01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

011

علوم درياييدر آموزش فناوري اطلاعات نقش

3محمدپور، علي علي2، سعید آبچر0ابوالفضل قره سوفلو

چکیده

علهوم دانشهااه دراسهففاده از فنهاورا اعاعهار بهر افهزايش یفیهس هدري رابطهه بهی بررسي حاضر، وهشژ پ از هدف

ايه آمهارا جامعهه . گرفهس انجهام پیمايشهي نهو از و صیفي و حقیق قالب در پژوهش منظور اي براا .اسس )ره(دريايي

و فرمهو نمونهه گیهرا و بر اساس جهدو مورگهان اسس دريايي علومدانشااه مديران و اسا ید از نفر 011 حدودا حقیق

انهش . در اي حقیهق رابطهه شهاها ههاا د نده انفر به عنوان نمونه انفخاب شد 011 عداد سادهبا روش صادفي و ران

هاا، هزينه بالاا پیهاده سهازا سیسهفم ههاا بهه روز و عهدم هاا رايانهاسا ید و مديران، عدم اسففاده از سیسفم ITپايی

بها فناورا اعاعار با یفیس دري به صهورر فرضهیار مسهفقل مديران به عنوان عوامل اا افي اسا ید ومهارر رايانه

مديران و اسها ید، عهدم ITدانش پايی نفايج حقیق نشان داد هقرار گرففه اند. مورد آزمون AMOSاسففاده از نرم افرار

اا افي اسا ید و فرماندهان با یفیس دري رابطه معنهادارا دارد اسففاده از سیسفم هاا رايانه هاا و عدم مهارر رايانه

ههاا شهاها بنهدا ر بهه درمعنادارا نهدارد. ولیک هزينه بالاا پیاده سازا سیسفم هاا به روز با یفیس دري رابطه

اا عهدم مههارر رايانهه ،0مديران و اسها ید ر بهه ITدانش پايی ،با اسففاده از آزمون فريدم اسففاده از فناورا اعاعار

ا بهه و هزينه بالاا پیاده سازا سیسهفم هها 3هاا ر بههاا رايانهعدم اسففاده از سیسفم ،2 افي اسا ید و فرماندهان ر به

روز ر به آهر را دارد.

پیشرفت تحصیل ،، آموزشانگیزش تحصیلي ،فن آوري اطلاعات واژگان كلیدي:

09/12/69دريافس مقاله: اريخ

06/19/69 پذيرش مقاله: اريخ

امپیو ر دانشااه حضرر آيس ا... آملي ارشناس ارشد -0

ارشناس مديريس و میسر دريايي دانشااه علوم دريايي امام همیني)ره( -2

(Alimohamadpoor.ali@gmail.com لوم دريايي امام همیني)ره()نويسنده مسئو :دانشجوا د فرا حسابدارا، مدرس سازماني دانشااه ع -3

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

019

مقدمهها، فنون و هنهر آمهوزش دادن و دري و ربیس اثر بخش، فعالیفي اسس ه ر یبي مناسبي از نظريه ها، انایزه ها، مهارر

وزش و ربیس نه نها يک فعالیس روشنفکرانه اسس هه عمهد ا در صهدد حقهق گیرد. اي نو آم ربیس ردن را به ار مي

اهداف شناهفي اسس بلکه در عی حا ، يک اش عمیقا شخصهي و شخصهیفي و اهاقهي نیهز اسهس. جنبهه شخصهیفي و

اسهفاد ک و شاگرد عامل اساسي در موقعیس دري اسس. ي اسفادشخصي بودن آموزش به اي دلیل اسس ه ار باط مفقابل

ضعیف باعث اغفشاش ذهني و روحي و شکسس آنان مي شود و حفي بي میلي به يادگیرا و رشد را در آنان بهه وجهود مهي

(0361مهدا نسب، و )حاجي بار فیروز جايي.آورد

و بهر عوامل موفقیس اسا ید اسس. نحوه هدري معلهم و نظهارر ا وان گفس روش دري يکي از مهمفري بدون اغراق مي

اثرار مهمي روا انایزش دانشجويان دارد. دانشجوياني هه بهراا يهادگیرا موضهوعي برانایخفهه مهي ،عملکرد دانشجويان

بپردازنهد.گاوناي ،اي آمادگي را پیدا مي نند ه به فعالیفهايي ه اعفقاد دارند و به يهادگیرا آن هها مهي انجامهد ،شوند

همي براا قضاور درباره وانايي ها و ارزش هاا شغلي او اسس. علس اي امهر آن منبع م ،اداره اس و روش دري اسفاد

در علیم و ربیس بسیار حائز اهمیس اسهس و از گذشهفه ههاا دور نیهز بهه عنهوان يکهي از ،اسس ه اداره اس و دري

و يادگیرا دانشجويان هاثیر فکر ،احساس ،مسئولیفهاا اساسي اسفاد به حساب آمده اسس گاوناي دري اسفاد بر رففار

اساسي مي گذارد. ساني را در شمار بهفريس اسا ید مي وان شمرد ه هصلس هاا زيهر را داشهفه باشهند : ايجهاد اشهفیاق

(0311يادگیرا و قويس هودپنداره مثبس و انایزه پیشرفس در شاگردان)سیف،

بدون نرديهد انایهزه .يان يک وظیفه اساسي در دري اسسمفخصصان علیم و ربیس معفقدند ه ايجاد انایزه در دانشجو

هاا دروني دانشجويان و شرايط انایزشي موجود در بیرون در پیشرفس دانشهجويان مهوثر اسفواسهفاد بهراا افهزايش سهط

د عاقه دانش آموزان هود نسبس به يادگیرا موضوعار درسي بايد سعي ند ا شرايط يادگیرا آموزشااهي را بهبود بخشه

دانشجو به موفقیس دسس يابد و نسبس به وانايي هاا هود در ،و یفیس روش آموزشي هود را افزايش دهد ا از اي عريق

