ថងៃ ១ ។ ៦ ឆន ាខាល ទោសក ររវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា

ឆនាទ ០១

ទលែ ១

២ / រថល

ល ១០០០

ទ ៀល

ពរពនគរពរពនគរ

ភមសាសតរកមពជាករោម អពខមមរករោម រពះពទធសានា អនររជាត សារពតមាន

Freedom House ៖ ទស ភាពសា ពរមានធលល កច ះ...

ររទទសជរខាងថងបា លភខាល ចអសថ ភាពរាលដាល

អាពប ណយវសាែបជា ររថពណបាបសក លប រររខែម ទៅកលព ជាទរោល

អាពទែរតរពះររពាង ឬ ទែរតរាវញ (រ) >៥ >៦ >៣ >៧ >៨

The Prey Nokor News

កេញផាយរបច បតរ ហរាលពថៃអាទតយ WWW.PREYNOKORNEWS.BLOGSPOT.COM ព. ស. ២៥៥៤ គ. ស. ២០១០ ០៤

ខមមរករោមជាសាកសរខដលកវៀតណាមចបដាកគក បតនេលបងហា ញមលនកនងកវទោជនជាតកដើមកៅអងគោរហរបជាជាត

អតតអបកបសខមមរករោម ៣ របខដលបានរចផតពោរជាបគកកៅរបកទសកវៀត ណាមបានចលបងហា ញមលនជាសាកសរស កៅកបងកចចរបជននកវទោអចននថយ សថពជនជាតកដើម កលើកទ ៩ ខដលករៀបចកឡើងកោយអងគោរសហរបជាជាតនាបរ ញវយក ោលពនថងចនធ ទ ២៦ ខមកមសា កនលងមកកនេះ ។ កោក ថាច ងក ថាច នាយក

របតបតថននសហពននខមមរកមពជាករោមបានឲយដងថា អតតកៅអធោរវតថភបដនខាង កជើង ននកមតថតាខកវ ទម សាមន នងឧកទធសាចារយពររបកទៀតគ កោក យញ តន នង កោក គម កមឿន រតវបានបងហា ញមលន កៅកបងកចចរបជរបសរកមយវជនននរបកទសខដលជាសមាជក កបងទវបអាសននអងគោររបសជនជាតខដលគមម នអាសនៈតណាងកបងសហរបជាជាតកៅោតថា UNPO ខដលបានោរទទលរាកទាកពសមាជកកវទោកនាេះផង ។

កោក ថាច ងក ថាច បានមានរបសាសនថា៖ «នថងកនេះ សហពននខមមរ កមពជាករោម (KKF) បាននាកោករគ ទម សាមន, គម កមឿន យញ តន កៅចលរមកប ងកវទោអចននថយ ននជនជាតកដើម កៅនថងកនេះ កយើងកបានសហោរគមបជាមយនងយវជនតបនខាងអាសកោយបានកៅចលកៅកខាល ងទាវ រពកសស ទាក ទងដលកោករគ ទម សាមន ននោររ កោភ របសរោឌ ភបាលយន ចក េះរពេះសងឃខមមរករោមកយើង កហើយកៅកបងកនាេះកកយើងបានបញជជ កថា មានសាកសរសខដលបានមកឈរកៅមមគណៈកមមោរ កៅនថងកនេះ ។ ដកចបេះកហើយ កយើងក ើញថា មានោរគមយងខាល ង ។ តមកកទៀតហបង កកោករសអធបតននអងគរបជ កបានមានរបសាសនថា សមថរបសយវជនយវ តទាងអសកនេះ គមតនងយកកៅពនតយ កមើល យងយកចតថទកោក កហើយនង ( អានតកៅទពរទ ២ )

ពកឆវងកៅសាថ ៖ កោក គម កមឿន ,កោក ទម សាមន ,កោក Jushua Cooper នង កោក យញ តន កៅទសាប កោរននអងគោរសហរបជាជាត នាបរ ញវ យក កដើមផកឆលើយបភលអពសាទ នភាពរបសមលនោលខដលមលនជាបពនននាគមរកវៀតណាម

កៅខដនដកមពជាករោម ។

កោក ទម សាមន កៅកបងតោោរកវៀតណាមោលពនថងទ ០៨ ខមវចឆោ ឆប ២០០៧ ។ អតតសមណសសសខមមរករោម កៅកមតថឃល ង ទាង ៥ របកៅកបងតោោររបជាជនកវៀតណាមោលពឆប ២០០៧ ។

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ២

ពតមាជាត

សារពតមាន ពរពនគរ ៖ ចាងហវា ងរៅសហរដឋអារមរក ង យង រតនា ចាងហវា ងរៅកមពជា ល ឈន នពនធនាយក ថាេ របជា កគឿន លែតអនញញា តចាបរលែ៖ ០០៩ ម.ព.តប.ក ចះថងៃទ ១១ ខែមកោ ឆន ា ២០១០

ការយាលយនពនធ៖ សហរដឋអារមរកៈP.O Box 51201 San Jose CA 95151 USA , ទរសពទ: (408) 550 5060 តពះោជាណាចតកកមពជាៈ ផទះរលែ 791 តកមទ 4 ភមតោ 3 សងកា តសទងមានជយ ែណឌ មានជយ ោជធានភនារពញ, ទរសពទ: (855) 017369-683

រគហទាពរ: http://www.preynokornews.blogspot.com អខមែល: preynokornews@gmail.com រ ះពមព៖រោងពមពអងគរ ផទះរលែ ៦២ អារប ផលវ ៣៣៦ សងកា តបងតសឡាង ែណឌ ទលរោក ោជធានភនារពញ

( តពទពរទ ១ ) អនវតថតាមកសចកថកសបើបសយវជន

យវតកៅខាងខផបកតបនអាសហបង » ។ កោកនាយករបតបតថសហពននខមមរ

កមពជាករោម ថាច ងក ថាច បានឲយដងកទៀតថា តណាងរបកទសកវៀតណាម បានកឡើងខថលងបដកសធ នងបានកចាទរបោនកសចកថខថលងោរណរបសរកមយវជនរបកទសអាសថា ជាកសចកថខថលងោរណខបបនកយបាយ នងពមានភសថតាងពតរបាកដ នងចងបានខថលងថា ពមានជនជាតកដើមកៅកវៀតណាមកទ គមានខតជនជាតភាគតចខតបកណាត េះ ។ សមជរាបថា កបងកសចកថខថលង

ោរណរបសសមពននយវជន ននរបកទសកបងទវបអាស ោលពនថងចនធទ ២៤ ខមកមសា កនលងកៅកនេះ មានរមបញចល ទាងកសចកថអ វនាវសឲយរោឌ ភបាលននរបកទសអាសទាងអសទទលសាគ ល នវសទនជនជាតកដើមឲយបានខាជ បមជន ។ កសចកថខថលងបានបនថថា កទាេះបរប

កទសមយចននខដលបានចេះហតទកលខារមគមប កលើកចចរពមករពៀងអនថរជាត ឆប ២០០៧ទទលសាគ ល នវសទនននជនជាតកដើមជា មយរបកទស ១៤៣ កផសងកទៀត

កហើយកថ កសននសញជដ កនាេះពបានរតវកគមរពកោយរបកទសមយចនន ដចជារបកទសកវៀតណាម ជាកដើម ។ កសចកថខថលងោរណបានផថលជននវ

ឧទាហរណ កោយបងហា ញសាកសរសខដលជាអតតអបកបសទាង ៣ របកនាេះ ផង ។ កញជដ ខបន សាសាថ ននវទយខមមរពភព

កោក ខដលមានវតថមាន កៅទរបជននអងគោរសហរបជាជាត នាបរញវយកបានបញជជ កពកសចកថខថលងកនាេះ ដកចបេះ «គកោយសារោរោកទារណកមមរពេះសងឃទាង ៣ អងគចាបផសក កហើយចាបោកគកកទៀត អចងកៅ កគយកករឿងទាងអសហបង មកបករសាយនវអនសាសនមយចនន កប ងកចចរបជហបង ។ កោយខឡក ោរកឆលើយតបរបសរោឌ ភ បាលកវៀតណាមវញ បានបដកសធនថា អបកកទាស ខដលសហពននខមមរកមពជាករោម (KKF) នាកៅបងហា ញមល នកនេះ គជាអបកកទាសខកលងោល យ មនខមនជាោរពតកទ កហើយសមឲយខាង UN ហបងព នតយកមើលមថងកទៀត កប ងោរទទលសាគ ល ោរពតហបង»។ កៅកពលសរអពរបតកមមរបសរកម

យវជនននសហពននខមមរកមពជាករោម(KK FYC) ចក េះកសចកថខថលងោរណរបសមនថកវៀតណាមខដលបានកចាទ របោនថា ជាកសចកថខថលងោរណខបបនកយ បាយ នងថា ជនជាតដនទករៅពកវៀតណាមសទនសងខតជាជនជាតភាគតច នងមនខមនជាជនជាតកដើមកនាេះ កញជដ ខបន សាសាថ ឲយដងថា រកមយវជនខមមរករោមកបានបងហា ញនវភាពមនគមបចតថរតឡបវញផងខដរ ។ កញជដ ខបន សាសាថ បាននយយ

ថា៖ “ពកគមតទាងអសគមប គមានទកចតថមយគមង បខនថមងមនខមនដចថាកៅសមាល បកគ ឬកករបើអកពើហងាណាមយកទ គមងកៅកប ងចតថថា កហតអវបានជាខាងរោឌ ភបាលកវៀតណាម មនទទល សាគ លោរពត ។ អវខដលបានកកើតមានកឡើងជាោរពត កហើយពកគមតកមនសអវករចើនខដរ ខតរគមនខតសឲយរោឌ ភបាលកវៀតណាមទទលសាគ លោរពត នវអវខដលមល នបានកធវើ កហើយខកនវកហសខដលមល នធលល បមានឲយបានលអកឡើងវញឲយ កគមរពសទនមនសសជនជាតកដើម» ។ កញជដ ថាច សមាលន បានឲយដង

ថា ថវកបើរកមយវជនពអាចកឆលើយតបបាន

ភាល មៗ កៅនងកសចកថខថលងោរណមនរតមរតវរបសរោឌ ភបាលកវៀតណាមកថ បខនថរកមនាងនងរបងរកវធកដើមផបញចល កយកពចនបខនទមកទៀត កៅកបងកសចកថខថលងោរណរម កបងចកណាមជនជាតកដើមដនទកទៀត កដើមផជរមាបសហគមនអនថរជាតថា អវខដលរកមរបសនាងបានបងហា ញកនាេះ គជាោរពតឥតខកលបនលកឡើយ ។ “កញជដ ថាច សមាលន បានមាន

