บทเรียนบนเว็บและ bi/wbt...

บทนา จากอตราการขยายตวทางดานเครอขายอนเทอรเนตทมการเพมขนทกขณะ มการประมาณการไววาจานวนผใชอนเทอรเนตทวโลกมเกนกวา 500 ลานคนในปจจบน ดงจะเหนไดจากมการใชประโยชนจากเครอขายอนเทอรเนตทกสาขาวชาชพ อนเนองมาจากความสะดวก รวดเรว และการเชอมตอถงกนไดโดยงาย ทาใหมการประยกตใชงานทหลากหลาย โดยเฉพาะทางดานการ ศกษา ววฒนาการของเครอขายอนเทอรเนต สงผลใหมการพฒนาทางดานบทเรยนคอมพวเตอรในรปของสออเลกทรอนกส จากการใชงานบนคอมพวเตอรแบบโดยลาพงไปเปนการใชงานบนระบบเครอขายอนเทอรเนตทไดรบความสะดวกและใชงานไดกวางไกลกวา บทเรยนคอมพวเตอรในรปของสออเลกทรอนกสบนซดรอม ทง CAI, CAL, CAE, CBI หรอ CBT กตาม ไดถกพฒนาใหเปน WBI, WBT, IBI, IBT หรอ NBT ทใชงานบนเครอขายอนเทอรเนต เพอใหสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมายมากยงขน กลาวไดวาเปนแนวคดททนสมยและสอดคลองสภาวะของโลกทเปลยนไปในยคสารสนเทศเชนปจจบน การศกษาจากบทเรยนคอมพวเตอรทใชงานบนเครอขายอนเทอรเนต จะเปนการเออประโยชนใหกบผเรยน แทนทจะศกษาเนอหาจากบทเรยนโดยตรงเพยงแหลงเดยวเหมอนเมอกอนน ไดถกปรบเปลยนไป ผเรยนสามารถศกษาเนอหาจากแหลงอน ๆ ทมบรการอยบนเครอขายอนเทอรเนตได ทาใหเกดความหลากหลายในการเรยนการสอน เกดเปนชมชนแหงการเรยนรขน ทาใหเกดการถายโอนความรจากชมชนแหงหนงไปยงอกชมชนหนงไดโดยงายและรวดเรวโดยใชเครอขายอนเทอรเนตเปนชองทาง สงผลใหเกดกระจายโอกาสทางการศกษาและเกดความเสมอภาคทางการศกษามากกวาแตกอน อยางไรกตาม ไมวาจะเปนบทเรยนคอมพวเตอรในลกษณะของ CAI/CBT หรอ WBI/WBT กตาม สออเลกทรอนกสดงกลาวลวนพฒนามาจากแนวความคดเดยวกน โดยมงหวงใหผเรยนเกดการเรยนรขน ซงเนนการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนจะมบทบาทสาคญในการรบผดชอบตนเองในการตดสนใจเลอกศกษาเนอหา และเลอกกจกรรมการเรยนร ตามความถนดและความตองการของตนเอง ผสอนจะทาหนาทเปนเพยงผชวยเหลอและแกปญหาทางการเรยนเทานน การเรยนการสอนในแนวความคดนลวนเกดจากประโยชนจากการใชงานของเครอขายอนเทอรเนต ทาใหการเรยนรงายและสะดวกขน

12 บทเรยนบนเวบและ e-Learning WBI/WBT and e-Learning

338 การออกแบบและพฒนาคอรสแวรสาหรบบทเรยนคอมพวเตอร

ความหมายของบทเรยนบนเวบ David M. Merrill แหง Utah State University สหรฐอเมรกา ไดนยามความหมายของบทเรยนบนเวบไววา เปนระบบการเรยนการสอนทนาเสนอผานเครอขายอนเทอรเนตหรออนทราเนตขององคกร โดยใชเบราเซอร (Available on : http : //cito.byuh.edu/merrill) Tim Kilby แหง WBI Training Information Center ไดนยามความหมายของบทเรยนบนเวบไวใกลเคยงกนวา เปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยฝกอบรม ซงใชเทคโนโลยของเวบ ไดแก TCP/IP, HTTP และเบราเซอร โดยนาเสนอผานเครอขายคอมพวเตอร (Available on : www3. baylor.edu) Parson ไดนยามความหมายของบทเรยนบนเวบไววา เปนการเรยนการสอนบนเวบทงหมดหรอเพยงบางสวนในการสงความรไปยงผเรยน ซงการเรยนการสอนในลกษณะนมหลายรปแบบและมคาทเกยวของกนหลายคา เชน Online Learning, Distance Education Online เปนตน Relan and Gillani กลาววา การเรยนการสอนบนเวบเปนการประยกตใชวธการตาง ๆ เปนจานวนมาก โดยใชบทเรยนบนเวบเปนทรพยากรเพอการสอสารและใชเปนเครอขายสาหรบแพร กระจายการศกษาไปยงชมชนตาง ๆ (Available on : www.chartula.com) สวน Clark ไดใหความหมายของบทเรยนบนเวบไววา เปนการเรยนการสอนรายบคคลโดยใชเครอขายคอมพวเตอรสาธารณะหรอเครอขายสวนบคคล ในการคนหาและเขาถงขอมลตาง ๆ ผานทางเครอขายคอมพวเตอร สาหรบ Khan ไดนยามบทเรยนบนเวบไววา เปนโปรแกรมการเรยนการสอนทนาเสนอในรปแบบของไฮเปอรมเดย ทนาคณลกษณะและทรพยากรตาง ๆ ทมอยบนเครอขายใยแมงมมมาใชเปนประโยชนในการจดสภาพแวดลอม เพอสนบสนนการเรยนร กลาวโดยสรปไดวา บทเรยนบนเวบหรอ WBI/WBT เปนบทเรยนคอมพวเตอรทนาเสนอผานเครอขายคอมพวเตอร โดยใชเวบเบราเซอรเปนตวจดการ จงมความแตกตางจากบทเรยน CAI/CBT ในสวนตาง ๆ ไดแก สวนของระบบการตดตอกบผใช ระบบการนาเสนอบทเรยน ระบบการสบทองขอมล และระบบการจดการบทเรยน เปนตน เนองจากบทเรยนบนเวบนาเสนอผานเวบเบราเซอร ซงใชหลกการนาเสนอแบบไฮเปอรเทกซ ทประกอบดวยขอมลทแบงออกเปนเฟรมหลกหรอเรยกวาโนดหลก (Main Node) และโนดยอย (Sub Node) รวมทงยงมการเชอมโยงแตละโนดถงกนทเรยกวาไฮเปอรลงค สาหรบสวนทไมแตกตางกนระหวางบทเรยน CAI/CBT กบบทเรยน WBI/WBT กคอ หลกการนาเสนอองคความร ทยดหลกการและประสบการณการเรยนรเชนเดยวกนทกประการ เนองจากเปาหมายของบทเรยนทงสองกเพอเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนจากสงททาไมไดหรอทไมเคยรไปเปนการททาไดหรอเกดการเรยนรขน นอกจากบทเรยนบนเวบหรอ WBI/WBT แลว ยงมบทเรยนอน ๆ ทใชงานบนเครอขายคอมพวเตอร ไดแก IBT (Internet Based Training), NBI (Net Based Instruction), NBL (Net Based Learning) และ OT (Online Training) เปนตน บทเรยนสมยใหมดงกลาวน พฒนาขนมาเพอสนบสนนระบบการ

http://www.chartula.com)

บทเรยนบนเวบและ e-Learning 339

เรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนตทนบวนจะยงมบทบาทมากขนตอการศกษา ไมวาจะเปนการศกษาแบบเผชญหนาในชนเรยน การศกษาทางไกล มหาวทยาลยเสมอน หรอ การศกษาบนไซเบอร (Cyber Education) เปนตน สวนประกอบของบทเรยนบนเวบ บทเรยนบนเวบ ประกอบดวยสวนตาง ๆ 4 สวน ดงน 1. สอสาหรบนาเสนอ (Presentation Media) หมายถง สวนของเนอหาบทเรยน กจกรรมการเรยน และการวดและประเมนผล ทนาเสนอผานเครอขายอนเทอรเนตไปยงผเรยน โดยใชสออเลกทรอนกสในลกษณะตาง ๆ ไดแก

1.1 ขอความ (Text) 1.2 ภาพนง (Still Image) 1.3 กราฟก (Graphic) 1.4 ภาพเคลอนไหว (Animation)

1.5 วดทศน (Video) 1.6 เสยง (Sound) 2. การปฏสมพนธ (Interactivity) หมายถง สวนของการสนบสนนใหมการโตตอบระหวางผเรยนกบบทเรยนในกระบวนการเรยนร โดยกระทาผานอปกรณนาเขาและอปกรณแสดงผลของ คอมพวเตอร 3. การจดการฐานขอมล (Database Management) หมายถง สวนของการจดการกบบทเรยน เรมตงแตการลงทะเบยนจนถงการประเมนผลการเรยน ซงเปนสวนของระบบฐานขอมลบทเรยน 4. สวนสนบสนนการเรยนการสอน (Course Support) หมายถง การบรการตาง ๆ ทมอยบนเครอขายอนเทอรเนต เพอใชสนบสนนการเรยนการสอน แบงออกเปน 2 ระบบใหญ ๆ ดงน 4.1 ระบบการสนบสนนการเรยนการสอนแบบไมพรอมกน (Asynchronous Course Support) หมายถง สวนสนบสนนการเรยนการสอนทใชงานในลกษณะ Off-line ซงไมใชเวลาจรง (Non-Realtime) ของผเรยนและบทเรยนทปรากฏอยในขณะนน เพอใชสาหรบตดตอสอสารระหวางผเรยนกบบทเรยนหรอผทเกยวของ ไดแก 4.1.1 กระดานขาวอเลกทรอนกส (Electronic Board) เชน BBS, Webboard 4.1.2 จดหมายอเลกทรอนกส 4.2 ระบบการสนบสนนการเรยนการสอนแบบพรอมกน (Synchronous Course Support) หมายถง สวนสนบสนนการเรยนการสอนทใชงานในลกษณะ On-line ซงเปนเวลาจรง (Realtime) ของผเรยนและบทเรยนทปรากฏอยในขณะนน เพอใชสาหรบการตดตอสอสารระหวางผเรยนกบบทเรยนหรอผทเกยวของ ไดแก


4.2.1 การสนทนาผานเครอขาย (Internet Relay Chat) เชน MSN, ICQ 4.2.2 การประชมทางไกลดวยวดทศน (Video Conferencing) 4.2.3 การบรรยายสด (Live Lecture) 4.2.4 การตดตอสอสารผานเครอขาย เชน Internet Phone, Net Meetings นอกจากนยงมสวนสนบสนนการเรยนการสอน ซงเปนเครองมอหรอการบรการทมอยบนเครอขายอนเทอรเนต เพออานวยความสะดวกในการศกษาบทเรยนบนเวบ ไดแก 1. เครองมอสาหรบคนหาขอมล ไดแก Search Engine Tool ตาง ๆ 2. เครองมอสาหรบเขาสระบบเครอขาย ไดแก Telnet, FTP

