و تينما يدربهار...

هاي راهبردي امنيت و پژوهش

نظم اجتماعي

پژوهشي - مجله علمي

4991 بهار و تابستان، اولشماره 9پياپي شماره ،چهارمسال

ك يسريش 12/21/02ورش 162172/3برر سار م وزرشم رر هاي راهبردي امنيت و نظم اجتمااعي پژوهش نشريه

.وي ب رد پژوهشي علمي ق ت و فن و ي دس سي د جه بر اي نشري ت ومس ت علشم تحقي

:شود هاي اطالع رساني زير نمايه مي در پايگاه نشريهمتن كامل

http://www.uijs.ui.ac.ir/ssoss ا يت سختص صي نشريه

//:www.ISC.gov.ir http پ يگ ساتن دي علشم جه ساالم

http://www.SID.ir پ يگ سطالع ت عل ي جه د دسنشگ هي

http:// www.ensani.ir پژوهشگ علشم سنس ني و وط لع ت فرهنگي

http://www.magiran.com ب نك سطالع ت نشري ت كشش

http://www.doaj.org فهرات وزالت پژوهشي ب داتراي آمسد: دوآج

http:// ulrichsweb.serialsolutions.com سل للي نشري ت سدوس ي سهن ي بين: سولريخ

http://journals.indexcopernicus.com (فهرات وزالت برتر)سيندكس كشپرنيكشم

http: www.ebscohost.com ه ي سطالع تي ويزب پ يگ : سبسكش

http: journaldatabase.org پ يگ وزالت دسنشگ هي

انتشارات دانشگاه اصفهان: چاپ و ليتوگرافي

دانشگاه اصفهان: ناشر

نسخه 052: تيراژ

هاي راهبردي امنيت و نظام پژوهش نشريه دفتر –طبقه دوم -و فناوري معاونت پژوهش –ساختمان مركزي –ن ادانشگاه اصفه –اصفهان : آدرس

29491990411:دورنگار 29491990415: تلفن 64118-19114: كد پستي –اجتماعي

http://www.isc.gov.ir/

http://www.doaj.org/

http://journals.indexcopernicus.com/

http://www.ebscohost.com/

هاي راهبردي امنيت و نظم اجتماعي پژوهش

دانشگاه اصفهااان: صاحب امتيااز

4991 بهار و تابستان، اولشماره ، 9پياپي، شماره مچهار سال

پژوهشي –علمي

فر دكتر سيد علي هاشميان: ودير وسئشل

خوراسگاني انيرب عليدكتر :اردبير

نيلوفر محمدطاهري: ودير سجرسيري

پور ناصر كريم: ويرسات فر اي

مسعود كيانپوردكتر : ويرسات سنگليسي

4991بهار : چ پ

اعضاي هيأت تحريريه

رن اي دسنشگ ريرسم گرو ج وعه سات د حبيب سح دي

اي اي دسنشگ سصفه دسنشي گرو علشم مسد ايد جشسد سو م ج عه

سجت عي دسنشگ تبريز دسنشي گرو علشم سيشب سوير كشسا ي

سجت عي دسنشگ فردواي وشهد سات د گرو علشم حسين بهروس

يزي رهري دسنشگ سصفه وهسات د گرو جغرسفي و برن وسعشد تقشسيي

رن اي دسنشگ تهرس گرو ج وعه سات د غالورض ج شيديه

سجت عي دسنشگ سصفه دسنشي گرو علشم خش ساگ ني علي ب ني

سات د گرو وديريت دسنشگ سصفه بهرسم نزبري

ب ييرن اي دسنشگ عالوه طب ط سات د گرو ج وعه عزت سله ا م آ سم

تربيتي دسنشگ سصفه دسنشي گرو علشم ايد علي اي دت

دسنشگ و مند س يرن ا دسنشي گرو ج وعه ني سكبر عليش دي

رن اي دسنشگ بشعلي اين ه دس دسنشي گرو ج وعه ني حيم فر

رن اي دسنشگ تهرس دسنشي گرو ج وعه اعيد وعيدفر

رن اي دسنشگ رهيد چ رس سهشسم ي گرو ج وعهدسنش عبدسلحسين نبشي

اي اي دسنشگ سصفه دسنشي گرو علشم حسين هرايج

همكاران علمي اين شماره

دسنشي گرو علشم سجت عي دسنشگ ي اشج ايروم سح دي

سات د گرو سقتص د دسنشگ سصفه نع ت سله سكبري يزي وات يي دسنشگ سصفه جغرسفي و برن وه سات دي گرو عب م سويني فسخشدي

سجت عي دسنشگ و مند س سات دي گرو علشم قرب نعلي سبرسهي ي

دسنشي وركز تحقيق ت و ساترستژيك سبرسهيم ح جي ني رن اي دسنشگ آمسد ساالوي وسحد ده ق دسنشي گرو ج وعه ونصش حقيقتي

سات دي گرو حقشق دسنشگ سصفه سرور هيقد ت سله خ وط لع ت خ نشسد دسنشگ رهيد ودني آذ ب يز گرو سات دي ص د اشل مسد

رن اي دسنشگ ريرسم دسنشي بخش ج وعه اعيد مسهد ا مو بهزيستي سات سصفه رن اي دكتري وس اعيد ص دقي

عي دسنشگ و مند س سجت سات دي گرو علشم ص دق ص لحي سجت عي دسنشگ تبريز دسنشي گرو علشم وح د عب م مسد

سجت عي دسنشگ تبريز دسنشي گرو علشم وح دب قر عليزسد سقدم سجت عي دسنشگ و مند س دسنشي گرو علشم سكبر عليش دي ني

سات دي گرو حقشق دسنشگ سصفه ايد وحسن ق ئم فرد سجت عي دسنشگ ي اشج سات دي گرو علشم ريم وخت يو

سجت عي دسنشگ آمسد ساالوي وسحد ساالم آب د غرب سات دي گرو علشم گل رسد ورسدي سات دي گرو حقشق دسنشگ سصفه اشل وظ هري

سجت عي دسنشگ ي اشج دسنشي گرو علشم سصغر ويرفردي سجت عي دسنشگ سصفه ت دي گرو علشمسا ايد علي ه ر ي فر

سجت عي دسنشگ عالوه طب طب ئي سات د گرو علشم جعفر هزس جريبي

سجت عي دسنشگ سصفه سات دي گرو علشم ض ه تي

فهرست مطالب

وط لعه وش دي رهر ريرسم: ه ي سجت عي و فت ه ي پرخطر جشسن بر اي سبطه وه ت

ب احمدي و مهدي معينيحبي

2-12

«(من وتأهل رهر منز : وش د وط لعه)« وط لعه برخي عشسول جري ود نيته وؤثر بر گرسيش من به طالق

زاده، حامد سعيدي عطايي و زهرا افشاري محمد عباس

12-22

نشزشي دس سنحرسفي وقي م انزش فت ه ي سعتب ي بي و وسا مي ا خت،پيش د آودي بر

نيا و عرفان يونسي اكبر عليوردي

22-25

(دسنشگ سصفه : وش د وط لعه) تف وتي سجت عي د بين دسنشزشي بر اي ويزس بي

مسعود كيانپورو زاده هورامان قاضي

20-65

دنزسع د بين رهروندس ا كن رهر يز پديد بر اي

ازي اصلسيدعليرضا افشاني، سعيد نوائي و مجتبي دلب

60-02

(رهر تهرس 21ونطقة : وط لعة وش دي)ورتبط ب وشسد وخد ه ي سجت عيوك ني آايب -تحليل مو ني

باشي آبادي، فرياد پرهيز و احسان خيام علي زنگي

02-227

ه ي كنترل خشم و گرسيش سفرسد به نزسع داته ج عي ح لت و ريش -خشم صفت

پيراسته مطلقفريبرز نيكدل و علي اكبر

226-232

ه ي ك لبدي فض ه ي ع شوي و تأثير آ د سحس م سونيت سجت عي رهروندس ب بلسر لفهؤس مي بي و

رحيم بردي آنامرادنژاد و حيدر واحدي، صديقه لطفي

232-221

وط لعه نر بيك ي و ويزس خشدكشي ه ي سجت عي ون طق كشش ت يزست سقتص دي و آايب

پور و عزت اله لطفي فيض محمدعلي

223-277

ثير پيشگيري غيركيفري بر ويزس سحس م سونيت د وي جشسن رهر بروجردأت

كيا هنگامه غضنفري و محمدمهدي قاسمي276-251

های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی پژوهش

4991بهار و تابستان ،اول، شماره 9، شماره پیاپی چهارمسال

45/41/4999: تاريخ پذيرش 41/5/4999: تاريخ دريافت

41-4صص

مطالعه موردی شهر شیراز: های اجتماعی و رفتارهای پرخطر جوانانبررسی رابطه مهارت

شناسی دانشگاه شیراز استاد بخش جامعهحبیب احمدی،

شناسی دانشگاه شیراز دانشجوی دکتری جامعهمهدی معینی،

چکیده

هرای ارچوب نظرری پرژوهش بره بررسری رابیره بریت مهرار پژوهش حاضر با استفاده از نظريه کنترل اجتماعی تراويس هیرشی به عنوان چ

نفر از جوانران 011های پژوهش به وسیله پرسشنامه از تعداد بر مبنای روش پیمايشی، داده. اجتماعی و رفتارهای پرخیر جوانان پرداخته است

فرضیا نشان داد بریت درآمرد، دلبسرتگی بره نتايج آزمون. ای مختلط گردآوری شد گیری چندمرحله ساله شهر شیراز به روش نمونه 49تا 45

. های اجتماعی و رفتارهای پرخیر رابیره معنراداری وجرود دارد خانواده و دوستان، تعهد به هنجارها، مشارکت، باور به اصول اخالقی، مهار

امرا بریت سرت، . داری وجود داشرت همچنیت، به لحاظ رفتارهای پرخیر، بیت جنس، وضعیت تأهل، طبقه اجتماعی، ساختار خانواده تفاو معنا

بینری معادله رگرسیونی مربوط به تحلیل چند متغیره متغیرهای مسرتقل بررای پریش . تحصیال و رفتارهای پرخیر رابیه معناداری مشاهده نشد

هرای اخالقری و مهرار ، باور به اصرول (مرد)متغیر وابسته رفتارهای پرخیر نیز نشان داد که در مجموع، چهار متغیر تعهد به هنجارها، جنس

. درصد از تغییرا متغیر وابسته را تبییت نمايند 19اجتماعی توانستند

های اجتماعی، جوانان، شیرازرفتارهای پرخیر، مهار :های کلیدی واژه

19439119590Email: [email protected]: نويسنده مسؤول

4991 بهار و تابستان اول،، شماره 9، شماره پیاپی چهارم، سال های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی پژوهش 4

مقدمه

بره نسبت پذيریجامعه فرايند تأخر و جمعیت ساخت جوانی

بره صرر، معا ايرران گرذار حال در جامعه در جهانی نويت نظم

در. اسرت شده منجر نوجوانان و جوانان بزهکاری مسأله رشد

عملکررد ضرع خراطر بره تواننرد نمی که جوانانی زمینه، ايت

سراختی فضرای نابسامانی و پذيریجامعه عوامل و کارگزاران

رفتارهرای سروی به را خود تمايال اجتماعی، نظام بر حاکم

کشریده نراهمنوايی بره نراگزير نمايند، هدايت بهنجار و همنوا

دهنرد مری بروز خود از بزهکارانه و انحرافی رفتارهای و شده (.4915 اصل، محمدی)

رفتارهای بزهکارانه جوانران انرواع مختلفری دارد کره برر

هرای شرديد حسب عمق، شد و پیامدهای آن بره بزهکراری

مانند تجاوز به عن ، سرقت مسلحانه، سرو مصررا الکرل و

فررار از خانره و :هرای ماليرم نظیرر یمرواد مخردر و بزهکرار

هررای مدرسرره، تخريررب امرروال عمررومی و خصوصرری و دزدی

در ايررت پررژوهش برره رفتارهررای . شرروند کوچررت تقسرریم مرری

نامیررده 4بزهکارانرره شررديد کرره بررا عنرروان رفتارهررای پرخیررر

.شود شوند، پرداخته می می

شود کره مفهوم رفتار پرخیر به عنوان رفتاری تعري می

بهزيستی، سالمتی و مسیر زندگی را به خیرر بینردازد تواند می

بررای مارال، . باشرد و دارای نتايج منفی و پیامدهای مضرر مری

منجرر توانرد بره آزار و اتيرت والرديت مصرا مواد مخدر می

زايی ناخواسرته تواند به بچه شود، فعالیت زودهنگام جنسی می

در . شرد با گردد، يا پیامد ترک تحصیل، بیکاری مزمت میمنجر

اينجا بايد به دو مسأله توجه نمود؛ مسأله اول پیامدها و نترايج

مخرب ناشری از درگیرری نوجوانران و جوانران در رفتارهرای

پرخیر می باشد، مسأله دوم ايت اسرت کره چررا نوجوانران و

. (4991، 4جسرور ) کننرد جوانان اقدام بره رفتارهرای پرخیرر مری

نترايج احتمرال که شودیم گفته رفتارهايی به پرخیر رفتارهای

فررد برای را اجتماعی و شناختیروان جسمی، مخرب و منفی

(.19-11: 4913 احمدآبادی، و محمدی زاده) دهد افزايش

1 High Risk Behaviors 2 Jessor

علل عمده مرگ و بیماری هرم در کشرورهای صرنعتی و

هم در حال توسرعه بره تعرداد نسربتاد محردودی از رفتارهرای

وانی و جوانی شروع گردد که عمدتاد از سنیت نوجپرخیر برمی

نوجوانان و جوانان يکی . (495: 4114، 9آنتقینی و همکاران) شود می

های در معرض رفتارهای پرخیر مانند ايردز تريت گروه از مهم

نیرا و علیروردی ) ، خودکشری (411-439: 4913نیا، مظفرزاده و وحدانی)

هرای جنسری، خشرونت و مرواد ، فعالیت(41-4: 4991همکاران،

؛ باسرکیت سرامرز و 414-495: 4114، 1فلیشر و چرالتون ) تندمخدر هس

از آنجررايی کرره عوامررل اجتمرراعی، . (044-019: 4110، 5سررامرز

خانوادگی و اقتصادی نقش مهمی در سوگیری رفتاری افراد و

کنند، در صرورتی کره ايرت به ويژه نوجوانان و جوانان ايفا می

نماينرد، عوامل نتوانند نقش خرود را بره شرکل میلروبی ايفرا

نوجوانان و جوانان دچار چالش شرده و ممکرت اسرت فشرار

ها و مشکال ، فرد را به سرمت رفتارهرای ناشی از ايت چالش

آمروزی اسرت و از دوره تجربره ،دوره جوانی. پرخیر بکشاند

با خیرهای گوناگونی در مسیر کسرب تجربره مواجره ،ايت رو

(. 499-494: 4913باريکانی، ) شوند می

اری از رفتارهای پرخیرر ماننرد سریگار، الکرل، مرواد بسی

مخدر و روابط جنسی نامیمئت در سرنیت نوجروانی و جروانی

میالعا نشان دادند که اغلب رفتارهای پرخیر . افتد اتفاق می

مانند مصرا سیگار، الکل، مواد و رفتارهای جنسری نرامیمئت

، 0 بررگمت و اسرکا ) شوند سالگی شروع می 41در سنیت قبل از

0/55) در ايران اکار موارد بی مباالتی جنسری . (419:4114-493

میرانگیت سرت . دهند سالگی رخ می 44تا 40در سنیت ( درصد

سرال بروده و براالتريت نسربت 0/40شروع سریگار در ايرران

سال مصرا 44تا 43در فاصله ( درصد 3/15)معتادان کشور

(. 19: 4913بادی، زاده محمرردی و احمرردآ) انررد مررواد را آغرراز کرررده

مرگ علل تريتشايع قانونی نیز، پزشکی سازمان آمار براساس

اول مرتبرره در ايررران، در سررال 45 زيررر نوجوانرران و جوانرران

از ناشری هایمسمومیت ترتیب به سپس و رانندگی تصادفا

3 Anteghini et al. 4 Flisher & Chalton 5 Baskin-Sommers & Sommers 6 Bergman & Scott

میالعه موردی شهر شیراز: های اجتماعی و رفتارهای پرخیر جوانانبررسی رابیه مهار

9

بروده سرطان بیماری نهايت در و خودکشی مخدر، مواد الکل،

نشران روسرپیگری برا رابیره در ،ديگرر تحقیقا نتايج. است

به شده ارجاع روسپی زنان از درصد 35 به نزديت که دهد می

و گرمررارودی) داشررتند سررال 41 تررا 45 برریت بررازپروری مراکررز

(.41: 4911 همکاران،

وقوع رفتارهای پرخیرر در سرنیت نوجروانی و جروانی و

شرریوع آنهررا در برریت جوانرران در نتیجرره اخررتالل در برخرری

يکری از ايرت . باشرد اشی از عوامل متعددی مری ها و ن مکانیسم

هرای امروزه داشتت مهرار . های اجتماعی استموارد، مهار

اجتمرراعی رکررت الزم و اساسرری زنرردگی اجتمرراعی برروده و

4توانررد نقررش مهمرری در بازدارنرردگی منرردی از آن مرری بهررره

رفتارهای پرخیر به ويژه در بریت جوانران داشرته باشرد، زيررا

هرای مختلفری دوره گذار و همراه با بحرران يت ،دوره جوانی

.باشد می

عبرار اسرت از رفتارهرای انیبراقی 4مهرار اجتمراعی

سازد با افراد مختل روابط متقابرل فراگرفته که فرد را قادر می

های مابت بروز دهرد و از رفتارهرايی کره داشته باشد، واکنش

(.4909، 9کررارتلج و میلبرررن ) پیامررد منفرری دارد، اجتنرراب نمايررد

توانرد های اجتماعی رفتارهايی هستند که تحول آنها میمهار

بر روابط بیت افراد از يت سو و بهداشرت روانری آنران و نیرز

، 1ماتسرون ) عملکرد مفید در اجتماع از سوی ديگر، مرؤرر باشرد

،در واقررع. (440: 4915؛ برره نقررل از حسرریت چرراری و دالورپررور، 4991

ست که با ديگران طوری رفترار کسی دارای مهار اجتماعی ا

کند که بتواند بره حقروق، الزامرا ، رضرايت خراطر و انجرام

وظاي خود در حد معقولی نائل آيرد، بردون آن کره حقروق،

الزاما ، رضايت خاطر يا وظاي ديگرران را ناديرده بگیررد و

، 5فیلیرپس ) ای آزاد برا ديگرران داشرته باشرد در عیت حال مبادله

ضرررع در . (4994، 0ز هرررارجی و همکرررارانبررره نقرررل ا 49: 4931

1 Deterrence 2 Social Skill 3 Kartledge & Milburn 4 Matson 5 Phillips 6 Hargie et al.

های اجتماعی موجب بروز رفتارهايی مانند بزهکراری، مهار

-19: 4919نصرر اصرفهانی و همکراران، ) ناسازگاری، افت تحصیلی

( 11-94: 4910قاسرم زاده و همکراران، ) ، مصرا مواد و اعتیراد (01

های اجتماعی زمینه مشارکت فعرال دارا بودن مهار . گرددمی

شررود وی در فرررد در اجتمرراع را فررراهم نمرروده و باعرر مرری

هرای های دشوار اجتماعی واقعی، واکنشرويارويی با وضعیت

در واقررع، داشررتت . اجتمرراعی مررؤرری از خررود بررروز دهررد

هرای برالقوه فررد را بره بالفعرل های اجتماعی، توانرايی مهار

کند و برای ايجاد، حفر و سرازماندهی يرت رابیره تبديل می

.باشندنسانی ضروری میا

برخرری از تحقیقررا برره بررسرری رابیرره برریت زنرردگی در

ه های شهری و رفتارهای پرخیرر پرداختنرد و نترايج بر محیط

های شهری ترومم برا دست آمده نشان داد که زندگی در محیط

. (955-951: 4119، 3کوپی لويت و) رفتارهای پرخیر بیشتری است

و به ويرژه شرهرهای های شهریاز آنجايی که در محیط. (955

بزرگ با پديده گمنامی مواجره هسرتیم و ترراکم و نراهمگونی

هررای اجتمرراعی کنررد، کنترررل جمعیررت نیررز افررزايش پیرردا مرری

هرای رسرمی نیرز غیررسمی دچرار ضرع گرديرده و کنتررل

جوابگوی جمعیت زياد شرهرهای برزرگ نیسرتند، لرذا میرزان

در . باشرد وقوع رفتارهای بزهکارانه و پرخیرر نیرز بیشرتر مری

پذيری، در ايفای نقش خرود شرايط گذار نیز کارگزاران جامعه

هرا و هنجارهرا و رفتارهرای قانونمنرد و و درونی کردن ارزش

شررهر شرریراز يکرری از . شرروند سررازگار بررا مشررکل مواجرره مرری

باشد که با جمعیت براالی يرت میلیرون کالنشهرهای ايران می

اصرری، سرریل نفررر و قرررار گرررفتت در موقعیررت جغرافیررايی خ

های جنوبی را به سوی خرود روانره نمروده مهاجر از استان

ن دارای تنوع فرهنگی و قومی بروده و ابیشتر ايت مهاجر. است

همیت عامل خود زمینره رفتارهرای بزهکارانره آنران را فرراهم

.نمايد می

زندگی در شرايط گذار و نامیمئت بودن نسبت بره آينرده

های تومم برا ريسرت و خیرر شود که جوانان تصمیم باع می

7 Levine & Coupey


هرای سرازمان ملری جوانران تا جايی که بر مبنای داده. بگیرند

درصد از جوانان آينده شغلی روشنی پیش 11، حدود (4919)

بنابرايت، شرايط زنردگی نقرش مهمری در . بینندروی خود نمی

های گرايش جوانان به نشانه. خیرپذيری جوانان امروزی دارد

های مهیج و خیرنراک ن در رواج ورزشتوا خیرپذيری را می

زا ماننرد مانند صخره نوردی آزاد، مصرا مرواد مخردر تروهم

، داشرتت (4913تکائی، ) زا های اکستازی و داروهای انرژیقرص

هررای نررامیمئت جنسرری، مصرررا الکررل، اقررداما فعالیررت

، 4 برال و همکراران ) آمیز، اقدام به خودکشی و خرودزنی خشونت

.دمشاهده نمو (4994

:هرايی ماننرد در ايت شرايط، مجهز بودن جوانان به سالح

های اجتماعی، میزان خیرپرذيری و ريسرت را کراهش مهار

برديت . کنرد های بالقوه آنران را عملیراتی مری داده و توانمندی

های اجتماعی، فرايندهای حرل مسرأله ترتیب، آموزش مهار

ريسرت جوانان را تقويت نموده و رفتارهای پرخیر و عوامرل

.دهد باشد، را کاهش می که تهديد بزرگی برای جوانان می

های مرتبط با جوانران بايرد بره دنبرال از ايت رو، پژوهش

ها در تجربره جروانی، ها، تغییرپذيرینشان دادن ايت پیچیدگی

هررای چگرونگی مواجره شرردن آنران برا مشررکال و موقعیرت

گر و الگوهای های کارآمد و مداخلهناسازگارانه و ارائه راه حل

لرذا در ايرت . حل مسرأله در برابرر ايرت شررايط دشروار باشرد

های عملی آن پژوهش، دستیابی به موارد تکر شده از ضرور

بر ايت اساس، از جمله اهداا ايرت تحقیرق . شود محسوب می

هرای اجتمراعی و متغیرهرای بررسی عوامل اجتماعی، مهرار

.باشد جوانان میشناختی مرتبط با رفتارهای پرخیر جمعیت

پیشینه تحقیق

تعیریت "در تحقیقری برا عنروان ( 4994)رمضانی و همکراران

های اجتماعی بر درمان اعتیراد افرراد ارربخشی آموزش مهار

نفر از افراد مبتال بره 41، تعداد "کننده به کلینیت تهران مراجعه

کننده به کلینیت تهران به صرور اختالل مصرا مواد مراجعه

1 Bull et al.

افرراد انتخراب . ر دسترس را مورد بررسی قررار دادنرد مورد د

شده به صور مساوی در دو گرروه آزمرايش و شراهد قررار

از هر دو گروه، پیش آزمرون و پرس آزمرون صرور . گرفتند

های پس از يت ماه پیگیری، نتايج نشان داد که مهار . گرفت

ارتباطی و تعاملی در گروه آزمايش در مقايسه با گرروه شراهد

در گروه شاهد يت نفر پرس از . زايش معناداری داشته استاف

يت ماه دچار لغزش شد، اما هری يرت از افرراد در دو گرروه

.عود يا بازگشت نداشتند

به بررسی ارربخشری برنامره ( 4991)مقتدايی و همکاران

هرای اجتمراعی برر میرزان رفتارهرای آموزش مبتنی بر مهار

افراد . شهر اصفهان پرداختند قربانی کودکان پسر مقیع ابتدايی

دانش آموز قربانی برود کره برر اسراس 11مورد بررسی شامل

ای، انتخراب و در دو گرروه آزمرايش و گیری چندمرحله نمونه

مداخلره آموزشری مبتنری برر . نفرری تقسریم شردند 41کنترل

در پرس . های اجتماعی بر روی گروه آزمايش اجرا شدمهار

جش روابط همگنران برر دو گرروه آزمون و پیگیری مقیاس سن

هررای تحلیررل يافترره. کنترررل و آزمررايش مجرردداد اجرررا گرديررد

هرا نشران داد کره برنامره آموزشری مبتنری برر کوواريانس داده

های اجتماعی، بره کراهش میرزان رفتارهرای قربرانی و مهار

.شدمنجر رفتارهای زورگويی کودکان قربانی

رفتارهای پرخیرر "در تحقیقی با عنوان ( 4913)باريکانی

، "در نوجوانان مدارس راهنمايی و دبیرستان های شرهر تهرران

41و 49، 41دانش آموز دختر و پسر را در مناطق 311تعداد

گیرری چنرد آموزش و پرورش شرهر تهرران، بره روش نمونره

دهنرده نترايج نشران . تصادفی مورد آزمون قررار داد -ای مرحله

ا سیگار، الکرل و سراير وجود رفتارهای پرخیری مانند مصر

درصرد پاسرخگويان سریگار 44. آموزان بودمواد در بیت دانش

درصد تجربه مصرا قلیان را داشتند، 0/91کردند، مصرا می

.درصد نیز هرويیت مصرا کرده بودند 4درصد الکل و 41

در تحقیقی برا عنروان ( 4913)محمدی و احمدآبادی زاده

هرای ت نوجوانان دبیرستانهم وقوعی رفتارهای پرخیر در بی"

ای و متناسب با حجرم، گیری طبقه ، با روش نمونه"شهر تهران


5

آموز دختر و پسر دبیرسرتانی شرهر تهرران را دانش 113تعداد

هرا نشران داد کره يافتره . انتخاب و مورد بررسری قررار دادنرد

هرای قسرمتی، میرانگیت خررده مقیراس 5برحسب يت مقیاس

، 45/4، رابیره و رفترار جنسری 41/9گرايش به جنس مخال

و مصرا مواد مخدر 13/4، مصرا سیگار 11/4مصرا الکل

نترايج حراکی از ايرت ،همچنیت. بوده است 31/4گردان و روان

بود که بیت تمامی رفتارهای پرخیر رابیره مابرت و معنراداری

مصرا الکل، دوستی با جنس مخال و مصرا . برقرار است

، تحصریال (پسر) به همراه جنسیتگردان مواد مخدر و روان

و درآمرد خرانواده ( انسانی) ، رشته تحصیلی(دانشگاهی) مادر

بیشتريت واريانس خیرپرذيری جنسری ( هزار تومان 411زير )

.نوجوانان را تبییت کرده است

هرای در تحقیقی بره بررسری تفراو ( 4910)نیا سلیمانی

. ر پرداختجنسیتی نوجوانان در ارتکاب انواع رفتارهای پرخی

49تا 41نوجوان دختر و پسر 915نمونه مورد پژوهش شامل

نترايج بره دسرت آمرده . تهران بود 5های منیقه ساله دبیرستان

تريت رفتار پرخیر در بیت نوجوانان، مصرا نشان داد که شايع

الکل، پس از آن بره ترتیرب، مصررا سریگار، رفترار جنسری

. ه خودکشی بوده استناايمت، خشونت، مصرا مواد و اقدام ب

بیانگر تفاو معنرادار پسرران و دخترران در ،ها همچنیت يافته

رابیه با رفتارهای پرخیری مانند مصرا سیگار، مصرا الکل

و مواد مخدر بوده است، اما در رابیه با خشونت، خودکشی و

.رفتار جنسی ناايمت تفاو معناداری مشاهده نشد

تحقیقری بره بررسری در ( 4149) 4فت فوگت و همکراران

های اجتماعی گروه محور در بریت گروهری از آموزش مهار

بره همریت . آمروزان دارای مشرکال رفتراری پرداختنرد دانش

ارررا . آموز را انتخراب نمودنرد دانش 404آنان تعداد ،منظور

مداخله در قالب يرت میالعره شربه آزمايشری همرراه برا يرت

در . یراری تسرت شرد ماه بعد از کمپ مسرتمر اخت 44ارزيابی

ارزيررابی سررريع، هررر دو گررروه کنترررل و آزمررايش مشررکال

اجتماعی و درونی کمتری را نشان دادنرد، در حرالی کره فقرط

1 Van Vugt et al.

گروه آزمايش، تغییرر مابرت و انردکی در رابیره برا اضریراب

مراه، نمونره کروچکی از 44بعد از . اجتماعی از خود نشان داد

( را دنبرال نمودنرد هايی که کمرپ مسرتمر بچه) گروه آزمايش

هرا نشران تغییرا مابت بیشتری را در رابیه با همره شراخص

.دادند، به جز در باره مشکال درونی که تغییر کمی پیدا کرد

خیرر "در تحقیقری برا عنروان ( 4141) 4بری و اوکونرور

آمرروز، و توسررعه مهررار دانررش –رفترراری، روابررط معلررم

های اجتماعی از ، به بررسی فرايندهای رشد مهار "اجتماعی

مهد کودک تا کالس ششم پرداختند و نقش مشکال رفتاری

آموز در توسعه مهرار اجتمراعی دانش –اولیه و روابط معلم

ها چند نتیجره از تحلیل داده. ها را مورد ارزيابی قرار دادند بچه

هرا مسریر رشرد اول اينکه بیور کلری، بچره . مهم به دست آمد

لی را از مهرد کرودک ترا کرالس مهار اجتماعی منحنی شرک

هرای ششم نشان دادند، به شکلی که يت دوره افزايش در سال

هرای اولیه و اواخر ابتدايی و يت دوره کاهش نراچیز در سرال

آمروزان دوم اينکه، دانش. ماقبل آخر دوره ابتدايی مشاهده شد

با سیوح باالتری از مشکال رفتاری درونری ماقبرل مدرسره،

هرای اجتمراعی مهرد کرودک و از مهرار ترری سیوح پرايیت

فرايندهای رشد مهار اجتماعی متفاوتی نسبت بره همسراالن

آموزانی که دارای رابیره سوم اينکه، دانش. خود را نشان دادند

های اجتماعی بیشرتری را از بهتری با معلم خود بودند، مهار

مهدکودک تا کالس ششم در مقايسه با همساالن دارای روابرط

.ا معلم، از خود نشان دادندکم ب

در تحقیقی بره بررسری رابیره ( 4119) 9سکر و همکاران

های دارای های اجتماعی و رفتارهای مشکل آفريت بچهمهار

تعرداد ،به همیت منظرور . های شناختی متفاو پرداختندسبت

آموز که دوره پیش دبسرتانی را گذرانرده بودنرد، را دانش 900

هرای دارای نای نتايج به دست آمده، بچهبر مب. انتخاب نمودند

سبت شناختی تکانشی، از منظر مشرارکت و تعامرل اجتمراعی

های با سبت شرناختی بازترابی، دارای کارامردی نسبت به بچه

2 Berry & O 'Connor 3 Secer et al.


کمتری بودند، در حالی که دارای رفتارهای بیش فعرالی، ضرد

.اجتماعی و پرخاشگرانه بودند

بررا عنرروان در تحقیقرری ( 4114) 4بررارکیت و همکرراران

های مرتبط با مصررا مرواد در های اجتماعی و نگرش مهار

هرای هرای جوانران و مهرار میان جوانان، به بررسی نگررش

اجتماعی تأریرگذار بر مصرا مواد مخردر در حرال حاضرر و

مردل . قصد آنها برای استفاده از مواد مخدر در آينده پرداختند

نره گفرتت، رگرسیون خیی چنردمتغیره نشران داد کره جررم

نگرررش مابررت نسرربت برره مصرررا مررواد، ادراک همسرراالن

کننده مواد، جنسیت مررد، حمرل اسرلحه و درگیرری و مصرا

درصد از واريانس مقیاس مصرا مرواد در 54نزاع در حدود

مصرا مواد مورد انتظار در طول . حال حاضر را تبییت نمودند

ر، سال بعدی به طور معناداری با مصرا مواد در حرال حاضر

هرای نگرش مابت به مصرا مواد، جرم نره گفرتت، مهرار

مقابله با مصرا مواد، حمل اسرلحه و درگیرری و نرزاع دارای

درصد از تغییرا مصررا 31ايت مدل در حدود . ارتباط بود

. مواد مورد انتظار را تبییت کرد

مبانی نظری

شناسرری، برره تبیرریت مقولرره رويکردهررای مختلفرری در جامعرره

و رفتارهای پرخیر پرداختند که در ادامه به برخی از بزهکاری

.شودايت رويکردها اشاره می

شناسران مکترب شریکاگو در دو جامعه: شناختی نظریه بوم

. سرریک کررالن و خرررد برره بررسرری مسررائل شررهری پرداختنررد

باشرد کره نشران های کرالن مری تحقیقا آنها هم شامل نظريه

میران اجتماعرا دهرد چگونره ارقرام جررم و جنايرت در می

نظريا سیک خرد را شامل ،گوناگون متفاو است، همچنیت

شناسی اجتماعی توجه دارد کره های روانشود که به جريانمی

. (4913شرارع پرور، ) ها در سیک کالن هستند زيربنای ايت جريان

برا 4شرناختی پرارک شناختی شیکاگو، نظريه بروم در مکتب بوم

زهکراری جوانران را تبیریت رويکرد جامعره شناسری شرهری، ب

1 Barkin et al. 2 Park

نموده و بر ايت پیش فرض استوار است که بزهکاری با برخی

زبران، قومیرت، مهراجر ، :هرای شهرنشرینی ماننرد از ويژگی

پرارک . های سکونت گاهی و تراکم جمعیت رابیره دارد حوزه

هرا و غرايرز سراکنان معتقد بود کره نرواحی شرهری از انگیرزه

احمردی، ) شودا اجتماعی میکند و موجب انحراف ممانعت می

4911). نظريه بی سرازمانی اجتمراعی : سازمانی اجتماعینظریه بی

میرح شده توسط پارک به وسیله دو ترت از شراگردان مکترب

. (همران ) توسعه پیردا کررد 9های شاو و مت کیشیکاگو به نام

آنها معتقد بودند که مشکال اجتماعی شهر شیکاگو به علرت

های طبیعی است شده مهاجر و ايجاد منیقهالگوهای کنترل ن

. انرد که در ايت مناطق، اهالی از فرهنگ کلی جامعه جدا افتراده

ايت مناطق از ساير نقاط شهر جردا افتراده، هنجارهرا، ،در واقع

ها و الگوهای رفتاری ديگری در آنجا شکل گرفته است ارزش

ر ايرت د. باشد که با فرهنگ مسلط در ديگر مناطق در تضاد می

های فرهنگی خاصی شکل گرفته، به طوری کره مناطق گرايش

شرکنی افراد مرتباد در معرض يادگیری الگوهرای موافرق قرانون

بنابرايت، در ايت منراطق جررم و جنايرت بیشرتر اتفراق . هستند

علرت کجرفتراری و ارقرام براالی آن در ايرت منراطق . افتد می

یوه بهنجار رفترار به ايت معنی که ش. سازمانی اجتماعی است بی

در همه سیوح جامعه به يت شکل رشد و توسعه پیدا نکررده

از ايت رو، نرخ بزهکراری جوانران در ايرت .(4914ممتاز، ) است

(.4915محمدی اصل، ) مناطق از مناطق ديگر بیشتر است

در کتراب 1کروهت : نظريه خرده فرهنگ بزهکارانه جوانان

نظريه خرده فرهنگی را ،(4955) 5پسران بزهکارعنوان خود با

با تفکیت نمودن رفتار انحرافی جوانان از انحرافا اجتمراعی

بزرگساالن و تأکید بر بزهکاری پسران طبقرا پرايیت تردويت

فرهنرگ کوهت در پاسخ بره ايرت سرؤال کره چررا خررده . کرد

ای بزهکارانه وجود دارد و به جوانان منتقل مری شرودن نظريره

3 Shaw and McKay 4 Cohen 5 Delinquent Boys


3

يش خررده فرهنرگ بزهکرار ارائره کلی درباره چگرونگی پیردا

(.4911احمدی، ) دهد می

بح اصرلی کروهت ايرت اسرت کره عضرويت در طبقره

هرای زنردگی ارتبراط های اجتماعی و سبت اجتماعی با ارزش

های تربیت کرودک در طبقره متوسرط و با توجه به شیوه. دارد

آموزنرد کره رفترار ، احتماالد به کودکان مری (پايیت) طبقه کارگر

های ايت طبقه برر ارزش. ودانگیخته و پرخاشگرانه باشدبايد خ

مرد تمرکرز ريرزی دراز زمان حال با تأکید اندکی بر برنامره

اجتماعی شدن يا آموزش در طبقا پايیت به ماليمت . کنند می

. گیرد از دسرتورا پیرروی کنرد رود و کودک ياد می پیش می

، اجتماعی کند که در طبقه متوسط برخالا ايت، کوهت بیان می

های زنردگی ها و سبت شدن و تربیت کودک با تأکید بر ارزش

. باشد اغلب متضاد با مواردی است که در طبقه پايیت میرح می

های طبقه متوسرط شرامل پويرايی تاتری و جراه طلبری، ارزش

پذيری فردی، پیشرفت و موفقیت، کامروايی معروق، مسؤولیت

ن و احترام بره امروال کنترل رفتار خشت، تمريت تبعیت از قانو

(.4919، 4شومیکر) باشد ديگران می

در حالی که دو نظام ارزشی طبقاتی متفاو وجرود دارد،

در . هرای طبقره متوسرط حراکم اسرت در مدرسه عمدتاد ارزش

نتیجه جوانان متعلق به طبقه پايیت، خودشران را برا معیارهرای

بررر مبنررای. (همرران) کننررد مقیرراس طبقرره متوسررط ارزيررابی مرری

شرود کره خصرايص طبقره های مدرسه، کسی موفق می ارزش

متوسط را داشته باشد، در حالی که جوانان طبقره پرايیت فاقرد

هايی هستند و در رقابت با جوانان طبقه متوسرط چنیت ويژگی

ايررت شکسررت احسرراس ناکررامی و . خورنررد شکسررت مرری

جوانران طبقره ،کند، در نتیجه سرخوردگی را در آنان ايجاد می

هرايی کره زنردگی انرد، در منیقره که دچار ناکامی شرده پايیت

ممتاز، ) آورند های بزهکار را به وجود می کنند، خرده فرهنگ می

4914)

نیز از منظر خرده فرهنگی 4میلر: نظریه فرهنگ طبقه پایین

نظريره . پرردازد به رفتارهای بزهکارانه جوانان طبقه پرايیت مری 1 Shoemaker 2 Miller

نان طبقا پرايیت جامعره های طبقاتی جوا وی مبتنی بر ويژگی

های بزهکاری که بزهکاران طبقا پايیت است و خرده فرهنگ

آورند، پاسخ به خرده فرهنرگ طبقره خرود جامعه به وجود می

(. 4911احمدی، ) است

میلر معتقد است که پسران طبقه پرايیت از خررده فرهنرگ

آنها زمانی در چشم جامعه کالن، بزهکار . کنند خود تبعیت می

کنند که بخواهند رفتار مقبول خرده فرهنرگ خرود را می جلوه

دردسرر طلبری، :ها شامل های ايت خرده فرهنگ در پرتو ارزش

زرنگررری، هیجررران طلبررری، مررراجراجويی، تقرررديرگرايی و

بره نقرل از، محمردی اصرل، 4959میلرر، ) طلبی نشان دهنرد استقالل

کره پسرران تجربره و ،هاسرت برای تحقرق ايرت ارزش . (4915

دهند و از ايرت رهگرذر ا شخصی خاصی را پرورش میکیفی

آنها از ايت طريق زنردگی را . کنند به بزهکاری گرايش پیدا می

. شروند پذير می شان تجربه نموده و جامعهبا والديت و همساالن

پذيری هم از فرهنگ طبقه متوسط متنفر است و ايت ايت جامعه

غالررب هررای فرهنررگ افررراد برره غفلررت از هنجارهررا و ارزش

بديت ترتیب، از نظر میلر، بزهکاری پسران محال . پردازند می

پرذيری در خررده فرهنرگ بزهکارانره بدنام، محصرول جامعره

(.4915محمدی اصل، ) خصوصاد در محال بدنام است

رويکرررد 9نظريرره برچسررب زنرری: نظریههه برچ ههب زنههی

شررناختی کررامالد متمررايزی اسررت کرره بررر روی نقررش جامعرره

تمراعی در گسرترش جررم و انحرراا تأکیرد زنری اج برچسب

پرریش فرررض اساسرری نظريرره . (413: 4119، 1برنبرررگ) کنررد مرری

برچسب زنری ايرت اسرت کره تعريفری کره جامعره از برخری

کند، اساس و مبنای انحراا اجتماعی رفتارهای انسان ارائه می

(.4911احمدی، ) باشد می

های اجتماعی نظريه برچسب زنی مدعی است که واکنش

هررا و می و غیررسررمی بررر بزهکرراری مرری توانررد نگرررشرسرر

از اولریت . رفتارهای اساسی بزهکاران را تحت تأریر قرار دهرد

مواردی که پیامد برچسب زنی رسمی را بر بزهکاری به طرور

3 Labelling Theory 4 Bernburg


برر 4بالقوه منفی شناسايی نموده است، کارهای فردريت تراشر

. باشرد مری ( 4943)در شریکاگو 4های جوانان اوباشروی گروه

در کترابش برا 9حدود يت دهه بعد از تراشر، فرانت تاننبرائوم

"نمرايش شرر "اصریالح ( 4991)1جررم و اجتمراع عنوان را 5

وی بر ايت باور بود که زدن برچسرب رسرمی بره . میرح نمود

تواند وی را وادار به انجرام کارهرايی فرد به عنوان بزهکار، می

سرال بعرد از انتشرار چند . اند کند که او را به آن کارها شناخته

3مفهوم کجرفتاری اولیره ( 4954)0، ادويت لمر تاننبائومکتاب

را بیان کرد که از عناصر اصلی اولریت ديردگاه 1و رانويه 3اولیه

.(4119شومیکر، ) نظام يافته در ايت زمینه به شمار آمد

نکته جالب توجه ايت است که نظريره برچسرب زنری در

ای ساختاری متعددی ه مسکو بود و نظريه 4951خالل دهه

های بزهکاری اوبراش طبقرا به تبییت بزهکاری به ويژه گروه

طرح دوبراره ايرت (. های خرده فرهنگی نظريه) پايیت پرداختند

از 9هررای هرروارد بکرررموضرروع برره ويررژه برره واسرریه تحلیررل

مورد 4939که بعدها در سال ) 4901کجرفتاری در اوايل دهه

آن را در کانون توجه قرار داد ، مجدداد(نظر قرار گرفت تجديد (.همان)

هررای ديگررران نقررش مهمرری در از آنجررايی کرره واکررنش

هرای گیری هويت ما دارد، برچسبی که در نتیجه واکرنش شکل

شود، خودانگاره ديگران نسبت به رفتار انحرافی به فرد زده می

سازد و فرد هويت بزهکارانره يرا انحرافری فرد را دگرگون می

ايت امر موجب مشخص شدن هويت فرد بزهکرار .کند پیدا می

برای ديگران گرديده و به عنوان فرردی برچسرب خرورده بره

بنرابرايت، رفتارهرای وی متناسرب برا . شرود جامعه معرفی مری

. شودهويت جديد و در قالب اشکال جديدی ظاهر می

1 Thrasher 2 The Gang 3 Tannenbaum 4 Crime and the Community 5 Dramatization of Evil 6 Lemert 7 Primary Deviance 8 Secondary Deviance 9 Becker

ريچررارد جسررور در رابیرره بررا :نظريرره رفتررار مشررکل آفررريت

دهرد و ارائه می 41اجتماعی -روانی رفتارهای پرخیر يت مدل

بر ايت باور است که بايد از همه پیامدهای بالقوه ايرت رفتارهرا

آن را ( پزشرکی ) بهداشتی -آگاه بود، نه فقط پیامدهای زيستی

کنرد کره تحلیرل هزينره جسور بیران مری . مورد توجه قرار داد

عامرل خیرر در ) بايد انجرام شرود 44ای از عوامل پرخیرفايده

يت عامل يا شرطی است که میابق با سرالمت، کیفیرت ،واقع

تواند به سادگی خرود را ، فرد نمی(باشدزندگی يا خود فرد می

در دوره نوجروانی، . های بالقوه ايت رفتارها نمايدگرفتار هزينه

تواننرد ترابعی از رشرد بهنجرار و طبیعری رفتارهای پرخیر می

شته باشند يا نه، ايرت خواه نوجوانان از ايت امر آگاهی دا. باشند

يابی شده هستندرفتارها اغلب دارای کارکرد، هدفمند و جهت

نوجوانررران ممکرررت اسرررت (.4991؛ 991-931: 4994جسرررور، )

رفتارهايی مانند سیگار کشیدن، نوشریدن مشرروبا الکلری و

فعالیت جنسی را انجام دهند تا برديت وسریله تأيیرد و احتررام

د، از والرديت خرود مسرتقل همساالن خود را بره دسرت آورنر

شوند، احساس رشد و بلوغ تهنی کسرب کننرد و برا اسرترس

از آنجرايی کره ايرت اهرداا در رشرد بهنجرار . مقابله نماينرد

نوجوان مهم هستند، رفتارهای پرخیر، نوجوانان و جوانران را

بررعکس، پیامردهای . کننددر دستیابی به ايت اهداا کمت می

انرد بسریاری از امرور مربروط بره تومنفی رفتارهای پرخیر می

هررای رشررد را برره مخرراطره بینرردازد، شايسررتگی، بلرروغ، نقررش

اجتماعی میلوب و گذر سالم و صحیک به بزرگسرالی را مرانع

(.51-59: 4111، 44والنسیا و کرامر) شود

معلولی -مدل علی 49چارلز ارويت :نظریه زمان بندی بلوغ

-شبیه به مدل روانیايت مدل . رفتار پرخیر را ارائه داده است

باشد، از ايت نظر که ايرت مفهروم را تأيیرد اجتماعی جسور می

کند که رفتار پرخیر در طول دوره نوجوانی به عنروان يرت می

زيسرتی ايجراد -روانری -مؤلفه طبیعی بررای رشرد اجتمراعی

معلولی از ايت نظرر منحصرر بره فررد -ايت مدل علی. شود می

10 Psychosocial Model 11 Risk Factors 12 Valencia & Cromer 13 Irwin


9

در ( تکامرل جنسری ) 4لوغ زيستیبندی ب است که بر تأریر زمان

هرا، ادراک از محریط اجتمراعی و حوزه شرناختی، خودپنرداره

–ايت چهار عامرل اجتمراعی . ورزدهای فردی تأکید میارزش

رسد که بر رفتار پرخیرر نوجوانران از طريرق روانی به نظر می

توجه به مقوله ادراک خیر و خصوصیا گروه همساالن تأریر

(. 90-4910:14، 4و میلستیتارويت ) گذارندمی

بندی بلوغ، درصرد احتمرالی میابق با ديدگاه ارويت، زمان

و طول مد آن دارای تأریر شگرفی بر تصروير بردنی، عرز

نفس، رشد روابط مربروط بره جرنس مخرال ، وابسرتگی بره

باشرد همساالن، استقالل از خانواده و عملکررد تحصریلی مری (.همان)

جران 9دل اسرترس اجتمراعی مر :نظریه استرس اجتمهاعی

که برای توضیک احتمال مصرا مرواد بره وجرود آمرده 1رودز

است، ديدگاه ديگری دربراره رفتارهرای پرخیرر نوجوانران و

ها، ايت مدل در واقع، تعامل استرس، دلبستگی. باشدجوانان می

های سازگاری و منابع مشرخص خیرر بررای مصررا مهار

به ايت مدل، احتمرال مصررا با توجه . دهدمواد را توضیک می

مواد توسط يت فرد نوجوان و جوان به عنوان تابعی از سریک

.شوداسترس نابرابر به وسیله ايت سه متغیر در نظر گرفته می

تواند به مشکال زندگی روزمرره از مصررا استرس می

روزانه هر خانه تا يت بیماری مزمت يا مرگ يکری از والرديت

د يا هرگونه رفتار پرخیر ممکت است مصرا موا. مربوط شود

به عنوان روشی برای فرار يا فاصله گرفتت شخص از خرود در

توانرد مری ،ايت مسأله همچنریت . ارر تعارض مداوم به کار رود

خشم و ناامیردی در اررر اسرترس روزمرره را مرنعکس سرازد (.55: 4111والنسیا و کرامر، )

1 Timing of Biological Maturation 2 Irwin & Millstein 3 Social Stress 4 Rhodes

هررای در رابیرره بررا مهررار :نظریههات مهههارت اجتمههاعی

اجتماعی به عنوان متغیر مستقل اصلی، دو دسته نظريره وجرود

در نظريرا . شناختی و نظريا اجتمراعی نظريا روان: دارد

شناختی بر روی فرآيندهای تهنی که رفتارهرای ارتبراطی روان

ايت نظريا از يت طرا برر . شود گیرند، تأکید میبرمی را در

چگونره افرراد، رفترار شوند کره روی پردازش پیام متمرکز می

از طرا ديگر، برر . کنند خود و ديگران را تفسیر و ارزيابی می

کنند که چگونره افرراد رفترار روی تولید يا ايجاد پیام تأکید می

آورند تا از ايت طريق به اهرداا خرود ارتباطی را به وجود می

. (41: 4119، 5ويلسون و سابی) برسند

و 3، اسرنادی 0ا انتظارنظري :شناختی شامل نظريا روان

در نظريه انتظار، بر ايت نکتره تأکیرد . هستند 1و سلسله مراتبی

رود و انتظرارا شود که چه چیرزی از ارتبراط انتظرار مری می

: همران ) مرتبط با رفتار کالمی و غیرکالمی چره چیرزی هسرتند

هرا خوشربیت در نظريه اسنادی، افرراد در مرورد موقعیرت . (44

موفقیرت خرود را بره عوامرل مختلر آنها شکست يا. هستند

در واقع، نسبت دادن يت نروع قضراو علری . دهند نسبت می

واکنش افراد نسربت بره 9وينر. باشد درباره رفتار يا حوادث می

برای مارال فرردی کره در . کندموفقیت يا شکست را تبییت می

آزمون نمره خوب نگرفته است، ممکرت اسرت عردم موفقیرت

ی خود يرا سرخت برودن آزمرون نسربت خود را به عدم آمادگ

البته افراد زمانی که موفقیت خرود را بره عوامرل درونری . دهد

-45: همان) کنندنسبت می دهند، احساس سربلندی و غرور می

هرای در نظريه سلسله مراتبی، افراد درگیر ارتبراط، برنامره (. 40

برا ارجراع بره نظريره کنتررل . دهنرد کنش را ماهرانه انجام می

. شرود تأکید می 44های خودتنظیم گر، بر روی نظام41یتسیبرنت

بر ايت اساس، افراد با توجه بره برازخوردی کره از ديگرران در

بینند، سعی در تنظیم رفتار و ارتباطرا رابیه با رفتار خود می

5 Wilson & Sabee 6 Expectancy Theory 7 Attribution Theory 8 Hierarchical Theory 9 Weiner 10 Cybernetic Control Theory 11 Self-Regulating Systems


نظريا اجتماعی به جای تأکید بر فررد (. 41: همان) خود دارند

اجتمراعی تمرکرز هرای به عنوان واحد تحلیل، برر روی گرروه

يکری 4باکستر و مونتگمری 4ای نظريه ديالکتیت رابیه. کنند می

ها نسربت کند کنشيکی از نظريا اجتماعی است که بیان می

ايرت نظريره برر روی . هرا حسراس هسرتند به نیازها و تناقض

کند که حول فعل و انفعال پويرای تمرايال روابیی تأکید می

ل بره نمرايش در آينرد، متضاد زمانی کره آنهرا در کرنش متقابر

(.91-49: همان) يابند سازمان می

9نظريه کنترل اجتمراعی در ايت پژوهش :چارچوب نظری

به عنروان چرارچوب نظرری منتخرب در رابیره برا رفتارهرای

کنترل اجتماعی نسبت نظريه تفوق. پرخیر برگزيده شده است

ديگرر نظريا که است ايت حوزه ايت در ديگر هایديدگاه به

امرا اسرت، پرايیت طبقرا جوانران بزهکراری به مربوط شتربی

رفترار که است استوار فرضپیش ايت بر اجتماعی نظريه کنترل

عمومی جنبه و است اجتماعی طبقا همه به متعلق بزهکاران

تأکیرد کنتررل اجتمراعی نظريره ،همچنیت. دارد شمولجهان و

های يژگیو تا دارد پذيریجامعه و اجتماعی عوامل بر بیشتری

هرای علت بر بیشتر اجتماعی کنترل نظريه برايت، عالوه. فردی

در نهايرت، .دارد تأکیرد ناهمنوايی های علت جای به همنوايی

نظريه کنترل اجتماعی بیشتر بره نقرش بازدارنردگی و نظرارتی

عوامل اجتماعی در ارتباط برا رفتارهرای بزهکارانره و پرخیرر

.پرداخته است

. دارد وجرود رسمی غیر و رسمی ماعیاجت کنترل نوع دو

اجتماعی کنترل رسمی شکل اجتماعی، ای پديده بعنوان قوانیت

خرانوادگی، غیررسرمی شرامل روابرط اجتماعی کنترل هستند،

نظريرره کنترررل . (4144، 1بیرررن و مزرشررمیت) اسررت غیررره و ديررت

اجتماعی بر ايت پیش فرض مبتنی اسرت کره بررای کاسرتت از

هکارانه و مجرمانره، همره افرراد بايرد کنتررل تمايل به رفتار بز

شرمول برودن رفترار ايت نظريره برر عمرومی و جهران . شوند

1 Relational Dialectics Theory 2 Baxter & Montgomery 3 Social Control Theory 4 Beirne & Messerschmidt

انحرافی تأکید نموده و آن را نتیجه پیوندهای ضعی افرراد در

(. 4909، 5هیرشی) داندارتباط با جامعه می

گذار نظريه کنترل اجتماعی تريت پايه تراويس هیرشی مهم

سازد و بر ايرت ند اجتماعی را میرح میوی موضوع پیو. است

شود که پیوند میان فرد باور است که کجرفتاری زمانی واقع می

هیرشری در . (همران ) و جامعه ضعی باشرد يرا گسسرته شرود

های کنترل اجتماعی مانند خرانواده و نظريه خود، نقش سازمان

دهد و برر ايرت براور اسرت کره مدرسه را مورد تأکید قرار می

خی از نیروهرای اجتمراعی بازدارنرده و کنتررل کننرده چون بر

انحراا اجتماعی از بیت رفتره يرا کرارکرد آنهرا ضرعی شرده

: 4911احمردی، ) شوند است، جوانان مرتکب رفتار بزهکارانه می

خواهد بره ايرت سرؤال اساسری نظريه کنترل اجتماعی می. (91

هرای مجرمانره پاسخ دهد که چرا اکارر مرردم درگیرر فعالیرت

شوندن به عبار ديگر، اگر انحرراا طبیعری اسرت، پرس نمی

عمرل . باشرد همنوايی غیرطبیعی است و لذا نیازمند تبیریت مری

ای نیست که نیاز به تبیریت داشرته باشرد، ها مسألهطبیعی انسان

بلکه مسأله اصلی ايرت اسرت کره چررا اکارر مرردم رفتارهرای

سخ هیرشی به ايرت پا. (5: 4919طالبان، ) دهند انحرافی انجام نمی

سؤال ايت است چون جررم ايرت کرار را ندارنرد، رفتارهرای

(.4909هیرشی، ) دهند انحرافی انجام نمی

های اجتماعی ضعی يا غايرب باشرند، افرراد وقتی کنترل

. آزادی عمرل بیشرتری بررای زيررر پرا گذاشرتت قروانیت دارنررد

پیوستگی ضعی افراد بره نهادهرای اجتمراعی آنهرا را بیشرتر

کند، در حالی که وقتی بیت فرد ترغیب به انحراا از قانون می

و نهادهای اجتماعی پیوستگی و پیوند قوی و محکمی وجرود

داشته باشرد، رفترار غیرقرانونی و نامشرروع، شربکه مناسربا

. کنرد اجتماعی و تصوير مابت فرد نزد ديگرران را تهديرد مری

افررزايش هررا يررا قیررود اجتمرراعی از طريررق بنررابرايت، بسررتگی

بینی شده کجروی، احتمال وقوع آن را کراهش های پیش هزينه

(.145-995: 4111، 0اريکسون و همکاران) دهد می

5 Hirschi 6 Erikson et al.


44

کند کره از چهار عنصر اصلی صحبت می (4909) هیرشی

ايت عناصر شرامل تعلرق و . شوند باع پیوند فرد و جامعه می

.باشرند مری 1و اعتقراد 9، شرمول و درگیرری 4، تعهد4دلبستگی

منظور از تعلق و دلبستگی ايت است که فرد نسبت بره افررادی

که برايش مهم هستند و با آنان پیوندهای نزديکری دارد، دارای

شرود نسربت بره عواط و احساساتی است کره موجرب مری

،انديشرند های آنان و آنچره کره دربراره رفترارش مری قضاو

نران بنرابرايت، کنتررل بزهکراری برا تعلقرا جوا . مراقب باشد

شان، دوستان صمیمی و افراد مهم ديگر پیوند نسبت به والديت

هايی اشاره دارد که گذاریمنظور از تعهد، به سرمايه. خورد می

هرای گذاریهرچه قدر سرمايه. فرد در جامعه انجام داده است

هرای خرود مردم در تحصیال ، سوابق شغلی و سراير دارايری

همنوا باشند ترا بتواننرد از بیشتری دارند که علتبیشتر باشد،

بنابرايت، به خراطر از دسرت . دستاوردهای خود محافظت کنند

های خرود، از قرانون پیرروی نمروده و از گذاریندادن سرمايه

منظور از شمول و درگیرری . کنند بزهکاری و جرم اجتناب می

ايت است که وقت و انرژی افرراد محردود اسرت و لرذا افرراد

کرار، درس و :های متعارا زندگی مانندبیشتر مشغول فعالیت

يا زندگی خانوادگی هستند، به همیت خاطر فرصت کمی دارند

اما کسرانی کره وقرت . که در اعمال بزهکارانه مشارکت نمايند

آزاد بیشتری دارند، فرصت بیشتری برای انجام دادن رفتارهای

منظرور از اعتقراد و براور، وفراداری فررد بره . بزهکارانه دارند

برديت ترتیرب، . باشد ها و اصول اخالقی يت جامعه میزشار

رسد که قواعد و قوانیت حراکم برر جامعره فرد به ايت باور می

بنابرايت، . داند صحیک است و خود را ملزم به پیروی از آنها می

هرچه شخص کمتر به هنجارهای عادی معتقد باشرد، احتمرال

رفترار بیشتری وجود دارد کره هنجارهرا را نقرض و مرتکرب

(.4909هیرشی، ) بزهکارانه شود

1 Attachment 2 Commitment 3 Involvement 4 Belief

با توجه به چارچوب نظری، عالوه بر مهرار اجتمراعی

به عنوان متغیرر مسرتقل اصرلی، برا ارجراع بره نظريره کنتررل

اجتمرراعی هیرشرری، متغیرهررای دلبسررتگی، تعهررد، درگیررری

و باور از چارچوب نظری منتخب اسرتخراج شرده ( مشارکت)

رفتارهرای پرخیرر ؛ه تحقیرق يعنری و رابیه آنها با متغیر وابست

در واقع، هدا اساسی ايت اسرت . گیرندمورد بررسی قرار می

که نقش بازدارندگی و نظرارتی متغیرهرای مهرار اجتمراعی،

دلبستگی به خانواده و دوستان، تعهد به هنجارهرا، درگیرری و

های مختل و باور به اصرول اخالقری در مشارکت در فعالیت

،همچنریت . ای پرخیر جوانان مشرخص شرود ارتباط با رفتاره

ای با متغیرر وابسرته نیرز سرنجیده رابیه برخی متغیرهای زمینه

طرور کره مردل تجربری تحقیرق نشران بنابرايت، همان. شودمی

دهررد، رفتارهررای پرخیررر برره عنرروان متغیررر وابسررته، و مرری

های اجتماعی، دلبستگی، تعهد، درگیرری، براور، سرت، مهار

ضعیت تأهرل، طبقره اجتمراعی، سراختار جنس، تحصیال ، و

خانواده و درآمد خانوار به عنروان متغیرهرای مسرتقل در نظرر

براساس مدل تجربی، فرضریا تحقیرق رابیره . اندگرفته شده

( متغیر مستقل اصلی) ای، مهار اجتماعیبیت متغیرهای زمینه

دلبسرتگی، ) و متغیرهای مستخرج از نظريره کنتررل اجتمراعی

با متغیرر وابسرته رفتارهرای پرخیرر را ( ی و باورتعهد، درگیر

.دهدمورد آزمون قرار می


مدل تجربی تحقیق

فرضیات تحقیق

.بیت ست و رفتارهای پرخیر رابیه وجود دارد -

تفراو ( مررد و زن ) به لحاظ رفتارهای پرخیر بیت جرنس -

.دارد معناداری وجود

.رهای پرخیر رابیه وجود داردبیت تحصیال و رفتا -

مجررد و ) به لحاظ رفتارهای پرخیرر بریت وضرعیت تأهرل -

.تفاو معناداری وجود دارد( متأهل

باال، متوسرط ) به لحاظ رفتارهای پرخیر بیت طبقه اجتماعی -

.تفاو معناداری وجود دارد( و پايیت

زنردگی برا ) به لحاظ رفتارهای پرخیر بیت ساختار خرانواده -

.تفاو معناداری وجود دارد...( و مادر، زندگی با پدر و پدر

.بیت درآمد خانوار و رفتارهای پرخیر رابیه وجود دارد -

رفتارهرای پرخیرر و دوسرتان و بیت دلبستگی بره خرانواده -

.دارد وجود رابیه

.دارد وجود رفتارهای پرخیر رابیه و تعهد به هنجارها بیت -

رفتارهای و های مختل فعالیت بیت درگیری و مشارکت در -

.دارد وجود پرخیر رابیه

وجرود رفتارهای پرخیر رابیه و باور به اصول اخالقی بیت -

.دارد

های اجتماعی و رفتارهای پرخیر رابیره وجرود بیت مهار -

.دارد

روش تحقیق

پژوهش حاضر بر اساس رويکرد کمی تحقیق و برا اسرتفاده از

هرا و اطالعرا مرورد نیراز داده روش پیمايشی به جمع آوری

در ايرت روش از تکنیرت يرا ابرزار پرسشرنامه . پرداخته اسرت

پرسشنامه مرورد اسرتفاده از دو بخرش اصرلی . شود استفاده می

اسرت کره اطالعرا هايی بخش اول سؤال: تشکیل شده است

اقتصادی فرد را جويا شده و –های اجتماعی مربوط به ويژگی

باشرد کره در قالب طیر مری ها البخش دوم نیز يکسری سؤ

های اجتمراعی عناصر چهارگانه کنترل اجتماعی، میزان مهار

ايت طی توسرط . سنجدو رفتارهای پرخیر پاسخگويان را می

های اجتماعی مهار

:کنترل اجتماعی

:

:ای های زمینه ويژگی

رفتارهای

پرخطر جوانان

دلبستگی؛ تعهد؛

درگیری؛ باور

ست، جنس، تحصیال ، تأهل،

طبقه اجتماعی، ساختار خانواده،

درآمد،


49

جامعره . ن طراحی و تعییت روايی و اعتبرار شرده اسرت امحقق

سراله شرهر شریراز 49-45آماری در ايت تحقیق کلیه جوانران

. نفر بوده اسرت 133413تعداد آنها 4991باشد که در سال می

حجرم (4931لریت، ) 4در ايت تحقیق با اسرتفاده از جردول لریت

هرای در نهايرت داده نفرر تعیریت گرديرد و 011نمونه برابر با

پرسشنامه جرواب های نفر که به سؤال 011آوری شده از جمع

گرديد و مورد تجزيه و تحلیل قرار SPSSافزار وارد نرم دادند،

. گرفت

در ايت تحقیق با توجه به ناهمگنی اقتصرادی و اجتمراعی

گیرری، از شهر شیراز و در دسرترس نبرودن چرارچوب نمونره

در . ای مختلط استفاده شده اسرت گیری چندمرحله روش نمونه

گانه شهر شریراز براسراس 41ايت روش، ابتدا جمعیت مناطق

ب برا به تفکیت استخراج، سپس متناسر 4991سرشماری سال

جمعیررت هررر منیقرره و نسرربت آن برره جمعیررت کررل، تعررداد

در هر منیقه، . پرسشنامه موردنظر برای هر منیقه مشخص شد

متناسررب بررا تعررداد پرسشررنامه مربرروط برره هررر منیقرره تعررداد

هرای منتخرب های هر منیقه تعییت گرديد و سپس بلوک بلوک

ها به صرور زوج در درون هر بلوک نیز، کوچه. تعییت شدند

رد و يکی در میان و پاسخگويان برا در نظرر گررفتت تناسرب ف

هرا جنسیتی تقريبی و گروه سنی جهرت پرر کرردن پرسشرنامه

.مشخص شدند

پژوهش به شیوه اعتبرار صروری و برا مراجعره و 4روايی

برديت . تبادل نظر با افراد متخصص و صاحبنظر تضمیت گرديد

ی و منظور، پرسشنامه طراحی شده به همرراه چرارچوب نظرر

ن قررار داده او متخصصر سرتادان فرضیا پژوهش در اختیار ا

شد و نقیه نظررا آنهرا در تردويت نهرايی پرسشرنامه مرورد

.استفاده قرار گرفت

گیرری نیرز، از آلفرای ابرزار انردازه 9برای سنجش پايرايی

دست آمده برای طی ه آلفای کرونباخ ب. استفاده شد 1کرونباخ

1 Lin 2 Validity 3 Reliability 4 Cronbach ’s Alpha

، تعهرد 31/1لرق و دلبسرتگی ، تع15/1هرای اجتمراعی مهار

94/1و رفتارهرای پرخیرر 04/1، براور 05/1، مشارکت 34/1

. می باشد

تعریف مفاهیم

رفتارهايی هستند که دارای پیامدهای منفی از : رفتارهای پرخطر

اگرچره برخری از . باشرند نظر جسمی، روانی و اجتمراعی مری

برخری رفتارهای پرخیر مرتبط با پیامدهای منفی هسرتند، امرا

گردنرد، يعنری در واقرع ديگر مستفیماد به پیامدهای منفی برمری

علل به وجرود آمردن پیامردهای منفری و مخررب، رفتارهرای

برررای (.44-41: 4115، 5دی مرراتئو و مررارک زيررت) پرخیررر هسررتند

حوزه شامل رانندگی 3عملیاتی کردن، رفتارهای پرخیر را در

قدام به خودکشری، آمیز، تمايل و ا خیرناک، رفتارهای خشونت

مصرا سیگار و قلیان، مصررا الکرل و مرواد مخردر، رفترار

جنسی و رفتارهای مرتبط با فضای مجازی به شکل طیر در

هرگز، يت يا دوبار، بعضری اوقرا و بیشرتر )های قالب پاسخ

.مورد سنجش قرار داديم( اوقا

:مهررار اجتمرراعی عبارتسررت از :مهههارت اجتمههاعی

های هدفمند، به هم مررتبط و متناسرب برا ای از رفتار مجموعه

هارجی ) باشند وضعیت که آموختنی بوده و تحت کنترل فرد می

هرای اجتمراعی شرامل بعد عملیاتی مهرار . (4994و همکراران،

هايی به شکل طیر از کرامالد موافرق ترا کرامالد مخرال گويه

ای، هرای همکراری، خرودگردانی، مقابلره باشد کره مهرار می

هرای ی، گرذران اوقرا فراغرت و شناسرايی ارزش قانونمدار

هرای اجتمراعی هرای مهرار جامعه را به عنوان خرده مقیراس

.سنجد می

شناختی که فررد نسربت بره فررد به ارتباط روان :دلب تگی

از نظرر هیرشری، . کند، اشاره دارد ها احساس میديگر يا گروه

فررد هرچره . والديت و مدرسه در ايت زمینه بسیار مهم هسرتند

ها و نهادها داشته باشرد، کنتررل دلبستگی بیشتری به ايت گروه

اجتماعی بیشتری را تجربه نموده و احتمال کمتری دارد که بره

5 DeMatteo & Marczyk


5دلبسرتگی را از طريرق . (4909هیرشری، ) بزهکاری روی آورد

گويه در قالب طی که میزان ارتباط و صمیمیت فرد نسبت به

.مورد سنجش قرار داديم شود، خانواده و دوستان را شامل می

عنصر منیقی در نظريره کنتررل اجتمراعی اسرت و :تعهد

. باشرد فايده نسبت بره بزهکراری مری –حاصل رويکرد هزينه

هايی اشراره دارد کره فررد در گذاریمنظور از تعهد، به سرمايه

بنابرايت، وقتی که فرد رفتار بزهکارانره . جامعه انجام داده است

هايش گذاریخیرا از دست دادن سرمايهدهد، بايد انجام می

بر همیت اساس، زمانی . در امور متعارا و قابل قبول را بپذيرد

دانند که اگر رفتار بزهکارانه انجام دهند، چیزهايی که افراد می

5. (همران ) زننرد را از دست خواهند داد، دست به ايت کار نمی

به امرور گويه به شکل طی میزان تعهد و پايبندی فرد نسبت

تحصیلی و شغلی مانند تررک نکرردن محرل کرار يرا مدرسره،

را مرورد سرنجش ... پايبندی به قوانیت محل کار يا مدرسره و

.دهد قرار می

هرای اشاره به مشرارکت در فعالیرت :مشارکت یا درگیری

های ورزشی، علمی و اجتماعی متعارا و قانونی مانند فعالیت

های متعارا، ن فرد به فعالیتاز نظر هیرشی، سرگرم بود. دارد

زيررا کره وقرت ،دارد وی را از انجام رفتار بزهکارانه براز مری

ماند که سراغ اعمال خالا و بزهکاری آزادی برايش باقی نمی

-متغیر مشارکت، میزان شررکت افرراد در فعالیرت . (همان) برود

گويه 5را در قالب ... های مذهبی، ورزشی، علمی، فرهنگی و

.سی قرار دادمورد برر

بره پرذيرش نظرام ارزشری جامعره :باور به اصول اخالقی

زمانی که فررد ايرت نظرام ارزشری را قبرول . (همان) برمی گردد

داشته باشد، خود را با هنجارهای اجتماعی آن همنوا و سازگار

گويه در قالب طی میزان اعتقاد 5ايت متغیر از طريق . کند می

هررای جامعرره ماننررد رزشفرررد نسرربت برره اصررول اخالقرری و ا

.دهد را مورد سنجش قرار می... قانونمندی، درستکاری و

:های توصریفی ماننرد ها از آمارهبرای تجزيه و تحلیل داده

ضريب همبستگی :های استنباطی مانندجداول تقاطعی و آماره

، تحلیل واريرانس يرت طرفره و رگرسریون Tپیرسون، آزمون

.چندمتغیره استفاده شده است

هایافته

از لحراظ : باشرند های توصیفی به ايت شرح مری تريت يافته مهم

درصررد زن 3/11درصررد پاسررخگويان مرررد و 9/59جررنس،

باشرد، سرال مری 1/44باشرند، میرانگیت سرت پاسرخگويان می

کالس، میرانگیت درآمرد 4/49میانگیت تحصیال پاسخگويان

تومران، هرزار 909ماهیانه خانواده پاسخگويان يت میلیرون و

و 13/01هررای اجتمرراعی پاسررخگويان میرانگیت نمررره مهررار

. باشرد مری 41/41میانگیت نمره رفتارهای پرخیر پاسرخگويان

درصررد 9/43درصررد پاسررخگويان مجرررد و 3/14همچنرریت

درصرد 3/35درصد پاسخگويان جزو طبقره براال، 9/1متأهل؛

و. درصد نیرز در طبقره پرايیت قررار دارنرد 41طبقه متوسط و

درصررد 3/35سرررانجام اينکرره از نظررر سرراختار خررانواده،

درصرد برا 3/0درصد با پردر، 9/4پاسخگويان با پدر و مادر،

درصرد برا همسرر خرود 44درصد به شکل مستقل و 5مادر،

.کردند زندگی می

دهنده توزيع فراوانری افرراد مرورد میالعره نشان 4جدول

ی پرخیرر هرای اجتمراعی و رفتارهرا براساس میرزان مهرار

9/1دهرد، های جردول نشران مری گونه که داده همان. باشد می

هرای اجتمراعی در سریک درصد از پاسخگويان دارای مهار

های اجتماعی در سیک متوسط درصد دارای مهار 9/01کم،

های اجتماعی در سریک زيراد درصد نیز دارای مهار 9/49و

یررر در درصررد دارای رفتارهرای پرخ 3/11همچنریت، . هسرتند

درصرد دارای رفتارهرای پرخیرر در سرریک 9/40سریک کرم،

درصد نیز دارای رفتارهای پرخیر در سریک زيراد 9متوسط و

باشد کره هرچره های جدول گويای ايت مسأله میداده. هستند

يابد، رفتارهرای پرخیرر های های اجتماعی افزايش میمهار

.شود کمتر می


45

های اجتماعی و رفتارهای پرخطررد مطالعه براساس میزان مهارتتوزیع فراوانی افراد مو -1جدول

های اجتماعیمهارت

رفتارهای پرخطر زیاد متوسط کم کل

درصد فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی 9/1 51 9/4 1 9/9 41 3/9 44 کم

9/01 141 9/4 1 44 34 55 991 متوسط 9/49 411 9/1 4 4 0 44 494 زياد 411 011 9 41 9/40 91 3/11 111 کل

بررسی فرضیات

.بیت ست و رفتارهای پرخیر رابیه وجود دارد: فرضیه اول

میزان همبستگی بیت ست و رفتارهای پرخیر را 4جدول

هرای جردول ضرريب پیرسرون برر اسراس داده . دهد نشان می

(119/1-=r )ای ، بیت ست و رفتاره(494/1) و سیک معناداری

.درصد همبستگی وجود ندارد 95پرخیر در سیک

همب تگی بین سن، تحصیالت و درآمد و رفتارهای پرخطر -2جدول

سطح معناداری (r)ضریب پیرسون فراوانی متغیر 494/1 -119/1 011 ست

419/1 -111/1 511 تحصیال

119/1 445/1 554 درآمد

مرد و ) ت جنسبه لحاظ رفتارهای پرخیر، بی: فرضیه دوم

.تفاو معناداری وجود دارد( زن

دهنده آزمرون تفراو میرانگیت رفتارهرای نشان 9جدول

گونره همان. باشد پرخیر افراد مورد میالعه بر حسب جنس می

دهرد میرانگیت نمرره رفتارهرای های جدول نشران مری که داده

باشرد، مری 40/44و زنان برابر با 91/44پرخیر مردان برابر با

در سیک بیش از ( 95/9)به دست آمده Tبا توجه به مقدار که

. تفاو مالحظه شده معنرادار اسرت ( Sig=111/1)درصد 99

دهند که میزان رفتارهای پرخیر مرردان بسریار ها نشان میداده

، (4913)ايت يافته با نتايج تحقیق باريکانی. بیشتر از زنان است

ودی و همکراران و گرمرار ( 4913) محمدی و احمدآبادی زاده

.باشد همسو می( 4911)

آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به جنس و وضعیت تأهل -3جدول

میانگین نمره فراوانی جنس رفتارهای پرخطر

سطح معناداری Tمقدار انحراف معیار

03/41 91/44 950 مرد95/9

41/41 40/44 411 زن 111/1

میانگیت نمره رفتارهای فراوانی تأهل وضعیت پرخیر

سیک معناداری Tمقدار انحراا معیاد

114/1 44/9 35/49 99/41 191 مجرد 04/41 94/41 411 متأهل

بیت تحصیال و رفتارهرای پرخیرر رابیره : فرضیه سوم

.وجود دارد

همبسرتگی برریت تحصریال فررد و رفتارهررای 4جردول

های به دست آمده يعنی بر اساس داده. دده پرخیر را نشان می


، بریت (419/1) و سیک معناداری( r=-111/1)ضريب پیرسون

درصد همبسرتگی 95تحصیال و رفتارهای پرخیر در سیک

.وجود ندارد

به لحاظ رفتارهای پرخیر، بریت وضرعیت : فرضیه چهارم

.تفاو معناداری وجود دارد( مجرد و متأهل) تأهل

ده آزمرون تفراو میرانگیت رفتارهرای دهن نشان 9جدول

. باشرد پرخیر افراد مورد میالعه بر حسب وضعیت تأهرل مری

دهرد میرانگیت نمرره های جدول نشران مری گونه که داده همان

و افرراد متأهرل 99/41رفتارهای پرخیر افراد مجرد برابرر برا

به دست آمرده Tباشد، که با توجه به مقدار می 94/41برابر با

تفرراو ( Sig=114/1)درصررد 99ر سرریک برریش از د( 44/9)

دهنرد کره میرزان ها نشان مری داده. مالحظه شده معنادار است

.ن استرفتارهای پرخیر افراد مجرد بیشتر از متأهال

بره لحراظ رفتارهرای پرخیرر، بریت طبقره : فرضیه پرنجم

.تفاو معناداری وجود دارد( باال، متوسط و پايیت) اجتماعی

فاو میانگیت رفتارهای پرخیر با توجه آزمون ت 1جدول

هرای داده. دهد به طبقه اجتماعی افراد مورد میالعه را نشان می

دهند که میانگیت رفتارهای پرخیر افراد متعلق جدول نشان می

برا توجره بره . به طبقه پايیت از طبقه باال و متوسط باالتر است

داری و سرریک معنرری ( 141/9) برره دسررت آمررده Fمقرردار

(144/1=Sig ) باشد درصد معنادار می 95ايت تفاو در سیک .

محمردی و هرای تحقیرق زاده نتیجه بره دسرت آمرده برا يافتره

.باشد همسو می( 4913) احمدآبادی

آزمون تفاوت میانگین میزان رفتارهای پرخطر افراد با توجه به طبقه اجتماعی -4جدول

میانگین نمره فراوانی طبقه اجتماعی پرخطررفتارهای

سطح معناداری Fمقدار انحراف معیار

11/41 91/43 40 باال

141/9

19/49 99/43 151 متوسط 144/1

99/41 94/44 441 پايیت 95/49 41/41 011 کل

به لحاظ رفتارهرای پرخیرر، بریت سراختار : فرضیه ششم

تفراو ...( زندگی با پدر و مادر، زنردگی برا پردر و ) خانواده

.ناداری وجود داردمع

آزمون تفراو میرانگیت رفتارهرای پرخیرر برا 5جدول

. دهرد توجه به ساختار خانواده افراد مورد میالعه را نشران مری

دهند که میانگیت رفتارهای پرخیر افرادی کره ها نشان میداده

ننرد، ک با مادر خود و افرادی که به صور مستقل زندگی مری

میرانگیت رفتارهرای ،همچنریت .نسبت به سايريت باالتر اسرت

( افراد متأهرل ) کنند پرخیر کسانی که با همسر خود زندگی می

بره دسرت Fبا توجه بره مقردار . نسبت به سايريت کمتر است

ايرت تفراو ( Sig=144/1)داری و سیک معنری ( 145/9) آمده

.باشددرصد معنادار می 95در سیک

رهای پرخطر افراد با توجه به ساختار خانوادهآزمون تفاوت میانگین میزان رفتا -5جدول

سطح معناداری Fمقدار انحراف معیار میانگین رفتار پرخطر فراوانی ساختار خانواده 11/49 41/41 151 زندگی با پدر و مادر

145/9

144/1 14/44 5/40 1 زندگی با پدر 54/49 0/49 11 زندگی با مادر 44/41 1/44 91 زندگی مستقل 39/45 31/49 00 زندگی با همسر

95/49 41/41 011 کل


43

بیت درآمد و رفتارهای پرخیر رابیه وجرود : فرضیه هفتم

.دارد

همبستگی بیت درآمد خانوار و رفتارهای پرخیر 4جدول

؛هرای بره دسرت آمرده يعنری بر اسراس داده . دهد را نشان می

، بریت (119/1) و سیک معنراداری ( r=445/1)ضريب پیرسون

درصرد همبسرتگی 99درآمد و رفتارهرای پرخیرر در سریک

به عبرار ديگرر، هرچره درآمرد . مابت و ضعیفی وجود دارد

ايت يافتره برا . شود افزايش يابد، رفتارهای پرخیر نیز بیشتر می

همسررو و ( 4913) نتررايج تحقیقررا داخلرری ماننررد باريکررانی

.باشد ناهمسو می( 4913) محمدی و احمدآبادی زاده

بریت دلبسرتگی بره خرانواده و دوسرتان و : فرضیه هشرتم

.رفتارهای پرخیر رابیه وجود دارد

( -441/1)ضريب پیرسرون 0های جدول با توجه به داده

رابیه بریت دلبسرتگی بره خرانواده و ( sig=114/1) و معناداری

دوستان و رفتارهای پرخیر ضعی و معکروس اسرت، برديت

و دوسرتان افرزايش يابرد، خانواده به معنی که هرچه دلبستگی

ايرت يافتره برا نترايج تحقیرق . يابد رفتارهای پرخیر کاهش می

.باشد همسو می( 4991) نیا و همکاران علیوردی

بیت تعهد بره هنجارهرا و رفتارهرای پرخیرر : فرضیه نهم

.رابیه وجود دارد


رابیرره برریت تعهررد برره هنجارهررا و ( sig=111/1) و معنرراداری

رفتارهای پرخیر متوسط و معکوس اسرت، برديت معنری کره

هرچه تعهد به هنجارها افزايش يابد، رفتارهای پرخیر کراهش

.يابد می

و رفتارهای پرخیرر ( درگیری) بیت مشارکت: فرضیه دهم

.رابیه وجود دارد


رابیره بریت مشرارکت و رفتارهرای ( sig=111/1) و معنراداری

پرخیرر ضرعی و معکرروس اسرت، برديت معنرری کره هرچرره

.يابد مشارکت افزايش يابد، رفتارهای پرخیر کاهش می

بیت باور به اصرول اخالقری و رفتارهرای : فرضیه يازدهم

.پرخیر رابیه وجود دارد


رابیه بیت باور به اصرول اخالقری و ( sig=111/1) و معناداری


هرچه باور به اصول اخالقی افزايش يابرد، رفتارهرای پرخیرر

.يابد کاهش می

هرای اجتمراعی و رفتارهرای بیت مهار : فرضیه دوازدهم

.پرخیر رابیه وجود دارد

( -143/1)ضريب پیرسرون 0های جدول به داده با توجه

هرای اجتمراعی و رابیه بیت مهرار ( sig=111/1) و معناداری


های اجتماعی افرزايش يابرد، رفتارهرای پرخیرر هرچه مهار

نتیجه به دست آمرده برا تحقیقرا رمضرانی و . يابد کاهش می

، فت فوگرت و (4991) ، مقتدايی و همکاران(4994) همکاران

و بررارکیت و ( 4119) ، سررکر و همکرراران (4149) همکرراران

.باشد همسو می( 4114) همکاران

(رفتارهای پرخطر) همب تگی بین متغیرهای کنترل اجتماعی و مهارت اجتماعی با متغیر واب ته -6جدول

سطح معناداری (r)ضریب پیرسون فراوانی متغیر

114/1 -441/1 011 بستگی به خانواده و دوستاندل

111/1 -541/1 011 تعهد به هنجارها

111/1 -419/1 011 (درگیری) مشارکت

111/1 -114/1 011 باور به اصول اخالقی

111/1 -143/1 011 مهار اجتماعی


متغیره تحلیل رگرسیون چند

ی در ايت بخش تحلیل رگرسیون چنرد متغیرره بررای متغیرهرا

بررای کرل افرراد مرورد ( رفتار پرخیر)مستقل و متغیر وابسته

بررای انجرام تحلیرل رگرسریون چنرد . شرود میالعه آورده می

وارد معادلره 4متغیره، متغیرهای مستقل به روش گرام بره گرام

تکر است برای استفاده از ايرت روش متغیرهرای شايان. شدند

ايرت روش با. اند وارد تحلیل شده 4اسمی به صور ساختگی

رونرد و از مری ايت متغیرها در جوار متغیرهای پیوسته بره کرار

.توان به عنوان متغیرهای وابسته استفاده کرد آنها می

معادله رگرسیونی مربوط به تحلیل چند متغیره متغیرهرای

بینرری متغیررر وابسررته رفتارهررای پرخیررر مسررتقل جهررت پرریش

عادلره دهرد م نشران مری 3گونره کره جردول همران . باشرد می

هرای براسراس داده . باشد مرحله می چهار رگرسیونی ما دارای

در مرحلره (R=054/1) متغیره جدول، ضريب رگرسیونی چند

دسرت آمرده هضريب تعیریت بر . باشد می 054/1چهارم برابر با

(145/1= R² )دهرد کره در مجمروع چهرار متغیرر نیز نشان می

، براور بره (دمرر ) تعهد به هنجارها، جنس) درون معادله شامل

درصرد 19توانستند حدود ( اصول اخالقی و مهار اجتماعی

. بینی نمايند از واريانس متغیر وابسته رفتارهای پرخیر را پیش

های آمراری بررای متغیرهرای درون معادلره ساير شاخص

بررای Betaبرای نمررا خرام و ( B)مانند ضريب رگرسیون

3توان در جدول را می Tاستاندارد شده و نیز آزمون های نمره

دهد کره در مرحلره اول بره نشان می Bضرايب . مالحظه کرد

نمره 191/1ازای يت واحد افزايش در نمره تعهد به هنجارها،

شرود از نمره رفتارهای پرخیرر افرراد مرورد میالعره کرم مری

در مرحلره دوم بره ازای يرت واحرد (. منفی است Bضريب )

نمرره بره نمرره رفتارهرای 119/1، (مرد)تغییر در متغیر جنس

در مرحله سوم به ازای يت واحد . شود پرخیر افراد افزوده می

نمرره از نمرره 939/1افزايش در نمره باور به اصول اخالقری،

1 Stepwise 2 Dummy

در (. منفی است Bضريب ) شود رفتارهای پرخیر افراد کم می

هرای مرحله چهارم به ازای يت واحد افزايش در نمره مهار

نمره از میزان رفتارهای پرخیرر افرراد مرورد 911/1اجتماعی،

نیز نشان Tآزمون (. منفی است Bضريب ) شود میالعه کم می

99بررای هرر چهرار متغیرر در سریک B دهد که ضررايب می

.درصد اطمینان از لحاظ آماری معنادار است


49

ه چهارم برای پیش بینی متغیر واب ته رفتارهای پرخطر در سطح کلعناصر اصلی تحلیل چندمتغیره به روش گام به گام از مرحله اول تا مرحل -7جدول

R R² B Beta T Sig. T متغیر وارد شده مرحله 111/1 -541/0 -409/1 -191/1 401/1 541/1 تعهد به هنجارها اول

111/1 953/1 435/1 119/1 999/1 519/1 (مرد) جنس دوم

111/1 -100/0 -490/1 -939/1 991/1 094/1 باور به اصول اخالقی سوم

111/1 -140/5 -494/1 -911/1 145/1 054/1 مهار اجتماعی چهارم

F 103/411= R 054/1=

Sig111/1= R² 145/1=

گیریبحث و نتیجه

ای، با توجه به ايت واقعیت که نوجوانان و جوانران هرر جامعره

ن، اداره کنندگان و تولیدکنندگان فردای جامعه مديران، مسؤوال

هستند، توجه به راهکارهای کاهش رفتارهای پرخیرر در ايرت

.ست مهم و حیاتی است

نتايج آزمون فرضیا نشان داد بیت درآمد، دلبسرتگی بره

خانواده و دوستان، تعهد به هنجارها، مشارکت، باور به اصرول

رخیر رابیه معنراداری اخالقی، مهار اجتماعی و رفتارهای پ

همچنیت، به لحاظ رفتارهای پرخیر، بریت جرنس، . وجود دارد

وضعیت تأهرل، طبقره اجتمراعی و سراختار خرانواده تفراو

اما، بریت سرت، تحصریال و رفتارهرای . معناداری وجود دارد

از مواردی که بايد بره آن . پرخیر رابیه معناداری مشاهده نشد

وقوع رفتارهای پرخیر در بریت توجه نمود ايت است که میزان

مردان بیشتر از زنان، در بیت افراد مجرد بیشتر از افراد متأهرل،

در بیت طبقه پايیت بیشتر از طبقه متوسط و باال، در بیت افرادی

کننرد بیشرتر از سراير که مستقل يا با مرادر خرود زنردگی مری

. باشد ها می مقوله

ری ايت تحقیق، طور که قبالد اشاره شد، چارچوب نظ همان

. باشرد مبتنی بر نظريه کنتررل اجتمراعی ترراويس هیرشری مری

کننرد کره علرت رفترار بزهکارانره های کنترل فرض مری نظريه

ايرت عامرل . فقدان يت عامل درونی يا بیرونی برای افراد است

. (4119شرومیکر، ) باشد يت عامل محدودکننده و کنترل کننده می

کره برا عنروان نظريره پیونرد در نظريه کنترل اجتماعی هیرشی

هايی بره شود، جوانان دارای دلبستگی نیز شناخته می 4اجتماعی

های مختل جهران اجتمراعی خودشران هسرتند و ايرت بخش

ها يا پیوندها، آنان را از ارتکراب اعمرال مجرمانره يرا دلبستگی

در ايررت نظريرره، ارتبرراط برریت . (همرران) دارد بزهکارانرره برراز مرری

و شررايط سره نهراد خرانواده، ( ای پرخیرر رفتارهر ) بزهکاری

مدرسه و مذهب مدنظر قرار گرفته اسرت و کنتررل اجتمراعی

براساس میزان التزام آنها در نوع برخرورد برا بزهکراری تبیریت

ضرايب همبستگی به دست آمده بیت ايرت متغیرهرا و . شود می

دلبستگی، ) متغیر رفتارهای پرخیر نشان داد که هر چهار متغیر

رابیه معنادار اما معکوسی با رفتارهای ( مشارکت و باورتعهد،

دهد که هرچه دلبستگی بره ايت مسأله نشان می. پرخیر داشتند

های خانواده و دوستان، تعهد به هنجارها، مشارکت در فعالیت

مختل و باور به اصرول اخالقری افرراد بیشرتر باشرد، میرزان

ر ديگرر، بره عبرا . رفتارهای پرخیر آنان کمترر خواهرد شرد

هرچه میرزان کنتررل اجتمراعی چره بره شرکل رسرمی و چره

غیررسمی بر روی افراد بیشتر باشد، رفتارهای پرخیر کمترری

بنرابرايت، نقرش نهادهرايی ماننرد . زنرد از سوی آنران سرر مری

خانواده، مدرسه و مرذهب در تبیریت بزهکراری يرا رفتارهرای

ه در رابیره برا به ويژه اينک. پرخیر بايد مورد توجه قرار بگیرد

های اجتماعی ايت نهادها هم تأریرگذاری عمیقی دارند، مهار

توانند در درونی کردن رفتارهای بهنجرار و زيرا ايت نهادها می

های اجتماعی بره های جامعه و آموزش مهار همنوا با ارزش

نوجوانان و جوانان بسیار تأریرگذار بوده و هم اينکه در انجرام

1 Social Bond


ای ايفرا وسط جوانان نقش بازدارندگی قویرفتارهای پرخیر ت

.نمايند

معادله رگرسیونی نیز نشان داد که از چهرار عنصرری کره

کنرد، دو عنصرر هیرشی در نظريه کنترل اجتماعی میررح مری

در مراحررل اول و سرروم وارد معادلرره ( اعتقرراد) تعهررد و برراور

هررای و مهررار ( مرررد) جررنس ،همچنرریت. رگرسرریونی شرردند

. رد معادله رگرسیونی شدنداجتماعی نیز وا

از بیت نهادهای مختل ، خرانواده بره عنروان يرت متغیرر

زيررا اولریت جرايی . اصلی در بود يا نبود بزهکاری نقرش دارد

. شرود است کره فررد برا آن روبررو بروده و در آن برزرگ مری

در درونی کردن هنجارهای جامعه و آموزش صرحیک ،بنابرايت

برا ايرت . مهمی برعهرده دارد های اجتماعی نقش بسیارمهار

حال، اگر خانواده نتواند کارکردهای خود را بره خروبی انجرام

هرا فرراهم دهد، زمینه بروز بسیاری از انحرافرا و بزهکراری

ساختار خانواده از جمله خانواده از هرم گسریخته . خواهد شد

رويردادهايی ماننرد مررگ، علتکه يت يا هر دوی والديت به

گر حضور ندارند، يکی از عوامرل تأریرگرذار طالق و موارد دي

بسریاری از تحقیقرا نشران . رود بر رفتار جوانان به شمار می

دادند که ارتبراط معنراداری بریت بزهکراری و خرانواده از هرم

ماهیت روابط خانوادگی کره در ،همچنیت. گسیخته وجود دارد

–عواملی مانند اختالفرا والرديت، ارتبراط والرديت برگیرنده

باشد، بر روی رفتار جوانان تأریر ودک و الگوهای نظارتی میک

هرچه میرزان اخرتالا بریت والرديت . (4919شومیکر، ) گذارد می

بیشتر بوده و محیط خانه دچار تنش باشرد، رابیره والرديت برا

کننرد شان و الگوهای نظارتی که والرديت اعمرال مری فرزاندان

خیرر جوانران ضعی باشد، میرزان بزهکراری و رفتارهرای پر

احساس يگانگی عاطفی با والديت، رفتار ترومم . يابد افزايش می

با عشق و احترام والرديت برا فرزنردان و وجرود سرازگاری در

شود که نوجوانان و جوانان به طرور زندگی زناشويی باع می

ای گرايش کمتری به انجام رفتارهای بزهکارانه و قابل مالحظه

.پرخیر داشته باشند

هرايی اشراره دارد کره فررد در گرذاری یز به سرمايهتعهد ن

های مردم در گذاریهرچه قدر سرمايه. جامعه انجام داده است

های خود بیشتر باشرد، تحصیال ، سوابق شغلی و ساير دارايی

بیشتری دارند که همنوا باشند تا بتوانند از دسرتاوردهای علت

ادن بنررابرايت، برره خرراطر از دسررت نررد. خررود محافظررت کننررد

های خود، از قانون پیروی نموده و از بزهکراری گذاری سرمايه

هرايی کره گرذاری از ايت منظر، سرمايه. کنند و جرم اجتناب می

دهند، باع ايجراد ای مانند تحصیال انجام میافراد در مقوله

های علمری شرده و وقرت تعهد و درگیر شدن آنها در فعالیت

. گذارد بزهکارانه باقی نمیچندانی برای مشارکت در رفتارهای

البته بايد به ايت نکتره نیرز اشراره کررد کره عردم موفقیرت در

های مهمی برای برروز رفتارهرای انحرافری در تحصیل، انگیزه

دريافرت ( 4909) هیرشری . کنرد نوجوانان و جوانان ايجاد مری

شران دلبسرتگی ندارنرد، بره مدرسره نیرز کسانی که به والديت

یت، وی به ايت نتیجره رسرید کره داشرتت همچن. تمايلی ندارند

ترری از های مابت نسبت بره تحصریل برا میرزان پرايیت نگرش

.بزهکاری همراه است

ای معکوس بیت مذهب و باور عمومی ايت است که رابیه

اگرچه عنصر باور يرا اعتقراد بره عنروان ) بزهکاری وجود دارد

ره يکی از عناصر چهارگانه نظريه کنترل اجتماعی هیرشی اشرا

ايت کره منظرور از ايرت علتمستقیمی به مذهب ندارد، اما به

باشرد، عنصر، باور داشتت به اصول اخالقی رايج در جامعه می

بر ايت اساس مذهب منبع اصلی و عمده شکل دادن به اصرول

هرچه قدر يت فرد پیونردهای (. ای استو باورهای هر جامعه

فتارهررای تررری بررا فاکتورهررای مررذهبی داشررته باشررد، ر قرروی

برای ماال، اگر يرت فررد در . بزهکارانه کمتری خواهد داشت

های مذهبی حضور بیشتری داشته باشرد، درگیرری وی فعالیت

حضرور . (441: 4119شرومیکر، ) در بزهکاری کمتر خواهرد برود

هرای مرذهبی موجرب مشرارکت منظم در کلیسا و ابراز ارزش

د و الکرل و بسیار کمتری در بزهکاری، به ويژه در مصرا موا

گیرری براور و زيرا هم باع شکل. گردد رفتارهای پرخیر می

شرود اعتقاد نسبت به نادرستی رفتارهای بزهکارانه در افراد می

هرا و اعمرال مرذهبی، فرصرت و هم شرکت آنهرا در فعالیرت


44

اجتمراعی و ديگری برای حضور و درگیری در رفتارهای ضد

؛ جانسرون و 4114، 4ساسرمیت و فراري ) گرذارد انحرافی براقی نمری

(994-933: 4،4111همکاران

بینی مذهبی در معنابخشی بره زنردگی، امیرد داشتت جهان

به زندگی و احساس امنیت خاطر ترأریر بسرزايی دارد و ماننرد

. کنرد سپری در مقابل از خودبیگانگی و خأل وجودی عمل می

دهرد، از او به عبار ديگر، مذهب به زندگی انسان جهت می

کنرد و سرالمت روانری ابل فشارهای روانی محافظت میدر مق

در نتیجه، تأمیت سالمت روانی، فرد را از . کند فرد را فراهم می

براز ( انجرام رفتارهرای پرخیرر ) مصرا مواد مخردر و الکرل

(.41-40: 4910محمدزاده رومیانی، ) دارد می

های اجتمراعی بررای انجرام رفترار صرحیک کمبود مهار

مال بزهکارانه و رفتارهای پرخیر از سروی موجب ارتکاب اع

طور که در آزمون فرضیا مشراهده شرد همان. گردد افراد می

(143/1-=r ) و(111/1=sig) رابیه معکوس و متوسیی بریت ،

در . هررای اجتمرراعی و رفتارهررای پرخیررر وجررود داردمهررار

های اجتماعی در مرحلره چهرارم معادله رگرسیونی نیز مهار

های اجتمراعی، مجهز بودن افراد به مهار . گرديدوارد معادله

هرای هرای مختلر ، واکرنش سازد در موقعیت آنان را قادر می

مناسب و منیقی از خود بروز داده و از وقروع رفتارهرايی کره

. دارای پیامدهای خیرناک و مضر بوده، جلوگیری نمايند

های اجتماعی به جوانان در معرض خیرر آموزش مهار

هايی برای ايجراد يرا نگهرداری روابرط ند تا تکنیتک کمت می

اجتماعی مابت برا اعضرای خرانواده، همسراالن و معلمران بره

توانرد دارای هرای اجتمراعی مری آموزش مهار . وجود آورند

ارربخشرری طرروالنی مررد در ارتبرراط بررا جلرروگیری از وقرروع

هیلبرررون و ) رفتارهررای ضررد اجتمرراعی در برریت جوانرران باشررد

های اجتمراعی بنابرايت، توجه به مقوله مهار . (4115، 9همکاران

.تواند در کاهش رفتارهای پرخیر بسیار مؤرر باشد می

با توجه به نتايج به دست آمده، پیشنهاداتی به شررح زيرر

1 Smith & Faris 2 Johnson et al. 3 Heilbrun et al.

: گردد ارائه می

برقراری روابط صمیمانه از سوی والديت در محریط خانره و -

.وادهاختصاص وقت برای صحبت کردن با اعضای خان

ترالش و توجره بیشرتر والررديت در جهرت درونری سرراختت -

.های مذهبی و هنجارهای اجتماعیارزش

هررای اعمررال نظررار بیشررتر والررديت بررر روی فعالیررت -

.شان و داشتت ارتباط مستمر با مدرسه فرزندان

های مختلر فراهم کردن زمینه مشارکت فرزندان در برنامه -

و ترغیب آنها برای شرکت مذهبی، ورزشی و علمی و تشويق

.هادر ايت فعالیت

آشنا ساختت فرزندان با اصول اخالقی و تأکیرد برر رعايرت -

آنها تا به عنوان منبع کنترل درونی مانع گرايش افراد به سروی

.رفتارهای پرخیر گردد

کمت به فرزندان جهت انتخاب دوستان و کنترل روابط آنها -

تأریرا رابیره دوسرتی منفری شان تا در صورتی کهبا دوستان

.باشد، از ادامه آن جلوگیری شود

منابع

: تهرران ،جامعره شناسری انحرافرا (. 4911) .احمدی، حبیب

.انتشارا سمت

رفتارهررای پرخیررر در نوجوانرران »(. 4913. )باريکررانی، آمنرره

، «هرای شرهر تهرران مدارس راهنمرايی و دبیرسرتان

، سرال ی ايرانشناسی بالین پزشکی و روان مجله روان

.491-494، ص 4چهاردهم، ش

: ، ترجمره شناسری جنرايی روان(. 4994. )بال، ری و همکراران

حبیب احمردی، مهردی معینری، نصریبه زنجرری و

.انتشارا نیاکان: سمیه اسدی، تهران

آيرا »(. 4915. )دالورپرور، محمردآقا و حسیت چاری، مسرعود

لنامه فص، «های ارتباطی اندنافراد کمرو فاقد مهار

-449، ص 41، سال سروم، ش شناسان ايرانیروان

495.

،جامعره شناسری جوانران ايرران (. 4913. )تکائی، محمد سعید


.آگه: تهران

رمضانی، حوا؛ رفیعی، حسرت؛ خردايی، محمدرضرا؛ کرباليری

(. 4994. )حسرریت زاده، سررمانه و نرروری، اشرررا

های اجتمراعی برر تعییت ارربخشی آموزش مهار »

، «تیاد افراد مراجعه کننده به کلینیت تهرران درمان اع

، دوره اول، شررماره اول، فصررلنامه طررب توانبخشرری

.34-09ص

وقروعی هرم »(. 4913. )محمدی، علی؛ احمدآبادی، زهرره زاده

هرای رفتارهای پرخیر در بیت نوجوانران دبیرسرتان

، سال چهرارم، فصلنامه خانواده پژوهی، «شهر تهران

.411-13، ص 49ش

های جنسریتی نوجوانران در تفاو »(. 4910. )نیا، لیال انیسلیم

فصلنامه میالعرا ، «ارتکاب انواع رفتارهای پرخیر

.10-39، ص9-1، ش جوانان

: تهرران ،شناسری شرهری جامعره (. 4913. )پرور، محمرود شارع

.انتشارا سمت

: ترجمره ،های بزهکراری نظريه(. 4919. )جی. شومیکر، دونالد

انتشرارا دانشرگاه : ام، تهرران صغری ابراهیمی قرو

.علوم انتظامی

تحلیرل کوواريرانس سراختاری »(. 4919. )طالبان، محمدرضرا

، ش فصلنامه میالعا جوانان، «بزهکاری نوجوانان

.91-9، ص 3

(. 4991. )پیررو، فريبررز و نیا، اکبرر؛ رضرايی، احمرد علیوردی

شررناختی گرررايش دانشررجويان برره تحلیررل جامعرره»

، سرال بیسرت و شناسی کاربردی جامعه، «خودکشی

.41-4، ص(11پیاپی ) 1دوم، ش

(. 4910. )مرادی، علیرضرا و زاده، لیلی؛ شهرآرای، مهرناز قاسم

بررسی نرخ شیوع اعتیاد به اينترنرت در دخترران و »

مقايسه دخترران معتراد و غیرمعتراد بره اينترنرت در

هررای متغیرهررای تنهررايی، عررز نفررس و مهررار

، 4، دوره دوم، ش شناسری معاصرر روان، «اجتماعی

. 11-94ص

هرای آموزش مهار (. 4909. )کارتلج، گندلیت؛ میلبرن، جوآن

محمدحسرریت : ترجمرره ،اجتمرراعی برره کودکرران

.آستان قدس رضوی: نژاد، مشهد نظری

و گرمارودی، غالمرضا؛ مکرارم، جلیرل؛ علروی، سریده شرهره

عادا پرخیرر بهداشرتی »(. 4911. )عباسی، زينب

، سرال فصلنامه پرايش ، «آموزان شهر تهران نشدر دا

.49-49نهم، شماره اول، ص

بزهکررراری نوجوانررران و (. 4915. )اصرررل، عبررراس محمررردی .نشر علم: تهران ،های انحراا اجتماعی نظريه

های متعالی نقش گرايش»(. 4910. )محمدزاده رومیانی، مهری

رشرد ، «در کنترل رفتارهرای پرخیرر دوره جروانی

، ص (3پیرراپی ) 4دوره دوم، ش ،همشرراور مدرسرر

40-41.