របសាសនថា៖«ឥឡវហបង កយើងកពងខតចាកពលកវោខដលកយើងអាចតបកៅ រោឌ ភបាលយនវញ ។ កៅកប ង UNPFII ហបង កយើងមនអាចមានសទនតបកៅ សមថរបសរោឌ ភបាលកទ បខនថ កយើងអាចកធវើយងកមច បញច ល កយសមថណាមយ កៅកប ងកសចកថខថលងោរណកផសងៗ បងហា ញឲយអនថរជាតដងថា ខមមរករោមបាននយយោរពត ករឿងហបងគករឿងោរពត កហើយនងកយើងមានភសថតាង»។

កបងចកមលើយរបតកមមកសចកថខថលងោរណរបសរោឌ ភបាលកវៀតណាមកនាេះ កោក ថាច សាមន ននរកមយវជនខមមរករោម បានមានរបាសាសនថា កោកគមម នចខឡកអវកឡើយ ករ េះជា

ទមាល បរបសរោឌ ភបាលកមមយនសថមយកនេះ ខដលខតងខត នយយកហករហតមក ។ កោកថា កបើកវៀតណាមកៅខតរបខកកមនទទលសាគ លថាខមមរករោមថាជាជនជាតកដើម មាច សទកដជាបនថកទៀតកនាេះ យវជនខមមរករោម កៅមានវធលនោរករចើនកទៀត ។ ថាច សាមន បានមានរបសាសន

ថា៖«កយើងមតមកធវើោររសាវរជាវ កហើយ នងរ លកករឿងហបងកឡើងវញជាករៀងរាលឆប កដើមផរបាបអនថរជាត គថាកវៀតណាម ហបង កចេះខតនយយដខដលៗជាករៀងរាលឆប កហើយកយើងករ លកករឿងហបងមកវញកទៀតខដរ ករ េះកបើកគមនរពមទទលសាគ លថាកយើងជាជនជាតកដើម កហើយ នងកចេះខតកចាទកយើងថា កធវើនកយបាយ បខបកបបាកកគហបង កយើងកមនពបាកខដរបាទ កហើយកៅកពលខាងមមហបង កយើងនងកលើកកឡើង អពវតថកៅកមពជាករោមហបង ខដលវាមានអាយជាង ២០០០ ឆប កហើយៗ កវៀតណាមដចជាមនទានកកើតកឡើងកទ ។ អាហបងជាភសថតាងៗរតមរតវខដលបានកៅដលកខនលង នងក ម េះកៅកមតថណា កៅរសកណាកទៀតបាទ” ៕ WKR

ខមមរករោមជាសាកសរខដលកវៀតណាមចបដាកគក បតនេលបងហា ញមលនកនងកវទោជនជាតកដើមកៅអងគោរហរបជាជាត

នាយករដឌមនថភមា ខដលកទើបនងោកចញពតខណងកយធល បានោក កយសបកងកើតគណបកសនកយបាយមយថមកដើមផចលរមកបាេះកឆប ត សភាជាកលើកទមយ កបងរយៈកពល ២០ ឆប ចងករោយកនេះ ។ កោក Thein Sein នាយករដឌម

នថភមាខដលកទើបនងោកចញពតខណងកយធលបានចេះក ម េះ ោលពនថងរពហសផតទ ២៧ ខមកមសា កនលងកៅកនេះ ជាមយអបកទទលមសរតវ ២៦ នាកកទៀតកៅមមគ ជ ប កដើមផបកងកើតគណបកសនកយបាយមយថម ខដលមានក ម េះថា “គណបកសសាមគគ នងអភវឌណនសហភាពភមា” ។ កនេះកបើកយងតាមសារពតមាន Ne w L i g h t o f Myanmar ។ របភពផលវោរបានបញជជ កឲយដង

កទៀតថា កោក Thein Sein នាយករដឌមនថភមាជារបធលនននគណបកសនកយ បាយថមកនេះ ។ កហើយមានឥសសរជនភមា

សខានៗជាករចើននាកមកចលរម មានជាអាទកោក Htay Oo រដឌមនថរកសងកសកមម កោក Aung Thaung រដឌមនថរកសងឧសាហកមម ។ គរកតសមាគ លថា កោកឧតថមកស

នយ Thein Sein នងសមាជក ២២នាកកទៀតននរបបសកភមាចងបងហា ញកគក ើញនវរបភាពជា សវលរបសរោឌ ភ បាលកៅមនកពលកបាេះកឆប ត ។ ដកចបេះ ពកកគបថរខតឯកសណាឌ នបកណាត េះ ចខណកឯតនាទ នងមមតខណង គកៅដខដល ។ សារពតមាន New Light of

Myanmar បានខថលងឲយដងកៅសរកកនេះកទៀតថា កបងចកណាម ២៥ អងគោរ ខដលបានោក កយសបកងកើតគណបកសនកយបាយមានខត ១២ អងគោរបកណាត េះខដលអាជាញ ធរភមាបានទទលយលរពម រឯអងគោរ ១៣ កទៀតកពងរតវឋតកបងោរពនតយកមើល ៕ RFI

នាយករដឋមសតនរភមាបកងកើតគណបកសថមមនោរកបតះកនន តភា

នាយករដឌមនថភមា(កឆវង)ោខលងកចញពតនាទជាកយធលកដើមផបកងកើតគណបកសនកយបាយ ។ Reuters

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៣

រពះពទធសានា

អតទបទព ោខសតកោេះសនថភាព ឆប ទ៖ ៤៣ កលម៖ ៦៩៤០ កចញផាយ៖ នថងអងហគ រ ទ២៧ ខម កមសា ឆប ២០១០ នថង ១៥ កកើត ខមវសាម (ពសាម)

រតវនងនថងទ ២៨ កមសា ខាងមមកនេះ ពធបណយវសាមបជា នងរតវករៀបចកឡើងកៅឯកមតថកសៀមរាប កហើយកជាពធបណយ ននរពេះពទនសាសនាដធមយខដលមនធលល បមានករៀបចពមនមកកោយ មានោរយង នមនថចលរមពរគបមជឈ ោឌ នយងអធកអធមបផត ។ ពធបណយវសាមបជា គជាពធបណយធមយកបងរពេះពទនសាសនា សរមាបរ លកដលរពេះពទនសមណកគមតថមបរមរគ ខដលកៅនថងទ១៥កកើត នថងកពញបរណមកនេះ ជានថងមហាមងគល ខដលរពេះពទនរទងរបសតចាកឧទរមាឋ យ រទងរតាសដង នងរទងរ លតមននចលោនរពេះបរមបរន វ ន។ ខាងករោមកនេះ គជាោរដករសង

នានាសឋពពធបណយដធកនេះសរាបខចកជនដល ពទនសាសនកកបងនថងបណយជាមហាកសលកនេះ។ ពធបណយវសាមបជា គជាបណយ

មយយងធ កបងរពេះពទនសាសនា រាបថា ជាពទាន នសសរណកចចដសខានសរាបរ លកដលរពេះពទន សមណកគមតថមបរមរគ នានថងកពញបណម (គនថង១៥កកើត) ខមពសាម ខដលពទនសាសនកទាងរពេះសងឃ ទាងរគហសទ ខតងកធវើសោក របជារបកបកោយជកនឿថា ជាមហាកសលដរបកសើរ ។ ោរខដលរបារពនពធបជានានថង១៥

កកើត ខមពសាមកនេះ អារសយកោយកោកអបករបាជញ ខាងពទនសាសនាបានកណតទកកបងគមពរ បឋមសកមាព ធថា ជាមហាមងគលអភលកខតោល គជានថងម ហាមងគល រតវនងនថងខដលរពេះសមពទនបរមរគ៖ ១- រទងរបសតចាកឧទរមាតា ២-រទងរតាសដងអនតថរសមាម

សកមាព ធញជដ ណ ៣-រទងរ លតមននចលោនរពេះបរម

ន វ ន សកមឋចរពេះបរមសាសាថ ចារយរបស

កយើងរទងរបសត រតាសដង នងបរ ន វ នសទនខតកបងនថងកពញបណម ខមពសាម ទាងអសខបលកខតឆប បកណាត េះ ។ ករ េះកហតកនាេះកហើយបានជាអបករបាជញចងរកងជាគមថាទកដកចបេះថា: អាសាឡាបណត កមាកកកនាឋ វសាកម

កយវ នកខម វសាមបណត ម សមពកទាន វសា

កម បរនពនកតា កសចកឋថា៖ រពេះពទនយងចេះោន

គភននរពេះវរមាតាកបងនថងកពញបណម ខម អាសាធរទងរបសតកបងនថងកពញបណម ខមពសាមបានរតាសដងជារពេះពទនកបងនថងកពញបណមខមពសាម នងរទងចលបរន វ ន កនថងកពញបណម ខមពសាម (កផសងខតឆប ) ។ ជារបនពណ ពធវសាមបជា កគ

ខតងនាគមប កធវើកបងកវោរារត ករ េះតរមវកៅតាម កយថា "បណត ម" មានកសចកឋថា ខមកពញបណម ។ មយងកទៀតោររបារពនពធកបងកពលរារត អារសយកោយលកខណៈងហយរសល ២ យង គមយងកដើមផនងបានឱោសអជករគឿងរបទបជាវ ោ បជាកភលើងអគគសនឲយភលរងករឿងរនាធ លរចាលកអអ ផង នងមយងកទៀតកដើមផកបើកឱោសឲយពទនបរសទ បានជបជគមប ដករចើនកេះករទាងរបសទាងរស អាចប កពញកសលកមមកនេះ កោយសបាយរក រាយករ េះកពលយលជាកវោទកនរផង។ ពធវសាមបជា ចាតទកថា ជា

បណយដធកោយមានមហាជន របជាជន ចាស កកមង របស រស កៅជគមប អអរ កោយនាកៅជាមយនវករគឿងសោក របជា មានកទៀន ធប ផកក ភញ នងរបទបជាវ ោតច-ធ អជបភលករ ងរ ត កៅរគបវតថអារាម ។ នយយរមោរកធវើបណយវសាមបជា

