ҚАЗАҚСТАН БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ … · 2 . 4 . 5 ....

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Бекітемін Бірінші проректор

_______________ А.З.Исағұлов «_____»_______________ 2008ж.

ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

“Автоматтандырылған электржетегі” пәні бойынша

050702 Автоматтандыру және басқару мамандығының студенттері үшін

Электрмеханикалық факультет

В.Ф.Бырька атындағы өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасы

2008

Кіріспе

Оқытушы пәнінің оқу-әдістемелік кешені: ӨПА кафедра доценті, т.ғ.к. Каракулин Михаил Леонидовичпен; ӨПА кафедра аға оқытушысы Лапина Лариса Михайловнамен; ӨПА кафедра аға оқыт. Нұрмағанбетова Гүлім Сахитовнамен даярланды. ӨПА кафедра мәжілісінде талқыланды (кафедра атауы) Хаттама № " " 2008 ж. ӨПА кафедра меңгерушісі проф.,т.ғ.д. _______________ Брейдо И.В. «____»____________2008ж. (қолы) ЭМФ факультетінің әдістемелік бюросымен мақұлданды (факультет атауы) Хаттама № " " 2008 ж.

Төраға _______________ Үмбеталин Т.С. «_____»____________2008ж. (қолы)

1 Оқу жұмыс бағдарламасы 1.1 Оқытушы туралы мәлімет және байланыс ақпараты Каракулин М.Л., т.ғ.к., доцент; Лапина Л.М. аға оқытушы;

Нұрмағанбетова Г.С. аға оқытушы. Өндірістік процесстерді автоматтандыру кафедрасы ҚарМТУ-дың басты

корпусында орналасқан, 131 аудитория, байланыс телефоны 56-51-84. 1.2 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Сабақтар түрі Байланыс сағаттардың саны

Семестр

Кредит саны

дәріс

Практикалық сабақтар

Зерханалық сабақтар

СОӨЖ сағат саны

барлық сағаттар

СДЖ сағат саны

Барлық сағат саны

Бақылау түрі

5 3 15 15 15 45 90 45 135 Емтихан

1.3 Пән сипаттамасы «Автоматтандыру және баскару» мамандығының студенттеріне

“Автоматтандырылған электржетегі» пәні мамандандырылған пәннің бірі болып табылады және ГОСОРТ мемлекеттік стандартына сәйкес және мамандықтың оқу жоспарына сәйкес студенттердің таңдауы бойынша пәндердің қатарына кіреді.

1.4 Пәннің мақсаты Бұл пәнді оқу мақсаты электрмеханикалық энергияның түрлендіру

процесі және осы заманға сәйкес электржетектегі тұрақты және айнымалы тоқ жүйелерін оқыту болып табылады.

1.5 Пән тапсырмасы Пәннің мақсаты келесідей: құрылым туралы электрқозғалтқыштың іс-

әрекет принциптерін және автоматтандырылған электржетегін қазіргі заманға сәйкес жүйелеріндегі студенттердің білімін тұжырымдау.

Бұл пәнді оқу нәтижесінде студенттердің міндеті: электрмеханикалық энергияны түрлендіру, құрылымын, электрқозғалтқыштарының іс-әрекетінің принциптерін, құрылғыны, жұмыс тәртібін және Электржетекті басқару туралы білу керек.

Білу керек: электржетектің құрылымын, іс-әрекет принципін, іске қосу әдісін,

тексеру, тұрақты және айнымалы токтардың жылдамдықтарын реттеу және электржетектердің жұмыс тәртібін білу қажет.

Істей білу керек: электржетектің іске қосу процесстерін басқару, тексеру,

жылдамдықты және жұмыс тәртібін реттеу; электрқозғалтқыштарды қуаты жағынан таңдау.

Электржетектің қосу тәртібін басқару, тежелуін, жылдамдығын реттеу, тексеру.

1.6 Пререквезиттары Бұл пәнді оқу үшін міндетті түрде келесі пәндерді оқу керек:

Пән Бөлімнің аты (тақырып)

Механика.Кинематика. Толқындар мен тербелістер. Тоқ және магнетизм. Электростатика. Электрлік тұрақты тоқ. Магниттік өріс. Электромагниттік индукция құбылысы. Электромагниттік тербелістер.

1 Физика

Оптика. Жарық толқындардың қасиеті. Интерференция және дифракция. Заттағы электромагниттік толқындар. Дисперсия.

2 Математика Сызықтық алгебраның элементтері. Дифференциалдық және интегралдық есептеулер. Дифференциалдық теңдеулер.

3 Электротехниканың теориялық негіздері

Тұрақты тоқ электрлік тізбегінің негізгі заңдары мен әдістемелері. Синусоидтық тоқтың электрлік тізбегі. Тұрақты және айнымалы тоқтың электрлік тізбегі. Магниттік тізбектер.

4 Автоматтандырудың элементтері мен құрылғылары

Құрылым және реле жұмысын қорғау мен басқару.

1.7 Постреквезиттары «Автоматтандырылған электржетегі» пәнін оқу нәтижесінде алынған

білім келесі пәндерде қолданылады: -«Технологиялық жүйелерді автоматтандыру» -«Сызықтық автоматтандырылған жүйелерді реттеу теориясы» -«Технологиялық кешендерді автоматтандыру» 1.8 Пән жоспары 1.8.1 Білім түрі және еңбек сыйымдылығы жағынан пән жоспары

Сабақ түрі бойынша еңбек сыйымдылығы, сағатБөлімнің аты (тақырып) дәрісте

р практикалық

зертханалық

СОӨЖ СДЖ

1.Электржетектің механикалық негіздері 1 – – 1 1

2. Электржетектің қозғалыс теңдеуі 1 – – 1 1

3. Тұрақты тоқ машиналары. 1 – – 2 2

4. Тұрақты тоқ машиналардың тәуелсіз қозуының тежелу тәртібі.

1 – – 2 2




СОӨЖ СДЖ

5. Реттелген және аралас қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың жұмыс тәртібі.

1 – – 2 2

6. Асинхрондық машиналар. 1 – – 2 2

7. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы.

1 – – 2 2

8. Асинхрондық электржетектің тежелу тәртібі.

1 – – 2 2

9. Синхрондық машиналар. Жұмыс тәртіптері.

1 – – 3 3

10. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ электржетектің координаттарын реттеу.

1 – – 2 2

11. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ электржетектің координаттарын реттеу.

1 – – 2 2

12. Асинхрондық электржетектің координаттарын реттеу.

1 – – 2 2

13. Электржетектің жұмыс тәртібі. 1 – – 3 3

14. Тұрақты тоқ электржетекті басқару. 1 – – 2 2

15. Айнымалы тоқ электржетекті басқару. 1 – 3 3 16. Зертханалық жұмыс №1 (LAEP1) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипатын зерттеу («Генератор-қозғалтқыш» жүйесі бойынша).

– – 3 1 1

17. Зертханалық жұмыс №2 (LAEP2) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипатын зерттеу («Тиристорлық қайта құру-қозғалтқыш» жүйесі бойынша).

– – 3 1 1

18. Зертханалық жұмыс №3 (LAEP3) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипатын зерттеу («Магниттік күшейткіш -қозғалтқыш» жүйесі бойынша).

– – 3 1 1

19. Зертханалық жұмыс №4 (LAEP4) Параллель қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипатың зерттеу.

– – 3 1 1

20. Зертханалық жұмыс №5 (LAEP5) Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипатың зерттеу.

– – 3 1 1

21. Практикалық жұмыс №1. Электржетектің механикасы.

– 3 – 1 1

22. Практикалық жұмыс №2. Қосылу резисторлардың саның және мәнің

– 3 – 2 2




СОӨЖ СДЖ

анықтау. 23. Практикалық жұмыс №3. Жасанды механикалық сипаттамасы есептеу.

– 3 – 2 2

24. Практикалық жұмыс №4. Электржетектің қозғалыс теңдеуін шығару.

– 3 – 2 2

25. Практикалық жұмыс №5. Басқару схемасын өндеу.

– 3 - 2 2

Барлығы: 15 15 15 45 45

1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі 1. Москаленко В.В. Автоматизированный электропривод. - М.:

Энергоатомиздат,1985. -416 c. 2. Чиликин М.Г.,Сандлер А.С. Общий курс электропривода. - М.:

Энергоатомиздат, 1981.-576 c. 3. Ковчин С.А., Сабинин Ю.А. Теория электропривода.- СПб:

Энергоатомиздат. Санкт- Петербургское от-ние, 2000.-496 c. 4.Чиликин М.Г., Ключев В.Н., Сандлер А.С Теория автоматизированного

электропривода. - М.:1979-616c. 5. Ключев В.Н. Теория электропривода. - М.:1985.-560 c. 6. Основы автоматизированного электропривода./ Чиликин М.Г., Соколов

М.М., Терехов В.М., Щинянский А.В. - M.: Энергия, 1974.-567c.

1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі 7. Вешеневский С.Н. Характеристики двигателей в электроприводе. Изд.

6-е исправленное - М.: Энергия, 1977. - 432 с. 8. Токарев Б.Ф. Электрические машиины. - М.: Электроатомиздат, 1990. -

624 с.: ил. 9. Кацман М.М. Электрические машиины. - М.: Высшая школа. 1983.- 343

с. 10. Башарин А.В., Голубев Ф.Н., Копперман В.Г. Примеры расчета

автоматизированного электропривода. - М.: Энергия, 1972. - 440 с. 11.Ильинский Н.Ф., Казаченко В.Ф. Общий курс электропривода. Учеб.

для ВУЗов. - М.:Энергоатомиздат 1992.- 544 с. 12. Башарин А.В., Новиков О.А., Соколовский Г.Г. Управление

электроприводами. Учеб. пособие для ВУЗов. - М.: Энергоатомиздат 1982. - 437 с.

1.11 Студенттердің білімдерін бағалау критерийлері Пән бойынша емтихан бағасы үлгерімнің максималдық көрсеткіші

аралық бақылау бойынша (60%-ға дейін) және қорытынды аттестация (экзамен) бойынша (40%-ға дейін) және кесте бойынша 100%-ға дейінгі белгіні құрайды.

Әріптік жүйе бойынша бағалау Балдар Пайыздық мәні Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау

А 4,0 95-100

А- 3,67 90-94

Өте жақсы

В+ 3,33 85-89

В 3,0 80-84

В- 2,67 75-79

Жақсы

С+ 2,33 70-74

С 2,0 65-69

С- 1,67 60-64

D+ 1,33 55-59

D 1,0 50-54

Қанағаттанарлық

F 0 0-49 Қанағаттанарлық емес

Аралық бақылау 5-ші, 10-шы және 15-ші оқу аптасында өткізіледі және

келесі түрде бақыланудан тұрады:

Оқудың академиялық кезең і, апта

Бақылау түрі %- дық мазмұны

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Барлы

ғы ,

%

Қатысуы 7,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 7,5 Практ. жұмыстар 7,5 - - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 7,5

Зерт. жұмыстар 15 - 3 - - 3 - - 3 - - 3 - - 3 - 15

Модулдер 15 - - 2 - + - 5 - - + 5 - 3 - + 15 СОӨЖ 7,5 - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 - - 1,5 - 7,5 СДЖ 7,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 7,5 Емтихан 40 - - - - - - - - - - - - - - - 40 Барлығы: 100 100

1.12 Саясаты және процедуралары “Автоматтандырылған электржетегі» пәнді оқу барысында келесі

ережелерді сақтау керек : 1. Оқуға кешікпеу. 2. Себепсіз сабақтан қалмау, ауырған жағдайда дәрігерлік мекемеден

анықтама қағазын көрсету керек. 3. Әрқашан сабаққа дайын болып жүру керек. Дәріс сабағына міндетті

түрде алғашқы дәріс сабағының материялын қарап келу керек; СОӨЖ - сабағына қойылған сұрақтар бойынша; зертханалық сабақтарға - орындаған жұмыстың мақсатын және орындалуын білу керек.

4. Дәрістен конспект жүргізу, ҚарМТУдың сұранысы мен ережелері бойынша зертханалық жұмыстарды белгілі мерзімде отчеттар дайындау керек.

5. Оқу процессіне белсенді араласу. 6. Оқытушы мен курстаспен жақсы қарым қатынаста болу керек. 1.13 Пәннің оқу - әдістемелік қамтамасыз етілгендігі

Даналар саны Автордың аты жөні

Оқу әдістемелік әдебиеттердің атауы

Баспасы шыққан, жылы. кітапха

нада кафедрада

1 2 3 4 5

Негізгі әдебиеттер

Москаленко В.В.Автоматизированный электропривод

– М.: Энер-гоатомиздат, 1985.

10 1

Чиликин М.Г., Сандлер А.С.

Общий курс электропривода – М.:Энергоиздат, 1981.

45 1

Ковчин В.Н., Сабинин Ю.А.

Теория электропоивода Л..:Энергоатомиздат , 2000.

20 1

Чиликин М.Г., Ключев В.П., Сандлер А.С.

Теория автоматизированного электропривода.

М..:Энергоатомиздат , 1985.

20 1

Чиликин М.Г., Соколов М.М., Терехов В.М., Шинянский А.В .

Основы автоматизированного электропривода

М,..:Энергия 1974.

31 1

Қосымша әдебиет Вешеневский С.Н.

Характеристики двигателей в электроприводе

М.:Энерия, 1977.

42 1

Токарев Б.Ф. Электрические машины – М.: Энер-гоатомиздат, 1990.

61 1

Кацман М.М Электрические машины М.:Высшая школа, 1983

54 1

Башарин А.В, Голубев Ф.Н., Копперман В.Г.

Примеры расчета автоматизированного электропривода

Л.: Энергия, 19725.

12 1

Ильинский Н.Ф, Казаченко В.Ф..

Общий курс электропривода М..:Энергоатомиздат , 1992.

15 1

1 2 3 4 5 Башарин А.В., Новиков О.А., Соколовский Г.Г.

Управление электроприводами Л.:Энергоатомиздат, 1982.

7 1

2. Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі Бақылау түрі

Тапсырманың мақсаты мен мазмұны

Ұсынылатын әдебиеттер

Орындау ұзақтығы


Тапсыру мерзімі

Практикалық жұмыс №1

Электржетекте орындалатын моменттердің сипаттамасын оқу. Инерция моменттерін

келтіру.

[1, 26-38 бет] 3 сағат Жұмыс бойынша отчет, ауызша сұрау

3 апта

Зертханалық жұмыс №1 (LAEP1)

Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипаттамаларын зерттеу.


2 апта

Модуль №1

Пәнді білу және оқыған материалды ұғынуын бақылау. 1-10 тесттері

[ 2, 156-178 бет; 17, 95-107 бет; 18, 4-35 бет]

3 сағат Жазбаша сұрау

3 апта


Табиғи сипатын есептеу және құру, реостаттық қосудағы резисторы қосу таңбаларын және мәндерін анықтау.

[1,48-57 бет] 3 сағат Жұмыс бойынша отчет, ауызша сұрау

6 апта




7 апта

Модуль №2

Пәнді білу және оқыған материалды ұғынуын бақылау. 1 1-40тесттері

[1, 74-82 бет ] 3 сағат Жазбаша сұрау

7 апта


Электржетектің жасанды реостаттың механикалық сипаттамаларың есептеу.


9 апта




8 апта

Модуль №3

Пәнді білу және оқыған материалы ұғынуын бақылау. 41-70 тесттері

[1, 74-82 бет] 2 сағат Жазбаша сұрау

11апта


Электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу

[1, 38-48 бет] 3 сағат Жұмыс бойынша отчет, ауызша

12 апта


Тапсырманың мақсаты мен мазмұны

Ұсынылатын әдебиеттер

Орындау ұзақтығы


Тапсыру мерзімі

сұрау Зертханалық жұмыс №4 (LAEP4)

Параллель қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипаттамаларын зерттеу.


11 апта

Модуль №4

Пәнді білу және оқыған материалды ұғынуын бақылау. 70-80 тесттері

[1, 89-93] 3 сағат Жазбаша сұрау

13 апта


Электржетекті уақыт функциясында басқару кестесін өңдеу.

[1, 395-449 бет] 2 апта Жұмыс бойынша отчет, ауызша сұрау

15 апта


Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық сипаттамаларын зерттеу.

[1, 348-390 бет] 2 апта Жұмыс бойынша отчет, ауызша сұрау

14 апта

Белгілеме-ұсынылатын әдебиеттің номері төртбұрыш жақшаларда

көрсетілген, олар оқу жұмыс бағдарламасында ұсынылатын негізгі және қосымша әдебиеттің тізім номеріне сәйкес қойылады.

3. Дәрістер конспектісі 1 тақырып. Электржетек механикасының негіздері Дәріс жоспары 1. Электржетекте әрекеттесетін моменттер. 2. Механикалық сиппаттамалар. 3. Статикалық беріктілігі.

1. Электржетектердің түсінігі. Электржетек құралған құрылғылардың

шағын сипаттамасы. Электржетектердің классификациясы. Электржетекте әрекеттесетін моменттер және олардың сипаттамалары. Инерция моменті. Инерция моменттерін және электржетек элементтерінің массасын бір айналыс өсіне келтіру.

