแสไฟฟา การเผาไหมท าลายปาเพอใชเปนทอยอาศยหรอเกษตรกรรม โดยเฉพาะอยางยงไฟปานบวาเปนตวการส าคญทสดในการปลดปลอยแกสคารบอนไดออกไซดขนสบรรยากาศ

ปรากฏการณเรอนกระจกซงเกดจากการเพมจ านวน

แกสเรอนกระจกจากกจกรรมของมนษย เปนผลใหอณหภมของโลกสงขน

2. คลอโรฟลออโรคารบอน (Chlorofluorocarbon) หรอ CFC) เปนแกสทมนษยสงเคราะหขนใชในอตสาหกรรมผลตพลาสตก โฟม เฟอรนเจอร เปนแกสทใชขบดนในกระปองสเปรย ปจจบนพบวาแกสชนดนสามารถรวมตวทางเคมไดดกบโอโซน ท าใหโอโซนในชนบรรยากาศลดนอยลงจนมผลกระทบตอสงชวตบนโลก เนองจากไมมโอโซนชวยดดกลนรงสอลตราไวโอเลตไมใหเลดรอดมายงพนโลกในปรมาณมากเกนไป จากการส ารวจและวจยของนกวทยาศาสตรท าใหพบรรวในชนโอโซน ทเรยกวา รโอโซน อนเปนสาเหตใหรงสชนดนในปรมาณมากแลวจะเปนอนตรายตอสงมชวตสองผานมายงพนโลกไดมากขน ถาในบรรยากาศมรงสชนดนในปรมาณมากแลวจะเปนอนตรายตอสงมชวต โดยจะท าใหผวหนงไหมเกรยมจากแดด และเปนมะเรงทผวหนงได ในทางกลบกนถาแกสโอโซนมาปรมาณมากเกนไป จะท าใหรงสอลตราไวโอเลตมาถงผวโลกในปรมาณทลดลง อาจท าใหรางกายมนษยสรางวตามนดลดลงไปดวย คลอโรฟลออกไรคารบอนดดซบความรอนไดดกวาคารบอนไดออกไซดเปนหมนเทา และมอายสะสมเปน 100 ปจงสลาย แกสชนดนท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกไดมากถง 24 เปอรเซนต 3. มเทน แหลงก าเนดแกสมเทนมทงในธรรมชาตและทเกดจากการกระท าของมนษย เชน การเผาไหมเชอเพลงประเภทถานหน และแกสธรรมชาต การปลกพชและการท านาขาว แกสนดดซบความรอนไดมากกวาคารบอนไดออกไซดถง 20 เทา และมสวนท าใหเกดปรากฏการณเรอกระจกไดมากถง 13 เปอรเซนต

4. ไนตรสออกไซด แหลงก าเนดแกสไนตรสออกไซด คอ อตสาหกรรมทใชกรดไนตรกในกระบวนการผลต เชน อตสาหกรรมผลตเสนใยไนลอน และการใชปยทมไนโตรเจนเปนองคประกอบ แกสไนตรสออกไซดดดซบความรอนไดดกวาคารบอนไดออกไซดถง 200 เทา แกสนมสวนท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกไดประมาณ 10 เปอรเซนต

การตดไมท าลายปาของมนษยกท าใหอณหภมของโลกสงขน

การท านาขาวแหลงก าเนดแกสมเทน

สภาพอากาศทเปลยนแปลงไมมผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคมมนษย ดงน 1. ผลกระทบตอสงแวดลอม การเปลยนแปลงอณหภมของโลก มผลตอสงแวดลอมในธรรมชาต ดงน 1.1 ผลกระทบตอธารน าแขงและหมะ เมอโลกรอนขน ซงท าใหเกดการละลายของธารน าแขงและหมะบรเวณขวโลกเพมขน การละลายของธารน าแขงและหมะทเพมขน ท าใหการระเหยของน าสบรรยากาศเพมมากขน เกดเปนฝนตกลงสพนดน แตฝนทตกลงมานจะตกในลกษณะไมมรปแบบทแนนอน คอ จะตกเพมขนในบางพนท และลดลงในบางพนท นอกจากนการละลายของน าแขงและหมะ ยงท าใหระดบน าทะเลในมหาสมทรเพมสงขนอกดวย 1.2 ผลกระทบตอมหาสมทรและชายฝงทะเล ภาวะโลกรอนท าใหอณหภมเหนอพนดนและพนน า หรอมหาสมทรเกดความแตกตางกนมากขน เปนสาเหตใหเกดการเปลยนแปลงของลมทบรเวณชายฝง และความแปรปรวนของการหมนเวยนของกระแสน าในมหาสมทร สงผลใหเกดปรากฏการณทเรยกวา เอลนโญ ซงสาเหตส าคญทท าใหสภาพภมอากาศของโลกเกดการเปลยนแปลงอยางรนแรง

เรองนาร ปรากฏการณเอลนโญเกดจากการออนก าลงลงของลมสนคาตะวนออกเฉยงใต ทพดเปนประจ าอยในแปซฟกทางซกโลกใต ท าใหกระแสน าทะเลทอนจากบรเวณเสนศนยสตรทางมหาสมทรแปซฟกตะวนตกเกดการไหลยอนกลบไปแทนทกระแสน าเยนทเดมพดอยบรเวณเสนศนยสตรทางมหาสมทรแปซฟกตะวนออก ท าใหบรเวณชายฝงทะเลของประเทศเปร ซงอยทางตะวนออกของมหาสมทรแปซฟก เกดฝนตกชกกวาปกต สวนบรเวณดานตะวนตกของมหาสมทรแปซฟกซงประกอบดวยประเทศอนโดนเซย ออสเตรเลย จะเกดความแหงแลงผดปกต

ภาวะโลกรอนท าใหธารน าแขงละลายและหมะบรเวณขวโลกเพมขน

1.3 ผลกระทบตอการเปลยนแปลงของหยาดน าฟา เมออณหภมของโลกสงขนจะท าใหอตราการะเหยของความชนจากพช และการระเหยของความชนจากพนดนและมหาสมทรมมากขน ซงท าใหปรมาณหยาดน าฟาของโลกเพมขน ท าใหเกดการเปลยนแปลงของหยาดน าฟาและความชนในดน 1.4 ผลกระทบตอระบบนเวศ พช และสตวชนดตาง ๆ การเปลยนแปลงสภาพอากาศท าใหพชและสตวตาง ๆ เกดการปรบสภาพเพอตอบสนองตอสภาวะทก าลงเปลยนแปลง จงอาจมการเคลอนยายของพชและสตวบางชนดจากถนดงเดมไปสพนทใหม ท าใหพชและสตวบางชนดสญพนธไปจากพนทนน ๆ 2. ผลกระทบตอสงคม เมอโลกรอนขนจะมผลกระทบตอสงคมมนษยในวงกวาง ดงน 2.1 ผลกระทบจากทรพยากรน า เมออณหภมของโลกเพมสงขนจะท าใหปรมาณน าฝนทตกมายงพนโลกเปลยนแปลงไป ในบางพนทมปรมาณฝนตกมากขน ในขณะทบางพนทปรมาณฝนลดลง เกดภาวะน าทวมในฤดหนาวและภาวะแหงแลงในฤดรอน เนองจากในฤดหนาว หมะ และน าแขงละลายมากขนกวาปกต สวนในฤดรอนมหมะและน าแขงลดนอยลง ท าใหน าจากการละลายของหมะและน าแขงมปรมาณลดนอยลง เกดการขาดแคลนน า โดยเฉพาะพนททเกดภยแลงรนแรง ความแหงแลวนสงผลกระทบโดยตรงตอภาคอตสาหกรรม ความเปนอยและสขภาพของมนษย รวมไปถงสงแวดลอมทมนษยอาศยอย 2.2 ผลกระทบตอการเกษตร การทโลกรอนขนมผลตอความชนในดน เนองจากอตราการระเหยของน าในดนเพมสงขน น าฝนทตกลงพนดนมปรมาณลดลง ท าใหดนมความชนต าเกดความตองการน าในการท าการเกษตรอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในพนททความชนของดนลดลงอยางรนแรง ในขณะททรพยากรน ามไมเพยงพอตอความตองการ เกดความเสยหายตอผลผลตทางการเกษตร ท าใหผลผลตทางการเกษตรลดต าลง

แสดงภาวะน าทวมและภยแลง

2.3 ผลกระทบตอผอยอาศยตามชายฝงทะเล ภาวะโลกรอนท าใหหมะและน าแขงละลายระดบน าทะเลในมหาสมทรเพมสงขน สงผลตอพนดนบรเวณชายฝงทะเลถกท าลายจากภาวะน าทวม เพราะระดบน าทะเลทสงขน เกดความเสยหายตอถนทอยอาศยของมนษย 2.4 ผลกระทบตอทอยอาศยของมนษยและสขอนามย สภาพอากาศทเปลยนแปลงไป เนองจากโลกทรอยขน ท าใหเกดภยธรรมชาตทรนแรง เชน ภาวะน าทวม และความแหงแลง ท าใหเกดการอพยพของประชากรทอาศยในบรเวณดงกลาว และเกดปญหาสขอนามยในชมชนมากขน นอกจากนอณหภมทสงขนยงท าใหเกดโรคใหม ๆ ขนอกดวย แนวทางการแกปญหา เพอไมใหเกดผลกระทบทรนแรงจากการเปลยนแปลงอณหภมของโลก เราทกคนตองมจตส านกในการรวมมอกนปองกนแกไขเพอใหแกสตาง ๆ ทเปนอนตรายตอสงมชวตบนโลกลดปรมาณลง ซงมแนวทางในการปองกนแกไข ดงน 1. รวมกนใชแกสธรรมชาตแทนถานหน และน ามนในกระบวนการผลต เพอลดปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ 2. หนมาใชแหลงพลงงานทดแทน เชน พลงงานจากแสงอาทตย แทนพลงงานเชอเพลงตาง ๆ 3. ชวยกนฟนฟและรกษาสภาพปาทมอย ลดการตดไมท าลายปา และปลกปาเพมเตม 4. หลกเลยงการใชปยทท าใหเกดแกสเรอนกระจกสบรรยากาศใหมากทสด 5. ใชพลงงานไฟฟาอยางมประสทธภาพในภาคอตสาหกรรมและครวเรอน เพอลดปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดทเกดจากการเผาไหมเชอเพลงเพอผลตกระแสไฟฟา 6. ใชเทคโนโลยสมยใหมในดานการคมนาคมทดแทนการใชเชอเพลง รวมถงการปรบปรงประสทธภาพเครองยนต

เรองนาร ปจจบนทวโลกไดรณรงคเพอลดปญหาการปลอยแกสเรอนกระจกกนอยางจรงจง ลาสดไดมการประชมของตวแทนกวา 160 ประเทศ ทประเทศญปนเมอวนท 1 – 10 ธนวาคม 2540 มตทประชมลงความเหนวา ใหประเทศอตสาหกรรม 39 ประเทศ ลดการปลอยแกสเรอนกระจกลง เชน ประเทศญปน สหรฐอเมรกา และสมาคมยโรป ถกก าหนดใหลดการปลอยแกสเรอนกระจกลง 6%, 7% และ 8% ตามล าดบและไดจดท าเปนสนธสญญาวาดวยการปลอยแกสเรอนกระจกขน เพอใหแตละประเทศถอปฏบต


1 จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 1. การพยากรณอากาศ หมายถงขอใด

ก. การสรปการเปลยนแปลงของอากาศ ข. การคาดคะเนเกยวกบสงทเกดขนกบ

อากาศ ค. การรายงานเกยวกบสงทเกดขนกบ

อากาศ ง. การรายงานสงทเกดขนจากการ

เปลยนแปลงของอากาศ 2. ในแผนทอากาศอกษร H หมายถงอะไร

ก. บรเวณพนทราบสง ข. บรเวณทมความสง ค. หยอมความกดอากาศสง ง. หยอมความกดอากาศต า

3. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายใตฝ นเกยไดกลายเปนพายโซนรอนเกยไปแลว ประกาศดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดม แตพายผาน

มหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดม แตพายเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 118

กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118

กโลเมตรตอชวโมง

4. ในแผนทอากาศใชเครองแบบใดทแสดงวามลมตะวนตก ก. ข. ค. ง.

5. สารซเอฟซสงผลรายตอบรรยากาศระดบพนดนเนองจากอะไร ก. แกสออกซเจนลดลง ข. รงสอลตราไวโอเลตนอยลง ค. รงสอลตราไวโอเลตมากขน ง. แกสคารบอนมอนออกไซดเพมขน

6. เสนในแผนทอากาศทแสดงวาลากผานบรเวณทมความกดอากาศเทากน คอเสนอะไร

ก. ละตจด ข. ไอโซเทอรม ค. ไอโซบาร ง. มลลบาร 7. ปรากฏการณเรอนกระจกเปนปรากฏการณทท า

ใหโลกมอณหภมสงขนเกดจากการสะสมของแกสใดในบรรยากาศเหนอพนโลก

ก. โอโซน ข. ไนโตรเจน ค. คารบอนไดออกไซด ง. คารบอนมอนออกไซด

8. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพสนคาอากาศมากทสด ก. เกษตรกร นกธรกจ นกบน ข. คาขาย ชาวประมง ขาราชการ ค. คาขาย ชาวนาเกลอ ต ารวจจราจร ง. ชาวประมง เกษตรกร นกขดเจาะน ามน

กลางทะเล 9. ในบรเวณทมการจราจรคบคงและแออดจน

เกดปญหามลพษทางอากาศ เนองจากมแกสใดมาก ก. มเทน ข. อะเซทลน ค. ไนโตรเจน

ง. คารบอนมอนอกไซด 10. กจกรรมใดทชวยรกษาสภาพอากาศไดดทสด

ก. การใชน ามนไรสารตะกว ข. การรณรงคตอตานการสบบหร ค. การใชเชอเพลงตาง ๆ อยางประหยด ง. การชวยกนปลกและดแลรกษาตนไม

2 ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความในชองวางทก าหนดหมายเลขแผนผงมโนทศนใหสมบรณ

อตนยมวทยา 1.

2. 3. 4.

ท านายสภาพอากาศลวงหนาโดย

ประกอบดวย

5.

ไดแก

6.

ไดแก

7.

สาเหตเกดจาก

ประโยชน

ผลทไดรบ 8.

9.

10.

11.

12. 13.

14.

15.

16.

17.

ไดแก

สงผลกระทบตอ

18.

19.

20.

21.

ไดแก

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 31 คะแนน

มโนทศนท 1 – 2, 1 ใหมโนทศน 3 คะแนน

มโนทศนท 3 – 4,12 – 13 ใหมโนทศน 2 คะแนน


แบบทดสอบทายหนวยท 5 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยทดเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. การพยากรณอากาศ หมายถงขอใด


อากาศ ค. การรายงานเกยวกบสงทเกดขนแลวใน



ก. หยอมความกดอากาศสง ข. บรเวณพนทราบสง ค. บรเวณทมความสง ง. หยอมความกดอากาศต า

3. จากภาพถายดาวเทยม เราเหนพายในกลมสขาว สงทเราเหนคออะไร

ก. แสง ข. เมฆ ค. ลม ง. คลนวทย 4. ในแผนทอากาศมอกษร H และ L บรเวณ

ดงกลาวลมจะพดในลกษณะใด ก. พดจาก H ไปจาก L ข. พดจาก L ไปจาก H ค. พดเขาหา H และ L ง. พดออกจาก H และ L




ก. โอโซน

ข. ไนโตรเจน ค. คารบอนไดออกไซด ง. คารบอนมอนอกไซด 7. สารซเอฟซสงผลรายตอบรรยากาศระดบพนดน

เนองจากอะไร ก. แกสออกซเจนลดลง ข. รงสอลตราไวโอเลตนอยลง ค. รงสอลตราไวโอเลตมากขน ง. แกสคารบอนมอนออกไซดเพมขน

8. กจกรรมใดทไมไดชวยปองกนใหบรรยากาศเกดปรากฏการณเรอนกระจกของโลกลดลง

ก. ปลกตนไม ข. งดใชสารซเอฟซ ค. ควบคมการใชเชอเพลง ง. เพมปรมาณไอน าในอากาศ 9. การรณรงคใหปลกตนไมตามถนนหรอสถานทตาง

ๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด เกดผลดตามขอใด

ก. ลดควนพษและไอตะกว ข. เพมปรมาณออกซเจน ค. อนรกษธรรมชาต ง. เพมความรมเยน 10. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพสนคา

อากาศมากทสด ก. เกษตรกร นกธรกจ ข. คาขาย ชาวประมง ค. คาขาย ชาวนาเกลอ ง. ชาวประมง เกษตรกร

เฉลยกจกรรมท 9 ตารางบนทกผลการทดลอง

บนทกการพยากรณอากาศ

วนท..............เดอน..............................พ.ศ. ............ ขอมลจาก วทย พยากรณอากาศตงแตเชาวนนถงเชาวนพรงน ภาคเหนอมหมอกมากในตอนเชา อากาศเยน บรเวณเทอกเขาอากาศหนาว มฝนกระจายในบางพนท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มหมอกบางในตอนเชา อากาศเยนกบมฝนฟาคะนองกระจายเปนแหง ๆ สวนมากในตอนลางของภาค ภาคกลางอากาศเยนทางตอนบนของภาค กบมฝนและฝนฟาคะนองกระจาย และมผลฝนตกหนกบางพนทของภาค สวนมากทางตอนลางของภาค ภาคตะวนออกรวมทงชายฝง ทะเลมคลนเลกนอย มฝนฟาคะนองกระจาย ภาคใตทะเลเรยบถงคลนเลกนอย มฝนฟาคะนองกระจาย กบมฝนหนกในบางพนท

ค าถามทายการทดลอง 1. การเกบขอมลจากแหลงขอมลใดท าใหเกดความคลาดเคลอนของขอมล และเกดขนไดอยางไร

การเกบขอมลจากแหลงขอมลทางวทยหรอโทรทศน ซงความผดพลาดอาจเกดจากการฟงและการจดบนทกขอมลในขณะนนทนท ท าใหขอมลคลาดเคลอนได

2. ขอมลการพยากรณอากาศประจ าวนทนกเรยนบนทกไดนน บอกอะไรแกเราบาง ลกษณะอากาศ ลกษณะเมฆฝน ลกษณะคลนในทะเล

สรปผลการทดลอง การพยากรณอากาศประจ าวน ประกอบดวย การรายงานลกษณะอากาศ ลกษณะเมฆฝน ลกษณะคลนในทะเล และการพยากรณบรเวณทมฝนตก การพยากรณท าใหเราทราบขอมลเกยวกบสภาพอากาศแตละวน ซงจะเปนประโยชนตอการด าเนนงานดานตาง ๆ อยางมากกมาย

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. นกเรยนสามารถตดตามขาวอากาศไดจากศนยบรการขาวอากาศของหนวยงานใด กรมอตนยมวทยา 2. นอกจากการบนทกการพยากรณอากาศจากวทย โทรทศน หรอหนงสอพมพแลว เราสามารถ

ตดตามขอมลจากแหลงใดไดอกบาง อนเทอรเนต

แนวเฉลยคะ

2. ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความทเหมาะสมลงในชองวางทก าหนดหมายเลข ในแผนผงมโนทศนใหสมบรณ


เกณฑการใหคะแนน มดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 19 คะแนน มโนทศนท 1 ใหมโนทศน 3 คะแนน มโนทศนท 2 – 4 ใหมโนทศน 2 คะแนน มโนทศนท 5 – 14 ใหมโนทศน 1 คะแนน


1. การท านายสภาพอากาศลวงหนา

2. การตรวจอากาศ 3. การสอสาร 4. การพยากรณอากาศ

5. เรดาหตรวจอากาศ

6. ดาวเทยม

7. วทย โทรพมพ

8. โทรสาร

10. ทองฟาและเมฆ

11. ลกษณะทะเล

9. โทรทศน 12. จ านวนน าฝน

13. อณหภม

14. บรเวณทจะมฝน

เครองมอทใช เครองมอทใช เครองมอทใช

กระบวนการพยากรณอากาศ

แนวเฉลยกจกรรมท 10 ตารางบนทกผลการสบคนขอมล

รายการบนทกผลการสบคนขอมล

วนท..............เดอน..............................พ.ศ. ............