កគកដើមផរ លកដលនថងខដលជាមហាមងគលអភលកខតោលទាង ៣ ដច

ក លខាងកលើ ។ រឯពធខដលកធវើកណតថា រតមរតវ គរតវមានោរសខមឋងករឿងពទនបផវតថ តាងអពកដើមរហតដលចប កដើមផជាករគឿងបណឋ េះបសាទសទាន ឲយកកើតមាន កបងគណរពេះពទន រពេះធម រពេះសងឃ ឲយខាល ងោល កឡើង។ ពធខដលរបជាជនខមមរកយើងធលល បកធវើរចកហើយ ចាតទកជាខបបខដលលអ នងសមរសបកៅនងរបនពណពបរាណ ។ របភពកកណើ តននវសាមបជា - កតើរបកទសណាជាអបកចាបកផឋើមកធវើ

បណយវសាមបជាកនេះមនកគ? - កតើរបកទសកមពជាកយើងចាបកផឋើម

កធវើបណយវសាមបជាពរតមកពលណាមក? កៅកពលខដលពទនបរសទកបង

របកទសកគមរពរបតបតថពទនសាសនាទាង ឡាយ បានរជតរជាបអពអភលកខត ោលនយម គនថងរបសត រតាសដង នងបរន វ នរបសរពេះសមាម សមពទនថា សទនខតកៅនថងកពញបណម ខមវសាម កហើយកនាគមប កធវើពធវសាមបជាជាករៀងរហតតាងពបរាណោលមក ។ តាមោររសាវរជាវក ើញថា ោរកធវើ

ពធវសាមបជាកនេះ ពខមនកធវើករោយរពេះពទនបរន វ នកៅថមៗកនាេះកទ គកធវើករោយកពលខដលរពេះពទនបរមរគរទងបរន នថកនលងកៅជា ករចើនរងឆប ។ បញជជ ក: បណយវសាមបជារតវបាន

អងគោរសហរបជាជាត ទទលសាគ លច ក េះបណាឋ របកទសោនរពេះពទនសាស

នាកលើសាកលកោក កបងកនាេះមានរប កទសកមពជាផងខដរ តាងពឆប ២០០០មកកមលេះ ។ ចខណករបកទសកមពជាខដលមាន

រពេះពទនសាសនាបានមករបតសាឌ នតាង ពដបង កហើយសទតកៅជារបកទសមានឥសសរភាពជាយរណាសមកកហើយ ខតកបើតាមោររសាវរជាវ ពនតយកមើលកបងរពេះរាជពងាវតារ ឬកបងកសចកឋកណតកហតកផសងៗ តាងពសមយនគរភប "ហវណន" រហតមកដលសមយរកងលខងវក មនរបាកដថា មានទកនៀមកធវើវសាមបជាកឡើយ ។ ខតកបើកយងកៅកលើកសចកឋថា រពេះពទនសាសនាលទនលងហក បានផាយចលមកកមពជារដឌកបងសមយជាមយគមបនងរកងសកខាទយ គរសនបោឌ នបានថា មានទកនៀមកធវើវសាមបជារចមកកហើយ ដចជារបកទសនថខដរ ខតកមពជាកយើងពក ើញមានឯកសារជាភសថតាងឬកមាន ខដរ ខតរតវរោយសាបសនយអសកៅ ។ លេះចកណរយរលងមក គកបង

សមយរកងអយធយខាងនថ នងកបងសមយរកងលខងវកខាងខមមរ ទកនៀមទោបកធវើវសាមបជារតឡបជាសាបសនយកៅវញ ដចជាកភលចសនយឈងទាងរសង ករ េះមនមានរបាកដកបងឯកសារណាមយថា បានកធវើកឡើយ ។ ទាងកនេះករ េះកហតអវ ? តាមោរសនបោឌ នក ើញថា ១- ករ េះរពេះសងឃអពលងហក កនាេះ

ផតរលតអសកៅ

២- ករ េះករឿងបឋមសកមាព ធកថា សឋពករឿងពទនរបវតថកបងកពលកនាេះ មានខតភាសាបាល កហើយកៅរាតរាយកបងគមពររពេះនរតបដក មលេះកបងអដឌកថា មលេះពទានចងរកងរបរម នងពទានបានខរបករៀប ករៀងជាភាសាសរមាបជាតកៅកឡើយ។ រ ឯអបករសកកពទានរជតរជាបជាទកៅរគបគមប មានខតរពេះសងឃខដលកចេះភាសាបាល កទើបអាចដងបានមលេះ ករ េះកហតកនេះកហើយកទើបពធបណយវសាមបជា រតវបានសាបសនយកៅវញ។ ចកណរករោយមក របកទសនថកបង

សមយរកងកទព "បាងកក" តាមកសចកឋខដលមានកបងកសៀវកៅរពេះរាជពធសបសងកដឿនថា កបងរជជោលទ ២ កបងឆប ឆលវ នពវសក ពទនសករាជ ២៣៦០ រគសថ សករាជ ១៨១៧ កទើបកកើតមានពធវសាមបជា កោយកពលកនាេះមានសកមឋចរពេះសងឃរាជ១រពេះអងគរពេះនាម "ម" កៅវតថរាជបរណៈមកថាវ យរពេះពរ សឲយរទងកធវើវសាមបជាជាដបង។ ឯរកបៀបកធវើពធករបហាករបខហលគមប នងរកបៀបកធវើកៅកបងរកង សកខាទយ បខនថមនសវជាអធ កអធមដចរគមកនាេះកទ។ ចខណកកៅរបកទសកមពជាវញ កបង

សមយជាមយគមប កនេះ របខហលជាមនទានមានទកនៀមកធវើកៅកឡើយ កោយកហតថាោរកធវើវសាមបជាកៅរបកទសនថ កបងជនានកនាេះ កៅមនទានមាមនកៅកឡើយ ទាងគមពរបឋមសកមាព ធខដលសរាបករបើរបាសកបងោរកនេះ កមនទានមានកៅកឡើយខដរ កហើយទនងជាមនទានបានរជតរជាបដលរបជាជនខមមរផង។ ឯគមពរបឋមសកមាព ធជាករឿងពទនរប

វតថ ដណាលករឿងចាបកផឋើមតាងពរពេះអងគចេះចាកតសតកទវកោក មកយកកកណើ តជារពេះរាជបរតរពេះបាទ សកទាន ទនៈ នងរពេះនាងមហាមាយ កៅនគរកបលពសថ កបងមជឈមរបកទសករៀងរាបដរាបដលរទងបានរតាសជាអងគរពេះពទន ករបាសសតវ កហើយកសឋចរទងរ លតមននចលោនរពេះបរមន វ នជាទបផត។ គមពរបឋមសកមាព ធកនេះ អបករបាជញ

ខតងកឡើងសរមាបករបើរបាសកទសនាកៅកបងបណយវសាមបជា ។ ករ េះថាោរខដលនាយករបវតថរបសករឿងកនេះមកសខមឋង កដើមផជាភសថតាងបញជជ កឲយដងថា វសាមបជាកកើតកឡើងពតរបាកដកនាេះពរតមកពលខដលកកើតគមពរកនេះ។ គមពរកនេះកកើតមានរបាកដកឡើងកៅ

របកទសនថ កបងរជជោលរពេះបាទសកមឋចរពេះណាងកៅល "រជជោលទ៣" ជាដបង

(អានតកៅទពរទ ៤)

ពធបណយវសាមបជាជាពថៃមហាមងគល នងមហាក លដលអរបកើរ ជាោររលកដលពថៃរទងរបត រទងរាដងជារពះពទធ រទងេលរពះបរនពវវ ន

ទដខភាពបណយវសាមបជា ព.ស.២៥៥៤ កៅកមតថកសៀមករៀប ។

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៤

រពះពទធសានសា

( តពទពរទ ៣ ) កហើយកបងជនានកនាេះគមពរកនេះមាន

២ របកភទគ: ១- បឋមសកមាព ធសកងខបមាន ២០

បរកចឆទ មនមានក ម េះអបកនពននពតរបា កដកទ របខហលជានពននកឡើងកបងរជជ ោលទ ២ ។ ២- បឋមសកមាព ធវតាទ រ ជាភាសាម

គធៈមាន ២១ ខមស ឬ ៣០ បរកចឆទទាងជាភាសាបាល នងសរមាយ ។ រពេះបាទសកមឋចរពេះណាងកៅល រទង

អារាធនា សកមឋចរកមរពេះបរមានជត ជកនារសសងឃរាជ កៅវតថរពេះកជតពន កបងរកងកទពឲយនពននកឡើង ។ សកមឋចរកមរពេះអងគកនេះបានរបរមកសចកឋកចញពគមពរកផសងៗ នងនពននបខនទមកឡើងមលេះកបងពទនសករាជ ២៣៨៧ រគសថសករាជ១៨៤៥ ។ ចខណករបកទសខមមរកយើង គមពរ

បឋមសកមាព ធជាភាសាមគធៈ មាន ២១ខមមរ ឬ ៣០ បរកចឆទ ។ គមពរជាសរាយមាន៣ខបប គ១ កៅថា បឋមសកមាព ធសកងខប ឬកៅថា "បឋមរតាស" មាន៥-៦ខមស ឬមយខមសចបពណនាកសចកឋតាងពរពេះអងគយងចតចាកតសត មកចាបបដសននជាឱរសរពេះបាទសកទាន ទនៈនង រពេះនាងសរមហាមាយ រហតមករតមរពេះអងគកចញរទងរពេះផបស បានរតាសជារពេះពទន ។ អតទបទកនេះមនដងជាអបកណាជាអបកនពនន កហើយនពននពកបងពទនសករាជណាកទ ។ ខតតាមោរសកងកតកមើល កយកពចនកបងគមពរកនាេះ ក ើញថា មនជាចាសណាសណាកទ យងយរណាសរតមសមយរកងឧដងគខាងកដើម ។ គមពរកនេះកគករចើនករបើសរមាបកទសនាកបងពធបណយអភកសករពេះពទន របផង។ គមពរទ ២ កៅថា បឋមសកមាព ធ

វតាទ រមាន៣០បរកចឆទ។ គមពរកនេះសកមឋចរពេះមហាសកមធលធបត រពេះសងឃរាជជន ណាត (ោលកៅជាសងឃនាយក) បានមានកថរដោថា មហាណាក មហាភ នងអាចារយសន។ល ។ កៅកមតថបាតដបង បានខរបកចញពបឋមសកមាព ធវតាទ ររបសសកមឋចរកមរពេះបរមានជត ជកនា

