بهداشت حرفه ايو

ارگونومي در دفاتر اداري

تهران نفت صنعت درمان و بهداشت سازمان گزارش

نتايج تجزيه وتحليل معاینات دوره ای •ستاد پاالیش و پخش ایران

1390در شش ماه اول سال •

از كاركنان شاغل در ستاد در درصد58•معرض ريسك فاكتورهاي قلبي- عروقي

قرار دارند.

نگاهی به نتایج اعالم شده درگزارش •معاینات دوره ای انجام شده نشان می دهد

افزایش ، چاقیو اضافه وزن که در زمینه مصرف سیگار ، کلسترول و تری گلیسیرید

دالیل اصلی پیدایش بیماریهای که دیابتو قلبی و عروقی و دیگر بیماریهای وخیم

می باشد ، باید برنامه ریزی و اقدام جدی .صورت گیرد

: ؟ سوال ولي

چه عوامل شغلي سبب اضافه وزن، افزايش كلسترول و ........و نهايتا پيداش بيماريهاي

قلبي وعروقي ميگردد؟

هاي در محيطايي كه معضالت و بيماريهعمده ترين عدم رعايت مسائل ارگونومي به دليل اداري و ستادي

د:گردنعارض مي

•MSDs )اختالالت اسكلتي-عضالني( اختالالت اسكلتي-عضالني صدمات ناشی از قرار گرفتن مداوم

در معرض عوامل استرس زا و یا حرکت تکراری است. اختالالت اسكلتي-عضالني ممکن است بر عضالت، تاندون ها،

رباط ها، استخوان ها، گردش خون، و یا اعصاب تاثیر بگذاردعلل عمده کمر درد يکی از ) كمر درد شغلي•

ناخوشی ،غيبت از کار، از کار افتادگی و ناتوانی. (است

)نقش مهمی در ايجاد بيماريهای مزمن استرس شغلي•و عضالنی –اسکلتی ، عروقی–بخصوص بيماريهای قلبی

دارد(.روانی

خستگي•

نتايج بررسي اختالالت اسكلتي- عضالني در ساختمانهاي ستادي:

بیشترین شیوع اختالالت اسکلتی •عضالنی بترتیب در اندامهای

شانه %(،6/37)گردن%(،1/42)کمر%1/30)پشت%(،3/32)زانو%(،5/35)هامچ (،

12)آرنج%(،3/17)باسن%(،6/28)دست%( گزارش شده 8/9)قوزک پا%(، .است

ارتباط معنی دار بین شیوع درد با جنسیت مشاهده گرديد،• مردان در کمر و در زنان در شانه بطوريكه بیشترین فراوانی درد در

گزارش شده است.

درصد از کارکنان که در سطح 63•ریسک متوسط

درصد از کارکنان در سطح ریسک 34•زیاد قرار دارند

%درصد از کارکنان در سطح 2حدود •ریسک خیلی زیاد قرار دارند

نتايج بررسي اختالالت اسكلتي- عضالني در ساختمانهاي ستادي:

الني وnnاي عضnnا و بيمارهnnثر جراحتهnnاك

اسnnnnكلتي در محيnnnnط كnnnnار ناشnnnnي از

نامناسnnب بnnودن دسnnتگاهها و تجهnnيزات

عnnدم اسnnتفاده نيسnnت بلكnnه ناشnnي از

!اشدباز آنها مي صحيح

از اسnتفاده صnحيح نحnوه آمnوختن لذا

اهميت ويژه اي برخوردار است.

استرس

اسGترس نقش مهمی در ايجGاد بيماريهGای مGزمن •اسGکلتی ، عGروقی–بخصGوص بيماريهGای قلGبی

دارد.روانیو عضالنی –تحقيقGات نشGان می دهنGد شGغلهايی کGه بGه فGرد •

اختيGار عمGل کمGتری در کنGترل آن می دهGد خطGر بيماريهGای قلGبی بGه عGروقی را بيشGتر –ابتال

می کنند.تفGاوت ابتال بGه بيماريهGای روانی بGرای مشGاغل •

مختلGف بGه مGيزان اسGترس ناشGی از آن بسGتگی دارد.

امGروزه شGرايط شGغلی اسGترس زا بGا افGزايش غيبتهGا ، تGاخير هGا و حGتی تGرک کار همراه است.