ภาพท 12-1 สวนประกอบของบทเรยน WBI/WBT

ประเภทของบทเรยนบนเวบ บทเรยนบนเวบ จาแนกออกเปน 3 ประเภทตามระดบความยาก ดงน 1. Embedded WBI เปนบทเรยนบนเวบทนาเสนอดวยขอความและกราฟกเปนหลก จดวาเปนบทเรยนขนพนฐานทพฒนามาจากบทเรยน CAI/CBT สวนใหญพฒนาขนดวยภาษา HTML 2. IWBI (Interactive WBI) เปนบทเรยนบนเวบทพฒนามาจากบทเรยนประเภทแรก โดยเนนใหมการมปฏสมพนธกบผเรยน นอกจากจะนาเสนอดวยสอตาง ๆ ทงขอความ กราฟก และภาพเคลอนไหวแลว การพฒนาบทเรยนในระดบนจงตองใชภาษาคอมพวเตอรยคท 4 ไดแก ภาษาเชงวตถ (Object Oriented Programming) เชน Visual Basic, Visual C++ รวมทงภาษา XML, Perl เปนตน 3. IMMWBI (Interactive Multimedia WBI) เปนบทเรยนบนเวบทนาเสนอโดยยด คณสมบตทง 5 ดานของมลตมเดย ไดแก ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง และการ

WBI/WBT

Hypertext on Web Browser

Presentation Media

Interactivity

Database Management

Course Support


ปฏสมพนธ จดวาเปนบทเรยนบนเวบระดบสงสด เนองจากการปฏสมพนธเพอจดการทางดานภาพเคลอนไหวและเสยงของบทเรยนโดยใชเวบเบราเซอรนน มความยงยากมากกวาบทเรยนทนาเสนอแบบเพยงลาพง ผพฒนาบทเรยนจะตองใชเทคนคตาง ๆ เขาชวย เพอใหการตรวจปรบบทเรยนจากการมปฏสมพนธของผเรยนเปนไปดวยความรวดเรวและราบรน เชน การเขยนคกก (Cookies) เพอชวยสอสารขอมลระหวางเวบเซรฟเวอรกบตวบทเรยนทอยในไคลเอนท เปนตน ตวอยางของภาษาทใชพฒนาบทเรยนระดบน ไดแก Java, ASP, JSP และ PHP เปนตน สถาปตยกรรมของระบบ สถาปตยกรรมของระบบสาหรบบทเรยนบนเวบ ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน

ภาพท 12-2 สถาปตยกรรมของระบบสาหรบบทเรยนบนเวบ

1. เครองไคลเอนท (Client) เปนเครองคอมพวเตอรของผเรยนทมสมรรถนะสงเพยงพอ ทเชอมตอเขากบระบบเครอขายดวยความรวดเรว โดยมความสามารถดานมลตมเดย ประกอบดวยไมโครโพรเซสเซอรทมความเรวสงและมหนวยความจาหลกขนาดเพยงพอ ตดตงแผงวงจรเสยงพรอมลาโพง เพอใชนาเสนอบทเรยนแกผเรยน 2. การตอเชอมเขาระบบเครอขาย (Network Connectivity) เปนการตอเชอมเครอง ไคลเอนทเขากบระบบเครอขายคอมพวเตอร ผานบรษททใหบรการดานอนเทอรเนต (ISP) โดยใชโมเดมและคสายโทรศพท หรอใชสายเชา (Leased Line) 3. เวบเบราเซอรและปลกอน (Web Browser and Plug-ins) เปนซอฟทแวรนาเสนอ บทเรยนโดยใชเทคโนโลยของเวบ โดยใชโพรโตคอล TCP/IP เชน Netscape Navigator, Internet

Web Server

Client

WBI/WBT

Intranet or Extranet or Internet

ISP

Web Browser with Plug-ins 1

2

3

4

Network Connectivity


Explorer, NetCaptor และ NCSA Mosaic เปนตน พรอมดวยปลกอนซงเปนซอฟทแวรทชวยการนาเสนอไฟลภาพและไฟลเสยงผานเวบเบราเซอร 4. เวบเซรฟเวอร (Web Server) เปนคอมพวเตอรสวนกลาง สาหรบบนทกบทเรยนบนเวบและและใชบรหารระบบเครอขายคอมพวเตอร ทงในสวนของผใช บทเรยน และจดการในสวนของระบบสนบสนนการเรยนการสอนตาง ๆ ทงหมด การเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบ แมวาบทเรยนบนเวบ จะมแนวความคดและหลกการออกแบบเชนเดยวกนกบบทเรยน CAI/CBT กตาม แตลกษณะของการเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบจะมความแตกตางกน ซงมรายละเอยดดงน 1. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ สามารถขยายพนทการเรยนการสอนไดมากกวาบทเรยนคอมพวเตอรปกตหรอการเรยนการสอนแบบดงเดมในชนเรยน ผเรยนทมเครองคอมพวเตอรอยททางานหรอทบานกสามารถตอเชอมเขาระบบได ทาใหการเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบมพนทกวางไกล ไมจากดขอบเขต นอกจากไมมชนเรยนแลว ยงแพรขยายไปยงชมชนหางไกลไดสะดวกกวาบทเรยนชนดอน ๆ 2. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ ผเรยนสามารถคนควาหาขอมลตาง ๆ เพมเตมไดงายจากเครอขายอนเทอรเนต ทาใหการศกษาไมถกจากดเฉพาะหนงสอหรอเอกสารทผสอนเตรยมการสอนใหเทานน 3. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ สรางความรสกแปลกใหมและสรางความสนใจกบผเรยนไดสง ซงเปนผลมาจากการปฏสมพนธทผเรยนมตอบทเรยนอยางตอเนองตลอดเวลา สงผลใหการเรยนรเปนไปดวยความสนกสนานและทาทาย ทาใหเกดพฒนาการทางการเรยนรของผเรยนอยางตอเนอง 4. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ ชวยใหผเรยนมทางเลอกมากขนในการศกษาบทเรยนดวยตนเอง สามารถเลอกศกษาคนควาขอมลจากไฮเปอรเทกซทมอยบนเครอขายอนเทอรเนตตามความถนด รวมทงโปรแกรมการเรยนจะมความยดหยนมากกวาบทเรยนอน ๆ 5. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ ผเรยนสามารถตดตอสอสารกบผสอนไดสะดวก โดยใชเครองมอสนบสนนหรอบรการตาง ๆ ทมอยบนเครอขายอนเทอรเนต ทงในลกษณะ Asynchronous และ Synchronous ปญหาตาง ๆ ทเกดขนจากการศกษาบทเรยน จงไดรบการแกไขททนเวลา ทาใหผเรยนเกดความมนใจในการศกษาบทเรยนดวยตนเอง 6. การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ สามารถจดการศกษาไดหลากหลายรปแบบ เชน การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) การเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered) หรอระบบการเรยนการสอนอน ๆ ทใชงานผานเครอขายอนเทอรเนต ทาใหเกดสงคมการเรยนรในรปแบบใหม ๆ ทเปลยนไปจากเดม เกดการชวยเหลอซงกนและกนในการ


สรางสรรคองคความรใหม ๆ รวมทงการแกปญหาและการทางานรวมกน ซงเปนกลยทธททาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพสงขน รปแบบการเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบ บทเรยนบนเวบ สามารถใชกบการเรยนการสอนไดทกสาขาวชา สาหรบรปแบบการเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบ จาแนกออกเปน 4 รปแบบ ดงน 1. Standalone Course หมายถง การเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบทเนอหาบทเรยนและสวนประกอบตาง ๆ ทงหมดถกนาเสนอบนเครอขายอนเทอรเนต ผเรยนเพยงแตตอเชอมเครองคอมพวเตอรเขากบระบบ โดยปอนชอผใชและรหสผานกจะสามารถเขาไปศกษาบทเรยนได เรมตงแตการลงทะเบยน การเลอกวชาเรยน การศกษาบทเรยน การวดและประเมนผล และการออกเอกสารรบรองผลการเรยน ขนตอนทงหมดนจะดาเนนการโดยระบบการจดการผานเครอขายอนเทอรเนต ผเรยนไมจาเปนตองเดนทางไปศกษาในชนเรยนจรงกสามารถศกษาจนจบหลกสตรได จงเรยกการศกษาแบบนวา Cyber Class หรอ Cyber Classroom และเนองจากการเรยนการสอนลกษณะนเปรยบเสมอนเปนหองเรยนขนาดใหญทไมมกาแพงกน จงเรยกอกอยางหนงวา No Wall School หรอ No Classroom ปจจบน สถาบนอดมศกษาทงในและตางประเทศ มกจะจดการเรยนการสอนรปแบบนควบคไปกบการเรยนการสอนแบบปกต เพอเปนการขยายโอกาสทางการศกษาใหกบผเรยนในชมชนหางไกล จงจดวาเปนรปแบบหนงของการศกษาทางไกลดวยเชนกน 2. Web Supported Course หมายถง การใชบทเรยนบนเวบสนบสนนหรอสอนเสรมการเรยนการสอนปกตแบบเผชญหนาในชนเรยนระหวางผเรยนกบผสอน เพอใชเปนแหลงขอมลเพมเตม ทาใหผเรยนไดรบความรหลากหลายขน ไมเฉพาะทางดานการนาเสนอเนอหาบทเรยนเทานน แตยงรวมถงการทากจกรรม การทากรณศกษา การแกปญหา หรอการตดตอสอสาร ซงบทเรยนบนเวบทใชสนบสนนการเรยนการสอนปกตตามรปแบบน กาลงมบทบาทอยางสงตอการศกษาในปจจบน อนเนองมาจากความไมพรอมของคอมพวเตอรฮารดแวรและการแพรขยายของระบบเครอขายอนเทอรเนต ทาใหการจดการเรยนการสอนในลกษณะของ Standalone Course ยงไมสามารถกระจายไปไดทว การใชบทเรยนบนเวบสนบสนนการเรยนการสอนปกตจงเปนทางเลอกใหมในการจดการศกษาปจจบน ซงมประสทธภาพมากกวาการนงฟงคาบรรยายจากผสอนเฉพาะเพยงแตในชนเรยนเทานน การเรยนการสอนในลกษณะนจงเปนการเรยนรแบบผสมผสาน โดยใชทงการเรยนการสอนทมผสอนเปนผนา (Instructor-led) และบทเรยนบนเวบ จงเรยกการเรยนการสอนในลกษณะนวา Blended Learning หรอ Hybrid Learning ซงมความหมายในลกษณะของการผสมผสาน