រស កបងសមយរពេះយកថាថន "តទាធរ" ឈម កធវើជាកៅកមឿងបាតដបង កហើយខដលបានផសពវផាយ ។ កៅរបកទសកមពជា បណយវសាមបជា តាមខដលចាស

ទអបកមមអបកោរទាងឡាយតណាលតៗគមប បានឲយដងថា កគបានកផឋើមកធវើកបងរជជោលរពេះបាទសកមឋច រពេះហររកសរាមាឥសសរាធបត "រពេះអងគឌង" ខដលគងកៅកបងឧដងគជាដបងករ េះថា ោលកបងពទនសករាជ ២៣៨៧ រគសឋសករាជ ១៨៥៤សកមឋចរពេះអងគឌង រទងសពវរពេះ រាជហឫទយកសបើសទកៅកបងកមពជារដឌ។ គមពរទ៣ កៅថា "បឋមសកមាព ធក

ថា" គបឋមសកមាព ធវតាទ រកនាេះឯងខដលរពេះឥនធមន "ខបន" គងកៅវតថបទមវត រកងភបកពញ ខរបនងករៀបករៀងកចញពចាបរបសសកមឋចរពេះមហាសងឃរាជ "សា" កបងរជជោលរពេះបាទសកមឋចរពេះសសវតទ មាន ៣០ បរកចឆទ ដចចាបកដើម។ គមពរកនេះមានជាខបបបទសរមាបកទសនាកបងនថងវសាមបជា កបងវតថគណៈធមមយតថកនោយទទាងរបកទសខមមរ។

ោរកធវើវសាមបជា កបងសមយរជជោលទ២កនាេះ របខហលជាមានកធវើខតកបងរកង មនទានបានផសពវផាយកៅរគបវតថអារាមកៅកឡើយកទ កហើយកមនទានមានភាពឱឡារកអធកអធមខដរ។ ពទនសាសនករបកទសនថ បានអេះ

អាងថា របនពណកធវើវសាមបជាខដលរតមរតវតាមលកខណៈ កកើតមានកឡើងតាងពរតមរជជោលទ ៤ កោយរពេះរាជាអងគកនេះជាអបករបាជញកបងផលវរពេះពទនសាស នា រទងកចេះគមពររពេះនរតបដកករៅរជេះរទងបានកផឋើមកធវើវសាមបជា តាងពោលរទងរពេះផបសកៅកឡើយ។ លេះដលរទងោករពេះផបសមកទទលរាជសមផតថករទងកៅខតបនថ កធវើវសាមបជាករៀងដរាបមក រហតដលរទងបញជជ ឲយករៀបចគមពរសរមាបកទសនាកបងពធបណយ កនេះដចបានក លខាងកលើ។ រពេះមហាបាន គសកមឋចរពេះសគនាន ធបត ជាគណៈធមមយតថកនោយកៅរកងកទព "បាងកក" អពរពេះបាទសកមឋចរពេះចមកៅល " រជជ ោលទ៤" ។ បនាធ បមកករោយកនាេះមយឆប គ

កបងពទនសករាជ ២៣៩៨ រពេះមហាបានកទើបនមនថមកអពរកងកទព រពេះបាទសកមឋចរពេះហររកសរទងមានរពេះរាជហឫ ទយកសាមនសសណាស កហើយបាន នមនថឲយគងកៅជាកៅអធោរវតថសាោគ កៅវតថអមពលប កៅរកងឧដងគតករៀងមក ។ កោយកហតថា រពេះមហាកថរអងគកនេះ ោលខដលកោកគងកៅទរកងកទពធលល បកធវើវសាមបជារចមកកហើយ កហើយោលបានគងកៅទរកងកទពធលល បកធវើវសាមបជារចមកកហើយ កហើយោលបានគងកៅរបកទសខមមរ រពមទាងបានកធវើជាធកបងគណៈធមមយតថកនោយផង កោកកកផឋើមកឡើង តាមខដលធលល បកធវើកនលងមក ។ បខនថកយើងពបានដងចាសថាកៅកពលដបងកនាេះកតើកោកចាបកផឋើម កធវើកបងឆប ណា សករាជបនាម នកនាេះកទ ករ េះគមម នឯកសារជាកខសឋងរគមនខតមានកសចកឋអេះអាងពអបកមម អបកោរទាងឡាយថា របាកដជាមានកធវើវសាមបជាតាងពកបងកពលខដលកោកគងកៅរកងឧដងគមកកមលេះ ។ លេះដលកពលកោកមកគងកៅវតថបទមវត រកងភប

កពញ កបងពទនសករាជ ២៤០៨ កបានរបារពនវសាមបជា រហតដលអសរពេះ ជនម ។ ពធវសាមបជារតវបានផសពវ ផាយទកៅកៅរគបវតថ គណៈធមមយតថកនោយជាបជាទកនៀមរហតមក ។ ចខណកវតថខាងមហានោយ កទើប

មានកធវើកបងសមយរកងភបកពញ កបងរជជ ោលរពេះសសវតទ ។ តាមខដលសកមឋចរពេះមហាសកមធលធបតរពេះសងឃរាជជន ណាត "ោលកៅរពេះសងឃនាយក" ដ ណាលថា កបងឆប មយកនាេះកោករគរពេះវនរត ចនធ គងកៅវតថឧណាត កោម បាននមនថកៅរកងកទព ក ើញរពេះសងឃកៅរកងកនាេះ ទាងគណៈធមមយតថកនោយ ទាងគណៈមហានោយ កធវើវសាមបជាកកកើតរជេះថាល កៅកពលនមនថរតឡបមកវញបានរោប បងគទលសកមឋចរពេះមហាសងឃរាជ "រពេះនាមកទៀង" សឲយកធវើវសាមបជា សកមឋចរពេះមហាសងឃរាជកទៀង ករទងបានរពេះរាជានញជដ តតាមសណមពរ កទើបវសាមបជារតវបានកធវើជាបនថបនាធ បករៀងដរាបមក។ បខនថកពលកនាេះកពទានបានកធវើរគបវតថកៅកឡើយគមានកធវើ ចក េះខតវតថកៅកបងរកង។ ឯវតថកៅតាមកមតថករៅមានកធវើខតវតថធៗ វតថតចៗករចើនពបានកធវើកៅកឡើយ ។ ចខណករពេះមហាកសរតខដនដ តាង

ពរជជោលរពេះបាទសកមឋចរពេះហររកស "រពេះអងគឌង" មកសទនខតរទងរជេះថាលបានទទលកធវើរគបៗរពេះអងគ។ តាមឯកសារបានកលើកសរកសើររពេះ

គណសមផតថ រពេះបាទសកមឋចរពេះហររកស ខដលជាអបកផឋចកផឋើមកធវើវសាមបជាកឡើយជាដបងករ េះរាជាអងគ កនេះរទងធលល បកៅគងកៅរកងកទព "បាងកក" នងរទងធលល បសាងរពេះផបសកៅទកនាេះ។ រទងបានសការពេះបរយតថធមរជតរជាបគមពររពេះនរតបដក ករៅរជេះ។ កៅកពលខដលរទងបានកឡើងកសាយរាជសមផតថករទងកផឋើមកធវើពធបណយ កនេះតាមខដលរទងធលល បបានរជតរជាប នងធលល បបានទតក ើញរកបៀបខបបខផន ខដលកគកធវើកៅរកងកទពកទើបជាបជារបនពណរហតមកដលសពវនថង៕

ពធបណយវសាមបជាជាពថៃមហាមងគល នងមហាក លដលអរបកើរ ....

ទដខភាពបណយវសាមបជា ព.ស.២៥៥៤ កៅកមតថកសៀមករៀប ។

http://www.worldkhmerradio.com វទយខមមរពភពកោក ពតមានទានកហតោរណរបចានថងតាមរបពនន Internet

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៥

អនររជាត

វទយ កេងកមពជាករោម

វទយសកឡងកមពជាករោម គជាសកមលងរបសសហពននខមមរកមពជាករោមពភពកោក ផាយកចញពសហរដឌអាកមរក សរមាបបករ ើដលបងបអនជនរមមខមមរ នងខមមរករោម ខដលកពងរសកៅកលើមាតភមកកណើ តដខសនរសកណាេះរបសកយើង នងជវញពភពកោក ។ វទយសកឡងកមពជាករោម ផាយជាកមមរភាសា ខដលផលតកោយសហពននខមមរកមពជាករោម បានចាបបដសនននវនថងទ ០១ ខមមថនា ឆប ២០០១ កបងកគមលបណងផសពវផាយនវរពតថោរណថម ៗ ពមាតភមកមពជាករោម នងសកមមភាព ចលនា តស កោយអហងា ននសហពននខមមរកមពជាករោម (KKF) កលើឆកអនថរជាត រពមទាង នានវទកងវើរ កោភសទនមនសសពសណាករដឌអណាចកមមយនសថយន កៅកលើបងបអនជនជាតកដើមខមមរករោម ។ វទយសកឡងកមពជាករោម ជារបភពពតមានពត កដើមផផថលនវយតថធម សចចធម កបងោរទាមទារសទនកសរភាព នងជកនឿសាសនា ពរបបរគបរគងរកងហាណយ ជនដលបងបអនជនរមមខមមរករោម ខដលកពងទនធងរងចានវ សទនសករមចវាសនាមលនកោយមលនឯង រសបតាម ចាបអងគោរសហរបជាជាត ។ វទយសកឡងកមពជាករោម ផាយកបងមយសបាថ ហមថងជាករៀងរាលនថងអងហគ រចាបពកមាង ៩ ដលកមាង ១០ យប កមាងកៅកមពជាករោម ។

កគហទពរ ៖ http://www.vokk.net

របកទជតខាងពថបតរមភខាល េអថរភាពរាលដាល របកទសជតខាងននរបកទសនថបាន

តាមោនកមើលសាទ នោរណននភាពវកវរនកយបាយ កៅកបងទរកង បាងកក កោយមានចតឋរពយបារមភ ោនខតខាល ងកឡើង ។ សមាគមននរបកទសអាសភាគ អាកគបយ នយយថា បាតកមមកៅទកនាេះ អាចរាលោលកធវើឲយមានអសទរភាពកសដឌ កចចនងនកយបាយទទាងតបន។ របកទសជតខាងននរបកទសនថបាន