حهو در ناهرش و راهبهرد ،از ضرورا ري حولار در نظام آموزشي. (0311يادگیرا اعفماد به نف سب نند)سیف،

(0311مديران اجرايي نظام آموزشي قرار دارد.)شعباني، يادگیرا اسس ه ورد اسففاده اسا ید و -ياددهي

ا رواج اينفرنس و پیشرفس کنولوژا ه آموزش دادن به افراد آسانفر و نیازا به صرف هزينه هاا سهنای بهر دوش دولهس ب

وجهه و نیازاساسهي قرار نمي گیرد، اسففاده از اي کنولوژا و ابزار هاا جديد ر براا انفقا دادن دانش مطرح شده اند وبا

ابزار ها و روش ها و اسفاندارد هايي براا آموزش الکفرونیهک عرحهي شهداند و ههر ،به اي نو آموزش ها در جامعه نوني

روزپیشرفس جديد را در اي زمینه پا به عرصه مي گذارد.در واقع آموزش الکفرونیکي اسففاده از ابزار هاا انفقا اعاعهار

(0361،يوسف نامور ).براا انفقا اعاعار و دانش اسس (راديو لويزيون، مثل اينفرنس،به صورر الکفرونیکي)

ها ا ااهشيدر اس ها، آزما IT شورهاا وسعه ياففه مثل ايالار مفحده پیشرفس هاا زيادا در عمومي ردن وار قائ

حکومس وآژان هاا محلي وايالفي بودجه وموارد شهويقي زيهادا در دهه گذشفه داشفه اند رايانههاا و اس دانشااه ها

هاا جديدا در نظهر گرففنهد ها مهبه منابع سخس افزار ونرم افزار اهفصاص دادند؛ و برنا دانشجويانبراا افزايش دسفرسي

جهارا دوره ههاا یمناعق فقیهر نشهی ههدايس ردنهد. قهوان في در شهرها، روسفا ها ودول دانشااه هابودجه را به سوا

را با برنا مه هاا جارا درسي يکپار گه نند. ITان پشفیباني ردند براا اي ه اسفادآموزشي موثرا را براا

پیشهرفس جههاني نیازمنهد معلمان و اسا ید جهس به روز شدن و هماهام بها ،در عصر حاضر ه دوران پیشرفس جهان اسس

آموزش عالي در اي راسهفا وظیفهه دارد دوره ههاا مهر بط را .آورا اعاعار ئ ار باعار مي باشندگذراندن دوره هاا ف

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

011

برگزار نمايد و آگاهي هاا لازم را به معلمان و اسا ید دهند ا آنها نیز با آگاهي امل بها هاربرد آن در فرآينهد يهاد دههي

(0361 ،سعید سعیداوند و آن آن را بکار گیرند.) يادگیرا ئافق ش

اسا ید وانمند و هاقي هسفند ه با ايفکار و نوآورا فنهاورا را بها آمهوزش لفیهق مهي ،مسلما در گوشه و نار شورمان

دري بهیش رايانه را به اس درس مي برند. از آنجا ه آموزش و ، نند و به شیوه هاا مففاور، هرجند با امکانار اندک

نیهاز ،آموزش و پرورش به عنوان نهاد اصلي و رسمي آمهوزش در ههر جامعهه ،از هر موضوعي مفاثر از حولار فناورا اسس

امروزه اسا ید ونانسفه اند ا با بکارگیرا علم وفناورا هاا جديد اعاعفهي دارد هود را به فناورا هاا جديد مجهز نمايد.

س در را از محموده ا گهار ديوارا هارج ننهد و بها سهاير مرا هز علمهي و آموزشهي در در روش هاا نو هلق نند و ا

به گونه اا ديار مسئله زمان و مکان در دنیاا علیم و ربیس مانع اصلي به حساب نمي ايهد و ايه از ،جهان مر بط سازند

(0361)محمد گمني، محس ماندگار، ير س بکارگیرا انديشه هاا نو و هاق معلمان و ارشناسان آموزشي بوده اسس.

هرگه میزان اسففاده از فناورا اعاعار بیشفر باشد، میزان انایزش حصیلي بیشفر هواهد بود و اي امر بهه نوبهه ههود در

(0361، بشیر حسی زاده) .پیشرفس حصیلي دانش آموزان اثیر مثبس هواهد داشس

،اسففاده هدفدار ازفناورا اعاعار وار باعار باعث ار قاا یفیس دري معلمان جهس يادگیرا آسان و بهفر دانشهمموزان

امه ريزاندرسهي مهي هم گنی عراحي دقیق وبه روز ر فب درسي وسط برن،بهبود مشار س فعا دانش آموزان در دري

و یفیهس فنهاورا اعاعهار اي مقاله بدنبا بررسي رابطه بی با وجه به آنچه بیان شد ( 0361 ،مهرآفاق سراواني) .شود

اسس. دري

بیات پژوهشاد IT -الف

ورود امپیو رهاا نسل جديد و فناورا مربوط به آن از دهه هففم قرن بیسفم به جوامع بشرا، عماً شهرايطي را رقهم زده

ه امروزه صور جامعه و شکلها و نهادهاا بدون فناورا اعاعار، عجیب و به نوعي غیهرممک مینمايهد. امهروزه فنهاورا

اا اقفصادا، سیاسي، اجفماعي، فرهناي و کنولوژا بر فرآينهد اجرايهي امهور و عملکهرد سهازمانها اعاعار در عمومحوزهه

أثیرگذارده و آنها را با رشد و وسعه همراه ساهفه اسس ه از آن جمله میفوان به نقش و هاربرد فناوريههاا اعاعها ي در

(0361، نرج حمیدا) .نظامهاا آموزشي اشاره نمود

پردازش و وزيع اعاعار فهراهم ،انباشس ،امکانار براا جمع آوراف آورا اعاعار به ف آورا هايي اعاق مي شود ه

ازش و انباشهس اعاعهار را انجهام مهي رايانه ها اساس ار پرد .رايانه و ار باعار راه دور اسس ،مي ند. محور اي ف آ.را

امکان پخش و وزيع اي اعلعار را در سط بسیار وسیع فراهم مي سازد.)شههاب نصهیر نیها، بشهیر ،دهند و ار باط راه دور

(0361 ،حسی زاده

باعهار و فناورا اعاعار و ار باعار با مامي شئون زندگي انساني درهم نیده شده اسهس. ظههور فنهاورا اعاعهار و ار

بهکارگیرا آن در برنامه ريزا هاا دقیق و اصولي آموزش و پرورش و علیم و ربیس بسیار ارزشمند و قابهل قهدير اسهس.

