الگوهاي طراحي منظر در امتداد مسيلهاي درون شهري

Archi

ve o

f SID

15 88 پاييز و زمستان/5شماره / سال سوم/ نشريه هويت شهر

*هاي درون شهريالگوهاي طراحي منظر در امتداد مسيل

)مسيل الوسجرد، شهر همدان: مطالعه موردي(

*** امين رستندهمهندس ** محمدرضا پورجعفردكتر 10/03/88: الهـ تاريخ دريافت مق

25/08/88: تاريخ پذيرش نهايي

چكيده

هـاي درون ترين معيارهاي طراحي منظر در حاشـيه مـسيل حاضر در تالش است به شناسايي و تحليل مهم مقاله

ت سه گانـه كالبـدي، بي شك، الگوهاي متنوعي در اين زمينه وجود دارد كه همگي در قالب مقوال . شهري بپردازد هـا بـا استا با چگـونگي تطـابق آن شناسايي اين الگوها، همر . نگي قابل مطالعه و بررسي خواهند بود زيستي و فره

. راهـبردهاي زيست محيـطي و مالحظات محلي موضوع اصلي اين مقاله خواهد بودگيري است كه سبب شكل » ريزي چند عمـلكردي منــظر بـرنامه«دهند اين پژوهشگران در اين نوشتار نشان مي

. گرددهاي درون شهري ميمنظر شهري پايدار در حاشيه مسيلروش پژوهشي مورد استفاده در اين مقاله، روش تحليلي توصيفي و مبتني بر سـنجش معيارهـا بـه شـكل كيفـي

تر ادبيات علمي موجود، مسيل الوسجرد همـدان بـه عنـوان يـك مـورد همچنين براي بازنمايي شفاف .خواهد بود راحي منظـر در حاشـيه آن مبتنـي بـر ترين معيارهاي ط مطالعاتي در منطقه غرب كشور برگزيده شده است تا مهم

.مباني نظري حاكم بر مقاله شناسايي گردد

واژه هاي كليدي جرد، همدانطراحي منظر، پايداري، مسيل، الو

» يهـاي درون شـهر تحليل معيارهاي طراحي منظر در حاشـيه مـسيل «اين مقاله برگرفته از پايان نامه كارشناسي ارشد امين رستنده، با عنوان * . شده استارائه در دانشگاه تربيت مدرس 1386 سال بهبه راهنمايي دكتر محمدرضا پورجعفر و مشاوره دكتر مجتبي انصاري كهاست )مسئول مكاتبات(. دكتراي برنامه ريزي و معماري، دانشيار گروه شهرسازي، دانشكده هنر، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران**

Email: [email protected] ***كارشناس ارشد معماري منظر، دانشكده هنر، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران.

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID

16 امين رستنده مهندس ودكتر محمدرضا پورجعفر

مقدمه عدم مديريت صـحيح باشند، ولي در صورت گرچه به شكل بالقوه قادر به تامين بسياري از نيازهاي شهري مي 1هاي شهري مسيل

هـاي اخيـر توسـعه شهرنـشيني و در سـال . گردنـد هاي نهفته بروز سيالب در مناطق توسعه يافته زمين محسوب مي قابليتيكي از هـاي كـشاورزي و اصـالح خطـوط هاي بتني، كانال كـشي ها، توسعه زهكشافزايش مساحت سطوح غير قابل نفوذ، تخريب جنگل

هاي اخير نگاه تك در دهه .)Turner,1998(زايش ضريب وقوع سيالب به شكلي گسترده گرديده است ها سبب اف ارگانيك رودخانه توجهي به ابعاد مختلف مسئله، سبب حل مقطعي مشكل در برخي منـاطق و بـروز مـشكالت بغـرنج و بعدي به مسئله سيالب و بي

. )1380استروم و ناتان، (ته است تر در ديگر مناطق گشبزرگها به حال خود هـر دو ها به روش مهندسي عمران يا رهاسازي مسيل زه با توسعه علوم مهندسي منظر، اصالح هندسي مسيل امرو

هـاي درون اي كاربردي براي طراحي منظر در حاشيه مـسيل لذا تدوين برنامه . )1382بل، ( شودامري خطا و غير علمي محسوب مي منطقه، معيارهـاي 4 و فرهنگي3، زيستي2هاي كالبدي لذا پس از بـررسي ويژگي .رسديشهري ضروري و غير قابل اجتناب به نظر م

واي براي حل مشكل سيالب و طراحي منظر در تمامي طول مسيل پيـشنهاد خواهـد گـشت پيشنهادي مبتني بر مالحظات منطقه مختلـف زمـين متناسـب بـا نتـايج حاصـل از ريزي منظر براي قطعـات برنامه اي منطقه مورد مطالعه، پس از تحليل اطالعات پايه

.گرددمي پيشنهاد5هاي كيفي و كمي صورت گرفته به روش چند عملكرديتحليل ها مواد و روش تـرين معيارهـاي طراحـي مهم6پژوهش حاضر مترصد است با ارجاع به منابع علمي معتبر و با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي

فرضيات حاضر در اين مقاله بر مبناي اقدامات عملـي صـورت . هاي درون شهري را شناسايي و معرفي نمايد مسيل منظر در حاشيه بيـان استوار گرديده و صـراحتاً )Thames landscape strategy group, 1994; Ribeiro and Barao, 2006( گرفته در ساير كشورها

هـاي سـيالب ز هاي سطحي و جلوگيري از بروتوان ضمن كنترل و هدايت آب ار، مي هاي طراحي پايد گيري از روش بهره دارد با مي . تري بهره برداري نمودتر و كاراتري خلق كرده و از مواهب حاصله نيز به شكل شايستهمطلوب مخرب، محيط شهري

ه، مقالـه بـر مطالعـات نگارنـده بـر روي بنا بر آنچه گذشت و به منظور بازنمايي بهتر ادبيات علمي و مباني نظري موجود، در ادامـ يابد تا الگوهاي بازشناسي براي طراحي منظر حاشـيه مـسيل را در ايـن منطقـه بـه مسيل الوسجرد واقع در شهر همدان تمركز مي

.نمايش گذارد

شناخت موقعيت موجودگـاهي سكونت ترين مركز ه عنوان مهم همدان ب . مسيل مورد مطالعه در اين پژوهش مسيل تاريخي الوسجرد در شهر همدان است

اي بـه مـساحت اين اسـتان در گـستره . استان همدان، در ابعاد مختلف فرهنگي، تاريخي، اقتصادي و جغرافيايي داراي اهميت است 1385ل هاي صورت گرفتـه، بـه سـا بر اساس آمارگيري. )1383سازمان برنامه و بودجـه، ( كيلومتر مربع در غرب ايران قرار دارد 19547