តាមោនកមើល សាទ នោរណននភាពវកវរនកយបាយកៅកបងទរកង បាងកក កោយមានចតឋរពយបារមភ ោនខតខាល ងកឡើង។ សមាគមននរបកទស អាសភាគ អាកគបយ នយយថា បាតកមមកៅទកនាេះ អាចរាលោលកធវើឲយមានអសទរភាពកសដឌ កចចនងនកយបាយទទាងតបន ។ រដឌ មនឋរកសងោរបរកទសឥណឍ កនស បានអ វនាវឲយមានោរចរចាគមប កដើមផកោេះរសាយវបតថកោយសនឋវធកហើយកសបើផឋល ជនយ កោកកបាននយយអេះអាងជាថមថា នកយបាយរបសរបកទសឥណឍ កនស នងមនចលករជៀតខរជកកបងកចចោរនផធកបងរបសរបកទសជតខាងកទ។ សមាគមរបកទសអាស ភាគអា

កគបយ បានអ វនាវកៅោនរោឌ ភបាលនថ នងរកមបាតកររបឆងរោឌ ភបាល សឲយមានចតឋអតធមត នងតាមខសវងរកោរកោេះរសាយតាមរយៈោរចរចាគមប នង ោរផសេះផារជាត ។ រដឌមនឋននរបកទសសងាបរ នងពរបកទសឥណឍ កនសបានកចញកសចកឋខថលងោរណរសកដៀងគមប កនេះ ខដរ ។ ចាបតាងព ខមមនា មនសស ២៦

នាកបានសាល ប កហើយជតមយ ននាករបស កោយសារោរផធេះរគមបខបក នងោររបឈមមមោកគមប រវាងបលស នងបាតកររបឆងរោឌ ភបាល កៅកបងរាជធល នបាងកក មានក ម េះថា រកមអាវរក ហម ។ រកមអាវរកហមទាងកនាេះ ករចើនខតមកពតបនជនបទនង អបករករកកៅទរកងខដលទាមទារឲយមានោរកបាេះកឆប ត

ថមមយ ។ បាតកមមបានកធវើឲយរ ខានដល ណជជកមមនង កទសចរណ ខដលចលមកទសសនារបកទសនថ។ អបកនា កយរបសរដឌមនឋរកសង

ោរបរកទសឥណឍ កនសកោក Teuku Faizasyah នយយថា កោកមានោររពយបារមភអពអសទរភាពកបងរបកទសនថ អាចនាឲយមានវបតឋកសដឌកចចអាសសារជាថម ដចោលពឆប ១៩៩៧ ។ រចោរដលរលរបាកបាត អាចកធវើឲយបាតបងកសចកឋទកចតឋរបស រកមវនកយគកៅតបន ។ កោក Teuku Faizasyah បាន

នយយយងកនេះ ៖«កពលកវោកៅមចកពកកដើមផកធវើោរវាស ខវងអពោរបេះ ល ផកធ លននោរអភវឌណនកៅកបងរប កទសនថមកកលើកសដឌកចចខតកយើងកៅខត សងឃមថាវានងមនបកងកើតសាទ នោរដចគមប ោលពសមយឆប ១៩៩០ កទ កៅកពលខដលជមងឆលងរាលោល បេះ លគមប នាឲយរោយដលកសដឌកចចកៅកបងតបនរបសកយើង ។ ខតកយើងសងឃមថា

កនេះជាករណោចខឡក រចកយើងមានកសចកឋសងឃមថា ជាមយនងកចចរបងខរបងរបសកយើងរមគមប កយើងអាចកោេះរសាយរចនវសាទ នោរណតាមសនឋវធ ។ កោក Michael Montesano នន

វជាច សាទ នកចចោរអនឋរជាត កៅកបងរប កទសសងាបរ នយយថា កៅកពលកនេះ រកមវនកយគបរកទស បានកមើលក ើញវបតឋកនេះជាករណពកសសរបសរបកទស នថខតឯកឯង ។ ខតកោកនយយថា មណៈខដលបាតកមមកៅខតមានបនឋ វនកយគកបងតបនអាចរតវបេះ លខដរ។ កោក Michael Montesano

បានមានរបសាសនថា៖ «ោរបេះ លខតមយគរឲយកយើងខាល ចគ អបកកៅករៅត បនខដលកមើលក ើញតបន តាមលកខណៈទាងរសង កហើយខដលមានចតឋ គ នតគតជាមនថា មានអសទរភាពនងវបតឋ កៅកបងតបនអាសភាគអាកគបយកហើយអបកកនាេះកមើលក ើញវបតឋកៅកបងរបកទសមយ មានចតឋរអា មនចងមានោរ កពនឌនងវនកយគ នងកសដឌកចច

រពមទាងសកមមភាពកផសងៗកៅទទាងតបន» ។ ោរបាកខបកខមវងគនតគមប កៅកបង

នកយបាយរបសរបកទសនថបានកកើន ករមតជាកទៀងទាត ោលពបនាម នឆប កនលងកៅកនេះចាបតាង ពកងកយធលបានកធវើរដឌរបហារបកណឋ ញអតតនាយករដឌមនឋកោក ថាកសន សណាវាត កចញពតខណង ោលពឆប ២០០៦ ។ កទាេះបជនជាតនថវណត ៈកណាឋ ល

កៅទ រកងនងឥសសរជនចាតទក កោកថាកសនជាអបកពករលយ កោកកៅខតមានរបជារបយភាពមពសកបងចកណាមកសករ នងជនរករក ពករ េះខតកមមវធរបឆងភាពរករករបសកោក ។ រកមអបកគមរទរបសកោកថាកសនបានចាតទករោឌ ភបាល បចចបផនបថាមនរសបចាប ពករ េះបានកឡើងោនអណាចតាមកសចកឋសករមចរបសរដឌសភាករោយព តោោរបានបកណឋ ញរោឌ ភបាលជាបកឆប តពរនយមកោកថាកសនកចញព តខណងោលពឆប ២០០៨។

របកទសសងាបរ នងឥណឍ កនស កសបើសចលកៅជយ កោេះរសាយវបតឋកៅកបងរបកទសនថ ខត កោក Faizasyahនយយថា វាមានរបកយជនលេះរតាភាគទាងពរ កចញកសចកឋកសបើ។ កោក Faizasyah បាននយយ

ថា៖«កយើងមនចលករជៀតខរជកកបងកចចោរនផធកបងរបសរបកទសជតខាងកទ ។ កយើងចងបញជជ កចាសថា កបើកយើងអាចមានមកធយបាយជយ កបងោរចរចាគមបកយងកៅតាមកសចកឋកសបើ របសរោឌ ភបាលផងនងភាគដនទផងកបងសាទ នោរណកនេះ កយើងមមជាកៅទកនាេះកដើមផផឋលជ នយណាមយខដលកយើងអាចកធវើបាន»។ កោក Montesano នយយថា

ទមាល បរបសសមាគមរបកទសអាសអាកគបយ ខដលមនចលករជៀតខរជកកបងកចចោរនផធកបងរបសរបកទសជា សមាជក រពមទាងចតឋមនចងរបសរោឌ ភបាលនថសកសបើឲយជយ នងកធវើ ឲយមចដលកចចរបងខរបងជយ ផសេះផារពសណាករបកទសនន តបន ។ កោក Montesano នយយកទៀតថា អវខដលរបកទសជតខាងរប កទសនថ អាចកធវើកៅបានកដើមផកចៀសវាងមនឲយមានចលនាបាតកមម ដចគមប មនឲយរាលោលខថមកទៀតគកោេះរសាយោរណរពយបារមភរបស ជនរករក នងមនរតវដកសទនរបសរបជាពលរដឌកៅកបងរបកទសកគកទ។ កោក Montesano បាន

នយយកទៀតថា ៖«មញ យលថា របកទសដនទកៅតបនអាចកធវើោររបកសើរ កបើរប សនជាកគពនតយកមើលឫសសគលននវបតឋរបសរបកទសនថ កហើយសរមលនឯងថា កតើកសដឌកចចនងសងគមរបសមលនមនជាកមមវតទននវបតឋដច គមប ឬកទ?» កោកខថលងថា ករៅពកនាេះ របកទស

ជតខាងរបសរបកទសនថ នងរបកទសដនទកបងពភពកោក រគមនខតអាចឈរកមើលខតបកណាត េះ ថាកតើវបតឋកនាេះនងកចញកៅដចកមឋចកទៀត ៕ VOA

បាតកមមគមរទរោឌ ភបាលនថ កលើករបថតកសថចនថ ។

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៦

សារពតមាន

អងគោរ Freedom House បានកចញរបាយោរណរបសមលនោលពនថងទ២៧ ខមកមសាកនលងកៅកនេះថា កសរភាពសារពត មានកបងពភពកោក បានធលល កចេះកសធើររគបតបនកបងពភពកោក កៅឆប ២០០៩ ។ តាមោរសការសាវរជាវអពកសរ

ភាពសារពតមានឆប ២០១០ កោយរកមអបកសកងកតោរណពតមានឯករាជអនថរជាត បានរាយោរណថា របកទសចនន ១០ ខដលមានោររតតផតកសរ ភាពខាងសារពតមាន ដអារកកជាងកគបផតកបងពភពកោក មានដចជារប កទស Belarus, ភមា, Cuba, កអោវ ឌរ, Guinea, Eritrea, Iran, Libya, កករ ខាងកជើង, Turkmenistan នងរបកទស Uzbekistan ។ ចខណកកៅតបនអាសបាសហវក

វញ របកទសខដលគមម នកសរភាពសារពត មានកសាេះ រហតដលមានកសរភាពតាមតបនមលេះមានដចជារបកទស Bangla-desh នងរបកទស Bhutan កហើយរបកទសខដលមានភាពរបកសើរកឡើងកនាេះ

មានដចជារបកទស Maldive, India, East Timor, Indonesia, Papua New Guinea នងរបកទស Mongolia

កហើយរបកទស ខដលកៅខតមានោរធលល កចេះននកសរភាពសារពតមានដខដល មានដចជារបកទស Nepal, Philippines,

Fiji, Sri Lanka នងរបកទសចន។ វទយអាសកសរបានកឆលើយតបនង

របាយោរណរបសអងគោរ Freedom

House វញថា របកទសចនន ៦ ខដលវទយអាសកសរផសពវផាយកនាេះ មនមានកសរភាពខាងសារពតមានកៅកឡើយ ។ របធលនវទយអាសកសរ កោករស ល