3. Collaborative Learning หมายถง การเรยนการสอนแบบรวมมอโดยใชบทเรยนบนเวบ ซงผเรยนจากชมชนตาง ๆ ทงในและนอกประเทศตอเชอมระบบเขาสบทเรยนในเวลาเดยวพรอมกนหลาย ๆ คนและศกษาบทเรยนเรองเดยวกน สามารถชวยเหลอซงกนและกนในการตอบคาถาม แกปญหา ทากจกรรมการเรยนการสอน และดาเนนการตาง ๆ ในการรวมกนสรางสรรค บทเรยน ทาใหเกดเปนเครอขายองคความรขนาดใหญททาทายและชวนใหผเรยนตดตามบทเรยน โดยไมเกดความเบอหนาย การเรยนการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรซงครงหนงไดถกวพากษวา ทาใหผเรยนมปฏสมพนธซงกนและกนนอยลง การเรยนรแบบรวมมอจงเปนแนวทางหนงในการสนบสนนใหเกดการปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนมากขน จงเปนรปแบบหนงในการใชบทเรยนบนเวบทมประสทธภาพและสอดคลองกบความตองการของผเรยนมากขน 4. Web Pedagogical Resources หมายถง การนาแหลงขอมลตาง ๆ ทมอยบนเครอขาย อนเทอรเนตมาใชสนบสนนการเรยนการสอนในรายวชาตาง ๆ ซงไดแก แหลงเวบไซตทเกบรวบรวมขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว วดทศน และเสยง รวมทงบทเรยนบนเวบ ลกษณะของการใชสนบสนน จงสามารถใชไดทงการใชประกอบการเรยนการสอนและการทากจกรรมการเรยนการสอนในรายวชาตาง ๆ ซอฟทแวรสาหรบพฒนาบทเรยนบนเวบ ซอฟทแวรสาหรบพฒนาบทเรยนบนเวบแบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ดงน 1. ระบบนพนธบทเรยน (Authoring System) เปนซอฟทแวรทออกแบบขนมาเพอใชพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรโดยตรง ปจจบนซอฟทแวรประเภทนสามารถนาไปพฒนาบทเรยนบนเวบไดเชนกน เชน Authorware, Multimedia Toolbooks II, IconAuthor, Quest, IBTAuthor, CBIQuick, Macromedia Flash เปนตน 2. ภาษาคอมพวเตอร (Computer Language) เปนภาษาคอมพวเตอรทใชพฒนาโปรแกรมใชงานทว ๆ ไป ไดแก HTML, Java, ASP, JSP, PHP, Perl และ ASP+ เปนตน ขอแตกตางระหวางบทเรยนบนเวบกบการเรยนการสอนแบบอน ๆ การเรยนการสอนปกตในชนเรยน มลกษณะดงน = ผเรยนถกจากดดวยเวลาเรยน ชนเรยน และทตงของสถานศกษา = ผเรยนกบผสอนมการเผชญหนากนโดยตรง การสอสารใชคาพดเปนหลก = บทเรยนมการควบคมเวลาโดยผสอนและหลกสตร = สอการเรยนการสอนทใชเปนหลก ไดแก เอกสารสงพมพ และการบรรยาย = การจดกลมกจกรรมการเรยนการสอนทาไดคอนขางจากด เนองจากปญหาทางดานจานวนผเรยน เวลาเรยน และสถานท


การเรยนการสอนดวยบทเรยนบนเวบ มลกษณะดงน = ผเรยนเลอกเวลาศกษาบทเรยนไดตามความสะดวก ทงทบานหรอสถานททางาน = ผเรยนกบผสอนตดตอสอสารซงกนและกนผานเครอขายอนเทอรเนต = บทเรยนไมมการควบคมเวลา ผเรยนสามารถศกษาไดตามความสามารถของตนเอง = สอการเรยนการสอนทใชมหลากหลาย ทงบทเรยนบนเวบหรอขอมลอน ๆ จากแหลง ขอมลบนเครอขายใยแมงมม = การจดกลมกจกรรมการเรยนการสอนทาไดหลากหลายรปแบบ เนองจากผเรยนไมจาเปนตองเดนทางไปรวมกลมจรง แตใชวธการเชอมตอผานเครอขายอนเทอรเนต สาหรบขอแตกตางระหวางบทเรยน CAI/CBT กบ บทเรยน WBI/WBT มดงน การเรยนการสอนดวยบทเรยน CAI/CBT มลกษณะดงน = เปนการใชงานในลกษณะโดยลาพง = สนบสนนการเรยนการสอนแบบ Asynchronous เพยงอยางเดยว = ไมสามารถจดการเรยนการสอนแบบรวมมอได (Collaborative Learning) = จดใหมระบบพเลยง (Mentoring) ในการเรยนการสอนไดยาก = สามารถเขาถงบทเรยนไดเปนบางสวนเทานน = ไมสนบสนนใหเกดเครอขายหรอสงคมแหงการเรยนร การเรยนการสอนดวยบทเรยน WBI/WBT มลกษณะดงน = เปนการใชงานในลกษณะเครอขาย = สนบสนนการเรยนการสอนทงแบบ Synchronous และ Asynchronous = สนบสนนการเรยนการสอนแบบรวมมออยางสมบรณ = สามารถจดใหมระบบพเลยง เพอชวยเหลอผเรยนเกยวกบการเรยนการสอน = สามารถเขาถงบทเรยนไดทก ๆ สวน = เปดโอกาสใหเกดเครอขายหรอสงคมแหงการเรยนรไดงายและกวางไกลกวา เกณฑการพจารณาเลอกใชบทเรยนบนเวบ เกณฑการพจารณาเลอกใชบทเรยนบนเวบ ในคมอ Multimedia and Internet Training Awards ประกอบดวยขอกาหนดตาง ๆ จานวน 10 ขอ ดงน (Available on : www.eastman .ucl.ac.uk/cal) 1. เนอหา (Content) เปนการพจารณาทงปรมาณและคณภาพของเนอหาของบทเรยนบน เวบวามความเหมาะสมหรอไม เนองจากเนอหาทเหมาะสมจะตองมความเปนสารสนเทศซงเปนองคความร ไมใชเปนขอมลดบ อนเปนคณสมบตพนฐานของบทเรยนคอมพวเตอร


2. การออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) บทเรยนบนเวบทด จะตองผานกระบวนการวเคราะห การออกแบบ และการพฒนาเปนระบบการเรยนการสอน ไมใชหนงสออเลกทรอนกส (e-Books) ทนาเสนอขอความจากเอกสารสงพมพผานจอภาพของคอมพวเตอร 3. การปฏสมพนธ (Interactivity) บทเรยนบนเวบตองนาเสนอโดยยดหลกการปฏสมพนธกบผเรยน องคความรทเกดขนแตละเฟรม ควรเกดขนจากการทผเรยนมปฏสมพนธโดยตรงกบบทเรยน เชน การตอบคาถาม การรวมกจกรรม เปนตน ไมไดเปนการนาเสนอในลกษณะของการสอสารแบบทางเดยว (One-way Communication) โดยบทเรยนเปนฝายนาเสนอเพยงอยางเดยว 4. การสบทองขอมล (Navigation) ดวยหลกการนาเสนอในลกษณะของไฮเปอรเทกซ บทเรยนบนเวบ ควรจะประกอบดวยเนอหาทงเฟรมหลกหรอโนดหลกและเชอมไปยงโนดยอยทมความสมพนธกน โดยใชวธการสบทองขอมลแบบตาง ๆ เชน Bookmarks, Backtracking, History Lists หรอวธอน ๆ อนเปนคณลกษณะเฉพาะของเวบเบราเซอร เพอสนบสนนใหผเรยนเขาไปศกษาขอมลในระดบลกทเกยวของได 5. สวนของการนาเขาสบทเรยน (Motivational Components) เปนการพจารณาดานการใชคาถาม เกม แบบทดสอบ หรอกจกรรมตาง ๆ ในขนของการกลาวนาหรอการนาเขาสบทเรยน ของบทเรยนบนเวบ เพอดงดดความสนใจของผเรยนกอนทจะเรมศกษาเนอหา 6. การใชสอ (Use of Media) เปนการพจารณาความหลากหลายและความสมบรณของสอทใชในบทเรยนบนเวบวาเหมาะสมหรอไมเพยงใด เชน การใชภาพเคลอนไหว การใชเสยง หรอกราฟก เปนตน 7. การประเมนผล (Evaluation) บทเรยนบนเวบทด จะตองมสวนของคาถาม แบบฝกหด หรอแบบทดสอบ เพอประเมนผลการเรยนของผเรยน อกทงยงตองพจารณาระบบสนบสนนการประเมนผลดวย เชน การตรวจวด การรวบรวมคะแนน และการรายงานผลการเรยน เปนตน 8. ความสวยงาม (Aesthetics) เปนเกณฑพจารณาดานความสวยงามทว ๆ ไปของ บทเรยนบนเวบเกยวกบตวอกษร ภาพ กราฟก และการใชส รวมทงรปแบบการนาเสนอ และการปฏสมพนธกบผใช 9. การเกบบนทก (Record Keeping) ไดแก การเกบบนทกประวตผเรยน การบนทกผลการเรยน และการจดการระบบฐานขอมลตาง ๆ ทสนบสนนกระบวนการเรยนการสอน เชน การออกใบประกาศนยบตรรบรองผลการเรยน 10. เสยง (Tone) ถาบทเรยนบนเวบสนบสนนมลตมเดยดวย กควรพจารณาดานเสยง เกยวกบลกษณะของเสยงทใช ปรมาณการใช และความเหมาะสม


e-Learning e-Learning มาจากคาศพท 2 คา ไดแก Electronic และ Learning สาหรบคาแปลทปรากฏใน Merriam-Webster Online Dictionary ไดนยามของคาวา Electronic ไววา อะไรกตาม ทเกยวของหรอสมพนธกบกบอเลกทรอนกส หรออปกรณททางานโดยการควบคมของอเลกตรอนหรออปกรณอเลกทรอนกส สวนคาวา Learning ไดนยามไววา ความรหรอทกษะทไดรบจากบทเรยนหรอการศกษา และการไดมาของความรในสาขาวชาตาง ๆ ทงวทยาศาสตรและวรรณคด เมอรวมทงสองคานเขาดวยกน จงหมายถง ความรหรอทกษะทไดรบจากศกษาบทเรยนททางานดวยอเลกทรอนกส ในทนจงมหมายถงบทเรยนอเลกทรอนกสหรอการเรยนรโดยใชอเลกทรอนกส ททางานดวยระบบอตโนมตดวยความรวดเรว นอกจากนยงมการใหความหมายอน ๆ ทระบชดลงไปวาหมายถงการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอร ซงกคอบทเรยนคอมพวเตอรนนเอง คาวา e-Learning จงมความหมายกวางและมหลายความหมาย ถาพจารณาคาแปลทมความหมายกวาง จะหมายถงการเรยนการสอนโดยใชอปกรณอเลกทรอนกส เชน โสตทศนปกรณ วทย โทรทศน ดาวเทยม คอมพวเตอร และเครอขายคอมพวเตอร เปนตน แตถาพจารณาเฉพาะการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอร กจะหมายถงบทเรยนคอมพวเตอร เชน CAI/CBTและ WBI/WBT เปนตน ซงเนนการใชคอมพวเตอรมากกวาการใชเครองมอหรอโสตทศนปกรณ นอกจากนยงมการนยามความหมายของ e-Learning ในลกษณะของวธการหรอแนวทางเชนกน เชน Ingenetic แหงประเทศเยอรมน ไดสรปไววา “e-Learning is the new solution of the next education” (Available on : www.ingenetic.com) ซงหมายถง e-Learning เปนวธการหรอแนว ทางใหมของการศกษายคหนา อยางไรกตามแมจะมความหมายหลายประการ แตบคคลทวไปจะเขาใจความหมายของ e-Learning ในลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรหรอการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอรมากกวาความหมายอน ๆ e นอกจากจะเปนคายอของคาวา Electronic ในความหมายทไดกลาวมาแลวขางตน ยงมการนยามตวอกษร e ในรปของบทเรยนคอมพวเตอรอก 3 ความหมายทแตกตางกน ไดแก 1) e คอ Experience หมายถง ประสบการณทไดจากการเรยนการสอนดวยบทเรยนคอมพวเตอร 2) e คอ Extended ซงหมายถง การใชแหลงความรทหลากหลายบนเครอขายคอมพวเตอรเพอขยายความร ทกษะ และประสบการณใหกบผเรยน และ 3) e คอ Expanded หมายถง การขยายขอบเขตการใชบทเรยนคอมพวเตอรไปยงผใชในชมชนตาง ๆ อยางไมมขอจากด ความหมายของ e-Learning ถนอมพร ไดนยามของ e-Learning ไว 2 ประการ ประการแรก หมายถง การเรยนเนอหา หรอสารสนเทศสาหรบการสอนหรอการฝกอบรม ซงใชการนาเสนอดวยตวอกษร ภาพนง ผสม ผสานกบการใชภาพเคลอนไหว วดทศน และเสยง โดยอาศยเทคโนโลยของเวบในการถายทอดเนอหา รวมทงใชเทคโนโลยการจดการคอรส (Course Management System) ในการบรหาร

http://www.ingenetic.com)