دانرش »(. 4913. )نیا، مريم سرادا وحدانی و مظفرزاده، شهال

آمروز بهداشتی در خصوص ايدز در دختران دانرش

، فصرلنامه پرايش ، «يت میالعره مقیعری : دبیرستانی

.411-439، ص4سال هفتم، ش

استکی آزاد، و مقتدايی، منصوره؛ امیری، شعله؛ مولوی، حسیت

ارربخشی برنامه آموزش مبتنری برر »(. 4991. )نسیم

های اجتماعی برر میرزان رفتارهرای قربرانی مهار

فصرلنامه ، «کودکان پسر مقیع ابتدايی شهر اصرفهان ، سرال اول، ش شناسی اجتمراعی های روانپژوهش

. 499-449، ص 4

هررا و نظريرره: انحرافررا اجتمرراعی (. 4914. )ممترراز، فريررده

.شرکت سهامی انتشار: نتهرا ،ها ديدگاه

. فتحری، فاطمره و زاده، مرريم نصراصفهانی، احمدرضا؛ فاتحی

های اجتمراعی مرورد نیراز جايگاه مهار »(. 4919)

هرای درسری عمرومی دوره آمروزان در کتراب دانش

، سال يازدهم، دوره جديرد، دانشور رفتار، «متوسیه

. 01-19، ص 9ش

(. 4994. )، ديويرد ديکسرون و هارجی، اون؛ ساندرز، کريستیت

، هرای اجتمراعی در ارتباطرا میران فرردی مهار


49

: تهرران ،خشايار بیگی و مهرداد فیروزبخت: ترجمه

.رشدAnteghini, M. Fonseca, H. Ireland, M. Blum, R.W.

(2001) "Health Risk Behaviors and

Associated Risk and Protective Factors

Among Brazilian Adolescents in Santos

Brazil", Journal of Adolescent Health, Vol.

28, p. 295-302. Available at:

www.sciencedirect.com. (10 Oct 2012). Barkin, S.L. Smith, K.S. Durant, R.H. (2002) "Social

Skills and Attitudes Associated With

Substance Use Behaviors Among Young

Adolescents", Journal of Adolescent Health,

Vol. 30, p. 448-454. Available at:

www.sciencedirect.com. (15 Nov 2012).

Baskin-Sommers, A. Sommers, I. (2006) "The Co-

Occurrence of Substance Use and High-Risk

Behaviors", Journal of Adolescent Health,

Vol. 38, p. 609-611. Available at:

www.sciencedirect.com. (18 Oct 2012).

Beirne, P. Messerschmidt, J.W. (2011) Criminology: A

Sociological Approach. Oxford: Oxford

University Press.

Bergman, M. M. Scott, J. (2001) "Young Adolescents'

Well-Being and Health-Risk Behaviors:

Gender and Socioeconomic Differences",

Journal of Adolescence, Vol. 24, P. 183-197.

Available at: www.sciencedirect.com. (10

Oct 2012).

Bernburg, J.G. (2009) "Labeling Theory". In M. D.

Krohn; A.J. Lizotte; G. P. Hall, (Eds.)

Handbook of Crime and Deviance, New

York: Springer, p 187-208.

Berry, D. O'Connor, E. (2010) "Behavioral Risk,

Teacher-Child Relationships, and Social Skill

Development Across Middle Childhood: A

Child-by-Environment Analysis of Change",

Journal of Applied Developmental

Psychology, Vol. 31, p. 1-14. Available at:

www.sciencedirect.com. (15 Nov 2012).

DeMatteo, D. Marczyk, G. (2005) "Risk Factors,

Protective Factors, and the Prevention of

Antisocial Behavior Among Juveniles". In K.

Heilbrun,; N. E. S. Goldstein.; R. E. Redding,

(Eds.) Juvenile Delinquency: Prevention,

Assessment and Intervention, Oxford: Oxford

University Press. p. 19-44.

Erikson, K. Crosnoe, R. Dormbusch, S.M. (2000) "A

Social Process Model of Adolescent

Deviance", Journal of Youth and

Adolescence, Vol. 29, No. 4, p.395-425.

Flisher, A.J. Chalton, D.O. (2001) "Adolescent

Contraceptive Non-use and Covariation

Among Risk Behaviors", Journal of

Adolescent Health, Vol. 28, PP. 235-241.


Oct 2012).

Heilbrun, K. Goldstein, N.E. S. Redding, R.E. (2005)

Juvenile Delinquency: Prevention,

Assessment, and Intervention. (Eds.) Oxford:

Oxford University Press. Hirschi, T. (1969) Causes of Delinquency. Berkeley:

University of California Press.

Irwin, C. Millstein, S. (1986) "Biopsychosocial

Correlates of Risk-taking Behaviors during

Adolescence: Can the Physician Intervene?"

Journal of Adolescent Health care, Vol. 7, p.

82S-96S.

Johnson, B. Larson, D.B. de Li, S. Yang, S.J. (2000)

"Escaping from the Crime of Inner Cities:

Church Attendance and Religious Salience

among Disadvantaged Youth". Justice

Quarterly, Vol. 17, p. 377-391.

Jessor, R. (1998) New Perspectives on Adolescent Risk

Behavior. Cambridge: Cambridge University

Press.

Jessor, R. (1992) "Risk Behavior in Adolescence: A

Psychosocial Framework for Understanding

and Action," Developmental Review, Vol. 12,

p. 374-390.

Levine, S.B. Coupey, S.M. (2003) "Adolescent

Substance Use, Sexual Behavior, and

Metropolitan Status: Is Urban a Risk

Factor?", Journal of Adolescent Health, Vol.

32, p. 350-355. Available at:


Lin, N. (1978) Foundations of Social Research. New

York: McGraw Hill.

Secer, Z. Celikoz, N. Kocyigit, S. Secer, F. Kayili, G.

(2009) "Social Skills and Problem Behaviour

of Children With Different Cognitive Style

Who Attend Preschool Education", Procedia:

Social and Behavioral Sciences, Vol. 1, p.

1554-1560. Available at:


Shoemaker, D.J. (2009) Juvenile Delinqunecy.

Plymouth: Rowman and Littlefield Publishers

Inc.

Smith, C. Faris, R. (2002) "Religion and American

Adolescent Delinquency, Risk Behavior and

Constructive Social Activities: A Research

Report of the National Study of Youth and

Religion", Number 1. Electronic Document.

Available at:

http://www.youthandreligion.org/publications

/docs/RiskReport1.pdf. (10 Oct 2012).

Valencia, L.S. Cromer, B.A. (2000) "Sexual Activity

and Other High-Risk Behaviors in

Adolescents with Chronic Illness: A

Review," Journal of Pediatric and

Adolescent Gynecology, Vol. 13, p. 53-64.

http://www.sciencedirect.com/





http://www.youthandreligion.org/publications/docs/RiskReport1.pdf

http://www.youthandreligion.org/publications/docs/RiskReport1.pdf


Van Vugt, E.S. Dekovic, M. Prinzie, P. Stams, G.M.

Asscher, J.J. (2013) "Evaluation of A Group-

Based Social Skills Training for Children

With Problem Behavior", Children and Youth

Services Review, Vol. 35, p. 162-167.


Nov 2012).

Wilson, S.R. & Sabee, C.M. (2003) "Explicating

Communicative Competence As A

Theoretical Term", In, J. O. Greene & B. R.

Burleson, (Eds.) Handbook of

Communication and Social Interaction Skills.

New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates,

p. 3-50.

.





11-12صص

زنان متأهل : مورد مطالعه)« مطالعه برخی عوامل جریان مدرنیته مؤثر بر گرایش زنان به طالق»

(شهر زنجان

اجتماعی دانشگاه تبريز دانشیار گروه علومزاده، محمد عباس

اجتماعی دانشگاه تبريز گروه علوم مربی حامد سعیدی عطایی،

شناسی دانشگاه تبريز دانشجوی کارشناسی ارشد جامعهزهرا افشاری،

چکیده

-از تر در معرضها بیشدر نتیجه آن، خانواده است که رو کردهای روبهاجتماعی در سطح جهانی، نظام خانواده را با تغییرات عديده تحوالت

پذيری خانواده در پی جريان های نظری و توجه ويژه به آسیبحاضر در نظر دارد با استفاده از ديدگاهمقاله لذا. اندپاشیدگی قرار گرفتههم

شدن از همسرشان زنان برای جدا تمايلدهنده میزان مدرنیته، برخی تأثیرات اين جريان را بر گرايش زنان متأهل شهر زنجان به طالق، که نشان

صورت مقطعی در شهر زنجان روش تحقیق مورد استفاده از نوع پیمايشی است که به. ختی بررسی نمايداست، در ابعاد رفتاری، عاطفی و شنا

نفر از آنان با استفاده از شیوه 144گانه شهر زنجان است که تعداد جامعه آماری اين پژوهش، جمعیت زنان مناطق سه .شده است انجام

مورد تجزيه و spssآوری شده با استفاده از نرم افزارهای جمعکه دادهنهايت امر اين. ستای، انتخاب شده امرحلهای چندگیری خوشه نمونه

و مجموع اين سازه و نیز بعد ( انتخاب آزادانه)بین فردگرايی و ابعاد آن، بعد اول رشد عقالنیت ها نشان داد که؛بررسی .تحلیل واقع شده است

های افراد نسبت به روابط عاطفی و داری زنان و تغییر نگرش به خانهنگرش منفی جامعه نسبت)ه اول و سوم متغیر تغییر هنجارهای جامع

.با گرايش به طالق و ابعاد آن، رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد( احساسی با جنس مخالف

اطفی، شناختی و رفتاریشدن، گرايش به طالق با ابعاد عمدرنیته، فردگرايی، رشد عقالنیت، جهانی: های کلیدی واژه

Email: [email protected] 49419431192 :نويسنده مسؤول

4991 اول، بهار و تابستان، شماره 9، شماره پیاپی چهارم، سال های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی پژوهش 16

بیان مسأله

های گذشتته در ستطح جهتانی، نظتام اجتماعی دههتحوالت »

هتا، مستا ل و نیازهتای جديتد و خانواده را با تغییرات، چالش

رو کرده است و مفاهیم سنتی و طرز کهن زندگی متنوعی روبه

خصوصی و خانوادگی متحول و در معرض تهديد قرار گرفتته

نیز، يران جامعه ا .(41ت 42: 4994فاتحی دهاقانی و همکاران، )« است

های اخیتر در از اين تغییرات مستثنی نبوده است؛ تغییرات دهه

ها و تقاضاهای درونتی، متتأثر از آمادگیايران، با توجه به پیش

اين تغییرات پس از جتذب و ،البته. تأثیرات بیرونی بوده است

شدن، خود به عنوان عاملی درونی در تعامل همستو يتا درونی

همچنتتان فعتتال و شتتايد بستتیار فعتتال ناهمستتو بتتا نیروهتتای

،از ايتن رو . کننتد شدن تغییرات جديتدی را ايجتاد متی جهانی

برای فهم تغییرات به وقوع پیوسته در کشورهايی نظیتر ايتران،

شتود کته در آن، استتفاده متی « شدنجهانی ت محلی »از مفهوم

نیتز ( محلی)اضافه بر تأثیرات بیرونی، شرايط و عوامل درونی

در واقع، تاريخ معاصر ايران روايتگر تقتالی . شده است لحاظ

و از ( تداوم)دار محلی از يک سو برای ماندن يک جامعه ريشه

4932سترايی، )بتوده استت ( تغییر)شدن سوی ديگر برای مدرن

هتای جتدی همین امر، نظام خانواده در ايران را با چالش. (14:

تحصیالت دانشگاهی داشتن مواجه کرده است؛ به عنوان مثال،

افتزايش تتر، به منزله ورود به دنیای بزرگ ،برای زنان در ايران

هتای اجتمتاعی و تکتردن از محتدودي جنستیتی و کتم آگاهی

شکل مشتروع متورد باشد که گاه بهاحتماال فرصت اشتغال می

بتا مقاومتت چنتدانی از جانتب متردان و پذيرش قرار گرفتته

تغییرات در ساخت قتدرت و و، سديگر شود اما ازمواجه نمی

بتا بتاال شود والت احساس نمینظام اجتماعی به نفع اين تحو

الت اجتماعی به وقوع پیوستته، تحو رفتن سطح آگاهی زنان و

تی از زنتان دارد بتا فاصله بین انتظارات نقشی کته جامعته ستن

تتر و بتیش ، از خود زنانانتظارات انتظارات اجتماعی جديد و

عدالتی جنسیتی را دامن ، احساس بیکه همین امر تر شدهبیش

بتا ورود زنتان بته در واقتع، (.494-416: 4931، ماشتینی )زنتد می

در کنتار بترای زنتان، آمتده دستت فرصت بته عرصه اجتماعی،

برختی أمنشت منبع و جامعه، پدرساالرانه عناصر مردساالرانه و

بتته و ختتانوادگی گشتتته تعارضتتات در ستتاختار اجتمتتاعی و

و لتذا مدرن منجر شده استت تی وهای سنعارض بین ارزشت

، بتروز اختتالم میتان زوجتین ی اساسی در عامل، به عنوان گاه

شدن بنیان زندگی مشترک و گرايش به طتالق در میتان سست

زنتتان بتتا ، ديگتتر طتترماز . نمايتتدزوجتتین ايفتتای نقتتش متتی

به دنبال توزيع قتدرت در ستاختار ختانواده و ،تحصیالت باال

و ايتن در باشتند های خانواده میگیریداشتن نقش در تصمیم

الت ايجتاد شتده های مردساالرانه با تحوآموزه حالی است که

يعنتتی متتردان همچنتتان روحیتته ؛ امتتروزی ستتنخیت نتتدارد

اند امتا زنتان ديگتر حاضتر بته را حفظ کردهخود مردساالرانه

. (94ت 444: 4932همکتاران، ايتران محبتوب و ) نیستتند پتذيرش آن

يتا گترايش بته ]آمار طالق توان گفت که؛ افزايشمی ،بنابراين

،[ای که در مسیر مدرنیته قرار گرفته استت در جامعهطالق باال

و وقوع برخی تغییرات در های اجتماعیاز رشد برخی آگاهی

معتی از فهتم خروج عقل جتوان به دهد که میجامعه خبر می

،اجتمتاعی مندی به دستیابی به حقتوق فتردی و عالقه سنتی و

تتن و نتان بته حقتوق ختود زآگاهی طالق، پذيرش اجتماعی

هتای و دگرگتونی ديتدگاه ندادن به نظام سرکوب مردساالرانه

شتده های ستنتی و ثابتت و از پتیش تعیتین آنان در مورد نقش

خالصی از سرنوشت کتار برای زن و مرد، اعتقاد زنان بر لزوم

آوردن به اشتغال و خانگی اجباری و حضور در جامعه و روی

تحصیالت، تالش زنان در اتکای به خود و رسیدن به استقالل

: 4931ابوالحسن تنهايی و همکتاران، )های مختلف زندگی در عرصه

ت مرکزي اجتماع، خانواده ور د 4جايگاه زنان تغییر نقش و، (91

دن اد الگتتو قتترار کتتاهش اعتمتتاد، در ختتانواده،گیتتری تصتتمیم

اختتال ت،رشتد فرديت ی زنتان، اهای دنیای مردانه بتر ارزش

کته ) همسری های مادری وتضعیف نقش و های خانگینقش

در تعارض با مفتاهیم دينتی و های فمینیستیموزهآگرفته از بر

شتیوع پستران قبتل از ازدواج و روابط آزاد دختتران و ، (است

تکوين يافته « سریپدر»ارکان هرم قدرت در خانواده عمودی بود و همه اسابق 4

گرفت و مفاهیمی همچون سويه و بدون اطالع زن صورت میطالق يک. بود

خواندن « منزل»های خانه، کردن زن يا او را همچون ديگر کاالضعیفه خطاب

(.4914ساروخانی، ) وم زن داشتهمگی حکايت از تراژدی محت

(زنان متأهل شهر زنجان: مورد مطالعه)مطالعه برخی عوامل جريان مدرنیته مؤثر بر گرايش زنان به طالق

11

هتا و تغییتر ارزش ،در کتل و نهالأارتباطات نامشروع بین متت

و مواردی از اين دست اشاره کرد های جامعهتسن هنجارها و

تر در معرض ها بیشکه در نتیجه آنها، ازدواج (4933ی، شکربیگ)

پاشتیدگی قترار هتم تتر در معترض از ها بتیش طالق و خانواده

ازدواج بته هتای 4ی نستبت با بررس(. 26: 4932سرايی، )اند گرفته

متل أت نتتاي یيتل قابتل 4919ت 4931طالق ثبت شده از سال

رونتد نزولتی 19نسبت مذکور برای کل کشور از ستال :است

است که نزولی بتودن ايتن شايان یکرنمايد؛ خود را شروع می

نستبت .هاسترفتن آمار طالق در اين سالنسبت حاکی از باال

41/41 برای کل کشتور معتادل و 19ازدواج به طالق در سال

4 ازدواج، 41 هتر طتور متوستط در برابتر يعنی به ؛بوده است

ايتن نستبت از ستال . وقوع پیوسته استت مورد واقعه طالق به

که در تا اين ،نمايدمذکور همچنان روند نزولی خود را طی می

معنای کاهش متوارد طتالق در با اندکی افزايش که به 39سال

يعنتی ؛رسدمی 92/9ه ب 31در سال انهايت هاست،برابر ازدواج

واقعه طالق اتفتاق 4، ازدواج 9تقريبی از هر طور متوسط وبه

هم حتاکی زنجانآمارهای موجود در مورد استان . افتاده است

بتوده 32/43 نسبت مذکور معتادل 19ل از اين است که در سا

متورد 4، واقعته ازدواج 49طور متوستط از هتر يعنی به ؛است

سیر نزولی خود را تتا ،اين روند وقوع پیوسته است وطالق به

ندکی اوج گرفتته و بته ا 31 در سال دامه داده است وا 34سال

در 91/44و با ادامه ستیر نزولتی بته رسیده است 19/41م رق

41ازای هتر معنی کته در ايتن ستال بته رسیده؛ بدين 31سال

: 4932علیتزاده، )ه استت؛ وقوع پیوستازدواج، يک واقعه طالق به

9/44گرفتن سیر نزولی ختود بته پیشاين نسبت با در1.(92ت 91

4936ل ستتا اول ماهتته 9در 3/44 و 4932ل ماهتته ستتا 9 در

طالق در اين استتان رسد که حکايت از ادامه روند افزايش می

های انجام شده و ثبت شده در برابر هر يک طالق واقع شده و ثبت تعداد ازدواج 4

.شدهتحلیل فوق توسط نگارنده و بر اساس جداول ارا ه شده در منبع زير انجام 1

های ثبت شده بررسی روند آمار ازدواج و طالق»: علیزاده، مرجان) :پذيرفته است

جمعیت، سازمان ثبت احوال کشور، سال ، فصلنامه«4931تا 4919از سال کشور

(.92ت 91ص، 4932، بهار و تابستان 26و 22چهاردهم، ش

یکر استت کته؛ شايان(. 4936دفتر آمار و اطالعات جمعیتتی، ) 9دارد

بته رغم ستیر صتعودی آن، نستبت آمار طالق در کشور ما علی

توانتد توجیته تر است، اما اين امر، نمتی های ديگر پايینکشور

بودن سالمت و بهداشتت روان ختانواده و باب باال منطقی در

ختاطر کته گتاه، بته سازگاری زناشويی بین زوجین باشد؛ چترا

قانونی، طالق به ستادگی برخی مسا ل فرهنگی، سنتی و حتی

؛ بته نقتل از رحمتانی و همکتاران، (4934)صتادقی )پذير نیست امکان

زن و شتوهر اگرچته ممکتن استت [ در اين شرايط] (39: 4994

باهم بودن را مانند يک گروه اجتماعی ادامه دهند، اما جایبه و

باستتانی و )اعتماد آنها نستبت بته يکتديگر تغییتر يافتته استت

، در احساستتات شخصتتی يکتتديگر شتتريک (1: 4939همکتتاران،

های اجتماعی، خوب و صمیمی بته نظتر نیستند و يا در محیط

تبريزی )رسند، ولی در خلوت قادر به تحمل يکديگر نیستند می

تمامی ايتن (. 9: 4939؛ به نقل از باستانی و همکاران، 4932و همکارن،

تحقیق موارد در مجموع، توصیف کننده شرايطی هستند که در

.حاضر، از آن به عنوان گرايش به طالق ياد شده است

مبانی نظری

های اجتماعی است که از ديدگاه نظتری طالق، از جمله پديده

: 4936: ريتاحی و همکتاران )واحدی قابل بررسی و تبیتین نیستت

بنابراين، به منظور مطالعه برخی عوامل مؤثر بتر گترايش . (441

های نظری استفاده تلفیقی از ديدگاه به طالق، در اين تحقیق از

گیتری از بهره ضمن، در بخش نخست مبانی نظری. شده است

را که بر مدرنیتهوجوه جريان از انديشمند، برخی چندنظرات

نهتاد ت و بته خانواده و چگونگی روابط زوجتین در ايتن نهاد

طور اخص همبستگی يا گسستت پیونتدهای زناشتويی میتان

تر شتده استت و بختش دوم زوجین ت تأثیرگذار است، پررنگ

طور ويژه به متغیر وابسته تحقیتق ت گترايش مبانی نظری نیز به

.به طالق ت اختصاص دارد

تحلیل فوق توسط نگارنده و بر اساس جدول ارا ه شده در منبع زير انجام 9

آمار ، دفتر4936 آماری سازمان ثبت احوال کشور، نه ماهه خبرنامه: )پذيرفته است

(.49و اطالعات جمعیتی، ش


بخش اول

مثابته مدرنیتته را بته ت شتناس آلمتانی جامعته ت 4فردينان تونیز

بته 1«جماعتت » در شخصتی موجتود کت از پیوندهای بینحر

نمايتد تلقی متی 9«جامعه»ت ناپیدا و گمنام د يا فرديسمت تفر

تضاد بتین با مطرح کردن 1میدورک. (4991ن، آزبتور تونیز به نقل از )

کتته در حالتتت معتقتتد استتت «خودختتواهی»و «ديگرختتواهی»

پیوندهای جمعی ها و باورهای فردی بر فعالیت ،«خودخواهی»

بستیار انتدک پیوند بتین فترد و جامعته میزان و دنيابم میتقد

هتم تعتادل میتان فترد و جامعته بتر ؛ در چنین شترايطی، است

اشتاره دارد کته در آن یتوضتعی هبت «ديگرخواهی»ريزد اما می

اگتر در جوامتع نظتر وی، به . استشديد به نفع جامعه پیوند

،و يتا تتابع جمتع نمتودن آن ، انکار مصالح فردی«مدرناپیش»

ق تحقت ،«متدرن »مبنای همبستگی اجتماعی استت، در جوامتع

وابستتگی متقابتل و همبستتگی ت و استقالل افراد، پايته فردي

ی محلت ويژگی فرارا دارای سه مدرنیته ، 2نزآنتونی گید .باشد می

هتای هتای انتزاعتی و نشتانه غلبه نظتام ، 6هاشدن روابط انسان

کتته ،مدرنیتتتهنتتده ت بازتتتاب دهکیفیتتو در نهايتتت، 1نمتتادين

ق متحقت ،3ت شخصتی گیری هويت شکل ياخودشناسی انتقادی

از جمله پیامتدهای آن خودانديش، تفردي خويشتن و ساختن

تی جتتدا مدرن و ستتنشتتارا از نظتتام و روابتتط پیاستتت کتته آن

هتای در نستل ... »گیتدنز به اعتقتاد . (4933، شتکربیگی ) سازد می

زن و متترد مخصوصتتا در د ، پیونتت[دوران پیشتتامدرن] ینپیشتت

يک زندگی ؛ های ثابت بودعمدتا بر اساس نقش ،تیازدواج سن

کتردن فرزنتدان پیونتد خانگی و خانوادگی که اساسا با بتزرگ

ديگر زن بتودن از ،[مدرندوران ]اما در اين نسل ،خورده بود

ای روشتن و د، معنت نکهايی که ايجاد میتنظر وظايف و هوي

1 Ferdinand,Tonnies 2 Community/gemeinschaft 3 Society/gesellschaft 4 Durkheim,Emile 5 Anthony Giddens

ت شدن اسمحصول غلبه بر جدايی زمان و مکان در روند جهانیاين امر،

.(4933، شکربیگی)، شکربیگی)است تر روابط اجتماعیبیششخصی شدن هر چه غیرپیامد اين امر،

4933.) 8 Self Identity

فرهنتگ يتا کته چته استاس آن ديگر زنان بتر ؛ صی نداردمشخ

چتارچوب در کنتد و يتا يکتته متی دبه آنهتا محتوم سرنوشت

هايشتان از پتیش تعیتین شتده سرنوشتی که به واسطه آن نقش

نگترش منفتی جامعته ،از سوی ديگر. کنندزندگی نمی ،است

.(4933 ،بتاقری ) «داری زنان رو به افتزايش استت نسبت به خانه

شتدن چون تافلر و ترنر به فرآيند جهانی یانديشمنداندنز و گی

تی کته در آن حتوادو و وقتايع در زمتان کوتتاه، بتر وضتعی ت

به عنوان يکی از عناصر گذارند ت می دست تأثیرهای دور مکان

به . نمايندتوجه می[ در عصر جديد]گذار در نهاد خانواده تأثیر

يکتی از »، (4914) تافلرالوين و (4931و 4919) نزگیداعتقاد

دگرگتونی ، شتدن در نهتاد ختانواده انیهات جتأثیرترين عمده

شده اعضتای ختانواده های سنتی و ثابت و از پیش تعییننقش

ت، بتا افتزايش مرزهای تقسیم کار سنتی مبنی بر جنسی. 9است

ای کته های شغلیسطح آموزش زنان و حضور آنان در جايگاه

گذشتتته در انحصتتار متتردان بتتوده و در مقابتتل بتتا افتتزايش در

. شتده استت تدري متزلزل مشارکت مردان در امور خانگی، به

زنتان شتاغل در زنتدگی اجتمتاعی، سان حضور گستردهبدين

ل هتای محتو بته جتای نقتش اکتستابی هتای جايگزينی نقتش

ازدواج در فرآينتتد تتتأثیربتترای زنتتان و کتتاهش [ انتستتابی]

فترد از جملته پیامتدهای تغییتر نقتش در عرصته يتابی تهوي

تنهتايی و گیتدنز و تتافلر بته نقتل از ابوالحستن )« شتدن استت جهانی

خانواده به عنتوان »، (4934)44ترنر به اعتقاد. (14: 4931همکاران،

شدن دچار تناقضتات روز يک نهاد اجتماعی در فرآيند جهانی

زنتان سو ضرورت مشتارکت اقتصتادی در يک؛ شودافزون می

. بتودن قترار دارد در خانواده و در سوی ديگر تمتايالت متادر

در [ و همستر ]عاطفی تنگاتنگ بتا فرزنتدان رابطهت و صمیمی

،ايتن کمبودهتا . شودراحتی ايجاد نمیبهوالدين شرايط اشتغال

کند که افتزايش بتیش هايی را در فضای خانواده ايجاد می تنش

جملته پیامتدهای آن های ختانگی از از پیش طالق و خشونت

. (11: 4931تنهتايی و همکتاران، ؛ به نقل از ابوالحسن4934ترنر، )« است

آوری و حضور در که برای مرد نان، تیمبنای ازدواج سنل برهای محونقش 9

های خانگی بود، دستخوش تغییر شده استفضای خارج از خانه و برای زن نقش

.(14: 4931تنهايی و همکاران، گیدنز و تافلر به نقل از ابوالحسن)10 Turner


19

هتای بنیتادی در با ايجاد دگرگونی اندر حالت کلی، اشتغال زن

هتا و های سنتی، توزيع نقشساخت شغلی جامعه، نظام ارزش

دارد و های زن و مرد، بر روابط زن و شوهر هتم آثتاری پايگاه

ر باشتتدثؤیف ختتانواده متتعجهتتت ثبتتات يتتا تضتتدر توانتتدمتتی

ت بتا شتناس آلمتانی عته جامت 4کبت يخ راولت . (4914 ساروخانی،)

هتای مهتم صت که از مبتانی و شتاخ بحث فرديمطرح کردن

،است، براين بتاور استت کته ايتن واژه و جهان مدرنمدرنیته

چه که در جامعته دهد از آندست میيک تبیین متقاعدکننده به

ای نتزو جمله دگرگونی کتار، افتزايش ا حال وقوع است؛ مندر

کید بر اتکای به خود، تتوازن در حتال أت، (گرايیفرد) شخصی

تعريتف رابطته مترد و زن، تغییر قتدرت بتین زن و مترد، بتاز

بین زندگی شخصی و حوزه عمتومی، ظهتور ابطهبازشناسی ر

کته ،انديشتی و عقالنتی و مصتلحت مآبانهيک فرهنگ احتیا

باشتتند گتتی از پیامتتدهای مدرنیتتته در ستتاير جوامتتع متتی هم

بتا معتقتد استت؛ نیز( 4936)1ريتا لیلیستروم .(4933 ،یشکربیگ)

و نه چون عضوی مثابه فردها بهتر انسانحضور هرچه گسترده

های اجتماعی و در ديگر اشتغال، در سازمان از فامیل در حوزه

رابطه فرد بتا پیرامتون، و بعد از آن ت رشد يافتنهادها، فردي

ای ديگر نه بر محور مناسبات خانوادگی، بلکه همچتون رابطته

زمتانی کته به نظر وی، .مستقل جامعه شکل گرفت حادآ میان

فتردی و اشتتغال در تقسیم کار ختانگی براثتر گستترش کتار

اجتماع دستخوش تغییر شد، اين نخست مردان بودنتد کته بته

ت يتافتن متردان بتا تغییتر نقتش فردياما . ت دست يافتندفردي

رشتتد و ؛ ايتتن در حتتالی استتت کتتهجنستتی آنتتان تتتو م نشتتد

بی زنتان از متردان، ست ت زنانه، بته استتقالل ن گیری فردي شکل

شتیده شتدن آنتان کشان و از حاشیه به متن تغییر نقش جنسی

ت مستتقل گیتری شخصتی ت يافتن و شتکل فردي .گشتر منج

ستگی آنان به مردان و به زير به معنای کاهش واب ازنان، آشکار

بود کته پتیش از « نیمه ديگری»م و ال رفتن نقش جنس دوؤس

؛نمتود در ستايه آن تعريتف متی و «لنیمته او »اين خود را بتا

ی آنان، پايان دت يافتن زنان با استقالل مافردي ،عبارت ديگر به

1 Ulrich, Beck 2 Liliestrom, Rita شناس و فمینیست سوئدیپروفسور جامعه

رستمیت با به ،خرهالتی زن و باای از نقش سنبخشیدن به تلقی

و چگونگی پاسخگويی بته خود تن سروری زنان بر بدنشناخ

پروسته ... های جنسی زنانه همراه گشته استنیازها و خواهش

تتر زنتتدگی ت يتافتن متردان بتته جتدايی هتر چتته بتیش فرديت

و « ختود »فاصل بین کید بر ايجاد حدأخصوصی از عمومی و ت

کته حتال آن ،منجتر شتده استت ت فرد از اجتمتاع ت «ديگری»

استتقالل از « ديگتری »فاصل با يافتن زنان با ايجاد حدت فردي

ويتژه فاصلی بته ايجاد چنین حد. بر داشته استدرن را نیز ردام

در روابط نزديک زناشويی و ختانوادگی بته مراتتب دشتوارتر

9ژولتین فرونتد . (4933ی، بیگت شتکر ؛ بته نقتل از (4936)ريتا ) است

-شهرنشتینی و صتنعتی روند توستعه ضمن تأکید بر ، (4961)

، بته تتأثیر قابتل صص و تقسیم کار اجتماعیخشدن، افزايش ت

نتوايی در گسترش تفاوت بتین افتراد، تضتعیف هتم توجه آن

ی در بین افتراد و ايگردو توسعه فر« وجدان جمعی»گروهی و

؛ به نقتل از (4961) فروند)توجه دارد های اجتماعی گوناگون گروه

(.4933ی، بیگشکر

بخش دوم

جدايی افراد را طی پن مرحلته ت مرحلته افتتراق، ،1مارک نپ

روح شدن رابطه، مرحله پرهیز مرحله محدود کردن، مرحله بی

از يکديگر و مرحله جدايی، از يکتديگر مشتخص و تفکیتک

ت 6: 4939؛ به نقل از باستتانی و همکتاران، 4919فرهنگی، )کرده است

توان در يکی از مراحتل يتک تتا که گرايش به طالق را می (1

با توجه به نظريته . چهار يا ترکیبی از اين چهار مرحله قرار داد

، اگر خانواده را اجتماعی کوچک و سطح خرد نظم خرد چلبی

گامی، فکری، همصورت ايجاد مشکل در همنظر بگیريم، دردر

بختی مشتترک میتان زوجتین، در تعتامالت آنتان دلی و همهم

بتر استاس (. 6: 4939باستتانی و همکتاران، )شود د میاختالل ايجا

، روابط بتین زن و شتوهر هتم يتک نتوع مبادلته 2مبادله نظريه

عنتوان پتاداش و اگر حقوق متقابل آنها را به. شودمحسوب می

هزينه تلقی نمايیم، زندگی آنها بر مدار مبادلته متقابتل جريتان

3 Julien,Freund 4 Mark, Knapp 5 Exchange Theory


هتا بترای پاداشها و برابری هزينهاز طرم ديگر، عدم. يابدمی

منجتر برابتری در مبادلته عتدالتی و نتا زوجین، به احساس بتی

منجتر نهايت، به گسست روابط متقابتل زوجتین گردد و در می

واقع، پنداشت فرد از سود يا زيانی کته در زنتدگی در. شودمی

جلیلیتان، )کنتد آورد، اهمیت پیدا متی دست میزناشويی خود به

ترتیب، هرچته بدين. (449: 4936مکاران، ؛ به نقل از رياحی و ه4912

کنتد، هايی که يکی از زوجین از زوج ديگر دريافت میپاداش

طتور واقعتی به)تر باشد کند کمهايی که پرداخت میاز پاداش

های پرداختتی يکتی از زوجتین بته زوج ؛ و يا هزينه(يا خیالی

انتظتار تر از حد واقعی يا متورد ديگر، يا حتی کل خانواده بیش

در ايتن . دهتد ديتدگی بته فترد دستت متی باشد، حالت زيتان

عنتوان يکتتی از دادن بته رابطتته زناشتويی، بتته وضتعیت، پايتتان

يابی به پاداش يا حداقل فترار از های اساسی برای دستحل راه

بنابراين، . گرددتر، برايش ارزشمند میهای بیشپرداخت هزينه

هتا و در زمینه مبادله هزينهزوجینی که نتوانند تعادل دلخواه را

ها برقرار نمايند، بته احتمتال زيتاد بته گسستتن رابطته، پاداش

در(. 443ت 449: 4936 ، ريتتاحی و همکتتاران). يابنتتدگتترايش متتی

سازی ستود توان از نظريه مبادله، در تحلیل بیشینهمی»مجموع،

افرادی که تصمیم . های مربو به طالق استفاده کرددر تصمیم

الق دارند، بايد به ارزيابی منافع ازدواج ختود نستبت بته به ط

ها و همچنین نسبت به زنتدگی مجتردی پتس از ساير ازدواج

(.34: 4939غیاثی و همکاران، )« طالق بپردازند

ادبیات پژوهشی در ارتباط با موضوع مورد بررسی

در شهرستتان 4994نفر در ستال 414تحقیقی با حجم نمونه

دستت آمتده، حتاکی از نتاي بته . آمده استدرگرگان به اجرا

های سنتی بر مدرن در ختانواده پتدری و تستلط تسلط ارزش

در گتروه در حتال )های مدرن بر سنتی بعتد از ازدواج ارزش

های سنتی نزد گتروه تر شدن ارزشو نیز کمی کمرنگ( طالق

باالترين مقدار میانگین شاخص فردگرايی در قبل . عادی است

طتالق و در بعتد از ازدواج، حالازدواج در اختیار مردان دراز

هتای است و باالترين میانگینطالق بودهحالدر اختیار زنان در

هتای تترين میتانگین های متدرن و نیتز پتايین مربو به ارزش

طتالق بته ختود حتال های سنتی را، گتروه در مربو به ارزش

زنتان و متردان در های سنتی در بینارزش. انداختصاص داده

عوض میتزان طالق، در بعد از ازدواج تنزل پیدا کرده و درحال

تر شده است امتا های مدرن در بین آنان بیشگرايش به ارزش

ستمت هتای ستنتی بته شدت تغییر و تحوالت از سوی ارزش

تر از زنان اين گروه بتوده های مدرن در مردان بسیار کمارزش

بر اساس نتاي پژوهشی ديگتر . (141ت 141: 4994، نعیمتی )است

انجام شده و با عنايت بته متغیرهتای متورد 4939که در سال

بررسی در پژوهش حاضر؛ میزان گرايش به طالق زوجینی که

انتد، قتوی تری از پیامدهای طالق در یهن داشتته تصور مثبت

4932در ستال . (99: 4994، فاتحی دهاقانی و همکتاران )بوده است

نفتر از 961ی در شهرستان کرمانشتاه بتا حجتم نمونته تحقیق

بر اساس نتتاي بته دستت آمتده؛ از . زوجین انجام شده است

میان متغیرهای مختلف مؤثر بر گرايش به طالق، میزان تصتور

مثبت از پیامدهای طالق از متغیرهای تأثیرگتذار مهتم در ايتن

تحقیقتی در . (449: 4936: ريتاحی و همکتاران )پژوهش بوده است

انجام شده است، محقق معتقتد استت 4939ديگر که در سال

معمتوال بتا تحصتیالت ، افزايش طالق در جوامتع شتهری که

زنتان .استت تر زنان و آشنايی آنان با مراکز قانونی همراهبیش

ترس از شوهر يا واکنش علت سواد معموال بهسواد و يا بیکم

اقتصتادی و عتاطفی وانهاطرافیان، نداشتن استقالل مالی و پشت

گتتاه بتتاوجود داشتتتن مشتتکالت ختتانوادگی ، پتتس از طتتالق

داننتد نمی و اصال دهندساختن تن میوحل به سوختنغیرقابل

در زنتدگی ]محقق، اعتقادبه. چگونه بايد اقدام به طالق نمايند

با افزايش فشارهای اقتصتادی و نیتز [ شهری و مدرن امروزی

ت ختارج از خانته الیت بته فع زوجین مردم، زندگی تغییر سطح

ناتوان شتده خود نقشو لذا، در ايفای صحیح مشغول هستند

عتاطفی مواجته بحتران و درنتیجه کتانون ختانواده بتا نتوعی

کتاهش نتیجته ر دطتالق، پذيرش اجتماعی همچنین، .شود می

در کشتورهای مختلتف، اين پديده،به های منفی نسبتنگرش

صتورت يتک امتر ه طالق همچنان بهاگرچ ؛استمتفاوت بوده

تر مردم رسد اما در بین بیشنظر مینامطلوب و غیرخوشايند به

شتود بخشتش جلتوه داده نمتی جامعه ديگتر گنتاهی غیرقابتل


94

4934در ستال بر اساس پژوهشی که . (411-441: 4939، رضتايی )

ت جامعه امروز ماستت کته ديگتر اين واقعیشده است؛ انجام

و شايد بتوان گفت اگر شودطالق زده نمیبرچسب بدنامی به

حتتی میتزان طتالق در ،نتد کردگیری نمیقوانین مدنی سخت

حال تغییتر ستبک زنتدگی، در عین. شدجامعه بسیار باالتر می

باال رفتتن ستطح تحصتیالت و آگتاهی وسايل ارتبا جمعی،

، مردان،استقالل متالی زنتان شدن قدرت پدران وکمرنگ زنان،

ستاخته اقتصادی واجتماعی خانواده را دگرگون هر يک مبانی

. (4931، آقاجانی) است

مبتانی تجربتی ،به پیشتینه تجربتی مطترح شتده با توجه

:آيدبه دست می 4جدول متغیرهای تحقیق طی

ـ مبانی تجربی متغیرهای تحقیق1جدول

شده متغیرهای استخراج مبانی تجربی ردیف زنان و فردگرايی هنجارهای جامعه تغییر (4994)نعیمی 4 ی جامعهتغییر هنجارها (4939)فاتحی دهاقانی و همکاران 1 هنجارهای جامعه تغییر (4932)و همکاران رياحی 9 تغییر هنجارهای جامعه (4939)رضايی 1 هنجارهای جامعه تغییر، زنان عقالنیت زنان، فردگرايیرشد (4934)آقاجانی 2 هنجارهای جامعه رشد عقالنیت زنان، فردگرايی زنان، تغییر (4913)بزرگیان 6

:صورت زير ترسیم شده استشده، مدل تحلیلی پژوهش بهبر اساس پیشینه نظری و تجربی مطرح

ـ مدل نظری و مفهومی عوامل مؤثر بر گرایش به طالق زنان1شکل

شتده؛ نته تنهتا سته متغیتر با توجه به مدل تحلیلتی ارا ته

صورت مستقیم بر گرايش به طالق تأثیر دارنتد، شده، بهمطرح

جامعه، بر دو متغیتر فردگرايتی و رشتد بلکه تغییر هنجارهای

عقالنیت زنان تأثیر دارد؛ بدين نحتو کته هرچته میتزان تغییتر

تر باشد، فردگرايتی و رشتد عقالنیتت هنجارها در جامعه بیش

زنان هم باالتر خواهد بود و در نتیجه گرايش به طالق آنان نیز

ايی رشد عقالنیت زنان نیز در فردگر ،همچنین. شودتر میبیش

آنان تأثیر دارد و بتا افتزايش میتزان آن، فردگرايتی زنتان و در

به متدل باتوجه. يابدنتیجه گرايش به طالق آنان نیز افزايش می

:اندنظری پژوهش، فرضیات زير به بررسی گذاشته شده

های جامعههنجار تغییر

جامعهيها

گرايش به طالق

ت زنانرشد عقالنی

زنان فردگرايی


های تحقیقفرضیه ـ2جدول

.رابطه وجود داردآنان طالق گرايش بهو فردگرايی زنان بین ت 4

.رابطه وجود دارد آنان طالق گرايش به ت زنان وعقالنی بین رشدت 1

رابطه وجود دارد زنان طالق گرايش به و ی جامعهبین تغییر هنجارهات 9

.در بین زنان تأثیرگذار است طالق به متغیر تغییر هنجارهای جامعه از طريق متغیرهای رشد عقالنیت زنان و فردگرايی بر گرايش - 1

.در بین زنان تأثیرگذار است طالق ت متغیر رشد عقالنیت زنان از طريق متغیر فردگرايی بر گرايش به 2

شناسیروش

. تحقیق حاضر، از نتوع مطالعتات پهنتانگر و کتاربردی استت

استت « پیمايشی همبستگی»نوع روش تحقیق مورد استفاده از

جامعته . که به صورت مقطعی در شهر زنجان انجام شده است

آماری اين پژوهش، کل جمعیت زنان منتاطق سته گانته شتهر

نفر استت کته بتا استتفاده از 419111زنجان است که برابر با

ای و بتتر استتاس ای چندمرحلتتهگیتتری خوشتته شتتیوه نمونتته

نفر از زنان متأهل، نستبت 444آزمون انجام شده بر روی پیش

نفر در مناطق مختلف شتهر 144گیری با حجم به انجام نمونه

ابزار متورد استتفاده در ايتن تحقیتق، . زنجان، اقدام شده است

ساخته است و برای سنجش متغیتر وابستته از پرسشنامه محقق

نیز بهره برده شده 4تحقیقات قبلی های مورد استفاده درمقیاس

SPSS ها نیز با استفاده از نرم افزار و تحلیل دادهتجزيه . است

.انجام شده است

هاتعاریف نظری و عملیاتی متغیر

، متغیر وابسته تحقیتق حاضتر استت کته زنان گرايش به طالق

بته جتدا [ زنتان ]میزان تمايل و عالقه زوجین »است از عبارت

و گسستن پیوند زناشتويی طتی [ همسرشان]شدن از يکديگر

دهنتده کته نشتان (411: 4936رياحی و همکتاران، )« مراحل قانونی

شتتدن از يکتتديگر بتترای جتتدا[ زنتتان]شتتدت تمايتتل زوجتتین

دهاقتانی و از فتاتحی نقتل ؛ به4936بهرامی کاکاوند، )است [ همسرشان]

عتاطفی و شتناختی که در سه بعد رفتاری،. (94: 4939همکاران،

هتا و که شامل مؤلفته 9جدول . مورد سنجش واقع شده است

عملیاتی کردن اين مفهوم بر اساس منابع زير و با اعمال تغییراتی در آنها، انجام 4

(.19: 1441موآتس، )و ( 411: 4936رياحی و همکاران، ): استشده

( گرايش به طالق)های مربو به متغیر وابسته تحقیق شاخص

.دهدکردن اين مفهوم را نمايش میاست، عملیاتی


99

ـ تعریف عملیاتی متغیر گرایش به طالق3جدول هاشاخص هامؤلفه ابعاد متغیروابسته اهمیت هدم( 4 به انجام اقدام عملی در زمینه طالقتمايل رفتاری گرايش به طالق

نمودن ابزارمهیا( 1 جديت در هدم( 9 عزم باال( 1 ناپذيرتصمیم خلل( 2تلقی ترجیح مشکالت بعد از طالق بتر تحمتل ( 6

زندگی مشترک با همسر اتمام اختالفات( 4 های مربو به طالقباور ارزشیابی مثبت( 4 عاطفی

فرصتی دوباره( 1 ارجحیت طالق بر منافع مادی زندگی( 9 يافتن مسیر درست( 1

رهايی از فشار( 2

ت احساس ندامت از بابت فداکاری در حق همسر( 1 ت پشیمانی از انتخاب همسر( 9 آمار طالقافزايش ( 4 آگاهی از رشد میزان طالق( 4 شناختی

قطع پیوند( 1 فروپاشی خانواده( 9

حذم مزايا( 4 های طالقشناخت آثار و پیامد( 1 های روحی و روانیآسیب( 1

جايگاه نامناسب زنان در جامعه بعد از طالق( 4 های بعد از طالقحمايت( 9 حمايت نهادهای جامعه از زنان مطلقهعدم( 1

اجبار و تعهد برای مانتدن در وجود اعتقاد به عدم( 1 زندگی مشترک

ت

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر فردگرایی زنان

اولتتین متغیتتر مستتتقل ايتتن پتتژوهش استتت؛ فردگرايتتی زنتتان،

فردگرايی عبارت استت از گترايش یهنتی و رفتتاری کته بته »

کته فترد اهتدام و ای گونته شود بهمیمنجر مختاری فرد خود

تتتر هستتتند تتتا اهتتدام و هتتای فتتردی بتترايش مهتتمخواستتته

ول موفقیتت و ؤتتر ختود را مست های ديگتران و بتیش خواسته

گترايش (.42: 4936بهتروان و همکتاران، )« دانتد شکست خود می

ت بخشیدن،يعنی قضاوت شخصی را اولوي فردگرايانه داشتن،

ادها مطرح ستاختن و ديدگاه خاص خود را با انتقاد دا م از نه

در ايتن معنتی، استت؛ نوايی با هنجارهتای اجتمتاعی هم عدم

يتا طترد هتر همبستتگی شناستايی و معنای عتدم فردگرايی به

.(4966، بیرو) اجتماعی است

در پژوهش حاضر، مفهوم فردگرايی با سه مؤلفته؛ تأکیتد

، تأکیتد زنتان بتر تعتامالت (استتقالل )زنان بر اتکای به خود

م تقتد و در نهايت، ( تقدم منافع فردی خود بر ديگران)ابزاری

های جمعتی و دبر پیونت (خودخواهی)افراد فردی ای هتفعالی

.، مشخص شده است(واهیخديگر) خانوادگی

رشد عقالنیت زنان تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر

تشتخیص فکتری اعمتال در لغت يعنی نیتروی ادراک و 4عقل

نتی استت کته عبتارت از نیتروی معی عقل .نامناسب مناسب و

تمیتز استت داوری و وسیله آن انستان قتادر بته شناستايی، به

شناستی در قلمترو جامعته 1تمفهتوم عقالنیت .(4969، خوآراسته)

1 Raision2 Rationality


يتا ت صتوری و عقالنی؛ استکار گرفته شدهبهنیز « ماکس وبر»

شتود کته طتی آن از ت ابزاری به فراگردی اطتالق متی عقالنی

هتای يابی به هدمرترين وسايل برای دستثو مؤ ترينمناسب

(.4919، مهرشايان) شودن استفاده میمعی

در پژوهش حاضر، اين مفهوم با دو مؤلفه؛ اعتقاد زنان بته

هتای مهتم زنتدگی گیری داشتن حق انتخاب آزادانه در تصمیم

خود و اعتقاد آنان به داشتن موقعیت برابر با مردان در خانواده

41متذکور، برای سنجش متغیر .جامعه، مشخص شده استو

يک از آنها يتک مقیتاس شتش که هر استشده یحاگويه طر

کامال مخالف، مخالف، نسبتا مخالف، نستبتا موافتق، )ای درجه

ابعتاد و 1جتدول . شتوند را شتامل متی ( موافق و کامال موافق

.را نمايش می دهد تعقالنیرشد های مرتبط باگويه

زنانمتغیر رشد عقالنیت های مرتبط با ـ ابعاد و گویه4جدول

ها گویه رشد عقالنیت ابعاد

.زنان حق دارند در مورد طالقشان خود، آزادانه تصمیم بگیرند 4 انتخاب آزادانه

.اجباری، خود تصمیم بگیرندزنان حق دارند در مورد ادامه تحصیالت خود، بدون هیچ 1

.گیرنده باشندآورند، خود تصمیمهايی که به دنیا میزنان حق دارند در مورد تعداد بچه 9

. گیرنده باشنددارشدنشان، خود تصمیمزنان حق دارند در مورد زمان بچه 1

.باشندگیرنده زنان حق دارند در مورد اشتغال خود، بدون هیچ اجباری، خود تصمیم 2

.کلیه امور زندگی بايد با همکاری و مشارکت زن و مرد صورت پذيرد 4 موقعیت برابر با مردان

.اندهای زندگی مشترک، به يک اندازه سهیمگیریزن و مرد در تصمیم 1

.گاه مرد بايد تصمیم نهايی را بگیرند گیری و شرايط، گاه زن وبا توجه به موضوع تصمیم 9

الزامی در پرداختن زن به کارهای سنتی خود در خانه وجود ندارد و زنتان بايتد بته ايتن وضتعیت ختود هیچ 1

.معترض باشند

.زن امروز نبايد محبوس در خانه و تابع همسرش باشد 2

.اشتغال برای زن امروزی يک ضرورت مهم است 6

آن عهتده بگیرنتد و در اختیار مردان است را بته اکنون درهای شغلی را که همزنان قادرند بسیاری از موقعیت 1

.دتر از مردان عمل کننبسیار موفق

.زنان احتیاج چندانی به تحصیالت در مقاطع باال ندارند 3

مین معتاش أوظیفه زن انجام امور مربو به خانه است و مرد وظیفه رستیدگی بته امتور ختارج از خانته و تت 9

. دار استخانواده را عهده

.داری از فرزند بپردازدداری و آشپزی و نگهای مثل خانهيک مرد نبايد به کارهای زنانه 44

. مین معاش خانواده بپردازدأای مثل تيک زن نبايد به کارهای مردانه 44

. اصطالح مردانه را ندارندهای بهپرداختن به کار زنان توانايی حضور در جامعه و 41

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر تغییر هنجارهای جامعه

ثابتت چیزهتايی کته در راست از نمونه يا معیتا هنجار عبارت

هنجارهتا .وجتود داشتته باشتد ن بايتد درون يک فرهنگ معی

، هتا ارزش :ممکن است يکی از چهار صورت زير را پیدا کنند

هنجارهتا همچنین، . قوانین ها و سرانجام،عرم رسوم، آداب و

. (4931، کو ن) شده باشندممکن است ممنوع يا تجويز

در تحقیق حاضر، اين مفهوم با سه مؤلفه؛ افزايش نگرش


92

4شدن جامعته ساختی داری زنان، دوبه خانهمنفی جامعه نسبت

های زنان درباره روابط احساسی و عتاطفی و دگرگونی ديدگاه

.، مشخص شده است(قبل و بعد از ازدواج)خالف با جنس م

(اعتبار و پایایی)گیری کیفیت ابزار اندازه

و بته 1اعتبار محتوايیدر پژوهش حاضر برای تعیین اعتبار از

است؛ اين نوع استفاده شده 9تر از اعتبار صوری صورت خاص

گیری با استفاده از شتم عتام و اعتبار بررسی اعتبار ابزار اندازه

قترار علتت تجربه بوده و وابسته به قضاوت محقق است و بته

عنوان مبنای صتحت و ستقم ربط بهگرفتن نظر متخصصان یی

گويند نیز می 1گیری، آن را اعتبار از نظر کارشناسانابزار اندازه

در پژوهش حاضر، پرسشتنامه بعتد . (4933پور و همکاران، حبیب)

قترار گرفتت و بعتد از از طراحی، در اختیتار استاتید مجترب

عنوان داور، پرسشنامه نهايی طراحتی گردآوری نظرات آنان، به

تتترين و همچنتتین، بتترای محاستتبه پايتتايی نیتتز از مهتتم . شتتد

ت استتفاده شتده 2پرکاربردترين روش ت روش آلفای کرونبتا

نفتر 444آزمونی که با حجم است؛ بدين منظور، از نتاي پیش

.شد، استفاده شده استانجام

های تحقیقیافته

تک متغیره توصیفی نتایج( الف

در جامعه مدرن های سنتی وتعارض ارزش منظور از دو ساختی شدن جامعه 4

مثل ) های سنتی در يک جامعه مدرنتروي ارزشدر بحث از اين متغیر، به است؛

تناقضات و به ( در میان زنان امروز گذشتههای نسل متعلق به هایتروي ارزش

از . توجه شده است دار آنها هستندهای مختلفی که زنان عهدهآمده در نقشوجود به

اعتقاد زنان به يکسان نبودن جايگاه زن و جمله اين موارد پرداختن به اموری چون

مرد در خانواده، اعتقاد به واگذاری تمامی اختیارات زندگی مشترک به عهده مرد

ها، اعتقاد زنان به اين امر که گیریتصمیمخانواده و اولويت نظر مردان در کلیه

مین زندگی اوست هر چند زن خود شاغل أمرد نفقه دادن به همسر خود و ت وظیفه

مین نمايد، اعتقاد به اين که زن خوب، زنی أاش را تباشد و بتواند مخارج زندگی

ه کرده و شاغل، توقعات باال و میل بدار و تابع شوهر و زنان تحصیلاست خانه

.تسلط بر همسرشان دارند و مواردی از اين دست می باشد2 Content Validity 3 Face Validity 4 Expert Validity 5 Cronbach Alpha Method

استت شدهاحی گويه طر 11،زنان فردگرايیبرای سنجش متغیر

6ای و بتر روی يتک طیتف که همگی در سطح سنجش رتبته

هتای توصتیفی مترتبط بتا آمتاره . ای لیکرت قرار دارنتد درجه

میتانگین بعتد نخستت دهد کته؛ نشان می های فردگرايی گويه

بته نسبت، (تأکید زنان بر اتکای به خود)متغیر فردگرايی زنان

تتالش زنتان در عتدم ،ديگرعبارتتر است؛ بهابعاد ديگر بیش

هتای وابستگی بته ديگتران و رستیدن بته استتقالل در عرصته

های آنان در زمینه تترجیح تتر از فعالیمختلف زندگی پررنگ

.ديگتران استت ختود بتر هتای فتردی يا تقتدم فعالیتت منافع

آنتان، با مقايسته میتانگین ابعتاد بتا میتانگین طیفتی همچنین،

مطالعته در کته میتزان استتقالل زنتان متورد شتود مالحظه می

قترار دارد و ط باالتر از حد متوست های مختلف زندگی،عرصه

م منتتافع و تقتتد تمايتتل زنتتان متأهتتل شتتهر زنجتتان بتته میتتزان

ط استت تر از حد متوسکم، های فردی خود بر ديگران تفعالی

بررستتی بتتا و در مجمتتوع، میتتزان فردگرايتتی در زنتتان متتورد

.باشدمی طتر از حد متوسپا ین، 19/39میانگین


ـ ضرایب پایایی پرسشنامه5جدول

صورت آلفا به آلفای کرونباخ تعداد گویه متغیر

استاندارد

*وضعیت پایایی

بسیار عالی .944 .946 11 فردگرايی زنان

قبول و خوبقابل .191 .136 41 رشد عقالنیت زنان

خوب و عالی .319 .391 19 تغییر هنجارهای جامعه

بسیار عالی .922 .919 24 گرايش به طالق زنان

پور گتابی و همکاران، حبیب)است ( 1449)قاعده سرانگشتی توسط جورج و مالری بندی مقادير آلفا در پن دسته، بر اساس يک جا معیار قضاوت ما تقسیم در اين*

4933.) فردگرایی هایگویههای توصیفی مرتبط با آماره ـ جدول

حداکثر حداقل دامنه تغییرات چولگی واریانس انحراف معیار میانگین ابعاد فردگرایی

64 43 11 49/4 31/12 14/3 19/14 استقالل

94 2 12 623/4 33/11 13/1 24/49 منافع فردیم تقد

66 41 21 124/4 43/449 94/44 19/13 های فردیتم فعالیتقد

421 11 441 139/4 91/993 14/43 19/39 مجموع فردگرايی

یحاگويه طر 41، زنانت عقالنیرشد برای سنجش متغیر

ای و بتر روی يتک که همگی در سطح سنجش رتبه استشده

های توصیفی مرتبط آماره. ای لیکرت قرار دارنددرجه 6طیف

دوم ايتن میانگین بعد دهد که؛اين متغیر، نشان می هایبا گويه

زنتان اعتقتاد به عبارت ديگتر، است؛ از بعد اول تربیشمتغیر،

تتر پررنگ و خانواده ت برابر با مردان در جامعهداشتن موقعیبه

های گیریداشتن حق انتخاب آزادانه در تصمیمبه آناناعتقاد از

هتای بته دستت با مقايسه میتانگین .باشدمی مهم زندگی خود

ت میزان عقالنیآمده با میانگین طیفی آنها مشخص می شود که

. بیش از حد متوستط رشتد داشتته استت مطالعهدر زنان مورد

هتا را نمتايش بته ختوبی ايتن مقايسته ( 1)و ( 9)و ( 1)شکل

و ابعتاد ( 12/11)ت عقالنیرشد میانگین در مجموع، . دهند می

باالی میتزان ط بهحاکی از رشد متوس، (29/24)و ( 66/14)آن

.مطالعه استت در زنان موردعقالنی

(انتخاب آزادانه) عقالنیترشد میانگین بعد اول ـ2 شکل

(موقعیت برابر با مردان) عقالنیترشد میانگین بعد دوم ـ3شکل

2 2/41

آمدهدستمیانگین به 66/14

12/19 94

4

11 2/94


11

12/44

12 2/23


91

عقالنیترشد میانگین ـ 4شکل

میانگین رشد عقالنیت -4شکل

تعقالنی های رشدگویههای توصیفی مرتبط با آمارهـ جدول

حداکثر حداقل دامنه تغییرات چولگی واریانس انحراف معیار میانگین تعقالنیرشد ابعاد

94 2 12- 114/4 42/91 49/6 66/14 انتخاب آزادانه

11 43 21- 211/4 13/19 26/3 29/24 ت برابر با مردانموقعی

441 19 19- 242/4 94/464 66/41 12/11 تعقالنیرشد مجموع

گويته 19، تغییتر هنجارهتای جامعته ر برای سنجش متغی

ای و بتر که همگی در ستطح ستنجش رتبته استطراحی شده

هتای آمتاره . ای لیکترت قترار دارنتد درجته 6روی يک طیف

نشتان هنجارهتای جامعته تغییتر هتای گويهتوصیفی مرتبط با

تتر از ساير ابعتاد بتیش اين متغیر م دومیانگین بعد دهد که؛ می

هتتای مختلتتف تغییتتر ديگتتر از میتتان جنبتتهعبتتارتاستتت؛ بتته

.شودتر احساس میشدن آن بیشدوساختی ،های جامعههنجار

آنتان، مالحظته با مقايسه میانگین ابعاد بتا میتانگین طیفتی اما،

داری زنتان به خانهمیزان نگرش منفی جامعه نسبت کهشود می

قترار ط تر از حد متوسپا ین از ديدگاه زنان متأهل شهر زنجان،

هنجارهتای تغییتر رمتغیت دو بعد ديگر انگین می ،همچنین. دارد

روابتط عتاطفی بتا دوساختی شدن جامعته و پتذيرش ) جامعه

که ايتن هستند تر کمخود نیز از میانگین طیفی (جنس مخالف

هتای تتروي ارزش میزان، الامر گويای اين مطلب است که او

وجود آمده سنتی در جامعه از يک سو و نیز میزان تناقضات به

دار آنهتا هستتند از ستوی های مختلفی که زنان عهتده نقش در

میزان پذيرش روابط ثانیاتر از حد متوسط است و ديگر، پايین

، در جامعته (قبتل و بعتد از ازدواج )عاطفی با جنس مختالف

در مجمتوع، . تر از حتد متوستط قترار دارد مورد بررسی پايین

انگر آن است که بی، (41/441)جامعه هنجارهای میانگین تغییر

تتر از حتد پتايین مطالعته در جامعه متورد میزان تغییر هنجارها

.ط استمتوس

هنجارهای جامعه تغییر هایگویههای توصیفی مرتبط با ـ آماره1جدول

حداکثر حداقل تغییراتدامنه چولگی واریانس انحراف معیار میانگین ابعاد تغییر هنجارهای جامعه

11 1 14 416/4 29/11 11/1 92/44 دارینگرش منفی به خانه

441 11 91 439/4 21/941 99/41 91/61 شدن جامعهدوساختی

روابتتط عتتاطفی بتتا جتتنس پتتذيرش

مخالف

92/6 44/9 44/9 991/4 42 9 43

434 29 414 143/4 14/911 44/43 41/441 هنجارهای جامعه مجموع تغییر

گرايش به طالق زنانمتغیر وابسته تحقیق ت برای سنجش

است کته همگتی استفاده شده گويه 24متأهل شهر زنجان ت از

ای درجته 6ای و بتر روی يتک طیتف در سطح سنجش رتبته

هتای بتا گويته هتای توصتیفی مترتبط آماره. لیکرت قرار دارند

19 12/11 2/61


12/31 441


متغیتر میانگین بعد شناختیدهد که؛ نشان می گرايش به طالق

؛ به عبارت ديگر، میزان به ابعاد ديگر باالتر استنسبت وابسته،

آگاهی و شناخت زنتان متورد مطالعته از وضتعیت طتالق در

هتای جامعته از جامعه و آثار و پیامدهای اين پديده و حمايت

تعهد برای افراد مطلقه و نیز اعتقاد آنان به عدم وجود اجبار و

ماندن در زندگی مشترک بر تمايل آنان به انجام اقتدام عملتی

در زمینه طالق يا ارزشیابی مثبت درباره باورهتای مربتو بته

گتترايش بتته طتتالقمیتتانگین در مجمتتوع، . طتتالق غلبتته دارد

نشتانگر ، (99/22)و ( 49/92)، (13/12)، و ابعاد آن (19/462)

ین در میان زنتان متأهتل يط به پاگرايش به طالق در حد متوس

.باشدمیشهر زنجان

گرایش به طالق هایگویهبا های توصیفی مرتبطـ آماره9جدول

حداکثر حداقل دامنه تغییرات چولگی واریانس انحراف معیار میانگین گرایش به طالق ابعاد

19 41 62 144/4 14/469 44/49 13/12 رفتاری

94 42 12 191/4 12/141 62/41 49/92 عاطفی

411 14 444 699/4 11/146 96/41 99/22 شناختی

962 99 111 113/4 11/4363 11/19 19/462 مجموع گرايش به طالق

نتایج استنباطی دومتغیره( ب

زنتان بر اساس نتاي آزمتون پیرستون؛ بتا افتزايش فردگرايتی (961/4=r ،444/4= sigo ) و افتزايش میتتزان اعتقتاد آنتتان بتته

هتای مهتم زنتدگی گیری داشتن حق انتخاب آزادانه در تصمیم، و نیز با افزايش نگرش منفتی (r ،444/4= sigo=124/4)خود

و ( r ،444/4= sigo=169/4)داری زنتان به خانته جامعه نسبت

ابط عاطفی و احساستی بتا های افراد نسبت به روتغییر نگرش

، گترايش زنتان بته (r ،444/4= sigo=111/4)جنس مختالف لیکن، اعتقاد زنان به داشتن موقعیت . يابد طالق نیز افزايش می

برابر با متردان در جامعته و ختانواده، تتأثیری در افتزايش يتا

(. r ،439/4= sigo=466/4)کاهش گرايش آنان به طالق ندارد

ستمت یر هنجارهای جامعه، گترايش زنتان بته همچنین، با تغی

ستمت ، و به(r ،419/4= sigo=493/4)، (صورت عامبه)طالق

، (r ،491/4= sigo=441/4)، (صورت ختاص به)طالق عاطفی

در خصوص روابتط میتان متغیرهتای مستتقل . يابدافزايش می

تحقیق با يکديگر؛ هرچه بین ستاختار کهتن و متدرن جامعته،

وجود داشته باشد، زنان دچار تعتارض شتده و تریتضاد بیش

در دوراهی شک و يقتین، در اعتقتادات ختود مبنتی بتر حتق

های مهم زندگی و نیتز اعتقتاد گیریانتخاب آزادانه در تصمیم

. شوندبه داشتن موقعیت برابر با مردان، دچار شک و ترديد می

تر بین ساختار کهن و مدرن به عبارت ديگر، تضاد هرچه بیش

، r=ت944/4)جامعه، مانعی در رشد عقالنیت زنان خواهد بود

444/4= sigo .)داری چه نگرش جامعه نسبت به خانهلیکن، هرتتری خواهتد تر شود، عقالنیت در زنان رشتد بتیش زنان منفیدر ايتن صتورت، زنتان بتر (. r ،419/4= sigo=444/4)داشت

هنتد بتود های مختلتف زنتدگی معتقتد خوا استقالل در عرصه(161/4=r ،444/4= sigo )هتای فتردی ختود را بتر و فعالیت

، r=119/4)دهنتد پیوندهای جمعی و ختانوادگی تترجیح متی 444/4= sigo ) که با تشديد تضاد میان ستاختار کهتن و متدرن

های فردی خود در تری برای فعالیتجامعه، زنان اولويت بیش

=r ،494/4=443/4) مقابل پیوندهای جمعی قا ل خواهند بودsig .) همین طور، زنانی کته بته انتختاب آزادانته معتقدنتد بتر

تتری داشتته و در مستا ل مختلتف تعامالت ابزاری تأکید بیش

، r=141/4)دهنتد زندگی، منافع خود را در اولويت قترار متی 444/4= sigo .) مطابق نتاي پژوهش، هرچه روابط عتاطفی بتا

در میان افراد جامعه داشته باشد، جنس مخالف پذيرش بااليی

تری به حق خود در جهت انتخاب آزادانته زنان نیز اعتقاد بیش

(. r ،449/4= sigo=411/4)کننتد در تصمیمات زندگی پیدا می

در کنار پتذيرش ايتن قبیتل روابتط، هرچته نگترش ،همچنین

تتر باشتد، فردگرايتی در داری زنان منفیجامعه نسبت به خانه


99

ید زنان بر تعامالت ابزاری و توجه ويتژه بتر منتافع زنان ت تأک های فردی بر پیوندهای جمعی و خود در روابط، تقدم فعالیت

هتای ختانوادگی و تأکیتد بتر رستیدن بته استتقالل در عرصته

(.r ،444/4= sigo=119/4) يابدمختلف زندگی ت افزايش می

های چند متغیره تحلیل( جأثیرپتذيری مستتقیم، غیرمستتقیم و کتل منظور تعیین میزان تبه

متغیر گرايش به طالق از متغیرهای مستقل مورد استفاده، مدل

، با استفاده از تکنیک تحلیل مسیر، به شرح زير مورد آزمتون 1

واقع شده است؛از میان سه متغیتر متورد بررستی، تنهتا متغیتر ر بته صتورت مستتقیم بتر متغیت 991/4فردگرايی زنان با بتای

بتر ايتن استاس، بتا افتزايش يتک . گرايش به طالق تأثیر دارد

انحرام استاندارد در متغیر فردگرايی زنان، گرايش بته طتالق

يابتد و انحترام استتاندارد افتزايش متی 991/4آنان به میتزان برعکس، کتاهش يتک انحترام استتاندارد در متغیتر متذکور،

وابستتته انحترام استتاندارد در متغیتر 991/4موجتب کتاهش

لیکن دو متغیر ديگر، تنها بر بعد رفتتاری گترايش بته . شود می

صورت مستقیم تأثیر دارند؛ تغییر هنجارهای جامعه با طالق، بهدر (. تت 491/4)و رشد عقالنیت زنان بتا بتتای ( ت444/4)بتای

، به 42/4تر از حقیقت دو متغیر مذکور، با سطح خطای بزرگ

داری بتر متغیتر گترايش بته معنی صورت مستقیم تأثیر آماری

طالق ندارند و به صورت غیرمستقیم و از طريق تأثیر بر متغیر

مطالعته تتأثیر فردگرايی زنان، بر گرايش به طتالق زنتان متورد

دارند؛ تأثیر غیرمستقیم متغیر تغییر هنجارهای جامعه برابتر بتا ابر با و تأثیر غیرمستقیم متغیر رشد عقالنیت زنان بر( -466/4)

.باشدمی( -492/4)

ـ مدل تجربی عوامل مؤثر بر گرایش به طالق زنان 5شکل

دستت آمتده؛ متغیتر فردگرايتی با توجه به مدل تجربی به

در نظتر گرفتته شتده ( درونتداد ) 4میتانی زنان، به عنوان متغیر

است اما برای پی بردن به روابتط میتان متغیرهتای مستتقل بتا

منظور از متغیر میانی، متغیرهايی هستند که به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته 4

پور گتابی و حبیب)شده و تأثیر ساير متغیرها بر روی آنها محاسبه شده است

(.294: 4933همکاران،

يکديگر، تک تک آنها به صورت متغیر وابسته در نظتر گرفتته

شد که بر اساس آن، متغیر تغییتر هنجارهتای جامعته بتا بتتای

، بر متغیر رشد عقالنیتت زنتان تتأثیر دارد و متغیتر (-164/4)

، بر متغیرتغییتر هنجارهتای جامعته (-134/4) یر نیز با بتایاخ

با توجه به وجتود همبستتگی میتان ،همچنین. تأثیرگذار است

متغیرهای مستقل تحقیق، از طريق محاسبه ضريب همبستتگی


توان گفت که میان متغیرها تعامل برقترار استت و پیرسون، می

ا کتاهش در همگی دارای پشتوانه تئوريک هستند و افزايش يت

هريک از آنها، با افزايش يا کاهش در متغیر مقايسه شده بتا آن

.باشدهمراه می

با توجه به مطالب فوق، مسیرهای زير برای تحلیل آماری

:بر اساس آن، تنظیم شده است 44آيد که جدول به دست می

های جامعهتغییر هنجار 119/4گرايی فرد 991/4گرايش به طالق (4

رشد عقالنیت 961/4گرايی فرد 991/4گرايش به طالق (1

معههای جاتغییر هنجار -164/4رشد عقالنیت 961/4گرايی فرد 991/4گرايش به طالق (9

رشد عقالنیت -134/4های جامعه تغییر هنجار 119/4گرايی فرد 991/4گرايش به طالق (1

رشد عقالنیت -491/4 ( بعد رفتاری)گرايش به طالق (2

های جامعهتغییر هنجار -444/4( بعد رفتاری)گرايش به طالق (6

تأثیر مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیرهای مستقل بر متغیر وابستهـ میزان 11جدول

انواع تأثیر هامتغیر

کل مستقیمغیر مستقیم

991/4 ت 991/4 گرايی زنانفرد

-492/4 499/4 -491/4 رشد عقالنیت زنان

-466/4 412/4 -444/4 های جامعهتغییر هنجار

گیری و پیشنهاداتنتیجه

و (4931و 4919)گیدنز )های سو با نظريه، هم4اول نتاي فرضیه

لیلیستتروم، )، (4931تنهتايی و همکتاران، از ابوالحستن ؛ نقتل (4914) تافلر

، (4933از شتکربیگی، نقتل )، نظريه بک (4933از شکربیگی، ؛ نقل4936

، (4933شتتکربیگی، از نقتتل)، دورکتتیم (4991از آزبتتورن، نقتتل)تتتونیز

و نعیمتی ( 4913)سو با نتاي پتژوهش بزرگیتان هم ،همچنین

بتر ( 4914)و تتافلر ( 4931و 4919)باشد؛ گیدنز می( 4994)

شدن يکی از عواملی استت کته در نهتاد اين باورند که جهانی

هتای هتای اساستی در نقتش خانواده تأثیر گذاشته و دگرگونی

وجتود ه اعضای ختانواده بته سنتی و ثابت و از پیش تعیین شد

استتت کتته نهايتتتا بتته رشتتد فردگرايتتی عتتاطفی و ظهتتور آورده

(4933از شکربیگی، نقل)بک . شده استمنجر های رمانتیک عشق

از ... معتقد است افزايش فردگرايی، تأکید بر اتکای به ختود و

.بین فردگرايی زنان و گرايش آنان به طالق رابطه وجود دارد

، مدرنیتته (4991از آزبورن، نقل)تونیز . باشندپیامدهای مدرنیته می

ستمت فردی موجود در جماعتت بته انتقال از پیوندهای بینرا

از شتکربیگی، نقتل )دورکتیم . نمايدفرديت گمنام جامعه تلقی می

، همبستتتگی جوامتتع ستتنتی و متتدرن را دارای تضتتاد و (4933

داند که در آن در نتیجه تقتدم فردگرايی را محصول جامعه می

ادل میتان ها و باورهای فردی بر پیوندهای جمعتی، تعت فعالیت

معتقتد استت؛ ( 4936)لیلیستروم . ريزدفرد و جامعه بر هم می

هتای اجتمتاعی موجتود در جامعته يابی انسان در سازمانبا راه

عنوان فردی مستقل و آزاد، نه عضتوی از يتک گتروه مدرن به

گیتری در ايتن میتان شتکل . خويشاوندی، فرديت رشد يافتت

هتای ردان، تغییر نقتش فرديت زنان، به استقالل نسبی آنان از م

مختلف آنان در چارچوب خانه و پايان بخشیدن بته تلقتی ای

بته ايتن نتیجته ( 4913)بزرگیتان . از نقش سنتی زن منجر شد

است که، همبستگی مکانیکی خانواده ستنتی بتا قتدرت رسیده

وی تغییتتر شتتکل . استتتمدرنیتتته و نوستتازی سستتت گشتتته


14

هتای نفتوی گتروه ای، کتاهش ها از گستترده بته هستته خانواده

خويشاوندی، رشد آگاهی زنان به حقوق خويش و تن نتدادن

به نظام سرکوب مردساالرانه، استقالل نستبی اقتصتادی زنتان،

گیری آزادانه زنان در انتختاب رشد فردگرايی و قدرت تصمیم

همسر و در مورد خاتمه زندگی زناشويی را از عوامل مؤثر در

، (4994)ي تحقیتق نعیمتی نتتا . استت افزايش طالق برشمرده

از ازدواج در اختیتار متردان در باالترين میزان فردگرايی را قبل

حال طالق اما در بعد از ازدواج در اختیار زنان در حال طالق

دهد و اين حاکی از تأثیر رشد فردگرايتی در گترايش نشان می

.زنان به طالق است

و 4919)گیتدنز )هتای سو با نظريههم 1نتاي فرضیه دوم

تنهتايی و از ابوالحستن نقتل )؛ (4934)و ترنر ( 4914)، تافلر (4931

؛ 4936لیلیستتروم، )و (4933از شتکربیگی، نقتل )، بک (4931همکاران،

و تتافلر ( 4931و 4919)باشد؛ گیدنز می (4933از شکربیگی، نقل

شتدن تغییتر جمله پیامدهای جهتانی ، معتقد هستند؛ از(4914)

شتدن های سنتی از انتسابی به اکتسابی است و تخصصتی قشن

ه تقسیم کار، نقش زنان را دستخوش تغییترات شتگرفی نمتود

بر اين باور است که اشتغال زنان بر روابط ( 4934)ترنر . است

گذارد و زنان را در ايفتای نقتش دچتار زناشويی آنها تأثیر می

تعريتف رابطته ز، بتا (4933از شکربیگی، نقل)بک . کندتعارض می

مرد و زن و توازن در حال تغییر قتدرت بتین زن و مترد را از

، اعتقتاد دارد کته (4936)لیلیستروم . داندپیامدهای مدرنیته می

گیری هويت مستقل زنان بته استتقالل نستبی زنتان و از شکل

نتاي فرضیه . استشدن آنها منجر گرديدهحاشیه به متن کشیده

، تتافلر (4931و 4919)گیتدنز )هتای نظريهسو با نیز هم 1سوم

از ابوالحسن تنهتايی و همکتاران، ؛ نقل(4934)و ترنر ( 4914)

سو بتا نتتاي تحقیقتات عباستی مولیتد هم ،و همچنین( 4931

، (4931و 4919)گیتدنز )باشتد؛ می( 4994)و نعیمی ( 4994)

تنهتتايی و از ابوالحستتن؛ نقتتل(4934)و ترنتتر ( 4914)تتتافلر

تتترين تتتأثیرات معتقدنتتد، يکتتی از مهتتم ( 4931ان، همکتتار

.گرايش آنان به طالق رابطه وجود داردبین رشد عقالنیت زنان و 4 .بین تغییر هنجارهای جامعه و گرايش زنان به طالق رابطه وجود دارد 1

هتای هتا و نقتش شدن در نهاد خانواده دگرگونی ارزش جهانی

در تحقیتق ختود ( 4994)عباسی مولید . سنتی در جامعه است

هتای است که بین تعهد زناشتويی و ارزش به اين نتیجه رسیده

فرهنگی در زنان و مردان مورد بررستی همبستتگی مستتقیم و

رفتتن میتزان پايبنتدی زوجتین بته يعنی بتاال . جود داردقوی و

های فرهنگی موجود در ايران، باعث افزايش میزان تعهد ارزش

آنان در زندگی مشترک، ثبات ازدواج و حفظ کتانون ختانواده

دهتد؛ نتوع نشتان متی ( 4994)نتاي تحقیتق نعیمتی . شودمی

بر های سنتیهای مسلط بر افراد، حاکی از تسلط ارزشارزش

هتای متدرن بتر ستنتی مدرن در خانواده پدری و تسلط ارزش

تتر شتدن رنگبعد از ازدواج در گروه در حال طالق و نیز کم

در نهايتت ايتن کته؛ . های سنتی نزد گروه عتادی استت ارزش

برای فهم تغییرات به وقوع پیوسته در کشورهايی نظیتر ايتران،

کته در آن، شتود استفاده متی « جهانی ت محلی شدن »از مفهوم

نیتز ( محلی)اضافه بر تأثیرات بیرونی، شرايط و عوامل درونی

تتوان بر همین اساس، متی . (14: 4932سترايی، )لحاظ شده است

گفت که؛ مدرنیته يک نسخه واحتد جهتانی نیستت بلکته هتر

ها و ها، ارزش–کشوری از راه و روش خود و بر اساس سنت

بتر در ايتن مستیرگام های جامعه، ملتت و دولتت ختود، ايده

طتور يکستان در بته هتا هتم ، خانوادهدارد و از سوی ديگر می

شتکر ) مدرنیزاستیون قترار ندارنتد های مدرن ومعرض انديشه

گیتری نتوعی مدرنیتته توان از شتکل میبنابراين، . (4994، بیگتی

معنا که بدين میان آورد؛های ايرانی صحبت بهخانواده بومی در

دگرايی در نتوع و ستبک رغتم تجتد ی علتی های ايرانت خانواده

ر د ،در واقتع تی هستتند و چنان دارای انديشته ستن هم زندگی،

-بتته متتدرن هستتتند؛ ت،در عینیتت تی وستتن (تیهنیتت) انديشتته

متدرن زنتدگی انديشتیم و تی متی ما همچنان سن ،ديگر عبارت

هتای در انديشته تتوان ای از اين موارد را متی کنیم که نمونه می

وظتايف زنتان در نقش و نگرش نسبت به جايگاه وسنتی در

مدرنیتته ت واجتماع اشاره کرد که تعارض میان سن خانواده و

گاه عاملی برای بروز اختتالم میتان زوجتین و ، در اين موارد

برختی . (4994، شتکر بیگتی )بود پاشی کانون خانواده خواهد فرو

قیتق نتاي پژوهش حاضر نیتز متواردی را در تأيیتد نتتاي تح


دهد؛ در حقیقت، به طور همزمتان نشان می( 4994)شکربیگی

توان عناصری از جامعه سنتی و مدرن را ت در کنار يکديگر می

به عنتوان مثتال؛ . های مورد بررسی، مشاهده کردت در خانواده

وابستگی به ديگران و در کنار تالش زنان مورد مطالعه در عدم

استتقالل عتاطفی و )ی های مختلتف زنتدگ استقالل در عرصه

، آنتان ...(مستأله و گیتری و حتل اقتصادی، استقالل در تصمیم

همچنان معتقد به نوعی التزام در قبتال انجتام کارهتای منتزل

هستند و جويتای جلتب رضتايت همستر و فرزنتد و کستب

پذيرش اجتمتاعی بتاالتر از ستوی اقتوام و نزديکتان ختود و

هر قیمتی کته شتده باشند و حاضر نیستند که بههمسرشان می

هتای ختانواده ت همستر و به موفقیت دستت يابنتد و خواستته

فرزند، برقراری آرامش در خانواده و حفتظ رابطته بتا اقتوام و

ای برای زنان مورد بررستی دارد و نزديکان، اهمیت فوق العاده

هتای منفتی ديگتران، در نوعی نگرانی از طرد شدن و قضاوت

ری که اگر اولويتت دادن زنتان بته شود به طوآنان مشاهده می

کارها و امور شخصی و خصوصی خود باعتث دلختور شتدن

ولیت در ؤمست ديگران از آنان شود يا از آنان تصوير فتردی بتی

توجه نسبت به وظايف همستری در قبال زندگی مشترک يا بی

، افتراد ايتن (قضتاوت شخصتی ديگتران )یهن ديگران بسازد

و در پی آن خواهند بود کته ديگتران اولويت را زير پا گذاشته

. رفتار، عملکرد و شخصیت آنتان را متورد تأيیتد قترار دهنتد

تمامی اين موارد از سويی متتأثر از فرهنتگ ايرانتی ت استالمی

است که اعتقاد به گذشت و فتداکاری در زنتدگی، توجته بته

دوستتی و صتله ارحتام، جز تی از آن را تشتکیل ديگران، نوع

دهنده پیوندهای قوی اجتمتاعی وی ديگر، نشاندهد و از س می

ای سنتی است که در آن قطع رابطه با اقتوام متذموم در جامعه

شتود، نتوعی اجبتار در برپتايی روابتط ختانوادگی شمرده می

بايست امتور دوستانه با اقوام و نزديکان وجود دارد و افراد می

نمايند در غیر زندگی خود را با امورات و برنامه ديگران تنظیم

ولیت و ؤاين صورت از جانب آنان طرد شده يا فترد بتی مست

شوند و در حالت کلتی، تمتامی متوارد خودخواهی قلمداد می

فتتوق مصتتداقی از پیونتتد عناصتتر جامعتته ستتنتی و متتدرن در

هتای بتر استاس يافتته ،همچنین. ای در حال گذار است جامعه

در زنتدگی پژوهش؛ افراد متورد بررستی دخالتت ديگتران را

شخصی خود دوست ندارند اين در حالی است کته بتا وجتود

های اجتماعی قوی در جامعه مورد بررستی، رستیدگی و شبکه

گیتری امتور زنتدگی ديگتران، جز تی الينفتک از زنتدگی پی

در چنین شرايطی، در صورتی که . دهداجتماعی را تشکیل می

ا در اين امتر، خوشتايند زوجتین يتا يکتی از آنهتا نباشتد و يت

های ديگران به ويژه نسل قبتل صورتی که آنان برخی دلسوزی

را دخالت در زندگی شخصی خود قلمتداد نماينتد، در ايجتاد

،همچنتتین. درگیتتری و تتتنش در ختتانواده متتؤثر خواهتتد بتتود

زن امتروز نبايتد »اعتقادات زنان در خصوص متواردی چتون؛

سیاری زنان قادرند ب»، «محبوس در خانه و تابع همسرش باشد

های شغلی را که هم اکنون در اختیار متردان استت از موقعیت

، « تر از مردان عمل کنندرا به عهده بگیرند و درآن بسیار موفق

های زندگی مشترک، به يک انتدازه گیریزن و مرد در تصمیم»

هیچ الزامی در پرداختن زن به کارهای ستنتی »، « سهیم هستند

زنان بايد به ايتن وضتعیت ختود خود در خانه وجود ندارد و

و مواردی از اين دست، در کنتار تتالش آنتان « معترض باشند

تر و اتکای به خود، در جامعه يابی به استقالل بیشبرای دست

شود، ايجتاد سنتی که با ويژگی عمده مردساالری مشخص می

در حالت کلی در جامعه مردساالر، وظايف زن . نمايدتنش می

ت تقريبا واضح تعريف شده است کته انحترام و مرد به صور

از آنها با فشارهای اجتمتاعی مثتل طترد شتدن فترد از ستوی

از ستوی ديگتر، بتا . ديگران يا قضاوت منفی آنان همراه است

توجه به پیوندهای قومی و خويشی موجود در اين جامعته، از

چشمی هموطرفی اطرافیان در صورت وجود دلخوری يا چشم

، در تحريک مرد به سمت طالق دادن همستر يتا و يا حسادت

سوق دادن او به سمت ازدواج مجدد دخیل هستند و از ستوی

العمل افراد ت به ويژه زنان ت در راستای پیشگیری ديگر، عکس

از قضاوت منفی ديگران يا کسب تأيید و پذيرش اجتمتاعی از

سوی آنان، به عنوان پشتوانه اجرايی برخی رفتارها به حستاب

هتای زنتدگی آيند و زنان خواستته يتا ناخواستته دشتواری می

در نهايتت .مشترک را پذيرفته و بته طتالق روی نمتی آورنتد

که؛ تغییرات به وجود آمده فعلی مستتلزم تغییتر انتظتارات، اين


19

هاست و لذا افتزايش مهتارت همستران بترای وظايف و سنت

زوجتین طلبد؛ چرا که گاه مندی زناشويی را میتحقق رضايت

در همتین راستتا، داشتتن . صادقانه از درک يکتديگر عاجزنتد

روانتتی زن و متترد و شتتناخت آگتتاهی از نیازهتتای زيستتتی و

ای برخوردار خواهد العادهچگونگی ارضای آنها از اهمیت فوق

نوبه خود، موفقیت و رضايت در زندگی زناشويی بود و اين به

ين، لزوم شرکت زوجتین بنابرا. آوردرا برای آنها به ارمغان می

در جلسات مشاوره قبتل و بعتد از ازدواج، جلستات آمتوزش

هتای ارتبتاطی و نیتز های زنتدگی و بته ويتژه مهتارت مهارت

گسترش فرهنگ مطالعه از عواملی است که در مسیر شتناخت

زوجتتین از نیازهتتا، حقتتوق و وظتتايف متقابتتل آنتتان در قبتتال

کته آشتنايی متردان گشا خواهد بود به ويتژه ايتن يکديگر، راه

جامعه سنتی با نیازها و حقوق ويژه زنتان، در تعتديل روحیته

هتای مردساالرانه آنان و در نهايت کاهش اختالفات و درگیری

ن والؤلتذا بته مست . افراد در زندگی زناشويی مؤثر خواهد بتود

هتا و مراکتز های آموزشی، باالخص مدارس و دانشگاهسازمان

هتای آموزشتی ردد به برگزاری کتالس گبهداشتی، پیشنهاد می

صورت مداوم اقدام نمايند تا افتراد در از ازدواج بهآمادگی قبل

صورت وجود ابهام در چگونگی انتختاب همستر و اقتدام بته

شتود کته پیشنهاد متی ،همچنین. ازدواج، دچار تعارض نشوند

مسئوالن و مشاوران در زمینه تعیین و تشخیص عواملی که در

شتده و تواننتد متؤثر واقتع از ازدواج متی سازی قبتل دوره آماده

.وجود آورند، مطالعه نماينداز ازدواج را بهمندی بعدرضايت

هتا کته جريتان مدرنیتته بتر کلیته فرهنتگ نکته نهايی اين

ثیرگتتذار بتتوده و در برختتتی متتوارد در حتتوزه ختتتانواده أت

توان با روشتنگری، از هايی را ايجاد کرده است که می گسست

.های خانوادگی جلوگیری کردسستگ

منابع

نقتتد و نگتترش بتتر فرهنتتگ (. 4969) .ختتو، محمتتد آراستتته: تهتران ، چتا اول، اصطالحات علمی ت اجتمتاعی

.نشر گستره

،گذار از گذشتته تتا بته حتال : مدرنیته(. 4991) .آزبورن، پیتر

: تهتتران ،چتتا دوم ،حستتینعلی نتتویری :ترجمتته

.انتشارات نقش جهان

هتتا و چتتالش: طتتالق در ايتتران»(. 4931) .حستتینآقاجتتانی،

، شناستی ايتران سايت انجمن جامعته ،«اندازها چشم

.4933تابستان

جهانی »(. 4931) .ابوالحسن تنهايی، حسین و عالیه شکربیگی

گتذار يتا )شدن، تجتددگرايی و ختانواده در ايتران

مجله جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد ،«(فروپاشی . 22-99ص ،44، شآشتیان

رويکترد »(. 4932) .ايران محبتوب، جتالل و متريم مختتاری

،«جريان زنتدگی در مطالعته ازدواج جوانتان ايتران

.442-34ص، 21ت 23، ش فصلنامه جمعیت

(. 4939) .محمود و شتهره روشتنی ،گلزاری ؛باستانی، سوسن

مجلتته ،«علتتل و شتترايط میتتانجی: طتتالق عتتاطفی» مارهاول، شت ، ستال بررسی مسا ل اجتمتاعی ايتران

.14-4سوم، ص

هويتت زن ايرانتی در جامعته امتروز؛ (. 4933) .باقری، زهراسسته فرهنگتی و ؤستايت م ،بگو یتد متن کیستتم

بیانت اطالع رسانی

،«مدرنیتتته جهتتانی، طتتالق ايرانتتی»(. 4939) .بزرگیتتان، امتتین

.94ص، 94ماهنامه نامه، ش

بررسی فردگرايی و »(. 4936) .بهروان، حسن و اعظم علیزاده

دانشتتجويان دانشتتگاه عوامتتل متتؤثر بتتر آن در بتتین

مجلته علتوم اجتمتاعی دانشتکده ،«فردوسی مشهد، ادبیات و علوم انستانی دانشتگاه فردوستی مشتهد

.16-4سال چهارم، شماره دوم، ص

انگلیستتی ت )فرهنتتگ علتتوم اجتمتتاعی (. 4966) .بیتترو، آلتتن :باقر ستاروخانی، تهتران :، ترجمه(فرانسه ت فارسی

.انتشارات کیهان

راهنمای (. 4933) .کرم و رضا صفری شالیپور گتابی، حبیب

تحلیتل )در تحقیقات پیمايشی SPSSجامع کاربرد: انتشتارات لويته : تهران، چا اول ،(های کمیداده

.متفکران

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&sqi=2&ved=0CB0QFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.tebyan.net%2F&ei=W3v5U_e6CMrkaOmkgrgC&usg=AFQjCNES3Lh-w7HFDq1Q73ssZL2A1XLGqw&sig2=25DdqH4UAFL2hI57qCebFA

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&sqi=2&ved=0CB0QFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.tebyan.net%2F&ei=W3v5U_e6CMrkaOmkgrgC&usg=AFQjCNES3Lh-w7HFDq1Q73ssZL2A1XLGqw&sig2=25DdqH4UAFL2hI57qCebFA


خبرنامته (. 4936نته ماهته )دفتر آمتار و اطالعتات جمعیتتی

.49ش ،آماری سازمان ثبت احوال کشور

نرجس صتادقی السادات مرقاتی خويی،رحمانی، اعظم، عفت

ارتبا رضتايت جنستی و »(. 4994) .قلیو لیال اهلل

نشريه مرکز تحقیقات ،«رضايت از زندگی زناشويی

های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهتران مراقبتت 31، ص 14، ش11، دوره (نشريه پرستاری ايران)

94 .