ប ល (Libby Liu) បានខថលងថា កទាេះបជាមានោរកកើនកឡើងខផបកកសដឌកចច កកគក ើញកសរភាព ខាងពតមាន សកពញតបនអាសបនថធលល កចេះអារកកកៅៗ កហតដកចបេះកហើយវទយអាសកសរ កៅខតបនថកបសកកមមរបសមលនកបង ោរផឋលពត មានដកជឿទកចតថ ដលបណាឋ របកទសខដលមវេះោរទទលបាននវពតមាន កបងតបនអាស ។ មណៈអងគោរ Freedom House

វាយតនមល អពកសរភាពសារពតមានសរមាបរបកទសចនន ១៩៦ កៅកលើពភពកោកកនាេះ វទយអាសកសរបានរកក ើញថា របកទសខដលវទយកនេះកធវើោរផសពវផាយកៅោនចនន ៩ កៅអាស កគក ើញមានរបកទសចនន ៦ បានធលល កចេះខាងកសរភាពសារពតមាន យងខាល ង រមមានកមពជា ចន កករខាងកជើង ភមា ោវ នងកវៀតណាម ៕ RFA

Freedom House៖ ករភាពសារពតមានធលល កេះកទើររគបតបនកៅនន ២០០៩

អបកជនាញោរងហរោខសត នងអបកោខសតមយចននបានខថលងកៅនថង ២៩ កមសា ថា កបងឱោសទវាកសរភាពសារពតមាន នថងទ ៣ ឧសភាខាងមម អបកោខសតកមពជា នងករៀបចោរជបជអបកោខសតមយ កដើមផវាយតនមលោរងហរោ ខសតកបងឆប កនលងមក នងកលើកកឡើងពោរលបាកនានាខដលអបកោខសតកៅកមពជាជបរបទេះ ។ កោក សម សវណត របធលនរកម

របកាអបកោខសតកមពជា ខដលជាសាទ បនមយមានសមាគមោខសតចនន ១៥ ជាសមាជកបានមានរបសាសនថា កនេះ ជាឱោសមយខដលអបកោខសតកមពជាអាចជបជគមប កដើមផរ ឭកដលអបកោខសតជាត នងអនថរជាត ខដលបានបាតបងជវត រតវចាបមលន ឬជាបគក កោយសារបពវកហតបកពញវជាជ ជវៈោខសត។ កោក សម សវណត បានបញជជ ក

ថា ៖ «រកមរបកាកយើងកៅកពលហបង កោយសារកយើងករៀបចកៅនថង ៣ កយើងសកមាព ធ កហើយនងមានោរករៀបចអបអរសាទរនវទវាកសរភាពសារពតមានពភពកោក ។ កគមលបណងរកមរបកាកយើង កយើងនងកលើកកឡើងអព មានោរកសាកសាឋ យពោរសមាល បអបកោខសត កៅរប កទសនថ ជនជាតជបនហបង កហើយនងកយើងអបអរនវោរបកងកើតសថ បអនសាវរ យសរមាបអបកោខសត កជើងចាស»។

កោក កមៀវ ភរមយ អនរបធលនសមា គមកមពជាោរ រអបកោខសត បានមានរបសាសនថាោរជបជរបសអបកោខសត ជាករៀងរាលឆប កៅនថងទ ៣ ឧសភាកនេះ ជាឱោសពរងងសាមគគភាពរបសអបកោខសត នងរ ឭកដលសាធលរណជនទ កៅ ឲយបានដងថា ោរផាយពតមានខដលកកើតមានកឡើងជាករៀងរាលនថងកនេះ បានកកើតមានកឡើងកោយសារោររបងខរបងបកពញោរងហររបសអបកោខសត ខដលបានពេះ រោរលបាកនានាកដើមផ របមលពតមាន។ កោក កមៀវ ភរមយ បានមានរប

សាសនថា ៖ «សរមាបទវាកសរភាព សារពតមានពភពកោកនថង៣កនេះ កយើងក ើញថា សមាគមអបកោខសតកៅកមពជាហាកដចជាមានោរយកចតថទកោក កហើយបានករៀបចពធកនេះ»។ កោក កមឿន នណារទន រប

ធលនវទយសាទ នកមពជាសរមាបោរសកាខាងសារពតមាន ខដលបានតាមោនោរវវតថននានារបសវសយសារពតមានកៅកមពជា នងធលល បបានកបើកវគគហវកហវនបណឋ េះបណាឋ លអបកោខសតបានជាករចើនវគគ បានមានរបសាសនថា កោកកតសមាគ លក ើញថា កសរភាពសារពត

មានកៅរបកទសកមពជាកបងឆប ២០០៩កនលងមកកនេះ គមានោរធលល កចេះជាងមន កធៀបជាមយនងឆប ២០០៨ ។ កោក កមឿន នណារទន បាន

អេះអាងថា ៖ «កបើតាមមញ ពនតយកៅ គកប ងឆប ២០០៩ មញ ក ើញថា កសរភាពកប ងោរបកញចញមតហាកដចជាធលល កជាងឆប កនលងកៅ ។ កយើងក ើញថា មានោរចាបអបកោខសតបនថបនាធ ប កហើយអបកោខសតមយចននរតវកគគរាមកខហងកពលកៅយកពតមាន...»។ របាយោរណរបសអងគោរអនថរ

ជាតមយក ម េះ អងគោរឃល កមើលអបកោ

ខសតគមម នរពខដន (Reporter Without Border) ខដលកចញផាយោលពខមកមភៈ ឆប ២០១០ កនលងកៅ បានវាយតនមលថា កសរភាពសារពតមានកៅរប កទសកមពជាកៅខតមានភាពលបាកកៅកឡើយ កោយសារមានអបកោខសតជាករចើននាករតវរបឈមមមនងោរកចាទរបោន តាមផលវតោោរ នងមយចននកទៀតកៅជាប កៅកឡើយ ។ កោក នផ សផកន មនថអបកនា

កយរបសទសឋោរគណៈរដឌមនថ បានមានរបសាសនថា ោរវាយតនមលថា កសរ ភាពសារពតមានមានោរធលល កចេះកនាេះមកពកគកមើលកៅកលើបរមាណ ខតកបើនយយអពគណភាពវញ តាមពតគមានោរលអជាងមន នងកពងកដើរតាមគនលងរបកទសខដលមានលទនរបជាធបកតយយកបើកចហ ។ រកសងពតមានរបកទសកមពជាបាន

ផាយកៅកបងរបាយោរណបកសរប ោរងហររបចាឆប ២០០៩ របសមលនថា កៅរបកទសកមពជាមានោខសតជាតកបាេះពមពចនន ៣៨៥, រពតថបរតចនន ៥០, ទសសនាវដឋជាតចនន ១៧២, សមាគមអបកោខសតមានចនន ២១ អងគភាព នងមានសាទ នយវទយ នងទរទសសនជាករចើនកទៀត ៕ RFA

អនកោខតករោងជបជោន កនងទវាករភាពសារពតមាន ៣ ឧភា

រកមអបកសរកសរបលក នង អបកោខសតកវៀតណាមរតវបានអាជាញ ធរកវៀតណាមចាបមលន ។

ចាងហាវ ងោខសតខមមរមាច សរសក កោក ហងស ចរោ ។ RFA/Sok Serey

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៧

របវតរសាសតរកមពជាករោម

កោយ ថាច របជា កគឿន ជនជាតខមមរកៅកមពជាករោម មាន

ោររសកៅជារកមៗ ជាមយគមប កៅតាម បណាថ កមតថននខដនដកមពជាករោម។ មាន កមតថមយចនន មានរបជាជនខមមរករោមកឡើងកៅដល ៧០% ននរបជាជនទទាងកមតថ ។ ជនជាតខមមរកៅកមពជាករោមជាអបកកគមរពរបតបតថ តាមរពេះពទនសាសនាកថរវាទ ។ កៅកមពជាករោម បចចបផន មានវតថអារាមខមមរចនន ៤៤៨ វតថ កហើយវតថខដលមានអាយចាសជាងកគ គ វតថសមផររងស (សមផរ) បានកសាងកឡើង គ.ស.៣៧៣ ឋតកៅរសកកពងសាព នកមតថរពេះរត ង នងវតថនមយៗ មានរពេះសងឃគងកៅព ៥ កៅ ១០ អងគ ជនោលព ៦០ កៅ ៧០ អងគកមាន ។ កនកៅខមមរកៅតាមភមរសក ជាច

ណេះននកជើងវតថនមយៗ ខដលមានកនរបសអាយព ១២ ឆប កឡើងកៅខតងខតនាចលកៅវតថកដើមផសាងផបស អបកមលេះបសបាន ៣ ខម មលេះកទៀតបសបាន ១ ឆប ឬករចើនជាងកនេះ នងអបកមលេះកទៀតបសរហតដលអសមយជវតកមាន កៅតាមសទានឬនសសយរបសបគគលមាប កៗ កដើមផ សកាករៀនសរតពអកសរសាសថខមមរ នងភាសាបាលផង កឈវងយលនង របត បតថតាមគនលងរពេះធម ននរពេះពទនសាស នាផង របកយជនហាតពត ោយ វាចា ចតថ រពមទាងអបរ សលធមរបសមលនឲយោល យជាមនសសកចេះដង នងរសកៅរប កបកសចកថនថលថបកៅកបងសងគម ។ ពសមយមនកដចជាបចចបផនបកល

បរតខមមរកៅកមពជាករោម កបើសនជាមនបានឆលងោតោរសាងផបសកទ រតវបានសងគម នងរគសារចាតទកថាមនបានសងគណមាថ យឪពក នង កពលចល តណថ ងរបពនននងជបញជា លបាក ករ េះចាសៗ កគករៀបចទកោករគសារដលកនកៅរសរបសមលន ខតងខតកមើលបរសណាខដលធលល បបានបស ករ េះពកគមតយលថាបរសទាងកនាេះបានបកពញោត ពវកចចរបសមលនរចរាលកហើយ បានអបរ សលធម ជាពកសសបានកចេះដងពអកសរសាសថខមមរ បានសាគ ល គណកទាស បណយ បាប នងរតវបានោរកគមរពរាប អានពសងគម ។ បណយបបសកលបរតខមមរ កៅកមព