درسا هاا اهیر به علس حر س پر شفاب شور در مسیر وسهعه همهه جانبهه و ار فهاخ شهاها ههاا علمهي و پژوهشهي

لیس هاا فناورا علمي شور ايجاد شهود. شهورها بهراا وسهعه ا جامعهباعث گرديده گرايش رو به رشدا در حوزه فعا

سرمايه يانساني اولويس بیشفرا را بر راهبردهايي جهس افزايش دسفرسي به آموزش با یفیس قائل شده اند. اگر جامعهه اا

ي اش قرار مهي گیهرد به دنبالهمارايي با روند جهاني شدن باشد. قطعاً همانندا و طابق روند جهاني جزخ اهداف آموزش مل

(0361،رمضانعلي یخسروا . )و فرآيندآن از عريق فناورا اعاعار سريع مي شود

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

011

حقیقهار سهوالار هیه سفرسي و عدد میزان اسففاده مفمر ز شده اسس. وبقاعاعار جمع آورا شده بر معیار هايي مانند د

با دسهفور ITگاوناي هماهنگ سازا و اسففاده نند ITاز منابع دانشجويانان واسفادمهمي را در ار باط با اي ه گطور

دانشااه ها در رايانه ه ردن هدف از آماد کيموثر هسفند را بررسي ردند. دانشجويانگیرا العمل هايي ه احفمالا در ياد

اسس ه به آن در دانشااه ومشاغل مخفلف احفیاج پیدا مي نند. وهدف دوم اسهففاده دانشجويان رايانه وسعه ا دانش ها

گیرا در موضوعار ديارا ه رسیدن به آن مشهکل هر اسهس. به عنوان يک ابزار دسفورالعملي اسس براا ار قائ ياد ITاز

بخش مهم از حقیقار نشان مهي دههد هه ههود آمهوزا ا هو کيبراا پیاده ردن اي ابزار وجود دارد. روش هاا زيادا

را در دانشهجويان در زمینه ا مهارر هاا اولیه مهي وانهد عملکهرد ههاا رايانه ما یک وديار دسفورالعمل هاا مبفني بر

فاده از ف آورا اعاعار و ار باعار)فهاوا( در حها اسف(. 2113) ولیک، علوم بهبود ببخشد فاندارد رياضي و سس هاا اس

،)شههاب نصهیر نیها، بشهیر حسهی زاده بديل به بخشي جدايي ناپذير از آموزش و پرورش در بسیارا از نقاط جهان اسس.

0361)

را شهجويان دانبا ظرفیس بالا وار باط اينفرنفي سريع مي وانهد حقیقهار وفعالیهس ههاا مشهفرک multimediaهاا رايانه

افزايش دهد، مثا مي واند دسفرسي آن ها را به اعا عار جديد افزايش مي دهد واجازه ا ار بهاط سهريع بها مفخصصهی

وجه داشس ه نفايج به دسس آمده ا حدودا به گاوناي اندازه گیهرا محقهق ديرا به آن ها مي دهد. با دانشااههارج از

وجه و ا کا دارد.

در ي، شامل مايل به قسهیم اعهداد، گزارشها ITبه دانشجويانقسمس نشان دهنده ا افزايش دسفرسي ها در اي مقیاس

و رايانهه از انشجويانفیايي اسس. به عاوه داده ها وصیف مي نند ه گطور دموقعیس جغرا باره ا در آمد هانواده، نژاد و

اسففاده مي نند. دانشااه نس براا يک مجموعه از فعالیس ها در هانه واينفر

در رابطه با ف آورا اعاعار و ار باعار و آموزش میفوان به اي مطلب را بیان نمود ه ه بی موانع فه آورا اعاعهار

رابطه معنادارا وجود دارد)ناهی قهي پهور، و یفیس آموزشي رابطه اا وجود ندارد ولي مزاياا فناورا با یفیس آموزشي

فرصهس 0661به ار انداهفه اند. از سها ITدر سرمايه سنایني را دانشااه هاوسعه ياففه سیسفم در شور هاا .(0361

وجود دارد را بر ITدر هانه براا دسفرسي به دانشجويان اشکاف ها و فاصله هايي ه بی ند ددارهاا ياد گیرا را افزايش

(2101)دا آنجل، عرف نند

هاا حقوقي جامعه در ايالار مفحده هدايس شده اسس بهراا مهک بهه ايه یسبعضي اوقار شخص سرمايه هاا حکومس و

قهرار گرفهس ودر دانشااهدر دانشجويانهر گه بیشفر در دسفرس ITوسايل ها براا رسیدن به موفقیس. ابفدا منابع و اش

اقهرار بایهرد. بهرا ضهعیف ههم دانشهجويان مک ردند ا اي وسايل به عور مساوا در دسهفرس دانشااه هادرجه دوم،

پیشهرفس شهاياني در هدارک دانشااه هها ها به عور مشخصي افزايش يافس ورايانه ولفي د دانشااه ها دانشجويان عدادا از

2113داشهفند وايه ار بهاط در online% اس هاا آموزشي يک ار باط 31، 0661دسفرسي به اينفرنس پیدا نمودند. در

(.2111جون، % افزايش يافس )63به

در حها افهزايش هدارک دانشهااه هها سا م شده اسس زيرا ههم گنهان 1فقیر در عي اي دانشااه هاشکاف موجود در