ماهنامته ،«مبغوضیت طالق در اسالم»(. 4939) .رضايی، مريم

. 411ت441، ص 94، ش ر و انديشهرواق هن

و ستیاوش بهرامتی نیا اکبر علیوردی ؛رياحی، محمد اسماعیل

شتتناختی میتتزان تحلیتتل جامعتته»(. 4936) .کاکاونتتد

مطالعتته متتوردی شهرستتتان : گتترايش بتته طتتالق

پژوهش )نشريه زن در توسعه و سیاست ،«کرمانشاه .414ت 449، ص49، پیاپی 2: ، دوره9، ش (زنان

،شناسی ختانواده ای بر جامعهمقدمه(. 4914) .ساروخانی، باقر

.انتشارات سروش: تهران ،چا اول

تتداوم و تغییتر ختانواده در جريتان »(. 4932) .سرايی، حسن

شناستی نامه انجمن جمعیتت ،«گذار جمعیتی ايران

.64-91ص ،1ايران، ش

المعتارم تطبیقتی علتوم ة دايتر (. 4919) .شايان مهر، علیرضاستتازمان انتشتتارات :تهتتران ،(جلتتد دوم) اجتمتتاعی

.کیهان

شتناختی فرديتت مطالعته جامعته (. 4933) .شکربیگی، عالیته

سازی شدن و کتاهش سترمايه اجتمتاعی ختانواده

ستتايت ،ايرانتتی در رويتتارويی ستتنت و مدرنیتتته

.شناسی ايران جامعه

بررستتی رونتتد آمتتار ازدواج و »(. 4932) .علیتتزاده، مرجتتان

،«4931تا 4919بت شده کشور از سال های ث طالق

. 19ت 19، ص26و 22، ش فصلنامه جمعیت

بررسی »(. 4939) .الدن معین و لهراسب روستا ؛غیاثی، پروين

علتتل اجتمتتاعی گتترايش بتته طتتالق در بتتین زنتتان

فصتلنامه ،«کننده به دادگتاه ختانواده شتیراز مراجعه

.441ت 11، ص 9، ش شناسی زنانجامعه

(. 4994) .دهاقتتانی، ابوالقاستتم و علتتی محمتتد نظتتریفتتاتحی

شتناختی عوامتل متؤثر بتر گترايش تحلیل جامعته »

فصتتلنامه ،«زوجتتین بتته طتتالق در استتتان اصتتفهان

.21ت 49، ص 12، ش مطالعات امنیت اجتماعی

غالمعبتتاس ،شناستتیمبتتانی جامعتته(. 4931) .کتتو ن، بتتروس

.انتشارات سمت: توسلی و رضا فاضل، تهران

موقعیت زنان ايران سی سال پس از »(. 4931) .ی، فريدهماشین

شناستی و علتوم اجتمتاعی نشريه جامعته ،«انقالب

.494ت 416ص ،14و 49، ش «آيین»

تأثیر تعامل ختانواده و متاهواره »(. 4994) .نعیمی، محمدرضا

مطالعته متوردی شهرستتان )در بروز پديده طتالق

، جوانتان شناسی مطالعتات فصلنامه جامعه ،(گرگان

.144ت 494، ص 4ش



41/9/4999: پذيرشتاريخ 9/9/4991: تاريخ دريافت

41-14صص

دانشجویان انحرافی مقياس سنجش رفتارهاي اعتباریابی و رواسازي ساخت،پيش درآمدي بر

اجتماعی دانشگاه مازندران دانشیار گروه علومنيا، اکبر عليوردي

اجتماعی دانشگاه مازندران کارشناس ارشد پژوهش علومعرفان یونسی،

چکيده

،به منظور رسیدن به اين هددف . ی پرسشنامه رفتارهای انحرافی دانشجويان انجام شده استمطالعه حاضر با هدف ساخت، اعتباريابی و رواساز

توصیفی پژوهش اين برای انتخاب نمونه .های پیشین طراحی شدای با توجه به تعاريف اين سازه، و مصاديق اين رفتارها در پژوهشپرسشنامه

هدای دولتدی شدهر تهدران ساده، دانشگاه تهران و دانشگاه عالمه طباطبايی از بین دانشگاهگیری تصادفی نمونه روشابتدا با استفاده از پیمايشی،

بدا اسدتفاده پرسشنامه 144انتخاب شدند؛ سپس انتخاب پاسخگويان در هر دانشگاه به صورت در دسترس صورت پذيرفت و در نهايت تعداد

، روايدی محتدوا و (روش لدو )هدا به کار رفته شامل روش تحلیدل گويده های روش. مورد تحلیل قرار گرفت Amosو SPSSافزارهای از نرم

عامدل شناسدايی 1در نتداي تحلیدل عداملی . بودندد ( هامحاسبه ضريب آلفای کرونباخ برای تمامی گويه)و پايايی ( تحلیل عاملی)روايی سازه

نتداي . «پرخاشدگری »و « تقلدب »، «وندالیسدم و سدرقت »، «یها و انحراف جنس مصرف مواد، مشروبات الکلی، روانگردان»: شدند که عبارتند از

پايايی اين مقیداس از طريدق محاسدبه آلفدای کرونبداخ . ها داشتحاصل از تحلیل عاملی تأيیدی نیز حاکی از برازش مطلوب و قابل قبول داده

و پايايی مناسبی برخدوردار اسدت و عوامدل بده توان گفت که اين مقیاس از روايیبا در نظر گرفتن نتاي اين پژوهش می. دست آمد هب 911/0

.گیری کنندای مناسب اندازهتوانند رفتارهای انحرافی دانشجويان را به گونهدست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأيیدی می

.اعتبار، تحلیل عاملی تأيیدی، رفتارهای انحرافی، روايی: هاي کليدي واژه

04494901444Email: [email protected] :نويسنده مسؤول


مقدمه

لیه مطالعاتی که در زمینه انحرافدات در طول چند دهه اخیر، ک

اجتماعی انجام شده است با ابهام در تعريدف رفتدار انحرافدی

در عین حال که غالبا اين مطرح بوده اسدت . مواجه بوده است

که چه رفتارهايی را بايد در اين مقوله قرار داد؟ به طدور کلدی

مصرف مواد :اين توافق هم وجود داشته است که اموری مانند

خدر، سرقت، کودک آزاری، جرم مشارکتی، فحشاء، بیمداری م

دهندد روانی و غیره را در رديف رفتارهای انحرافدی قدرار مدی

. (441-419: 4990نیددا و همکدداران،؛ بدده نقددل از علیددوردی1001ويتددزر، )

هرچند که در تعريف اين مفاهیم هم مشکالتی وجدود داشدته

سازمانی عی، بیمسائل اجتما :است، اصطالحات مختلفی مانند

شناسی اجتمداعی نیدز بدرای نامیددن ايدن اجتماعی و يا آسیب

رغدم تفداوت، گونه مطالعات به کار گرفته شده است، که علی

اين مفاهیم در اين زمینه اشدتراک دارندد کده دارای بدار منفدی

پردازند که مورد تأيید جامعه نیسدت هستند و به رفتارهايی می

اين گونه رفتارها به تمامی اعمال و در مجموع، . (4990محسنی،)

ها و نهادها شود که با انتظارات فرد، گروههايی گفته مینگرش

و در چهارچوب اصول اخالقی و (4919شفرز، )ناسازگار است

گیرد و در نتیجه با مند قدانونی يدا قواعد عام جامعه قرار نمی

عدالوه (. 4914عبدالهی، )گردد قبح اخالقی و اجتماعی روبرو می

بر آن، اين رفتارها غیر عادی آزاردهنده، غیر اخالقی، مضدر و

.شوندسزاوار سرزنش در نظر گرفته می

بده هدم کده است رفتار از پیوستاری اجتماعی، نحرافاتا

از تخلدف بده هدم و قتدل و اخدتالس نظیدر قانون، از تخلف

رسدمی، شدکنی قدانون بددون فرهنگی و اجتماعی هنجارهای

اجتمداعی انحدراف . شدود می اطالق خانه، از انانجو فرار نظیر

موقعیدت مکدان، زمدان، حسب بر که است اجتماعی ایپديده

مختلدف، هدای فرهند خدرده و هدا فرهند افراد، اجتماعی،

باشدد مدی نسدبی متفداوت، اجتماعی هایگروه و هاايدئولوژی

رفتار قالب در بايد انحراف «تیو» نظر اساس بر(. 4919 احمدی،)

اسدت رفتداری هرگونه انحرافی رفتار و شود، تعريف حرافیان

از آن تغییدر میدان و داندمی انحرافی را آن عمومی اجتماع که

رفتدار بايدد تعريدف ايدن پدذيرش با. است حداکثر تا حداقل

از پیوسدتار يد در اینقطده در کده بدانیم اقدامی را انحرافی

قدرار ديگر سوی در کامل انحراف تا سوي از کامل همنوايی

انحرافدی رفتدار . (4990محسدنی، از نقدل به ؛4991 تیو،) است گرفته

جهدانی يا مطلق شیوه هیچ که است نسبی اجتماعی پديده ي

. (4990محسددنی، ؛4919احمدددی،) ندددارد وجددود آن تعريددف بددرای

عمدل هنجارهدا تمامی طبق بر کمال و تمام طور به نه مردمان

-90: 4914 هاتکینسدون، ) دارند نحرفم حالت کامال نه و کنندمی

بده انحرافدی رفتارهای کلی، طور به .(4990 محسنی، از نقل به ؛91

. نیسدت جامعده تأيیدد مدورد کده شدود مدی اطدالق رفتارهايی

قدرار اجتماع به معطوف اختالالت زمره در انحرافی رفتارهای

هستند؛ اختیاری تاحدی اختالالت نوع اين که معنا بدين دارد،

بده . اندد متفداوت روانی و اضطرابی اختالالت با نظر اين از که

افسددردگی و اضددطراب اخددتالالت اينکدده بددا ديگددر، عبددارت

اخدتالالت شدوند، مدی دچدار آنها به افراد که هستند مشکالتی

کده هسدتند مدواردی مدواد، سوءمصرف و اجتماع به معطوف

افراد اين عمده ويژگی .(4911 ساز،) شوندمی آنها مرتکب افراد

دانندد ¬نمی اجتماعی قوانین به مقید را خود آنها که است اين

.ببرند لذت آن نقض از است ممکن حتی و

گدذار از دوره نوجدوانی و وارد علتدوره دانشجويی به

گیری شغلی و اجتمداعی شدن به جوانی، نقش مهمی در شکل

هدای تحصدیلی، زندگی دانشجويی، از تجربده . کندآتی ايفا می

علمی، ورزشی، صدنفی، سیاسدی، اجتمداعی، هندری و فکری،

يابد و سپهری فرادرسی است که اقامتی نشات می -خوابگاهی

شدود ولدی های رسمی تحصیلی هم میهر چند شامل فعالیت

هددايی از قبیددل شددرکت در محدددود بدده آن نیسددت و فعالیددت

ها، کنش انواع رفتارهدای سدازنده و ويرانگرانده، ها، تیم کلو

و تعامالت دانشجويی معطدوف بده درون يدا بیدرون مباحثات

عبارتی، زندگی دانشجويی بازتابی به. گیرددانشگاه را در بر می

خددواهی، از حددس هويددت، الگوهددای متمددايز رفتدداری، آرمددان

هدای دانشدجويان در ها و خرده فرهن کنشیها، همکنجکاوی

هدم ای اسدت کده بدا ورود بده دانشدگاه بده تجربه زيسته تدازه

درآمدی بر ساخت، اعتباريابی و رواسازی مقیاس سنجش رفتارهای انحرافی دانشجويان پیش

11

. (4999تلین، )رسانند می

انحرافدی رفتارهای دانشجويان يا و آموزاندانش مورد در

مصرف هرگونه ماده مخددر و اعتیدادآور، وندالیسدم، تواندمی

. باشددد سددرقت، پرخاشددگری و انحددراف جنسددی و غیددره

کنندده تعدديل شناسدايی عوامدل پیرامون متعددی های پژوهش

و عندوان مثدال شیراسدا صورت گرفته است؛ به انحرافی رفتار

که اندداده نشان نوجوانان روی بر پژوهشی در (4944) 4آزوما

آموزشدی هدای محدی در افراد و شود عوض مدارس چنانچه

بهبدود معنداداری طدور بده آنهدا رفتار گیرند، قرار تری مناسب

معلمدان تنبیده و نظدم کده اسدت آن گويدای يافته اين .يابد می

بهبدود چشدمگیری طدور بده را رافدی انح رفتارهدای تواندد می

نوجواندان انحرافی رفتارهای بر مدارس هایآموزش و ببخشد

ديگدری مطالعدات ،همچندین .اسدت ارزشمند بسیار جوانان و

انحرافدی رفتار بروز برای مهمی عامل خانواده که اندداده نشان

دلبسدتگی فقددان (. 91-14: 1041 ،1چند ) رودمی شمار به افراد

ايدن، بدر عدالوه . شدود مدی منجدر انحرافدی رفتدار هبد والدين

اندد شدده طدرد يدا اندد بريده خود خانواده از که آموزانی دانش

دارندد اجتمداعی ضدد رفتارهدای انجدام بدرای بیشتری تمايل

نتداي هدا، اين بر افزون. (4111-4149: 1004 ،9فدارينگتون و مورای)

نظارت با انحرافی رفتار که است داده نشان ديگر های پژوهش

. (4110-4149: 1001 ،1اوشدیو و السدتر لیدزر، ) اسدت مرتب والدينی

يافتده ايدن از اسدت، شده انجام امريکا بوستون در که تحقیقی

والدينی نظارت و تر ضعیف والدينی دلبستگی. کندمی حمايت

و سمپسون،) دارد مستقیم ارتباط افراد انحرافی رفتارهای با کمتر

-499: 1001 ، 4گلددوبر و فاروگیدا، کدافمن، ؛410-419: 4991 ، 4الئوب

کده دارد وجدود فدرض ايدن مورد در ایگسترده پیشینه .(141

بر بلندمدت و اساسی تأثیری کودکان رشد و تربیت چگونگی

دارد آيندده در انحرافدی رفتارهدای بدروز و افدراد روانی رشد

1 Shirasa & Azuma 2 Cheng 3 Murray & Farrington 4 Laser, J. A., Luster, Tom, Oshio, Toko 5 Sampson & Laub 6 Cauffman, Farruggia, & Goldweber

کلدی، ورطد به. (4994 کلندر و پريسدکات، از نقل به ،4994 ،1مکوبی)

والددين کنترل سطح والدين، محبت و حمايت پذيرش، میزان

بروز با فرزندان استقالل میزان و( انگاری سهل يا گیری سخت)

متغیرهای و دارد مستقیمی رابطه مجرمانه و انحرافی رفتارهای

.هستند انحرافی رفتار پیشايند يا ساز زمینه نوعی به شده ياد

م شدده در خصدو هدای انجدا شد تعددد پدژوهش بی

شناسايی عوامدل ههدور و بدروز رفتارهدای انحرافدی در بدین

آمدوزان و دانشدجويان در تحقیقدات های مختلف داندش نمونه

داخلی و خدارجی اهمیدت بررسدی ايدن موضدوع را گوشدزد

عدم وجود ابزار دقیق برای سنجش رفتارهای انحرافی . کند می

دهدد کده در یبا توجه به گستردگی موضوع، خالئی را نشان م

توان ادعدا که می تحقیقات پیشین مغفول مانده است؛ به طوری

هدای صدورت گرفتده در داخدل نمود در هیچ ي از پدژوهش

کشور، ساخت ابزار سنجش رفتارهای انحرافدی و هنجاريدابی

. آن، تاکنون مطم نظر محققان اين حوزه قدرار نگرفتده اسدت

گیدری رفتارهدای دازههر ي از ابزارهای موجود برای ان ،البته

های خا بدوده انحرافی در کشورهای مختلف دارای ويژگی

و تئوری زيربنايی تهیه آنهدا نیدز کدامال هدفو هدف، جامعه

در ايدن میدان سداخت ابدزاری مسألهترين مهم. متفاوت است

مبتنی بر تعريف يا تعاريف و مصاديق رفتارهای انحرافی با در

نکتده حدائز اهمیدت . ورد نظر استجامعه م 1نظر گرفتن زمینه

های طراحی و ساخت چنین ابزاری است که بايد ديگر، روش

. گیری باشدهای اخیر سنجش و اندازهمبتنی بر نظريه

از آنجدا کده تداکنون در کشدور مدا بده موضدوع سدنجش

رفتارهای انحرافی و ساخت ابزار سنجش آن به صورت جدی

ز مبددرم جامعدده و پرداختدده نشددده اسددت و بددا توجدده بدده نیددا

ويدژه وزارت علدوم و سدازمان ملدی های مختلدف، بده سازمان

گیری علمی که مطابق با ساختار جوانان، وجود ابزارهای اندازه

. فرهنگی ايران باشد بیش از پیش مورد تقاضا قرار گرفته است

های مرتب با توجه به فرهن جامعده، ساخت آزمون ،بنابراين

7 Maccoby 8 Context


ن، والؤتددا بدده يدداری مسدد امددری الزم و ضددروری اسددت

گران بیايد تا در نهايدت بتدوان گیران، مشاوران و درمان تصمیم

هدای آندان هايی که دانشجويان و به تبد آن خدانواده از آسیب

بدا . جلوگیری کرد يدا میدزان آن را کداهش داد ،کنندتجربه می

عنايت به مطالب فوق، هدف اصلی مقاله حاضر تهیده ابدزاری

جش رفتارهای انحرافدی دانشدجويان بدوده استاندارد جهت سن

.است

زيدر هدای ؤالپاسخ بده سد برایبدين منظور مقاله حاضر

:است

ساختار عاملی مقیاس سنجش رفتارهای انحرافدی از چندد -4

عامل اشباع شده است؟

هدای آن از آيا مقیاس رفتارهای انحرافدی و خدرده مقیداس -1

پايايی مناسب و قابل قبولی برخوردار است؟

روش

ش تحقیددق پددژوهش حاضددر پیمايشددی و از نددوع مقطعددی رو

آوری اطالعات نیز از پرسشنامه و تکنید برای جم . باشد می

ابزار اولیه رفتارهای انحرافی . گزارشی استفاده شده است خود

محقق ساخته به شماری از مصاديق اين رفتارها در شش بعدد

الکلدی، مصرف مواد مخددر، روان گدردان و مشدروبات )کلی

توجه ( وندالیسم، سرقت، تقلب، پرخاشگری و انحراف جنسی

دارد که بر اساس طیف لیکرت طراحی شدده و فدرم اولیده آن

هدا، گويه بوده است، که در فرآيند تحلیل گويده 14دربردارندۀ

هدای هدر بعدد هايی که همبستگی پايینی بدا سداير گويده گويه

به عنوان گويه نامناسب ها ناسازگار بود،داشت و با ساير گويه

گويه به عندوان فدرم نهدايی 14تشخیص داده شد و در نهايت

افزار ها از نرمتجزيه و تحلیل داده برای. اين مقیاس معرفی شد

SPSS وAmos روايدی (روش لدو )ها ، روش تحلیل گويه ،

محاسبه ضريب )و پايايی ( تحلیل عاملی)محتوا و روايی سازه

.مورد استفاده قرار گرفت( های تمامی گويهآلفای کرونباخ برا

گيرينمونه روش و نمونه جامعه،

دانشدجويان کلیده از اسدت عبدارت تحقیدق اين آماری جامعه

هدای دانشدگاه در 94-91 تحصدیلی سدال در کده پسر و دختر

حجدم در تعیدین . اندد بوده تحصیل مشغول به سراسری تهران

نظدر مدورد دقدت هدرجد : توجه شده اسدت عامل به دو نمونه

خصوصدیات حسدب بر جمعیت در تغییر میزان و نمونه برای

پوشدی چشدم قابدل خطدای میزان مورد در مطالعه مورد اصلی

نمونده حجدم از دواس بدرآورد به توجه با. (4914 دواس،) خود

میدزان و جمعیدت همگندی مثدل هدا ويژگدی از ایپاره توس

بدرای نفدر 100 حجم با اینمونه درصد، 4 گیری نمونه خطای

با اين حال، چون (. همان) باشدمی مناسب اطالعات آوریجم

هددا بدده در اغلددب تحقیقددات پیمايشددی تعدددادی از پرسشددنامه

گوناگون قابل استفاده نیستند، لذا برای جلدوگیری از های علت

کاهش حجم نمونه، ده درصد به کل حجم نمونه افزوده شدد،

ان دانشجويان، توزي گرديد پرسشنامه در می 110که در نهايت

144هدای مخددوش، سرانجام، پس از کنار گذاشتن پرسشنامه

بدرای انتخداب . پرسشنامه مورد تجزيه و تحلیل قدرار گرفدت

گیدری تصدادفی نمونه پژوهش ابتدا با استفاده از شدیوه نمونده

سدداده، دانشددگاه تهددران و دانشددگاه عالمدده طباطبددايی از بددین

تهران انتخاب شدند؛ سدپس انتخداب های دولتی شهردانشگاه

پاسخگويان در هر دانشگاه بده صدورت در دسدترس صدورت

.پذيرفت

معرفی مقياس سنجش رفتار انحرافی

در تحقیق حاضر به منظدور سدنجش عملدی متغیدر رفتارهدای

انحرافی، با توجه به پیشینه تجربی داخل کشور کده بدا جامعده

فتارهدای انحرافدی هدف مشابه انجام شدده بدود، ابعدادی از ر

دانشجويان که میان آنها موضدوعیت داشدته و دارای واريدانس

؛ 99-14: 4914زاده و فیضی، سراج)بودند، مورد بررسی قرار گرفت

؛ 44-49: 4990؛ خامسدددان و امیدددری، 4990نیدددا و همکددداران، علیددوردی

-41: 4991نیا و همکداران، ؛ علیوردی401-11: 4991نیا و همتی، علیوردی

گاندده مصددرف مددواد مخدددر، ايددن رو، از ابعدداد شددش از. (90

گدردان و مشددروبات الکلددی، وندالیسدم، سددرقت، تقلددب، روان

ايدن مقیداس . پرخاشگری و انحراف جنسی استفاده شده است

ای پاسدخ داده گويه است که به صورت شش درجه 14دارای


19

4»، «بار 1تا 1»، «ي بار»، «هرگز»شش درجه طیف . شودمی

. شدود را شامل مدی « بار 40بیش از »و « بار 40تا 1»، «بار 1تا

نمدره داده 4تا 4ها از بندی ها، به درجهبرای کمی سازی پاسخ

ها به طور کلی رفتدار انحرافدی همه گويه ،در مجموع. شودمی

به منظور ارزيابی اين مقیاس سه روش . کنندگیری میرا اندازه

. 9و رواسدازی 1اعتباريدابی ، 4هدا تحلیل گويده : کار گرفته شد هب

ابزار نهايی رفتارهای انحرافدی محقدق سداخته بده شدماری از

مصدرف مدواد -4)مصاديق اين رفتارهدا در چهدار بعدد کلدی

-1 ؛گردان و مشروبات الکلی و انحدراف جنسدی مخدر، روان

توجده دارد 1(پرخاشگری -1تقلب و -9 ؛وندالیسم و سرقت

ده و فدرم نهدايی آن که بر اسداس طیدف لیکدرت طراحدی شد

پايايی فرم نهايی ابزار پدژوهش بدا . گويه است 14دربردارندۀ

. به دست آمد 911/0استفاده از ضريب آلفای کرونباخ برابر

ها یافته

ابزار( روایی)اعتبار

بدده منظددور بررسددی روايددی محتددوايی ابددزار، پددس از احصدداء

هدای مربدوط بده رفتارهدای انحرافدی دانشدجويان در شاخص

رفتارهای انحرافی در اختیدار تعددادی از ها پرسشنامه دانشگاه

صاحبنظران و متخصصان امر در حوزه مورد نظر قدرار گرفدت

. و نظر صاحبنظران در خصو روايی آن مثبدت بدوده اسدت

توان انتظار داشت که مقیاس مورد اسدتفاده در بدين ترتیب می

الزم . است و صوری کافی بوده پژوهش دارای روايی محتوايی

به ذکر است که روايدی محتدوا جنبدق عقلدی و منطقدی دارد و

با . توان به صورت ي ضريب عددی تعیین نمود نتیجه را نمی

اين حال با توجه به اهمیدت تحقیدق و نتدايجی کده بدرای آن

باشد، نیاز بود تا ابتدا روايی مقیاس از حیث محتدوا متصور می

با استفاده از مبدانی نظدری تعلبه همین . به تأيید نهايی برسد

1 Item Analysis 2 Reliability 3 Validation

الزم به توضیح است که تعداد ابعاد رفتارهای انحرافدی در نتیجده تحلیدل عامدل 1

صدرف م»بعدد ،اکتشافی از شش بعد به چهار بعد کاهش يافت؛ بده عبدارت ديگدر

.ترکیب شده است« سرقت»با بعد « وندالیسم»و بعد « انحراف جنسی»با بعد « مواد

ای اقدام بده دريافدت نظدرات کارشناسدی و مطالعات کتابخانه

شناسی انحرافات که اساتید دانشگاه و متخصصان حوزه جامعه

در نهايت، روايی ابدزار . اند، شد به اين موضوع در ارتباط بوده

تحقیق از حیث محتوا بده تأيیدد رسدید و در انتهدا بده جهدت

و نشدان دادن میدزان صدحت ( روايی)زان اعتبار سازی می کمی

نظرات کارشناسی فدوق، ابدزار طراحدی شدده در بدین نمونده

بررسدی اعتبدار بدرای پژوهش در بخش کمی توزي گرديد و

سازه پژوهش حاضر هم به بررسی همسدانی دروندی ( روايی)

از طريددق محاسددبه پايددايی پرداختدده شددد و هددم یيهددا لسددؤا

انحرافی مورد تحلیدل عداملی اکتشدافی و های رفتارهای مؤلفه

.تأيیدی قرار گرفت

تحليل عاملی اکتشافی

سداختار عداملی مقیداس سدنجش "ال که ؤبرای بررسی اين س

و بده "رفتارهای انحرافی از چندد عامدل اشدباع شدده اسدت؟

هدای رفتارهدای انحرافدی از تحلیدل عبارتی برای کشف مؤلفه

حلیدل عداملی يکدی از ت. عاملی اکتشافی اسدتفاده شدده اسدت

های آماری است که چندد عامدل را بده عندوان نماينددۀ روش

کندد کده هدا معرفدی مدی تعداد مشخصی از متغیرها يا شاخص

در اين روش هر عامل يدا . همبستگی نزديکی با يکديگر دارند

است که نقش هر يد از ( شاخص)فاکتور نماينده چند متغیر

،به عبارت ديگدر . اوت استآنها، به نسبت وزنی که دارند، متف

هر عامل يا فاکتور، ترکیبی از چند متغیر است و بدا توجده بده

سهمی که هر يد از متغیرهدا در تشدکیل ايدن عامدل دارندد،

يکی از اهدداف ،بنابراين. دهند رقمی را به خود اختصا می

. هاستاصلی تکنی تحلیل عاملی، کاهش ابعاد داده


یانحراف رفتار ريمتغ نهيبه عوامل تعداد نييتع براي هورن يمواز ليتحل روش از استفاده با یافاکتش یعامل ليتحل -1جدول

هدای ويدژه چهدار بر اساس مندرجات جدول بداال ارزش

هدای ويدژه از ارزش PCAعامل اول حاصل از تحلیل عداملی

هدای ويدژه تصادفی بیشترند، اما از عامل پنجم بده بعدد ارزش

نتداي حاصدل از تحلیدل ،بندابراين . باشدند تصادفی بیشتر مدی

عاملی اکتشافی با استفاده از روش هورن حداکی از آن هسدتند

. باشدد عامدل مدی 1اسدتخراج، بدرای که تعدداد عوامدل بهینده

شود از عامدل پدنجم بده بعدد ارزش گونه که مالحظه می همان

از ارزش ويژه حاصل از تحلیل عداملی ( 091/4)ويژه تصادفی

PCA ،(949/0 )باشدبیشتر می.

(تحليل عاملی تأیيدي مرتبه اول)روایی سازه

و به عبارتی برای تأيید نهايی اين برای دستیابی به روايی سازه

بهدره گرفتده شدده مرتبده اول ها از تحلیل عاملی تأيیدی مدل

افدزار اين تحلیل در پژوهش حاضدر بدا اسدتفاده از ندرم . است

Amos گیدری امه پارامترهای مدل اندازهدر اد. انجام شده است

.گیری ارائه شده استهای برازش مدل اندازهو شاخص

( 4991) يامدا و مدارو ( 1004)فیدل و طبق نظر تاباچنی

باشدد؛ مقدادير مدی 09/0بین صفر تدا RMSEAدامنه شاخص

،حاکی از برازش خوب مدل است؛ همچندین 01/0تر از پايین

بین صدفر و نیز( NFI ،CFI، GFI ،AGFI)های شاخصدامنه

حاکی هاشاخصاين برای 90/0مقادير باالتر از ؛باشد ي می

نتاي جدول بداال حداکی ،بنابراين .از برازش خوب مدل است

ها در حد بسیار مطلوب گزارش از آن است که تمامی شاخص

ها برازش بسیار نسبی دارد و اين بیدانگر اند و مدل با دادهشده

در ادامه شکل تحلیل . ها با سازه نظری استگويههمسو بودن

عامل تأيیدی مرتبده اول کده شدامل بارهدای عداملی و میدزان

.خطاهای آنها است ارائه شده است

HORNتحلیل موازی (PCA)های اصلی عوامل استخراج شده با روش تحلیل مؤلفه

های تصادفیارزش ويژه ارزش ويژه هانام عامل عامل

114/4 144/1 مصرف مواد و انحراف جنسی 4

919/4 019/1 یلیتقلب تحص 1

141/4 114/4 پرخاشگری 9

441/4 494/4 وندالیسم و سرقت 1

4 949/0 091/4


44

یانحراف يرفتارها يهاشاخص اول مرتبه يدیيتأ عامل ليتحل پارامترهاي -2 جدول

ابعاد متغير

ره ما

ش ؤس ال

** t گویه

فیحرای انرهافتار

=911

/0

مصرف مواد مخدر، روانگردان و مشروبات الکلی و انحراف جنسی

41/40 441/0 .امروز گذشته پیش آمده که سیگار کشیده 90در طول 4

19/9 409/0 .امروز گذشته پیش آمده که قلیان کشیده 90در طی 1

9 رف کدرده مصد ...( ترياک، هروئین، حشدیش و )تا به حال پیش آمده که مواد مخدر

.باشم111/0 41/44

1 مصرف ...( شراب، آبجو، ويسکی، ودکا و)تا به حال پیش آمده که مشروبات الکلی

.کرده باشم111/0 19/44

49/44 114/0 .مصرف کرده باشم...( اکس، شیشه، کراک و )گردان تا به حال پیش آمده که روان 4

19/40 194/0 .امگردان به ديگران فروخته روب يا روانتا به حال پیش آمده که مواد مخدر، مش 4

11/9 441/0 .رابطه جنسی با جنس مخالف داشته باشم( بدون ازدواج)تا به حال پیش آمده که 49 14/40 411/0 .تا به حال پیش آمده که رابطه جنسی با هم جنس خود داشته باشم 10

99/1 414/0 .شرکت کنم( نه خانوادگی)ی مختل دوستانه هاتا به حال پیش آمده که در پارتی 14

وندالیسم و سرقت

19/9 441/0 .امطی تا به حال پیش آمده که به وسايل دانشگاه آسیب رسانده 1

1 نوشته يا ... ها، اتوبوس و تا به حال پیش آمده که از روی عمد روی ديوارها، صندلی

.امنقاشی کرده444/0 10/40

41/44 199/0 .امبه حال پیش آمده که چیزی را بدون پرداخت پول از فروشگاه برداشته تا 9

11/9 414/0 .ام های آنها را برداشته تا به حال پیش آمده که بدون اجازه اطرافیانم، پول يا وسیله 40

44 ای قرض گرفتده و از عمدد آن را پدس ندداده تا به حال پیش آمده که پول يا وسیله

.اشمب114/0 91/40

تقلب تحصیلی

41 ام چند بار مطلبی را از و تکالیف کالسی تا به حال پیش آمده که در تحقیقات علمی

.امهای اينترنتی استفاده کرده و به آن رفرنس نداده کتاب، مقاله، سايت444/0 19/44

41/41 441/0 .ام نگاه کنمتا به حال پیش آمده که به برگه امتحانی بغل دستی 49

41 مانند همراه )ام هايی استفاده کرده تا به حال پیش آمده که سر جلسه امتحان از روش

ها برگه کاغدذ، اسدتفاده از موبايدل يدا هنزفدری، عدوض کدردن برگده داشتن جواب .(امتحان

411/0 91/49

پرخاشگری

44/44 111/0 .امتا به حال پیش آمده که نسبت به اطرافیانم فحاشی کرده 44

44 هدايم درگیدری فیزيکدی تا به حال پیش آمده که با هم اتداقی هدا و هدم دانشدگاهی

.ام داشته141/0 11/41

19/41 419/0 .امتا به حال پیش آمده که با والدين خود درگیری جدی داشته 41

11/49 494/0 .امتا به حال پیش آمده که کسی را به کت زدن تهديد کرده 41

** P < 04/0

:های برازش ارائه شده استدر جدول زير برخی از مهمترين شاخص یانحراف رفتار يهاشاخص يدیيتأ عامل ليتحل برازش يهاشاخص -3 جدول

ميزان کفایت برازش نام شاخص

194/9( p=004/0) به درجه آزادی و معناداری آن (1)دو خی نسبت

019/0 (RMSEA)بیريشه خطای میانگین مجذورات تقري

94/0 (NFI) ششاخص نرم شده براز

94/0 (CFI)تطبیقی ششاخص براز

91/0 (GFI) شبراز نیکويیشاخص

99/0 (AGFI)تعديل شده شبراز نیکويیشاخص


یانحراف رفتار يهاشاخص اول مرتبه یعامل ليتحل در آنها يخطاها زانيم و سؤال هر یعامل يبارها -1شکل

زارپایایی اب

آيدا مقیداس سدنجش "به منظور پاسخ به ايدن سدؤال کده

های آن از پايايی رفتارهای انحرافی دانشجويان و خرده مقیاس

پايدايی ابدزار مدورد "مناسب و قابل قبولی برخدوردار اسدت؟

کده اسدت و پايدا ابدزاری معتبدر ابزار ي. بررسی قرار گرفت

بتدوان باشد، يعندی و بازپديدآوری تکرارپذيری ويژگی دارای

يکسدان موارد نتاي کار برد و در همه هرا در موارد متعدد ب آن

اسدت بدا خدودش آزمون ، همبستگیپايايی در واق . تولید کرد

میدزان پايدايی (.4991، 1و برنشتاين 9؛ نانالی1004، 1؛ برنان4919، 4لین)

نبداخ محاسدبه ودر پژوهش حاضر از طريق ضدريب آلفدای کر

نتداي حاصدل از بررسدی پايدايی ،بده طدور کلدی . شده است

1 Linn 2 Brennan 3 Nunnally 4 Bernstein


49

پرسشنامه نهايی نشان داد که ضريب آلفای کرونبداخ محاسدبه

شددده بددرای مقیدداس سددنجش رفتارهددای انحرافددی برابددر

.گزارش شده است911/0

از پايدايی مقیداس منظدور بدرآورد حاضر بده پژوهش در

تنهدا ستلزممکه مجموعه ي هایپرسش آماری های مشخصه

در ايدن . است شده است، استفاده آزمون فرم ي اجرای يکبار

همده همداهنگی میدزان يعندی آزمدون درونی هماهنگی روش

شدده محاسدبه کرونباخ آلفای ضريب فرمول ها از طريقسؤال

شدامل ) هدا لهای توصدیفی سدؤا در جدول زير شاخص . است

بدا ها ل زمون و ضرايب پايايی بقیه سؤاهمبستگی سؤال با کل آ

آورده شدده "رفتارهدای انحرافدی "بدرای ( حذف هدر سدؤال

ذکر اسدت کده پايدايی ابدزار پدس از انجدام شايان ،البته. است

هدا تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تأيیدی و حذف گويه

:محاسبه و در زير گزارش شده است

ها گویه حذف از پس یانحراف يرفتارها هاي سنجش گویه یاییپا ضریب و مقبوليت ضریب -4 جدول

معرف

همبستگی گویه با نمره کل

پایایی با حذف

گویه

معرف

همبستگی گویه با نمره کل

پایایی با حذف گویه

940/0 11/0 رفرنس ندادن عمدی به مطالب علمی. 41 901/0 44/0 مصرف سیگار .4 944/0 11/0 گه امتحانی ديگراننگاه به بر. 49 904/0 40/0 مصرف قلیان .1 901/0 44/0 تقلب در امتحان با روشهای گوناگون . 41 901/0 44/0 مصرف مواد .9 904/0 41/0 فحاشی نسبت به اطرافیان. 44 904/0 41/0 مصرف الکل .1 901/0 49/0 درگیری فیزيکی. 44 901/0 40/0 گردان مصرف روان .4 901/0 41/0 درگیری جدی با والدين. 41 901/0 49/0 گردان فروش مواد، مشروب يا روان .4 901/0 41/0 تهديد کردن فردی به کت زدن. 41 901/0 44/0 آسیب به وسايل دانشگاه .1 901/0 44/0 (بدون ازدواج)رابطه جنسی با جنس مخالف . 49 901/0 49/0 آسیب عمدی به وسايل و ديوارها .1 904/0 44/0 جنسی با همجنس خودرابطه . 10 904/0 49/0 برداشتن چیزی از فروشگاه .9 904/0 41/0 های مختل دوستانهشرکت در پارتی. 14 901/0 44/0 برداشتن پول از اطرافیان .40 904/0 44/0 پس ندادن عمدی پول ديگران .44

با توجه به نتاي جدول باال، پايايی کدل مقیداس سدنجش

. گزارش شده است 911/0رفتارهای انحرافی دانشجويان برابر

در جدول باال همبسدتگی هدر گويده بدا نمدرۀ کدل پرسشدنامه محاسبه و گزارش شده اسدت کده همگدی حداکی از مطلدوب

هدای سدنجش رفتارهدای گويه ها البودن ضرايب مقبولیت سؤدر جدول باال ضريب پايايی مقیداس ،همچنین. انحرافی است

پس از حذف هر گويه نیز مجددا محاسبه شده است، که ايدن

در اين روش، برای بررسی . روش لو مشهور است روش بهها و میزان پايايی ت تد گويه ابتدا ضريب پايايی کلیه گويه

در صورتی که با حذف هر گويده . ها تعیین گرديده است گويه

دهندۀ آن اسدت کده ايدن گويده میزان پايايی کاهش يابد، نشاناين هدا ديگدر دارد و بندابر نقش مؤثری در هماهنگی بدا گويده

گويه مناسبی است و در صورتی که با حذف هر گويده میدزان

دهندۀ آن است کده ايدن گويده نقدش پايايی افزايش يابد نشان

ها ديگر ندارد و چنانچه با حدذف مؤثری در هماهنگی با گويه

دهندۀ آن است که اگر چده گويه میزان پايايی تغییر نکند، نشانديگر ندارد، اما ايدن اين گويه نقش مؤثری در تجانس با گويه

هدای ترغیب پاسدخگو بده پاسدخدهی گويده برایها نوع گويهحدذف هدر گويده نشدان ،بنابراين. شود ديگر به کار گرفته می

شود، میزان پايدايی کدل ها حذف میدهد که زمانی که گويهمی

دهدد کده يابد يا تغییر معناداری نشان نمیپرسشنامه کاهش میگیدری سدازۀ ها را برای انددازه ن گويهاين امر مطلوب بودن اي

ذکدر اسدت کده محاسدبق شدايان . رساندرفتارهای انحرافی می

هدا صدورت گرفتده پايايی پس از تحلیل عاملی تأيیددی گويده . است


توزیع ميزان رفتارهااي انحرافای دانشاجویان بار حساب

دانشگاه و جنسيت

ید میزان رفتارهای انحرافی دانشجويان به تفک زيردر جدول

. دهدهر مؤلفه بر حسب دانشگاه و جنسیت نشان می

تيجنس و دانشگاه حسب بر انیپاسخگو یانحراف يرفتارها زانيم عیتوز -5 جدول

شدت نوع رفتار انحرافی دانشگاه عالمه طباطبایی دانشگاه تهران

جمع پسر دختر جمع پسر دختر

گردان مصرف مواد، الکل و روان انحراف جنسی و

کم 411 401 14 441 401 44 تعداد

1/11 1/19 9/91 0/11 0/44 0/99 درصد

متوس 19 41 4 19 11 4 تعداد

1/40 1/1 9/1 4/41 41 4/1 درصد

زياد 40 40 0 9 1 4 تعداد

1/1 1/1 0/0 4/4 0/4 4/0 درصد 404/4 440/4 194/4 144/4 419/4 191/4 میانگین

وندالیسم و سرقت

کم 410 404 14 441 400 41 دادتع

1/19 1/11 9/91 0/14 0/40 0/94 درصد

متوس 14 11 1 91 19 9 تعداد

4/41 1/40 9/4 0/44 4/44 4/1 درصد

زياد 9 1 4 4 4 4 تعداد 1/1 1/9 4/0 0/9 4/1 4/0 درصد

404/4 419/4 119/4 191/4 441/4 914/4 میانگین

تقلب تحصیلی

کم 19 14 11 14 14 14 تعداد

0/91 9/10 0/49 4/94 0/19 4/41 درصد

متوس 91 44 91 14 14 90 تعداد

1/11 4/14 1/41 0/91 0/19 0/44 درصد

زياد 40 94 44 49 94 41 تعداد

9/19 9/44 0/1 4/14 0/41 4/1 درصد

111/1 141/1 414/1 114/1 111/1 111/1 میانگین

پرخاشگری

کم 414 44 44 411 11 41 تعداد

4/41 1/90 1/11 0/41 0/94 0/14 درصد

متوس 11 44 44 44 11 41 تعداد

4/99 0/14 1/1 4/91 4/19 0/9 درصد

زياد 41 41 9 44 9 1 تعداد

9/1 4/4 1/4 4/4 4/1 0/4 درصد 911/4 411/1 494/4 141/4 914/4 441/4 میانگین

کل رفتارهای انحرافی

کم 444 91 49 414 14 49 تعداد

9/11 1/11 4/91 4/11 0/19 4/19 درصد

متوس 11 91 40 49 14 41 تعداد

4/10 1/44 1/1 4/14 4/10 0/4 درصد

زياد 40 9 4 1 4 4 تعداد

1/1 1/1 4/0 0/4 4/0 4/0 درصد 111/4 911/4 401/4 114/4 199/4 419/4 میانگین


44

توان میدزان رفتارهدای جدول فوق میبر اساس اطالعات

انحرافی در بین دانشجويان دو دانشگاه را به تفکی هر مؤلفه

بر ايدن اسداس . و همچنین کل رفتارهای انحرافی مقايسه کرد

طور که در رديدف مربدوط بده کدل رفتارهدای انحرافدی همان

4/11شود، از مجموع دانشجويان دانشدگاه تهدران مشاهده می

درصدد 4/14اندد، رفتار انحرافی کمی داشته( رنف 414)درصد

رفتدار ( نفدر 1)درصدد 0/4رفتار انحرافی متوس و ( نفر 49)

از مجمدوع دانشدجويان ،اندد؛ همچندین انحرافی زيادی داشدته

رفتار انحرافی ( نفر 444)درصد 9/11دانشگاه عالمه طباطبايی

س و رفتار انحرافی متو( نفر 11)درصد 4/10اند، کمی داشته

. اندرفتار انحرافی زيادی داشته( نفر 40)درصد 1/1

دهدد های رفتار انحرافی نشان مدی مقايسه مؤلفه ،همچنین

گدردان و مصرف مواد، الکل و روان»که میزان متوس و باالی

، «تقلدب تحصدیلی »، «وندالیسدم و سدرقت »، «انحراف جنسدی

شدجويان در میدان دان « کل رفتارهای انحرافی»و « پرخاشگری»

درصدد و 4/11و 91، 4/41، 49، 44دانشگاه تهران به ترتیب

، 1/44در میان دانشجويان دانشگاه عالمه طباطبايی بده ترتیدب

،بدر ايدن اسداس . باشددرصد می 1/14و 1/14، 4/44، 9/44

بیش از ي چهارم دانشجويان هر دو دانشگاه رفتدار انحرافدی

توان گفدت کده الگدوی می ،نبنابراي. اندمتوس و زيادی داشته

رفتارهای انحرافی دانشجويان اين دو دانشدگاه تقريبدا الگدوی

.باشدمشابهی می

هاي رفتارهاي انحرافی هاي توصيفی مؤلفهشاخص

هددای در جدددول زيددر اطالعددات توصددیفی مربددوط بدده مؤلفدده

هدای تهدران و عالمده رفتارهای انحرافی دانشدجويان دانشدگاه

:رش شده استطباطبايی گزا

یانحراف يرفتارها هاي مؤلفه توصيفی هايشاخص -6 جدول

ميانگين حداکثر حداقل تعداد

خطاي استاندارد

ميانگين

واریانسانحراف استاندارد

مصددرف مددواد، الکددل و انحراف جنسی

144 00/4 00/4 114/4 010/0 41/0 11/0

14/0 44/0 010/0 199/4 00/4 00/4 144 وندالیسم و سرقت

11/4 01/1 010/0 194/1 00/4 00/4 144 تقلب تحصیلی

01/4 41/4 049/0 944/4 00/4 00/4 144 پرخاشگری

11/0 44/0 014/0 111/4 00/4 00/4 144 رفتارهای انحرافی

بر اساس اطالعات گزارش شده در جدول فوق، میانگین

ابدر بده ترتیدب بر « کل رفتارهای انحرافی»و انحراف استاندارد

به همین ترتیب، میانگین و . گزارش شده است 11/0و 111/4

های رفتارهای انحرافدی نیدز گدزارش انحراف استاندارد مؤلفه

دهدد ها نشان مدی مقايسه مقادير میانگین اين مؤلفه. شده است

و « تقلدب تحصدیلی »که باالترين میدانگین مربدوط بده مؤلفده

اد، الکددل، مصددرف مددو»کمتددرين میددانگین مربددوط بدده مؤلفدده

تقلددب » ،بنددابراين. اسددت« گددردان و انحددراف جنسددی روان

بدوده دانشدجويان میدان در انحرافی رفتار ترينشاي «تحصیلی

وندالیسددم و » ،«پرخاشددگری» ترتیددب بدده آن از پددس و اسددت

گددردان و مصددرف مددواد، الکددل، روان» نهايددت در و ،«سددرقت

.گیرندمی قرار بعدی مراتب در «انحراف جنسی

گيري هنتيج

در نتاي تحلیل عاملی چهار عامل شناسايی شدند که عبارتندد

هدا و انحدراف گدردان مصرف مواد، مشروبات الکلی، روان»: از


پايايی . «پرخاشگری»و « تقلب»، «وندالیسم و سرقت»، «جنسی

دسدت هبد 911/0اين مقیاس از طريق محاسبه آلفای کرونبداخ

که اين :توان گفتهش میبا در نظر گرفتن نتاي اين پژو. آمد

مقیاس از روايی و پايايی مناسبی برخوردار است و عوامل بده

توانندد دست آمده از تحلیدل عداملی اکتشدافی و تأيیددی مدی

ای مناسددب رفتارهددای انحرافددی دانشددجويان را بدده گوندده

هدای تواندد در پدژوهش ايدن مقیداس مدی . گیدری کنندد اندازه

ماعی مورد استفاده محققان قرار اجت ويژه علوم انسانی و به علوم

تعیدین بدرای توان از آن به عندوان ابدزاری می ،بنابراين. بگیرد

نقاط ضعف و قوت دانشجويان در زمینق رفتارهای انحرافی به

کدداهش رفتارهددای انحرافددی بددرایمنظددور اخددذ تدددابیری

. دانشجويان بهره برد

مقياس سنجش رفتارهاي انحرافی دانشجویان -1پيوست

فردی

از ها گویهش

بي11

بار

11-8 ار

ب

7 - 5 ار

ب

4-2 ار

ب

1 ار

بگز

هر

4 1 9 1 4 4 .امروز گذشته پیش آمده که سیگار کشیده 90در طول 4

4 1 9 1 4 4 .امروز گذشته پیش آمده که قلیان کشیده 90در طی 1

4 1 9 1 4 4 .صرف کرده باشمم...( ترياک، هروئین، حشیش و )تا به حال پیش آمده که مواد مخدر 9

4 1 9 1 4 4 .مصرف کرده باشم...( شراب، آبجو، ويسکی، ودکا و)تا به حال پیش آمده که مشروبات الکلی 1

4 1 9 1 4 4 .مصرف کرده باشم...( اکس، شیشه، کراک و )گردان تا به حال پیش آمده که روان 4

4 1 9 1 4 4 .امگردان به ديگران فروخته ا روانتا به حال پیش آمده که مواد مخدر، مشروب ي 4

4 1 9 1 4 4 .امتا به حال به وسايل دانشگاه آسیب رسانده 1

4 1 9 1 4 4 .امنوشته يا نقاشی کرده... ها، اتوبوس و تا به حال پیش آمده که از روی عمد روی ديوارها، صندلی 1

4 1 9 1 4 4 .امپول از فروشگاه برداشته تا به حال پیش آمده که چیزی را بدون پرداخت 9

4 1 9 1 4 4 .امهای آنها را برداشتهتا به حال پیش آمده که بدون اجازه اطرافیانم، پول يا وسیله 40

4 1 9 1 4 4 .ای قرض گرفته و از عمد آن را پس نداده باشمتا به حال پیش آمده که پول يا وسیله 44

لده، اام چندد بدار مطلبدی را از کتداب، مق و تکدالیف کالسدی در تحقیقدات علمدی تا به حال پیش آمده کده 41

.امهای اينترنتی استفاده کرده و به آن رفرنس نداده سايت

4 4 1 9 1 4

4 1 9 1 4 4 .ام نگاه کنمتا به حال پیش آمده که به برگه امتحانی بغل دستی 49

هدا مانند همراه داشتن جدواب )ام ايی استفاده کرده روشتا به حال پیش آمده که سر جلسه امتحان از 41

(.برگه کاغذ، استفاده از موبايل يا هندزفری، عوض کردن برگه امتحان

4 4 1 9 1 4

4 1 9 1 4 4 . امتا به حال پیش آمده که نسبت به اطرافیانم فحاشی کرده 44

4 1 9 1 4 4 .اميم درگیری فیزيکی داشتههاها و هم دانشگاهیتا به حال پیش آمده که با هم اتاقی 44

4 1 9 1 4 4 .امتا به حال پیش آمده که با والدين خود درگیری جدی داشته 41

4 1 9 1 4 4 .امتا به حال پیش آمده که کسی را به کت زدن تهديد کرده 41

4 1 9 1 4 4 .مرابطه جنسی با جنس مخالف داشته باش( بدون ازدواج)تا به حال پیش آمده که 49

4 1 9 1 4 4 .تا به حال پیش آمده که رابطه جنسی با هم جنس خود داشته باشم 10

4 1 9 1 4 4 .شرکت کنم( غیر خانوادگی)های مختل دوستانه تا به حال پیش آمده که در پارتی 14


41

منابع ، چددا شناسددی انحرافددات جامعدده .(4919) .احمدددی، حبیددب

.سمت: چهارم، تهران

بررسدی تقلدب ». (4990) .خامسان احمد، امیری محمد اصدغر

،«"تحصددیلی در میددان دانشددجويان دختددر و پسددر

-49 ، 4، ش فصلنامه اخالق در علوم و فناوری

44.

، ی اع م ت اج ات ق ی ق ح در ت ش اي م ی پ .(4914. ) ای. ، دی دواس .ی ر ن ش ن: ران ه ی، چا هشتم، ت بيا ن ن وش ه : ه م رج ت

عوامددل ». (4914) .زاده، سددید حسددین و فیضددی، ايددرج سددراج

ثر بر مصرف ترياک و مشروبات الکلی ؤاجتماعی م

، 94، شنامده علدوم اجتمداعی ، «در بین دانشجويان

14- 99.

:، ترجمده شناسدی جواندان مبانی جامعه .(4919. )شفرز، برنهاد .نشر نی: اهلل راسخ، تهرانکرامت

های اجتمداعی اولین همايش آسیب» .(4914). عبدالهی، محمد

انجمن جامعه شناسدی مجموعه مقاالت، ،«در ايران .نشر آگاه: ، تهرانايران

.ندژاد، صدالح صدالح و نیا، اکبر؛ ابراهیمدی، قربدانعلی علیوردیهدای شناختی تأثیر انتخداب بررسی جامعه» .(4990)

مطالعدده مددوردی : عقالنددی بددر رفتارهددای انحرافددیبررسددی مسددائل ، «ان دانشددگاه ارومیدده دانشددجوي

.441-419 ، (4و 4) 1 ش ،اجتماعی ايران

تحلیدل اجتمداعی » .(4991) .نیا، اکبر و همتی، اعظدم علیوردیگددرايش بدده مصددرف مشددروبات الکلددی در میددان

دانشددجويان دانشددکده علددوم اجتمدداعی دانشددگاه

-11 ، 1ش ،راهبرد اجتماعی و فرهنگی، «تهران401.

.توحیددديان، رقیدده و یددا، اکبددر؛ جددانعلیراده، حیدددرنعلیددوردی

زنی بر گرايش دانشدجويان تاثیر برچسب». (4991)فصدلنامه تحقیقدات ، «نسبت به رفتارهای انحرافدی

.90-41 ، (1) 4ش، فرهنگی ايران

هددا، محددی و ژن .(4994) .کنددلر، کنننددت؛ پريسددکات، کدارول

و علل اختالالت رواندی درک: شناسی روانیآسیبجلیددل يونسددی، همددا :، ترجمددهسوءمصددرف مددواد

علدی شدهرياری، چدا مراديدان، رضايی، شهال شاه .اطالعات و ستاد مبارزه با مواد مخدر: اول، تهران

، شناسی انحرافات اجتمداعی جامعه .(4990) .محسنی، منوچهر

.انتشارات طهوری: چا دوم، تهران

Brennan, R.L. (2006) (Ed.). "Educational

Measurement" (4th

Ed.), Westport, CT:

Praeger.

Cauffman, Elizabeth, Farruggia, Susan P., Goldweber,

Asha (2008) "Bad Boys or Poor Parents:

Relations to Female Juvenile Delinquency ",

Journal of Research on Adolescence, No. 18,

(4), p 699-712.

Cheng, Jaonan. (2012) "The Effect Factor for Students’

Deviant Behavior ", The Journal of Human

Resource and Adult Learning, No. 8 (2), p

26-32. Maruyama, Geoffrey. (1997) "Basics of Structural

Equation Modeling ", Sage Publication.

Laser, J.A. Luster, Tom, Oshio, Toko. (2007)

"Promotive and Risk Factors Related to

Deviant Behavior in Japanese Youth ".

Criminal Justice and Behavior, No. 34 (11),

p 1463-1480.

Linn, R.L. (1989) "Educational Measurement: Third

Edition ", New York: Macmillan Publishing

Co.

Murray, J. Farrington, D.. (2005) "Parental

Imprisonment: Effects on Boys' Antisocial

Behaviour and Delinquency through the Life-

Course ". Journal of Child Psycholology and

Psychiatry, No. 46(12), p 1269-1278. Nunnally. J.C. & Burnstein. (1994) "Psychometric

Theory ". Mc Graw- Hill book Co.

Sampson, Robert, J. and John H. Laub, (1994) "Urban

Poverty and the Family Context of

Delinquency: A New Look at Structure and

Process in a Classic Study ", Child

Development, No. 65, p523-540.

Szasz, T. S. (1984) "The Myth of Mental Illness:

Foundations of a Theory of Personal

Conduct ". New York: Harper & Row.

Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2001) "Using

Multivariate Statistics ", (4th

Ed.). Boston:

Allyn & Bacon. Theling, J.K. (1999) "Student Culture " in Clark, B.R.

and G.R. Near. " The Encyclopedia of Higher

Education ", 3 (1709-1719): Oxford Press.

http://www.icpsr.umich.edu/icpsrweb/ICPSR/biblio/resources/106903?author%5B0%5D=Farruggia%2C+Susan+P.&author%5B1%5D=Goldweber%2C+Asha&paging.startRow=1

http://www.icpsr.umich.edu/icpsrweb/ICPSR/biblio/resources/106903?author%5B0%5D=Farruggia%2C+Susan+P.&author%5B1%5D=Goldweber%2C+Asha&paging.startRow=1

http://www.google.com/url?q=http://cjb.sagepub.com/content/by/year&sa=U&ei=XOdrU9_nEKPKsQSH2oHoCw&ved=0CCIQjBAwAQ&sig2=ALz3awhTVohlhPiYHBF1sQ&usg=AFQjCNFOIFmqTai-4WUbwnW0wGCB32BtHg

http://scholar.harvard.edu/files/sampson/files/1994_cd_laub.pdf







28-19صص

تفاوتی اجتماعی در بین دانشجویان بررسی میزان بی

(دانشگاه اصفهان: مورد مطالعه)

شناسی دانشگاه اصفهان دانشجوی كارشناسی ارشد جامعهزاده، هورامان قاضی

اجتماعی دانشگاه اصفهان استاديار گروه علوم، مسعود کیانپور

چکیده

بی تفااوتی اجتمااعی . گیری و سهیم نشدن در مسايل اجتماعی رفتار يا اقدامی است و نیز كناره تفاوتی به معنای فقدان عالقه نسبت به انجام بی

اجتمااعی، سیاسای و هاای اعتنايی نسابت باه موعاو عالقگی به مسائل جامعه، عدم درگیری مدنی به عنوان يک شهروند و بی دلسردی و بی

تفاوتی اجتمااعی باا متریرهاای تللیال ارتباط بی ،تفاوتی اجتماعی و همچنین بی اين پژوهش با هدف سنجش میزان. فرهنگی را به دنبال دارد

جامعۀ آماری پژوهش، دانشجويان دانشگاه اصافهان در ساال . پذيری اجتماعی و سرمايۀ اجتماعی انجام پذيرفته است ولیتؤپاداش، مس -هزينه

نتااي تلقیاق . بندی تصادفی انتخاب شادند گیری طبقه لقیق با روش نمونهنفر از آنها به عنوان نمونۀ ت 927بوده كه تعداد 4997-99تلصیلی

تفااوتی بوده كاه بیاانگر بای 99/4ای مقدار درجه 1تفاوتی اجتماعی در بین افراد مطالعه شده، از يک مقیاس میانگین بیحاكی از اين است كه

تفااوتی اجتمااعی رابطاۀ مقطا تلصایلی و رشاتۀ تلصایلی باا بای ای تلقیق شاامل سان، بین متریرهای زمینه .اجتماعی در حد پايینی است

هل به شکل معناداری متفاوت است، به ايان شاکل أتفاوتی اجتماعی بر حسب متریرهای جنسیت و وععیت ت اما میزان بی. داری پیدا نشد معنی

تفااوتی اجتمااعی در دهند و همچنین بای شان میتفاوتی كمتری نسبت به زنان ن های اعطراری مردان بی رسد هنگام وقو حالت كه به نظر می

و (-27/0)تفااوتی اجتمااعی ولیت پذيری اجتماعی با بای ؤاز بین متریرهای اصلی پژوهش، بین مس. بین افراد متأهل كمتر از افراد مجرد است

ين معنا كه هار چاه بار میازان ايان متریرهاا ارتباطات معنادار و معکوسی برقرار است به ا( -91/0)تفاوتی اجتماعی نیز سرمايۀ اجتماعی با بی

تفاوتی اجتمااعی پاداش، ارتباط معنادار و مثبتی با بی–در خصوص متریر تللیل هزينه. شود تفاوتی اجتماعی كاسته می افزوده شود از شدت بی

جامعه آماری اسات كاه در كوتااه مادت تفاوتی اجتماعی در اين های پژوهش حاكی از پايین بودن میزان بی گیری، يافته در نتیجه. مشاهده شد

. كند، اما به معنای غفلت از موعو و ناديده انگاشتن آن نیست تهديدی را متوجه جامعه نمی

.پذيری اجتماعی، سرمايه اجتماعی لیتؤوشناسی اجتماعی، مس تفاوتی اجتماعی، روان بی :های کلیدی واژه

Email: [email protected] 09498971024:نويسنده مسؤول

4991 اول، بهار و تابستان، شماره 9 ، شماره پیاپیچهارم، سال های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی پژوهش 20

شرح و بیان مسأله پژوهشی

يکی از عناصر ناامطلوب فرهنام مادرن 4یتفاوتی اجتماع بی

كید بیش از حد بر ترجیلاات شخصای و منااف أاست كه با ت

فردگرايانه در زندگی شهری معاصار نماوده يافتاه و همچاون

مانعی در ايجاد و برقاراری ارتباطاات مثبات اجتمااعی و نیاز

افزايش مشاركت شهروندان در امور اجتماعی قرار گرفتاه، باه

. شاود مای منجار توقف فرايناد توساعه ملای تضعیف يا حتی

عاواملی همچاون (417: 4980برای مثال، مسعودنیا، ) شناسان جامعه

رشد صنعت و تکنولوژی، توسعۀ ارتباطات اجتماعی، افازايش

افسار گسیختۀ جمعیات، حركاات وسای جمعیتای، گساترش

هاای ها و خرده فرهنام فرهنم شهرنشینی، مجاورت فرهنم

اطات موزايیکی، عقاليی شدن رفتار انساان، متفاوت، رشد ارتب

گری، فردگرايی، ععف نهادهاا گسترش منطق خشک ملاسبه

هاای و اعتقادات مذهبی، سکوالريسم، و از بین رفاتن هويات

ثر بر باروز ايان پدياده ؤگروهی و مللی را از جمله عوامل م

ای از بلااران در برشاامرده و معتقدنااد جواماا امااروزی دوره

طور به نظر ايشان، همان. گذارند را پشت سر میروابط انسانی

كه مشاركت وسی شهروندان در قلمروهاای مختلاف زنادگی

اجتماعی شارط مهام توساعه اجتمااعی، اقتصاادی و سیاسای

تفاوتی نیز يک است، پس عدم مشاركت شهروندان و شیو بی

(. همان)عامل قوی در توسعه نیافتگی است

ل و مشاکالت يمای مساا شناسی بررسی عل رسالت جامعه

ايان . اجتماعی و ارائه راه حال بارای مرتفا كاردن آنهاسات

دوران گاذار از رسالت در مورد جامعاه اياران كاه اصاطالحا

كند و ورود عناصر متناو فرهنام سنت به مدرنیته را طی می

مدرن به ايجاد ترییارات بنیاادين در ابعااد ماادی و غیرماادی

میات بیشاتری برخاوردار شاده اسات، از اه منجر فرهنم آن

دامنه و عمق ترییرات مذكور تا حادی زيااد اسات كاه . است

شناساان ايرانای از وجاود ناوعی برخی انديشمندان و جامعاه

اناد شرايط آنومیک يا نابسامان اجتماعی در كشور سخن گفتاه

؛ (4990فارد، به نقل از ملسنی و صاداقتی ؛4928پور، ؛ رفی 4921چلبی، )

1 Social apathy

طبق نظار دوركایم، هنجارهاای اجتمااعی و يعنی وععیتی كه

های اخالقی قبلی از كارايی الزم در هدايت كردن دستورالعمل

رفتار اجتماعی برخوردار نیستند و هنوز با هنجارهای كارآماد

طبیعی است كه در چنین شرايطی . اند جديدی جايگزين نشده

تفااوتی اجتمااعی شوند و بای روابط اجتماعی دچار آسیب می

طور كاه همان. كند وان يکی از مصاديق آن خودنمايی میبه عن

تفااوتی اجتمااعی، بای كنناد فارد بیاان مای ملسنی و صداقتی

میلی و به عباارت بهتار ناوعی احساسی، بدبینی، بی بیانگر بی»

(.7: 4990فرد، و صداقتی ملسنی)« است 7افسردگی اجتماعی

د توجه تفاوتی اجتماعی با يکی ديگر از مفاهیم مور اما بی

يعنای سارمايه اجتمااعی، ؛هاای اخیار شناسان در ساال جامعه

سرمايه اجتمااعی هار جامعاه ناشای از . ارتباط تنگاتنگی دارد

وععیت فرهنگی و اجتمااعی موجاود در آن جامعاه اسات و

يکی از پارامترهای مهم بررسی وععیت جامعاه در خصاوص

ها باه چگونگی ارتباطات اجتماعی، از جمله میزان تعهد انسان

تفااوتی آنهاا باه يکاديگر يکديگر، يا در نقطه مقابل، میزان بی

به للاظ نظری، سرمايه اجتماعی بیشاتر روی شابکه . باشد می

های گروهی روابط و اعتماد و مشاركت در اجتما و همکاری

سارمايه . كیاد دارد أهاا و تشاکیالت مادنی ت در قالب انجمان

هااا و راد، گااروههااای اجتماااعی افاا اجتماااعی دسااتاورد شاابکه

ها در برقاراری ارتباطاات ساازنده و مثبات اجتمااعی سازمان

هاای اغلاب غیررسامی باه تجهیاز و وجود اين شابکه . است

شخصای -های اجتمااعی ای از تماس توانمندی سطح گسترده

شاود مای منجار اجتمااعی -برای عملکرد بهتر زندگی سیاسی

آن باه كیفیات و توان باا مطالعاه و از اين رو می (4922كلمن، )

. چگونگی ارتباطات اجتماعی در جامعه پی برد

ای كااه ساارمايه اجتماااعی از سااطح پااايینی در جامعااه

اعتناايی هار ياک از اعضاا ياا برخوردار است، دلسردی و بی

های جامعه، بار اثار بیگاانگی اجتمااعی، احسااس عادم گروه

اثربخشی، نارعايتی و عدم اعتمااد نسابت باه ديگاران باعا

همین عوامل . د شکنندگی در ساختار اجتماعی خواهد شدايجا

2 Social depression

(دانشگاه اصفهان: موردمطالعه)تفاوتی اجتماعی در بین دانشجويان بررسی میزان بی

24

رفته رفته، اعضای شبکه اجتماعی را نسبت به همه فرآيندهای

اجتماعی بدبین كرده و دچار بیماری ناامیدی نسبت به آينده و

انزوای اجتماعی به دور از هرگوناه ارتبااط اجتمااعی خواهاد

ردی ياا گروهای توجهی نسبت به ارتباطات ف بنابراين، بی. كرد

عناصر اجتماعی، عامل فروپاشی هر ساختار يا ملیطی خواهد

بود كه در آن انساان باه عناوان ياک عامال اثرگاذار و دارای

با توجه به نکاات .حساب آورده نشوده گیری، ب قدرت تصمیم

تفاوتی اجتمااعی و عوامال ماؤثر بار آن از مذكور، سنجش بی

در ماورد . وياژه ای دارد جمله میزان سرمايه اجتماعی، اهمیت

زيرا به عناوان يکای . چندان است شهر اصفهان اين اهمیت دو

تواناد در از كالنشهرهای صانعتی كشاور، شاهر اصافهان مای

ل شااهری و زناادگی ماشااینی، مسااتعد بااروز يمواجااه بااا مسااا

حادثاه . تفاوتی اجتماعی و گسترش فرهنم فردگرايی باشد بی

های جاوان در مهرمااه خانمبه 4ای های زنجیره اخیر اسیدپاشی

مل برانگیز از چگونگی باروز و أدر شهر اصفهان مثالی ت 4999

له اجتمااعی در ساطلی ملای و وارد آمادن أگسترش يک مس

صدمات سنگین به احساس امنیت روانای شاهروندان در ياک

رواج شايعات متعدد در خصوص تعدد ماوارد . كالنشهر است

ن به عملکارد نهادهاای گوناگو های وقو اين جرم و اعتراض

دهاد كاه احسااس امنیات روانای در شاهر ی ربط نشان میذ

ای كاه اصفهان تا حد قابال تاوجهی تضاعیف شاده باه گوناه

ها از تردد دختران خود در سطح شهر اكاراه بسیاری از خانواده

كنند دارند و حتی االمکان از خروج آنها از منزل جلوگیری می

ناین، وقاو ماواردی موساوم باه همچ(. 4999خبرگزاری ايسانا، )

كه طای آن برخای افاراد هنجارشاکن و « اسیدپاشی تفريلی»

اخالق گريز با پاشیدن آب به دختران جوان و ترساندن آنها از

پردازناد، حکايات از آن حمله اسیدی، به تفريح و خناده مای

دارد كه معیارهاای اخاالق مادنی در باین برخای شاهروندان

ل است، مطالعاه متریرهاايی مانناد ولیت گريز در حال افوؤمس

تفاوتی اجتماعی در شهرهايی كه شاهد وقو چنین حوادثی بی

اگار جامعاه از ساطح باااليی از . هستند بسایار اهمیات دارد

4999مهرماه 71خبرگزاری ايسنا،

تاوان امیادوار باود كاه سرمايه اجتماعی برخوردار باشاد مای

ماای بساایار يواكاانش شااهروندان در مواجااه بااا چنااین جرا

تر باشد، نه اين كه ترس از تباهی يانهتر و اخالق گرا والنهؤمس

زندگی يک نفر، به عاملی برای تفريح و خنده ديگاران تباديل

ترين اقشار جامعه، از طرف ديگر، به عنوان يکی از فعال. شود

توانند در اين خصوص نقش فعالی باازی كنناد دانشجويان می

ترين نهادهای آموزشی هار كشاور و زيرا دانشگاه يکی از مهم

ل تربیت نیروی انسانی كارآمد در راستای تلقق بخشایدن مل

به اهداف توسعه ملاور جامعاه و تقويات فرهنام همکااری

پذيری اجتماعی و احتاراز از مسؤولیتكید بر أدر واق ت. است

هايی مانند دانشگاه بايد ماورد توجاه قارار تفاوتی در ملیط بی

اد ترییارات بديلی در ايجا دار نقش بی گیرد تا دانشجويان عهده

بنابر آنچاه . اجتماعی مثبت و ارتقا سالمت روانی جامعه شوند

تفااوتی گفته شد، اين پاژوهش باه دنباال بررسای میازان بای

اجتماااعی در بااین دانشااجويان دانشااگاه اصاافهان و شناسااايی

. برخی عوامل موثر بر آن است

پیشینه پژوهش

انجاام تفاوتی اجتماعی، كشورهای مختلف شااهد در مورد بی

ها در آمريکاا و پژوهش نخستین. اند های مختلفی بوده پژوهش

شناسان اجتماعی به رفتار منفعالنه مشااهده پس از توجه روان

ارونساون، )هاای اعاطراری صاورت گرفات گران در موقعیت

هاای شناسان، رفتار مردم در موقعیت طبق نظر اين روان. (4982

ر كاس ديگاری را اعطراری گرايش باه انفعاال دارد زيارا ها

بناابراين چاه بساا . داند ول اقدام میؤشريک در موقعیت و مس

تفاوت بودن افاراد در عمل هیچکس كاری نکند و ما شاهد بی

تفاااوتی اجتماااعی از امااا باای . نساابت بااه موقعیاات باشاایم

ملسانی و . اندازهای ديگاری هام بررسای شاده اسات چشم

اين حاوزه، عمن مرور ادبیات تلقیق در ( 4990)فرد صداقتی

بارای . پردازناد به ذكر مواردی چند از كشورهای مختلف مای

به بررسای رابطاۀ میاان ( ، به نقل از همان4997) 7مثال، گنس

2 Gans


تفاوتی پرداخته و باا توجاه باه كااهش مشاركت سیاسی و بی

تفاوتی را ل سیاسی جامعۀ خود، بیيعالقۀ افراد به پیگیری مسا

ون . ور معرفای كارده اسات ای مهم در اين كش لهأبه عنوان مس

نیاز افازايش ( ، باه نقال از هماان 4994) 4اسنیپنبرگ و شیپرز

را ما به ازای اعتاراض 4981تفاوتی اجتماعی در هلند سال بی

اند كه به شدت از ركود اقتصاادی سیاسی عظیم طبقاتی دانسته

، الگاويی را بارای تبیاین علات اناد و باه هماین عربه خورده

میان افراد طبقات پاايین در اواساط دهاه تفاوتی سیاسی در بی

در پژوهش ديگری كاه در كشاور . هلند طراحی كردند 4980

تفاوتی عمومی را له بیأعربستان سعودی انجام شد، ملقق مس

های توسعه ايان كشاور ماورد به عنوان مانعی در جهت برنامه

در (، باه نقال از هماان 7004، 7المیزجاجی)تللیل و تبیین قرار داد

تفاوتی سیاسی مردم شاهر وهش ديگری با عنوان سنجش بیپژ

ای و مساتقل ثر و اثر متریرهای گوناگون زمیناه ؤپکن عوامل م

-ماننااد رعااايت اجتماااعی، احساااس اثاار بخشاای، موقعیاات

تفااوتی سیاسی بر روی بی -اجتماعی شرلی، وابستگی حزبی

نتاي حاصله حاكی از وجود . سیاسی مورد بررسی قرار گرفت

، 4991، 9چن و زانام )دار میان اين متریرها بوده است ابطه معنیر

(. به نقل از همان

تفااوتی در كشور خودمان تعداد مطالعات مرباوط باه بای

فارد ملسانی و صاداقتی خاود . اجتماعی انگشت شمار است

تفااوتی پژوهشای درباارب بای "در تلقیقی باا عناوان ( 4990)

دان تهرانی انجام شده به كه بر روی شهرون "اجتماعی در ايران

نتاي تلقیق آنها بیانگر . اند تفاوتی اجتماعی پرداخته بررسی بی

تفاوتی اجتمااعی اين است كه سطح متوسط روبه بااليی از بی

میاانگین میازان ،همچناین . در شهروندان تهرانای وجاود دارد

هنجااری، احسااس ملرومیات نسابی، فردگرايای، تللیال بی

باالتر از حد متوسط بودن اين عوامال و پاداش گويای -هزينه

میانگین میزان اعتماد اجتماعی، اثر بخشی اجتمااعی، رعاايت

در . در سااطح پااايین بااوده اساات اجتماااعی و التاازام ماادنی

1 Van Snippenburg & Scheepers 2 Al-Mizjaji 3 Chen & Zhong

تفااوتی اجتمااعی های دو متریاره باین جنسایت و بای تللیل

تفااوتی اجتمااعی تفاوت مشاهده شده، طوری كه مردهاا بای

تفااوتی باین قومیات و بای ،همچناین . ادناد باالتری را نشان د

قوم كرد دارای كمترين و قوم ) اجتماعی تفاوت مشاهده شده

(. تفاوتی اجتماعی عرب بیشترين بی

در پژوهشی با عنوان( 4988)حمد اهلل نادری و همکاران

تفاااوتی الگااو سااازی ساااختاری رابطااۀ بااین بیگااانگی و باای"

یگاانگی اجتمااعی و با هدف بررسای رابطاۀ باین ب "اجتماعی

تفاااوتی اجتماااعی بااوده كااه در بااین دانشااجويان دورب باای

هاای يافتاه . كارشناسی دانشگاه تبريز باه انجاام رسایده اسات

دهد بیگانگی اجتماعی در جامعۀ مورد مطالعه تلقیق نشان می

. باشاد چیزی نزديک به متوسط اين احساس در حالت كلی می

نزدياک باه متوساط تفااوتی اجتمااعی در ساطح بی ،همچنین

.برآورد شد

در جامعۀ شهری ايران و دوستی نو تفاوتی و بررسی بی"

عناوان تلقیقای اسات كاه توساط صامد "ثر بر آنؤعوامل م

اين پژوهش باه . انجام شده است( 4982)كالنتری و همکاران

ای و طی دو مرحله انجاام شاده مقايسه ی روش پیمايش عل

هش نشاان داد اوال در مواجهاه نتاي حاصل از اين پژو. است

درصاد از شاهروندان شایرازی 9/21های اعاطراری با حالت

بااه عااالوه گااروه . تفاوتنااد درصااد باای 2/71نوعدوساات و

تفاوت دارای همدلی بیشاتر، نوعدوست در مقايسه با گروه بی

پااداش ماادی كمتار پذيری بیشتر و تللیل هزينه مسؤولیت

.است

در پژوهش حاعر عمن توجاه با توجه با آنچه گذشت،

به متریرهای مللاوظ در تلقیقاات قبلای، باه دنباال بررسای

تفاوتی اجتماعی در جامعه آمااری دانشاجويان باا وععیت بی

تفااوتی متریرهايی تا حدی متفاوت هستیم تا مشخص شود بی

شاود نقاش اجتماعی در بین بخشی از جامعه كاه تصاور مای

وسعه ملی دارند از چه سازی در تلقق بخشیدن به ت سرنوشت

ثیرگذار بر آن أترين متریرهای ت شرايطی برخوردار است و مهم

در اين زمینه متریر سرمايه اجتمااعی باه طاور خااص . كدامند


29

ای نسابتا تفااوتی اجتمااعی را زاوياه مورد توجه است تاا بای

متفاوت با تلقیقات قبلی و در جامعه آماری جديدی بررسای

.كنیم

ث نظریمروری بر مباح

نخساتین تفاوتی اجتماعی پذير، بی به عنوان يک متریر سنجش

ارونساون، )شناسان اجتمااعی قارار گرفات بار مورد توجه روان

تفاوتی اجتماعی به طور كلی كه غالبا باا ، اما در تبیین بی(4982

شناساان كالسایک يااد تعبیر بیگانگی اجتماعی در نظر جامعاه

در مورد زندگی شاهری ناوين، توان به مباح زيمل شده، می

دوركیم در خصوص پديدب آنومی و ععف هنجاری در جامعۀ

هاای مبتنای بار مدرن، تونیس و وبر در مورد گساترش كانش

علات عقالنیت مدرن، ماركس در بااب انازوای كاارگران باه

داری و زناانیکی و تاامس در بلا از خصلت تولید سارمايه

فرد، ملسنی و صداقتی)كرد نظريۀ نظام گسیختگی اجتماعی اشاره

هاايی پردازان معاصر در قالب نظريه با وجود اين، نظريه. (4990

تفااوتی در جامعاه را ثر در بروز بای ؤتر، عوامل م نسبتا تجربی

دوستی نو پردازان يادگیری اجتماعی، نظريه. اند شناسايی كرده

هاای گذشاته افاراد تباین تفاوتی را بر حساب ياادگیری و بی

و دوساتی نو نند و توجه عمده آنان بر تأثیر الگو بر بروز ك می

بااه تعبیاار ديگاار رفتااار كنااونی، متااأثر از . تفاااوتی اساات باای

در هر موقعیتی، شاخص رفتارهاای . های گذشته است تقويت

آموزد كه بر اثر تکارار ممکان اسات باه صاورت معینی را می

وقتای شاخص، دوبااره در آن موقعیات قارار . عادت در آيند

گیرد سعی خواهد كرد همان رفتار عادت شده را تکارار كناد ب

، 4از نگاه انديشمندان نظريۀ يادگیری اجتمااعی . (4984كريمای، )

، ريشااه در يااادگیری گذشااته دارد و فرآيناادهای دوسااتی نااو

دوساتانه تنبیه و نیز مشاهده الگو بر بروز رفتاار ناو –پاداش

. (408-4988:82احمادی، ؛ باه نقال از 4991لیپاا، )گذارناد تأثیر مای

پژوهش برايان و تست در ماورد كماک رساانی باه زنای كاه

1 Social learning Theory

7اتومبیلش در جاده خراب شده بود، آزمايش راشتون و كمبال

و همکاران 9در مورد اهدای خون، و نیز بررسی بیمن( 4922)

رسانی به فردی كاه در ملال رفات و در زمینه كمک( 4928)

دهناد كاه باود نشاان مای آمد ديگاران بار روی زماین افتااده

تفاوتی، ارتباط مستقیم و معناداری با مشااهده و بی دوستی نو

التاناه . تفاوتی دارند و بی دوستی نو يا عدم مشاهده الگوهای

با انجاام يکساری ( 4988؛ به نقل از احمدی، 4920) 1و دارلی

تفااوتی را بار و بای دوستی نو های متنو و گسترده، آزمايش

. كنناد ای تبیین مای گیری پن مرحله ند تصمیمحسب يک فرآي

به زعم آنان، اولین مرحله درک موقعیت است؛ يعنی فرد ناارر

دوماین مرحلاه . بايد متوجه شود كه چیزی اتفاق افتاده اسات

تفسیر موقعیت به صورت كماک خاواهی اسات؛ يعنای باياد

موقعیت پیش آمده اعطراری بوده و كسی به كمک نیاز داشته

است يعنی فرد مسؤولیتومین مرحله به عهده گرفتن س. باشد

. كناد مساؤولیت ول بداناد و احسااس ؤنارر بايد خود را مسا

رسانی است كاه طای آن چهارمین مرحله پیدا كردن راه كمک

. هاای الزم را داشاته باشاد نارر بايد دانش، تجرباه و مهاارت

گیری نهاايی اسات كاه فارد ناارر باه پنجمین مرحله تصمیم

باه اعتقااد . پردازد پیامدهای مداخله يا عدم مداخله میبررسی

تفاوتی وابسته به پاسخی اسات يا بی دوستی نو التانه و دارلی

ن ااگر پاسخ ناارر . دهند ن به هر يک از اين مراحل میاكه نارر

آياد و فقاط در تفااوتی پدياد مای در هر مرحله منفی باشد بی

مثبات بدهاد صورتی كه فرد ناارر باه تماام مراحال جاواب

؛ به نقل از احمدی، 4987) 1باتسون. گیرد شکل می دوستی نو

تفاوتی را بر مبناای تواناايی و میازان و بی دوستی نو ، (4988

به زعم باتسون در . كند ن با فرد نیازمند تفسیر میاهمدلی نارر

های اعاطراری كاه طای آن كسای باه هنگام مواجهه با حالت

بتواند با فرد نیازمند همدلی كناد كمک نیاز دارد اگر فرد نارر

خواهد كرد و اگر نتواند همادلی كناد دوستی نو نسبت به او

2 Rushton and Campbell 3 Beaman 4 Latane and Darley 5 Batson


تفاوتی از كنار صلنه خواهد گذشت مگر اينکاه مطما ن با بی

.آورد منفعتی به دست می دوستی نو شود در نتیجه

و دوساتی ناو شناسای شاهری، انديشمندان حوزه جامعه

های ملیطای آن تار شهری و ويژگیتفاوتی را ناشی از ساخ بی

تر شدن با افزايش جمعیت و پیچیده ،به عبارت ديگر. دانند می

های اعطراری و روابط اجتماعی تمايل به مداخله در وععیت

تفااوتی كاهش يافته، تمايال باه بای دوستی نو رسانی و كمک

هاای میلگارام در يکای از مللاه پاژوهش . ياباد گسترش مای

باه زن و رساانی در زمیناه كماک ( مانهاتان)معروف نیويورک

مردی كه دچار مشکل حادی شده بودند و نیز پژوهش مفصل

نفر تاا 4000شان از آماتو در چندين شهر مختلف كه جمعیت

نفر متریر بود و در هر يک از آنان پن حالات 90000بیش از

اعطراری مختلف پدياد آورده شاده باود، نشاان داد كاه باا

تر شدن روابط اجتمااعی تمايال باه ت و پیچیدهافزايش جمعی

شاود تفاوتی افازوده مای كاهش يافته و بر میزان بی دوستی نو (.4988احمدی، )

دوساتانه باه پردازان در تبیین رفتارهاای ناو برخی نظريه

كنند و معتقدند، رفتارهاای نقش هنجارهای اجتماعی اشاره می

هنجارهاای تعامال ساازی دوستانه، ريشه در میزان درونای نو

، به 4988احمدی، )دارد 9اجتماعی مسؤولیتو 7، برابری4پاياپای

تعامل پاياپای يک هنجار اجتمااعی و ياک .(4990، 1نقل از مايرز

. دوساتی باشاد تواند برانگیزاننده نو قاعده جهانی است كه می

باه . بر اساس اين هنجار، ملبت را بايد با ملبت، باز پاس داد

اند كمک كنایم ، بايد به كسانی كه به ما كمک كردهتعبیر ديگر

خواهیم ديگران به ما كمک كنناد باياد در حاق آنهاا و اگر می

ای اسات كاه بار اسااس آن هنجار برابری، قاعده. ملبت كنیم

ايام بايد در يک رابطۀ اجتماعی، معادل باا آنچاه هزيناه كارده

در . (4991، 1، باه نقال از ويگیناز 4988احمدی، )منفعت كسب كنیم

اناد قالب اين هنجار، به كسانی كه برای جامعه زحمت كشایده

1 reciprocity 2 equity 3 Social responsibility 4 Myers 5 Wiggins

كنایم و باه اناد، كماک مای اما منفعت مناسبی دريافت نکارده

ول گرفتاری خودشان هساتند كماک ؤكسانی كه خودشان مس

در حقیقت اينکاه . (4998، به نقل از مقدم، 4988احمدی، )كنیم نمی

كنناد ها كمک نمی ان و الکلیچرا افراد زيادی به گدايان، معتاد

ريشه در همین قاعده دارد زيرا ماردم معتقدناد افاراد ماذكور

هنجاار . ول به وجود آمدن اين مشکالت هستندؤخودشان مس

اجتمااعی ناام دارد كاه در واقا ياک اصال مسؤولیتبعدی

اخالقی بنیادين است و بر اساس آن ماا باياد باه افارادی كاه

اناد، سانی كه به كماک ماا وابساته نیازمند هستند، مخصوصا ك

، باه نقال از 4988احمادی، )بدون هیچ چشم داشتی، كمک كنایم

ايان هنجاار باارخالف دو قاعاده قبلای كااه . (4927، 2بروكاوويتز

پاااداش بودنااد، حکاياات از دربرگیرنااده تللیاال هزينااه

.دوستی ناب و عدم خودخواهی دارد نو

رفتارهاای در چارچوب نظريه مبادلاه اجتمااعی، هاومنز

داند كاه اجتماعی را به عنوان يک تبادل دو طرفه بین افراد می

ممکن است نتیجه مثبت يا پاداش و يا نتیجه منفای باه دنباال

او در اين رابطاه چناد قضایه را از جملاه قضایه . داشته باشند

-سیری و قضایه پرخااش -موفقیت، انگیزه، ارزش، ملرومیت

طباق نظار هاومنز، شارط . (4988توسالی، )كند تأيید مطرح می

ای نسابت باه جامعاه و افاراد هار جامعاه مسؤولیتاحساس

گاردد های جمعی به میزان پاداشی بر مای مشاركت در فعالیت

اگر مشااركت و ياا . كه افراد از رفتار خود دريافت كرده باشند

ياک جانباه باشاد و فقاط از ساوی افاراد مسؤولیتاحساس

ملزم باه بارآورده كاردن جامعه باشد و جامعه خود را مقید و

خواسته و نیازهای مادی و معنوی افراد آن جامعه نکند مسلما

تمايل مردم هم برای انجام رفتارهای داوطلباناه كمتار شاده و

تفاوتی اجتماعی ياک بنابراين بی. گرايد كم كم به خاموشی می

جاااده يااک طرفااه نیساات كااه مااا از افااراد جامعااه انتظااار

. ل جامعاه داشاته باشایم يری در مساا پذيری و درگی لیتومسؤ

جامعه نیز بايد به نوبه خود ملارک الزم بارای درگیار شادن

. دوستانه را فراهم كند افراد در رفتارهای نو

6 Berkowitz


21

4يون و الولر مبادلاه چاارچوب در اساسای ايده دو از نیز

يااد كناد، می داللت متقابل مبادله تکرار اهمیت بر كه اجتماعی

وجاود باه كنشاگران در ايیها انگیزه ،ساختی قدرت. دكنن می

از ای مجموعاه عناوان باه ای مبادلاه ارتبااط بناابراين آورد، می

وجاود باه زماان ياک در همسان كنشگران بین كه كنشهاست

مانناد اجتمااعی عوامال كنشگران، میان مبادالت تکرار .آيد می

متقابال، اجتمااعی توافق اشخاص، بین اعتماد اجتماعی، تعهد

باه عاالوه ورد،آ مای وجاود باه را وابستگی و عیجم احساس

ماؤثر اعضاا رفتاری تعهد و گروه گیری شکل بر متقابل ارتباط

تعهاد مراحل روی بیرونی فشار يک مبادالت تکرار زيرا است؛

(.4988، به نقل از سیدان و ملمدی، 4999و يون، الولر) كند می ايجاد

را گروهای عاد و قوا هنجارها رعايت مبادله پردازان نظريه

اين بر مبادله نظريه .نامند می تعهد پاداش، آوردن دسته ب برای

روشانی شخصی اهداف و افراد آرزوها كه است استوار فرض

اماا است، نیازمند خاص چیزهايی به هر كس. دارند خود برای

نظرياه ايان در .باشاند نمای مشترک نیازها افراد اين همه برای

باه منلصر و شخصی های استهاهداف و خو كه شود می فرض

آورد می به وجود آنان در ای های خودخواهانه انگیزه افراد، فرد

و لاذت كاالها، به دستیابی جهت در پیدايش انگیزش باع كه

باه توجاه باا را دوستانه نو اعمال نظريه اين .گردد رعايت می

اسااس .دهاد مای توعیح اعمال اين از حاصل معنوی رعايت

رواباط كنشاگران در كاه اسات استوار اصل اين رب فوق نظريه

و نتااي كنناد كاه مای مبادله يکديگر با را منابعی خود، تبادلی

يا و مادی پولی، به شکل تواند می رابطه اين ارزشمند پیامدهای

تقويات نفاس به اعتماد خوشلالی و ناملموس حس شکل به

ماورد نتااي كاه صاورتی در. راهر شود مقابل طرف در شده

رعايت باع شود راهر مثبتی به شکل تبادلی روابط در انتظار

رابطاه اگار صاورت، اين غیر در شود می رابطه تبادلی تداوم و

افراد نارعايتی و ای مبادله رابطه انقطا باع منفی باشد تبادلی

4988؛ به نقال از ايماان و مارادی، 4997مولم، )شود نسبت به آن می

:411-421.)

1 Lowler & Yoon

تبیینی اقتصادی (420 :4980به نقل از مساعودنیا، ) 7اما استرلین

باا توجاه باه . تفاوتی ارائه كرده است شناختی از بی و جمعیت

های كند كه اعضای گروه عوامل اقتصادی، استرلین استدالل می

بینناد و هماین آنهاا را تر، از نظر اقتصادی رن می سنی بزرگ

تفااوت ینسبت به اماور اجتمااعی و سیاسای سارخورده و با

لذا وی معتقد است كه تمايالت و روندها در ارتباط . سازد می

ای تابعی از ترییرپذيری نسلی در تفاوتی سیاسی، تا اندازه با بی

بااه همااین شااکل، . زمینااۀ بهزيسااتی و رفاااه اقتصااادی اساات

در نظريه خود بر اين اعتقاد اسات ( به نقل از همان)ويلنسکی

. از فرايند ساالخوردگی باشاد تفاوتی ممکن است تابعی كه بی

ی، مبناای يقدرتی، عدم اثار بخشای ياا عادم كاارا احساس بی

را تشاکیل "جامعه پذيری عدم اثربخشی"های مبتنی بر نظريه

هايی از اين دست، جريان اجتماعی شدن و در نظريه. دهند می

ثیرگااذاری أتجااارب تاادريجی در جامعااه، از جملااۀ عواماال ت

مردگی اجتماعی سرخوردگی و دل شوند كه موجب قلمداد می

هر قدر افراد جامعه سطح بااليی از احساس عدم . افراد هستند

سیاسای را تجرباه كنناد، –اثر بخشی در فرايندهای اجتماعی

ل يتفاوتی اجتماعی و بیگانگی از مساا احتمال بیشتری برای بی

.اجتماعی وجود دارد

وم شناساای، علاا مفهااوم ساارمايه در حااوزه اقتصاااد، روان

ای شناسی كاربرد میاان رشاته سیاسی، فلسفه، جررافیا و جامعه

شناسان كالسیک هام چاون دوركایم، وبار، میاد، جامعه. دارد

زيمل و حتی هومنز از ابعاد متفاوت به موعاو ارتبااط میاان

اند، اما برخی از صااحب افراد و آثار حاصل از آن توجه داشته

نام و كالوس افه به طور نظران معاصر مانند كلمن، بورديو، پات

شاااناختی خااااص، در طراحااای چاااارچوب نظاااری و روش

عباداللهی و موساوی، )اناد اجتماعی سهم به سزايی داشاته سرمايه

توان گفت مفهوم سرمايه اجتماعی از می ،رو از اين. (449: 4982

الاوانی، )مورد توجه ملافل دانشگاهی قارار گرفات 4990دهه

رات هر يک از ايان انديشامندان و ای از نظ خالصه. (79: 4928

نیز تعريف آنها از مفهوم سرمايه اجتماعی در جدول زير آماده

.است 2 Easterlin


های نظری در مورد سرمایه اجتماعی عناصر محوری دیدگاه - جدول

هدف سطح تحلیل تعریف سرمایه اجتماعی نام محقق

ايداری از روابط، در دسترس فرد قارار ای كه با عضويت در شبکه پ مجموعه مناب بالفعل و بالقوه بورديو .سازد گیرد و خدمات متقابل را میسر می می

سرمايه اقتصادی گروهی

هايی از ساختار اجتماعی كه كنشگران از آنها به عنوان منب برای رسیدن به منافعشان اساتفاده جنبه كلمن .كنند می

سرمايه انسانی گروهی/فردی

توسااعه سیاساای و گروهی .كند هايی كه همکاری و مشاركت برای مناف متقابل را تسهیل می کهاعتماد، هنجارها و شب پاتنام دموكراسی

توسعه اقتصادی گروهی های غیررسمی جاافتاده ای از هنجارها يا ارزش اشتراک اعضای گروه در مجموعه فوكوياما

- گروهی/فردی د از طرف ديگرروابط عینی میان افراد از يک طرف و پیوندهای ذهنی همان افرا پکستن

گذاری در روابط اجتماعی توسط افراد و دستیابی به پیوندهای اجتماعی مختلف كه امکاان سرمايه تللیل شبکه .آورد دسترسی به مناب حمايتی و ابزاری متنوعی را فراهم می

منااااب ابااازاری و فردی حمايتی متنو

(4999:79لین، : )منب

هاا مردماان ن گفات هار چاه انساان تاوا به طور كلی می

بیشتری را بشناسند و هر چه باا آناان وجاه مشاترک بیشاتری

تری خواهند داشات، اماا داشته باشند، سرمايه اجتماعی افزون

ای به جامعه ديگر متفااوت نو و گستره اين سرمايه از جامعه

سرمايه اجتماعی در جوام سنتی ماقبال مادرن، بیشاتر . است

ی همراه با اعتمااد ملادود و خااص داشاته جنبه درون گروه

. شناساند است كه امروز آن را به نام سرمايه اجتماعی قديم می

در جوام مدرن با نو ديگری از سرمايه اجتماعی سارو كاار

داريم كه بیشتر جنبه بین گروهی توأم با اعتماد تعمیم يافتاه و

برناد یعام دارد و از آن با عنوان سرمايه اجتماعی جديد نام ما (. 492: 4982عبداللهی و موسوی، )

مدل نظری تحقیق

با توجه باا آنچاه در چاارچوب نظاری مطارح شاد، در ايان

تفااوتی ثیرگاذار بار میازان بای أپژوهش برای بررسی عوامل ت

( 7مبادلااه اجتماااعی، ( 4: اجتماااعی از تركیااب سااه نظريااه

.سرمايه اجتماعی استفاده شاد ( 9پذيری اجتماعی و مسؤولیت

گرايای قارار ها باه للااظ پاارادايم در سانت اثباات اين نظريه

گیرند كه باا رويکارد كمای ساعی در سانجش متریرهاای می

پردازان نظريۀ مبادلۀ اجتماعی، معتقدند كه نظريه. مذكور دارند

ها ملاسابۀ ساود و زياان و كساب مبنای اعمال و رفتار انسان

هم اعتقاد ايان تفاوتی در مورد بی. سود و دوری از زيان است

ديدگاه اين است كه افراد در هر موقعیتی باه سارعت ساود و

زيان ناشی از انجام كار را ملاسبه كارده و تصامیم باه كااری

در . گیرند كه بیشترين سود و كمترين زيان را داشاته باشاد می

هايی كه برای ديگران مشکلی پیش آمده باشد فرد باه موقعیت

تفااوتی را و بای دوساتی ناو هاای ها و پااداش سرعت هزينه

بررسی كرده، در صورتی كه هزينۀ كمک كردن پايین و هزيناۀ

خواهاد دوساتی ناو كمک نکردن باال باشد فرد نارر اقدام به

كرد و در صورتی كه هزينۀ كمک كاردن بااال و هزيناۀ كماک

تفاوتی از كنار صلنه خواهاد نکردن پايین باشد فرد نارر با بی

طور كه پذيری اجتماعی نیز، همان مسؤولیتدر نظريه . گذشت

های پژوهشگران در مورد هنجارهای اين نظريه نشاان آزمايش

سازی هنجارهای تعامال رسد هرچه درونی دهد، به نظر می می

پاياپای و برابری، كه در ذات خود مستلزم نوعی تللیل هزيناه

ی نیاز تفاوت تر باشد، تمايل به بی فايده نیز هستند، بیشتر و قوی

پاذيری مساؤولیت سازی هنجاار شود و هرچه درونی بیشتر می

و رفتارهاای دوساتی ناو تار باشاد، تمايال باه بیشتر و قاوی

در نهايت، متریر سرمايه اجتمااعی . شود دگرخواهانه بیشتر می

اعتماد و روابط كید است و با توجه به أدر اين پژوهش مورد ت


22

ت در اجتما مللای مشاركت گروهی، مشارك مبتنی بر اعتماد،

در نهايات، . شاود های اجتماعی سنجیده می و روابط در شبکه

تفااوتی اجتمااعی در ساه بعاد متریر وابسته تلقیق، يعنی بای

گیرد تا مشاخص رفتاری، شناختی و احساسی مد نظر قرار می

شود پاسخگويان در هر يک از ابعاد مذكور چگونه نسابت باه

ای در ناد و چاه نماره ده نوعاان خاود واكانش نشاان مای هم

در ادامه مدل . آورند دست میه تفاوتی اجتماعی ب خصوص بی

.تجربی تلقیق قابل مشاهده است

مدل تجربی تحقیق

های تحقیق فرضیه

با توجاه باه مادل تجربای تلقیاق و نیاز اهمیات متریرهاای

: گردد های زير استخراج می ای، فرعیه زمینه

تفااوتی اجتمااعی رابطاه بین متریر سرمايه اجتماعی و بای .4

.وجود دارد

تفاوتی اجتماعی پذيری اجتماعی و بی مسؤولیتبین متریر .7

.رابطه وجود دارد

تفااوتی اجتمااعی پااداش و بای -بین متریر تللیل هزيناه .9

.رابطه وجود دارد

.تفاوتی اجتماعی بر حسب سن متفاوت است میزان بی .1

تی اجتمااعی بار حساب جنسایت متفااوت تفااو میزان بی .1

.است

هل متفاوت أتفاوتی اجتماعی بر حسب وععیت ت میزان بی .2

.است

تفاااوتی اجتمااعی بار حسااب رشاته تلصاایلی میازان بای .2

.متفاوت است

تفااوتی اجتمااعی بار حساب مقطا تلصایلی میزان بای .8

.متفاوت است

شناسی روش

ز اين پاژوهش از ناو تلقیقاات پیمايشای اسات كاه يکای ا

های تلقیق كمی در تلقیقات پهنانگر باوده ترين روش متداول

. باشد و به للاظ ماهیت كاربردی و به للاظ زمانی مقطعی می

جامعه آماری اين تلقیق كل دانشجويان دانشاگاه اصافهان در

گیاری از روش باوده و بارای نموناه 4997-99سال تلصایلی

ت كه ابتادا بدين صور. بندی شده استفاده گرديد تصادفی طبقه

فاوتی اجتماعیت بی

بعد احساسی

پذيری ولیتؤمس

اجتماعی

سرمایه اجتماعی

پاداش -تحلیل هزینه

بعد شناختی

سایر متغیرهای

ای زمینه

بعد رفتاری


هاا، مقااط تلصایلی و های مختلاف مانناد رشاته سهم گروه

جنسیت از جامعۀ آماری مشخص شد و باه هماان نسابت در

سپس به روش تصادفی . نمونه به آنها سهم اختصاص داده شد

تناو زيااد علتبه .)گیری صورت گرفت از بین طبقات نمونه

وه كلای هاا باه پان گار های تلصیلی، رشته ها و گرايش رشته

حجام نموناه در ايان پاژوهش، باا اساتفاده از (. تقسیم شدند

. نفر به دست آماد 927فرمول كوكران ملاسبه شد و تعداد آن

. انجام شده است SPSSتللیل داده ها با استفاده از نرم افزار

آوری داده ابزار جمع

هاا از پرسشانامۀ ملقاق آوری داده در اين پژوهش برای جم

فرايند طراحی پرسشانامه بادين صاورت . ساخت استفاده شد

ابتدا با استفاده از تجربیات تلقیقات پیشین متریرهاای بود كه

مستقل و متریر وابسته بعدبنادی و شااخص ساازی شادند و

هاای سانجش گوياه .پرسشنامۀ ملقاق سااخت طراحای شاد

طیاف لیکارت طراحای و از متریرهای اصلی تلقیق بر اساس

بعد از اتمام ايان . دهی شدند مخالف نمره كامال موافق تا كامال

نظاار اسااتادان و كارشناسااان هااای مااذكور بااه مرحلااه، گويااه

های ايشان بارای تعاديل و اصاالح متخصص رسید تا ديدگاه

.ها للاظ شود و از اين بابت اعتبار پرسشنامه ملرز گردد گويه

نفر از اعضای جامعۀ آماری توزيا و 90 سپس پرسشنامه بین

گیری میزان پايايی پرسشنامه نیز ممکان تکمیل گرديد تا اندازه

.شود در ادامه فرايند عملیاتی كردن متریرها تشريح می. شود

فرایند عملیاتی کردن متغیرهای تحقیق -2جدول

تعداد گویه ها شاخص ابعاد متغیر

تمسؤولی

ی اجتماعی

پذير پیامدهای رفتار خويشپذيرش

پذيرش مجازات در صورت انجام خطا؛ تمايل به در معرض قضاوت ديگران قرار گرفتن؛

تمايل به جبران اشتباه و خطا؛ توانايی اعتراف به خطا و عذرخواهی

1

قابل اعتماد بودن

مورد اطمینان ديگران قرار داشتن؛ رازدار و امین ديگران بودن؛

.رار داشتنمورد عالقه ديگران ق

1

تعهد اجتماعی

عالقمندی به سرنوشت و آينده جامعه؛ اهمیت قائل بودن نسبت به سرنوشت ديگران؛

رعايت قوانین و مقرارت جامعه؛ .رعايت حق و حقوق ديگران

1

تللیل هزينه

یش ماد

پادا اهمیت پول

تمايل به كسب پول؛ ؛كسب موفقیت و پیشرفت با پول

7

النیتحسابگری و عق

ملاسبه دقیق سود و عرر؛ های مبهم؛ خطر نکردن در وععیت دقت در خرج كردن پول؛

.پرهیز از عرر پولی

1

7 .عدم تمايل به كسب اجر و ثواب های سنتی نفی ارزش

سرمايه اجتماعی

اعتماد و روابط مبتنی بر اعتماد

درخواست كمک؛: صراحت و باز بودن ی؛میزان اعتماد عموم: اعتماد

تمايل به همکاری در فعالیت جمعی .پس دادن امانت در موق مقرر: حسن رن

1

9 های داوطلبانه؛ عضويت يا همکاری در انجمن مشاركت گروهی


29

های غیر دولتی؛ تالش برای ايجاد انجمن .ها همکاری با نشريات و روزنامه

مشاركت در اجتما مللی

ی؛های ملل ها و كلوب مشاركت در باشگاه های دوستان و آشنايان؛ مشاركت در گروه

تالش برای حل مشکالت دوستان؛ .مشاركت در امور عمومی ملله

1

های اجتماعی روابط در شبکه

میزان مبادله هدايا میان دوستان؛ كمک مالی به دوستان يا دريافت كمک از آنها؛

های مختلف در جامعه؛ تنو در عضويت گروه .تفريلی با دوستان لمی،شركت در اردوهای ع

1

بی تفاوتی اجتماعی

بعد احساسی

حس دلسوزی هنگام گرفتاری ديگران داشتن؛ خود را جای ديگران گذاشتن و توانايی همدردی؛

همدردی كردن با افراد در هنگام مشکالتشان؛ .تفاوت به مشکالت ديگران بیزاری از افراد بی

1

بعد شناختی

رای مشکالت ديگران؛درگیری ذهنی داشتن ب كمک به ديگران در سختی را وریفه دانستن؛ ها؛ پشیمانی از كمک نکردن به افراد در سختی

2

بعد رفتاری

كمک به فرد حادثه ديده؛ كمک به فرد مستمند؛

كمک به فرد در راه مانده؛ اهدای خون به بیمار نیازمند؛

اقدام برای مصاللۀ بین طرفین دعوا؛ .پلیس هنگام مشاهدب نزا زنم زدن به

2

پایایی پرسشنامه

برای احراز پايايی، از عريب آلفای كرونباخ اساتفاده شاد كاه

هاا بهتار اسات حاذف ياا نتاي تللیل نشان داد برخی گوياه

نفار 90سپس پرسشنامه اصالح شده توساط . جايگزين شوند

ها حااكی از دقات قابال قباول ديگر تکمیل شد و اين بار داده

.گیری متریرهای تلقیق بود رسشنامه در اندازهپ

ها با ضریب آلفای کرونباخ نتایج تحلیل گویه -3جدول

متغیر ضریب

تللیل هزينه پاداش 294/0

پذيری اجتماعی مسؤولیت 244/0

بی تفاوتی اجتماعی 880/0

سرمايۀ اجتماعی 221/0

های پژوهش یافته

های توصیفی یافته( الف

شجويان در پن رشته كلی و به تفکیک زن و مرد در توزي دان

هاای دانشاجويان مارد در رشاته . شاود جدول زير مالحظه می

دادند درصد از كل دانشجويان را تشکیل می 4151انسانی علوم

درصد از كل 7259های علوم انسانی و دانشجويان زن در رشته

ترتیاب باه هماین . اند دانشجويان مورد مطالعه را تشکیل داده

طور كاه همان. توان تفسیر كرد های جدول زير را می تمام خانه

در نمودار مشخص شده است، بیشتر دانشجويان مطالعه شاده،

كننااد و نساابت هااای علااوم انسااانی تلصاایل ماای در رشااته

. ها كمتر اسات های تربیت بدنی از همه گروه دانشجويان رشته

ايی كاه در گاروه ه البته اين بدين خاطر است كه تعداد رشته)


( ها باوده اسات ايم بیشتر از ساير گروه انسانی ادغام كرده علوم

شود كه نسبت دانشجويان همچنین در نمودار زير مشخص می

های خاارجی از پايه و زبان انسانی، علوم های علوم زن در رشته

های فنی و مهندسی دانشجويان مرد بیشتر است، ولی در رشته

هاای بیشاتر از زن اسات و در رشاته نسبت دانشاجويان مارد

. تربیت بدنی نسبت دانشجويان زن و مرد يکسان است

های مختلف توزیع درصد فراوانی دانشجویان رشته -4جدول

هاای مختلاف باه در جدول زير تعداد دانشاجوان رشاته

تعااداد مااثال . تفکیااک مقاااط تلصاایلی آورده شااده اساات

نفار، 74های خارجی های زبان دانشجويان كارشناسی در رشته

نفاار و 2هااای خااارجی دانشااجويان كارشناساای ارشااد زبااان

.ر بوده استنف 1های خارجی دانشجويان دكترای زبان

توزیع فراوانی دانشجویان مقاطع مختلف -5جدول

رشته تحصیلی

صیلی مقط تل

جمعتربیت

بدنی

های زبان

خارجی

فنی

مهندسی

علوم

پایه

علوم

انسانی

كارشناسی 88 11 12 74 8 749

كارشناسی ارشد 19 77 79 2 1 401

دكترا 71 40 2 1 7 18

جم 427 22 82 99 41 927

درصد 1/19 2/70 4/79 9/8 8/9 400

پاداش بین دانشجویان نمونۀ آماری -میزان تحلیل هزینه -6جدول

انحراف میانگین بیشینه کمینه

معیار

ضریب وایانس

چولگی

ضریب

کشیدگی

-71/0 -49/0 91/0 19/0 78/9 00/1 22/4 پاداش-تللیل هزينه

ه میاانگین تللیال بررسی به عمل آمده بیانگر آن است ك

9578ای درجاه 1پاداش ايان افاراد در ياک مقیااس –هزينه

متوسط پراكنادگی . است؛ يعنی در حد باالی متوسط قرار دارد

( انلاراف معیاار ) تللیل هزينه پاداش دانشجويان از میاانگین

رشته تحصیلی

تربیت

بدنی

زبانهای

خارجی

فنی

مهندسی

علوم

پایه

علوم

انسانی

8/4 1/7 2/49 9/1 1/41 درصااد

مرد جنسیت

8/4 1/2 1/9 2/41 9/72 درصااد

زن


24

كمترين میزان اين متریر در اين نموناه ،همچنین .است 05192

( -05494)عريب چاولگی . استبوده 1و بیشترين آن 4522

دهد بیشتر افراد، در اين متریر باالتر از میاانگین قارار نشان می

هام باه ايان معناا ( -05719)عريب كشیدگی منفی . اند گرفته

است كه شباهت نمونه مورد بررسی در اين متریر كمتر از حد

.نرمال است

پذیری اجتماعی بین دانشجویان مسؤولیتمیزان -7جدول


معیار


چولگی

ضریب

کشیدگی

05070 -05988 05422 0512 1544 1597 7511 پذيری اجتماعی ولیتؤمس

پذيری اجتماعی در باین افاراد مطالعاه ولیتؤمیانگین مس

باوده اسات كاه 1544ای مقادار درجاه 1شده، از يک مقیاس

كمتارين . عی در حد زيااد اسات پذيری اجتما ولیتؤبیانگر مس

و بیشترين مقدار كسب شده در بین اين افاراد در 7511مقدار

متوسط انلراف از میانگین در ايان . بوده است 1597اين متریر

بوده است كاه -05988عريب چولگی . بوده است 0512متریر

كمتر از )های پرت در سمت چپ میانگین نشان از وجود داده

به عبارت ديگر بیشتر افراد در اين متریر، باالتر دارد؛ ( میانگین

( 05070)عاريب كشایدگی مثبات . اند از میانگین نمره گرفته

دهد كه شباهت اين افراد در اين متریر انادكی بیشاتر نشان می

.حد نرمال بوده است

تفاوتی اجتماعی بین دانشجویان میزان بی -8جدول


رمعیا


چولگی

ضریب

کشیدگی

-05190 05717 05710 05189 4599 9579 4 تفاوتی اجتماعی بی

تفاوتی اجتماعی در بین افراد مطالعه شاده، از میانگین بی

باوده اسات كاه بیاانگر 4599ای مقادار درجاه 1يک مقیااس

و 4كمتارين مقادار . تفاوتی اجتماعی در حاد پاايین اسات بی

9579دار كسب شده در بین اين افراد در اين متریر بیشترين مق

05189متوسط انلراف از میاانگین در ايان متریار . بوده است

باوده اسات كاه نشاان از 05717عريب چاولگی . بوده است

بیشاتر از )هاای پارت در سامت راسات میاانگین وجود داده

دارد؛ به عبارت ديگر بیشتر افراد در اين متریر، كمتار ( میانگین

( -05190)عاريب كشایدگی منفای . اند ز میانگین نمره گرفتها

دهد كه شباهت اين افاراد در ايان متریار كمتار حاد نشان می

. نرمال بوده است

انمیزان سرمایۀ اجتماعی بین دانشجوی -9جدول


معیار


چولگی

ضریب

کشیدگی

05419 -05479 05711 05191 95498 1520 4580 سرمايه اجتماعی


بررسی به عمل آمده بیانگر آن است كه میاانگین سارمايه

اسات؛ 95498ای درجاه 1اجتماعی اين افراد در يک مقیااس

متوسط پراكندگی سرمايه . يعنی در حد باالی متوسط قرار دارد

.است 05191( انلراف معیار) اجتماعی دانشجويان از میانگین

و 4580كمتاارين میاازان اياان متریاار در اياان نمونااه ،همچناین

نشان ( -05479) عريب چولگی . بوده است 1520بیشترين آن

دهد بیشاتر افاراد، در ايان متریار بااالتر از میاانگین قارار می

هام باه ايان معناا ( 05419)عريب كشیدگی مثبات . اند گرفته

است كه شباهت نمونه مورد بررسی در ايان متریار بیشاتر از

.حد نرمال است

های استنباطی یافته( ب

.پردازيم های پژوهش می در اين قسمت به بررسی فرعیه

باین متریار سارمايه اجتمااعی و رساد باه نظار مای : 4فرعیه

.تفاوتی اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد بی

نتاي به دست آمده از انجام آزمون پیرسون بین دو متریر

وتی اجتماعی رابطه معناداری را نشان تفا سرمايه اجتماعی و بی

و -910/0در اين بااره عاريب همبساتگی برابار باا . دهد می

اين نتاي . ) = 05000sig)باشد سطح معناداری آن مطلوب می

دهد كه اين دو متریر ارتباط منفی و متوسطی باا هام نشان می

تفااوتی دارند؛ يعنی اگار سارمايه اجتمااعی كااهش ياباد بای

يابد و اگر سرمايه اجتماعی افازايش ياباد افزايش میاجتماعی

. كند تفاوتی اجتماعی كاهش پیدا می بی

تفاوتی اجتماعی زمون همبستگی پیرسون بین سرمایه اجتماعی با میزان بیآنتایج -1 جدول

سرمایه اجتماعی/ تفاوتی اجتماعی بی آزمون آماری

**-05910 عريب همبستگی پیرسون

05000 نا داریسطح مع

927 تعداد معتبر

درصد 4با سطح معناداری كمتر از **

پاذيری اجتمااعی ولیتؤرسد بین مس به نظر می: 7فرعیه

.تفاوتی اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد و بی

پیرسون بین دو متریر نتاي به دست آمده از انجام آزمون

تفاااوتی اجتماااعی رابطااه پااذيری اجتماااعی و باای ولیتؤمساا

در اين باره عريب همبستگی برابار باا . دهد معناداری را نشان می

ايان .) = 05000sig)باشد و سطح معناداری آن مطلوب می -05271

قاوی باا هام نتاي نشان می دهد كه اين دو متریر ارتباط منفی و

پاذيری اجتمااعی كااهش ياباد ولیتؤگار مسا دارند؛ يعنای ا

پاذيری ولیتؤياباد و اگار مسا تفاوتی اجتماعی افزايش می بی

. كند تفاوتی اجتماعی كاهش پیدا می اجتماعی افزايش يابد بی

تفاوتی اجتماعی پذیری اجتماعی با میزان بی ولیتؤزمون همبستگی پیرسون بین مسآنتایج - جدول

پذیری اجتماعی ولیتؤمس/ اوتی اجتماعی تف بی آزمون آماری

**-05271 عريب همبستگی پیرسون

05000 سطح معنا داری


در صد 4با سطح معناداری كمتر از **

پااداش و -رساد باین تللیال هزيناه به نظر می: 9فرعیه

.تفاوتی اجتماعی ارتباط معنادار وجود دارد بی


تفاوتی اجتماعی رابطه معنااداری را پاداش و بی -تللیل هزينه


29

و 05408در اين باره عريب همبستگی برابر باا . دهد نشان می

اين نتاي . ) = 05092sig)باشد سطح معناداری آن مطلوب می

دهد كه اين دو متریر ارتباط مثبت اما ععیفی باا هام نشان می

تفااوتی پاداش كاهش ياباد بای -دارند؛ يعنی اگر تللیل هزينه

يابد و اگر اين يکای افازايش ياباد آن اجتماعی نیز كاهش می

. كند ديگری نیز افزايش پیدا می

تفاوتی اجتماعی پاداش با میزان بی -ن تحلیل هزینهزمون همبستگی پیرسون بیآنتایج -2 جدول

تحلیل هزینه پاداش/ تفاوتی اجتماعی بی آزمون آماری

*05408 عريب همبستگی پیرسون

05092 سطح معناداری


در صد 1اداری كمتر از با سطح معن*

تفااوتی اجتمااعی بار رساد میازان بای به نظر می: 1فرعیه

.حسب سن متفاوت است


. دهاد تفاوتی اجتماعی رابطه معناداری را نشان نمای سن و بی

و سطح معناداری -0521در اين باره عريب همبستگی برابر با

. ) = 05749sig)باشد آن نامطلوب می

تفاوتی اجتماعی نتایج ازمون همبستگی پیرسون بین سن با میزان بی -3 جدول سن پاسخگویان/ تفاوتی اجتماعی بی آزمون آماری

*-0521 عريب همبستگی پیرسون

05749 سطح معناداری


در صد 1با سطح معناداری كمتر از *

تفااوتی اجتمااعی بار میزان بیرسد به نظر می: 1فرعیه

.حسب جنسیت متفاوت است

تفااوتی ماردان دهد میزان بای های آماری نشان می بررسی

باا يکاديگر ( 4588باا میاانگین )و زناان ( 75042با میاانگین )

دست آمده حاكی از آن است ههای ب يافته. تفاوت معنادار دارند

05044و ساطح معنااداری حاصال 75124برابار باا tكه آماره

تاوان گاردد و مای يید مای أپس اين فرعیه ت. باشد مطلوب می

تفااوتی اجتمااعی و جنسایت باا نتیجه گرفت كاه میازان بای

يکديگر ارتباط معنادار دارند و به عبارت ديگر میانگین بیشاتر

اجتماعی در بین مردان در مقايسه باا زناان معناادار تفاوتی بی

. است

تفاوتی اجتماعی بر حسب جنسیت دو نمونه مستقل پیرامون بی tنتایج آزمون -4 جدول

میانگین تعداد جنسیت انحراف معیار

Tمقدار sig

تفاااوتی باای اجتماعی

05187 75042 412 مرد75124

05044

05188 4588 771 زن

تفااوتی اجتمااعی بار میزان بیرسد به نظر می: 2عیه فر

هل متفاوت استأحسب وععیت ت

تفااوتی افاراد دهد میازان بای های آماری نشان می بررسی

باا ( 4522باا میاانگین )هل أو افراد مت( 4592با میانگین )مجرد


دست آمده حاكی از ههای ب يافته. يکديگر تفاوت معنادار دارند

و ساطح معنااداری حاصال 75918برابر با tه آن است كه آمار

گاردد و يیاد مای أپس ايان فرعایه ت . باشد مطلوب می 05009

تفاوتی اجتماعی و وعاعیت توان نتیجه گرفت كه میزان بی می

تفااوتی هل با يکديگر ارتباط معناادار دارناد و میاانگین بای أت

.هل استأاجتماعی در بین افراد مجرد بیشتر از افراد مت

هلأتفاوتی اجتماعی بر حسب وضعیت ت دو نمونه مستقل پیرامون بی tنتایج آزمون -5 لجدو

وضعیت

هلأت میانگین تعداد

انحراف

معیار Tمقدار

sig

تفااااوتی بااای

اجتماعی

05181 4592 902 مجرد75918

05009 05180 4522 22 هلأمت

بار تفااوتی اجتمااعی میزان بای رسد به نظر می: 2فرعیه

.حسب رشته تلصیلی متفاوت است

های آماری بین دو متریر رشاته تلصایلی و نتاي بررسی

تفاااوتی اجتماااعی، نشااانگر آن اساات كااه میااانگین نمااره باای

تفاوتی اجتماعی كسانی كه رشته تلصیلی آنها علوم انسانی بی

، 4591، فنای مهندسای 4591پاياه و زيسات ، علاوم 4594است

7547و تربیت بدنی و علاوم ورزشای 4599های خارجی زبان

در ايان راساتا آزماون تللیال وارياانس ياک طرفاه . باشد می

و 05219برابار باا Fچون مقادار آزماون . معنادار نشده است

. = sig )05297. )سطح معناداری برآورد شده قابل قبول نیست

تفااوتی تاوان گفات باین رشاته تلصایلی و بای بنابراين مای

هاای مشااهده اداری وجود ندارد و تفاوتاجتماعی ارتباط معن

. گیری است شده ناشی از خطای نمونه

تفاوتی اجتماعی و رشته تحصیلی نتایج آزمون تحلیل واریانس یك طرفه پیرامون بی -6 جدول