(พจารณาจากค าตอบของนกเรยน)


1. กจกรรมของมนษยทท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศมากทสดคอกจกรรมใด การตดไมท าลายปา เพอใชเปนทอยอาศย และท าการเกษตร

2. นอกจากการตดไมท าลายปา ซงเปนสาเหตของการเพมปรมาณแกสเรอนกระจกทส าคญของมนษยแลว นกเรยนคดวาทสาเหตอกบางเปนการเพมปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศจากการทปาไมถกท าลาย การเกดไฟไหมปาในธรรมชาต

3. นกเรยนคดวาปาไมมความส าคญตอคนและสตวอยางไร เปนแหลงผลตแกสออกซเจนจากการสงเคราะหดวยแสงของพชสบรรยากาศ ท าใหคนและสตวสามารถน าแกสออกซเจนในบรรยากาศมาใชในการหายใจ

4. “ปจจบนนมนษยเปนตนเหตส าคญของการตดไมท าลายปา” นกเรยนเหนดวยกบค ากลาวนหรอไม จงอธบาย เหนดวย เพราะปจจบนมนษยตดไมท าลายปา เพอใชเปนทอยอาศย และท าการเกษตรมากขน ซงกจกรรมของมนษยเหลานเปนตวการส าคญในการเพมจ านวนแกสคารบอนไดออกไซดสบรรยากาศ ซงจะสงผลใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกไดมากขน

สรปผลการทดลอง พจารณาจากค าตอบของนกเรยน

แนวการตอบ ปาไมมความสมพนธกบปรากฏการณเรอนกระจก เนองจากปาไมชวยลดปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ กลาวคอ ตนไมจะดดแกสคารบอนไดออกไซดไปใชในการสงเคราะหดวยแสง ดงนนถาหากตนไมถกตดท าลายไปจากปาไม จะท าใหไมมสงมชวตใด ๆ น าแกสคารบอนไดออกไซดไปใช ประโยชนไดมากกวาพชทงหลาย ท าใหอากาศมปรมาณของแกสคารบอนไดออกไซดมากขน เปนสาเหตท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก อากาศบรเวณพนผวโลกเพมขน จงท าใหมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตตาง ๆ ดวย

1 จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1. แกสเรอนกระจก หมายถง แกสทกกเกบพลงงานความรอนจากแสงอาทตยไมใหผานออกไป

จากชนบรรยากาศทหอหมโลก ไดแก แกสคารบอนไดออกไซด ไอน า มเทน สาร CFC ไนตรสออกไซด

2. บรรยากาศชนโอโซนมประโยชน คอ ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตยไวบางสวนท าใหผานมายงโลกในปรมาณทเหมาะสม

3. ชองโอโซนในบรรยากาศทหอหมโลกเกดจากแกส คลอโรฟลออไรคารบอน หรอ CFC ชองโอโซนมผลตอสงมชวตดงน 1. ท าใหรงสยวผานมายงโลกไดมาก มผลท าใหอณหภมของโลกสงขน 2. รงสยวชวยฆาเชอโรค แตกท าลายเซลลผวหนงและนยนตา ท าใหเปนมะเรงทผวหนง และตาเกดตอกระจก

4. สาเหตทท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงมากทสดเกดจาก การกระท าของมนษย เนองจาก กจกรรมทมนษยท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงเกดขนทก ๆ วน ตวอยางของสาเหต ไดแก 1. การใชเชอเพลง ท าใหเกดแกสคารบอนไดออกไซด 2. การตดตนไมท าลายปา ท าใหเกดความแหงแลงและท าใหฤดกาลเปลยนแปลง 3. การสรางอาคารสง ท าใหอากาศถายเทไมสะดวก 4. การใชเครองปรบอากาศ และเครองท าความเยน และสเปรตาง ๆ ท าใหสาร CFC ลอย สบรรยากาศมากขน

5. ถารณรงคปองกนไมใหอณหภมสงของโลกสงขน สามารถท าไดดงน 1. ลดปรมาณการใชน ามนเชอเพลงประเภทน ามน และถานหน โดยใชพลงงานอนทดแทน เชน พลงงานลม พลงงานจากแสงอาทตย เชน ใชเซลลสรยะ และพลงงานนวเคลยร 2. ลดหรอควบคมการใชสาร CFC 3. ชวยกนปลกปาไม และปองกนการตดไมท าลายปา

แนวเฉลยคะ




สาเหตการเปลยนแปลงอณหภม

ของโลก

1. ปรากฏการณเรอนกระจก

2. ลม

3. เมฆ / ไอน า/ ฝน

4.ปรากฏการณ เอลนโญ

5. ต าแหนงทไดรบพลงงานจากดวงอาทตย

6. การกระท าของมนษย

7. การเกดรโอโซน

3. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศน การเปลยนแปลงอณหภมของโลกมผลกระทบตอสงใดบาง



การเปลยนแปลงอณหภมของโลก

1. สงแวดลอม 2. สงคม

3. ผลกระทบตอธารน าแขง 7. ผลกระทบตอทรพยากรณน า

4. ผลกระทบตอมหาสมทร 8. ผลกระทบตอการเกษตร

5. ผลกระทบตอการเปลยนแปลงของหยาดน า

9. ผลกระทบตอผอยอาศยตามชายฝงทะเล

6. ผลกระทบตอระบบนเวศ 10. ผลกระทบตอทอยอาศยของมนษยและสขอนามย

4. นกเรยนจงสรางแผนผงมโนทศนแนวทางการแกปญหาผลกระทบทรนแรงจากการเปลยนแปลงอณหภมของโลก จ านวน 6 ขอ



แนวทางแกปญหาจากการเปลยนแปลงอณหภมของโลก

1. รวมกนใชแกสธรรมชาต

2. ใชพลงงานทดแทน

3. ฟนฟและรกษาสภาพปาทเปนอย

4. หลกเลยงการใชปยทท าใหเกดแกสเรอนกระจก

6. ใชเทคโนโลยสมยใหมในดานการคมนาคม

5. ใชพลงงานไฟฟาอยางมประสทธภาพ


1 จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว 1. การพยากรณอากาศ หมายถงขอใด


อากาศ ค. การรายงานเกยวกบสงทเกดขนกบ



ก. บรเวณพนทราบสง ข. บรเวณทมความสง ค. หยอมความกดอากาศสง ง. หยอมความกดอากาศต า

3. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายใตฝ นเกยไดกลายเปนพายโซนรอนเกยไปแลว ประกาศดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดม แตพายผาน

มหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดม แตพายเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 118

กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118

กโลเมตรตอชวโมง

4. ในแผนทอากาศใชเครองแบบใดทแสดงวามลมตะวนตก ก. ข. ค. ง.

5. สารซเอฟซสงผลรายตอบรรยากาศระดบพนดนเนองจากอะไร ก. แกสออกซเจนลดลง ข. รงสอลตราไวโอเลตนอยลง ค. รงสอลตราไวโอเลตมากขน ง. แกสคารบอนมอนออกไซดเพมขน




ก. โอโซน ข. ไนโตรเจน ค. คารบอนไดออกไซด ง. คารบอนมอนออกไซด

8. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพสนคาอากาศมากทสด ก. เกษตรกร นกธรกจ นกบน ข. คาขาย ชาวประมง ขาราชการ ค. คาขาย ชาวนาเกลอ ต ารวจจราจร ง. ชาวประมง เกษตรกร นกขดเจาะน ามน

กลางทะเล 9. ในบรเวณทมการจราจรคบคงและแออดจน

เกดปญหามลพษทางอากาศ เนองจากมแกสใดมาก ก. มเทน ข. อะเซทลน ค. ไนโตรเจน ง. คารบอนมอนอกไซด

10. กจกรรมใดทชวยรกษาสภาพอากาศไดดทสด ก. การใชน ามนไรสารตะกว ข. การรณรงคตอตานการสบบหร ค. การใชเชอเพลงตาง ๆ อยางประหยด ง. การชวยกนปลกและดแลรกษาตนไม

2 ใหนกเรยนเตมค าหรอขอความในชองวางทก าหนดหมายเลขแผนผงมโนทศนใหสมบรณ

อตนยมวทยา 1. การเปลยนแปลงสภาพอากาศ

2.การพยากรณอากาศ 3.ธรรมชาต 4.มนษย

ท านายสภาพอากาศลวงหนาโดย

ประกอบดวย

5.การตรวจอากาศ

-การสอสาร -การพยากรณอากาศ

ไดแก

6.-การระเบดของภเขาไป

- การเกดไฟฟา ฯลฯ

ไดแก

7.-การปรงอาหารในชวตประจ าวน

-โรงงานอตสาหกรรม

-การเผาไหมของเครองยนตยานพาหนะ

สาเหตเกดจาก

ประโยชน

ผลทไดรบ 8.ดานเกษตรกรรม

9.ดานวศวกรรม

10.ดานการขนสง

11.ปรากฏการณเรอนกระจก

12.สงแวดลอม 13.สงคม

14.ธารน าแขงและหมะ

15.มหาสมทรและชายฝง

16.หยาดน าฟา

17.ระบบนเวศ พช สตว

ไดแก

สงผลกระทบตอ

18.ทรพยากร

19.การเกษตร

20.ผทอาศยตามชายฝงทะเล

21.ทอยอาศยของมนษยและสขอนามย

ไดแก

เกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 31 คะแนน

มโนทศนท 1 – 2, 1 ใหมโนทศน 3 คะแนน



ศกษาเกยวกบ

แบบทดสอบทายหนวยท 5 นกเรยนจงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยทดเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ 1. การพยากรณอากาศ หมายถงขอใด


อากาศ ค. การรายงานเกยวกบสงทเกดขนแลวใน



ก. หยอมความกดอากาศสง ข. บรเวณพนทราบสง ค. บรเวณทมความสง ง. หยอมความกดอากาศต า

3. จากภาพถายดาวเทยม เราเหนพายในกลมสขาว สงทเราเหนคออะไร

ก. แสง ข. เมฆ ค. ลม ง. คลนวทย 4. ในแผนทอากาศมอกษร H และ L บรเวณ

ดงกลาวลมจะพดในลกษณะใด ก. พดจาก H ไปจาก L ข. พดจาก L ไปจาก H ค. พดเขาหา H และ L ง. พดออกจาก H และ L


ก. ละตจด ข. ไอโซเทอรม ค. ไอโซบาร ง. มลลบาร 6. ปรากฏการณเรอนกระจกเปนปรากฏการณท

ท าใหโลกมอณหภมสงขนเกดจากการสะสมของแกสใดในบรรยากาศเหนอพนโลก

ก. โอโซน ข. ไนโตรเจน ค. คารบอนไดออกไซด ง. คารบอนมอนอกไซด 7. สารซเอฟซสงผลรายตอบรรยากาศระดบพนดน

เนองจากอะไร ก. แกสออกซเจนลดลง ข. รงสอลตราไวโอเลตนอยลง ค. รงสอลตราไวโอเลตมากขน ง. แกสคารบอนมอนออกไซดเพมขน

8. กจกรรมใดทไมไดชวยปองกนใหบรรยากาศเกดปรากฏการณเรอนกระจกของโลกลดลง

ก. ปลกตนไม ข. งดใชสารซเอฟซ ค. ควบคมการใชเชอเพลง ง. เพมปรมาณไอน าในอากาศ 9. การรณรงคใหปลกตนไมตามถนนหรอสถานทตาง

ๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด เกดผลดตามขอใด

ก. ลดควนพษและไอตะกว ข. เพมปรมาณออกซเจน ค. อนรกษธรรมชาต ง. เพมความรมเยน 10. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพสนคา

อากาศมากทสด ก. เกษตรกร นกธรกจ ข. คาขาย ชาวประมง ค. คาขาย ชาวนาเกลอ ง. ชาวประมง เกษตรกร

เอกสารประกอบสรางชดการเรยนร

กณฑร เพชรทวพรเดชะและคณะ. คมอครและแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ :

บรษทไทยรมกลาจ ากด นนทบร, 2544.

คณะกรรมการโครงการสารานกรมส าหรบเยาวชน. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลม 2. พมพ

ครงท 6. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ, 2533.

. สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน เลม 2. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ,

2533.

บญชา แสนทว. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานวทยาศาสตร เลม 2. กรงเทพฯ :

ส านกพมพวฒนาพานช จ ากด, 2546.

. คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : ส านกพมพวฒนาพานช

จ ากด, 2547.

ยพา วรยศ และคณะ. หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ม.1. กรงเทพฯ : ส านกพมพอกษรเจรญทศน จ ากด, 2546.

ศรลกษณ ผลวฒนะ. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ส านกพมพนยมวทยา, 2545.

สถาบนสงเสรมวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยน ว 305 วทยาศาสตร เลม 5. กรงเทพฯ

: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2540.

สมโภช สขอนนต และสามารถ พงศไพบรย. คมอวทยาศาสตร 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพเทพ

เนรมตการพมพ, 2537.

http://www.lesa.in.th/atmisphere/cloud_precip/cloud/cloud_thumnnails.htm

http://www.lesa.in.th/atmisphere/cloud_precip/cloud/cloud_thumnnails.htm

ประวตผวจย

ชอ - สกล ///

ทอย ///

ทท างาน ///

ประวตการศกษา

///

///

ประวตการท างาน

///

////


การปองกนอนตรายจากฟาผา 1. ไมพดคยโทรศพทขณะทมพายฝนฟาคะนอง 2. เลกตกปลาและเกบคนเบดทนทเมอบรเวณใกลเคยงก าลงมพายฝนฟาคะนอง เพราะสายคนเบดจะเปนสายลอฟาใหเกดฟาผาได

3. ไมอยใตตนไมหรอใตสงกอสรางสง ๆ เชน เสาไฟฟา 4. ถาอยนอกบานใหหลบภยในรถยนตหรอนงเตยทสดและจดแขนขาใหชดล าตว

ความเสยหายเกดจากพายใตฝนเกยพดผานจงหวดชมพร เมอวนท 4 พฤจกายน 2532

หมายถง เมฆควมโลนมบสเปนเมฆทท าใหเกดพายฝนฟาคะนอง

2



ขอ ก ข ค ง 1. X 2.


3

แบบทดสอบวดผลกอนเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ............................................................................................................................................................. ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสชนดใดเปนสวนประกอบของอากาศทมจ านวนนอยทสด ก. อารกอน ข. ออกซเจน ค. ไนโตรเจน ง. คารบอนไดออกไซด 2. บรรยากาศชนทมการแปรปรวนและเปลยนแปลงตลอดเวลาคอขอใด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า อณหภมสง ข. ความกดอากาศต า อณหภมต า ค. ความชนสง อณหภมต า ง. ความชนต า อณหภมสง 4. การทผาตากไวแหงเรว ขนอยกบสมบตของอากาศในขอใด ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า 5. ขอใด ไมได น าความดนของอากาศมาใชประโยชน ก. กาลกน า ข. รนน าใสขวด


4

9. ขณะทเราก าลงจะเดนทางไปทองเทยว ณ ชายทะเลแหงหนง เราไดทราบขาวพยากรณอากาศวา บรเวณทเราจะไปนนมฝนตกเปนแหง ๆ ค าพยากรณนตรงกบขอใด ก. มฝนไมเกน 20% ของพนท ข. มฝนเกน 20% แตไมเกน 40% ค. มฝนเกน 40% แตไมเกน 60% ง. มฝนเกน 60% แตไมเกน 80% 10. ขอใดเปนความเรวสงสดใกลศนยกลางของพายดเปรสชน และวธปองกนภยทเหมาะสมของชาวประมง ก. นอยกวา 63 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ข. ระหวาง 63-118 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ค. มากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง หมบานชาวประมงรมฝงทะเลควรอพยพไปอยบนแผนดนไกลจากฝง ง. มากกวา 250 กโลเมตรตอชวโมง ควรหลบอยในหลมหลบภยหรอหองใตดน 11. เพราะเหตใดในเวลากลางคนหลงจากฝนตกใหม ๆ แสงไฟจากรถทวงอยบนถนนจะมองเหนไดคอยชด ก. อากาศยงไมแหง ข. อากาศมความชน ค. ไมมไอน าในอากาศ ง. ไมมฝ นละอองในอากาศ

12. ในแผนทอากาศ อกษร H หมายถงอะไร ก. บรเวณพนทราบสง ข. บรเวณทมความสง ค. หยอนความกดอากาศสง ง. หยอนความกดอากาศต า 13. จากภาพถายดาวเทยม เราเหนพายเปนกลมกลมสขาว สงทเราเหนคออะไร ก. เมฆ ข. ลม ค. แสง ง. คลนวทย 14. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายใตฝ นเกยไดกลายเปนพายโซนรอนเกยไปแลว ประกาศ ดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดมแตพายผานมหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดมแตพายผานเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง 15. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพดนฟา อากาศมากทสด ก. เกษตรกรกบพอคา ข. ชาวประมงกบนกบน ค. นกวทยาศาสตรกบแพทย ง. วศวกรกบคร

5

16. แกสชนดใดทเปนสาเหตส าคญทสดทท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก ก. แกสมเทน ข. แกสคารบอนไดออกไซด ค. แกสโอโซน ง. สาร ซ เอฟ ซ 17. สาเหตส าคญทท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงเกดจากขอใดมากทสด ก. การกระท าของมนษย ข. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ค. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตผล ขอใดทสนบสนนวาการปลกปาเปนการอนรกษน า ก. ปาไมชวยใหฝนตก ข. ใบไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน

ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า 19. การรณรงคใหปลกตนไมตามถนนหรอสถานทตาง ๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวดจะเกดผลดตามขอใด ก. เพมความรมเยน ข. อนรกษธรรมชาต ค. เพมปรมาณออกซเจน ง. ลดควนพษและไอตะกว 20. สาเหตทอณหภมของบรรยากาศภายในโลก รอนขนทกปและมกไมเปนไปตามฤดกาลนนนกวทยาศาสตรสนนษฐานวาเกดจากสาเหตใด ก. ปาไมมปรมาณลดลง ข. โลกหมนรอบตวเองเรวขน ค. โลกเคลอนทเขาใกลดวงอาทตยมากขน ง. แหลงอตสาหกรรมปลอยแกสพษมากขน


6

แบบทดสอบวดผลการเรยนรหลงเรยน (Post-test) สาระการเรยนรวทยาศาสตร


ขอ ก ข ค ง 1. X 2.


7

แบบทดสอบวดผลหลงเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ............................................................................................................................................................. ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสทเปนสวนประกอบของอากาศชนดใดมจ านวนมากทสด ก. แกสออกซเจน ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 2. บรรยากาศชนใดทมความส าคญตอสงมชวตมากทสด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า ความชนสง ข. ความกดอากาศต า ความชนต า ค. ความกดอากาศสง อณหภมสง ง. ความกดอากาศสง อณหภมต า 4. ในฤดหนาวผาเปยกทตากไวแหงเรวเกยวของกบ ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า

5. ขอใดแสดงวาอากาศมแรงดน ก. อากาศสามารถสมผสได ข. ใบไมไหวเมอใชมอโบกไปมา ค. น าไหลจากทสงลงสทต า ง. ลกโปงบรรจแกสลอยขนไปบนอากาศ 6. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขามสด าหรอเทาเกดในระดบต า เปนเมฆชนดใด ก. อลโตรสเตรตส ข. เซอรโรควมลส ค. ควมโลนมบส ง. นมโบสเตรตส 7. จากภาพเปนเมฆทกอใหเกดสภาพอากาศอยางไร ก. กอใหเกดพาย ข. ฝนตกหนก ค. ฝนตกหนก ง. ฝนตกปรอย ๆ 8. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ความสงของระดบน าฝนทตกสงสด ค. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ง. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง

8



9

17. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกดการเปลยนแปลงมากทสด ก. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ข. การกระท าของมนษย ค. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตใดเวลาทเราอยใตตนไมเราจงรสกเยนสบาย ก. ตนไมชวยใหฝนตก ข. ตนไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า

19. การปองกนไมใหอากาศมอณหภมสงขนเนองจากปรากฏการณเรอนกระจกควรปฏบตตามขอใด ก. ลดการใชเชอเพลง ข. ดรายการโทรทศนนอยลง ค. งดการใชบรการหางสรรพสนคาทมเครองปรบอากาศ ง. ปลกผกสวนครว 20. การปลกตนไมตามถนนและสวน สาธารณในเมองมประโยชนอยางไร ก. อนรกษธรรมชาต ข. ปองกนแดดรอน ค. ลดควนพษ ง. เพมปรมาณแกสออกซเจน


10

ค าน า

วทยาศาสตรเปนการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต ส ารวจ ตรวจสอบ และการทดลองเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต และน าผลมาจดระบบ แนวคด ทฤษฎ ดงนน การเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนเรยนร และคนพบความรไดดวยตนเองใหไดมากทสด

ชดการเรยนรโดยใชแผนผงมโนทศน เรองบรรยากาศ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จดท าขนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม.1 – ม.3) เพอใชเปนสอประกอบการจดกจกรรมการเรยนร โดยเนนกจกรรมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง ในการจดท าชดการเรยนร ผวจยไดจดท าไว 5 หนวยการเรยนร ดงน








11





12

ค าชแจงในการใชชดการเรยนร

1. ศกษาคมอ และรายละเอยดของชดการเรยนรในแตละหนวยเพอใหเกดความเขาใจ

2. ในการจดกจกรรมการเรยนร ครจะตองท าการศกษาแผนการจดการเรยนรใหเขาใจกอนด าเนนการสอน

3. จดเตรยมอปกรณทใชเปนสอการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรใหเหมาะสมและเรยบรอย

4. ท าการทดสอบกอนเรยน

5. ด าเนนการจดกจกรรมในชดการเรยนรท 1-5 ตามล าดบ

13

บทบาทของครผสอน

1. ศกษาเนอหาทจะสอนในชดการเรยนรใหชดเจน 2. ศกษาขนตอนการใชชดการเรยนร 3. จดเตรยมอปกรณทใชในการจดกจกรรมการเรยนรใหครบตามจ านวนนกเรยนแตละคน/กลม 4. ชแจงวตถประสงคในการใชชดการเรยนและบทบาทของนกเรยนในการใชชดการเรยนเพอใหนกเรยนเกดความเขาใจ 5. ด าเนนการสอนตามขนตอนดงน 5.1 ขนน าเขาสบทเรยน 5.1.1 บอกวตถประสงคของเนอหา 5.1.2 บอกวธการปฏบตกจกรรมในชดการเรยนร 5.1.3 ท าการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 5.2 ขนปฏบตกจกรรม แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 4-5 คน ปฏบตกจกรรมตามชดการเรยนร 5.3 ขนสรป 5.3.1 อภปรายแลกเปลยนความคดเหนรวมกน 5.3.2 สรปความรทไดจากชดการเรยนรเปนแผนผงมโนทศน 6. ขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรมการทดลอง ครจะตองคอยแนะน าและเปนทปรกษาชวยเหลอนกเรยนทมปญหา 7. บอกขอปฏบตเกยวกบการใชอปกรณ และสารเคมในการปฏบตกจกรรมการทดลองเพอความปลอดภยของนกเรยน 8. การน าเสนอผลการทดลอง ครจะตองใหนกเรยนมสวนในการน าเสนอผลการทดลองและรวมอภปรายถงขอสรปของผลการทดลอง 9. เมอนกเรยนเรยนชดการเรยนรครบทกหนวยแลวท าการทดสอบหลงเรยน (Post-test) 10. ในกรณทนกเรยนสอบไมผานตามตวชวด ครจะตองท าการสอบแกตวและสอนซอมเสรมตามตวชวดทนกเรยนไมผาน 11. บนทกพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลองของนกเรยนแตละคนในแตละหนวยการเรยนรเกบไวในแฟมเพอดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความกาวหนาของนกเรยน

14

แผนการจดการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ

15

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 1 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ระยะเวลา 2 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบ ๆ ตวของสงมชวตและหมหอโลกของเรา สภาพของอากาศรวมทงการเปลยนแปลงใด ๆ ทเกดขนกบบรรยากาศของโลกลวนสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของสงมชวตบนโลกทกชนด บรรยากาศซงจดเปนสารผสมทประกอบดวย อากาศแหง ไอน า และอนภาคฝ น การศกษาวจยเรองบรรยากาศท าใหสามารถจดแบงชนบรรยากาศตามสภาวะของอณหภมไดเปนระดบ ซงแตละระดบชนบรรยากาศกมความส าคญและหนาทแตกตางกนออกไป ตวชวด สบคนขอมลและอธบายองคประกอบและการแบงชนของบรรยากาศได (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - ความส าคญของบรรยากาศ - องคประกอบของบรรยากาศ - การแบงชนบรรยากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 2. ครน าภาพ เกยวกบบรรยากาศ (ในชดการเรยนรท 1) ใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนอภปรายเกยวกบภาพ ดงกลาว โดยทครตงหวขอวา “ภาพนเกยวของกบบรรยากาศอยางไร” 3. ใหนกเรยนชวยกนสรปความหมายของค าวา “บรรยากาศ” โดยครชวยแนะน าและน าไปสขอสรปวา “บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบตวเรา และหอหมโลกเราอย” 4. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ

16

5. ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายกลมยอยแสดงความคดเหนเรอง “บรรยากาศมความส าคญและมคณคาตอการด ารงชวตของสงมชวตทกชนดบนพนโลกอยางไร” โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 1 เรอง ความส าคญของบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 6. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรองความส าคญของบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 7. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความส าคญของบรรยากาศ 8. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความส าคญของบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 9. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงตองปรบปรงแกไข 10. ครสนทนาและซกถามนกเรยนวา “เราทราบไดอยางไรวา อากาศมอย รอบ ๆ ตวเรา” 11. ใหนกเรยนอภปรายแสดงความคดเหนตามขอค าถามดงกลาวโดยครชวยแนะน า 13. ใหนกเรยนแตละกลม สบคนขอมลเรององคประกอบของอากาศ โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 1 เรอง องคประกอบของบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 14. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรององคประกอบของบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 15. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรององคประกอบของบรรยากาศ 16. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง องคประกอบของบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 17. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงตองปรบปรง ชวโมงท 2 1. ครทบทวนความรเมอครงทผานมา โดยการใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าผลงานทไดสบคนเรอง “องคประกอบของบรรยากาศ” มาน าเสนอแลกเปลยนความรกนภายในชนเรยน 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ

17

3. ใหนกเรยนแตละกลม ศกษาคนควา เรอง การแบงชนบรรยากาศ โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 2 เรอง การแบงชนบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรองการแบงชนบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 5. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการแบงชนบรรยากาศ 6. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง การแบงชนบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 7. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง 8. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบทายหนวยการเรยนรท 1 และครประเมนผลการปฏบตกจกรรมของนกเรยน สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 เรององคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ 2. แหลงเรยนรเพมเตม ไดแก หองสมด อนเทอรเนต 3. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน 4. แบบทดสอบ 5. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตการทดลอง

18

ขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ความคดเหนของผบรหารสถานศกษา/ผไดรบมอบหมาย

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ

(นายสมคด รกษรอด) ต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนบานกาเกาะระโยง วนท เดอน พ.ศ. 255

19

บนทกผลหลงการจดการเรยนร

1. ผลการจดการเรยนร

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 2. ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

3. วธแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน

(นางเอเดยน คณาสทธ) ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

วนท เดอน พ.ศ. 255

20

แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 หนวยการเรยนรท..................เรอง.................................................................................................... ประเมนครงท..............วนท............................................................................................................... กลมท...................

เลขท ชอ-สกล

พฤตกรรมทตองการวด

รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก

ตองตามขน

ตอน (3)

การส

รปผล

การท

ดลอง/ศกษ

า (3)

ปฏบตไดครบทกขนตอน ได 3 คะแนน ปฏบตไดเกอบครบทกขนตอน ได 2 คะแนน ปฏบตไดเพยงเลกนอย ได 1 คะแนน ปฏบตไมไดเลย ได 0 คะแนน

ลงชอ................................................ ผประเมน

21

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 5 คะแนน มโนทศนท 1-5 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 9 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนจะตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 26 คะแนน มโนทศนท 1-4 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 5-16 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70 - 79 ระดบ ด รอยละ 60 - 69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

22

แผนการจดการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชนและความกดอากาศ

23

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 2 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง อณหภมของอากาศ ความชน และความกดอากาศ ระยะเวลา 6 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ สภาพอากาศทเปลยนแปลงไปรวมไปถงปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของอณหภม ความชนและความกดอากาศ ดงนน นกวทยาศาสตรจงคดคนเครองมอวดสภาพอากาศ เพอรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพลดฟาอากาศ และน าไปใชประโยชนในการด ารงชวตของมนษยตอไป ตวชวด วดและอธบายความสมพนธระหวางอณหภม ความชนและความกดอากาศ (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - อณหภมของอากาศ - ความชน - ความกดอากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1-2 1. ครน าภาพ “แสดงการเคลอนทของดวงอาทตยใน 1 วน” ใหนกเรยนดแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายตามภาพวาชวงไหนอากาศรอน ชวงไหนอากาศเยน 2. ครและนกเรยนรวมกนสรปจากภาพไดวา “ความรอนเยนของอากาศทเปลยนแปลงไป เรยกวาอณหภมของอากาศ” 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 1 การทดลองเรองอณหภมของอากาศ โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ

24

5. เมอแตละกลมประชมวางแผนการปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยแลว ครใหนกเรยนบนทกลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 1 เรองอณหภมของอากาศ ในหนวยการเรยนรท 2 หมายเหต ขอ 4-5 เปนกจกรรมการทดลองทตองใชเวลาระหวาง 08.00 น. – 16.00 น. จงเปนกจกรรมทนกเรยนแตละกลมก าหนดวนทเหมาะสมเพอด าเนนการทดลองและบนทกผลเพอน าผลการทดลองมาน าเสนอในเวลาเรยนครงตอ ๆ ไป (ครควรวางแผนใหนกเรยนไปท าลวงหนามากอน) 6. ครใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลองและอภปรายผลการทดลองรวมกนเพอน าไปสขอสรปทวา ในตอนเชาอณหภมจะคอย ๆ สงขน จนกระทงสงสดในตอนบายแลจะคอย ๆ ลดต าลงเรอย ๆ เมอถงเวลาเยน 7. ครใหนกเรยนท ากจกรรมค าถามชวนคด 8. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองอณหภมของอากาศ 9. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง อณหภมของอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 10. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 3 - 4 1. ครถามค าถามนกเรยนเพอนกเรยนรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนจากขอค าถามดงน “นกเรยนคดวา บรเวณทมการระเหยของน า อณหภมของของสงแวดลอมจะเปนอยางไรและอากาศจะรบไอน าไวไดมากนอยเพยงใด” 2. เมอนกเรยนแสดงความคดเหนผานไปแลว ครยงไมสรป แตแนะน าใหคนหาค าตอบดวยการทดลอง 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธาน กลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 2 การทดลองเรองความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 2 เสรจเรยบรอยแลว ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง

25

6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 2 เรองความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า ในหนวย การเรยนรท 2 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “การทอณหภมของเทอรมอมเตอรในกลองพลาสตกไมเปลยนแปลงเพราะน าในกลองพลาสตกระเหยไออยในทวางภายในกลองพลาสตกเตมไปหมด ท าใหน าจากส าลทหอมกระเปราะเทอรมอมเตอรระเหยเขาสทวางดงกลาวอกไมได หรอไดกเพยงเลกนอยเทานน เรยกสภาวะอากาศเหนอน าในกลองพลาสตกขณะนวา อากาศอมตว” 9. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 10. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความชนของอากาศ 11. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความชนของอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 12. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 5-6 1. ครน าลกโปง แลวมอบหมายใหนกเรยนคนหนงเปาลกโปงนนจนพองโตและแตกแลวครตงค าถามวา “เพราะเหตใดลกโปงจงพองโตและแตกในทสด” 2. เมอนกเรยนหลายคนชวยกนตอบและแสดงเหตผลตามแนวค าถามในขอ 1 ครจงสรปวา “การทลกโปงพองโตและแตก เพราะวาอากาศมแรงดน หรอความกดอากาศนนเอง” 3. ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยาง ผลทเกดขนมาจากความกดอากาศ หรอความดนอากาศ คนละ 1 ตวอยาง พรอมกบอธบายเหตผลหรอลกษณะการท างานของสงทยกตวอยางนนเชนการสบลมยางรถจกรยาน เปนตน 4. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศและความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 5. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 3 การทดลองเรองความดนของอากาศทระดบความสงเทากน โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 6. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 3 เสรจเรยบรอย ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง

26

7. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 3 เรองความดนของอากาศทระดบความสงเทากน ในหนวยการเรยนรท 8. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 9. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “ความดนของอากาศทระดบความสงเดยวกนจะเทากน ระดบน าในสายพลาสตกทงสองดานจงเทากนเสมอไมวาจะยกปลายสายพลาสตกใหสงเทากนหรอตางกน” 10. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 11. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความกดอากาศ 12. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความกดอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 13. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 2. กจกรรมท 1 อณหภมของอากาศ 2.1 เทอรมอมเตอร 1 อน 2.2 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 2.3 ทจบเทอรมอมเตอร 1 อน 2.4 นาฬกา 1 อน 3. กจกรรมท 2 ความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า 3.1 ส าล 2 กอน 3.2 กลองพลาสตก 1 กลอง 3.3 ดายหรอยางรด 2 เสน 3.4 ดนน ามน 1 กอน 3.5 เทอรมอมเตอร 2 อน 3.6 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 3.7 ทจบเทอรมอมเตอร 2 อน

27

4. กจกรรมท 3 ความดนอากาศทระดบความสงเทากน 4.1 สายพลาสตกใสขนาดเสนผาศนยกลาง 0.6cm 1 เสน 4.2 ถงน าพลาสตกใสน าประมาณ 2/3 ถง 1 ถง 5. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 6. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ


28



……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 2. ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

3. วธแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน



29




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

30

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 17 คะแนน มโนทศนท 1,5,6,7 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 2 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1-2,5-6 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 7-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 17 คะแนน มโนทศนท 1, 5-7 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 2 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 4 คะแนนมโนทศนทงหมด 27 คะแนน มโนทศนท 1-3,10 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-6 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 7-9 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

31

แผนการจดการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา

32

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง เมฆและหยาดน าฟา ระยะเวลา 3 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศเกดจากการเปลยนแปลงของปรากฏการณตาง ๆ เชน เมฆ หมอก ฝน ฯลฯ ซงจะเกดขนไดจะตองอาศยสงตาง ๆ ไดแก ดวงอาทตย โลก ไอน า และอากาศ โดยแตละปรากฏการณจะมกระบวนการเกดทแตกตางกน ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ หากมความรนแรงกจะสงผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ดงนน จงจ าเปนตองรจกวธปองกนอนตรายทจะเกดขนจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ภมอากาศในแตละเขตพนทของโลกจะมลกษณะแตกตางกน ความแตกตางของสภาพภมอากาศนสงผลตอการด ารงชวตของมนษย ส าหรบประเทศไทยลกษณะภมอากาศโดยทวไปขนอยกบมรสมซงพดตามฤดกาล ตวชวด 1. สบคนขอมลอธบายและเขยนสรปการเกดเมฆ ชนดของเมฆ การเกดเมฆ 2. สบคนขอมลเกยวกบปรมาณน าฝน วดปรมาณน าฝนและอธบายผลของปรมาณน าฝนตอมนษยและสงแวดลอม สาระการเรยนร 1. เมฆ 2. หยาดน าฟา - ฝน - ลกเหบ - หมะ - หมอก - น าคาง

33

กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ครน าภาพ “เมฆ หมอก ฝน หมะ ลกเหบและน าคาง” ตดทหนาชนเรยนแลวตงค าถามใหนกเรยนคดตามคอ “สงตาง ๆ (ในภาพ) เกดขนไดอยางไร” 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาเพอตอบค าถามในขอ 1 โดยศกษาจากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 4. เมอแตละกลมศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายกลมยอย เพอระดมสมองรวมกนสรปผลการศกษาคนควา 5. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 6. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 7. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 9. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 4 เรอง เฝาดเมฆ โดยใชนกเรยนสงเกตเมฆเปนเวลา 5 วน วนละ 10 นาท และหาความสมพนธระหวางเมฆทสงเกตไดกบสภาพอากาศแลวบนทกผลการสงเกตลงในตารางบนทกกจกรรมท เรอง เฝาดเมฆ (ครตองสงใหนกเรยนท ามากอน) 10. ครใหนกเรยนแตละกลมทปฏบตกจกรรมท 4 เรองเฝาดเมฆ เสรจเรยบรอย แลวใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง โดยใหนกเรยนศกษาจากใบความรท 6 จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฝน 11. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองและเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 4 เรอง เฝาดเมฆ จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 12. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 13. ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง (ตามสภาพอากาศจรงในขณะทนกเรยนท าการทดลอง) 14. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 15. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองเมฆ

34

16. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง เมฆและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 17. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 2-3 1. ครน าภาพเครองวดน าฝนและอปกรณเครองวดน าฝนและอปกรณสวนตาง ๆ ของเครองวดน าฝน ใหนกเรยนชวยกนบอกวาอปกรณตาง ๆ ประกอบดวยสงใดบาง 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธาน กลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนคดมเพลงอะไรบางทเกยวกบฝนและรองเพลงเกยวกบฝน โดยไมซ ากนในแตละกลม เชน เพลงฝนเทลงมา ฝนเอยฯ 4. ครใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 5 การทดลองเรองการวดปรมาณน าฝนจากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา (ครตองใหนกเรยนวดปรมาณน าฝนในทองถนของนกเรยนมากอนลวงหนา) 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 5 เรยบรอยแลว ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 5 เรองการวดปรมาณน าฝน จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยนโดยครชวยแนะน า (สรปตามสภาพความเปนจรงทนกเรยนวดปรมาณน าฝนในทองถนของตนเอง) 9. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองหยาดน าฟา 10. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรองหยาดน าฟาและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 11. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนการสอน 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 เรองเมฆและหยาดน าฟา 2. กจกรรมท 4 เฝาดเมฆ

35

2.1 ดนสอ 1 แทง 2.2 สไมหรอสเทยน 1 กลอง 3. กจกรรมท 5 การวดปรมาณน าฝน 3.1 ขวดพลาสตกใส 1 ขวด 3.3 กรวย 1 อน 3.4 กระบอกตวงหรอเขมฉดยา 1 อน 4. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 5. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ


36



……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 2. ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

3. วธแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน



37




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

38

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 54 คะแนน มโนทศนท 1-8 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 11-40 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1-4 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 5-10 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข ยกเวน มโนทศนท 9, 10 สามารถสลบทกนไดในกลมเดยวกน แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 33 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 4-7 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 8-23 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70 - 79 ระดบ ด รอยละ 60 - 69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

39

แผนการจดการเรยนรท 4 ลมและพาย

40

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 4 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง ลมและพาย ระยะเวลา 4 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศเกดจากการเปลยนแปลงของปรากฏการณตาง ๆ เชน เมฆ หมอก ฝน ฯลฯ ซงจะเกดขนไดจะตองอาศยสงตาง ๆ ไดแก ดวงอาทตย โลก ไอน า และอากาศ โดยแตละปรากฏการณจะมกระบวนการเกดทแตกตางกน ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ หากมความรนแรงกจะสงผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ดงนน จงจ าเปนตองรจกวธปองกนอนตรายทจะเกดขนจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ภมอากาศในแตละเขตพนทของโลกจะมลกษณะแตกตางกน ความแตกตางกน ความแตกตางของสภาพภมอากาศนสงผลตอการด ารงชวตของมนษย ส าหรบประเทศไทยลกษณะภมอากาศโดยทวไปขนอยกบมรสมซงพดตามฤดกาล ตวชวด 1. สบคนขอมล เขยนรายงานและอธบายการเกดลมและผลตอมนษยและสงแวดลอม (ว 6.1-1) 2. อธบายและเสนอและวธปองกนภยทเกดจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - ลม - พาย กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ทบทวนความรเรองความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า โดยใหนกเรยนรวมกนอธบาย 2. ครแนะน าวา เราสามารถศกษาสาเหตของความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน าดวยวธการทดลอง

41

3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 6 เรอง ความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 6 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองและเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 6 เรองความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า จากหนวยการเรยนรท 3 ลมและพาย 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายผลการทดลองจนไปสขอสรป “เมอน าและดนไดรบความรอนในปรมาณทเทากน พบวา ดนดดความรอนไดเรวกวาน า เมอไดรบความรอน อณหภมจงเพมขนเรวกวาน าและเมอดนและน าคายความรอน พบวาดนคายความรอนไดเรวกวาน า เนองจากเมอน าไปไวทรม อณหภมของดนจะลดลงเรวกวาน า นนคอดนดดและคายความรอนไดเรวกวาน า” ชวโมงท 2 1. ครทบทวนความรจากการทดลองเมอครงทผานมา 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหแตละกลมปฏบตกจกรรมท 7 การทดลองเรองการเกดลม โดยศกษาจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 7 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 5. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 7 เรอง การเกดลม จากหนวยการเรยนรท 4 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 7. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เมออณหภมในทสองแหงไมเทากนจะเกดการเคลอนทของอากาศซงกคอลมและท าใหใบพดหมน”

42

ชวโมงท 3-4 1. ทบทวนความรเรองการเกดลม โดยใหนกเรยนบอกสาเหตของการเกดลม 2. ครน า “ศรลม” ใหนกเรยนด และใหนกเรยนชวยกนบอกชอและประโยชนของศรลม 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 การทดลองเรองลมพดไปทางใด ตอนท 1 การท าเครองมอตรวจสอบทศทางลมอยางงาย โดยใหศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ตอนท 1 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเกยวกบลกษณะการท างานของสงทประดษฐขน โดยเขยนลงในแบบบนทกผลการทดลองในกจกรรมท 8 ตอนท 1 (ใหนกเรยนประดษฐศรลม และเครองมอวดความเรวลมมากอนลวงหนา) 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 7. นกเรยนและครรวมกนสรปผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เครองมออยางงายทสรางขนมาใชตรวจสอบทศทางลม เรยกวา ศรลม ซงหวลกศรจะชไปทางทศทลมพดมาเสมอ” 8. ครน าเครองมอตรวจสอบความเรวลมอยางงายใหนกเรยนดและใหนกเรยนประดษฐเครองมอดงกลาว 9. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ลมพดไปทางใด ตอนท 2 เรอง การท าเครองมอตรวจสอบความเรวลมอยางงาย โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 10. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ตอนท 2 เสรจเรยบรอยแลว ใหอภปรายในกลมยอยเกยวกบลกษณะการท างานของสงทประดษฐขน โดยเขยนลงในแบบบนทกผลการทดลองกจกรรมท 8 ตอนท 2 11. นกเรยนแตละคนบนทกผล ลกษณะการท างานของ “เครองตรวจสอบความเรวลมอยางาย” ทประดษฐขน 12. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 13. นกเรยนและครรวมกนอภปรายผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เครองมอวดความเรวลมอยางงายนคลายกบการท างานของมาตรวดความเรวลม หรออะมโนมเตอร ซงประกอบดวยรอบแกนทหมนได เมอลมพดถอยจะหมนรอบแกน ถาถอยหมนเรวแสดงวาลมพดเรว” 14. ครใหนกเรยนดซด อนตรายทเกดจากลมและพาย