จดการงานสอนตาง ๆ สวนประการทสอง หมายถง การเรยนในลกษณะใดกได ซงใชการถายทอดเนอหาผานทางอปกรณอเลกทรอนกส ไมวาจะเปนคอมพวเตอร เครอขายอนเทอรเนต อนทราเนต เอกซทราเนต สญญาณโทรทศน หรอ ดาวเทยม เปนตน (Available on : www. nectec.or.th) สรสทธ ไดนยามของ e-Learning ไววา เปนการเรยนรแบบออนไลน หรอ e-learning เพอการศกษาโดยเรยนรผานเครอขายคอมพวเตอรอนเทอรเนตหรออนทราเนต ซงเปนการเรยนรดวยตวเอง ผเรยนจะไดเรยนตามความสามารถและความสนใจของตนเอง โดยเนอหาของบทเรยนซงประกอบดวย ขอความ รปภาพ เสยง วดทศนและมลตมเดยอน ๆ จะถกสงไปยงผเรยนโดยใช เบราเซอร โดยทผเรยน ผสอน และเพอนรวมชนเรยนทกคน สามารถตดตอ ปรกษา แลกเปลยนความคดเหนระหวางกนไดเชนเดยวกบการเรยนในชนเรยนปกต โดยอาศยเครองมอการตดตอ สอสารททนสมย เชน e-mail, Webboard, IRC เปนตน จงเปนการศกษาสาหรบทก ๆ คนใหสามารถเรยนรไดทกเวลาและทกสถานท (Available on : www.thai2learn.com) เกรยงศกด ไดนยาม e-Learning ไววา เปนการเรยนรผานสออเลกทรอนกส ซงหมายถง การเรยนรบนฐานเทคโนโลย ซงครอบคลมวธการเรยนรทหลากหลายรปแบบ อาท การเรยนรบนคอมพวเตอร การเรยนรบนเวบ หองเรยนเสมอนจรง และความรวมมอดจทล เปนตน ผเรยนสามารถเรยนรผานสออเลกทรอนกสทกประเภท อาท อนเทอรเนต อนทราเนต เอกซทราเนต การถายทอดผานดาวเทยมเทปบนทกเสยงและวดทศน โทรทศนทสามารถโตตอบกนได และซดรอม (Available on : www.lib.nu.ac.th) Clark C. Ruth และ Meyer E. Richard ไดนยามไววา e-Learning เปนบทเรยนทสงผานคอมพวเตอร โดยใชซดรอม เครอขายอนเทอรเนต หรอเครอขายอนทราเนต ซงบทเรยนดงกลาว จะมลกษณะดงตอไปน 1) มเนอหาทสอดคลองกบวตถประสงค 2) ใชวธการออกแบบการสอน เชน การใหตวอยาง และการฝกฝนเพอชวยการเรยนร 3) ใชสอ เชน ขอความ หรอ ภาพ ในการนาสงเนอหาและวธการสอน และ 4) มการสรางองคความรใหมทมการเชอมโยงไปยงความรและทกษะของผเรยนรายบคคล เพอใหบรรลความสาเรจตามวตถประสงคทตงไว (Clark. : 2002, 13) Rosenberg J. Marc ไดนยาม e-Learning ไวเปนขอ ๆ วา 1) e-Learning เปนเครอขายทสามารถปรบเปลยน จดเกบ สบคน และแบงปนทรพยากรขอมลรวมกน 2) e-Learning เปนการสงผานความรไปยงผใชบทเรยนผานคอมพวเตอรโดยใชมาตรฐานของเทคโนโลยอนเทอรเนต และ 3) e-Learning มงเนนวธการเรยนรและการฝกอบรมในแนวกวางอยางไรขอบเขต ซงการฝกอบรมแบบดงเดมไมสามารถทาไดมากอน (Rosenberg. 2001 : 28-29) เวบไซต www.learnframe.com ไดนยามไววา e-Learning เปนการจดการศกษาผานเครอขายอนเทอรเนตหรอใชกบคอมพวเตอรโดยลาพง เพอสงผานความรและทกษะไปยงผเรยน e-Learning จะประยกตใชอเลกทรอนกสและการประมวลผลเพอการเรยนร ซงไดแก บทเรยนบนเวบ บทเรยนคอมพวเตอร หองเรยนเสมอนจรง และการเรยนรรวมกน โดยทเนอหาบทเรยนจะถกสงผานเครอขายอนเทอรเนต เทปเสยง วดทศน ดาวเทยม โทรทศน และซดรอม เปนตน

http://www.thai2learn.com)

http://www.lib.nu.ac.th)

http://www.learnframe.com


เวบไซต www.e-Learningsite.com ไดนยามไววา e-Learning เปนการนาสงการเรยนรและการฝกอบรมอยางเปนทางการและไมเปนทางการ รวมทงกจกรรมการเรยนการสอน การประมวล ผล และกจกรรมตาง ๆ โดยใชสออเลกทรอนกส เชน เครอขายอนเทอรเนต อนทราเนต เอกซทราเนต ซดรอม ดวด วดทศน เทปเสยง โทรทศน โทรศพทมอถอ คอมพวเตอรแบบพกพา และอน ๆ เวบไซต www.lct.waidmayr.at ไดนยามไววา e-Learning เปนการเรยนรใด ๆ ทใชประโยชนของเครอขายคอมพวเตอร (LAN, WAN หรอ อนเทอรเนต) เพอนาสง ปฏสมพนธ หรอนาเสนอบทเรยน รวมถงการเรยนรรวมกน การศกษาทางไกลทพฒนามาจากการศกษาโดยอสระ บทเรยนคอมพวเตอรและบทเรยนบนเวบ ซงสามารถทาไดทงการเรยนรแบบพรอมกน แบบไมพรอมกน แบบผสอนเปนผนา หรอแบบผสมผสานกน เวบไซต www.bbk.ac.uk ไดนยามไววา e-learning เปนการใชอปกรณอเลกทรอนกสในการนาสงบทเรยนสาหรบการเรยนการสอนแบบออนไลนหรอการเรยนการสอนแบบกระจาย ซงใชจดหมายอเลกทรอนกส หรอการประชมทางไกลดวยภาพหรอสอดจทลอน ๆ กลาวโดยสรป e-Learning มความหมายกวาง ๆ 3 ประการ ดงน 1. การเรยนการสอนโดยใชอปกรณอเลกทรอนกสเปนตวกลาง ในการสงผานและจดการดานเนอหา สอ กจกรรมการเรยนการสอน การวดและประเมนผล และกระบวนการเรยนรอน ๆ อปกรณดงกลาวน ไดแก คอมพวเตอร โสตทศนปกรณ วทย โทรทศน วดทศน สญญาณดาวเทยม และอปกรณอน ๆ ททางานโดยใชอเลกทรอนกสควบคม 2. บทเรยนคอมพวเตอรสาหรบการเรยนการสอนหรอการฝกอบรม โดยใชเครอขายคอมพวเตอรเปนตวกลางในการสงผานและจดการดานเนอหา สอ กจกรรมการเรยนการสอน การวดและประมวลผล และกระบวนการเรยนรอน ๆ ทงเครอขายอนเทอรเนต อนทราเนต เอกซทราเนต หรอเครอขายเสมอน (Virtual Network) ทจดตงขนมาโดยเฉพาะ 3. วธการเรยนหรอแนวทางการเรยน โดยใชเครอขายคอมพวเตอรเปนตวกลางในการจดการบทเรยนคอมพวเตอร ทาใหเกดการประยกตวธการหรอแนวทางใหม ๆ ในการเรยนรดวย คอมพวเตอร เชน ระบบการเรยนรรวมกน (Collaborative Learning System) ระบบปรบเปลยนการเรยนร (Adaptive Learning System) เปนตน ปจจยทเกยวของกบการกาเนดของ e-Learning พฒนาการของเครอขายอนเทอรเนตไดกาวหนาขนตามลาดบ มการใชเครอขายใยแมงมมอยางแพรหลายในธรกจและอตสาหกรรมทกสาขาทวโลก จนอาจกลาวไดวาไมมธรกรรมใด ๆ ทมอตราการใชงานเพมขนเหมอนกบการขยายตวของการใชงานเครอขายอนเทอรเนต ดวยเหตน จงมการใชเครอขายอนเทอรเนตเปนชองทางในการนาเสนอและจดการดานตาง ๆ อยางมากมาย e-Learning จงกาเนดขนเพอสนบสนนการเรยนรดวยตนเองบนเครอขายอนเทอรเนต ทง

http://www.e-Learningsite.com

http://www.lct.waidmayr.at

http://www.bbk.ac.uk


การศกษาในสถานศกษาและการฝกอบรมในสถานประกอบการ การกาเนดของ e-Learning จงมปจจยตาง ๆ ทเกยวของดงน 1. เกดนวตกรรมใหมในการเรยนการสอน โดยใชเครอขายอนเทอรเนตเปนชองทางในการนาเสนอและการจดการ เกดเปนการเรยนการสอนออนไลนทผเรยนสามารถศกษาบทเรยนไดจากบานพกหรอสถานททางาน โดยไมเสยเวลาการเดนทางหรอเสยเวลาทางาน อกทงยงประหยดคาใชจาย ทาใหการเรยนการสอนรายบคคลมบทบาทมากขน ซงไมเคยเกดขนมากอนหนาน 2. วฒนธรรมการเรยนรและการจดการมการเปลยนแปลง การสงเสรมการเรยนรทมงเนนความสามารถของแตละบคคลเปนหลก ไดเขามาแทนทการเรยนรปกตในชนเรยน รวมทงมการจดการทเปลยนแปลงไปจากระบบการศกษาแบบดงเดม เนอหาและการจดการบทเรยนมความยดหยนมากขน เพอสนองตอบตอวฒนธรรมการเรยนรใหมความเปนสวนตวมากขน 3. พฒนาการของสาธารณปโภคพนฐานกาวหนามากขน เทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคมมการพฒนาอยางตอเนอง เมอนามาใชกบระบบสาธารณปโภคพนฐาน ทาใหการตดตอสอสารเปนเรองทสะดวก รวดเรว และมประสทธภาพมากขน รวมทงมการกาเนดของเครอขายอนเทอรเนต ทาใหสงคมเกดการเปลยนแปลงตามกระแสของเทคโนโลย การใชสาธารณปโภคพนฐานเปนชองทางในการสงผานองคความรของ e-Learning จงเกดขน บคคลทอยในสงคมทแตกตางกนสามารถตดตอสอสารกนไดโดยอาศยชองทางน 4. เกดพฒนาการของเครอขายองคความรทไรพรมแดนและมมาตรฐานมากขน สงคมแหงการเรยนรไดมการพฒนาอยางกาวกระโดด เกดการรวมตวของชมชนตาง ๆ เปนเครอขายขน ซงแพรกระจายไปทวทกภมภาค องคความรจงเกดการถายโอนขนภายในเครอขาย ซงการกระจายองคความรเหลาน ทาใหเกดมาตรฐานขนในวงการศกษา ตวกลางในการถายโอนองคความร ซงกอนหนานนไดแก สอบคคล อนไดแก ผสอน ไดถกปรบเปลยนไปเปนสอดจทล เชน บทเรยนคอมพวเตอร และ e-Learning เนองจากสามารถสงผานไปยงชมชนตาง ๆ อยางไรขดจากดและเปนมาตรฐานเดยวกน 5. ความตองการพฒนาบคลากรเปนจานวนมากในครงเดยว เพอใหทนตอการเปลยนแปลงทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เนองจากความตองการบคลากรทมความรและความสามารถเฉพาะทางมจานวนมากขน การพฒนาบคลากรอยางเรงรบภายใตมาตรฐานวชาชพเพอใหทนตอความกาวหนาตอการเปลยนแปลงของสงคมโลก e-Learning จงเปนแนวทางหนงทตอบสนองตอความตองการดานน เนองจากสามารถฝกอบรมในขณะทผเรยนประกอบภารกจได 6. เกดการแขงขนอยางสงในสงคมเทคโนโลยสารสนเทศ กลาวไดวายคขาวสารขอมลเชนปจจบน ธรกจอตสาหกรรมสาขาตาง ๆ ทจะอยไดในสงคมโลกจะตองใชประโยชน ควบคม และจดการสารสนเทศไดอยางมคณภาพทงทางดานการบรหารและการจดการ e-Learning จดวาเปนองคประกอบสาคญประการหนงทชวยยกระดบคณภาพขององคกรใหแขงขนไดในสงคมโลก อกทงยงชวยสงเสรมภาพลกษณทดขององคกรในระดบสากลอกดวย