مسيل مورد مطالعـه در راسـتاي .)1385گزارش عملكرد شوراي اسالمي شهر همدان، ( هزار نفر بوده است 670جمعيت شهر همدان بالغ بر اين مسيل پس از گذر از كوهستان الوند، ابتدا وارد روستاي الوسجرد شده و پـس از آن وارد محـيط . جنوبي ـ شمالي شهر قرار دارد

بر اساس مصوبه شوراي 1367 كيلومتري با شهر قرار دارد از سال 2اي حدودا روستاي الوسجرد كه در فاصله . رددگشهر همدان مي ، 1383گروسـين، (گـردد به محدوده خدمات شهري همدان ملحق و جزئي از شهر همدان محسوب مي 4/7/67عالي شهرسازي مورخ

خطرنـاك و يكي از مهم ترين و در عـين حـال )1383تدبير شهر، ( ند قرار دارد ترين دره رشته كوه الو اين روستا در مدخل بزرگ . )95

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID

17 )مسيل الوسجرد، شهر همدان: مطالعه موردي (هاي درون شهريالگوهاي طراحي منظر در امتداد مسيل

كارشناسـان مركـز مـــــطالعات (، و زيست محيطـي )1385گروه برنامه ريزي شهري، (گيريهاي شهر همدان از نقطه نظر سيل ترين مسيل .، است)1380زيست محيطي،

فرآيند سازي پژوهش ، در نخستين گام، منطقه الوسجرد بـه 7 دقيق منطقه و ايجاد ساختاري براي شناخت نقاط قوت و ضعف به منظور بررسي مناسب و

.لحاظ كالبدي به سه بخش تقسيم شده است .يابد كه از باغات فرا دست روستاي الوسجرد آغاز و تا انتهاي روستاي الوسجرد ادامه مي8بخش باالدست. 1 ي الوسجرد و شهر همدان؛ طبيعي حد فاصل روستا9بخش مياني. 2 . شامل بافت شهري10بخش پائين دست. 3 زمينـه كالبـدي، در گام دوم، جهت بررسي و شناخت شرايط موجود در حاشيه مسيل الوسـجرد، مطالعـات كيفـي و كمـي در سـه

به شكل جامع صـورت )James and Lagro, 2001( ريزي محيطيبرنامه و فرهنگي بر اساس استانداردهاي تحليل و شناسانهزيست موجود نيز ارزيابي شـده و 11ها و تهديدات بررسي وضعيت موجود، در نهايت فرصت در سومين گام، در هر بخش ضمن .گرفته است

يـك از را در هـر بررسـي د عوامل مـور 1جدول . براي هر بخش به شكل مجزا مورد تحليل قرار گرفته است SOWTنتايج جداول ).1جدول (گذارد هاي سه گانه به نمايش ميبخش

زمينه هاي مورد بررسي

مورد عوامل مورد بررسيعواملريز بررسي

كالبدي

خاك توپوگرافي

زمين شناسي هيدرولوژي

اقليم

هاي شاخص، شيب هـا، سـيماي ظـاهري، هاي هوايي، برجستگي نور خورشيد، انواع بادها، توده هـاي سـطحي، حـوزه شي از زلزله، شكل طبيعي زمين، زهكـش عمق بستر سنگي، مخاطرات نا

ها، وضعيت شيميايي، عمق آب، تخلخل، ظرفيت، بارگذاري، خصوصيات مكانيكي آبخيز، چشمه خاك، ميزان فرسايش، حاصلخيزي، اسيديته

پوشش گياهي بيولوژيك حيات وحش

نكـات مثبت و هايبليتقاهاي گياهي غير بومي، اجتماعات گياهي بومي، درختان خاص و گونه هاي حيات وحشها و پناهگاهزيستگاه منفي

فرهنگي

كاربري زمين مسائل حقوقي

تسهيالت عمومي هاحركت

هويت تاريخي

هاي پيرامون، مـرز بنـدي هـاي سياسـي، مالكيـت هاي سابق سايت، استعدادهاي زمين كاربري، برق، گاز، تلفن، سيستم فاضالب، نوع قانوني، آئين نامه هاي اجرايي در كاربري زمين، آب سالم

منـاظر هـا و ها، ساختمان ها، حجم تردد وسايل نقليه به سايت، نشانه دسترسي و عملكرد شريان تاريخي، منظر، كيفيت بصري، اصوات، روايح

1386رستنده، : ماخذ هاي مختلف مسيل الوسجرد مورد بررسي در هر يك از بخشعوامل - 1جدول

SOWTجداول 14هاي كيفي و كميو تحليل 13، ارزيابي ها12نتايج مطالعات ميدانيهاي باالدست، مياني و پائين دست، نشانگر آن است كه در طول مـسيل بـه بخش هاي محيطي در هر يك از ها و تحليل ارزيابي

به همين دليـل، طراحـي در . گرددمي هاي متنوع فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي، هويت مسيل دستخوش تغييراتي هسبب وجود زمين ها بـر لذا در هر يك از بخش. كنند قابل توصيف خواهد بود پوشاني مي كه بر هم هم 15هاشبكه اي از حاشيه مسيل بر اساس سلسله

. گردد الگويي براي طراحي تعريف شده و بر اساس آن عمل ميها و تهديداتاساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتريـزي و ، راهبردهاي اصلي جهت برنامـه SOWTبر اساس مطالعات صورت گرفته و با استناد به نتايج حاصل از تحليل جداول

):5وير تص(بندي گرديده است طراحي منظر در حاشيه مسيل در هر يك از سه بخش به تفكيك توسط نگارنده دسته

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


:بخش پائين دست افزايش كيفيت بهداشت محيط زيست شهري.1 هاتقسيم بندي هندسي فضاها و تعيين حدود و حريم.2 افزايش كيفيت طراحي شهري در ابعاد فضايي. 3 تقويت محور حركتي بدون وسائط نقليه موتوري. 4 : بخش مياني حراست از فضاهاي سبز موجود و جلوگيري از تخريب. 1

محيط زيست هاي ناگهاني با استفاده از ها و طغيانكنترل سيالب. 2

17WSUD و 16BMPsالگوهاي ارتقاء كيفيت محيطي براي پذيرش انسان در طبيعت. 3 تقويت محور حركتي بدون وسائط نقليه موتوري. 4

:بخش باالدست پاسداشت كيفيت محيطي و مناظر بديع طبيعي. 1 بيولوژيك و بومي گياهان طبيعت براي حفظ كيفيات حداقل دستكاري در . 2 ). 13 تا 6وير اتص( تقويت محور حركتي بدون وسائط نقليه موتوري. 3