43

15. ครใหนกเรยนท าค าถามชวนคด 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองลมและพาย 17. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรองลมและพายและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 18. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนการสอน 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 2. กจกรรมท 6 ความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า 2.1 ดน 2/3 กระปอง 2.2 น า 2/3 กระปอง 2.3 กระปอง 2 กระปอง 2.4 เทอรมอมเตอร 2 อน 2.5 ไมหนบ 2 อน 2.6 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 3. กจกรรมท 7 การเกดลม 3.1 ชดการเกดลม 1 ชด 3.2 เทอรมอมเตอร 1 อน 3.3 ตะเกยงแอลกอฮอล 1 อน 3.4 ตะแกรง 1 อน 3.5 ทกนลม 1 อน 4. กจกรรมท 8 ลมพดไปทางใด ตอนท 1 4.1 กระดาษแขง 1 แผน 4.2 ลวดเสยบ 2 อน 4.3 หลอดกาแฟ 1 หลอด 4.4 ดนน ามน 1 กอน 4.5 ดาย 1 cm 1 เสน 4.6 ไมยาว 10 cm 1 อน

44

ตอนท 2 4.7 กระดาษแขง 1 แผน 4.8 ลวดเสยบ 2 อน 4.9 หลอดกาแฟ 1 หลอด 4.10 ดนน ามน 1 กอน 4.11 ดาย 1 cm 1 เสน 4.12 ไมยาว 10 cm 1 อน 5. ซดเรอง อนตรายจากลมและพาย (ความยาว 30 นาท) 6. แบบประเมนพฤตกรรมกจกรรมการทดลอง 7. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ


45



……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 2. ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

3. วธแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน



46




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

47

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 14 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 4-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 15 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 4-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 28 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 11 - 13, 16 - 17 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 4-10, 14 - 15 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลขและมโนทศนท 4-6 และมโนทศนท 7,8 สามารถสลบทกนไดในกลมเดยวกน เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

48

แผนการจดการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ

49

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 5 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง พยากรณอากาศ ระยะเวลา 3 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศมการเปลยนแปลงอยเสมอ ดวยเหตนจงมการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพลมฟาอากาศทเรยกวา อตนยมวทยาและการท านายลกษณะอากาศทเรยกวา การพยากรณอากาศ ปจจบนมการน าเอาเครองมอและอปกรณตาง ๆ ททนสมย เชนดาวเทยมตรวจสภาพลมฟาอากาศ มาใชในการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพลมฟาอากาศทเกดขน การเปลยนแปลงของลมฟาอากาศมสาเหตจากธรรมชาตและการกระท าของมนษยดงนนจงเปนหนาทของเราทกคนทจะตองชวยกนดแลรกษาสภาพอากาศใหอยในสภาพทดทสดเพอการด ารงชวตทสงบสขตลอดไป ตวชวด 1. สบคนขอมลแปลความหมายของสญลกษณและขอความในพยากรณอากาศและอธบายความส าคญของการพยากรณอากาศ (ว 6.1-1) 2. วเคราะหขอมลและอธบายเกยวกบสาเหตทท าใหเกดการเปลยนแปลงอณหภมของโลก (ว 6.1-1-2) 3. สบคนขอมลอธบายและยกตวอยางปรากฏการณทเกดขนตามธรรมชาตและจากกจกรรมของมนษยทสงผลตอการด ารงชวตและสงแวดลอม (ว 6.1-2) สาระการเรยนร - การพยากรณอากาศ - มนษยกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ครน าภาพ “เรดารตรวจอากาศ และดาวเทยมตรวจลมฟาอากาศ” ใหนกเรยนดและใหนกเรยนบอกชอภาพและประโยชนของสงดงกลาว โดยครยงไมเฉลยค าตอบ

50

2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหแตละกลมศกษาคนควาเรอง “กระบวนการในการพยากรณอากาศ” โดยใหศกษาคนควาจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ ใบความรท 10 การพยากรณอากาศ 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมการศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการศกษาคนควา 5. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 6. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 7. ครมอบหมายงานใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 9 เรองการพยากรณอากาศ โดยศกษาวธการบนทกจากหนวยการเรยนรท 5 พยากรณอากาศ เมอเสรจเรยบรอยแลวใหบนทกลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 9 เรองการพยากรณอากาศ (มอบหมายใหนกเรยนบนทกการพยากรณอากาศทไดยนมาจากแหลงขอมลตาง ๆ ลวงหนา) 8. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมการศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการศกษาคนควาโดยศกษาจากใบความรท 10 การพยากรณอากาศเพมเตมดวย 9. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 10. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “การพยากรณอากาศประจ าวนประกอบดวยการรายงานลกษณะอากาศ ลกษณะเมฆฝน ลกษณะคลนในทะเลและการพยากรณบรเวณทมฝนตก การพยากรณท าใหเราทราบขอมลเกยวกบสภาพอากาศแตละวน ซงจะเปนประโยชนตอการด าเนนงานดานตาง ๆ เปนอยางมาก” 11. ครใหนกเรยนท ากจกรรมค าถามชวนคด 12. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการพยากรณอากาศ 13. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง การพยากรณอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 14. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 2 1. ครน าภาพ “การปลอยแกสและฝ นละอองออกจากโรงงานอตสาหกรรม” “ภาพแกสคารบอนมอนอกไซดทเกดจากการเผาไหมไมสมบรณในเครองยนต” แลวใหนกเรยนชวยกนตอบ

51

ค าถามทวา “จากภาพสองภาพน เกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศอยางไร” ครเปดโอกาสใหนกเรยนตอบค าถามและแสดงความคดเหนอยางกวางขวางแตครยงไมสรป 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศและความสามารถของนกเรยนเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมศกษาหาความรเรอง “มนษยกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศ” โดยศกษาคนควาจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศใบความรท 11 4. ครใหนกเรยนดซด เพมเตม เกยวกบปญหาสงแวดลอม 5. ครใหนกเรยนแตละกลมอภปรายภายในกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลจากการศกษาคนควา 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 7. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 8. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 10 เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก เมอเสรจแลวใหเขยนบนทกลงในตารางบนทกผลการสบคนขอมล กจกรรมท 10 เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก โดยศกษาวธการบนทกจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ 9. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 10. นกเรยนและครรวมชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยนโดยครชวยแนะน าไปสขอสรปทวา “ปาไมมความสมพนธกบปรากฏการณเรอนกระจก เนองจากปาไมชวยลดปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ กลาวคอ ตนไมจะดดแกสคารบอนไดออกไซดไปใชในการสงเคราะหดวยแสง ดงนนถาหากตนไมถกตดท าลายไปจากปาไม จะท าใหไมมสงมชวตใด ๆ น าแกสคารบอนไดออกไซดไปใชประโยชนท าใหอากาศมปรมาณของแกสคารบอนไดออกไซดมากขนเปนสาเหตท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกอากาศบรเวณพนผวโลกมอณหภมสงขน” 11. ครใหนกเรยนท าค าถามชวนคด 12. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการเปลยนแปลงอณหภมของโลก 13. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน การเปลยนแปลงอณหภมของโลกและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 14. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง

52

สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 5 เรองการพยากรณอากาศ 2. กจกรรมท 9 เรองพยากรณอากาศ 2.1 กระดาษ 1 แผน 2.2 แหลงขอมล วทย โทรทศน หนงสอพมพ 2.3 ปากกา 1 ดาม 3. กจกรรมท 10 เรองปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก 3.1 สารานกรม หนงสออานประกอบ วารสาร 3.2 อนเทอรเนต 4. ซดเรอง ปญหาสงแวดลอม (ความยาว 30 นาท) 5. แบบประเมนพฤตกรรมกจกรรมการทดลอง 6. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง


……………………………………………………………………………………….………………


……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

ลงชอ


53



……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………….. 2. ปญหา/อปสรรค

………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

3. วธแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ……………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………….

ลงชอ………………………………………ผสอน



54




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

55

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 19 คะแนน มโนทศนท 1 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 2-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศน5-14 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 10 คะแนน มโนทศนท 1 มโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 2-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 31 คะแนน มโนทศนท 1-2,11 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4,12-13 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 5-10,14-21 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง



ขอ ก ข ค ง 1. X 2.


แบบทดสอบวดผลกอนเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ............................................................................................................................................................. ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสชนดใดเปนสวนประกอบของอากาศทมจ านวนนอยทสด ก. อารกอน ข. ออกซเจน ค. ไนโตรเจน ง. คารบอนไดออกไซด 2. บรรยากาศชนทมการแปรปรวนและเปลยนแปลงตลอดเวลาคอขอใด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า อณหภมสง ข. ความกดอากาศต า อณหภมต า ค. ความชนสง อณหภมต า ง. ความชนต า อณหภมสง 4. การทผาตากไวแหงเรว ขนอยกบสมบตของอากาศในขอใด ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า 5. ขอใด ไมได น าความดนของอากาศมาใชประโยชน ก. กาลกน า ข. รนน าใสขวด


9. ขณะทเราก าลงจะเดนทางไปทองเทยว ณ ชายทะเลแหงหนง เราไดทราบขาวพยากรณอากาศวา บรเวณทเราจะไปนนมฝนตกเปนแหง ๆ ค าพยากรณนตรงกบขอใด ก. มฝนไมเกน 20% ของพนท ข. มฝนเกน 20% แตไมเกน 40% ค. มฝนเกน 40% แตไมเกน 60% ง. มฝนเกน 60% แตไมเกน 80% 10. ขอใดเปนความเรวสงสดใกลศนยกลางของพายดเปรสชน และวธปองกนภยทเหมาะสมของชาวประมง ก. นอยกวา 63 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ข. ระหวาง 63-118 กโลเมตรตอชวโมง เรอเลกควรงดออกจากฝง ค. มากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง หมบานชาวประมงรมฝงทะเลควรอพยพไปอยบนแผนดนไกลจากฝง ง. มากกวา 250 กโลเมตรตอชวโมง ควรหลบอยในหลมหลบภยหรอหองใตดน 11. เพราะเหตใดในเวลากลางคนหลงจากฝนตกใหม ๆ แสงไฟจากรถทวงอยบนถนนจะมองเหนไดคอยชด ก. อากาศยงไมแหง ข. อากาศมความชน ค. ไมมไอน าในอากาศ ง. ไมมฝ นละอองในอากาศ 12. ในแผนทอากาศ อกษร H หมายถงอะไร ก. บรเวณพนทราบสง

ข. บรเวณทมความสง ค. หยอนความกดอากาศสง ง. หยอนความกดอากาศต า 13. จากภาพถายดาวเทยม เราเหนพายเปนกลมกลมสขาว สงทเราเหนคออะไร ก. เมฆ ข. ลม ค. แสง ง. คลนวทย 14. เมอมประกาศของกรมอตนยมวทยาวาพายใตฝ นเกยไดกลายเปนพายโซนรอนเกยไปแลว ประกาศ ดงกลาวหมายถงขอใด ก. ความเรวลมคงเดมแตพายผานมหาสมทร ข. ความเรวลมคงเดมแตพายผานเขาสแผนดน ค. ความเรวลมชาลงนอยกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง ง. ความเรวลมมากขนมากกวา 118 กโลเมตรตอชวโมง 15. อาชพใดทไดรบผลกระทบจากสภาพดนฟา อากาศมากทสด ก. เกษตรกรกบพอคา ข. ชาวประมงกบนกบน ค. นกวทยาศาสตรกบแพทย ง. วศวกรกบคร 16. แกสชนดใดทเปนสาเหตส าคญทสดทท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก ก. แกสมเทน ข. แกสคารบอนไดออกไซด

ค. แกสโอโซน ง. สาร ซ เอฟ ซ 17. สาเหตส าคญทท าใหอณหภมของโลกเปลยนแปลงเกดจากขอใดมากทสด ก. การกระท าของมนษย ข. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ค. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตผล ขอใดทสนบสนนวาการปลกปาเปนการอนรกษน า ก. ปาไมชวยใหฝนตก ข. ใบไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า 19. การรณรงคใหปลกตนไมตามถนนหรอสถานทตาง ๆ ทงในกรงเทพฯ และตางจงหวดจะเกดผลดตามขอใด

ก. เพมความรมเยน ข. อนรกษธรรมชาต ค. เพมปรมาณออกซเจน ง. ลดควนพษและไอตะกว 20. สาเหตทอณหภมของบรรยากาศภายในโลก รอนขนทกปและมกไมเปนไปตามฤดกาลนนนกวทยาศาสตรสนนษฐานวาเกดจากสาเหตใด ก. ปาไมมปรมาณลดลง ข. โลกหมนรอบตวเองเรวขน ค. โลกเคลอนทเขาใกลดวงอาทตยมากขน ง. แหลงอตสาหกรรมปลอยแกสพษมากขน




ขอ ก ข ค ง 1. X 2.


แบบทดสอบวดผลกอนเรยน สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ............................................................................................................................................................. ตอนท 1 ใหนกเรยนกากบาท (X) ทบตวอกษรหนาขอทถกตองทสด 1. แกสทเปนสวนประกอบของอากาศชนดใดมจ านวนมากทสด ก. แกสออกซเจน ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 2. บรรยากาศชนใดทมความส าคญตอสงมชวตมากทสด ก. เอกโซสเฟยร ข. โทรโพสเฟยร ค. สตราโตสเฟยร ง. ไอโอโนสเฟยร 3. ขอใดถกตอง ก. ความกดอากาศต า ความชนสง ข. ความกดอากาศต า ความชนต า ค. ความกดอากาศสง อณหภมสง ง. ความกดอากาศสง อณหภมต า 4. ในฤดหนาวผาเปยกทตากไวแหงเรวเกยวของกบ ก. ความชนอากาศสง ข. ความชนอากาศต า ค. ความกดอากาศสง ง. ความกดอากาศต า 5. ขอใดแสดงวาอากาศมแรงดน ก. อากาศสามารถสมผสได ข. ใบไมไหวเมอใชมอโบกไปมา ค. น าไหลจากทสงลงสทต า

ค. น าไหลจากทสงลงสทต า ง. ลกโปงบรรจแกสลอยขนไปบนอากาศ 6. เมฆฝนมลกษณะเปนกอนหนาทบคลายภเขามสด าหรอเทาเกดในระดบต า เปนเมฆชนดใด ก. อลโตรสเตรตส ข. เซอรโรควมลส ค. ควมโลนมบส ง. นมโบสเตรตส 7. จากภาพเปนเมฆทกอใหเกดสภาพอากาศอยางไร ก. กอใหเกดพาย ข. ฝนตกหนก ค. ฝนตกหนก ง. ฝนตกปรอย ๆ 8. ปรมาณน าฝนทตกตามประกาศโดยกรมอตนยมวทยา หมายถงขอใด ก. ระยะเวลาทฝนตกในวนนน ข. ความสงของระดบน าฝนทตกสงสด ค. ระดบน าฝนทงหมดในวนนน ง. น าฝนทตกมากทสดในแตละครง

17. ปจจยใดทเปนสาเหตท าใหบรรยากาศเกดการเปลยนแปลงมากทสด ก. ลมฟาอากาศในชนโทรโพสเฟยร ข. การกระท าของมนษย ค. การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ง. การเกดปรากฏการณเรอนกระจก 18. เหตใดเวลาทเราอยใตตนไมเราจงรสกเยนสบาย ก. ตนไมชวยใหฝนตก ข. ตนไมคายน าใหบรรยากาศ ค. ตนไมเกบสะสมน าไวในล าตน ง. ตนไมชวยชะลอการระเหยของน า 19. การปองกนไมใหอากาศมอณหภมสงขนเนองจากปรากฏการณเรอนกระจกควรปฏบตตามขอใด

ก. ลดการใชเชอเพลง ข. ดรายการโทรทศนนอยลง ค. งดการใชบรการหางสรรพสนคาทมเครองปรบอากาศ ง. ปลกผกสวนครว 20. การปลกตนไมตามถนนและสวนสาธารณในเมองมประโยชนอยางไร ก. อนรกษธรรมชาต ข. ปองกนแดดรอน ค. ลดควนพษ ง. เพมปรมาณแกสออกซเจน


ค าน า

วทยาศาสตรเปนการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต ส ารวจ ตรวจสอบ และการทดลองเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต และน าผลมาจดระบบ แนวคด ทฤษฎ ดงนน การเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนเรยนร และคนพบความรไดดวยตนเองใหไดมากทสด

ชดการเรยนรโดยใชแผนผงมโนทศน เรองบรรยากาศ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จดท าขนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 (ม.1 – ม.3) เพอใชเปนสอประกอบการจดกจกรรมการเรยนร โดยเนนกจกรรมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง ในการจดท าชดการเรยนร ผวจยไดจดท าไว 5 หนวยการเรยนร ดงน








ค าชแจงในการใชชดการเรยนร

1. ศกษาคมอ และรายละเอยดของชดการเรยนรในแตละหนวยเพอใหเกดความเขาใจ

2. ในการจดกจกรรมการเรยนร ครจะตองท าการศกษาแผนการจดการเรยนรใหเขาใจกอนด าเนนการสอน

3. จดเตรยมอปกรณทใชเปนสอการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรใหเหมาะสมและเรยบรอย

4. ท าการทดสอบกอนเรยน

5. ด าเนนการจดกจกรรมในชดการเรยนรท 1-5 ตามล าดบ

บทบาทของครผสอน

1. ศกษาเนอหาทจะสอนในชดการเรยนรใหชดเจน 2. ศกษาขนตอนการใชชดการเรยนร 3. จดเตรยมอปกรณทใชในการจดกจกรรมการเรยนรใหครบตามจ านวนนกเรยนแตละคน/กลม 4. ชแจงวตถประสงคในการใชชดการเรยนและบทบาทของนกเรยนในการใชชดการเรยนเพอใหนกเรยนเกดความเขาใจ 5. ด าเนนการสอนตามขนตอนดงน 5.1 ขนน าเขาสบทเรยน 5.1.1 บอกวตถประสงคของเนอหา 5.1.2 บอกวธการปฏบตกจกรรมในชดการเรยนร 5.1.3 ท าการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 5.2 ขนปฏบตกจกรรม แบงกลมนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 4-5 คน ปฏบตกจกรรมตามชดการเรยนร 5.3 ขนสรป 5.3.1 อภปรายแลกเปลยนความคดเหนรวมกน 5.3.2 สรปความรทไดจากชดการเรยนรเปนแผนผงมโนทศน 6. ขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรมการทดลอง ครจะตองคอยแนะน าและเปนทปรกษาชวยเหลอนกเรยนทมปญหา 7. บอกขอปฏบตเกยวกบการใชอปกรณ และสารเคมในการปฏบตกจกรรมการทดลองเพอความปลอดภยของนกเรยน 8. การน าเสนอผลการทดลอง ครจะตองใหนกเรยนมสวนในการน าเสนอผลการทดลองและรวมอภปรายถงขอสรปของผลการทดลอง 9. เมอนกเรยนเรยนชดการเรยนรครบทกหนวยแลวท าการทดสอบหลงเรยน (Post-test) 10. ในกรณทนกเรยนสอบไมผานตามตวชวด ครจะตองท าการสอบแกตวและสอนซอมเสรมตามตวชวดทนกเรยนไมผาน 11. บนทกพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลองของนกเรยนแตละคนในแตละหนวยการเรยนรเกบไวในแฟมเพอดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและความกาวหนาของนกเรยน

แผนการจดการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 1 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ระยะเวลา 2 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบ ๆ ตวของสงมชวตและหมหอโลกของเรา สภาพของอากาศรวมทงการเปลยนแปลงใด ๆ ทเกดขนกบบรรยากาศของโลกลวนสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของสงมชวตบนโลกทกชนด บรรยากาศซงจดเปนสารผสมทประกอบดวย อากาศแหง ไอน า และอนภาคฝ น การศกษาวจยเรองบรรยากาศท าใหสามารถจดแบงชนบรรยากาศตามสภาวะของอณหภมไดเปนระดบ ซงแตละระดบชนบรรยากาศกมความส าคญและหนาทแตกตางกนออกไป ตวชวด สบคนขอมลและอธบายองคประกอบและการแบงชนของบรรยากาศได (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - ความส าคญของบรรยากาศ - องคประกอบของบรรยากาศ - การแบงชนบรรยากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 2. ครน าภาพ เกยวกบบรรยากาศ (ในชดการเรยนรท 1) ใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนอภปรายเกยวกบภาพ ดงกลาว โดยทครตงหวขอวา “ภาพนเกยวของกบบรรยากาศอยางไร” 3. ใหนกเรยนชวยกนสรปความหมายของค าวา “บรรยากาศ” โดยครชวยแนะน าและน าไปสขอสรปวา “บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบตวเรา และหอหมโลกเราอย” 4. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ

5. ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายกลมยอยแสดงความคดเหนเรอง “บรรยากาศมความส าคญและมคณคาตอการด ารงชวตของสงมชวตทกชนดบนพนโลกอยางไร” โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 1 เรอง ความส าคญของบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 6. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรองความส าคญของบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 7. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความส าคญของบรรยากาศ 8. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความส าคญของบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 9. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงตองปรบปรงแกไข 10. ครสนทนาและซกถามนกเรยนวา “เราทราบไดอยางไรวา อากาศมอย รอบ ๆ ตวเรา” 11. ใหนกเรยนอภปรายแสดงความคดเหนตามขอค าถามดงกลาวโดยครชวยแนะน า 13. ใหนกเรยนแตละกลม สบคนขอมลเรององคประกอบของอากาศ โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 1 เรอง องคประกอบของบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 14. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรององคประกอบของบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 15. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรององคประกอบของบรรยากาศ 16. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง องคประกอบของบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 17. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงตองปรบปรง ชวโมงท 2 1. ครทบทวนความรเมอครงทผานมา โดยการใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าผลงานทไดสบคนเรอง “องคประกอบของบรรยากาศ” มาน าเสนอแลกเปลยนความรกนภายในชนเรยน 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ

3. ใหนกเรยนแตละกลม ศกษาคนควา เรอง การแบงชนบรรยากาศ โดยศกษาขอมลประกอบการอภปรายจาก หองสมด สารานกรม อนเทอรเนต และศกษาจากหนวยการเรยนรท 1 องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ ในใบความรท 2 เรอง การแบงชนบรรยากาศ ในหองเรยน เพอประกอบการอภปราย 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมกลมยอย และเขยนสรปลงในใบงานเรองการแบงชนบรรยากาศ เสรจเรยบรอยแลว ใหตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 5. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการแบงชนบรรยากาศ 6. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง การแบงชนบรรยากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 7. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง 8. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบทายหนวยการเรยนรท 1 และครประเมนผลการปฏบตกจกรรมของนกเรยน สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 1 เรององคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ 2. แหลงเรยนรเพมเตม ไดแก หองสมด อนเทอรเนต 3. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน 4. แบบทดสอบ 5. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตการทดลอง




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 5 คะแนน มโนทศนท 1-5 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 9 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนจะตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 26 คะแนน มโนทศนท 1-4 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 5-16 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

แผนการจดการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชนและความกดอากาศ

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 2 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง อณหภมของอากาศ ความชน และความกดอากาศ ระยะเวลา 6 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ สภาพอากาศทเปลยนแปลงไปรวมไปถงปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของอณหภม ความชนและความกดอากาศ ดงนน นกวทยาศาสตรจงคดคนเครองมอวดสภาพอากาศ เพอรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพลดฟาอากาศ และน าไปใชประโยชนในการด ารงชวตของมนษยตอไป ตวชวด วดและอธบายความสมพนธระหวางอณหภม ความชนและความกดอากาศ (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - อณหภมของอากาศ - ความชน - ความกดอากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1-2 1. ครน าภาพ “แสดงการเคลอนทของดวงอาทตยใน 1 วน” ใหนกเรยนดแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายตามภาพวาชวงไหนอากาศรอน ชวงไหนอากาศเยน 2. ครและนกเรยนรวมกนสรปจากภาพไดวา “ความรอนเยนของอากาศทเปลยนแปลงไป เรยกวาอณหภมของอากาศ” 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 1 การทดลองเรองอณหภมของอากาศ โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ

5. เมอแตละกลมประชมวางแผนการปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยแลว ครใหนกเรยนบนทกลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 1 เรองอณหภมของอากาศ ในหนวยการเรยนรท 2 หมายเหต ขอ 4-5 เปนกจกรรมการทดลองทตองใชเวลาระหวาง 08.00 น. – 16.00 น. จงเปนกจกรรมทนกเรยนแตละกลมก าหนดวนทเหมาะสมเพอด าเนนการทดลองและบนทกผลเพอน าผลการทดลองมาน าเสนอในเวลาเรยนครงตอ ๆ ไป (ครควรวางแผนใหนกเรยนไปท าลวงหนามากอน) 6. ครใหนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลองและอภปรายผลการทดลองรวมกนเพอน าไปสขอสรปทวา ในตอนเชาอณหภมจะคอย ๆ สงขน จนกระทงสงสดในตอนบายแลจะคอย ๆ ลดต าลงเรอย ๆ เมอถงเวลาเยน 7. ครใหนกเรยนท ากจกรรมค าถามชวนคด 8. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองอณหภมของอากาศ 9. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง อณหภมของอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 10. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 3-4 1. ครถามค าถามนกเรยนเพอนกเรยนรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนจากขอค าถามดงน “นกเรยนคดวา บรเวณทมการระเหยของน า อณหภมของของสงแวดลอมจะเปนอยางไรและอากาศจะรบไอน าไวไดมากนอยเพยงใด” 2. เมอนกเรยนแสดงความคดเหนผานไปแลว ครยงไมสรป แตแนะน าใหคนหาค าตอบดวยการทดลอง 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธาน กลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 2 การทดลองเรองความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 2 เสรจเรยบรอยแลว ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง

6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 2 เรองความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า ในหนวยการเรยนรท 2 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “การทอณหภมของเทอรมอมเตอรในกลองพลาสตกไมเปลยนแปลงเพราะน าในกลองพลาสตกระเหยไออยในทวางภายในกลองพลาสตกเตมไปหมด ท าใหน าจากส าลทหอมกระเปราะเทอรมอมเตอรระเหยเขาสทวางดงกลาวอกไมได หรอไดกเพยงเลกนอยเทานน เรยกสภาวะอากาศเหนอน าในกลองพลาสตกขณะนวา อากาศอมตว” 9. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 10. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความชนของอากาศ 11. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความชนของอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 12. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 5-6 1. ครน าลกโปง แลวมอบหมายใหนกเรยนคนหนงเปาลกโปงนนจนพองโตและแตกแลวครตงค าถามวา “เพราะเหตใดลกโปงจงพองโตและแตกในทสด” 2. เมอนกเรยนหลายคนชวยกนตอบและแสดงเหตผลตามแนวค าถามในขอ 1 ครจงสรปวา “การทลกโปงพองโตและแตก เพราะวาอากาศมแรงดน หรอความกดอากาศนนเอง” 3. ใหนกเรยนชวยกนยกตวอยาง ผลทเกดขนมาจากความกดอากาศ หรอความดนอากาศ คนละ 1 ตวอยาง พรอมกบอธบายเหตผลหรอลกษณะการท างานของสงทยกตวอยางนนเชนการสบลมยางรถจกรยาน เปนตน 4. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศและความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 5. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 3 การทดลองเรองความดนของอากาศทระดบความสงเทากน โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 6. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 3 เสรจเรยบรอย ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง

7. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 3 เรองความดนของอากาศทระดบความสงเทากน ในหนวยการเรยนรท 8. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 9. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “ความดนของอากาศทระดบความสงเดยวกนจะเทากน ระดบน าในสายพลาสตกทงสองดานจงเทากนเสมอไมวาจะยกปลายสายพลาสตกใหสงเทากนหรอตางกน” 10. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 11. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองความกดอากาศ 12. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง ความกดอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 13. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 2 อณหภมของอากาศ ความชน ความกดอากาศ 2. กจกรรมท 1 อณหภมของอากาศ 2.1 เทอรมอมเตอร 1 อน 2.2 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 2.3 ทจบเทอรมอมเตอร 1 อน 2.4 นาฬกา 1 อน 3. กจกรรมท 2 ความชนในบรรยากาศกบการระเหยของน า 3.1 ส าล 2 กอน 3.2 กลองพลาสตก 1 กลอง 3.3 ดายหรอยางรด 2 เสน 3.4 ดนน ามน 1 กอน 3.5 เทอรมอมเตอร 2 อน 3.6 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 3.7 ทจบเทอรมอมเตอร 2 อน 4. กจกรรมท 3 ความดนอากาศทระดบความสงเทากน 4.1 สายพลาสตกใสขนาดเสนผาศนยกลาง 0.6cm 1 เสน

4.2 ถงน าพลาสตกใสน าประมาณ 2/3 ถง 1 ถง 5. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 6. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 17 คะแนน มโนทศนท 1,5,6,7 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 2 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1-2,5-6 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 7-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 17 คะแนน มโนทศนท 1, 5-7 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 2 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข แผนผงมโนทศนแบบท 4 คะแนนมโนทศนทงหมด 27 คะแนน มโนทศนท 1-3,10 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-6 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 7-9 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

แผนการจดการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง เมฆและหยาดน าฟา ระยะเวลา 3 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศเกดจากการเปลยนแปลงของปรากฏการณตาง ๆ เชน เมฆ หมอก ฝน ฯลฯ ซงจะเกดขนไดจะตองอาศยสงตาง ๆ ไดแก ดวงอาทตย โลก ไอน า และอากาศ โดยแตละปรากฏการณจะมกระบวนการเกดทแตกตางกน ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ หากมความรนแรงกจะสงผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ดงนน จงจ าเปนตองรจกวธปองกนอนตรายทจะเกดขนจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ภมอากาศในแตละเขตพนทของโลกจะมลกษณะแตกตางกน ความแตกตางของสภาพภมอากาศนสงผลตอการด ารงชวตของมนษย ส าหรบประเทศไทยลกษณะภมอากาศโดยทวไปขนอยกบมรสมซงพดตามฤดกาล ตวชวด 1. สบคนขอมลอธบายและเขยนสรปการเกดเมฆ ชนดของเมฆ การเกดเมฆ 2. สบคนขอมลเกยวกบปรมาณน าฝน วดปรมาณน าฝนและอธบายผลของปรมาณน าฝนตอมนษยและสงแวดลอม สาระการเรยนร 1. เมฆ 2. หยาดน าฟา - ฝน - ลกเหบ - หมะ - หมอก - น าคาง

กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ครน าภาพ “เมฆ หมอก ฝน หมะ ลกเหบและน าคาง” ตดทหนาชนเรยนแลวตงค าถามใหนกเรยนคดตามคอ “สงตาง ๆ (ในภาพ) เกดขนไดอยางไร” 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหนกเรยนแตละกลมศกษาคนควาเพอตอบค าถามในขอ 1 โดยศกษาจากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 4. เมอแตละกลมศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายกลมยอย เพอระดมสมองรวมกนสรปผลการศกษาคนควา 5. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 6. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 7. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 9. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 4 เรอง เฝาดเมฆ โดยใชนกเรยนสงเกตเมฆเปนเวลา 5 วน วนละ 10 นาท และหาความสมพนธระหวางเมฆทสงเกตไดกบสภาพอากาศแลวบนทกผลการสงเกตลงในตารางบนทกกจกรรมท เรอง เฝาดเมฆ (ครตองสงใหนกเรยนท ามากอน) 10. ครใหนกเรยนแตละกลมทปฏบตกจกรรมท 4 เรองเฝาดเมฆ เสรจเรยบรอย แลวใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง โดยใหนกเรยนศกษาจากใบความรท 6 จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฝน 11. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองและเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 4 เรอง เฝาดเมฆ จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 12. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 13. ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง (ตามสภาพอากาศจรงในขณะทนกเรยนท าการทดลอง) 14. ครใหนกเรยนทกคนท าค าถามชวนคด 15. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองเมฆ

16. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง เมฆและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 17. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 2-3 1. ครน าภาพเครองวดน าฝนและอปกรณเครองวดน าฝนและอปกรณสวนตาง ๆ ของเครองวดน าฝน ใหนกเรยนชวยกนบอกวาอปกรณตาง ๆ ประกอบดวยสงใดบาง 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธาน กลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนคดมเพลงอะไรบางทเกยวกบฝนและรองเพลงเกยวกบฝน โดยไมซ ากนในแตละกลม เชน เพลงฝนเทลงมา ฝนเอยฯ 4. ครใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 5 การทดลองเรองการวดปรมาณน าฝนจากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา (ครตองใหนกเรยนวดปรมาณน าฝนในทองถนของนกเรยนมากอนลวงหนา) 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 5 เรยบรอยแลว ใหอภปรายกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 5 เรองการวดปรมาณน าฝน จากหนวยการเรยนรท 3 เมฆและหยาดน าฟา 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยนโดยครชวยแนะน า (สรปตามสภาพความเปนจรงทนกเรยนวดปรมาณน าฝนในทองถนของตนเอง) 9. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองหยาดน าฟา 10. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรองหยาดน าฟาและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 11. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนการสอน 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 3 เรองเมฆและหยาดน าฟา 2. กจกรรมท 4 เฝาดเมฆ

2.1 ดนสอ 1 แทง 2.2 สไมหรอสเทยน 1 กลอง 3. กจกรรมท 5 การวดปรมาณน าฝน 3.1 ขวดพลาสตกใส 1 ขวด 3.3 กรวย 1 อน 3.4 กระบอกตวงหรอเขมฉดยา 1 อน 4. แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 5. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 54 คะแนน มโนทศนท 1-8 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 11-40 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 18 คะแนน มโนทศนท 1-4 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 5-10 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข ยกเวน มโนทศนท 9, 10 สามารถสลบทกนไดในกลมเดยวกน แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 33 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 4-7 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 8-23 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

แผนการจดการเรยนรท 4 ลมและพาย

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 4 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง ลมและพาย ระยะเวลา 4 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศเกดจากการเปลยนแปลงของปรากฏการณตาง ๆ เชน เมฆ หมอก ฝน ฯลฯ ซงจะเกดขนไดจะตองอาศยสงตาง ๆ ไดแก ดวงอาทตย โลก ไอน า และอากาศ โดยแตละปรากฏการณจะมกระบวนการเกดทแตกตางกน ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ หากมความรนแรงกจะสงผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม ดงนน จงจ าเปนตองรจกวธปองกนอนตรายทจะเกดขนจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ภมอากาศในแตละเขตพนทของโลกจะมลกษณะแตกตางกน ความแตกตางกน ความแตกตางของสภาพภมอากาศนสงผลตอการด ารงชวตของมนษย ส าหรบประเทศไทยลกษณะภมอากาศโดยทวไปขนอยกบมรสมซงพดตามฤดกาล ตวชวด 1. สบคนขอมล เขยนรายงานและอธบายการเกดลมและผลตอมนษยและสงแวดลอม (ว 6.1-1) 2. อธบายและเสนอและวธปองกนภยทเกดจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ (ว 6.1-1) สาระการเรยนร - ลม - พาย กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ทบทวนความรเรองความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า โดยใหนกเรยนรวมกนอธบาย 2. ครแนะน าวา เราสามารถศกษาสาเหตของความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน าดวยวธการทดลอง

3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 6 เรอง ความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 6 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 6. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลองและเขยนสรปผลการทดลองลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 6 เรองความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า จากหนวยการเรยนรท 3 ลมและพาย 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 8. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายผลการทดลองจนไปสขอสรป “เมอน าและดนไดรบความรอนในปรมาณทเทากน พบวา ดนดดความรอนไดเรวกวาน า เมอไดรบความรอน อณหภมจงเพมขนเรวกวาน าและเมอดนและน าคายความรอน พบวาดนคายความรอนไดเรวกวาน า เนองจากเมอน าไปไวทรม อณหภมของดนจะลดลงเรวกวาน า นนคอดนดดและคายความรอนไดเรวกวาน า” ชวโมงท 2 1. ครทบทวนความรจากการทดลองเมอครงทผานมา 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแกประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหแตละกลมปฏบตกจกรรมท 7 การทดลองเรองการเกดลม โดยศกษาจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 7 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการทดลอง 5. นกเรยนแตละคนบนทกผลการทดลอง และเขยนสรปผลการทดลองในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 7 เรอง การเกดลม จากหนวยการเรยนรท 4 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง 7. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เมออณหภมในทสองแหงไมเทากนจะเกดการเคลอนทของอากาศซงกคอลมและท าใหใบพดหมน”

ชวโมงท 3-4 1. ทบทวนความรเรองการเกดลม โดยใหนกเรยนบอกสาเหตของการเกดลม 2. ครน า “ศรลม” ใหนกเรยนด และใหนกเรยนชวยกนบอกชอและประโยชนของศรลม 3. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 4. ใหแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 การทดลองเรองลมพดไปทางใด ตอนท 1 การท าเครองมอตรวจสอบทศทางลมอยางงาย โดยใหศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 5. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ตอนท 1 เสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเกยวกบลกษณะการท างานของสงทประดษฐขน โดยเขยนลงในแบบบนทกผลการทดลองในกจกรรมท 8 ตอนท 1 (ใหนกเรยนประดษฐศรลม และเครองมอวดความเรวลมมากอนลวงหนา) 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 7. นกเรยนและครรวมกนสรปผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เครองมออยางงายทสรางขนมาใชตรวจสอบทศทางลม เรยกวา ศรลม ซงหวลกศรจะชไปทางทศทลมพดมาเสมอ” 8. ครน าเครองมอตรวจสอบความเรวลมอยางงายใหนกเรยนดและใหนกเรยนประดษฐเครองมอดงกลาว 9. ใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ลมพดไปทางใด ตอนท 2 เรอง การท าเครองมอตรวจสอบความเรวลมอยางงาย โดยศกษาวธการทดลองจากหนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 10. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมท 8 ตอนท 2 เสรจเรยบรอยแลว ใหอภปรายในกลมยอยเกยวกบลกษณะการท างานของสงทประดษฐขน โดยเขยนลงในแบบบนทกผลการทดลองกจกรรมท 8 ตอนท 2 11. นกเรยนแตละคนบนทกผล ลกษณะการท างานของ “เครองตรวจสอบความเรวลมอยางาย” ทประดษฐขน 12. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงาน 13. นกเรยนและครรวมกนอภปรายผลการทดลองไปสขอสรปทวา “เครองมอวดความเรวลมอยางงายนคลายกบการท างานของมาตรวดความเรวลม หรออะมโนมเตอร ซง

ประกอบดวยรอบแกนทหมนได เมอลมพดถอยจะหมนรอบแกน ถาถอยหมนเรวแสดงวาลมพดเรว” 14. ครใหนกเรยนดซด อนตรายทเกดจากลมและพาย 15. ครใหนกเรยนท าค าถามชวนคด 16. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองลมและพาย 17. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรองลมและพายและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 18. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง สอการเรยนการสอน 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 4 ลมและพาย 2. กจกรรมท 6 ความแตกตางของอากาศเหนอพนดนและพนน า 2.1 ดน 2/3 กระปอง 2.2 น า 2/3 กระปอง 2.3 กระปอง 2 กระปอง 2.4 เทอรมอมเตอร 2 อน 2.5 ไมหนบ 2 อน 2.6 ขาตงเทอรมอมเตอร 1 อน 3. กจกรรมท 7 การเกดลม 3.1 ชดการเกดลม 1 ชด 3.2 เทอรมอมเตอร 1 อน 3.3 ตะเกยงแอลกอฮอล 1 อน 3.4 ตะแกรง 1 อน 3.5 ทกนลม 1 อน 4. กจกรรมท 8 ลมพดไปทางใด ตอนท 1 4.1 กระดาษแขง 1 แผน 4.2 ลวดเสยบ 2 อน 4.3 หลอดกาแฟ 1 หลอด 4.4 ดนน ามน 1 กอน

4.5 ดาย 1 cm 1 เสน 4.6 ไมยาว 10 cm 1 อน ตอนท 2 4.7 กระดาษแขง 1 แผน 4.8 ลวดเสยบ 2 อน 4.9 หลอดกาแฟ 1 หลอด 4.10 ดนน ามน 1 กอน 4.11 ดาย 1 cm 1 เสน 4.12 ไมยาว 10 cm 1 อน 5. ซดเรอง อนตรายจากลมและพาย (ความยาว 30 นาท) 6. แบบประเมนพฤตกรรมกจกรรมการทดลอง 7. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 14 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 4-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 15 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 4-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 28 คะแนน มโนทศนท 1-3 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 11-13,16-17 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 4-10,14-15 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลขและมโนทศนท 4-6 และมโนทศนท 7,8 สามารถสลบทกนไดในกลมเดยวกน เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

แผนการจดการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 5 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 เรอง พยากรณอากาศ ระยะเวลา 3 ชวโมง ............................................................................................................................................................. สาระส าคญ ลมฟาอากาศมการเปลยนแปลงอยเสมอ ดวยเหตนจงมการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพลมฟาอากาศทเรยกวา อตนยมวทยาและการท านายลกษณะอากาศทเรยกวา การพยากรณอากาศ ปจจบนมการน าเอาเครองมอและอปกรณตาง ๆ ททนสมย เชนดาวเทยมตรวจสภาพลมฟาอากาศ มาใชในการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพลมฟาอากาศทเกดขน การเปลยนแปลงของลมฟาอากาศมสาเหตจากธรรมชาตและการกระท าของมนษยดงนนจงเปนหนาทของเราทกคนทจะตองชวยกนดแลรกษาสภาพอากาศใหอยในสภาพทดทสดเพอการด ารงชวตทสงบสขตลอดไป ตวชวด 1. สบคนขอมลแปลความหมายของสญลกษณและขอความในพยากรณอากาศและอธบายความส าคญของการพยากรณอากาศ (ว 6.1-1) 2. วเคราะหขอมลและอธบายเกยวกบสาเหตทท าใหเกดการเปลยนแปลงอณหภมของโลก (ว 6.1-1-2) 3. สบคนขอมลอธบายและยกตวอยางปรากฏการณทเกดขนตามธรรมชาตและจากกจกรรมของมนษยทสงผลตอการด ารงชวตและสงแวดลอม (ว 6.1-2) สาระการเรยนร - การพยากรณอากาศ - มนษยกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศ กระบวนการจดกจกรรมการเรยนร ชวโมงท 1 1. ครน าภาพ “เรดารตรวจอากาศ และดาวเทยมตรวจลมฟาอากาศ” ใหนกเรยนดและใหนกเรยนบอกชอภาพและประโยชนของสงดงกลาว โดยครยงไมเฉลยค าตอบ