هنهوز در يهک شور هاا در حا وسهعه دانشااه هادر رايانه به دانشجويانماشی هاا ار باعي اينفرنس بودند. امانسبس

.دانشجويان شورهاا پیشرففه 2/1در برابر 1/ 0باقي ماندند با نسبس 2113حالس ضعیف ر در

در همه ا گروه هاا جمعیفي به سهرعس رشهد 0661دسفرسي به اينفرنس در دهه ا هاا شخصي ورايانهر اي شورها د

هاا شخصي به هاعر در آمد هانواده اهش پیدا رده اسس بهه هصهوص در رايانه نابرابرا 2110 ا 0611 رده اسس. از

(.NTIA,2004)سا گذشفه. گند

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

016

ادامه داد وبیشهفري غییهر مربهوط مهي 2113 ا 2110هاا هاناي وار باعار اينفرنفي به رشد هود از رايانه دسفرسي به

% در عهو دو سها 21% بهه 6شود به نسبس سا نی با ار بهاط اينفرنهس پرسهرعس هه بیشهفر از دوبرابهر شهده اسهس از

(NTIA,2004 .)

ه در دسفیابي آسان و سريع به اعاعار حس وب مک نمايد ابزار ف آورا اعاعار گففه مي شود ه ايه به هر ابزارا

ابزار مي واند نر افزارهاا مورد نیاز سب اعاعار و سخس افزارهاا لازم بهراا دسفرسهي بهه اعاعهار موجهو در ايفرنهس

سخس افزار و نرم افزار و فرا افزار شهکیل شهده اسهس و بهه سیسفمي مي باشد ه سه زير سیسفم باشد. ف آ.را اعاعار

(2119فو وما، ;0319سیسفم اعاعا ي مشهور اسس )بلوگشفاني،

در عیف وسهیعي از فعالیهس هها دارنهد به اسففاده از اينفرنس به عور همیشاي و ليمردم با دسفرسي به ار باط سريعفر، ما

ط مداوم اينفرنفي راندمان حقیقار اينفرنفي را افزايش میدهد.ار با و موزشي. سرعس بیشفرمخصوصا مقاصد آ

دياهر هاس هاا آموزشي اسففاده شوند مثا زماني ه در هودآموزا در درس رياضیار و براا فعالیس وانندها ميرايانه

آزمايشااه هاا خصصي ه در بعضي از اس هاا علوم اسففاده مي شود. مثل شبیه سازا و ها

ند مثهل حقیهق روا وب و شهر س در جمهع آورا اعاعهار و حلیهل گیرا را آسان مينس فعالیس يادبه اينفردسفرسي

ديار در ار باط با پروژه. دانشجويان وار باط با ارشناسان و دانشااهپروژه هاا هارج از

ايه ا مهردم پشهفیباني هرده و ند گیرا ايجاب ميعاقمندا آن ها براا ياد و دانشجوياناي پفانسیل براا رشد درک

مشوقي باشند براا اي ه اي منابع بخشي از درس شوند. آورده و دانشااهمنابع را داهل

هها درسهس رايانه به عور گسفرده اا به اي وابسفه اند ه آيا جيلزوما موثر ر از ساير ابزار هاا ياد گیرا نیسس. نفا ITاما

هردن هادر آموزشهي و ریه ننهد. درگ ان را پشهفیباني مهي اسهفاد ثرا اهداف آموزشهي آيا به صورر مو اسففاده شده اند و

اسهففاده بهفهر از امکانهار از راهکارههايي با امکانار ايجاد شده ف آورا اعاعار در مرا ز آموزشي و دانشااه هامديريفي

ان بايد اسهففاده درسهس از اينفرنهس و اسفاد ان بیانجامد.اسفاددر دري ITبیشفر از امکانار اسس ه مي واند به اسففاده

فاب هاا راهنما در اهفیار آنان قرار دهند. ها بفهوانیم بهر ههر گهه هم و بیاموزند دانشجوياناصو حقیق اينفرنفي را به

عمل در مسايل آموزشي فايق آيیم. ردن فاصله بی نظر و

يکسان باشهد. نهه نهها نهر ITاز منابع دانشجويانففاده هم سعي مي نند ه اس دانشااه هاعاوه بر گسفرش دسفرسي،

دانشهااه م بضاعس بیشفر اسس )يعنهي در دانشجويانبیشفر از هانه اسس بلکه اي اهفاف در مورد دانشااه هااسففاده در

اسففاده مهي ردنهد. ااهدانشدر رايانه م بضاعس دو برابر بیشفر از بقیه از دانشجويانمثا ابیشفر اسففاده مي نند.( برا

ها در اسهففاده مهي ردنهد دانشااهدر رايانهبا در آمد مفوسط هم بیشفر از دانشجويان ي%. حف31% در برابر 11، 2113در

بر حسب هانواده نا گیز بوده اسس. در هانه بی گروه هاا نژادا مخفلف و و دانشااهدر رايانههانه. اهفاف بی اربرد

در دانشهااه از اينفرنهس در دانشهجويان %( 11وجود داشفه قريبا نزديک به نصف ) دانشااه هانفرنس در همه ا با اي ه اي

حصهیار هم به نژاد، در آمد هانواده و دانشااه اربرد اينفرنس در دانشااهدر رايانهاسففاده رده اند. مشابه اربرد 2113

ردنهد شهايد بهه ايه ههاعر هه اغلهب آن هها از بیشفر اسففاده مي رايانهاز رسالهاا بالا دانشجويانوالدي بسفاي دارد.