توان بالقوه وقوع سيالب هاي مخرب-8تصوير1386رستنده، : در بخش باالدست و مياني ماخذ

مياني ظهور بناهاي بلندمرتبه در بخش -6تصوير 1386رستنده، : ماخذ

مقاطع تهيه شده از وضعيت موجود در امتداد مسيل الوسجرد-5تصوير 1386رستنده، :ماخذ

همجواري طبيعت با مسيل متروكه-7تصوير و مناطق مسكوني

1386رستنده، : مأخذ

جريان مسيل در فصل زمستان-10تصوير1386رستنده، : ماخذ

فصل تابستان جريان مسيل در -11تصوير 1386رستنده، : ماخذ

منظر خانه هاي وياليي در بخش باالدست-13تصوير 1386رستنده، : مأخذ

جريان مسيل در فصل پائيز-12صويرت 1386رستنده، : ماخذ

جريان مسيل در فصل بهار-9تصوير 1386رستنده، : ماخذ

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


تـالش )Rastandeh, 2007, 55( خطي مسيرهاي پايدار دهگانه در طراحيبا توجه به ارزيابي صورت گرفته و نيز با استناد به مفاهيم تـا در هـر يـك از مـدنظر قـرار خواهـد گرفـت 18منظـوره يك مسير پايدار شهري با كاركردهاي چند براي تبديل حاشيه مسيل به

تاكيـد بـر بـا 19 و فرهنگي طرحي انعطاف پـذير و سـيال زيست شناختي هاي منطقه، بر اساس هر يك از سه مقوله كالبدي، بخش . اي ارائه گرددهاي منطقهضرورتو مـالحظات محلي

الگوهاي اصلي در طراحي منظر مسيل الوسجرد

هـاي سـاكنين استانداردهاي جهاني، مالحظات محلي و خواسـته توان با در نظر گرفتن سه مولفه هاي پژوهش، مي بر اساس يافته توان هـر يـك مي بر همين اساس و با توجه به آن چه بيان گرديد . ارائه نمود مسيل براي طراحي منظر در حاشيه 20منطقه، الگويي

:در حاشيه مسيل الوسجرد در نظر گرفت» مسير پايدار شهري« منظر به منظور ايجاد از الگوهاي زير را به عنوان مبناي طراحي . فرهنگي-دي، الگوي زيست محيطي و الگوي اجتماعي بالگوي نظام بخشي كال

هـا اشـاره باشند كه در ادامه بـه طـور اجمـالي بـه هـر يـك از آن هايي مي مجموعه زير هر يك از سه الگوي ياد شده خود شامل ، تـسهيالت 21 شاخصه و مفهوم اصلي در طراحي مسيرهاي خطي در فضاهاي شهري شامل دسترسـي 10در اين الگوها . دشخواهد

، 25روي و دوري از وسـايل نقليـه موتـوري ، تاكيـد بـر جنـبش پيـاده 24مراتب فضايي له؛ سلس 23، اتصال فضاها 22عمومي براي مردم مـورد نظـر قـرار گرفتـه اسـت 30زيـست گرايـي و محـيط 29، پايـداري 28، يكپارچـه سـازي 27، چنـد عملكـردي 26دهي خطي شكل

)Fabos, 2004, Turner, 1996, Rastandeh, 2007(. ــه كال ــه ب ــر توج ــوي ديگ ــسير از س ــر م ــهري در سراس ــيط ش ــد مح ب در مقياس همسايگي مورد توجه قرار گرفته است و بر همـين اسـاس، اقـدامات عملـي صـورت گرفتـه در مـوارد مـشابه بـا ايـران

كـــشور چـــين: در حاشـــيه مـــسيل الوســـجرد در نظـــر گرفـــت» مـــسير پايـــدار شـــهري«در منظـــر بـــه منظـــور ايجـــاد )Jim and Chen, 2003, 104; Zhang and Wang, 2006, 449(31. مورد توجه قرار گرفته است

الگوي هاي نظام بخشي كالبدي ريــزي محلــي پايــه -ياي مناســب و منطبــق بــر مالحظــات كالبــد بــر اســاس ايــن الگــو، طــرح بايــد بــه گونــه

يه مسيل الوســجرد را الگوي نظام بخشي كالبدي و راهبردها در طراحي منظر حاش 2جدول . گشته و به نحو مقتضي منسجم گردد ). 2جدول (دهد مي نشان

شماره الگو

شاخصه راهبردهاي اصلي در نظام بخشي كالبدي به حاشيه مسيل الوسجرد مالحظات محلي بين المللي

شكل دهي 1الگوي خطي

ــزوم ــسيل و ل ــي م ــكل خط شــور ــوان مح ــه عن ــت آن ب تقوي

انسجام بخش به محيط

لي طرح و اجتناب از محورهاي فرعي عمودي يا مورب؛ انتخاب مسيل به عنوان محور اص. 1 طراحي حريم سبز براي مسيل به شكل خطي براي تقويت محور؛ . 2 .سازماندهي عناصر طراحي و كاربري ها در امتداد با محور اصلي. 3

اتصال فضاها 2الگوي مفهــوم الينفــك بــودن محــيط مــسكوني و مــسيل در طـــول

ساليان متمادي

به صورت سيال براي متصل نمودن فضاهاي مسكوني موجـود و انطبـاق آن بـا مـسيل طراحي . 1 طراحي شده؛

. هاي متنوعايجاد مفاصل مناسب در طراحي براي اتصال فضاهاي حاشيه مسيل با كاربري. 2سلسله مراتب 3الگوي

فضايينياز به ايجـاد امنيـت كالبـدي و

اجتماعي براي آسايش ساكنين ه حضور مردم در فضاهاي حاشيه مسيل به شكل مناسب براي ساكنين و رهگذران؛تعريف نحو. 1 . قرار دادن فضاهاي متجانس و همساز با يكديگر در كنار هم. 2

چند 4الگوي عملكردي

ــر از ــدي بهت ــره من ــه به ــاز ب ني فضاهاي درون شهري

پايـه شـرايط استفاده هاي گوناگون از يك قطعه زمين مـشخص در فـصول مختلـف سـال بـر . 1 محيطي منطقه؛

. هاي طراحي شده به سمت مناظر حفاظت شدهكنترل گسترش زمين. 2

يكپارچه 5الگوي نياز به مديريت منظر شهري سازي

هاي مشخص؛ ايجاد نماهاي ساختماني واحد بر مبناي مصالح و رنگ. 1 ايجاد نظام كاشت مدون گياهان بر پايه الگوهاي بومي؛ . 2 . اي واحد در طراحي منظر براي ايجاد وحدت در كل مجموعهيري از شيوهبهره گ. 3

1386رستنده، : ماخذ سيل الوسجرد مبتني بر شاخصه هاي بين المللي و مالحظات محلي راهبردهاي اصلي در نظام بخشي كالبدي به حاشيه م -2جدول

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


الگوي زيست محيطي بر همين اساس، جلوگيري از انجام هر . شود اصلي در طراحي در نظر گرفته مي عامليدر اين الگو توجه به محيط زيست به عنوان