ជាករោមករចើនរបារពន កៅមនកពលបណយចលឆប ខមមរ ឬមនកពលបណយពសាម បជា។ កៅនថងកនេះ រគសារណាខដលមានកនកៅបបស រតវខតនាកៅកៅវតថ រយៈ កពលមយខមឬបខមជាមនសន កដើមផ ករៀនធមបស នងធមនមសសោរថាវ យ បងគរពេះជាកដើម ករ េះថាភាគករចើនកល បរតខមមរកៅកមពជាករោម មនកពលចល

បសមនបានកចេះអកសរខមមរកទ ។ កពលដលនថងបស កលបរតខដល

រតវបសកនាេះ រតវបានរពេះកៅធោរវតថអនញជដ តឲយរតឡបកៅផធេះវញ កដើមផរបា រពនកមមវធកៅផធេះ ។ កពលកនាេះកលបរតរតវខតកោសក កសលៀកសារង នង ក នាពណសខដលកគកៅថា «នាគ» ។ រារតមនកពលដខងានាគកៅវតថ ផធេះខដលមាននាគ រតវបាននមនថរពេះសងឃកៅចករមើនរពេះបរតថ នងកពលរពកនមនថរពេះសងឃទទលភតថរច កទើបបានដខងារនាគកៅវតថកដើមផជបជគមប កធវើកចចបបស ។ តាមករឿងករពង នន កយថា«នាគ»

កបងោរោកក ម េះដលកលបរតខមមរមន

កពលបបសកនាេះ ករ េះកៅសមយរពេះពទនោល មាននាគមយបានោឡាមលនជាមនសសកៅទលសរពេះ កដើមផសាងផបសករ េះរសឡាញរពេះពទនសាសនា ។ បានបសរចនាគកនាេះ កបានោល យមលនជានាគវញ កោយបានកភលចមលនកៅកពល សងនថង(កដកនថង) ករឿងកនេះ បានកធវើឲយរពេះ ភកខសងឃក ើញកោយនចដនយ កនាគមបកៅទលដលរពេះពទន សមណ កគមតថម រពេះអងគ កបានផសកនាគកនាេះ កហើយ បកណថ ញកចញកៅ ករ េះថារពេះវនយកៅ កបងរពេះពទនសាសនាមនអនញជដ តឲយសតវបសកឡើយ ។ កពលកចញកៅ នាគកនាេះសណម

រពេះពទនជាមាច សថា មនកពលបបសកល បរតមថងៗ សមរពេះអងគរទង កៅកល បរតទាងកនាេះថា«នាគ»ៗផង។ រពេះអងគ កទទលយកសណមពរ របសនាគកនាេះកៅ បានជាកលបរតខដលចលសាងផបស មនកពលបានោល យមលន កៅជាសងឃរតវបានកៅថា «នាគ» ៗ ជាបរ ហតមកដលសពវនថង ។ ករោយកពលរពេះសងឃទទលភតថនថង

រតងរច កចចបបសនាគកបានចាបកផថើម កោយពកកគបានដខងានាគពទនជវញរពេះវហារ ៣ ជ មាតាបតានាគរតវបានកដើរជាបជាមយនាគ មាតាទលនរតចវរ ច ខណក បតាោនឆរត នងបារតរបស

នាគកទើបបានកឡើង កៅោនរពេះវហារ ។ កពលចលកៅកបងរពេះវហារ ករោយ

ពកចច នមសសោរចក េះរពេះរតនរតយរចនងមានរពេះសងឃមយរពេះអងគ ខដលបានសាងផបសចាសវសាកៅថា រពេះឧបជាយ គងកៅមមអាសនៈរពេះពទនបដមាខបររពេះភកថកៅរកនាគ នង មានភកខសងឃយងតច ៤ អងគកឡើងកៅ បខនថភាគករចើនកគយក ២១ អងគ គងហតទ បាស ។ កពលកនាេះ នាគកកដើរពជរ កណាថ លកោយនដរបណមសកៅកៅរករពេះឧបជាយកដើមផស រពេះឧបជាយបានោល យមលនជារពេះសងឃ ។ ករោយពរពេះឧបជាយបានអនញជដ តកហើយ នាគកបានកចញកៅករៅ កសផងចពរ ជាសងឃរច កបានកធវើដកណើ រចលកៅរករពេះ ឧបជាយ ឬ រពេះភកខសងឃខដលគងហតទ បាសកនាេះកដើមផសមាទានសល ។ កពលបានោល យមលនជាសងឃដបង

កគកៅថា សាមកណរ (អបកមានអាយករោម ២១ ឆប ) រតវបានទទលសោខ បទ ១០ រមមាន៖ ១.កវៀចាកោរសមាល បសតវ ។ ២.កវៀចាកោរលចរទពយ ។ ៣.កវៀចាកោរកសពកមថនធមម ។ ៤.កវៀចាកោរក ល កយកហក ។ ៥.កវៀចាកោរកសពករគឿងរសវង ។ ៦.កវៀចាកោរឆនមសោល។ ៧.កវៀចាកោរករចៀងរា នងោររបគ

តនថ ជាកដើម ។ ៨.កវៀចាកោរ កករគឿងអលងហក រ ។ ៩.កវៀចាកោរអងគយនងកដកកលើទ

កសនាសនៈដមពសនងទកសនាសនៈ ដរបកសើរហសរបមាណ ។ ១០.កវៀចាកោរទទលយកមាស

នងរបាក ។ កពលបញចបកមមវធរពេះសងឃបាន

សាវ ធលយធម កដើមផចករមើនជយមងគល ដលរពេះសងឃកទើបខតបសថម នងផាយកមតាថ ធមដលសតវទកៅ កៅកបងកោក ឲយបានរចកពៀរកវរានងគមប នងបានសនថភាព ។ បចចបផនប របនពណោរកចញសាង

រពេះផបសរបសកលបរតខមមរករោម កៅខតបានរតវរកាយងខាជ បមជនកៅកឡើយ ។ ករ េះថា ោរសាងផបសកនេះគជាឪោសមយសរមាបឲយពកកគ បានោល យមលនកៅជាមនសសមាប ករសកៅរបកបកោយកសចកថនថលថប នងបានសកាពអកសរសាសថខមមរ ពរពេះពទនសាសនា កដើមផរបតបតថ នង អបរ សលធមរបសមលនឲយោនខតរបកសើរខថមកទៀត ៕

ោរសាងផនគជារបពពណរបកលបរតខមមរកៅកមពជាករោម

ពធកៅរពលងនាគ កបងពធបបសកលបរតខមមរកៅកមតថរពេះរត ង កមពជាករោម ។

ពធបបសកលបរតខមមរកៅកមតថមាតរជក ខដនដកមពជាករោម ។

សារពតមានសារពតមាន ពរពនគរពរពនគរ ថងៃអាទតយ ០៤ រោច ខែវសាែ ឆន ាខាល រោសក ព. ស. ២៥៥៤ តតវនងថងៃទ ០២ ខែឧសភា គ. ស. ២០១០ ៨

ខវងយលពភមសាសតរកមពជាករោម

(តពកលមមន) កោយ ថាច របជា កគឿន កដើមកឈើទាលបញជច សចង៖ កដើមកឈើទាលដមានចណាស

មយកនេះ បចចបផនប ឋតកៅកបងភម រក សាង (Khóm 1) សងហក ត ទ ៧ (Phường 7) ទរមកមតថរពេះរត ង ខកផរ វតថចមផកមាស(កមឿន) រតវបានោកោយ ឧកញ កសនាបត សង គយ វរបរសជាតខមមរកៅខដនដកមពជាករោម ។ តាមឯកសារកោខ ននយយ «ករឿង

ឧកញ សង គយ» បានផលតកោយផលតកមមខមមរករោមថា កដើមកឈើទាលមយកនេះរតវបាន ឧកញកសនាបត សង គយ កៅហាវ យកមតថរពេះរត ង ោកដើមផ ផសងកៅនងវាសនាជនជាតកដើមខមមរកៅខដនដកមពជាករោម នាមណៈខដលពកយនបានចល ល ន នដលទកដកមតថរពេះរត ង កបងសតវតសរទ ១៩ កហើយកសថចយនក ម េះ មញ មាង (Minh Mạng) រគងរាជយពឆប ១៨២០ ដល ឆប ១៨៤១ កៅទរកងកហវ បានកចញបញជជឲយពលរដឌខមមរ ទទាងខដនដកមពជាករោមរបោនយករបនពណយន រពេះសងឃរតវ ខតកគមរពតាមពទនសាសនាមហាយនជាកដើម ។ បទបញជជ ដអយតថធមកនេះ បានកធវើ

ឲយមានោរតវា នងរបឆងយងខាល ងោលពសណាកពលរដឌខមមរករោម នងមាន សងហគ មចាងគមប ចេះកឡើង រវាងកងទព ខមមរករោមរបសកោកកសនារបមម សង គយ កៅ ហាវ យកមតថរពេះរត ង នងកងទពយនជាករៀងរាលនថង ។ សាទ នភាពកនេះកចេះខតតានតងកឡើងៗ កទើបកោកឧក ញ សង គយ បានោកដើមកឈើទាលកនេះ កោយបានយកខមកកឈើទាលមយកៅកោត «ចងចេះដគលកឡើងកលើ» កហើយផសងថា «កបើសនជាខមកកឈើទាលកនេះដេះ (រស) គអាយជវតជនជាតខមមរកៅ កមពជាករោមកកៅរសជាអមតៈខដរ» ។ ករោយមក កោយមនចងក ើញ

របជាពលរដឌខមមរករោម កចេះខតសាល បកោយសងហគ មកនាេះ កទើប ឧកញ សង គយ កធវើោរចរចាកោយសនថវធជាមយ កមទពយនវញ ។ លទនផលននោរចរចាកនាេះគ កោក ឧកញ បានឲយកមទពយនោត ក ទាងរសជាថបរនងបទបញជជដអយតថធមរបសកសថចយនក ម េះ មញ មាង ថា « កោក ឧកញ សង គយ សមចតថសាល ប កដើមផបថរយករពេះពទនសាសនាកថរវាទ នង របនពណ របសជនជាតខមមរកៅកមពជាករោម » ។ កបងកពលខដលកមទពយន ករៀបច