7. เปนการยกระดบการลงทนบนเวบ ในทางธรกจถอวา e-Learning เปนการประกอบธรกรรมแขนงหนงบนเวบโดยใชเทคโนโลยของเวบ เนองจากสามารถทาใหเกดมลคาขนไดในการดาเนนกจกรรมทางดานการศกษาและการฝกอบรม ดงจะเหนไดจากปจจบนไดมการจดตงสถาบนการศกษาและสถาบนฝกอบรมออนไลนเปนจานวนมาก และมแนวโนมการเพมจานวนมากขนของธรกจประเภทนอยางตอเนอง จากปจจยตาง ๆ ดงกลาวน e-Learning จงกาเนดขน เพอตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงคมเทคโนโลยสารสนเทศทมงเนนการกระจายโอกาสทางการศกษา ใหเกดความเสมอภาคในชมชนตาง ๆ เนองจากไดตระหนกวา การพฒนาบคลากรเปนองคประกอบทสาคญยงในการขบเคลอนองคกรใหกาวหนาไปในทศทางทถกตอง รวมทงยงสงผลถงประเทศชาตใหมการพฒนาในภาพรวมอกดวย ลกษณะสาคญของ e-Learning ลกษณะสาคญของ e-Learning แบงออกไดหลายแนวความคด ดงน 1. 3 As ไดแก Anyone, Anywhere และ Anytime หมายถง ผเรยนในระบบ e-Learningจะเปนผใดกได ตอเชอมเขาระบบเพอศกษาบทเรยนจากทใดกได และศกษาบทเรยนเมอเวลาใด กได ตามความถนดและความตองการของตนเอง 2. 3 Ds ไดแก Digital, Distance และ InDividual หมายถง e-Learning ประกอบดวยสอ ดจทลในลกษณะของมลตมเดย ทงขอความ ภาพนง กราฟก ภาพเคลอนไหว และเสยง ซงเนนการใชเพอการเรยนการสอนทางไกล และเปนการเรยนรรายบคคล (วนชย : 2547) 3. 4 Os ไดแก Open Course, Open Method, Open Media และ Open Service หมายถง การเปดกวางของหลกสตรสาหรบผเรยนในระบบ ทจะเลอกศกษาจากหลกสตรใดหรอเนอหาใดกไดโดยใชวธการเรยนการสอนทมอสระ รวมทงมสอการเรยนการสอนใหเลอกตามตองการของผเรยน ตลอดจนมบรการตาง ๆ บนเครอขายคอมพวเตอรทเอออานวยตอการเรยนการสอน ทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ 4. 4 Cs ไดแก Culture, Champions, Communication และ Change หมายถง วฒนธรรมของการเรยนการสอนดวย e-Learning ทมความเปนสวนตว เนนการเรยนการสอนเพอใหคนพบตวเอง เพอมงความเปนเลศทางดานวชาการ โดยใชการตดตอสอสารระหวางผเรยนกบบทเรยนหรอระหวางผเรยนดวยกน ทาใหกระบวนการเรยนรเกดการเปลยนแปลงไปจากระบบดงเดม 5. 4 Is ไดแก Information, Interactive, Individual และ Immediate Feedback หมายถง ความเปนสารสนเทศของเนอหาทผานกระบวนการออกแบบ ไมใชขอมลดบเหมอนขอมลทบรรจไวในหนงสอหรอตาราทว ๆ ไป นอกจากนยงสงเสรมการปฏสมพนธแบบ 2 ทาง (Two-way


Communication) ในกระบวนการเรยนรทเนนการเรยนรรายบคคล โดยมการปอนกลบโดยทนททผเรยนมปฏสมพนธ ทาใหการเรยนรเกดความตอเนองและรวดเรว 6. 5 Es ไดแก Entertainment, Ethic, Equity, Excellence และ Empowerment หมายถง ความบนเทงทเกดขนในการเรยนรดวยตนเอง ซงไมเครงครดในเรองของขนตอนและกระบวนการเรยนรเหมอนการเรยนการสอนในชนเรยนปกต โดยผเรยนจะตองมความรบผดชอบตอตนเองและมจรรยาบรรณในการเรยนร ซง e-Learning สามารถสรางความเสมอภาคในการเรยนการสอน ทาใหการศกษามมาตรฐานเทยบเคยงกน เนองจากความเปนเลศของ e-Learning ทผานกระบวนการออกแบบ พฒนา และทดลองใชมากอน ทาให e-Learning เปนบทเรยนทมประโยชนอยางยงตอการศกษา สวนประกอบของระบบ e-Learning ระบบ e-Learning ประกอบดวยสวนตาง ๆ 4 สวน ดงน 1. Learning Management System (LMS) 2. Content Management System (CMS) 3. Test Management System (TMS) 4. Delivery Management System (DMS)

ภาพท 12-3 e-Learning System รายละเอยด มดงน 1. Learning Management System (LMS) หมายถง ระบบการจดการดานการเรยนร ซงเปนสวนการบรหารและจดการ e-Learning เพอนาพาผเรยนไปยงเปาหมายทตองการ เรม

Learning Management System (LMS)

Content Management System (CMS)

Test Management System (TMS)

Delivery Management System (DMS)

e-Learning System

Student


ตงแตการจดหลกสตรรายวชาเพอนาเสนอแกผเรยน ลงทะเบยนเรยนและพสจนสทธของผเรยน นาเสนอเนอหาบทเรยน จดกจกรรมการเรยนการสอน ตดตามผเรยน รายงานผลความกาวหนาทางการเรยน และประเมนผลการเรยน รวมทงการออกใบรบรองผลการเรยนถาผเรยนผานเกณฑทกาหนดไว LMS จงมบทบาทเสมอนแผนกทะเบยนของสถานศกษาททาหนาทตงแตประกาศรบสมครผเรยน ลงทะเบยนเรยน และดาเนนการเรยนรตามขนตอนตาง ๆ จนผเรยนจบหลกสตร จงสรปไดวา หนาทประการสาคญของ LMS กคอ การนาพาผเรยนใหดาเนนไปตามกลไกของการเรยนการสอน ซงจะเรยกกนโดยทวไปวา Tracking สาหรบเครองมอตาง ๆ ทมอยใน LMS ทใชในการจดการดานการเรยนร มดงน 1.1 เครองมอสาหรบผสอนหรอผออกแบบบทเรยน เพอจดการ รวบรวม และนาเสนอเนอหาวชาทมอยในรปแบบของไฟลเอกสาร ไฟลภาพ หรอไฟลภาพเคลอนไหว 1.2 เครองมอสาหรบผสอนหรอผเกยวของ เพอใชสาหรบประกาศเกยวกบรายวชาตาง ๆ ทใหบรการ และกาหนดการตาง ๆ รวมทงกจกรรมการเรยนการสอน 1.3 เครองมอสาหรบตดตอสอสารระหวางผสอนและผเรยน ทงแบบ Asynchronous และ Synchronous เชน กระดานขาว จดหมายอเลกทรอนกส และการสนทนาผานเครอขาย 1.4 เครองมอสาหรบเกบสถตตาง ๆ เชน การตรวจสอบจานวนผใชบทเรยน ระดบคะแนนของผเรยน และสถตการใชบทเรยน เปนตน 2. Content Management System (CMS) หมายถง ระบบการจดการดานเนอหาบทเรยน ซงเปนสวนทใชสาหรบผสอนหรอผพฒนาบทเรยน ในการสรางสรรคและนาเสนอเนอหาบทเรยนทจะใหบรการแกผเรยนในระบบ ซงอาจจะเปนการรวบรวมไฟลเอกสารตาง ๆ ทมอยเดมแลวนามาสรางสรรคเปนบทเรยนในรปของไฮเปอรเทกซหรอสออเลกทรอนกสอน ๆ การจดการ เนอหาบทเรยนเพอใหเปนองคความรเหลาน จะเปนหนาทหลกของ CMS ในการรวบรวม จดกลม และจดการนาเสนอตามกระบวนการเรยนการสอน เพอใหผเรยนไดศกษาเนอหาตามแนวทางทผสอนออกแบบบทเรยน เนองจากในปจจบน ไดมผผลต LMS เปนจานวนมาก โดยผนวก CMS เขาไปเปนสวนหนงของ LMS ดวย จงเรยกรวมกนวา Learning Content Management System หรอ LCMS ซงหมายถง ระบบจดการดานการเรยนรและจดการดานเนอหา 3. Test Management System (TMS) หมายถง ระบบการจดการดานการทดสอบ ซงเปนสวนของการจดการประเมนผลผเรยนตามกระบวนการเรยนร บทบาทของ TMS จงทาหนาทสนบสนนการจดการดานการทดสอบ ซงจาแนกออกเปน 2 สวน ดงน 3.1 สวนของผพฒนาบทเรยน TMS จะทาหนาทสนบสนนการออกขอสอบ การแกไข การนาแบบทดสอบไปใช การพมพ การจดการแบบทดสอบ สมแบบทดสอบ การรวบรวมคะแนน และการสรปผลคะแนนทไดจากแบบทดสอบ