منطقـه گـردد بـه شـدت زيست محيطي جود و بر هم خوردن نظم گونه اقدامي كه سبب تخريب و يا حتي تضعيف منابع طبيعي مو ). 3جدول (دهد راهبردهاي اصلي در نظام بخشي زيست محيطي در حاشيه مسيل را نشان مي3جدول . گردداجتناب مي

شماره الگو

شاخصه بين راهبردهاي اصلي در الگوي زيست محيطيِ حاشيه مالحظات محلي المللي

مسيل

نياز به مديريت منظر رچه سازييكپا 1الگوي شهري

ايجاد نظام كاشت مدون گياهان بر پايه الگوهاي بومي؛. 1 . ايجاد وحدت و انسجام در كاربري هاي سبز حاشيه مسيل. 2

هاي زيست شناختيقابليت پايداري 2الگوي توجه به زيستگاه هاي حيات وحش محلي؛ . 1 ماهيت آن؛ كنترل كيفيت آب و جلوگيري از تغيير. 2 استفاده از گياهان بومي و مقاوم محلي در طراحي؛ . 3 . كنترل و مديريت سيالب و رواناب. 4

دغدغه هاي زيست محيط زيست گرايي 3الگوي محيطي ساكنين محلي

جلوگيري از تخريب درختان ارزشمند منطقه؛ . 1 ايجاد فضاهايي به عنوان مناطق سبز حفاظت شده؛ . 2ري حـداكثري از منـابع طبيعـي موجـود در راسـتاي بهره گي . 3

. طراحي

1386رستنده، : ماخذ راهبردهاي اصلي الگوي زيست محيطيِ حاشيه مسيل الوسجرد مبتني بر شاخصه هاي بين المللي و مالحظات محلي -3جدول

الگوي اجتماعي ـ فرهنگي هاي فرهنگي و اجتماعي با رويكـردي نـو مـورد رسـيدگي هاي مــــردم در زمينه ها و نياز ـ فرهنگي، خواسته در الگوي اجتماعي

). 4جدول (دهد راهبردهاي اصلي در اين الگو را نمايش مي4جدول . گيردقرار مي

شماره الگو

شاخصه بين راهبردهاي اصلي در الگوي فرهنگي ـ اجتماعيِ حاشيه مالحظات محلي المللي

مسيل

عموميتسهيالت 1الگوي نياز به ايجاد فضاهاي تفريحي، فرهنگي و

اجتماعي

هايي براي قدم زدن و تفريح مردم در حاشيه مسيل؛ ايجاد فرصت. 1 هـا در ايجاد زيرساخت هاي امن و مطمئن براي حضور مفرح خـانواده . 2

هايي از سبزراه؛ بخش . ابط اجتماعيهايي براي گفتگوي مردم و برقراري روايجاد فرصت. 3

جنبش پياده روي 2الگوي نياز به دوري از اتومبيل و انجام

هاي ورزشي فعاليت مفرح

ايجاد مسيرهاي سبز براي قدم زدن، دويدن، دوچرخه سواري و بـازي . 1 كردن؛

هـاي مخـصوص جلوگيري از ورود وسائط نقليه موتوري بجز اتوبوس . 2 . طرح

دقيق نياز به تعريف دسترسي 3الگوي هاهمه دسترسي

هاي شخصي؛ تعريف دسترسي محدود براي اتومبيل. 1 تعريف مسير سبز اتوبوس مخصوص براي جابجايي افراد؛ . 2 در نظر گرفتن تمهيداتي براي دسترسي به تمامي نقاط سـبزراه بـراي . 3

هاي امداد رسان نظير آتش نشاني، آمبوالنس و اتومبيل پليس؛ اتومبيلهاي پياده و دوچرخه به محـدوده سـبزراه و در طـول دسترسيتعريف . 4

. مسيل

1386رستنده، : ماخذ راهبردهاي اصلي الگوي فرهنگي ـ اجتماعيِ حاشيه مسيل، مبتني بر شاخصه هاي بين المللي و مالحظات محلي - 4جدول

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


31ابزار طراحي منظرختار ويژه با استفاده از ابزارهاي طراحي منظر پيش بيني شده و مورد اسـتفاده در طراحي منظر حاشيه مسيل درون شهري يك سا

ايـن سـاختارها شـامل . سـازي نمـود قرار گرفته است به طوري كه بتوان هر يك از سه الگوي ياد شده را در حاشـيه مـسيل پيـاده بصري محورهايسيالب، پوشش گياهي و جداره، الگوي دسترسي و معابر، آب و كنترل موضوعاتي همچون كاربري زمين، سيماي

.دهندمنظر را مدنظر قرارمي

32كاربري زمين گونه متفـاوت 9با توجه به آن چه بيان گشت، در طراحي منظر در حاشيه مسيل بر اساس مياني نظري طرح و الگوهاي ياد شده،

هاي سبز زمين در كنار فضاهاي مسكوني موجـود بريقالب انواع كار در اين فضاهاي سبز . از فضاهاي سبز در نظر گرفته شده است ــكل ــبب ش ــاي س ــر مبن ــجرد ب ــسيل الوس ــيه م ــدار در حاش ــسيري پاي ــري م ــصه گي ــاي شاخ ــداري«ه ــارچگي«، »پاي ،»يكپ

.گردندمي» اتصال فضاها«و » سازماندهي خطي«، »محيط زيست گرايي«خاص و متناسب با شـرايط ها فضاهاي سبز به شكلي ين كاربري از ا ها اين است كه در هر يك نكته مهم و قابل توجه در كاربري

در حاشيه مسيل الوسجرد، فضاي سبز به كار گرفته شده بـه تاريخي موجود به طور مثال در تعريف منظر . گرددپيراموني تعريف مي ).5جدول (موثر است گردد به طور كلي در تقويت حس مكان نيز تاريخي محل مي اي است كه سبب برجسته شدن هويتگونه

كد شناسايي

عنوان تعريف كلي و اهداف ايجاد كاربري

GS1 فضاي سبز عمومي

مناسب براي قدم زدن و گفتگوي مردم ساكن در منطقه با در نظـر مفضاهايي با كيفيت خرداقلي .گرفتن تمهيدات خاص براي سنين مختلف

GS2 منظر كاربردي

هوايي و كاهش آلودگي هاي مختلف شـهري و كنتـرل فضاهاي سبز جهت ارتقاء كيفيت آب و .باد، سيالب و توليد اكسيژن

GS3 پارك عمومي

فضاهاي مفرح براي بر طرف نمودن نيازهاي تفريحي، فرهنگي و اجتماعي ساكنين و جلـوگيري .از مسافرت هاي درون شهري براي نيل به اهداف يادشده