سطح معناداری Fمقدار درجه آرادی میانگین تعداد رشته

4594 427 علوم انسانی

1 05219 05297

4591 22 يستعلوم پايه و ز

4591 82 فنی و مهندسی

4599 99 های خارجی زبان

تربیاات باادنی و علااوم

ورزشی41 7547

تفااوتی اجتمااعی بار میزان بای رسد به نظر می: 8فرعیه

.حسب مقط تلصیلی متفاوت است

های آماری باین دو متریار مقطا تلصایلی و نتاي بررسی

گر آن اساات كااه میااانگین نمااره تفاااوتی اجتماااعی، نشااان باای

تفاوتی اجتماعی كسانی كه مقط تلصیلی آنهاا كارشناسای بی

در . باشاد ، مای 4588، دكترا 4597، كارشناسی ارشد 4591است

اين راستا آزمون تللیال وارياانس ياک طرفاه معناادار نشاده

و ساطح معنااداری 05108برابر با Fچون مقدار آزمون . است

توان بنابراين می. = sig )05207. )ل نیستبرآورد شده قابل قبو

تفاااوتی اجتماااعی ارتباااط گفاات بااین مقطاا تلصاایلی و باای

.معناداری وجود ندارد


21

تفاوتی اجتماعی و مقطع تحصیلی نتایج آزمون تحلیل واریانس یك طرفه پیرامون بی -7 جدول

سطح معناداری Fمقدار درجه آرادی میانگین تعداد مقطع

4591 749 كارشناسی

4597 401 كارشناسی ارشد 05207 05108 7

4588 18 دكترا

مدل رگرسیون چند متغیرهدر بررسی روابط آماری فرعیات مختلف تلقیق، متریرهاا باه

حال بارای مطالعاه . صورت دوبه دو مورد تللیل قرار گرفتندزمان متریرهای مستقل بر روی متریر وابسته از تللیال ثیر همأت

در ايان تللیال از . رگرسیون چند متریره استفاده شاده اسات

نتااي حاصال . ايم كمک گرفته ) stepwise (روش گام به گام بیانگر آن است كه از میان متریرهاای سان، مقطا تلصایلی،

پاذيری اجتمااعی و سارمايه ولیتؤپاداش، مس تللیل هزينه پااااداش، اجتمااااعی، فقاااط متریرهاااای تللیااال هزيناااه

پاذيری اجتمااعی و سارمايه اجتمااعی وارد معادلاه لیتوؤمس :پردازيم در زير به توصیف نتاي می. اند شده

دهاد نتاي به دست آمده نشان می: (b)عريب رگرسیون

پذيری اجتماعی برابار باا ولیتؤكه عريب رگرسیون متریر مس

و متریاار تللیاال -05421و متریار ساارمايه اجتماااعی -05297 . باشد می 05082پاداش هزينه

هاای طبق يافتاه : (Beta)عريب رگرسیون استاندارد شده

-05122پذيری اجتماعی برابر باا ولیتؤحاصل، بتای متریر مس

و بتاای متریار تللیال -05422و بتای متریر سرمايه اجتماعی

. برآورد شده است 05401پاداش هزينه

بر با در اين مطالعه عريب تعیین برا: ) 7R(عريب تعیین

اياان يافتااه باادين معناساات كااه . گاازارش شااده اساات 05178

درصااد از 17انااد متریرهااای وارد شااده بااه معادلااه توانسااته . واريانس ترییرات مربوط به متریر وابسته را تبین نمايند

Ad. R ( عريب تعیین تعديل يافتهاين عاريب مربا : ) 2

برابار دهد كه در اين تلقیق همبستگی تعديل شده را نشان میRاين معیار نسبت به . باشد می 05179با

ترسات زيارا حقیقی 2ياباد، با افزايش تعاداد متریرهاای مساتقل افازايش نمای الزاما

Rكه مقدار درحالی . تاب تعداد متریرهای مستقل است 2

متریرهای وارد شده به معادله رگرسایون از طرياق روش : گام به گام عبارتند از

يری اجتماعیپذ ولیتؤمتریر مس متریر سرمايه اجتماعی

پاداش -متریر تللیل هزينه

: متریرهای بیرون مانده از معادله رگرسیونی عبارتند از

متریر سن

متریر مقط تلصیلی

تفاوتی اجتماعی نتایج آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر بی -8 جدول

تفاوتی اجتماعی ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره عوامل موثر بر بی -9 جدول

Sig ANOVA

F R2 Ad R2

R نام متغیر

متریرهای مستقل 05211 05178 05179 945209 05000

Sig

ضریب

B

Beta

نام متغیر

پذيری اجتماعی ولیتؤمتریر مس -05122 -05297 05000

متریر سرمايه اجتماعی -05422 -05421 05000

پاداش -ریر تللیل هزينهمت 05401 05082 05008


تاوان معاادالت رگرسایونی با توجه به نتاي حاصال مای

: استاندارد و غیراستاندارد را چنین نوشت

:معادله رگرسیون غیراستاندارد چنین است ●

1 1 2 2 ... k kY a b X b X b X

( ساارمايه اجتماااعی ( + )05082( )پاااداشتللیاال هزينااه )

105049( +-05297( )اجتماعی پذيری ولیتؤمس( + )-05421)

تفاوتی اجتماعی بی=

تفسیر اين معادله بدين معناست كه با افزايش هار واحاد

متریر مستقل، نمره متریر وابسته به اندازه چند واحاد عاريب

توان گفات باا هار واحاد پس می. كند ترییر می (b)رگرسیون

پذيری اجتماعی، شاهد كااهش مقاداری لیتؤوافزايش در مس

ياا باا . تفااوتی اجتمااعی هساتیم واحاد در بای 05297رابر با ب

تفااوتی اجتمااعی افزايش هر واحد در سرمايه اجتمااعی، بای

در مقابال باا هار واحاد . واحد كاهش خواهاد يافات 05421

05082تفاوتی اجتمااعی پاداش، بی افزايش در تللیل هزينه

. واحد كاهش خواهد داشت

یاز باه ايان صاورت نوشاته معادله رگرسیون اساتاندارد ن

:شود می

1 1 2 2 ... k kzY B Z B Z B Z ( ساارمايه اجتماااعی (+)05401( )پاااداش تللیاال هزينااه )

تفاوتی بی(= -05122( )پذيری اجتماعی ولیتؤمس(+)-05422)

اجتماعی

ارقام مندرج در معادله به اين معناست كه با افزايش ياک

اعی، میازان پاذيری اجتما ولیتؤواحد انلراف اساتاندارد مسا

واحاد كااهش 05122تفاوتی اجتماعی دانشجويان به اندازه بی

يابد و باه ازای هار واحاد افازايش در انلاراف اساتاندارد می

واحد كااهش در انلاراف اساتاندارد 05422سرمايه اجتماعی،

در مقابل باا افازايش . تفاوتی اجتماعی را شاهد خواهیم بود بی

پااداش، شااهد -للیل هزينهيک واحد در انلراف استاندارد ت

تفاااوتی واحااد افاازايش در انلااراف اسااتاندارد در باای 05401

در اين معادله به خاطر اين كه عارايب . اجتماعی خواهیم بود

ثیر هار ياک از أتوان به نسبت ت اند، به خوبی می استاندارد شده

. متریرها بر متریر وابسته پی برد

گیری نتیجه

ز عوارض زنادگی مادرن شاهری و تفاوتی اجتماعی يکی ا بی

هادف اصالی ايان . عامل تهديد كننده انسجام اجتماعی است

تفاوتی اجتماعی در باین دانشاجويان پژوهش بررسی میزان بی

دانشگاه اصفهان و همچنین بررسای ارتبااط آن باا ساه متریار

-پذيری اجتماعی و تللیل هزيناه مسؤولیتسرمايه اجتماعی،

ژوهش حااكی از پاايین باودن میازان هاای پا يافته. پاداش بود

تفاوتی اجتماعی در اين جامعه آمااری اسات كاه در كوتااه بی

كند، اما به معنای غفلت از مدت تهديدی را متوجه جامعه نمی

. موعو و ناديده انگاشتن آن نیست

تفااوتی اجتمااعی باا ارتباط بین سرمايه اجتمااعی و بای

ری و معکوس بودن حاكی از معنادا – 91/0عريب همبستگی

ثیر بازدارنادگی بار أتواناد تا سرمايه اجتماعی می. رابطه است

در واقاا ، در بساایاری از . تفاااوتی اجتماااعی داشااته باشااد باای

تلقیقات به اثبات رسیده كه سرمايۀ اجتماعی اثرات مثبتی بار

اجتمااا داشااته و از بساایاری از مسااائل اجتماااعی پیشااگیری

شاود، همخاوان ژوهش دريافت میآنچه از نتاي اين پ. كند می

ها حاكی از تأثیر مثبات سارمايۀ اجتمااعی در با ديگر پژوهش

همچناین، نتااي . تقويت و تلکیم ارتباطات اجتمااعی اسات

پاذيری اجتمااعی مساؤولیت دهد كه هرچاه پژوهش نشان می

عريب . شود تفاوتی اجتماعی كاسته می بیشتر شود از میزان بی

قوی بودن اين رابطه است و توجه حاكی از -27/0همبستگی

تفااوتی ثیرگذاری بر میازان بای أما را به اهمیت اين متریر در ت

با توجه به اينکاه ايان . كند اجتماعی بیش از پیش معطوف می

پژوهش به طور خاص روی گروهای از جواناان كاه پتانسایل

بااليی برای نقش آفرينی در جامعه دارند انجام گرفات، توجاه

ناان در ارتقاای ساالمت جامعاه و بهباود رواباط به نقش جوا

جوانان جمعیت وسیعی را تشاکیل . شود اجتماعی برجسته می

رياازی و بسترسااازی فرهنگاای باارای آنهااا دهنااد و برنامااه ماای

از . تواند به بهبود زندگی در كل جامعه كمک شايانی بکناد می


22

پاذيری اجتمااعی جواناان و ايجااد مساؤولیت اين رو تقويت

ثر، باه اساتلکام و ؤآنها برای مشاركت اجتمااعی ما انگیزه در

ها، اصول و تعهدات در جامعه كمک كرده، فرايناد رشد ارزش

كند و برای خاود جواناان نیاز حامال توسعه كشور را بیمه می

توجااه بااه كااار و خاادمات داوطلبانااه . خیاار و بركاات اساات

اجتماعی، از جملاه فضاا ساازی بارای مشااركت فعاالناه در

در عین تکريم مردم و رعايت ( NGO) مردم نهاد های سازمان

بخشاد، عوابط و مقررات نه تنها سرمايه اجتماعی را ارتقا مای

پذيری مسؤولیتتواند به جوانان آموزش دهد كه بايد بلکه می

خود را در جامعه به نماايش بگذارناد و نشاان دهناد كاه باه

. ندهست سرنوشت خود و ديگران عالقمند

پااداش و -باط باین متریار تللیال هزيناه اما بررسی ارت

رساند كه يک ارتباط تفاوتی اجتماعی ما را به اين نتیجه می بی

بار . معکوس ععیف اما معنادار بین اين دو متریر وجاود دارد

پردازان نظرياه مبادلاه اجتمااعی، های نظريه گیری اساس نتیجه

ر هايی كه نار به خصوص در حالت دوستی نو چون در فرايند

منفعات ملموسای وجاود نادارد و حتای ،با نیازمند تنهاسات

هايی نیز ممکن است بر فرد نارر تلمیل شاود، افارادی هزينه

كنناد پاداش مادی عمل مای –كه بیشتر بر مبنای تللیل هزينه

تفاوتی اجتمااعی دارند و بنابراين بی دوستی نو كمتر تمايل به

مبادله اجتماعی، كه طبق نظريه. دهند بیشتری از خود نشان می

و ( پااداش -تللیل هزيناه )مدعی ارتباط قوی بین حسابگری

تفاوتی اجتماعی است، رابطۀ معناداری باین ايان دو متریار بی

.يافت شد

های پاژوهش، بررسای ارتبااط در خصوص ساير فرعیه

تفااوتی شاناختی باا متریار بای بین متریرهای فردی و جمعیت

تفااوتی افاراد تاأثیری بار بای دهد كه سان اجتماعی نشان می

؛ به نقل 7001)اين يافته با نتاي پژوهش اسمیت . اجتماعی ندارد

گويااد بااا افاازايش ساان، تماياال بااه كااه ماای (4988از احماادی،

البتاه باياد توجاه . يابد همخاوانی نادارد تفاوتی افزايش می بی

هاای سانی افاراد ماورد داشت كه در پژوهش حاعر تفااوت

ياادی برخاوردار نیسات و چاه بساا اگار مطالعه از نوساان ز

های سنی با اختالف بیشتری مورد مطالعاه قارار گیرناد، گروه

توانناد های آينده مای پژوهش. يید شودأنتاي مطالعه اسمیت ت

در پژوهش حاعار جنسایت . اين مطلب را مد نظر قرار دهند

4تلقیقاات ايگلای و كرالای . تفاوتی تاأثیر دارد نیز بر بروز بی

بیاانگر آن اسات كاه در هنگاام (4988به نقل از احمادی، ؛ 4982)

تفاوتی كمتری نسابت باه های اعطراری مردان بی وقو حالت

دهنااد، امااا باار اساااس مطالعااات ون لناام و زنااان نشااان ماای

تار باودن دوسات به معناای ناو اين لزوما ( 4992) 7همکاران

تفااوتی يافته پژوهش حاعر كه طی آن میزان بی. مردان نیست

اجتماعی بین دو جنس برابر نبود با پژوهش فوق انطبااق دارد

وععیت تأهل نیز باه عناوان يکای . كند و نتاي آن را تأيید می

تفااوتی اجتمااعی ای، بار میازان بای ديگر از متریرهای زمیناه

؛ باه 7001)اين يافته با نتاي پاژوهش اسامیت . ثیرگذار استأت

تفااوتی اجتمااعی در بای دهد كه نشان می (4988نقل از احمدی،

در . بین افراد متأهال كمتار از افاراد مجارد اسات تطاابق دارد

توجیه اين يافته، شايد بتوان ادعا كرد كه قرار گرفتن در پیوناد

های خانوادگی، التزام اخالقی و عملای زناشويی و ايفای نقش

هال را أبیشتری را برای زندگی اجتماعی در پی دارد و افراد مت

پذيری بیشتری نسبت باه با افراد مجرد از حساسیت در مقايسه

تار بررسای دقیاق . كناد ملیط پیرامون و افراد آن برخوردار می

تواند به عناوان اين فرعیه نیازمند تلقیقات بیشتر است كه می

تفااوتی در نهايات، میازان بای . يک پیشنهاد علمی مطرح شود

یار اجتماعی بر حسب متریرهای مقطا و رشاته تلصایلی تری

تار علال آن موكاول باه معناداری نداشات كاه بررسای دقیاق

. تلقیقات آينده است

محدودیت پژوهش

تفااوتی تارين ملادوديت حسااس باودن سانجش بای مهم -

چند بعادی باودن آن نیاز موجاب پیچیادگی . اجتماعی است

لذا در ارائه هرگونه حکم قطعی درباره میزان و . شود بیشتر می

1 Eagly and Crowley 2 Van Lange, et al.


.جتماعی بايد با احتیاط عمل كردتفاوتی ا نلوه سنجش بی

منابع

دوساتی در رواباط بررسای ناو » .(4988) .احمدی، سایروس

مجلااۀ ، «ثر باار آنؤروزماارب اجتماااعی و عواماال ماا

-82، صاص 7، دورب دهام، ش شناسی ايران جامعه

408.

:، ترجمااهشناساای اجتماااعی روان .(4982) .ارونسااون، الیااوت

. چاپ سومانتشارات رشد، : حسین شکركن، تهران

نقاش ماديريت در ايجااد و توساعه » .(4980) .الوانی، مهدی

-79 ص ،400، ش مجله تادبیر ، «سرمايه اجتماعی

97.

هااای اخیاار بااه زنااان جزيیااات اسیدپاشاای» .(4999) .ايساانا

: برگرفتاه از لیناک . مهرمااه 71پنجشانبه « اصفهانیhttp://www.isna.ir

بررسای رابطاه » .(4988) .مرادی، گلمراد و ايمان، ملمد تقی

بااین رعااايت اجتماااعی و هوياات ملاای بااا تعهااد

، شناسای كااربردی جامعاه ،«اجتماعی جوانان شیراز

.421-411ص، (7) 99ش . سال بیستم

: تهاران ،شناسی های جامعه نظريه .(4988) .توسلی، غالمعباس

سااازمان مطالعااه و تاادوين كتااب علااوم انسااانی

ساعه علاوم مركاز تلقیاق و تو (. سمت)ها دانشگاه

.چاپ پانزدهم. انسانی

ثر بار ؤعوامال ما » .(4988) .ملمدی، خديجاه و سیدان، فريبا

،«میزان تعهاد اجتمااعی در زناان و ماردان شااغل

.9ص، 99ش ، ه همشهریخردنام

ساارمايه ».(4982) .عبااداللهی، ملمااد و میرطاااهر، موسااوی

اجتماعی در ايران وععیت موجود دورنمای آيناده

ش ، فصلنامه رفااه اجتمااعی ، «ذارشناسی گ و امکان

.799-491ص، 71

:، تهاارانشناساای اجتماااعی روان(. 4984) .كريماای، يوسااف

.انتشارات ارسباران

اديباای، مهاادی؛ ربااانی، رسااول و ساایروس ؛كالنتااری، صاامد

دوساتی نو تفاوتی و بررسی بی» .(4982) .احمدی

،«ثر باار آنؤدر جامعااه شااهری ايااران و عواماال ماا

دوره، (دو ماهناماه دانشاگاه شااهد ) دانشور رفتاار

.91-72ص، 77ش. چهاردهم

:، ترجمااهبنیادهااای نظرياه اجتمااعی .(4922) .كلمان، جیماز

.نشر نی :منوچهر صبوری، تهران

تفااوتی شاناختی بای تبیین جامعه». (4980) .مسعودنیا، ابراهیم

اطالعات ،«شهروندان در حیات اجتماعی و سیاسی

.421-417، ص428-422 ش، اقتصادی –سیاسی

پژوهشای » .(4990) .فارد ملسنی، علیرعا و مجتبای صاداقتی

: تفاوتی اجتماعی در ايران، مورد پاژوهش درباره بی

شناسی كاربردی دانشاگاه جامعه، «شهروندان تهرانی

.77-4ص، 9، ش77، دوره اصفهان

.فاطمه، حسین و ملماد حرياری اكباری نادری، حمد اهلل، بنی

ازی ساختاری رابطۀ بین بیگاانگی الگو س» .(4988)

اجتماااعی مجلااۀ علااوم، «تفاااوتی اجتماااعی و باایانساانی دانشاگاه فردوسای دانشکدب ادبیات و علوم

.19-79ص ،(7)2ش، مشهدBeaman, A. L. Barnes, P. J. Klentz, B. & McQuirk, B.

(1978) "Increasing Helping Rates Through

Information Dissemination: Teaching

Pays". Personality and Social Psychology

Bulletin, vol. 4, p 406-411.

Lin, Nan. (1999) Building a Network Theory of Social

Capital, United Kingdom, Duke University.

Rushton, P.J. and Campbell, A.C. (1977) "Modeling,

Vicarious Reinforcement and Extraversion

on Blood Donating in Adults: Immediate

and Long-Term Effects". European Journal

of Social Psychology, vol. 7, No. 3, p 297-

306.

Van Lange, P.A. et al. (1997) "Development of

Prosocial, Individualistic, and Competitive

Orientations: Theory and Preliminary

Evidence." Journal of Personality and

Social Psychology, vol. 73, No. 4, p 733-

746.


4991 بهار و تابستان ،اوله ، شمار9، شماره پیاپی چهارمسال


91-99صص

دنزاع در بين شهروندان ساکن شهر يز پديده بررسي

شناسی دانشگاه يزد دانشیار گروه جامعهسيدعليرضا افشاني،

شناسی دانشگاه يزد دانشجوی کارشناسی ارشد جمعیتسعيد نوائي،

شناسی دانشگاه يزد دانشجوی کارشناسی ارشد جمعیتمجتبي دلبازي اصل،

چکيده

هايی است که با ايجاد اختالل در روابط اجتماعی، فضايی آکنده از بغض، کینه و دشممنی را از آن دسته آسیب ،جامعهپديده نزاع و درگیری در

. سمازد های بعدی، جامعه را از نظر مادی و معنوی متضمرر ممی سازی برای ايجاد نزاع و تنش آورد که اين امر با زمینه در میان افراد به وجود می

سمال سماکن 06تا 48روش انجام پژوهش، پیمايش و جامعه آماری، شهروندان . باشد رسی نزاع در بین شهروندان میبر ،هدف از اين پژوهش

جهمت گمردآوری . ای انتخما شمدند ای چندمرحلمه گیری خوشمه نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه 991که استشهر يزد

گیمری از تحلیمع عماملی، آممار توصمیفی، همبسمتگی پیرسمون و های پژوهش با بهره داده. اده شده استاستف ،ها از پرسشنامه محقق ساخته داده

ها حاکی از رابطه معنادار بین متغیرهای مستقع سن، تجربمه عینمی نمزاع، رتمايت از زنمدگی و نتايج حاصع از آزمون. رگرسیون، تحلیع شدند

تر تمايمع بیشمتری نسمبت بمه نمزاع از سوی ديگر نتايج نشان داد که افراد با تحصیالت پايین. باشد دسترسی به امکانات رفاهی و ابعاد نزاع می

نتايج رگرسیون چنمدمتغیره نشمان داد کمه در . اند دارند و افراد متأهع و افراد مجرد از نظر میزان گرايش و تمايع به نزاع تفاوت معناداری داشته

.تغیر وابسته را تبیین نمودنددرصد از واريانس م 96مجموع متغیرهای مستقع

.نزاع، شهروندان، تجربه عینی نزاع، رتايت از زندگی، دسترسی به امکانات رفاهی: هاي کليدي واژه

Email: [email protected] 69494084596 :نويسنده مسؤول


مقدمه

هما نظمی در روابط اجتماعی میان افراد و گمروه نوعی بی ،نزاع

ايمن . شمود مسائع محسمو ممی ترين مهمباشد که يکی از می

عی گونماگونی را در بمر داشمته کمه از های اجتمما پیامد مسأله

تموان بمه کماهش ابعماد گونماگون امنیمت در آنها می ترين مهم

دعواهمايی کمه : های خیابمانی نزاع. جامعه ياد شده اشاره نمود

گاه عالوه بر ناسزاگفتن و داد و فرياد طرفین، بمه زد و خمورد

هايی که در هر جامعمه بما توجمه بمه نزاع .هم منجر شده است

افتمد ط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن جامعه اتفاق میشراي

و میزان زياد بودن يا کمم بمودن آن در گمرو عواممع مختلفمی

افزايش فقر، بیکاری و تورم ازجمله عوامع مهم و ممورر .است

ناامیدی نسبت به حمع . رود در رشد جرايم و نزاع به شمار می

طموننی مشکع از طريق مراجع تعیین شده بمرای ايمن کمار و

بودن روند مطالبه حق نیز يکی از موارد مهم ديگر اسمت چمرا

کنند اگر خودشان وارد قضیه شموند و وقتی افراد احساس ؛که

رسمند يما تر بمه نتیجمه ممی بخواهند مشکع را حع کنند سريع

توانند انتقام خودشان را بگیرند، به طور شخصمی دست کم می

اع و درگیری و حتی قتمع شوند که چه بسا به نز وارد قضیه می

.بینجامد

تمرين شناسمان اجتمماعی عممده شناسمان و آسمیب جامعمه

هممای اجتممماعی در جامعممه امممروز ايممران را چنممین آسممیب

اعتیاد، روسپیگری، نزاع و درگیری، سرقت، قتمع، : اند برشمرده

رو ايمن گونمه از ايمن . م ممالی يخودکشی، فرار، تکدی و جمرا

ن اجتمماعی دارای اهمیمت و شناسما هما در نظمر آسمیب آسیب

اولويممت در مطالعممه و پممژوهش و اقممدام اجتممماعی قممرار دارد (.40: 4981ها و جاويد، خراط)

ممورد نمزاع ریمر 96999، جمعما 86تما 90های طی سال

نفمر 006هما در اين نمزاع . مسلحانه در کشور ربت شده است

فر ن 09099در اين رابطه، . اندنفر مجروح شده 99099کشته و

بیشترين نمزاع . اندی تحويع شدهينیز دستگیر و به مقامات قضا

، بیشمترين کشمته 99دسته جمعی ریر مسلحانه مربوط به سال

86و بیشترين مجروح نیز مربوط بمه سمال 86مربوط به سال

وزارت کشور در سال ،؛ همچنین(99: 4989حسمینی، )بوده است

نی نزاع دسته جمعی میانگین فراوا»: بیان داشته است که 4989

بمرای کمع کشمور معمادل 4984تما 4995های در فاصله سال

وزارت کشمور، ) «هر صدهزار نفر بوده است یمورد به ازا 8/44

4989 :495.)

86سمال بما رشمدی برابمر 0آمار نزاع در کع کشور طی

توانمد بحرانمی و بوده است و اين موتموع ممی مواجهدرصد

بیشترين تعمداد (. 4989يق سروستانی، صد)قابع تأمع ارزيابی شود

همای بمه اسمتان 4984نزاع به ازای هر صد هزار نفر در سمال

( مورد 9/99)و تهران ( مورد 16)، يزد (مورد 0/11)خوزستان

، بوشمهر (ممورد 9/4)همای اصمفهان و کمترين تعداد به استان

اختصما (مورد 9/1هر يک )، قزوين و گلستان (مورد 9/9)

فرهنگمی و همای علتبايد توجه داشت که بنا به .داشته است

هما و آممار تمر و اجتماعی خما ، شممار زيمادی از نمزاع

ها در ايمران بمه مراکمز پلمیس ها از سوی افراد و خانواده جرح

شود و اين میزان شايد چند برابر مقمدار گمزارش گزارش نمی

(.همان) باشد شده

اسمت کمه در آمار نزاع و درگیری از آن دسمته از آمماری

که تعداد مراجعان نزاع در فاصمله تمام کشور وجود دارد، چرا

دهمد کمه به پزشکی قانونی نشان ممی 4989تا 4985های سال

همزار و 099ها بیشترين تعداد مراجعان نزاع با رقم در اين سال

594همزار و 519و کمترين آن بما رقمم 4989نفر در سال 90

(.4996سازمان پزشکی قانونی، )ربت شده است 4980در سال

هما در دهد در طی اين نمزاع اين آمارها همچنین نشان می

ممرد درگیمر 090هزار و 999زن و 990هزار و 459مجموع

ماهمه 46دهمد در امما جديمدترين آمارهما نشمان ممی .انمد بوده

ممورد، معاينمات نمزاع در مراکمز 969همزار و 590 ،4996 سال

ت گرفته، اين آمار نسبت به ممدت پزشکی قانونی کشور صور

مورد بمود، 499هزار و 559مشابه سال قبع که مراجعات نزاع

.(همان)درصد کاهش يافته است 0/1

تا پايان بهممن های سازمان پزشکی قانونی، بر اساس آمار

همزار و 164پرونده نزاع شامع 945هزار و 509، 89ماه سال

دنزاع در بین شهروندان ساکن شهر يز پديده بررسی

84

ممورد 098همزار و 405پرونده مربوط به نزاع ممردان و 099

مربوط به نزاع زنان به پزشکی قانونی ارجاع شده است کمه در

سیستان و بلوچستان، قم، کرمان، های بوشهر، خوزستان، استان

کهگیلويه و بويراحمد و مرکزی با افزايش روبمرو بموده اسمت (.همان)

اسمتان 4996کنندگان نزاع را در طول سمال تعداد مراجعه

اين آمار در مقايسه با ممدت . نفر اعالم شد 098 هزار و 9يزد

. کماهش پمنج دهمم درصمدی دارد 4989زمان مشابه در سمال

بمه 4994ن نزاع که در طول سه ماهمه اول سمال اتعداد مراجع

بما انمد مراجعمه کمرده مراکز پزشکی قانونی سطح اسمتان يمزد

نفر در سه ماهمه 485درصدی از تعداد دو هزار و 9/0کاهش

سمازمان پزشمکی )نفمر رسمید 98ال گذشته به دو هزار و اول س

(.4994قانونی يزد،

رويمارويی ": توان نمزاع را چنمین تعريمر کمرد می اساسا

جويانه که تمومم بما خشمم، کینمه و انتقمام پرخاشگرانه و ستیزه

گیرد؛ و سمبب قتمع، تمر و شمتم و مجمروح و صورت می

ممالی شمود و خسمارات همای درگیمر ممی معلول شدن طمرف

4يرمی ،همچنین (.4989پورافکاری، ) "آوردفراوانی نیز به بار می

نزاع عبارت است از کشمکش مشهود و از نظمر " :معتقد است

(.4908می ير، ) "اصولی مستقیما قابع رؤيت، حداقع بین دو نفر

با وقوع قتع، نقص عضو، زندان، خسارت مالی مسألهاين

ران برای هر دو طرف نمزاع و های روحی ریرقابع جب و بحران

همای های آنها و ايجاد پیامدهايی چون افزايش آسمیب خانواده

منفی بمر امنیمت اجتمماعی و مخمدوش کمردن تأریراجتماعی،

. باشممد چهممره فرهنگممی اسممتان نیازمنممد توجممه و بررسممی مممی

اين پديده باعث ايجاد اختالل در روابمط اجتمماعی، ،همچنین

ه و دشممنی را در میمان افمراد بمه فضايی آکنده از بغمض، کینم

آورد که اين امر با زمینه سازی بمرای ايجماد نمزاع و وجود می

های بعمدی، جامعمه را از نظمر ممادی و معنموی متضمرر تنش

اين تحقیق بر آن است تا بسنجد که چه عواملی بمر . سازد می

سمال شمهر يمزد ممؤرر 06تا 48میزان نزاع در بین شهروندان

1 Meier, Peter

است؟

پژوهشپيشينه

بررسممی تحلیلممی بممر »در تحقیقممی بممه ( 4989)پورافکمماری

پرداختمه و نشمان داد کمه نمزاع دسمته «های قومی ايمران تنش

. دهمد های با درآمد کمتر رخ می جمعی بیشتر در میان خانواده

سوادی، عدم ابعاد فرهنگی و اجتماعی ساکنان منطقه؛ مانند بی

ای، تمعر ممالی و همای قبیلمه ها، حفظ سنت آشنايی با قانون

.اند مؤرر بوده مسألهتعصب قومی در اين

بررسمممی " در پژوهشمممی بممما عنممموان ( 4980) نظمممری

فرهنگی مؤرر بر مسمأله نمزاع -شناختی عوامع اجتماعی جامعه

بمه ايمن نتیجمه رسمیده "(مطالعه موردی استان ايمالم )جمعی

تجربه عینمی »و « گرايی قوم»، «پرخاشگری»است که متغیرهای

دار و مثبممت و میممزان کنتممرل اجتممماعی و معنممی تممأریر «نممزاع

دار و منفی بر روی میزان گرايش بمه معنی تأریرتحصیالت نیز

.اندداشته نزاع

عواممع »با عنوان ( 4980)و همکاران حیدریدر پژوهش

های دسته جمعمی مسملحانه در مرتبط با مديريت انتظامی نزاع

متغیرهممای مسممتقع، بنممدی در اولويممت، «شهرسممتان کهگیلويممه

و سمپس تمأریر ارتقای سطح آگاهی و معلومات مردم بیشترين

ی، افمراد يتوانمندی و سرعت عمع پلیس، احکام صادره قضما

معتمممد و ريممش سممفید طوايممر، خلممع سممالح عمممومی در

همای دسمته جمعمی مسملحانه نزاع بر تأریر های بعدی اولويت

.قرار گرفته است

حکايمت ( 4989) سخودیامینی فو نظری نتايج پژوهش

، "پرخاشمممگری"مثبمممت متغیرهمممای و دار معنمممی تمممأریراز

دار معنمی تمأریر همچنین و "تجربه عینی نزاع"و "گرايی قوم"

. داشمت منفی میزان تحصیالت بر روی میزان گرايش به نمزاع

داری بمین دو گمروه زنمان و ممردان و افمراد تفاوت معنی ولی

بمه عنموان )گرايش بمه نمزاع دو متغیر به لحاظ هع و مجرد أمت

گمذارترين متغیمر تأریربه عنموان )و پرخاشگری ( متغیر وابسته

،همچنمین . شمت در جوامع روستايی استان وجمود ندا ( مستقع


میزان گرايش به نزاع و پرخاشگری در بین طواير مختلمر و

.بودهای مورد مطالعه تقريبا يکسان مناطق روستايی شهرستان

در تحقیق خمود بما عنموان ( 4988)نايبی و جسورخواجه

ممورد مطالعمه روسمتاهای )جمعمی دسمته های يابی نزاع ريشه»

کممموي و افشمممرد از توابمممع بخمممش خواجمممه در اسمممتان

در جمايی کمه بمه ايمن نتیجمه رسمیدند کمه « (شرقی آذربايجان

های متمايز اجتماعی وجود دارد مبارزه آنها برای کسمب گروه

هممای در بممروز نممزاع( ینآ و زممم)قممدرت و منممابع کمیمما

ديگمر در جمايی از سموی . کننمده دارد جمعی نقش تعیین دسته

ای اسمت و ديگر که مبتنی بر نظام خويشاوندی نسبتا يکپارچه

های متممايز اجتمماعی شمگع نگرفتمه اسمت، نمزاع بندی گروه

جمعمی بمه وقموع دسمته نزاع .پیوندد جمعی به وقوع نمی دسته

.پیوندد نمی

بررسمی »در پژوهشی بما عنموان ( 4988)ديگران ربانی و

رر بمر گمرايش بمه نمزاع جمعمی ؤفرهنگی م -عوامع اجتماعی

بمه ايمن « (های منتخب اسمتان ايمالم مطالعه موردی شهرستان)

گرايش به نزاع در بمین جامعمه ممورد ( الر: نتیجه رسیدند که

از بمین متغیرهمای مسمتقع ( بررسی متوسط بمه بمان بموده،

بمه )گرايمی کع متغیرهای پرخاشگری و قوم تأریر مطرح شده،

بر متغیر گرايش بمه نمزاع جمعمی، بمیش از سماير ( میزان برابر

متغیر کنترل اجتماعی بمر گمرايش بمه تأریر( متغیرها بوده و ج

.نزاع جمعی، کاهنده بوده است

در تحقیقممی بمما عنمموان ( 4989)زاده و همکمماران حسممین

رر بر میزان گمرايش بمه نمزاع شناختی عوامع مؤ بررسی جامعه»

به ايمن نتیجمه رسمیدند کمه بمین «دسته جمعی در شهر اهواز

احسمماس محرومیممت نسممبی، احسمماس آنممومی، خاسممتگاه

ای و میزان کنترل اجتمماعی بما خانوادگی، تعلق به جامعه قبیله

جمعی رابطه معنماداری وجمود دارد ولمی گرايش به نزاع دسته

ع دسته جمعی رابطه معنماداری بین سن و میزان گرايش به نزا

.يافت نگرديد

میمزان »پژوهشی بما عنموان ( 4996)میرفردی و همکاران

سمال شهرسممتان 05تما 45گمرايش بمه نمزاع در میمان ممردان

نتمايج پمژوهش . اند انجام داده« بويراحمد و عوامع مؤرر بر آن

ی بر گمرايش بمه نمزاع جمعمی تأریرنشان داد که متغیر اعتماد

اجتماعی و -ست، اما خويشاوندگرايی، پايگاه اقتصادینداشته ا

.اند معناداری بر گرايش به نزاع جمعی داشته تأریرسن

بمما عنمموان ( 4994)نتممايج مطالعممه شممريعتی و همکمماران

جمعی های دسته نزاع به بالقوه تمايالت بر مؤرر عوامع بررسی»

تاختالفما همای متغیمر بین که داد نشان «خدابنده شهرستان در

و و انتظمامی قضمايی مراجمع به اعتماد عدم خانوادگی، ملکی،

در جمعمی دسمته نمزاع به گرايش و تاريخی – فرهنگی عوامع

تبیین مبنای بر وجود دارد که معناداری رابطه خدابنده شهرستان

مسمیر، تحلیمع همچنمین و رگرسمیون طريق از گرفته صورت

و ملکمی متغیرهمای اخمتالف ترتیمب بمه را تمأریر بیشمترين

تمايمع بمر و انتظامی قضايی مراجع به اعتماد عدم و خانوادگی

.داشته است جمعی هتدسهای نزاع به بالقوه

پژوهشممی بمما عنمموان ( 4994)نیمما میرفممردی و صممادق

« های دسته جمعمی در شهرسمتان بويراحممد شناسی نزاع گونه»

، نتايج اين پژوهش نشان دادند که جوانان، مردان. اند انجام داده

مجردها، روستائیان و افراد دارای پايگماه اقتصمادی پمايین، بمه

انمد؛ جمعی شرکت داشمته های دسته میزان بسیار بانيی در نزاع

های درصد نزاع 01سواد افراد دارای تحصیالت زيرديپلم و بی

هما در روسمتاها بیشتر نزاع. جمعی را به خود اختصا دادند

ها در معابر عمومی شهر رخ اعرخ داده و در شهرها نیز اکثر نز

هما، مسمائع همای بمروز درگیمری بمین گمروه در زمینه. اند داده

انمد و زراعی بیشترين میزان را به خمود اختصما داده -ملکی

های کالمی، مسائع مالی، احترامی ها و بی بعد از آن نیز شوخی

های بعمدی در رتبه... اختالفات قديمی، ناموسی، خانوادگی و

.اند شتهقرار دا

بررسمی »با عنوان ( 4999)در پژوهش واحدی و ديگران

شمهروندان در ديدگاه از فردی درگیری و نزاع بر مؤرر عوامع

رابطمه متغیرهمای ،«(خموی شمهر مموردی مطالعة) 4999 سال

خاسممتگاه ای، قبیلممه و قممومی گممرايش آنممومی، احسمماس سمن،

بطمه شمد ولمی را اجتماعی بما نمزاع تأيیمد کنترل و خانوادگی


89

بما نمزاع تأيیمد نسمبی محرومیمت و اجتماعی متغیرهای پايگاه

.نشد

بر اسماس نتمايج پمژوهش عشمايری و ايممانی جماجرمی

متغیرهممای اجتممماعی و معنمماداری بممین رابطممه مثبممت( 4999)

نظمارت مردممممى و نظارت رسمممى، نظارت نیمه رسمممى،)

و ( بعکمیابى منا اختالفات ملکممى و) اقتصادى ،(طايفه گرايى

دسمته نمزاع بما ( اى طايفه و باورهاى ناموسى مسائع) فرهنگی

قالمب رقابمت در سیاسمی اما رابطه عوامع وجود دارد، جمعی

دسمته نمزاع با( دهیار اعضاى شورا و انتخا رقابت) نخبگان

.است معنادار نبوده جمعى

: زنان جنگجمو "ای با عنوان در مقاله( 4996) 4مک لوقلین

عنوان نموده است کمه "ر اروپای قرون وسطینزاع و جامعه د

هما در جامعمه توجمه زيمادی اخیرا به نقش زن و مرد در نزاع

واتح و روشن است که اگر بخمواهیم بمدانیم کمه . شده است

تمأریر نث بمودن بمه تجربمه جنمن و نمزاع ؤطور مذکر يا م هچ

هايی که در جامعه گذارد، بايد فراسوی رفتار واقعی و نقش می

اين محقق معتقد است که بايد پروسه . د را در نظر بگیريمدارن

در قمرون . تعامع بین زنان و مردان را مورد بررسی قرار دهمیم

های تاريخ بشر نمزاع اقمدامی وسطی در اروپا مانند ساير دوره

بنابراين توصمیر نمزاع در متمون . شدمردانه در نظر گرفته می

بعمد از گمذر زممان شمود البتمه قرون وسط به مردان اتالق می

هما را نیمز در نظمر هما و نمزاع نويسندگان نقش زنان در جنن

.ها مورد بررسی قرار دادندگرفتند و آنان را در جنن

نشمان داد کمه ( 9660)و همکمارن 9نتايج پژوهش هاين

بمرای همايی فرصمت دادن افمزايش بما منماطق نامسماعد وتمع

اننهمسم همای شمبکه در داشمتن مشمارکت بمرای نوجوانمان

.است مؤرر آنان خشونت بر صورت ریرمستقیم به گرا، خشونت

آزمون جزئی يمک »در پژوهشی به بررسی ( 9669) 9وول

بافممت منطقممه، نظممارت اجتممماعی، : مممدل تلفیقممی نظممارت

در ايمن . پرداخت« آمیز جوانان داری و رفتار خشونت خويشتن

1 McLaughlin 2 Haynie 3 Vowell

و و سازمانی اجتماعی شا تحقیق محقق با به کار بردن نظريه بی

داری و نظمارت اجتمماعی هیرشمی و کی، نظريه خويشتن مک

نظريه همنشینی افتراقی ساترلند و بما تأکیمد بمر بافمت منماطق

. آمیز جوانان پرداختمه اسمت به تبیین رفتار خشونت( محالت)

نمونه اين تحقیق از دانش آموزان دبیرسمتان اسمت و از ابمزار

د جوانان سماکن در نتايج نشان دا. پرسشنامه استفاده شده است

سازمان، پیوندهای اجتماعی تعیفی دارند و تمعر مناطق بی

همايی کمه تعمارير بزهکارانمه داشمتند داری با گمروه خويشتن

آمیممز محصممول نظممارت همبسممتگی داشممت و رفتممار خشممونت

اجتماعی تعیر است که به محیطی که اين افراد در آن ساکن

. شد بودند مربوط می

خشونت و تمربه "عنوان باوهشی ژدر پ( 9669) 1تونن

"های ممذهبی نزاع، يورش و جدال: روحی در امپراطوری پرو

مدارکی مبنی بر خشونت و نمزاع در ممدت زممان امپراطموری

همايی کمه بمه در پرو از طريق تجزيه و تحلیمع تمربه «واری»

بعممد از مممیالد بممر 866تمما 056هممای همما در دورهاسممتخوان

نتايج نشمان دهنمده . ست آورده استد هها وارد شده باستخوان

ها به طور اين مطلب هستند که تربه به جمجمه در بین نمونه

ايمن . هما بموده اسمت قابع چشمگیری بیشتر از سماير قسممت

«واری»موتوع بیان کننده اين مطلب است کمه قموانین زممان

.همراه با خشونت بسیار بوده است

ع در نممزا"در پژوهشممی بمما عنمموان ( 9668) 5اسممتدمن

"، مکانی در میسی سی پی در مرکز ايلی نويز امريکما فندررا

دارد کمه شمانزده نمدورف بیمان ممی ربا مطالعه و پمژوهش در ا

بوده است کمه علتاند به اين درصد افرادی که وحشیانه مرده

در ايمن . انمد های کوچکی به زور وارد ايمن منطقمه شمده گروه

هما از سمال يمن نمزاع مطالعه فراوانی و ماهیت افرادی کمه در ا

میالدی بمر ارمر خشمونت و نمزاع دچمار تمربه 4956-4456

همه اين افراد بانی . مورد بررسی قرار گرفتند ،اندروحی شده

از . سال سن داشتند و تعداد قربانیان زن و مرد برابر بودنمد 45

4 Tung 5 Steadman


از آنها بزرگساننی بودند که دچمار تمربه % 40میان اين افراد

های میسی سمی پمی قايسه با ديگر گروهروحی شدند که در م

.در جنو شرق بیشترين بود

چارچوب نظري

مطالعه برایبه منظور فراهم ساختن زمینه پژوهش و آمادگی

ها و تحلیع نتايج، تروری است مبانی نظری و گردآوری داده

در ارتباط با نمزاع جمعمی . مرتبط با موتوع مد نظر قرار گیرد

هايی کمه توان از تبیین ها میع کج رفتاریبه عنوان يکی از انوا

تعمدد نظريماتی کمه در . در اين زمینه وجود دارد، بهره گرفمت

ای رفتاری وجود دارد، حکايت از آن دارد کمه نظريمه زمینه کج

و حتی مکتبی جامع که در اين زمینه مورد قبول عام واقع شده

ايمن همای متفماوت بمه باشد، وجود ندارد و اصون بما ديمدگاه

بنمدی کمالن کلیمه برخی در يک دسته. شود پديده نگريسته می

عوامع مطرح شده توسط صاحبنظران را به سمه دسمته بمزر

انمد شناختی تقسیم کردهشناختی و جامعه شناختی، روان زيست

تموان اشماره عالوه بر ايمن ممی . (14-19: 4989صديق سروستانی، )

ربمموط بممه هممای منمممود کممه جديممدترين دسممته بنممدی نظريممه

گممرا و بنممدی دو گممروه اربممات رفتمماری اجتممماعی تقسممیم کممج

گرايی به کج رفتماری بمه در رويکرد اربات. گرا استبرساخت

شمود؛ در ای واقعی، عینی و جبری نگريسمته ممی عنوان پديده

ها در چنین پارادايمی قابع تشخیص نتیجه سه دسته مهم نظريه

های نظريه( 9 ؛جتماعیهای فشار ا نظريه( 4: باشد و تفکیک می

و ( 19: همان)های کنترل اجتماعی نظريه( 9يادگیری اجتماعی و

( 9 ؛زنمی انمن ( 4:گرا نیز های برساخت سه دسته مهم از نظريه

(. 50: همان)باشد نظرية تضاد می( 9های پديدارشناختی و نظريه

مسمأله شناسی که در ارتباط بما های جامعه از جمله نظريه

آنمومی از نگماه )هنجماری طمرح اسمت، مفهموم بمی نزاع قابع

متضمممن فقممدان، 4نابهنجمماری. باشممد مممی (دورکممیم و مرتممون

بمه . گسست، شکست يا تعارض هنجارهمای اجتمماعی اسمت

شمود کمه انجمام هنجاری مربوط به وتعیتی ممی طور ساده بی

1 Anomy

پمذيرد و در آن امور فمار از هرگونمه هنجماری صمورت ممی

اشمتهای فمردی و کنتمرل ناپمذيری ماند، جز حالت چیزی نمی

(4999چلبمی، )حد و حصر اشباع ناپمذير اسمت اشخا که بی

ايده اصلی دورکیم در اين خصو آن بود که زنمدگی بمدون

هممای اجتممماعی، هممای اخالقممی يمما تممرورت وجممود الممزام

گیمری پديمده شود، و در نهايت نیز بمه شمکع ناپذير می تحمع

انجامد کمه ارلمب، اری میهنج آنومی، يعنی نوعی احساس بی

اين مفهموم از . ای برای بروز کجروی و خودکشی است مقدمه

نظر مرتون به نارسايی فشارهای ساختی جامعه برای همنموايی

گمردد و بمروز انحرافمات را همای فرهنگمی آن برممی با ارزش

علت آشکار تحقق آنومی از نظر .(4999کوئن، )سازد ناگزير می

اقتصمادی اسمت، زيمرا ايمن تحمونت، دورکیم، تحول شتابان

نوعی بحران را در نظام ارزشی و هنجماری جامعمه بمه دنبمال

بدين ترتیمب، . (4980به نقع از نظمری، 196: 4986داوری، )آورد می

هما در انديشمه دورکمیم معلمول نزاع و ساير اشکال کژرفتماری

. باشمند های معین و عواممع اجتمماعی مشمخص ممی مکانیسم

کند، آشکارا بر طور اخص بر روی نزاع تأکید نمی اگرچه او به

های مقرره اين اصع تأکید دارد که فقدان اجماع در با ارزش

به محو و ریبمت تمدريجی آتوريتمه و تمابطه اخالقمی منجمر

گردد و جامعه، مديريت مؤرر و کنترل اجتماعی نزم را بمر می

ربمات اجتمماعی برخاسمته از قواعمد . دهمد فرد از دسمت ممی

اخالقممی و نحمموه مممديريت صممحیح اجتممماعی و منمموط بممه

از . چگونگی اعمال کنترل اخالقی بر افراد يمک جامعمه اسمت

اين رو فقدان چنین تابطه کنترلی و مديريت اخالقی در بروز

کنمد هنجاری اجتماعی از جمله نزاع نقش اساسی ايفما ممی بی

مممرتن، انحممراف و کژرفتمماری را ناشممی از . (91: 4980نظممری، )

های فرهنگمی و وسمايع گسستگی و انفصال بنیادی بین هدف

از ايمن رو انحمراف نمه . داند ها می نهادی شده جهت نیع بدان

خا فمردی بلکمه بمه عنموان اممری اجتمماعی و مسألهيک

توجمه ويمژه ممرتن بمه . برخاسته از سماخت اجتمماعی اسمت

هما و ها و جوامعی است که تأکید بیش از حدی ارزش فرهنن

ف فرهنگی دارند و در مقابع بر اسمبا و وصمول بمه آن اهدا


85

از هممین رو، بمه واسمطه عمدم . کننمد اهداف کمتر تأکیمد ممی

تناسب بین هدف و وسیله، تشکع و يکپمارچگی فرهنگمی بمه

هنجاری يما آنمومی در وجود نیامده بلکه حالتی از احساس بی

(.499: 4989زاده و همکاران، حسین)آن جامعه حاکم است

ی از موارد و عوامع مهمم در گمرايش افمراد بمه نمزاع، يک

مشاهده آن پديده و يادگیری آن است کمه در مقالمه حاتمر از

تجربه عینی نمزاع . آن به عنوان تجربه عینی نزاع ياد شده است

براسماس . براساس تئوری يادگیری اجتماعی قابع تفسیر است

، ممثال تئوری يادگیری اجتمماعی بانمدورا، رفتارهمای ناهنجمار

های فمردی و دسمته جمعمی، زائیمده يمادگیری گرايش به نزاع

مشاهده رفتار ناهنجمار . (4989 ،محسنی تبريمزی )اجتماعی هستند

. محرکی برای افراد است تا به روش ریرمعمول رفتمار نماينمد

گمر رفتمار توجه به اين نکته مهم اسمت کمه کودکمان مشماهده

کننمد، بلکمه ممی ناهنجار خمود را محمدود بمه تقلیمد صمرف ن

کنند، اين امر دنلمت بمر های بديع و جديد خلق می ناهنجاری

نتیجمه نهمايی . کنمد يک نمونه تعمیم پیدا ممی تأریرآن دارد که

اينکه باندورا و همکارانش نشان دادند که کودکانی کمه شماهد

اند، بیشتر از کودکانی کمه در معمرض چنمین پرخاشگری بوده

انمد ند، بمه اعممال ناهنجمار دسمت زده ا ای قرار نداشته مشاهده (.446: 4988ربانی و همکاران، )

يکی ديگر از متغیرهای اين تحقیق دسترسی بمه امکانمات

عقیمده در نظريه سلسله مراتمب نیازهما مازلو . باشد رفاهی می

دارد که همه افراد نیازهايی دارند که آنها را بر اسماس سلسمله

وان يک نظريه عرته نموده مراتب نیازها مرتب نموده و به عن

نیازهمای فیزيولوييمک، نیماز بمه : اين نیازها عبارتند از . است

، نیاز به احترام، (تعلق)، نیاز به عشق و محبت (ايمنی)سالمت

مازلو عقیده دارد که برای دسترسمی بمه . نیاز به خودشکوفايی

تر رفمع و ارتما گردنمد مراحع بانتر بايد نیازهای مرتبه پايین

صورت ممکن اسمت در ریر اين (10: 4985کاران و همکاران، کشت)

افمزون بمر ايمن بسمیاری از . فرد دچار خالء و ناکمامی گمردد

هما و و شکسمت ...( هما، نمزاع و ناهنجاری)مشکالت رفتاری

ها را بايد به عمدم ارتماء يما ارتمای نماقص نیازهمای ناکامی

آنجما کمه از. (465: 4999حقیقمی و همکماران، )اساسی نسبت داد

مفهوم رتايت از زندگی دارای دو جنبمه فمردی و اجتمماعی

شمناختی و همم همای روان باشد الزامما بايمد همم از نظريمه می

هزارجريبمی و همکماران، )شناختی استفاده کنمیم های جامعه نظريه

مازلو مفهوم باشد، متغیر ديگر رتايت از زندگی می. (44: 4988

« ی نیاز، تأمین نیماز و رفمع نیماز ارتا»را مترادف با « رتايت»

ارتای نیاز شامع حانتی ماننمد نیرومنمدی، چمانکی، . داند می

پمس از ارتمای يمک سمطح از نیازهما، . لذت و پاداش اسمت

کنند و آنها خواهند بمود نیازهای ساير سطوح، اهمیت پیدا می

تمرين که بر رفتار شخص تسلط خواهنمد يافمت تما بمه پمايین

ممازلو در ممورد اينکمه . (Mendoza, 1995) سلسله مراتب برسمی

هرکدام از نیازهای انسانی در افراد مختلر تا چمه حمد ارتما

شود معتقد است شده و موجب رتايت از زندگی در افراد می

نیازهای همی . اند نیازها در افراد مختلر متفاوت بوده و نسبی

کسی در تمام موارد و به طور کامع ارتا نشمده و همی کمس

هزارجريبمی و همکماران، )نون، به رتايت کامع نرسیده اسمت تاک

شناختی عمدتا عوامع رتايت از رويکردهای جامعه. (49: 4988

ای و نظام شخصیت بررسی زندگی را در تعامالت نظام جامعه

کنند و با مفهوم سمازی از ابعماد مختلمر وجمودی انسمان، می

ر جستجو های مختل ها را در حوزه رتايت و خشنودی انسان

طبق اين ديدگاه در صورتی که هر کدام . (4989چلبمی، )کنند می

از چهار نظام اصلی جامعه بتواند پاسمخگوی نیازهمای فمردی

توانمد رتمايت از زنمدگی را بمرای ايشمان ها باشد، ممی انسان

به اين صورت که نظام اقتصادی با فمراهم کمردن . فراهم نمايد

ساس آسايش مادی، نظمام نیازهای معیشتی افرد، سالمت و اح

سیاسی با تأمین نیاز امنیت و عدالت، نظام اجتماعی با برآورده

نمودن حس اعتماد، هويت جمعی، ايجماد سمرمايه اجتمماعی،

هما و ايجماد تحمرج اجتمماعی و نهايتما نظمام کاهش نابرابری

فرهنگی با تأمین حمس عمزت نفمس و ايجماد هويمت فمردی

چلبمی )د را به ارمغان بیاورنمد تواند رتايت و خشنودی افرا می

آنترامیان نشان داد که ساخت خانواده نیز . (99: 4989و همکاران،

ويمژه نوجوانمان دارد هارر مهمی بر رتايت از زندگی افراد و ب

های تک سرپرست به اين صورت که نوجوانانی که در خانواده


همای ریرصملبی زنمدگی در ارر فوت و يا طالق و يما خمانواده

-449: 9668، 4آنترامیمان و همکماران )نند رتايت کمتری دارند ک می

490).

فرضيات تحقيق

.بین سن و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین میزان تحصیالت و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین میزان درآمد و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین دسترسی به امکانات و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین تجربه نزاع و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین رتايت از زندگی و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین میزان تحصیالت و میزان نزاع رابطه وجود دارد

.بین میزان نزاع بر حسب وتعیت تأهع تفاوت وجود دارد

شناسي روش

ری، جامعه آما. اين تحقیق با روش پیمايشی انجام گرفته است

بما توجمه بمه حجمم . باشمد شهر يزد ممی 06تا 48کلیه مردان

و همچنین ( مرکز آمار ايران) 4996جامعه براساس سرشماری

: 4996، 9کرجسی و مورگان)گیری مورگان با توجه به جدول نمونه

نفر تعیمین گرديمد، 991نمونه آماری متناسب با آن (069-046

ای چنمد پژوهش خوشمه کار رفته در اين ه گیری ب روش نمونه

بدين صورت که ابتدا سه منطقه شهرداری . ای بود است مرحله

عنوان سه خوشه اصلی در نظر گرفته شمد و در مرحلمه يزد به

ها و میادين اصلی هر منطقه از شهرداری در حکمم بعد خیابان

آخمر بمه ها در نظر گرفته شمد و در مرحلمه بلوج برای خوشه

، (ارش با فواصع معین خانوارهاشم)روش تصادفی سیتماتیک

پرسشمنامه تکمیمع و 991پاسخگويان انتخا شدند و تعمداد

. آوری گرديد جمع

تعريف نظري مفاهيم

نزاع -الف

1 Antaramian et al. 2 Krejcie & Morgan

نزاع به عنوان يک آسمیب اجتمماعی، عممدتا نماهر بمه پديمده

تر و شتم میان حداقع دو نفر است و تعرير اصطالحاتی

يا چند نفمر کمه بمه قصمد آن عبارت است از کنش جمعی دو

ايمن آسمیب . گیردآسیب رساندن به انسان ديگری صورت می

ممکن است جسمی يا روحی، فردی يا جمعی و جانی يا مالی

.کندهای مختلفی پیدا میبنابراين، نزاع انواع و گونه. باشد

گرانی که درگیر در واقعه هستند، نزاع شمامع از نظر کنش

در نوع اول در هر طمرف نمزاع . دو نوع فردی يا گروهی است

يک نفر قرار دارد؛ به عبارت ديگر درگیری يک نفر با نفر دوم

گمردد، امما در حالمت دوم يمک ديگر به يک منازعه منجر ممی

بنابراين از نظر افراد . شوندگروه با گروه يا فرد ديگر درگیر می

:درگیر در نزاع حانت زير متصور است

فرد...............................فرد

گروه..............................فرد

گروه...........................گروه

نزاع فردی و حالت دوم و سوم نزاع گروهی يما ،به حالت اول

همای گروهمی، البتمه بسمیاری از نمزاع . شمود جمعی گفته ممی

محصول گسترش نزاع فردی میان دو نفرند کمه بما حضمور و

هما، خمراط )شمود بديع به منازعمه گروهمی ممی شرکت ديگران ت

(94: 4989به نقع از هاشمی، 46:4985

رضايت از زندگي -ب

(.99: 9664مکینتاش، )احساس خرسندی کلی فرد از زندگی

دسترسي به امکانات رفاهي -ج

میزان دسترسی افراد به امکانات رفاهی از قبیع زمین، مسمکن،

...ماشین، سپرده و

ني نزاعتجربه عي -د

يعنی اينکه آيا فرد تاکنون نزاع يا درگیمری را مشماهده نمموده

(.495: 4989نظری و امینی فسخودی، )است يا خیر؟

تعريف عملياتي متغيرها

کمه متشمکع از بودهای تحقیق، پرسشنامه ابزار گردآوری داده

البته تعدادی از ايمن )بود گويه 99نزاع با ساخته مقیاس محقق


89

اسمتفاده ( 4996)قبال در پژوهش میرفردی و همکاران ها گويه

نگمرش )و با انجام تحلیع عامع اکتشافی به سه بعد (شده بود

ايمن . تقسیم گرديد( به نزاع، گرايش به انتقام و گرايش به نزاع

مقیاس ايتدا با مراجعمه بمه نظمرات داوران متخصمص تعیمین

تحلیع عاملی اعتبار محتوا گرديد و سپس با استفاده از تکنیک

اکتشافی با چرخش واريماکس، تعیین اعتبار سازه گرديمد کمه

منعکس شده است و پايايی آن با آزمون 4نتايج آن در جدول

مقیماس . باخ تعیین گرديدونهمسانی درونی به روش آلفای کر

، دسترسمی (گويه 5شامع )رتايت از زندگی داينر و همکاران

شمامع )و تجربه عینی نزاع (گويه 9شامع )به امکانات رفاهی

است که پايايی همه آنها با آزمون همسانی درونی بمه ( گويه 9

مطابق با محاسمبات انجمام . باخ تعیین گرديدونروش آلفای کر

، بمرای 89/6شده تريب پايايی بمرای مقیماس نمزاع برابمر بما

و دسترسی به امکانات رفاهی 85/6رتايت از زندگی برابر با

تريب پايايی برای بعمد نگمرش بمه نمزاع . است 89/6برابر با

و بمرای 89/6، برای بعد گرايش به نزاع برابر بما 89/6برابر با

دهمد اسمت کمه نشمان ممی 09/6بعد گرايش به انتقام برابر بما

های طراحمی شمده از سمازگاری درونمی قابمع قبمولی مقیاس

.اند برخوردار بوده

نتايج تحليل عاملي مقياس نزاع -1جدول

ها عامل آيتم

مقدار ويژه

واريانس تبيين شده

1 2 3

نگرش به نزاع

گرايش به نزاع

گرايش انتقام به

/969 گناه باشند، چقدر احتمال دارد به کمکش برويد؟ اگر يکی از فامیلتان در درگیری بی

9/9 9/91

/099 چقدر است؟اگر پای مسأله ناموسی در میان باشد میزان انگیزه شما برای نزاع /000 .احترامی به آنها، نبايد دست روی دست گذاشت صورت بی احترام اموات واجب است، در

/054 .وقتی حیثیت فامیلی آدم از طرف ديگران لطمه خورده باشد صبوری معنايی ندارد /069 کند تواند صبر زنند آدم نمی هايی می وقتی ديگران در مورد فامیع و قوم، طعنه

/591 .شوم ام توهین کند حتما با او درگیر می اگر کسی به فامیع و خانواده /548 .اگر کسی احترام سن بزرگترها را نداشته باشد بايد او را اد نمود /158 معنی است وقتی پای آبروی آدم در میان است صحبت از شکايت و قانون، بی

/849 صر را رعايت نکند چقدراحتمال دارد که با او درگیر شويد؟ اگر در بانک، کسی

8/4 9/8

/999 اگر کسی در صر نانوايی بدون صر نان بگیرد چقدر احتمال دارد که با او درگیر شويد؟ /904 رو در حال عبور باشد چقدر احتمال دارد که با او درگیر شويد؟ اگر يک موتوری در پیاده

/099 در خیابان بدون علت، به شما تنه بزند، چقدر احتمال دارد که با او درگیر شويد؟ اگرکسی /019 اگر کسی در خیابان به شما ناسزا بگويد، چقدر احتمال دارد که با او درگیر شويد؟

/589 اگر کسی طلب شما را ندهد چقدر احتمال دارد که با او درگیر شويد؟ /590 .تواند نشانه ریرت و مردانگی باشد دعوا کردن می

0/4 9/9

/588 های گذشته را فراموش کند و نبايد به فکر جبران آنها باشد به نظرم آدم بايد کینه

/589 .اگر کسی به ما توهین يا فحاشی کند همه فامیع بايد علیه او به پا خیزند

/509 کنیم تايع شود حتما شلو پلو میاگر در انتخابات، حق شما يا دوست و فامیع

/561 .رساند به نظرم امروزه نیازی به نزاع و زد و خورد نیست، قانون آدم را به حقش می

/561 .زنم اگر کسی به دنبال دخترای محع يا فامیع راه بیفتد، او را يک کتک اساسی می

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy = 0/899 Bartlett’s test of spherecity Chi-Square = 2963 df= 231 Sig =0/000


ها يافته توصيف

419نفر پاسخگو، 901های توصیفی، از مجموع براساس يافته

. انممد متأهممع بمموده%( 0/51)نفممر 499مجممرد و %( 1/15)نفممر

د پاسخگويان سال و میانگین درآم 99/99میانگین سنی برابر با

از . برابر يک میلیون و دويست و بیست هزار تومان بوده است

درصممد دارای تحصممیالت ديممپلم و 9/91میممان پاسممخگويان

. انمد درصد تحصیالت بمانتر از ديمپلم داشمته 4/05تر و پايین

برابمر بما 49-99میانگین نزاع افراد بر روی مقیاسی بما دامنمه

برابمر بما 6-9ع بر روی دامنه ، میانگین تجربه عینی نزا00/19

برابر بما 5-95، میانگین رتايت از زندگی بر روی دامنه 05/4

و میانگین دسترسی به امکانات رفماهی بمر روی دامنمه 94/40

.بوده است 01/99برابر با 95-9

هاي پاسخگويان توزيع درصدي ويژگي -2جدول

درصد تحصيالت درصد وضعيت تأهل

9/91 و کمترديپلم 0/51 مجرد 4/05 بانتر از ديپلم 1/15 متأهع

(هزارتومان)مقدار درآمد مقدار سن

966 حداقع 48 حداقع 46666 حداکثر 06 حداکثر

4996 میانگین 99/99 میانگین

هاي استنباطي يافته

ماتريس همبستگي بين متغيرهاي مستقل و وابسته -3جدول

گرايش به انتقام

گرايش به نزاع

رشنگ به نزاع

دسترسي امکانات به

رضايت از ندگي

تجربه عيني

سن درآمد

درآمد -/698 4

4 651/ تجربه عینی -/484**

4 *449/-

از زندگی رتايت -/610 /458**

4 ***599/ 688/-

**489/ امکانات به دسترسی -/409**

4 469/- **418/-

**909/ 699/- به نزاع شنگر -/409**

4 ***589/

*445/- *494/-

***994/ 690/- به نزاع گرايش -/998***

4 ***548/

***199/ ***904/-

**489/- ***999/ 699/-

گرايش به انتقام -/990******909/

***819/ ***809/

***489/- **486/-

***916/ 690/- (کع شاخص) نزاع -/911***

*** p<0/001 **p<0/01 *p<0/05

اکثر متغیرهما و ،گردد چنانچه در جدول فوق مشاهده میباشند؛ از اين میان، ابعاد با يکديگر دارای همبستگی معنادار می

از زنمدگی و دسترسمی بمه رابطه متغیر درآمد فقط با رتمايت

باشد، اما با ساير متغیرها همبسمتگی امکانات رفاهی معنادار می

تجربه عینمی بمه جمز بما متغیمر دسترسمی بمه . معناداری ندارد

امکانات رفاهی، با ساير متغیرها همبستگی معنماداری را نشمان

و متغیر دسترسی به امکانات رفماهی بمه ریمر از بعمد . دهد میبا ساير متغیرها همبسمتگی معنماداری را نشمان نگرش به نزاع،

توان چنین برداشت نمود کمه متغیمر درآممد دارای می. دهد می

کمترين همبستگی با ساير متغیرها و سن و رتايت از زندگی

بمه . دارای بیشترين همبستگی با ساير متغیرها و ابعماد هسمتند

افمراد منظور مقايسه میانگین میزان نزاع و سه بعمد آن در بمین


89

:آمده است 1ها در جدول نتايج اين آزمونمجرد و متأهع، از آزمون تی مستقع اسمتفاده شمده اسمت کمه

خروجي آزمون تي جهت مقايسه ميزان نزاع با توجه به وضعيت تأهل پاسخگويان -4جدول

داري سطح معني درجه آزادي تي انحراف معيار ميانگين تعداد وضعيت تأهل ابعاد نزاع

ش به نزاعنگر 45/0 91/96 499 مجرد

99/9 994 669/6 59/0 99/99 410 متأهع

گرايش به نزاع 55/1 99/9 499 مجرد

98/9 909 699/6 9/0 08/9 419 متأهع

گرايش به انتقام 49/9 14/49 499 مجرد

19/5 995 666/6 5 88/41 419 متأهع

ص شمماخ)نممزاع (کع

09/46 99/99 499 مجرد69/1 919 666/6

51/45 99/15 410 متأهع

، میانگین نزاع در هممه ابعماد 1براساس اطالعات جدول

داری بیشمتر از افمراد مجمرد طور معنمی ه در بین افراد متأهع ب

داری بین افراد دهد که تفاوت معنی ها نشان می باشد و يافته می

در ممورد بمان بمودن . د نزاع وجود داردمجرد و متأهع در مور

توان بیمان نزاع در بین افراد متأهع در مقايسه با افراد مجرد می

صمبر و ،مشغله کاری و زندگی علتداشت که افراد متأهع به

حوصله کمتری در برخورد با مسائع داشته و در صورت بروز

از . مشکع شروع به پرخاشگری نموده و درگیر در دعوا شوند

توان اشاره نمود کمه حساسمیت افمراد ک جهت ديگر نیز میي

متأهع نسبت به مسائع ناموسی، احترام به بزرگترها و اصمع و

نسب، بیشتر از جوانان و افراد مجرد بوده و در صمورت بمروز

ای احترامی نسبت به اين مسائع رفتار پرخاشمگرانه هرگونه بی

.گممردد مممیمنجممر از خممود بممروز داده و در نهايممت بممه نممزاع

تر در مقايسمه بما افمراد بودن میزان تحصیالت افراد مسن پايین

ديگری بر افزايش گمرايش بمه نمزاع در علتتواند تر می جوان

پاسخگويان مورد مطالعه، به لحاظ میزان .ن قلمداد شودمتأهال

نزاع با توجه به متغیر وتعیت تحصمیالت نیمز ممورد مقايسمه

ز آزمون فرتیات به شمرح ذيمع قرار گرفتند که نتايج حاصع ا

:است

خروجي آزمون تي جهت مقايسه ميزان نزاع با توجه به سطح تحصيالت پاسخگويان -5جدول

داري سطح معني درجه آزادي تي انحراف معيار ميانگين تعداد تحصيالت سطح ابعاد نزاع

نگرش به نزاع 69/0 95/99 449 تر ديپلم و پايین

96/9 994 698/6 5/0 04/96 946 تر از ديپلمبان

گرايش به نزاع 91/5 44/9 449 تر ديپلم و پايین

91/9 499 669/6 99/1 94/9 944 بانتر از ديپلم

گرايش به انتقام 09/1 95/41 449 تر ديپلم و پايین

51/9 999 649/6 1 4/49 944 بانتر از ديپلم

(کع)نزاع 99/49 9/15 449 تر ديپلم و پايین

69/9 994 669/6 89/49 14 946 بانتر از ديپلم


همای طور که از نتمايج آزممون تمی مسمتقع و يافتمه همان

مشخص است بمین میمانگن نمزاع در 5نمايش داده در جدول

. بین افراد با تحصیالت مختلر، تفاوت معناداری وجمود دارد

گمرايش تر تمايمع و بدين صورت که افراد با تحصیالت پايین

.بیشتری به نزاع دارند

متغیرهای مختلر بمر نمزاع، از تأریرتر برای بررسی دقیق

از بمین . رگرسیون با روش گام بمه گمام اسمتفاده شمده اسمت

متغیرهای وارد شده به ممدل، متغیرهمای تجربمه عینمی نمزاع،

داری بر نزاع معنی تأریرتحصیالت، سن و دسترسی به انکانات

.عیت تأهع از مدل خارج گرديدداشتند و متغیر وت

نتايج رگرسيون گام به گام متغير وابسته نزاع -7جدول

B β t Sig R R2 F Sig متغير پيش بيني کننده

666/6 90/5 /995 69/1 تجربه عینی نزاع

158/ 999/6 44/94 666/6 669/6 69/9- /455- 99/1 تحصیالت

666/6 9/1- /999- /989 سن

669/6 64/9- /409- /149 ی به امکانات رفاهیدسترس

،تجربمه عینمی نمزاع متغیرهمای ، 9براساس نتايج جمدول

تمأریر بیشمترين دسترسی به امکانات رفاهی و سن ،تحصیالت

درصمد از 94نزديک به قادرند را در تبیین پديده نزاع دارند و

.تغییرات میزان نزاع را در بین شهروندان تببین نمايند

مدل مسير

رابطه متغيرهاي مختلف با نزاع -1نمودار

گيري بحث و نتيجه

هدف اصلی مقاله حاتر، بررسی میزان نزاع در بین شهروندان

ايمن تحقیمق . و عوامع اجتماعی ممؤرر بمر آن بموده اسمت يزد

شناختی آنان نظیمر سمن، وتمعیت های جمعیت برخی ويژگی

نزاع

تحصیالت

تجربه عینی نزاع

دسترسی به

امکانات

سن

999/6 -

455/6 -

995/6

409/6 -

65/6 -

484/6


94

مد افراد را ممورد بررسمی قمرار داده و تأهع، تحصیالت و درآ

در بخممش . نتمايج بمه صمورت توصمیفی ارائمه گرديمده اسمت

استنباطی روابط بین متغیرهای مسمتقع و وابسمته تحقیمق، بمه

آوری شده، مورد بررسی تر اطالعات جمع منظور تحلیع عمیق

متغیر سن بما میمزان نمزاع و ابعماد آن همبسمتگی . قرار گرفت

ن داده که از اين جهمت بما نتمايج تحقیقمات داری را نشا معنی

واحدی و (4996)، میرفردی و همکاران (4980)عدالتی منش

همسو بموده و بما نتمايج تحقیقمات نظمری (4999)و ديگران

زاده و همکمماران و حسممین، (4988)، خیممال پرسممتان (4980)

افراد متأهع نسمبت بمه افمراد . همخوانی نداشته است( 4989)

با نتیجه تحقیق که اند نزاع بانتری را نشان دادهمجرد میانگین

بممین افممراد بمما تحصممیالت . همخمموانی نممدارد( 4980)نظممری

داری يافت گرديمد و مختلر به لحاظ میزان نزاع تفاوت معنی

،رود که هرچه میزان تحصیالت افراد بمانتر ممی مشخص شد

ته با اند، که اين ياف تمايع و میزان گرايش کمتری به نزاع داشته

و ( 4980)، نظمممری (4989)نتمممايج تحقیقمممات پورافکممماری

بمین تجربمه . همسو بوده است( 4989)زاده و همکاران حسین

عینممی نممزاع و میممزان نممزاع در بممین شممهروندان همبسممتگی

که اين يافته با نتايج تحقیقات نظمری . داری يافت گرديد معنی

کمی ي. همسو بوده اسمت ( 4988)ربانی و همکاران و (4980)

هممای يممادگیری، مشمماهده اسممت کممه از ايممن طريممق، از روش

آموزنمد کنندگان رسما پرخاشگری و نحموه آن را ممی مشاهده

(Bandura, 1973) . برطبق تئموری يمادگیری اجتمماعی، افمراد، از

... هما و خانواده، دوستان و ديگران با نفوذ، همسايگان، رسمانه

ايمن اممر وارنمر و در تأيیمد . دهند رفتارهای خود را شکع می

داری بمین دوسمتان و بمروز همبسمتگی معنمی ( 9661)گريک

پرخاشممگری يافتممه بودنممد؛ يعنممی افممراد پرخاشممگر دوسممتان

. (Snethen and Van Puymbroeck, 2008: 353)پرخاشمگری دارنمد

بنابراين، پرخاشگری خود زايیده تجربه عینی نزاع، مشماهده و

تواند در گمرايش افمراد بمه يادگیری است که برآيند آن نیز می

متجلی گمردد؛ چیمزی کمه ( گرايش به نزاع)رفتارهای ناهنجار

.در تحقیق حاتر نیز تأيید شده است

فرينقتون و همکاران مشابه با تحقیقات افراد قبع، به ايمن

نتیجه رسمیده بودنمد کمه بخشمی از يمادگیری هرگونمه کمنش

ن و خانواده های اجتماعی نظیر دوستا اجتماعی مرتبط با شبکه

های حمايتی افراد خود مروج بزهکماری است؛ يعنی اگر شبکه

باشند، خواسته يا ناخواسته زمینه را برای بروز هرگونمه رفتمار

سمازند؛ در تحقیمق ناهنجار از جمله شرکت در نزاع فراهم می

.حاتر نیز اين امر به لحاظ تجربی تأيید گرديد

از زنمدگی بما بین دسترسی به امکانات رفاهی و رتايت

داری و منفی يافت گرديد که نشان میزان نزاع همبستگی معنی

دهد هرچه دسترسی افراد به امکانات رفاهی و رتمايت از می

زندگی در افراد کمتر شود میزان تمايع و گرايش آنها به نمزاع

که اين يافته با نظريه سلسله مراتب . يابد و برعکس افزايش می

کند افمراد در زمینمه ی دارد که اشاره مینیازهای مازلو همخوان

سلسله مراتبی دارند که در رسیدن هر کدام بمه مرحلمه ،نیازها

باشد در نیازمند عبور و برطرف کردن نیازهای قبلی می ،بعدی

افراد در رسمیدن بمه ،که نیازها به ترتیب ارتا نگردند صورتی

مراحع کمال و خودشکوفايی دچمار وقفمه و آسمیب خواهنمد

، اگر افراد نیازهای زيستی و فیزيولوييکی خود را برطمرف شد

توانند به نیازهای بمانتر مثمع احتمرام بمه خمود و نمی ،ننمايند

د کمه باعمث نم د و آن نیاز را ارتما نماي ناحترام به ديگران برس

ها و بروز ناکامی و خالء فرد شده و فرد را به سمت ناهنجاری

.دهد یمسوق ( نزاع)رفتارهای پرخاشگرانه

همايی از آن دسته آسیب ،پديده نزاع و درگیری در جامعه

است که با ايجاد اخالل در روابط اجتماعی، فضمايی آکنمده از

آورد که اين بغض، کینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می

های بعمدی، جامعمه امر با زمینه سازی برای ايجاد نزاع و تنش

،ترين آنهما سازد که از مهم می را از نظر مادی و معنوی متضرر

ايمن پديمده . باشد کاهش احساس امنیت در بین شهروندان می

باشمد بمه عنموان در کشور ما که دارای بافتی چند قومیتی ممی

از سموی ديگمر، متأسمفانه . شمود ساز هاهر ممی ای مسأله پديده

هنوز خشونت و نزاع از جمله موتوعاتی است که در فرهنن

شمماخص قممدرت و يمما دفمماع از منزلممت بعضممی از هموطنممان،


در اين میان . باشد اجتماعی و فرهنگی و حیثیت خانوادگی می

جهممت کمماهش نممزاع در جامعممه و فممار بممودن از مصممائب و

با توجه . گردد های اين ناهنجاری پیشنهاداتی ارائه می گرفتاری

گردد کمه اهتممام به رابطه تحصیالت و میزان نزاع پیشنهاد می

سموادی هما و کماهش میمزان بمی به آموزش خانوادهتری افزون

حضور بمه موقمع عواممع انتظمامی در صمحنه و . صورت گیرد

استفاده از نیروهای باتجربه و دارای نگرش جامعمه محمور در

هما، تمر و بهتمر نمزاع ها به منظور کنتمرل سمريع مواجهه با نزاع

های نمزاع همچنین رسیدگی سريع و خارج از نوبت به پرونده

همای اعمال جريممه :استفاده از عوامع بازدارنده قوی از قبیعو

تواند در کاهش نمزاع ممؤرر نیز می... مادی و معنوی سنگین و

هرچقدر افراد مورد بررسمی درخصمو نمزاع، تجربمه .باشد

گرايش بیشتری به آن ( تجربه عینی نزاع)اند بیشتری پیدا کرده

د نمزاع بمیش از پمیش شود که رخمدا اند، لذا پیشنهاد می داشته

های مربوطه کنتمرل و بمه حمداقع برسمد؛ زيمرا توسط سازمان

متغیر تجربه عینی نزاع نشان داد که افراد هر انمدازه بیشمتر در

قرار بگیرند، به همان اندازه گمرايش .. معرض مشاهده نزاع و

بیشتری به نزاع خواهند داشت، بنابراين بايستی از رخداد ايمن

. ول جلموگیری شمود ؤهمای مسم توسط سازمانامر در مأل عام

آموزش جهت يادگیری ايجاد روابط اجتماعی بر مبنای اعتماد،

احترام و ارزش، صداقت، مشورت، شعور، انتقاد و استدنل از

طريق نهادهايی چون خانواده، نهادهمای آموزشمی و بمه ويمژه

توانمد در کماهش ايمن مسمأله های ارتبماط جمعمی ممی رسانه

همای با توجه به گرايش بیشتر گمروه ،همچنین. باشدگذار تأریر

همای سمنی سنی جوان و نوجوان به اين پديده نسبت به گمروه

ديگر، توسعه نهادهای فرهنگی در سطح استان به ويژه سمینما،

بما توجمه بمه اينکمه يمک اسمتان )تفريحمی -های علمی پارج

کويری بموده و منماطق تفريحمی و گردشمگری طبیعمی کممی

سرا و افزايش عالقمنمدی جوانمان بمه تابخانه، فرهنن، ک(دارد

جهمت سموق ... همای هنمری، ورزشمی و شمرکت در فعالیمت

های مفید علمی، فرهنگی، هنری، پتانسیع آنها به سوی فعالیت

.نمايد تروری می... ورزشی و

منابع

: ، در«همای جمعمی محلمی نزاع»(. 4989) .پورافکاری، نصراله

همايش ملمی طمرح مسمائع مجموعه مقانت اولین

دانشممگاه عالمممه : تهممران، شناسممی ايممران جامعممه

.980-999، طباطبايی

.نشر نی: تهران ،شناسی نظم جامعه(. 4999) .چلبی، مسعود

چممارچو مفهممومی پیمممايش (. 4989) .چلبممی، مسممعود

وزارت فرهنن و ارشماد : تهران ،های ايرانیان ارزش

.اسالمی

بررسممی »(. 4989) .چلبممی، مسممعود و موسمموی، محسممن

شناختی عوامع مؤرر بر شمادمانی در سمطوح جامعه

، دوره نهم، شناسی ايران مجله جامعه ،«خرد و کالن

.59-91 ، 9و 4ش

.علمی ،عبدالرتما و عنبمری ،نمواح ؛زاده، علی حسمین حسین

رر بمر ؤشمناختی عواممع مم بررسی جامعه" (.4989)

، "وازمیزان گرايش به نزاع دسته جمعی در شهر اهم

، ، سال سیزدهم، شمماره دوم فصلنامه دانش انتظامی

494-995.

مجموعممه ،«آممار جمرايم در ايمران »(. 4989) .حسمینی، رتما همای اجتممماعی در مقمانت اولمین هممايش آسمیب

-89آگمه، ت اانتشمار : تهمران چما دوم، ،ايران

494.

تماج ،زاده، مهناز و زنمدی دره رريبمی مهرابی؛ حقیقی، جمال

رابطممه سلسممله مراتممب نیازهممای »(. 4999) .محمممد

مازلو با اتطرا آموزشگاهی و عملکرد تحصمیلی

مجله علموم ،«اقتصادی-با کنترل وتعیت اجتماعی

-469 ، 4-9، ش 9دوره ، شناسمی ن تربیتی و روا

490.

.علمدار،لشکری و اسالم پناه، محمد نورعلیمحمد؛ حیدری،

امی عوامممع مممرتبط بمما مممديريت انتظمم » (.4980)

شهرسممتان هممای دسممته جمعممی مسمملحانه در نممزاع


99

، ممديريت انتظمامی مطالعمات فصملنامه ، «کهگیلويه

.566-189، 1سال دوم، ش

نزاع و درگیری »(. 4981) .خراطها، سعید و جاويد، نورمحمد

فصمملنامه مطالعممات و امنیممت ، «در شممهر تهممران ، م، سممال دو، معاونممت اجتممماعی ناجمما اجتممماعی

.55-99 ،9و0ش

ررؤمم عواممع بررسمممی . (4988) .يعقممو خیال پرسممتان،

میممان در ممممحلی هممممای درگیمممری و نممزاع بممممر کارشناسمی ناممه پايمان ،دنا شهرستان روستانشیمنان

.دهاقان اسالمی آزاد دانشگاه ارشد،

(. 4988) .جمواد ،زاده، محممد و نظمری ی، رسول؛ عبماس ربان

فرهنگی مؤرر بر گمرايش -بررسی عوامع اجتماعی»

همای مطالعمه مموردی شهرسمتان )به نمزاع جمعمی

، سمال اول، انتظمام اجتمماعی ،«(منتخب استان ايالم

.490-469 ، 9ش

.مسعود؛ مهاجری، محممدکاهم و ملکمی، ابوالفضمع شريعتی،

بمه بالقوه تمايالت بر مؤرر وامعع بررسی»(. 4994)

، «خدابنمده شهرسمتان در جمعمی همای دسمته نمزاع

چهمارم، سال ،اجتماعی انتظام های پژوهش فصلنامة

.448-95 ، 9 ش

شناسممی آسممیب(. 4989) .صممديق سروسممتانی، رحمممت ال ، (شناسممی انحرافممات اجتممماعی جامعممه) اجتممماعی

.انتشارات آن: تهران

مطالعمه » (.4999) .جاجرمى، حسمین ىو ايمان عشايرى، طاها

هماى نزاع گیرى شکع بر مورر عوامع شناختى جامعه

روسممتاى: مطالعممه مممورد)روسممتايى جمعممى دسممته

فصملنامه ، «(شهر مشگین شهرستان توابع از پريخان

.99-0 ،91 ش ،اجتماعى امنیت مطالعات

.صممديقه ،خمموارزمی، عرفممان و يوسممفی ؛کشممتکاران، علممی

سممی نیازهممای انگیزشممی پرسممتاران برر»(. 4985)

هممای آموزشممی منتخممب دانشممگاه علمموم بیمارسممتان

، «پزشکی براساس سلسمله مراتمب نیازهمای ممازلو

.56-15 ، 91، ش 9، دوره مديريت سالمت

:ترجمممه، مبممانی جامعممه شناسممی (. 4999) .کمموئن، بممروس

.سمت: رالمعباس توسلی و رتا فاتع، تهران

انتشارات : تهران ،وندالیسم (.4989) .محسنی تبريزی، علیرتا

.آن

گزارش سرشماری عمومی نفموس .(4996) .مرکز آمار ايران

.و مسکن

(. 4996) .نیا میرفردی، اصغر، احمدی، سیروس و آسیه صادق

تما 45میزان گرايش به نزاع جمعی در میان مردان »

،«سال شهرستان بويراحمد و عوامع مؤرر بمر آن 05

-419 ، 95، ش ممماعیفصمملنامه مطالعممات اجت

499.

شناسمی گونمه »(. 4994) .نیما، آسمیه میرفردی، اصغر و صمادق

، «های دسمته جمعمی در شهرسمتان بويراحممد نزاع

، سال چهمارم، های انتظام اجتماعی فصلنامه پژوهش

.99-14 ، 9ش

:ترجممه ،شناسی جنمن و ارتمش جامعه(. 4908) .ير، پیتر می

: تهمران ،دیمحمد صادق مهمدوی و علیرتما ازرنم

. قومس

يمابی ريشمه »(. 4988) .نايبی، هوشنن و جسمورخواجه، تقمی

ممورد مطالعمه روسمتاهای )جمعمی دسمته های نزاع

کوي و افشمرد از توابمع بخمش خواجمه در اسمتان

، 4ش ،فصلنامه توسعه روستايی، «(شرقی آذربايجان

445-498.

تبیممین »(. 4989) .عبمماس ،امینممی فسممخودیو نظممری، جممواد

شمناختی عواممع ممؤرر بمر گمرايش بمه نمزاع جامعه

مجلمه ، «جمعی، در منماطق روسمتايی اسمتان ايمالم ،51، ش شمیراز علوم اجتماعی و انسمانی دانشمگاه

489-946.

http://www.magiran.com/magtoc.asp?mgID=5783&Number=204&Appendix=0


http://ensani.ir/fa/6573/magazine.aspx





شناختی میزان گرايش بمه تبیین جامعه»(. 4980) .نظری، جواد

فصملنامه مطالعمات ، «نزاع جمعمی در اسمتان ايمالم .91-99 ،46، سال سوم، ش امنیت اجتماعی

.(4999) .زاده، مرتضی واحدی، ناصر؛ بهستانی، رتا و حسن

از فمردی درگیمری و نمزاع بر مؤرر عوامع بررسی»

مموردی مطالعمة )4999 سمال شهروندان در ديدگاه

انتظمممامی دانمممش فصممملنامة ،«(خممموی شمممهر

.91-19 ، 94 ش م ششم ، سالرربی آذربايجان

.گزارش آمارهای مربوط به نزاع(. 4989) .وزارت کشور

بررسی ابعماد فرهنگمی و اجتمماعی »(. 4989) .هاشمی، تیاء

اع بمر نز تأریرمجموعه مقانت اولین همايش ،«نزاع

، ياسوج، دفتمر تحقیقمات کماربردی امنیت اجتماعی

.فرماندهی انتظامی استان کهگیلويه و بويراحمد

بررسمی »(. 4988) .هزارجريبی، جعفر و صفری شمالی، رتما

،«رتايت از زندگی و جايگاه احساس امنیت در آن

، ، سمال اول، شمماره سموم فصلنامه انتظام اجتماعی

9-98. Antaramian, Susan P. Huebner, Scott E. Valois

Robert, F. (2008) "Adolescent Life Satisfaction", Applied Psychology: an

International Review, vol. 57, p 112–126. Bandura, Albert. (1973) Aggression: A social learning

analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice

Hall.

Haynie, D.L., Silver, E., Teasdale, B. Haynie, D.L.

Silver, E. & Teasdale, B.

(2006) "Neighborhood Characteristics, Peer

Networks and Adolescent Violence". Journal

of Quantitative Criminology, vol. 22, p 147-

169

Krejcie, R. V. & Morgan, D.W. (1970) "Determining

Sample Size for Research Achological

Measurement, vol. 30, p 607-610.

Mcintosh, C. (2001) "Report on the Construct Validity

of the Temporal Satisfaction With Life

Scale". Social Indicators Research, vol. 54

(1), p 37-56 McLaughlin, M. (1990) "The Woman Warrior:

Gender, Warfare and Society in Medieval

Europe". Women’s Studies, vol.17, p 193-

209.

Mendoza, M. G. (1995) System of society, “mami-

dadc community colley, sixth edition.

Snethen, G. and Van Puymbroeck, M. (2008) "Girls

and Physical Aggression: Causes, Trends,

and Intervention Guided by Social Learning

Theory", Aggression and Violent Behavior,

vol. 13 (5), p 346-354.

Steadman, D. (2008) "Warfare Related Trauma at

Orendorf, A Middle Mississippian Site in

West-Central Illinois", American Journal of

Physical Anthropology, vol. 136, p 51–64.

Tung, T. (2007) "Trauma and Violence in the Wari

Empire of the Peruvian Andes: Warfare,

Raids, and Ritual Fights", American Journal

of Physical Anthropology, vol. 133, p 941–

956. Vowell, Paul R. (2007) "A Partial Test of an

Integrative Control Model: Neighborhood

Contexts, Social Control, Self- Control, and

Youth Violent Behavior", Western

Criminology Review, vol. 8(2), p1-15.

http://yz.imo.ir




996-95صص

شهر 21منطقة : مطالعة موردی) مخدر مرتبط با مواد های اجتماعیمکانی آسیب -تحلیل زمانی

(تهران

اصفهانريزی شهری، دانشگاه دانشیار جغرافیا و برنامهآبادی، علی زنگی

ريزی شهری، دانشگاه اصفهاندانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهفریاد پرهیز،

ريزی شهری، دانشگاه اصفهاندانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهباشی، احسان خیام

چکیده

نهايت به تغییر اين شرراي و خیز و در های آسیبهای اجتماعی شهری به شناسايی الگوهای رفتار مجرمانه، کشف کانونتحلیل فضايی آسیب

توجه به مکان، به عنوان عامل بی واسرهه در ،در واقع. کندهای شهری کمک میهای اجتماعی و رفع آسیبخلق فضاهای مقاوم در برابر آسیب

بررای پیشرگیری از ترری سازد تا راهکارهرای عملری های اجتماعی، در مقايسه با عوامل فردی يا ساختاری اين امکان را محقق میوقوع آسیب

که به تهران عهد ناصری شهرت دارد، بسیار بیش از سراير 94براساس آمار رسمی، میزان جرايم ارتکابی منهقة . های اجتماعی ارايه شودآسیب

مقهرع های کالبردی از جملره مسرايل و متضریت ايرن منهقره در های اجتماعی در کنار آسیببنابراين افزايش آسیب. مناطق شهر تهران است

های اجتماعی دچار مشکل جدی نموده است و دستیابی به راهکارهايی برای کنترل و مقابله برا کنونی است و اين محدوده را از نظر ناهنجاری

مکانی جرايم شهری، جررايم مررتب برا مرواد در -اين پژوهش با هدف تحلیل زمانی ،بر همین اساس. اين ناهنجاری را ضروری ساخته است

-زمرانی و بره منظرور تحلیرل اسرت تحلیلی و از نروع کراربردی -توصیفی ،روش پژوهش حاضر. کینشهر تهران انجام گرفته است 94منهقة

بنردی، های آماری مرکز متوسر ، بیضری انحرراف متیرار، آزمرون خوشره از آزمون ،شهر تهران 94مکانی جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقة

آمراری ةجامتر . اسرتفاده شرده اسرت (GIS)های اطیعرات جغرافیرايی در محی سامانهو آزمون تراکم کرنل ترين همسايه های نزديک شاخص

و به عنوان نمونة آماری، به وقوع پیوسته است شهر تهران 94ة منهقة در محدود 9311سال است که در مرتب با مواد پژوهش، مجموع جرايم

بررسی الگوی فضايی جرايم مرتب برا مرواد مخردر .شهرداری تهران بررسی شده است 94افتاده منهقة فقره از جرايم مرتب با مواد اتفاق 11

کند و تحلیل زمانی روزهای هفتره و سراعات شربانه روز ايرن جررايم نشران ای و متمرکز پیروی میاين جرايم از الگوی خوشه ،دهدنشان می

رويرداد آسریب اجتمراعی در ايرن 1-91و در روز چهارشنبه برا فراوانری 93در ساعت دهد زمان اوج و مرکز ثقل زمانی وقوع اين جرايم می

میردان محمديره ،دهرد نشران مری 94های وقوع جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقة همچنین، بررسی پراکندگی مکان. باشدساعت و روز می

هرای اصرلی ارتکراب جررايم مررتب برا مرواد بی اين منهقره کرانون و همچنین میدان استقیل در شمال غر 94در جنوب غربی منهقة ( اعدام)

. باشند می

.، شهر تهران94های اجتماعی، جرايم مرتب با مواد، منهقة مکانی، آسیب -تحلیل زمانی: های کلیدی واژه

Email: [email protected] 19290909190:نویسنده مسؤول


مقدمه

بیان مسأله

وقرروع انررواع وبرره بررروز ،رشررد شررتابان جمتیررت شررهرها

شرده منجرر (افزايش جرم و جنايرت )های اجتماعی ناهنجاری

که مجرمین در انتخاب مکان بسیار سرنجیده و يینجاآاز .است

اعمال مجرمانره خرود برایهايی را مکان ،نندک یممنهقی عمل

گزينند که ارتکاب جرم با خهر کمترر و سررعت بیشرتر می بر

ساختار کالبردی شرهرها در برروز ،از اين رو .استپذير امکان

هرای مکرانی بره ثیر بسزايی دارد و تغییر در مشخصهأجرايم ت

گیری الگوهای زمانی و مکانی خرا بزهکراری منجرر شکل

ريزی کاربری زمین يکری از محورهرای اصرلی برنامه .شود می

فضای ريزی شبکه، ريزی شهری است که همراه با برنامه برنامه

بنردی اصرلی شرهر و سیسات و غیرره، اسرتخوان أسبز و باز، ت

يزی ر چگونگی برنامه. کند آتی آن را مشخص می ةتوست ةنحو

جامع ةنه فق نقش اساسی در کیفیت و کارايی برنام کاربری،

مهمری در تغییرر توانرد نقرش خواهد داشت، بلکه مری شهری

کراهش جررايم ايفرا بررای شراي فیزيکری و مکرانی شرهرها

قرارگیرری ةنحو از لحاظ پايداری محی زيست شهری،.نمايد

قرارگیرری زيرا .کاربريها در فضای شهری بسیار مهم می باشد

هرای هماهنرب برا يکرديگر در يرک فضرا و مناسب کراربری

از برروز بسریاری از های متارض يکرديگر، جداسازی کاربری

آنچره روشرن اسرت .کندل زيست محیهی جلوگیری میيمسا

هرای کالبردی و محیهری و ويژگری علرت هرا بره بتضی مکان

ن افرهنگری، اقتصرادی سراکن -همچنین خصوصیات اجتماعی

بررعک . و فرصتی بیشتری برای وقوع جرم دارنرد آن، امکان

های مجرمانه هسرتند و ها مانع و بازدارندة فرصتبتضی مکان

،همررین امررر موجررب شررده اسررت تررا در دو دهررة گذشررته

کنتررل و بررای سیاستمداران و محققان به مکان و زمان جررم

: 9319 تقوايی،) ای نشان دهند جلوگیری از بروز جرم توجه ويژه

از اين رو، شناسايی شراي مکانی بره وجرود آورنرده و .(991

ها و ارائه رهنمرود بررای تغییرر ايرن تسهیل کنندة اين فرصت

هرای شراي و تبديل آن به فضاهای مقاوم در برابر ناهنجراری

های جغرافیرايی جررم و ترين اهداف بررسی اجتماعی، از مهم

مری نرادر، آبرادی و رحی زنگی) شود جنايت در شهرها محسوب می

9319 :913.)