កមមវធោត ក ឧកញ កសនាបត សង

គយ កៅកបងវតថក ធសាលរាជ (កពង) ចក េះរពេះភកថ នង មមរបសរពេះសងឃនងពលរដឌខមមរករោម រាបមននាកកនាេះ កមទពយន បានកឡើងអាននវបទបញជជរបសកសថចយនថា«រពេះកៅរកងកហវ បាន លបកចាលបទបញជជ កនេះកហើយ កោយ ឧកញ កសនាបត សង គយ កៅហាវ យ កមតថរពេះរត ងសមចតថសាល បជាថបរ កបងករឿងកនេះ » ។ ចាបពកពលខដល ឧកញ កសនា

បត សង គយ បានពលជវតកនាេះមក កមដក នាននរបបរគបរគងយនខតងខតរកវធ នងបានអនវតថកគមលនកយបាយកដើមផរ ោយពជសាសនខមមរករោម ជានចច ។ ខតកោយមាន ោរតសរបសបពវបរសខមមរករោម រគបសមយោលខដរកនាេះ បានកធវើឲយរពេះពទនសាសនាកថរវាទ នងអតថសញជដ ណរបសជនជាតខមមរ កៅកមពជាករោម មានអាយរសកៅៗខដនដ កមពជាករោមរហតមកដលសពវនថង។ ោរសកាអកសរសាសថខមមរ៖ កមតថរពេះរត ង កដចជាកមតថដនទ

កទៀតកៅទទាងខដនដកមពជាករោម មនមានសាោរដឌណាមយ សរមាបឲយកនកៅខមមរករោមបានករៀនសរតអកសរសាសថខមមរកឡើយ មានខតវតថខតបកណាត េះខដល រពេះសងឃខមមរករោមមរបងខរបង កបងោរបករងៀនអកសរខមមរ ដលកនកៅខមមរករោមបានកចេះដងចាសោស ។ ោរករៀនសរតអកសរខមមរតាមវតថអារាម កៅកមតថរពេះរត ង បចចបផនបកនេះមានពរខផបក គ៖ ទមយ៖ ខផបកកមារោឌ ន៖ ខផបកកមារោឌ នកនេះ មានកបើកវគគ

សកាបាន រតមខត ៣ ខមបកណាត េះ គចាបកផថើមចលករៀនពកដើមខមមថនា ដល ចងខមសហា ករ េះកបងរយៈកពលបខមកនេះកនកៅខមមរករោម បានឈបសរមាក

វសសមោលពសាោរដឌជាភាសាយន ។ ោរកបើកវគគសកាអកសរខមមរខបបកនេះ

រតវបានរពេះសងឃរគបវតថទទាងកមតថ មត មបងហា តបករងៀន យងយកចតថទកោកដលកនកៅខមមរករោម កៅតាមចណេះកជើងវតថជាករៀងរាលឆប ។ កបើមនកធវើយងកនេះកទ កនកៅខមមរករោមជនានករោយ មនបានកចេះអានអកសរសាសថខមមរ ខដលជាអកសរជាតរបសមលនកឡើយ កហើយនថងករោយ ពកកគនងោល យកៅជាជនជាតយនកោយមនមលន ។ ោរសកាអកសរសាសថខមមរខផបកពទន

កសកាកៅតាមវតថអារាម ៖ ោរពរងង នងពរងកវសយ

អកសរសាសថខមមរ របសរពេះសងឃតាមវតថអារាមកៅកមតថរពេះរត ង រតវបានកគកមើលក ើញថា មានសនធេះកលឿនជាង បណាថ កមតថនានា ខដលមានជនជាតខមមររសកៅៗកមពជាករោម ករ េះកមមវធសកាមនមានោយឡ កោយវញជដ សាភាសាយនកឡើយ ។ របពននោរសកា អកសរសាសថខមមរខផបកពទនកសកាកនេះ រតវបានឋតកៅករោមោររគបរគង របសសមាគមរពេះសងឃសាមគគកសបហាជាតកមតថ កហើយសមាគមកនេះមានតនាទករៀប ចឲយវតថនមយៗកបើកសាោករៀនកៅតាម ថាប កខដលវតថនមយៗមានលទនភាព។ កដើមផបានករៀនបញចបថាប កពទនក

វទយលយ កៅកមតថរពេះរត ង សមណសសសរតវចណាយកពល ៧ ឆប ។ កបង រយៈកពល ៧ ឆប កនេះ គសមណសសសរតវបានសកា ថាប កពទនកអនវទយលយ រយៈកពល ៤ ឆប នងថាប កពទនកវទយ លយ ៣ ឆប ។ ករោយកពលបាន បញចបោរសកាថាប កពទនកវទយលយ សមាគម រពេះសងឃសាមគគកសបហាជាតកមតថ នង ផថលសញជដ បរតពទនកវទយលយ ខផបកពទន

កសកាមធយមវជាជ ទតយភម ដលសសស ខដលបានបានរបឡងជាប ។ សញជដ បរតខដលសមាគមរពេះសងឃ បានផថលដលសសសកនេះ រតវបានមតសាធលរណៈទទលសាគ លករៅផលវោរ ថាកសមើនងថាប កទ ១២ ។ បចចបផនប សមណសសសខមមរករោមបានយកសញជដ បរតកនេះ កៅបនថោរសកាថាប កមហា វទយលយកៅរប កទសនថជាករចើនអងគ កោយរកសងអបរ នថបានទទលសាគ លជាផលវោរកសមើរថាប កទ ១២ ។ ជវភាពរបសសមណសសសអបក

សកាអកសរសាសថខមមរខផបកពទនកសកា៖ ោរនមនថកចញពវតថកកណើ ត៖ កដើមផករៀនបានករៀនអកសរសាសថ

ជាត នងបានសកាអពរពេះពទនសាស នាកនាេះ រពេះសងឃខមមរករោមកៅកមតថរពេះរត ង ខតងខតនមនថកចញពវតថកកណើ ត របសមលនកៅគងកៅវតថកផសងៗ តាមោរបញជ នរបស សមាគមរពេះសងឃកសបហាជាតថាប ករសក នងកមតថ ។ ករ េះថា វតថទាង ១៤១ កៅកបងកមតថវតថនមយៗមាន លទនភាពកបើកសាោបានរតមខតមយ ឬពរថាប កខតបកណាត េះ ។ អចងកហើយបានជាសមណសសសនមនថ កចញពវតថមយកៅោនវតថមយកទៀត កដើមផខសវងរកសា ោ នងតាមតរមវោររបសរពេះអងគ ។ ោរករៀនសរតអកសរសាសថជាតនង

សាសនាកោយពងកលើបាយបារត៖ កោយជនជាតកដើមខមមរករោម សទន

ខតជាពទនសាសនក ននរពេះពទនសាសនាកថរវាទខតមយកនាេះ វាបានោល យកៅជារចនាសមពនន ននោររគបរគងសងគមខមមរកៅកមពជាករោមមយដរងមា សរមាបោរ រនវអតថញជដ ណជាតរបសមលន មនឲយសាបសនយ ។ ដកចបេះ រពេះសងឃ ជាសមណសសស ខដលបាននមនថកចញព

វតថកកណើ តមលន កដើមផសកាករៀនសរតអកសរសាសថខមមរកនាេះ រតវបានពងកៅកលើចងហា ន(បាយបារត)របសពទនបរសទខមមរ កៅជវញចកណាេះកជើងវតថនមយៗ កោយោរនមនថបណឍ បារត។ មយងកទៀត រចនា សមពននោររគបរគងរពេះពទនសាសនា កៅកមពជាករោមរតវបានរពេះសងឃ យករពេះទយទកោកណាស កោយរពេះកៅអធ ោរវតថនមយៗ បានកធវើសទតចននពទនបរ សទខមមរករោម កៅកបងចកណាេះកជើងវតថរបសមលននងខបងខចងឲយមានកវន (រកម) កៅតាមតបននមយៗ យងចាស ោស កហើយរពេះសងឃករតវបានរពេះកៅ អធោរវតថចាតឲយនមនថកៅបណឍ បារតតាមកវននមយៗកនាេះខដរ ។ រពេះសងឃខដលនមនថកៅបណឍ បារតតាម ភមរសក កនាេះ មនបាចបារមភពមនមានចងហា នកនាេះកទ គពទនបរសទកគបានករតៀមចងហា នកៅរគបផធេះជាករសចកហើយ ។ ោលបរកចឆទននោរសកា៖ រតវបានគតកៅតាមកវោ ននចនធ

គត ។ ោរសការតវបានចាបកផថើមកបើកបកវសនោលកៅនថង ០១ ករាច ខមពសាម កហើយរតវបានរបឡងបញចបោរ សកា កៅកបងខមបសស នងមា ជាករៀងរាលឆប ។ កបងរយៈកពល ៩ ខមឋតកៅកបងោរ

សកាកនេះសមណសសស រតវបានរពេះកៅអធោរវតថននសាោ នមយៗអន ញជដ តឲយនមនថរតឡបកៅវតថកកណើ តមលន ពរកលើក (ចលរពេះវសាមយកលើករយៈ កពលមយសបាថ ហ កដើមផកធវើកចចវតថចក េះរពេះឧជាយ នងកចញរពេះវសាមយកលើកមយសបាថ ហកទៀត ) ។ នថងឈបសរមាកមយខមបានបននថង

គនថង ៨ កកើត-ករាច នង ១៥ កកើត នងខមោច ខដលជានថងសលកៅកបងរពេះពទន សាសនា ។ រគបករងៀនសមរគចតថ៖ ោរសការបសសមណសសសតាម

វតថនមយៗខដលអាចនងរបរពតថកៅបាន កអារសយកៅកលើោរ បងហា តបករងៀនកោយសមរគចតថ ពសណាករគបករងៀនទាងរពេះសងឃនងរគហសទផងខដរ ។ សមបញជជ កខដរថា រគបករងៀនជន

ជាតយន កបងសាោរដឌជាភាសាយនទទលបានកបៀវតសរយងសមរមយ នងនថលថបរ ខតរគបករងៀនអកសរសាសថខមមរកៅតាមវតថអារាម កបងោរអភរកសវបផធមជនជាតខមមរកនាេះ មនរតវបានទទលរបាកខមពរោឌ ភបាលកវៀតណាមកឡើយ ៕

(កៅមានតកលមករោយ)

អពកមតររពះរតពវង ឬ កមតររាវញ

កដើមកឈើទាលបញជច ស ចងចេះគលកឡើងកលើ ោកោយ កៅហាវ យ គយ កៅទរមកមតថរពេះរត ង កបងសតវតសរទ ១៩ ។