GS4 فضاي باز عمومي

م براي تجمع و گردهمايي هاي خاص در اعيـاد، مناسـبت هـا يـا ايـام و فضاهاي مورد نياز مرد .ساعات خاصي از روز جهت ساماندهي فعاليت هاي اجتماعي به صورت دسته جمعي

GS5 منظر

حفاظت شدهفضاهاي داراي گونه هاي گياهي و مناظر با ارزش طبيعي جهت حفظ و مراقبـت و جلـوگيري از

.تخريب تدريجي آن ها

GS6 نظر م

روستاييفضاهاي سكونتگاهي سنگي مردم در روستاي الوسجرد با تاكيد بر برجسته نمودن كيفيت هـاي

.بصري، فرهنگي و كالبدي اين بخش از طرح

GS7 باغ هاي سنتي

فضاهاي باغي شامل باغ هاي ساكنين روستا و ساير شهروندان همداني كه به صـورت سـنتي و . قرار داشته استنسل به نسل در تملك خانواده ها

GS8 فضاهاي با كيفيت طبيعي ـ تاريخي متعلق به دوران پيش از اسالم و واجـد ارزش بـراي ايجـاد منظر تاريخي .منظر تاريخي طرح

GS9 مناظر باالدست طرح در محيطي خوش آب و هوا و ييالقي با ويالهاي زيبا و نـسبتا قـديمي در منظر وياليي .و غير مجتمعدل طبيعت به شكل پراكنده

1386رستنده، : ماخذ گانه پيش بيني شده براي طرح9 تعريف كلي از كاربري هاي -5جدول

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


سيماي جداره ترين عوامـل اثـر گـذار در به عنوان يكي از مهم هاي منطقه نيز عالوه بر مناظر و فضاهاي سبز ياد شده منظر و سيماي ساختمان

در همـين راسـتا و بـه منظـور ايجـاد همـاهنگي، وحـدت، زيبـايي و نظـم نماهـا، . تعريف معماري منظر منطقه مورد توجـه اسـت . گيرندهايي براي ارتقاء كيفيت بصري سيماي جداره مدنظر قرار ميشاخصه

گرايي و استفاده از مصالح همخوان دو ركن اصلي در طراحـي سـيماي جـداره ه بيان داشت كه بومي توان اين گون به طور كلي مي فرم ها نيز به شكل متنوع در هر يك از سه بخش باالدست، ميـاني و پـائين دسـت، مـورد . باشدبناهاي حاشيه مسيل الوسجرد مي

. گيرنداستـفاده قرار مي

دسترسي ها و معابر منظـور مورد نظر در طراحي منظر در حاشيه مسيل مشخص كردن معابر و ماهيت عملكردي آن هـا بـه عواملترين يكي از مهم

مسير شـهري زماني كه الگوي پيشنهادي براي طراحي حاشيه مسيل، يك مفهوم دسترسي . شناسايي انواع دسترسي به محل است هـا انواع دسترسي هايي از به همين منظور شبكه . يابد دو چندان مي هاي مختلف فرهنگي، تاريخي و اجتماعي است، اهميتي با زمينه

.شامل دسترسي سواره، پياده، دوچرخه، موتور و انواع اتومبيل امدادي در حاشيه مسيل الوسجرد قابل پيش بيني است

آب و كنترل سيالب در حاشيه مسيل اقدامات مختلفي در حاشيه مـسيل هاي فصلي هاي ناشي از طغيان ها و رواناب به منظور كنترل و مديريت سيالب

و بـا توجـه بـه مالحظـات WSUD و BMPهمه اقدامات كنترلي و مديريتي در قالـب دو روش .)Lloyd, 2001(پذيرد صورت ميزمينـه در ترين اقدامات در ايـن مهم6جدول . ) Turner, 1998; CSIRO, 1999،1380استروم و ناتان، (پذيرد مي زيست محيطي صورت

). 6جدول (دهد منطقه الوسجرد را نشان مي محدوده مورد استفاده در بخش هاي سه گانه كاربرد نوع اقدام

كنترل طغيان در منبع، جلوگيري از سرعت گرفتن رواناب ها در نقاط سقف هاي سبز .باالدست

سقف ويالهاي باالدست؛ سقف خانه هاي روستاي الوسجرد؛

ود در باغ هاي شخصي؛ سقف خانه هاي موج . سقف خانه هاي بخش مياني

تسهيالت BMP

كنترل رواناب هاي شهري، استفاده از آب جذب شده جهت آبياري .فضاي سبز شهري

حاشيه پياده روها؛ مسيرهاي دوچرخه سواري؛

لبه پارك عمومي؛ . لبه فضاي گردهمايي عمومي

تسهيالت تاخيري

كاهش قدرت تخريبگر سيل، به تعويق تاخير در شدت يافتن سيالب، .انداختن زمان رسيدن رواناب به محيط شهري

فضاهاي خالي بين منطقه شهري و روستايي؛زمين هاي سبز داراي تملك دولتي كه داراي توپوگرافي ماليم و با فـراز و

. نشيب متوسط مي باشندتسهيالت هاي مجاور با تسهيالت تاخيري؛ فضا .جمع آوري آب براي مصارف مختلف شهري ذخيره اي

. فضاهاي باالدست كوهپايه اي

پوشش هاي نفوذ پذير

افزايش قدرت جذب آب باران و سيالب به كمك پوشش گياهي و .كفپوش هاي متخلخل

فضاهاي وسيع بازي كودكان؛ فضاهاي پاركينگ؛ كفپوش پياده روها؛

مسيرهاي دوچرخه سواري؛ فضاي گردهمايي عمومي؛

. فضاهاي عمومي روستايي در باالدست

زمين هاي كاشته شده

كمك به كاهش سرعت، شدت و ميزان رواناب در بخش هاي پائين .دست

فضاي مياني بين محيط شهري و روستايي؛ حاشيه و درون مسيل؛

فضاي كنار ديواره باغ هاي شخصي؛ سيالب به تمامي فضاهايي كه ميدان و وسعت زيادي براي سرعت گرفتن

. صورت بالقوه وجود دارد

1386رستنده، : ماخذ كنترل و مديريت سيالب در حاشيه مسيل - 6جدول

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


اسـتفاده از افزايش سيالب در اين منطقه بايد به شكل مناسب و با، سه عامل اصلي 6همچنين عالوه بر موارد ياد شده در جدول : اين سه عامل خطر زا به ترتيب عبارتند از. سازي و قانون گذاري به شكل توامان حذف گردندفرهنگ

ها و پوشش گياهي در باالدست؛ تخريب جنگل. 1 ش مياني؛هاي كشاورزي در باالدست و بخهاي غير اصولي در زمينوجود زهكش. 2 . اندشده هاي غير اصولي در مناطق شهري كه براي جمع آوري و كنترل آب هاي سطحي تعبيه و پيش بينيوجود زهكش. 3