شرهر تررين مسرايل در کرین ترين و پیچیرده يکی از مهم

هرای تهران در مقهع کنونی، برروز انرواع جررايم و ناهنجراری

باشد کره های فرسوده اين شهر می اجتماعی در محدودة بافت

عیوه بر ايجاد ح ناامنی و بدبینی، لهمات سنگین روحی و

و از طرفری موجرب شرده جسمی بر دوش شرهروندان نهراده

است تا عملکرد قضايی و انتظامی شهر در جهت کاهش نرر

دريغ آنها و رشد دايررة فتالیرت و رغم تیش بی جرايم و علی

صرف بودجه و امکانات بیشتر، ناکارآمد و کم فايرده بره نظرر

کره بره 94جالب اينکه میزان جرايم ارتکابی برر منهقرة . رسد

رد، بسیار بیشرتر از سراير منراطق تهران عهد ناصری شهرت دا

جانمرايی اصرولی، منهقری و ،بنرابراين . باشرد شهر تهران مری

هرای اراضری شرهری نقرش بسریار مهمری در ند کاربریم نظام

.ويرژه انرواع جررايم دارنرد هرای شرهری بره کاهش نابسرامانی

ها و تسرهییت توانند با شناخت ويژگی ريزان شهری می برنامه

و با اعمرال تغییررات در ايرن محری و مکانی جرم در شهرها

ريزی و طراحری محیهری بره منظرور حرذف همچنین با برنامه

نرر جررايم را در سرهه شرهرها بره ،تسهییت محیهی جرم

.حداقل برسانند

اهداف پژوهش

:در اين پژوهش نیل به اهداف زير مد نظر است

پذير و آلوده شهر و بررسری ترأثیر های آسیبارزيابی حوزه -

هايی کره های مجرمانه و آسیبها در رفتار و فتالیتاين مکان

؛گذارددر اين محدوده در پیکرة شهر باقی می

ستی در درک قواعد و منهق مجرمین در انتخراب مکران و -

شررهر تهررران و 94زمرران فتالیررت مجرمانرره در سررهه منهقررة

همچنین کمک به فهم بهتر الگوهای فضايی و عوامرل مکرانی

؛های اجتماعیبروز آسیب مؤثر در

(شهر تهران 94منهقة : مهالتة موردی)مرتب با مواد های اجتماعیمکانی آسیب -تحلیل زمانی

91

از نقهه 94پذير منهقة های آسیبشناسايی و تتیین محدوده -

های اجتماعی که نیاز بره حضرور بیشرتر نیروهرای نظر آسیب

. و تتقیب و مراقبت داردزنی، تجسانتظامی، عملیات گشت

پیشینة پژوهش

هررای متکرری برره روش علمرری و مبتنرری بررر اصررول و بررسرری

های آماری در خصو محی جغرافیايی و ارتباط آن با روش

برای اولین بار در نیمة اول قررن نروزدهم های اجتماعیآسیب

خرانم . (9319پرهیز، ) به وسیله کتله و گری صورت گرفته است

در اثرر 9969جین جاکوبز نخستین کسی اسرت کره در سرال

بره « مرگ و زنردگی شرهرهای برزرگ آمريکرا »خود با عنوان

وضوع جرم و محی پرداخت او متتقد بود نظرارت متمرولی م

شهروندان به قابلیرت حیرات شرهر کمرک خواهرد کررد و برا

تروان امکران کنتررل ريزی مناسب شهری مری طراحی و برنامه

را فرراهم هرای اجتمراعی آسریب اجتماعی برای پیشرگیری از

هرای آسریب او ستی داشت کانون مهالتات مربروط بره . آورد

ريزی شهری نزديرک کنرد ا به علم طراحی و برنامهر اجتماعی

جفری اولین کسی برود ،9969در سال . (3: 9313عبدالهی حقی، )

که عبارت پیشگیری جرم از طريق طراحی محیهی را بره کرار

ريزی شهری و طراحی سراختارهای شرهری و او به برنامه. برد

واحرردهای همسررايگی برره منظررور کنترررل و پیشررگیری از

هرای بره نظرر او مراقبرت . تأکیرد داشرت های اجتماعی آسیب

هرا و طبیتی شهروندان و طراحی اصولی و صرحیه سراختمان

شرهری های اجتماعیآسیبفضاهای شهری عامل مهم کنترل

هرای پیشرگیری از و در راستای انديشره 9913در سال . است

ريرزی شرهری اسرکار نیرومن جرم از طريق طراحری و برنامره

(. همران ) قراوم در برابرر جررم را مهررد کررد ديدگاه فضرای م

برای نخسرتین برار وا ه 9919شرمن، گارتین و برگر در سال

شرمن و همکرارانش در . های جرم خیز را مهرد کردند کانون

های تلفنی برا درصد تماس 51مهالتة شهر مینیاپلی دريافتند

های شهری انجام گرفته اسرت درصد کانون 3/3پلی تنها از

Sherman et al. 1989:27-55)). پژوهش ديگر، مهالتة جرايم مرتب

باشد که در سرال با مشروبات الکلی در مرکز شهر نانتینگام می

در ايرن تحقیرق راهبردهرای مررورد . انجرام شرده اسرت 4114

در های اجتماعیآسیبانگلی برای کاهش استفاده در کشور

. رار گرفته اسرت مرکز شهر و نواحی تجاری آن مورد بررسی ق

دهد، افزايش تتامل و مشارکت بین پلی اين تحقیق نشان می

هرا و مراکرز مصررف مشرروبات و مديريت مشروب فروشری

توانرد و حضور و مراقبت بیشتر پلی می( ها عشرتکده)الکلی

,Hopkins) هرا گرردد موجب کاهش بزهکاری در اين محردوده

در شهر کمبريج برا در اين زمینه پژوهش ديگری .(2004:53-66

تر بزه سرقت گیری نقاط آلوده هدف شناسايی، تشريه و هدف

انجام شده است که با اسرتفاده از فنرون تهیره و 9995در سال

هرای بزهکراری و مصراحبه برا بزهکراران و برزه تحلیل نقشره

ديدگان و مشاهدات مرأمورين انتظرامی اقردام بره شناسرايی و

.(Bennett, 1995: 113-123)خیرز گرديرده اسرت تتیین نقاط جرم

ای رابهه جرم، ، ام سی کاملی در مقاله4119در سال ،همچنین

ريزی شهری را با تئوری و تکنیک در اسرترالیا طراحی و برنامه

گیررد و راهکارهرای پیشرگیری جررم از و نیوزيلند به کار می

کنرد و ارزيرابی مری NSWطريق طراحی محیهی را در پلی

(Mc Camley, 2001: 17). کند راهبردهای طراحی امنیت را بیان می

پژوهش های لسؤا

های اجتماعی مرتب با مواد های آسیب توزيع فضايی کانون -

شهر تهران چگونه است؟ 94در محدودة جغرافیايی منهقة

هررای کالبرردی يررا عوامررل مکررانی مررؤثر ترررين ويژگرری مهررم -

هرای اجتمراعی مررتب برا آسیب کننده يا تسهیل کنندة ترغیب

ها کدام است؟مواد در اين محدوده

هرای اقدامات علمی و عملری بره منظرور مقابلره برا آسریب -

های ارتکاب آسیب( ريسک)اجتماعی و افزايش ضريب خهر

شرهر 94های جرايم مرتب با مواد منهقرة اجتماعی در کانون

تهران چیست؟


روش تحقیق

کاربردی و روش آن تحلیلری، تهبیقری پژوهش حاضر از نوع

و برای شناسايی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در باشد می

های آماری و گرافیک مبنا در محی سرامانه سهه شهر از مدل

تررين مهرم . اسرتفاده شرده اسرت (GIS)اطیعات جغرافیرايی

، فاصرله 9های آماری مورد استفاده، آزمون مرکز متوس آزمون

بوده است و از برین 3و بیضی انحراف متیار 4متیاراز انحراف

بررای 5ترين همسرايه ، شاخص نزديک4بندی های خوشه آزمون

در ايرن . خیز به کار گرفته شده اسرت های جرم شناسايی کانون

هرای آمراری های آماری، برخی روش پژوهش عیوه بر آزمون

ه به کار گرفتر 6گرافیک مبنا از جمله روش تخمین تراکم کرنل

های مربروط بره جررايم مرورد در اين ارتباط، داده. شده است

94ای در محدودة قانونی منهقره مهالته به صورت وقايع نقهه

. شهر تهران در نظر گرفته شده است

کند ترا گران کمک می های آماری يکپارچه به تحلیل روش

. های اجتمراعی را درک نماينرد الگوهای کلی و عمومی آسیب

توان به عنوان متیراری تقريبری بررای توس را مینقهه مرکز م

يرا هرای اجتمراعی آسیبمقايسه توزيع فضايی انواع گوناگون

هرای زمرانی برای بررسی وقوع يک نوع جرم خرا در دوره

شراخص فاصرله از انحرراف متیرار بره . مختلف به کار گرفت

. هرای مجرمانره کمرک کنرد تشريه سهه و نحوه توزيرع داده

فاصله از انحراف متیار بیشرتر باشرد، پراکنردگی هرچه اندازة

سررهود پراکنرردگی را نیررز . هررای بزهکرراری بیشررتر اسررت داده

اندازه و شکل . توان به وسیله بیضی انحراف متیار نشان داد می

بررای کنرد و امترداد آن بیضی، میزان پراکنردگی را مترین مری

مفیردترين آزمرون . دهد حرکت رفتارهای مجرمانه را نشان می

چنردين روش بررای . بنردی اسرت آماری جامع، آزمون خوشه

. بندی در توزيع بزهکراری قابرل اسرتفاده اسرت آزمون خوشه

1 Mean Center 2 Standard Deviation Distance 3 Standard Deviation Ellipse4 Tests for clustering5 Nearest Neighbor Index (NNI) 6 Kernel Density Estimation

بنردی های خوشه ترين همسايه از جمله آزمون شاخص نزديک

ترين همسايه روشی ساده و سريع برای شاخص نزديک. است

در . آزمون تجمع بزهکاری در يک محدودة جغرافیرايی اسرت

هرای ، توزيرع واقتری داده ترين همسايه شاخص نزديکآزمون

ها به همران تترداد نمونره و برا توزيرع جرم با گروهی از داده

.(95 :9311اک و همکاران، )شود قاعده مقايسه می بی

هرای تررين روش بررای بره تصروير کشریدن داده مناسب

بزهکاری به صورت سهه پیوسته، روش تخمین تراکم کرنرل

يرابی و هرای درون ايرن روش از جملره روش . چهارگانه است

تترداد نقراط جررم درون هموارسازی سهود پیوسته است که

کند و سهه هموار شتاع تتیین شده جستجو را با هم جمع می

نمايد که نمايانگر حجم يا ترراکم توزيرع ای ايجاد می و پیوسته

روش تخمین تراکم کرنل . جرم در محدودة مورد مهالته است

بندی برخی جرايم و حرذف بقیره آنهرا، میرزان وشهبه جای خ

(.46 :همان)گیرد تمرکز در تمامی سهود جرايم را در نظر می

ای گفتنی است در اين پژوهش برای تشرکیل پايگراه داده

از برررای تحلیررل تهبیقرری و گرافیکرری و Excelافررزار نرررماز

افرزار و نررم (GIS)افزارهای سیستم اطیعرات جغرافیرايی نرم

اده شرده اسرتف Arc GIS در محری Crime Analysisجرانبی

.است

مرواد مرتب باجامتة آماری اين پژوهش مجموعه جرايم

بره 94در محدودة قانونی منهقرة 9311بوده است که در سال

وقوع پیوسته است و به عنوان يرک واقترة مجرمانره بررای آن

راوانری ايرن نوع و درصد ف. پرونده و سابقه تشکیل شده است

. آورده شده است 9جرايم در جدول


99

شهر تهران 21بررسی نوع و میزان جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقة -2جدول

94درصد فراوانی در منهقه 94فراوانی در منهقه درصد فراوانی در تهران فراوانی در تهران نوع جرم

59/46 49 19/31 413 خريد و فروش ترياک

19/9 1 64/1 911 خريد و فروش حشیش

- - 31/1 5 خريد و فروش سوخته

- - 53/1 1 خريد و فروش شیره مهبو

- - 95/1 4 خريد و فروش کوکائین

- - 44/1 3 خريد و فروش گراس

- - 59/4 33 خريد و فروش مواد مخدر شیمیايی

- - 49/9 91 مخدرتولید آالت ساخت و استتمال مواد

59/49 99 91/94 916 خريد و فروش مواد مخدر صنتتی

19/6 6 35/3 44 خريد و فروش هروئین

5/94 99 16/33 443 خريد و فروش ساير مواد

41/3 3 45/5 69 سوء مصرف

911 11 911 9394 مجموع جرايم مرتب با مواد مخدر

محاسبات نگارندگانو 9311نیروی انتظامی تهران بزرگ، : مأخذ

معرفی محدودة مورد مطالعه

بیش از سه چهارم شررقی تهرران دورة قاجرار را در 94منهقه

شهريور و شوش بر حصار 91های انقیب، خیابان. گیرد بر می

ناصری منهبق هستند و تنها لبة غربی بر ضلع چهارم آن؛ يتنی

درصرد کارکردهرای 11بریش از . نردارد خیابان کارگر انهباق

51حکررومتی، کارگرراهی و انبررار و برراالتر از -تجرراری، اداری

مررذهبی و پررذيرايی آن نقررش -درصررد کارکردهررای فرهنگرری

عمرده )درصد واحدهای تجاری 44. شهری و فراشهری دارند

درصرد انبارهرا و 91ها، هدرصد کارگا 4/44، (و خرده فروشی

حکومتی تهران برزرگ در -ای اداریدرصد فضاها و بناه 1/4

داخل براروی )درصد از سهه منهقه 41. قرار دارند 94منهقه

سال 411درصد از بافت بیش از 13سال و 411بیش از ( اول

اعرم )درصد محدودة منهقه، فرسروده 34بیش از . قدمت دارد

بره عبرارت ديگرر، . شرود محسوب می( از ارزشمند يا غیر آن

اين منهقه . قرار دارند 94ان بزرگ در منهقه مرکز تاريخی تهر

93، از شرق به مناطق (خیابان انقیب) 1-6از شمال به مناطق

96و 95، از جنرروب برره منرراطق (شررهريور 91خیابرران ) 94و

خیابران حرافو و ) 99و از غررب بره منهقره ( خیابان شروش )

شرهرداری تهرران 94منهقه . شود محدود می( وحدت اسیمی

نرژاد و حراتمی ) محله تشکیل شرده اسرت 93اضر از در حال ح

هر چند بسیاری از عناصرر و فضراهای . (35-34: 9391همکاران،

تهران در گرذر 94شاخص و با کیفیت بافت قديمی در منهقه

بنردی موجرود بافرت زمان از برین رفتره اسرت، امرا اسرتخوان

کمابیش با استخوان بندی تاريخی بخش مرکزی شرهر انهبراق

خرداد، 95بازار بزرگ تهران در حد فاصل چهار خیابان .دارد

مصهفی خمینی، شوش و خیام، مرکرز ثقرل و سرتون فقررات

بره -دهد، و امتدادهای منشرتب از آن را تشکیل می 94منهقه

هرای با پرذيرش فتالیرت -خصو به سمت جنوب و شمال

محورهای خیرام . کنند بندی منهقه را تتیین می اصلی، استخوان

-هرای تجراری بی و صراحب جمرع برا پرذيرش فتالیرت جنو

ای دارای پیوندهای قروی برا برازار تولیدی با مقیاس فرامنهقه

دهند و بندی را تشکیل می هستند و بخش جنوبی اين استخوان

با امتداد از طريق محورهای شهید رجايی و فدائیان اسریم بره

هرای فتالیتدر بخش شمالی بازار، . رسند بزرگراه آزادگان می


هرای اداری منشتب از برازار از طريرق خیابران -عمده تجاری

خیام، ناصر خسرو و پامنار به سمت خیابان امیرکبیرر و میردان

میدان توپخانره يکری از نقراط عهرف . يابند توپخانه تداوم می

هرای سرتدی، ای اسرت و خیابران های فرامنهقه تمرکز فتالیت

امتردادهای اصرلی و مکران السرلهنه زار، فردوسری و قروام الله

تولیردی و -از نروع تجراری )های مهم منهقره استقرار فتالیت

. گرردد است که به خیابان انقیب منتهی مری ( حکومتی -اداری

، 94بنرردی اصرلی منهقرره تروان گفررت اسرتخوان بنرابراين، مرری

جنرروبی اسررت و از جنرروب برره شررمال بررر حجررم -شررمالی

هررای تجرراری الیررتتجرراری در کنررار فت -هررای اداری فتالیررت

(.4-3: 9319منزوی و همکاران، ) ای، اضافه شده است فرامنهقه

و موقعیت آن در شهر تهران 21منطقه -2شکل

مبانی نظری

هرای بسریار گزافری در جرم و جنايت موجب تحمیرل هزينره

.Mc Collster et al).گرردد سرهود فرردی، اجتمراع و ملری مری

های از اين رو در زمینه پیدايش و افزايش ناهنجاری (2010:104

هرای تئوريرک های شهری برزرگ، سیسرتم اجتماعی در محی

هررای اجتمرراعی، اقتصررادی، مختلررف در چررارچوب بررسرری

شناسرری برره تحلیررل و ارزيررابی ايررن جغرافیررايی و حترری روان

فرضریات، الگوهرای ةانرد، برا اراير موضوع پرداخته و کوشیده

های عملری مرؤثر جوانرب گونراگون آن را مرورد تبیین و مدل

زنردگی و در کتراب ( 9969) 9”جراکوبز “. بررسی قررار دهنرد

به اين مسأله پرداختره اسرت کره مرگ شهرهای بزرگ آمريکا

ابل بین جرم و محی کالبدی ارتباط نزديکی وجود داشته که ق

وی شهرهای مدرن را کره براسراس . باشدسنجش و کنترل می

بندی و تفکیک عملکردی شکل گرفته نقد کررده الگوی منهقه

هرای کند و با تمجید از خیابان و کاربری مختل را پیشنهاد می

1 Jacobs


919

سرزنده و شلوغ، تأمین امنیرت و ايجراد صرله عمرومی را بره

دانرد و متتقرد برداران از فضرا مناسرب مری وسیله نظارت بهره

يکری از . انجامد است که به تقويت ارتباطات اجتماعی آنان می

هرا و راهکارهای ايجاد نظارت برر فضراها، قرارگیرری پنجرره

ها و فضاهای عمرومی اسرت کره بردين ها رو به خیابان بالکن

ها بوده و بدين وسریله ترتیب چشمان بیشتری ناظر بر فتالیت

رضرازاده و خبیرر، )يابرد می های جرم کاهش امکان وقوع فرصت

شناسان مکتب شیکاگو مبادرت بره پ از آن جامته .(59: 9319

هرای با اين وجرود در دهره . ترسیم موقتیت بزهکاران نمودند

های لینچ، جاکوبز، آنجل و جفرری برر پژوهش 9911و 9961

تواند اين امر صحه گذاشت که طراحی شهری به طور قهع می

.(Cozens, 2008:429-444) ترأثیر داشرته باشرد بر وقوع بزهکراری

هرای طی دو دهره اخیرر در نگررش و سیاسرت ،عیوه بر اين

مقابله با بزهکاری شهری تغییرات برایشناسان پیشگیرانه جرم

پیشگیری برایمهابق اين نگرش . مهمی به وقوع پیوسته است

بايستی مکان وقوع برزه نیرز مرورد "بزهکار"از جرم عیوه بر

هرای مجرمانره در محری أکید قرار گیرد تا با حذف فرصرت ت

جغرافیايی، امکان به حرداقل رسراندن نرر بزهکراری فرراهم

.(44: 9319 کینتری و همکاران،) گردد

وسیله به 9993 سال های بزه در مهالتة بزهکاری و مکان

ن وامجرمر متقابرل عمرل کشف پل و پاتريشا برانتینگهام برای

آنهرا جررم هردف عنوان به که و اجتماعی کالبدی های محی

جررم کره اسرت آنها اين نظرية. شد ارائه شود، می انتخاب

فضا در شهری انداز چشم در حرکت و مردم متقابل عمل نتیجه

وقروع بررای ،همچنین( قربانیان و بزهکاران. )اشدب می و زمان

:باشد داشته اصلی وجود عنصر چهار بايستی مکان يک در جرم

,Chi pun Chung).مکران (4 هردف، (3بزهکرار، (4قرانون، (9

، مهالترةجرم، جنايرت، آزار و 9شناسری محیهری جرم (2005:10

،ای کره علرت وقروع آنهرا در وهلرة اول اذيت است بره گونره

ای مربروط بره شریوه ،های ويژه و در وهلة دوم مربوط به مکان

هايشران بره وسریلة ها بره فتالیرت است که اشخا و سازمان

1 Environmental Criminology

Bottoms and).دهنرد فاکتورهای فضايی يا مکان محور شکل می

Wiles, 1997: 305) 4جررم ازطريرق طراحری محری پیشگیری از

(CPTED) مشتمل بر طراحی و مرديريت محری کالبردی بره

. باشرد های جرم، جنايت و بزهکاری می منظور کاهش فرصت

استوار اسرت کره افزون براين، اين نگرش براساس اين فرض

مجرمان و بزهکاران قبل از آنکه مرتکب جرم شوند، وارد يک

مجموعره ،در واقرع . شروند سرازی منهقری مری فرايند تصرمیم

ريررزی و شناسرری برنامرره پیشررنهاد روش CPTEDهررای نظريرره

طراحی مجدد محیهری اسرت کره برر آن اسراس، متمراران و

را کراهش توانند مجال ترس از جرم و تبهکاری شهرسازان می

عمومرا (Atlas, 1999:11). داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد

CPTEDافترد و هايی که در آن جررم اتفراق مری بر روی زمینه

دهنرد، تأکیرد پذيری محی را کاهش می هايی که آسیب تکنیک

اين ديدگاه همواره در مترض . (931-949: 9311 صالحی،) کند می

مبنرای چهرار اسرتراتژی کلیردی اصید و ارزيابی است و برر

هرا و مشتمل بر تملک قلمرو، نظارت طبیتی، حمايت فتالیرت

(Cozens, 2002:132). هرا بنرا نهراده شرده اسرت کنترل دسترسری

3های شکسته شدهپنجره"تئوری بسیار تأثیرگذار ويلسرون و "

کلینب به مقولة پیشگیری از جرم برا تمرکرز برر روی آگراهی

مشکوک، حفاظت از محری و پیامردهای ن از رفتارهایاساکن

(Wilson & Kelling, 1982: 29–38).پردازد آن می

هرم در مهابق نظرية فضای قابل دفاع نوع طراحی شهری

انتخاب مکان جرم و هم در ارتکاب به جرم به تبهکرار کمرک

اينکه توزيع ؛نکته حائز اهمیت ديگر (Newman, 1973:3). کند می

جغرافیايی جرايم تحت تأثیر متغیرهرای محرل و زمران وقروع

تحقیقرات نشران . بزه، مرتکب جررم و قربرانی برزه قررار دارد

های شهر به علت ساختار کالبدی ويژه دهد در برخی مکان می

ن و اهررای اجتمرراعی، اقتصرادی و فرهنگرری سرراکنی و مشخصره

رصت بزهکاری بیشرتر ها، امکان و ف کنندگان اين مکان استفاده

وجرود علرت های شهری به است به عک در برخی محدوده

2 Crime Prevention Through Environmental Design 3 Broken


. موانررع و شررراي برراز دارنررده، نررر بزهکرراری انرردک اسررت

درحقیقت، به طور قهع جرم به طور يکسان در سراسرر شرهر

خیرز در سرالیان اخیرر های جرم شود و عقیدة کانون پخش نمی

. (49: 9319رهیز، پ) توجه روزافزونی را به خود جلب کرده است

بسرریاری از صرراحبنظران و از جملرره طرفررداران نظريرره

هرای توزيع تمرکز بزهکاری در محدوده علت 9فتالیت روزمره

خررا جغرافیررايی را همگرايرری و ترکیررب سرره عامررل زيررر

:شود خیز می های جرم گیری کانون اند که موجب شکل دانسته

.وجود اهداف مجرمانه( الف

بزهکارانی که دارای انگیزه، تروان و مهرارت کرافی وجود ( ب

.برای انجام عمل مجرمانه هستند

مقابلره برا اقردامات بررای نبود مراقبرت و کنتررل مناسرب ( ج

(.99: 9311فلسون، کیرک، ) نالمجرمانه از سوی مردم و مسؤو

هررا را در ای از پژوهشررگران وجررود برخرری کرراربری عررده

شرمن، ".اند شهری مؤثر دانستهخیز های جرم گیری کانون شکل

از جمله کسانی هسرتند کره بره ارتبراط نروع "گارتین و برگر

.Sherman et al)انرد ها اشاره نمروده گیری کانون کاربری و شکل

1989: 27-55.)

"اک"و "ويزبرد"در اين میان چهار مفهوم اساسی زيرر 4

:اند خیز مؤثر دانسته های جرم گیری کانون را در شکل

.وجود امکانات و تسهییت مناسب بزهکاری(الف

چون دسترسی راحت، نبرود گشرت و 3های مکانی ويژگی (ب

در کنرار آن وجرود و نگهبان، نبود مديريت صحیه برر مکران

ن را ترغیررب برره جنايررت در برخرری ابرخرری امکانررات مجرمرر

.نمايد های خا می مکان

هلروب يا وجود امروال يرا اشریايی کره م 4اهداف مجرمانه (ج

.بزهکاران است

وجود تتداد بیشتر بزهکراران و داشرتن توانرايی و 5بزهکار (د

عمرل مجرمانره از ديگرر عوامرل مرؤثر در بررای انگیزه کرافی

: 9311اک و همکراران، )خیرز اسرت هرای جررم گیری کانون شکل

1 Routine Activity 2 Eck 3 Site Features 4 Crime Targets 5 Offender

961.)

مرکز کاهش بزهکاری متتلق به وزارت کشور انگلسرتان،

:شرد زير تتريف است را به "خیز های جرم کانون"

براالتر که در آن وقوع بزه از حد متوس ناحیة جغرافیايی يک

بره توزيرع نسربت آن وقوع بزهکاری در که ای ناحیه يا. است

مکران تتريرف ايرن مهابق. است ناحیه متمرکزتر کل جرم در

از زيرادی سرهم که است متین مشخص و ای خیز محدوده جرم

داده در خرود جرای را مهالته محدودة مورد در کل جرايم کل

(.44: 9319پرهیز، ) است

ای اسرت کره خیرز محردوده بنابر تتريف فوق کانون جرم

. متوس وقوع بزهکاری در آن بیش از منراطق پیرامرون اسرت

خیابران، مغرازه تواند به صورت يک خانه، گوشة اين مکان می

(.Sherman et al. 1989: 27-55) يا هر مکان ديگری باشد

هایافته

991برر پايرة آمرار موجرود در سیسرتم های اين پژوهش داده

نیروی انتظامی اخذ گرديده است، بر اين اساس افرادی کره از

در محردودة قرانونی شرهر تهرران 31/99/11تا 9/9/11تاريخ

هرای تهرران و واحردهای جررم شرده و در کینترری مرتکب

بررای آنهرا ( مخدرپلی آگاهی، پلی مبارزه با مواد )اجرايی

. انرد پرونده تشرکیل شرده اسرت، مرورد بررسری قررار گرفتره

مصاديق جرايم مرتب با مواد مخردر شرامل خريرد و فرروش

خريد و فروش مرواد مخردر خريد و فروش حشیش، ترياک،

خريد و فروش هروئین، خريد و فروش ساير مرواد و صنتتی،

منظرور بره . و اعتیاد به مواد مخردر بروده اسرت 6سوء مصرف

تحلیل فضايی و جغرافیايی جرايم ارتکابی ابتردا محرل وقروع

اين جرايم به صورت نقاط منفرد در پايگاه داده مکانی ذخیرره

الگروی ( آمراری و گرافیکری )های تحلیلی و با استفاده از مدل

فضرايی ايررن جرررايم در سررهه شرهر و منهقررة مررورد مهالترره

خیرز ای جررم هر گیرری کرانون استخراج و بر اين اساس شکل

. جرايم مرتب با مواد مخدر مورد سنجش قرار گرفت

6 Drug Abuse


913

تحلیل زمانی وقوع جرایم مرتبط با مواد مخدر

تحلیل زمانی بزهکاری بر پايه تغییرات نوع و میزان بزهکراری

هرای های سال يا ماهدر بستر زمان براساس مقاطع زمانی فصل

م مختلررف سررال، روزهررای هفترره و سرراعات شرربانه روز انجررا

انردرکاران قضرايی و توانرد بره دسرت اين تحلیل می. گیرد می

خیرز، الگوهرای هرای جررم انتظامی در شناسرايی بهترر کرانون

.بزهکاری و پیشگیری از بزهکاری کمک نمايد

تحلیل زمانی روزهای هفته و ساعات شربانه روز کرل جررايم

دهرد زمران اوج و نشان می 94مرتب با مواد مخدر در منهقه

و در روز 93ثقل زمانی وقوع جرايم ارتکابی در ساعت مرکز

رويداد برزه در ايرن سراعت و روز 1-91چهارشنبه با فراوانی

31/93ترا 31/94همچنین، در همین روز در ساعت . باشدمی

البته جرايم مرتب با مواد . فقره بزه روی داده است 6-1تتداد

شرنبه ه تا پنجشنب مخدر دارای پراکندگی زمانی در روزهای سه

ن جرايم مرتب ابنابراين مجرم. باشدمورد بزه می 4-6با تتداد

با مواد مخدر، بیشرتر، سراعات ظهرر را بررای ارتکراب جررم

.کنندانتخاب می

شهر تهران 21روزهای هفته و ساعات شبانه روز در منطقة توزیع زمانی وقوع تمامی جرایم مرتبط با مواد مخدر در -2نمودار

محاسبات نگارندگان: مأخذ

سراعات شربانه روز برزه تحلیل زمانی روزهرای هفتره و

دهرد کره زمران نشان مری 94خريد و فروش ترياک در منهقة

فقره 6-1با فراوانی 93شنبه ساعت اوج اين جرم روزهای سه

ترا 31/94در همین روز و در سراعات ،همچنین. باشدبزه می

ايرن نشران . مورد جرم بره وقروع پیوسرته اسرت 6-4، 31/93

روش مرواد مخردر بیشرتر ن بزه خريرد و فر ادهد که مجرم می

،بنرابراين . کننرد ساعات ظهر را برای ارتکاب جرم انتخاب می

شرنبه گرايش کلی اين جرم در روزهای میانی هفته و بیشتر سه

.باشد ظهر می 31/93تا 31/94و در ساعات


21در روزهای هفته و ساعات شبانه روز در منطقة توزیع زمانی وقوع جرم مربوط به خرید و فروش تریاک -1نمودار


مخردر صرنتتی در تحلیل زمانی بزه خريد و فروش مواد

دهرد کره زمران اوج ايرن جررم روزهرای نشان مری 94منهقة

4ترا 5/9برا فراوانری 31/91ترا 31/96هرای دوشنبه سراعت

گررايش کلری ايرن . باشرد رويداد بزه در اين ساعت و روز می

جرم در روزهای میانی هفته و در ساعات بتد از ظهر و اولیره

.باشدشب می

21توزیع زمانی وقوع جرم مربوط به خرید و فروش مواد مخدر صنعتی در روزهای هفته و ساعات شبانه روز در منطقة -3نمودار

نگارندگان محاسبات: مأخذ

مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار جرایم مرتبط باا ماواد

کالنشهر تهران 21مخدر در منطقة

برای سنجش توزيع فضايی و مرکز ثقل جرايم مورد بررسری،

های آماری گرافیک مبنا شرامل آزمرون مرکرز میرانگین و مدل

مرکرز . گرفتره اسرت بیضی انحراف متیار مورد اسرتفاده قررار

میانگین، مکان مرکرزی را بره صرورت میرانگین مبنرايی تمرام


915

بیضی انحراف متیرار، برا . کند های بزهکاری مشخص می مکان

استفاده از انحرراف متیرار فاصرله مکران هرر جررم ترا مرکرز

. کنرد میانگین، پراکندگی، جهت و موقتیت آن را مشخص مری

هرای ف متیرار مکران مرکز میانگین و بیضی انحررا 4 در شکل

کینشهر تهران نشران 94جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقه

های نسربی ها بیانگر تفاوت تفاوت میان بیضی. داده شده است

های مختلرف جررم در الگوهای پراکندگی و جهت آن در داده

های آماری ياد شده، های حاصل از آزمون براساس نقشه. است

:به شرد زير است 94ر منهقة الگوهای فضايی بزهکاری د

مرکرز متوسر جررايم :کل جرايم مرتب با مرواد مخردر

شهر تهران تا حدود زيرادی 94مرتب با مواد مخدر در منهقة

بر خیابران ناصرر خسررو ؛بر مرکز جغرافیايی اين منهقه يتنی

بیضی انحرراف متیرار . خرداد منهبق است 95منتهی به خیابان

اين نروع جررايم حالرت دايرره دارد کره از توزيرع جررايم در

رسرد به نظرر مری . های مختلف جغرافیايی خبر می دهدجهت

آهرن های مترو ستدی، مولوی و ايستگاه راهقرارگیری ايستگاه

زيررا . ی ترأثیر گرذار بروده اسرت در چگونگی امتداد اين بیض

هرا بیشترين تمرکز ارتکاب اين جرايم به سروی ايرن ايسرتگاه

.بوده است

رسد علت باال بودن میزان ايرن جررايم در ايرن به نظر می

هرای متررو و از ويژگری هرای حراکم برر ايسرتگاه ،هامحدوده

شلوغی، رفت و آمد زيراد، کنتررل نظرارتی )نواحی مجاور آن

در ايرن میران میردان . ترأثیر پذيرفتره اسرت ( میاندک و گمنرا

و میدان استقیل وضتیت بسیار حادی نسبت ( اعدام) محمديه

به ساير میادين و متابر دارند، زيرا که میزان جرايم ارتکابی در

.ها بسیار زياد استاين مکان

شهر تهران 21جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار کل -1شکل



مرکرز میرانگین برزه خريرد و : بزه خريد و فروش ترياک

خیابران ؛يتنری 94غرافیرايی منهقرة فروش ترياک بر مرکرز ج

بیضری . خررداد منهبرق اسرت 95ناصر خسرو نزديک میردان

جنروب -انحراف متیار اين بزه دارای کشیدگی شرمال غربری

غربرری و ايررن بیضرری دارای کشرریدگی زيررادی بخصررو در

باشرد کره از پراکنردگی و مری 94قسمت جنوب غرب منهقة

منهقره خبرر توزيع فضايی اين جرم در قسمت جنوب غررب

میزان وقوع جرم خريد و فروش تريراک در محردودة . دهدمی

ای که اين تتداد قابرل توجره برزه زياد است به گونه 94منهقة

دهری توزيرع کرل جررايم در بر روی الگوی فضرايی و شرکل

تأثیرگررذار برروده و برره کشرریدگی بیضرری 94محرردودة منهقررة

.شده استمنجر انحراف متیار در اين جهت

شهر تهران 21مرکز متوسط و بیضی انحراف معیار بزه خرید و فروش تریاک در منطقه -3شکل


محرل تمرکرز نقراط : خريد و فروش مواد مخدر صرنتتی

کشریده 94ارتکاب اين نوع جرم به سمت شمال شرق منهقة

شده است و مرکز متوس آن نیز در همین سمت و بر نزديکی

بیضی انحراف . سینا منهبق استسه راه مجاهدين و خیابان ابن


911

غربی دارد و به سمت شمال شررق -متیار تقريبا جهتی شرقی

توان گفت تفاوت در سراختار می. کشیده شده است 94نهقه م

های جنوبی منهقرة اجتماعی اقتصادی اين محدوده با محدوده

باعث تغییرر در عرضره و تقاضرای مرواد مخردر صرنتتی ،94

هرای اقتصرادی و اجتمراعی در با تغییر ويژگری ؛شود يتنی می

نرروع مصرررف مررواد در ايررن 94هررای مختلررف منهقررة بخررش

يابد، بدين صورت که در محدوده های ها نیز تغییر میمحدوده

هرای خريد و فروش هروئین و در محردوده 94جنوبی منهقة

خريد و فروش مرواد مخردر صرنتتی بیشرتر 94شمالی منهقة

. اتفاق افتاده است

شهر تهران 21عیار خرید و فروش مواد مخدر صنعتی در منطقه مرکز متوسط و بیضی انحراف م -4شکل


بندی آزمون خوشه

برررای تحلیررل هررای آمرراری مررورد اسررتفاده از ديگررر شرراخص

،کینشررهر تهررران 94الگوهررای فضررايی بزهکرراری در منهقررة

بروده 9تررين همسرايه بنردی و شراخص نزديرک آزمون خوشه

نحوة پراکنش الگوهرای بزهکراری ،به کمک اين آزمون. است

1 Nearest Neighbor Index (NNI)

هرای در محدودة مورد مهالته بررسی شده است کره آيرا داده

یرز در ايرن خ دارند و آيا کانون جرم 4ای مجرمانه توزيع خوشه

محدوده شکل گرفته است؟

2 Clustered


شهر تهران 21ترین همسایه جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقة نتایج تحلیل شاخص نزدیک -1جدول

Zنمره شاخص نزدیک ترین همسایه جرم ردیف

-6 5/1 خريد و فروش ترياک 9

-14/1 99/1 خريد و فروش مواد صنتتی 4

69/9 34/9 خريد و فروش هروئین 3

4 31/9 خريد و فروش حشیش 4

-44/4 64/1 خريد و فروش ساير مواد 5

53/1 41/3 سوء مصرف 6

-64/1 64/1 کل جرايم 1


تررين همسرايه در پراکنردگی کرل میزان شاخص نزديرک

فقرره 11)شهر تهران 94جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقة

براساس اين مقدار توزيع فضايی کل . باشدمی 64/1برابر ( بزه

ای است، زيررا خوشه 94جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقة

ترين همسايه برابر يک باشد، شاخص نزديکاگر نتیجة آزمون

اگرر . های بزهکاری به صورت تصادفی توزيع شده اسرت داده

هرای ای برودن داده تر از يک باشد، بیانگر خوشه نتیجة کوچک

ترر از ترين همسايه بزرگ مجرمانه است و اگر شاخص نزديک

. هرای مجرمانره اسرت يک باشد، نشانگر توزيع يکنواخت داده

باشرد، مری -64/1ايرن جررايم کره مترادل Zقردار براساس م

ای بودن توزيع فضايی نقاط مربروط بره کرل تأيیدکنندة خوشه

يتنری ؛جرايم مرتب با مواد مخدر در محدودة مورد پرژوهش

توان برای اطمینان را می Zنمرة . باشدشهر تهران می 94منهقة

. ترين همسايه به کار گرفرت از صحت آزمون شاخص نزديک

توان بره درسرتی تری باشد می عدد منفی بزرگ Zچه نمرة هر

ايرن . ترين همسايه اطمینان کررد نتیجه آزمون شاخص نزديک

محرل تمرکرز 94دهرد محردودة خاصری از منهقرة نشان مری

کنرد و در نقهرة بزهکاری است و از الگوی متمرکز پیروی می

های اين محدوده از نظر ارتکراب بزهکراری مقابل ساير بخش

.شوندمحسوب می 9های پاکدودهمح

1 Cool Spot

21تحلیل فضایی جارایم مارتبط باا ماواد مخادر منطقاة

کالنشهر تهران به روش تخمین تراکم کرنل

جرايم مرتب با مواد مخدر در منهقرة ی يفضا الگویبا بررسی

در روش تراکم کرنل، نتايج آزمون قبلی کینشهر تهران به 94

کره توزيرع جررايم دهرد مری و نشان شده یديتأاين آزمون نیز

،ایصرورت خوشره ة مورد مهالته بره مورد بررسی در محدود

برا 94منهقرة ی از يهرا بخش ،ديگر به عبارت. گرد آمده است

منراطق میزان بسیار باالی بزهکاری مواجره اسرت و در ديگرر

5در شرکل .شهر میزان بزهکاری اندک يا در حد صفر اسرت

های جرايم مرتب با مواد مخدر به روش تخمین ترراکم کانون

. نشان داده شده است 94کرنل در منهقة

بررسری پراکنرردگی : کرل جررايم مررتب بررا مرواد مخردر

های وقوع کل جررايم مررتب برا مرواد مخردر در سرهه مکان

میردان محمديره دهرد، کینشرهر تهرران نشران مری 94منهقة

و همچنین میدان اسرتقیل 94در جنوب غربی منهقة ( اعدام)

هرای اصرلی ارتکراب جررايم در شمال غربی اين منهقه کانون

وجرود برازار مناسرب عرضره و . باشدمرتب با مواد مخدر می

ها، مصرف زياد آن در اين محدوده علتفروش مواد مخدر به

ها، ناکافی بودن کنتررل رسرمی، توزيع آسان مواد در اين میدان

رو در میرردان محمديرره و اسررتقیل هررای مترروجررود ايسررتگاه

های مناسب و آشنايی برای ارتکراب جررايم مررتب برا پاتوق

.ها به وجود آورده استمواد مخدر در اين محدوده


919

چنردين کرانون فرعری در ،های اصرلی در کنار اين کانون

اطراف میدان استقیل و خیابران جمهروری منتهری بره میردان

بهارستان، ايستگاه پل چوبی و خیابان مازندران منتهی به میدان

آباد در جنوب غربی و میردان شروش در ابن سینا، محلة خانی

.وجود دارد 94جنوب شرقی منهقة

ايرن در رسرد جررايم مررتب برا مرواد مخردر به نظر می

ناشری هم آن و است پذير امکان راحتیهای جرم خیز به کانون

ايرن در مرواد ايرن کننردگان توزيع که است امنیتی احساس از

سرهه پرايین علرت نیز شرايد بره و خیز دارند های جرمکانون

وسرریع، عرردم وجررود نظررارت اجتمرراعی و بیکرراری آمرروزش،

کالبردی هرای هرای اجتمراعی، ويژگری انتظامی، فقرر، ويژگری

، پر کردن اوقرات فراغرت برایفقدان برنامه صحیه نامناسب،

مقهتی يافتن رهايی برای های اجتماعی و اقتصادی ونابرابری

استتمال مواد مخردر در به میل... و روحی فشارهای برخی از

انرزوای اجتمراعی و ،از طرف ديگرر .ها بیشتر استاين مکان

شرارکتی نیرز در میران نبود اعتماد سبب شرده ترا رفتارهرای م

برداری از ابزارهای شکل نگیرد و امکان بهره 94منهقة ساکنان

. مشارکتی نظارت و کنترل اجتماعی فراهم نیايد

تهرانشهر 21های تمرکز کل جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه توزیع فضایی کانون -9شکل



بررسی نحروة پراکنردگی ايرن : بزه خريد و فروش ترياک

خیرز در دو کرانون جررم 94دهد کره در منهقرة جرم نشان می

بزه شکل گرفتره، کرانون اولری در شرمال غررب ارتباط با اين

منهقه شکل گرفته که مرکز ثقل آن میردان اسرتقیل و خیابران

میردان محمديره . يتنی ستدی و جمهوری است ؛منتهی به آن

در جنروب غررب ( مولروی )و خیابران منتهری بره آن ( اعدام)

منهقه، دومین کانون بحرانی خريد و فروش اين مواد به شمار

قع شدن ايرن محردوده در نزديکری برازار تهرران و وا. رودمی

هرای رسرمی، رفرت و وجود ايستگاه مترو، اندک بودن کنتررل

گیرری شکل های علتتوان از آمد و تردد زياد و شلوغی را می

خیررز خريررد و فررروش تريرراک در ايررن میرردان و کررانون جرررم

.های منتهی به آن دانست خیابان

21توزیع فضایی کانون های بزه خرید و فروش تریاک در محدود -9شکل


توزيرع بررسری : جرم خريد و فروش مواد مخدر صنتتی

خیرز در منهقرة گیری دو کانون جررم جرم از شکل فضايی اين

خیز در پل چروبی يک کانون جرم :دهدشهر تهران خبر می 94

منتهی به خیابان انقیب اسیمی که از تمرکرز براالی جررم در

تروان ايسرتگاه آن را مری علرت دهرد کره اين محدوده خبر می

هرای پرر جمتیرت شرهر چوبی دانست که يکی از محدوده پل

شود و روزانه پرذيرای جمتیرت کریرری از محسوب میتهران

باشد و در کنار اين کانون چندين کانون فرعری مردم تهران می


999

خیابان روشندالن منتهی به خیابان : تشکیل شده است از جمله

انقیب اسیمی و میدان ابن سرینا، خیابران احمردی و خیابران

.کفايی امانی منتهی به خیابان مازندران

خیز در خیابان باربد منتهری بره خیابران ون جرمدومین کان

در کنار اين کانون اصرلی چنردين .فردوسی شکل گرفته است

زار نو منتهی بره کانون فرعی با تراکم جرم کمتر در خیابان الله

خیابان جمهوری، خیابران اربراب جمشرید منتهری بره خیابران

منوچهری، میدان استقیل، خیابان جمهوری منتهری بره میردان

ای منتهی به خیابان جمهروری، سره راه استقیل، خیابان مراغه

نخشب منتهی به خیابان مصهفی خمینی و چهار راه سرچشمه

.شکل گرفته است

وجود بازار مناسب خريد و فروش مرواد مخردر صرنتتی

مصرف بسیار زياد آن و سود فراوان ناشری از فرروش علتبه

باال بودن میزان ارتکراب های علتاز جمله ،هادر اين محدوده

توزيع مواد مخدر ،از سوی ديگر. است 94اين جرم در منهقة

پرذير اسرت و آن هرم ناشری از به راحتی امکانمناطق در اين

94منهقره کنندگان اين مواد در احساس امنیتی است که توزيع

و بیکراری هقره ن ايرن من اآگراهی سراکن عدم لحاظ ه دارند و ب

يافتن مقهتی از برخی فشرارهای روحری رهايی برایوسیع و

بیشرتر هقره و غیره میل بره اسرتتمال مرواد مخردر در ايرن من

برخی از جوانران بیکرار و حتری نوجوانران شرغل و . باشد می

انرد و يرا حرفه خود را خريد و فروش مواد مخردر قررار داده

مکرران و وسررايل اسررتفاده از آن را در اختیررار متقاضرریان قرررار

.آيند ل میيين راه به کسب سود نادهند و از ا می

21های بزه خرید و فروش مواد مخدر صنعتی در محدوده توزیع فضایی کانون -0شکل



و راهکارها گیرینتیجه

آنچه در بررسی جغرافیای جرايم شهری اهمیرت دارد، رابهرة

از نروع منفری و ) فضا و محی شهری با رفتارهرای اجتمراعی

در واقع اين موضوع که طی چند دهة اخیر . است( ناهنجار آن

به مهالتات جغرافیايی شهری افزوده شرده اسرت، چرارچوب

عملی برای تحلیرل فضرايی و مکرانی جررم و مهالترة رابهرة

. نمايرد ناهنجاری با فضا و زمان در محدودة شهرها فراهم مری

به طور کلی در ايرن مهالترات چگرونگی پیردايش، کیفیرت و

نحوة پراکندگی اعمال مجرمانره در محردودة جغرافیرای شرهر

مورد بررسی قرار گرفته و بره کمرک نمرايش فضرايی اعمرال

های مکانی محل ارتکاب مانه و تلفیق اين اطیعات با دادهمجر

اقتصرادی مجررم و محرل -هرای اجتمراعی جرايم و شراخص

بینری خیرز، پریش های جررم سکونت او، امکان شناسايی کانون

های احتمالی وقوع ناهنجراری در محردودة شرهر فرراهم محل

توانرد بره در نهايت، اين اطیعات به شکل مؤثری می. شود می

شناسرايی و . کاهش میزان جرايم در سهه شهر کمرک نمايرد

خیز و آلوده شرهری ايرن فرصرت را های جرمتحلیل محدوده

ترر و مرؤثر نسربت بره آورد تا پلری بتوانرد سرريع فراهم می

کشرف جررم و تتقیرب و بزهکاری واکنش نشان دهرد و بره

شناسرايی مظنرونین يرا دستگیری متهمان اقدام کند و يا بررای

برا . ن با سابقه و محل زندگی يا فتالیت آنها گام برردارد امجرم

توانرد میرزان کنتررل و ها پلی میاستفاده از نتايج اين تحلیل

ها افزايش دهد و با تخصریص مراقبت خود را در اين محدوده

بیشتر منابع اعرم از تجهیرزات، امکانرات و نیرروی انسرانی از

از سوی ديگر اين . بکاهدها تتداد بزه ارتکابی در اين محدوده

شیوه به درک و فهم مجموعه عوامل و شراي مکانی، زمانی و

هرای فروق شرده گیرری محردوده اجتماعی که منتهی به شرکل

تروان نمايد و با استفاده از نتايج اين مهالته میاست، کمک می

های آلوده در آينده پیشگیری نمود و يا گیری محدودهاز شکل

آينرده احتمرال آلرودگی آنهرا زيراد اسرت را مناطقی را که در

شناسايی و تحت کنترل درآورد و از آنجا که الگوهای فضرايی

توزيع بزهکاری تحت تأثیر نوع کاربری اراضی و ويژگی های

گیرری باشرد و ايرن عوامرل در شرکل کالبدی يا جمتیتری مری

هرای فضرايی گذارد، لذا با تحلیرل خیز تأثیر می های جرمکانون

توان نسربت بره تغییرر ايرن شرراي و می ای اجتماعیهآسیب

ها، احیاء و طراحی مجدد فضاها اقدام نمود و از طرفی ويژگی

هرای آسریب برخی موانع و شرراي بازدارنرده بررای ارتکراب

را ايجاد نمود تا بدين وسیله ضرمن افرزايش سرهه اجتماعی

جرويی امنیت اجتماعی، در استفاده از امکانات و منرابع صررفه

تجربره . تر راه سیمت را در پیش گیردشود و جامته نیز سهل

های گذشته نشان بسیاری از کشورها و از جمله ايران طی سال

برا افرزودن بره هرای اجتمراعی آسریب مقابله برا که داده است

نیروهررای انتظررامی، تشررکییت قضررايی، وضررع قرروانین و

چنردان ثمرربخش نیسرت و صراحب ،هرای شرديدتر مجازات

های آسیبترين راهکار پیشگیری از وقوع ن از ديرباز مهمنظرا

هرا و سرتی در از را شناسايی عوامل بروز اين آسیباجتماعی

. اند بین بردن اين عوامل و يا کاهش اثرات آن دانسته

نکته حائز اهمیت اينکه در میران شرهرهای کشرور، شرهر

شراي خا فضايی، کالبدی، اجتماعی، دارای علتتهران به

در برین شرهرهای کشرور هرای اجتمراعی آسیبباالترين آمار

است، گرچه اين رقم با عنايت به رابهه مربت رشد جمتیت و

تواند به عنوان تابتی از افرزايش می های اجتماعیآسیبمیزان

لیکن آنچه بیشتر اهمیت ،کمی جمتیت در اين شهر تلقی شود

در شرهر تهرران هرای اجتمراعی آسریب نسبت نر رشد ،رددا

باشد که بسیار بیش از روند رشد جمتیت ايرن شرهر بروده می

لررذا ضرررورت دارد برره شرریوة علمرری و بررا اسررتفاده از . اسررت

زمرانی -ضرمن شناسرايی شرراي مکرانی ،های نروين فناوری

ارتکاب اين جرايم در محدوده شهر تهران، اقردامات علمری و

. حذف اين شراي يا کاهش اثرات آن انجام گیرد برایاجرايی

هکتار بریش از سره 9611شهر تهران با 94در اين میان منهقه

ايرن . چهارم تهران ناصری را بره خرود اختصرا داده اسرت

درصرد از کرل جمتیرت شرهر 91/3بخش از شهر طبق آمرار

ايرن ،از سروی ديگرر .تهران را به خود اختصرا داده اسرت

1/4هکترار مترادل 1/9619بخش از شهر وسرتتی در حردود


993

بررسری میرزان . باشددرصد مساحت کل شهر تهران را دارا می

دهرد کره در ايرن نشران مری 94تراکم نسبی جمتیرت منهقره

نفر در هر هکتار سکونت دارند، اين در 5/954محدوده تتداد

نفرر 6/939حالی است که تراکم نسبی جمتیت در شهر تهران

در هر هکتار است، بنابراين تراکم نسبی جمتیت در محردوده

شهر تهران بیشتر از متوسر ترراکم در شرهر تهرران 94منهقة

دهرد برا وجرود اينکره های اين پژوهش نشان مری يافته .است

درصد مساحت شهر را به خود اختصا 1/4، تنها 94منهقة

شهر تهرران های اجتماعیآسیبداده اما بیشترين درصد وقوع

از ،بره عبرارت ديگرر .در اين محدوده از شهر ر داده اسرت

فقرره برزه مرورد مهالتره ايرن پرژوهش کره در 6116مجموع

مورد آن 561تتداد .محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است

.ر داده است 94در منهقة ( فقره بزه مرتب با مواد 11)

هکراری در هرای زمرانی نروع و میرزان بز براساس تحلیل

زمران اوج و مرکرز ثقرل مشخص شرد ،شهر تهران 94منهقة

و در روز چهارشنبه 93زمانی وقوع جرايم ارتکابی در ساعت

.باشرد رويداد بزه در ايرن سراعت و روز مری 1-91با فراوانی

-1تترداد 31/93تا 31/94در همین روز در ساعت ،همچنین

جرايم مرتب برا مرواد دارای ،البته. فقره بزه روی داده است 6

4-6شنبه با تترداد شنبه تا پنج پراکندگی زمانی در روزهای سه

ن جرايم مرتب با مواد مخدر اين مجرمابنابر. باشدمورد بزه می

. کننرد بیشتر ساعات ظهر را برای ارتکراب جررم انتخراب مری

دهد مرکز متوس جرايم مرتب برا يافته ها نشان می ،همچنین

شهر تهران تا حدود زيادی برر مرکرز 94خدر در منهقة مواد م

يتنی بر خیابان ناصر خسررو منتهری بره ؛ جغرافیايی اين منهقه

بیضی انحراف متیار ايرن نروع . خرداد منهبق است 95خیابان

هرای جرايم حالت دايره دارد کره از توزيرع جررايم در جهرت

ری رسرد قرارگیر به نظرر مری . دهد مختلف جغرافیايی خبر می

آهررن در هررای مترررو سررتدی، مولرروی و ايسررتگاه راهايسررتگاه

چگونگی امتداد اين بیضی تأثیرگذار بوده است زيرا بیشرترين

.ها بوده استتمرکز ارتکاب اين جرايم به سوی اين ايستگاه

تررين همسرايه در پراکنردگی کرل میزان شاخص نزديرک

برابرر شرهر تهرران 94جرايم مرتب با مواد مخردر در منهقرة

-64/1اين جرايم که متادل Zباشد و براساس مقدار می 64/1

ای بودن توزيع فضايی نقاط مربوط کنندة خوشهباشد، تايید می

؛به کل جرايم مرتب با مواد مخدر در محدودة مورد پرژوهش

.باشدشهر تهران می 94يتنی منهقة

ارتکرابی مررتب برا مرواد م يی جرايفضا الگویبا بررسی

روش ترراکم کرنرل، نترايج بره 94منهقرة در محردوده مخدر

کره دهرد مری و نشان شده تأئیددر اين آزمون نیز آزمون قبلی

صرورت بره مرورد بررسری در محدوده ارتکابیتوزيع جرايم

ی از يهرا بخرش ديگرر بره عبرارت . گرد آمده اسرت ،ای خوشه

با میزان بسیار براالی بزهکراری مواجره اسرت و در 94منهقه

میزان بزهکراری انردک يرا در حرد ،های محدوده بخشديگر

های وقروع کرل جررايم در بررسی پراکندگی مکان. صفر است

در ( اعردام )میردان محمديره دهرد، نشان مری 94سهه منهقه

و همچنین میردان اسرتقیل در شرمال 94جنوب غربی منهقة

های اصلی ارتکراب جررايم مررتب برا کانون ،قهغربی اين منه

وجود بازار مناسب عرضه و فروش مرواد . باشدمواد مخدر می

ها، توزيع آسان مصرف زياد آن در اين محدوده علتمخدر به

هرا، ناکرافی برودن کنتررل رسرمی، وجرود مواد در اين میردان

هرای های مترو در میردان محمديره و اسرتقیل پراتوق ايستگاه

مناسب و آشنايی برای ارتکاب جرايم مرتب با مواد مخدر در

ها با توجه به تحلیل يافته. ها به وجود آورده استاين محدوده

شرهر 94و به منظور کاهش نر بزهکاری در محدوده منهقرة

هرای تهران، پیشنهاداتی در جهت کنترل و مقابله با ناهنجراری

های نهادات به سازمانبرخی از اين پیش. مرتب تهیه شده است

گرردد و برخری ديگرر شرامل تصمیم گیرنده و اجرايی باز می

پیشنهاداتی است که جنبره مکرانی و کالبردی جررايم را مرورد

بررسی قرار داده و مبتنی بر مقاوم سازی فضاهای جررم خیرز

.باشدشهری می

ها و فضاهای ويژه خرابهه ساماندهی فضاهای شهری، ب -

.اه مجرمان شده استمتروکه که پناهگ

های کالبردی و بره هرم ريختگری نظمی از بین بردن بی -


هرای مخروبره، ديوارهرای های کریف، سراختمان فیزيکی محله

ترک خورده که بره نروعی باعرث جرذب بزهکراران و اعمرال

هرايی از نها نشرانه آها که در اين محله. شود غیرقانونی آنها می

ن آن محله ادهد ساکن ن مینشا ،توجهی و خرابی وجود دارد بی

پذيری بیشتری دارند و از مشارکت و محافظت احساس آسیب

بنابراين نظم و کنترل اجتماعی در . اند اجتماع خود کنار کشیده

تواننرد زمینرة ايجراد ها می اين شاخص. آنها بسیار پايین است

ای ن عیقره اهايی هستند که ساکن جرم را فراهم کنند زيرا نشانه

مواجهه با بزهکاری ندارند تا خهرر بزهکراری را در محرل به

.کاهش دهند

ها مهابق اصرول شهرسرازی و تتريض متابر و گذرگاه -

زنی، کنترل و نظارت را بررای پلری متماری که امکان گشت

.تسهیل کند

همراه سازی اقشار مختلف جامتره در مشرارکت بررای -

برا جررايم بسریار پیشگیری و تأمین امنیت اجتماعی در مبارزه

بررای بدين منظرور بره کرارگیری تردابیری . مفید و مؤثر است

هايی که بره پیشرگیری تقويت ح اعتماد بین مردم و دستگاه

.رسدپردازند، ضروری به نظر می از وقوع جرم می

هررای مهلرروب و فررراهم کررردن خرردمات و زيرسرراخت -

هررای تأسیسرراتی، همچنررین تخصرریص و سرراماندهی سرررانه

اترری و خرردمات مررورد نیرراز شررهروندان ايررن منهقرره و تجهیز

.برقراری تتادل و توازن در نوع و ترکیب کاربری اراضی

های پلری از طريرق بره روز اولويت بخشی به فتالیت -

ای در مورد جرم، تحلیل جرم برر مبنرای کردن اطیعات رايانه

تواند مسرؤوالن امرر خیز و تهیة نقشه جامع جرم می نقاط جرم

در ايرن . سبت به رشد جرايم هوشیار و پاسخگو نگره دارد را ن

کمک بسریار مرؤثری (GIS)میان فناوری اطیعات جغرافیايی

اين سیسرتم از . در پیشگیری و کنترل بزهکاری خواهد داشت

ای، تهیرره قابلیررت بسرریار وسرریتی در زمینررة تهیرره پايگرراه داده

يرا های بزهکاری و تحلیرل الگوهرای جررم در آينرده و نقشه

.تخمین محل اقامت بزهکاران برخوردار است

های جرم آتی به واسرهة بینی احتماالت و موقتیت پیش -

.های جرم در سهه منهقه استخراج مداوم نقشه

گیرری از های احتمالی آتری برا بهرره جلوگیری از جرم -

.اصول پیشگیری جرم از طريق طراحی محیهی

منابع

رون، جیمز، جی، لیتنر، مايکل اک، جان ای، چینی، اسپنسر، کم

تهیره نقشره بررای .(9311) .و ويلسون، رونالد وی

، خیرز هرای جررم شناسايی کرانون : تحلیل بزهکاری

:زنجران ،محسن کینتری و مريم شرکوهی :ترجمه

.نشر آذرکلک

هرای کالبدی ناهنجاری -تحلیل فضايی .(9319) .پرهیز، فرياد

مهالترره )اجتمرراعی در منرراطق اسررکان غیررسررمی آباد در شرهر منهقه اسکان غیررسمی اسیم: موردی

دانشکده علروم ،نامه کارشناسی ارشد ، پايان(زنجان

.انسانی، دانشگاه زنجان

هرای بررسری و مقايسره شراخص ». (9319). مسرتود تقوايی،

،«ششگانه جرم در سهه مناطق مختلف شهر شیراز

پژوهشرری انجمررن -فصررلنامه علمرری ) جغرافیررا

، 46ش سال هشتم، دوره جديد، ،(جغرافیايی ايران

915-933.

نژاد، حسین و محمدپور، صرابر و منروچهری، ايروب و حاتمی

بررسی و پیشنهاد متیرار و » .(9391) .حسام، مهدی

ريزی توسرته فضرای سربز شرهری استاندارد برنامه

فصرلنامه ، «(شرهر تهرران 94منهقه : نمونة موردی)

، شرماره سروم، 46سرال ،تحقیقات جغرافیايی

45-51.

بررسررری ». (9319) .رضرررازاده، راضررریه و خبیرررر، سرررولماز

رويکردهای مروقتیتی پیشرگیری از جررم از منظرر

، سرال فصرلنامه آبرادی ، «متماران و طراحان شهری

63-51، (66پیاپی ) 39بیستم، ش

تحلیرل » .(9319) .زنگی آبادی، علی و رحیمی نرادر، حسرین

، «(GISبرا اسرتفاده از ) شرهر کررج فضايی جرم در


995

فصلنامه حقروق، مجلره دانشرکده حقروق و علروم

.991-919، 4، ش 41، دوره سیاسی

( نظرية محیهی)نقش شهرسازی » .(9311) .صالحی، اسماعیل

نشررية ، «در پیشگیری از رفتارهرای ناهنجارشرهری ، 39، ش متمرراری و شهرسررازی -هنرهررای زيبررا

941-931.

های عمرومی گاه کمبود توقف» .(9313) .مريمعبداللهی حقی،

و تأثیر آن در وقوع سرقت وسايل نقلیه يا لوازم آن

مجلره اصرید و ، «در بخش مرکرزی شرهر زنجران

.5-4 ، 11، شتربیت

فرصرت و .(9311). وی. فلسون، مارکوس و کیرک، رونالرد بزهکرراری، نگرشرری کرراربردی برررای پیشررگیری از

محسن کینتری و سمیه قزلباش، :، ترجمهبزهکاری

.نشر دانش :زنجان

.(9319) .کینتری، محسن و قزلباش، سمیه و يغمايی، بامشراد

خیز شهر زنجان های جرم بررسی جغرافیايی کانون»

، «(جررايم مررتب برا مرواد مخردر : مهالتة موردی)

، 14، ش هرای جغرافیرای انسرانی فصلنامه پژوهش

49-61.

سررلیمانی، محمررد و تررواليی، سرریمین و منررزوی، مهشررید و

پرررذيری آسرریب » .(9319) .چاووشرری، اسررماعیل

های فرسوده بخرش مرکرزی شرهر تهرران در بافت

هررای پررژوهش، «(94منهقرره :مررورد)برابررر زلزلرره .91-9 ، 13، شجغرافیای انسانی

Atlas, R. (1999) Environmental Design that Prevents

Crime, the construction specifier, Atlas

Safety & Security Design. Santamonica.

Bennett, T. (1995) "Identifying, Explaining and

Targeting Burglary Hot Spots", European

Journal on Criminal Policy and Research,

Vol. 3, p. 113-123. Bottoms, A.E. and Wiles, P. (1997). Environmental

criminology. In The Oxford Handbook of

Criminology, (Eds) Maguire, R Moran and R

Reiner. Clarendon Press, Oxford.

Chi pun chung, Edward. ( 2005) Use of GIS in campus

crime analysis: A case study of the university

of Hong Kong. For the degree of master of

geographic information systems at the

University of Hong Kong.

Cozens P.M. (2002) "Viewpoint Sustainable Urban

Development and Crime Prevention Through

Environmental Design forth British City".

Towards an Effective Urban

Environmentalism for the21st Century,

Cities, Vol. 19, No. 2, P. 132-143.

Cozens, P.M. (2008) "New Urbanism, Crime and the

Suburbs: A Review of the Evidence", Urban

Policy and Research, Vol. 26, No. 4, p. 429–

444. Hopkins, M. (2004) "Targeting Hot Spots of Alcohol

Related Town Centre Violence: a Nottingham

Shire Case Study", Security Journal, Vol.7,

p. 53-66.

Mc Camley, Phil. (2001) Crime design and urban

planning: from theory to practice, first

published in the royal Australian planning

institute magazine, new planner. McCollister, K.E. French, M.T. Fang, H. (2010) The

cost of crime to society: New crime-specific

estimates for policyand program evaluation

Drug and Alcohol Dependence 108.

Newman, O. (1973) Defensible Space: Crime

Prevention through Urban Design. New

York: Macmillan.

Sherman, L. W. and Gartin, P. R. and Buerger, M. E.

(1989) "Hot Spots of Predatory Crime:

Routine Activities and the Criminology of

Place." Criminology, No. 27(1), P. 27-55.

Wilson, J.Q. and Kelling, G.L. (1982) "Broken

Windows: The Police and Neighborhood

Safety," Atlantic Monthly, March.




493-447صص

های کنترل خشم و گرایش افراد به نزاع دسته جمعی حالت و شیوه -خشم صفت

شناسی دانشگاه ياسوج استاديار گروه روانفریبرز نیكدل،

عمومیشناسی كارشناس ارشد روانعلی اکبر پیراسته مطلق،

چكیده

شم و گرايش افراد به نزاع دسته جمعیی در اسیتان های كنترل خ حالت و شیوه -پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین خشم صفت :هدف

به هدف فوق، از جامعه برای رسیدن. نوع همبستگی بوده است روش پژوهش غیر آزمايشی از: روش. كهگیلويه و بوير احمد انجام شده است

ای گییری تایادفی قبقیه وش نمونیه رنفر بیا 133، ساله استان كهگیلويه و بويراحمد 45-13شهروندان از كلیه استآماری تحقیق كه عبارت

حالیت اسیلیلبرگر و -جمعی، سیاهۀ بروز خشم صفت های گرايش به نزاع دسته آوری شده با استفاده از پرسشنامه های جمع داده. انتخاب شدند

: هیا يافته .ل قرار گرفتندو رگرسیون گام به گام مورد تجزيه و تحلی پیرسونهای ضريب همبستگی های شناختی پرخاشگرانه، با آزمون واره قرح

در حیالی كیه بیین .ارتبیا مببیت و معنیاداری وجیود دارد حالت و گرايش به نزاع دسته جمعیی -متغیرهای خشم صفت نتايج نشان داد بین

تغییر خشیم نتايج رگرسیون گام به گام نشیان داد م .های كنترل خشم و گرايش به نزاع دسته جمعی ارتبا منفی و معناداری وجود داشت شیوه

خشم حالیت و : گیرینتیجه. های گرايش به نزاع دسته جمعی بودند كننده بینی حالت، كنترل خشم درونی و خشم صفت به ترتیب بهترين پیش

. بینی كنند توانند گرايش افراد به نزاع دسته جمعی را پیش های كنترل درونی يا بیرونی خشم می شیوه

های كنترل خشم و گرايش به نزاع دسته جمعی لت، شیوهخشم صفت، خشم حا: های کلیدی واژه

Email: [email protected] 39413991754: نويسنده مسؤول

4991 اول، بهار و تابستان، شماره 9، شماره پیاپی چهارم، سال ت و نظم اجتماعیهای راهبردی امنی پژوهش 441

مسألهمقدمه و بیان

ای از های دسته جمعی در هیر دوره های قومی و نزاع درگیری

تاريخ وجود داشته و در جوامیع سینتی و ايلیی ايین موضیوع

هیای خیانوادگی و شايد ضعف كنترل. بیشتر نمود داشته است

تقن يا عدم اجرای درسیت آن اجتماعی يا نبود قوانین جزايی م

اسیت كیه افیراد هییر علتیی خیود ... از سیوی متولییان امیر و

ای برای رسیدن به خواسته قیانونی و غیرقیانونی خیود، جامعه

مسألهاين . قوم و قايفه خود را برای نزاع جمعی گسیل سازند

وان شیده، ادر گذشته و امروز، منشأ خسارات جانی و مالی فر

: 4919زاده و نظیری، ربانی، عباس)ی بوده است مانع توسعه اجتماع

منظور از نزاع دسته جمعیی، درگییری ،در تحقیق حاضر. (431

يیا دعیوايی اسیت كیه معمیو ا بیا انگییزه فرهنگیی، سیاسیی،

اقتاادی و اجتماعی در درون يا بین جوامع مختلف بیه قیور

محدود يا گسترده يا به صورت مسلحانه يا غیر مسیلحانه بیین

پیوندد كیه معمیو ا بیه وارد آمیدن ای از افراد به وقوع می عده

بیه عبیارتی، نیزاع . شیود خساراتی مادی و معنیوی منجیر میی

ای است كه به برخوردهای جمعی ستیزه جويانه و پرخاشگرانه

علل گوناگون به وجود آمده و موجبات عدم ثبات اجتماعی را

(. 975: 4919پورافکاری، )سازد فراهم می

هیايی ه نزاع و درگیری در جامعه از آن دسته آسییب پديد

است كه با ايجاد اخالل در روابط اجتماعی، فضیايی آكنیده از

آورد كه اين بغض، كینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می

های بعیدی، جامعیه سازی برای ايجاد نزاع و تنش با زمینه ،امر

ن پديده در كشور اي. سازد را از نظر مادی و معنوی متضرر می

باشید بیه عنیوان ما كه دارای بافت جمعیتی چند قیومیتی میی

پديیده نیزاع جمعیی در . شیود ساز ظیاهر میی مسأله ای پديده

هیای سینتی و مناققی از كشور كه بیه شیدت متیأثر از ارزش

باشند و گرايش و پايبندی كمتری نسیبت بیه ای خود می قايفه

سوی ديگر، متأسفانه هنوز از . قانون دارند، بیشتر مشهود است

خشونت و نزاع از جملیه موضیوعاتی اسیت كیه در فرهنی

بعضی هموقنان، شاخص قدرت و يا دفاع از منزلت اجتماعی

پورافکیاری، )شیود و فرهنگی و حیبیت خانوادگی محسوب میی

4919.)

جمعیی بیه با توجه به پیامدها و خساراتی كه نیزاع دسیته

ها و علل بنیادين اين ريشه اند شتهدا همراه دارد، محققان تالش

در اين زمینه فرض . را مورد بررسی و مطالعه قرار دهند مسأله

های كنتیرل حالت و شیوه -شود كه متغیرهای خشم صفت می

خشم به عنوان متغیرهای تأثیرگذار در گرايش افیراد بیه نیزاع

خشم معمیو ا بیه يیا حالیت . روند دسته جمعی به شمار می

گیردد كیه جسیمی يیا وضیعیتی اقیالق میی -انیی هیجانی رو

پیذيری و رنجیش احساساتی را كه از نظر شیدت از تحريیا

. گیردد كند، شیامل میی خفیف تا غیظ و غضب شديد تغییر می

كه خود )برای متغیر خشم، بايد احساس خشم را با بیان خشم

. متمايز كنیم( دهد را به شکل رفتارهای پرخاشگرايانه نشان می

توان افراد را بر حسب شیوه بیان خشیم بیه اساس میبر همین

در حالی كه گروهی از افراد خشم خیود : دو گروه تقسیم كرد

دهنید و بیر را سركوب كرده، آن را به سمت دورن جهت میی

، گیروه (بییان خشیم بیه قیرف درون )كنند متمركز می« خود»

ديگر تمايل دارند تا خشم خود را به قرف بیرون جهیت داده،

بیان خشم به )های محیطی متمركز كنند را بر افراد و پديدهآن

يکی .(11 :4917راد و رضا زاده، اصغری مقدم، حکیمی)( قرف بیرون

بیه گیرايش بر تأثیرگذار فردی و شناختی روان عوامل از ديگر

عیالوه . است خشم كنترل و مهار های شیوه جمعی، دسته نزاع

رفتارهییای در خشییم كنتییرل شیییوه خشییم، بیییان شیییوه بییر

دارای جمعییی دسییته هییای نییزاع بییه گییرايش و پرخاشییگرايانه

آموزشیی هیای برنامه در امروزه خاقر، همین به است، اهمیت

و تيمیدير هیای مهیارت بیر پرخاشگرايانه رفتار كاهش برای

ابیویی مهريیزی، قهماسییان و )شیود میی فراوان تأكید خشم كنترل

از قرفییی در جوامییع بنییابراين، .(131-999: 4919كیینش، خییوش

های دسته جمعی همیشه به عنوان يکی از مسیایل مختلف نزاع

اجتماعی مطرح بوده است، از قرف ديگر، با توجه به فراوانیی

های دسته جمعی در استان كهگیلويه و بويراحمد، يکی از نزاع

های اجتماعی و فرهنگی عدم توسعه استان در زمینه های علت

از ايین رو، . های دسیته جمعیی اسیت یها و درگیر همین نزاع

های كنترل خشم و گرايش افراد به نزاع دسته جمعی حالت و شیوه –خشم صفت

449

های دسته جمعیی هیم از توصیف و تبیین عوامل مؤثر در نزاع

لحاظ اجتماعی و خانوادگی و هم از لحاظ فردی حايز اهمیت

-مطالعه نقش خشیم صیفت ،است، هدف پژوهش حاضر نیز

های كنترل خشم در گرايش افراد به نیزاع دسیته حالت و شیوه

.جمعی است

ری پژوهشمبانی نظ

تحقییق كیه نظر مورد موضوع ادبیات و سوابق پیشینه، بررسی

پیونید موضیوع بیا میرتبط و گذشیته تحقیقات با را نظر مورد

. باشید میی اجتماعی پژوهش مراحل ترين مهم از يکی دهد، می

انحیراف نیوع يیا عنوان به جمعی دسته نزاع بررسی اين در

انحرافات نظريات مطالعه و بررسی كه شده نگريسته اجتماعی

برای اينجا در .نمايد می ضروری را اجتماعی های رفتاری كج و

انحرافییات، شناسییی زيسییت هییای نظريییه از تییر، دقیییق بررسییی

شیناختی روان هیای تبییین پرخاشیگری، روانکیاوی های نظريه

گرفتیه بهیره انحرافیات شناسیی جامعیه های نظريه و اجتماعی

.شد خواهد

تیشناخ زیست های نظریه

عوامیل كیه باورنید ايین بیر اجتمیاعی شناسیان آسییب برخی

ژنتیکی خاص وضعیت و جسمانی نقص مانند شناختی زيست

هیای نظريیه اگرچیه دانسیت، اجتمیاعی كجروی علت بايد را

نیوزدهم قیرن در انحرافیی رفتیار بیا رابطه در شناختی زيست

شناختی زيست های تحلیل تاريخی لحاظ به ولی يافتند، توسعه

احمدی، )است داشته وجود نیز قبل سال صدها جرايم مورد رد

نیام را 4لمبیروزو سیزار توان می نظريه اين پیشگامان از. (4911

و كیاران جنايیت اغلیب كیه بیود شیده متوجیه لیمبروزو. برد

ایی ينقا دارای خیود بیدنی سیاختمان در اجتمیاعی كجیروان

و عوامیل تیابع كیاران جنايیت او نظريیه قبق ،بنابراين هستند،

میدعی بروكیا، .اسیت آنان اراده از بیرون كه هستند نیروهايی

كیه گرديید كاران جنايت مغز و جمجمه در هايی ويژگی كشف

1 Cesare Lombroso

(.4911 سیتوده، ) سیاخت میی متمیايز قیانون پیرو افراد از را آنها

نیوعی با را بزهکاری كه است ای نظريه xyy كروموزوم نظريه

كیه ،1تراسیلر نظريیه . نید دا میی مرتبط ژنتیا كجروانه ساخت

نکتیه تیرين مهیم اجتماعی محیط عوامل با ژنتیا نظريه تلفیق

قیرف يیا از :دارد تأكید مهم عامل دو بر باشد، می او تئوری

نیوع دوم و بیودن گیرا بیرون و گیرا دورن :مبیل ژنتیا عوامل

اصیلی كیانون ،كلیی قیور به (.4914 ممتاز،) است شدن شرقی

جییرم، و انحییراف شییناختی زيسییت هییای تبیییین در توجییه

هیای ناهنجیاری كالبیدی، اضیافات ژنتییا، های پذيری آسیب

كجیروی علیت را نیژاد گیاه حتی و است غیره و كروموزومی

شیديداا كجروی زيستی توجیحات امروزه حال اين با. دانند می

(.4919 همکاران، و میرفردی)است انتقاد مورد

شناختی روان های نظریه

شیوه در اشخاص فردی های تفاوت بر شناختی روان های تبیین

شخاییتی هیای ويژگیی و خیود رفتار درباره احساس و تفکر

از پییروی بیه شیناختی روان هیای ديیدگاه برخیی . دارند تأكید

داننید میی روانیی اخیتالل نیوعی از ناشیی را كجروی فرويد،

شناختی روان های تبیین در ديدگاه چهار اصو ا. (4993 بخارايی،)

:دارد جودو

پويايی روان. 4

شناختی. 1

شخایت نارسايی الگوهای. 9

انگیزشی های نظريه. 1

:اسیت مطیرح الگیو دو پويايی روان ؛يعنی اول ديدگاه در

وجیود بیه فرويید از پییروی بیه كه كاوی روان الگوهای( الف

يیا بیرای كیودكی از فیرد در زيربنیايی و روانیی هیای زمینه

بیالبی جیان دلبستگی نظريه( ب .است مدعی كجروانه زندگی

در كیود دورمانیدن و نوزاد و مادر پیوند در اختالل بر مبنی

عمیده علیت عنیوان بیه میادر ويیژه بیه والیدين از رشد حال

(.همان) نوجوانان های بزه گیری شکل

2 Trasler


:است مطرح مهم نظريه دو شناختی ؛يعنی دوم ديدگاه در

دو بیر تکییه با نظريه اين. مجرمانه تفکر الگوهای نظريه( الف

بنییادی تفیاوت و رفتیار بیر شیناخت دنوبی پیش و تقدم اصل

هیای گیزينش محایول را شدن مجرم غیرمجرمان، با مجرمان

تعیارض نظريیه ( ب .دانید می زندگی آغازين های سال در فرد

روبیرو مشیابه كمیابیش هیايی بیديل با فرد آن، در كه شناختی

(.انهم) گزيند می بر را يکی و شود می

دو شخاییت نارسیايی الگوهیای ؛يعنیی سوم گاهددي در

كیه رنجیور روان شخاییت الگیوی ( الف :است مطرح نظريه

و دارند نشده پذير جامعه شخایتی رنجوران، روان است مدعی

: آيزنیا شخاییت نظريه( ب .دچارند وجدانی بی به نوعی به

سیه خیو، پیريش روان و نژنیدخو روان گرا، برون های شخایت

كیرده معرفیی را آنهیا آيزنیا كیه اند شخایت نابهنجار هگون

يیا يیادگیری، رونید در اخیتالل اثیر در افراد، اين در. است

جیرم در فیرد شیدن درگییر احتمیال بیر كیه معییوب وجدان

(.همان) است گرفته شکل افزايد، می

نظريییه انگیزشییی، هییای نظريییه يعنییی چهییارم گاهدديیی در

از نیوع پینج 4میازلو راهیام آب كه است، مطرح اساسی نیازهای

نیازهیا اين تا كه است آن بر و دانسته اساسی را انسان نیازهای

ارضیا و مطیرح افیراد، بیرای تیر متعیالی نیازهای نشوند ارضا

و عشیق ايمنیی، جسیمی، : از عبارتنید نیازها اين. شد نخواهد

(.همان) خودشکوفايی و احترام تعلق،

اجتماعی شناسی روان های نظریه

پلیی عنیوان بیه تیوان میی را اجتماعی شناسی روان های يهنظر

و آن بیر غالیب فردگرايیی و شناسیی روان های نظريه ارتباقی

هیا نظريه اين بر غالب گرايی محیط و شناختی جامعه های نظريه

هیا رفتیاری كج اصو ا اجتماعی شناسی روان های نظريه. دانست

دورن در ودموجی متقابیل كینش مختلف های جنبه اساس بر را

مطالعه دهند، می رخ آن در انحرافات كه اجتماعی های موقعیت

گرفتیه قیرار توجیه میورد كیه چه آن نظريات اين در. كنند می

گییری شیکل گیردد، میی بیان رفتاری كج علل عنوان به و است

1 Maslow Abraham

و مشیاهده متقابیل، كینش فرآينیدهای در انحرافیی رفتارهای

پیذيری، جامعیه جريان دیناكارآم انحرافی، رفتارهای يادگیری

غیره و بیرونی و دورنی اجتماعی های كنترل جريان ناكارآمدی

را گیرند، می قرار دسته اين در كه ای عمده های نظريه. باشد می

يادگیری نظريات اجتماعی، كنترل الگوهای: های نظريه توان می

و زنیی برچسیب نظريیات متقابیل، كینش رويکیرد اجتماعی،

. (4913 داوری، و سلیمی) دانست ناسیپديدارش نظريات

شناختی جامعه های نظریه

از انحرافیی رفتارهیای و هیا كجیروی تبییین در شناسان جامعه

تأكیید اجتمیاعی شیرايط و محییط بیر هیا گیروه و افراد سوی

نهادهیای و جامعه خود در را هايی آسیب چنین علل و كنند می

رضايت تبیین يا 1گیدنز گفته به. نمايند می جستجو اجتماعی

ماهیت زيرا باشد، شناختی جامعه تبیین بايد جرم ماهیت بخش

از يکییی. دارد بسییتگی جامعییه اجتمییاعی نهادهییای بییه جییرم

ارتباقیات بیر تأكید جرم درباره شناختی جامعه تفکر های جنبه

مختلف اجتماعی های زمینه در كجروی و همنوايی میان متقابل

دارنید متفیاوتی بسیار های ن فره خرده امروزی جوامع. است

همنیوايی خاص فرهن خرده يا هنجارهای با كه رفتاری و

شیود تلقی كجروانه فرهن ، خرده از خارج است ممکن دارد، (.4919 همکاران، و میرفردی)

وفیاق رويکیرد دو با شناختی جامعه نظريات كلی قور به

گییری شیکل در اجتمیاعی محییط نقیش بیر تضاد و اجتماعی

نظريییات برخییی ادامییه در. انیید نمییوده تأكییید افییاتانحر

نظريیه میرتن، و دوركییم آنیومی نظريیه ماننید شناختی جامعه

خیانواده عیاقفی فضیای نظريیه كیوهن، آلبرت منزلتی ناكامی

میاتزا، ديويد كژرفتاری فهمی دورن نظريه ، ونولث دوروتی

-ناكیامی نظريیه نسیبی، محرومیت تئوری شناختی، بوم ديدگاه

تضیاد نظريیه و پارسیونز تیالکوت نظريه دو رد، جويی یزهست

گیرنید میی قیرار بحیث میورد خالصه صورت به ولد گروهی (.همان)

2 Giddens


414

پیشینه پژوهشی

گیذاری در با توجه به اينکه خشونت و پرخاشگری مؤلفۀ تأثیر

های دسته جمعی است، اشکال مختلف بیان خشیم و نییز نزاع

شیناختی دی و كاربردی روانهای بنیا پیامدهای آن در پژوهش

ايین، بیر عیالوه . ای به خود اختااص داده است جايگاه ويژه

هیای خایایه عنیوان بیه خشیم كنتیرل و مديريت های شیوه

و اخییتال ت از بسیییاری عطییف نقطییه تواننیید مییی شخایییتی

ضید شخاییت اخیتالل خشیونت، مبیل اجتماعی های آسیب

دسته های یدرگیر و مواد مارف سوء پرخاشگری، اجتماعی،

.باشند جمعی

اند كه خشم مهیار نشیده، نیه تحقیقات مختلف نشان داده

تنها سازگاری و سالمتی افراد را در معرض خطر جیدی قیرار

فیردی و دهد، بلکه همواره تعیداد فراوانیی از مسیایل بیین می

اجتماعی وجود داشته است كیه از ايین هیجیان متیأثر شیده و

تیرين پیامید آن اسیت بینیی خشونت و پرخاشگری قابل پییش ؛ كا ماری و پینی، 1334؛ داهلن و ديفن باخر، 1334؛ يو، 4915نويدی، )

1339.)

نییز در پژوهشیی بیا ( 4911) نظیری و زاده عباس ربانی،

نیزاع بیه گیرايش بیر میؤثر فرهنگی -اجتماعی عوامل بررسی

( برابر میزان به) گرايی قوم و پرخاشگری كه دادند نشان جمعی

متغیر و دارد فزاينده تأثیر جمعی دسته نزاع به گرايش متغیر بر

كاهنیده تیأثیر جمعی، دسته نزاع به گرايش بر اجتماعی كنترل

.دارد

بحرينییی و كلییواری رضییايی پییژوهش نتییايج همچنییین،

گرايییی، قییوم پرخاشییگری، متغیرهییای كییه داد نشییان( 4919)

و بیت مب معنیادار رابطیه دارای نسیبی محرومیت و هنجاری بی

-اجتماعی پايگاه اجتماعی، انسجام اجتماعی، كنترل متغیرهای

معنیادار رابطیه دارای تحاییالت و جنسییت سین، اقتاادی،

ارتبیا وسیايل از استفاده میزان و تأهل متغیرهای و معکوس

جمعیی دسیته های نزاع به گرايش با معنادار رابطه فاقد جمعی

.باشد می

گیرايش مییزان شناختی معهجا تبیین با نیز( 4913) نظری

متغیرهییای كییه داد نشییان ايییالم، اسییتان در جمعییی نییزاع بییه

كنتیرل مییزان و مببیت معنیادار تأثیر گرايی قوم و پرخاشگری

نیزاع بیه گیرايش بر منفی معنادار تأثیر تحایالت و اجتماعی

.دارند

كهگیلويیه و بويراحمید اسیتان در كیه ديگری تحقیق در

میؤثر عوامیل با رابطه در( 4919) نهمکارا و میرفردی توسط

مشخص است، رسیده انجام به جمعی دسته نزاع به گرايش بر

نیزاع به گرايش بر تأثیری اجتماعی اعتماد متغیر كه شده است

-اقتایادی پايگیاه خويشیاوندگرايی، ولی ندارد، جمعی دسته

جمعی دسته نزاع به گرايش بر معناداری تأثیر سن و اجتماعی

.دارد

آثیار ضیعف و كاسیتی در كیه یقات نشان داده است تحق

های شخای و تخريب روابط مديريت خشم، فراتر از ناراحتی

تواند منجر به اختالل در سالمت عمیومی، بیروز فردی، می بین

ناسازگاری عمومی و پیامدهای زيانبار رفتارهای پرخاشیگرانه

ار منجر شود و در صورتی كه اين هیجان نیرومند به درستی مه

تواند مانع موفقیت همه جانبه و كاركرد بهینیه افیراد، می ،نشود

و بقايی كه 15-14: 4913نويدی و برجعلی، )ها و جوامع شود گروه

(.9-4: 4919و خلعتبری، ( 4917) پرنید و زمانی بناب، غباری پژوه، به يکتا، شکوهی

میديريت هیای مهارت آموزش تأثیر بررسی نیز در پژوهشی با

و ذهنیی تیوان كیم آمیوزان دانیش مادران خشم كنترل بر خشم

و خشم كاهش بر خشم مديريت آموزش كه دريافتند ديرآموز،

.دارد مببت تأثیر خشم كنترل راهبردهای از استفاده افزايش

در( 4919) جبیاری و قزلبیاش كالنتیری، پیژوهش نتايج

میدل از اسیتفاده بیا شیهری بزهکیاری فضايی تحلیل با رابطه

و نیزاع شیرارت، جیرايم : مطالعیه میورد كرنیل تراكم نتخمی

میورد جیرايم توزيیع كیه داد نشیان زنجیان، شهر در درگیری

كیامالا تیوزيعی آمیاری نظیر از زنجیان شهر سطح در بررسی

تناسیب عیدم و نارسیايی همچنیین، . دارد ای خوشه و متمركز

جمعییت، تنیوع و تعیدد ارتبیاقی، هیای شیبکه و معابر شبکه

زمینیه وجیود و افیراد بیشتر اصطکا و كاركردها و ها فعالیت


و امکانییات برخییی كمبییود و پرخییاش و خشییونت مناسییب

شیهر از منیاقق ايین مشیکالت جملیه از خیدماتی تجهیزات

.است كنونی مقطع در زنجان

چارچوب نظری پژوهش

هیای چهارچوب نظری پژوهش حاضر تركیبی است از نظريیه

ماعی مطرح شده پیرامون نزاع شناسی اجت شناختی و روان روان

قبیق . هیای انجیام شیده در ايین بیاره جمعی و پژوهش دسته

هییای مطییرح شییده پیرامییون نییزاع دسییته جمعییی و نظريییه

باره، نزاع دسته جمعی به عنوان های انجام شده در اين پژوهش

. ای اجتماعی و چند بعدی، علل و عوامل متفیاوتی دارد پديده

توان به عوامل فردی ن عوامل را میبندی كلی اي در يا تقسیم

در پژوهش حاضر، با توجه بیه كبیرت . و اجتماعی تقسیم كرد

تحقیقات مرتبط با علل اجتماعی گرايش به نزاع دسته جمعی،

در . اند شناختی مورد بررسی قرار گرفته تنها علل فردی و روان

حالییت و -واقییع، در ايیین پییژوهش متغیرهییای خشییم صییفت

خشییم را بییه عنییوان عوامییل فییردی و هییای كنتییرل شیییوه

شناختی مرتبط با گرايش بیه نیزاع دسیته جمعیی كیه بیر روان

اساس مبانی نظری و پژوهشی تحقییق انتخیاب شیده بودنید،

از ايین رو، عیالوه بیر (.4شیکل )مورد بررسی قیرار گرفتنید

حالیت -صیفت خشم نقش پژوهش، كه به بررسی كلی هدف

جمعیی دسته نزاع به افراد گرايش در خشم كنترل های شیوه و

نییز میورد مطالعیه قیرار زير های ؤالس و ها فرضیه پردازد، می

:خواهند گرفت

و جمعیی دسته نزاع به گرايش با حالت -صفت خشم بین (4

.دارد وجود معناداری ارتبا آنها های مقیاس خرده

جمعیی دسته نزاع به گرايش با خشم كنترل های شیوه بین (1

.دارد وجود معناداری ارتبا هاآن های مقیاس خرده و

كنتیرل صیفت، خشم حالت، خشم متغیرهای از يا كدام (9

بهتیری كننید بینیی پییش درونیی خشم كنترل و بیرونی خشم

باشند؟ می جمعی دسته نزاع به گرايش برای

كنتیرل صیفت، خشیم حالیت، خشم متغیرهای بین رابطه (1

دسیته نیزاع بیه گیرايش و درونیی خشم كنترل بیرونی، خشم

بیه نسیبت آنهیا از يا هر بودن وابسته يا مستقل نیز و جمعی

باشد؟ می چگونه مدل در هم

.حالت، کنترل خشم بیرونی و کنترل خشم درونی -الگوی پیشنهادی ارتباط بین خشم صفت -1شكل

شناسی پژوهش روشانجیییام پییژوهش حاضیییر، روش بییرای روش مییورد نظیییر

به لحاظ نوع، پیمايشی و به لحاظ شییوه كه استغیرآزمايشی

. اجرا، مقطعی است

جامعه آماریسیاله اسیتان 45-13جامعه آمیاری تحقییق، كلییه شیهروندان

كهگیلويییه و بويراحمیید اسییت كییه براسییاس نتییايج آخییرين

هیزار نفیر 915131سرشماری كشیور تعیداد آنهیا در حیدود

گییری كیوكران و اندازه نمونه با استفاده از فرمول نمونه. است

.نفر است 133در حدود 35/3خطای

گیری و اندازه نمونه روش نمونهابتدا بیا . ای انجام شده است گیری به روش تاادفی قبقه نمونه

استفاده از نقشه جامع استان كهگیلويه و بويراحمید، شیهرهای

ياسوج، دنا، چرام و دهدشیت، باشیت و گچسیاران و بهمئیی

گرايش به نزاع دسته

حالت-خشم صفت جمعی

كنترل خشم درونی



419

ه بعد به نسیبت جمعییت هیر شیهر، در مرحل. مشخص شدنددر مرحلیه نهیايی بیا . نمونه آمیاری از آن شیهر انتخیاب شید

های تحقیق بیه قیور ها، تالش شد نمونه شناسايی دقیق كوچه

. كامالا تاادفی انتخاب شوند

ابزار گردآوری اطالعاتايین پرسشینامه توسیط : جمعیی پرسشنامه گرایش به نزاع دسته

49تهیییه شییده اسییت و دارای ( 4919)میرفییردی و همکییاران

باشد كه دو بعد رفتاری و شناختی را میورد سینجش گويه می

5بیر اسیاس قییف لیکیرت 1تیا 4هیای گويیه . دهد قرار مینظیر، مخیالف و كیامالا كامالا موافق، موافق، بی: ای شامل درجه

جمعیی را میورد باشد كه بعد رفتیاری نیزاع دسیته مخالف می

نیز بیر اسیاس قییف 49تا 9های گويه .دهند سنجش قرار میزياد، زيیاد، تاحیدودی، كیم و خیلی: ای شامل درجه 5لیکرت جمعیی را میورد باشد كه بعد شناختی نیزاع دسیته كم می خیلی

روايیی و ( 4919)میرفردی و همکیاران . دهد سنجش قرار می

جمعیی را بیا اسیتفاده از پايايی پرسشنامه گرايش به نزاع دستهنتیايج تحلییل . ملی تأيیدی مورد بررسی قیرار دادنید تحلیل عا

آنها بیانگر آن است كه میزان واريانس تبیین شده در گرايش به ضییريب آلفییای كرونبییاخ . اسییت 91/11جمعییی نییزاع دسییته

در . دسیت آمید ه بی 11/3پرسشنامه در مطالعه آنها نیز برابر با پژوهش حاضر ضريب آلفای كرونباخ برای اين پرسشینامه در

ابعاد گرايش رفتاری، گرايش شناختی و گرايش كیل بیه نیزاع

.به دست آمد 11/3و 13/3، 19/3دسته جمعی به ترتیب برابر

57ايین سییاهه : 2 -صفت اسپیلبرگر -سیاهۀ بروز خشم حالت

ماده دارد و شامل شش مقیاس و پینج خیرده مقییاس اسیت و

بخیش اول بیه : های آن در سه بخش تنظییم شیده اسیت ماده

ها شدت پردازد كه در آن آزمودنی گیری خشم حالت می اندازه

بیه هیی »ای از احساس خود را بر اساس مقیاس چهار گزيتیه

45اين بخیش . كنند بندی می درجه« 1=خیلی زياد»تا « 4=وجهگیییرد و شییامل مقیییاس خشییم حالییت و مییاده را دربرمییی

میی احساس خشمگینانه، تمايل به بروز كال: های آن زيرمقايس

بخیش دوم بیا . باشید ل به بروز فیزيکی خشم میيخشم و تما

آيتم به سینجش خشیم صیفت اختایاص دارد و هماننید 43

مقیاس خشم صیفت دارای دو . شود بندی می بخش اول درجهخلیق و خیوی خشیمگینانه و : زير مقییاس زيرمقییاس شیامل

گییرد ماده را دربرمی 91بخش سوم .واكنش خشمگینانه است

تیا « 4= تقريبیاا هرگیز »ای از مقییاس چهاردرجیه كه در يیا

شیود و بیروز و كنتیرل خشیم را بندی می درجه« 1= همیشه »، (بیروز يافتیه )سنجد و چهار زيرمقیاس بروز خشم بیرونی می

، كنترل خشم بیرونی و كنتیرل (فرو خورده)بروز خشم درونی

ضرايب پايايی زير . دهد خشم درونی را مورد سنجش قرار می

حالت بیا اسیتفاده از ضیريب -های سیاهۀ خشم صفت قیاسم

مورد بررسی قیرار ( 4913)فرد آلفای كرونباخ توسط خداياری

هیای خشیم حالیت، خشیم ضرايب پايايی زيرمقییاس . گرفتصفت، ابراز خشم درونی، ابراز خشیم بیرونیی، كنتیرل خشیم

درونی و كنترل خشم بیرونی با استفاده از آلفیای كرونبیاخ بیه ه بیی 17/3و 19/3، 79/3، 33/3، 19/3، 99/3تیییب برابییر بییا تر

هیا ضرايب بازآزمايی برای اين زيرمقیاس ،همچنین. دست آمد

، 71/3، 51/3، 11/3، 99/3در مطالعییه او بییه ترتیییب برابییر بییا در پژوهش حاضر ضیريب آلفیای . دست آمده ب 17/3و 19/3

خشم های خشم حالت، كرونباخ برای اين پرسشنامه در بخشصفت، كنترل خشم بیرونی و كنترل خشم درونیی بیه ترتییب

.به دست آمد 19/3و 14/3، 11/3، 91/3برابر

شیوه گردآوری اطالعات

روش تجزیه و تحلیل اطالعاتمیورد تجزيیه و SPSSآوری شیده در محییط های جمع داده

بررسی روابط متغیرها با متغیر برای. تحلیل آماری قرار گرفت

از ضريب همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل رگرسییون وابسته

.همزمان و تحلیل مسیر استفاده شده است

ها یافته

ها های توصیفی آزمودنی های دموگرافیک و یافته ویژگینگین سینی بر اساس نتیايج توصییفی حاصیل از پیژوهش مییا

نتايج توصییفی حاصیل از توزيیع . بود 53/17ها برابر آزمودنی

ها بر اساس شهر محل سیکونت نشیان داد كیه شیهر آزمودنی


، بیشترين تعیداد آزمیودنی و بهمئیی (نفر 493% )91ياسوج با

كمترين تعداد آزمودنی را به خیود اختایاص ( نفر 13% )5با د وضییعیت نتییايج حاصییل از پییژوهش در مییور . داده اسییت

از ( نفییر 477% )1/11هییا نشییان داد كییه تحایییالت آزمییودنی

493% )5/91ها دارای میدر ديیللم و فیوق ديیللم، آزمودنی

دارای مدر زير ( نفر 55% )1/49دارای مدر لیسانس، ( نفرلیسانس و با تر هسیتند دارای مدر فوق( نفر 11% )7ديللم،

همچنیین، . خ ندادنید به اين آيتم پاسی ( نفر 43% )5/1و حدود

هیا، نتايج حاصل پژوهش در مورد وضعیت اشیتغال آزمیودنی

% 1/19هیا بیکیار، از آزمیودنی ( نفر 139% )1/51نشان داد كه دارای شغل اداری ( نفر 93% )5/11دارای شغل آزاد، ( نفر 99)

. به اين آيتم پاسخ ندادند( نفر 1% )1و كارمند هستند و حدود

میییانگین و انحییراف )هییای توصیییفی افییزون بییر ايیین، يافتییه

پیژوهش در هیا در متغیرهیای مربو بیه آزمیودنی ( استاندارد .استمالحظه قابل 4جدول

های کنترل خشم، گرایش به نزاع دسته جمعی و خرده ها در متغیرهای خشم حالت، خشم صفت، شیوه های توصیفی مربوط به آزمودنی یافته -1جدول های آنها مقیاس

انحراف استاندارد میانگین واقعی میانگین به دست آمده امتغیره

14/9 15 99/14 خشم حالت

19/9 45 15/7 احساس خشمگینانه

99/9 45 49/7 تمايل به بروز كالمی خشم

93/9 45 91/3 تمايل به بروز فیزيکی خشم

37/7 93 13/13 خشم صفت

41/9 41 94/7 خلق و خوی خشمگینانه

51/1 41 95/41 نهواكنش خشمگینا

19/1 91 34/14 كنترل خشم بیرونی

31/5 11 91/14 كنترل خشم درونی

71/43 51 33/11 جمعی گرايش به نزاع دسته

33/3 97 15/17 گرايش شناختی

31/5 13 41/45 گرايش رفتاری

های پژوهش بررسی فرضیه -برای بررسی اين فرضییه كیه بیین متغیرهیای خشیم صیفت

های آنهیا ايش به نزاع دسته جمعی و خرده مقیاسحالت و گر

ارتبا معناداری وجیود دارد، از ضیريب همبسیتگی پیرسیون قابل 1در جدول نتايج حاصل از اين تحلیل را . استفاده گرديد .مشاهده است

های آنها حالت و گرایش به نزاع دسته جمعی و خرده مقیاس -ضریب همبستگی بین خشم صفت -2جدول گرایش به نزاع دسته جمعی رهامتغی

گرایش به نزاع دسته جمعی گرایش رفتاری گرایش شناختی

91/3** 91/3** 19/3** خشم حالت

11/3** 19/3** 19/3** احساس خشمگینانه

99/3** 91/3** 11/3** تمايل به بروز كالمی خشم

99/3** 99/3** 19/3** تمايل به بروز فیزيکی خشم

93/3** 94/3** 15/3** خشم صفت

13/3** 19/3** 13/3** خلق و خوی خشمگینانه

11/3** 17/3** 15/3** واكنش خشمگینانه

** (34/3P<)


415

ها بیرای بررسیی ارتبیا بیین نتايج حاصل از تحلیل داده

حالت و گرايش به نزاع دسته جمعیی -متغیرهای خشم صفت

دهید كیه بیین متغییر خشیم های آنها نشان می و خرده مقیاس

و ( 34/3P< ،91/3 =r)حالت با گرايش به نزاع دسته جمعی

، P<34/3)متغیر خشم صفت و گرايش به نزاع دسیته جمعیی

93/3 =r ) ارتبیا بیین . ارتبا مببت و معناداری وجیود دارد

های خشم حالت، خشم صفت با گرايش به نیزاع خرده مقیاس

هیای دهد كیه بیین كلییۀ خیرده مقییاس دسته جمعی نشان می

احساس خشمگینانه، تمايل به بروز كالمی و فیزيکیی خشیم،

خلییق و خییوی خشییمگینانه و واكیینش خشییمگینانه بییا متغیییر

؛هیای آن يعنیی نزاع دسته جمعی و خیرده مقییاس گرايش به

گرايش شناختی به نزاع و گرايش رفتاری به نیزاع نییز ارتبیا

جدول )وجود دارد 99/3مببت و معناداری در سطح معناداری

1 .)

های كنترل خشیم و برای بررسی اين فرضیه كه بین شیوه

هیای آنهیا ارتبیا گرايش به نزاع دسته جمعی و خرده مقیاس

معناداری وجود دارد، نیز از ضريب همبستگی پیرسون استفاده

قابییل 9در جییدول نتییايج حاصییل از ايیین تحلیییل را . گرديیید

.مشاهده است

های آنها های کنترل خشم با گرایش به نزاع دسته جمعی و خرده مقیاس ضریب همبستگی بین شیوه -3جدول

گرايش به نزاع دسته جمعی متغیرها

گرايش به نزاع دسته جمعی گرايش رفتاری تیگرايش شناخ

-17/3** -13/3** -11/3** كنترل خشم بیرونی

-19/3** -93/3** -19/3** كنترل خشم درونی

** (34/3P<)

های كنترل خشم نتايج حاصل از بررسی ارتبا بین شیوه

های آنها، نشیان و گرايش به نزاع دسته جمعی و خرده مقیاس

دهد كه بین كنترل خشم بیرونی با گیرايش بیه نیزاع دسیته می

، P<34/3)، گیرايش شیناختی (P ،17/3- =r<34/3)جمعی

11/3- =r )و گرايش رفتاری (34/3>P ،13/3- =r ) ارتبیا

قیور، بیین كنتیرل خشیم همیین . منفی و معناداری وجود دارد

، (P ،19/3- =r<34/3)درونی با گرايش به نزاع دسته جمعی

و گییرايش رفتییاری ( P ،19/3- =r<34/3)گییرايش شییناختی

(34/3>P ،93/3- =r ) ارتبییا منفییی و معنییاداری مشییاهده

(.9جدول )شود می

سی اين سؤال كه كدام يا از متغیرهیای خشیم برای برر

حالت، خشم صیفت، كنتیرل خشیم بیرونیی و كنتیرل خشیم

بینی كنند بهتیری بیرای گیرايش بیه نیزاع دسیته درونی پیش

. جمعی هستند، از تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده گرديید

.قابل مشاهده است 1نتايج حاصل از اين بررسی در جدول

بینی گرايش به نزاع م به گام برای پیشنتايج رگرسیون گا

دسته جمعی بر اساس متغیرهای خشم حالت، خشیم صیفت،

دهید كیه كنترل خشم بیرونی و كنترل خشم درونی نشان میی

در گیام اول متغییر . بینی در سه گام به وقوع پیوسیت اين پیش

درصید 445/3خشم حالت وارد معادلیۀ رگرسییون گرديید و

غییر گیرايش بیه نیزاع دسیته جمعیی را مت( تغییرات)واريانس

بینی كننید ايین متغییر بیه بینی كرده است و بهترين پیش پیش

در گام دوم، در مرحلۀ اول متغیر خشم حالت و . رود شمار می

در مرحلیۀ دوم كنتیرل خشیم درونیی وارد معادلیۀ رگرسیییون

درصد تغییرات متغیر گیرايش بیه 451/3گرديدند و روی هم

بینی كرده است و به ترتییب بهتیرين را پیشنزاع دسته جمعی

در گام سوم، در مرحلیۀ اول . كنند اين متغیر هستند بینی پیش

متغیر خشم حالت، در مرحلۀ دوم كنتیرل خشیم درونیی و در

مرحلۀ سوم خشم صیفت وارد معادلیۀ رگرسییون گرديدنید و

درصد تغییرات متغیر گرايش بیه نیزاع دسیته 431/3روی هم


هیای كننده بینی یین كردند و به ترتیب بهترين پیشجمعی را تب

بقیۀ متغیرهیا شیرايط ورود بیه رگرسییون را . اين متغیر هستند

(.1جدول )نداشتند و از معادلۀ حذف شدند

ل خشم بیرونی و بینی گرایش به نزاع دسته جمعی بر اساس متغیرهای خشم حالت، خشم صفت، کنتر نتایج رگرسیون گام به گام برای پیش -4جدول

کنترل خشم درونی

داری سطح معنی ضريب تعیین تعديل شده t Rمقدار بتا مدل

4 911/3 133/7 911/3 445/3 333/3

1 115/3 911/5 133/3 451/3 333/3

145/3- 159/1- 333/3

9 133/3 151/9 149/3 431/3 334/3

137/3- 931/1- 333/3

493/3 491/1 311/3

خشم حالت: 1در مدل کنندهبینیغیر پیشمت

خشم حالت و كنترل خشم درونی: 2کننده در مدل بینیمتغیرهای پیش

خشم حالت، كنترل خشم درونی و خشم صفت: 3بینی کننده در مدل متغیرهای پیش

گرايش به نزاع دسته جمعی: متغیر مالک

م برای بررسی اين سؤال كه رابطیه بیین متغیرهیای خشی

حالت، خشم صفت، كنترل خشم بیرونی، كنترل خشم درونیی

و گرايش به نزاع دسته جمعی و نیز مستقل يا وابسته بودن هر

باشید، از تحلییل يا از آنها نسبت به هم در مدل چگونه میی

دسیت آوردن تحلییل مسییر از ه برای بی . مسیر استفاده گرديد

اصیل از نتیايج ح . زمیان اسیتفاده گرديید تحلیل رگرسیون هیم

.مالحظه نمايید 1توانید در شکل تحلیل مسیر را می

نتایج تحلیل مسیر ارتباط بین متغیرهای خشم حالت، خشم صفت، کنترل خشم بیرونی، کنترل خشم درونی و گرایش به نزاع دسته جمعی -2شكل

شیان داده شیده اسیت، بیین ن 4قوری كه در شکل همان

، خشییم صییفت (Beta= 131/3)ای خشییم حالییت متغیرهیی

(415/3 =Beta ) و كنترل خشم درونیی(419/3- =Beta ) بیه

عنوان متغیرهای مستقل و متغیر گرايش به نزاع دسیته جمعیی

. به عنوان متغیر وابسته ارتبا مستقیم و معناداری وجیود دارد

دهد كه ارتبا معناداری بیین همچنین، از سويی مدل نشان می

گرايش به نزاع دسته

جمعی خشم حالت

خشم صفت


121/0

141/0-

114/0

170/0-

222/0- 202/0


417

و كنترل خشم درونیی ( Beta= 591/3)رهای خشم صفت متغی

(473/3- =Beta ) به عنوان متغیر مستقل و خشیم حالیت بیه

از سیوی ديگیر، بیین كنتیرل . عنوان متغیر وابسته وجیود دارد

بیه عنیوان متغییر مسیتقل و ( Beta= -111/3)خشم درونیی

خشم صفت به عنوان متغیر وابسیته ارتبیا معنیاداری وجیود

ين در حالی است كه ارتبا بین كنترل خشم بیرونیی و ا. دارد

هی يا از متغیرهای وابسته معنادار نبیود و بنیابراين از میدل

.حذف گرديد

گیری بحث و نتیجه

حالیت و -هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش خشیم صیفت

های كنترل خشم در گرايش افراد به نیزاع دسیته جمعیی شیوه

اين فرضیه كه بیین متغیرهیای های حاصل از بررسی يافته .بود

حالت و گرايش به نزاع دسیته جمعیی و خیرده -خشم صفت

های آنها ارتبا معناداری وجود دارد، نشان داد كه بیین مقیاس

متغیر خشم حالت با گرايش بیه نیزاع دسیته جمعیی و متغییر

خشم صفت و گرايش به نزاع دسیته جمعیی ارتبیا مببیت و

هیای خشیم بیین خیرده مقییاس ارتبا . معناداری وجود دارد

حالت، خشم صفت با گرايش به نزاع دسیته جمعیی و خیرده

های گرايش شناختی به نزاع و گرايش رفتاری به نیزاع مقیاس

های احسیاس خشیمگینانه، نشان داد كه بین كلیه خرده مقیاس

تمايییل بییه بییروز كالمییی و فیزيکییی خشییم، خلییق و خییوی

غیر گرايش به نزاع دسته خشمگینانه و واكنش خشمگینانه با مت

گرايش شناختی بیه نیزاع ؛های آن يعنی جمعی و خرده مقیاس

. و گرايش رفتاری به نزاع ارتبا مببت و معناداری وجود دارد

های حاصیل از پیژوهش فرضییۀ اول بنابراين، با توجه به يافته

در واقع، نتايج حاصل از اين فرضییه . گیرد مورد تأيید قرار می

كه افرادی كه از مییزان خشیم صیفت و حالیت دهد نشان می

احساس خشمگینانه، خلق و خوی خشیمگینانه، تمايیل ؛يعنی

به بروز فیزيکی و كالمی خشم و واكنش خشمگینانه بیشیتری

برخوردار باشند، گرايش بیشتری به نزاع دسته جمعی، چه بیه

هیا ايین يافتیه . صورت شناختی و چه به صورت رفتاری دارند

، نويییدی (4913) نظییری هییای اصییل از پییژوهشبییا نتییايج ح

و ( 1334)، داهلییین و ديفییین بیییاخر (1334)، يیییو (4915)

همخوانی دارد، زيرا اين محققیان در ( 1339)كا ماری و پینی

اند كیه خشیم مهیار نشیده، نیه تنهیا تحقیقات خود نشان داده

سازگاری و سیالمتی افیراد را در معیرض خطیر جیدی قیرار

فیردی و ره تعیداد فراوانیی از مسیایل بیین دهد، بلکه هموا می

اجتماعی از جمله نزاع دسته جمعی وجود داشته اسیت كیه از

ايیین هیجییان متییأثر شییده و خشییونت و پرخاشییگری قابییل

بیه ايین ترتییب، از قرفیی، . تیرين پیامید آن اسیت بینیی پیش

هیای دسیته گذاری در نیزاع خشونت و پرخاشگری مؤلفۀ تأثیر

ر، خشونت، آن چنان كیه در قضییه از قرف ديگ. جمعی است

ها را به جان هم ها يا خانواده شود، گروه خونخواهی مطرح می

هیا و افیراد حیاكم اندازد و دودستگی و تفرقه در بین گروه می

منجیر كند و حتی ممکن است بیه كشیته شیدن چنید فیرد می

و پرخاشیگری متغیرهای كه معتقد است( 4913) نظری .گردد

و اجتمیاعی كنتیرل مییزان و مببیت معنیادار تیأثیر گرايیی قوم

.دارند نزاع به گرايش بر منفی معنادار تأثیر تحایالت

های حاصل از بررسی اين فرضییه كیه عالوه بر اين، يافته

های كنترل خشم با گرايش به نیزاع دسیته جمعیی و بین شیوه

های آنها ارتبا معناداری وجیود دارد، نشیان داد خرده مقیاس

ترل خشم بیرونی با گرايش بیه نیزاع دسیته جمعیی، كه بین كن

گرايش شناختی و گرايش رفتیاری ارتبیا منفیی و معنیاداری

قور، بین كنترل خشم درونی با گیرايش بیه همین. وجود دارد

نزاع دسته جمعی، گرايش شناختی و گیرايش رفتیاری ارتبیا

در واقع، هیر چیه افیراد كنتیرل . منفی و معناداری مشاهده شد

ری بر خشم درونی و بیرونی خود داشته باشیند، گیرايش بیشت

بنابراين، با توجه بیه نتیايج . كمتری به نزاع دسته جمعی دارند

با نتايج تحقیقات اين يافته. گردد حاصله، فرضیه دوم تأيید می

، (4913)، نويیییدی و برجعلیییی (1331)ريلیییی و همکیییاران

لعتبیری و بقیايی كیه و خ ( 4917)يکتا و همکیاران شکوهی

اين محققان در تحقیقات خیود نشیان . همخوانی دارد( 4919)

هییای مییديريت و كنتییرل خشییم بییه عنییوان انیید كییه شیییوه داده


تواننید نقطیه عطیف بسییاری از های شخاییتی میی خایاه

خشییونت، اخییتالل :هیای اجتمییاعی مبیل اخیتال ت و آسیییب

شخایت ضد اجتماعی، پرخاشیگری، سیوء مایرف میواد و

و ريلیی رابطیه همیین در. دسیته جمعیی باشیند های درگیری

بیه كیه افیرادی معمیو ا كیه هسیتند معتقید ( 1331) همکاران

خاصیی هیای استراتژی و نیستند آشنا خشم مديريت با درستی

بیا كیه هنگیامی ندارنید، خیود خشیم به مقابله و كاهش برای

و پرخاشییگری بییه اقییدام معمییو ا شییوند، مییی رو روبییه خشییم

راهبردهیای از كه افرادی عکس بر و كنند می خشم ريزی برون

خشیم، بیا رويیارويی در برخوردارنید، كارآمدی خشم كنترل

فیوری راهبردهیای از استفاده با و كنند می حفظ را خود كنترل

رويیدادهای دارنید را زم مهیارت آنهیا در كه ای پیشگیرانه و

يکتیا و شیکوهی .كننید میی كنتیرل راحتیی به را برانگیز خشم

آمییوزش كییه دريافتنیید پژوهشییی در نیییز( 4917)کییاران هم

از اسییتفاده افییزايش و خشییم كییاهش بییر خشییم مییديريت

.دارد مببت تأثیر خشم كنترل راهبردهای

نتايج رگرسیون گام به گام برای بررسیی ايین سیؤال كیه

كدام يا از متغیرهای خشم حالت، خشم صفت، كنترل خشم

كننید بهتیری بیرای بینیی بیرونی و كنترل خشم درونی پییش

بینیی در گرايش به نزاع دسته جمعی هستند، نشان داد كه پیش

در گام اول متغیر خشیم حالیت وارد . سه گام به وقوع پیوست

بینی كننید گیرايش بیه معادلۀ رگرسیون گرديد و بهترين پیش

در گام دوم، در مرحلۀ اول متغیر خشیم . نزاع دسته جمعی بود

تییرل خشییم درونییی وارد معادلییۀ حالییت و در مرحلییۀ دوم كن

رگرسیییون گرديدنیید و ايیین دو متغیییر بییه ترتیییب بهتییرين

در گیام . كنند گرايش به نیزاع دسیته جمعیی بودنید بینی پیش

سوم، در مرحلۀ اول متغیر خشم حالت، در مرحلۀ دوم كنتیرل

خشم درونیی و در مرحلیۀ سیوم خشیم صیفت وارد معادلیۀ

بییه ترتیییب بهتییرين رگرسیییون گرديدنیید و ايیین سییه متغیییر

عیالوه . های گرايش به نزاع دسته جمعی بودنید كننده بینی پیش

بر اين، نتايج حاصل از بررسی تحلیل مسیر نشان داد كیه بیین

متغیرهای خشم حالت، خشم صفت و كنترل خشم درونی بیه

عنوان متغیرهای مستقل و متغیر گرايش به نزاع دسیته جمعیی

. مستقیم و معناداری وجیود دارد به عنوان متغیر وابسته ارتبا

اين در حالی بود كه ارتبا بین كنتیرل خشیم بیرونیی و هیی

يا از متغیرهای وابسته معنادار نبود و بنابراين از مدل حیذف

تحقیقیات ربیانی و بیا نتیايج هیای اين نتايج بیا يافتیه . گرديد

همخیوانی 4919) بحرينی و كلواری ، رضايی(4919)همکاران

كاستی و ضعف اند كه آثار ها نشان داده واقع، پژوهشدر . دارد

تخريیب و شخایی هیای ناراحتی از فراتر خشم، مديريت در

عمومی، سالمت در اختالل به منجر تواند می فردی، بین روابط

رفتارهییای زيانبییار پیامییدهای و عمییومی ناسییازگاری بییروز

نیرومنید هیجیان اين كه صورتی در و شود منجر پرخاشگرانه

و جانبیه همیه موفقییت میانع توانید میی نشود مهار درستی هب

از قرفیی، محققیان . شود جوامع و ها گروه افراد، بهینه كاركرد

ذاتیی گرايش كه اند داشته اشاره نکته اين به خود تحقیقات در

و درگییری های علت از يکی فیزيکی صورت به خشم ابراز به

نییز نکتیه ايین بیه انتو می نتیجه اين بررسی در. باشد می نزاع

محیطیی شیرايط برابیر در گرپرخاش ذاتاا افراد كه داشت اشاره

تمايییل و رونیید مییی در كییوره از زود خیلییی كننییده، تحريییا

پرخاشیگرانه واكنش ها موقعیت اين برابر در كه دارند بیشتری

صیفت خاقر به آنها. باشند ها نزاع كنند شروع و باشند داشته

و نیزاع بیه كیه دارنید بیشیتری مايیل ت دارند، كه پرخاشگری

شیدن وارد باعیث درگیری و نزاع ادامه و دهند ادامه درگیری

نیزاع بیه نهايیت در ايین كیه شد خواهد نزاع به ديگری افراد

در همیین رابطیه ربیانی و .گرديید خواهدمنجر جمعی دسته

بیه ) گرايیی قیوم و پرخاشیگری كه معتقدند( 4919) همکاران

افزاينده تأثیر جمعی دسته نزاع به گرايش تغیرم بر( برابر میزان

بحرينییی و كلییواری رضییايی پییژوهش نتییايج همچنییین، .دارد

گرايییی، قییوم پرخاشییگری، متغیرهییای كییه داده نشییان( 4919)

بیا مببیت معنیادار رابطه دارای نسبی محرومیت و هنجاری بی

.باشد می جمعی دسته های نزاع به گرايش

تیوان می پژوهش از حاصل های تهياف به توجه با بنابراين،

های شیوه حالت و -صفت متغیرهای خشم كه كرد گیری نتیجه


419

شخاییتی هیای خایایه عنیوان بیه خشیم كنترل و مديريت

در جمعیی دسته های درگیری از بسیاری عطف نقطه توانند می

هییا و خیانواده بیه لیذا، .اسیتان كهگیلويیه و بويراحمید باشیند

شود با كاهش عوامیل ايجیاد كننیده می توصیه اندركاران دست

خشییم حالییت ماننیید مییورد حملییه واقییع شییدن، تهديییدات

هیای ايجیاد چنیین عیدالتی و ناكیامی، زمینیه غیرمنافانه، بیی

خشمی را از بین ببرند تیا از ايین قريیق نییز بتواننید عوامیل

هیا ايجادكننده خشم صفت كه شامل تمايل به ادرا موقعییت

ردهنده و ناكام كننیده اسیت، از بیین های آزا به عنوان موقعیت

هیا و ديگیر دسیت انیدركاران نییز به خانواده ،همچنین. ببرند

توانید میی كه را مناسب خشم كنترل های شیوه شود توصیه می

آمیوزش كنید، كمیا افیراد بیه زا محر و بحرانی شرايط در

متغیرهییای ايیین تقويییت قريییق از نهايییت در تییا دهنیید،

بیه افیراد گیرايش از بتیوان ها خانواده و افراد در شناختی روان

.كاست جمعی دسته های نزاع

منابع

كیینش، ابییویی مهريییزی، محبوبییه؛ قهماسیییان، كارينییه؛ خییوش

تأثیر آموزش مديريت خشیم بیر »(. 4919. )ابوالقاسم

-دهی خشیم و تعارضیات والید های خودنظم مهارت

،«نوجییوان در دختییران دوره راهنمییايی شییهر تهییران

، 19، سییال ششییم، ش خییانواده پژوهییی فاییلنامه

. 131-999ص

: تهیران ،انحرافیات شناسیی جامعیه (. 4911. )حبییب احمدی،

.سمت انتشارات

. راد، الهام؛ رضازاده، قیاهره اصغری مقدم، محمدعلی؛ حکیمی

شیده نظر اعتباريابی مقدماتی نسخه تجديد» (.4917)

پرسشیینامه حالییت صییفت بیییان خشییم در جمعیییت

پژوهشییی دانشییور -ماهنامییه علمیییدو ،«دانشییجويی

.95 -14 ، ص11، سال پانزدهم، ش رفتار

،اجتمیاعی انحرافیات شناسیی جامعه(. 4993. )احمد بخارايی،

.نور پیام دانشگاه انتشارات: تهران. دوم چاپ

اثربخشی برنامه »(. 4919. )خلعتبری، جواد و بقايی كه، مژده

دهیی آموزش مديريت خشیم بیر كنتیرل و خیودنظم

آمیوزان پسیر مقطیع خشم و تکانشگری مادران دانش

هییای دوفاییلنامه دانشییکده ،«ابتییدايی شییهر رشییت ، 39، ش 13، سیال پرستاری و مامیايی اسیتان گییالن

.9 -4 ص

،«هییای جمعییی محلییی نییزاع»(. 4919. )پورافکییاری، ناییراه

مجموعه مقا ت اولیین همیايش ملیی قیرح مسیایل ارات دانشگاه عالمیه انتش: ، تهرانجامعه شناسی ايران

.قباقبايی

های روانسینجی بررسی ويژگی(. 4913. )فرد، محمد خداياری 1حالیت -و هنجاريابی سییاهه ابیراز خشیم صیفت

قیرح ،اسلیلبرگر در بین دانشجويان دانشیگاه تهیران

دانشیگاه . شناسی و علوم تربیتی تحقیق دانشکده روان

.تهران

(. 4919. )ی، جیواد نظیر و زاده، محمید عبیاس ؛ربانی، رسیول

فرهنگی مؤثر بر گرايش به -بررسی عوامل اجتماعی»

هیای منتخیب مطالعه موردی شهرسیتان )نزاع جمعی

پژوهشییی انتظییام -فاییلنامه علمییی ،«(اسییتان ايییالم .413 -439 ، ص، سال اول، شماره سوماجتماعی

مطالعیه »(. 4919. )مجیید بحرينیی، و نیوراه كلواری، رضايی

دسیته هیای نیزاع بیا اجتمیاعی رهنگیف عوامل رابطه

،«لردگییان شهرسییتان در ای قبیلییه و قییومی جمعییی،

-497 ، ص11، شاجتماعی امنیت مطالعات فالنامه

431.