2. Өндірістік механизімінің механикалық сипаттамасының түсінігі. Механикалық сипаттамалардың классификациясы. Табиғи және жасанды электрқозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының түсінігі. Электрқозғалтқыштардың сипаттаушы нүктелерінің механикалық сипаттамасы. Тәуелсіз, реттелген және аралас қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының ұқыпты түрі. Асинхрондық және синхрондық қозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының ұқыпты түрі. Механикалық сипаттамаларының қаттылығы, қаттылығы жағынан механикалық сипаттамаларының классификациясы.

3. Енгізілген электржетек тәртібі. Электржетектің статикалық беріктілігі. Электржетектің статикалық беріктілігінің шарты.

Ұсынылатын әдебиет 1. Чиликин М.Г., Сандлер А.С. Обший курс электропривода. - М.:

Энергоиздат, 1981. с 26-38. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Электржетек дегеніміз не? 2. Электржетектің қайта құру, электрқозғалтқыштық басқарылатын

құрылғылардың қолдану саласы. 3. Жұмыс мүшесіне механикалық энергияны беру әдісі бойынша

электржетектердің классификациясы. 4. Басқарылу дәреже бойынша электржетектердің классификациясы. 5. Моменттердің сипаттамасы: кедергі, динамикалық,

электрқозғалтқыштық. 6. Инерция моменттерін, кедергі моменттерін, кедергі күштерін келтіру

операцияларының мағынасы. 7. Форма бойынша механикалық сипаттамалардың класификациясы. 8. Электрқозғалтқыштардың табиғи және жасанды механикалық

9. Электрқозғалтқыштардың сипаттаушы нүктелерінің механикалық сипаттамасы.

10. Механикалық сипаттамаларының қаттылығының түсінігі. 11. Қаттылығы жағынан механикалық сипаттамалардың

классификациясы. 12. Әртүрлі электрқозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының

сипаттамалық түрі. 13. Электржетектің статикалық беріктілігінің түсінігі. 14. Электржетектің статикалық беріктілігінің шарты.

2 тақырып. Электржетектің қозғалыс теңдеуі

Дәріс жоспары 1. Электржетектің жұмыс тәртібі, қозғалыс теңдеуі. 2. Қозғалыс теңдеуін есептеу әдісі.

1. Электржетектердің ауысу жұмыс тәртібі және олардың пайда

болуының мәселелері. Электржетектің үш жұмыс тәртіптері: екпін, тежелу, қуу, қозғалыс еңгізілген жылдамдықпен. Электржетектің ауысу тәртібінің ұзақтығы.

2. Электржетектің қозғалыс теңдеуіндегі сызықты еместілігі. Графоаналитикалық әдіспен электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу кезіндегі қабылдаған жорамалдар. Пропорция әдісін тиянақтау. Пропорция әдісімен Электржетектің қозғалыс теңдеуін есептеу әдісі. Пропорция әдісімен есептеу кезіндегі желі масштабтарының үлкендігі. Аудан әдісімен электржетектің қозғалыс теңдеуін есептеу әдісі.


Энергоиздат, 1981. с 38-48. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Электржетектің ауысу тәртібі деп нені атайды? 2. Электрмеханикалық системаның электрлік балланстың теңдеуі. 3. Электржетектің қозғалыс теңдеуі. 4. Электржетектің байланысы және тежелуі кезіндегі динамикалық

моментте қандай белгі болады. 5. Теориялық және практикалық электржетекте ауысу процессі қашан

бітеді. 6. Қосымша механизмнін қолайлы қосымша қатынасы. 7. Нақты электржетектердің қозғалыс теңдеуін шешілуі немен

ескертілген. 8. Графоаналитикалық әдіспен электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу

9. Аудан әдісімен қозғалыс теңдеуінің есептеу тәртібі. 10. Пропорция әдісімен қозғалыс теңдеуінің есептеу тәртібі. 11. Пропорция және аудан әдісімен қозғалыс теңдеуін шығару, есепеу

кезінде нақтылығын қалай жоғарылатуға болады.

3 тақырып. Тұрақты ток машиналары Дәріс жоспары

1. Тұрақты тоқ машиналардың генераторлық және қозғалтқыштық жұмыс тәртіптері.

2. Механикалық сипаттамалар.

1.Тұрақты тоқ машиналардың құрылғысы. Негізгі бөліктердің қолдану саласы. Принциптік схемаларда тұрақты тоқ машиналардың шарттық суреті. Тұрақты тоқ машиналардың генераторлық жұмыс тәртібі, генератордың әрекет принципі. Тәуелсіз және өздігінен қозу генераторлары. Параллель қозуымен генераторларда өздігінен қозу процесстері. Өздігінен қозу шарттары. Тұрақты тоқ машиналардың қозғалтқыштық жұмыс тәртібі, қозғалтқыштардың әрекет принциптері. Тұрақты тоқ қозғалтқышты реверсиялау. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышты жүріске жіберу.

2. Тоқ бағыттарын, ЭДС, кернеулердің көрсетілуімен бірге тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың принциптік схемасы. Якорь тізбегі үшін Кирхгофтын екінші заңы бойынша теңдеу. Қозғалтқыштың электрмеханикалық және механикалық теңдеулердің қорытыңдысы. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы. Табиғи және реостаттық механикалық сипаттамалар, олардың құрылысы. Қозғалтқыштың номинальды кедергісі.


Энергоиздат, 1981. с 48-57. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Тұрақты тоқ машиналары қандай негізгі бөліктерден тұрады, олардың

қолдану саласы; олар қандай материалдардан жасалған. 2. Тұрақты тоқ машиналардың негізгі бөліктердің қолдану саласы. 3. Машинаның электротізбегіндегі магниттік сызықтарын көрсету. 4. Тұрақты тоқ генераторының әрекет принципін түсіндіру. 5. Генератордың өздігінен қозу процесін түсіну. 6. Генератордың өздігінен қозу шарты. 7. Тұрақты тоқ қозғалтқыштың әрекет принципін түсіндіру. 8. Қозғалтқыш реверсінің әдістерін түсіну. 9. Қозғалтқышты қосу әдісін түсіну.

10. Қозғалтқышты қосу кезінде якорьдың үлкен тогы неге жүретінің түсіну.

11. Якорьдың тізбегі үшін Кирхгофтың екінші заңы бойынша теңдеуі. 12. Тұрақты тоқ қозғалтқыштың электромеханикалық және механикалық

сипаттамалардың қорытыңды теңдеулері. 13. Табиғи механикалық сипаттамаларды құру. 14. Реостаттық механикалық сипаттамаларды құру. 15. Қозғалтқыштың номинальдық кедергісінің түсінігі. 16. Механикалық сипаттамалардың сипаттаушы нүктелері. 17. Бос жүрістегі тәртіптің сипаттамасы.

4 тақырып. Тәуелсіз қозудағы тұрақты ток машиналардың тежелу режимдері

Дәріс жоспары 1. Рекуперативтік тежелу тәртібі. 2. Қосуға қарсы тәртібі. 3. Динамикалық тежелу тәртібі.

1. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машиналардың толық механикалық

сипаттамасы. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машиналардың тежелу әдістері. Рекуперативтік тежелу, қозғалтқыштық тәртіптен рекуперативтік тежелу тәртібінде болып жатқан процесстердің айырмашылықтары. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі тоқтардың бағыты, ЭДС, машинадағы кернеу. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі тежеу моменттерін реттеу, механикалық сипаттамалар.

2. Тұрақты ток машиналарын реверсиялау мен кедергінің белсенді моментін көтерумен қосуға қарсы тәртібіне аудару; механикалық сипаттамалар. Тежеу моментің реттеу.

3. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машиналардың динамикалық тежелуі.


Энергоиздат, 1981. с 58-65. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың тежелу әдісі. 2. Осы тәртіптегі токтардың бағыттары, ЭДС, кернеу, механикалық

сипаттамалары. 3. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі машинаның жұмыс процессі. 4. Машиналарды қозғалтқыштық тәртіптен кедергі моментін белсенді

көтерумен қосуға қарсы тәртіпке ауысу процессі. 5. Машиналарды қозғалтқыштық тәртіптен динамикалық тежелу

тәртібіне ауысу схемасы.

6. Динамикалық тежелу кезіндегі машинада болып жатқан процесстер, тежелу моментін реттеу, механикалық сипаттамалар. 5 тақырып. Тізбектелген және аралас қозудағы тұрақты ток қозғалтқыштары

Дәріс жоспары 1. Ретімен қозудағы қозғалтқыштардың механикалық сипаттамалары. 2. Ретімен қозудағы машиналардың тежелу тәртібі. 3. Аралас қозудағы машиналар. 1. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың орамының құрылымдық

айырмашылығы және қосылу схемасы; механикалық сипаттаманың теңдеуі. Осы қозғалтқыштардың эксплуатациялық ерекшеліктері. Сериялы қозғалтқыштардың табиғи және реостаттық механикалық сипаттамалары. Сериялы қозғалтқыштардың табиғи және реостаттық механикалық сипаттамаларын каталогтық универсалдық құмарларды қолданумен құрастыру.

2. Сериялы қозғалтқышты қосуға қарсы тәртібіне ауыстырудың екі тәсілі, жұмыс нүктесінің қозғалысы сонымен қатар механикалық сипаттамада. Динамикалық тәртіп өздігінен және тәуелсіз қозулармен, тежелу моментін реттеу, механикалық сипаттамалар, принциптік схемалар.

3. Аралас қозудағы тұрақты тоқ машинаның құрылысының ерекшелігі. Аралас қозудағы қозғалтқыштың табиғи және реостаттық механикалық сипаттамалары. Рекуперативтік тежелу тәртібі, машиналарды қозғалтқыштық тәртіптен рекуперативтік тежелу тәртібіне ауыстыру ерекшеліктері. Қосуға қарсы тәртібі, механикалық сипаттамалары. Динамикалық тежелу тәртібі, механикалық сипаттамалары.


Энергоиздат, 1981. с 65-74. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың орамдарының қосу

схемасы. 2. Сериялы қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының теңдеуі. 3. Сериялы қозғалтқыштың табииғи және реостаттық сипаттамалары. 4. Сериялы қозғалтқышты қосуға қарсы тәртібіне аудару ерекшеліктері,

механикалық сипаттамаларының түрі. 5. Қозғалтқыш жылдамдығын динамикалық тежелу тәртібіне қосуының

екі тәсілі, механикалық сипаттамаларының түрі. 6. Сериялы қозғалтқышты жүріске қосу және реверсиялау. 7. Аралас қозудағы қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының

8. Қалған қозғалтқыштардан аралас қозудағы қозғалтқыштың құрылысының айырмашылығы.

9. Аралас қозудағы қозғалтқышты рекуперативтік тежелу тәртібіне аудару ерекшеліктері, механикалық сипаттамалары.

10. Аралас қозудағы қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы тәртібіне аудару, механикалық сипаттамалары.

11. Аралас қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың динамикалық тежелу тәртібі, механикалық сипаттамалары.

6 тақырып. Асинхрондық машина Дәріс жоспары 1. Асинхрондық машинаның құрылысы. 2. Айналыстағы магниттік өріс. 3. Асинхрондық қозғалтқыштың жұмыс істеу принципі 1. Асинхрондық машинаның құрылымы. Негізгі бөлшектің

тағайындалуы, материалдың тиянақты жасалынуы. Ротор орамының екі құрылымы.

2. Асинхрондық қозғалтқыш статорының айналыстағы магниттік өрісі, оның айналыс тазалығы, магниттік өрістің айналысының әртүрлі тазалығындағы статордың орам құрылымының ерекшеліктері.

3.. Асинхрондық қозғалтқыштың жұмыс істеу принципі. Бос жүрісінің идеалдық тәртібі. Асинхрондық машинаның тежелу түсінігінің теориясы. Асинхрондық қозғалтқышты тексеру.


Энергоиздат, 1981. с 74-82. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Асинхрондық қозғалтқыштың жұмысы. 2. Асинхрондық қозғалтқыштың жұмыс істеу тәртібі. 3. Статордың магнит өрісінің айналуының стандарттық тазалығы. 4. Сырғу ұғымы. 5. Асинхрондық қозғалтқыштың ерекше бос жүрісінің тәртібі. 6. Әртүрлі тазалықтағы айналыстағы магниттік өріс статорындағы

статордың орамының құрылымының ерекшеліктері. 7 тақырып. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық

сипаттамасы Дәріс жоспары

1. Синхрондық қозғалтқыштың алмастыру схемасы. 2. Механикалық сипаттаманың теңдеуі. 1. Асинхрондық қозғалтқыштың алмастыру схемасы. 2. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының теңдеуі.

Максималдық моменттің және критикалық сырғуының анықтамасы. Табиғи және реостаттық механикалық сипаттамасы. Клосстың формулалары. Іске қосу моменті, асинхрондық қозғалтқыштың іске қосу тоғы.


Энергоиздат, 1981. с 74-82. СДЖ бақылау тапсырмалары [1-8] 1. Асинхрондық қозғалтқыштың алмастыру схемасы, әрбір алмастыру

схема элементтерінің физикалық мағынасы. 2. Алмастыру схемасынан келесі статор тоғы үшін анықтама. 3. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы үшін

қорытынды анықтамасы. 4. Максималдық (критериялық) моменті үшін қорытынды анықтамасы. 5. Механикалық сипаттаманың құрылуы үшін жеңілдетілген

анықтамалар. 6. Асинхрондық қозғалтқыштың табиғи және реостаттық механикалық

сипаттамасы. 8 тақырып. Асинхрондық машинаның тежелу тәртібі Дәріс жоспары 1. Тежелу тәртібі. 2. Асинхрондық қозғалтқыштың іске қосу әдістері. 1. Асинхрондық қозғалтқыштың рекуперативтік тежелу тәртібі.

Қозғалтқыштық тәртіпте болып жатқан процесстерден рекуперативтік тежелу тәртібінде асинхрондық машинада болып жатқан процесстердің айырмашылығы. Рекуперативтік тежелу тәртібінің механикалық сипаттамалары, тежелу күшейткішін реттеу. Асинхрондық машинаны қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы тәртібіне аударуының екі тәсілі. Асинхрондық машинаның динамикалық тежелу тәртіптері тәуелсіз және өздігінен қозуларымен.

2. Асинхрондық қозғалтқыш қысқа жабық роторымен жіберу әдістемесі. Статорға әкелінген көбінесе таралған әдіс кернеуді төмендету кезіндегі асинхрондық қозғалтқыш қысқа жабық роторын жіберу. Асинхрондық

қозғалтқыш жақсартылған жіберу әдістемелерімен: қозғалтқыш терен пазымен, қозғалтқыш екі тиын клеткасымен. Асинхрондық қозғалтқыштың жіберу процессі фазалық ротормен.


Энергоиздат, 1981. с 74-82. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі асинхрондық қозғалтқыштың

роторы мен статорында болып жатқан процесстер. 2. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі асинхрондық қозғалтқыштың

механикалық сипаттамалары. 3. Асинхрондық машинаны қозғалтқыштық тәртіптен кедергінің белсенді

моментін үлкейтуімен қосуға қарсы тәртібіне аудару процессі. 4. Қозғалтқыштық тәртіптен реверсиялау әдісіндегі қосуға қарсы

тәртібіне аудару. 5. Динамикалық тежелу тәртібі өздігінен қозуымен. 6. Динамикалық тежелу тәртібі тәуелсіз қозуымен. 7. Асинхрондық қозғалтқыштың тікелей қосу схемасы. 8. Реактордың көмегімен кернеуді төмендету асинхрондық

қозғалтқыштың қосу схемасы. 9. Автотрансформатордың көмегімен асинхрондық қозғалтқыштың қосу

схемасы. 10. Статор орамын үшбұрыштан жұлдызға ауыстырумен қосу схемасы. 11. Асинхрондық қозғалтқыштың фазалық ротормен қосу схемасы 12. Асинхрондық қозғалтқыштың жақсартылған жіберу әдістемелерінің

механикалық сипаттамалары. 9 тақырып. Синхрондық машина. Жұмыс тәртібі Дәріс жоспары 1. Синхрондық машинаның құрылымы, әсер ету принципі. 2. Векторлық диограммалар, бұрыштық мінездеме. 1. Синхрондық машинаның құрылымы, негізгі бөліктерінің

тағайындалуы, оларды жасау үшін материалдар. Ротордын екі құрылымы. Синхрондық машинаның қолдану облысы. Синхрондық машинаның әсер ету принципі. Синхрондық генератордың әсер ету принципі. Синхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы.