پوشش گياهي

استفاده هاي متنوع، ريـدار شهري با كارب ـرح به يك مسير پاي ــدر فرآيند طراحي منظر در حاشيه مسيل و به منظور تبديل اين ط . نظر قرار گيردد اصلي است كه بايد معواملمي از از گياهان بو

ت پوشـش ـم و تقويـ ـد در تحكيـ ـتواننـ وه موجود در منطقـه مـي ـتلفيقي از درختان كاربردي غير مثمر به همراه ساير درختان مي :بارتند ازمهم ترين كاربردهاي اين گياهان در راستاي پايداري حاشيه مسيل الوسجرد ع. گياهي سبزراه موثر باشـند

ها در برابر باد هاي مزاحم؛ حمايت افراد و ساختمان. 1 سايه اندازي در مسيرها و فضاهاي استراحت؛ . 2 كنترل فرسايش آبي، بادي و خاكي؛ . 3 جلوگيري از بروز زمين لغزش در حاشيه مسيل؛ . 4 ها؛ كاهيدن از سرعت و شدت سيالب. 5 ها؛ جذب رواناب. 6 ؛گي هوا و تلطيف آنكنترل آلود. 7 هاي مناسب براي حشرات و موجودات زنده موثر در اكوسيستم سبزراه؛ ايجاد زيست بوم. 8 توليد كود گياهي در فصل پائيز؛ . 9

بصري منظر محورهايعـي و هاي طبي محورهاي بصري در حاشيه مسيل درون شهري الوسجرد، فرصت براي ايجاد جذابيت هاي بصري و فراهم سازي

ــه ــصنوع برنام ــي م ــديريت م ــي م ــزي، طراح ــوندري ــي، . ش ــدي كل ــسيم بن ــك تق ــر، در ي ــرح حاض ــور در ط ــين منظ ــه هم بهاي كوتاه در بر گيرنده آن دسـته محور. شوند بلند دسته بندي مي هايمحور كوتاه و هايمحور بصري منظر به دو دسته هايمحور

بـه دليـل فاصـله هامحوردر اين . اندو قسمتي از بخش مياني قرار گرفته از مناظر طبيعي و شهري هستند كه در بخش پائين دست هاي بلند، كه بخش اعظم آن در بخش باالدست قرار گرفته است، محوردر . شودكم بين ناظر و منظر، به جزئيات توجه بيشتري مي

امكان ايجـاد منـاظر بـديع طبيعـي بـا به دليل وجود مناظر وسيع و گسترده و همچنين موقعيت مرتفع آن نسبت به دو بخش ديگر . وسعت بسيار زياد فراهم شده است

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


هـاي ها، راهبرد اصلي اين است كه به كليات مــنظر توجه شـود و ناظر به گونه اي هدايت شود كه كليـاتي از زيبـايي محوردر اين .طبيعت را نظاره كند و به اين وسيله او را از پرداختن به جزئيات منصرف سازد

هاي پيشنهادي براي طراحي منظر در حاشيه مسيل الوسجرد گزينه

اجتماعي در حاشيه مــسيل، گزينـه هـايي بـر مبنـاي آن چـه -ي، زيست محيطي و فرهنگ 33به منظور اجراي اصالحات كالبدي ه مورد تحليل قـرار گرفـت، ها، تهديدات، نقاط قوت و نقاط ضعف محلي، همانگونه ك تاكنون بيان گرديد و با در نظر گرفتن فرصت

. شودارائه ميهاي صورت گرفته در محيط محلي پيشنهاد گردد بر مبناي مباني نظري ارائه شده و تحليل پر واضح است آن چه در ادامه ارائه مي

ابه بـا انـدكي اي است كه قابليت سيال و انعطاف پذير داشته و در جاي جاي محيط اين طرح و حتـي در مـوارد مـش شده و به گونه .باشدتصرف قابل پياده سازي مي

تسهيالت دوچرخه سواري و قدم زدن در طبيعت شهري

اسـتفاده از مـصالح مناسـب در . بر اساس اين گزينه تسهيالتي براي دوچرخه سواران و عابرين پياده در نظـر گرفتـه شـده اسـت اير درختان در اين الگو بر اساس سايه اندازي و جـذابيت بـصري س. طراحي در مورد اخير است عواملسازي يكي از مهم ترين كف

. شودبراي دوچرخه سواران و عابرين سازماندهي مي

هاي محليتسهيالت پيك نيك موقت و دسترسي اسـتفاده از تنـوع . ها در مناطق مناسب در نظر گرفتـه شـده اسـت خانواده بر اساس اين گزينه تسهيالت پيك نيك براي حضور

هـاي شاخـصه تـرين رنگي درختان در مناطق ايستگاهي و نورپردازي براي ايجاد روشنايي مناسب و تامين امنيت محيطـي از مهـم محلـي بـراي سـاكنين جلوگيــري از اختالل در نظام دسترسي محلي براي ســـاكنين همچنين براي . طراحي در اين گزينه است

.شوددر نظر گرفته مي محلي تمهيداتي

احياء نظرگاه هاي تاريخي در اين گزينه ضمن مرمت و بازسازي ساختارهاي تاريخي در مسير، امكانات و تسهيالت بـصري بـراي تماشـاي منظـر تـاريخي

استفاده همچنين در اين گزينه با رعايت حريم و ايجاد الگوهاي كنترل سيالب به اشكال ارگانيك با . توسط عابرين فراهم مي گردد درختان موجـود در بخـش . شوندگ و پوشش گياهي بناها و ساير آثار تاريخي از خطر آبگرفتگي در فصل طغيان محافظت مي از سن

اين بدين معنـا اسـت كـه غنـاي منظـر . اي طراحي گردند كه در راستاي زيباتر جلوه دادن سايت استقرار يابند تاريخي بايد به گونه .ر تاريخي گرددطبيعي نبايد سبب كم رنگ شدن هويت منظ

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


گفتگو در طبيعت با تاكيد بر نقشمسير گذريايجاد

هاي زيادي با گزينه اول است و تنها تفـاوت آن ايـن اسـت كـه بـه سـبب برخـي مالحظـات محلـي و اين گزينه داراي شباهت لذا در اين مـورد، . ردد، نيست گبه شكلي كه در گزينه اول فراهم مي BMPهاي ساختاري زمين، امكان طراحي تمهيدات محدوديت

. گيـرد هاي بوته اي مانند بوته زالزالك براي كنترل و همچنين زيباسازي مـورد اسـتفاده قـرار مـي پوشش گياهي و بخصوص گونه تواند مورد استفاده همه افراد و بخصوص مي همچنين در اين گزينه فضاهاي استراحت موقت در طول مسير قدم زدن وجود دارد كه