چییاپ ،شناسییی اجتمییاعی آسیییب(. 4911. )سییتوده، هییدايت

.آوای نور: تهران. شانزدهم

كجروی شناسی جامعه(. 4913. )محمد داوری، و علی سلیمی،: قیم ،(اجتمیاعی كنترل و كجروی لعاتمطا مجموعه)

.دانشگاه و حوزه پژوهشکده

زمانی، ؛بناب، باقر غباری ؛پژوه، احمد به ؛شکوهی يکتا، محسن

های تأثیر آموزش مهارت»(. 4917. )پرند، اكرم و نیره


آموزان كم تیوان مديريت بر كنترل خشم مادران دانش

پییژوهش در حیطییه كودكییان ،«ذهنییی و ديرآمییوز .939 -951 ، ص1، سال هشتم، ش ايیاستبن

(. 4919. )كیاظم جبیاری، و سیمیه قزلباش، ؛محسن كالنتری،

میدل از اسیتفاده بیا شهری بزهکاری فضايی تحلیل»

نزاع شرارت، جرايم: مطالعه مورد كرنل تراكم تخمین

امنییت و نظیم فایلنامه ،«زنجیان شهر در درگیری و

.433 -79 ص سوم، شماره ،دوم سال ،اجتماعی

هییا و ديییدگاه: انحرافییات اجتمییاعی(. 4914. )ممتییاز، فريییده

.شركت سهامی انتشارات: تهران، ها نظريه

(. 4919. )نیا، آسیه صادق و احمدی، سیروس ؛میرفردی، اصغر

35تا 45میزان گرايش به نزاع جمعی در میان مردان -سییال شهرسییتان بويراحمیید و عوامییل اجتمییاعی

نامه كارشناسیی ارشید پايان ،فرهنگی تأثیرگذار بر آن

.دانشگاه ياسوج

بیه گیرايش میزان شناختی جامعه تبیین(. 4913. )جواد نظری،

اجتمیاعی معاونیت ،ايالم استان در جمعی دسته نزاع

(: ناجییا)نیییروی انتظییامی جمهییوری اسییالمی ايییران

.انتشارات آشنايی

آزمودن تأثیر آموزش مديريت خشم بر (. 4915. )نويدی، احددهی خشم، سازگاری و سالمت های خود نظم رتمها

نامیه پايیان ،عمومی پسران دوره متوسطه شهر تهیران

.دانشگاه عالمه قباقبايی تهران دكتری

اثیرات اجیرای يیا »(. 4913. )برجعلی، احمد و نويدی، احد

هیای خیود برنامۀ آموزش مديريت خشم بیر مهیارت

هیای پیژوهش ،«دهیی خشیم پسیران دبیرسیتانی نظم .15 -14 ، ص1و 9، ش 43، دوره شناختی انرو

Calamari, E., & Pini, M. (2003) "Dissociative

Experiences and Anger Proneness in Late

Adolescent Females with Different Attachment

Styles". Journal of Adolescence,vol. 38, p 287-

288. Dahlen, E. R., & Deffenbacher, J. L. (2001) Anger

management: Empirically supported cognitive

therapies; Current status and future promise.

New York: Springer P.C

Lau, B.V. K. (2001) "Anger in Our Age of Anxiety:

What Clinicians Can Do". The Hong Kong

Practitioner, vol. 23, p 258-264.

Railly, P.M. Shopshire, M.S.S., Durazzo, T.C., &

Campbell, T.A. (2002) Anger management for

substance abuse and mental health clients:

Participant work book. Rockville: SAMSHSA.


4991بهار و تابستان ،اول، شماره 9، شماره پیاپی ارمچهسال


451-494صص

های کالبدی فضاهای عمومی و تأثیر آن در احساس امنیت اجتماعی شهروندان لفهؤارزیابی م

بابلسر

ريزی شهری دانشگاه مازندران گروه جغرافیا و برنامه استاد ،صدیقه لطفی

ريزی شهری دانشگاه مازندران استاديار گروه جغرافیا و برنامه، رحیم بردی آنامرادنژاد

ريزی شهری دانشگاه مازندران اس ارشد جغرافیا و برنامهکارشن، حیدر واحدی

چکیده

ثیر آن در امنیتت اجتمتاعی، بته بررستی آن در أهای محیطی و تثر بر ويژگیؤها و عوامل ماين مقاله تالش نموده است که با شناسايی شاخص

تبیینتی استت و بته منظتور دستتیابی بته نتتاي -ع تحلیلیروش تحقیق از نو. های پرتراکم شهر بابلسر بپردازد فضاهای عمومی پارک و خیابان

هتای هتا و خیابتان پتارک )های ترکیبی و در قالب پرسشنامه، ديدگاه کاربران منتخب در دو فضتای مطالهته شتده تر، با استفاده از شاخص دقیق

هتايی نظیتر مورد پتردازش قرارگرفتت و از آزمتون SPSSافزار آماری اطالعات پرسشنامه با استفاده از نرم. مورد بررسی قرار گرفت( پرتراکم

های تحقیق بیانگر آن استت کته يافته. ای، ضريب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیراستفاده شده است تک نمونه tآزمون

رابطته ،همچنتین . نیستند گی محیطیازدحام، فرم فضا، آلودگی بصری، آلودگی نور و آلود:فضاهای مورد مطالهه در مهرض تهديد عواملی چون

دهد که عوامتل محیطتی های محیطی و امنیت اجتماعی وجود دارد، در عین حال نتاي تحلیل مسیر هم نشان می مستقیم و مهناداری میان مؤلفه

.بیشترين تأثیر را در ارتقاء احساس امنیت اجتماعی فضاهای عمومی شهر دارند( 189/1)و پس از آن نور /.( 19)

های محیطی، فضاهای عمومی، احساس امنیت اجتماعی، بابلسر مؤلفه: های کلیدی واژه


http://uijs.ui.ac.ir/ssoss/admin_emailer.php?mod=send_form&slc_lang=fa&sid=1&[email protected]&a_ordnum=305


مقدمه

مسألهترين نیازهای بشر و همواره از بنیادی ،نیاز به امنیت

ترين مسائل جامهه بشری به شمار آمده از مهم ،وقوع جرم

با افزايش و پیچیدگی جوامع، شرايط تأمین اين نیاز . است

در . تتر شتده استت نیز پیچیده مسألهن اين و برطرف کرد

گذشته و نیز در جوامع ساده روستتايی مهاصتر بته لحتا

هتای وجود روابط چهره به چهره و حتاکم بتودن نظتارت

اجتماعی خودجوش، احساس امنیت بیشتری وجود داشته

های وقوع جرم در حتداقل ممنتن بتوده و در نتیجه زمینه

ه جوامع شهری بتزر،، ويژ است؛ ولی در جوامع شهری به

های کامل اجتماعی نستبت بته عدم امنان نظارت علتبه

تترين های احساس ناامنی ينی از مهتم جوامع ساده، زمینه

به موجب آن شترايط بترای ،مسائل شهری محسوب شده

احستاس امنیتت در . وقوع جرايم بستیار مستتهدتر استت

هتتای کیفیتتت فضتتا فضتتاهای شتتهری ينتتی از شتتاخص

فضای امن شتهری مسألهد و به رغم آننه شو محسوب می

پیچیتده و دارای ابهتاد متنتوع و مستأله در هر جامهه يک

مین أولی در تت . متهدد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است

ثیر عوامتل محیطتی و أبايستت از نقتش و تت اين نیاز نمی

فضای عمتومی شتهر، صتحن . غافل شد (فضايی) کالبدی

و در تقابتل بتا فضتای نمايش زندگی روزمره مردم است

اهمیت فضای عمتومی . شودزندگی خصوصی تهريف می

نقشی است که در توسه جامهه دموکراتیک بازی علتبه

کند؛ به عبارتی چنانچه دسترسی برابر به عرص عمومی می

برای هم جامهه فتراهم شتود، تهديتد، تمتايز و جتدايی

يابتد و تنتوع فرهنگتی شتنل يافتته، اجتماعی کاهش متی

تواند فضای عمومی را تبديل به منانی نمايد که افتراد می

های مختلف بتوانند در اجرای قوانین خود گزيتده، و گروه

لذا اولتین گتام بترای دستتیابی بته عرصته . مشارکت کنند

عمومی که ضامن تحقق جامهه مدنی است، تشويق متردم

يا فراهم نمتودن دسترستی به حضور در فضای عمومی و

. ها به آن است افراد و گروهبرابر هم

مسألهبیان

امروزه بتا گستترش شهرنشتینی و ايجتاد شترايط ختا

ای به مقوله فضای امتن شتهری زندگی، نیازمند نگاه ويژه

باشیم تا بتوانیم ابهاد گوناگون احساس امنیتت را درک می

ينتتی از . ثیرگتتذار در آن بپتتردازيمأو بتته کشتتف عوامتتل ت

هتای شتهری هر، فضاها و منتان عوامل موثر در امنیت ش

هتا و ای استت کته کتنش فضای شهری صتحنه ». باشدمی

هتای عمتومی زنتدگی شتهری در آنهتا بته وقتوع فهالیت

شهر و فضاهای مختلتف و . (41:4981ايترانمنش، ) «پیوندد می

ن آن اها و رفتارهای ساکن چند گونه آن ظرفی برای فهالیت

يجاد ناهماهنگی میتان حال ا .(Sharma, et al. 2003:9) هستند

ها، جمهیت و فضا باعت ايجتاد نتاامنی شتهری و فهالیت

ثر در ؤشناخت فضاها و عوامل م ،بنابراين. گرددجرايم می

کاهش امنیت و بر هم خوردن نظم شهری از ننات بستیار

ريزان شهری در متديريت مهمی است که طراحان و برنامه

اشتتندای داشتتته ب شتتهری بايتتد بتته آنهتتا توجتته ويتتژه (.449:4981بیات،)

فرهنگ عامه هويتی استت کته در ستطر خترد و بته

هايی استای اجتماعی بنیاد يافته و حاصل رويارويیشیوه

هتا ها، پارک ها، فروشگاه ن که به زندگی روزان ما در خیابا

يا همان فضتاهايی کته زنتدگی عمتومی ختود را در آنهتا

کین، بتارزترين به عقیدۀ زو. دهدکنیم، شنل میتجربه می

های ناشی از ها و ترستهديد برای فرهنگ عمومی نگرانی

هتتايی نظیتتر ضتترب و شتتتم، متتر وتهديتتدات و هتتر

انگیتز و نظتاير اينهتا های ناگهانی، جنايات نفترت شورش

است که حضور در فضاهای عمومی شهر را دچار تهديتد

شهری بتا انتواع تهديتدها ماننتد مردم درفضاهای. کندمی

سیل، تتداخل و، زلزله آب و هوا، تروريسم، آلودگی جرم

رو ايتن از. ندهستت هتا روبترو حرکت وسايل نقلیه و پیتاده

فضاهای شتهری » :گويدمیفرهنگ شهرها زوکین در کتاب

به اندازۀ کافی برای مردم امتن نیستتند، تتا آنهتا در خلتق

. (Zukin, 1995)« فرهنتگ عمتومی مشتارکت داشتته باشتند

های شتديدتر در رابطته بتا امر، وضع مجازات اين نتیجه

311 بابلسر وندانامنیت اجتماعی شهر احساس های کالبدی فضاهای عمومی و تأثیر آن در لفهؤارزيابی م

گتری در ستازی و نظتامی جرايم شهری و يا خصوصتی

فضاهای عمومی شهر است که نتیج هر سه حالتت فتو

بته ايتن ترتیتب فضتای .از بین رفتن عرصه عمومی است

شهری بیشترين ارتباط را با مردم و محیط زنتدگی برقترار

. احساس آرامش داردکند و در نتیجه نقش بسزايی در می

مین کننده امنیت أيک فضای شهری مناسب تا حد زيادی ت

ستاز و فضاهای شهری نامناسب از بین برنتده آن و زمینته

ها در از آنجايی که انسان. ها و مهضالت است انواع آسیب

جهان زيست اجتماعی بر مبنای ساختارهای شنل دهنتده

ست به عمتل فنری و عملی تصمیم گرفته و بر اين مبنا د

(.411 :4981بیات، )پردازد می

تترين احساس امنیت در فضاهای شهری ينی از مهم

شتود بتا افتزايش های کیفیت فضا محستوب متی شاخص

هتتا وضتترورت ايجتتاد امنیتتت در جوامتتع، ابتتزار، شتتیوه

ختوش تحتول شتده روينردهای ايجاد و حفظ آن دستت

رغم آن کته به . (15:4989 دهناء،پیشگاهی فرد و احمدی) است

مسأله امنیت در هر جامهته يتک مستأله پیچیتده و دارای

متهتتدد اجتمتتاعی، اقتصتتادی و فرهنگتتی ابهتتاد متنتتوع و

باشد، در تأمین اين نیتاز نبايتد از نقتش و تأثیرعوامتل می

جايی که برخی از منتاطق شتهری از آن. محیطی غافل شد

نسبت به ساير مناطق بیشتر در برابرخطتر ناشتی از بتروز

بر اين اساس لزوم توجته بته ارتبتاط بتین ،باشندرم میج

طراحتی محتیط پذيری افراد در فضاهای شتهری و آسیب

بتا . (4995براندستون، )شتود زندگی بیش از پیش آشنار می

تترين کته امنیتت و آرامتش ختاطر از بنیتادی توجه به اين

نیازهای بشر و تتأمین آن از مقتدمات وصتول بته مراتتب

وی است، توجه به موضوع برقراری نظم واالی زندگی مهن

و امنیت، با در نظر گرفتن عوامل مختلف موجتد آن، اعتم

از فرهنگی، اقتصادی و کالبدی و به تبع آن ايجتاد محتیط

از وظتتايف مهتتم ،مستتاعد بتترای رشتتد فضتتايل اخالقتتی

بتا توجته بته اهمیتت ايتن . نهادهای متولی اين امر استت

فضاهای عمتومی و موضوع، بررسی مهیارهای کالبدی در

ثر ؤعوامل م گیری و افزايش امنیت اجتماعی و میزان شنل

های مرتبط با اين امر همچتون متديران در آن توسط گروه

ريزان، طراحان شتهری، مهمتاران، نیروهتای شهری، برنامه

امنیتتتی، پژوهشتتگران، نهادهتتای مردمتتی و از ايتتن قبیتتل

محیطتی شناخت مهیارهتای مسألهلذا، . نمايدضروری می

گیتری ثیر آن در شتنل أتت در فضاهای عمتومی شتهری و

امنیت اجتماعی و ارائه راهنارهتايی در جهتت افتزايش و

تقويت اين عوامل، نگارندگان را به تحقیق در اين زمینته،

در فضاهای عمومی شهر بابلسر به عنوان ينی از شهرهای

توريستتتی استتتان مازنتتدران کتته درايتتام تهطیتتل تابستتتانی

در راستتای . شود ترغیب نمتوده استت يت شلوغ مینها بی

.زير ارائه شده است های اهداف تحقیق سؤال

آيا مهیارهای کالبدی فضاهای عمتومی شتهر بابلستر از -

وضهیت مطلوبی برخوردار است؟

کدام يک از مهیارهای کالبدی در فضاهای عمومی شهر -

ثیر بیشتری براحساس امنیت اجتماعی دارد؟أبابلسر ت

احساس امنیتت اجتمتاعی های کالبدی وآيا بین ويژگی -

در فضاهای عمومی شهر بابلستر رابطته مهنتاداری وجتود

دارد؟

مبانی نظری و بررسی پیشینه

شهرها در نتیجه رشد گسترده کالبتدی و جمهیتتی ختود،

درگیر مسائل جديدی در چارچوب انتواع مختلتف ابهتاد

منیتت شتهری بته در اين میان ا. زندگی شهروندان هستند

عنتتوان ينتتی از مستتائل مهتتم در مباحتت اصتتالحات و

در بسیاری از موارد نوع طراحتی . ساماندهی شهری است

گیترد و فضای کالبدی، نقشی که منان خا به خود متی

گردد که فضاها امتن ابهاد اجتماعی يک محدوده منجر می

فضاهای شتهری ،به عبارتی ديگر. يا بالهنس ناامن گردند

اين . باشندهايشان به نحوی محرک بروز جرم میژگیبا وي

های خاصی جرم و جنايتت نستبت بته ستاير که در منان

هتا بته عنتوان نقتاط تر بوده و از ايتن منتان ها بیشمنان

علت اصلی اين امتر ،شکبی. شودخیز شهری ياد می جرم

در رفتار انسانی است که در فضای مورد نظر زمینته بتروز


. ساخته استجرم را فراهم

ريزی شهری از در مبانی نوين طراحی شهری و برنامه

شود تا زمینه بتروز شود که در آن تالش میاصولی ياد می

جرم در يک منان خا را تا حد امنان از طريق طراحی

توجه به اين ننته کته . ريزی صحیر برطرف گردد و برنامه

هندسه های متفاوت با شنل و رفتار انسان در فضا و منان

خا و نیز با عملنرد نهفتته در آن، متفتاوت بتوده و در

بسیاری از موارد، فضا محرک انسان در بروز رفتار ختا

شهر بابلسر با توجه به موقهیت خا توريستتی و . است

دانشگاهی مخصوصا در فضاهای عمومی نیازمند بررستی

و تحلیل ابهاد امنیتی و تالش در جهت طراحی به منظتور

بنابراين، ضرورت بررستی . باشدهای جرم می زمینهکاهش

بتا . شودابهاد کالبدی فضاهای عمومی شهری احساس می

توجه به ضرورت مطرح شده در اين مقالته، ستهی بتر آن

های کالبتدی بته مطالهته شده است تا با توجه به شاخص

. ابهاد امنیتی فضاهای عمومی شهر بابلسر پرداخته شود

از پیشتگیری سس ؤم و نیومن به مربوط نظري دو

مستلم امنیتت کتاهش احستاس در را جرم نقش جرم،

جهتت در راهنارهتايی جستتجوی بته و کترده فرض

در هیلتر و جنتوبز که حالی در باشند، جرم می کاهش

جستتجوی در جترم، کتاهش راهنارهتای ارائت کنتار

،همچنتین و هستند امنیت احساس افزايش راهنارهای

عامتل عنتوان بته خشونت را چونهم ديگری های گزينه

چهتار بندی جمع. کنند می مهرفی امنیت کاهش در ثرؤم

تهريتف کته دهتد متی نشتان 4 جتدول در فو نظري

فهتال نظارت خصوصی، و عمومی های مشخص عرصه

به افراد متهلق همبستگی و انسجام نتیج در که مردمی

و آيتد متی وجتود بته مشخص جغرافیايی های محدوده

در شتهری فضتای در از متردم مشخصی دادته حضور

احساس ارتقا در تواند می فضا کالبدی های ويژگی کنار

داشتته نقتش نمتادين پذيری دسترسی و افزايش امنیت

.(4جدول ) باشد

شهری فضای در خشونت و جرم با رابطه در مطرح نظریة چهار -3جدول محققان حاکمیت/کنترل فضا نظارت فهالیت

بايست می مجوار خیابانهای ه فهالیتبح ای را فراهم کند، تا پیوسته رهروان

.نظارت تقويت گردد

هايی نظاره گر از سوی نیاز به چشم صاحبان طبیهی، هم ساکنان و هم

توانند با کنندگان که می استفادهها و از تنوع فهالیت استفاده

مردم را جذب که عملنردهايی .کند تقويت گردد می

دن آشنار عرص عمومی و خصوصیمتمايز کر جین جنوبز

حضور مخالف اين نظريه است که باالخص حضور های بیشتر و فهالیت

جرم و جنايت های تجاری میزان هالیتف دهد می را کاهش

ايجاد ظرفیت کالبدی نظارتی درساکنان برای نظارت فضا تا فرصت

.گردد و ديگر نهادها ممنن

دارای خصوصیاتی مانند بايست محیط کالبدی میسلسله مراتبی های نمادين، مرزها و منانیزمعمومی های خصوصی تا ازعرصه شده تهريف

.مختلف درک و دانسته شود های باشد تا پهنه

اسنار نیومن

حرکت و در بر کاهش فهالیت از طريق .کید داردأسطر فهالیت ت کاهش نتیجه،

نظارت طبیهی به عنوان نتیج استفاده از مايملکمهمولی

هدف کاهش های طبیهی با کنترل دسترسی به هدف جنايت؛ استفاده از فرصت دسترسی

موجب افزايش قوت کالبدی که های محصوريت .گردد می ناحس مالنیت ساکن قلب و

سسهؤم. پیشگیری

جرم از(CPTED)

فضا و مسیرهای از طريق ينپارچه سازیای ستهپیو توان فضاهای به هم می حرکتی

.رسند که ايمن به نظر می را تهريف کرد

فضا نظارت از طريق مردمی که در .گردد می مینأکنند، ت حرکت می

اند، ينپارچه شده فضاهايی که با ساير فضاهاتشويق به حرکت و تماشا درآن فضاها هارا پیاده .کنند می

بیل هیلر

Source: Carmona, 2003:121


شناستی و امنیتت جترم زمینه نظتری شتروع مباحت

شناسی شیناگو و مطالهتات شهری را بايد از منتب جامهه

منتتب اکولتوژی شتهری . اولیه اکولوژی شتهری دانستت

توسط افرادی چون پارک، در سیر تنوينی خود به بررسی

های اجتماعی مانند جرم و جنايت امراض روانی در پديده

.شهرها و ترسیم نقشه های آن پرداخت

گتری جین جینتوبز موضتوع وحشتی 4994در سال

او مهتقد بود مشنل عدم . خیابانی را مورد بررسی قرار داد

های جمهیتی بزهنار امنیت بسیاری از نقاط شهرها، گروه

يا فقر نیست بلنه آنها به عنوان يک نقطه شتهری، از نظتر

فیزينی قادر بته اعمتال امنیتت و سترزندگی ناشتی از آن

ند کته ا تحقیقات بسیاری نشان داده. (4989 جینوبز،) نیستند

های وقتوع متغیرهای فیزينی در افزايش يا کاهش فرصت

جینتوبز بتر اهمیتت . های شهری نقش مهمی دارنتد جرم

تخصیص فضاهای عمومی بته الگتو و قابلیتت حرکتت و

گويتد حضور مردم در فضاهای شهری تأکیتد دارد و متی

ر افتراد ارتبتاط مردم تمايل دارند از طريق فضاهايی با ساي

,Jacobs) برقتترار کننتتد و از فضتتاهای متتتروک دوری کننتتد

1965:15 .)

مطالهات نیومن دربارۀ رابطت منتان وقتوع جترم در

مردم و طراحی در های مسنونی نیويورک، در کتاب طرحهتايی ، از نخستین پژوهشم4911شهر پرخشونت در دهه

ادهايی است که دربارۀ تغییر ساختار محیط شتهری پیشتنه

در طرح نیومن، امنیت اجتماعی در جامهه نته بته . دهدمی

های خاصی دست پلیس، بلنه توسط افرادی که در عرصه

صتتادقی فستتايی و میرحستتینی،) شتتودانتتد تهريتتف متتی ستتهیم

بتتر افتتزايش امنیتتت از طريتتق ( 4999)4هیلتتر .(418:4988

. افزايش تحرک و جنبش در فضتاهای شتهری تأکیتد دارد

هايی کته بترای جنتبش و حرکتت ظرفیتت نانبنابراين، م

همچنتین، بتا . کمتری دارند، مستتهد وقتوع جترم هستتند

افزايش حضور مردم و ايجاد الگوهای تر شدن فضا، بزر،

حرکتی توسط فضاهای خصوصی شده با مردمی که در آن

کننتدگان از فضتا افتزايش حضور دارنتد، امنیتت استتفاده

ای باسااو، در مطالهه(. Brenda et al. 1997:276) خواهد يافت 1 Hiller

در شهر پورتوآلگرو، به بررسی رابط بین ستطوح خترد و

ای و فاقد تحرک و جنبش پرداختت و های حاشیه کاربری

ها در سطوح جتامع شتهر کتم به اين نتیجه رسید که جرم

.Reis et al)ای استت تر و محدودتر از ستطوح حاشتیه رنگ

در برزيتل، ( 2007) و همنتاران 1در تحقیق ديتاس (. 2003

نقتتش آرايتتش فضتتايی در ايجتتاد رفتارهتتای ختتا

نتتاي تحقیتق آنهتا نشتان . کننتدگان بررستی شتد استفاده

دهد عوامل اجتماعی و فضايی با توجه به اثری کته بتر می

هتای بتاز شتهری اجزای محیطی و شناخت فضايی محیط

.ثیر گذارنتد أدارند، بر کمبتود امنیتت و افتزايش جترم تت (. 941: 4981، هزاد زنجانی)

بررسی میتزان » در تحقیقی با عنوان( 4981)خوشفر

چگونگی مشتارکت متردم در برقتراری احساس امنیت و

نفتر از 915بین بااستفاده از روش پیمايشی که در« امنیت

هتای استتان ستال بته بتاالی مراکزشهرستتان 11جمهیت

مازندران صورت گرفته به اين نتیجته رستیده استت کته

کتل ايش بته مشتارکت در برقتراری امنیتت در میزان گتر

به میزان متوسط وجود دارد ولی ايتن میتزان استان تقريبا

از. های مختلف استان به يک انتدازه نیستت شهرستان در

داری بتین ستن بتا میتزان مهنی سوی ديگر رابطه مثبت و

داری بتین گرايش به برقراری امنیت و رابطه منفتی مهنتی

صادی با میزان گترايش بته برقتراری پايگاه اجتماعی واقت

. امنیت وجود داشته است

دربتتارۀ ( 4985)نتتتاي مطالهتت علیختتواه و نجیبتتی

وضهیت ترس زنان از جرم در فضاهای شهری در منتاطق

دهتد حتدود نیمتی از زنتان گان شهر تهران، نشان می 11

پاسخگو هنگام رفت و آمد در فضتاهای عمتومی شتهری

ايتتن میتتزان در بتتین زنتتان بتتا . احستتاس امنیتتت ندارنتتد

تحصیالت و درآمد کتم و نیتز زنتان ستاکن در محتالت

جامهته .های متروک بیشتتر استت دارای زمین و ساختمان

گانته تهتران 11نفر از زنان مناطق 811نمونه اين تحقیق

کیفی استفاده شده و تحقیتق بوده و از هردو روش کمی و

.از نوع پیمايشی بوده است

2 Dias


ايمن سازی "ای با عنوان در مقاله( 4989)کالنتری فضای کالبدی شهرها در برابر بزهناری با استفاده از

فصلنامه در "راهبردهای پیشگیری جرم با طراحی محیطی

های دهد که از جمله ديدگاهدانش انتظامی، نشان می

مطرح در زمینه تحلیل و تبیین رابط منان و بزهناری، طراحی محیطی است و نگرش پیشگیری جرم از طريق

رسد که با طراحی صحیر و استفاده به اين نتیجه می

ثر ساخته شده به وسیله انسان، امنان کاهش ؤمناسب و م

میزان بزهناری، افزايش امنیت و در نهايت بهبود کیفیت

نوع مطالهات اين تحقیق از. شودزندگی بشر فراهم میاسنادی -ای از روش کتابخانه تحلیلی بوده و -توصیفی

جامهه آماری .برای گردآوری اطالعات استفاده شده است

.نبوده است نظر خاصی مد

ثیر کالبتد أتت "، در تحقیقتی بتا عنتوان (4994) اکبری

در "فضاهای عمومی بر احستاس امنیتت اجتمتاعی زنتان دهد که محله نارمک و شهرک اکباتان شهر تهران نشان می

ثر ؤعوامل بسیار مت های کالبدی در محله نارمک از ويژگی

در باال بردن احساس امنیت در فضاهای اين محله است و ها در شهرک اکباتان زمینته احستاس در مقابل اين ويژگی

نتتاي ايتن . ناامنی در فضاهای جمهی را مهیا نموده استهای مسنونی با الگتوی دهد که مجموعهپژوهش نشان می

انسیل بیشتری های متهارف پت بلند مرتبه نسبت به مجموعه

برای ايجاد فضاهای ناامن دارنتد و طراحتی کالبتدی ايتن ها نقش بسیار مهمی در باال بردن احساس امنیتت مجموعه

.کندها ايفا می ن اين مجموعهاساکن

ای بتا عنتوان ، در مقاله(4994) آنامرادنژاد و همناران

م و راهنارهای کاهش آن درمحیط شهری ايران بتا يجرا"

بته ( بابلسر: مطالهه موردی)C.P.T.E.D ينرد تأکید بر رو

م در يدرصتد جترا 1884 بتیش از اين نتیجه رستیدند کته فصتول گرمتا بابلسر مربوط به نزاع و درگیری بوده که در

کننتد مراجهته متی يهنی زمانی که مسافران کثیری به شهر

طورمستتتقیم يتتتا هم رخ داده بتت يجتترا . روی داده استتت

عوامل محیطی نظیر تارينی سايه مساعدت غیرمستقیم در

فضا، خلوتی و دن بودن محیط، عدم رعايت ننات ايمنی

هايی که در منان .ها مرتبط بوده است طراحی ساختمان در

های انتظامی بتوده و يتا کنتترل شتديدی بته لحتا پستاجتماعی حاکم بتوده استت جترم کمتتری واقتع گرديتده

ای شتهر هت ها، فضاهای سبز و برخی کتاربری پارک. است

هتای تفترير و محتل گتذران بابلسر که به عنتوان منتان

استتفاده شتهروندان بابلستری و يتا اوقات فراغتت متورد گیرد، از طرف برخی افراد کجترو مسافران فصلی قرار می

اين مطالهه .مناسب ارتناب جرم تشخیص داده شده است

تحلیلی بتوده و حجتم جامهته -نوع تحقیقات توصیفی از

.فر از شهروندان بابلسربوده استن 911نمونه

، در پايان نامه کارشناسی ارشتد (4994) قاسمی مقدمتحلیلتی بتر اثترات افتراقتات فضتايی و "خود بتا عنتوان

هتای گیتری فرهنتگ جترم زا در محلته اجتماعی در شنل

به اين نتیجه رسیده است که "مرفه و غیرمرفه شهر بابلسر

طور کلتی وضتهیت در محالت مرفه و غیرمرفه بابلسر به

محیطتی و اجتمتاعی در وضتهیت –هتای کالبتدی لفهؤمنامطلوبی قرار دارد و با کیفیت متد نظتر فاصتله بستیاری

ينی از روينردهای مطرح در شهرسازی برای ارتقتا . دارد

اين . باشد می CPTED امنیت در فضاهای شهری، روينردشناسی طراحتی استت کته بتر روينرد يک پیشنهاد روش

آن با به کارگیری طراحی مناسب و هدفمند محتیط اساس توانند مجال ترس انسان ساخت، مهماران و شهرسازان می

از جتترم و تبهنتتاری را کتتاهش داده و کیفیتتت زنتتدگی را

بته کته روينترد ايتن (. Cozens, 2008) بهبتود بخشتند

بته را فیزينی نزديک است محیط بسیار نیومن روينرد

را تترس و جرم وقوع که يدنما می سازماندهی ای گونه

کتاهش مجرمانته رفتارهای از حمايت وسیله کاهش به

وسیله طراحتی به ايمن محیط ايجاد عبارتی به .دهد می

.شود می هماهنگ پلیس عملنرد با

گیری توان نتیجه از مجموع تحقیقات پیشین چنین میفضاهای شهری به کارگیری اصول طراحی دره نمود که ب

های مسنونی، گسترش نظارت عمومی بتر ويژه ساختمان

هتتای درون شتتهری از طريتتق افتتزايش گتتذرگاه امتتاکن و

هتای عمتومی نظیتر واحتدهای تجتاری در نقتاط کاربری

م يتوانند میزان جترا غیره می خلوت، نورپردازی مناسب و

.را تاحدود زيادی کاهش دهند


مورد مطالعه محدودهعنتوان ينتی از اين پژوهش در محدوده شهر بابلستر بته

ترين شهرهای گردشتگرپذير شتمال کشتور صتورت مهمشهر بابلسر از لحا موقهیتت جغرافیتايی در . گرفته است

دقیقته 11درجته و 99دقیقه طول شرقی و 14درجه و 51

جنتوبی اين شهر در کرانته . عرض شمالی واقع شده است

دريای خزر و حد انتهتايی دلتتای رودخانته بتابلرود قترار

کیلومتری ستاری، بته عنتوان 91اين شهر در فاصله . دارد

کیلتومتری شتمال تهتران 119مرکز استان مازندران و در دارای 4991شتتهر بابلستتر در ستتال . قتترار گرفتتته استتت

جمهیتت (. مرکزآمارايران) نفر جمهیت بوده است 51111

طتتی . شتتهر در طتتی زمتتان همتتواره افتتزايش يافتتته استتتبابلسر با رشدی مهادل جمهیت شهر 4915-85های دوره

.درصد مواجه بوده است 1

شناسی تحقیق روشتبیینتی بتوده، -نتوع تحقیقتات، تحلیلتی تحقیق حاضر از

نحوه گتردآوری اطالعتات عمتدتا بته روش میتدانی و از

حجتم جامهته . طريق تنمیل پرسشنامه انجام شتده استت خانوار ساکن در شهر بابلسر 41111آماری تحقیق حاضر

از فرمتول نمونته بترای بترآورد حجتم جامهته د و باش مینفر 951 رابراين تهداد نمونه ب. ران استفاده شده استوککپرسشنامه با توجه . است محاسبه شده( سرپرستان خانوار)

هتای و مبانی نظری تحقیق، با استفاده از گزينته ها ؤالبه س

در مجمتوع بترای ايتن . راي مطالهات آماری طراحی شد

هتتای گويتته در ستتنجش مؤلفتته 95لفتته و ؤم 9 تحقیتتق از

گويته بترای 11لفته و ؤم 9کالبدی فضاهای عمومی و از

روش . ارزيتتابی امنیتتت اجتمتتاعی استتتفاده شتتده استتت

در ايتن روش . باشتد نوع تصادفی ساده متی گیری از نمونه

تجتانس نستتبی جامهته از فترض بتراين استت کتته افتراد

سته طريتق قرعته برخوردارند و افراد نمونته بته ينتی از

سیستتتماتیک انتختتاب جتتدول اعتتداد تصتتادفی و کشتتی،

گیری از جدول اعدادتصتادفی بهتره شوند؛ دراين نمونه می

آوری، از هتای الزم پتس از جمتع داده. گرفته شتده استت

به منظور . تجزيه و تحلیل شده است spssطريق نرم افزار

سنجش و ارزيابی روابط احتمالی میان متغیرهتای فرضتیه

هتتای ضتتريب همبستتتگی پیرستتون، رگرستتیون و ز روشابترای تهیتین . ای استفاده گرديده است تک نمونه Tآزمون

پايايی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شتد کته

حاصتتل گرديتتد، بتترای تهیتتین پايتتايی 191/1ضتتريب

چتون عتدد پرسشنامه از آلفتای کرونبتاخ استتفاده شتد و

بود پايايی آنها متورد باالتر 1/1 ها از لفهؤهمه م حاصل در

و آمتده استت 1جدول نتاي جزيی در. گرفت تأيید قرارپرسشتنامه نیتز تهتدادی هتای ؤالبرای تهیتین روايتی ست

پرسشنامه به عنوان پیش آزمون بین استاتید و کارشناستان هتا ؤالال بقیه ست سؤ متخصص توزيع گرديد که به جز دو

.گرفتند قرار مورد تأيید

های مورد استفاده در فرآیند پژوهش لفهؤسطح پایایی م -2جدول

موضوع ها تعداد گویه آلفای کرونباخ

ازدحام 1 18199

فرم فضا 1 18198

آلودگی نمادی 9 18195

یبصرآلودگی 1 18159

آلودگی نور 5 18151

آلودگی صوتی 1 18191

حمل و نقل 1 18191

آلودگی محیطی 9 18151

درفضاهای عمومی اسمقی 1 18191

احساس امنیت اجتماعی 11 18141

4991اطالعات میدانی، : مأخذ


بررسی های مورد شاخصمطالهه از نظتر مهیارهتای های مورد شاخص 9جدول در

هتای اصتلی اس آن، مؤلفته براست . کالبدی ذکرشتده استت

فرم فضا که خود در قستمت جداگانته عبارتنداز؛ اندازه و

هتتای ختتود متتورد بررستتی فتترم بتتا زيرشتتاخص انتتدازه ومحیطتی مؤلفه بهتدی آستايش بصتری و . قرارگرفته است

بخش جدا مورد آزمون قرار است که اين مؤلفه نیز در دو

(.9جدول ) گرفته است

(3132)ی مورد بررسی در فضاهای عمومی پارک و خیابان شهر بابلسرهای کالبدشاخص -1جدول

مطالهات میدانی نگارندگان: مأخذ

های احسااس امنیات اجتمااعی در فضااهای شاخص

عمومی

براساس سه شاخص وجود آثار بصری، لسانی و فیزينی

فضاهای عمومی شهر بابلسر کننده از برای کاربران استفاده

(.1جدول) گری قرار گرفته است مورد پرسش

(3132) کنندگان از فضای شهری ها و پیامدهای احساس امنیت اجتماعی استفادهها، نشانهشاخص -4جدول


ها یافته

دست هو سطوح مهناداری ب 9با توجه به نتاي جدول

15/1تر از آمده هريک از متغیرهای پژوهش که بزر،

های تمام متغیرها نرمال است و برای آزمون باشد، داده می

استفاده های پارامتريک توان از آزمونهريک از متغیرها می

مقدار که در تمامی متغیرهای تحقیق، با توجه به اين .کرد

شرح شاخص معیار لفهؤم

ضااندازه و فرم ف

اندازه فضا دارا بودن مقیاس انسانی مقیاس فضا

(نه ازدحام نه خلوتی) تراکم جمهیتی مناسب احساس ازدحام

قابلیت نمايانی فرم فضا فرم فضا ای فضای شهریقابل رويت بودن تمام اجز

(بدنه، اجزای منظر در فضا کف،)

ی و محیطیصر

ش بآساي

آسايش بصری هايابی مناسب با عاليم و نشانه جهت آلودگی نمادی

هماهنگی نماها از نظر فرم، رنگ و نوع مصالر و خط آسمان آلودگی بصری (نه تارينی نه خیرگی) نورپردازی مناسب فضا آلودگی نور

طیآسايش محی (نبود زباله و کثیفی فضا) تمیز بودن فضا آلودگی محیطی شنیده شدن صدای کمک خواهی افراد آلودگی صوتی

پیامدهای احساس امنیت های احساس امنیتنشانه های احساس امنیتشاخص

عدم وجود آزار بصری -

آزار لسانیعدم وجود -

عدم وجود آزار فیزينی -

حضور به تنهايی در فضای شهری -احساس آرامش، راحتی و آسايش از -

حضور در فضای شهریحضور به تنهايی در ساعات خلوت در -

فضای شهری

کنندگی فضای شهری دعوت -

نده از کن اهمیت ندادن به جنسیت افراد استفاده - استفاده مدام از فضای شهری -

فضای شهری


p-value گیريم که توزيع می باشد نتیجهبیشتر می 15/1 از

. باشندمتغیرهای تحقیق نرمال می ها در فراوانی پاسخ

ای برای ارزيابی وضهیت تک نمونه t از آزمونبنابراين

ستفاده ا کالبدی امنیت فضاهای عمومی شهر بابلسر

.(5جدول) گردد می

برای بررسی نرمال بودن متغیرها اسمیرنف - گروفولموکخروجی آزمون -1دول ج


های توصیفی یافته

411، زن و %85/58نفر مهادل 119دهندگان، از بین پاسخ

در بررستی وضتهیت . باشتند مترد متی %41/14نفر مهادل

هتل تقستیم دهندگان در دو گروه مجترد و متأ تأهل، پاسخ

51/98 ؛دهنتدگان يهنتی ترين تهداد پاستخ اند که بیششده

با توجته بته . اند درصد متأهل بوده 11/94درصد مجرد و

جدول زير، توزيع سنی جمهیت متورد مطالهته، بیشتترين

411ستال بتا فراوانتی 91تا 11فراوانی را در گروه سنی

وه بهد از ايتن نیتز گتر . دهدنشان می( درصد 18851) نفر

بیشتترين نستبت را بته ( ساالن بزر،) سال 51تا 95سنی

گتروه ( درصتد 91885نفتر و 445) اندخود اختصا داده

سال نیتز بته ترتیتب بتا 11سال و کمتر از 51سنی باالی

هتتای بهتتدی قتترار در رتبتته 8و 41851ستتهم درصتتدی

از %( 51851)هتا نشتان داده استت کته بررستی . گیرند می

انتد کته ديتپلم قترار گرفتته ديپلم و فو ها در گروه نمونه

هتای ديگتر ترين سهم درصدی نسبت به گروهدارای بیش

درصتد 91بهد از اين گروه، لیسانس با سهم نستبی . است

تتترين ستتهم نستتبی مربتتوط بتته گتتروه قتترار دارد و کتتم

از میان نمونه آمتاری (. ٪1/41) لیسانس و باالتر است فو

دهنتدگان از پاستخ %( 55811)نفر مهادل 491مورد مطالهه

را بینتاران بته ختود %( 11851)نفر مهتادل 459شاغل و

نظر درآمتدی، گتروه درآمتدی زيتر از. اند اختصا داده

تترين بتیش %( 51818) هزار تومان با ستهم درصتدی 111

میلیون با ستهم درصتدی 1سهم و گروه درآمدی بیش از

ی متورد های درآمدترين سهم را در بین گروهکم%( 1885)

.اندنظر به خود اختصا داده

های استنباطی یافته

لفه اندازه و فرم فضتا ؤم: وضهیت مؤلفه اندازه و فرم فضا

به عنوان يک مؤلفه کلتی در پیشتگیری از جترايم جهتت

-4: بررسی تفصیلی به دو مهیار زيتر قابتل تقستیم استت

کته هتر کتدام از ايتن . فرم کالبتدی فضتا -1 ؛اندازه فضا

متغیرها آماره

کولموگروف اسمیرنف نتیجه سطح معناداری

نرمال 891/1 915/1 ازدحام

نرمال 991/1 191/1 فرم فضا

نرمال 194/1 914/4 آلودگی نمادی

نرمال 991/1 915/1 آلودگی ديداری

نرمال 519/1 181/1 آلودگی نور

نرمال 199/1 149/4 آلودگی صوتی

نرمال 115/1 191/4 حمل و نقل

نرمال 491/1 459/4 آلودگی محیطی

نرمال 191/1 115/4 درفضای عمومی مقیاس

نرمال 199/1 915/1 احساس امنیت اجتماعی


شتوند کته در زيتر بته هايی تقسیم میها به شاخصمهیار

.شودبررسی وضهیت هر کدام از آنها پرداخته می

شاخص ازدحام در فضاهای عمومی شهر بابلسر -

ازدحام بیشتر به تجرب روانی فشار حاصل از تتراکم فضتا

احساس ازدحتام حتالتی روانتی ،بنابراين. گردد اطال می

. کنتد هتا دريافتت متی هاست که فرد از طريق برخی شتیو

تجربه ازدحام محصتول شترايط، يهنتی تتراکم در عوامتل

فرد از طريق فضای شخصی، تحريک شده . موقهیتی است

. دهد و اين تحريک را به ديگران انتقال می

يک طرفته بترای tهای به دست آمده از آزمون يافته

شاخص مورد نظر حاکی از آن است که میانگین رضتايت

1881برابتر tآماره ،9849وضهیت ازدحام مهادل کاربران از

تفاوت مهنتاداری بتین ،بنابراين. است sig=1و df=919و

از ايتن . ها با عدد میانه نظتری وجتود دارد میانگین جواب

کننده از فضتاهای رو، وضهیت ازدحام بین کاربران استفاده

mean.= 495)عمتتومی شتتهر بابلستتر بتتا توجتته بتته

difference )رضايت هیت متوسط رو به باالست ودر وض

جدول ) دهد کاربران بابلسری را از اين شاخص نشان می

9 .)

وضعیت مقیاس در فضاهای عمومی شهر بابلسر

يک طرفه برای شاخص مقیاس در فضاهای tنتاي آزمون

دهنتتده ايتتن امتتر استتت کتته عمتتومی شتتهر بابلستتر نشتتان

(18199=sig ) يهنیsig اوت میتانگین دار نیست و تف مهنی

با میانگین متورد ( mean= 9819)های نمونه آماری جواب

دار نیستت و عمتال هست مهنی( 9) انتظار که حد متوسط

استتت و رضتتايت 9تفتتاوتی نتتدارد؛ يهنتتی همتتان 9بتتا

.شهروندان از وضهیت شاخص مورد نظر متوسط است

وضعیت فرم فضا در فضاهای عمومی شهر بابلسر -

يتک طرفته بترای tت آمتده از آزمتون های بته دست يافته

شاخص مورد نظر حاکی از آن است که میانگین رضتايت

برابتر t، آمتاره 9891کاربران از کیفیت فترم فضتا مهتادل

49898،919=df 1و = sigپس . استsig دار است و مهنی

ها تفاوت میانگین جواب ،بنابراين. شود فرض صفر رد می

رضتايت از ،از ايتن رو . استدار با عدد میانه نظری مهنی

فرم فضا درفضتاهای عمتومی شتهر بابلستر بتا توجته بته

(91=.mean difference ) در وضتتهیت متوستتط رو بتته

ايتن نتتاي ، رضتايت کتاربران استتفاده کننتده از . باالست

فضاهای عمومی در شهر بابلسر را از وضتهیت فترم فضتا

.نمايد يید میأدرصد ت 95در سطر اطمینان

(3132)یک طرفه برای ازدحام، مقیاس و فرم فضا tنتایج آزمون -6جدول

مطالعات میدانی نگارندگان: مأخذ

هامتغیر

Mean

Test value=3

T df Sig.(2-tailed) Mean

Difference

95% Confidence Interval of the

Difference

Lower Upper 013303 .010.0 01311 0 143 41.1 1131 ازدحام

مقیاسدرفضای

عمومی1103 31.11 143 01066 01031 01061- 013.60

011311 012316 01146 0 143 .3111 1114 فرم فضا


حیطی آسایش بصری و ماساستی هتای مهتم و لفته ؤآسايش بصری و محیطتی از م

بترای "شود، چترا کته های شهری امن محسوب میمحیطگونه ای است، بزر، و همانسنونت و زندگی، شهر خانه

که خانته بايتد از صتفات و مزايتايی برختوردار باشتد تتا سنونت و زندگی را مطلوب و آسايش بخش سازد، شتهر

مین آستايش، أهايی برای تات و ويژگینیز بايد دارای کیفیبتا توجتته بته متوارد گفتته شتتده . راحتتی و امنیتت باشتد

های مورد نظر در اين خصتو شتامل محورهتايی لفهؤم، (اغتشتاش بصتری ) مثل آلودگی نمادی، آلودگی ديداری

شود که آلودگی نور، آلودگی محیطی و آلودگی صوتی میرای فضتاهای در زير وضهیت هر کتدام از ايتن متوارد بت

.گیردعمومی بابلسر مورد ارزيابی قرار می

وضعیت آلودگی نمادی اين مهیار دربردارنده شاخص قابلیتت نمايتانی فترم فضتا

خواهد در حین ارتنتاب بدون شک يک مجرم نمی. استبه جرم ديده شود؛ ساختار فیزينی فضا يا فرم فضا نقتش

دفاع دارد اننارناپذيری در چگونگی ايجاد فضاهای بدونکیفت محیطی است کته بتر استاس آن . (8:4984 آبادی، علی)

فضاهايی که احتمال وقوع جرم در آنها بیشتر استت بايتد برای رستیدن بته ايتن . ن قرار گیرندادر مهرض ديد ساکن

ترين عامل در طراحتی چگتونگی قرارگیتری مهم ،کیفیت خیز ها و فضاهای فهالیتی نسبت به فضاهای جرم ساختمان

tنتتاي حاصتل از آزمتون (. Minnery et al. 2005: 37) استکننتده از يک طرفه برای شاخص رضايت کاربران استتفاده

فضاهای عمومی شهر بابلسر از آلودگی نمادی، بیان کننده و ( 919=df)، (t=-49889)اين امر است که بتا توجته بته

(1=sig) ،sig دار است و بنابراين فرض صتفر مهنی(H0 )دار بتین تفتاوت میتانگین شود و وجود رابطه مهنی می رد

به عنتوان 9دهندگان نمونه آماری با عدد های پاسخ جوابشتود امتا عالمتت منفتی اختتالف میانه نظری تأيیتد متی

کنتتد کتته بیتتان متتی( mean difference=-.991)میتتانگین رضتايت ،کمتر است، بنابراين 9ها از عدد میانگین جواب

کننده از فضاهای عمتومی شتهر بابلستر از ادهکاربران استفدر وضهیت متوستط رو ( mean= 1891)آلودگی نمادی با .(1جدول) به پايین قرار دارد

وضعیت آلودگی بصری میزان آماره و درجه آزادی اين شاخص بته ترتیتب برابتر (41844 =t ) و(919=df ) استتت و(1=sig ) متتی باشتتد بتتا

دار مهنتی sigکمتر است يهنتی 1815از sigتوجه به ايننه هتای داده شتده از ستوی است، تفتاوت میتانگین جتواب

9دهنتتدگان بتته آلتتودگی بصتتری نستتبت بتته عتتدد پاستتخدار است و اختالف آنها قابل توجه است ايتن بتدين مهنی

هتتای داده شتتده از ستتوی مهنتتی استتت کتته جتتواب ن تتر از آ باالتر است و يا پايین 9دهندگان يا از عدد پاسخو 18994با توجه به ايننه مقدار اختالف میانگین،. باشد می

هتتا از حتتد دارای عالمتت مثبتتت استتت، میتانگین جتتواب متوسط باالتر است و رضايت کاربران، از آلودگی بصتری

جتدول ) در وضهیت متوسط رو به باال قرار گرفتته استت 1.)

وضعیت آلودگی نور در فضاهای عمومی شهر بابلسرتوانتد ترستی روشنايی فضاهای عمومی می طراحی خوب

را که افراد از بیترون رفتتن پتس از تتارينی هتوا دارنتد، ينتی از اثترات محستوس نتاامنی فضتاهای . کاهش دهد

عمتومی در شتب آلتودگی نتور استت، کته افتزايش ايتتن در ... های تفريحی، رفاهی و شاخص باع تروي فهالیت

هر چند که شدت زيتاد نتور (.Alves, 2009) شودفضاها میهتا بته ويتژه و نیز کنتترل نتور نشتده در برختی از منتان

عتدم ستازگاری نتور بتا )هتای ختواب و آسايشتگاه اتا شتود ولتی در خود آلتودگی محستوب متی ( عملنرد فضا

فضاهای شهری و عمومی خود فقدان روشنايی محیطی را در طراحتی فضتاهای شتهری، . شتماريم لتودگی متی آنیز

نور باعت افتزايش کیفیتت زنتدگی شتهروندان مديريتروشنايی شبانه باع تقويتت حتس جديتدی از . شود می

شتود منان برای استتفاده کتاربران فضتاهای عمتومی متی (Hennessy, 2010 .) استفاده از نورپردازی شهری عتالوه بتر

يابی مسیرهای پیتاده و روشتنايی ها و جهتروشنايی جادهناصرمنظر، برای بهبتود بخشتیدن ها و عها، پارکساختمان

کتار هکیفیت زيبايی شناختی فضای شهری در شب نیتز بت درمجموع، تحقیقات موجود نشان (. Sirel, 2006) رودمیدهد که بهبود بخشیدن روشنايی فضاهای شهری اثرات می

عالوه بر اين روشتنايی در . مثبتی روی امنیت شهری دارد


در فضتتاهای کتتاهش تتترس از جتترم و افتتزايش آرامتتش هتای آلتودگی ويژگتی (.Unver, 2009) ثر استؤعمومی م

9841)نتتور در فضتتاهای عمتتومی شتتهر بابلستتر، دارای =mean) آماره ،(5898 =t ) ،(919=df ) و(1=sig ) است با

دار است و متهاقتب آن مهنیsig پس sig=1توجه به ايننه 9دهنتدگان بتا عتدد هتای پاستخ تفاوت میتانگین جتواب

ر است و اختالف آنها قابل توجته استت و فترض دا مهنی. 415) رد متتی شتتود و بتتا توجتته بتته ايننتته ( H0)صتتفر

=mean difference ) است، عالمت مثبت آن نشتانگر ايتنهتای داده شتده از ستوی امر استت کته میتانگین جتواب

،است بنتابراين ( سطر متوسط) 9تر از دهندگان بیش پاسخدر وضهیت متوستط رو بته شهر بابلسر از نظر اين ويژگی

(. 1جدول) باال قرار گرفته است

وضعیت آلودگی محیطی ستطر ) 9برای آزمتون برابتری میتانگین نمونته بتا عتدد

کته بتا يک طرفه استفاده شده استت، tاز آزمون ( متوسطتوجه به ايننه مقدار آمتاره آزمتون و درجته آزادی آن بته

ه استت، بته دستت آمتد sig =1و df ،9841=t=919شنل هتای يهنی تفاوت میانگین جتواب . شود فرض صفر رد می

دار استت و مهنتی 9داده شده از سوی شهروندان با عتدد با توجه به ايننه ،اختالف آنها قابل توجه است و همچنین

(18499 =mean difference ) ،و دارای عالمت مثبت است Test =9)دهندگان بیشتر از بنابراين میانگین جواب پاسخ

value ) استتت و رضتتايت کتتاربران از وضتتهیت آلتتودگیمحیطتی در فضتاهای عمتتومی شتهر بابلستر در وضتتهیت

(.5جدول) متوسط رو به باال قرار گرفته است

وضعیت آلودگی صاوتی در فضااهای عماومی شاهر

بابلسرهتا و هتا، منتان ن با بررستی هوشتمندانه موقهیتت امجرمکته از بته دام افتتادن کننتد ها، شرايطی را انتخاب می زمان

خود جلوگیری نمايند و به راحتی عمل مجرمانته ختود را هتايی کته در آنهتا و يتا در از اين رو منان. مرتنب شوند

مجاورت آنها آلودگی صوتی شديدی وجود دارد، از ايتن هتای به عنوان مثال در حاشیه ايستگاه. حی مناسب است

نی و متوقتی راه آهن و يا خطوط ريلی که به طتور ناگهتا شدت ارتهاشتات صتدا ناشتی از حرکتت قطارهتا اتفتا

افتد، زمان مناسبی برای ارتنتاب يتک عمتل مجرمانته میدهتد میتانگین های آمتاری نشتان متی بررسی. سريع است

با توجه به ايتن امتر کته . است 188آلودگی صوتی مهادل (9891- =t) ،(1=sig) و (18495- =mean difference).

داری بتا مقتدار میانگین مشاهده شده تفاوت مهنیبنابراين -1849 دارد و اين تفاوت برابر( 9يهنی عدد )مورد آزمون

منفی بودن اين رقم به وضهیت متوسط رو به پتايین . است (.1جدول) اين شاخص اشاره دارد

(3132)گی محیطی و آلودگی صوتییک طرفه برای آلودگی نمادی، آلودگی بصری، آلودگی نور، آلود tنتایج آزمون -1جدول


هامتغیر

Mean

Test value=3


Difference


Difference Lower Upper

-189919 -181185 -18991 1 919 -49889 1891 آلودگی نمادی 189111 181854 18994 1 919 41844 9899 آلودگی بصری

181998 184454 18415 1 919 5898 9841 آلودگی نور

آلودگی محیطی

9849 5891 919 1 18499 184195 181144

-181199 -181515 -18495 1 919 -9891 188 آلودگی صوتی


شبکة ارتباطی در فضاهای عمومی وضعیت دسترسی و

شهر بابلسر

هتای ارتبتاطی نقتش بستیار های دسترسی و شبنه ويژگی

هتا و محتالت زيادی در تأمین ايمنی و امنیت فضا، منتان

ی قتدر مستلم هتر عمتل مجرمانته از ستو . شهری دارنتد

مجرمتتان، هوشتتمندانه و بتتا در نظتتر گتترفتن نقتتش عامتتل

های آماری انجام شده با بررسی. گیرد دسترسی صورت می

( sig=1)دهتد کته يک طرفه نشان متی tاستفاده از آزمون

دار بتین دار استت يهنتی تفتاوتی مهنتی مهنی sigاين بنابر

هتتای داده شتتده بتته متغیرهتتای وضتتهیت میتتانگین پاستتخ

استت 9گین مورد انتظار کته همتان عتدد دسترسی و میان

-18114)وجود دارد اما با توجه به ايننه اختالف میانگین

=mean difference )شود کته میتانگین است مشخص می

تر های داده شده به متغیرهای وضهیت دسترسی کم جواب

است پس رضايت کاربران از متغیرهای ( میانه نظری) 9از

قل و ارتباطات در وضهیت وضهیت دسترسی به حمل و ن

(.8جدول) متوسط رو به پايین قرار دارد

(3132)یک طرفه برای وضعیت دسترسی t نتایج آزمون -.جدول


وضعیت کالبدی فضاهای عمومی شهر بابلسر

هتای لفته ؤکالبتدی کته ترکیبتی از م در مجموع، وضهیت

اندازه و فرم فضا، آسايش بصتری و محیطتی و وضتهیت

، آمتاره 9845دسترسی و شتبنه ارتبتاطی، دارای میتانگین

(9891 =t ) ،(919=df ) و(1=sig) است با توجه بته ايتن ،

دار استت مهنتی sigپتس sig=1ننته که در ايتن بررستی

بته عنتوان میانته 9د ها با عدتفاوت میانگین جواب ؛يهنی

دار است و اختالف آنها قابتل توجته استت و نظری مهنی

و (mean difference= 18159) همچنین با توجه به ايننه

ها توان گفت میانگین جوابدارای عالمت مثبت است می

با توجه به موارد گفته شده در باال . تر استبیش 9از عدد

ی شتهر بابلستر از توان نتیجه گرفت که فضاهای عموممی

نظر مهیارهای کالبدی در وضهیت متوسط رو به باال قترار

(. 9جدول)گرفته است

(3132)یک طرفه برای وضعیت کالبدی tنتایج آزمون -3جدول

مطالعات میدانی نگارندگان: مأخذ

متغیر

Mean

Test value=3

T df Sig.(2-tailed)

Mean

Differen

ce

95% Confidence

Interval of the

Difference

Lower Upper وضهیت

دسترسی1819 1814- 919 1 18114- 181815- 184499-

متغیر

Mean

Test value=3


Difference


Difference Lower Upper

وضهیت کالبدی

9845 9891 919 1 18159 181111 181814


مندی رضايت توان اشاره نمود کهبندی میدر يک جمع

کننده از فضاهای عمتومی شتهر بابلستر از کاربران استفاده

های متورد بررستی کالبتدی ها و ويژگیوضهیت شاخص

آلودگی نمادی، آلودگی صوتی و : امنیت بدين منوال است

دسترستتی و شتتبنه ارتبتتاطی در وضتتهیت متوستتط رو بتته

پتتايین، مقیتتاس، آستتايش بصتتری و محیطتتی در وضتتهیت

فرم فضا، آلودگی بصری، آلتودگی نتور و متوسط ازدحام،

آلودگی محیطی در وضهیت متوسط رو به باال قرار گرفتته

ها و ويژگتی کته است اما با توجه به اين ننته که شاخص

انتد بتاالترين در وضهیت متوسط رو بته بتاال قترار گرفتته

ايتن . باشتد می 9891مندی از آنها در حد میانگین رضايت

ها از ها و ويژگییت اين شاخصامر واضر است که وضه

توانتد بته عنتوان حد متوسط باالتر است اما اين امر نمتی

منتدی کتاربران از آل و مناسب بترای رضتايت وضهی ايده

.های مورد بررسی باشدشاخص

های کالبدی در وضعیت احسااس امنیات سهم ویژگی

اجتماعی فضاهای عمومی شهر بابلسر

م يتک از ابهتاد امنیتت برای بررسی اين فرضتیه کته کتدا

ثری در ؤتوانتتد نقتتش متتکالبتتدی فضتتاهای عمتتومی متتی

بینی امنیتت اجتمتاعی ايفتا کنتد از روش رگرستیون پیش

قبل از ارائه نتاي حاصل از . خطی چندگانه استفاده گرديد

هتای اصتلی تحلیتل رگرستیون رگرسیون ابتتدا مفروضته

نرمال بودن، عدم وجود همخطی بین متغیرهتای )چندگانه

بتین به تفنیک متغیرهتای پتیش ( بین، استقالل خطاها پیش

مفروضه نرمتال بتودن بتا کمتک آزمتون . شودبررسی می

کولموگروف اسمیرنوف مورد آزمون قرار گرفت که نتاي

.گزارش گرديد 5آن در جدول

خطی چند گانه اثر هم

ينی از مفروضات رگرسیون عدم وجود اثر هم خطی

های تحمل شاخص. باشدبین متغیرهای مستقل می

. کنندواريانس و تورم واريانس اين فرضیات را چک می

تهريف VIFها با نام تلورانس واين گزينه SPSSدر

. باشد مقدار شاخص تلورانس بین صفر و يک می. اندشده

به ازای هر متغیر مستقل يک مقدار برای اين شاخص

شد وجود دارد، اگر مقدار اين شاخص به يک نزديک با

نشان از اين است که اين متغیر با بقیه متغیرهای مستقل

خطی ندارد و اگر به صفر نزديک باشد عنس اين اثر هم

نیز در VIFشاخص ،همچنین. دهدحالت را نشان می

يید عدم وجود اثر هم خطی بین أصورتی نشان از ت

1دهد که مقداری کمتر از متغیرهای مستقل را نشان می

(.41دول ج) اختیار کند

(3132)تحمل واریانس و عامل تورم واریانس شاخص -30جدول


خطی چندگانه های هم شاخص

VIF تلورانس بینمتغیرهای پیش81/1 ازدحام 14/4

91/1 فرم فضا 18/4

94/1 آلودگی نمادی 44/4

84/1 آلودگی ديداری 11/4

19/1 آلودگی نور 91/4

81/1 آلودگی صوتی 48/4

19/1 نقل حمل و 94/4

11/1 آلودگی محیطی 94/4

81/1 درفضای عمومی مقیاس 45/4


نشان از شود تمامی اعداد طور که مشاهده میهمان

بین خطی شديد بین متغیرهای پیشعدم وجود اثر هم

. باشد می

استقالل خطاها

باشد که از ديگر مفروضات رگرسیون استقالل خطاها می

برای . بايد فرض وجود همبستگی بین خطاها رد شود

توان از آماره دوربین واتسون چک کردن اين فرض می

است که مقدار يید اين فرض الزمأبرای ت. استفاده کرد

در اين . قرار داشته باشد 5/1تا 5/4اين آماره در بازه

شده است که حاکی از 19/1پژوهش اين آماره برابر با

پس از بررسی . باشدفرض میصاد بودن اين پیش

ال اين پژوهش که ؤتوان به سهای رگرسیون میفرض پیش

توانند امنیت های امنیت کالبدی میمقیاس آيا زير

(. 44جدول) بینی کند، پاسخ داد جتماعی را پیشا

(3132)خالصه مدل رگرسیونی تبیین کننده احساس منیت اجتماعی مرتبط با معیارهای کالبدی -33جدول

R ضریب همبستگی مدل ضریب تعیین

R Square

Fمقدار آزمون ضریب تعدیل شدهداری سطح معنی

Fآزمون

Enter 631/0 1.0/0 164/0 366/21 000/0

های میدانی و محاسبات نگارنده يافته :منبع

يتتک تحلیتتل رگرستتیونی چنتتد متغیتتره ( 41)جتتدول

، فترم فضتا ، ازدحتام )مشتمل بر ابهاد متغیر کالبدی امنیت ، آلودگی ديتداری، آلتودگی نتور، آلتودگی آلودگی نمادی

. باشتد می( صوتی، حمل و نقل، آلودگی محیطی و مقیاسمستقلی که در مهادله های جدول متغیرهایبر اساس يافته

بتا متغیتر وابستته 941/1باقی مانده است به طور همزمان

دهتد کته ايتن ها نشان میيافته ،همچنین. همبستگی دارنددرصتد از تغییترات امنیتت 98تواننتد حتدود رها میمتغی

اجتمتتاعی متترتبط بتتا مهیارهتتای کالبتتدی امنیتتت را تبیتتین دهتد کته متغیتر ضتريب بتتا نشتان متی ،همچنین. نمايند

بینتی کننتده آلودگی نور نسبت به ستاير متغیرهتای پتیش (.بتا= 189/1) تری استقوی

(3132) کننده امنیت اجتماعی مرتبط با معیارهای کالبدی مدل رگرسیونی تبیین ثیرأضرایب ت -32جدول

های میدانی و محاسبات نگارنده منبع یافته

احساس امنیت اجتماعی: متغیر وابسته

امتغیرهثیر غیر أضریب ت

(B) استانداردثیر أضریب ت

(Beta) استاندارد t سطح معناداری t مقدار

ضریب تولرنس

111/1 181/5 951/1 مقدار ثابت

81/1 991/1 181/1 111/1 119/1 ازدحام

91/1 111/1 18/1 411/1 155/1 فرم فضا

94/1 111/1 49/9 411/1 191/1 آلودگی نمادی

84/1 111/1 418/1 495/1 418/1 آلودگی ديداری

19/1 111/1 99/5 189/1 499/1 آلودگی نور

81/1 115/1 89/1 494/1 151/1 آلودگی صوتی

19/1 919/1 549/1 115/1 144/1 حمل و نقل 11/1 111/1 19/1 498/1 414/1 آلودگی محیطی

درفضا مقیاس 111/1 111/1 99/1 998/1 81/1


تحلیل مسیر

تتتأثیرات غیرمستتتقیم و همچنتتین جهتتت ستتنجش میتتزان

مستقیم و ارزيتابی مجتدد میتزان تأثیرگتذاری متغیرهتای

مستقل بر متغیر وابسته امنیت اجتماعی فضتاهای عمتومی

در مرحلته . شهر بابلسر از تحلیل مسیر استفاده شده است

لفته ؤکته مهنتاداری سته م اول رگرسیون با توجه بته ايتن

ازدحتام و دسترسی بته ختدمات حمتل و نقتل عمتومی،

درصد استت، از فرآينتد 5تر از ، بزر،t مقیاس در آزمون

در اين مرحله مشخص ،همچنین. تحلیل مسیر حذف شد

بیشتترين اثتر ( 18189)شد که متغیرآلودگی نتور بتا بتتای

مستتتقیم را بتتر میتتزان امنیتتت اجتمتتاعی جامهتته نمونتته

در مرحله دوم آلودگی نتور بته عنتوان متغیتر . است داشته

و مهیارهتتای آلتتودگی نمتتادی، آلتتودگی ديتتداری، وابستته

آلودگی صوتی و آلتودگی محیطتی بته عنتوان متغیرهتای

tمستقل وارد مهادله رگرسیون شدند کته در ايتن مرحلته

بیشتترين 18199مهناداری متغیر آلودگی ديداری با مقتدار

بر اين اساس، در مرحله سوم . بتا را به خود اختصا داد

متغیتر وابستته و آلتودگی صتوتی و رگرسیون بته عنتوان

آلودگی محیطی هم به عنوان متغیر مستقل در نظتر گرفتته

.اند شده

متغیر مستقل اصلی 9بر اساس نتاي تحلیل مسیر از

يهنی عوامل ازدحام، فرم فضا، آلودگی نمادی، آلودگی

بصری، آلودگی نور، آلودگی صوتی، دسترسی به حمل و

مقیاس، سه متغیر عوامل نقل عمومی، آلودگی محیطی و

ازدحام، مقیاس و دسترسی به حمل و نقل عمومی از مدل

جهت ضرایب مسیر به صورت فلش در. اند خار شده

(.4شنل) شکل مشخص شده است

(4991) ثیر متغیرهای مستقل بر امنیت اجتماعیأمدل تحلیل مسیر ت -4شنل


نشتان 49در ادامه همان طور کته اطالعتات جتدول

تنها متغیرهايی هستند کته دهد فرم فضا و آلودگی نور می

باشد و ثیرگذار میأصورت مستقیم بر امنیت اجتماعی تبه

ثیر أیر مستتقیم و هتم تت ثأچهار متغیر مستقل ديگر هتم تت

در . غیرمستقیم بر میزان امنیتت اجتمتاعی کتاربران دارنتد

نهايت بر اساس ستون اثرات کل عوامل آلتودگی محیطتی

را در ارتقاء و بهبود احستاس امنیتت (1819)ثیر أبیشترين ت

اجتماعی فضاهای عمومی شهر بابلستر دارد و پتس از آن

بترای تهیتین آثتار . قرار دارد( 18189)عوامل آلودگی نور

مستقیم يا غیرمستقیم هر يک از متغیرهای شناستايی شتده


در میزان امنیت اجتماعی فضتاهای عمتومی شتهر بابلستر

ضرايبی را که در امتداد هر يک از امنیتت اجتمتاعی قترار

شوند که نتاي هر يتک از اند، در ينديگر ضرب میگرفته

اثتر . ستت آمتده ا 49آثار مستقیم و غیرمستقیم در جتدول

ثیری کته أت ؛مستقیم هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته يهنی

گتتذارد و اثتتر ثیر بتته تنهتتايی بتتر متغیتتر وابستتته متتیأآن تتت

میزان اثری کته ؛غیرمستقیم يک متغیر بر متغیر ديگر يهنی

آن متغیر از طريق اثرگذاری بر ساير متغیرها بر آن متغیتر

. گذارد وابسته نهايی می

(3132)آثار مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیرهای مستقل براحساس امنیت اجتماعی -31جدول


احسااس امنیات های کالبدی وهمبستگی بین شاخص

اجتماعی

بطه مهیارهای کالبدی بااحساس ها، رابه منظور تحلیل داده

. امنیتتت اجتمتتاعی در نتته شتتاخص بررستتی شتتده استتت

با توجه به اين که بترای ستنجش هتر شتاخص ،همچنین

ال استتفاده شتده ؤامنیت کالبدی و اجتماعی از چندين ست

( Compute) ها پس از ترکیب شتدن از اين رو سوال.است

ای بتودن بتا توجته بته فاصتله . انتد تجزيه و تحلیتل شتده

هتتای مربتتوط بتته دو متغیتتر ذکتتر شتتده از آزمتتون الؤستت

، برای بررستی (pearson Correlation) همبستگی پیرسون

کالنتتتری،)همبستتتگی بتتین متغیرهتتا استتتفاده شتتده استتت

در روش پیرستتون در صتتورتی کتته ضتتريب (.55:4989

توان گفت باشد می 15/1داری به دست آمده بیش از مهنی

در صورتی کته . اری وجود نداردبین دو متغیر رابطه مهناد

توان برای دو متغیر باشد می 15/1تا 14/1اين ضريب بین

ضتريب همبستتگی بته . ضريب همبستتگی تهريتف کترد

. صحیر خواهد بود% 95دست آمده در اين بازه با احتمال

در صورتی که ضريب مهناداری رابطه بین دو متغیر کمتتر

% 99هتا بتا احتمتال باشد، میزان همبستگی بین آن 14/1از

در روش پیرسون اگر ضريب همبستگی بته . صحیر است

لفه مستقیم و اگتر ؤدست آمده مثبت باشد رابطه بین دو م

ضتريب .لفه مهنتوس استت ؤمنفی باشد، رابطه بین دو م

همبستگی پیرسون بین دو متغیر مهیارهای کالبدی کتل بتا

511/1امنیت اجتماعی فضاهای عمومی شهر بابلستر برابتر

( 111/1)برابتتر15/1و ستتطر مهنتتاداری در ناحیتته آلفتتای

از آنجتتا کتته خطتتای محاستتبه شتتده کمتتتر از . باشتتد متتی

تتوان گفتت کته بتین درصد اطمینان می 99با . است14/1

مهیارهتتای کالبتتدی و امنیتتت اجتمتتاعی رابطتته مهنتتادار و

های جتدول، با توجه به داده ،همچنین. مستقیم وجود دارد

ارهای کالبدی نیز با امنیت اجتماعی رابطه ابهاد نه گانه مهی

با افزايش میزان هريتک از ؛يهنی. مهناداری دارد مستقیم و

. شود ابهاد کالبدی بر میزان امنیت اجتماعی نیز افزوده می

تترين دهتد کته قتوی مقايسه ضرايب همبستگی نشان متی

های کالبدی، آلتودگی نتور بتا ضتريب رابطه در بین مؤلفه

. دباشمی191/1

ها لفهؤم اثر مستقیم اثر غیر مستقیم اثر کل

فرم فضا 18411 - 18411

آلودگی نمادی 18411 18191 18419

آلودگی بصری 18495 18119 18114

آلودگی نور 18189 - 18189

آلودگی صوتی 18494 18151 18485

آلودگی محیطی 18498 18191 1819


نی نظیتر انتاي حاصل ازاين تحقیق، با ديتدگاه محققت

و نیتتز نتتتاي تحقیقتتات افتترادی ماننتتد نیتتومن جینتتوبز و

طورمستقیم ياغیرمستتقیم در هم رخ داده بيجرا) آنامرادنژاد

و ( ستتايه مستتاعدت عوامتتل محیطتتی متترتبط بتتوده استتت

با طراحی صحیر و استفاده مناستب ازفضتاهای )کالنتری

منان کاهش میزان بزهناری، افزايش امنیتت ساخته شده، ا

( شتود و در نهايت بهبود کیفیت زنتدگی بشتر فتراهم متی

.همخوانی بیشتری دارد

(3132) های کالبدینتایج آزمون همبستگی پیرسون بین احساس امنیت اجتماعی با مؤلفه -34جدول


گیری نتیجه

سطر رفتاه یای در ارتقاامنیت فضاهای شهری نقش ويژه

ايتتن مقالتته، بهتتد از بیتتان در. شتتهروندان دارداجتمتتاعی

های فردی، اقتصتادی و اجتمتاعی محتدوده متورد ويژگی

هتا، نظر و بررسی نرمتال يتا غیتر نرمتال بتودن شتاخص

ثیرگتذار در فضتاهای عمتومی أترين ويژگی کالبدی ت مهم

کیفیتت مهیارهتای کالبتدی و شهر بابلسر تهیین گرديتد و

ه بتین مهیارهتای کالبتدی اجتماعی امنیت و همچنین رابط

با امنیت اجتماعی در فضاهای عمومی مورد بررستی قترار

بتترای ارزيتتابی مهیارهتتای کالبتتدی و اجتمتتاعی . گرفتتت

. يک طرفه استفاده شده استت tفضاهای عمومی از آزمون

های اندازه و فرم فضا بر اساس ايتن آزمتون دارای ويژگی

و (1=sig)، (919=df)، (t=-44811)و آماره 9848میانگین

(489=.mean difference) که بیانگر ايتن امتر استت کته

فضتتاهای عمتتومی شتتهر بابلستتر از نظتتر ايتتن ويژگتتی در

آستايش . وضهیت متوسط رو بته بتاال قترار گرفتته استت

، (sig=18148)و ( 919=df)، ( t= 4819)بصری و محیطی

mean=18111) داشتن اختالف میتانگین مثبتت علتبه

difference) در وضتتهیت متوستتط بتته بتتاال و وضتتهیت

=1819) دسترستی و شتبنه ارتبتاطی کته دارای میتانگین

Mean) ،(1=sig ) و (18114- =mean difference) بتتتا

توجته بته عالمتتت منفتی اختتتالف میتانگین در وضتتهیت

.متوسط به پايین قرار گرفته است

امنیتتت کالبتتدی فضتتاهای عمتتومی شتتهر بابلستتر کتته

هتايی ژگی مذکور است با دارا بودن آمارهترکیبی از سه وي

159=.mean)، (1=sig)، (Mean =9845)برابتتتتتر

difference)داری ، با توجه به مهنیsig در وضع متوستط

برای درک سهم هتر ،همچنین. رو به باال قرار گرفته است

يک از متغیرهای مستقبل بتر متغیتر وابستته يهنتی میتزان

یون و تحلیل مسیر استفاده امنیت اجتماعی از تحلیل رگرس

احساس امنیت اجتماعی

تعداد پاسخگو متغیرها

N

همبستگی پیرسون

Pearson Correlation

سطح معنی داری

sig

118/1 411/1** 951 ازدحام

111/1 495/1** 951 فرم فضا

111/1 115/1** 951 آلودگی نمادی

111/1 995/1** 951 یبصرآلودگی

111/1 191/1** 951 آلودگی نور

111/1 151/1** 951 آلودگی صوتی

111/1 491/1** 951 حمل و نقل

111/1 981/1** 951 آلودگی محیطی

111/1 111/1** 951 مقیاس


شده است که نتاي حاصتل از آن بیتان کننتده ايتن متدعا

. هتا دارد است که مدل مورد استفاده برازش مناسبی با داده

متغیر مستقل اصلی يهنی 9بر اساس نتاي تحلیل مسیر از

عوامل ازدحام، فرم فضا، آلودگی نمادی، آلودگی بصتری،

ترستی بته حمتل و نقتل آلودگی نور، آلودگی صوتی، دس

عمومی، آلتودگی محیطتی و مقیتاس، سته متغیتر عوامتل

ازدحام، مقیاس و دسترسی به حمل و نقل عمومی از مدل

. اند خار شده

(1819)نتاي مدل نمايان ساخت که آلتودگی محیطتی

. ثیر را در امنیت اجتماعی فضاهای عمومی داردأبیشترين ت

رمستتقیم و کلتی ثیرات مستتقیم و غی أبررسی تت ،همچنین

متغیرهای مستقل بر میزان امنیت اجتماعی بیانگر آن است

ثیرأکه در کنار آلودگی محیطی، آلودگی نتور بتا میتزان تت

تری نسبت به ساير عوامل دارد که اين ثیر قویأت( 18189)

با نظريات مرتبط با نقش عوامل کالبدی در میتزان امنیتت

. اجتماعی مطابقت دارد

ارزيابی وجود رابطته بتین مهیارهتای برای بررسی و

کالبدی با امنیت اجتماعی در فضاهای عمومی شهر بابلسر

های مربتوط بته دو متغیتر الؤای بودن س با توجه به فاصله

از ضريب همبستگی پیرسون استتفاده شتد، کته ذکر شده

نتاي حاصل از اين روش ثابت کرد که رابطه بین ايتن دو

درصد مهنادار بتوده 99اطمینان و با 511/1متغیر به میزان

توان گفت که هرچته مهیارهتای کالبتدی امنیتت در و می

فضاهای عمومی شهر بابلسر دارای وضهیت مطلوبی باشد

شتتاهد امنیتتت اجتمتتاعی بتتاالتری در ايتتن قستتمت شتتهر

.خواهیم بود

نتاي استفاده از تحلیل رگرسیونی چند متغیره مشتمل

آلتودگی ، فترم فضتا ، ازدحام) بر ابهاد متغیر کالبدی امنیت

، آلودگی ديداری، آلتودگی نتور، آلتودگی صتوتی، نمادی

نشتان داد کته ( حمل و نقل، آلتودگی محیطتی و مقیتاس

متغیرهای مستقلی که در مهادله باقی مانده است بته طتور

،همچنین. با متغیر وابسته همبستگی دارند 941/1همزمان

98تواننتد حتدود می دهد که اين متغیرهاها نشان میيافته

درصد از تغییرات امنیتت اجتمتاعی مترتبط بتا مهیارهتای

.کالبدی امنیت را تبیین نمايند

فرم فضا و آلودگی نورتنها متغیرهايی هستتند کته بته

باشتد و ثیرگتذار متی أصورت مستقیم بر امنیت اجتماعی ت

ثیر أثیر مستتقیم و هتم تت أچهار متغیر مستقل ديگر هتم تت

در . یزان امنیتت اجتمتاعی کتاربران دارنتد غیرمستقیم بر م

نهايت بر اساس ستون اثرات کل عوامل آلتودگی محیطتی

را در ارتقاء و بهبود امنیت اجتماعی ( 1819)ثیر أبیشترين ت

فضاهای عمتومی شتهر بابلستر دارد و پتس از آن عوامتل

با توجه بته متوارد اشتاره . قرار دارد( 18189)آلودگی نور

ثیر بتر وضتهیت أدارای بیشتترين تت شده آلودگی محیطتی

. امنیت اجتماعی فضاهای عمومی شهر بابلسر است

توان گفت که در شهرهای ايران از جمله درنهايت می

بابلسر که به عنتوان نمونته متورد بررستی قرارگرفتت بتا

های مترتبط بتا امنیتت اجتمتاعی ازجملته شاخص یارتقا

دازی طراحی مناسب فضاهای عمتومی، استتفاده از نتورپر

و انستجام نتیجت در کته مردمی فهال نظارت مناسب،

جغرافیتايی هتای محتدوده بته افتراد متهلتق همبستتگی

از مشخصتی تهتداد حضور و آيد می وجود به مشخص

فضا کالبدی های ويژگی کنار در شهری فضای در مردم

دسترستی و افتزايش امنیتت احساس ارتقا در تواند می

و دراين صتورت استت باشد داشته نقش نمادين پذيری

های اجتمتاعی بزهناری م ويتوان انتظار داشت جرا که می

کمتتتری درجامهتته رخ داده و شتتاهد امنیتتت بیشتتتر بتترای

تتتوان براستتاس نتتتاي تحقیتتق متتی . شتتهروندان باشتتیم

نیومن که براساس های افرادی نظیر اظهارداشت که ديدگاه

ه آن، امنیت اجتماعی در جامهه نه بته دستت پلتیس، بلنت

انتد تهريتف های خاصی سهیم توسط افرادی که در عرصه

هیلر، که بتر افتزايش امنیتت از طريتق افتزايش شود ومی

تأيید تحرک و جنبش در فضاهای شهری تأکید دارد مورد

ضمن تأيید نظرات جینتوبز کته بتر ،همچنین. قرارگرفتند

اهمیت تخصتیص فضتاهای عمتومی بته الگتو و قابلیتت

ر فضاهای شتهری تأکیتد دارد و حرکت و حضور مردم د


هتتای وی در بابلستتر، بتته منظتتور پیتتاده کتتردن ديتتدگاه

. پیشنهادهايی ارائه گرديد

پیشنهادات

هتا و آزمتون فرضتیات و نتتاي با توجه به تحلیتل يافتته

حاصل از پژوهش و به منظور افتزايش امنیتت کالبتدی و

اجتماعی در فضاهای عمومی و ايجاد فضای امتن شتهری

در جهت کنترل و مقابلته هايیشهر بابلسر، پیشنهاد در کل

گیری ناامنی در فضاهای عمومی شهر بابلسر تهیته با شنل

.شده است

با توجه به ايننه فضاهای عمتومی شتهر بابلستر از -

لحا آلودگی نمادی در وضهیت متوسط رو به پايین قرار

: دمانن)م و تابلوها بهتر است خبری و بازدارنده يدارد، عال

باشند و در آن از نمادها و ( ورود به اين فضا ممنوع است

ها های استاندارد استفاده شود، محل قرار گیری تلفنسمبل

های عمومی با توجه به پرتتراکم بتودن فضتاهای و توالت

ويژه در تهطیالت عید و تابستتان از به عمومی شهر بابلسر

. ها مشخص شودطريق تابلوها و نقشه

شتود زيبايی فضاهای عمومی که باع میتوجه به -

الزمه اين کار . شهروندان از اين فضاها لذت بیشتری ببرند

آن است کته شتهرداری بتا مشتارکت متردم، يتک ستری

. های کم هزينه وبه شدت الزم را انجام دهدفهالیت

تغییر در طراحی فضاهای گم و فاقتد ديتد بصتری -

البتدی، نبتود ک -فضاهای عمومی که بنا بتر علتل فضتايی

روشنايی و پنهان ماندن جرم به علتت تتارينی، فضتاهای

.کندمناسبی را برای ارتناب جرم فراهم می

افزايش نظارت پلیسی و امنیتی در فضاهای عمومی -

به خصو در مواقع پرتراکم مثل ايام تهطیل که به علتت

موقهیت توريستی شهر بابلسرتهداد استفاده کننده کتاربران

.شودفضاها چند برابر میاز اين

تجهیز فضاهای عمتومی بته وستايل حمتل و نقتل -

. عمومی و توزيع مناستب آن در فضتاهای مختلتف شتهر

يابی و نحوه دسترسی، فراهم کردن سهولت توجه به منان

نظارت شهروندان و مراجهان به فضاهای عمومی به ويتژه

پارک بر فضاهای درونی پارک

های نیمه کاره زودتر پروژهتالش برای اتمام هرچه -

شهری مثل احداث پل جديد و متروکه ماندن آن در پارک

م بسیاری ييابیم که جرامی شورا با مرور اخبار حوادث در

هتا انجتام گويی و کودک آزاری در همین منان نظیر متلک

. شودمی

روها درمواردی که مقدور است افزايش عرض پیاده -

قبیتل تهمیراتتی و زاحم ازهتای مت ستازی کتاربری و پاک

.روها فروشی از سطر پیاده دست

تدابیری بترای افتزايش دسترستی بته امتداد نظیتر -

هتای عمتومی فضتاهای عمتومی و افزودن بر تهداد تلفتن

همچنین نورپردازی و تجهیز آنهتا بته کتد و دکمته امتداد

.فوری

بهبتود ستیمای شتهری بته کمتک حفاظتت فهتال، -

ها و همچنین حذف ديوار نوشتههای بهسازی اجرای طرح

های بصری موجود در فضا و استفاده از عناصتر و آلودگی

الحاقی آشنا برای مردم برای افتزودن بته ضتريب آشتنايی

فضتا و جلتوگیری از بتته وجتود آمتتدن احستاس غربتتت،

.اضطراب و ترس ناشی از آن

هتتای موجتتود در جلتتوگیری از رکتتود، و روا فهالیتتت -

ی بتتا تتتدابیری نظیتتر استتتفاده از فضتتاهای عمتتومی شتتهر

هتای فتروش خیابتانی، ها يا غرفهورزش، تئاتر و رستوران

.با رعايت اصول حفظ آسايش عابران

افزايش نظتارت طبیهتی بتر فضتاهای عمتومی، بتا -

های با نماهتای فهتال رو بته خیابتان و استفاده از کاربری

.تحت کنترل بودن فضا برایپارک و هشدارهای نمادين

راحتتی فضتتاهای خوانتتا و قابتتل تشتتخیص و ط -

جلوگیری از احساس گی شدن و ترس از گم شدن و نتا

.امنی ناشی از آن

بتترای پیشتتگیری از ازدحتتام در ايتتام تهطیلتتی و -

هايی نظیتر شتهر بتازی و رعايتت فاصتله شخصتی، محل

.بینی و آماده شود های ثابت و غیر ثابت پیشنوارها يا میله


منابع

جوکارستترهنگی، عیستتی و ؛بتتردی رحتتیم آنتتامرادنژاد،

م شتتهری و يجتترا»(. 4994) .علتتی گلبهتتاری،

راهنارهتتای کتتاهش آن درمحتتیط شتتهری بتتا

: مطالهه موردی) C.P.T.E.Dتأکید بر روينرد

م و ي، همايش ملی پیشتگیری از جترا «(بابلسردانشتتگاه : هتتای اجتمتتاعی، بابلستتر آستتیب

.199 -115، مازندران

ثیر کالبتد أتت »(. 4994) .ن، ستمانه اکبری، رضا و پاک بنیتا

فضاهای عمومی بر احساس امنیت اجتمتاعی

مهمتتاری و -نشتتريه هنرهتتای زيبتتا ، «زنتتان

.91-59 ، 1، ش41، دوره شهرسازی

حیتتات متتدنی و فضتتاهای »(. 4981). ايتترانمنش، نستتیم

، 411، شفصلنامه مسنن و انقتالب ، «شهری

49-19.

ناختی احستاس شت تبیتین جامهته »(. 4981). بیات، بهترام

کیتد بتر أبا ت) امنیت در بین شهروندان تهرانی

، «(ای و سرمايه اجتماعی نقش پرداخت رسانه

،95، پیتتاپی 49، ش نامتته علتتوم اجتمتتاعی

445-491.

(. 4989). فستتا احمتتدی دهنتتاء،و زهتترا فتترد،پیشتتگاهی

ارزيابی تهديتدات امنیتت ملتی در مرزهتای »

ش ،يشفصلنامه جغرافیايی آما ،«شمالی ايران

9 ،59 -11.

مر، و زندگی شتهرهای بتزر، (. 4989). جینوبز، جینحمیدرضتا پارستی و آرزو :، ترجمهآمرينايی

.دانشگاه تهران: افالطونی، تهران

بررستتی میتتزان احستتاس » (.4981). غالمرضتتا خوشتتفر،

چگونگی مشارکت مردم در برقراری امنیت و

499، ش اقتصادی -اطالعات سیاسی، «امنیت

.455-418، صص 491و

زنتتان و امنیتتت »(. 4981. )زاده اعتتزازی، همتتا زنجتتانی

مجلتته تخصصتتی زبتتان و ادبیتتات ، «شتتهری

، ش دانشنده ادبیات و علتوم انستانی مشتهد

91 ،919-919.

تحلیتتتل »(. 4988). صتتتادقی فستتتايی و میرحستتتینی

شناختی تترس از جترم در میتان زنتان جامهه

،41ستال ، نام علتوم اجتمتاعی ، «شهر تهران

.455-415صص، 99ش

نقتش فضتاهای شتهری در »(. 4984. )آبادی، جتواد علی

، هتا ماهنامه شهرداری، «تامین امنیت اجتماعی

.49-5، 14ش

زنتان و »(. 4989) .فردين و نجیبی ربیهی، مريم علیخواه،

فصتلنام ، «ترس از جرم در فضاهای شتهری

، 9ستتال، پژوهشتتی رفتتاه اجتمتتاعی -علمتتی

.494-419 ، 11ش

تحلیلی بتر اثترات افتراقتات (. 4994). قاسمی مقدم، امیرگیتری فرهنتگ فضايی و اجتمتاعی در شتنل

هتای مرفته و غیرمرفته شتهر زا در محله جرمنامه کارشناستی ارشتد دانشتنده ، پايانبابلسر

ادبیتتات و علتتوم انستتانی دانشتتگاه پیتتام نتتور

.ساری

ايمن ستازی فضتای کالبتدی »(. 4989) .کالنتری، محسن

هرها در برابتتر بزهنتتاری بتتا استتتفاده از شتت

راهبردهتتای پیشتتگیری جتترم بتتا طراحتتی

ستتال ،فصتتلنامه دانتتش انتظتتامی ، «محیطتتی

.11-54 ، 9ش ،دوازدهم

نتاي سرشماری عمومی نفوس (. 4991) .مرکز آمار ايران .و مسنن

Alves, T. (2009) Geografiadanoite Centrode

Estudos Gegraficos, Universidade de

Lisboa.

Brenda, S.A. Yeoh & Peil Lin Yeow (1997)

"Where Women Fear to Tread: Images

of Danger and the Effects of Fear of

Crime in Singapore". Geogour Nal. Vol.

43, No. 3. P 273-286.

Brunsdon, C. & Gilroy, R. & Madani Pour, A. &

Roe, M. & Thompson, I. & Townshend,

T. (1995) Safety,crime,Vulnerability and

Design-A Proposed Agenda of Study.


University of Newcastle 23, Department

of Town and Country Planning , upon

Tyne Working Paper Series.24.P.

Carmona, Matthew. (2003)., "Public places, urban

spaces", Architectural press, New York,

Paris.

Cozens, P. (2008) Crime prevention through

environmental design (CPTED) in

Western Australia: planning for

sustainable urban futures.

Dias, l. et al. (2007) "Urban security and spatial

behavior, syntactic and perceptual

analysis of the central area of porto

Alegre". 6th

international Space Syntax

Symposium. Istanabul.

Hiller, B. (1996) Cities as Movement Systems,

Urban Design International, 1.

Hillier, B., & Hanson, J. (1984) The social logic of

space (Vol. 1): Cambridge University

Press Cambridge.

Hennessy, G. (2010) Seize the night: The business

and culture of new york night Life.

Create space Independent publishing

platform.

Jacobs, J. (1965) The Dead and Life of Great

American Cities, New York, Random

House.

Reis, A. et al. (2003) "Accessibility and security

Syntatic and perce ptual analysis in two

low incom housing estates". 4th

international Space syntax symposium.

London.

Sharma, P. Chrisman, J.J. & Chua, J.H. (2003)

"Succession Planning as Planned

Behavior: Some Empirical Results".

Family Cusiness Review, No. 16(1), p 1-

15.

Sirel, Sazi. (2006) "Aydinlatmanin Gecmisi",

Professional Lighting Design Turkiye,

Say1: 7, Agustos Yayin Tanitm,

Istsnbul, Turkey.

Unver, Ahmet. (2009) "People s experience of

urban lighting in public space", master

these, Istanbul, Turkey. Zukin, S. (1995) The Culture of Cities, New York,

Black well Pablishers.