2. Синхрондық қозғалтқыштың векторлық диограммалары. Синхрондық қозғалтқыштың электромагниттік моментінің теңдеуі. Синхрондық машинаның бұрыштық мінездемесі. Бұрыштық мінездемесіндегі синхрондық машинаның генераторлық және қозғалтқыштық тәртіптері. Синхрондық


Энергоиздат, 1981. с 89-93. СДЖ бақылау тапсырмалары

1. Синхрондық машинаның негізгі бөлімдері. 2. Ротордың анық емес және анық полюстердің құрылымы. 3. Синхрондық генератордың әсер ету принципі. 4. Синхрондық генератордың қолдану облысы. 5. Синхрондық қозғалтқыштың әсер ету принципі. 6. Синхрондық қозғалтқыштың қолдану облысы. 7. Синхрондық қозғалтқыштың векторлық диограммалары. 8. Синхрондық қозғалтқыштың бұрыштық мінездемесінің теңдеуі. 9. Синхрондық генератордың векторлық диограммалары. 10. Синхрондық қозғалтқыштың бұрыштық мінездемесі. 11. Көмекші қуып жету қозғалтқыштың, синхронизацияның көмегімен синхрондық қозғалтқышты жүріске жіберу. 12. Синхрондық қозғалтқыштың асинхрондық қосуы. 13. Синхрондық қозғалтқыштың тазалық қосуы. 14. Синхрондық қозғалтқыштың рекуперативтік тежелуі. 15. Синхрондық қозғалтқыштың динамикалық тежелу тәртібі. 16. Синхрондық қозғалтқыштың реактивтік қуатың реттеу. 10 тақырып. Асинхрондық Электржетектің координаттарың реттеу

Дәріс жоспары 1. Координаттарды реттеу әдістері. 2. Г-Қ, БТ-Қ, ТИСУ жүйелері. 3. Қозғалтқыш орамын бекіту. 1. Электржетектің координаттарын реттеу көрсеткіші. Тәуелсіз қозудағы

тұрақты тоқ қозғалтқыштардың координаттарын реттеу әдістері. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың координаттарын реттеу, якорь тізбегіндегі және қозу тізбегіндегі реостат кедергілерін өзгертуімен. Координаттарды параметрлік реттеу, тиристорлық реттегіштің схемасы.

2. «Г-Қ» жүйесі, структуралық схема, принциптік схема, Г-Қ жүйесінде қозғалтқыштың жұмыс тәртібі: қозғалтқыштық, рекуперативтік тежелу, реверс, механикалық сипаттамалар, әртүрлі жұмыс тәртібіндегі координаттарды реттеу сияқты механикалық сипаттамалардағы жұмыс нүктелерінің қозғалысы. «Басқарылатын түзеткіш - Қозғалтқыш» жүйесі. Кернеудің тиристор - импульстық реттегіштер, жұмыс тәртіптері, принциптік схемалары және олардың жұмысы.

3. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың якорьын кернеу бөлгішіне қосу. Кернеу бөлгіш резисторлардың кедергісін кезектес өзгерту кезіндегі механикалық сипаттамалардың теңдеуі, ондай реттеу схеманың қолдану облысы.


Энергоиздат, 1981. с 93-132. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Электржетектердің координаттарын реттеу көрсеткіштеріне мінездеме

беру. 2. Тұрақты тоқ электржетектердің координаттарын реттеу әдістерін тізіп

шығу. 3. Якорь тізбегіндегі реостат кедергіні өзгерту кезіндегі тұрақты тоқ

электржетектердің механикалық сипаттамаларын көрсету, схема келтіру. 4. Қозудағы тоқтың өзгерісі кезіндегі механикалық сипаттамаларын

көрсету. 5. Координаттардың параметрлік реттеудің мағынасын түсіндіру. 6. Параметрлік реттеу схемасындағы тиристорлық реттегіштің жұмысын

түсіндіру. 7. Г-Қ принциптік схемасы, басқару мүшесі. 8. Қозғалтқыштық тәртіптегі Г-Қ жұмысы, екпін. 9. Динамикалық тежелу, рекуперативтік тежелу тәртібіндегі Г-Қ жұмысы. 10. БТ-Қ жүйесінің жұмыс ерекшеліктері. 11. Тиристорно-инпульстық реттегіштерінің жұмыс тәртібі. 12. Тиристорно-инпульстық реттегіштердің тазалық, кеңдік және

тазалық-кендік реттелуі кезіндегі жұмысын түсіндіру. 13. Кернеуді бөлу арқылы тәуелсіз қозудағы қозғалтқыш якорьын қосу

схемасы. 14. Якорьды бекіту арқылы қозғалтқыштың механикалық

сипаттамаларынын теңдеуі. 15. Бекітілген резисторды өзгерту кезіндегі қозғалтқыштың механикалық

сипаттамалары. 16. Ретімен қосылған резисторды өзгерту кезіндегі қозғалтқыштың

механикалық сипаттамалары. 17. Бекітілген якорьмен схемалардың қолдану облысы. 11 тақырып. Ретімен қозудағы тұрақты ток қозғалтқышының

координаттарын реттеу Дәріс жоспары 1. Координаттарды реттеу әдістері. 2. Сериесті қозғалтқышты реттеу әдістері.

1. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың координаттарын реттеу

әдістері. 2. Кедергі қозғалтқышқа өзгерісіне келтірілген якорь тізбегіндегі, қозу

тізбегіндегі реостаты өзгерту координаттарын реттеу. Қозғалтқыш орамын бекітуімен координаттарын реттеу.



1. Механикалық сипаттамалар, якорь тізбегіндегі реостаты өзгерту кезіндегі реттеу диапазоны. 2. Механикалық сипаттамалар, қозу тоғын өзгерту кезіндегі реттеу диапазоны. 3. Механикалық сипаттамалар, кернеу қозғалтқышына берілетін өзгерту кезіндегі реттеу диапазоны. 4. Қозғалтқыштың орамын қосуын бекітуінің төрт схемасы. 5.Орамдардың әртүрлі схемаларын бекіту кезіндегі қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары. 6. Схемалардың орамын бекітумен қолдану облысы.

12 тақырып. Асинхрондық Электржетектердің координаттарын

реттеу Дәріс жоспары 1. Координаттарды реттеу әдістері. 2. Тазалық реттеу. 3. Каскадтық реттеу. 1. Асинхрондық электржетектердің координаттарын реттеу әдістері.

Асинхрондық қозғалтқыштың ротор тізбегіндегі реостаттың кедергісін өзгертуімен координаттарын реттеу, реттеу диапазоны. Ротор және статор тізбегіндегі резисторларды қосу кезіндегі координаттарды параметрлік реттеу, механикалық сипаттамалары, электрлік көрсеткіштер. Статорға әкелінген кернеуді өзгертумен асинхрондық электржетектердің координаттарын реттеу, қысқа жабы ротормен және оның реостат ротордың тізбегінде болмауымен электржетектің механикалық сипаттамасы. Реверсиясыз схема және реверсиялы схема бойынша кернеудің импульстық реттегіштерінің құрылу схемалары; механикалық сипаттамалары. Жұп полюстардың сандарын өзгерту мақсатында асинхрондық қозғалтқыштардың статор орамының секцияларын ауыстыру принципі;

2. Асинхрондық қозғалтқыштың статорына әкелінген кернеу мен тазалықты реттеудің үш негізгі әдістері, әдістін әрқайсына сәйкес келетің механикалық сипаттамалары, реттеу диапазоны. Тазалықты қайта құру электрмашиналары. Желімен байланыс тазалықтарының статикалық қайта құрылулары. Тұрақты тоқпен тазалықтың статикалық қайта құрылулары.

3. Каскадтық электржетектердің қолдану облысы, тағайындалуы. Вентильді - машиналы электрлік каскад, қуаттық схемасы, басқару мүшесі, механикалық сипаттамалары, жақсы жағы, кемшілігі. Вентильді -машиналы электрмеханикалық каскад, қуаттық схемасы, басқару мүшесі, механикалық сипаттамалары, жақсы жағы, кемшілігі. Асинхронды - вентильді каскад, қуаттық схемасы, басқару мүшесі, механикалық сипаттамалары, жақсы жағы, кемшілігі. Жұп қоректену жүйесіндегі асинхрондық Электржетек. Синхрондық электржетектін координаттарын реттеу.


Энергоиздат, 1981. с 141-206. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Асинхрондық электржетектің координаттарын реттеу әдістері. 2. Реостаттық реттеу кезіндегі асинхрондық электржетектің механикалық

сипаттамасы, схемасы. 3. Статор тізбегіндегі параметрлік реттеу кезіндегі асинхрондық

электржетектің механикалық сипаттамасы, схемасы. 4.Ротор тізбегіндегі параметрлік реттеу кезіндегі асинхрондық

электржетектің механикалық сипаттаманын схемасы. 5. Тенестірілетің көрсеткіштерді реттеудің реостаттық және параметрлік

реттеудің әдістері. 6. Кернеу өзгерісі кезіндегі асинхрондық электржетектің механикалық

сипаттамалары. 7. Кернеудің реверсиялаумен және реверсиясыз реттеу кезіндегі

механикалық сипаттамалары. 8.Көп жылдамдықты орамдағы статор орамының секциясын ауыстыру

әдісі. 9. Механикалық сипаттамасы және жұлдыздан екілік жұлдызшаға

біріктіру схемасы. 10.Механикалық сипаттамасы және жұлдыздан екілік үшбұрышқа

біріктіру схемасы. 11. Тұрақты момент координаттарын реттеу кезіндегі кернеу мен

тазалықты өзгерту әдістері. 12.Тұрақты қуат координаттарын реттеу кезіндегі кернеу мен тазалықты

өзгерту әдістері.

13. Вентиляторлық нагрузка үшін координаттарын реттеу кезіндегі кернеу мен тазалықты өзгерту әдістері.

14. Электромашиналық қайтақұру тазалықтардың структуралық схемалары.

15. Желімен тазалықты қайтақұру схемалары. 16. Тұрақты ток звеносымен тазалықты қайтақұру схемалары. 17. Электрлік каскадтың винтиль-машиналық механикалық

сипаттамалары, схемалары. 18. Электрмеханикалық каскадтың винтиль-машиналық механикалық

сипаттамалары, схемалары. 19. Асинхрон-винтильдік каскадтың механикалық сипаттамалары,

схемалары. 20. Екілік қоректену машинаның механикалық сипаттамалары,

схемалары. 21. Синхрондық электржетектін координаттарын реттеу. 13 тақырып. Электржетектердің жұмыс тәртібі. Дәріс жоспары 1. Электрқозғалтқыштың қуатын таңдау. 2. Электржетектегі ауысу процесстері. 1. Электржетектерді қыздыру және суыту. Жылыту бойынша

изоляторлық заттарды алты классқа бөлу. Нагрузкалық диограммалар. Электрқозғалтқыштардың сегіз типтік жұмыс тәртібі. Жалғастырушы, аз уақытты, қайталама-аз уақытты тәртіптер үшін электрқозғалтқыштардың қуатын таңдау. Орташа жоғалту мен эквиваленттік үлкендіктердің әдістері.

2. Электржетекте ауысу процесстерін шақыратын . Электрмеханикалық ауысу процесстерінің түсінігі. Сызықтық жүйедегі ауысу процесстерін сипаттайтың ортақ теңдеуі, оны шешімі. Электржетектің қосу уақыты және тежелуі. Сызықтық жүйедегі механикалық ауысу процесстері. Тежелуді қосқанда электржетектің салмағының өзгерісі кезіндегі уақыттан моменттің және бұрыштық жылдамдығының тәуелділігі. Бір баспалдақты және көп баспалдақты тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышын жіберген кездегі ауысу процессі. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышты номинальдан жоғары бұрыштық жылдамдыққа дейін қосу. Тұрақты тоқ қозғалтқыштың динамикалық тежелу кезіндегі ауысу процессі. Қосуға қарсымен тежелу. Қосуға қарсы кезіндегі, динамикалық тежелу кезіндегі және бір жылдамдықты және екі жылдамдықты қозғалтқышты қосқан кездегі асинхрондық электржетектегі ауысу процесстері.


Энергоиздат, 1981. с 266-301, 348-390. СДЖ бақылау тапсырмалары 1.Электрқозғалтқыштың көп немесе аз қуатының 2. Электрқозғалтқыштың салмақты диаграммасы. 3. Электрқозғалтқыштың типтік жұмыс тәртібі. 4. S1, S2, S3 тәртіптері үшін электрқозғалтқыштардың қуаттарын таңдау. 5. S6 тәртібі үшін электрқозғалтқыштардың қуаттарын таңдау. 6. Электржетекте ауысу процесстерін шақыратын . 7. Электржетектегі ауысу процесстерін сипаттайтың ортақ теңдеуі. 8. Электржетектің қосу уақыты және тежелуі. 9. Іске қосу кезіндегі электржетектің моментің және жылдамдығын

өзгерту. 10. Тежелу кезіндегі моментің және жылдамдығын өзгерту. 11. Жетекті көп баспалдақты жіберу кезіндегі моментің және

жылдамдығын өзгерту. 12. Бір баспалдақты және көп баспалдақты тәуелсіз қозудағы

қозғалтқышты жіберген кездегі жылдамдықтың және токтың тәуелділігі. 13. Тәуелсіз қозудағы қозғалтқышты номинальдан жоғары жылдамдыққа

дейін қосу кезіндегі механикалық және электромеханикалық сипаттамаларға жұмыс нүктелерін араластыру.

14. Тәуелсіз қозудағы қозғалтқыштың қосуға қарсы кезіндегі және динамикалық тежелу кезіндегі процесстердің графикалық суреттері.

15. Ретімен қозудағы тұрақты ток қозғалтқыштағы ауысу процесстері. 16. Іске қосу және тежелу кезіндегі асинхрондық жетектегі механикалық

сипаттамаларға жұмыс нүктелерін араластыру. 14 тақырып. Тұрақты ток электржетектерді басқару

Дәріс жоспары 1. Басқару аппараттары. 2. Басқару схемалары. 1. Басқару аппараттардың тағайындалуы, классификациясы. Қуатты

коммутациялық аппараттардың құрылысы және жұмысы. Қорғау аппараттардың әрекет принципі, құрылысы. Реттеу аппараттардың құрылысы. Принциптік схемалардың суреті.

2. Бұрыштық жылдамдық функциясындағы тәуелсіз қозудағы тұрақты ток электржетекті басқару схемасының типтік бумалары. Онын жұмысы мен ток функциясындағы тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштарды басқару схемасы. Уақыт функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқыштарды басқару схемасының жұмысы.


Энергоиздат, 1981. с 395-410.

СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Басқару аппараттардың классификациясы. 2. Рубильниктердің, айырғыштардың, контакторлардың, жібергіштердің құрылысы. 3. Автоматты сөндіргіштердің құрылысы. 4. Реле құрылысы: аралық, уақыт релесі, жылулық. 5. Электржетекті басқарудың принциптік схемасын орындау принципі. 6. Басқару аппараттардағы принциптік схемасына шарттық суреттер. 7. Бұрыштық жылдамдық функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың қосуын басқару схемасының жұмысы. 8. Тоқ функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқышты басқару схемасының жұмысы. 9. Уақыт функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың қосуын басқару схемасының жұмысы. 15 тақырып. Айнымалы тоқ электржетектерін басқару

Дәріс жоспары 1. Қысқа жабық роторлы асинхрондық қозғалтқышты басқару схемасы. 2. Фазалық роторлы асинхрондық қозғалтқышты басқару схемасы. 1. Қысқа жабық роторлы реверсиялмаған асинхронны электржетектің

жіберілуін басқару схемасының жұмысы. 2. Уақыт функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық

қозғалтқышты қосуын басқару схемасының жұмысы. Тоқ функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық қозғалтқышты қосуын басқару схемасының жұмысы.


Энергоиздат, 1981. с 411 - 449.

СДЖ бақылау тапсырмалары 1. К.З. роторымен реверсиялы емес асинхрондық қозғалтқышты жіберу

схемасын сызу. 2. К.З. роторымен реверсиялы асинхрондық қозғалтқышты жіберу

схемасын сызу. 3. Уақыт функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық

қозғалтқышты жіберу схемасының жұмысын түсіндіру. 4. Динамикалық тежелу кезіндегі К.З. роторымен асинхрондық

5. Ток функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық қозғалтқышты жіберу схемасының жұмысын түсіндіру. Практикалық сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар Практикалық жұмыс №1. Электржетекте әсер ететін моменттердің сипаттамаларын оқу, инерция моменттерін келтіру.

Жұмыс мақсаты: Электржетекте әсер ететің моменттердің сипаттамаларын оқу және бір айналыс өсіне электржетектің элементтерінің қозғалатың инеция моменттерін келтіру.

Практикалық сабақтың жоспары 1.Студенттердің бақылау сұрақтармен қағып алынған материалды ұғу

мақсатында, студенттермен сұрау-әңгіме өткізіледі. 2. Электрқозғалтқыштың айналу өсіне электржетектің инерция

моменттерін келтіру процедурасын жасау үшін студенттерге нақты тапсырма ұсынылады (өндірістік механизмді Электржетектің структуралық схемасы).


Энергоиздат, 1981. с 26-38. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Бақылау сұрақтарға жауаптар дайындау. 2. Типтік подъемды механизмдердің кинематикалық схемаларымен танысу.

Бақылау сұрақтары

1. Электрқозғалтқышпен дамитың моменттердің әрекет сипаттамасын түсіндіру.

2. Кедергінің статиалық моменттерінің түрін және әрекет сипаттамасын түсіндіру.

3. Электржетекте әсер ететін динамикалық моменттің табиғатың және әрекет сипаттамасын түсіндіру.

4. Электретектің қозғалыс теңдеуінің қорытындысы, дәлелі. 5. Бір айналыс өсіне электрқозғалтқыштардың қозғалыстағы

элементтерінің инерция моменттерін келтіру операциясының мақсаты. 6. Электрқозғалтқыштың айналыстағы өске электржетектің

элементтерінің инерция моменттерін келтіру процедурасын түсіндіру.