بزرگفر اسس. فاور معنهي دارا از نظراسهففاده از دانشجويان ردند ه مناسب اينفرنس براا مقاصد حقیقا ي اسففاده مي

پسر مشاهده نشده اسس. دهفر و دانشجوياناينفرنس بی و رايانه

بهه ايه نفیجهه "و ار باعار در آموزش و يهادگیرا فیزيهک اثیر ف آورا اعاعار "هشي با عنوان ( در پژو2101آدمیو)

و همچنهی معرفهي فنهاورا ههاا رسید ه فناورا اعاعار و ار باعار اثیر بسزايي بر آموزش و يهادگیرا فیزيهک دارد

دگیرا فیزيک شده اسس.اعاعار و ار باعار به دانشجويان باعث عاقمند ر شدن دانشجويان به يا

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

001

ب( تدريس :

بر اساس عراحي منظم و هدفدار اسفاد بهراا ايجهاد غییهر در ، دري عبارر اسس از عامل يا رففار مفقابل اسفاد و شاگرد

.(0311رففار شاگردان )شعباني،

: ج( آموزشيند يهادگیرا از منهابع اسهناني و غیهر ديد در جهس سهیل فرا ها و ربیس دادن روآموزش را فراهم سازا فرصس وانمي

آموزش فرآيند ا خاذ دابیر و زمینه سازا اعمالي لسس ه آموزشار يها ههر فهرد دياهرا بهه ،انساني عريف رد.به عبار ي

(0316منظور ايجاد جربیار و هسیل يادگیرا پیش بیني و اجرا میکند.)پاک پور،

هاا نوي ، ابزار هلق و انفقا دانهايي و صهويرگر اجفمها آرمهاني برههوردار از در عصر دانش و اعاعار ه اربرد فناورا

دانش يعني جامعه دانايي محور بر شمرده مي شود، يک نیروا انساني گابک، ارآمد و ماهر، وانايي بهه هارگیرا قابلیهس

(0361،معصومه ملکي ).هاا فناورا هاا نوي را در آموزش و پرورش هواهد داشس

آموزش عالي به عنوان يک پیشران مهم و عیی ننده در شکل دهي به آينده علهم و فنهاورا مهورد وجهه بهوده اسهس. از

و وسعه قلمروهاا مففاور دانش و معرفس مهمفري دلايل اي اهمیس، نقش انوني آموزش عالي در ولید، آموزش، رويج

بشرا اسس. ارزيابي و ضمی یفیس عملکرد واحدهاا آموزش عالي به عنوان گام مهمهي بهه منظهور دسهفیابي بهه علهم و

فناورا بوده اسس. رصد حولار ارزيابي آموزش عالي به منظور شناسايي روندها و رويهدادهاا ايه حهوزه گهامي مهرثر در

. با وجه به موارد بیان شده مهد مفههومي زيهر بهراا ايه (0361،عفس مخفارا) .زش عالي محسوب مي شودارزيابي آمو

حقیق مورد اسففاده قرار گرففه اسس.

فرضیات تحقیق فهومي حقیق فرضیار زير جهس اي حقیق بیی شده اسس: با وجه به ادبیار و مد م

معنادارا رابطه یفیس دري در دانشااه علوم دريايي امام همیني )ره( و اسا ید و مديران ITدانش پايی بی : 0فرضیه

.وجود دارد

رابطهه يهايي امهام همینهي )ره( یفیس دري در دانشااه علهوم در و هااهاا رايانهعدم اسففاده از سیسفمبی : 2فرضیه

.معنادارا وجود دارد

یفیس دري در دانشااه علهوم دريهايي امهام همینهي )ره( وهزينه بالاا پیاده سازا سیسفم هاا به روز بی : 3فرضیه

.معنادارا وجود دارد رابطه

اساتید و مدیران ITنش دا

سیسفم هاا رايانه هااعدم اسففاده از

مهارت رایانه ای اساتید و مدیران

هزینه بالای پیاده سازی

یفیس دري

علوم دريايي

آموزش علوم دريايي

مد مفهومي ( 0شکل)

حقیق

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

000

اه علهوم دريهايي امهام همینهي )ره( یفیس دري در دانشها و اا افي اسا ید و مديرانعدم مهارر رايانه بی : 1فرضیه

.معنادارا وجود دارد رابطه

روش تحقیقزمینه فلسفي اي حقیق، مکفب مدرنیسم يا اثبار گرايي )با هسفي شناسي عینیس گرا، شناهس شناسي عارا از ارزشههاا

را ژا همبسفاي، و محقق، و روش شناسي مي و محاسبا ي( اسس. همچنی ، اي حقیق داراا جهس گیرا اربردا، اسف

از نو اجرايي وصیفي پیمايشي اسس ه سعي دارد با اسففاده از يک نمونه منطقي، نفايج و ياففهه هها را بهه لیهس جامعهه

.اسس همبسفاي اربردا و از نظر ماهیس و روش، وصیفي نو ، اي پژوهش از نظر آمارا عمیم دهد.

جامعه و نمونه آماري

بها اعمها اسهس هه دانشهااه علهوم دريهايي امهام همینهي )ره( اسها ید و مهديران اي پژوهش در رجامعه آمارا مورد نظ

(Cochran هو رران ) از فرمهو باشند. جهس عیهی حجهم نمونهه يمنفر 011 حدوداا موجود عداد جامعه ها سيمحدود

رگان به صورر محاسهبه شهده موجهود اسففاده شده اسس ه نفايج اي فرمو در جدو هیه شده به وسیله ِرجسي و مو

گرديده اسس نحوه محاسهبه نفر عیی 011 ه پ از محاسبه حجم نمونه از عريق فرمو حداقل نمونه مورد نیاز باشد يم

به شرح زير اسس. (Cochran و رران )نمونه با اسففاده از فرمو

108

5.05.0)96.1()5(%149

1505.05.0)96.1(22

2

n

ابزارهاي پژوهش

محقهق بها میزان اسففاده از فناورا اعاعهار به با موضو سوا 31شامل پرسشنامه اسفاندارديک ا، داده ه ابزار گردآورا

ز نمونهه ا ،مهي باشهد هه بهراا هیهه ايه پرسشهنامه ر لازم به ذ عیف لیکرر ه مفناسب با سوالار دوي نموده اسس.

وب و با اعما غییرار مهورد نیهاز جههس عهديل بها ه عناون گارگپرسشنامه هاا هیه شده وسط يونسکو در اي زمینه ب

، ضهريب (هها همساني درونهي سهرالار پرسشهنامه )جهس عیی پايايي اي پرسشنامهمفغیرهاا حقیق اسففاده شده اسس.