466-459صص

های اجتماعی مناطق کشور تمایزات اقتصادی و آسیب

مطالعه نرخ بیکاری و میزان خودکشی

استاديار گروه اقتصاد دانشگاه يزد، پور فیض محمدعلی

كارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه يزد، یعزت اله لطف

چکیده

ده ك ه رابه ه ش های اخیر مورد توجه قرار گرفته است اما، توجه به اين نگاه چنان گسترده های اجتماعی اگرچه تنها در دهه نگاه اقتصادی به آسیب

نی ز خ انوادگی و ف ردی در ص در توج ه اقتص اددانان و ای و الملل ی، مل ی، منه ه های اجتماعی در سهوح بین های اقتصادی و آسیب بین ويژگی

ه ای اجتم اعی نادي ده انگاش ت و ا توان جايگاه مسائل اقتص ادی را در آس یب نمی ،با اين رويکرد. صاحبنظران مسائل اجتماعی قرار گرفته است

بیکاری در اين می ان ا متییره ای اقتص ادی اس ت ك ه نرخ . رو، مهالعات متعدد كوشیده است تا اين رابهه را مورد بررسی و كنکاش قرار دهد اين

ه ای اين در حالی اس ت ك ه در س وی ديگ ر خودكش ی ا آس یب . ای را ا حیث اين شاخص در بین مناطق مشاهده نمود توان تمايزات عمده می

ك ه در اي ن م ال ه )ين دو را در مناطق ايران كوشد تا رابهه بین ا بر اين اساس اين م اله می. اجتماعی است كه كانون توجه جوامع جای گرفته است

ص ورت گرفت ه و 4936-4939ه ای اين سنجش نیز طی سال. ، مورد بررسی و كنکاش قرار دهد(اند ا يکديگر متمايز گرديده آنها بر حسب است

دار می زان خودكش ی و ه رابهه مثبت و معنیدهند نتايج اين پژوهش نشان. های تلفی ی استفاده شده است برای اين ارتباط ا روش اقتصادسنجی داده

توان تمامی داليل خودكشی من اطق را ب ا ن رخ بیک اری آنه ا گذاری، اگرچه نمی بر اين اساس و ا نظر سیاست. نرخ بیکاری در مناطق كشور است

ای در ن رخ ای اقتص ادی نباي د تم ايزات منه ه ه ای غیر قابل انکار ب وده و سیاس ت تبیین نمود اما، رابهه میان بیکاری و میزان خودكشی نیز رابهه

. بیکاری را به فراموشی سپارد

. های تلفی ی، مناطق ايران های اجتماعی، عوامل اقتصادی، خودكشی، نرخ بیکاری، داده آسیب :های کلیدی واژه


http://uijs.ui.ac.ir/ssoss/admin_emailer.php?mod=send_form&slc_lang=fa&sid=1&[email protected]&a_ordnum=94


مقدمه

4131اندا جمهوری اسالمی ايران، در افق براساس سند چشم

. ايران كشوری اس ت توس عه يافت ه ب ا جايگ اه اول اقتص ادی

شود، براساس اين سند ك ه ب االترين مالحظه میگونه كه همان

ش ود، در سند باالدستی كشور پس ا قانون اساسی قلمداد می

،يافته شده و عالوه بر آن ايران بايد كشوری توسعه 4131سال

جايگ اه اول اقتص ادی را در می ان كش ورهای منه ه س ند

برای دستیابی به اين مه م، ال م اس ت . اندا كسب نمايد چشم

تا عوامل مختلف همسو با يکديگر مینه را برای نیل ب ه اي ن

گونه كه بر همگان واض اس ت و در همان. هدف مهیا سا ند

های توسعه و رشد اقتصادی نیز بیان شده است، انس ان تئوری

ا يک سو به عنوان عامل توسعه و ا سوی ديگ ر ب ه عن وان

اد مین ه را چرا كه ا يک سو اف ر . شود محور توسعه تل ی می

برای حركت به سوی توسعه فراهم نم وده و ا س وی ديگ ر،

دستیابی به توسعه مینه را برای ايج اد و اف زايش رف اه اف راد

ا اين رو است كه نیروی انسانی و . جامعه فراهم خواهد نمود

تر، سرمايه انسانی ن ش مهم ی را در مس یر يا در مفهومی كلی

چه درخور توج ه اس ت آن اما آن. نمايد نیل به توسعه ايفا می

ه ای نه اده ت رين است كه نیروی انسانی به عنوان يکی ا مهم

سا رشد و توسعه همواره در معرض مش کالت تولید و مینه

ت وان ا م ی آنه ا ت رين و معضالتی اس ت ك ه ا جمل ه مه م

پديده خودكشی امرو ه در اكثر كش ورهای . نام برد خودکشی

شود و بندی می جهان در میان ده عامل نخست مرگ و میر رده

س ه عام ل اول در برخی كشورها نیز خودكش ی در مح دوده

ه ای اص لی جامع ه ق رار مرگ و میر جوانان به عنوان سرمايه

های س ا مان بهداش ت عالوه بر آن، براساس گزارش. گیرد می

میالدی قريب به هش ت ص د 2333در سال (4WHO)هانی ج

و پنج اه ه زار م رگ ناش ی ا خودكش ی در جه ان رخ داده

(WHO, 2002) ب ه ب یش ا ي ک 2343كه اي ن می زان در س ال

بین ی میلیون نفر رسیده و اين در حالی است كه براساس پ یش 1 World Health Organization

ا مر يک میلی ون 2323اين سا مان، آمار خودكشی در سال

. (264-263: 2332، 2برتولوت ه )صد هزار نفر خواهد گذش ت و پان

ش ود جا مش خص م ی اهمیت توجه به خودكشی در كشور آن

ايران ا حیث خودكش ی ن ان در ،كه براساس شواهد موجود

ب ه عن وان هندوس تان و چ ین پ س ا دو كش ور 2339سال

خودكشی و اقدام ب ه خودكش ی جهان در مینه كشور سومین

.(2333، 9اجداكیک گروس و همکاران) نان شناخته شده است

كه خودكشی امری جهانی است و می زان خودكش ی با آن

در حالت كلی در ايران در م ايسه با ساير كش ورهای ص نعتی

ا حی ث 19رتب ه )ت ری ق رار دارد غ رد در س ه پ ايین

، (كشور عم ده جه ان 19ن و مردان بین خودكشی مجموع نا

داری را در كش ور اما خودكشی طی سه دهه اخیر رشد معن ی

به دو براب ر 4992تا سال 4963داشته و به عنوان مثال ا سال

اين در حالی است كه بر اساس ش واهد و . افزايش يافته است

مهالعات تجربی در اين حو ه، بین نرخ بیکاری و به ويژه نرخ

دار ای مثب ت و معن ی ری جوانان و نرخ خودكش ی رابه ه بیکا

؛4992لس تر و يان ، ؛93-39: 4991هامرمش و سوس، )برقرار است

ع الوه (. 499-449: 2343و ايناگاكی، 512-599: 2339، پالت و هاوتن

روند رو به رشد اقدام به خودكشی، س اير عل وم نی ز بر آن، با

را مورد بررسی قرار داده و در مینه كاهش و م ابله مسألهاين

در اين میان، عل م اقتص اد . اند با آن راهکارهايی را ارائه نموده

نیز كوشیده است تا با بررسی و شناسايی رابه ه می ان عوام ل

مهم و كالن اقتص ادی و خودكش ی، ب ه ارائ ه راهک ار ب رای

تا، مهالع ه در اي ن راس . كاهش اين معضل اجتم اعی بپ ردا د

كوش د ب ه بررس ی رابه ه حاضر نیز با رويکردی اقتصادی می

و خودكش ی ط ی ( و ي ا در م اب ل آن بیک اری )میان اش تیال

ا . و به تفکیک مناطق كشور بپ ردا د 4939تا 4936های سال

ال اصلی كه مهالعه در پی پاسخگويی ب ه آن اس ت ؤاين رو س

آي ا می ان عوام ل "توان به اين ص ورت بی ان نم ود ك ه را می

2 Bertolote 3 Ajdacic-Gross & et al.

تمايزات اقتصادی و آسیب های اجتماعی مناطق كشور مهالعه نرخ بیکاری و میزان خودكشی

455

و می زان خودكش ی در كش ور رابه ه ( نرخ بیکاری)اقتصادی

"داری وجود دارد؟ معنی

مبانی نظری و مطالعات پیشین

شناسان، خودكشی را يک مس أله اجتم اعی دانس ته و در جامعه

تبیین آن، توجه خود را به ساختارهای اجتماعی و ن ش آنه ا در

اي ن مس أله معه وف ك رده و گیری شکل برایايجاد بستر ال م

های خود را نه بر خودكشی فردی بلک ه ب ر عالوه بر آن، تحلیل

ت ايلر، رويکره ای . كنن دمی زان خودكش ی متمرك ز م ی

به دو دس ته س نتی و جدي د را شناختی درباره خودكشی جامعه

ه ای رويکرد سنتی، ريشه در مبانی و انديشه. ت سیم كرده است

لذا در بررس ی پدي ده . شناسی داردمعهگرايی در جامکتب اثبات

ترين مهم. كندشناسی علوم طبیعی تبعیت میخودكشی، ا روش

وی نخس تین . اس ت 4انديشمند در اين رويکرد، امی ل دورك یم

شناختی را درباره موضوع خودكشی انج ام مهالعه تجربی جامعه

است « شناسیای در جامعهخودكشی، مهالعه»داد كه حاصل آن،

ه ای موج ود ها و نظري ه ديدگاه( 4993) دوركیم. (4939ديلینی، )

پیرامون خودكشی را، ك ه ب ا تکی ه ب ر عوام ل غی ر اجتم اعی؛

شناختی، س رايت، ت لی د های روانهمچون محیط طبیعی، حالت

ان د، م ورد ن د و به تجزيه و تحلی ل خودكش ی پرداخت ه ... و

ش ناختی خ ود را بررسی قرار داده و پ س ا آن، نظري ه جامع ه

. درباره خودكشی مهرح كرده است

توان يکی ا دو بانی اص لی ، دوركیم را می2پارسونز به ع یده

دورك یم انس ان را . ش ناختی دانس ت حو ه جديد نظريه جامع ه

يس تی و )دان د ك ه دارای وجه ی غیراجتم اعی موجودی م ی

و اي ن وج وه (4993كیويس تو، )و وجهی اجتماعی است ( غريزی

ب ه . ان د ها و نیا های خاصی را در او پديد آوردهويژگی ،دوگانه

انسان ب ه ط ور ب ال وه دارای امی ال و آر وه ای ،ع یده دوركیم

ت سیم ك ار بر اساس آنچه در كتاد .ای استنامحدود و فزاينده

1 Emile Durkheim 2 Parsons

ش ود آمده، انسان هرچه بیشتر به دست بیاورد، نه تنها قانع نم ی

، (4993 دورك یم، ) ش ود اش تشديد هم میخواهیهبلکه حس ياد

به ع ی ده دورك یم انس ان ب ر حس ب طبیع تش ،ا طرف ديگر

و اي ن احس اس ( عض ويت در گ روه )نیا مند تعلق به ديگ ران

. كن د ها او را به اهدافش نزديک میاست كه تعلق به ديگر انسان

ب ه نح و ه ای اف راد را حال، اگر جامعه نتواند امیال و خواس ته

مهلود و به میزان متعادل و منه ی تنظیم و تحدي د كن د و ي ا

های اجتماعی ب ه ص ورتی مت وا ن و مناس ب میان افراد و گروه

پیوند برقرار كند، انحرافات اجتماعی ا قبیل خودكش ی پدي دار

؛ به تعبیر ديگ ر هرگون ه اف راط ي ا (4994ترنر و بیگل ی، ) شوندمی

. شودر به يک نوع خودكشی منجر میهای مذكوتفريط در مینه

ت وان گف ت ك ه انس ان براس اس دو وج ه بر اين اس اس، م ی

تم ايالت و 9يک ی، تنظ یم : اش، دارای دو نوع نیا اس ت هستی

گوي د يا بدان گونه كه دوركیم م ی )هايش توسط جامعه هخواست

؛ و ديگری، تنظیم پیوند او با ديگ ران (توسط يک نیروی بیرونی

هر گونه اف راط ي ا تف ريط در . نامدمی 1دوركیم انسجاميا آنچه

. 5ش ود میمنجر گیری يک نوع خودكشی اين دو مینه، به شکل

ه ای ف رد توس ط افراط يا تفريط در تنظیم تمايالت و خواس ته

و 6گرايان ه ي ا ق دری جامعه، به ترتیب به خودكش ی سرنوش ت

يان ه گراخودكشی سرنوش ت . گرددمیمنجر 9خودكشی آنومیک

رحمان ه امی ال و گیرد ك ه جامع ه ب ه ط ور ب ی مانی شکل می

های فرد را تحديد و تنظیم كرده و آينده او را تعیین كند خواسته

فرد تحت فش ار هنجاره ا و قواع د ح اكم نتوان د » و در نتیجه

« اهداف خود را برگزيده، و وسايل رسیدن به آنها را فراهم آورد

در م اب ل، خودكش ی آنومی ک هنگ امی رخ . (4934ش یخاوندی، )

3 Regulation 4 Integration

اينکه علت بر اين اساس، خودكشی به چهار نوع ت سیم می شود نه سه نوع؛ البته

خودكشی ت ديرگرايانه را در پاورقی و در ض من بح ث ا ( 994: 4993)دوركیم

خودكشی آنومیک آورده، ندرت و عدم شیوع آن در جامعه معاصر ب ود ن ه چی زی

.ديگر6 Fatalisic Suicide 7 Anomic Suicide


های فرد را تنظ یم كن د دهد كه جامعه نتواند امیال و خواسته می

خ واهی يا با ترويج و تشديد رقابت، موجب تشديد حس ي اده

بر اساس ديدگاه دوركیم، ا آن جا كه ارض ای كام ل . فرد گردد

نی ز نیا های انسان با توجه به ساختمان جس می و روح ی او و

پذير نیست، لذا وجود شکاف می ان آنچ ه امکانات جامعه امکان

افراد دارند و آنچ ه خواه ان داش تن آن هس تند، ام ری طبیع ی

كن د ك ه اف زايش ا اين رو، خودكشی هنگامی برو م ی . است

رض ايت شديد اين شکاف، س بب ايج اد س رخوردگی و ع دم

ه تبع آن، رضايت و سرخوردگی و ببه ع یده دوركیم عدم. گردد

ه ای رك ود اقتص ادی، رون ق در دوره»خودكش ی آنومی ک

ه ای س نتی، ورشکس تگی پاش یدگی ار شاقتص ادی، ا ه م

اقتصادی، طالق، تیییر حکومت، ان الد و ساير تیییرات س ريع

اجتماعی، كه سبب تضعیف يا ا بین رفتن هنجارهای اجتم اعی

تبري زی، محسنی)ابد يشوند، افزايش میكننده امیال فردی میكنترل

4999).

ا طرف ديگر، افراط يا تفريط در پیوند فرد با گروه يا به

تعبیر دوركیم افراط ي ا تف ريط در يکپ ارچگی و ادغ ام ف رد در

ب ر اي ن . شودهای اجتماعی نیز موجب برو خودكشی میگروه

اساس، هنگامی كه فرد به طور مفرط در جم ع مس تحیل ش ود،

شود و وجدان جمعی ك امال ب ر وج دان میاو تضعیف « 4خود»

در نتیجه، . بنددفردی شخص چیره شده و راه را بر تجلی آن می

برآوردن ت اضاهای جم ع ب ه عن وان ي ک ه دف چن ان ار ش

يابد كه فرد به منظور ب رآوردن آنه ا دس ت ب ه ايث ارگری و می

در م اب ل، . (4993تايلر، ) ند می -2خودكشی دگرخواهانه-انتحار

شود ك ه بعع د ف ردی تضعیف شديد پیوند فرد با گروه سبب می

شخصیت فرد تجلی تام يابد و فرد به نوعی فردگرايی افراطی و

اين حالت، عاقبت س بب . خودمحوری افسارگسیخته مبتال گردد

تفاوتی و بدبینی نسبت ب ه هس تی و ن دگی میلی و بیايجاد بی

عی ا قبی ل افس ردگی ه ای اجتم ا اجتماعی و نیز برو بیماری

1 ego 2 Altrouistic suicide

ده د، ك ه شده و افراد را به سوی شکلی ا خودكشی سوق م ی

.نهدنام می 9دوركیم آن را خودكشی خودخواهانه

ب رای تبی ین پدي ده خودكش ی در س اير عل وم همانن د

ا ديربا مهالعات متعددی ص ورت گرفت ه و در ،شناسی جامعه

ت رين نظري ه قس مت پیش ین نظري ه دورك یم ب ه عن وان مه م

شناختی در اين حو ه ارائه گرديد، اي ن موض وع در عل م جامعه

ای ك ه، مهالع ه اقتصاد نیز م ورد توج ه ق رار گرفت ه ب ه گون ه

ت وان در مین ه خودكش ی را م ی( 4991) 1ه امرمش و س وس

ب ا در نظ ر گ رفتن آنها. ی پیشگام در اين حو ه دانستا مهالعه

گیرند نتیجه می ،خودكشی به عنوان يک عمل با انتخاد ع النی

نمايد كه مهلوبیت انتظ اری كه مانی فرد اقدام به خودكشی می

ه امرمش و )شخصی وی باشد فرد ا عمرش كمتر ا حد آستانه

اساس اين مدل آن است كه، ن رخ بیک اری (. 93-39: 4991سوس،

شود چراكه بیکاری ن ه تنه ا میمنجر باالتر به افزايش خودكشی

باعث ايجاد مشکالت و اختالالت كوتاه مدت در ن دگی ف رد

بین ی درآم د شود، بلکه موجب افزايش عدم اطمینان در پیش می

العم ر ف رد ك اهش آن درآم د م ادام آينده فرد شده و در نتیج ه

دهد كه خودكش ی ب ا مدل هامرمش نشان می ،همچنین. يابد یم

ياب د اف زايش و ب ا اف زايش درآم د ك اهش م ی ،اف زايش س ن

توان د به عالوه، بیک اری م ی . (2333، 6و س و وكی 2335، 5رودريگز)

اختالالت ذهنی و يا جسمانی را افزايش داده و اين به نوبه خود

: 2339، 9چ ن )احتمال اقدام به خودكش ی را اف زايش خواه د داد

413-453.)

ادبیات ا ای عمده پس ا مهالعه هامرمش و سوس، بخش

ا اس تفاده ب ا خودكش ی رفت ار كنن ده تعی ین عوام ل بر موجود

متییرهای اقتصادی مانند تولی د ناخ الص داخل ی س رانه، ن رخ

تورم، نرخ بیکاری و نرخ مش اركت ن ان پرداخت ه و مهالع ات

، چون و هون (4999) چون و هون ، (2334) براينرد

3 Egoistic Suicide 4 Hamermesh & Soss 5 Rodrigez 6 Suzuki 7 Chen


459

با اين وجود، مهالع ات انج ام ش ده در .اند ا اين جمله( 2339)

آن هس تند دهن ده يافته و در حال توسعه نشان كشورهای توسعه

قهعی میان نرخ بیکاری و اق دام ب ه خودكش ی ای كه يک رابهه

و اف راد بیک ار در (633-591: 2339، 4بالكلی و همکاران)برقرار بوده

، 2ل ین )خهر بااليی برای آسیب رس اندن ب ه خ ود ق رار دارن د

است كه بیکاری اعتم اد ب ه نف س را علتاين نیز بدان (. 2336

های روانی، اس ترس جس تجوی كاهش داده و در نتیجه بیماری

ه ای ن دگی، قه ع ارتب اط ب ا كار، ناتوانی در پرداخت هزين ه

يابد ك ه ه ر ي ک ا اي ن م وارد در فرد افزايش می... اجتماع و

تواند خهر ناشی ا اقدام به خودكشی را افزايش ده د خود می

ب ا اي ن هم ه، مهالع ات انج ام ش ده . (553-559: 2339 ،9پرت ی)

داری را بین نرخ و عوامل خودكشی در م ردان و تمايزات معنی

به عنوان مثال، در دانمارک، هفت كش ور . دهند نان را نشان می

آسیا و اقیانوس یه و اروپ ا ارتب اط ب ین بیک اری و خودكش ی را

براس اس آم ار . (992-929: 2336، ل ین )اند محدود به مردان دانسته

سال انگلیس و ول ز 15ارائه شده، نرخ خودكشی در مردان ير

ا دو براب ر ش ده ك ه بیک اری 4993ت ا 4953ه ای بین س ال

ه وان ن و، يان ؛ 2339، 1گون ل و همک اران )آن بوده است های علت

داری را ب ین ن رخ مهالعات متعدد ديگری نیز رابهه معنی(. 2339

ماس انوری ؛ 4931، 5پ الت )ان د بیکاری و نرخ خودكشی نش ان داده

به عنوان مثال، اين ارتب اط در ااپ ن بس یار ق وی . (2343كیوركی،

ع الوه ب ر آن، ف دان . (2342 چ ن و همک اران، )اس ت ب وده

های اقتصادی و شیلی برای نان، به ويژه در كش ورهای فرصت

در حال توسعه و توسعه نیافته نیز، ممکن اس ت ب ر س المت و

روان نان تأثیر گذاشته و در نهايت به اف زايش خه ر اق دام ب ه

تف اوت در اي ران نی ز . (4934كلدی و گراون د، )خودكشی بینجامد

ج نس ب ه عن وان يک ی ا اس اس بر خودكشی به اقدام الگوی

1 Blakely & et al. 2 Leen 3 Pret 4 Gunnell & et al. 5 Platt

ب ه اق دام توجه شناخته شده كه در اين مینه می زان قابل نکات

-19: 4935، معماری و همک اران )است بوده نان بیشتر در خودكشی

البته شايان ذكر است كه بررسی خودكشی در میان ن ان ا . (59

ك ه حیث عوامل اقتصادی و بیکاری ن اقص ب وده و ال م اس ت

شناختی و اجتماعی نیز مدنظر قرار گی رد ع واملی عوامل جامعه

دواج های نامناسب كه تفاوت های س نی در آن ف احش ا :نظیر

است، فرهن مردساالری حاكم، نداشتن ح ق انتخ اد همس ر،

اعتی اد ، همس رآ اری و آگ اهی نداش تن ،ف ر و بیکاری م ردان

ب ه خص و و خش ونت ، نسبت به ح وق اجتماعی و ق انونی

هايی است كه ب ه پدي ده خودكش ی در ا م وله روانی خشونت

. استمیان نان دامن ده

ای خ ود ماهی ت اس ترس عل ت در مجموع، بیک اری ب ه

پذيری روانی فرد در اجتماع انجامی ده ك ه ممکن است به آسیب

.اين خود مینه را برای اقدام به خودكشی فراهم خواه د نم ود

بیکاری به طور غیرمس ت یم ،ا سوی ديگر (2339كن و همکاران، )

تواند به خودكشی و ا طريق افزايش ريسک خهر خودكشی می

.(4999جونز و همکاران، ) شودمنجر

در مینه بررسی اقتصادی خودكشی و به ط ور وي ژه ت أثیر

ب ه . مهالعات متعددی صورت گرفته است ،بیکاری بر خودكشی

خودكشی نسبت ب ه كه داد نیز نشان( 4992)عنوان نمونه يان

نشان دادن د ( 4995) 6لستر . است حساس كار نیروی مشاركت

( 4996) 9وري ن با خودكشی در ارتباط بوده و بیکاری و كه رفاه

نیز با تجزيه و تحلیل رابهه بین خودكشی و چرخه كسب و كار

3رودريگز. دارد كه خودكشی با بیکاری رابهه مثبت دارد بیان می

ه ای دادهخود با استفاده ا روش در مهالعه( 2335) 3رودريگز

كار نسبت به میزان خودكشی رسد كه نرخ پانلی به اين نتايج می

های ا با استفاده( 2331) 9نیوماير .حساس است بیکاری و نان

ب رای آلم ان و ب ا اس تفاده ا 4933 – 2333 ه ای دوره ا داده

6 Lester7 Viren8 Rodriguez9 Neumayer


رس د به اين نتیجه می( تابلويی)های پانلی روش رگرسیونی داده

دار با خودكش ی در آلم ان داش ته ی و معنیكه اشتیال رابهه منف

، با استفاده ا روش رگرس یونی س ری (2343) 4ايناگاكی. است

ب ه بررس ی تو ي ع درآم د و 4954 - 2339 م انی ب رای دوره

خودكشی در ااپن پرداخته كه نتايج آن بیانگر آن است كه می ان

داری برق رار نرخ بیکاری و میزان خودكشی رابهه مثبت و معنی

ان د ك ه بیک اری ، نش ان داده (2339) 2بالكلی و همکاران. ستا

بیک اری ،داری بر خودكش ی داش ته و ع الوه ب ر آن تأثیر معنی

. شناخته شده است 43-21بیشترين عامل خودكشی در سنین

شناختی اين موضوع م ورد در ايران نیز با رويکردی جامعه

تحلی ل ق رار گرفت ه و در برخ ی ا اي ن مهالع ات ب ه عوام ل

به عنوان مثال، . جمله بیکاری نیز اشاره شده است ا اقتصادی و

، در مهالع ه خ ود ب ا روش كیف ی و (4939)عنب ری و بهرام ی

و برای روستاهای شهرستان 4935تا 4969ای در دوره مصاحبه

اری را به عنوان عوامل تأثیرگذار بر اقدام ب ه دختر، ف ر و بیک پل

دارن د ك ه اي ن دو خودكشی و خودكشی برشمرده و بی ان م ی

منجر به منزوی شدن فرد، ا دست دادن اعتماد به نف س، ،عامل

قهع رابهه با خانواده و گروه دوستان، احساس ح ارت در ف رد

م شده كه اين موارد مین ه را ب رای اق دام ب ه خودكش ی ف راه

خ ود ب ه بررس ی در مهالع ه( 4932)جمش ید اده . نماي د م ی

وضعیت و علل خودكشی در استان اي الم ب ا تأكی د ب ر عوام ل

نتايج مهالعه او حاكی ا آن اس ت ك ه . خانوادگی پرداخته است

دار اند اف راد بیک ار و ن ان خان ه دهكرمیان افرادی كه خودكشی

س االری ل ک . ن دا پ ذير را تش کیل داده بیش ترين قش ر آس یب

خود ب ا اس تفاده ا آم ار ي ک س ال ب ه ، نیز در مهالعه(4935)

استان آذربايجان قدام به خودكشیاكلیه موارد توصیف و تحلیل

های او بیانگر آن است كه اشتیال به عنوان غربی پرداخته و يافته

. ش ود يکی ا عوامل تأثیرگذار بر اقدام به خودكشی قلمداد م ی

ده خودكشی ا وايای ديگری نیز در ايران بررس ی اگر چه پدي

1 Inagaki2 Blakely & et al.

ن اين مهالع ه، پژوهش ی اهای مح گرديده اما بر اساس دانسته

با رويکردی صرفا اقتصادی و به تفکیک مناطق در اين حو ه در

ای ايران صورت نگرفت ه و ا اي ن رو پ ژوهش حاض ر مهالع ه

. شود پیشگامانه در اين راستا قلمداد می

ای در نرخ بیکاری و میزان خودکشی منطقه تمایزات

،تر يادآوری گرديد، مهالع ات انج ام ش ده گونه كه پیش همان

بین نرخ بیکاری و می زان خودكش ی را دار مثبت و معنی رابهه

بر اين اس اس، اي ن بخ ش . است به تفکیک مناطق نشان داده

تمايزات احتمالی موجود در دو م وله نرخ بیکاری كوشد تا می

كش ور ه ای اس تان و میزان خودكشی را به صورت منف ک در

شود در حالی كه ج دول گونه كه مشاهده می همان. ارائه نمايد

نف ر 43333نرخ بیکاری و میزان خودكش ی ب ه ا ای ه ر ( 4)

ب ه تفکی ک 4939و 4936جمعیت اس تان را ط ی دو م ه ع

ه ای ويژگ ی ( 2)كشور به تصوير كش یده، ج دول یها استان

آماری متییرهای مورد استفاده در مهالع ه را ط ی دوره م ورد

ه ا ش امل می انگین، اي ن ويژگ ی . بررسی ارائ ه نم وده اس ت

انحراف معیار و ضريب تییی رات متییره ای ن رخ بیک اری و

عالوه ب ر آن، . های مورد بررسی است میزان خودكشی در سال

ای در ن رخ بیک اری تم ايزات منه ه( 2)و ( 4)ای نموداره

های ابتدايی و انتهايی م ورد مهالع ه و مناطق كشور را در سال

های اين تمايزات را بر حسب خودكشی( 1)و ( 9)نمودارهای

نفر جمعیت در اي ن من اطق 43333صورت گرفته به ا ای هر

. به تصوير كشیده است


459

1831و 1831کشور طی مقاطع های استاننرخ بیکاری و میزان خودکشی به تفکیک -1دول ج

سال نرخ بیکاری **میزان خودکشی

1831 1831 1831 1831 استان

آذربايجان شرقی 914 4419 3112 3145

آذربايجان غربی 919 4211 3119 3112

اردبیل 4419 4112 3139 3199

اصفهان 916 4519 3149 3199

ايالم 4219 4513 6192 1156

بوشهر 919 4919 3114 3119

تهران 4419 4112 3129 319

بختیاری چهار محال و 4211 4916 3169 315

خراسان جنوبی 4219 914 3196 3193

خراسان شمالی 913 916 3196 3199

خراسان رضوی 912 4316 3199 3125

خو ستان 4416 119 3114 3126

نجان 313 916 3153 3159

سمنان 311 42 3119 3153

بلوچستان سیستان و 42 4214 3143 3192

فارس 4416 2315 3155 3129

قزوين 4311 4412 3129 3111

قم 4319 4311 3129 3199

كردستان 914 4514 3163 3154

كرمان 4416 44 3114 3199

كرمانشاه 4119 4115 3193 3194

بويراحمد كهگیلويه و 4916 4912 3196 3166

گلستان 319 315 4199 3199

گیالن 4214 4619 3199 311

لرستان 4915 4919 4145 4195

ما ندران 919 4419 3133 3192

مركزی 4311 919 3164 3193

هرمزگان 911 4412 3163 3116

همدان 4919 4919 4144 3199

يزد 319 911 3199 3123

میانگین 44139 44199 3151 3116

نفر جمعیت 43333به ا ای هر ** های آماری سالنامه: منبع


464

آمار توصیفی متغیرهای مطالعه -2ولجد

نرخ بیکاری میزان خودکشی

ضریب تغییرات انحراف معیار میانگین ضریب تغییرات انحراف معیار میانگین

36 59/3 46/4 32/2 39/44 5/2 226/3

39 11/3 99/3 99/4 5/43 36/2 21/3

33 1/3 66/3 65/4 19/44 32/9 26/3

39 16/3 96/3 65/4 99/44 33/9 26/3

شود، اگرچه م ادير می انگین و گونه كه مشاهده می همان

انحراف معیار هردو متییر نرخ بیکاری و می زان خودكش ی در

های مورد بررسی دارای نوساناتی است اما در ح الی ك ه سال

ضريب تیییرات می زان خودكش ی در ط ی اي ن دوره ك اهش

يافته اس ت، ض ريب تییی رات بیک اری دارای رون دی نس بتا

ه ای اس تان است در ح الی ك ه ايشی است اين بدان معنیافز

كشور ا نظر میزان خودكشی به س مت همگن ی بیش تر پ یش

اند، اين موضوع در مورد نرخ بیک اری دارای رون دی ب ه رفته

ای با اين وجود، تم ايزات منه ه . سمت ناهمگنی بیشتر است

كش ور را ه ای استانعمده در نرخ بیکاری و میزان خودكشی

. مش اهده نم ود ( 1)و ( 9)، (2)، (4)ت وان در نموداره ای می

ش ود، اگرچ ه دامن ه تییی رات ن رخ گونه كه مشاهده می همان

بوده است اما با گذشت تنه ا س ه 4315، 36بیکاری در م هع

براب ر 415افزايش يافت ه و ب ه عب ارتی 4516سال اين دامنه به

ت در می زان اين در حالی اس ت ك ه دامن ه تییی را . شده است

درصد ك اهش ا 53خودكشی و در فاصله اين م هع مانی با

با اين وج ود، همچن ان . كاهش داشته است 111به 613حدود

كش ور قاب ل ه ای استانای ا هر دو حیث در تمايزات منه ه

توان انتظار داشت كه ارتباط ب ین مشاهده بوده و ا اين رو می

موضوعی كه ادامه م اله . ار باشدد اين دو متییر نیز ارتباط معنی

.به بررسی آن اختصا يافته است

روش تحقیق، معرفی و تخمین الگو

های انجام شده نرخ خودكشی م ردان اگر چه براساس بررسی

و نان در ايران ا بسیاری ا ن اط دنیا به ويژه اكثر كشورهای

اما باي د ،تر است قاره اروپا، آمريکای شمالی و اقیانوسیه پايین

توجه داشت كه ايران با ق رار گ رفتن در مرحل ه گ ذار دارای

نرخ خودكش ی ب االتری ا بس یاری ا كش ورهای خاورمیان ه

در اين میان، نرخ باالی بیکاری در كش ور ا معض التی . است

س و س رخوردگی در بس یاری ا أتواند موجب ي است كه می

مین ه را در جوانان به وي ژه قش ر تحص یل ك رده گردي ده و

ب ر اي ن اس اس، اي ن . افزايش میزان خودكشی ف راهم نماي د

كوشد تا ارتباط میان نرخ بیکاری و میزان خودكشی مهالعه می

ا . را به تفکیک مناطق ايران مورد بررسی و كنکاش قرار دهد

–اين رو، مهالعه حاضر ا نوع ك اربردی و روش آن تحلیل ی

ه ا نی ز ب ه ص ورت هآوری داد استنباطی اس ت و روش جم ع

تعداد اقدام به خودكشی و نرخ بیکاری به . باشد ای می كتابخانه

4939ت ا 4936ه ای ی كش ور و ط ی س الآنهاتفکی ک اس ت

دهن د ك ه ا ه ای اولی ه اي ن پ ژوهش را تش کیل م ی داده

های آم اری منتش ر ش ده ا س وی مرك ز آم ار اي ران سالنامه

ل تع داد اق دام ب ه متیی ر وابس ته م د. ان د اس تخراج گردي ده

جمعی ت اس تان ب وده و ن رخ 43333خودكشی ب ه ا ای ه ر

جمعیت بیکار ب ه جمعی ت فع ال بیکاری كه به صورت نسبت

تعريف شده است، به عنوان متییر توضیحی در ( شاغل و بیکار)

اوری است ا آن جا كه هدف آال م به ياد. نظر گرفته شده است

بررسی ارتب اط می ان خودكش ی و بیک اری ب وده و دوره ،م اله


ه ای ع دم امک ان دسترس ی ب ه داده عل ت مورد بررسی نیز به

خودكشی به صورت پیوسته، به چهار سال محدود ش ده اس ت،

به علت محدوديت دوره مانی متدلوای و روش اقتصاد سنجی

به كار گرفته شده در اين پژوهش، روش تخمین رگرس یونی ب ا

ه ای داده)ه ای س ری م انی و م هع ی فاده ا تركیب دادهاست

ه ای ه ای س ری م انی ب ا داده باشد كه در آن داده می( تلفی ی

های هر دو های حاصل دارای ويژگی م هعی تركیب شده و داده

باش ند ك ه در اي ن مهالع ه دس ته س ری م انی و م هع ی م ی

نی ز ب ه 4936-4939ی كشور به عنوان م اطع و دوره ها نااست

.عنوان سری مانی در نظر گرفته شده است

ی و خودكش ی در كش ور، رب رای بررس ی رابه ه می ان بیک ا

براساس مبانی نظری و با توجه به مهالعات تجربی ص ورت گرفت ه

، الگوی تجرب ی (2343) 4در اين حو ه و با تأكید بر مهالعه ايناگاكی

و iك ه در آن گردد معرفی می( 4)مهالعه حاضر به صورت معادله

t عرض ا مب دا ی كشور و مان، ها نابه ترتیب بیانگر است

م اطع مختلف، نرخ بیک اری ك ه Uب متییر مست ل، يضرا

شاغل و )به صورت نسبت افراد بیکار به افراد فعال اقتصادی

جمل ه اخ الل م دل عريف شده و ت 433ضرد در ( بیکار

، ب ه ص ورت می زان متیی ر وابس ته ،همچن ین. باش د م ی

نفر جمعیت استان تعريف ش ده 43333خودكشی به ا ای هر

.است

(4)

تخمین مدل و تفسیر نتایج

ه ای تلفی ی ال م در مهالعات صورت گرفته با اس تفاده ا داده

ه ايی ك ه است تا پیش ا برآورد م دل و ب ا توج ه ب ه ويژگ ی

ه ا م ورد ه ا در خص و داده های تلفی ی برخ ی آ م ون داده

ها، آ مون لیمر ب رای ترين آ مون مهميکی ا . بررسی قرار گیرد

. باش د و پولین میهای مدل رگرسیونی پانل روشبین انتخاد

نمايد كه آيا ضرايب تعیین رگرسیون ب ا اين آ مون مشخص می

تر ا ض ريب داری بزرگ استفاده ا اثرات ثابت به صورت معنی

1 Kazuyuki Inagaki

نت ايج حاص ل ا .تعیین مدل رگرسیونی پولین است ي ا خی ر

( 9)های مهالعه حاض ر در ج دول بررسی اين آ مون برای داده

. به تصوير كشیده شده است

نتیجه آزمون لیمر -8جدول

Prob>F 313324= FLeamer 93123=

های تح یق يافته: منبع

شود، با توج ه ب ه گونه كه ا جدول فوق مشاهده می همان

كمت ر ا ( 3324/3)لیم ر Fاينکه م دار احتمال ب ه دس ت آم ده

توان فرضیه صفر مبن ی ب ر پولین رو می باشد، ا اين می 35/3

. بودن مدل را رد نموده و در نتیجه فرضیه پانل بودن را پذيرفت

بین بتوانكه آن پس ا مشخص شدن روش مورد تخمین، برای

ا نظ ر ق درت تص ادفیاث رات ثاب ت و اث رات ه ای روش

م ون آ، ا دادانج ام ای م ايس ه وابس ته متیی ر دهندگی توضی

نش ان ( 1)نتیجه اين آ مون در ج دول . شود میاستفاده ن هاسم

. داده شده است

نتیجه آزمون هاسمن -4جدول

χ2 (4) 1194= Prob>Chi

2 313439 =

های تح یق يافته: منبع

( 3439/3)ا آنجايی كه م دار احتم ال ب ه دس ت آم ده

باشد، تخمین مدل با اثرات ثابت مورد تأيی د می 35/3كمتر ا

پیش ا برآورد مدل ال م است تا مان ايی تم امی . گیرد قرار می

ب ه تح یق اين در لیکن. متییرهای مورد استفاده بررسی شوند

وجود واحد شهري آ مون مانی امکان دوره بودن محدود علت

در ل ذا . باشد نمی معتبر واحد های ريشه آ مون نتايج و نداشته

ت ابلويی واح د ريشه های آ مون به انجام ضرورتی تح یق اين

ض رورتی نی ز پانلی انباشتگی هم آ مون رو اين ا و باشد نمی

ا سوی ديگر و پ س ا بررس ی مان ايی . (Baltagi, 2005)ندارد

های تلفی ی كه اي ن امک ان وج ود ماهیت داده علتها به داده


469

ه ا، مش کل دارد ك ه در مهالع ات مبتن ی ب ر اي ن ن وع داده

ناهمسانی واري انس ب رو نماي د و ب ا توج ه ب ه ت أثیر مه م

ناهمسانی واري انس ب ر ب رآورد، انح راف معی ار و در نتیج ه

استنباط آم اری، ال م اس ت ت ا قب ل ا پ رداختن ب ه هرگون ه

. يا عدم وجود ناهمسانی واريانس مشخص شود تخمین وجود

ه ای ت ابلويی، آ م ون ه ا در داده برای آ مون برابری واريانس

. گیرد مورد استفاده قرار می( 4LR)نمايی نسبت درست

آزمون نسبت درستنمایی- جدول

LR Chi2 (94) Prob>Chi

2

96416 313342 های تح یق يافته: منبع

لذا ،باشد می 3135محاسبه شده كمتر ا Probجا كه ا آن

فرضیه صفر مبنی بر واريانس همسانی جمالت اخالل رد شده

ل ذا، باي د . باشد و در نتیجه مدل دارای واريانس ناهمسانی می

ای مدل را برآورد نمود كه مشکل ناهمسانی واري انس به گونه

ه ای ك ه يک ی ا روش با توجه به آن ،بنابراين. برطرف گردد

ه ا، ب رآورد م دل ب ه روش رفع مش کل ناهمس انی واري انس

.(4993گجرات ی، )باش د می( GLS) 2حداقل مربعات تعمیم يافته

همبستگی در م دل، اي ن با اين روش، در صورت وجود خود

ه ای های داده پس ا انجام آ مون. مشکل نیز رفع خواهد شد

. مدل به تخمین مدل و ارائه نتايج آن پرداخته خواهد شد

(STATAنرم افزار ) GLSنتایج تخمین به روش -1جدول

متغیرضریب برآورد

شدهStd. Err Z P>

z

31331 9142 3134449391 31969699 نرخ بیکاری

عرض ا

مبدأ3132965192- 314196591 3194- 31199

Prob= 31349 χ2 = 43139

محاسبات مح ق: منبع

1 Likelihood Ratio 2 Generalized Least Squares

كه نتايج حاصل ا تخمین مدل پ ژوهش را 6با توجه به جدول

شود ا آنجا كه م دار احتم ال آم اره دهد، مالحظه می ارائه می

دار باش د، ل ذا معن ی می 35/3كمتر ا ( =349/3Prob)كل مدل

ا س وی ديگ ر و ب ا . گی رد بودن كلی مدل مورد تأيید قرار م ی

بررسی نتايج تخمین در مدل مورد استفاده در پژوهش مش اهده

و ( 31969699)شود كه، با توج ه ب ه ض ريب ب رآورد ش ده می

ای مثب ت و ب رای متیی ر بیک اری رابه ه ( 31331)م دار احتمال

ب ا . باش د ی و اقدام به خودكشی برق رار م ی دار میان بیکار معنی

توان بیان داشت كه در كشور و به تفکیک توجه به اين نتیجه می

می زان ،درصد افزايش در نرخ بیک اری 4مناطق آن، به ا ای هر

درص د 3196اقدام به خودكشی نی ز ب ه تب ع ب ه م دار ح دود

. يابد افزايش می

بندی و پیشنهادات جمع

همه ناپسندی، اما واقعیتی جهانی با روندی رو ب ه خودكشی، با

در ايران نیز، اگر چه اقدام ب ه خودكش ی ط ی ده ه . رشد است

مورد در 2343درصد افزايش يافته و ا 5/29حدود 35-4995

رسیده است، ام ا اي ن 4935مورد در سال 9591به 4995سال

9346درصدی طی پنج س اله بع دی ب ه 5/49میزان با كاهشی

رغ م اف زايش علی ،تنزل يافته و اين كاهش 4939مورد در سال

ب ا اي ن وج ود، آماره ای موج ود . جمعیت در اين دوره اس ت

دهنده میزان خودكش ی نس بتا پ ايین در اي ران و در اگرچه نشان

م ايس ه ب ا بس یاری ا كش ورهای جه ان اس ت ام ا، براس اس

ر رتب ه س وم آمارهای منتشره، ايران در مینه خودكش ی ن ان د

عوام ل ت وان در اين امر را نیز می علت. جهانی قرار داشته است

ه ای دواجا :ع واملی نظی ر . شناختی و اجتماعی دانس ت جامعه

های سنی در آن فاحش است، نداش تن ح ق نامناسب كه تفاوت

انتخاد همسر، اعتیاد، همسرآ اری و آگاهی نداشتن نس بت ب ه

و ب ه خص و خش ونت خش ونت ، ح وق اجتماعی و قانونی

هايی است كه به پديده خودكشی در می ان ن ان ا م وله روانی

ف ر و در برخ ی ا م وارد، ،ا س وی ديگ ر. اس تدام ن ده

ی با وضعیت م الی ها خانوادهن بیکاری به ا داوج اجباری دخترا


اين امر و نارض ايتی شود و سپس می منجر و اقتصادی نامناسب

.خودسو ی آنها را بدنبال داردا انتخاد همسر

با توجه به مهالب بیان شده و اهمی ت موض وع خودكش ی

كشور، بررسی اين پديده اجتماعی ا هر حیث اهمیت يافت ه در

و در اي ن می ان باي د تم امی ابع اد خودكش ی نظی ر عوام ل

شناسی را مدنظر ق رار داد شناسی و روان شناختی و جامعه جامعه

و رابه ه می ان مس ائل اقتص ادی و ب رو كه در اين بین ن ش

عوامل اقتصادی خود ب ر ؛خودكشی، ن شی اساسی است چرا كه

عوامل اجتماعی و بر فرد و جامعه تأثیرگذار بوده و میان اين دو

بر اين اساس، اين م اله كوش یده اس ت . حو ه رابهه وجود دارد

ن وان كه بیکاری ب ه ع -تا با بررسی رابهه میان مسائل اقتصادی

ك ه -و معض الت اجتم اعی -ش ود نم ودی ا آن تل ی م ی

در اين مهالعه پ س . بپردا د -خودكشی نمود بار ی ا آن است

ب ه بی ان نظري ه ،شناختی و نظريه دورك یم ا بیان ديدگاه جامعه

هامرمش كه نخس تین دي دگاه اقتص ادی مح در خص و

در سپس روش تح یق بیان شد و . پرداخته شد است، خودكشی

پايان نیز مدل و الگوی پژوهش برآورد گرديد كه نتايج به دست

دار ب ین بیک اری من اطق كش ور و ای معن ی آمده حاكی ا رابهه

ب ه عب ارت ديگ ر ب ا اف زايش ن رخ . است آنهامیزان خودكشی

موجب آن میزان خودكش ی به بیکاری در مناطق كشور به تبع و

گ ذاری بر اين اساس، ا حی ث سیاس ت . نیز افزايش يافته است

توان و نباي د تم امی عل ل خودكش ی را ب ا عوام ل اگر چه نمی

ت وان ا اقتصادی و به ويژه ترخ بیکاری تبی ین نم ود ام ا، نم ی

دار میان عوامل اقتصادی و اين پديده نیز صرف نظ ر رابهه معنی

و، تعی ین س هم عوام ل اقتص ادی در خودكش ی ا اي ن ر . كرد

موضوعی است ك ه در مباح ث امنیت ی ا ه ر حی ث ض روری

. است

منابع

علی : ، ترجمهشناسی خودكشی جامعه(. 4993. )تايلر

.انتشارات اصفهان: نژاد، اصفهان موسی

پیدايش نظريه (. 4994. )ترنر، جاناتان و لئوناردو بیگلی

: اده، شیرا عبدالعلی لهسائی: ، ترجمهشناسی جامعه

.انتشارات دانشگاه شیرا

بررس ی رون د تییی ر برخ ی .(4932) .جمشید اده، فرخ ل ا های موارد خودكشی و اق دام ب ه خودكش ی ويژگی

نامه ، پايان4999-4933های در استان ايالم طی سال

دوره كارشناسی ارشد، دانش گاه عل وم بهزيس تی و

.توانبخشی، تهران

ن ادر س االر اده :، ترجم ه خودكش ی .(4993) .كیم، امی ل دور

.امیری، دانشگاه عالمه طباطبايی، تهران

بررسی میزان و عوام ل » .(4935) .ساالری لک شاكر و همکاران

ثر بر رخداد خودكشی ط ی ي ک س ال در اس تان مؤ

مجل ه دانش گاه عل وم پزش کی ، «آذربايج ان غرب ی

.439اپیدمیولوای، ، سومین كنگره 49، ش كرمان

: ته ران ، شناس ی انحراف ات جامعه .(4934) .داور ،شیخاوندی

.نشر مونديز

بررسی آثار ف ر و » .(4939) .بهرامی ،عنبری، موسی و اردشیر

: خشونت بر میزان خودكشی در ايران مورد مهالع ه

مجله بررسی مس ائل ، «روستاهای شهرستان پلدختر .29-4، 2، ش4، سال اجتماعی ايران

بررسی خودكشی "(. 4934. )و اردشیر گراوند علیرضا ،كلدی

، مجله رفاه اجتماعی، «در شهرستان كوهدشت

.299-295شماره ششم،

، شناس ی ندگی و انديشه بزرگ ان جامع ه .(4999) .لوئیس ،كو ر

.انتشارات علمی: تهرانمحمد ثالثی، :ترجمه

، شناسی های بنیادی در جامعه انديشه .(4993) .كیويستو، پیتر

.نشر نی: منوچهر صبوری، تهران :ترجمه

حمید : ، ترجمهمبانی اقتصادسنجی(. 4993. )گجراتی، دامور

انتشارات : ابريشمی، جلد دوم، چاپ هفتم، تهران

.دانشگاه تهران

بررسی علل و عوامل م ؤثر (. 4999. )محسنی تبريزی، علیرضا، كارفرما استانداری بر نرخ خودكشی در استان ايالم

http://www.ensani.ir/fa/3290/profile.aspx

http://www.ensani.ir/fa/3290/profile.aspx


465

مؤسس ه مهالع ات و تح ی ات :ايالم، مجری طرح

اجتماعی دانشگاه تهران

ه ای آم اری ب رای س النامه (.4939-4936. )مركز آمار اي ران

.های مورد بررسی در مهالعه سالبررسی علل »(. 4935. )الملوک و همکاران شرفمعماری، ا

پرستاری دانشکده مجله، «خودكشی در نان متأهل

دوره، ، حیاتتهران پزشکی علوم دانشگاه مامايی و

.59-19، 4ش ،42Ajdacic Gross, V. Weiss, M.G. Ring, M. Hepp, U. Bopp,

M. Gutzwiller, F. & Rössler, W. (2008)

“Methods of Suicide: International Suicide

Patterns Derived from the WHO Mortality

Database”, Bulletin of the World Health

Organization, No. 86(9), p 657-736

Antonio, Rodríguez. (2006) Inequality and Suicide Rates: A Cross-Country Study, Institute for Advanced

Development Studies, Development Research

Working Paper Series.

Bijou Yang, David Lester, Chung-Hsin Yang, (1992)

“Sociological and Economic Theories

of Suicide: A Comparison of the U.S.A. and

Taiwan”, Social Science &

Medicine, Vol.34, Issue 3, P 333-334.

Baltgi, B.H. (2005) Econometric Analysis of Panel

Data, (Third Ed.), John Wily& Sons.

Bertolote, J.M. Fleischmann, A. (2002) "A Global

Perspective in the Epidemiology of Suicide",

Suicidology, Vol.7, Issue 2, p75-92.

Blakely, Tony A. Sunny, C.D. Collings, and June

Atkinson. (2003) "Unemployment and

Suicide: Evidence for a Causal Association?"

Journal of Epidemiology and Community

Health, Vol. 57, p. 594–600. Brainerd, Elizabeth. (2001) “Economic Reform and

Mortality in the Former Soviet Union: A

Study of the Suicide Epidemic in the 1990s”,

European Economic Review, vol. 45, p 1007–

1019.

Chen, Joe, Yun Jeong Choi, and Yasuyuki Sawada

(2009) “How Is Suicide Different in Japan?”,

Japan and the World Economy, vol. 21, p

140–150.

Chen & et al. (2012) “Recession, Unemployment and

Suicide in Japan”, Japan Labor Review, vol. 9,

No 2, p75-92.

Daly, Mary C. and Daniel, J. Wilson, (2009)

"Happiness, Unhappiness, and Suicide: an

Empirical Assessment", Journal of the

European Economic Association, Vol. 7,

p539–549.

Gunnell, D. Lopatatzidis, A. Dorling, D. Wehner, H.

Southall, H. Frankel, S. (2009) “Suicide and

Unemployment in Young People: Analysis of

Trend in England and Wales, 1921-1995”, Br

J Psychiatry, P 263-270.

Johansson, S.E and Sundquist, J (1997),

Unemployment Is an Important Risk Factor

for Suicide in Contemporary Sweden: an 11-

Year Follow-up Study of a Cross-sectional

Sample of 37 789 People, Public Health,

Vol. 111, Issue 1, P 41-45.

Hamermesh, Daniel S. and Neal M. Soss, (1974) "An

Economic Theory of Suicide", Journal of

Political Economy , Vol. 82, p 83–98. Hawton, K. Zahl, D. Weatherall, R. (2003) “Suicide

Following Deliberate Self-Harm: Long-

Term Follow-up of Patients who Presented

to a General Hospital”. Br J Psychiatr, No.

182, p 537-542.

Ken Inoue et al. (2007), The Correlation between

Unemployment and Suicide Rates in Japan

between 1978 and 2004, Legal Medicine, Vol.

9, Issue 3, P 139-142.

Lester David, (1995) “Explaining Regional Differences

in Suicide Rates”, Social Science &

Medicine, vol.40, Issue 5, P 719-721.

Lin, S.J. (2006) “Unemployment and Suicide: Panel

Data Analyses”, The Social Science Journal,

No. 43(4), p 727-732.

Inagaki Kazuyuki, (2010) "Inequality and the Suicide

Rate in Japan: Evidence from Cointegration

and LA-VAR", Journal of Applied Economics,

Vol. XIII, No. 1, p 113-133.

Masanori Kuroki (2010), Suicide and Unemployment

in Japan: Evidence from Municipal Level

Suicide Rates and Age-specific Suicide, The

Journal of Socio-Economics, Vol. 39, Issue 6,

P 683-691.

Neumayer, Eric. (2004) “Recessions Lower (some)

Mortality Rates: Evidence from Germany”,

Social Science & Medicine, vol. 58, p 1037–

1047.

Preti, A. (2003) “Unemployment and Suicide”, Journal

of Epidemiology and Community Health, No.

57(8), p 557‐558.

Platt, S.D. (1984) “Unemployment and Suicidal

Behavior”, Social Science and Medicine, vol.

19, p 93-115.

Rosrigez, (2008) Relationship between the Economy,

Unemployment and Suicide, Prepared by the

Suicide Prevention Resource Center. Rodriguez, A.A. (2005) “Income Inequality,

Unemployment and Suicide: A Panel Data

Analysis of 15 European Countries”, Applied

Economics, vol. 37, P 439–451.

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/027795369290275U



http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0033350697000097







http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/027795369580015C

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/027795369580015C


Suzuki, T. (2008) “Economic Modelling of Suicide

under Income Uncertainty: For Better

Understanding of Middle-Aged Suicide”.

Australian Economic Papers, p 296-310.

Viren, M. (1996) “Suicide and Business Cycles:

Finnish Evidence”, Applied Economics

Letters, vol. 3, 737-738.

WHO Programs and projects, Suicide prevention

(SUPRE), (2008) World Health Organization: Geneva.

World Health Organization, (2002) World Health

Report on Violence and Health, Geneva:

WHO. Yong-Hwan Noh (2009), Does Unemployment

Increase Suicide Rates? The OECD Panel

Evidence, Journal of Economic Psychology,

Volume 30, Issue 4, Pages 575-582.




های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی ژوهشپ



481-461صص

یر پیشگیری غیرکیفری بر میزان احساس امنیت در میان جوانان شهر بروجردأثت

آباد استاديار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسالمی واحد خرمهنگامه غضنفری،

آزاد اسالمی واحد بروجرد دانشگاهشناسی كارشناس ارشد جزا و جرمکیا، محمدمهدی قاسمي

چکیده

(احسهاس امنیهت ) روانی است كه در اين مطالعهه بعهد ذهنهی آن -و طبیعی بشری و دارای دو بعد عینی و ذهنی امنیت ازجمله نیازهای بنیادی

های مستقیم و غیرمسهتقیم افهراد ازشهرايت متتهاو اجتماعی، تحت تأثیر تجربه-شناختی احساس امنیت به عنوان يک پديده روان. مدنظر است

هدف اصلی اين پهژوهش، بررسهی میهزان . آن هستند تداوم روابت اجتماعی نیازمند زندگی سالم وها برای دستیابی به اجتماعی است كه انسان

باشد كه اين میزان درارتباط با تأثیر پیشگیری غیركیتری بهر میهزان امنیهت مهورد سهنجش هرار بروجرد می احساس امنیت در بین جوانان شهر

بخهش نظهری از باشهد و روش تحقیهد در سال ساكن شههربروجرد مهی (19-41)اد جامعه آماری اين پژوهش متشکل از كلیه افر. گرفته است

از خیلی كم تا خیلهی ) نوع پرسشنامه با طیف لیکر گیری از پیمايشی بوده وابزار اندازه -ای و در بخش آماری از نوع توصیتی روش كتابخانه

و بها spssافهزار ها توسهت نهرم تحلیل داده تجزيه و. رحاصل شده استنت 981حجم نمونه با استتاده از فرمول عمومی كوكران؛. باشد می (زياد

های پیشهگیری غیركیتهری از جهرم دست آمده بیانگر آن است كه مردم با ديد مثبتی به برنامه هنتايج ب. تحلیلی انجام گرفته است آمار توصیتی و

جنسهیت، وعهعیت :میهان مشخاها فهردی از. انهد مثبت ارزيابی كردهسازی محیت و امنیت اجتماعی بسیار سالم تأثیر آنها را بر نگاه كرده و

تأهل، منطقه سکونت، سن و سطح تحایال ؛ فقت دو متغیر جنسیت و وعع تأهل در میزان احساس امنیت اثرگذاربوده است و از خود رابطهه

.معنادار نشان داده و بقیه متغیرها در اين تحقید رد شده است

شناختی جرم پیشگیری غیركیتری، امنیت اجتماعی، احساس امنیت، امنیت،:های کلیدی واژه



مقدمه

از . ها بهوده اسهت ترين دغدغه انسان امنیت از دوران كهن مهم

ترين ركن زندگی عنوان اساسیه های اولیه، امنیت ب زمان انسان

های شايد غارنشینی انسان. پس از آب و غذا مطرح بوده است

ول زندگی انسهان روی كهره زمهین در اولیه به عنوان اولین تح

پی اين نیاز بوده است تا مأوا و مأمنی برای دوری از خطهرا

امنیت در فرهنگ فارسهی بهه معنهای . دائمی زندگی ايجاد كند

.آزادی، آرامش، فقدان ترس و عدم هجوم ديگران آمده اسهت

در فرهنگ علوم (115 :4فرهنگ عمید، ج )و (951 :4فرهنگ معین، ج )

تاری نیز دو معنا از اين واژه ارائه شده است، اول حالتی كهه رف

شود های شخای انجام می در آن ارعای احتیاجا و خواسته

و دوم احساس ارزش شخای، اطمینان خاطر، اعتماد به نتس

های اجتماعی نسبت بهه و پذيرشی كه در نهايت از سوی طبقه

نیهت يها احسهاس لهذا ام . (4981 نژاد، شعاری) شود فرد اعمال می

امنیت ممکن است برای طبقا مختلف جامعه در يک سهطح

نباشد و شر خاصی از جامعه احساس امنیت كمتهری نسهبت

منافع خود را بهیش از ،به ديگران داشته باشند به عبار ديگر

،پهژوهش حاعهر . ديگران در معرض خطهر يها تهديهد ببیننهد

گهروه ) ن ثر در احساس امنیت اجتماعی شهر جهوا ؤعوامل م

پذيرترين شر جامعهه از آسیب را كه تقريبا( سال 41-19سنی

. باشهند، مهورد مطالعهه هرار داده اسهت شناسهی مهی نظر جرم

ای انجهام صور پیمايشهی و كتابخانهه ه گردآوری اطالعا ب

صهور ه نتر از جوانهان شههر بروجهرد به 981شده و حدود

آنهها نسهبت تاادفی انتخاب شده و احساس امنیت اجتمهاعی

يکهی از .به مسايل مختلهف مهورد بررسهی رارگرفتهه اسهت

پیشهگیری از ،بهرای تهأمین امنیهت اجتمهاعی ها بهترين روش

در معنای عام پیشگیری از جرم ههر ا هدامی .و وع جرم است

تواند جنبه كیتری است كه جلوی ارتکاب جرم را بگیرد و می

چهه علیهه جهرم به ديگر سخن، هرآن. يا غیركیتری داشته باشد

گستره معنای عام باشد و سبب كاهش نرخ بزهکاری گردد در

پیشههگیری از جههرم در معنههای . پیشههگیری از جههرم ههرار دارد

خاص پیشگیری از بزهکاری، مجموعه ا داما غیر هرآمیهزی

مهار بزهکاری، كهاهش ؛است كه برای تحقد هدفی ويژه يعنی

لهل جهرايم احتمال و وع جرم، كاهش شد بهزه در مهورد ع

تهالش از نمايشهی امنیهت اجتمهاعی احسهاس .شود اتخاذ می

اداره نظمهی، بهرای های پیشگیری كننده از ناامنی و بی دستگاه

در سمت اول اين پژوهش پژوهشهگر بهه . است سالم جامعه

پیشینه و مبانی نظری موعهوع پهژوهش و بررسهی تحقیقها

زم را در انجام گرفته پرداخته و در بخهش بعهدی اطالعها

آوری نموده و الب پرسشنامه از جامعه آماری مورد نظر جمع

عهدم احسهاس امنیهت نتايج حاصله را از نظر اينکه آيا وا عها

ناشی از عدم امنیت است يا د يلی غیر از وجود يا عدم امنیت

ثر بر ايهن ؤتواند در احساس امنیت دخیل باشد؟ و عوامل م می

های پیشگیری غیركیتری از راهاحساس چیست؟ در اين راستا

جرايمی را كه به عدم امنیهت در بهین جوانهان شههر بروجهرد

. شوند مورد بررسی رار داده است میمنجر

مباني نظری

انهد و دانسته «احساس آزادی نسبی از خطر»را احساس امنیت

بندی كلی به معنای فقدان ترس و نگرانی در ابعاد در يک طبقه

بهه لحها (4988بیها ، ). وانی شهروندان استمالی، فکری و ر

شناسی احسهاس امنیهت سهازه چنهد بعهدی اسهت و در روش

های متتاو افراد مختلف به گونه ارتباط با شرايت اجتماعی و

گیهری ظهور يافته و به اشکال مختلف ابل سهنجش و انهدازه

احساس امنیت با بسیاری از عناصهر ا تاهادی، ،بنابراين .است

تعبیهر . يابهد فرهنگهی جامعهه ارتبهاط مهی ، سیاسی واجتماعی

اجتمهاعی، درست و نادرست افراد و تجارب آنهان از شهرايت

همواره احساس امنیت را در طیتی از احساس امنیهت درسهت

امنیهت اجتمهاعی .دههد غیروا عی رار می و وا عی يا كاذب و

س ههرم بهه أنیست و به جهای نگهاه بهه ر يک فرآورده دولتی

معطوف است كهه تهوان ايجهاد و ،شهروندانيعنی آن، اعده

در ايهن میهان . هستندگسترش امنیت به شکل مدنی آن را دارا

از متغیرهای اصلی توفید ايجهاد بنیادهای اجتماعی و فرهنگی

رونهد طبیعهی .باشهند مهی امنیت اجتماعی و احسهاس امنیهت

تأثیر پیشگیری غیر كیتری بر میزان احساس امنیت در میان جوانان شهر بروجرد

469

هاسهت در زندگی اجتماعی كه ناشی از سرشهت مهنظم انسهان

زيرا نههاد انسهان متهأثر از ، بايد بر پايه نظم استوار باشد ،وا ع

ولهی گروههی از افهراد در . باشهد نظام موجود در آفرينش مهی

اجتماع همواره رفتاری خهالف روال عهادی و در تعهارض بها

نیها خهود انديشهه و ربه فراخو های اجتماعی دارند و ارزش

ه فهراهم ههايی از جامعه نهاامنی را در بخهش موجبا تزلزل و

امنیهت از آنجا كه جامعه در راستای تأمین آرامهش و .كنند می

نیز، پديده جرم و آورد خود تمامی ا داما زم را به عمل می

ناپذير سازمان اجتماعی اسهت كهه بايهد بها راهکارهها، اجتناب

در ايهن سعی در كاهش و وع جرم داشت نه از بین بهردن آن،

مجهرم جهرم و بزهکاری، نی،خاوص زم است با پديده ناام

از طرفی بهترين روش برای تأمین امنیت اجتمهاعی .مقابله كند

به منظهور علتپیشگیری از و وع جرم است به همین ،ملی و

،افههزايش عههريب امنیههت اجتمههاعی جلههوگیری از نههاامنی و

كاهش جهرايم از كنترل و صددل دروؤنهادهای مس ها و دولت

در نتیجه بر اسهاس مبهانی .اند ودهبهای پیشگیری طريد برنامه

ههای بهردن بهه موفقیهت برنامهه شناسهی بهرای پهی علمی جرم

هها، میهزان پیشگیری از و وع جرم بايد با اسهتتاده از شهاخص

داد، كهه در ادامهه بها ها را مورد ارزيابی رار موفقیت در برنامه

كید بر نقش پیشهگیری غیركیتهری آن را مهورد بحها هرار أت

.دهیم می

امنیت

و ترس فقدان آرامش، آزادی،» معنی به فارسی های اموس در

واژه امنیت را .(4968كوچکی، ) « است آمده ديگران هجوم عدم

، (4915معههین، )« درامههان بههودن »، «ايمههن شههدن »در فارسههی،

:4فرهنهگ عمیهد، ج )« ايمنی و آرامش و آسهودگی »و « بیمی بی»

آرامش لب و خهاطر جمهع »، «ايمنی» و در عربی آن را (115

دو رفتاری علوم فرهنگ در .اند معنا كرده (4964 ريشی، )« بودن

ارعهای آن، در كهه حالتی -4 است شده ارائه واژه اين از معنا

احساس -1 پذيرد می انجام شخای های خواسته و احتیاجا

كهه پذيرشی و نتس به اعتماد خاطر، اطمینان شخای، ارزش

شهود مهی اعمهال فرد به نسبت اجتماعی ا طبق سوی از نهايتا (4981نژاد، شعاری )

اجتماعي واحساس امنیت امنیت

تئهوری نهوعی و هويتی موعوع يک اجتماعی امنیت ،وا ع در

الملهل بهین سیاست داخلی كشورها و حتهی روابهت در مطرح

اجتمهاعی هويهت اسهت مهدنظر جها اين در آنچه ،البته. است

شهود مهی گتتهه هايی ويژگی جموعم به اجتماعی هويت است،

گهروه يهک عضهو عنهوان بهه را خودش آنها واسطة به فرد كه

خهود گهروه از را ديگهران ،اسهاس همهین بر و كند می لمداد

امنیهت متههوم سهه :گتهت توان می ،مجموع در .كند می متمايز

دارند متهومی تقارن ای جامعه امنیت و هويت امنیت اجتماعی،

ای پهاره در اشهترا لحها بهه كهه سهتند ه افرادی مااديد و

ايهن . داننهد مهی منتسهب خهود بهه را «مها » عنهوان هها، ويژگی

يها ( جنسهیت ) طبیعهی خاسهتگاه تواند می مشتر های ويژگی

ههای ويژگهی ،وا هع در. باشند داشته( ملت) اجتماعی منشأيی

مهورد موعهوع شهوند، می نامیده هويت تعبیری به كه مشتر

را اجتماعی نتیجه اينکه امنیت. است نیز اجتماعی امنیت بحا

در ههراس و خطهر تهرس، عهدم »: نمود تعريف چنین توان می

چهون اجتمهاعی گهروه مشهتر های ويژگی نگهداری و حتظ

.«زندگی سبک و زبان مذهب،

اجتماعي امنیت ابعاد

تحلیهل و بررسهی توان می مختلتی زوايای و ابعاد در را امنیت

آن تقسهیم شود می توجه آن به پژوهش ناي در كه چه آن كرد،

( امنیهت احسهاس ) ذهنهی بعهد و( وا عهی امنیت) عینی بعد به

.است

اجتماعامنیت عیني بعد

ههای ناهنجهاری و ها آسیب جرايم، كمیت به امنیت از بعد اين

امنیت آنها، میزان در تغییرا كه پردازد می جامعه در اجتماعی

از بزهکهاری بهر امنیت تأثیر رديدت بی. دهد می تغییر را جامعه

راسهتا اين در و بوده نظر اهل تجربی و نظری های مشغولی دل


در كهه ههايی پهژوهش همه. است شده انجام هم هايی كوشش

انجهام بزهکهاری بهرای آن ههای پتانسیل و نشینی حاشیه حوزه

ايهن در اجتمهاعی امنیهت لیکن. ادعاست اين يدؤم است شده

امنیهت ،وا هع در .گیهرد مهی بهر در را وسهیعی معنهای تحقید

آينهده و حال زمان در فرد كه است فضايی معنای به اجتماعی

اش خهانواده و خود زندگی از ای امیدواركننده و روشن تاوير

امنیههت از بعهد ايهن ههای شههاخص تهرين مههم . دارد جامعهه و

نهرخ و اجتمهاعی، میهزان ههای آسهیب نرخ و میزان: عبارتنداز

اجتمهاعی، های آشتتگی نرخ و میزان بزهکاری، و جرايم و وع

و جهرايم بها مقابلهه در پلهیس عمهل در و مهار و توان

كنترل حوزه در ربت ذی های سازمان و نهادها هماهنگی ناامنی،

اسهتتاده مهورد و مهم های شاخص ديگر از جرايم، و ها آسیب

آينهده بهه امیهدواری .اسهت آينده به امید امنیت موعوع برای

احسهاس و جامعهه شهرايت از امنیهت احسهاس محاول خود

ارتبهاط بررسی در شاخص اين. است خانوادگی شرايت امنیت

.اعتناست ابل بسیار بزهکاری و امنیت

( امنیت احساس)ذهني امنیت اجتماعي بعد

دارای كهه است اجتماعی -شناختی روان امنیت پديده احساس

ههای تجربهه از ناشهی ساحسها ايهن . باشد می گوناگونی ابعاد

پیرامهونی محیت اوعاع و شرايت از افراد غیرمستقیم و مستقیم

تجربهه را آن گونهاگون ههای صهور ه ب مختلف افراد و است

و آحهاد بهرای امنیهت احسهاس كننهده تهأمین منهابع . كننهد می

ايهن و اسهت همديگر از متتاو نیز جامعه مختلف های گروه

گتته تاكنون آنچه از .باشند می اثرگذار مختلف سطوح در منابع

شهروندان طريد از كه مضامینی عمده كه دريافت توان می شد

اجتمهاعی امنیت با شود می مطرح «امنیت احساس» عنوان به و

امنیهت ههای مؤلتهه تمهامی ديگهر سهخنی بهه . باشد می مرتبت

یآرا و ذهنیهت بهه مراجعهه طريهد از سهنجش ابل اجتماعی

امنیهت مثهل امنیهت ابعاد ساير در ،آن رب عالوه. است عمومی

از سهنجش ابهل جها برخی هم( نظامی يا دفاعی) سرزمین

1 Societal Security

. باشهد مهی شههروندان احساسا سنجش و نظرا اخذ طريد

گشهته سهبب امنیهت از ذهنی و عینی متتاو چهره دو وجود

را آن برخی كه گیرد شکل متهوم اين حول ناهمگنی ادبیا تا

را نظهامی تسهلیحا امنیت، داشتن برای اصرف و دانسته عینی

انسانی و ا تاادی توسعه در را آن ديگر برخی و دانند می زم

.كنند می جستجو جامعه متوازن

امنیت قابل قبول و احساس امنیت

برخهی های انجهام شهده، احسهاس عهدم امنیهت در با بررسی

كشورها به واسهطه نهوع حکومهت، افهزايش بزهکهاری، عهدم

مجرمان، ناكارآمدی نیروهای پلیس، محرومیت ا تاادی كنترل

ناشی از عهدم امنیهت عدالتی ضايی و و اجتماعی، تبعیض، بی

جانی، فکری، مالی و روانی در جامعه است و به طور طبیعهی،

. فقدان امنیت، احساس آن را در شهروندان كاهش خواههد داد

ر لیکن برخی از جوامع با وجهود امنیهت ابهل بهول و تحه

نیروهای پلهیس در مقابلهه بها متجهاوزان و مجرمهان و تهأمین

های ذيربت، احساس عهدم حدا ل نیازهای مردم توست دستگاه

امنیت در شهروندان به نسبت وجهود امنیهت ر هم بها تری را

متأستانه در كشور ما به میزانی كه امنیت وجهود . دهد نشان می

. شهود ده مهی دارد، احساس امنیت كمتری در شهروندان مشهاه

. نمايهد مقايسه با كشورهای مختلف اين وا عیت را روشن مهی

در هزار، انگلیس 5به عنوان نمونه نرخ سر ت منازل در ايران

. باشهد مورد در هر هزار منزل می 15در هزار و در استرالیا 16

دهد كه عريب اين مقايسه آماری نشان می (9 : 4988عسگرپور، )

ی بیشهتر از عهريب امنیهت شههروندان امنیت شهروندان ايرانه

استرالیايی و انگلیسی اسهت، امها احسهاس امنیهت شههروندان

ايرانی كمتر از احساس امنیت شههروندان اسهترالیا و انگلهیس

نتیجه اين كه احساس امنیت اگرچه با میزان جهرم يها . باشد می

عريب امنیتی موجود در جامعه ارتباط دارد، ولهی بهه عوامهل

در همین ارتباط بر اسهاس يهک نظهر .ستگی داردديگری نیز ب

مركهز اسهتان كشهور بهه 18در 4919سنجی كه در بهمن مهاه

نتر 46811و با (4986وزار فرهنگ و ارشاد اسالمی، )اجرا درآمد

ساله و با تر ماهاحبه حضهوری بهه روش تاهادفی 45افراد


414

و مهالی ( 14)انجام گرديد، میهانگین احسهاس امنیهت فکهری

كمتر از حد متوست بود و میانگین احساس امنیت ؛يعنی (11)

.با تر از حد متوست بود( 59)جانی

ابل توجه اينکه در اكثهر نقهاط جههان، عمومها احسهاس

تهر امنیت در بین شهروندان بهه نسهبت وجهود امنیهت، پهايین

آن نیههز ارزيههابی امنیههت از ديههدگاه فههردی علههت. باشههد مههی

و البتههه . باشههد متنههوع آنههان مههی شهههروندان و نههاظر بههر منههافع

دهنده اين است كه اگرچه احساس امنیت با میزان جرم و نشان

جنايت نیز رابطه مسهتقیمی دارد، امها عوامهل ديگهری كهه در

بخش بعهدی بهه آنهها اشهاره خواههد شهد، در ايهن احسهاس

تأثیرگذارند

احساس امنیت با جنايي پديده رابطه

و عمهومی آرامهش اخالق، ذهبم علیه ا دام را جرم منتسکیو

را ای جداگانهه مجهازا يهک ههر بهرای و كهرده تلقی امنیت

وا هع در مجهازا كهه است معتقد وی .است دانسته عروری

از را افهراد اسهت خواسهته كه است مجرمی از جامعه ااص

شهرط اولهین جهت اين از (4961منتسکیو، ) سازد محروم امنیت

آن( دركهالم تسهاهل كمهی با) یيجنا پديده يا جرم هر تحقد

خواه جرم هر ،بنابراين باشد، اجتماعی نظم خالف بر كه است

اجتماعی نظم و امنیت بر زيانی و لطمه ععیف، خواه و شديد

اسهت امنیهت و نظم در اختالف علت همین به و كند وارد می

دههد مهی نشهان واكهنش خود از گوناگون اشکال به جامعه كه

توست كه است آن جرم هر تحقد شرط دومین (4915محسنی، )

دائمهی و ثابهت امهری اجتمهاعی نظهم كه چرا شود بیان انون

بهرای است، تحول حال در آن از مردم برداشت چون و نیست

آزادی از صهیانت و حمايهت و تتهريت و افهراط از جلوگیری

امنیهت و نظهم مخهل و ممنوعه اعمال كه است عروری افراد،

اجرای عمانت و جامعه واكنش و شود بیان گذار انون توست

اعمالی جمله از یيجنا پديده چون. گردد روشن د یقا نیز زم

شهود، مبهارزه آن بها كیتهری طريد از كند ايجاب می كه است

.ردیگ می رار كیتری حقوق موعوع مطالعه

كهه است اين جرم يا و جنايی پديده هر مهم خاوصیت

مسهتولی مهردم بهر را جهرم از تهرس و كند می ناامن را جامعه

خهود گونهاگون ههای بخهش در نتیجهه امنیهت در .گردانهد می

بهه اجتمهاعی نظهم بالمال و اجتماعی و فردی امنیت خاوصا

كهه كیتهری نظهام كهه اسهت حالهت ايهن در .افتد می مخاطره

بیهان بهرای جامعهه معقهول ههای آيین و نهادها از ای مجموعه

امنیهت تها كند می مداخله ،است بزهکاری و جرم علیه واكنش

بازگرداند آن به را اجتماع گسیخته هم از نظم و رفته دست از

آرامهش حتهظ . كند جرم از ترس جايگزين را خاطر آرامش و

ها انسان طبیعی خشونت هدايت و بزهکاری برابر در همگانی

در هها دولهت كه است اهدافی از مشروع، و انونی های راه به

. گیرنهد مهی بههره كیتهری نظهام از و ندكوشه می آن به رسیدن

آن بهر عهالوه بزهکاری عد های شیوه و ها روش خاوصا كه

لهأمسه يک دهد، می رار خود كار لوحه سر را امنیت تأمین كه

حاكمیهت های پايه مقاود اين برای بهتر تدبیر و است سیاسی

مهم اين انجام در ععف و كند می تر مستحکم نیز را ها دولت

.ستها دولت ناتوانی نشانه

اصول از بیشتر جرم مقابل در جامعه واكنش است بديهی

ههای نو و نظهام های شیوه از تا گیرد می نشأ سنتی و اخال ی

بیهان را جامعهه واكهنش رويکهردی چنین با عموما نیز كیتری

بیهان آن از كهه تعريتهی بها جنهايی سیاست مقابل در .كنند می

هها داده از گیهری بههره بها و تهر نهی عی و تر كلی ديدی با كرديم

و بررسهی را پديهده ايهن شناسهی جامعهه و خودشناسی علمی

اين چنانچه .كند می تجويز را مناسب های واكنش كرده مطالعه

تمهام گرفتن نظر در با و نیکو و سنجیده بنحو سیاست و تدبیر

در نهايتا و تر موفد نیز جامعه واكنش بیان در گردد، اتخاذ ابعاد

و بهود خواههد رين توفید با نیز اجتماعی نظم و امنیت تأمین

تنهها نهه شهود، اعمال مقطعی و نگر سطحی و سنجیده چنانچه

خود كرد بلکه نخواهد حتظ و تأمین را اجتماعی نظم و امنیت

.شد خواهد عامل ناامنی نیز


احساس امنیت اجتماعي و از جرم پیشگیری

شه رايهج اسهت كهه هیچگهاه پیشگیری از جرم از مباحا همی

غبار زمان به خود نخواهد گرفت زيهرا طعهم تلهخ انحهراف و

های مختلف نظهم اجتمهاع را مختهل مکان كجروی در زمان و

نموده و خواهد نمود وارائه راهکارهها وا هداما فقهت نقهش

. نماينهد كاهش تعهداد و شهد و عهعف جهرايم را ايتها مهی

جامعهه بهه ابهزار زم امر پیشهگیری و مسهلح شهدن ،بنابراين

متناسب با نیازهای وا عی جامعه كه امهر پیشهگیری را تسههیل

منابع فارسهی بهه لغت پیشگیری در. نمايد از عروريا است

پیش مانع چیزی شهدن از مانع شدن و جلوگیری، معنای رفع،

در فرهنگ لغوی تین نیز به (4996دهخدا، ) تعريف شده است

ه چیزی رخ دهد تعريف شهده اسهت ك اين معنای مانع شدن از ( 15: 4981رجبی پور،)

پیشههگیری از جههرم معمههو از طريههد اجههرای ههانون و

ههای ههای ارتکهاب جهرم و برنامهه كاهش فرصت ها، مجازا

ا داما تنبیهی اجرای انون و .گیرد توسعه اجتماعی انجام می

كهه از های ارتکاب جرم را محدود كنهد تالش دارد تا فرصت

انهواع . تواند انجام شود ن میاتنبیه مجرم د آموزش مؤثر وطري

های پیشگیری از جرم وجود دارد كه با توجه مختلتی از برنامه

.باشهند به موعوع تحقید حاعر از حوصله بحا ما خارج می

لکن در اين مقال بحها پیشهگیری غیركیتهری كهه بها ههدف

پژوهش حاعهر همخهوانی دارد در دو طبقهه كلهی پیشهگیری

و پیشهگیری (پیشگیری از طريهد توسهعه اجتمهاعی )اجتماعی

ايهن دو نهوع پیشهگیری در .گیهرد وععی مورد توجه رار می

،بهه طهور كلهی . های پیشهگیرانه غیركیتهری اسهت زمره روش

:باشد های زير می پیشگیری غیركیتری دارای ويژگی

تدار شده باشد بینی و بل از ارتکاب جرم پیش -

فهرد عوامل نوعی جرم باشدو بهه اتتهاق و وناظر برشرايت -

خاصی بستگی نداشته باشد

هدف انحااری از اين ا داما تحديد و وع جرم باشد -

از آنجايی كه اين ا داما بل از و وع جرم مهورد اسهتتاده -

هرآمیهز باشهد گیرند لذا بايد فا د خایاه كیتهری و رار می

نه زنهگ خطهر و عدم توجه بهه هريهک از ا هداما پیشهگیرا

، شهاكری )هشداری است كه خبر از و وع جهرم در آينهده دارد

4981)

هها و های پیشگیری از جرم مجموعه وسیعی از برنامه برنامه

هیچ گیرد و های مختلف جامعه در برمی ها را در بخش فعالیت

تواند مجری آن در همه ابعهاد باشهد بهر ايهن نهاد خاصی نمی

هادهای رسمی جامعه از يک سهو اساس نوعی هماهنگی بین ن

و مشاركت نهادههای مردمهی از سهوی ديگهر عهروری بنظهر

. رسد می

های ارتکاب جرم هدف پیشگیری وععی تحديد مو عیت

ههای هدف اين رويکرد كاهش فرصت ،به عبارتی ديگر .است

ههايی از طريد طرح معمو ن برای ارتکاب جرم است،مامجر

ايهن شخای امنیت مالی و ها و مجازا اعمال انون و :مانند

متضهمن مسهاعی گسهترده ترين معنای خود، رهیافت در وسیع

پذيريشهان از است برای اينکه ربانیان اجتماعی با تقلیل آسیب

ههای غیر ابهل اصهابت يها اسهتمداد از راه تبديل آنان به آمهاج

ايهن .مین در برابر جهرم حمايهت شهوند أخدما خاوصی ت

ست كه روی پلیس يا روی تغییهر رفتارههای شیوه بهتر از آن ا

. بزهکاران بالقوه حساب شود

های اجتماعی پیشگیری از جرم نقهش پلهیس و در برنامه

غیهر نیروی انتظامی در ارتباط با ساير نهادها اعهم از دولتهی و

پلیس بدون هماهنگی با ساير نهادهها كند و دولتی معنا پیدا می

تماعی كه هدف كلی پیشهگیری امنیت اج ادر به تأمین نظم و

،در نهايت (416: 4918 نجتی ابرندآبادی،).باشد از جرم است، نمی

پیشگیری اجتماعی نیازمند اعتماد شهروندان بهه :توان گتت می

پلیس و سپس تعامل دو سويه میهان :ربت ازجمله نهادهای ذی

با توجه بهه اينکهه . انتظامی است های ضايی و دستگاه مردم و

های مهم در سطح استان لرسهتان و وعوع از جمله بحااين م

ن بهه ويهژه وؤشهر بروجرد بوده و توجه خاصی از طرف مس

نیروی انتظامی به اين مسأله شده اسهت، فرعهیا تحقیهد در

جامعه آماری تعیین شده بها اسهتتاده از پرسشهنامه بهه آزمهون

گذاشته شد تا به سنجش نظر مردم در مورد برخی راهکارهای


419

ارائهه كننهده ازجهرم بهرای ارتقهای سهطح امنیهت و پیشهگیری

.راهکارهايی برای جلوگیری از ناامنی بپردازيم

فرضیات

فرضیه اصلي

های پیشگیری غیركیتهری از طريهد از اجرای برنامه تدوين و

سهازی محهیت ای جهرم در سهالم عوامل ريشه بین بردن علل و

شههروندان نقهش اجتماعی و با رفتن میزان احسهاس امنیهت

.بسزايی دارد

فرضیات فرعي

.بین سطح تحایال و احساس امنیت رابطه وجود دارد*

.هل و احساس امنیت رابطه وجود داردأبین وععیت ت*

.بین جنس و احساس امنیت رابطه وجود دارد*

تحقیق روش

اههداف پهژوهش كهه بهه دنبهال سهنجش باتوجه به ماهیت و

به يک موعهوع اجتمهاعی اسهت احساس عمومی افراد نسبت

با توجهه . باشد می (survey)ترين روش روش پیمايشی مناسب

به ماهیت موعوع و گستره جامعه آماری كه عرور اسهتتاده

گیهری نمونهه از روش نمايد، گیری را ايجاب می از شیوه نمونه

اين مطالعه باتوجه به موعوع تحقید، در .استتاده شد تاادفی

سهال سهاكن در (19-41) هش را كلیهه افهراد جامعه مورد پژو

شهر بروجرد را كه بنا به تعريف سهازمان ملهی جوانهان افهراد

گیرد، كه وا ع در اين گروه سنی را جوان دانسته است در برمی

بهر باشد، می 441169توجه به آخرين سرشماری مركز آمار با

پرسشهنامه تهیهه و بهه سهنجش 981 اساس اسهتاندارد تعهداد

واحهد تحلیهل در تحقیهد . پاسهخگويان پرداختهه شهد نظرا

بهرای تجزيهه و تحلیهل . باشد سطح تحلیل آن خرد می حاعر،

ها، با توجه به سطح سنجش متغیرههای مهورد بررسهی از داده

كلیهه مراحهل .دآمه عمهل های موجود استتاده مقتضهی بهه آمار

و تهیهه جهداول و ها و تحلیل داده استخراج، كدبندی و تجزيه

.گرفهت انجهام Excel و spss ههای افزار وسیله نرم به ودارهانم

از جملهه مختلتی بوده است های ؤالپرسشنامه تحقید شامل س

سن، جهنس، وعهعیت :ای نظیر پرسش درباره متغیرهای زمینه

هايی در مهورد میهزان تأهل، میزان تحایال ، همچنین پرسش

هايی ؤالشهر، س بروز جرايم و بزهکاری در منطقه مسکونی و

در مورد راهکارهای مناسهب بهرای پیشهگیری از بزهکهاری و

پلهیس و :همچنین میزان اعتمهاد بهه نهادههای حمهايتی ماننهد

.باشد دستگاه ضايی می

های توصیفي و آزمون فرضیات تحقیق يافته

تحقیق نتايج توصیفي

در ابتدا توعیحاتی در مورد مشخاها عمهومی پاسهخگويان

ادامه به سنجش میزان امنیت پاسهخگويان در خواهد آمد و در

ابعههاد مختلههف و نگههرش آنههها نسههبت بههه نحههوه عملکههرد

ههای اجرايهی در راسهتای بر هراری نظهم اجتمهاعی و دستگاه

ههای طور تدوين و اجرای برنامه اجرای عاد نه وانین و همین

پیشگیری غیركیتری از طريد شناسايی و از بین بهردن عوامهل

سازی محیت اجتماعی و در نتیجهه بها در سالمای جرم ريشه

. شود رفتن میزان احساس امنیت شهروندان پرداخته می

واحد تحلیل، واحد مشاهده و سطح تحلیل -الف

واحد تحلیل عبار است از موعوعی كه متغیرهای ما صهتت

آن است كه در اين تحقید واحهد تحلیهل همهه متغیرهها، فهرد

دی است كه از او اطالعا را كسب واحد مشاهده واح. است

اطالعهها مههورد نیههاز در ايههن پههژوهش از فههرد . كنههیم مههی

سطح تحلیل خرد است زيرا متغیرهای اين . شود آوری می جمع

. های افراد است تحقید مربوط به ويژگی

روش و ابزار گردآوری اطالعات -ب

آوری اطالعها مهورد نیهاز منظور جمع در پژوهش حاعر به

ی سنجش ابعاد ساختاری و فرهنگهی سهرمايه اجتمهاعی و برا

. استتاده خواههد شهد ای از پرسشنامه همچنین اطالعا زمینه

پرسشنامه مورد نظر براساس تعريف عملیاتی متاهیم تحقید و

. گهردد ای، تهیه و تنظهیم مهی زمینه های الهمچنین طراحی سؤ


كنههد كههه بههرای ماهیههت موعههوع مههورد مطالعههه ايجههاب مههی

صور توأم با ماهاحبه مهورد ها، پرسشنامه به آوری داده معج

. استتاده رار گیرد

ابزار تحقیق 1و پايايي 4اعتبار -ج

آيها وا عها همهان چیهزی را " ؛به طهور خالصهه اعتبهار يعنهی

در ابتهدا پرسشهنامه "سنجیم كه اد سنجش آن را داريهم می

اسهتاد مقدماتی تهیه شد و بها مشهور و اسهتتاده از نظهرا

طور صاحبنظران و كارشناسان، اعتبهار راهنما و مشاور و همین

ه پرسشهنامه به 96اما بعد از تکمیهل . دست آمده آن ب 9صوری

1از عهريب آلتهای كرونبهاخ ( پری تست)عنوان پیش آزمون

های تحقید اسهتتاده دست آوردن میزان پايايی شاخص هبرای ب

بسهتگی كمتهری ههايی كهه هم بدين ترتیب گويهه . خواهد شد

های متناسب ديگهری داشتند، حذف و اصالح شدند و يا گويه

جايگزين آنها شهدند و در نتیجهه در مجمهوع عهريب پايهايی

رسهید كهه ( 18/6بهه )اجتمهاعی ههای نههايی امنیهت شاخص

.باشد دهنده میزان آلتای مناسبی می نشان

روش تجزيه و تحلیل اطالعات -د

توزيههع فراوانههی : وصههیتی نظیههرههها از آمههار ت در توصههیف داده

هها از آمهار و بهرای تحلیهل داده ( جدوال يک بعدی و نمودار)

جهداول دو بعهدی و :نظیهر )ههای آمهاری استنباطی و آزمهون

تحقید و بها های ؤالمتناسب با سهای شد همبستگی آزمون

شد استتاده (توجه به سطح سنجش متغیرها

981رابهر ههای كهل كهه ب بر طبد اطالعا حجهم نمونهه

415درصد برابهر 9178شود كه دهنده است، مشاهده می پاسخ

199درصد يعنهی 6171نتر از پاسخگويان مورد مطالعه زن و

ههای حاصهل از طبهد يافتهه .انهد نمونه را مهردان تشهکیل داده

تها 41درصد در رده سنی 4179پرسشنامه در بین پاسخگويان

5174سههال، 15 تهها 14درصههد در رده سههنی 9976سههال، 16

1 validity 2 reliability 3 Face validity 4 Cronbach alpha.

سال رار دارند و 19تا 16درصد از پاسخگويان در رده سنی

.باشهند درصد در مقطع ديپلم می 1978بیشترين پاسخگويان با

اند درصد در مقطع كارشناسی ارشد بوده 171و كمترين آنها با

درصد از 9571درصد از پاسخگويان مجرد و 6179و همچنین

درصهد در 6174بیشهترين پاسهخگويان بها .اند هل بودهأآنها مت

درصهد دارای 174وععیت متوست رار دارند و كمترين آنهها

درصد از پاسخگويان سهاكن در 1471. باشند وععیت عالی می

سههاكن 1درصههد نیههز در منطقههه 5879باشههند و مههی 4منطقههه

درصههد 1971درصههد از پاسههخگويان شههاغل و 56باشههند مههی

.بیکارهستند

باشد كه در ه در اين تحقید احساس امنیت میمتغیر وابست

تحقید پرسشهنامه تهیهه شهده و بهه های ؤالادامه متناسب با س

.بررسی میزان آن در بین جوانان پرداخته شده است

پرسشنامه های الؤبررسي س

بررسی میزان احسهاس آرامهش از زنهدگی كهردن در شههر -

بروجرد

د از درصهه 16دهههد كههه نتههايج جههدول زيههر نشههان مههی

شههر ايهن رد كهردن زنهدگی اند كهه پاسخگويان اظهار داشته

درصد معتقدند كهه احسهاس 16آرامش كمتر است و ساحسا

درصهد بیهان 9/11دارند و زيادی از زندگی در اين شهرامنیت

احساس امنیهت شهر تا حدودی از زندگی در اين اند كه نموده

.كنند می


415

ب میزان احساس آرامش از زندگي کردن در شهر بروجردستوزيع فرواني پاسخگويان برح - دول ج

درصد فراواني

واقعي

درصد

تجمعي

درصد

9/8 9/8 9/8 91 خیلی كمتر است

6/16 1/41 1/41 68 كمتر است

1./ 9/11 9/11 481 فر ی ندارد

6/95 6/14 6/14 89 بیشتر است

6/466 1/1 1/1 41 است بیشتر خیلی

6/4666 6/4666 981 كل

ای كه در آن زنهدگی بررسی میزان احساس آرامش از محله

:كنید می

درصهد از پاسهخگويان 9/15دهد كه نتايج جدول زير نشان می

ای كه اند كه احساس امنیت و آرامش آنها از محله اظهار داشته

9/91اسهت و در مقابهل كمهی كنند در حهد در آن زندگی می

ز آرامهش محلهه احسهاس ا زيادیدرصد معتقدند كه به میزان

درصد تا حدودی از وعع آرامش محله 8/99رعايت دارند و

. خود راعی هستند

توزيع فرواني پاسخگويان برحسب میزان احساس آرامش از زندگي کردن در محله زندگي -2جدول

میزان آرامش

درصد فراواني

واقعي

درصد

تجمعي

درصد

1 1 1 11 خیلی كم

9/15 1/48 1/48 16 كمتر است

4/65 8/99 8/99 459 فر ی ندارد

1/94 9/16 9/16 464 زياد

6/466 6/8 6/8 99 زياد خیلی

6/466 6/466 981 كل

تها چهه میزان و وع جرم در سطح شهر بروجهرد بنظر شما

حد است؟

درصههد از 5/44دهههد كههه هههای جههدول زيههر نشههان مههی داده

وع جرم در سطح شهر اند كه میزان و پاسخگويان اظهار داشته

درصههد از پاسههخگويان 9/51بروجههرد در حههد كههم در مقابههل

درصد 9/11 معتقدند كه میزان و وع جرم در حد زياد است و

.باشد كه تا حدی می اند بیان نموده


بررسي نظر پاسخگويان در مورد میزان وقوع جرم درسطح شهربروجرد -3جدول

درصد تجمعی درصد وا عی درصد فراوانی

9/49 9/49 9/49 54 دانم نمی

9/45 6/1 6/1 46 كم خیلی

1/11 9/8 9/8 91 كم

8/11 9/11 9/11 88 تا حدی

1/81 1/96 1/96 414 زياد

6/466 6/45 6/45 66 خیلی زياد

- 6/466 6/466 918 كل

موردمطالعه جامعه در(بزهکاری)توزيع فراواني کجروی -4جدول

خیلی كم و اصال كم تا حدی زياد يادخیلی ز دانم نمی

منازل از سر ت 9/1 11/6 1/19 8/16 8/1 1/1

ها بانک از خروج هنگام در سر ت 49 9/11 5/11 1/46 9/8 1/9

مردم نوامیس برای مزاحمت ايجاد 1/9 48 5/41 1/19 1/99 9/1

میزان معتادين در محل 8/1 1/44 9 19 5/14 1

خريد و فروش مواد مخدر 5 5/44 41 11 99 5/8

شرار اوباش و اراذل های گروه 1/5 9/46 1/44 1/19 1/98 1/44

گیری باج اخاذی و تهديد 8/1 5/11 1/14 4871 8/16 9/1

ربايی آدم 1/1 9/46 6/16 16 9/11 1/1

كالهبرداری 1/46 1/46 8/41 6/14 6/14 4/45

عمد تل 9/46 1/18 9/46 6/41 5/44 1/44

راهزنی 1/11 4/11 4/46 1/44 1/6 6/41

مالی فساد 1/19 9/18 1/41 8/1 1/46 1/41

گری تکدی 4/16 5/11 9/49 1/46 44/1 4/8

سر ت مسلحانه 1/1 4/9 41 16 4/16 9/1

درگیری دسته جمعی 9/9 41 6/14 11 4/14 5/44

شهود از میهان مالحظهه مهی 1طهور كهه در جهدول همان

انهد درصد از پاسخگويان اظهار داشهته 6/91 ترين جرايم؛ مهم

روی داده زيادكه در محل زندگی آنها سر ت از منازل در حد

درصد از پاسخگويان معتقدند كه در حد زيادی 8/61 است و

5/61 ،همچنهین .انهد بهوده مزاحمت برای نوامیس مردم شاهد

درصد از پاسخگويان معتقدند كه در حد زيادی شاهد حضهور

درصد از پاسخگويان معتقدند 69و اند بوده ها ر محلهد نامعتاد

كه در حد زيادی شاهد خريد فهروش مهواد مخهدر در محهل

درصد از پاسخگويان معتقدنهد كهه 5/64، اند زندگی خود بوده

4/99 انهد های اراذل و اوبهاش بهوده در حد زيادی شاهد گروه

تهديهد درصد از پاسخگويان معتقدند كه در حد زيادی شاهد

درصد از پاسخگويان معتقدنهد كهه در 1/51 .اند هو اخاذی بود


411

اين درحهالی اند ربايی در محل خود بوده حد زيادی شاهد آدم

ربهايی در های اخیر فقت يک يا دو مهورد آدم سال است كه در

درصهد از 16در حالی كهه فقهت . شهر بروجرد رخ داده است

در محلهه پاسخگويان معتقدند كه در حد زيهادی شهاهد تهل

درصد از پاسخگويان معتقدند كهه 6/1فقت ،همچنین. اند بوده

.انههد در حههد زيههادی شههاهد تجههاوز جنسههی بههه زنههان بههوده

درصد از پاسخگويان معتقدند كه در حهد زيهادی شهاهد 1/44

انهد درصد از پاسخگويان اظهار داشته 5/11 اند فساد مالی بوده

.دی رواج داردگری در حد زيها كه در محل زندگی آنها تکدی

اند كه در محل زندگی درصد از پاسخگويان اظهار داشته 5/49

مالحظهه . اسهت آنها سر ت مسلحانه در حهد زيهادی رخ داده

های خشونت بار درصهد كمهی از احسهاس شود كه صحنه می

ثیر هرار داده و در مقابهل معضهال أامنیت مردم را تحهت ته

های خیابهانی احمتگری و مز اعتیاد و تکدی :اجتماعی همانند

ايجاد نهاامنی در ديهد مهردم شههر ها علتترين برای زنان مهم

تهوان بهرای با كسب اين نتايج، تمهیهداتی را كهه مهی . باشد می

1كاهش اين معضال در نظر گرفت طرح كرده و در جدول

.به بررسی آنها پرداختیم

سازی محیط اجتماعي سالم پیشگیری وی مربوط به ها بررسي نظرات هر يک از پاسخگويان در خصوص گويه -5جدول

خیلي کم واصال کم تا حدی زياد خیلي زياد

ها محله بر تشکیل پلیس محله برای نظار بیشتر 8/4 8/6 9/99 1/96 8/16

های عمومی مکان فعال پلیس در حضور 9/1 8/41 1/95 16 8/16

پلیسی زم به مردم دادن هشدارهای ايمنی و 9/1 9/8 6/18 6/99 6/16

تربیت فرزندان مورد در ها طريد افزايش آموزش های حمايت از خانواده از برنامه 9/1 8/1 9/11 9/99 6/18

زايی برای افزايش میزان بازدهی جوانان اشتغال خدما آموزشی و ايجاد 4/1 6/1 9/99 4/18 9/11

مربه معروف ونهی از منکراحیای ا تقويت فرهنگ دينی و 9/1 9/9 1/41 91 5/19

نیازمند پذير و های اجتماعی ازافراد آسیب حمايت 8/4 5/5 1/45 1/19 1/18

بیهانگر آن 5های جدول دادهشود گونه كه مالحظه می همان

ايههن مطلههب موافههددرصههد از پاسههخگويان 6/51 اسههت كههه جهرم مهؤثر پیشهگیری از پلیس محلهه در تشکیل باشند كه می

فعهال كه حضهور درصد پاسخگويان معتقدند 9/16و باشد می

و اسهت پیشگیری از جرم مؤثر های عمومی در مکان پلیس درانهد كهه دادن موافهد ايهن مطلهب بهوده درصد 1/66همچنین

پیشههگیری از جههرم هشههدارهای پلیسههی زم بههه مههردم در

تهأثیر معتقدند و موافقنددرصد با اين موعوع 61و ثراستؤم هها در حمايت از خانواده از طريد افزايش آمهوزش های برنامه

54و باشهند جهرم مهی پیشهگیری از تربیت فرزنهدان در مورد

زايی بهرای اشتغال ايجادخدما آموزشی وكه معتقدند درصد اسهت ثرؤجرم م پیشگیری از افزايش میزان بازدهی جوانان در

كه تقويت فرهنگ دينی ودرصد از پاسخگويان معتقدند 5/84

ثیر زيهادی أپیشگیری ازجرم ت منکر در نهی از به معروف و امر

تأثیر برنامه حمايت احتمهاعی از درصد 1/11دارد و همچنین ثر ؤپذير و نیازمند در پیشگیری از جرم را بسیار مه آسیب افراد

شود كه مردم با ديد بسیار بهازی نسهبت مالحظه می. اند دانسته

.نگرند ها می گونه برنامه به اين

آزمون فرضیات

4 ای يا نسبتآزمون دوجمله

سهروكار داريهم كهه دو هها، بها متغیرههايی در برخی از فرعیه

يعنی دو مقوله يا طبقهه دارنهد و درصهدديم تها . وجهی هستد

ها و طبقا را با همديگر و با توجه بهه يهک نسبت اين مقوله

سبت در اين آزمون با دو ن ،بنابراين. نسبت فرعی مقايسه كنیم

: ايممواجه

1

Binomial test


؛ نسبتی از پاسهخگويان را كهه در ههر 4شدهنسبت مشاهده( 4

.دهدطبقه مشاهده شده است، نشان می؛ نسبتی از پاسهخگويان را كهه فهرض بهر 4نسبت متروض( 1

.دهدباشد، نشان میاحتمال وجود آنها در هر طبقه می

شده را ای، نسبت مشاهدهكه آزمون دوجمله آنجا از: نکته

زم اسهت كهه ،كند، بنابراينيک نسبت متروض مقايسه میبا همهان ،نسبت متروض، در وا ع. اين نسبت متروض را بدانیم

باشد كه با توجه بهه فرعهیه تحقیهد، نسبتی از پاسخگويان میفرض شده اين نسبت بايد در میان پاسخگويان وجهود داشهته

ین باشد تا فرعیه ما تأيید شود و در صور عهدم و هوع چنه

البته . شودشده، فرعیه رد مینسبتی از نمونه در نسبت مشاهده

گونه ارجحیتی كه هیچگاهی محققان اين نسبت را با فرض اين شهده و متهروض وجهود نهدارد، بهه های مشاهدهبرای نسبت

يعنهی فرعهیه . گیرنهد نظرمهی در 56/6صور برابر و معهادل

هیچ نسهبتی را صور تتاوتی مطرح كرده و برتریخود را به

.كننددر فرعیه مشخص نمی

را در كهادر مربوطهه ( 56/6مهثال )گاه نسبت متهروض آنپس از اجهرای ايهن . كنیمنوشته و آزمون مورد نظر را اجرا می

دههد كهه نشان می 65/6تر از داری كوچکآزمون، مقدار معنیشههده بهها توزيههع متههروض متتههاو اسههت و توزيههع مشههاهده

دههد كهه نشان می 65/6تر از داری بزرگمعنیبرعکس، مقدار شده تتاوتی با توزيع متهروض نهدارد و توزيهع توزيع مشاهده . آنها برابر است

در هنگام تتسیر نتايج اين آزمون نیز، بسهیاری از : 4نکته

تهر از داری تتاو در سهطح كوچهک محققان با مشاهده معنیكهه در درحهالی . نهد كنشده تلقی می، كار را تمام64/6يا 65/6

نسهبت )هها مرحله بعد، بايد تعیین كنیم كه آيا تتهاو نسهبت

در راسهتای فرعهیه تحقیهد ( شده با نسهبت متهروض مشاهده

تهر از نسهبت است يا خیر؟ يعنی آيها نسهبت متهروض بهزرگ

تر از آن؟ مقايسه نسبت مههم شده است يا نه، كوچک مشاهده ،البتهه . حالهت وجهود دارد جها دو در اين. كندپذير میرا امکان

ال ؤاين دو حالت بستگی به نوع فرعیه و پاسخی كه برای سه

جا فرض بر اين است كه در اين. كنیم، داردتحقید انتخاب می

صهور صور منتی مطرح شده اسهت و نهه بهه فرعیه ما بهدو (. مثال عدم دلبستگی در مقابهل دلبسهتگی شهغلی )مثبت آن

:باشندمی حالت مورد نظر بدين رارتهر شده از نسهبت متهروض بهزرگ چه نسبت مشاهدهچنان( 4

تأيیهد و در 1Hگیريم كه فهرض صور نتیجه میآن بود، در

.شودرد می 0Hمقابل فرض

تهر شده از نسبت متروض كوچهک چه نسبت مشاهدهچنان( 1

رد و در 1Hه فهرض گیهريم كه صور نتیجهه مهی بود، درآن

.شودتأيید می 0Hمقابل فرض

او ، : در تتسیر نتايج اين آزمون بايد د ت كرد كه: 1نکته شده با نسبت متروض، اين دارد يا خیر؟ تتاو وجود مشاهده

تهر از داری تتاو در سطح كوچهک اين كار با مشاهده معنی)و ثانیا، ايهن تتهاو در راسهتای ( شودانجام می 64/6يا 65/6

اين كار با مقايسه نسبت مشهاهده )فرض هست يا خالف آن؟ حبیهب پورگتهابی و ) (پهذير اسهت شده و نسبت متهروض امکهان

( 615: 4988صتری شالی،

اصلي فرضیههای پیشگیری غیركیتهری از طريهد اجرای برنامه تدوين و در

سهازی ای جهرم در سهالم بردن عوامل ريشهبین شناسايی و از

محیت اجتماعی و با رفتن میزان احسهاس امنیهت شههروندان

.(1های جدول داده) نقش بسزايی دارد

آزمون فرضیه - 6جدول

طبقه تعداد نسبت مشاهده نسبت آزمون سطح معناداری666/6

56/6 91/6 419 11 ثیر كمأت: 4گروه

تأثیر زياد: 1گروه >11 155 66/6

كل 981 66/4


419

شهود، بها توجهه بهه كه در جدول مالحظه مهی طورهمان

توان باشد، می ، می65/6تر از داری كه كوچکاينکه سطح معنی

در عمن نسبت آزمون يها . دار وجود دارد گتت كه رابطه معنی

شهده در نظر گرفته شهده از نسهبت مشهاهده ( 56/6)روض مت

بها توجهه بهه فرعهیه تحقیهد، نسهبت . متتاو اسهت ( 66/6)

های پیشگیری غیركیتری از طريد شناسايی و افرادی كه برنامه

سههازی محههیت ای جههرم در سههالم بههین بههردن عوامههل ريشههه از

ثر ؤاجتماعی و با رفتن میزان احسهاس امنیهت شههروندان مه

0Hبنهابراين، فهرض . اند، بیشتر از مقدار متوست است هدانست

.شودتحقید پذيرفته می 1Hرد و فرعیه

بررسي میزان احساس امنیت -

درصد از پاسخگويان اظههار 9/49دهد كه جدول زير نشان می

در اند كه احساس امنیت آنها از شهرايت فعلهی بروجهرد داشته

از درصد معتقدند كه به میهزان كمهی 6/18حد زيادی است و

4/58كننهد و در ايهن میهان شرايت فعلی احساس امنیهت مهی

.درصد تا حدودی از وعع امنیت شهر خود راعی هستند

بررسي میزان احساس امنیت -7جدول

امنیت درصد فراواني

9/49 54 زياد

4/58 119 متوست

6/18 446 كم

46676 981 كل

گیری و پیشنهادات نتیجه

آيد تأكید تحقیهد حاعهر گونه كه از عنوان تحقید بر می همان

با توجهه . در احساس امنیت بر تأثیر پیشگیری غیركیتری است

به اينکه نظريا ارائه شده در اين خاوص با جامعهه آمهاری

مجبور شديم بجای ،بنابراين .مورد نظر مطابقت زيادی نداشت

هايی استتاده كنیم كه بیشترين تهأثیر را نظری از دادهچارچوب

در . در حههال حاعههر در جامعههه مههورد نظههر داشههته باشههد

خاهوص میهزان های به عمل آمده بیشهترين آمهار در بررسی

ههای اجتمهاعی اختاهاص بهه مهواردی كجروی يا بزهکهاری

مخدر، مزاحمهت فروش مواد و خريد همچون اشاعه اعتیاد و

های های اراذل و اوباش، مرگ دم، وجود گروهبرای نوامیس مر

كمتهرين آمهار مشکو و باجگیری اختااص داشهته اسهت و

بهار های خشهونت هايی چون و وع صحنه متعلد به ناهنجاری

سوزی عمدی، سر ت مسلحانه و تجاوز جنسی به زنان، آتش)