Практикалық жұмыс №2 Табиғи сипаттамаларды құру және есептеу, іске қосу резисторлардың мағыналарын және сандарын анықтау. Жұмыс мақсаты: Электрқозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларынның құрастыру әдісін ұғу, электржетектерді реостаттық қосу үшін резисторлардың іске қосу мағыналары мен сандарын анықтау әдісін ұғу.

Практикалық сабақтың жоспары 1. Студенттердің бақылау сұрақтармен қағып алынған материалды ұғу мақсатында, студенттермен сұрау-әңгіме өткізіледі. 2. Студенттер нақты электроқозғалтқышты ұсынады, параметрлері көрсетіледі, және де оған табиғи механикалық сипаттама құруға ұсынады. 3. Көрсетілген электроқозғалтқышқа қосу резисторлардың саны мен мәндерін анықтауды мұғалім ұсынады, бірақ моментті қосқан кезде ол шектен шықпайтындай шарт бойынша.



1. Бақылау сұрақтарға жауаптар дайындау. 2. Нақты электржетекті жіберісі кезінде жіберу резисторлардың беріген

мәндерін қалай мақсатына жетуге болатының анықтау. Бақылау сұрақтары 1. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың табиғи

механикалық сипаттамасы құрастыру үшін қандай екі нүкте қолданылады. 2. Номинальды тәртіп пен идеалды бос жүрістің нүктелерінің

координаттары қалай анықталады. 3. Іске қосурезисторлардың сандары мен мағыналарының процедурасын

анықталуын түсіндіру.

Практикалық жұмыс №3 Электржетектің реостаттық механикалық сипаттамаларын есептеу. Жұмыс мақсаты: Электржетектің реостаттық сипаттамаларының есептеу

әдістемесін түсіндіру. Практикалық сабақтың жоспары 1. Студенттердің бақылау сұрақтармен қағып алынған материалды ұғу

мақсатында, студенттермен сұрау-әңгіме өткізіледі. 2. Студенттер нақты электроқозғалтқышты ұсынады, параметрлері көрсетіледі, және де оған оқытушының көрсетуінше реостат үшін реостаттық сипаттама құруға ұсынады.


Энергоиздат, 1981. с 395-442. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Бақылау сұрақтарға жауаптар дайындау. 2. Познакомиться с реостатными характеристиками различных типов

электродвигателей. Электрқозғалтқыштардың әртүрлі типтерінің реостаттық сипаттамаларымен танысу.

Бақылау сұрақтары 1. Электржетекті жіберу кезінегі реостат не үшін қажет. 2. Электрқозғалтқыштың механикалық сипаттамасының қаттылығына

жіберу реостаты қалай әсер етеді. 3. Тәуелсіз қозудағы тұрақт тоқ қозғалтқыштың реостаттық

сипаттамаларын құру үшін қандай екі нүкте қолданылады. 4. Реостаттық сипаттама ұру үшін координаттар нүктесін қалай анықтайды.

қ

№4 1. Практикалық жұмыс

Электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу.

Жұмыс мақсаты: Электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу графо-

аналитикакалық әдістерін ұғу. Практикалық сабақтың жоспары 1. Студенттердің бақылау сұрақтармен қағып алынған материалды ұғу

мақсатында, студенттермен сұрау-әңгіме өткізіледі. 2. Уақыт функциясында студенттер нақты электроқозғалтқышты,

реостаттың баспалдақ санын көрсетеді және оған қосу схемасын жасауға ұсынылады.


Энергоиздат, 1981. с 395-442.

СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Бақылау сұрақтарға жауаптар дайындау. 2. Электржетектердің әртүрлі типтері үшін уақыт функциясындағы

басқару схемасының ұқсастығы мен айырмашылықтарын түсіну. Бақылау сұрақтары 1. Электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу қиындықтары неден

құралады. 2. Қозғалыс теңдеуін графо-аналитикалық әдісін шешу кезіндегі қандай

жорамалдар қолданады. 3. Прапорция әдісімен қозғалыс теңдеуін шешу процедурасы қандай. 4. Аудан әдісімен қозғалыс теңдеуін шешу процедурасы қандай . 2 рактикалық жұмыс №5 . П Электржетектің басқару схемаларын жасау

Жұмыс мақсаты: уақыт функциясындағы электржетек басқару схемасын

жасау және нақты электржетекке осы схемаларды жасап үйрену. Практикалық сабақтың жоспары 1. Студенттермен бақылау сұрақтармен қағып алынған материалды ұғу

мақсатында, студенттермен сұрау-әңгіме өткізіледі. 2. Уақыт функциясында студенттер нақты электроқозғалтқышты,

реостаттың баспалдақ санын көрсетеді және оған қосу схемасын жасауға ұсынылады.


Энергоиздат, 1981. с 395-442. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Бақылау сұрақтарға жауаптар дайындау. 2. Электржетектердің әртүрлі типтері үшін уақыт функциясындағы

басқару схемасының ұқсастығы мен айырмашылықтарын түсіну. Бақылау сұрақтары 1. Электржетектің қозғалыс теңдеуін шешу қиындықтары неден

құралады. 2. Қозғалыс теңдеуін графо-аналитикалық әдісін шешу кезіндегі қандай

жорамалдар қолданады. 3. Прапорция әдісімен қозғалыс теңдеуін шешу процедурасы қандай. 4. Аудан әдісімен қозғалыс теңдеуін шешу процедурасы қандай .

5. Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №1 (LAEP1) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық

сипатамаларын зерттеу (“Генератор-қозғалтқыш” жүйесі бойынша) Жұмыс мақсаты: « Генератор-қозғалтқыш» жүйесі бойынша және

тұрақты кернеудің қоректену көзі бар тәуелсіз қозудағы қозғалтқышпен тұрақты тоқ электржетектердің статикалық сипаттамаларын оқу және салыстырмалы зерттеу.

Орындалу тәртібі 1. Методикалық көрсетудегі көрсетілген зертханалық жұмыс тақырыбы

бойынша теориялық материалдармен танысу. 2. Мұғалімнің көрсетуінше тұрақты тоқ қозғалтқыштың параметрлерін

анықтау. 3. Механикалық және электрмеханикалық сипаттамаларын құрастыру;

табиғи және әлсіреген ағысы бойынша. 4. Г- Қ жүйесінің тежелу мінездемесін құру. 5. «Генератор-Қозғалтқыш» жүйесі мен U=const қоректену көзі кезіндегі

қозғалтқыштың статорлық сипаттамасының анализін орындау. Бақылау сұрақтары 1. Г-Қ жүйесін қолдану облысы. 2. Г-Қ жүйесінің артықшылығы мен кемшілігі. 3. Бекітілген қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының қандай түрі

болады? 4. Бекітілген қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы қалай соғылады,

қандай нүктеде? 5. Бекітілген қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының

құрастырылуы үшін нүктелерді қалай анықтайды? 6. Г- Қ жүйесінің механикалық сипаттамасының қандай түрі бар? 7. Бекітілген қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы Г- Қ жүйесінің

сипаттамаларынан айырмашылығы неде? Ұсынылатын әдебиет 1. Москаленко В.В. Автоматизированный электропривод. - М.:

Энергоатомиздат, 1985. - 416 с. 2. Чиликин М.Г., Сандлер А.С. Обший курс электропривода. - М.:

Энергоатомиздат, 1981. с 395-442. 3. Ковчин С.А., Сабинин Ю.А. Теория электропривода. - СПб.: Энергоатомиздат. Санкт - Петербургское от-ние, 2000. - 496 с. 4. Чиликин М.Г., Ключев В.Н., Сандлер А.С. Теория

автоматизированного электропривода. - М.: Энергия, 1979. - 616 с. 5. Ключев В.Н., Теория электропривода.-М.: Энергоатомиздат, 1985.-

560с. 6. Основы автоматизированного электропривода./ Чиликин М.Г., Соколов

М.М., Терехов В.М., Щинянский А.В. -М.: Энергия, 1974.- 567 с. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. “Генератор - қозғалтқыш» жүйесінің жіберілуі қалай орындалады? 2. Г-Қ жүйесіндегі жоғары номинальды қозғалтқыштың бұрыштық

жылдамдығын қандай тәсілмен алуға болады? 3. Г-Қ жүйесіндегі қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен

рекуперативтік тежелу тәртібіне қалай ауыстыруға болады? 4. Г-Қ жүйесіндегі қозғалтқышты динамикалық тежелу тәртібінен қалай

ауыстыруға болады? 5. Г-Қ жүйесінде қозғалтқыш тексерісі қандай тәсілмен орындалады? 6. Г-Қ жүйесінде рекуперативтік тежелу тәртібінде қозғалтқышты

қозғалтқыштық тәртібіне қалай ауыстыруға болады? 7. Г-Қ жүйесінде динамикалық тежелу тәртібінде қозғалтқышты

қозғалтқыштық тәртібіне қалай ауыстыруға болады? 8. Г-Қ жүйесінде тежелу энергиясы рекуперативтік тежелу тәртібінде

өтетін жолды көрсет? 9. Г-Қ жүйесінде тежелу энергиясы динамикалық тежелу тәртібінде

өтетін жолды көрсет? 10. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде қозғалтқыштық

тәртіпте генератордың қозу тоғын кішірейтсек? 11. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде қозғалтқыштық

тәртіпте генератордың қозу тоғын үлкейтсек? 12. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде қозғалтқыштық

тәртіпте генератордың қозу тоғын нолге дейін кішірейтсек? 13. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде қозғалтқыштық

тәртіпте қозғалтқыштың қозу тоғын үлкейтсек? 14. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде қозғалтқыштық

тәртіпте қозғалтқыштың қозу тоғын кішірейтсек? 15. Г-Қ жүйесінде не болады, егер жұмыс кезінде рекуперативтік тежелу

тәртібінде генератордың қозу тоғын үлкейтсек? ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №2 (LAEP2) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық

сипатамаларын зерттеу (“Тиристорлық қайта құру-қозғалтқыш” жүйесі бойынша)

Жұмыс мақсаты: « Тиристорлық қайта құру-қозғалтқыш» жүйесі

бойынша және тұрақты кернеудің қоректену көзі бар тәуелсіз қозудағы қозғалтқышпен тұрақты тоқ электржетектердің статикалық сипаттамаларын

оқу және салыстырмалы зерттеу. Орындалу тәртібі 1. Методикалық көрсетудегі көрсетілген зертханалық жұмыс тақырыбы


анықтау. 3. “Басқарылатың тіктегіш- қозғалтқыш» жүйесінің табиғи және жасанды

сипаттамаларын есептеу. 4. “Басқарылатың тіктегіш- қозғалтқыш» жүйесі бойынша

«Генератор-Қозғалтқыш» жүйесінің U=const қоректену көзі кезіндегі қозғалтқыштың статорлық сипаттамасының мазмұндық анализі.

Бақылау сұрақтары 1. УПД жүйесінде қозғалтқыштың тексерісі қалай орындалады? 2. Магниттік ағысының әлсіреу кезіндегі УПД жүйесінің сапалық

талдауын тексеру. 3. УПД жүйесінде қандай тежелу тәртіптері болуы мүмкін? 4. m= 3 және m=6 бойынша УПД жүйесі фазалық қайта құруы үшін

электромеханикалық сипаттамаға аналитикалық анықтамалар келтіріндер. 5. УПД жүйесінің сипаттамасына индуктивтілік қалай әсер етеді? Ұсынылатын әдебиет 1. Сен П. Тиристорные электроприводы постоянного тока : Пер. с англ. -

М.: Энергоатомиздат, 1985. - 232 с., ил. 2. Автоматизированный электропривод в горной промышленности.

Мартынов М.В., Переслегин Н.Г. - М.: Недра, 1969.- 412 с. СДЖ бақылау тапсырмалары 1. Диод пен тиристордың вольт-амперлік сипаттамасы сызу. 2. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылмайтың бір фазалық тоқтың

шығу формасын және оның схемасын сыз. 3. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылмайтың бір фазалық тоқтың

шығу формасын және оның схемасын сыз. 4. Екі жарты периодты түзеткіш басқарылмайтың бір фазалық тоқтың

шығу формасын және оның схемасын сыз. 5. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылмайтың үш фазалық тоқтың

шығу формасын және оның схемасын сыз. 6. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылатың бір фазалық тоқтың шығу

формасын және оның схемасын сыз. 7. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылатың бір фазалық тоқтың шығу

формасын және оның схемасын сыз. 8. Бір жарты периодты түзеткіш басқарылатың үш фазалық тоқтың шығу

формасын және оның схемасын сыз. 9. УПД жүйесінде үздік токтың зонасы ненін есебінде пайда болады.

10. УПД схемасында қайтымды вентиль не үшін қолданылады? ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 3(LAEP3) Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың статикалық

сипатамаларын зерттеу (“Магниттік күшейткіш-қозғалтқыш” жүйесі бойынша)

Жұмыс мақсаты: “Магниттік күшейткіш-қозғалтқыш” жүйесі

бойынша қоректенетін тәуелсіз қозудағы қозғалтқышы бар тұрақты тоқ электржетектердің статикалық сипаттамаларын оқу және зерттеу.

Орындалу тәртібі 1. Методикалық көрсетудегі көрсетілген зертханалық жұмыс тақырыбы


анықтау. 3. “Магниттік күшейткіш- тұрақты тоқ қозғалтқышы» жүйесінде

қозғалтқыштың механикалық сипаттамасын есептеу. Бақылау сұрақтары

1. 1. Магниттік күшейткіштің негізгі физикалық жұмыстарын

Магниттік күшейткіштің магниттік орамының қолдану саласын

шейткіштің орам жұмыстарынан қандай тоқ өтеді?

. 4. Магниттік күшейткіштің статикалық сипаттамаларын еле

түсіндірініз. 2. 2. түсіндіріңіз. 3. 3. Магниттік күАлмастыру орамдардан? 4

стетіңдер.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 4 (LAEP 4) Параллель қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың статикалық

сип

ұмыс мақсаты: Параллель қозудағы қозғалтқышпен тұрақты тоқ эле лық сипаттамаларын оқу және теңестіріп зерттеу.

. бойынша теориялық материалдармен танысу.

3.Қозғалтқыштық және тежеу тәртіптеріне қозғалтқыштың табиғи жә алық сипаттамаларын құру.

аттамасы зерттеу. Жктржетектің статика Орындалу тәртібі 1 1. Методикалық көрсетудегі көрсетілген зертханалық жұмыс

тақырыбы2. 2. Мұғалімнің көрсетуінше тұрақты ток қозғалтқыштың

параметрлерін анықтау.

не реостаттық механик

Бақылау сұрақтары

1. Параллель қозуымен рақты то қозғалтқыштары өнеркәсіптің қай жағында қолданылады?

тұ қ

қандай қолдануларды тапты?

зу сызықты сипаттама болатының дәлелдендер.

. Параллель қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың динамикалық тежелу тәр

В р

. Автоматизированный электропривод в горной промышленности. Ма

қогенератордың әрекет принципін түсіндіріндер.

г ты мен кемшілігін көрсетіндер.

уға болады? микалық тежелу

әртібіне қалай аударуға болады? ндалады?

2.Параллель қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштарының есептеу схемаларын көрсетіндер және параметрлерін сипаттап беріндер. 3. Параллель қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштарын эксплуатация кезінде тежеу тәртіптерінің схемаларында 4. Конструкциялы тұрақты қозғалтқыштын қатынасының физикалық мағынасына сипаттама беріндер. 5. Параллель қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштарының механикалық сипаттамаларында тү 6. Параллель қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың қосуға қарсы тәртібін сипаттап беріндер. 7

тібін сипаттап беріндер.

Ұсынылатын әдебиет 1. ешеневский С.Н. Ха актеристики двигателя в электроприводе. М.: Энергия, 1977. - 432 c. 2

ртынов М.В., Переслегин Н.Г. М.: 1969. -412 c.

СДЖ бақылау тапсырмалары 1.Тұрақты тоқ қозғалтқыштың құрылғысын түсіндіріндер. 2.Тұрақты тоқ зғалтқыштың әрекет принципін түсіндіріндер. 3.Тұрақты тоқ 4. Тұрақты тоқ қозғалтқыштағы коллектордың тағайындалуынтүсіндіріндер. 5. Тұрақты тоқ енератордағы коллектордың тағайындалуын үсіндіріндер. 6. Тұрақты тоқ қозғалтқыштың жақса жағ 7. Бекітілген қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен рекуперативтік тежелу тәртібіне қалай аударуға болады? 8. Бекітілген қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы (екі әдісі) тежелу тәртібіне қалай аудар 9. Бекітілген қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен динат 10. Бекітілген қозғалтқыштың реверсі қалай оры

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 5 (LAEP 5) Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардың статикалық

сип

ұмыс мақсаты: Ретімен қозудағы қозғалтқышпен тұрақты тоқ

аттамасы зерттеу.

Ж

эле лық сипаттамаларын оқу және теңестіріп зерттеу.

к ррмен танысу.

кезінде сериалы озғалтқыштың табиғи және жасанды механикалық сипаттамаларын құру.

ардан салыстырмалы талдау жасау.