.ارائه شده اسس (0)عور جداگانه محاسبه و نفايج در جدو آلفاا رونبا براا هريک از عوامل به

دههد هه ايه ابهزار از نبا محاسبه شده براا بخشهاا مخفلف پرسشنامه مورد اسففاده نشان مهي مقادير ضريب آلفاا رو

باشد. قابلیس اعفماد لازم برهوردار مي

میزان آلفاي كرونباخ متغیرهاي پژوهش (1)جدول

متغیرها ضريب آلفاا رونبا

اسا ید و مديران ITدانش پايی 0.861

هااهاا رايانهاسففاده از سیسفمعدم 0.932

هزينه بالاا پیاده سازا سیسفم هاا به روز 0.804

اا افي اسا ید و مديرانعدم مهارر رايانه 0.645

یفیس دري 0.823

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

002

ها آزمون نرمال بودن توزيع دادههماناونهه هه از اسففاده شهده اسهس (K-Sاسمیرنوف ) -ها از آزمون ولموگروفبه منظور بررسي نرما بودن وزيع داده

بیشفر مي باشد0 لذا نرمها بهودن وضهعیس 1011آنجا ه سط معني دارا اي آزمون از وان اسفنباط نمود، از مي 2جدو

ههاا گردد. لذا در حقیق حاضر با وجه به نرما بودن نمونه آمارا مورد بررسي، از آزمونهاا مورد بررسي ايید ميمولفه

ارامفريک اسففاده شده اسس.پ آزمون نرمال بودن نوزيع داده ها (2)جدول

(sigسطح معني داري) k-sآماره هاي تحقیقمولفه

10921 10111 اساتید و مديران ITدانش پايین

10112 10190 هايهاي رايانهعدم استفاده از سیستم

10101 10632 هزينه بالاي پیاده سازي سیستم هاي به روز

10161 10111 اي كافي اساتید و مديرانعدم مهارت رايانه

10930 10911 كیفیت تدريس

تحقیقتحلیل عاملي تايیدي مدل

از صهحس مهد بايهد س ها لازم اسبعداز بحث درباره نحوه محاسبه نمرار عاملها و قبل از وارد شدن به مرحله آزمون فرضیه

گیرا اي دو مفغیر در نمونه مورد بررسي آورده مي شود هه ايه ، اعمینان حاصل نیم. لذا در ادامه مدلهاا اندازه حقیق

ار وسط مد معادلار ساهفارا انجام گرففه اسس.

ايه پرسهش بايسهفي آمهار اندازه گیرا؛ مناسب اسس؟ براا پاسخ به سرا اساسي مطرح شده اي اسس ه آيا اي مد 2 و ساير معیارهاا مناسب بودن برازش مد مورد بررسي قرار گیرد. با وجه به هروجي لیزر مقدار

2 محاسبه شده

اسس وجود 0023031برابر با 2پايی نشان دهنده برازش مناسب مد اسس. زيرا هر گه مقدار

2 مفر باشد، مد ارائهه

حاوا مامي مطالب در هصوص معیار هاا مناسب بودن و برازش مد رسهیم شهده 3 را اسس. جدو شده مد مناسب

مي باشد.

معیار هاي مناسب بودن مدل (3)جدول

وضعیت فعلي معیار سنجش شاخص

2χ )0023031 هر گه وگکفر مناسب ر )كاي مربع

df )6011 بزرگفر از صفر ) درجه آزادي

2 / df χ 200 3 وگکفر از

Value - p )10112 - )سطح معني داري

RMSEA )10110 1011 وگکفر از )مجذور خطا

GFI )1011 106بزرگفر از )شاخص برازندگي

AGFI )1061 106بزرگفر از )شاخص تعديل يافته برازندگي

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

003

و آزمون فرضیات تحقیق كیفیت تدريستحلیل مسیر مدل عوامل موثر بر

از روش حلیهل مسهیر اسهففاده AMOSسي مد عوامل موثر بر جامعه ايم نظامي، با اسففاده از نرم افزار به منظور برر

هاا مد به شرح ذيل اسس:شد. در اي مد ، روابط میان مولفه

يايي امام همینهي )ره( یفیس دري در دانشااه علوم در واسا ید ITدانش پايی بی رابطه به در رابطه با فرضیه او ه

درصد اعمینان )معنهادارا 66( بوده و با 02091( معنادار )=11/1اهفصاص دارد. ضريب اسفاندارد شده براا اي مسیر )

اسس. به عبهار ي، افهراد نمونهه حقیهق یفیس دري واسا ید ITدانش پايی ( نشانار رابطه مثبس میان11/2بزرگفر از

رابطهه در دانشااه علوم دريايي امهام همینهي )ره( دري و مديران و یفیس اسا ید ITدانش پايی اعفقاد داشفه اند ه

یفیس دري در دانشااه و هااهاا رايانهعدم اسففاده از سیسفم رابطهبررسي . در مورد فرضیه دوم ه به معنادارا دارد

( و = 32/1يد ه اي مسیر داراا ضهريب اسهفاندارد شهده ) اسس، مشاهده گرد پرداهفه علوم دريايي امام همیني )ره(

عدم اسهففاده ( مي وان گنی اظهار داشس ه 11/2درصد اعمینان )معنادارا بزرگفر از 66بوده و لذا، با 0101معنادارا

ضهريب .دارنهد رابطهه معنهادارا یفیس دري در دانشهااه علهوم دريهايي امهام همینهي )ره( و هااهاا رايانهاز سیسفم

یفیهس هدري در دانشهااه علهوم وهزينه بالاا پیاده سازا سیسفم ههاا بهه روز اسفاندارد شده مربوط به فرضیه سوم )

یفیهس هدري در دانشهااه بهر هزينه بالاا پیاده سازا سیسفم هاا به روز ( نشان مي دهد ه دريايي امام همیني )ره(