تهوان دست آمهده مهی ه باشد كه با توجه به نتايج ب می( راهزنی

ايج بههرخالف نظريههه جکههوبز كههه تههأثیر منتههی گتههت ايههن نتهه

بار بهر احسهاس امنیهت را بیشهتر از جهرم های خشونت صحنه

جامعهه مهورد مطالعهه، دهد كه در باشد و نشان می می ،داند می

.تری رار دارد نگرانی از جرايم خشونت بار در سطح پايین

از ( معنهای كلهی در)پاسخ به میزان احسهاس آرامهش در

ر شههر بروجهرد آن را در حهد متوسهت بیهان زندگی كهردن د

های ايهن شههر اند و در خاوص میزان آرامش در محله داشته

ها گويای آن است كه اين میزان در حهد متوسهت رو بهه پاسخ

شهود كهه میهزان باشد كهه از ايهن اخهتالف نتیجهه مهی با می

احسهاس امنیهت در جامعههه شههری بروجههرد كمتهر از منطقههه

گويهای آن اسهت كهه ،ه عبهار ديگهر به . باشهد مسکونی مهی

منطقه مسهکونی خهود، احسهاس نهاامنی پاسخگويان بیرون از

. وترس بیشتری دارند

ثیر هريهک از عوامهل در أپاسخ به ته در( 5) نتايج جدول

ناامنی، بیشترين آمار به ترتیب مربوط به پیشگیری از جرايم و

کهر من نهی از به معروف و گسترش امر تقويت فرهنگ دينی و

پهذير و های اجتماعی از افراد آسیب و در گام بعدی به حمايت

های حمايتی از خهانواده از نیازمند و همچنین استتاده از برنامه

هها در مهورد تربیهت فرزنهدان اشهاره طريد افهزايش آمهوزش

اند و كمترين آمارها در اين موارد مربوط به حضور فعال داشته

نتهايج اسهتخراج شهده از . باشد های عمومی می مکان پلیس در

ههای دههد تهدوين و اجهرای برنامهه فرعیه تحقید نشهان مهی

پیشگیری غیركیتری از طريد شناسايی و از بین بهردن عوامهل


سازی محیت اجتماعی و با رفتن میزان ای جرم در سالم ريشه

هها نشهان يافتهه . احساس امنیت شهروندان نقش بسهزايی دارد

های پیشهگیری غیركیتهری كه برنامهدهند كه نسبت افرادی می

ای جهرم در بهین بهردن عوامهل ريشهه از طريد شناسهايی و از

سازی محیت اجتماعی و با رفتن میزان احسهاس امنیهت سالم

.اند، بیشتر از مقدار متوست است ثر دانستهؤشهروندان م

امنیههت ، العهها امنیتههیحههوزه مط (1661) 4بههاری بههوزان

دهد كهه هايی ارجاع می عه ويژگیاجتماعی را به حتظ مجمو

افراد خود را عضو يهک گهروه خهاص اجتمهاعی بر مبنای آن

معطهوف بهه امنیت اجتمهاعی ،اند؛ به عبار ديگر تلقی نموده

هايی از زندگی شخص اسهت كهه هويهت او را تضهمین جنبه

و بهه طهور معنهاداری تحهت تهأثیر جنسهیت، سهن و كنهد می

امنیهت اجتمهاعی عبهار بهوزان از ديهدگاه . تحایال است

ههای مختلهف صهنتی، هومی، محلهی، توانايی گهروه : است از

بوزان امنیت را حالت فراغت ،در وا ع. تحایلی سنی، ،جنسی

در . كنهد جمعی و گروهی تلقی مهی شخای، از تهديد هويت

های امنیت اجتماعی، در اين پهژوهش امنیهت رابطه با شاخص

، (گهروه جنسهی )ی گروه-شخایتهديد هويت معادل فقدان

توجه ارزشی و اعمال غیر انونی در نظر گرفته شده است و با

های عمده آن به تعاريف ارايه شده از امنیت اجتماعی شاخص

نبهود –فقهدان تهديهد هويهت جمعهی، ب – الف: عبار از

.باشد میهای مشتر تهديد ارزش

بهین پاسهخگويان براين اساس ما نیز برآن شديم كهه در

منطقه محهل سهکونت، سن،)های فردی راساس ويژگیخود ب

به سنجش میهزان ( سطح تحایال وععیت تأهل و جنسیت،

كه از اين میهان درجامعهه مهورد .امنیت اجتماعی آنها بپردازيم

مطالعه فقت بهین جنسهیت پاسهخگويان و همچنهین وعهعیت

تأهل آنها رابطه معنادار از خود نشان داد و در بقیه موارد رابطه

دو نشهان نتايج حاصل از آزمون خهی . عنادار مشاهده نگرديدم

دهههد كههه رابطههه معنههادار بههین دو متغیههر امنیههت و سههن مههی

بههین دو متغیههر امنیههت ،همچنههین. پاسههخگويان وجههود نههدارد

1 Barry Buzan

پاسخگويان و تحایال آنها رابطهه وجهود نهدارد و بهین دو

متغیر امنیت پاسخگويان و محل سهکونت آنهها رابطهه وجهود

تهوان گتهت كهه تتهاو معنهاداری بهین مهی ،به عبارتی ندارد

پاسههخگويان سههاكن در منطقههه يههک و منطقههه دو نسههبت بههه

ها، عدالتی ها، بی ناهنجاری اگر چه. احساس امنیت وجود ندارد

حقهوق رعايهت ، عدم ها و اعتیاد، خشونت ها، تبعیض نظمی بی

ههای زشار بهه تهوجهی بهی ، غیراخال ی ، رفتارهای شهروندی

و علهل زمینهه ... و حقوق ديگهران و تجاوز به بر جامعه حاكم

را در بزهکهاری و از جملهه نهاامنی ههای آشکار پديده عوامل

عمهد منهابع از جملهه آورد، امها بزهکهاری مهی فراهم جامعه

و از جملهههه شههههری در جوامهههع نهههاامنی شهههد شهههناخته

يها تهر فعهل عنهوان بها كیتری وانیندر كه است رفتارهايی

كههه نکتهه كیهد بههراين أبهها ت. اسهت شههده انگهاری ، جههرم فعهل

كهه اسهت و اجتمهاعی نسهبی نهايهت بهی متههومی بزهکاری»

را ( گروهههی) جمعههی وجههدان و مشههخص ههوی احساسهها

جرم است ممکن و مکان زمان سازد و برحسب دار می جريحه

نیهز در مقابهل دولهت .(11: 4916 ،پیکا)بشود يا نشود محسوب

، آورده دست به رارداد اجتماعی براساس كه ا تدار و حاكمیتی

را تهأمین شههروندان و آسايش عمومی امنیت كه است موظف

گهرا مجهازا و برخورد سركوبگرانه اينکه به نمايد و با توجه

های ا دام بايد تمامی باشد، جامعه نمی دفه اين تأمین ادر به

بر هراری و امنیهت و تهأمین از جرايم پیشگیری برای عروری

. (.41: 4989عبدی، ) كار برده را ب نظم

لواسور با بیان اينکه پیشگیری از جرم در لمهرو پديهده جهرم

درمان جهرم و پیشگیری امروزه :شناختی رار دارد، می نويسد

حتهی (195-196: 4911 لواسهور، ).كهرد جهدا از ههم توان را نمی

طهور غیرمسهتقیم به حقو ی،طرفدار لمرو محدود كه كسانی

، زمهانی سهركوبی آنهان پذيرند؛ زيهرا بهرای را می موعوع اين

در جههت گهردد كهه مهی جنهايی سیاسهت در موعهوع داخل

اشهتباه ترديهد در گذشهته بدون. باشد از تکرار جرم پیشگیری

كیترشناسهی را در سهطح امنیهت اجتمهاعی كه است بوده اين

طهور بهه امنیت اجتماعی ، متهوم عمل اند و با اين آورده ینيپا


484

مجرمهان علیه واكنش ترتیب اينه ب. است شده تحريف وا عی

جهرم هعلی برخورد سركوبگرانه صور ، نبايد به گذشته چون

واكهنش منحاهر بهه جنهايی سیاست گردد و محدوده متجلی

تهدابیر كلیهه كهه رو اسهت از اين. باشد بزهکاری علیه كیتری

از يها جلهوگیری بهزه از ارتکاب جلوگیری برای كه پیشگیری

حقهو ی و سیاست عنوان گیرد، بايد به می صور تکرار جرم

همیشهه پیشهگیری »گهردد زيهرا مطهرح دولهت يهک انونمند

دسهت ه با توجه به نتايج ب .« تر از مداواست تر و آسان هزينه كم

كنتهرل عهواملی كهه توان نتیجه گرفت كه شناسايی و می ،آمده

شهود بهیش ازههر چیهز ديگهر باعا بروز جهرم و نهاامنی مهی

هها تواند آرامهش جامعهه را حتهظ كنهد چنانچهه در پاسهخ می

ديم برای رسیدن به اين مهم تقويت فرهنگ دينی ومشاهده كر

اعتقادی مردم و همچنهین اسهتتاده از راهکارههای حمهايتی از

ههای پلیسهی و توانهد در كنهار فعالیهت هها مهی خانواده افراد و

ضايی در كنترل جرم و با رفتن احسهاس امنیهت در جامعهه

.بسیار مؤثر وا ع شود

پیشنهادات

تماعی مردم با پلهیس در امهور امنیتهی افزايش مشاركت اج -4

كاركردهای آشکار و پنههان بسهیاری بهه دنبهال دارد كهه از آن

توان به افهزايش نظهم و انسهجام اجتمهاعی، افهزايش جمله می

لیت و انجههام ؤومیههزان تعهههد و اعتمههاد اجتمههاعی، بههول مسهه

كارهای گروهی، افهزايش امنیهت و احسهاس امنیهت، افهزايش

لیس و بر راری روابت عاطتی میان پلهیس مقبولیت اجتماعی پ

با افزايش میزان تعهامال پلهیس و مهردم، .و مردم اشاره كرد

سازوكار بنیادی تأمین امنیت اجتماعی بهه جهای برخوردههای

.شود گتتگو استوار می فیزيکی، بر متاهمه و

توانهد در امهر دفهاع از امنیهت دستگاه ضهايی زمهانی مهی -1

پیشهگیری از جهرم توفیهد بزهکهاری و مبارزه بها اجتماعی و

داشته باشد كه بازوان اجرايی و عابطین مجهز و آموزش ديده

عدم دسترسهی پايین بودن سطح عملکرد پلیس و. داشته باشد

مشاركت نیروهای انتظهامی برایبه تشکیال و امکانا زم

در امر پیشگیری از جرايم، اثرا غیر ابل ترديهدی برافهزايش

استتاده از نیروههای متخاهص ،بنابراين. هد داشتجرايم خوا

های تجهیز نیروی انتظامی متناسب با عرور آموزش ديده و

متعا هب آن افهزايش هها و تواند در كنترل ناهنجاری جامعه می

.امنیت مؤثروا ع شود

هرچند كه تأمین امنیت اجتماعی از وظايف اصهلی نیهروی -9

متعهددی را اما مناسب وباشد، لکن اين مهم ا د انتظامی می

طلبد كه از حوزه مأموريت اصلی و مستقیم نیروی انتظهامی می

هها و نهادههای خارج بوده و بايد بها همکهاری سهاير دسهتگاه

در اين راه نقش خانواده به عنوان اولهین . اجتماعی ايجاد شود

ترين محیت اجتماعی و نهادهای آموزشهی مهورد توجهه و مهم

تواند در اين راه همانند سهاير ی انتظامی مینیرو. گیرد رار می

های زم بهه خهانواده و همچنهین در كشورها با دادن آموزش

های آموزشی گام مهمی در آشنا كردن جوانان مدارس و محیت

بهها ههوانین و مقههررا اجتمههاعی و نهادينههه كههردن فرهنههگ

.پیشگیری از جرم داشته باشد

تهرين تحقید يکهی از مههم رسد باتوجه به نتايج به نظر می -1

ساز بر راری امنیت بهوده های پیشگیری از جرم كه زمینه روش

و ريشه در مذهب و سنت الهی دارد، احیهای فريضهه امهر بهه

عنهوان بها معروف و نهی از منکر است كهه در جوامهع ديگهر

ناگتته پیداست كه . نظار اجتماعی معرفی و مورد عمل است

ههای صهحیح و ريهزی زم برنامهه های دينهی مسهتل ترويج آموزه

مديريت واحد و منسجم بوده و بايستی در چارچوب تعريهف

شده انون و مبانی دينی باشد كه عالوه بر فراهم آوردن زمینه

تحقد و نتیجه بخشی، كسی نتواند به بهانه امر به معروف و يا

.نهی از منکر به حقوق مردم تجاوز كند

افهراد متتهاو اسهت بهه میزان امنیت به لحها جنسهیت -5

باشهد، بهرای طوری كه اين میزان در زنان كمتر از مهردان مهی

ريهزان فرهنگهی بها افزايش احساس امنیت در بین زنان برنامهه

های مختلف در جهت افزايش و توسهعه احسهاس تولید برنامه

مین امنیت امهاكن أامنیت در بین زنان و نیز نیروی انتظامی با ت

توانهد باعها افهزايش ها در شب، مهی یابانمین امنیت خأو يا ت

.احساس امنیت زنان شود


منابع

: تههران ، شناسهی احسهاس امنیهت جامعه (.4988. )بیا ، بهرام

.انتشارا امیركبیر

نجتهی حسهین علهی :ترجمه ،شناسی جرم (.4916. )ژرژ پیکا،

.بهشتی شهید دانشگاه انتشارا : تهران ،آبادی ايرند

،عزيز طوسهی :ترجمه ، «و شهرنشینی ايمجر» (.4986) .___

. 11ص، 1ش ، یدادرس ماهنامه

(.4994. )شالی صتری رعاو كرم ،پورگتابی حبیب

در تحقیقا پیمايشیSPSS راهنمای جامع كاربرد

متتکران: تهران ، چاپ پنجم،(های كمی تحلیل داده)

راهبرد پیشگیری اجتماعی »(. 4981. )محمود پور، رجبی

، دوم مارهش ،سال پنجم ،فالنامه دانش انتظامی، «مجر از

.15ص

:، تهههران49ج ،لغتنامههه فارسههی(. 4996. )اكبههر علههی دهخههدا،

.انتشارا گلشن

پیشگیری از و وع وه ضايیه و»(. 4981. )ابوالحسن شاكری،

مجموعههه مقهها پیشههگیری از جههرم، ، «جههرم .مازندران

: تههران ،رفتهاری علوم فرهنگ (.4981. )اكبر علی نژاد، شعاری

.امیركبیر انتشارا

: تهران، اموس رن (.4964. )اكبر علی سید ريشی،

.انتشارا حیدری

، «تبیین رويکرد جامعه محوری پلیس»(. 4989. )عبدی، توحید

.41ص م،،شماره چهارفالنامه دانش انتظامی

، «سیستم پلیس در ايال متحهده »(. 4988. )صالح عسگرپور،

.491،ش ه وطن امروزروزنام

نامهه پايهان ،«جمعهی دسته امنیت» (.4968. )محسن كوچکی،

سیاسهی، علهوم و اسهالمی معارف ارشد كارشناسی

.(ع) صادق امام دانشگاه

حسهین علی :ترجمه ،«جنايی سیاست» .(4911. )لواسور، ژرژ

دانشگاه حقو ی تحقیقا مجله آبادی، ايرند نجتی

.195-196ص، 41و 44، شبهشتی شهید

،1ج ،عمهومی جهزای حقوق دوره (.4915. )مرتضی محسنی،

.دانش گنج: تهران

چهاپ جلهد اول آلهخ، ،فرهنگ فارسی(. 4915. )محمد معین،

.انتشارا سپهر :، تهراننهم

مهتهدی، كبهر ا علهی :ترجمهه ،القوانین روح(. 4961) .سکیوتمن

.كبیر امیر انتشارا : تهران

و پلهیس بزهکهاری » (. 4988)، سهین ح علهی ، ابرندآبادی نجتی

.416، ص49 ش ، حقو ی تحقیقا مجله ،« محلی

ارزش و (. 4986. )وزار فرهنههههگ و ارشههههاد اسههههالمی

هههای ايرانیههان، احسههاس امنیههت، گههزارش نگههرش

ها و طرح پیمايش ملی ارزش) سا نه 1نظرسنجی

.(ها نگرش

�� !�� "�� #� ��""�� #� ��$��""��"�� "��%�� &��'��(��)�� #��"��"�� (�� "��"��#��"�� *+,-./01.�12�3��)��4�5-6*�5075*8�8-.9/�0.�:5*�8*/,1./*/�1;:-0.*<�"�� $�� )��=��"�� #��% �� >�� )��"�� )��=��?�� #��""��#��=�� #��"��%��"��#��"��#��@ABCDEFGH��"�� I��#��"�� J�� KALEAMNAG�&��&��O��P��QRSQTQUV�QW�XYZ�[ZR\]SXV�WZZTSU��_��%��% ��$��I��a��O��bP�c]SdSQTQUV�� %��e��_ ��f��'"��(��_%��&��g�#��$��I��a��O��bP�c]SdZ[�hi�j]khSlhXSQ�� %��_m�m�$�� a��e�� '�� f��I��%��>��"�� O��P�RQdn]ZYZ[SoZ�U\SiZ�XQ�XYZ�\[Z�QW�pqpp�S�[\]oZV�]Z[Zh]RY�rs\hXSXhXSoZ�hhTV[S[P��"��"�"��t��"=��% ��$��e��=��_�_��O�� P�qZ][Sh�uSRXSQh]V��#� ��!��a� ��I�% ��$��I��>'%��t��O��!P�v��"�� J��

I��#��v��w\h]XZ]TV�QW�qQTSRZ�xQyTZiUZ�� I�b ��=��_��O��!P�XYZ�z\iSRSh]V�hi�XYZ�n]ZoZXSQ�QW�R]SdZ��I��"��#��tm��'��_�_��O��!P�{�uSRXSQh]V�QW�kZYhoSQ]hT�[RSZRZ[��_��%��I�% ��$��"��_%��$)��O��P�v|}� ��"�J��I� ��_��v��w\h]XZ]TV�QW�qQTSRZ�xQyTZiUZ��(��_��O��P�vI� ��g��v�~hXh��d]Ql��Zy[nhnZ]��!��_�_��O��P��YhdQ[��Yh]��f��I�% ��$��=��t��O��P�vcQTTZRXSoZ�pZR\]SXVv��t_��(� ��I� �� g�#��"�(��%��#��a��O��!P�vc]SdShT�qQTSRVv�� %��_ ��f��'"��(��_%��&��g�#��Q\]hT�QW��ZUhT�pX\iSZ[��?��t��t��O��P��YZ�q\kTSR�c]SdShT��hy�� a'�e��$��t��t��O��P�qZ][Sh�uSRXSQh]V�� % ��$��t��O��!P��YZ�pnS]SX�QW�XYZ��hy[�� %��_ ��_=%��t��_�� %��I�% ��$��'"��_%��_%��_�f��O��P�v$��I��#��"�J�� I� ��v��Q\]hT�QW��ZUhT�pX\iSZ[��pYhYSi��ZYZ[YXS�jSoZ][SXV�� ?��I��t��"��(� ��J� ��a��O��P�� "��(��"��%�� #�� #��"�# ��

�� ! ��"��#��$��#��%&'�())'*+�,)�-,./01232.45�61'7'.+2,.�8'+&,9:�,.�+&'�;'.:'�,)�;'*<12+=�43,.>�?,<.>�@9<5+:�2.�A1,<B'19��C'.>43'&�D&4E4.)412�FGGHGIJKI�LMNOPGGNMQ�RPSJMITPKI�NO�UJVQ�WGXJTHY�FZJ[�\KH]PMGHIQ�_NMJTJaJ[�bMJKYQ�WMJK�8,&4349�8'&92�D&4:'32�c24d�efFf�NO�gMHTHKJX�UJV�JK[�gMHTHKNXNhQ�WGXJTHY�FZJ[�\KH]PMGHIQ�bMNijPM[�bMJKYQ�WMJK�gNMMPGSNK[HKh�JiINMQ�PkTJHXl�KfhJGPTHmHJn JNNfYNT��o.+1,9<*+2,.��p��q��p�� p�q��r��q��s��q��st��st��!��q� �� r��q��st��up�� p��v��p��!��q� �� q��p ��s��q��w��p�� pp�� q��q� �q�� p�� q��x�� p��s��s��s ��q�� p��pp�� p��p��p�� q��q��q��r��q��y��q��q��y��z��q��q��q��{��p��p�|� �}��~��p��p��!��q�� q�s��p��q��p��q��pp�� p�� p��p��q��pp��p��p��p�� q��q� �q��q��st��p��q��w��q��p�� p��q��q��t��r��p��q��pp��p��!�� q��q�� p�� p�� r��q��p��p��q��q�� s�z��q�� y��r��q��w��q�� p��q�� s��}��q��w��p��p��q�� z��p��p�� s��q�� z��p��q��s��p�� p��q��q��p��p ��q��p�� q��!�� q��p��p��pp�� p�� t��84+'1245:�4.9�8'+&,9:�r��q��q�� !�� q��p��t��q��p��p�� q�� q��q��s��q�� s��q��{��}� ��|��q��w��p��q�� q��q��p�� y��$��{��q��p�� }��y��y��{��q��p��q��s ��q��y�� w�� p��p��s ��y��p��w�� ~��p�y��r��s��q��q��p��}��s��u��!�� s ��q��v�y��x�� p�� u��q��y�!�� s �� q�}��q��p��s ��v�y��q��q��q��p��q��q��q�� q��!�� q�� q��p�� p��s�� q��

��p��2:*<::2,.�,)��':<5+:�4.9�0,.*5<:2,.:�$��q�� s�� q��p�� p��q��pp��q��q��yq��q��z��z��q��p��q��q�� s� ��p��y� ��q��p�� p�� s��q��p��q�� q��t�� s��pp�� q��p��q�� q�� q��y�s��q��!�� q��q�z��q��q��q��q�� q� �q��p��q�� $��q�� q��q�� p�� y��s ��!�� !�y��pp��p�� q��y��q��q��p�� p��q�� q��p��q��q��q��y��t��$��q��q�p��q��p�� p�� u�� v��t��

�� !�� "#"$%"&'"� ()� *('+(,(%+'-,� ./"($0�� 1�2�3��4��5�5��4�6�7��8��4��9��:��;<�=��>��?�� 2�@��A7��B��CDD,+"E�F'(&(#+'*�G".."$*��7� ��!��H!HIH!J��KL��8��M��7��:�68NA<�� :��J<� O($,E� P"-,./��4��2�Q��7��K�� L� ��4��:��<�O($,E�P"-,./�R"D($.�(&�S+(,"&'"�-&E�P"-,./��Q��72�KL��ILT��:��<�UV��6�� W��N��X�Y��A?V�8� �A7��Z�� [(\$&-,� ()� F'(&(#+'�]*0'/(,(%0��7� ��!��W��8� H I J��

�� !"#��$�#�%&$�'!(&!)*�+��,�-./��01123010�,�45��/�6��/�7��6��8�45��/��7��9�� :��;�11�<�=>�:�� 6��?@�A" "#�"#B�CD!�E��FB��$�#�%G*�+��,��0/��0-130.1,�45��H��,�;�10�<�=��/�� 6��@/�A" "#�I"J��'!(&!)*�+��,��/�K��/��2.L��,�4��/�M�:��N��,�;�111<�O"PC!�P��Q�R�$&�F�S&$"F�TD��SDCU�VB!"P�&#�W&PC��&$"F/�� /�X,��/�Y�5��,��/�X��4,��/�6,�Z��/�;�11�<�[>��/��5��/�� N��[/�A��#"F��Q�CD!�� !"#��$�#�%&$�\PP�$&"C&�#/�+��,�2/��.]�3.-�,��95��/��+��,�;0��<� !B_��P&�R�&$&B!/�Y�� 5/�K,��+��N��Y��/�Y�5��,�a��/�,�M��/�N,��8/�,�Z�5��/�>,� ��5��/�>,�b��9��/� ,�;�11�<�= ��7��8��N��Y��8��Z��/�0��0L0��.@/�c��A�dPG$D&"C�G/��e]L�21,�a�f��/��,�;�100<�c"P&$��$�D�%C�&$P/�+��,��/� �+��5��/�Y�5��+��/�Y�5��>��5/�� ,��K��X,� �/�;0�2-<�[N��Y5�� [/�A��#"F��Q�d�F&C&$"F��$�#�%G/�g��,�h�/��h]3�h,�>�:��/�i,�j�5�/�,�Z��5��/��,�;�11]<�= ��b��:��8�� L>��M��8LY��b��:L��:5��a��>��@,�c��A�dPG$D&"C�*�K�,�0h�/��.]2L.-�,��8�9��i��9�/�;�101<�[��k��5�� 6��+��4��8�� MNLgN�l*� A��#"F� �Q� \ F&!B��$�#�%&$P/�+��,�m��/�K�,�0/��00]L0]],��6�5��/� ,�� k��/� 6,� ;0��2<�n��9�b�� 4�� :��00L7��b��:L�� 4��L�� ]2�2h��[/�d�JF&$�W!"FCD/�+��,�000/��0/��-0L-.,��i�+��/��,�;�11�<�o!G�&B!"P�&#�P�$&�F�SG/�� /�X,�K��/�Y�5��,�i��/�N,��a��+��/�N,�;�11�<�n ��N��i�5��5��4��;��<p/�'!Q"Dq��rC!%"!&�sR�$&"F�E!FQ"�!�A��#"Ft/�K�,�e/��2.L��],�i��/��,�;�112<�nY5��4��:�� 6��

��:��0�2h��11-p/�I!S"F�O!B&$&#!/�+��,��/��]/��0]�L0-�,�M��+��/�;0��.<�=�u��8��8�� @/� R�$&"F� R$&!#$!� v�O!B&$&#!/�+��,-1/��./��20�L2�0,�M��/� ,6,�;�11e<�=�� N��@/�CD!�R�$&"F�R$&!#$!�A��#"F*�w�x�-];-</��2�2y2]�,�X��i��9�/�;�101<�n ��6��+��X��M�+�� N8�L�� p/�TD!�A��#"F��Q�R�$&�q�$�#�%&$P/�+��,�]�/��e/��eh]Le�0,�X��/�N,��,�;�11e<�n ��X��Z��p/�W"G"C�sR$D��F��Q�w��P&#S�"#B�O&B)&Q!�G�A��#"F*�T!D�"#�z#&(!�P&CG��Q�O!B&$"F�R$&!#$!Pt/�K�,�0�/��0/��-2L.],��X�5��Y��/�N,�;0��-<�R�&$&B!�{!C!�%&#"#CP�&#�VF"%�d��(&#$!/�Y�5��+�� 5� 4��/� ��5� ��; ��a�+��<,�K��/��,�;�11-<�=��M�:��;��<�X��+��a��@/�R�$&"F�R$&!#$!�v�O!B&$&#!*�+��,�.h/��01]2301-2,��/�N,�;�11]<�=�� @/�A��#"F��Q�� &B!%&�F�SG�"#B�|�%%�#&CG�W!"FCD*�K�,�.2;h</��..2}..h,��/� ,,�;0�h-<�=�� ~�5�+��@/�R�$&"F�R$&!#$!�"#B�O!B&$&#!/�+��,�0�/��]L00.,��8�/�;�11h<�'!F"C&�#PD& �J!C)!!#�CD!��$�#�%G*�z#!% F�G%!#C�"#B�R�&$&B!/��5�� +��4��,��8��/� N,N,� ;�11.<� =�� k��/�� N��N�� 0.� �� 4��@/�\ F&!B��$�#�%&$P/�+��,�]2/��-]�3-.0,� ��M�9/� 5��,��nK+��8��N�� b�� N��8� �5�� 8��5��7��p��A��#"F��Q�o!�%"#�z#&(!�P&CG��Q�O!B&$"F�R$&!#$!P/�+��,�0]/��01],��n��p��X��5��8/�Y�5��/�� 9�/�Y,�;�11h<�=��X��8�� b��~��8��X��LN8�� @,�\�PC�"F&"#��$�#�%&$�d" !�P/��eL]01,�Y��,�;0��<�TD!�R�$&�F�SG��Q�R�&$&B!/��X��/� N,� ��5�� /��5��,�Y��/�6�5��5��5��~��85��/�M��,�;0��<�TD!�

�� !�� "�� # ��$��"��%��"�� & ��'�� "�� #�� %�� "��"��(��& ��"��"��%��""��#��$)��""��"��""��#��#��"�� ""�� #��&��"��&�"��$��'� ��"�#��& ��"�*+�%�� ,��-��&�� #��"��(�� %��.��$��"�� '� ��""��#��$�� &��& ��"��""��#�� #��"��"� �#��& ��"��""��#��/�� ,��'��0�� 1�� & �� #��"��%� �&�� "2�� $��"�� "�� %� �&�� %��$�� %�� &&� ��3-��&4��56�� "� ��"�� %�� %�� ,��%��#��"� �� &��%�� ""��%��5757�5��&&� ��"�� #��& ��%��$��&��1��'�� ""��#��"��57�%�� "� �� &��%��"�� 8 ��""��"�� %� ��$��"��""�� "��#�� $�� '�� $��#�� &��%��& ��9�� #��"��9�� & ��9��#��"��1��"��:;<�=>?@>A>B@?CA�D@<E�CFG�:;<�HIJK;<@LM=�:;<>JNO�:;<�PCLL<JM=�D@<EO�:;<�Q@J=:�RIJ<�<?>F>L@?�D@<E�>F��%��#��%��S�� "��%��(�� &� )��"�� "��"�� "��

%��3T )�� 5U�*��7U�+��,��7U��,�)��!U�� U�0�� 6��V�� "2��"��W#��"��"��&� ��"��$�� & �� &�� &��#�� &��%�� &��)��"�� "�� & �� "��""��XYZ[\]_�� -��& ��W��a��S��V�� +��0�(��b��-��#��"�1��cYdY]YefY_�8.��/��g��0�/��+��0��h��V��T��0��/��,%� ��a��+i�� g��3��!6�j0��"��1�� -��b��#��"��gh��0�� b�&��k��lmnnopqr�st�puo�vswnx�yoznpu�{w|zrq}zpqsr~��!73�6��7 �2�57��8&��0��T��8��3��6��W""��-�#�� +�� S��-� ��)��wzrqzr��smwrzn�st��s�qzn��ws�no��2��8��+��,��3��76��ro�mznqp��zrx��mq�qxo��zpo��ws��smrpw��pmx�~��r�pqpmpo�tsw��x�zr�ox��o�ons��orp��pmxqo��b�#� ��+��g��)��-��T�.��b#��*��S��2h��3��6�j�� W��$��"��8�S��"��V��8��$�%k��s�qzn��qor�o��oxq�qro��#� ��5��1��5��-�555255��T ��T�h��3�� 6��srs�opwq��rzn��q��st��zron��zpz��3$��W��6��g� ��T�� 0��a ��8��3��6��8�/ �& �-��#��W�� "��mq�qxsns|��#� ��1�� 2��T�� 0��a ��8��3��6��8�/ �& �-��#��W�� "��s�qsns|��#� ��1��-�72!��T )� ��$��8��S�b��S� ��8�)��3��56��V�� W#��"�� S�� 8��smwrzn�st��qxo�qsns|��zrx��s��mrqp��yoznpu��#� �� 7��T��W �,&��3��6�jW��+�"��0�� a��#��V��8��"��W��k��

�� !"#��$��%��&��%�� '()*)+,(-.�/,01,*(1,)*0�-*2�3)(,-.�45)6.7+0�)8�95-*:�;-170�)8�<*7+=.)>+7*1�-*2�3?,(,27��@)A-++-2-.,�B7,C=)?5�DEEFEGHIG�JKLMNEELKO�PNQHKGRNIG�LM�STLILRFTEO�UHVW�XIFYNKEFGZO�[KHI�'C-1-..-A�\)18,]�_D_�FI�STLILRFTEO�UHVWO�[KHI�LKKNEQLIWFIa�HbGcLKO�NdRHFef�SVHGeLGMFgZRHFe_TLR��9*15)2?(1,)*��h��i��j��i�� k��ii��i�� l �� m��i��i�� n��i��i��i�� k�� i��& ��k�� l �� o��i��i��i��k��l��k�� l��k�� l �� i�� l��i�� p��h��k�� i�� l ��q��i��l�� i�� i��l �� pl ��ii��i�� l ��i��j�� p��r��i�� i��k��l ��s��s��ii��i�n��l��@-175,-.0�t�@71A)20�n��i�� " �� u�l��k�� r��l��i��i�� i��#vw��#v��k��o��i��i��r��k��j��i�� l��m��i�n��r��l ��i�� k��l��i��k�� i�� i��i�� x�� y��k��k��j� ��l ��n��i��k�� l��k�� p��i��k�� i�i��r��i��l��i��l��k��j��i��"��z�� k��"��k��j��k��z�� i��k��i�l��"��z��

�/,0(?00,)*�)8�;70?.10�t�{)*(.?0,)*0�n��k��j��i��l��l�i��i�� l��i��j��i��l��i�� i�� i�� r�� k��ii��i��ii��i� ��l��ii��i�� i�� r�� i��l� ��i��l��|� ��x��y�� i�� i�l�� k��o��i�l�� k��&i��i�� ii�� ii��i��j� ��i��l ��h��k��r�� i�� k��i��l� ��x��v#y�k�� }~��}~��}��}��}~��}��}��k��i�� i� �� l ��h�k�� k��l ��

�� !� ��"#$%� &'� (&)*+,-� ./01234� /5�6/23173897�:;<3�=>;29�?1@AB�� C�� DE!��F ��FG��H��I�JK��L� ��M�G�F�� ,�� N/2@748� /5� N02;O;P34;@;9A�=Q731R31;73S;2�T91A3;2BU�� E�D��F �V��W��X�G��LG��Y��HZ[[\]�J ��W��_��M�G�a"*bc,��d031@9148�./01234�/5�Q/O;34�e945319�� !��E�D��F��X��L��V��f��g� G��F��H��I�h1<32�O1;i9A�32R�;@A�A/40@;/2A�;2�01<32�92j;1/2i92@�e;@7�9iP73A;A�/2�klTlml�nl�o�=?�O3A9�A@0R8�/5�p3</4A31Bl�q��_�� _��_��r�� sG� ��M�r��_�Yt��q�CC EC�D��ub%b$v�u-�wZ[[x]�Jy&z#&{&|#zb{�}~�{b+b$#&+�&'�y*z�"#$%�W�� t��_�K��H��f��t��Y�� I,�./01234�/5�Q/O;34�49@@91��!�� E�D��s��F��q�� H��CI�� ^��W��K��_��f__��_�W��_� ��9/�/01��34�� D��D��q��CDE��!��s��g� ��L��Y��q��F��L��Y��K��H�� I�Q359@8��O1;i9��042913<;4;@8�32R�o9A;�2U�?�T1/P/A9R�?�92R3�/5�Q@0R8��M�r��_�� Y��H��DI��T0<4;O�P43O9AU�01<32�AP3O9A��F�� V��q��t��q��H��I� ��r��r�� HqKf�I�� F�� _��G ��G�_��L��F��s��V��H��CI��h1<32�A9O01;@8�32R�AP3@;34�<973j;/1U�A82@3O@;O�32R�P91O9P@034�32348A;A�/5�@79�O92@134�3193�/5�P/1@/�?49�19��!�� G� ��g��Y��F��H��I�?2348�;2��@79�;iP3O@�/5�AP3@;34�32R�A/O;34�R;559192@;3@;/2�;2�@79�/OO01192O9�/5�O1;i9�O04@019�;2�e934@78�32R�P//1�29;�7</17//RA�/5�p3</4A31��YF��M�r��_�q�� s��H��!I�k;@;9A�3A�N/j9i92@�Q8A@9iA��M�G��

�� s��H��I�� _��H�� I�� G��M�r��q��G��g��H��I�Q9;�9�@79�2;�7@��m79�<0A;29AA�32R�O04@019�/5�29e�8/1��2;�7@��;59��G �� _��H��DI�J�r� �t��_��M�G��,��d031@9148�/5�6/0A;2��32R��9j/40@;/2�=n2�7943<Bl��!E�D��G��H��I�o93@7�32R��;59�/5��193@�?i91;O32�k;@;9A��K�� G��t�q��F��t�� F_ �� K�� K��M�r��q�� Y��H��I�J��q�� _�� F�� M��q��r��_�fr�� d031@9148�T/4;O9��2/e49R�9�� D��C�E ��_��g��H��I�J��r� ��_��W�� _�q�� q��,��./01234�/5�T/4;@;O34�32R�nO/2/i;O34��25/1i3@;/2��!D��E� ��q��_��F��V��W��HH��I�J�r�� s��_��,��d031@9148�/5��9/�13P7;O34��32R�hA9�� DECC��L��F��q�� F��s��Y��H��DI��?OO9AA;<;4;@8�32R�A9O01;@8�Q82@3@;O�32R�P91O9�P@034�32348A;A�;2�@e/�4/e�;2O/i�7/0A;2��9A@3@9A�� W��Y��H��I�J�� F ��_��W�� K��,��./01234�/5�Q/O;34��9@@91��C�� E� �� _��H��I�@79�19A04@A�/5��3@;/234�k92A0A�/5��132��K�� t�� H��!I� �F�� g��q��_�� K��V��C��F��K��G� ��K��V��Mr��F��H��I�� ¡��¢£�¤¥��¦�§¢©¤�4;�7@;2��;2�P0<4;O�AP3O9��G� ��K��V��ªb+«b+#¬b*®v�a--�wZ[[°]�J(&)*+�b+�±"²b+�y*z�"#$%,v�./01234�/5�@79�>3O04@8�/5��;@913@019�32R�60i32;@;9A�N3A773R��D��!�DE!�!��V��H�� I�@79�k04@019�/5�k;@;9A��V��s �V�� q�G ��

�� !��"��#��$��%��$��&'()*(+,-.�-/�0123,4()�5-67-.8.+3�-/�0*9),4�:7(483�(.;�+18,<�=67(4+�-.�:-4,()�:84*<,+2�-/�>(9-)3(<�5,+,?8.3�� :8;,@181�A-+/,�BCDEFGGDCH�IFJKCLMFNL�DE�OFDPCKJQR�KNS�TCUKN�BVKNNWNPH�TNWXFCGWLR�DE�YKZKNSKCKNH�[CKN�\(1,6�98<;,�]..(6-<(;.8(;�_�GGWGLKNL�BCDEFGGDCH�IFJKCLMFNL�DE�OFDPCKJQR�KNS�TCUKN�BVKNNWNPH�TNWXFCGWLR�DE�YKZKNSKCKNH�[CKN�a82;(<�b(18;,�Ycc�WN�OFDPCKJQR�KNS�TCUKN�BVKNNWNPH�TNWXFCGWLR�DE��YKZKNSKCKNH�[CKN�dDCCFGJDNSWNP�KeLQDCH�FfMKWVgKNNKMDCKSNFhKSiRKQDDcjDM�� =.+<-;*4+,-.��k��l��m��k��m�� m�k��k��m��m��k��l ��m�� l��m��k�� m��n� ��ok��k��mm��m�� m��k��p�� m��k��m��ok��k��m ��k��m��l ��q�l�� r��k�� m��k�� #�� #��l ��k�� #� ��m��l ��l��pk��k��k��l��o��l �� #�� m��m�� k�� m��#��k��m�sl� ��t(+8<,()3�(.;�t8+1-;3�pk��m�sl� �� k��k��m��k��u��m��k�� vr�� #�� pk��k�� m��k��k��l��#�� k��k��n��m��o�� l��m�� o��w�� k��k�n��pk�� l� ��m��k��n��o��x��m��l��u��l�k�% m��mm��y��z��{��k��# ��m��k��n��o��m��l��k��k� ��m��#�� |��pk�� m��k��k�� k��k� ��m�sl� ��k�� o�� #��u��k��m�� y}��k��k� ��k��{��~�� }��o��k��k�� m��l ��% ��k��o�� m��#��k�� k��k��pk��o��#� ��mm�� k��p��o��k��l �� k��k��#��l ��,34*33,-.�-/�\83*)+3�(.;�5-.4)*3,-.�pk��m��m��k��k�� m��o��r��k�� m��m��k��m��k��o��#��mm��|��#��o��l ��m��k�� |��m��pk��m��m�� p��m��k��|��k�o��

��m��o��k��mm��m��}��ok��k�� k��m�� #� ��m ��k��#�� m�� |��l ��#� ��k��k��|��m� ��k�o��m�� #�� m��o�� l��#��pk��|��m��k��l��#��l� ��#�� k��m��pk��mm��m��l� ��m��k�o��k��m��m��}��m ��k�� o��m��m��l��l ��m��k��~�� k��#�� #�� m��k�� o�� #� ��m��ok��k�k��k ��k��k�� m��l ��k��%��o�� k��m�sl� ��m��k��w��m��k��k��m�~�� k��#��m��k��#�� k��#��m��m��l ��m��k��l��k��k��k�� m��82�-<;3��#�� l �� sl� ��\8/8<8.483�� k�� l ��

��

�� !" #$%&'�$"! '�$%(�)'%#$*�+'$*#+�&*,'%# -�.$�#,&,/$%#�0��1�"��12�3��4��5��6��7�3�8��9�� :7�;�� 7�<�=>=?�@��A��B��A��A��C��3��D��A�� E��F��G��7H�I�&,$*�I'&!�,#J�I#!(,' K�:�7�� >�LM>N�7�� 7�D�� 7�<�==L?�I�&,�*�OJ��('P,$%#�QI#!(,' �I'#��R'P,$%&'�$%(�I�&,$*�S�%#��*T2�U��5��B��V��7��4��W�4�� 7�;��8�� 7�X��F��;��F �;7�Y�� :7�� 7�<Z[[\]�@_�aBB��B��4��B��A��bcd_�efdgghdijg�kcljmcgcdn�jfo�pfjqdrH�s' '$�&+��%�tu&'/#,�%$*�S+,*(�'%K�:�7�v<w? ��xvM�Ny7��A�� 67�<�==�?�I�&,$*�.$#+�*�OJ2��z��E��7��5��AF��B�G��A�7�

�� !��"�� #��#� ��$�� "�� %��"�� !��%��&�� #��! �� #��#��! ��'�� !��%��&�� "��#��! ��%��"��%��(� ��"�� '��"��!�� "��&��#��! �� "��!��"�� #��)�� *��#��'��"��"�� $�� %�� %�� *��#�� #��! �� "�� %��!��"� ��"�� %�� #��+,-./0123�4��'��4��5��5��6�� 7��'��%��8� ��#��4��9,:,0,;<,2�4!��5��=��5��'��)��)��)��4��>?@A@B�CDEF�GHIJKL�MN�OPQFR�SJPJQFHFPL�'��4�� "&T�� U� ��6��&�4�� 8�" ��V�� 4�� "��W��XY��Z�[KEMM\]�P�DFERJP_�abcdefg�bh�ifjkgl�mnonfdpqr��sXtZ��t�t&��4��W��X��sZ�ubpkbgbvl�bh�wnxkfepny�V��z��'��{��45'�6�! ��4��5��5��WU��T��z��T�==��D_�>?@@|B�C}RF\HPJR~��J\�JLMP�MN�DRJL� ��T�#��"�4�� z(�� }MI�\JLMP_�wfenoqxfd��mfh�fd��uqfqn��ekxndok�l��X��Z��&t��*��U��5��)� �!��X?@A@B�Cz""��"��5��'��4�� "&T�� $�� #��5��"�z �� *��L��FPL]�P��J]EL_�abcdefg�bh��cdokevfe��k��khndl�ifpcg�l�bh��ckgfe��dbxkepn��XstZ��&��*�U��4��X��Z�ubpkbgbvl�bh�ubpkfg�wnxkfepny��z��'��{�6��#��6�! ��8 ��z��6��5��X��tZ�C��#��z(��4��6��4�� V�� %�� ""��4��L~\F]_�abcdefg�bh��bgnopnepnr��t��&��

�� z�T��""�!��X��Z��evnd�jfefvnjne�� j�kdkpfggl� oc��bd�n��pbvek�kxn��qndf�kno��cddne��o�f�co�fe��hc�cdn��dbjkony��%��U{��6�8��) ��5��Y��=� !��!��)��X��Z�C'�� 4 ��"��!�� 8�� z��5�� 8��{��U��""��"��8MPN\KL�P�LEF��JP�JP��L~_�abcdefg��d�nd�fe��ubpkfg�unpcdk�lr��XtZ��t&��)��"��5��X��Z� qn�u�c�l�bh��olpqbjn�dkp��db�nd�kno� fe�� bdjfgk¡f�kbe� bh�u�kng¢ndvnd£o�u�f�n¤ dfk��evnd��¥�dnookbe�¦exne�bdl¤§��u �¦¤§��jbev�bh�u�c�ne�oy�V�� "�6�� z��#��"�'��*��)��X��Z�C4��4��"�4(��{��8 ��8��M_� qn�©bev�ªbev��dfp�k�kbendr��t��&�s��5��"��4��4��4��X��Z� qn�mf�n�bh� ne�nepl��b��bggnp�kxn��behgkp��fjbev�«¬¤¬�®nfdo��g��ne�bh�blndfqjf��b�dl�fe��ubpkfg�fe��cg�cdfg�ifp�bdo�¦ehgcnepkev�k�y�5��'�� "�� °��#��5��=��V��X��Z�ubpkfg��nxkfepn��ndo�np�kxno�fe��qnbdknoy�V��z��'��{�6�! ��U��#��4��X��sZ��qn��hhkpfpl�bh��evnd��fefvnjne�� dfkekev�be��±co�jne��u²kggo�bh�©kvq�upqbbg��fgn�u�c�ne�o�ke� nqdfey�6�� V�� "� 6�� z�� 4 ��'!�!��#��'��#��4��*��° ��4��X?@@³B�CDEF�GHIJKL]�MN�$�� "��4��5��'��6��4�� "&T�� U� �W�� M~]_��olpqbgbvkpfg�mnonfdpqr��Xt��Z��&��=��X��Z�ubpkbgbvkpfg��¥�gfef�kbe�hbd��qn�mf�n�bh� ne�nepl��b��bggnp�kxn��behgkp��ke�¦gfj��dbxkepny�� "�$� ��T��! ��6� �� "� $�� X�4�4Z{� 4��6�! ��6��"U��X��Z�µbpfg��bggnp�kxn�u�dkhny�6��"��V�� 8��"�$�� $��6��'��{�4 ��'!�!��#��6�! ��T!!��T��4!!��5��'�� X��Z�C�� &�8� �� z""��#��V��'��8� ��#��4��X8�� "�$ ��6RM¶PKFB_�ubpkn�fg�unpcdk�l�u�c�knor��XtZ��t&��s��T� ��6�5��5��==��'�8��8��!� ��'�4��X��Z��evnd�jfefvnjne��

�� !��"��#��$��%��$�� &'()*�+,�+�-*+.'�+'/�01+1)2�&'()*�3+'+()4)'1�3)156/,2�+'/�7)689):,�-)'/)';<�16=+*/,�>699);1.?)�&((*),,.6'��@+*.A6*B�C.D/)9�E�FGGHGIJKI�LMNOPGGNMQ�RPSJMITPKI�NO�LGUVWNXNYUQ�ZJGN[\�]KHPMGHIUQ�_MJK�&9.�&DA+*�7.*+,1)5�3619+(5�aFa�HK�LGUVWNXNYU�EbNMMPGSNKcHKY�J[IWNMQ�PdTJHXeOKHfcPXgU[aJVaHM�� h'1*6/i;1.6'�j�� #��k��#k ��l��#�� m�� l�� #�� #� ��l ��n��l�� #��l�� l��k ��o��!�� ll��#��#��k �� p��q�� #��m��l��ll��#��l�� #��l��l�� l�� #�� m�� l��q��r��l��k��l�� !�� #��%�� #�� #�� #��l��ll��l�� !�� o�� l��l��#��#�� l��n��#�� l�� #�� #�� #��k��#��o��# ��!�� #��k ��#�� l�� #��3+1)*.+9,�s�3)156/,�m��!�t�� #��l��l��m�� u��l��v�� n��#��q��k��q�� n�� w� ��#�� m�� u��k��xyz{|}~��y|��}��m�� l��mq��q��#��k ��$��m�� #��#��k��l�� q��w��# ��k��#�� #�� k�� k��p��!m��%��jt��q��l� ��!�� k�� #��w��$�� .,;i,,.6'�6��),i91,�+'/�>6';9i,.6',�m��# �� l��!�� #��m�� q��#��l�� k��q�� #��#��k ��q�� #��m�� k��q��k�� l��q�� #��#��k�� k��#�� q��

��#��l�� k��q��l�� k�� #��k �� t��l��q��#��k ��l�� #��k�� #��k��#�� o�� l��q�� q��l�� q�� #��k ��t��l��#�� #��#��k��#�� u��k� �� l�� k�� #��t�� l�� #��ll��k��#�� #��k ��m��l��#�� #��ll��#�� #��#�� l�� l ��o�� q��#��l�� k��q��!�� q�� #��% ��#��l�� k��q��!�� #��o�� !�� #��% �� q��w�#��k ��l�

��

�� !"#$% �&� '�() �*�'�++ ��,-�+.'�� /'�0())�1�23�� /�4�� 4��3��4�� 567�89":%;#5%<=�<>�?9%:$%=@�A�!B;6%57;59B7�C7D�!B5 �*�'�.� ��(E��.E'�� F'G'��H�� '�'��3�� I'/'�JKLMLN�2OPQ�RSPQT�PU�VWXYZQPW[�\W]X_��4�� VZaXb��cB%d%=<:<@e �*�'�(E�0�1 ��(E�,,'��4�� I'�0()�)1�2/f��F�4� ��g�� h<9B=#:�<>�iB#=%#=�j<;%75e�<>�k7<@B#l6%; �&� '�- �m��(+ ��),��..'�G� �� n'o'��p� �� H'F'�JKLMqN�2rWPsXt�G��u�v�� *��w��RZUXQ[x��yQZtQ]a�zPtQ{[x�zZWa{b�|��w�� '�� *'�0()�)1�2�� p�}��Hm�� h<9B=#:�<>�:#D~�#=$�8<:%5%;#:�j;%7=;7~ �&� '��) �*��( ��E��-��

�� !��""��#�� "��$%��&� '��(��" ��"�� $��"��$��%��)��$��*��"��%�� "�)��+� ��,��$��-�' ��"��.�,��"�� "�� $��"�� %�� %��"��/��"�� "�� 0�� "��'��%��"��$��"��%�� #��%��"��1��"��%��"�� 2��)��$��"�� "��1��%��+��&��%��"��1��3�� +��%��"��"�� )��0��"�� "��*��$��"�� +��4�0��"��""�� 5� ��*��"��$%��&��3�� +��"��"�� 6789:;<=>�)��?��@ �� A�� B��(� ��1��1��)��B��C7D7;7EF7=�@$�� G��&��H��I�J4�0��"�A�$ ��#��)��"��"�� 3+��B�� A��"�-K�B��L��MNO�PQRSTUV�QW�XONUYZVZMUMZQT�UT[�\SUZTZT]��.��? ��@� ��(��H��I�T_ZSQTOTMUV�aObZ]T�MNUM�cSO_OTMb�dSZOe�MNO�fQTbMSRfMZQT�bgOfZWZOS��@� ��"��1��h��)��H�� I�J#��"��3*� ��)��h�� G��L��RSQgOUT�PQRSTUV�QT�dSZZTUV�cQVZfi�UT[�XObOUSfN�� j��j?��j��h��@�3��/� ��A��H��.I�T_ZSQTOTMUV�fSZZTQVQ]i��#��*"��G�$��0��"�B�� H3��I�&��(�&��(�(��B ��A��*"��B��A��B��3��H�� I�kbO�QW�lmn�ZT�fUgRb�fSZO�UTUVibZbo�p�fUbO�bMR[i�QW�MNO�kTZ_OSbZMi�QW�qQT]�rQT]��"��"��"��"��s�'��"�G��t��B�2��A�&��H��I�J��%��$ ��s�$�1�'� ��B��A��'��

3'�� 1��"��h��B��L��\QuUS[b� UT� WWOfMZ_O� kSYUT�T_ZSQTOTMUVZb�WQS�MNO�vwbM�dOTMRSi��B�� A��j�?��j��B�2��A�&��H��!I�J��%�s�$��B��$��$�x�@�(�'��%��"��3'��L��kSYUT�cQVZfi�UT[�XObOUSfN�� ,��y��3Bt��@��B��B��4��&��/� ��(�/��H��I�zUggZT]�WQS�fSZO�UTUVibZbo� Z[OTMZWiZT]� bZMOb� NQMbgQMb�� $��t ��0��A��-K��@2�0� 0��$ ��5� ��&��B �0��(��H��!I�{ggQSMRTZMi�UT[�dSZOe�gSUfMZfUV�UggSQUfN�MQ�MNO�gSO_OTMZQT�QW�[OVZT|ROTfi�� $��&��t ��}�2� $��-K��"�0�% ��G��0��&��H��I�J)��G��"�@ �� (� �� )�%� B�� x� ��B��L��nOfRSZMi�PQRSTUV�� .�� j?,,��t ��&��~��2� $��h��H��I�J~�� #'��"�B��G��-K�B��HB��x�1��?(� �� B��I�� qRUT� lOQ]SUgNi�XObOUSfN��RUSMOSVi��.��?,��&��B� ��A��H��I�dSZO�[ObZ]T�UT[�RSYUT�gVUTTZT]o�WSQ�MNOQSi�MQ�gSUfMZfO��"��$ �� @�� 2��%�� &�B� ��t�3��5��&�)��5��G��H��I�MNO�fQbM�QW�fSZO�MQ�bQfZOMix��%��?��"��"�� ' ��1��@ �� 1��!��&�2'��&�� &��)' ��B�'��@��H��I�J�� $� ��"�� B�� A��"�)��@��3��+�0��HB��x��1��"�)��L�B��I��qRUT�lOQ]SUgNi�XObOUSfN��.j��?�!��G��K��G��&��&��@��G��&��H��I�(�'��%��A��B��"�1�'� ��A ��"��s�$�~��HB��x��1��"�)��B��IL��lOQ]SUgNZfUV�XObOUSfN�� ,��j�� ? ��%��H��.jI�aOWOTbZYVO�ngUfOo�dSZO�cSO_OTMZQT�MNSQR]N�kSYUT�aObZ]T��%��0x�&�� A��2��5��H��I�ngUMZUV��cNibZfUV�UTUVibZb�QW�bQfZUV�UVWQSUMZQTb�ZT�ZTWQSUV�bOMMVOOTMb�USOUb�dUbO�nMR[io�mTWQSUV�nOMMVOOTM�pSOU�mbVUUYU[�ZT��UT�UT��&@�� -K�s�'��(�22��(��t�$��H��I�J#'�� A��"��A��'��B��

�� !"��#��$��%��&��%�� '()�'*+)�,�-./0)�12/345*5�67�-60*/3�8/9(636:*)5�;)3/9)<�96�=>?:5�@A/5)�-9?<4B�')(>/2�CD9(�=*59>*09E��13*�F/2:*/G/<*�HIIJKLMNO�PQJROIIJQS�TOUMQNVOWN�JR�XOJYQMUZ[�MW\�]QMW�P_MWWLWYS�]WLOQILN[�JR�aIRMZMWS�aQMW�b/>4/<�8/>(*cd�PZeTe�INf\OWN�JR�XOJYQMUZ[�MW\�]QMW�P_MWWLWYS�]WLOQILN[�JR�aIRMZMWS�aQMW�g(5/2�h(/4/+G/5(*�PZeTe�INf\OWN�JR�XOJYQMUZ[�MW\�]QMW�P_MWWLWYS�]WLOQILN[�JR�aIRMZMWS�aQMW�ijJQQOIUJW\LWY�MfNZJQS�OkVML_lRMQ[M\mnopqYVML_eKJV��r29>6<?09*62�� s��t�� s��s�� t��$��$��"��u��$�� t��s��s�� s��v�s�� s�� w��$�� s��s��t ��$�� s��$��s�� s�� x��s�y�� s��z��s�� x��s��{�� v��s��$�� |�� s��}��ss��t��x��&��ss�� t��s��s��~��s�y��u�w��"��y��s�y��y�� w�� |�� $��y��s�� t��$��"�� s�$�� s��s��w� �t��/9)>*/35��)9(6<5�y�� w��$�� y��s�� s�� t�� s��v��y�� ~�$��~��~�$�� t��x��s��s��v�� u�� t�� y�� s��~��$��t��$��=*50?55*62�67�;)5?395��A6203?5*625�&��v�{��y��s�� t��s��s�� y��$�� t��w�� w��s�� t�� s�z��$��{�� w��s�� w� �� s�� "��w��y��y��{��w��z��$ ��!��s�� s�y��

��!��s�� s�y��$ ��s�� $��s�� w�� $��w�� $��s�� y�� y��s�� $��s�� s�y��$��y��y��s��w�� !��s�� t��s�� s�y��v��w��s��s��y��t�� w��x��s��u��s��$��s��w��s��z��s��"��$��& ��%��%��"��s��y��s��w��$��s�� w�� s��s��w�� $�� s��s�� w��t��s��

��

�� !��"�#�$�%��&�# �'()�*�+��,)�-��./01�2+� ��3��)�*+�4122,5)67��'�&��89�##�� :;��<�!�# '��'�� =��#;��#��> � ��?��@#�A��= �� ?��BCDCECFGH)�I��J��KK��IL�IL�M�N��M+�OL��)�O+��LL��)�P+��*��)�Q+�4122R5�6S�T�M��U��V��TK�T�K0S�V�K�WV��I��VM��KK�V��XT��K�4��S�T�MJ��KK�Y��S�K�V��I�Z��56)��[#��#)�*�+��4\5)�-��2\0�1]+�S��S��)�O+�4122,5��@�'"��?(�4��V��K�M��V�K��V�5)�I��J��-TLK�V��+�S��)�P+�P��)�P+_+��PK�3�)��+�412�15+�6��U��V��WV��IK��KK�V��XT��K��_��L��M6)��[#��#)�*�+�1415)�-�R�0��.+��)�*+�a��)�O+��b��)�P+�412�\5�6��U��V��WV��XT��K��c��-T��Y� ��-�V��4��S�T�MJ�_��M��M56)�d� '�#��e$�#A��f��> ;�[#��#�g��h��?�)�*�+�]41�5)�-�,/0/,+�

�� !�� !��"��#�� $�� "�� %��!�� &'()*�+)),*)�+-�)(.*�/01-+1-)2�3,4&,0*�5'+3'�10*�1-��%��"��!�� 6�!�� "�� 7��!�� %��"��8��"� � �� $�� !��$��6�!�� $��!��$�� 9�� #�� "�� :��!��;<=<><?@<A��7�� B��9�C�� 8�� DEF�GH�I�� J��!��K��K��L�� M� ��!��N�� DM��O�P��#�� Q��#��"I��RSTUVW�RXTYZU[\�R[Y]UX��G��_9G��M� ��Q��D��GH�[X�RSTUSWSa\�Sb�cZ]XZ��O�� M� ��Q��DEFF�H�dSeTXf[YVW�bZVgXhSZi�Sb�jZVeUVek�lVWYX� YZlX\�� O�Q��M� ��B� ��6��M� ��Q��Q��!��Q��DEFFmH�IB!�� J��!��K��8��Q�� Q�� !� �I�� nSYZeVW�[X�RSTUSWSa\�Sb�jZVe��D�9EH��G�9op��M��q��D��GH�je[ZS]YT[SZ\�Sb�RSTUSWSa\�D�� 6�� 7 ��!�� L�$�K$� H��O��7Q��8��Q�� 9r��Q��r��s��968�� DEFFFH�I��L� �� "��Q� �":��8�� 7%��J�� P��"��M�� J��9�� I��SYZeVW�Sb�t\TSWSa\�Ve]�u]YTV[USe��p�D�9EH��FG9��E_��8��r��DEFFmH�jelX[UaV[Uea�Sb�STUVW�Ve]�TYW[YZVW�]UgXeUSe�Sb�vYVZZXW�� w�� :�� C�� x��

q��!��8��Q��B� ��Q�� #��7��DEFFpH�IP�� K��"��Q��M� ��!��N�� x�� "I��cZ]XZ�yVeVaXgXe[�R[Y]UX��E��m�9oFF��8�$�C�� 9�� L�� DEFF�H�zB!��{��K�� B�|}�RSTUVW�cZ]XZ��DGH��p9Em��8��$��7��!��7��7 ��7��DEF�FH�IB!�� J��!��K��L��M� ��!��N�� 7$!$I��~VeX �X�ue[X�VgU��G�DEH��9EEo��8��L��DEFF�H�[X�[V[U[UT�Sb�dZUgX�Ue�jZVe��X�TSWWXT[USe�Sb�VZ[UTWX�Sb�[X�bUZ[�XgUeVZ�Sb�STUVW�fV[SWSa\�Ue�jZVe��O�B�� B�� DEF��H�M��EF��x��#��7��x��$��J��DEFF_H�IB!�� Q��!�� J�� 8�� Q�� !��q��Q� �":��8��I��XVW[�yVeVaXgXe[��DE�H��o9oF��x��!��DEFFoHIN�� s��M��I��RSTUVW�RXTYZU[\�R[Y]UX��7�7�� E��x�� DEFF�H��IR[Y]\�Sb�XbbXT[UlX�bVT[SZ�Se�vYVZZXW�Ve]�WSTVW�]UfY[V[USe�VgSea�lUWWVaXZ�Ue�~XeV�[SheI��Q�7��s��B� ��7$��!��Q��P��D��m�H�RSTUSWSa\�Sb�hVZ�Ve]�VZg�D�� O�Q��!��7 ��$�7$��H��O��Q��B��DEFF�H��XfSZ[�Sb�[V[U[UT�fXZ[VUeUea�[S�vYVZZXW��Q��7��7��9��7��DEF��H�I��M� ��!��N�� K��7��B��o9_o�q��"I��RSTUVW�R[Y]UX��Eo��p9�pp��Q��9� ��$��7��DEFF�H��Ve]VWUg��O�7�� 8��9�x�C��DEFF�H�IB!��M� ��!��N�� DM��O�7��x�!�� x�C��J��7$�� C�P��!��HI��YZVW�~XlXWSfgXe[��o9�Em��$��DEFFpH�I�� J%� ��L��M� ��!��N�� B ��P��!��I��RSTUVW�RXTYZU[\�R[Y]UX��GD�FH��pp9��$��7��9K�#��7�� DEFFmH�I�� J%� ��J��!��K��M� ��!��N�� L�� L��B ��P��!��I��nSYZeVW�Sb��YgVe�

�� !"�#��$��%��&��'��&�� ()�*)+,-./01./2)�/).2�.3,�43,)25,)2)�26�(007,--/+,),--�152)0�819:�;/./9,)-��<,=,:�(>/7,91�(6-31)/�?@@ABCDEF�GHAIF@@AHJ�KFLDHEMFNE�AI�OABCAPAQRJ�SDTU�VNCWFH@CERJ�XHDN�<1,,:�Y1+1/=�Z[?[�CN�KFMAQHDL\RJ�SDTU�VNCWFH@CERJ�XHDN�]2.1_1�,>_19/�(->�Z[?[�CN�KFMAQHDL\RJ�SDTU�VNCWFH@CERJ�XHDN�aAHHF@LANUCNQ�DbE\AHJ�FcMDCPd�DI@\DNCDPCHFTDeRDTU[DB[CH�� *).72:fg./2)��'��h��i�� %�� j��i��k ��l��k ��ii�� m��i��i�j�� i��ii��i�� %�� j� ��%��k �k�� m�� %�� %�� ii��i��n��%�� i ��ii��%��i��j��o��k� ��%��p�� k%�� %��k ��j�� k��j��j��%�� p�qo��r�&��s��l��k ��%��j��i��i�� i��%��k �� i��j��%� %��i��i�� m�� %��ii�� i�� t%�� h��i� ��i��%�� %��j��i��h��u�l��i��i ��i�� "#��"� ��v��i��v��]1.,7/1>-�1):�],.32:-�l��k��%��l�� i�� "#�"��"� �� v��v�� v��j�� !��kw��x��w��o��y��lk ��l��i�� j��m��j��j��k��q�i��j��k��o��i�� s��z��{� ��i�� %��i��j��%��!��|�� y�� i� �i��i��i� ��j� i��i�� i�}��kw��%��{��i�!��i��l�� k� ��ii��i�� j��r��r �i�� i��i��r}�i��j� i��i�� /-gf--/2)�26�~,-f>.-�1):�;2)g>f-/2)-��%��i��i�� k��i�!��}�j�� q� ��s��}}�j��q ��#�s��l��j��}}��'��!��

�� q��s�� j��# ��l��%�� y��i�� i��"��j��m� ��##��i��kw��%��{�� i��"!�j��# ��i� �i��i�� i� "� �j��m� ��#�!��i��j� i��i�� i�}"! �j��m� ��#��o��i��%��k ��%�� i�� j��'��%��k ��i��%�� j��%��k ��{�� i��i��l��q��"��rs��%��q��"��#s�%��k ��%��i��%�� j�� %��%� %��i��%�� n��%��k ��%��i�� j�� i��i��q�� rs��j� i��i�� q��r�s�%��k ��i�� j� �� i��i��j� ��%��i�� j��%��k ��

�� !��"� ��#�� #�� $��%��#��!�&�� '��!�$� ��'��!!��()*+,-./0�� 1�� 2�� 3�%�� "�� 4)5)-)67)/�1$�� 8��8��%��8��9��:;�<�� 2�� =�>�"��?��"��%��"��$� ��!�"��<�@ABCDEF�AG�HIFGECI�� J�KK��1��9��;�<1��!�1 ��L%��M� ��!�=��=��M� ��?��<�NCEDOED�@ABCDEF�AG�PAQOAFARS��9�;��:TJ��T��1 %��8��9��;�<U��M� ��!�8��2��LV��!�� 2�� <�@ABCDEF�AG�WEXYOC��JK��1��L��9��:;�PAQOEF�Z[SQ\AFARS��U��]��#�#��U��>�M��"�$ ��]��1�� 9��:T;�<=�� !��>�U��<��ZIC[ADEFO_S�EDX�PAQOEF�Z[SQ\AFARS�BFFI_OD��aJ��2� ��9��T;�bABDXE_OAD[�AG�PAQOEF�W\IACS��U��$��8��$��U��>��"�$ ��=��8��8��c��9��;�<1��!��M� ��$��&�� !�� =��&��2��d�<�@ABCDEF�AG�effFOIX�PAQOAFARS��KK�9�;�� J�:��=��1�9��;�<gI_EOF[�AG�eQOX�e__EQh[�_A�N[GE\EDO�HAiID�<�M��%��!��>��>jj&&&��

k��9��;�PAQOEF�Z[SQ\AFARS��U��>�1��$��"�$ ��k �� 9��:;�<1��!�1 ��1��3�$��!�=��=��L!!��%��?��<� OiAD_\FS�AG�P\E\IX�lDOmIC[O_S��9��;��:JK ��n��9��;�BOFXODR�E�oI_pACh�W\IACS�AG�PAQOEF�qEfO_EF��3k>�r�#��3�%��"��8��L��9��;�<�� LV� ��!�� 1��2��d�� "� �� n�!�<��ZAFO_OQEF�EDX�sQADAiOQ�NDGACiE_OAD��aTJ�a:�� J�a ��8��1��!��8��9��;�<1��!�� 1��=�>��2��!�U��2��d��<�@ABCDEF�AG�effFOIX�PAQOAFARS��9K;��J�� 9��T;�<�� "��!��M� ��$��&�� 1 �� 1��<��@ABCDEF�AG�PAQOEF�PQOIDQI[�E_�bICXAp[O�lDOmIC[O_S�AG�tE[\\EX��a�9�;��J ��M��"��2��$� ��1�2��9��::;�<8�� M��!��LV��%��] ��r��1�� >�=��n��JU��L!!��<��sBCAfIED�@ABCDEF�AG�PAQOEF�Z[SQ\AFARS�� :��K��:JK�a��?��8��k��9��;�<?��=! �� 2��u��#��8��u��<��vEi[\E\CO��K��U%�� c��9��;�PAQOAFAROQEF�W\IACOI[��U��>��"�$ ��n��"�1�� 9��:;�<r�%� ��!�"�� =��%�� 2��%��>� U�� "�� L%��<�@ABCDEF�AG�ZIC[ADEFO_S�EDX�PAQOEF�Z[SQ\AFARS�� :K��>�:KKJ:�a��

�� !��"��#��$��%��&��#��'��(�)*+,-�./�).0123�(42*5-�26.78�)*+,97*:�;<59�=2:9�./�*59�>71?9@:1*-�./�A:/2527B��C2@2627�D52:1E2,95�FGHG�IJ�KLMILNLOPQ�RJISTUVIWP�LX�YVXZ[ZJQ�YUZJ�\2:.+,�]1274.+@�HVVIVWZJW�_ULXTVVLUQ�TaZUWbTJW�LX�KLMILNLOPQ�RJISTUVIWP�LX�YVXZ[ZJQ�YUZJ�c�dLUUTVaLJeIJO�ZfW[LUQ�TgbZINh�bGiIZJaLfUjNWUGfIGZMGIU��A7*@.,+0*1.7�� k��l��k�� l��k�� mk��k��l��n��"��k�� l��"�� n� �l�� l��n�� k��l��"��l��"�� k��o�� p��q�� ll�� m�r��"��n ��r��l�� "� ��& ��n��l��s��o��k��l��"��n��mk��k�� n��l��k��m� �l�q��n��k��"�� n��k��l��k�� "��l��k��k��n�� k��p��l�k��"� "��mk�� l��k��k��m�k��l��k� ��"� ��l�� k��m�k��l��k�� l��"��l��k�� "� ��l��n�� l��ll�� n�� p��l�k��n�k"��k�� l�� "�� m�r��l�� n� ��"�� l�� "�� l��n��k��l��k��n ��n� ��"��k��s��l��k�� o��k��"��m��k��m��k��m��p��q��"��k��l�� l��t��l�� "� ��k�� r��l��l��"� ��uk��l�� s� �� n ��"��k��l�� l��k��v��k��m�� k��o�lk��k�� o��"��mk��n� ��k��l�� n ��"� ��uk��k��r��t��k�m��k��"��n ��"��mk��l��l ��w��\2*9@123�27,�\9*5.,:�uk��t��"��n��"��l��k��l�� k��"��o�lk��k��x��o�� s��k�� k��n��m�� k��"��n ��m��k��k��"��n �� n��l�� n� ��n�r��k�� p�� x%��"�� mk��m�� n��l�� k��k��n��l��k��k��l�� l��y��k��l�� uk�� m�� p��z��uk��k��k�� t��n��n��l��ll��t�� "� �{�r�� o��n��l��" ��l��n�r�l��s��m��l�� n� ��y��n�kq��& �k��ll��m��mk��k�m��n�"��k��n �� "� �|��%}�l�� n �� ~1:0+::1.7�./��9:+3*:�27,�=.703+:1.7:�uk�� l��k��k��k��l�� k��k��k��uk��l��k�m�"��k��m�� l��n��k��k�r��l�"��m�� &l��k�k��k��n��k��k�� k��n��m�� k��l�� "��|�� x�}��k��k�� k�� k��{�r�m�� n� ��n��"��l� �� k��m��k�� k��o�� k�� n��k��p��k��"��mk�� l�� r� ��k��m��k��n �� n ��k��n�� l�� n��k��k��k�

��

�� !�"�#$%��&�'%#$() �� *�+�,�� -�.�,�� /�� 0(��'1234565789�:;<=5>?�87@�A?B8C5D4E�F�G�HI�JKKL��G�KIMHNKIOPG�Q��G�QG�JK*O*L�R@;>8=5D789�S?8<;4?6?7=T�UB54@�R@5=5D7��F��V�WX��Y�� .��Z��G��%[\ (�]�(_�)��1�%��('��a1�b%�_1�cdeefg�hi��Y�,��.��j��k��+��l��X��F��Q��W��m)(n� � $�� %� op% $n� ��q123B59@�r?C?9Ds6?7=��MtXtuHNtIPG��.�� -G�JuPPtL��vDw5D9Dx5?�@?<�:;x?7@89=?4<�1�y)%� p%��_q�% �z']�{1�y�')%�|�}�q�m�_p$n%�$(� 1��~��.��G�G��j��]��1�c��g�h��j�� Z��.��i ��Z��$#�) $�q�� $��)%�12�86?��?��9;6�R�=?68?5��F�G�HK��G�OKNKPKG�� G��G�JK*OIL�=B?�S�=B�D��S?7=89��997?<<T��D;7@8=5D7<�D��8�UB?D4��D��?4<D789�3D7@;>=��F��V�WX��G��.��W��-G��G��j��QG��G�JuPPKL��<57x�S;9=5C8458=?�v=8=5<=5><��JI�.��GLG�-� ��X��-��.��Z��/G��G�JK***LGv=;@?7=�3;9=;4?�57�3984�E�A��87@��?84��UB?�R7>�>9Ds?@58�D��5xB?4�R@;>8=5D7��H�JK�P*NK�K*LX��k��Y� G�

�� !��"�� #��$�� %�#��$�� &��'�� $��"��$��(��) ��("�"��*��$�� +��,��*�� (��-��*��$�� $��'�� +,��#��$�� (�� ,��*� �� +��*��"��*�� $��+��+��"��*��-�� .��"��"��+�� /��*� ��""��-� ��*��0��"��1�/�� +��%��+�$�� $�� $��+��$��$��$�� $��+� �+��+�� '�� &��2��)��+�$�� . ��0��* ��* ��.+�� 0�� "� ��.��++��+�3456789:;<=�+�� 0�$��>� �"� ��+�?:@�AB68C�A54D�5A�?:@�4@<@849:�<98C@�E<B6F�3456789:;<=�$��GHIJKIIHLM�LN�OPIKQRI�SMT�ULMJQKIHLM�)�� +��+�� +��+��V@4@�BW@6?BAB@WX�68D@CY�Z<E7<?869@�87E<@X�E<@�5A�8C95:5CB9�W4B6[<X�\<Y9:@W@CB8�86W�<@]E8C�\@4@4<B56_X�Z86W8CB<D� 86W� 4577@4Y_X� Z9:@8?B6F_X� 86W�Z8FF4@<<B56_�a@CB87BCB?Y�5A�?:B<�<98C@�V8<�\E?�8?�bcde�� A�?:@�3456789:;<=��)�� #�� * �� " ��+��+��-� ��+��+�� 986�8\\45\4B8?@CY�D@8<E4@�?:@�<?EW@6?<;�W@B86?�"��*��(�� "�� "�� +�� +��"�� +��W@?@4DB6B6F�?:@�<?EW@6?<;�V@8[6@<<@<�86W�<?4@6F?:<�$��*��"��*��+��+��/��*��"��*��fPghLiTIj�>� �"� �� k�+��l��) ��m�*��n��*��OPNPiPMJPI�)"�� o��.��p0�Z(��l�� q��'�_��rs=tu=t�vwxuwywzux=y�{||wxu=}uwt��(��j�)��2�" ��)��q��.��0�vwxuwywz~�w��u=tx��(��j��2�" ��

) �*��)��"��q�� &��.��0�Za8?B568C��48D@V54[�5A��@9B<B56<�56�m�*��n��*��j�)�� k��+��*��?EW@6?<_�ys=tu=t��w�st=y�w��vwxu=y��sw�y��|�� ,%��p,�%��CB@4WB6B8X��@D8?BX��db��Z�:@��59B8C�) ��+�)��$��) �� k��+�� 9B@69@<��89EC?YX��@:486��6B@4<B?Y_��vwxuw��y}�s=y�v}s=}�z~��w�st=y�� ,��) �*��)�� &��q��(��>��.��p0�Z�:@��D\89?�5A��87@CB6F�56�?:@��??B?EW@�5A��*��$��m�*��@:8B54<_�rs=tu=t��w�st=y�w��y}�s=y��|�=sx�� %��%�,��n��>��1�.��%0�� x=}uwt=y�¡�=|�s��t}�.��0��¢��k(j�2��k�++�� &"��l��2�� $�"��<:8��dbb£��Zn��n��2��2��j�>� ��l�� *�� m� �#��_��w�st=y�w��|�=sx��wt�{ wy�|x�tx��!��.�0��%��,��3:@6FX�¤85686��db�d��Z�:@�¥AA@9?��89?54�A54��?EW@6?<;��@B86?��@:8B54_��w�st=y�w��¦��=t��|w�sx��=t �{ �y}�§�=stutz��!�.�0��%,p��m��m�)��.��!0�v�s��~|�ut�vwxu=y��|�=sx��p�� "��"��q��(��j��2�" �� 2��k�)��.��0�©�t�|ª��t�uswt��t}ª� =t � «|~x�w«=}�wywz~¬��t �s|}=t utz�}��x=�|�|�w��«|~x�u=}sux�=t �|��|}=tx��|�� u|ws �s|��(�� "��>�&��q��)��(��j�� 2�" ��:8D@<86X��DB4BX�®��db��Z�:@��?EWY�5A�)��k��)��o ��@D8C@��?EW@6?<_��}�ux|�ut�vxu�tx�� x�twywz~°ª�� p,%�� 2��.��0�=t��=|~�z�u ��}w��=x}ws�=t=y~|u|��(�� "��o��)��(��j��2�" ��o��++��.��0�±=|ux|�w��v}s�x}�s=y��²�=}uwt�¡w �yutz��2�" ��o��o��.��0�vwxuwywz~�w��vwxu=y��u=tx��(��j�(��2�" ��o��l��m�2��dbb³��Z84@6?8C�'��j��++��n��µ�)�� n��*��m� �#��1�+�,35E4<@_��w�st=y�w��uy ��|~x�wywywz~�=t ��|~x�u=}s~��%.��0��%�,��!¶�� k��n��.��0��|~x�w��}sux��ws~��o��$,�q� �"��/�k��1��)��1��(��(�/��.��0�Z45D5?B@�86W�aB<[��89?54<�a@C8?@W�?5�

�� !"��#��$��%��&��%�� '�()*+�),-./0�1,23)/45)6,27�8.9606):�.20�;*96.<696):�,=�>*.34/*?*2)�(5.9*�=,/�@ABCDEAFG�H*I6.2)�J*K.I6,/3��'L<./�'96I*/0626.M�NOOPQRSTU�VWPXUOOPWY�ZU[SWT\U]T�PX�PQRP_PaY�b]RcUWORTa�PX�dSeS]fSWS]Y�gWS]�h/=.2�i,42*36�djNj�R]�PQRS_�QRU]QUO�kUOUSWQlY�b]RcUWORTa�PX�dSeS]fSWS]Y�gWS]�m�nPWWUO[P]fR]�SoTlPWY�Up\SR_q�S_RcUWfR]RSro\ejSQ�RW��s2)/,045)6,2�t�� u�v�� $��$��w��u��$��w��$��x�� y��$��w��$��u�� v��z��u��$�� u ��v�� u��u��u�� $ ��{��w��$��w��w�� u� �� u� ��w ��v�� $�� v�� $�� $�� uu�� w�� $�� v�� $��w��$��v��$��w��|�� u��"�� v�� v��uu��z�� {��v�� z��w ��z��w�� "��w��w��v�� }��~��u�� w�� $��w�� $��~��$�� u�� ~�w��u�� u��u�� u�� u�� u�� "�� z�� "��$��v�� uu�� $�� $�� w��u��$��$��w��$��$��{��v�� u��u ��u��u��$��w��$�� "��y��w�� u��z�� $��v��v��$�� $��$��w��$�� w��u��$��w��$� ��ww��z� ��$�� $��w��u��u��u��w��$� ��u��$��w��$�� u�� $�� v��w�� u��u��$��z��$��u�� y��u��u��$��w��$��v��$�� u��{�� u��$��w��$�� $��w��y��w�� v��u��u�� $� w ��u��$��w��$��uu��$��u��u�� uu��&�� w��u��u��$��w��$��z��&�� w��u��u��u��$��w��$�� $�� {��u��$��v��u��u��$�� u�� u��u�� v��v�� u�{��$��}��u��$� �� $��$�� "�y�� w�� $�� z��w�� u�� {�$��v��u��u�� $� ��>.)*/6.93�.20�>*)K,03�}��$��u��"�� }�� u� �� u�� }��"��$��"��v�� u��v��

�� !��"��#��#��"��$�� %��" ��&��$�� '�� "�� "�� (�� "��$��(��$��""�� &��"�� )*+,-./01�2��3��(�� 4 �$ �5��6�(��7*8*.*9:*0�;$� �<��%��<��;��&�$��=��>?�@4 �$ �5��2��A�� 3��=%��B� ��?C��DEFGEHEIGFJH�KELMNJH�EO�PQHJRGF�STJU�VNGWXMQGYZ[�SQ\YGJN�]MJNF\�� _ ��; �5��2��=��!?�@��2��6�(��a��"�� C��KELMNJH�EO�bEcLHJYGEN�� _� !��_��;de��<��=�� ?�@6�(��3��B� ��f��C�� DEFGEHEIGFJH� SQQEFGJYGEN�gXhQGYX��;��i��2��=��?�jXWGXkQ�EN�DEFGJH�DFGXNFX�lGFYGENJMZ��"��%��4��f��m��n��=��?�gERXNoQ�GUXNYGYZ�GN�YEUJZoQ�QEFGXYZp�ZEL�QJZ�k\E�JR�Pq�B� �� 3"��3��"�%�$��m��4�� 5��2��a��=��?�@r�� 6�(��B��2��B��C��KELMNJH�EO�DEFGJH�PQQLXQ�GN�PMJN��"��_��m��(��<��; �5��;��=��s?�@��3��(�� a� ��A��A��#��t�(��2��C��KELMNJH�EO�DEFGJH�DFGXNFXQ[�uJFLHYZ�EO�vGYXMJYLMX�JNU�wLRJNGYGXQ�VNGWXMQGYZ�EO�xJQ\\JU��"��_�!��m��; ��=��>s?�DEFGJH�DFGXNFX�UGFYGENJMZ�yzNIHGQ\�JNU�uMXNF\{�bXMQGJN|��m��&��%��i��m��"��6��=��s?�DYJYGQYGFJH�}XkQHXYYXM�EO�~GWGH�jXIGQYMJYGEN��B��m��=��?�bMGNFGcHXQ�EO�DEFGEHEIZ��4�� ;$$��%(�� 4�� a�5�A5� ��%��A��6��;�4��5��;�2��=��?�@�� ; ��"��A��;""��%��6�(��

3�"��f��(��C��DEFGJH�DXFLMGYZ�DYLUGXQ�� _ ��4��f��2��$�a��=��?�@�� B��"�6�(��;��A�� B��5C��gERXN�DEFGEHEIZ��LJMYXMHZ��ss_��<$�$��4��$��i��"�� a��=��?�~ERcMX\XNQGWX��LGUX�YE�DbDD�JccHGFJYGEN�GN�QLMWXZ�MXQXJMF\�y�LJNYGYJYGWX�JNJHZQGQ|��%��2��"&��"��3��2�$��$��2�&��2��=��!?�@��"��f��3��2��C��bEcLHJYGEN��LJMYXMHZ�� >_ s��>��_�� 2��A��=��>?�@��"��a�(� ��C��KELMNJH�EO�DEFGEHEIZ�JNU�DEFGJH�DFGXNFXQ��_��!_��2�a��=��?�@%��3��"�A�� 3�� 6�(��f��=B��4��B��?C��KELMNJH�EO��ELY\�DYLUGXQ�DEFGEHEIZ��_��$��f��=��s?�xEUXMNGYZp��MJNQGYGEN�OMER�Y\X�bJQY�YE�Y\X�bMXQXNY�� $��<��5��%��r��a��;��r��2��i�� ; ��4�� =��?� @�� "��2�� "��C��KELMNJH�EO��X\MJN�VNGWXMQGYZ�EO�xXUGFJH�DFGXNFXQ�jXQXJMF\�~XNYXM�yPMJN�KELMNJH�EO�}LMQGNI|�� s��>�_��a�5��2��=��?�@6�(��3� �C��SMY�JNU��\ELI\Y�xJIJTGNX��_��a��2�r��;��; �(��m��i&(��=��s?�@�� ; ��"�%��6�(��;�B��i��B��C��KELMNJH�EO�gERXN�GN�lXWXHEcRXNY��bEHGYGFQ�� _��&��m��=��?�PNYMEULFYGEN�YE�Y\X�QEFGEHEIZ�EO�OJRGHZ��%��<��=��!?�@B��B��A�� 6��%��C��KELMNJH�EO�bEcLHJYGEN�SQQEFGJYGEN�EO�PMJN��s_!��; �5��2��=��?�~ERcJMJYGWX�zNFZFHEcXUGJ�EO�DEFGJH�DFGXNFXQ�� %��i��&�$��;��=��?�DEFGEHEIGFJH�QYLUZ�EO�PNUGWGULJHGYZ�JNU�Y\X�MXULFYGEN�EO�QEFGJH�FJcGYJH�GN�Y\X�OJFX�EO�YMJUGYGEN�JNU�REUXMNGYZ��3�� #�$��

�� !"��#��$��%��&��'��%��(�)*+,-�./�).01�2.,1345*-67�89:*.37�;//1:*5<1�.4�=>?@ABC�D@AE@AFG�*.H93,�I5<.3:1�JK17193:L�)+MN1:*7O�293351,�P.014�54�Q94N94R��2.L9009,�(MM97S9,1LT�UVVWXYZ[\�]W_\VVW�a\bZ[c\d[�W_�eWXYWfWgh�idYj\VY[h�W_�kZlYm�nZd�o901,�)915,5�(*915�p\X[q\�a\bZ[c\d[�W_�eWXYWfWgh�idYj\VY[h�W_�kZlYm�nZd�Q9L39�(/7L935�rsUs�Yd�eWXYWfWgh�idYj\VY[h�W_�kZlYm�nZ�tuW \VbWdvYdg�Zq[wW�\cZYfxcsZllZVmZv\wyz{|}gcZYfsXWc��~4*3.,+:*5.4�� $� �� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $�� $��$�� $�� $�� $�� $��' ��'�� $�� !�� !�� !�� $�� $�� '�� ¡�¢ ��£�� !�� £��¤��¡��¥�� $� ��$��29*1359¦7�§�21*L.,7��$��!��!�� #�� ©�� ª��I57:+775.4�./�K17+¦*7�94,�«.4:¦+75.4�� $��$�� ¬��$��$��¢ ��£�� ®��°�� ¬�� ¬�� ¡��¥�¢ ��£��¥�� $��'��ª�� ' �� $�� $�� $��$�� ©��$�� $�� $�� $�� $ �� $� �� $��

�� !"#$%"&'�()*)�+,--./�0!1$�2& ��3�� 456"78"&9$�5:�;5<=1�>$68"&9$)?�@ABCDECFG�HIACJBF�IK�LIADM�NDAOPEQ��R��STS��U"#$&98"'�V)W)�X�475Y$7'�Z)2)�+,---/�0W$[<"#�29=868=\�� ]��T��_� ��a�� b�� c��d��e ��f�b�*$68$g'?� HIACJBF�IK�hEOPBDCPi� BJO�jOIFEQiEJD�kGJEiIFIlG��S�� STm��n��o�_�a��p��q��r��q��s�p��b��t��Su�vna ��3�b�s��T�� _� ��w��3��d�� x��q��y ��a��v��zMPFOCEJ�BJO�LIADM�NEC{PiEQ�|E{PE}��S ��m�T�mR��x� ��y��d�p��t��Su�vn~� ��d��a�� d�� b�� b�w�� w��v��e��s�� tn��u� �BJO�II�� IK�zI��AJPiBDPIJ�BJO�NIiPBF��JDECBiDPIJ�N�PFFQ��t��ST �u��c��f��c��n� y��b��"�$1(51"YY"�8'�2)�X�21Y"�2%"�8'��)�+,--�/�0!1$�d�T��3��_��a��8�1�W9155#�2�5#$�9$&=��8&�!$17"&)?�HIACJBF�IK��B�PFG�|EQEBCiM��t�u��RT��_��p��t��u�NIiPIFIlG�IK��CBJPBJ�LIADM��w��f�b��

�� !"#$%&�'()(�*�+#, -./&�0(1(�234456�7'8. $"9$/-�:��;��<��:��,=./>�?!"@�A$#,B!.%"(C�DEFGHIJ�EK�LMEJNOPNHQ�RNIJQST�;�U�VWT��V�X<VYZU��[��T�[U�U�\��T�]U��T��U�U��T�_U�Va546�7b$, -#�?$ ,-$8�?!"@�A$#,B!.%"�,=./>�b!>#�c9#.. �c-d8$/-"�!/�e$#%,/(C�fIgNOS�DEFGHIJT�;�U�hZiT��Z�<ZhU�[ ��j�� T�kU�� lT�\U��\��T��U�Vaami�7n%$B, $/9$�.o�p/-$%/$-�'88!9-!./�!/�q!% "��:��;��<��[��k��T��<r��,/8� c.9!, � c@! "(C� sEHQNtuEGIGg�fOgPSEJEvgT�;�U�VZiT�;�U��V<YaU��T�wU��T�:U��x��T�xU�VaZ�i�yEPzIJ�y{zJJO�zH�|HQNGuNGOEHIJ�sEttFHzPIQzEHU�}��l~�� U��l��\U��j�� U�}� ��~�� U��T��U�[��T�;UrU�U��T��UrU�r��Ui�VaaXi�DF�NHzJN��NJzH�FNHPg��fGN�NHQzEH��LOONOOtNHQ��IHM�|HQNG�NHQzEHU�w��~�w��l��U�� T�}U�Zh�hi�sIFONO�EK��NJzH�FNHPgU��l~��l��:��U��: ��T�\U��x��..%&��(�2344�6�70.�c#��n$.� $��,9@�+.==d/!9,-!./�c@! "�C�DEFGHIJ�EK�|GIHzIH�fOgPSEJEvzOQOT�;�U��ZaiT��ZV�<Z�XU��p%�!/&�+(�*��! "-$!/&�c(�25��6�7A!.�"�9#.".9!, �:��<�� '8. $"9$/9$��+,/�-#$�n#�"!9!,/�p/-$%B$/$�C�DEFGHIJ�EK�LMEJNOPNHQ�RNIJQS�PIGNT�;�U�mT��WV�<h��U�]��T��U�ZhhWi��N��fNGOuNPQz�NO�EH�LMEJNOPNHQ��zO{��NSI�zEGU�:��~�:��l��U�)$"".%&�?(�25��36�7?!"@�A$#,B!.%�!/�'8. $"9$/9$��'��l� ��,/8�'9-!./&C��N�NJEutNHQIJ��N�zN�T�;�U�ZVT��mY<�haU�]� ��T��U�k��T�xU�U��k�T��U��T��U]U�Vaaai�7�"9,�!/>�o%.=�-#$�+%!=$�.o�p//$%�+!-!$"��: �� ,=./>�0!",8B,/-,>$8��.d-#C(�DFOQzPN��FIGQNGJgT�;�U�ZmT��mm<�hZU��T�[U� �\��T�]U�Zhhai��NIPSzHv�yEPzIJ�y{zJJO�QE�sSzJMGNHU�}��l�\U�U�;j��T�\� �~��[ ��j��U�k��T��U�U� �:��lT��U\U�Vaa�i��T�� T��\��~��T�DEFGHIJ�EK�LMEJNOPNHQ�RNIJQST�;�U��VT��Xa<�XXU��k��T�;U�ZhmWi� EFHMIQzEHO�EK�yEPzIJ��NONIGPSU�;��~�\�[��U�

\� ��T�\U��T��U�\��T��U��r��j�T�¡(�234556�7�oo$9-!B$/$""�}�� ¢�� l�A.�"�c9#.. �c-d8$/-"�!/�p"o,#,/�+!-�(C�yEPzIJ�fOgPSEJEvg��NONIGPS��FIGQNGJgT�;�U�ZViT��ZV�<Z�hU��\� ��T��U�Vaa�i�DF�NHzJN��NJzH�FNHPg�IHM�yEPzIJ��N�zIHPN��SNEGzNOU�}� ��~�;� ��r��U��\� ��j�� T�\U�Va4�6�7e#$�?. $�.o��:�� b!>#�?!"@�A$#,B!.%"(C�DEFGHIJ�EK�yPSEEJ�sEHOFJQzHv��N�NJEutNHQT�;�U�VViT��Z�<VaU��\��jT��U�VaaVi�yEPzIJ��N�zIHPNO��SNEGzNO�IHM�LuuGEIPSNOU�}� ��~�r�� U��\�j��j�� T��U� �¢ ��T�\U�344�6�7b$, -#��x�� [��~��:��<"$9-!./, �c-d8�(C�fIgNOS�DEFGHIJT�;�U�mViT��Zm�<ZWaU��;��r�� T��U�U�� j�� T�\U�� T��U�VaaXi�7e#$�n."!-!./�.o�c-d8$/-"£��""$/-!, �c.9!, �c@! "�!/��!88 $�c9#.. £"�+.%$�c-d8!$"£�e$¤-¥..@"(C��IHNOS�IG��IKQIGT�;�U�ZZhiT��Yh<�YU��j��T��U��T��U�� T�\U�U��;��T�'(�*�b."$!/¦,8$&�c(�234536�70$-$%=!/!/>�� r��l��}��}��x��}� %,/�+ !/!9(C��NSI§zJzQIQzEH�NMzPzHNT�;�U�ZZiT��<mVU��T�_U�:��jT�;U��l��T��U��T��U��l��T�[U�Vaahi� �� : ��©�� x��:��l��© �� r��T� fGEPNMzI�� yEPzIJ� IHM��NSI�zEGIJ�yPzNHPNOT�;�U�ZT��ZXXY<ZX�aU�� T�\U�VaaWi�ªG§IH�yEPzEJEvgU�}� ��~��U�� T�xU]U�VaZai��SNEGzNO�EK��NJzH�FNHPgU�}��l~��U�r�� U�}� ��~��l��U�� T�xU]U� Vaahi�DF�NHzJN��NJzH�FHNPgU��l�� ~� �� k�� U�c=!-#&�+(�*��,%!"&�?(�234436�7?$ !>!./�,/8�'=$%!9,/��x��«��lT�� :��~�� ;��l�� ?$ !>!./C&�¡�U�ZU�r��x��U��~� ��~¬¬��Ul�� U��¬��¬��¬��ZU��U�Za�w��VaZViU�c. $!=,/!/!,&��(�2344�6�7q$/8$%�0!oo$%$/9$"�!/�n$%�$-%,-!/>�?!"@�A$#,B!.%"(C�EFQS�yQFMzNO��FIGQNGJgT�;�U�W<hT��m�<W�U��

�� !�� "�� #��$��%��&��'��()*+,-).+�� %�/�� 0��1�!�� !� ��!��#�� /�� 0�� #��#�� 2��$30��&�� '��3�� 0��/��4��%�0��!��#�#�� 5�� ##��0��/��!��0 ��4��%�0��!��/�� #��!��0 ��$��!� !��0� ��#'��!��!��#�� /��4��%�0��!��"��#�� #��!��!��0� ��#�� 4��%�0��!��0��1�!�� 3��/��#�� ##�� ##�� 4��%�0��!��"�� #��#�� 6� �� 2��4��%�0��!�� 0��3�� %� �� !��#��7��6�� # �� 8�� 0��!�� %� ��#�� #�� 4��%�0��!��9��2��/��#�� :��;�� #��0� ��#�/��#��#��2��<�� %� ��/�� 2��=�#�� %� ��#�� 0��!�� 4��%�0��!��7�� /��!�� 0��/�� %� ��%�0��!��>�� 2��/�� %� ��0 �� ##��!��0��!��/��#� ��2�� %� �� 4��%��!� ��2��#��!�� /��#�� 0�� %� ��!�� 4��##��/��!��4�� 0��!�� $:�� 0�� '��"��#��%� ��0��!��##��!��%�0��!��?@ABCDEFG�:��4��%�7��!�� %� ��8H��I@JD@KL@F�M��:��$�� '�NOPQOROST�OU�VWXQYZPW��"��&��

[\)]*_))ab�[c�dea)b�[c�f�gh*ijb�kc�lmnoop�q[�� M ��#��rs_ r+.�[rr)rs_�rija*_�ts),)_cu�vwwRQWx�NOPQOROST��$�'��4�y��M��z��{��:��3�� z��7 ��9�|��lmnnop�q(a\r-�d)+}� ~-a])i*+� a_�M��9��%��>��!��{��7�8� ��M�� ~*ae)\cu��O��ZYR�OU�vxORW�PWZ��WYR��y�� 4��7��%��M��$��y'�q()�-�d)+}�~-a])i*+�)�[_i\+, r�trs_ r+�)��-*acu��YZQYZ��O��ZYR�OU��TP�QY��T�YZx��RQZQPYR��TP�OROST��$�'��4��y��7�%��=��9�:��$��'�� %� ��M��M��|��0��7��!��M�� O��ZYR�OU�vxORW�PWZ��WYR��y4� ��7�%�4ti��*+b�[c�f�ti��*+b��c�lmnn�p�q�-��i4��#��0��:��49��%�~-a])i*+cu��O��ZYR�OU�vxORW�PWZ��WYR��y��4��7��>��z��|��$��Q�QZOROST��v�NOPQOROSQPYR�vww�OYP��6#��&��6#��!��>��7��z�z��$��'��M�� ;�|� 47��:� ��49��%�7��!��&�<��=�##��O��ZYR�OU�vxORW�PWZPW��y�4��7��0��<��$��'��0� ��"��3�z�=��M��8��<�>��: ��$��'��YZx�OO��OU��Q�W�YZx�VWXQYZPW��y�4��y'��/��%&��7��=��;5��$��'��7��!�� 9��%��"��45�� 9� �� %� � =�!� �� z�� 5�� &� M� 5�� 40�4�!��M ��#�5��O��ZYR�OU�vwwRQWx�VWXWROw�WZ�YR��TP�OROST��4��7� ��9��5��%��5��:��9��|��7� 0��5��<��"��$��'��Q�QZYR��TP�OROST��"�� 0�&�:��M��z��z��1��M��"��&��%��arrib��c�f��a*,eh}b� c�lmnn¡p�qd)+}�ka,ri*+b�>��!��{��>��!��#�M�� 7��!��¢s] )\+uc��£c�:�� 0��<� ��9��9��$��'��XWZQRW�VWRQZ¤�WZPT��WXWZ�QOZ¥�v��W��WZ��YZx��Z�W�XWZ�QOZ��$��4��'��6#��&��6#��!��>��%��5��9��=��0��z��$��'��M�� >��z�� #�M�� =�!�� O��ZYR� OU� ¦O�� YZx�vxORW�PWZPW��$�'�� 4��

�� !��"��#��$��%��$�� &'�(')*+,-./,-0'�01�,2*�3*4/,-0'+2-5�6*,7**'�809-/4�8:-44+�/';�<-.2�3-+:�=*2/)-0>+�/?0'.�,2*�@0A,2B�,2*�C/+*�01�82->/D�C-,E� �</6-6�&2?/;-�FGHIJKKHGL�MJNOGPQJRP�HI�SHTUHVHWXL�SYUGOZ�[RU\JGKUPXL�]GOR�^*2;-�0*-'-_�FYM�KPabJRP�HI�SHTUHVHWXL�SYUGOZ�[RU\JGKUPXL�]GOR�_cHGGJKNHRbURW�OaPYHGL�JdQOUVe�QQHJURUfghWQOUVTHQ�� (',>0;A9,-0'�%�� i��j��k�k�� j�l�� #� ��j�� m��l��n�� k�� #�� m��o��#��pq�� r$��s��t�� m��o��#��k��!��u�o��#�� o��#��oo� ��j�� #��m��pv��q��%��%o��w$�ww!w�s��qx��j�� i��#� ��j�� #� �� o��j��!��u�o��#��k�� o��j��p%�� $��s��t�� j��n��!��u�o��#��%ly��pq�ij�i��ws��p% �#�� s��n� ��#��#�� pz�u�!��r{�| ��}� ��s�� j�� j�� o��#�� j��#�� j��j�� o �� n�� #��j�� jj�� k��!��u�o��#��pz��u��w$��!��~s��# ��j��!��u�o��#�� j��j�� #�� j��j��j�� u� ��k�� j�� j��x��j�� !��u�o��#�� o��j��o��#�� u� �� #��o��#��o ��#�� k��jj�� n��#��#��o��#��k��#��m��p�� q� o��s��u��j�� u� �� o��#�� m�� x�� j��p��j�� s��o��p��i�� s��#�� u� ��#��n��j��j��#�� jj��#�� j��k�� jj�� l�j�� u� ��j�� o� �� i�� /,*>-/4��*,20;+�t��o��m��#��#�� j��"��m��j��k��$�t��j��j��m��o�� !��j��ox��j�m��p�s$�j�� j�� p��#� #��o� ��js��p�s$�� u� ��p~s$��!��u�o��#��t��# �� o� ��j�� o��# ��o��"�� !�� i��k��o��~��k��w�� l�� j�r��#�� k��o��o ��p��ws��k�� j��r��k�� i��j�k��-+9A++-0'�01�3*+A4,+��C0'94A+-0'+�t�� j��k��k��j�� o��k��#� #��o� ��j�� u� ��u� o��#�� t�� k�� j�� o��k��n�� j�� k��!��u�o��#��#�� k��j�� o��k��!��u�o��#�� o��j��u�o��#��k�� k�� k�� #�� k��t�� j��k��u��j��o��j�� }�� m��o��#�� o��j��o��j�� n��

University of Isfahan

Security and Social Order Strategic Studies

4th

Year, Vol. 9, Number 1, Spring & Summer 2015_________________________________________

Contents

Habib Ahmadi and Mehdi Moeini

An Investigation of the Relationship between Social Skills and High Risk Behaviors among the Youth: the

Case of Shiraz City

1-4

Mohammad Abbaszadeh, Hamed Saeidi Ataei and Zahra Afshari

A Study of Some Modernity's Factors Effective on Women’s Tendency toward Divorce (Research Subjects:

Married Women in Zanjan)

5-6

Akbar Aliverdinia and Erfan Younesi

A Step toward Construction, Validity and Reliability of Measurement Scale for Students’ Deviant Behaviors

7-10

Haraman Ghasizadeh and Masoud Kianpour A Study of Social Apathy among Students (The Case of the University of Isfahan)

11-12

Seyed Alireza Afshani, Saeed Navaiy and Mojtaba Delbazi Asl

An Investigation into the Phenomenon of Aggressiveness among Yazd Citizens

13-16

Ali Zangiabadi, Faryad Parhiz and Ehsan Khayambashi

The Time - Space Analysis of Social Pathologies Related to Drugs (Case Study: Tehran 12th

District)

17-20

Fariborz Nikdel and Ali Akbar Pirasteh Motlagh

Anger as a Train and State, Anger Management Methods, and People's Tendency towards Collective

Aggression

21-24

Sedigheh Lotfi, Rahim berdi Annamoradnejadand Heydar Vahedi Evaluation of Physical Components of Public Spaces and their Impact on Social Security of Babolsar Citizens

25-26

Mohammadali Feizpour and Ezatallah Lotfi

Economical Distinctions and Social Problems of Iran: Rates of Unemployment and Suicide

27-30

Hengameh Ghazanfari and Mohamad Mehdi Ghasemi Kia The Effect of Non-Criminal Prevention

Methods on the Sense of Security among Young Adults in Broujerd

31-32

Published by University of Isfahan Press

Technology and Resarch Department


4th

Year, Vol. 9, Number 1, Spring & Summer 2015

Managing Editor: Seyed Ali Hashemianfar, Ph.D.

Editor-in-Chief: Ali Rabbani Khorasgani, Ph.D.

English Literary Editor: Masoud Kianpour, Ph.D.

Security and social Order Strategic Studies has been recognized and ranked as a scientific-research journal by the

Scientific Journals Commission, Ministry of Sciences, Research and Technology, Islamic Republic of Iran, Ref:

3/271260, dated: 14/03/2012

Editorial Bord Habib Ahmadi, Professor, Department of Social Sciences, University of Shiraz, Shiraz, Iran

Akbar Aliverdinia, Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

Ayoub Amir Kavasemi, Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

Hosein Bhravan, Professor, Department of Social Sciences, University of Ferdowsi Mashhad, Mashhad, Iran

Rahim Farrokh Nia, Associate Professor, Department of Sociology, University of Bu – Ali Sina Hamadan, Iran

Hosein Harsij, Associate Professor, Department of Political Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Seyed Javad Imamjome Zadeh, Department of Political Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Gholamreza Jamshidiha, Professor, Department of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

Saeid Moidfar, Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

Abdolhosein Nabavi, Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Shahid Chamran Ahwaz, Iran

Ali Rabbani Khorasgani, Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Bahram Ranjbarian, Professor, Department of Management, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Ezatolah Samaram, Professor, Department of Sociology, University of Allameh Tabatabaei, Tehran, Iran

Seyed Ali Siadat, Associate Professor, Department of Educational Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

Masoud Taghvaie, Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran

SSOSS is listing or indexing in these Databases JAS Electronic Database http://uijs.ui.ac.ir/jas

ISC: Islamic World Science Citation center http://www.ISC.gov.ir

SID: Scientific Information Database http:// www.SID.ir

Institute For Humanities And Cultural Studies http://www.ensani.ir

Magiran: Journals database http:// www.magiran.com

DOAJ:Directory of Open Access Journals http://www.doaj.org

Urichsweb:globat serials directory http:// ulrichsweb.serialsolutions.com

Index Copernicus (IC Journal Master List) http://journals.indexcopernicus.com

EBSCOhost databases

Academic journal Database

http://www.ebscohost.com

http://journaldatabase.org

Publication and Lithography: University of Isfahan Publications

Price: 12$

No. Issues: 500

Tel: +983137932175

Fax: +983137932177

Web site: http://www.uijs.ui.ac.ir/ssoss Email: [email protected]

http://www.isc.gov.ir/

http://www.sid.ir/

http://www.magiran.com/

http://www.ebscohost.com/


Journal

4th

Year, Vol. 9, No.1

Spring & Summer 2015

Published by

University of Isfahan Research Center

و تينما يدربهار...

Documents