дануды қайдан табады?

еуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың табиғи және жасанды

қ

ын қелтіріндер.

де

е оттчетта келтірілген қозғалтқыштың статикалық

е оттчетта келтірілген қозғалтқыштың статикалық

10. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың жылдамдығын реттеудің қан неге?

электропривод в горной промышленности. Мартынов 412 c.

ырмалары

ктржетектің статика Орындалу тәртібі

1.Методикалық көрсетудегі өрсетілген зе тханалық жұмыс тақырыбы бойынша теориялық материалда 2. Мұғалімнің көрсетуінше тұрақты тоқ сериалы қозғалтқышы үшін қорытынды сипаттама таңдау. 3. Реостаттың кедергісі және кернеудің өзгерістері қ 4. Алынған сипаттамал Бақылау сұрақтары 1. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштар қол 2. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштарының есептеу схемаларын көрсетіндер және параметрлерін сипаттап б ріндер. 3. Ретімен қозэлектрмеханикалық сипаттамаларының сызықсыз тәуелділігі немен түсіндіріледі? 4. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ озғалтқыштың сипаттамасы дегеннен не түсінесіндер? 5. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштыңтежеу тәртіптерінің сипаттамаларын және схемалар 6. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың тоғы бойынша қайта іске қосылуын сипаттап беріндер. 7. Ретімен қозуымен тұрақты тоқ қозғалтқыштың моменті бойынша қайта іске қосылуын сипаттап берін р. 8. Якорь тізбегін белсенді кедергімен Rш бекіту жолымен жылдамдықты реттеу кезіндсипаттамалардың графигіндегі түрлері қалай өзгеретінің көрсетіндер және түсіндіріндер. 9. Қозу орамындағы белсенді кедергімен Rш бекіту жолымен жылдамдықты реттеу кезіндсипаттамалардың графигіндегі түрлері қалай өзгеретінің көрсетіндер және түсіндіріндер.

дай әдісі таңдайды және

Ұсынылатын әдебиет Вешеневский С.Н. Характеристики двигателя в электроприводе. М.: Энергия, 1977. - 432 c. АвтоматизированныйМ.В., Переслегин Н.Г. М.: 1969. - СДЖ бақылау тапс3.Сериялы қозғалтқыштың қозу орамдарының құрылысының қандай

ерекшеліктері бар? 4.Бос жүрістегі сериалы қозғалтқыштың жұмысын неге жіберуге болмайды?

алық тежелу

жылдамдықты реттеу әдісін көрсетіндер.

2.Әртүрлі жұмыс тәртібіндегі аралас қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың рі бар?

5.Сериялы қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы тәртібіне қандай әдіспен аударуға болады? 6.Сериялы қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен динамиктәртібіне қандай әдіспен аударуға болады? 7.Сериялы генератордың сырты сипаттамасының түрі қандай? 8.Сериялы генератордағы өздігінен қозу процессі қалай болады? 9.Сериялы генератордың өздігінен қозуының шарттары қандай? 10.Сериялы қозғалтқыш үшін11.Бекітілгенмен салыстырғанда сериялы қозғалтқыштың қандай жақсы жағы мен кемшіліктері бар? 1механикалық сипаттамаларының қандай тү ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 6 (LAEP 6) Таза басқару кезіндегі асинхрондық қозғалтқыштардың статикалық сип

с мақсаты: Таза басқару кезіндегі асинхрондық қозғалтқыштардың статикалық сипаттамаларын оқу және салыстырмалы

атериалдармен танысу.

.Таза реттеудегі асинхрондық қозғалтқыштың жасанды механикалық .

ың қолдануын қайдан тапты?

трлерін сипаттап бер. қыштың таза айналысын реттеудің қандай әдістері

?

аттамаларын зерттеу.

Жұмы

зерттеу.

Орындалу тәртібі 1.Методикалық көрсетудегі көрсетілген зертханалық жұмыс тақырыбы бойынша теориялық м3.Мұғаліммен көрсетілген асинхрондық қозғалтқыштың негізгі параметрлерін табу. 4.Мұғалім көрсеткен асинхрондық қозғалтқыштың табиғи механикалық сипаттамалатын есептеу. 5сипаттамалатын есептеу Бақылау сұрақтары 1. Асинхрондық қозғалтқышт2. Асинхрондық қозғалтқыштың санау схемаларын көрсет және параме3.Асинхрондық қозғалтбар? 4.Wo қалай табылады? 5.Sкр залай табылады және неге тәуелді6.Асинхрондық қозғалтқыштың жұмысының беріктілігі қандай механикалық сипаттаманың бөліміне сәйкес келеді? 7.Әртүрлі U (U1>U2>U3) үшін асинхрондық қозғалтқыштың W=f (M)

механикалық сипаттамаларын салындар? 8.f1>f2> f3 шарт және f1, f2, f3 әртүрлі тазалық мағыналары үшін және U=const кезіндегі W=f (M) механикалық сипаттамаларын салындар? 9.f1<f2<f3 шарт және f1, f2, f3 әртүрлі тазалық мағыналары үшін және U=const кезіндегі W=f (M) механикалық сипаттамаларын салындар?

0.Таза-тоқтық басқарумен тұйық САРдағы асинхрондық қозғалтқыштың W= ттамаларын салындар?

.: 1969. -412 c. 3.Чиликин М.Г., Сандлер А.С. Обший курс электропривода. - М.:

Эне

т дық қозғалтқыштың реверсиялауы қалай орындалады?

түсіндіріндер.

намикалық тежелу тәртібіне қалай ауыстыруға болады. 10.Жылдамдықты каскадтық реттеудін қандай схемалары бар.

1f (M) механикалық сипа

Ұсынылатын әдебиет1.Вешеневский С.Н. Характеристики двигателя в электроприводе. М.:

Энергия, 1977. - 432 c. 2.Автоматизированный электропривод в горной промышленности.

Мартынов М.В., Переслегин Н.Г. М

ргоатомиздат, 1981. -576c., ил.

СДЖ бақылау тапсырмалары 1.Асинхрондық қозғалтқыштың құрылысын түсіндіріндер. 2.Асинхрондық қозғалтқыштың әрекет принципін үсіндірін ер. 3.Асинхронд4.Асинхрондық қозғалтқыштың қандай қосу әдістері бар, оларды

5. Асинхрондық қозғалтқыштың қандай жылдамдықты реттеу әдістері бар. 6.Асинхрондық қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы тәртібіне қалай ауыстыруға болады (екі әдіс). 7.Асинхрондық қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен рекуперативтік 8.тежелу тәртібіне қалай ауыстыруға болады. 9.Асинхрондық қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен ди

6 Студенттердің мұғалімдермен өздік жұмысының тематикалық жоспары. СОӨЖ

тақырыбының аты Сабақ мақсаты Сабақты өткізу

үлгісі Сабақ мазмұны

Ұсынылған әдебиет

1 тақырып. Электржетек

механикасының негіздері.

Берілген тақырып бойынша білімді

терендету

Ауызша сұрау, доклады талқылау

Берілген тақырып бойынша бақылау сұрақтарға жауап

дайындау.

[1, 26 -38 бет]

2 тақырып. Электржетектің қозғалыс теңдеуі.


терендету


Берілген тақырып бойынша бақылау сұрақтарға жауап және доклад

дайындау.

[1, 38-48 бет]

3 тақырып. Тұрақты тоқ машиналары.


терендету

Ауызша сұрау, есептерді шығару.


дайындау.

[1, 48-57 бет]

4 тақырып. Тәуелсіз қозудағы

тұрақты тоқ машиналарының тежелу тәртібі.


терендету



дайындау.

[1, 58-65 бет]

5 тақырып. Ретімен және аралас

қозудағы тұрақты тоқ

қозғалтқыштарының жұмыс тәртібі.


терендету



дайындау.

[1, 65-74 бет]

6 тақырып. Асинхрондық

машина.


терендету



дайындау.

[1, 74-82 бет]

7 тақырып. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары.


терендету



дайындау.

[1, 74-82 бет]

8 тақырып. Асинхрондық электржетектің тежелу тәртібі.


терендету


Берілген тақырып бойынша бақылау

[1 82-89 бет]

СОӨЖ тақырыбының аты

Сабақ мақсаты Сабақты өткізу үлгісі

Сабақ мазмұны Ұсынылған әдебиет

сұрақтарға жауап және доклад

дайындау. 9 тақырып. Синхрондық

машина, жұмыс тәртібі.


терендету



дайындау.

[1 89-93 бет]

10 тақырып. Тәуелсіз қозудағы

тұрақты тоқ электржетектің координаттарын

реттеу.


терендету



дайындау.

[4, 37-40, 10, 14-18 беттер; 11, 175-178 бет]

11 тақырып. Ретімен қозудағы

тұрақты тоқ электржетектің координаттарын

реттеу.


терендету



дайындау.

[1, 132-141 бет]

12 тақырып. Асинхрондық электржетектің координаттарын

реттеу


терендету



дайындау.

[1, 141-206 бет]

13 тақырып. Электржетектің жұмыс тәртібі.


терендету



дайындау.

[1, 266-301 бет, 348-390]

14 тақырып. Тұрақты тоқ

электржетектерді басқару.


терендету



дайындау.

[5, 395-410 бет]

15 тақырып. Айнымалы тоқты электржетектерді

басқару.


терендету

Ауызша сұрау, есептерді шығару.


дайындау.

[1, 411-449 бет]

Зертханалық жмыс Зертханалық жұмыс Виртуалдық Зетханалық [1, 114-116 бет]

СОӨЖ тақырыбының аты

Сабақ мақсаты Сабақты өткізу үлгісі

Сабақ мазмұны Ұсынылған әдебиет

№1 (LAEP1) тақырыбы бойынша білімді терендету

зертханалық кешенде

зертханалық жұмысты орындау.

жұмыс бойынша тапсырмаға қатысты

дайындалу. Зертханалық

жұмыс №2 (LAEP2) Зертханалық жұмыс тақырыбы бойынша білімді терендету

Виртуалдық зертханалық кешенде


Зетханалық жұмыс бойынша тапсырмаға қатысты

дайындалу.

[1, 74-82 бет]


Зертханалық жұмыс тақырыбы бойынша білімді терендету




дайындалу.

[1, 84-93 бет]






дайындалу.

[1, 48-57 бет]






дайындалу.

[1, 348-390 бет]

Практикалық жұмыс №1. Электржетек механикасы.

Берілген тіқырып бойынша білімді

терендету.

Ауызша сұрау, практикалық

тапсырмаларды жасау.

Практикалық жұмыс бойынша тапсырмаға қатысты

дайындалу.

[1, 26-38 бет]

Практикалық жұмыс №2. Жіберілген

резисторлардың санын және мәнін

анықтау.


терендету.




дайындалу.

[1, 48-57 бет]

Практикалық жұмыс №3. Жасанды

механикалық сипаттарын есептеу.


терендету.




дайындалу.

[1, 48-57 бет]

Практикалық жұмыс №4.

Электржетектің қозғалыс теңдеуін

шығару.


терендету.




дайындалу.

[1, 38-48 бет]

Практикалық жұмыс №5.

Электржетекті басқару

схемасының өңделуі.


терендету.




дайындалу.

[1, 395-442 бет]

7 Межелік бақылау және қорытынды аттестация кезеңінде

студенттердің білімдерін бақылауға арналған материалдар 7.1 Пән бойынша жазба жұмыстарының тақырыптамасы Рефераттар мен бақылау жұмыстардың тақырыптамасы 1. Электржетектің даму тарихы. 2. Көтеру крандардың электржетегінің кинематикалық схемасы. 3. Жолаушылық және жүктік лифттердің электржетектерінің

кинематикалық схемасы. 4. Жеңіл көліктердің электржетектерінің кинематикалық схемасы. 5. Электр тасымалдаушылардың, жылу талымалдаушылардың,

трамвайлардың, троллейбустардың, метролардың кинематикалық схемасы. 6. Электржетек қозғалысының сызықтық және сызықсыз теңдеулерінің

шығару әдісі. 7. Тұрақты тоқ генераторларының даму тарихы, құрылымы, әрекет

принципі, модификациясы, қолдану облысы. 8. Тұрақты тоқ қозғалтқыштарының даму тарихы, құрылымы, әрекет

принципі, модификациясы, қолдану облысы. 9. Әртүрлі қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштарының динамикалық

тежелу тәртібі, тежелу тәртіптерін басқару. 10. Асинхрондық қозғалтқыштарының даму тарихы, құрылымы, әрекет

принципі, модификациясы, қолдану облысы. 11. Асинхрондық қозғалтқышты жүріске қосуының, іске қосу

схемаларының, жүріске қосу тәсілдерінің әртүлі әдістері. 12. Синхрондық қозғалтқыштарының, компенсаторлардың даму тарихы,

құрылымы, әрекет принципі, модификациясы, қолдану облысы. 13. Синхрондық генераторларының даму тарихы, құрылымы, әрекет

принципі, модификациясы, қолдану облысы. 14. Синхрондық қозғалтқышты жүріске қосуының, іске қосу

схемаларының, жүріске қосу тәсілдерінің әртүлі әдістері. 15. Басқарылатың түзеткіштер - тұрақты тоқ қозғалтқыштарының

координаттарын реттеу үшін күшті реттеу көздері сияқты. 16. Басқарылмайтың түзеткіштер, схемалары, олардың жұмыстарының

мінездемесі. 17. Тиристорно-инпульстік қайта құрылуының тұрақты токқ

электржетектерінің координаттарын реттеу үшін күшті реттеу көздері сияқты.

18. “Генератор-қозғалтқыш жүйесі», схемасы, модификациясы, Г- Қ басқару әдісі, қолдану облысы.

19. Якорьді бекітуімен тұрақты ток электржетектердің координаттарын реттеу.

20. Тралейбустардың, трамвайлардың, электртасымалдаушылардың,

жылутасымалдаушылардың қозғалыс жылдамдығын реттеу. 21. Асинхрондық электржетектерді реттеу үшін тазалық қайта құрулар,

структуралары, схемалары. 22. Электржетектердің каскад түрінде реттеу. 23. Асинхрондық қозғалтқыштар жақсартылған сипаттармен жіберілген. 24. Көп жылдамдықты асинхрондық қозғалтқыштар. 25. Асинхрондық электржетектердің координаттарын реттеу үшін

машиналық тазалығын қайта құру. 26. Асинхрондық қозғалтқыштардың бір жылдамдықты және екі

жылдамдықты қосу кезіндегі алмасу тәртіптері. 27. Тұрақты тоқ қозғалтқышын қосу кезіндегі алмасу тәртібі. 28. Электржетектердің динамикалық тежелу кезіндегі алмасу тәртібі. 29. Асинхрондық қозғалтқыштардың реверсиялы емес және реверсиялы

қосу схемалары. 30. Асинхрондық қозғалтқыштың іске қосу схемасы уақыт

функциясындағы фазалық ротормен. 31. Асинхрондық қозғалтқыштың іске қосу схемасы тоқ функциясындағы

фазалық ротормен. 32. Асинхрондық қозғалтқыштың іске қосу схемасы бұрыштық

жылдамдық функциясындағы фазалық ротормен. 33. Уақыт функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың іске қосу

схемалары. 34. Ток функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың іске қосу

схемалары. 35. Синхрондық қозғалтқыштың іске қосу схемалары. 7.2 Өзін - өзі бақылауға арналған сұрақтар (тест тапсырмалары) 1. Электржетек дегеніміз не? 3. Қайта құрылатың, электрқозғалтқыштық электржетектің басқарушы

құрылғыларының тағайындалуы. 4. Жұмыс мүшесіне механикалық энергияны беру әдісі бойынша

электржетектердің классификациясы. 5. Басқару дәрежесі бойынша электржетектердің классификациясы. 6. Моменттердің сипаттамасы: кедергі, динамикалық,

электрқозғалтқыштық. 7. Инерция моменттерін, кедергі моменттерін, кедергі күштерін келтіру

операцияларының мағынасы. 8. Форма бойынша механикалық сипаттамалардың классификациясы. 9. Электрқозғалтқыштардың табиғи және жасанды механикалық

сипаттамаларының түсінігі. 10. Электрқозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының

сипаттамалық нүктелері. 11. Механикалық сипаттамалардың қаттылығының түсінігі. 12. Қаттылығы жағынан механикалық сипаттамаларының

классификациясы. 13. Әртүрлі электрқозғалтқыштардың механикалық сипаттамаларының

сипаттамалық түрі. 14. Электржетектердің статикалық тұрақтысының түсінігі. 15. Электржетектердің статикалық тұрақтысының шарты. 16. Электржетектің ауысу тәртібі деп нені атайды? 17. Электрмеханикалық жүйенің электрлік баллансының теңдеуі. 18. Электржетектің қозғалыс теңдеуі. 19. Электржетек екпін және тежелу кезіндегі динамикалық момент қандай

белгі көрсетеді? 20. Теориялық және практикалық электржетекте ауысу процессі қашан

бітеді? 21. Ауысу механизімінің оптималдық ауысу қатынасы. 22. Нақты электржетектердің қозғалыс теңдеулерін шешу

қиыншылықтары немен ескертілген? 23. Графоаналитикалық әдіспен электржетектердің қозғалыс теңдеулерін

шешу кезінде қандай жорамалдар қабылданған? 24. Аудан әдісімен қозғалыс теңдеуін есептеу тәртібі. 25. Пропорция әдісімен қозғалыс теңдеуін есептеу тәртібі. 26. Пропорция және аудан әдістерімен қозғалыс теңдеуін есептеу және

шешу кезіндегі нақтылығын қалай жоғарылатамыз? 27. Тұрақты тоқ машиналарының қандай негізгі бөліктерінен тұрады? 28. Тұрақты тоқ машиналарының негізгі бөліктерінің тағайындалуы. 29. Машинаның магниттік жетектегі магниттік сызықтарды анықталуын

корсету. 30. Тұрақты тоқ генераторлардың әсер принциптерін түсіндіру. 31. Өздігінен қозу генераторлардың процессі түсіну. 32. Өздігінен қозу генераторлардың шарты. 33. Тұрақты тоқ қозғалтқышының жұмыс істеу принципін түсіндіру. 33. Қозғалтқыш реверстерінің әдістерің түсіндіру. 34. Қозғалтқыштың іске қосу процедурасын түсіндіру. 35. Қозғалтқышты қосу кезеніңде неге якорьдан үлкен ток жүреді. 36. Якорь тізбегі үшін Кирхгофтың екінші заңы бойынша теңдеу. 37. Тұрақты тоқ қозғалтқыштыңэлектромеханикалық және механикалық

сипаттамаларына қорытынды теңдеулер. 38. Табиғи механикалық сипаттамаларының құрылысы. 39. Реостаттық механикалық сипаттамаларының құрылысы. 40. Қозғалтқыштың номинальдық кедергісінің түсінігі. 41. Механикалық сипаттаманың мінездемелік нүктесі. 42. Бос жүріс тәртібінің сипаттамасы. 43. Тәуелсіз қозудағы тұрақты ток қозғалтқыштың тежелу әдістері. 44. Тоқтардың бағыттары, ЭДС, кернеу, осы тәртіптегі механикалық

сипаттама. 45. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі машиналардың жұмыс процесі. 46. Машинаның қозғалтқыштық тәртіптен кедергінің белсенді

моменттерін көтерумен қосуға қарсы тәртіпке ауысу процесстері, реверсиялармен;механикалық сипаттамаға жұмыс нүктелерінің ауысуы.