3.2 สวนของผเรยน TMS จะทาหนาทสนบสนนใหผเรยนไดทาแบบทดสอบ รวบรวมคะแนนทไดจากแบบทดสอบ และรายงานผลความกาวหนาในรปแบบตาง ๆ 4. Delivery Management System (DMS) หมายถง ระบบการจดการดานการนาสงบทเรยน เพอใหผเรยนศกษาบทเรยนผานระบบเครอขายคอมพวเตอร ทงอนเทอรเนต อนทราเนต หรอเอกซทราเนต รวมทงการนาสงบทเรยนโดยใชชองทางอน ๆ เชน โทรทศนตามสาย หรอการออกอากาศ เปนตน การนาสงบทเรยนสวนนจงถอวาเปนหนาทของ DMS ทจะตองสนบสนนใหมวธการนาสงทหลากหลาย เนองจากสภาพแวดลอมทางการเรยนของผเรยนมความแตกตางกน รวมทงลกษณะการใชงานของผเรยนกลมเปาหมายกมความแตกตางกนดวย หนาทหลกของระบบการจดการดานการเรยนร (LMS) กลาวไดวา Learning Management System (LMS) เปนสวนทสาคญทสดของระบบ e-Learning ซงทาหนาทบรหารและการจดการทงหมดเกยวกบการดาเนนบทเรยนใหเปนไปตามวตถประสงค เนองจากการจดการบทเรยนของ e-Learning เปนการดาเนนการผานเครอขายคอมพวเตอร ซงมความซบซอนกวาระบบ CMI ซงเปนการจดการเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรททางานในลกษณะโดยลาพง ดงนน ผพฒนา e-Learning จงใหความสาคญกบการจดการของระบบ LMS เปนอยางยง เพอใหการดาเนนการบทเรยนมความตอเนองและสมบรณ สาหรบหนาทหลกของระบบการจดการดานการเรยนร ศนยวจย SAP CEC Karlsruhe เมอง Karlsruhe, Germany ไดจาแนกหนาทออกเปนขอ ๆ ดงน 1. การบรหารและการจดการบทเรยน (Administration) เปนการจดการทงหมดเกยวกบการนาเสนอและการจดการบทเรยนใหเปนไปตามแผน เรมตงแตการลงทะเบยน การพสจนสทธ การดาเนนบทเรยน การประเมนผล และสวนอน ๆ 2. การจดการรวบรวมเนอหาบทเรยน (Organizational Management) เปนการจดการเนอหาบทเรยนโดยรวบรวมเปนบทเรยนยอย ๆ เชน บทเรยน โมดล คลสเตอร หรออน ๆ 3. การจดการดานเวลา (Time Management) เปนการจดการดานเวลาภายในตวบทเรยนของ e-Learning วาในแตละขนตอนใชเวลาเทาใด 4. การรายงานการเรยน (Reporting) เปนการรายงานเกยวกบการเรยนทงหมดไปยงผเรยนและผทเกยวของ ทงการรายงานสภาพการลงทะเบยน การออกเอกสารตาง ๆ และการรายงานผลการเรยน 5. การวเคราะหความตองการ (Needs Analysis) เปนการวเคราะหความตองการใชบทเรยน เพอการศกษาหรอการฝกอบรมในสาขาวชาตาง ๆ 6. การเตรยมการวางแผนบทเรยน (Preplanning) เปนการเตรยมการวางแผนบทเรยนตามหลกการเรยนร


7. การจดตารางเวลาการเรยน (Scheduling) เปนการจดการดานเวลาสาหรบนาเสนอบทเรยนผานเครอขายอนเตอรเนต 8. การจดการดานองคความร (Knowledge Management – KM) เปนการจดการดานการนาเสนอองคความรใหสอดคลองตามหลกประสบการณการเรยนร 9. การวางแผนดานทรพยากรขอมล (Resources Planning) เปนการวางแผนดานการใชเนอหา ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง และทรพยากรอน ๆ 10. การจดการดานการออกใบรบรองผล (Qualification Management) เปนการรายงานผลในรปของเอกสารใหกบผเรยน ไดแก ประกาศนยบตร ใบรบรองคณวฒ หรอเอกสารอน ๆ เพอรบรองผลการศกษา หลงจากทผเรยนศกษาผานตามเกณฑ e-Learning กบการเรยนการสอนทางไกล การเรยนการสอนทางไกล (Distance Learning) หรอ d-Learning หมายถง การเรยนการสอนทผเรยนและผสอนไมไดเผชญหนากน แตดาเนนกจกรรมการเรยนการสอนแบบปฏสมพนธในระยะไกล (Remote Interactive) เพอใหเกดความร ทกษะ และประสบการณกบผเรยนในลกษณะเชนเดยวกบการเรยนการสอนปกตในชนเรยน ซงในระยะแรกการเรยนการสอนทางไกลของสถาบนการศกษาตาง ๆ ไดใชสอสงพมพเปนหลก โดยใชไปรษณยเปนชองทางในการตดตอ สอสารระหวางสถาบนการศกษากบผเรยน ตอมาไดมการปรบเปลยนชองทางไปใชเครอขายคอมพวเตอร เพอสงผานบทเรยนคอมพวเตอรไปยงผเรยนทอยในชมชนหางไกลออกไป เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรทใชงานบนเครอขายอนเทอรเนต ทาใหเกดการปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอนไดงายและมประสทธภาพมากกวาการใชชองทางอน ทาใหเกดรปแบบใหม ๆ ในการเรยนการสอนทางไกลโดยใชบทเรยนคอมพวเตอร ไดแก มหาวทยาลยเสมอน หองเรยนอเลกทรอนกส (e-Classroom) หองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) และโรงเรยนปราศจากกาแพง (School without Wall) เปนตน e-Learning มลกษณะเปนการเรยนการสอนทางไกลผานเครอขายคอมพวเตอรเชนเดยวกบ Distance Learning โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรในรปแบบตาง ๆ เชน CAI/CBT, WBI/WBT หรอบทเรยนคอมพวเตอรในรปแบบอน ๆ ทาใหเกดการปฏสมพนธระหวางบทเรยนกบผเรยนหรอระหวางผเรยนดวยกน e-Learning และ Online Learning กบการเรยนการสอนทางไกลจงมความสมพนธตอการเรยนการสอนซงกนและกน ผเรยนสามารถใชบรการทมอยบนเวบเพอใชในการตดตอสอสารในกระบวนการเรยนรได ไมวาจะเปนระบบการเรยนรแบบไมพรอมกน เชน จดหมายอเลกทรอนกส กระดานขาว เปนตน และระบบการเรยนรแบบพรอมกน เชน ระบบการประชมทางไกล การสนทนาบนเครอขาย เปนตน ตามหลกการดงกลาวน จงอาจสรปความสมพนธระหวางการศกษาทางไกล e-Learning Online Learning และบทเรยนคอมพวเตอรหรอบทเรยนบนเวบ ไดตามภาพท 12-4


ภาพท 12-4 ความสมพนธระหวาง e-Learning กบ Distance Learning (www.e-learningsite.com) e-Learning จงมบทบาทสาคญตอการเรยนการสอนทางไกล ทงการเรยนการสอนในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เนองจาก e-Learning ออกแบบและพฒนาขนเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ผเรยนสามารถเลอกศกษาเนอหาบทเรยน เลอกสอ เลอกกจกรรมการเรยนการสอนไดตามความถนดและความตองการ ตลอดจนสามารถวดและประเมนผลความกาวหนาของการเรยนการสอนไดดวยตนเอง อกทงยงสงเสรมการเรยนรแบบปฏสมพนธตามหลกการของบทเรยนโปรแกรม ซงเปนแนวความคดหลกในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอร เพอสงเสรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง การเรยนการสอนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนตในปจจบน จงใชบทเรยนคอมพวเตอรหรอ e-Learning เปนสอหลก (Main Media) ในการจดการ ศกษา โดยอาจมการใชสอประกอบอน ๆ เปนสอประกอบ (Supplement Media) ไดแก เอกสารสงพมพ สอบคคล และกจกรรมการเรยนการสอน เปนตน ขอไดเปรยบของ e-Learning ขอไดเปรยบของ e-Learning มดงน (Available on : www.e-learningcenter.com) 1. e-Learning is dynamic หมายถง เนอหาและขอมลทปรากฏอยใน e-Learning เปนขอมลทมความเปนพลวต (Dynamic) มากกวา แตกตางจากเนอหาสาระทปรากฏอยในตาราหรอเอกสาร ซงมความสถต (Static) ยากตอการเปลยนแปลง ความเปนพลวตของ e-Learning จดวาเปนคณสมบตเดนททาให e-Learning มประโยชนตอการศกษาในปจจบนทอยในยคของโลกไรพรมแดน โดยเฉพาะอยางยงการฝกอบรม เนองจากการประกอบอาชพตองการเนอหาททนสมย 2. e-Learning operates in real time หมายถง การทางานของ e-Learning เปนระบบเวลาจรง ทผเรยนสามารถเขาถงบทเรยนไดตามทตองการ คลายกบการเรยนการสอนปกต

Distance Learning

Online Learning

e-Learning

CAI/CBT/WBI/WBT

http://www.e-learningsite.com)

http://www.e-learningcenter.com)


3. e-Learning is empowering หมายถง ความสามารถของระบบ e-Learning ในการควบคมการนาเสนอเนอหาสาระ การจดกจกรรมการเรยน การนาเสนอสอการเรยนการสอน และสวนของการจดการบทเรยนตามความสามารถในการเรยนรของผเรยน ผเรยนแตละคนจงไดรบความรทแตกตางกนตามความสามารถและความถนดของตนเอง 4. e-Learning is individual หมายถง กระบวนการเรยนรดวยตนเองของ e-Learning จะสมพนธกบประสบการณของผเรยนแตละคน ไดแก ความรพนฐาน ลกษณะงานททาอยในปจจบน และขอมลประกอบอน ๆ ของผเรยน ซงแตละคนมความแตกตางกน 5. e-Learning is comprehensive หมายถง ความสามารถของ e-Learning ในการจดการกบขอมลจากแหลงตาง ๆ อยางเขาใจและชาญฉลาด เพอนาเสนอขอมล เหตการณ และวธการ ผานสอขอความ ภาพ หรอเสยง ไปยงผเรยน 6. e-Learning enables the enterprise หมายถง ความสามารถในการสรางงานหรอภารกจของ e-Learning ทมตอกลมผเรยนหรอสมาชกผประกอบการดวยกน โดยการตดตอสอสารซงกนและกน ทาใหเกดกลมอาชพตาง ๆ ทรวมเปนเครอขายเดยวกน สงผลใหการสรางขายงานกวางไกลและทดเทยมกนมากขนในกลมอาชพเดยวกน 7. e-Learning is effective หมายถง ความสามารถทางดานประสทธผลของ e-Learning ในการทาใหผเรยนมการปฏสมพนธกบบทเรยนแลวไดรบความร ทกษะ และประสบการณ รวมทงมความคงทนทางการเรยนรสง 8. e-Learning is express หมายถง ความรวดเรวของ e-Learning ในการสรางสรรคองคความรใหกบผเรยนไดอยางรวดเรวตามตองการ เนอหาสาระทนาเสนอไมเพยงแตมความรวดเรวเทานน แตยงคงไวซงความทนสมยและสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดขน คณสมบตตาง ๆ ทงหมดน ทาให e-Learning กลายเปนนวตกรรมทมบทบาทตอการเรยนการสอนอยางมากในปจจบน นอกเหนอจากนยงมคณสมบตอน ๆ อกทนกวชาการยอมรบกนวา e-Learning สามารถนาเสนอและสามารถจดการในสงตาง ๆ เหลานนไดดเชนกน โดยกลาวเนนคณสมบตเพมเตมไว 2 ประการ ไดแก e-Learning is excellent และ e-Learning is experiential e-Learning is excellent หมายถง ความเปนเลศของ e-Learning ทชวยใหการเรยนการสอน ซงกอนหนานเปนกจกรรมทจะตองจดขนภายใตสภาพแวดลอมของชนเรยน โดยมเงอนไขทางดานเวลาและสถานท รวมทงหลกสตรทเกยวของ ไดกลายมาเปนกจกรรมทผเรยนแตละคนมอสระอยางเตมทในการศกษาตามความถนดและความสามารถของตนเอง คณสมบตสวนนของ e-Learning จงเปนการจดการเกยวกบสภาพแวดลอมทางการเรยนตามความตองการของผเรยน โดยไมมขอจากดใด ๆ เหมอนกบการเรยนการสอนปกตในชนเรยน สาหรบการฝกอบรมในปจจบนน Nancy Weingarten ผกอตง Inside Technology Training ไดกลาวไววา ความ เปนเลศของ e-Learning ทาใหองคกรมบคลากรทมความพรอมทางดานความร ทกษะ และประสบการณแตกตางกน ซงแตกตางจากการฝกอบรมในสมยกอน ทมงเนนการทางานรวมกน