2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศ และความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ใหแตละกลมศกษาคนควาเรอง “กระบวนการในการพยากรณอากาศ” โดยใหศกษาคนควาจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ ใบความรท 10 การพยากรณอากาศ 4. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมการศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการศกษาคนควา 5. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 6. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 7. ครมอบหมายงานใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 9 เรองการพยากรณอากาศ โดยศกษาวธการบนทกจากหนวยการเรยนรท 5 พยากรณอากาศ เมอเสรจเรยบรอยแลวใหบนทกลงในตารางบนทกผลการทดลอง กจกรรมท 9 เรองการพยากรณอากาศ (มอบหมายใหนกเรยนบนทกการพยากรณอากาศทไดยนมาจากแหลงขอมลตาง ๆ ลวงหนา) 8. เมอแตละกลมปฏบตกจกรรมการศกษาคนควาเสรจเรยบรอยแลวใหอภปรายในกลมยอยเพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลการศกษาคนควาโดยศกษาจากใบความรท 10 การพยากรณอากาศเพมเตมดวย 9. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 10. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายผลการทดลองเพอน าไปสขอสรปทวา “การพยากรณอากาศประจ าวนประกอบดวยการรายงานลกษณะอากาศ ลกษณะเมฆฝน ลกษณะคลนในทะเลและการพยากรณบรเวณทมฝนตก การพยากรณท าใหเราทราบขอมลเกยวกบสภาพอากาศแตละวน ซงจะเปนประโยชนตอการด าเนนงานดานตาง ๆ เปนอยางมาก” 11. ครใหนกเรยนท ากจกรรมค าถามชวนคด 12. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการพยากรณอากาศ 13. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน เรอง การพยากรณอากาศและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 14. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง ชวโมงท 2 1. ครน าภาพ “การปลอยแกสและฝ นละอองออกจากโรงงานอตสาหกรรม” “ภาพแกสคารบอนมอนอกไซดทเกดจากการเผาไหมไมสมบรณในเครองยนต” แลวใหนกเรยนชวยกนตอบ

ค าถามทวา “จากภาพสองภาพน เกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศอยางไร” ครเปดโอกาสใหนกเรยนตอบค าถามและแสดงความคดเหนอยางกวางขวางแตครยงไมสรป 2. แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 4-5 คน โดยคละเพศและความสามารถของนกเรยนเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนก าหนดหนาทกนรบผดชอบ ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผจดบนทกผลการทดลอง และผเตรยมอปกรณ 3. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมศกษาหาความรเรอง “มนษยกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศ” โดยศกษาคนควาจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศใบความรท 11 4. ครใหนกเรยนดซด เพมเตม เกยวกบปญหาสงแวดลอม 5. ครใหนกเรยนแตละกลมอภปรายภายในกลมยอย เพอระดมพลงสมอง รวมกนสรปผลจากการศกษาคนควา 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 7. นกเรยนชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยน โดยครชวยแนะน า 8. ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมปฏบตกจกรรมท 10 เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก เมอเสรจแลวใหเขยนบนทกลงในตารางบนทกผลการสบคนขอมล กจกรรมท 10 เรอง ปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก โดยศกษาวธการบนทกจากหนวยการเรยนรท 5 การพยากรณอากาศ 9. ตวแทนนกเรยนแตละกลมน าเสนอผลการศกษาคนควา 10. นกเรยนและครรวมชวยกนสรปสาระส าคญของบทเรยนโดยครชวยแนะน าไปสขอสรปทวา “ปาไมมความสมพนธกบปรากฏการณเรอนกระจก เนองจากปาไมชวยลดปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ กลาวคอ ตนไมจะดดแกสคารบอนไดออกไซดไปใชในการสงเคราะหดวยแสง ดงนนถาหากตนไมถกตดท าลายไปจากปาไม จะท าใหไมมสงมชวตใด ๆ น าแกสคารบอนไดออกไซดไปใชประโยชนท าใหอากาศมปรมาณของแกสคารบอนไดออกไซดมากขนเปนสาเหตท าใหเกดปรากฏการณเรอนกระจกอากาศบรเวณพนผวโลกมอณหภมสงขน” 11. ครใหนกเรยนท าค าถามชวนคด 12. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรองการเปลยนแปลงอณหภมของโลก 13. ใหนกเรยนแตละคนน าความรทไดมาเขยนแผนผงมโนทศน การเปลยนแปลงอณหภมของโลกและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนภายในกลม 14. ครตรวจผลงานนกเรยนและใหขอเสนอแนะในสวนทยงปรบปรง

สอการเรยนร 1. ชดการเรยนร หนวยการเรยนรท 5 เรองการพยากรณอากาศ 2. กจกรรมท 9 เรองพยากรณอากาศ 2.1 กระดาษ 1 แผน 2.2 แหลงขอมล วทย โทรทศน หนงสอพมพ 2.3 ปากกา 1 ดาม 3. กจกรรมท 10 เรองปาไมกบปรากฏการณเรอนกระจก 3.1 สารานกรม หนงสออานประกอบ วารสาร 3.2 อนเทอรเนต 4. ซดเรอง ปญหาสงแวดลอม (ความยาว 30 นาท) 5. แบบประเมนพฤตกรรมกจกรรมการทดลอง 6. แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน การวดผลประเมนผล 1. การอภปรายในชนเรยน 2. สงเกตการตอบค าถามระหวางเรยน 3. ประเมนจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรมการทดลอง 4. ตรวจผลงานจากแผนผงมโนทศน และค าถามทายการทดลอง




รวม 15

คะแนน

รวมม

อในก

ารท ากจ

กรรม

(3)

ยอมร

บความค

ดเหน

(3)

แสดงคว

ามคด

เหนอ

ยางม

เหตผ

ล (3)

ปฏบต

กจกรรม

ไดถก


ตอน (3)

การส

รปผล

การท


า (3)


ลงชอ................................................ ผประเมน

แบบประเมนการสรางแผนผงมโนทศน เกณฑการใหคะแนนมดงน แผนผงมโนทศนแบบท 1 คะแนนมโนทศนทงหมด 19 คะแนน มโนทศนท 1 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 2-4 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศน5-14 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 2 คะแนนมโนทศนทงหมด 10 คะแนน มโนทศนท 1 มโนทศนละ 3 คะแนน มโนทศนท 2-8 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได แผนผงมโนทศนแบบท 3 คะแนนมโนทศนทงหมด 31 คะแนน มโนทศนท 1-2,11 มโนทศนละ 3 คะแนน โดยมโนทศนตองจ าเพาะกบหมายเลข มโนทศนท 3-4,12-13 มโนทศนละ 2 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได มโนทศนท 5-10,14-21 มโนทศนละ 1 คะแนน โดยมโนทศนในกลมเดยวกนสามารถสลบทกนได เกณฑการประเมนการสรางแผนผงมโนทศน รอยละ 80 ขนไป ระดบ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบ ด รอยละ 60-69 ระดบ พอใช ต ากวารอยละ ระดบ ควรปรบปรง

บทบาทของนกเรยน

1. นกเรยนศกษาวตถประสงคในชดการเรยนร และขอบขายเนอหาสาระการเรยนร 2. ก าหนดหนาทรวมกนรบผดชอบในกลม ไดแก ประธานกลม รองประธานกลม ผ จดบนทกผลการทดลองและผประสานงานเพอการท างานกลมทมประสทธภาพ 3. นกเรยนปฏบตกจกรรมในชดการเรยนรท 1-5 และบนทกผลการเรยนรทไดลงในกจกรรมของหนวยการเรยนรในแตละหนวย 4. นกเรยนจะตองปฏบตกจกรรมการทดลองดวยความระมดระวงและปฏบตกจกรรมตามขนตามการทดลองทก าหนดไว 5. ขณะปฏบตกจกรรมนกเรยนจะตองรวมมอกนและรบผดชอบภาระงานทก าหนดไวในชดการเรยนรแตละหนวยเพอใหไดองคความรและขอสรปของกลม 6. เมอปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจเรยบรอยแลวนกเรยนจะตองเกบลางอปกรณใหเรยบรอย 7. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนน าเสนอผลการทดลองหนาชนเรยนและรวมกนอภปรายผลการทดลองเพอใหไดขอสรป 8. หลงจากนกเรยนปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจเรยบรอยแลวท าค าถามทายการทดลองและแบบฝกหดทายหนวยการเรยนร

บรรยากาศ คอ อากาศทอยรอบตวของสงมชวต และหอหมโลกเรา และ

นกเรยนรไหมวาองคประกอบของอากาศมอะไรบางและชนบรรยากาศมกชนและแบงอยางไร เราสามารถเรยนรกนในชด

การเรยนรนนะคะ

องคประกอบและการแบงชนบรรยากาศ

วนนเราจะเรยนเรองอะไรกนดคะ

โลกทอาศยอยนมอากาศหอหมอยเราเรยกอากาศทอยรอบตวเรา และหอหมโลกของเราวาบรรยากาศ ถาเปรยบบรรยากาศเหมอนทะเลของแกส มนษยกเปนสงมชวตทด าเนนกจกรรมตาง ๆ อยใตทะเลแกส 99 เปอรเซนตของมวลบรรยากาศ จะอยไมเกนระดบความสง 30 กโลเมตร จากพนผวโลก ธรรมชาตและบรรยากาศไมมส ไมมกลน ไมมรส เราจงไมสามารถมองหรอสงเกตเหนได และบรรยากาศมประโยชนอยางมากมายมหาศาลตอมนษย และสงมชวตทกชนดทอาศยอยบนโลกน ดงนคอ


ความส าคญของบรรยากาศ 1. ชวยใหเกดกระบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการดงชวตของสงมชวต แกสในบรรยากาศมความส าคญตอการด ารงชวตของสงมชวต เชน พชสามารถน าแกสไนโตรเจนไปใชในการเจรญเตบโตขณะเดยวกนพชกใชแกสคารบอนไดออกไซดในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง นอกจากนพชและสตวใชแกสออกซเจนในกระบวนการหายใจส าหรบไอน าในอากาศนอกจากจะท าใหเกดเมฆ หมอก และฝนแลว ยงชวยลดความรอนจากแสงอาทตยทสองลงมายงพนโลก และดดกลนความรอนทแผออกมาจากโลก ท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางวนและกลางคนไมตางกนมากนก 2. บรรยากาศชวยปรบอณหภมของโลกใหเหมาะสมกบการด ารงชวตของสงมชวต ในตอนกลางวนแสงแดดบางสวนจะถกบรรยากาศทหอหมโลกดดกลนพลงงานความรอนบางสวนไว สะทอนพลงงานความรอนบางสวนออกสนอกบรรยากาศ สวนทผานบรรยากาศลงมาไดจงอยในระดบทพอเหมาะกบสงมชวต และท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางวนไมสงเกนไป ส าหรบในตอนกลางคนโลกจะคายความรอนออกมาในรปของรงสอนฟราเรด (รงสความรอน) ลอยผานชนบรรยากาศออกไปนอกโลก แตบางสวนจะถกไอน าและแกสคารบอนไดออกไซดดดกลนความรอนไว ท าใหอณหภมของอากาศในตอนกลางคนไมเยนจดเกนไป

ถาโลกไมมบรรยากาศหอหมไวจะท าใหอณหภมของโลกในตอนกลางวนสงถง 110 องศาเซลเซยส และตอนกลางคนอณหภมจะลดลงถง -180 องศาเซลเซยส ซงจะไมมสงมชวตใดอาศยอยได 3. ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลต (Ultraviolet) หรอรงสยวไมใหผานลงมาถงพนโลกมากเกนไป บรรยากาศเปนเหมอนกบรมคนใหญทคอยปกปองสงมชวตไมใหไดรบอนตรายจากรงสคลนสนจากดวงอาทตย เชน รงสแกมมา รงสเอกซ และรงสอลตราไวโอเลต (UV-B) ทเปนอนตราย 4. บรรยากาศยงชวยปองกนอนตรายจากวตถตาง ๆ จากอวกาศทอาจเปนอนตรายจากสงมชวต

เชน ดาวเคราะหนอย ชนสวนดาวหาง เมอวตถตาง ๆ เหลานผาชนบรรยากาศของโลกจะเกดการเสยดสของบรรยากาศจนลกไหม เรยกวา ดาวตก ถาวตถนนมขนาดใหญเกนไปลกไหมไมหมด และเหลอตกถงพนเรยกวา อกกาบาต

5. ท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ เชน ลม พาย เมฆ ฝน ซงมความส าคญตอการบนอกดวย เนองจากนกบนจะตองทราบถงสภาพอากาศตลอดเสนทางการบน จงจะสามารถบงคบเครองบนใหไปถงจดหมายปลายทางไดอยางปลอดภย

นกเรยนเหนไหมคะวา “บรรยากาศมความส าคญตอโลกของเรามากแคไหน”

องคประกอบของบรรยากาศ อากาศเปนของผสมทมลกษณะเปนสารเนอเดยว ประกอบดวยแกสชนดตาง ๆ และไอน าอากาศทไมมไอน าผสมอยเลยเรยกวา อากาศแหง สวนอากาศทมไอน าผสมอยเรยกวา อากาศชน โดยทวไปในอากาศจะมไอน าผสมอยประมาณรอยละ 0-4 ของอากาศทงหมด ไอน ามความส าคญมาก เพราะเปนสาเหตทท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ เชน ฝน ลม พาย ฟาแลบ ฟารอง 1. สวนประกอบของอากาศแหง

ในอากาศแหงสวนใหญจะประกอบดวยแกสไนโตรเจนประมาณรอยละ 78 แกสออกซเจนประมาณรอยละ 21 และแกสอน ๆ อกประมาณรอยละ 1 ไดแก แกสอารกอนประมาณรอยละ 0.93 แกสคารบอนไดออกไซดประมาณรอยละ 0.03 นอกนนอกประมาณรอยละ 0.04 เปนแกส นออน ฮเลยม ครปตอน ซนอน ไฮโดรเจน มเทน ไนตรสออกไซด และเรดอน ตามปกตแลวจะไมมอากาศแหง เนองจากอากาศทว ๆ ไป จะเปนอากาศชนทมไอน าและแกส อน ๆ ปนอยดวย 2. สวนประกอบของอากาศชน อากาศชนเปนอากาศทมไอน าปนอยดวย ประมาณรอยละ 0-4 โดยมวลหมายความวา ถาอากาศชนมมวล 1 กโลกรม (1,000 กรม) จะมไอน าอยมากทสด 40 กรม ปรมาณไอน าในอากาศท าใหปรมาณแกสไนโตรเจนซงมอยในอากาศแหงประมาณรอยละ 78 และปรมาณแกสออกซเจนซงมอยในอากาศแหงประมาณรอยละ 21 นอกจากแกสไนโตรเจนและแกสออกซเจนแลว สวนประกอบของอากาศชนโดยทวไปจะมปรมาณดงตารางขวามอ

ตารางแสดงสวนประกอบของอากาศชน ชนดของแกส รอยละ แกสไนโตรเจน แกสออกซเจน

ไอน า โอโซน (O3)

ซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2)

แอมโมเนย (NH3) คารบอนมอนอกไซด (CO)

ฝ นละออง

78 เปลยนแปลง 21 เลกนอย ประมาณ 1

1. สวนประกอบของอากาศแหง

สวนประกอบของอากาศชนจะเปลยนแปลงไปตามสถานท เชน ชายทะเล ภเขา ปาไม ชมชน พนทอตสาหกรรม

บรเวณชายทะเล ภเขา และปาไม

บรเวณพนทแหงแลง บรเวณพนทอตสาหกรรม

แหลงชมชนทมการจราจรคบคง

- จะมปรมาณไอน ามาก

- จะมปรมาณไอน านอย - จะมแกสซลเฟอรไดออกไซด

ฝ น ละออง ไนโตรเจนไดออกไซด และคารบอนมอนอกไซดมาก

- จะมซลเฟอรไดออกไซด ฝ นละออง ไนโตรเจนไดออกไซด และคารบอนมอนอกไซด


การแบงชนบรรยากาศ การแบงชนบรรยากาศทหอหมโลกอาจใชเกณฑตาง ๆ ในการแบงไดหลายรปแบบ เชน ใชอณหภมเปนเกณฑใชสมบตของแกสหรอสวนผสมของแกสเปนเกณฑหรอใชสมบตทางอตนยมวทยาเปนเกณฑซงอาจมชอเรยกชนบรรยากาศเหมอนกนหรอแตกตางกน 1. การแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑ แบงไดเปน 5 ชน ดงน 1. โทรโพสเฟยร (Troposphere) วดไดจากพนดนสงขนไปประมาณ 10 กโลเมตร ขอบเขตของบรรยากาศชนนในแตละแหงของโลกจะไมเทากน เชน บรเวณเสนศนยสตร บรรยากาศชนนจะสงจากพนดนขนไปประมาณ 16-17 กโลเมตร สวนบรเวณขวโลกจะมระยะสงจากพนดนขนไปประมาณ 8-10 กโลเมตร บรรยากาศชนโทรโพสเฟยร มลกษณะดงน

1. อณหภมจะลดลงตามระดบความสงทเพมขนโดยเฉลยจะลดลงประมาณ 6.5o C ตอ 1 กโลกรม สดเขตของบรรยากาศชนเรยกวา โทรโพพอส (Tropopause) มอณหภมต ามาก เชน ในบรเวณเสนศนยสตรอณหภมประมาณ - 80oC และในบรเวณขวโลก ประมาณ - 55oC 2. บรรยากาศชนนมความแปรปรวนมาก เนองจากเปนบรเวณทมไอน า เมฆฝน พายตาง ๆ ฟาแลบ ฟารองและฟาผา

2. สตราโสเฟยร (Stratosphere) มความสงจากพนดนตงแต 10-50 กโลเมตร มอากาศเบาบาง มเมฆนอยมาก เนองจากมปรมาณไอน านอยอากาศไมแปรปรวน นกบนจงน าเครองบนบนอยในชนน บรรยากาศชนนมแกสโอโซนมาก ซงอยทความสงประมาณ 25 กโลเมตร แกสโอโซนนจะชวยดดกลนรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตยไวบางสวน เพอไมใหรงสอตราไวโอเลตผานลงมาสพนผวโลกมากเกนไป อณหภมของบรรยากาศชนนจะเพมขนตามระดบความสงทเพมขนสดเขตของบรรยากาศชนนเรยกวา สตราโตพอส (Stratopause) 3. มโซสเฟยร (Mesophere) อยสงจากพนดนประมาณ 50-80 กโลเมตร บรรยากาศชนน อณหภมจะลดลงตามระดบความสงเพมขนสดเขตของบรรยากาศชนนเรยกวา มโซพอส (Mesopause) ซงมอณหภมประมาณ -140O C เปนบรรยากาศชนทสงดาวเทยมขนไปโคจรรอบโลก 4. เทอรโมสเฟยร (Thermosphere)

บรรยากาศชนนอยสงจากพนดนประมาณ 80-500 กโลเมตร ดาวตกและอกกาบาตจะเรมลกไหมในบรรยากาศชนน อณหภมของบรรยากาศชนนจะสงขนอตราการสงขนของอณหภมจะคอย ๆ ลดลง โดยทวไปอณหภมจะอยในชวง 227-1727o C บรรยากาศชนนมความหนาแนนของอนภาคตาง ๆ จางมาก แตแกสตาง ๆ ในชนนจะอยในลกษณะทเปนอนภาคทเปนประจไฟฟา เรยกวา ไอออน สามารถสะทอนคลนวทยบางความถได ดงนนบรรยากาศชนนจงมชอเรยกอกอยางหนงวา ไอโอโนสเฟยร (Ionosphere)

5. เอกโซสเฟยร (Exosphere) คอบรรยากาศทอยในระดบความสงจากผวโลก 500 กโลเมตรขนไป ไมมแรงดงดดของโลก ดาวตกและอกกาบาตจะไมลกไหมในชนน เนองจากมแกสเบาบางมาก จนไมถอวาเปนสวนหนงของบรรยากาศ

ในทางอตนยมวทยาไดแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑออกเปน 4 ชน

เทานน โดยไมมชนเอกโซสเฟยร เนองจากบรรยากาศชนนไมมผลกระทบตอภมอากาศของโลก 2. การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตของแกสหรอสวนผสมของแกสเปนเกณฑ แบงไดเปน 4 ชน ตามตารางตอไปน

ชนบรรยากาศ ความสง (km) สวนผสมบรรยากาศทส าคญ 1. โทรโพสเฟยร (troposphere) 0-10 ไอน า 2. โอโซโนสเฟยร (ozonosphere) 10-55 โอโซน 3. ชนไอโอโนสเฟยร (ionosphere) 80-600 อากาศแตกตวเปนไอออน (Ion) 4. ชนเอกโซสเฟยร (exosphere) 600 ขนไป ความหนาแนนของอะตอมตาง ๆ มคา

นอยลง

บรรยากาศชนเอกโซสเฟยร มอากาศเจอจางมาก องคประกอบสวนใหญเปนแกสไฮโดรเจนและฮเลยม เปนบรรยากาศทตอเนองกบอวกาศ และเนองจากมอากาศเบาบางมาก บรรยากาศชนนจงมอณหภมสงมากประมาณ 726oC




….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................


….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................


….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

4. อณหภมของโลก ….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

5. ผวหนงของมนษย ….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

6. วตถตาง ๆ จากนอกโลก (อกาบาต ดาวตก)

….................................................................................................................. ....................................................................................................................... ......................................................................................................................

ทดสอบกนหนอยนะจะ


..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................









ทดสอบอกทนะจะ




ตงใจท าด ๆ นะ

การแบงชนบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนอธบายชนบรรยากาศตาง ๆ ใหถกตอง 1. ชนโทรโปสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. ชนสตราโทสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ชนมโซสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4. ชนไอโอโนสเฟยร ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5. ชนเอกโซสฟยร ...................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ทดสอบอกหนอยนะจะ





7. 8. 9.

6.

5.

16.

15. 14. 13.

10.

1. 1.

3. 4. 12.

11. การแบงชนบรรยากาศ








2.

3.