47. Машинаның қозғалтқыштық тәртіптен динамикалық тежелу тәртібіне ауысу схемасы.

48. Динамикалық тежелу кезіндегі маринада болып жатқан процесстер, тежелу моментің реттеу, механикалық сипаттамалар.

49. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыш орамының қосылу схемасы.

50. Сериесты қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының теңдеуі. 51.Сериесты қозғалтқыштың табиғи және реостаттық сипаттамалары. 52. Сериесты қозғалтқышты қосуға қарсы тәртібіне аударуының

ерекшеліктері, механикалық сипаттамалардың түрлері. 53. Динамикалық тежелу тәртібіндегі қозғалтқыш жылдамдығын

қосуының екі әдісі, механикалық сипаттамалардың түрлері. 54. Сериесты қозғалтқыштың реверсиялауы және жүріске қосуы. 55. Қозғалтқыштың аралас қозуының механикалық сипаттамасының

ерекшеліктері. 56. Басқа қозғалтқыштардан аралас қозудағы қозғалтқыштардың

құрылымының өзгешелігі. 57. Аралас қозудағы қозғалтқышты рекуперативтік тежелу тәртібіне

аудару ерекшеліктері, механикалық сипаттамалар. 58. Аралас қозудағы қозғалтқышты қозғалтқыштық тәртіптен қосуға

қарсы тәртібіне аудару, механикалық сипаттамалар. 59. Аралас қозудағы тұрақты ток қозғалтқыштың динамикалық тежелу

тәртібі, механикалық сипаттамалар. 60. Асинхрондық қозғалтқыштың құрылғысы. 61. Асинхрондық қозғалтқыштың әсер ету принципі. 62. Статордың магниттік өрісінің стандарттық айналу тазалығы. 63. Сырғу түсінігі. 64. Асинхрондық қозғалтқыштың бос жүру тәртібінің ерекшеліктері. 65. Асинхрондық қозғалтқыштың алмастыру схемасы, әрбір алмастыру

схемасының элементтерінің мағынасы. 66. Алмастыру схемасынан келесі статордың тогы үшін белгі. 67. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттама үшін

қорытынды. 68. Максималдық момент үшін қорытынды ережелер. 69. Механикалық сипаттамаларды құру үшін жеңілдетілген ережелер

(Клосс формуласы). 70. Асинхрондық қозғалтқыштың табиғи және реостаттық механикалық

сипаттамалары. 71. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі асинхрондық қозғалтқыштың

ротормен статорда болатын процесстер. 72. Рекуперативтік тежелу тәртібіндегі асинхрондық қозғалтқыштың

механикалық сипаттамалары. 73. Асинхрондық машинаны қозғалтқыштық тәртіптен кедергінің

белсенді моменттерін көтерумен қосуға қарсы тәртіпке ауысу процесстері. 74. Қозғалтқыштық тәртіптен реверсиялау әдісін қоспау тәртібіне аудару. 75. Өздігінен қозудағы динамикалық тежелу тәртібі. 76. Тәуелсіз қозудағы динамикалық тежелу тәртібі. 77. Асинхрондық қозғалтқышты тікелей қосу схемасы. 78. Реактордың көмегімен кернеуін азайту асинхрондық қозғалтқыштың

қосу схемасы. 79. Автотрансформатор арқылы асинхрондық қозғалтқышты қосу

схемасы. 80. Статор орамын үшбұрыштан жұлдызшаға ауыстыру схемасын қосу. 81. Асинхрондық қозғалтқыштың қосу схемасы фазалық ротормен. 82. Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары

жақсартылған іске қосу қасиеттерімен. 83. Синхрондық машиналардың негізгі бөлімдері. 84. Ротордың анық полюсты және анық емес полюсты құрылыс. 85. Синхрондық генератордың әсер ету принципі. 86. Синхрондық генератордың қолдану облысы. 87. Синхрондық қозғалтқыштың әсер ету принципі. 88. Синхрондық қозғалтқыштың қолдану облысы. 89. Синхрондық қозғалтқыштың векторлық диограммалары. 90. Синхрондық қозғалтқыштың сипаттамасының бұрыштық теңдеуі. 91. Синхрондық генератордың векторлық диограммалары. 92. Синхрондық қозғалтқыштың бұрыштық сипаттамасы. 93. Синхрондық қозғалтқыштың жүріске қосу көмекші қуып жету

қозғалтқышының көмегімен орындалады. 94. Синхрондық қозғалтқыштың асинхрондық пускі. 95. Синхрондық қозғалтқыштың тазалық пускі. 96. Синхрондық қозғалтқыштың рекуперативтік тежелуі. 97. Синхрондық қозғалтқыштың динамикалық тежелу тәртібі. 98. Синхрондық қозғалтқыштың реактивтік қуатын реттеу. 99. Электржетектердің координаттарын реттеу көрсеткіштеріне сипаттама

беру. 100. Тұрақты тоқ электржетектердің координаттарын реттеу әдістерін

айтып бер. 101. Якорь тізбегіндегі реостат кедергісінің өзгерісі кезінде тұрақты тоқ

электржетегінің механикалық сипаттамаларын көрсет. 102. Тоқ қозуының өзгерісі кезіндегі механикалық сипаттамасын көрсет. 103. Координаттардың параметрлік реттеудің мағынасын түсіндір. 104. Параметрлік реттеу схемасындағы тиристорлық реттеудің жұмысын

түсіндір. 105. Принциптік схема Г-Қ, басқару мүшелері. 106. Қозғалтқыштық тәртіпте Г-Қ жұмысы. 107. Рекуперативтік тежелу тәртібінде Г-Қ жұмысы, динамикалық

тежелу. 108. УВ- Д жүйесінің жұмыс ерекшеліктері.

109. Тиристорно-инпульстық реттеушілердің жұмыс тәртібі. 110. Тазалық, кендік тазалық реттелуі кезіндегі тиристорно инпульстық

реттеулердің жұмыстарын түсіндіру. 111. Кернеу бөлгіші арқылы тәуелсіз қозудағы қозғалтқыш якорьды қосу

схемасы. 112. Якорьды бекіту кезінде қозғалтқыштың механикалық

сипаттамасының теңдеуі. 113. Резисторды бекітіп өзгерту кезіндегі қозғалтқыштың механикалық

сипаттамалары 114. Өшірілген резисторы ретімен өзгерту кезіндегі қозғалтқыштың

механикалық сипаттамалары. 115. Якорьдың бекітілуімен схемалардың қолдану облысы. 116. Механикалық сипаттамалары, якорь тізбегіндегі реостаттың өзгерісі

кезіндегі реттеу диапазоны. 117. Механикалық сипаттамалары, қозушы токтын өзгерісі кезіндегі

реттеу диапазоны. 118. Механикалық сипаттамалары, қозғалтқышқа берілетін кернеудің

өзгерісі кезіндегі реттеу диапазоны. 119. Қозғалтқыш орамын бекітуінің іске қосуының төрт схемасы. 120. Орамдарды бекітуінің әртүрлі схемалары кезіндегі

қозғалтқыштардың механикалық сипаттамалары. 121. Орамдарды бекітуімен бірге схемалардың қолдану облысы 122. Асинхрондық Электржетектің координаттарын реттеу әдістері. 123. Реостаттық реттеу кезіндегі асинхрондық Электржетектің

механикалық сипаттамалар, схемалар. 124. Статор тізбегіндегі параметрлік реттелу кезіндегі асинхрондық

Электржетектің механикалық сипаттамалар, схемалар. 125. Ротор тізбегіндегі параметрлік реттелу кезіндегі асинхрондық

Электржетектің механикалық сипаттамалар, схемалар. 126. Реостаттық және параметрлік әдістерін реттеудің салыстырмалы

көрсеткіштері. 127. Кернеуін өзгерту кезіндегі асинхрондық электржетектің

механикалық сипаттамалары 128. Реверсиялаумен және реверсиялаусыз кернеуді реттеулері

асинхрондық электржетектің механикалық сипаттамалары. 129. Көп жылдамдықты қозғалтқыштардағы статор орамының секциясын

ауыстыру әдістері. 130. Жұлдыздан жұп жұлдызға қосылуының схемасы мен механикалық

сипаттамасы. 131. Жұлдыздан жұп үшбұрышқа қосылуының схемасы мен механикалық

сипаттамасы. 132. Тұрақты моментімен координаттарды реттеу кезінде кернеу мен

тазалықты өзгерту әдістері. 133. Тұрақты қуатпен координаттарды реттеу кезінде кернеу мен

тазалықты өзгерту әдістері.

134. Винтеляторлық салмақ түсіру үшін координаттарды реттеу кезінде кернеу мен тазалықты өзгерту әдістері.

135. Электрмашиналық тазалықты қайта құрулардың структуралық схемалары.

136. Желімен тазалықты статикалық қайта құрулардың схемалары. 137.Тұрақты тоқпен тазалықты статикалық қайта құрулардың схемалары. 138. Винтильді-машиналық электрлік каскадтың механикалық

сипаттамалары, схемалары. 139. Винтильді-машиналық электрмеханикалық каскадтың механикалық

сипаттамалары, схемалары. 140. Асинхронды-вентильдік электрмеханикалық каскадтың механикалық

сипаттамалары, схемалары. 141. Қос қоректенуші машинаның механикалық сипаттамалары,

схемалары. 142. Синхрондық электржетектің координаттарын реттеу. 143. Электрқозғалтқыштардың іске қосу диаграммалары. 144. Электрқозғалтқыштардың типтік жұмыс тәртіптері. 145. S1,S2,S3 тәртіптері үшін электрқозғалтқыштардың қуатын таңдау. 146. S6 тәртібі үшін электрқозғалтқыштардың қуатын таңдау. 147. Электржетекте ауысу процесстерін тудыратың мағыналары. 148. Электржетекте ауысу процесстерін сипаттайтын ортақ теңдеу. 149. Электржетектің қосу уақыты және тежелуі. 150. Іске қосу кезіндегі электржетектің моментін және жылдамдығын

өзгерту. 151. Тежелу кезіндегі Электржетектің моментін және жылдамдығын

өзгерту. 152. Көп баспалдақты жетекті қосу кезіндегі (реостаттық) моментін және

жылдамдығын өзгерту. 153. Тәуелсіз қозудағы қозғалтқышты бір баспалдақты және көп

баспалдақты қосқан кездегі жылдамдық пен токтың тәуелділігі. 154. Номинальдан жоғары жылдамдыққа дейін тәуелсіз қозудағы

қозғалтқышты қосқан кездегі механикалық және электромеханикалық сипаттамалардағы жұмыс нүктелерінің ауысуы.

155. Тәуелсіз қозудағы қозғалтқыштың қосуға қарсы және динамикалық тежелу кезіндегі процесстердің графикалық сурреттері.

156. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштардағы ауысу процесстері.

157.Жұмыс нүктелері қосу және тежелу кезіндегі асинхрондық жетектердегі механикалық сипаттамаларға ауысуы.

158. Басқару аппараттардың классификациясы. 159. Сөндіргіштердің, айырғыштардың, контакторлардың, жібергіштердің

құрылымы. 160. Автоматты сөндіргіштердің құрылымы. 161. Реле құрылымы: аралық, уақыт релесі, жылулық. 162. Электржетектердің басқаруының принциптік схемаларын орындау

принциптері. 163. Басқару аппараттардың принциптік схемалардағы шартты суреттер. 164. Бұрыштық жылдамдық функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқышты

қосуын басқару схемаларының жұмысы. 165. Ток функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқышпен басқару

схемаларының жұмысы. 166. Уақыт функциясындағы тұрақты тоқ қозғалтқышты қосумен басқару

схемаларының жұмысы. 167. К.З. ротормен асинхрондық қозғалтқыштың реверсиялы емес

қосуымен басқару схемасын сызу. 168. К.З. ротормен асинхрондық қозғалтқыштың реверсиялы қосуымен

басқару схемасын сызу. 169. Уақыт функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық

қозғалтқышты қосу схемасының жұмысын түсіндіру. 170. Динамикалық тежелу кезіндегі К.З. ротормен асинхрондық

қозғалтқыш схемасының жұмысын түсіндіру. 171. Тоқ функциясындағы фазалық ротормен асинхрондық қозғалтқышты

қосу схемасының жұмысын түсіндіру. 7.3 Емтихан билеттері (тестілері)

Тестілер

Электржетек механикасы

***1 Электрлік энергияның параметрін қайта құруға арналған құрылғы атауы: А. Электрқозғалтқыш. В. Беріп жіберілетін С. Қайта құрылатың D. Басқарылатың Е. Дұрыс жауап жоқ. ***2 Электржетекті қозғалысқа келтіретін момент атауы: A. Динамикалық момент. B. Белсенді статикалық момент. C. Реактивтік статикалық момент. D. Қозғалтқыштық момент. E. Дұрыс жауап жоқ. ***3 Электржетектің қозғалыс жылдамдығын күнделікті өзгеруге қарсы

бағытталған момент атауы: A. Динамикалық момент. B. Белсенді статикалық момент.

C. Реактивтік статикалық момент. D. Қозғалтқыштық момент. E. Дұрыс жауап жоқ. ***4 Электржетектің қозғалыс жылдамдығын күнделікті өзгеруге қарсы

бағытталған момент атауы: A. Динамикалық момент. B. Белсенді статикалық момент. C. Реактивтік статикалық момент. D. Қозғалтқыштық момент. E. Дұрыс жауап жоқ. ***5 Динамикалық моментті анықтайтың дұрыс теңдеуді көрсет:

A.

d

dJ

d

dJМ Д

2

2

B. dt

dJ

dt

dJМ Д

2

2

C.

d

dJ

dt

dJМ Д

2

2

D. dt

dJ

d

dJМ Д

2

2

E. Дұрыс жауап жоқ. ***6 Егер айналыстағы момент пен кедергі моменті электржетектің қозғалысы

жағына бағытталса, электржетектің қозғалыс теңдеуінің жазылу дұрыстығы қандай: A. ДС МММ

B. ДС МММ

C. ДС МММ

D. ДС МММ

E. Дұрыс жауап жоқ. ***7 Мына суретте көрсетілген электрқозғалтқыштың механикалық

сипаттамасы келесі түрге жатады: A. Абсолютты қатты. B. Қатты. C. Жұмсақ. D. Абсолютты жұмсақ.

E. Дұрыс жауап жоқ. ***8 Механикалық сипаттаманың қаттылығын келесі теңдеу арқылы

аңықтауға болады:

A. min

max

C. E. Дұрыс жауап жоқ.

B.