( 11/2از مفهر بهوده )معنهادارا 0031مقدار معنادارا اي مسیر برابر بها ندارد گون اثیرا علوم دريايي امام همیني )ره(

یفیهس هدري در وهزينه بالاا پیاده سهازا سیسهفم ههاا بهه روز اسس ه نشان دهنده عدم وجود رابطه معنادار بی

از نظر اسا ید سازا سیسفم هاا به روزهزينه بالاا پیاده مي وان گفس هاسس و دانشااه علوم دريايي امام همیني )ره(

عدم . اعاعار مربوط به فرضیه گهارم )و مديران مر بط به یفیس دري در دانشااه علوم دريايي امام همیني)ره( نیسس

( حکايهس از آن دارد هه یفیس دري در دانشااه علوم دريايي امام همیني )ره( و اا افي اسا ید و مديرانمهارر رايانه

درصهد اعمینهان )معنهادارا 66بوده و در نفیجهه بها 1021( داراا معنادارا = 19/1ضريب اسفاندارد شده رگرسیوني )

ضرايب برآورد شده مدل تحقیق (2) کلش

ITدانش

استفادهساني آ

رایانهارت هم

بالاینه زه

یفیتك

موزشآ

0.88

0.32

0.56

0.58

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

001

یفیهس هدري در دانشهااه علهوم و اا هافي اسها ید و مهديران عدم مهارر رايانه بی وان گفس ه( مي11/2بزرگفر از

. رابطه معنادارا دارند دريايي امام همیني )ره(

آزمون تحلیل واريانس فريدمن

، از آزمون فريدم اسهففاده گرديهده اسهس. هروجهي هاا مسفقل حقیقبندا هر يک از مولفه در ادامه حقیق، جهس ر به

Spss را هاا هر مفغیر ارائه شده و در جدو دوم نیز مشخصار آما شامل دو جدو اسس. در جدو نخسس، میانای ر به

و آمار 2 ارائه گرديده اسس. با وجه به هروجيSpss مقدار عدد معني دارا(sig) و نزديک به صفر بهوده 1011 مفر از

هاا يکسهاني ندارنهد. وان گفس مولفه هاا مسفقل، ر به ( مفر اسس. بنابراي مي% = 1دارا اسفاندارد ) و از سط معني

گردد. در ذيل جدو مربوعه ارائه مي مقادير آماره آزمون (4)ول جد

011 عداد

011 درجه آزادا

10110 سط معني دارا

يمنيا فرهنگ يها مؤلفه يبند رتبه (5)جدول

ههاا شهاها با اسففاده از آزمون فريدم در جدو مذ ور نشان مي دهد ه در ر به بندا ها دادهنفايج حاصل از حلیل

اا ، عهدم مههارر رايانهه 0اسها ید ر بهه مديران و ITدانش پايی ،با اسففاده از آزمون فريدم اسففاده از فناورا اعاعار

و هزينه بالاا پیاده سازا سیسهفم ههاا بهه 3هاا ر بههاا رايانه، عدم اسففاده از سیسفم2 افي اسا ید و فرماندهان ر به

روز ر به آهر را دارد.

نتیجه گیريو ث حب

یفیهس هدري و هاثیر مثبهي در ر با ف آورا اعاعها مديران و اسا ید میزان آشنايياسس ه ياففه حقیق نشان داده

از اي رو در دنیاا امهروز، سهازمان هها بايهد از .داشفه اسسدانشااه علوم دريايي امام همیني)ره( شهرسفان نوشهر آموزش

رتبه میانگین مؤلفه

0 11/3 مديران و اسا ید ITدانش پايی

2 11/3 اا افي اسا ید و فرماندهانعدم مهارر رايانه

3 20/3 هاا انههاا رايعدم اسففاده از سیسفم

1 20/3 هزينه بالاا پیاده سازا سیسفم هاا به روز

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

001

مهوزش و میهزان آشهنايي آاعاعهس در امهر فه آورا منابع مالي، مادا و انساني هويش حدا ثر اسففاده را ببرند. وجه به

هها دانشهااه يابي به اي هدف، مک فراواني مي نمايند. بهدي منظهور، ، در دسسدانشجويان با ف اورا اعاعار اسا ید و

شنا شوند و آن را در جهذب ههر گهه ر آاآورا اعاعن بیش ار بیش با ف اسا ید و دانشجويابايد شرايطي را ايجاد نمايند ا

يکي از ويژگیهاا نیروا دريايي اشهنا بهودن ار نهان آن بهه ي اسس ه قابل وجه ا انکفه بهفر جذب دانش بکار بایرند.

ا اي نکفه اسس ه ار نان اي دانشااه در انجام وظايف هود فرا ر از وظايف اي امر نشان دهندهدانش روز دنیا مي باشد

داشفه باشند. بیشفر آشناييمي بايسس به ف اورا اعاعس و رايانه رسمي و سازماني هود

اا هافي عهدم مههارر رايانهه ، اسها ید ITدانهش پهايی )میزان آشنايياسس ه اي مطالعه نشان داده هااياففه همچنی ،

ف آورا اعاعهار و میهزان هاثیر آن در آمهوزش با و اسا ید مديرانو اسففاده از سیسفم هاا رايانه اا( اسا ید و مديران

. در سهط فهردا باعهث هواههد داشهس دو پیامد مهم در سط فردا و سهازماني ناييسط آش. اي دار داردا معنيرابطه

سهط علمهي بهالا ر و مهي شهوند. سط علمي و آموزشهي سازمان و در سط سازماني باعث ار قاا فرد دربهبود عملکرد

.نمايد ضمی در سازمان آنها را یفیس نیروا اراپايدارا و ،مي واند آموزش بهفر در دانشااهها

آموزش موضوعار درسي داشفه باشد: اربرد ف آورا اعاعار مي واند اثیرار مثبس زير را در رابطه با

امکان سهیل دسس يابي هماان به فرصس هاا ياد گیرا با یفیس هوب وبه بهاا مناسب. -0

وز ودر همه ا اوقار سا (، عو امکان از میان برداشفه شدن محدوديس هاا ناشي از زمان ياد گیرا )در عو شبانه ر -2

)يادگیرا موثر وسازمان ياففه در هر جا مي واند صهورر پهذيرد( وفاصهله اریيادگیرا)عولدوره ا حصیلي(، مکان ياد گ

میان فراگیر ومنابع يادگیرا از جمله اسفاد.