آسيبهای ناشی از استرسعواقب جسمانی

بيماريهاو سکته قلبی • اسکلتی ، کمردرد–دردهای عضالنی •زخم معده•سرطانها•ديابت•بيماريهای کبدی • شش ها–بيماريهای تنفسی •

عواقب رفتاری

عواقب روانی

بيماری•غيبت از کار•عدم رضايت شغلی•تاخير•حوادث در محيط کار•کاهش بهره وری•کاهش انگيزه•کاهش قدرت تصميم گيری•

عواقب استرس شغلی در محيط کار

چه بايد كرد؟

خدمات بهداشت حرفه اي :•شناسايي، اندازه گيري ، ارزشيابي و كنترل مخاطرات محيط كار

) عوامل زيان آور محيط كار(

،مواجهه بيش از حد استانداردكاركنان با عوامل زيان آور مخاطراتفيزيكي، شيميايي، بيولوژيكي وارگونوميكي را شامل مي شود.

ميتواند يكي از موارد زير و يا تركيبي از آنها باشد:اقدامات كنترلي - اقدامات كنترلي مهندسي مانند تهويه صنعتي،ايزوالسيون منابع

خطر-اقدامات كنترلي مديريتي مانندگردش كاري، كاهش مدت زمان

مواجهه- استفاده ازوسايل حفاظت فردي مناسب با نوع كار

ستاد شركت ملي پااليش و پخش بر اساس شرح وظايف HSEمديريت •سازماني خود، پس از تعيين خط مشي ،برنامه ريزي و هماهنگي هاي درون و برون سازماني) امور كاركنان،خدمات رفاهي اجتماعي، خريد، قراردادها، مددكاري، ورزش،و...(، بر چگونگي انجام كار ها از طريق

نموده، ضمن تاييد انطباق هاي موجود، موارد نظارتمميزي و بازرسي عدم انطباق ها و نقاط قابل بهبود را بهمراه پيشنهاد به مديريت ارشد

شركت ها اعالم و در مميزي هاي آتي مباحث راتا حصول نتيجه پيگيري مي نمايد.

در شركت ها نيز وظيفه مديريت امور ذيربط از طريق HSEواحدهاي •ايجاد نظام مشاركت و بهره گيري از خدمات ديگر واحدها را برعهده دارد.

لذا دستيابي به اهداف بهداشت حرفه اي و در ابعاد وسيعتر نظام مديريت •HSE حفظ سالمت نيروي كار وكار در محيط هاي كاري سالم ، بدون(

حادثه ( نيازمند همكاري تمامي مسئولين واحدهاي مستقر در شركت ها خصوصا واحد هاي مجري و حمايت مديريت ارشد شركت ذيربط مي

در سازمانها و شركت HSEباشد، در غير اينصورت برنامه ها و راهكارهاي هادر حد توصيه باقي خواهد ماند.

هدف از ارايه خدمات بهداشت حرفه اي، به حداقل رساندن بيماري هاي ناشي از كار و به •

حداكثر رساندن سالمت نيروي كار مي باشد.

يكي از برنامه هاي بهداشت كار كه با همكاري متخصصان طب كار انجام مي شود،

معاينات شغلي است.

هدف از انجام  معاینات شغلي افراد شاغل

مهمترین اهداف بخصوص برای کارفرمایان و سازمانهای بیمه •گر عبارتند از :

: اطمینان یافتن از اینکه در معاینات پیش از استخدام  •فرد استخدام شده از نظر جسمی و روانی برای کار مورد

قانون تامین اجتماعی ( 90نظر مناسب میباشد ) ماده

اثبات وجود یا   در معاینات ادواری – اختصاصی و ....: •عدم وجود اثرات احتمالی ناخوشایند کار بر سالمت فرد که

در آینده ممکن است منجر به ازکارافتادگی شاغل و ادعای خسارت توسط وی یا سازمان بیمه گر گردد.

معاینات شغلی بسته به اهداف افراد ذینفع ) شاغل – کارفرما – سازمان بیمه گر- دولت ( به انواع مختلف زیر دسته بندی

میشوند :

معاینات پیش از استخدام    •    معاینات دوره ای•    معاینات اختصاصی•    معاینات در هنگام تغییر شغل•  معاینات در هنگام بازگشت به کارمجدد ) مثال پس •

از یک دوره نسبتا طوالنی بیکاری یا مرخصی(    معاینات افراد در هنگام بیماری )بخصوص •

زمانی که در بیمارستان بستری میشوند (    معاینات افراد معلول و تعیین توانائی کاری آنها•

معاینات ادواری در واقع حکم مهر تائید بر معاینات •پیش از استخدام دارد . چنانچه اولین عالئم بروز

بیماریها) اعم از شغلی و غیر شغلی ( نمایان شود طی انجام معاینات ادواری )حداقل سالی یکبار(

میتوان با صرف کمترین هزینه جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و سالمتی شاغل را تضمین کرد.ازاین منظر معاینات ادواری نوعی بیمه عمر تلقی

میگرددکه از بروز ازکارافتادگی های پیش از رسیدن به سن بازنشستگی در نیروی کار و تولید کشور

جلوگیری میکند.