D. max

min

***9 Электржетек статикалық тұрақты, егер келесі шарт орындалса: A. C B. C C. C D. СММ

E. Дұрыс жауап жоқ. ***10 Электржетектің инерция моментінің элементтері неге тәуелді (дұрыс емес

жауапты көрсет ) A. Элемент массасы. B. Элементтің айналыс жылдамдығы. C. Элемент құрылымы. D. Айналыс өсінен элемент массасының орналасу қашықтығы. E. Дұрыс емес жауап жоқ. Тұрақты ток электрожетегі ***1 Тұрақты тоқ қозғалтқышының қай бөлігінің тағайындалуы дұрыс емес: A. Қозу орамы негізгі магнит ағының құрайды. B. Станина- машинаның барлық бөліктерін бір тұтасқа қосады. C. Коллектор- механикалық түзеткіш болып атқарылады. D. Полюстық ұштар- якорьда біркелкі магнит өрісін құрауға көмектеседі. E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***2 Тұрақты тоқ машинасының қай бөлігі көрсетілген материалдардан

жасалмайды? A. Станина - шойын. B. Полюстық көзі - болат. C. Коллектор пластинасы - мыс. D. Якорь көзі - электртехникалық болат.

E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***3 Тұрақты тоқ машинасының якорь көзіндегі тұйық токтардың пайда

болуының себебі қайсысы: A. Якорь орамындағы айнымалы тоқтың ағуы. B. Коллектордың жарқырауы. C. Якорьдың реакциясы. D. Якорьдың айналуы. E. E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***4 Тұрақты тоқ параллель қозудағы генератордың өздігінен қозуының

міндетті жағдайлары қандай? Дұрыс емес жауапты көрсет. A. Магнит тізбегіндегі магнит ағынының қалдығынын болмауы. B. Қозу орамын қосу нәтижесінде оның магниттік акыны қалдық

ағынымен бағыты жағынан сәйкес болу керек. C. Қозу тізбегінің кедергісі критикалықтан аз болуы керек D. Генераторға қосылған, ішкі нагрузкасының болмауы. E. Дұрыс жауап жоқ. ***5 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышына сәйкес теңдеулердің

қайсысында қате жазылған? A. A. якз RUI /

B. )/(0 яннн RIUU

C. яя RIEU

D. ннн IUR /E. Қателер жоқ.

***6 Параллель қозудағы тұрақты тоқ машинасын сипаттаушының

қайсысының ішінде қате жіберілген? A. КRIКU яя //

B. КМRКU я // C. IяKM D. КФЕ / E. Қателер жоқ.

***7 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машинаның қозғалтқыштық тәртібіне қай

теңдеу сәйкес келеді? A. яяя RIEU

B. яяя RIEU

C. яяя RIEU

D. яEU E. Ондай теңдеу бұл жерде жоқ.

***8 Параллель қозудағы тұрақты тоқ машинаның керемет бос жүрістік

тәртібіне сәйкес келеді? A. яяя RIEU

B. яяя RIEU

C. яяя RIEU

D. яEU E. Ондай теңдеу бұл жерде жоқ.

***9 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштағы якорь тоғы

үшін теңдеуге сәйкес келетін тәртіп: яЯя REUI /)( A. Қозғалтқыштық. B. Қосуға қарсы. C. Динамикалық тежелу. D. Рекуперативтік тежелу (генераторлық). E. Ондай тәртіп бұл жерде көрсетілмеген. ***10 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ айналысының бағытын өзгерту үшін

маныздысы: (дұрыс емес жауапты көрсет) A. Қозғалтқышқа келтірілген тоқ ағымының полярлығын өзгерту. B. Қозу орамындағы тоқтың бағытын өзгерту. C. Якорь орамындағы тоқтын бағытын өзгерту. D. Қозу орамындағы немесе якорь орамындағы тоқ бағытын өзгерту. E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***11 Тәуелсіз қозудағы түрақты тоқ қозғалтқыштың электрмеханикалық

сипаттамасы қандай жағдайда алыптастанылады? (дұрыс емес жауапты көрсет )

A. Қозу тогының өзгермеуінде. B. Якорь қысқышындағы тоқ ағымының өзгермеуі. C. Якорь тізбегінің кедергісінің өзгермеуі. D. Қозудағы реостат кедергісінің өзгермеуі. E. Дұрыс емес жауаптар жоқ. ***12

Ретімен қозудағы түрақты тоқ қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы қандай жағдайда алыптастанылады? (дұрыс емес жауапты көрсет )

A. Қозу тогының өзгермеуінде. B. Қозғалтқыштағы тоқ ағымының өзгермеуі. C.Якорь тізбегінің кедергісінің өзгермеуі. D. Қозудағы реостат кедергісінің өзгермеуі. E. Дұрыс жауап жоқ. ***13 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың механикалық

сипаттамаларына төменде көрсетілгеннің қайсысы сәйкес келеді? A. – 1

5B. – 2 4

C. – 3 D. – 4 E. – 5

***14

Суретте көрсетілген 2 механикалық сипаттама келесі электрқозғалтқышқа сәйкес келеді:

A. Асинхрондыға. B. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоққа. C. Аралас қозудағы тұрақты тоққа. D. Синхрондыға. E. Дұрыс жауап жоқ. ***15 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машинасы рекуперативтік тежелу

тәртібінен қозғалтқыштық тәртібіне қашан ауысты: A. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі

жылдамдықтан үлкейетін болса. B. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі

жылдамдықпен тенесетің болса. C. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі

жылдамдықтан кішірейсе. D. Якорь айналыс бағытын өзгертеді. E. Дұрыс жауап жоқ. ***16 Ретімен қозудағы тұрақты тоқ машинасы қозғалтқыштық тәртіптен

қосуға қарсы тәртібіне қашан ауысты?

М

3

2

1

5

4

М

3

2

1

A. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі жылдамдықтан үлкейетін болса.

B. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі жылдамдықпен тенесетің болса.

C. Якорьдің бұрыштық жылдамдығы керемет бос жүрістегі жылдамдықтан кішірейсе.

D. Якорь айналыс бағытын өзгертеді. E. Дұрыс жауап жоқ. ***17 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машинасы қозғалтқыштық тәртіптен

қосуға қарсы тәртібіне қашан ауысты? A. Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымынан үлкейсе. B. Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымымен тенессе . C.Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымынан кішірейсе. D.Якорьдың ЭДСы бағыты бойынша өзгереді. E. Дұрыс жауап жоқ. ***18 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ машинасы рекуперативтік тежелу

тәртібінен қозғалтқыштық тәртібіне қашан ауысты: A. Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымынан үлкейсе. B. Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымымен тенессе . C.Якорьдың ЭДСы желінің тоқ ағымынан кішірейсе. D.Якорьдың ЭДСы бағыты бойынша өзгереді. E. Дұрыс жауап жоқ. ***19 Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышты электродинамикалық

тежелу тәртібіне ауыстыру үшін не істеу керек : A. Желіден якорьды ғана өшіру керек және оны резисторға жабу керек. B. Қозу орамындағы ток бағытың өзгерту керек. C. Желіден якорь мен қозу орамын өшіру керек, ал якорьды резисторға

жабу керек. D. Желіден тек қозу орамын өшіріп, оны резисторға жабу керек. E. Дұрыс жауап жоқ. ***20 Қосуға қарсы тәртібіндегі тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың

механикалық сипаттамаларына төменде суретте көрсетілгеннің қайсысы сәйкес келеді?

A. -1 B. -2 C. -3 D. -4

М

3

4

E. Ондай сипаттама бұл жерде жоқ. ***21 Рекуперативтік тежелу (генераторлық) тәріндегі аралас қозудағы тұрақты

тоқ қозғалтқыштың механикалық сипаттамаларына төменде суретте көрсетілгеннің қайсысы сәйкес келеді?

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

U

ЕяIя

A.-1 B. -2 C. -3 D. -4 E. Ондай сипаттама бұл жерде жоқ. ***22 Тұрақты тоқ қозғалтқышының рекуперативтік тежелуінің сипаттамасы: A. Желіден энергияны қолдану. B. Желіге энергияны беру. C. Желіден энергияны қолдану және қозғалтқышты қыздыру

жоғарылығы. D. Желіден энергичны беру және қозғалтқышты қыздыру жоғарылығы. E. Дұрыс жауап жоқ. ***23 Суретте көрсетілген тұрақты тоқ қозғалтқыштың механикалық

мінездемесі жүктелуінің өзгерісі кезінде алынған және: A. Якорь тізбегіндегі реостаттың кедергісінің өзгерісі кезінде. B. Якорьдағы тоқ ағымының өзгерісі кезінде. C. Якорь тоғының өзгерісі кезінде. D. Магниттік ағысының қозуының өзгерісі кезінде. E. Дұрыс жауап жоқ. ***24 Тұрақты ток машинаның жұмыс тәртібіне қандай тоқ бағыты сәйкес

келеді және схемадағы ЭДС? A. Қозғалтқыштық. B. Қосуға қарсы. C. Рекуперативтік тежелу. D. Электродинамикалық тежелу. E. Дұрыс жауап жоқ.

4

3

2

1

-М М

1

***25 2

Суретте көрсетілген (а) әрпімен белгіленген график келесі теңдеуге сәйкес құрылған:

М -М

-

1

2

3

4

5

A.-1 B. -2 C. -3 D. -4 E. Дұрыс жауап жоқ. ***26 Тұрақты тоқ қозғалтқыштың табиғи механикалық сипаттамасына (4)

нүкте мына тәртіпке сәйкес: A. Қозғалтқыштық. B. Қосуға қарсы. C. Электрдинамикалық тежелу. D. Жүріске қосу. E. Дұрыс жауап жоқ. ***27 (5) нүкте мына тәртіпке сәйкес: A. Қозғалтқыштық. B. Қосуға қарсы. C. Электрдинамикалық тежелу. D. Рекуперативтік тежелу. E. Дұрыс жауап жоқ. ***28 Тұрақты тоқ қозғалтқыштың жасанды сипаттамасына (1) нүкте мына

тәртіпке сәйкес: A. Өшірілген жағдайда. B. Номинальдық. C. Қосу. D. Идеалды бос жүрісі. E. Ондай тәртіп бұл жерде көрсетілмеген.

М -М

1

2

3

4

5

-

3М

4

***29 Тоқ бағыты, ағымы және ЭДС келтірілген схемалардың қайсысы қосуға

қарсы тәртібіне сәйкес келеді:

E. Ондай схема бұл жерде жоқ. ***30 Көрсетілген схемалардың қайсысында тоқтың бағыты, кернеу және ЭДС

қозғалтқыштық тәртіпке сәйкес? A. B. C. D. E. Ондай схема бұл жерде жоқ.

Асинхрондық Электржетек ***1 Үш фазалық асинхрондық электрқозғалтқышты жасаған: A. Яблочков П.Н. B. Доливо - Добровольский М.О. C. Тесла А.Н. D. Якоби Б.С. E. Дұрыс жауап жоқ. ***2 Асинхрондық машинаның қай бөлігі көрсетілген материалдардан

жасалмайды? A. Корпус - электртехникалық болат. B. Статор көзі - электртехникалық болат. C. Ротор орамы - алюминий. D. Контакттық жүзіктер - болат. E. Дұрыс жауап жоқ. ***3 50Гц желі тазалығы кезінде төрт полюсы бар асинхрондық қозғалтқыш

статорының магниттік өрісің айналысы минутына айналу жылдамдығы қандай?

A. 3000 C. 1000 E.Дұрыс жауап жоқ.

B. 1500 D. 750 ***4 Асинхрондық қозғалтқыштың идеалды бос жүріс тәртібіне сәйкес

келмейтін бекітудің қайсысы? A. Роторды дамытатың айналыс моментінің болмауы. B. Ротор орамындағы тоқтың болмауы. C. Статор орамындағы тоқтың болмауы. D. Статордың магниттік өрісінің бұрыштық жылдамдығы ротордың

бұрыштық жылдамдығына тең. E. Ондай бекіту жоқ. ***5 Қысқа тұйық ротормен асинхрондық қозғалтқыштың қосу моментіне

сәйкес келмейтін бекітулердің қайсысы? A. Ротордың айналыс жылдамдығы нөлге тең. B. Статор тоғы номинальдық мағынадан бірнеше көп. C. Сырғу бірге тең. D. Айналыстағы момент статор кернеуінің квадратына пропорционал. E. Ондай бекіту мында жоқ. ***6 Асинхрондық қозғалтқыштың қауіпті тәртібіне сәйкес келмейтін

бекітулердің қайсысы? A. Максималды айналыстағы моментті ротор дамытады. B. Қауіпті момент мағынасы ротордың фазалық тізбегіне қосылған

реостаттың кедергісіне тәуелді емес. C. Қауіпті момент қозғалтқыштықтан генераторлық тәртіпте көбірек. D. Қауіпті сырғу мағынасы ротордың фазалық тізбегіне қосылған

реостаттың кедергісіне тәуелді емес. E. Ондай бекіту мында жоқ. ***7 Асинхрондық машинаның жұмыс тәртібінің қайсысында статордың

магниттік өрісі ротор айналысына қарсы айналады? A. Қозғалтқыштық. B. Рекуперативтік тежелу (генераторлық). C. Электрдинамикалық тежелу D. Қосуға қарсы. E. Ондай тәртіп мында көрсетілмеген. ***8 Асинхрондық қозғалтқышқа сәйкес келетін формулалардың қайсысында

қате жіберілген?

A. p

fn

600

B. p

f

20

C. n

nnS

)( 0

D. Snn 10

E. Мұндай теңдеу бұл жерде жоқ. ***9 Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының қай

бөлігінде тұрақсыз болып табылады? A. 0<S<Sкр C. -Sкр<S<0 E. Дұрыс жауап жоқ. B. Sкр<S<1,0 D. -Sкр<S<Sкр ***10 Өзгеріссіз қалыптағы кернеудегі статор орамы үшбұрыштан жұлдызға

ауысуы кезінде асинхрондық электроқозғалтқыштың тоқ желісінен қолданылуы қалай өзгереді?

A. Үш рет кемиді. B. Үш рет артады. C. Өзгермейді. D. Үш есе кемиді. E. Үш есе артады. ***11 Статор орамы үшбұрыштан жұлдызға ауысуы кезінде кәдімгі

асинхрондық электрқозғалтқыштың номинальдық сызықтық кернеуі қалай өзгереді?

A. Үш рет кемиді. B. Үш рет артады. C. Өзгермейді. D. Үш есе кемиді. E. Үш есе артады. ***12 Статор орамы үшбұрыштан жұлдызға ауысуы кезінде кәдімгі

асинхрондық электрқозғалтқыштың номинальдық фазалық кернеуі қалай өзгереді?

A. Үш рет кемиді. B. Үш рет артады. C. Өзгермейді. D. Үш есе кемиді. E. Үш есе артады.

***13 Орамды үшбұрыштан жұлдызға ауыстыру әдісі бойынша асинхрондық

электрқозғалтқышты қандай үш фазалық желінің сызықтық кернеуінде жіберуге болады, егер асинхрондық электржетектің кестесінде номинальдық кернеуі 220/380 В түрінде болса?

A. 127 B B. 220 B C. 380 B D. 660 B E. Жауапта керек кернеу көрсетілмеген. ***14 Генераторлық тәртіптегі асинхрондық машинаның сырғуының өзгеру

шегі: A. 0ден -1ге дейін. B. -1ден -шексіздікке дейін. C. 0ден -шексіздікке дейін. D. 0ден 1ге дейін. E. 0ден шексіздікке дейін. ***15 Фазалық ротормен асинхрондық электржетекті қозғалтқыштық тәртіптен

электрдинамикалық тежелу тәртібіне аудару үшін: A. Статор орамын желіден сөндіру керек, ал ротор орамына тұрақты ток

беру керек. B. Статор орамын желіден сөндіру керек, ал ротор тізбегіне үш фазалық

реостат қосу керек. C. Статорды желіден сөндірмей, ротор орамына тұрақты ток беру. D. Статор орамын желіден сөндіріп және оған үш фазалық реостат қосу

керек, ал ротор орамына тұрақты ток беру керек. E. Дұрыс жауап жоқ. ***16 Асинхрондық машинаны қозғалтқыштық тәртіптен рекуперативтік

тежелу (генераторлық) тәртіпке аудару үшін міндетті түрде: A. Ротор айналысының жылдамдығын кеміту керек. B. Ротор айналысының жылдамдығын арттыру керек. C. Статордың магниттік айналысына роторды қарама-қарсы жағына

айналдыру керек. D. Роторға салынған тежеу моментің арттыру. E. Дұрыс жауап жоқ. ***17 Үш фазалық желіден статор ормынан міндетті түрде сөндіру кезіндегі

асинхрондық машинаның төменде көрсетілген жұмыс тәртіптердің қайсысы мақсатына жетеді?

A. Қозғалтқыштық. B. Рекуперативтік тежелу. C. өздігінен қозуымен электродинамикалық тежелу. D. Қосуға қарсы. E. Ондай тәртіп бұл жерде көрсетілмеген. ***18 Егер статор орамы 50Гц тазалықпен үш фазалық желіге қосылса және

ротор 3030 айн/мин статордың магниттік өрісімен бір бағытта айналса, онда асинхрондық машина қандай тәртіпте жұмыс істейді?

A. Қозғалтқыштық. B. Рекуперативтік тежелу. C. Электрдинамикалық тежелу тәуелсіз қозуымен. D. Қосуға қарсы. E. Сұраққа жауап беру мүмкін емес, өйткені мәліметтері толық емес. ***19 Егер ротор 1000 айн/мин жылдамдықпен статордың магниттік өріске

қарама-қарсы айалса, онда 50Гц тазалықпен үш фазалық желіден қоректенетің асинхрондық машина қандай тәртіпте жұмыс істейді?