. د مسن قرار گيردافرا

تمركز گرايي به وسيله ميدانگاه اجتماعي براي گردهمايي مردم

ايـن ميـدانگاه بـه منظـور حـضور و . گـردد هاي افراد در طول مسير پيشنهاد مـي ميدانگاه اجتماعي براي تمركز بخشي به حركت اهميت اين بخش از . گرددمي بخش از مسيلگردهمايي اجتماعي طراحي شده است و سبب تمركز بخشي به فضاي شهري در اين

بخش از طراحي همچنين اين . گرددتر براي افراد مي مسيل اين است كه به عنوان شاخص فضايي سبب ايجاد درك فضايي صحيح .كندبه عنوان مبداء يا مقصد حركت، نقشي اساسي در حركت افراد در امتداد مسيل الوسجرد بازي مي

ريمناسب سازي محيط شهگزينه در اين . در راستاي تقويت مناسب سازي محيطي شهري براي استفاده شهروندان معلول اين گزينه در نظر گرفته شده است

از گياهـان هاي عمومي و تفريحي، ضمن طراحي مناسب ساختار فيزيكي محيطي و تسهيل رفت و آمد براي افراد نامبرده در محيط و ايجاد هواي مرطوب و مطلوب جهت بهره مندي افـرادي كـه داراي ضـايعات تنفـسي هـستند، مناسب براي توليد بيشتر اكسيژن

. گردداستفاده مي

منظر موقت در فصل خشكسالي باشـد مي هايبيني شده براي طراحي منظر در دوران خشكي در حاشيه مسيل الوسجرد در قسمت منظر موقت نمايشگر طرح پيش

در اين گزينه، حاشيه مسيل به صورت مطبق و از درختان . پوشش چمن و ساير گياهان بومي محروم است كه از درختان كهنسال و همچنين در مناطقي كه قطعات بزرگ سنگ در مسير مسيل . شوديك ساله با ارتفاع متوسط به منظور زيبا سازي محيط استفاده مي

هـا بـه شـكل مناسـب انجـام الي سنگبههاي بومي منطقه زيباسازي در الاي و گلهاي گياهان بوتهوجود دارد، با استفاده از گونه شوند تـا در عـين حـال به طور كلي عوامل طراحي در اين گزينه شكل ناپايدار داشته و به صورت موقتي در نظر گرفته مي . گيردمي

في به طرح تحميل نگردد و امكـان احيـاء ها، هزينه گزاشوند، در هنگام بروز سيل و تخريب آنكه سبب زيبايي محيط مسكوني مي هـاي بـزرگ، درختـان سـريع الرشـد و با توجه به اين مهم، سنگ . هاي آتي نيز فراهم آيد مجدد منظر اين قسمت از مسيل در سال

. هاي تزئيني براي ايجاد منظر مطلوب در فصل خشكسالي مناسب استهاي بومي به همراه گلكاريبوته

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


گيرينتيجه

توانند به عنوان يك محور پايدار شهري مورد استفاده قرار هاي درون شهري به دليل خطي بودن به صورت بالقوه مي مسير مسيل

توان از الگوهاي متنـوع و در عـين حـال اسـتاندارد ريزي و طراحي حاشيه مسيل براي چنين مقصودي، مي در صورت برنامه . گيرند . ها بهره گرفتبراي شكل دهي و مديريت طول مسيل

مرحله شناخت وضعيت موجود و پس از آن مرحله تحليل و بررسي شرايط موجود دو مرحله اصلي پيش از طراحي منظر در حاشيه هاي الزم براي تطبيـق مبـاني نظـري طـرح بـا در اين مراحل ضمن آشنايي با شرايط بومي و محلي، امكان سنجي . مسيل هستند

ها بررسي شـده و در اين مرحله نقاط ضعف، نقاط قوت، تهديدات و فرصت . پذيردمي اي صورت منطقهشرايط و مالحظات محلي و ، راهبردهاي مـوثر و منطقـي ارائـه )تبديل مسيل به مسير پايدار شهري (طرحبا توجه به امكانات موجود و در راستاي راهبرد اصلي

ها نيز همچون ساير عوامل موثر تاثيرگذار از و مسائل مرتبط با مالكيت هاي قانوني در ساخت و س در اين مرحله محدوديت . شوندميها و اطالعات موجـود و بـا داده پس از آن بر مبناي. گيرد تا در مرحله اجراء طرح با مشكل ايجاد نگرددبه دقت مورد توجه قرار مي

پيـشنهادهاي هـاي اصـلي شـامل ايـن پـالن . وندشهاي متعددي تهيه مي نقشههاي مردم ساكن در منطقه، در نظر گرفتن خواسته متنوعي نظير كاربري زمـين، پوشـش گيـاهي، هيـدرولوژي، كنتـرل سـيالب و الگوهـاي طراحـي سـيماي جـداره در هـر يـك از

ها در حقيقت برآيند منطقي تمامي اطالعاتي است كه در مراحل قبلي گـردآوري گـشته و بـه طرحاين . باشدمي هاي منطقه بخش . دقت مورد تحليل قرار گرفته است

هاي تاريخي موجود در حاشيه مسيل نيز فراهم آمـده و از يـك ها و محوطه با ارائه چنين الگويي، امكان حفاظت بهتر از ساختمان ش بخشد و از سويي ديگر موجب افـزاي سو سبب ايجاد حس مكان در ساكنين محلي شده و به آنان احساس تعلق خاطر تاريخي مي

گردد كه خود مي تواند به ايجاد مشاغل خرد و توليد ثروت در مقياسي كوچك تمايل گردشگران درون شهري به سفر به منطقه مي . كمك نمايد

تـوانند سودمند و موثر باشـند، ممكن است بر اثر اهمـال و بي توجهي مي هاي درون شهري همانگـونه كه به شـكل بالقوه مسيل بـر آن، سـاير عـالوه . اي به منطقه ديگر شهر گردنـد هاي زيست محيطي از منطقه آلودگي ايي سيال براي انتقال همحورتبديل به

ترين عوامـل تـاثير گـذار در ها از جمله مهم اي، تخريب پوشش گياهي و آلودگي آب معضالت زيست محيطي نظير فرسايش حاشيه لذا راهبردهاي زيست محيطـي يكـي از . اي ساكنين حاشيه مسيل هستند تخريب مسير مسيل و به تبع آن بروز مشكالت عديده بر

. استهاي درون شهري ها و معيارهاي تاثيرگذار در طراحي حاشيه مسيلمهم ترين الويتهاي بصري در طراحي حاشيه مسيل همان قدر داراي ارزش و اولويت اسـت كـه كنتـرل از سوي ديگر، زيباسازي و ايجاد فرصت