اهداف معاینات ادواری بدین شرح میباشند:

  تشخیص و درمان به موقع بیماریها و عوارض ناشی از کار ) مثل تشخیص و •درمان دردهای کمری پیش از مزمن شدن و آسیب زدن به دیسک و انجام عمل

جراحی پرهزینه و اغلب بی نتیجه (

    توصیه برای تغییر شغل و یا محدود کردن کار درافراد بیمار•

    جلوگیری از انتقال بیماریهای واگیر دار•

  پیشگیری از بروز بیماریها و عوارض ناشی از کار در کارکنانی که شغل مشابه •دارند.

    انجام مطالعات و کارهای پژوهشی برروی عوامل زیان آور محیط کار•

    ارزشیابی و تعیین میزان کارآئی روشهای کنترلی عوامل زیان آور محیط کار •

آزمایشهای پاراکلینیکی مورد نیاز جهت تشکیل پرونده •معاینات ادواری مي بايست نسبت به معاینات پیش از

استخدام محدودتر ولی جنبه تخصصی تری داشته باشدکه با توجه به شغل فرد و نوع عوامل زیان آور محیط کار وی

تعیین میشود. مثال اگر در محیط کار میزان سروصدابیش از ساعت اندازه گیری شده حتما الزم 8 دسیبل در مدت 85

است از افراد شاغل در آن محیط شنوائی سنجی بعمل آید.تمامی مدارک معاینات ادواری مي بايست در فرم مخصوصی

که مورد تائید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی میباشد ثبت و در پرونده فرد بایگانی میگردد.

معاینات ادواری زمانی سودمند و قابل استناد هستند کnه توسnط گnروه پزشnکی دارای مهnارت و تجربnه کnافی در زمینnه طب کnار انجnام

گیرد.

سؤالی که در ذهن کارفرما و یا نيروي كار مطرح می شود این است که:

هدف از ثبت گزارشات معاینات طب کار چیست و چه •تأثیری بر روی سالمت نيروي كار یا افزایش بهره وری دارد

؟آیا با انجام این چنین معایناتی موارد غیبت از کار و یا وقوع •

بیماریهای ناخواسته شغلی کاهش می یابد ؟ آیا با صرف هزینه های مذکور فرآیند تولید بهتر می شود ؟• نقش پزشک طب کار چیست ؟ •آیا با انجام معاینات مذکور کیفیت و کمیت تولید بهتر می •

شود ؟ آیا می توان انتظار داشت که با انجام این کار موارد ادعای •

غرامت های ناشی از کار که هزینه های بسیار سنگینی را بر دوش کارفرما می گذارد کاهش یابد و ... .

در پاسخ باید گفت که انجام قبل از استخدام •و یا دوره ای معاینات باعث :

کشف زودرس و پیشگیری به موقع بیماریهای شغلی •و غیر شغلی می شود که می توانند باعث

مداخله در کار شوند چه بسا شما دچار بیماری و یا معلولیتی هستید که در صورت شروع به کار و یا

ادامه آن ، تشدید شده و این امر عالوه بر بروز حادثه برای خود ، باعث به مخاطره افتادن سالمت دیگر

همکاران ، آسیب دیدن تجهیزات و یا مخاطرات محیطی شود.

� جزئی به منظور انجام • کارفرما، با صرف هزینه نسبتامعاینات جلوی بسیاری از این مخاطرات را خواهد

گرفت.

با انجام این معاینات فرآیند تولید بهتر خواهد شد ،•

موارد غیبت از کار و حوادث شغلی کاهش خواهد •یافت ،

تطابق با کار بهتر شده و تعداد موارد ادعای غرامت •از کار که به علت ایجاد و یا تشدید بیماریهای ناشی

از کار انکار ناپذیر است به حداقل خواهد رسید

کارفرما در دراز مدت شاهد افزایش قابل توجه •کمیت و کیفیت کار ، افزایش بهره وری ، کاهش هزینه های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از کار

خواهد بود.

با انجام معاینات شغلي نیازمندیهای انجام کار مشخص می شود .

نیازمندیهای انجام کار عبارتند از : •- شخص از نظر فیزیکی و بدنی متناسب با کار باشد . ) 1

از نظر سن ، جنس ، وضعیت تغذیه ، وضعیت سالمتی ، قدرت و تناسب فیزیکی (

- شخص از نظر ذهنی و روانی متناسب با آن کار باشد 2) طرز فکر و باور ، انگیزه و ... (

- شخص مهارت الزم جهت انجام آن کار را داشته 3باشد .

- شرایط محیط کار ) حرارت ، رطوبت ، سرو صدا 4و ... ( برای انجام کار و شخص مناسب باشد . در واقع

برای انجام صحیح هر کاری باید تمام شرایط فوق بطور متناسب با نیازمندیهای آن کار فراهم شده باشد.