A. Қозғалтқыштық. B. Генераторлық. C. Электрдинамикалық тежелу тәуелсіз қозуымен. D. Қосуға қарсы. Е. Сұраққа жауап беру мүмкін емес, өйткені мәліметтері толық емес. ***20 Төрт полюсы асинхрондық машина қандай тәртіпте жұмыс істейді, егер

1500 айн/мин. жылдамдықпен айналса, ал статордың магнит өрісі айналмаса?

A. Қозғалтқыштық. B. Генераторлық. C. Электрдинамикалық тежелу тәуелсіз қозуымен D. Қосуға қарсы. Е. Сұраққа жауап беру мүмкін емес, өйткені мәліметтері толық емес. ***21 Асинхрондық қозғалтқыштың үш фазалық реостат роторының тізбегіне

қосуы кезінде (дұрыс емес бекітуді көрсетіңіз) A. Cos ___ жоғарылайды. B. Механикалық сипаттамасының қаттылығы төмендейді. C. Критикалық сырғуы жоғарылайды. D. Критикалық моменті жоғарылайды.

Е. Дұрыс емес бекіту жоқ. ***22 Асинхрондық машинаның критикалық сырғуы үшін дұрыс теңдеуді

көрсетініз.

A. Sк = ± 2

212

1

2

)( XXR

R

B. Sк = ± 2

2112

2

)( XXR

X

C. Sк = ± 2

2122

1

)( XXR

R

D. Sк = ± 2

2112

1

)( XXR

X

Е. Дұрыс теңдеу жоқ. ***23 Асинхрондық машинаның бір фазадағы орамда кернеуі векторлық

диаграмма мен тоққа көрсетілген идеалды бос жүріске сәйкес келетін тәртіп?

Е. Ондай диаграмма жоқ. ***24 Асинхрондық машинаның максималдық моменті үшін дұрыс теңдеуді

корсет:

A. Мк =

2

212220

2

2

3

XXRR

UФ

B. Мк =

2

2122202

3

XXRR

UФ

C. Дұрыс теңдеу жоқ

D. Мк =

2

212210

2

2

3

XXRR

UФ

E. Мк =

2

2122102

3

XXRR

UФ

***25 Суретте көрсетілген асинхрондық машина статорының бір фазалық ток

орамы және кернеудің векторлық диаграммасы мына тәртіпте орындалады: A. Қозғалтқыштық. B. Рекуперативтік тежелу. C. Идеалды бос жүрісі. D. Электрдинамикалық тежелу тәуелсіз қозуымен. E. Ондай тәртіп мына жерде көрсетілмеген. ***26 Асинхрондық қозғалтқыштың жіберілу тогын төмендету үшін қандай

әдіс қолдануға болиды (дұрыс емес жауапты көрсет)? A. Ретімен қосылуы реактивті катушкалардың статор орамымен. B. Статор орамын жұлдыздан үшбұрышқа ауыстыру. C. Автотрансформатор бойынша заттардың статорға берілетін кернеуді

төмендетеміз. D. Жіберілетің реостаттың фазалық ротор тізбегіне қосылуымен. E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***27 Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасына (5) нүктеге

сәйкес келетін тәртіп: A. Қозғалтқыштық тұрақты. B. Қозғалтқыштық тұрақсыз. C. Идеалды бос жүрісі. D. Жүріске қосу. E. Ондай тәртіп бұл жерде көрсетілмеген. ***28 Суретте көрсетілген механикалық сипаттама қандай өзгерістен алынған? A. Статор тізбегіндегі реостаттың кедергісі. B. Ротор тізбегіндегі реостаттың кедергісі. C. Реакторлардың индуктивтілігі. D. Конденсаторлардың сыйымдылығы. E. Дұрыс жауап жоқ. ***29 Асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасына (4) нүктеге

сәйкес келетін тәртіп: A. Қозғалтқыштық. B. Қосуға қарсы. C. Электрдинамикалық тежелу. D. Рекуперативтік тежелу. E. Ондай тәртіп көрсетілмеген.

***30 Суретте көрсетілген электрлік машинаның механикалық сипаттамасына

төменде айтылғандардың қайсысы сәйкес келеді? A. Тұрақты ток машинасы тәуелсіз қозуымен. B. Тұрақты ток машинасы ретімен қозуымен. C. Асинхрондық машина тәуелсіз қозуымен. D. Асинхрондық машина өздігінен қозуымен. E. Ондай машина мына жерде көрсетілмеген.

Синхрондық электржетек ***1 Синхрондық машинаның қай бөлігіне оның жасалуына дұрыс емес

материал көрсетілген? A. Ротордың анық емес полюстіктің көзі - құрылыстық болат. B. Статор орамы - алюминий. C. Статор қөзі - электротехникалық болат. D. Ротор орамы - мыс. E. Дұрыс емес бекіту жоқ. ***2 Роторға салынған синхрондық электрқозғалтқышта электрмагниттік

момент: A. Статордың кернеу квадратына прапорционал. B. Ө бұрышына прапорционал. C. Статор кернеуіне прапорционал. D. Ө бұрышына қайтадан прапорционал. E. Дұрыс жауап жоқ. ***3 Синхрондық электрқозғалтқыштың анық полюсті бұрыштық

сипаттамасының Ө бұрышының өзгерісі қандай диапазонға сәйкес келеді? A. 0-ден 90-қа дейін. B. 0-ден 180-қа дейін. C. 90-тан 180-қа дейін. D. 0-ден -90-қа дейін. E. Дұрыс жауап жоқ. ***4 Синхрондық машиналардың теориясында Ө бұрышы өзімен не ұсынады? A. Якорьдың кернеуі мен тоғының арасындағы фаза бойынша жылжу

бұрышы. B. Индуктордың кернеуі мен тоғының арасындағы фаза бойынша жылжу

бұрышы. C. Стотордың ЭДС мен тоғының арасындағы фаза бойынша жылжу

бұрышы. D. Қозудағы өстің полюстік өрісі мен якорь өсінің полюстік өрісі

арасындағы жылжу бұрышы. E. Дұрыс жауап жоқ. ***5 Синхрондық қозғалтқыштың реактивтік күшін қалай реттеуге болады? A. Айналыстағы моменттің мағынасын өзгертіп. B. Кедергі моментінің мағынасын өзгертіп. C. Ө бұрышының мағынасын өзгертіп. D. Қозу тогының мағынасын өзгертіп. E. Дұрыс жауап жоқ. ***6 Егер жұмыс істеуші синхрондық электрқозғалтқыштың номинальды

жүктелуі кезінде роторға салынған тежелу моментін үлкейтсек, онда: A. Ротор жылдамдығы төмендейді. B. Ротор жылдамдығы өзгермейді. C. Ротор тоғы көбейеді. D. Ротор тоғы азаяды. E. Дұрыс жауап жоқ. ***7 Егер бос жүріс тәртібінде тұрған синхрондық машина роторының валына

салынған айналыстағы моментің үлкейтсек не байқалады? A. Статордың магниттік өрісінің айналысына қарай қозудағы магниттік

ағынның өсі алға бағытталады. B. Статордың магниттік өрісіне қарай қозудағы магниттік ағынның өсі

өзгермей қалады. C. Статордың магниттік өрісінің айналысына қарай қозудағы магниттік

ағынның өсі қарама-қарсы бағытталады. D. Ротор айналысының жылдамдығы үлкейеді. E. Дұрыс жауап жоқ. ***8 Синхрондық машина генераторлық тәртіптен қозғалтқыштық тәртіпке

қандай бұрышта өтеді (дұрыс емес жауапты көрсет)? A. 0 B. 180 C. 360 D. 180 E. Дұрыс емес жауап жоқ. ***9 Асинхрондық қосуы кезінде қосқан уақытта синхрондық қозғалтқыштың

қозу орамы: A. Резисторға тұйықталады. B. Тұрақты тоқ көзіне қосылады. C. Ажырап қалады. D. Айнымалы тоқ көзіне қосылады. E. Қозғалтқышты ақырын қуу үшін реакторға қосылу. ***10 Егер қозудағы номинальды тоқпен істейтін қосылған синхрондық

қозғалтқыштың қозу тоғын үлкейтсек, онда: A. Желіден қолданылатың белсенді қуаттар азаяды. B. Якорь тоғының реактивті құрамдар аумақтық сипаттама құрайтың

болады. C. Якорь тоғының реактивті құрамдар индуктивтілік сипаттама құрайтың

болады. D. Якорь тоғының реактивті құрамдары өзгермейді. E. Дұрыс жауап жоқ.

Координаттарды реттеу ***1 Қандай қатынастарға: тазалықтары f немесе кернеу U, немесе статордың

магниттік полюстерінің жұп сандары p немесе ротор тізбегіндегі реостаттың кедергісі R, суретте көрсетілген асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасына сәйкес келеді?

A. f1 >f2 B. U1 > U2 C. p1 > p2 D. R1 > R2 E. Дұрыс жауап жоқ. ***2 Суретте тазалықты реттеу кезіндегі асинхрондық қозғалтқыштың

механикалық сипаттамасы көрсетілген. Қорктенетің желінің параметрлері қай қатынаста ?

A. 2

2

1

1

f

U

f

U

2 B.

2

22

1

12

f

U

f

U

М

C. 2

22

121

f

U

f

U 1

D. 2

22

1

1

f

U

f

U

E. Дұрыс жауап жоқ.

***3 Қандай қатынастарға: тазалықтары f немесе кернеу U, немесе статордың

магниттік полюстерінің жұп сандары p немесе ротор тізбегіне қосылған реостаттың кедергісі R, суретте көрсетілген асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасына сәйкес келеді?

A. f1 >f2 B. U1 > U2 C. p1 > p2 D. R1 > R2 E. Дұрыс жауап жоқ. ***4 Суретте схема бойынша асинхрондық қозғалтқыштың механикалық

сипаттамасы көрсетілген: A. Асинхронды вентильді каскадтың. B. Вентильді машиналық электрмеханикалық каскадтың. C. Вентильді машиналық электрлік каскадтың. D. Электромашиналық каскадтың. E. Дұрыс жауап жоқ. ***5 Қандай қатынастарға: токтардың I немесе конденсатор сыйымдылығы C,

немесе статордың магниттік полюстерінің жұп сандары p немесе ротор тізбегіндегі реостаттың кедергісі R, суретте көрсетілген асинхрондық қозғалтқыштың механикалық сипаттамасына сәйкес келеді?

A. I1>I2 B. C1>C2 C. p1 > p2 D. R1 > R2 E. Сипаттамалар берілген қозғалтқышқа сәйкес келмейді. ***6 Параллель қозудағы тұрақты ток қозғалтқыштың жылдамдығын реттеу

әдістерінің қайсысынан идеалы бос жүрістің жылдамдығы өзгермейді? A. Кернеуді якорьға өзгерткенде. B. Якорьға ретімен қосылған реостаттың кедергісін өзгерткенде. C. Қозу орамына ретімен қосылған реостаттың кедергісін өзгерткенде. D. Нагрузкалық моментті якорьға өзгерткенде. E. Дұрыс жауап жоқ. ***7 Электржетектің жылдамдығының диапазоны реттеу қай қатынаспен

анықталады?

A. .MIN

MAX

B. .1i

i

C. .MAX

MIN

D. .dM

d

E. Дұрыс жауап жоқ. ***8 Қандай әдіспен тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқыштың

жылдамдығын номинальдан жоғары реттеуге болады? A. Якорьға келтірген кернеудің мәнің өзгертумен. B. Қозу орамына келтірген кернеудің мәнің өзгертумен. C. Якорь тізбегіндегі реостаттың кедергісін өзгертумен. D. Якорьді бекітумен. E. Дұрыс жауап жоқ. ***9 Қандай қозғалтқыштардан ротордың айналысының нольдық

жылдамдығы кезінде тежеу моментің алуға болады? A. Синхрондық қозғалтқыш. B. Қысқа тұйықталған қозуымен асинхрондық қозғалтқыш. C. Тәуелсіз қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышы. D. Ретімен қозудағы тұрақты тоқ қозғалтқышы. E. Бұны орындау мүмкін емес. ***10 Қозғалтқыштан бұрыштық жылдамдығын номинальдық тәртіпте жұмысы

кезінде үлкейту үшін Г-Қ жүйесін басқару кезінде не істеу керек? A. Генератордың қозу тоғын төмендету. B. Қозғалтқыштың қозу тоғын төмендету. C. Генератордың қозу тоғын жоғарылату. D. Қозғалтқыштың қозу тоғын жоғарылату. E. Дұрыс жауап жоқ. ***11 2-ші зонаға сәйкес Г-Қ жүйесінің жылдамдығын реттеудің механикалық

сипаттамасы көрсет. A. - 1. B. - 2. C. - 3. D. - 4.

E. Ондай сипаттама мында жоқ. ***12 Электрқозғалтқыштың жұмыс тәртібі жұмыс периоды бос жүріс

периодымен кезектеседі, жұмыс периоды сияқты сонымен қатар бос жүріс периоды ұзақ емес қозғалтқыштың барлық бөліктерінің температурасы енгізілген мәніне жету үшін, атауы:

A. Аз уақытты. B. Ондай тәртіп бұл жерде көрсетілмеген. C. Аралық. D. Қайталама-аз уақытты. E. Жалғастырушы. ***13 Суретте көрсетілген уақыттағы электрқозғалтқыштардың

температурасының асуы Ө және қуатының Р өзгеру графиктері тәртіпке сәйкес келеді:

Р A. - S1. B. - S2. C. - S3. D. - S4. E. Дұрыс жауап жоқ. ***14 Электрқозғалтқыштың қуатың таңдау кезінде эквиваленттік момент

әдісін қолданады: A. Қозғалтқыштың жұмысы кезінде белсенді кедергі орамы өзгерген

кезде. B. Қозғалтқыштың жұмысы кезінде кернеу мен тазалығы өзгерген кезде. C. А және В жауаптарында көрсетілгендерден басқалардың барлығы. D. Қозғалтқыштың жұмысы кезінде оның магнит ағыны өзгерген кезде. E. А, В, D жауаптарында көрсетілгендерден басқалардың барлығы. ***15 Электрқозғалтқыштың көлемің таңдау кезінде эквиваленттік момент

әдісін қолданады: A. Егер жұмыс кезінде қозғалтқыштың параметрлері өзгерсе. B. Егер кернеу мен желі тазалығы өзгерсе. C. Егер салмағының өзгерісі кезінде бұрыштық жылдамдығы өзгерсе. D. Әртүрлі жұмыс тәртіптерінде. E. Дұрыс жауап жоқ. ***16 Номинальдық нагрузка кезінде номинальдан жоғары жылдамдыққа

номинальдық кернеу кезіндегі келтірілген схемалардың қайсысы сәйкес

Р,

келеді?

E. Ондай схема бұл жерде жоқ. ***17 Номинальдық нагрузка кезінде номинальдық жылдамдыққа номинальдық

кернеу кезіндегі келтірілген схемалардың қайсысы сәйкес келеді?

E. Ондай схема бұл жерде жоқ.

***18 Якорь валындағы белсенді статикалық моменттің болмауы кезінде

машинаны қозғалтқыштық тәртіптен қосуға қарсы тәртібіне аударуға сәйкес келетін жұп схеманы көрсет.

E. Ондай жұп схема бұл жерде жоқ. ***19 Суретте кернеудің тиристорлы импульстық реттегішінің шығысы

кезіндегі кернеудің өзгеріс сипаттамасы көрсетілген:

A. Тазалық реттеу кезіндегі. B. Енді реттеу кезінде. C. Тазалық енді реттеу кезінде. D. Мөлшерлік беру энергиясы кезінде. E. Дұрыс жауап жоқ. ***20 Реостаттық реттеу кезіндегі асинхрондық қозғалтқыштың жылдамдығын

реттеу диапазоны құрайды: A. 2:1 B. 1:4 C. 1:2 D. 4:1 E. Дұрыс жауап жоқ.

Дұрыс жауаптардың кілттері

Сұрақ нөмірі Дұрыс жауап Электржетек механикасы

1 C

2 D

3 A

4 C

5 C

6 D

7 A

8 C

9 B

10 C

Тұрақты тоқ электржетегі

1 C

2 A

3 D

4 D

5 E

6 B

7 A

8 D

9 B

10 A

11 E

12 A

13 C

14 C

15 C

16 D

17 D

18 C

19 A

20 D

21 B

22 D

23 D

24 B

25 B

26 C

27 E

28 D

29 C

30 A

Асинхрондық электржетек

1 B

2 A

3 B

4 C

5 E

6 D

7 D

8 C

9 B

10 A

11 E

12 C

13 B

14 C

15 E

16 B

17 C

18 B

19 D

20 C

21 D

22 A

23 B

24 D

25 A

26 B

27 D

28 D

29 B

30 C

Синхрондық электржетек

1 B

2 C

3 A

4 C

5 D

6 B

7 A

8 A

9 A

10 B

Координаттарды реттеу

1 E

2 A

3 B

4 B

5 B

6 B

7 A

8 B

9 A

10 B

11 A

12 C

13 A

14 E

15 E

16 B

17 D

18 C

19 B

20 C

ҚАЗАҚСТАН БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ … · 2 . 4 . 5 ....

Documents