در حقيقت در طراحي منظر حاشيه مسيل درون، همه اهداف در ارتباطي تنگاتنـگ بـا يكـديگر . هاي زمين عيين كاربري سيالب و ت در اين الگو، هر يـك از عوامـل طـرح، سـبب ارتقـاء كيفيـت ديگـري . قرار دارند و هيچ يك بر ديگري داراي تقدم يا تاخر نيست

. گردندمي

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


ترين راهبرد براي ايجاد سبزراه پايـدار در ايـن منطقـه عبـارت اسـت از مهم توان بيان داشت جرد، مي با تاكيد ويژه بر منطقه الوس ــناختي « ــوم ش ــست محيطــي و ب ــسائل زي ــه م ــسبت ب ــد خــاص ن ــا تاكي ــن ب ــاعي و ام ــراي ايجــاد محيطــي اجتم ــالش ب .»تالزم بـه . گرددمي هاي محلي تعريف قابليت بر به همين منظور، بر اساس آن چه بيان گشت، معيارهاي اصلي طراحي منظر مبتني

بدان معنـا هاي اجتماعي، فرهنگي، تفريحي، تاريخي و زيست محيطي نيز روال بر همين منوال است و اين ذكر است در ساير زمينه مـردم سـاكن در هـاي خواسـته ريزي منظر در راستاي بومي گرايي و توجه بـه برنامه است كه كليه راهبردها و معيارهاي طراحي و

هاي متنوع موضـوعي و سـاير ها، جداول، نقشه گزينه تمامي. كنندگان از طرح به كار گرفته شده است استفاده منطقه و در يك كالم تواند اندكي تغيير در موارد مشابه اقليمي، اقتـصادي، زيـست محيطـي، مستندات ارائه شده در راستاي همين ايده تهيه گرديده و مي

. برداري قرار گيردهاي جغرافيايي ديگر نيز مورد بهرهفرهنگي در حوزهاجتماعي و

هاپي نوشت

1. City-floodways 2. Physical 3. Biological 4. Cultural 5. Multi-functional 6. Descriptive-analytic 7. Strengths and weaknesses 8. Upward 9. Middle zone 10. Downward 11. Opportunities and threats 12. Field research 13. Assessments 14. Qualitative and quantitative analysis 15. Networks 16. Best Management Practices

17. Water Sensitive Urban Design 18. Multi-purpose functions 19. Flexible and dynamic plan 20. Pattern 21. Accessibility 22. Public facilities 23. Linkage 24. Spatial hierarchy 25. Non-motorist movement 26. Linear configuration 27. Multi-functionality 28. Integration 29. Sustainability 30. Environmentalism

. كشور چين، موقعيت مشابه هر يك از با موارد مطالعاتي در ايران بوده استدليل انتخاب مطالعات موردي در . 31

32. Landscape design tools33. Land-use 34. Physical reform

www.SID.ir

Archi

ve o

f SID


راجعفهرست م

هـا جم معاونت آمــوزش و پژوهش سازمان پارك ، چاپ اول، متر »مهندسي سايت براي معماران منظر « ،ناتان كورت .)1380(استروم، استيون، -1 . سازمان پارك ها و فضاي سبز شهر تهران: و فضاي سبز شهر تهران، تهران

دانشگاه تهران: ، ترجمه بهناز امين زاده، چاپ اول، تهران»منظر، الگو، ادراك و فريند«). 1382(بل، سايمون، -2

سـازمان مـسكن و : ، همـدان »ي سكونتگاه هاي غير رسمي شهر همدان، همـدان مطالعات فاز صفر توانمندساز «). 1383(تدبير شهر، -3 .شهرسازي شهرستان همدان

پايان نامه كارشناسي ارشـد معمـاري : ، تهران »تحليل معيارهاي طراحي منظر در حاشيه مسيل هاي درون شهري «). 1386(رستنده، امين، -4 .منظر، دانشگاه تربيت مدرس

.ســـــازمان نقشه برداري استان همدان: ، همدان» سازمان نقشه برداري1:25000نقشه هاي «). 1383(سازمان نقشه برداري، -5

.سازمان برنامه و بودجه استان همدان: ، همدان»سالنامه آماري استان همدان«). 1383(سازمان برنامه و بودجه، -6

.شوراي اسالمي شهر همدان: ، همدان»اي اسالمي شهرگزارش عملكرد شورا در دوره دوم شوراه«). 1385(شوراي اسالمي شهر همدان، -7

سـازمان : ، همـدان »ارزيابي زيست محيطي مناطق طبيعي حاشيه شهرستان همدان «). 1380(كارشناسان مركز مطالعات زيست محيطـي، -8 .حفاظت محيط زيست استان همدان

.شهر انديشه: مدان، ه»جغرافياي تاريخي و زيستگاه هاي دره اي الوند«). 1383(گروسين، هادي، -9

ــهري، -10 ــزي ش ــه ري ــروه برنام ــران «). 1385(گ ــديريت بح ــرح م ــدان»ط ــدان : ، هم ــهرداري هم ــات ش ــن آوري اطالع ــار و ف ــازمان آم .س

11- CSIRO, (1999). “Urban Storm water: Best Practice Environmental Management Guidelines”. Melbourne,

CSIRO Publishing: 268p. 12- Fabos, J.G., (2004). “Greenway planning in the United States: its origins and recent case studies”,

landscape and urban planning 68, 321-342. 13- James A., LaGro, Jr., (2001). “SITE ANALYSIS, Linking Program and Concept in Land Planning and Design”, JOHN WILEY & SONG, INC. 14- Jim, C.Y., and Chen, S.S., (2003). “Comprehensive greenspace planning based on landscape ecology principles in compact Nanjing city, China”, Landscape Urban Planning. 65, 95-116. 15- Lloyd, D. S., (2001). “Technical Report 01/7, WATER SENSITIVE URBAN DESIGN IN THE AUSTRALIAN CONTEXT”, SYNTHESIS OF A CONFERENCE HELD 30 – 31 AUGUST 2000, Melbourne. 16- Rastandeh, A., (2008). “Suggesting a Multi-Purpose Greenway Planning in Persian Coastal Areas”, Journal of Environmental Sciences, Vol. 5: 2, 51-64. 17- Ribeiro, L., and Barao, T.,(2006). “Greenways for recreation and maintenance of landscape quality: five case studies in Portugal”, Landscape Urban Planning. 76, 79-97. 18- Thames landscape strategy group, (1994). “Thames landscape strategy Hampton to Kew”, Kim Wilkie, London. 19- Turner, T., (1996). “City as Landscape”, Spon, London. 20- Turner, T., (1998). “Landscape Planning and Environmental Impact Design”, UCL, London. 21- Zhang, L., and Wang, H., (2006). “Planning ecological network of Xiamen Island (China) using landscape metrics and network analysis”, Landscape Urban Planning. 78, 449-456.

www.SID.ir

الگوهاي طراحي منظر در امتداد مسيلهاي درون شهري

Documents