4.

5.

6.

1.

10.

11.

12.

13.

14.

7. 8. 9.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.




พชสเขยวจะตายเนองจากไมมแกสคารบอนไดออกไซดในการสงเคราะหแสงดวย จงไมไดรบสารอาหารและไมมแกสออกซเจน


สตวจะตายเนองจากไมมอากาศหายใจ ขาดออกซเจน


จะไมไดยนเสยง เนองจากเสยงตองเคลอนทผานอากาศซงเปนตวกลางผานมายงห เสยงเคลอนทผานสญญากาศไมได

4. อณหภมของโลก อณหภมของโลกจะรอนจดในเวลากลางวนและเยนจดในเวลากลางคน 5. ผวหนงของมนษย จะไหมเกรยมและเกดมะเรงผวหนงมากขน เนองจากไมมอากาศกรองรงส

อลตราไวโอเลต 6. วตถตาง ๆ จากนอกโลก (อกาบาต ดาวตก)

อกกาบาตจะตกลงสพนโลกเปนอนตรายตอสงมชวตได เนองจากไมมการลกไหมเกดขนกอนถงผวโลก



..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

.......

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................

..................................................................

..................................................................

..................................................................

.................................................................




1. ชวยใหเกดกระบวนการตาง ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวต

2. ชวยปรบอณหภมของโลกใหพอเหมาะ

3. ชวยกรองรงสอลตราไวโอเลต 4. ชวยปองกนอนตรายจากอนภาคตาง ๆ ทมาจากนอกโลก

5. ชวยท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ






ไอน า เพราะอากาศแหง ไมมไอน าอากาศชน มไอน าประมาณ 0-4% โดยมวล

แกสไนโตรเจนมอยประมาณ 78% โดยมวล

ปาไม วนอทยาน น าตก เพราะมอากาศชนรมเยน

อยบรเวณอตสาหกรรมหรอชมชนทมการจราจรคบคง





ไอน า โอโซน ซลเฟอรไดออกไซดไนโตรเจนไดออกไซดแอมโมเนย แกสคารบอนมอนอกไซด

แกส ไนโตรเจน แกสออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซด

แกสเฉอย นออน ฮเลยม ครปตอน ซนอน ไฮโดรเจน มเทน ไนตรสออกไซด เรดอน

อากาศชน อากาศแหง

การแบงชนบรรยากาศ 1. ใหนกเรยนอธบายชนบรรยากาศตาง ๆ ใหถกตอง 1. ชนโทรโปสเฟยร (troposphere) คอชนบรรยากาศทเราอยมระยะความสงจากพนโลกขนไปไมเกน 12 กโลเมตร อณหภมของบรรยากาศชนนจะคอย ๆ ลดลงตามระดบความสง โดยเฉลยอณหภมจะลดลงประมาณ 6.5 องศาเซลเซยส ตอความสงทเพม 1 กโลเมตร เปนชนทมกาซทมความจ าเปนตอสงมชวตบนพนโลก มไอน า หมอก เมฆ ฝนและพาย และเปนชนบรรยากาศทมความส าคญทางอตนยมวทยา 2. ชนสตราโทสเฟยร (stratosphere) คอชนบรรยากาศทอยเหนอชนโทรโปสเฟยรขนไปจากพนโลกถงระดบความสงประมาณ 50 กโลเมตร เปนชนทมโอโซนปะปนอยหนาแนนกวาอากาศบรเวณชวงความสงอน ๆ บรรยากาศชนนไมมเมฆ ไมมพาย ความส าคญของโอโซนชนนท าหนาทชวยดดซบรงสอลตราไวโอเลตจากดวงอาทตย ชวยลดอนตรายทจะเกดกบมนษยและสงมชวตอน ๆ 3. ชนมโซสเฟยร (mesosphere) คอชนบรรยากาศทถดจากชนสตราโตสเฟยรโดยอยสงจากพนโลกประมาณ 80 กโลเมตร อณหภมของบรรยากาศชนนจะลดลงตามระดบความสง 4. ชนไอโอโนสเฟยร (ionosphere) คอชนบรรยากาศทสงจากพนประมาณ 600 กโลเมตร อากาศจางมาก เปนชนบรรยากาศทอะตอมแตกตวเปนไอออนท าใหบรรยากาศชนนมสมบตทางไฟฟาซงชวยในการสอสารวทย โดยสะทอนคลนวทยกลบลงมายงพนผวโลก ท าใหมนษยสามารถสงคลนวทยไปยงสวนตาง ๆ ของโลกไดระยะทางไกล ๆ 5. ชนเอกโซสฟยร (exosphere) เปนชนบรรยากาศนอกสดทหอหมโลก บรรยากาศชนนจะคอย ๆ กลนกบอวกาศจนก าหนดลงไปไดวามขอบเขตเทาใด มโมเลกลของกาซนอยมากเปนกาซทเบา






การแบงชนบรรยากาศ

7. มเมฆไอน ามากอากาศแปรปรวนมาก


2. สตราโทสเฟยร

4. มโซสเฟยร 3. เทรอโมสเฟยร


9. มชนอากาศโอโซนไมแปรปรวน

10. อณหภมของอากาศเพมขนตามระดบความสง


12. อณหภมลดลงตามความสง

13. อณหภมต ามาก 14. แกสแตกตวเปนไอออนสงคลนวทยได

15. อณหภมสงตามระดบความสง

16. ระดบความสง 80-500 กม. เรมมการลกไหมของดาวตก

15. ระดบความสง 0-10 ม. ยงสงอณหภมของอากาศ

16. มอากาศรอยละ 8 ของอากาศทงหมด








2. สงมชวตใหหายใจ

3. สะทอนแสงและดดกลนพลงงาน

4. ปองกนรงสอลตราไวโอเลต

5. ปองกนสงแปลกแปลมจากนอกโลก

6. ท าใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ

1. อากาศทอยรอบตวเราและหมหอโลกของเราไว

10. ไนโตรเจน

11. ออกซเจน

12. คารบอนไดออกไซด

13. ไอน า

14. อน ๆ

7. อณหภม 8. สมบตของแกส 9. อตนยมวทยา


16. สตรา โทสเฟยร

17. มโซสเฟยร

18. เทอรโมสเฟยร


20. ไอโซโนสเฟยร







สภาพอากาศทเปลยนแปลงรวมถงปรากฏการณทาง

ธรรมชาตทเกดขนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของอณหภม ความชน และความกดอากาศ




4. นาฬกา 1 เรอน

อปกรณ


เรอง อณหภมของอากาศ วธการทดลองและเกบรวมรวบขอมล

1. น าเทอรมอมเตอรไปตดตงทขาตงโดยใชทจบหนบเทอรมอมเตอรยดไวกบขาตงดงรป

2. ตงเทอรมอมเตอรไวในบรเวณทจะท าการทดลองวดอณหภมของอากาศ

3. บนทกอณหภมของอากาศทก ๆ 2 ชวโมง ตงแต 8.00 น. ถง 18.00 น. ลงในตารางบนทกผลการทดลอง

4. เขยนกราฟแสดงความสมพนธระหวางอณหภมกบเวลา

หมายเหต อณหภมของอากาศจะเปลยนแปลงไปตามสภาพอากาศของแตละทองถนทนกเรยน ท าการทดลอง

จดประสงคการเรยนร สามารถบนทกขอมลเกยวกบอณหภมของอากาศได


เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) 8.00 14.00 10.00 16.00 12.00

ค าถามทายกจกรรม 1. หนาทส าคญของเทอรมอมเตอรคออะไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................


3. อณหภมของอากาศมลกษณะอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

4. อณหภมจะขนสงสดในชวงเวลาใด .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................



0.09 1.50 3.14 4.40 5.85 7.56 9.65

27 25.3 18.2 8.0 2.2 -6.1

-17.6 -32.3

1. ทระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ....................................................................................... 2. มระดบความสง 0.09 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 3. ทระดบความสง 3.14 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 4. สรปไดวา เมอระดบความสงเพมขนจากระดบน าทะเล อณหภมจะ.................oC


ชวยกนคดหนอยนะคะ



1.

พนดน 2.

3.

5.

4.

6.

7.

คอ









อณหภมของอากาศ นกเรยนจะสงเกตวาอากาศบรสทธในตอนเชาท าใหเรารสกถงความสดชนเยนสบายในขณะทเวลากลางวนเราจะรสกรอน และจะคอย ๆ คลายลงอกครงในเวลาเยนนกเรยนคดวาความรอนเยนของอากาศทเปลยนแปลงไปในแตละวนเกดขนไดอยางไร การทความรอนหรอความเยนของอากาศเกดการเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลานนเนองมาจากความแตกตางของต าแหนงดวงอาทตยบนทองฟา ในตอนเชาดวงอาทตยจะขนทางทศตะวนออก และจะคอย ๆ เคลอนตวและขนสจดสงสดบนทองฟาในตอนกลางวน เมอถงชวงบายและเยนดวงอาทตยกจะเคลอนมาทางทศตะวนตกและลบขอบฟาไปในทสด

ขณะทดวงอาทตยขนในตอนเชาอณหภมของอากาศยงต าอย เนองจากพนผวโลกเยนตวลงหลงดวงอาทตยตกในคนทผานมา และเมอดวงอาทตยขนสจดสงสดในตอนกลางวน ผวโลกจะไดรบความรอนจากดวงอาทตยมากกวาเวลาอน ๆ ท าใหอากาศรอน และเมอ

ดวงอาทตยตกในตอนเยนพนผวโลกจะเยนตวลงความรอนกจะลดลงดวยความรอนเยนของอากาศทเปลยนไปนเรยกวาอณหภมของอากาศ ในปหนง ๆ อณหภมของอากาศจะมการเปลยนแปลงเนองจากการหมนรอบตวเองของโลกท าใหเกดกลางวนกลางคน และการโคจรรอบดวงอาทตยท าใหเกดฤดกาลตาง ๆ ขน

เมอโลกโคจรรอบดวงอาทตย จะเกดความแตกตางของระยะทางจากโลกถงดวงอาทตยในชวงเวลาตางกนในรอบปและการทแกนโลกเอยงทโลกโคจรรอบดวงอาทตยท าใหโลกไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไมเทากน ซกโลกทไดรบพลงงานความรอนโดยตรงจะเปนฤดรอน ขณะทซกโลกฝงตรงขามจะเปนฤดหนาว เนองจากระดบความสงของดวงอาทตยแตกตางกน ฤดรอนดวงอาทตยจะอยสงในทองฟา ท าใหพนผวโลกไดรบความรอนโดยตรง อณหภมพนผวดนจงสงสวนฤดหนาวดวงอาทตยจะอยต า และสองแสงในแนวเฉยงท าใหพนผวโลกไดรบความรอนไมเตมท อณหภมจงลดลง ฤดรอนจงรอนกวาฤดหนาว

นอกจากอณหภมของอากาศทพนผวโลกจะแตกตางกนแลว อณหภมของอากาศทระดบความสงจากผวโลกขนไปยงมความแตกตางกนอกดวย ถาเราขนไปยงททสงจากระดบน าทะเล เชน บรเวณดอยหรอภเขาสงเราจะรสกวาอากาศเยนกวาบรเวณพนดน นนคอทระดบความสงจากผวโลกตาง ๆ กน อณหภมของอากาศจะมคาไมเทากน อณหภมของอากาศทพนดนจะสงกวาอณหภมทระดบสงขนไป ดงนนอาจกลาวสรปไดวา เมอความสงเพมขน อณหภมของอากาศจะคอย ๆ ลดลง นอกจากอณหภมทความสงจากผวโลกขนไปจะแตกตางกนแลว นกเรยนคดวาอณหภมของพนดนและพนน าจะแตกตางกนดวยหรอไม

อณหภมของพนดนและพนน า พนผวโลกมลกษณะแตกตางกนซงมทงพนดนและพนน า พนดนและพนน าจะสามารถรบเอาพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไวไดไมเทากน พนดนมความสามารถในการรบและคายความรอนไดดกวาพนน า ท าใหพนดนรอนและเยนกวาพนน าการเปลยนแปลงของอณหภมบนพนดนจะเกดขนทผวดนมากกวาใตดน ดงนนใตผวดนทอยลกลงไปจงมการเปลยนแปลงของอณหภมนอยมาก เราจงพบวาน าบอใตดนจะเยนกวาน าทผวดน ในธรรมชาตแสงอาทตยจะสองผานพนน าไดงายกวาพนดน สาเหตเนองมาจากน ามการเคลอนทและไหลผานบรเวณตาง ๆ ตลอดเวลาพนน าจงรบความรอนและระเหยกลายเปนไอน าขนสอากาศชากวาพนดน

เราจะพบวาในชวงฤดรอนน าจะอนขน เพราะน าสะสมความรอนเอาไว และเมอถงฤดหนาวจะระเหยและคายความรอนออกมาอยางชา ๆ ดงนน เราจงรสกอบอนเมออยใกลทะเลหรอทะเลสาบในฤดหนาว

การวดอณหภม เครองมอทใชวดอณหภมทนยมใชในปจจบน เรยกวา เทอรมอมเตอร ใชวดระดบความรอนหรออณหภมของสงตาง ๆ ลกษณะเปนหลอดแกวปลายปด ภายในบรรจของเหลวทเรยกวา ปรอท การเปลยนแปลงอณหภมมผลท าใหระดบปรอทเปลยนแปลงไป เมออากาศอนปรอทจากกระเปาะทกนหลอดแกวจะขยายตวสงขน เราจะเหนของเหลวภายในหลอดแกวเคลอนทขนมาและเมออากาศเยนลงปรอทจะหดตวเราจะเหนของเหลวหดตวลงไป เครองมอทใชวดอณหภมอกชนดหนงคอ เทอรมอมเตอรสงสดและต าสด ใชวดอณหภมของอากาศเมอเราอยากทราบอณหภมสงสดและต าสดในรอบวน นอกจากนยงม เทอรมอกราฟ ซงเปนเครองมอทใชวดอณหภมและสามารถบนทกอณหภมทเปลยนแปลงในเวลาทตอเนองกนไดโดยอตโนมต เทอรมอมเตอรอกชนดหนงทใชวดอณหภมทรม โดยตวเทอรมอมเตอรจะอยภายในทก าบงเรยกวา เรอนเทอรมอมเตอรแบบสตเวน อณหภมทบนทกไดมหนวยเปนองศาเซนตเกรด

รปแสดงเทอรมอมเตอรสงสดและต าสด

1. ส าล 2 กอน

2. กลองพลาสตกเบอร 1 กลอง 3. ดายหรอยางรด 2 เสน

4. ดนน ามน 1 กอน




อปกรณ


เรอง ความชนในบรรยากาศทมตออตราระเหยของน า วธการทดลอง

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาผลของความชนในบรรยากาศทมตออตราการระเหยของน า



อนท 1 (อยในกลองพลาสตก) อนท 2 (อยนอกกลองพลาสตก) กอนการทดลอง หลงจากตงทงไว 5 นาท ค าถามทายกจกรรม 1. เมอตงชดการทดลองไว 5 นาท อณหภมของเทอรมอมเตอรทงสองจะตางกนดงน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนใดระเหยไดดกวา ............................................................................................................................................................. ทราบไดจาก .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกกบภายในกลองพลาสตกตางกนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวาใหถกตอง 1. อากาศทต าบล ก. มไอน าอยมากจนไมสามารถรบไอน าเขาไปแทรกในอากาศไดอก เรยกอากาศในขณะนวา .................................................................................................................. 2. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ....................................................................... 3. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ................................ 4. กอนทฝนจะตก อากาศจะรอนอบอาว เหนยวตว เหงอระเหยชา และรสกอดอด เนองมาจาก ....................................................................................................................................................... 5. ปจจยส าคญทท าใหอากาศมความชนอยเสมอ คอ............................เนองจาก.............................. 6. ทอณหภมหนง ถาความแตกตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรกระเปราะเปยกกบกระเปราะแหงตางกนมากขน ความชนสมพทธจะมมากขนหรอนอยลง 7. นกเรยนทราบคาความชนสมพทธของอากาศไดโดยการค านวณคาจาก ไฮกรอมเตอรกระเปราะ .............................................................................................................................................................

ค าถามชวนคด คดใหรอบคอบหนอยนะคะ


1.

2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

คอ



คอ คอ







ความชนของอากาศ ความชนของอากาศ คอ ปรมาณไอน าทปะปนอยในอากาศ ซงไดมาจากการระเหยของน าจากแหลงน าตาง ๆ อากาศทมไอน าอยในปรมาณเตมท และจะรบไอน าทอนอกไมไดแลว เรยกวา อากาศอมตว (Saturated Vapour) 1. อากาศทมอณหภมสงระดบไอน าไดมากกวาอากาศทมอณหภมต า ณ อณหภมตางกน อากาศจะรบปรมาณไอน าไดตางกน 2. ทอณหภม 10oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 9.3 g/m3 3. ทอณหภม 20oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 17.5 g/m3 4. ทอณหภม 30oC อากาศจะรบไอน าไดมากทสดประมาณ 30.5 g/m3

ความชนของอากาศเกดจากไอน าจากแหลงน าตาง ๆ เกดการระเหยแทรกอยในอากาศ ถาในอากาศมความชนมากการระเหยของน ากจะนอยลง

ความชนสมพทธทเรารสกสบายทสด คอความชนสมพทธ 60%

การบอกคาความชนของอากาศ การบอกคาความชนของอากาศสามารถบอกได 2 วธ คอ 1. ความชนสมบรณ (Absolute Humidity) คอ อตราสวนระหวางมวลของไอน าในอากาศกบปรมาณของอากาศขณะนน

สตร ความชนสมบรณ = )3(m อากาศปรมาตรของ


หนวยของความชนสมบรณ คอ g/m3 2. ความชนสมพทธ (Relative Humidity) คอ เปรยบเทยบระหวางมวลของอากาศทมอยจรงในอากาศขณะนนกบมวลของไอน าในอากาศอมตว ทอณหภมและปรมาตรเดยวกน มหนวยวดเปนเปอรเซนต

สตร ความชนสมบรณ = 100วกนรมาตรเดยณหภมและปำมตวทอำ าในอากาศอมวลของไอน

ศขณะนนจรงในอากาำ าทมอยมวลของไอน

ตวอยาง อากาศทต าบล ก มอณหภม 25oC มปรมาตร 8 ลกบาศกเมตร มไอน าอย 40 กรม จงหาความชนสมบรณของอากาศทต าบลแหงน

วธท า ความชนสมบรณ = )3(m อากาศปรมาตรของ


= 38

40

m

g

= 5 g/m3 ดงนน ความชนสมบรณของอากาศทต าบล ก คอ 5 g/m3 (หมายความวา ในอากาศปรมาตร 1 m3 จะมมวลของไอน าอย 5 g)

อากาศมความชนสมพทธ 80% หมายถงอากาศปรมาตร 1 m3 มไอน าอย 80 กรม และจะรบไอน าไดอก 20 กรม


เครองมอวดความชนสมพทธ เรยกวา ไฮกรอมเตอร (Hygromiter) ทนยมใชกนแพรหลายมอย 2 ชนด คอ

1. ไฮกรอมเตอรแบบกระเปราะเปยกกระเปาะแหง (Wet and Dry Hygromiter)

ประกอบดวยเทอรมอมเตอร 2 อนคกน โดยเทอรมอมเตอรอนทหนงใชวดอณหภมธรรมดาเรยกวา กระเปาะแหง สวนเทอรมอมเตอรอกอนหนงหอหมกระเปาะดวยผาชน และชายผาอกดานหนงจมอยในแกวทมน าอย เพอใหผาทหมเปยกอยตลอดเวลา เรยกวา กระเปาะเปยก ซงจะปลอยใหน าระเหยออกจากผาชนจนกระทงอณหภมของเทอรมอมเตอรกระเปาะเปยกเยนลงจนถงอณหภมต าสด อานอณหภมแลวน าไปเปรยบเทยบความแตกตางระหวางอณหภมของกระเปาะเปยกและกระเปาะแหงของเทอรมอมเตอร ทง 2 อน จากนนน าคาของผลตางทไดไปค านวณหาคาความชนสมพทธจากตาราง

ตวอยาง ทอณหภม 30oC มไอน าอยจรงในอากาศ 20 g/m3 ถาอากาศอมตวดวยไอน า 25 g/m3

จงหาความชนสมพทธของอากาศ

วธท า ความชนสมบรณ = 100ำมตวำ าในอากาศอมวลของไอน

จรงำ าทมอยมวลของไอน

= 10025

20

g

g

= 80% ดงนน ความชนสมบรณของอากาศ คอ 80%

วธการหาคาความชนสมพทธจากไฮกรอมเตอรแบบกระเปาะเปยก – กระเปาะแหง จาก

ตารางความชนสมพทธเปนเปอรเซนต

ผลตางของอณหภม อณหภมเทอรมอมเตอรกระเปาะแหง oC

10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 6 7 8 9 10 11 12 13 14

94 89 83 77 72 67 61 56 51 46 36 36 15 5

95 90 86 81 76 72 67 63 58 54 46 38 29 21 13 5

96 92 88 83 80 75 72 68 64 60 53 46 39 32 25 19 13

96 96 89 85 82 78 75 71 68 62 57 51 46 41 36 31 28 25 19

97 93 90 86 83 78 77 74 71 68 62 57 51 46 41 36 31 28 25

97 94 91 88 85 80 79 76 73 71 65 60 55 51 46 42 37 33 29

97 94 91 89 86 83 81 78 76 73 68 63 59 54 50 46 43 38 34

วธค านวณหาคารอยละของความชนสมพทธ

1. ใหอานเทอรมอมเตอรกระเปาะแหงวามอณหภมเทาใด แลวน าไปเทยบในตารางวาอยชองไหน เชน อานได 27oC อยในตารางชอง 25-29 (แนวตง) 2. ใหอานเทอรมอมเตอรกระเปาะเปยกวามอณหภมเทาใด เชนอานได 23oC

3. หาผลตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรทงสองอนวาเปนเทาใด จากขอ 1 และ 2 จะไดผลตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรทงสอง = 27 – 23 = 4oC (แนวนอน

4. ใหตวเลขตรงต าแหนงทแนวตงในขอ 1 และแนวนอนในขอ 3 ตดกนวาเปนเทาใด

จากตวอยางจะไดตวเลขตรงต าแหนงทแนวทสองตดกน คอ 71 ดงนนจากตวอยางจะอานคาความชนสมพทธได 71%

จากตารางจะพบวา เมอผลตางของอณหภมมอมเตอรกระเปาะเปยกและกระเปาะแหงยงมคามากขน คาความชนสมพทธจะยงมคานอยลง

2. ไฮกรอมเตอรแบบเสนผม (Hair Hygrometer)

เปนเครองมอวดความชนสมพทธของอากาศทใชเสนผมทสะอาดปราศจากไขมนของมนษย อาจใชเสนเดยวหรอหลายเสน โดยอาศยหลกการหดตวและยดตวของเสนผม เมอความชนเปลยนไป เมอความสมพทธสง เสนผมจะยดตวยาวขน เมอความชนสมพทธต า เสนผมจะหดตวสนลง ซงเสนผมนจะถกน าไปเชอมตอกบเขมชท าใหสามารถอานคาความชนสมพทธไดจากหนาปด แตถาเครองมอชนดนมการ

ไฮแสดงคาความชนสมพทธบนกระดาษกราฟ จะเรยกวา กรอกราฟ (Hygrograph)

ความชนในอากาศมความสมพนธกบปรมาณไอน าในอากาศและไอน าในอากาศบางสวนยงสามารถเปลยนไปเปนฝนไดอกดวย ถามอณหภมทเหมาะสมและมปรมาณไอน าในอากาศเพยงพอในภมประเทศบางแหงทมความชนไมเพยงพอ เชน บรเวณทไมมปาไม จงมกเกดความแหงแลง ดงนนปาไมจงเปนปจจยส าคญอยางหนงทชวยใหอากาศมความชนอย

เสมอ เนองจากใบไมจะมการคายน าอยเสมอ ท าใหปรมาณไอน าในอากาศอยางเพยงพอ

1. สายพลาสตกใสขนาดเสนผาศนยกลาง 0.6 cm. 1 เสน

2. ถงน าพลาสตกใสน าประมาณ 2/3 ถง 1 ถง

อปกรณ


เรอง ความดนอากาศทระดบความสงเทากน วธการทดลอง 1. บรรจน า ½ ของสายพลาสตกในอางน า 2. จบปลายสายพลาสตกทง 2 ขาง ใหอยในระดบเดยวกนสงเกตระดบน า 3. จบปลายขางขวาใหสงกวาซายแลวสลบเปลยนใหปลายขางซายอยสงกวาขวา สงเกตและเปรยบเทยบระดบน าทงสองครง 4. เปาลมเขาทปลายดานใดดานหนง อยาใหน าลนออกจากสายพลาสตก สงเกตระดบน าทปลายอกดานหนง

จดประสงคการเรยนร เพอศกษาความดนของอากาศทระดบความสงเทากน


การทดลอง ผลการทดลอง 1. จบปลายพลาสตกใหอยสงเทากน 2. จบปลายพลาสตกใหอยสงไมเทากน 3. เมอเปาลมเขาทปลายดานหนง

ค าถามทายกจกรรม 1. เมอยกปลายสายพลาสตกทงสองดานใหอยสงเทากน ระดบน าในปลายสายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................................................................................................................................................. 2. ถาระดบน าทปลายสายพลาสตกทงสองขางเทากน นกเรยนคดวาเปนเพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. 3. เมอยกปลายพลาสตกทงสองขางใหมระดบตางกน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................... แสดงวา .................................................................................. 4. ขณะปาลมเขาทางปลายสายพลาสตกดานหนง สงเกตพบวา ....................................................... แสดงวา................................................................................................................................................ สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................



760 600 470 360 280 210 160


.............................................................................................................................................................

ค าถามชวนคด ชวยกนคดหนอยนะคะ

เรองแคนพวกเราตงใจท าอยแลว !




1.

2.

3.

5.

3.

5.

7.


คอ






ความดนอากาศ อากาศมลกษณะเปนแกสและเปนสสารทมน าหนก สามารถออกแรงกระท าตอสงตาง ๆ ทอยบนผวโลกและอยในบรรยากาศของโลก นกเรยนจะรสกวามอากาศกตอเมอมลมพดมากระทบตวเรา โดยปกตแลวน าหนกของอากาศมมากจรง ๆ แตเราจะไมคอยรสกเพราะวามน าหนกอากาศกดดนรอบ ๆ ตวเราประการหนง และอกประการหนงเนองจากความเคยชนของเรานนเอง ซงอาจกลาวไดวาอากาศมแรงดน แรงดนของอากาศจะกระท าตอสงตาง ๆ ทอยบนผวโลก เราสามารถสงเกตแรงดนของอากาศไดเมอเราออกแรงเปาลกโปงหรอสบยางลอรถยนตอากาศทเราสบเขาไปจะท าใหลกโปงและยางลอรถยนตพองโตขน ซงถาเราเปาลมหรอสบลมเขาไปมากอาจท าใหลกโปงและยางแตกได นกเรยนจะสงเกตเหนวา เมอผสอขาวรายงานพยากรณอากาศในแตละวนจะเรยกความดนของอากาศวา ความกดอากาศ

เหมอนกนคะ นกเรยนจะสงเกตเหนวา เมอผสอขาวรายงานพยากรณอากาศในแตละวนจะเรยกความดนของอากาศวา ความกดอากาศ

ครคะ บางครงหนกไดยนค าวา ความกดอากาศมนเหมอนกบ

ความดนอากาศไหมคะ

1. ความดนอากาศทระดบความสงเทากน อากาศมแรงดนทกทศทกทาง ทระดบความสงเดยวอากาศจะมแรงดนเทากน 2. การวดความดนอากาศ วดได 2 วธ ดงน

วธท 1 วดจากความสงของระดบน า ความดน 1 บรรยากาศ คอ ความดนอากาศทสามารถดนน าใหเขาไปในสายยางปลายปดไดสงประมาณ 10 เมตร

วธท 2 วดจากความสงของระดบปรอท ความดน 1 บรรยากาศ คอ ความดนอากาศทสามารถดนปรอทใหเขาไปในหลอดแกวได สง 76 cm หรอ 760 mm

3. เครองมอวดความดนอากาศ เพอใหทราบคาความดนอากาศนกวทยาศาสตรจงไดสรางเครองมอส าหรบวดความดนอากาศขนมา เรยกวา บารอมเตอร ซงมหลายชนด ดงน

3.1 บารอมเตอรปรอทแบบงาย (Barometer) ลกษณะ เปนหลอดแกว หลกการสราง ใชหลกการทอากาศสามารถดนของเหลวใหเขาไปในหลอดแกว 3.2 แอนรอยดบารอมเตอร (Aneroid Barometer) ลกษณะ เปนตลบโลหะบาง ภายในเกอบเปนสญญากาศ หลกการสราง อากาศจะดนผวของตลบโลหะ เมออากาศเปลยนแปลง จะอานคาความดนอากาศไดจากเขมบนหนาปด 3.3 บารอกราฟ (Barograph) พฒนามาจากแอนรอยดบารอมเตอรแตจะมเขมทปากกาบนทกความดนอากาศตอเนองกนลงบนกระดาษกราฟทหมนอยตลอดเวลาดวยลานนาฬกา 3.4 แอลตมเตอร (Altimeter) พฒนามาจากแอนรอยดบารอมเตอรใชวดความสง โดยอานคาจากหนาปดออกมาเปนระดบความสง ใชส าหรบตดตวนกโดดรม และใชในเครองบนเพอบอกระดบความสงทเครองบนอยหางจากระดบน าทะเล หลกการสราง สรางขนโดยใชหลกการเมอความสงเพมขน ความดนและความหนาแนนของอากาศจะมคาลดลง

4. หนวยความดนอากาศ 5. ความดนอากาศทระดบความสงตาง ๆ กน อากาศเปนสสารจงมมวลและปรมาตร ในระดบต า อากาศจะมมวลมาก ความหนาแนนมาก และมความดนอากาศสง เมอระดบความสงเพมขน ความหนาแนนของอากาศจะลดลง สวนความดนของอากาศกจะลดลงเชนกน นกวทยาศาสตรไดน าหลกการนไปใชค านวณหาระดบความสง และไดพฒนาเครองมอวดความดนอากาศทเรยกวา บารอมเตอร ไปเปนเครองมอวดความสงทเรยกวา แอลตมเตอร

1 บาร = 1,000 มลลบาร

1 บรรยากาศ = 760 มลลเมตรของปรอท

= 76 เซนตเมตรของปรอท

= 1,013,25 มลลบาร

= 1.01 105 N/m2


















ก. 3 ข. 4 ค. 5 ง. 6


ก. 60% ข. 65% ค. 70% ง. 75%


ก. 19.5OC ข. 23.5OC ค. 26.0OC ง. 28.5OC



1. 2. 3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10.









เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) เวลา (ชวโมง) อณหภมทวดได (o C) 8.00 27.0 14.00 34.0 10.00 30.0 16.00 32.0 12.00 32.0

ค าถามทายกจกรรม 1. หนาทส าคญของเทอรมอมเตอรคออะไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


3. อณหภมของอากาศมลกษณะอยางไร ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. อณหภมจะขนสงสดในชวงเวลาใด ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

ท าหนาทวดอณหภมของอากาศ

ไมเทากน ในชวงเวลาเดยวกนอณหภมของอากาศจะแตกตางกนไปตามสภาพอากาศของแตละทองถน

เปลยนแปลงไปตามชวงเวลาใน 1 วน

ชวงเวลาบาย

จากการทดลองจะพบวา ในตอนเชาอณหภมจะคอย ๆ สงขน จนกระทงขนสงสดในตอนบาย และจะคอย ๆ ลดต าลงเรอย ๆ เมอถงเวลาเยน



0.09 1.50 3.14 4.40 5.85 7.56 9.65

27 25.3 18.2 8.0 2.2 -6.1

-17.6 -32.3

1. ทระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ....................................................................................... 2. มระดบความสง 0.09 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 3. ทระดบความสง 3.14 กโลเมตรจากระดบน าทะเล อากาศมอณหภมเทากบ.................oC อณหภมลดลงจากอณหภมของอากาศทระดบน าทะเล.................oC 4. สรปไดวา เมอระดบความสงเพมขนจากระดบน าทะเล อณหภมจะ.................


เฉลยคะ

27OC

25.3 1.7

8.0 19

ลดลง



1.

พนดน 2.

3.

5.

4.

6.

7.

คอ








พนน า

รบและคายความรอนไดดกวาพนน า

แสงอาทตยสองผานพนดนไดยาก

ความสงเพมขน อณหภมของอากาศจะคอย ๆ ลดลง

รบและคายความรอนชากวาพนดน

แสดงอาทตยสองผานพนน าไดงายกวา

ความรอนเยนของอากาศทเปลยนไป




1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8.


เทอรโมมเตอร เทอรโมมเตอรสงสดและต าสด

เทอรมอกราฟ เรอนทอรมอมเตอรแบบสตเวนสน

ใชวดระดบความรอนหรออณหภมของสงตาง ๆ ลกษณะเปนหลอดแกวปลายเปดภายในบรรจ ของเหลว เรยกวาปรอท

ใชวดอณหภมของอากาศเมอเราอยากทราบวาอณหภมสงสดและต าสดในรอบวน

เปนเครองมอทใชวดอณหภมและสามารถบนทกอณหภมทเปลยนแปลงในเวลาทตอเนองกนไดโดยอตโนมต

ใชวดอณหภมในรมโดยตวเทอรโมมเตอรจะอยภายในทก าบง







อนท 1 (อยในกลองพลาสตก) อนท 2 (อยนอกกลองพลาสตก) กอนการทดลอง 26.0 26.0 หลงจากตงทงไว 5 นาท 26.0 22.0 ค าถามทายกจกรรม 1. เมอตงชดการทดลองไว 5 นาท อณหภมของเทอรมอมเตอรทงสองจะตางกนดงน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2. น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนใดระเหยไดดกวา ............................................................................................................................................................. ทราบไดจาก .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3. ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกกบภายในกลองพลาสตกตางกนอยางไร .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... สรปผลการทดลอง .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

เทอรมอมเตอรอนทอยในกลองพลาสตกอณหภมจะไมเปลยนแปลง สวนเทอรมเตอรทอยนอกกลองพลาสตก อณหภมจะลดต าลงกวาเดม

น าในส าลทหมเทอรมอมเตอรอนทอยนอกกลองพลาสตกระเหยไดดกวา

อณหภมของเทอรมอมเตอรทอยนอกกลองพลาสตกลดลงมากกวา แสดงวาน าดดความรอนไปใชในการระเหยมากกวา

ความชนของอากาศภายในกลองพลาสตกมมากกวาความชนของอากาศนอกกลองพลาสตกเพราะน าภายในกลองระเหยเปนไอไปอยในกลองพลาสตก

การทอณหภมของเทอรมอมเตอรในกลองพลาสตกไมเปลยนแปลงเพราะน าในกลองพลาสตกระเหยไอน าอยในทวางภายในกลองพลาสตกจ านวนมาก ท าใหน าจากส าลทหมกระเปาะเทอรมอมเตอรระเหยเขาสทวางดงกลาวอกไมได หรอไดกเพยงเลกนอยเทานน เรยกสภาวะอากาศเหนอน าในกลองพลาสตกขณะนวาอากาศอมตว

1. จงเตมค าหรอขอความลงในชองวาใหถกตอง 1. อากาศทต าบล ก. มไอน าอยมากจนไมสามารถรบไอน าเขาไปแทรกในอากาศไดอก เรยกอากาศในขณะนวา .................................................................................................................. 2. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ....................................................................... 3. ถามวลของไอน าในอากาศภายในหองเรยนเทากบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน จะมคาความชนสมพนธเทากบ................................ 4. กอนทฝนจะตก อากาศจะรอนอบอาว เหนยวตว เหงอระเหยชา และรสกอดอด เนองมาจาก ....................................................................................................................................................... 5. ปจจยส าคญทท าใหอากาศมความชนอยเสมอ คอ............................เนองจาก.............................. 6. ทอณหภมหนง ถาความแตกตางของอณหภมจากเทอรมอมเตอรกระเปราะเปยกกบกระเปราะแหงตางกนมากขน ความชนสมพทธจะมมากขนหรอนอยลง........................................................... 7. นกเรยนทราบคาความชนสมพทธของอากาศไดโดยการค านวณคาจาก ไฮกรอมเตอรกระเปราะ .............................................................................................................................................................



225 g

100%

ความชนในอากาศหรอปรมาณไอน าในอากาศมมาก จงท าใหเหงอระเหยไดนอย

ปาไม การคายน าของพช

นอยลง

เปยก - กระเปาะแหง


1.

2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

คอ



คอ คอ






ปรมาณไอน าทปะปนอยในอากาศ

อากาศทมไอน าอยในปรมาณเตมทจะรบไอน าอกไมได

ความชนสมพทธ ความชนสมบรณ

ปรมาณเปรยบเทยบระหวางมวลของไอน าทมอยจรงในอากาศขณะนนกบมวลของไอน าในอากาศอมตวทอณหภมและปรมาตร

อตราสวนระหวางมวลของไอน าในอากาศกบปรมาตรของอากาศ

เปอรเซนต กรม/ลกบาศกเมตร



1. 2.

3. 4.


ไฮกรอมเตอรแบบกระเปาะเปยก - กระเปาะแหง

เรอนเทอรมอมเตอรแบบสตเวนสน

ประกอบดวยเทอรโมมเตอร 2 อนคกนโดยเทอรมอมเตอรอนทหนงใชวดอณหภมธรรมดาเรยกวา กระเปาะแหง สวนอกอนหนงหอหมกระเปาะดวยผาชน และชายผาอกดานหนงจมอยในแกวทมน าอยเพอใหผาทหมเปยกอยตลอดเวลา เรยกวา กระเปาะเปยก

ใชเสนผมทสะอาดปราศจากไขมนของมนษยอาจใชเดยวหรอหลายเสนโดยอาศยหลกการหดตวลดตวของเสนผม เมอความชนเปลยนไป






การทดลอง ผลการทดลอง 1. จบปลายพลาสตกใหอยสงเทากน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองอยในระดบเดยวกน 2. จบปลายพลาสตกใหอยสงไมเทากน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองอยในระดบเดยวกน 3. เมอเปาลมเขาทปลายดานหนง ระดบน าทปลายพลาสตกอกดานหนงจะสงกวาดานทเปา ค าถามทายกจกรรม 1. เมอยกปลายสายพลาสตกทงสองดานใหอยสงเทากน ระดบน าในปลายสายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................................................................................................................................................. 2. ถาระดบน าทปลายสายพลาสตกทงสองขางเทากน นกเรยนคดวาเปนเพราะเหตใด ............................................................................................................................................................. 3. เมอยกปลายพลาสตกทงสองขางใหมระดบตางกน ระดบน าทปลายพลาสตกทงสองขางจะมลกษณะอยางไร ............................... แสดงวา ................................................................................. ............................................................................................................................................................ 4. ขณะปาลมเขาทางปลายสายพลาสตกดานหนง สงเกตพบวา ....................................................... ....................................................แสดงวา........................................................................................... ........................................................................................................................................................... สรปผลการทดลอง ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

เทากน

ความดนอากาศทกระท าตอทอน าทปลายทงสองขางของสายยางเทากน

ความดนของอากาศทปลายทงสองขางของ เทากน

สายพลาสตกทงสองขางเทากน

ระดบน าทปลายสายพลาสตกอก

อกดานหนงจะสงขน ความดนของอากาศทปลายสายพลาสตกดดานทเปาลม มคามากกวา จงดนน าใหสงขนทปลายอกดานหนง

ความดนของอากาศทระดบความสงเดยวกนจะเทากน ระดบน าในสายพลาสตกทงสองดานจงเทากนเสมอ ไมวาจะยกปลายสายพลาสตกใหสงเทากนหรอตางกน



760 600 470 360 280 210 160


.............................................................................................................................................................




ลดลง




1.

2.

3.

5.

4.

6.

7.


คอ





คาแรงดนอากาศทกระท าหนงหนวยพนททรองรบแรงดนนน

นวตนตอตารางเมตร

วดจากความสงของระดบน า

วดจากความสงของระดบปรอท

ความดนอากาศทสามารถดนน าใหเขาไปในสายยางปลายปดไดสงประมาณ 10 เมตร

ความดนอากาศทสามารถดนปรอทใหเขาไปในหลอดแกวไดสง 76 cm. หรอ 760 mm.

ความดนอากาศจะลดลงเมอความสงเพมขน




1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8.

9. 10. 11. 12.


หลกการสราง

บารอมเตอรปรอทแบงงาย

แอนรอยดบารอมเตอร

บารอกราฟ แอลตมเตอร

เปนหลอดแกว ตลบโลหะบาง มเขมปากกาบนทกบนกระดาษกราฟ

ตลบสเหลยมคลายเครองคดเลข

ใชหลกการทอากาศสามารถดนของเหลวใหเขาไปในหลอดแกว

อากาศจะดนผวของตลบโลหะ เมออากาศเปลยนแปลงจะอานคาความดนอากาศไดจากเขมบนหนาปด

พฒนาการจาก แอนรอยดบารอมเตอรแตจะมเขมทปากกาบนทกความดนอากาศตอเนองกนลงบนกระดาษกราฟทหมนอยตลอดเวลาดวยลานนาฬกา

สรางขนโดยใชหลกการเมอความสงเพมขนความดนและความหนาแนนของอากาศจะมคาลดลง

เกณฑการใหคะแนนมดงน คะแนนมโนทศนทงหมด 24 คะแนน มโนทศนท 1-4 ใหมโนทศนละ 1 คะแนน มโนทศนท 5-8 ใหมโนทศนละ 2 คะแนน มโนทศนท 9-12 ใหมโนทศนละ 3 คะแนน


















ก. 3 ข. 4 ค. 5 ง. 6


ก. 60% ข. 65% ค. 70% ง. 75%


ก. 19.5OC ข. 23.5OC ค. 26.0OC ง. 28.5OC



1. 2. 3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10.







ความรอนของอากาศทเปลยนไป

ปรมาณไอน าในอากาศ แรงดนของอากาศทกระท าตอสงตาง ๆ

เนองจากพนดน พนน ารบคายความรอนไมเทากน

ความชนสมบรณ และความชนสมพทธ

ณ ระดบความสงเดยวกนมคาเทากน

เทอรมอมเตอรเทอร มอกราฟ

ไฮโกรมเตอร, แฮรไฮโกรมเตอร

บารอมเตอร, บารอกราฟ ฯลฯ

อณหภมสง อากาศรบไอน าไดมาก (ความชนสง) ความดนอากาศต า อณหภมต า อากาศรบไอน าไดนอย (ความชนต า) ความดนอากาศสง

แผนบรรยากาศ ม.1

Science