در پژوهش ها. خصصي وامکان اهش هزينه ا دسس يابي به اعاعار نادر وپر هزينه ا مورد نیاز در آموزش هاا -3

نیازها:

.گسفرش يابد ، ه به شبکه ا جهاني مفصل شده دانشااههاا مسفقر در رايانه عداد -0

از اسهففاده مهي نماينهد، يهادگیرا –ف آورا اعاعار وار باعار در فرآيند يهاددهي رايانه و ه از سا ید دانشااهيا-2

انایزه وشوق بالايي برهوردار باشند.

زيهر و ههدمار فه آورا اعاعهار ارزان آموزشي، ارائهه ا نرم افزار هاا مناسب و مهندسی جهس ولیدايس از حم – 3

.دانشااهار باعار در ساهس هاا ف آورا اعاعار و

منابعمايش آمهوزش حاجي بار فیروز جايي، محس و مهدوا نسب، يوسف. آموزش رغیبي)گیسفي و ابزار سنجش آن(.مجموعه مقالار ه

.0361دانشااه شهید رجايي،

.0311سیف، علي ا بر. روانشناسي پرورشي، هران:دوران، المللهي اولی نفران بهی ،مديريس وعملکرد افراد ،قش کنولوژا وفناورا اعاعار درآموزش،جامعهن ،پوران ،نورا و يوسف ،نامور

.0361،پژوهش هاا نوي در حوزه علوم ربیفي و روانشناسي و مطالعار اجفماعي ايران

بررسي نقش مزايا و موانع فناورا اعاعار و ار باعار در یفیهس ،و ا برا، رضا و احمد رضا عزيزا و غفارا،مرضیهنای ، قي پور

.0361، پايیز نفران بی المللي نخباان مديريس،آموزشي آموزشکده هاا فني و حرفه اا دانشااه آزاد اسامي

01، شماره69پائیز پژوهشي آموزش علوم دريايي -فصلنامه علمي

009

عبداللطیف،بررسي و نقش پژوهش و فناورا در ار قاخ یفیس وضعیس ،عبدالحافظ و مکفوبي ،عابد و سلخه ،سعیدا، سعید و وحداني

.0361 ابسفان ،آموزشي

ا اسففاده دانشجويان از فناورا اعاعهار و ار باعهار بها انایهزش حصهیلي وپیشهرفس رابطه بشیر حسی زاده، و شهاب نصیرا نیا

. 0361بهار ،نوي در علوم و فناوراپنجمی همايش پژوهش هاا ، حصیلي؛ با أ ید بر نقش آموزش

دومی همهايش ،نقش فناورا هاا نوي در بهره ورا منابع انساني در آموزش و پرورشبررسي ،حسی ،ماحسني و معصومه ،ملکي

.0361،بی المللي مديريس، اقفصاد و وسعه

رابطهي اسففاده دانش آموزان از فناورا اعاعهار بها پیشهرفس حصهیلي؛ بها ا یهد بهر نقهش ، شهاب،نصیرا نیاو بشیر ،حسی زاده

.0361، دومی نفران بی المللي ياففه هاا نوي پژوهشي در علوم، مهندسي و فناورا،آموزش

دومی ،رنامهه درسهي آمهوزش وپهرورش نقش فنهاورا اعاعهار وار باعهار در ب ، علي ،هدرا و حسی ،هدرا و مهرآفاق سراواني

.0361 ، نفران ملي روانشناسي علوم ربیفي و اجفماعي

دومی نفهران ملهي ، نقش فناورا اعاعار و ار باعار در مديريس فرايند آموزش ، امیرحسی ،را یذو و رمضانعلي ، یخسروا

.0361 ، وسعه پايدار در علوم ربیفي و روانشناسي، مطالعار اجفماعي و فرهناي

نقش و جاياهاه فنهاورا اعاعهار در ارزيهابي و ضهمی ، ام سلمه ،نصر ي ناهوک و سید اظم ،علوا لنارودا و عفس، مخفارا

.0361 ،عفس مخفارا ، یفیس نظام آموزش عالي

نقش فناورا اعاعار بر ار قهاخ یفهي ههدمار آموزشهي نظهام آمهوزش و پهرورش ، سیدحمیدرضا ،میرعاوسيو نرج ،حمیدا

.0361 ،دومی همايش ملي مهندسي رايانه و مديريس فناورا اعاعار ،براساس الاوا مالکوم بالدريجWashington,DC:U.S.Department of Education,National Center for Education Statistics15-2003 Parsad B, Jones J..Internet Access in U.S. Public Schools and Classrooms: 2003-1994.NCES 2005

Washington,DC: Department of Education,National Center for Education Statistics. Ringstaff C,Kelly L,.The Learning Return on Our Educational Technology Investment.San

Francisco:WestED2002. Science and Engineering Indicators Arlington,VA(NSB. 1-6)(February (2006)

Angrist j,Lavy V.(2002).New evidence on classroom computers and pupil learning.The Economic Journal

112(October). Becker Hj.(1994).How exemplary computer-using teachers differ from other teachers;Implications for

realizing the potential of computers in schools.journal of Research on computing in Education26-: 291-320

Donnelly MB,Dove T,Tiffany-Morales J.(2002).Technology-Related Professional Development in

the Context of Educational Reform:A Literature Review.Arligton, VA:SRI International Hedges LV,Konstantopoulos S, Thoreson A.(2003). NAEP Validity Studies;Computer Use and Its Relation

to Academic Achievement in Mathematics,Reading,and Writing.NCES (2003)