มากกวา องคความรทบคลากรไดรบจงคลายคลงกนหรอไมแตกตางกนมากนก ซงเปนจดออนประการหนง ในการพฒนาองคกรใหกาวทนตอเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา (Available on : http://gort.ucsd.edu) e-Learning is experiential หมายถง การไดมาซงประสบการณหรอความชานาญในการสรางสรรค e-Learning ใหกลายเปนบทเรยนทมความเปนเลศ ทผเรยนเมอไดสมผสแลวจะไดรบความร ทกษะ และประสบการณตามวตถประสงคทตงไว ทงนผออกแบบบทเรยนของ e-Learning ไดมการพจารณาถงปจจยตาง ๆ ดงตอไปน 1. การผกมดผเรยน (Engagement) โดยมการดาเนนกลยทธตาง ๆ ททาใหผเรยนสนใจตดตามบทเรยนตงแตตนจนจบ ทาใหผเรยนมความสมพนธทดกบบทเรยน 2. การอยากรอยากเหน (Curiosity) การนาเสนอองคความรและการจดกจกรรมการเรยน กระตนใหผเรยนเกดการอยากรอยากเหน อยากตดตามบทเรยน 3. การสรางสถานการจาลองและการฝกปฏบต (Simulations and Practice) บทเรยน e-Learning มสวนนเพอสรางสรรคความเขาใจใหกบผเรยนใหเหนคลายกบสภาพจรง เพอชวยลดการจนตนาการ 4. การชวยเหลอ (Coaching) บทเรยน e-Learning มระบบการชวยเหลอทงบคคลและระบบชวยเหลอแบบดจทล (Digital Coaching) ในลกษณะออนไลน 5. การแกไขและการรกษาบทเรยน (Remediation) มการแกไข ปรบปรง และรกษาบทเรยนใหทนสมยอยตลอดเวลา 6. สรางเครอขายการเรยนร (Pier Learning) ระบบการเรยนร e-Learning จะเปนการสรางเครอขายการเรยนรในลกษณะออนไลนขน เพอตดตอสอสารระหวางกนและกน 7. การเรยนรแบบมชวตชวา (Action Learning) ประสบการณตาง ๆ ของผออกแบบบทเรยน ทาใหการเรยนรใน e-Learning มความเราใจ ชวนใหตดตามบทเรยน และเรยนรอยางมชวตชวามากกวาการเรยนรในชนเรยนปกต 8. การสนบสนนความสามารถ (Support Performance) โดยเฉพาะอยางยงการฝกอบรมซงสามารถนาความร ทกษะ และประสบการณไปประยกตใชได ซงสอดคลองกบความสามารถของผเรยนแตละคน 9. ความเขมขน (Intensity) บทเรยน e-Learning มความเขมขนทางดานเนอหา และทวความเขมขนขน ๆ ตามลาดบ เพอทาทายผเรยนใหตดตามบทเรยน 10. การประเมนผลและการใหขอมลปอนกลบ (Assessment and Feedback) บทเรยน e-Learning จะมการประเมนผลและการใหขอมลปอนกลบจากผเรยนอยตลอดเวลา เพอใหทราบถงชองวางทบทเรยนคาดหวงกบผลสมฤทธของผเรยน

http://gort.ucsd.edu)


11. วฒนธรรมการสอน (Teaching Culture) e-Learning มรปแบบและวฒนธรรมในการสอน ทาใหเกดความทาทายและตดตามบทเรยนมากกวาการเรยนการสอนในชนเรยนปกตทมผสอนเปนผนา ประโยชนของ e-Learning Marc J. Rosenberg ไดสรปเกยวกบประโยชนของ e-Learning ไวดงน 1. ลดคาใชจาย การใช e-Learning เพอการเรยนการสอนจะมคาใชจายลดลงเมอเปรยบเทยบกบการเรยนการสอนปกต โดยเฉพาะการฝกอบรมในสถานประกอบการ แมวาการใช e-Learning จะมคาใชจายคอนขางสงในระยะแรก เนองจากตองมการลงทนทงดานฮารดแวรและซอฟทแวร แตในระยะยาวหรอถามผเรยนเปนจานวนมาก คาใชจายจะไมสงมากเหมอนกบการศกษาในชนเรยน ดงจะเหนไดจากการศกษาทางไกลทกระทากบผเรยนเปนจานวนมาก จะมคาใชจายไมสงมากเหมอนการศกษาปกต 2. ไมมขอจากดดานเวลาและสถานท ผเรยนในระบบ e-Learning สามารถใชเวลาวางจากภารกจการงานตอเชอมคอมพวเตอรสวนตวเขาไปศกษาบทเรยนไดตลอดเวลา ไมวาจะเปนจากบานพกอาศยหรอสถานททางานตามความพรอมของตนเองตลอด 24 ชวโมงทง 7 วน ซงสรปไดสน ๆ วา Learning is 24/7 3. สนบสนนการจดการศกษาแบบขยายวง ไมวาผเรยนจะมจานวนนอยหรอเพมขนเปนจานวนมากในระยะเวลาสน ๆ e-Learning กสามารถสนบสนนการจดการศกษาได โดยไมมผลตอระบบมากเหมอนกบการศกษาในชนเรยนปกต ซงมขอจากดทงทางดานสถานท บคลากร และความพรอมของอปกรณการเรยนการสอน 4. สรางชมชนการเรยนรทมความเสมอภาค การใช e-Learning ผานระบบเครอขายคอมพวเตอร ทาใหเกดชมชนการเรยนรทมความเสมอภาคทางการศกษาและมการกระจายถวนทวครอบคลมทกสงคม นบวาเปนการสรางมาตรฐานทางการศกษาใหเทาเทยมกน โดยการแลกเปลยนความร ทกษะ และประสบการณซงกนและกน ระหวางผเรยนทตอเชอมมาจากชมชนแตกตางกน 5. เนอหามความยดหยนมากกวา บทเรยน e-Learning สามารถเปลยนแปลงเนอหาใหสอดคลองและเหมาะสมกบความตองการของผเรยนไดงายกวาบทเรยนทศกษาตามหลกสตรในชนเรยนปกต เนองจากเปนไฟลอเลกทรอนกสททางานบนเวบผานเครอขายคอมพวเตอร ซงแกไขและปรบเปลยนไดงาย 6. สนบสนนการเรยนรรายบคคลทมความเปนสวนตวมากกวา บทเรยนคอมพวเตอรในการเรยนการสอนแบบ e-Learning ถกออกแบบขนเพอใชสนบสนนการเรยนรรายบคคล เนอหาจงมความเปนสวนตว และสอดคลองกบความตองการของผเรยนมากกวาการเรยนการสอนในชนเรยนปกต ซงถกออกแบบขนเพอใชกบผเรยนทว ๆ ไป


7. มความเปนสากล สามารถใชงานไดทวไปบนคอมพวเตอรทกเพลทฟอรม การเรยนการสอนแบบ e-Learning ผานเครอขายคอมพวเตอรทใชโพรโตคอล TCP/IP ทาใหผเรยนไมมขอจากดในการใชงาน ไมวาจะเปนคอมพวเตอรเพลทฟอรมใดกสามารถใชบทเรยนได 8. ตอบสนองตอสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ปจจบนสงคมมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว โดยเฉพาะทางดานธรกจและอตสาหกรรม เวลาไดกลายเปนปจจยสาคญในการประกอบธรกรรมเพอใหองคกรอยไดในสงคม การใช e-Learning เพอการพฒนาทรพยากรมนษยเพอใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคม จงเปนแนวทางหนงในการยกระดบคณภาพของบคลากรใหพรอมในการขบเคลอนองคกรใหกาวไปในสงคมทเปลยนแปลงอยางตอเนอง 9. ผเรยนไมตองเสยเวลารอคอย ทนททตอเชอมเขากบระบบ ผเรยนกสามารถศกษาบทเรยนไดทนท โดยเสยเวลาไมมากเกยวกบขนตอนการลงทะเบยนเหมอนระบบการศกษาปกต นอกจากนยงไมตองเสยเวลารอคอยผเรยนคนอน ๆ เหมอนการเรยนการสอนในชนเรยน สามารถศกษาไดตามสภาพความพรอมและความสามารถของตนเอง ผเรยนทเรยนเรวสามารถศกษาจบบทเรยนกอนผเรยนคนอน ๆ ได ในขณะทการเรยนการสอนปกตในชนเรยน ผเรยนจะตองเรมตนศกษาและจบบทเรยนพรอม ๆ กนทงชน 10. ชวยยกระดบการลงทนบนเครอขายอนเทอรเนต ในทางธรกจถอวาการเรยนการสอนแบบ e-Learning เปนธรกจแขนงหนง ทชวยสงเสรมธรกจบนเครอขายอนเทอรเนตใหเขมแขงขน เนองจากมผทเกยวของเปนจานวนมาก ทงผออกแบบบทเรยน ผสอน ผใช และผบรหารระบบ ทจาเปนตองใชเครอขายอนเทอรเนตเปนชองทางในการจดการและสงผานองคความร ทาใหการเรยนการสอนเกดขนเพอการศกษาหรอการฝกอบรมในสถานประกอบการ เหตผลทบทเรยนบนเวบและ e-Learning ไดรบความนยม เหตผลตาง ๆ ททาใหบทเรยนบนเวบและ e-Learning ไดรบความนยมมากกวาบทเรยนคอมพวเตอร (CAI/CBT) มดงน 1. เนอหาบทเรยนของบทเรยนคอมพวเตอรไมมคณภาพเพยงพอ บทเรยนคอมพวเตอรบางเรองขาดการออกแบบทด ผออกแบบบทเรยนหลายคนยงขาดความรและความเขาใจเกยวกบหลกการออกแบบคอรสแวร โดยสาคญผดวาเปนการนาเสนอเนอหาผานจอภาพของคอมพวเตอร บทเรยนจงประกอบดวยเนอหาจากหนงสอตนฉบบและมแบบทดสอบหลงบทเรยน เพอใชวดผลเทานน โดยอาจจะมระบบการจดการอกสวนหนง บทเรยนจงมสภาพคลายหนงสออเลกทรอนกส (e-Books) ทนาเสนอผานคอมพวเตอรเทานน อกทงบทเรยนคอมพวเตอรบางเรองยงถกออกแบบ โดยโปรแกรมเมอรทมความชานาญดานการโปรแกรม แตขาดความร ทกษะ และประสบการณทางดานการออกแบบระบบการสอน ซงเปนสวนทสาคญทสงผลตอคณภาพของบทเรยน ทาใหบทเรยนไมมคณภาพ