در حال حاضر با تعاملي كه در سالهاي اخير ميان مديريت HSE با طب صنعتي و امور كاركنان وجود داشته، انجام

معاينات ادواري در فواصل زماني سه سال يكباربراي كاركنان ستادي و ساليانه براي كاركنان شاغل در

مناطق عملياتي حت كنترل قرار گرفته است.

ذيال به بخش هايي از اين دستورالعمل اجرايي اشاره شده است كه نظر شما را به آن مواردجلب مي نمايم

شغلي سالمت معاينات نامه آئين اجرايي دستورالعمل - پزشكي : آموزش و درمان بهداشت وزارت كار و محيط سالمت مركز تنظيم و تهيه

فصل اول -تعاريف•فصل دوم -انجام معاينات سالمت شغلي توسط •

متخصصان طب كار- متخصصان طب كار جهت انجام معاينات سالمت 1ماده

شغلي ملزم به دريافت كد معاينات سالمت شغلي مي باشند....

داشتن اين كد به منزل اجازه اشتغال در حوزه - 1تبصره معاينات سالمت شغلي نبوده و اين امر پس از اخذ مجوز

معاينات سالمت شغلي از معاونت بهداشتي دانشگاه مورد نظر جهت فعاليت امكان پذير است

- متخصصان طب كار جهت انجام معاينات سالمت شغلي در قالب 2ماده مركز تخصصي ، مطب يا اشتغال در واحد كاري بايد مجوز معاينات

سالمت شغلي را دريافت كنند.- 1تبصره •-2تبصره • سال 5- مدت اعتبار مجوز معاينات سالمت شغلي حداكثر 3تبصره •

مي باشد . در پايان اعتبار مجوز معاينات سالمت شغلي ، پزشك مي تواند با مراجعه به معاونت بهداشتي مربوطه نسبت به تمديد مجوز

اقدام نمايد.

- انجام معاينات سالمت شغلي توسط متخصصان طب كار به سه 3ماده شكل مركز تخصصي ، مطب و اشتغال در واحدهاي كاري امكان پذير

است. ( – انجام معاينات پزشكي به هر دو 3 ماده 2) دربند - 2-2تبصره •

صورت زير امكانپذير است :توسط پزشك متخصص طب كار• فصل سوم اين 4توسط پزشك / پزشكان عمومي مطابق ماده •

دستورالعمل

عمومي ( پزشكان توسط شغلي سالمت معاينات انجام سوم فصل

- نحوه همكاري پزشكان عمومي با پزشكان متخصص طب 4ماده كار در حوزه معاينات سالمت شغلي، پزشكان عمومي كه داراي

سال اخير مي 2 امتياز بازآموزي مدون طب كار در 25حداقل باشند، مي توانند بدون اخذ كد و مجوز معاينات سالمت شغلي به

اشكال زير در زمينه معاينات سالمت شغلي فعاليت نمايند:

در مركز طب كار : پزشكان فوق در صورت داشتن پروانه مطب -1معتبر در محدوده فعاليت مركز مي توانند بعنوان پزشك همكار

زير نظر متخصصان طب كار در مركز به انجام معاينات پزشكي شاغلين بپردازند.

در واحد كاري : پزشكان فوق مي توانند بعنوان پزشك همكار زير -2نظر پزشك متخصص طب كار مسئول معاينات سالمت شغلي

واحد كاري مورد نظر ، به انجام معاينات پزشكي شاغلين بپردازند.

- درصورت استفاده از خدمات پزشكان 1تبصره عمومي همكار، كليه وظايف زير برعهده پزشك

متخصص طب كار مسئول معاينات مي باشد:الف- بازديد محيط كار جهت طراحي معاينات

ب – ارائه نظر نهايي در پرونده معاينات سالمت شاغلين

ج- نظارت برنحوه انجام معاينات توسط پزشك / پزشكان عمومي

-....4فصل -....3ماده

-......2بند :2تبصره خدمت- ارايه نحوه

خدمات بهداشت حرفه اي:-2-1تبصره جهت تكميل قسمت بهداشت حرفه اي فرم

معاينات شغلي، مي توان از خدمات كارشناس بهداشت حرفه اي خارج از

واحد كاري بصورت مشاور تمام وقت يا پاره وقت و يا كارشناس بهداشت حرفه اي واحد

كاري طرف قرارداد استفاده كرد.

اميدواريم با پيگيري هايي كه از سوي • انجام ميشود،همچنين تالش HSEمديريت

سازمان بهداشت و درمان در جهت رفع موانع، ارائه خدمات تخصصي معاينات ادواري بر

دستورالعمل اساس حرفه كاركنان محترم و را اجرايي آيين نامه معاينات شغلي

شاهدباشيم.گردد مي تشكر شما توجه بذل از