2. ไมมการรบรองและพสจนสทธ เนองจากเปนการใชงานผานคอมพวเตอรโดยลาพง การรบรองและการพสจนสทธของผใชบทเรยน จงทาไดเพยงการรกษาความปลอดภยขนพนฐาน เชน การปอนชอ และรหสผาน ซงเปนการรกษาความปลอดภยขนตาทสด ผเรยนทไมซอสตยตอตนเองกสามารถใหผอนเรยนแทนได โดยผควบคมไมสามารถพสจนไดวาเปนผเรยนตวจรงหรอไม โอกาสเกดความลมเหลวทางการเรยนรจงเกดขนไดสง เนองจากระบบไมสามารถรบรองและพสจนสทธของผเรยนทแทจรงได 3. บทเรยนไดถกออกแบบไวกอนจงไมเหมาะสมกบผเรยนทก ๆ คน โดยพนฐานแลวบทเรยนคอมพวเตอรกคอการจาลองสภาพการเรยนการสอนในชนเรยน แตนาเสนอเนอหาผานจอภาพของเครองคอมพวเตอร ผออกแบบบทเรยนสวนใหญเปนผสอนทเคยผานการสอนในเรองดงกลาวมาแลว บทเรยนคอมพวเตอรจงเหมาะสมกบผเรยนทมสภาพแวดลอมคลายคลงกบชนเรยนทผออกแบบบทเรยนเคยทาการสอนมากอน หากคณสมบตของผเรยนและสภาพแวดลอมทางการเรยนแตกตางไป กยากทจะทาใหใชบทเรยนดงกลาวไดผลด รวมทงผสอนไดออกแบบบทเรยนไวลวงหนา จงไมสามารถคาดการณไดวาขณะทใชบทเรยน ผเรยนจะมพฤตกรรมตอบสนองตอบทเรยนเชนใด บทเรยนคอมพวเตอรเรองหนงจงไมสามารถใชไดกบผเรยนทกคนซงมคณสมบตและสภาพแวดลอมทางการเรยนแตกตางกน 4. เทคโนโลยเปนอปสรรคสาคญในการใชบทเรยน ในระยะแรก ๆ บทเรยนคอมพวเตอรถกพฒนาขนโดยใชกบคอมพวเตอรเมนเฟรม ตอมาไดพฒนามาใชกบไมโครคอมพวเตอรตามกระแสเทคโนโลยทเปลยนแปลงไป ทาใหบทเรยนคอมพวเตอรยดตดกบฮารดแวรมากเกนไป เมอฮารดแวรเปลยนแปลงไปกทาใหบทเรยนบางเรองใชงานไมได ซงไมไดเกดขนเฉพาะฮารดแวรเทานน ซอฟทแวรกเชนกน ดงจะเหนไดจากพฒนาการของระบบปฏบตการจาก DOS ไปเปน Windows หรอการเกดขนของ LINUX มผลทาใหบทเรยนคอมพวเตอรบางเรอง ไมสามารถใชงานขามเพลทฟอรมไดเชนกน 5. บทเรยนขาดการเสรมแรงทด การเสรมแรง (Reinforcement) เปนองคประกอบทสาคญของการเรยนรดวยตนเอง ทสงผลตอประสทธภาพทางการเรยนของผเรยน เทาทผานมาบทเรยนคอมพวเตอรสวนใหญทมการพฒนาขนมา มกจะละเลยการเสรมแรงทด ทาใหลดคณคาของบทเรยนลงไป สงผลใหขาดความสมพนธทดระหวางบทเรยนกบผเรยนอกดวย การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรจงไดรบการวพากยมาโดยตลอดวา ทาใหผเรยนมมนษยสมพนธระหวางผเรยนดวยกนนอยลง เนองจากผเรยนสนใจแตเพยงหนาจอภาพของตนเองเทานน 6. ไมมสวนชวยสนบสนนการเรยนร การใชบทเรยนคอมพวเตอรโดยลาพงสวนใหญเนนการใชงานเฉพาะตวบทเรยน เกอบจะไมมสวนชวยสนบสนนการเรยนรใด ๆ เลย ผเรยนจะตองศกษาบทเรยนโดยลาพง หากเกดปญหาใด ๆ ขนกจะตองขวนขวายคดคนดวยตนเอง ทาใหรสกโดดเดยว แตกตางจากบทเรยนบนเวบทใชงานผานเครอขายอนเทอรเนต ไมวาจะเปน


WBI/WBT หรอ e-Learning กตาม ผเรยนสามารถออกจากบทเรยนไดตลอดเวลา เพอเขาไปศกษาคนควาจากเวบไซตหรอแหลงขอมลอน ๆ เพอการเรยนรของตนเองไดตลอดเวลา 7. บทเรยนนาเบอเมอเรยนซา เนองมาจากเนอหาบทเรยนทคอนขางตายตว ทาใหเกดความนาเบอในการเรยนซา ๆ กนหลายครง โดยเฉพาะเนอหาบทเรยนในเชงบรรยาย หากขาดการออกแบบบทเรยนทดและไมเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในบทเรยนมากนก กจะทาใหผเรยนเกดความเบอหนาย และสงผลใหเกดความลมเหลวทางการเรยนในทสด 8. การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร ขดแยงกบวฒนธรรมทางการเรยนแบบดงเดม เนองจากผเรยนสวนใหญคนเคยกบการเรยนการสอนในชนเรยนปกตทคอนขางยดหยน แตการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร ผเรยนจะตองปฏบตตามโปรแกรมการเรยนทออกแบบไวลวงหนาและมขนตอนเรยงตามลาดบ ผเรยนสวนหนงจงไมชอบการเรยนการสอนแบบโปรแกรมดงกลาว และมเจตคตในแงลบกบบทเรยนคอมพวเตอรในทสด ทาใหการเรยนรดวยตนเองไมประสบความสาเรจ บทสรป บทเรยนบนเวบ หรอ WBI/WBT เปนบทเรยนคอมพวเตอรประเภทหนง ทนาเสนอโดยใชเวบเบราเซอรผานเครอขายคอมพวเตอร ไมวาจะเปนอนเทอรเนต อนทราเนต หรอเอกซทราเนต โดยพนฐานแลวจะไมแตกตางกบบทเรยนทนาเสนอในรปของ CD-ROM Based System ทยงคงยดหลกการ 4 Is เชนเดยวกน ไดแก 1) Information คอ ความเปนสารสนเทศ 2) Interactive คอ การมปฏสมพนธ 3) Individualization คอ การเรยนการสอนดวยตนเอง และ 4) Immediate Feedback คอ การตอบสนองโดยทนท สาหรบสวนทแตกตางของบทเรยนบนเวบ กคอการใชคณสมบตและเทคโนโลยของเวบเบราเซอรนาเสนอองคความร ไดแก สวนของการตดตอกบผใช การสบทองขอมล และสวนของการสนบสนนกระบวนการเรยนร เนองจากบทเรยนบนเวบ ถกออกแบบขนมาเพอใชในการเรยนการสอนทางไกลมากกวาการใชในชนเรยน ดงนน จงมการใชสวนทเออประโยชนแกผเรยนแตกตางจากบทเรยนคอมพวเตอร ทอาศยผสอนเปนผชแนะแนวทางการเรยน อยางไรกตามบทเรยนคอมพวเตอรธรรมดากสามารถพฒนาใหเปนบทเรยนบนเวบไดเชนกน โดยเพมเตมสวนสนบสนนการเรยนรเขาไปและนาเสนอผานเวบเบราเซอร กจะกลายเปนบทเรยนบนเวบ โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนน ความสามารถของระบบนพนธสามารถนาเสนอบทเรยนผานเบราเซอรได จงไมมขอจากดใด ๆ ในการพฒนา มการคาดการณไววาบทเรยนบนเวบจะเขามามบทบาทตอระบบการศกษามากขนในยคสารสนเทศเชนปจจบน เนอง จากเปนสออเลกทรอนกสทเขาถงผเรยนโดยตรง สาหรบขอจากดประการสาคญของบทเรยนบนเวบกคอ ความเรวในการนาเสนอและการปฏสมพนธซงเกดจากแบนวดธในการสอสารขอมล โดยเฉพาะอยางยงการนาเสนอวดทศนภาพเคลอนไหวและเสยง ทาใหภาพอาจเกดอาการกระตกและขาดความตอเนอง จงเปนขอจากด


ในการใชงานประการหนงทมผลตอการใชบทเรยน บทเรยนบนเวบสวนใหญจงพยายามหลกเลยงการนาเสนอภาพเคลอนไหวขนาดใหญ ๆ จงทาใหคณภาพของบทเรยนยงไมถงขน IMMWBI ทสมบรณ นอกจากนบทเรยนบนเวบทมการพฒนาขนในปจจบน มกจะมความใกลเคยงกบหนงสออเลกทรอนกสมาก โดยทผพฒนาบทเรยนบางคนยงมความเขาใจคลาดเคลอนวาบทเรยนบนเวบกคอหนงสอทนาเสนอโดยใชเบราเซอร ทาใหกลายเปนบทเรยนทมเนอหาเหมอนหนงสอมากเกนไป e-learning เปนพฒนาการอกรปแบบหนงของบทเรยนบนเวบ เพอจดการเรยนการสอนผานเครอขายคอมพวเตอร ทงอนทราเนต เอกซทราเนต หรออนทราเนต ผเรยนจะไดเรยนรตามความสามารถและความสนใจของตนเอง เนอหาของบทเรยนซงประกอบดวย ขอความ รปภาพ เสยง วดทศน และมลตมเดยอน ๆ จะถกสงไปยงผเรยนโดยใชเบราเซอร โดยผเรยน ผสอน และเพอนรวมชนเรยนทกคน สามารถตดตอสอสารและแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนไดเชนเดยวกบการเรยนในชนเรยนปกต โดยอาศยเครองมอการตดตอสอสารทมบรการอยบนเครอขายคอมพวเตอร e-Learning จงเปนการเรยนรดวยตนเองทใชเครอขายคอมพวเตอรเปนชองทางในการสงผานองคความรและใชในการตดตอสอสารระหวางผเรยนกบผสอน หรอระหวางผเรยนดวยกน ทาใหการเรยนการสอนไมถกจากดเฉพาะในชนเรยนเทานน ระบบ e-Learning ประกอบดวย 4 สวน ไดแก Learning management System (LMS), Content Management System (CMS), Test Management System (TMS) และ Delivery Management System (DMS) สวนทสาคญทสดตอการจดการเรยนการสอนของ e-Learning กคอ LMS ซงมหนาทบรหารและจดการเรยนการสอนตงแตเรมลงทะเบยนเรยน จนถงสนสดการเรยน เปรยบเสมอนแผนกทะเบยนของสถานศกษา e-Learning มประโยชนตอการเรยนการสอนมากมาย ซงนบวาเปนนวตกรรมทมบทบาทอยางยงตอการจดการศกษาในปจจบนทยดผเรยนเปนศนยกลาง โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศเออประโยชนตอการเรยนรของผเรยน ทาใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน แบบฝกหดทายบท จงตอบคาถามตอไปน 1. บทเรยน WBI/WBT แตกตางจากบทเรยน CAI/CBT อยางไร 2. บทเรยนบนเวบ จาแนกออกเปนประเภทตาง ๆ อะไรบาง 3. แนวทางการใชบทเรยนบนเวบในการเรยนการสอน ทาไดอยางไรบาง 4. บทเรยนบนเวบ แตกตางจากหนงสออเลกทรอนกส (e-Books) อยางไร 5. สถาปตยกรรมของระบบสาหรบบทเรยนบนเวบ ประกอบดวยสวนใดบาง 6. จงอภปรายวา เพราะเหตใดปจจบนวงการศกษาจงใหความสาคญมากกบการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต


7. Collaborative Learning System เกยวของกบบทเรยนบนเวบอยางไร จงอธบาย 8. Standalone Course กบ Web Supported Course แตกตางกนอยางไร 9. เพราะเหตใดการเรยนการสอนดวยบทเรยน WBI/WBT จงจดกจกรรมการเรยนการสอนไดงายกวาการเรยนการสอนปกต 10. e-Learning หมายถงอะไร 11. e-Learning is experiential หมายถงอะไร 12. ใหอธบายความสมพนธระหวาง e-Learning กบการศกษาทางไกล 13. หนาทหลกของระบบการจดการดานการเรยนร (LMS) มอะไรบาง 14. ใหยกตวอยางชอของระบบการจดการดานการเรยนร (LMS) ทมจาหนายในประเทศ มา 5 ชอ 15. ใหยกตวอยางปญหามาอยางนอย 5 ประการ เกยวกบการใช e-Learning ทางการ ศกษาทพบอยในปจจบน

บทเรียนบนเว็บและ bi/wbt...

Documents