โครงการวจยการศกษาวจยการเลยงและใชประโยชนตววารานส (Varanus salvator)

เพอผลเชงเศรษฐกจ "ตวเหย" ถกใชเปนคาดาทอและเปนคาหยาบคายทไมสภาพสาหรบคนทวไปในภาษาไทย ในบางครงม

คาเลยงไปใชคาวา “ตวเงนตวทอง” หรอ “ตวกนไก” หรอ “นองจระเข” หรอ “โคธา” แทน หรอบางครงกใชคาวา ตะกวด ซงในเชงอนกรมวธานแลวตะกวดกบตวเหยเปนสตวคนละชนดกน มนกวชาการไดเปลยนเปนชอ“ตววรนช”ซงไปตรงกบชอคนมากมายปจจบนตวเหยถกเปลยนคาเรยกใหมเปนชอทบคาศพททางวทยาศาสตรวา “ตววารานส”(Varanus salvator) ชอองกฤษ :(Water monitor)ซงจดเปนสตวเลอยคลานขนาดใหญชนดหนง ตวใหญสดา ในวงศเหย (Varanidae) มลายดอกสเหลองพาดขวาง หางยาว อาศยบรเวณใกลนา ของสตวเลอยคลานทมหลากหลายชนด ตวอยางของสตวชนดนทรจกกนดในประเทศไทยเราม 4 กลมยอย คอ คอ ตดต เหาชาง ตะกวด และวารานส เปนสตวตระกลตะกวด

Class : Reptitia

Order: Squamata

Suborder: Lacertilia

Family : Varanidae

โครงการวจยนเปนแนวคดของอธการบด มหาวทยาลยเกษตรศาสตรคอ รองศาสตราจารย วฒชย กปลกาญจน ตงแตป พ.ศ. 2552 โดยในครงนนไดอนญาตใหคณะทางานเดนทางไปดงานทสวนสตวดสต (เขาดนวนา) เพอศกษาชวตความเปนอย และแนวทางในการสรางสถานทอยอาศยเมอนามาเลยง ในการดงานครงนนพบตววารานส หรอตวเหยจานวนมากใชชวตอยอยางอสระทเนนดนบรเวณหอนาฬกา กลางบงใหญ ทกตวมความสขด มไดมการกกขงแตอยางไร ผลของการดงานครงนนทาใหเขาใจวาจะตองสรางบรเวณทอยอยางไรเมอนาเลยงแบบกกขง เพอใหมนมความสขปจจบนไดมหนวยราชการสามารถทาการศกษาและเพาะเลยงตววารานสเพอผลประโยชนเชงการคาไดมหาวทยาลยเกษตรศาสตรจงไดจดทาโครงการ การศกษาวจยการเลยงและใชประโยชนตววารานส (Varanus salvator) เพอผลเชงเศรษฐกจขนภายใตแนวคดของอธการบดคนปจจบน คอ รองศาตราจารยวฒชย กปลกาญจน เลงเหนวาตววารานสเปนสตวทควรคาแกการศกษา โดยเฉพาะอยางยงควรพฒนาใหมการเพาะเลยงเปนสตวเศรษฐกจ เพอสงออกตางประเทศ จงมอบหมายใหสถาบนสวรรณวาจกกสกจฯ รเรมตงฟารมวารานสขนเปนแหงแรกในประเทศไทย ภายใตการดาเนนการโดยสถาบนสวรรณวาจกกสกจเพอการคนควาและพฒนาปศสตวและผลตภณฑสตว

รปท 1 ภาพของสตวกลมเลอยคลานวงศตะกวดทพบในประเทศไทยและตางประเทศ ไดแก (ก) ตดต (Varanus dumerilli) (ข) เหาชาง (Varanus rudicalis) (ค) ตะกวด (Varanus bengalensis) (ง)เหย(Varans salvator macromaculatus) และ (จ) มงกรโคโมโด(Varanus Komodoensis)

โครงการศกษาเบองตนระยะท 1 พ.ศ. 2552-2553 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขต กาแพงแสน ซงมสถาบนสวรรณวาจกกสกจสถาบนสวรรณวาจกกสกจเพอการคนควาและพฒนาปศสตวและผลตภณฑสตว เปนผดาเนนการไดจดสรางสถานทเปนบอเลยง ในเนอทประมาณ 1 ไร จดสภาพทางนเวศวทยาใหใกลเคยงกบธรรมชาต คอ มนา และตนไมในทอาศย ดาเนนการรวบรวม พอแมพนธวารานส จากแหลงธรรมชาตภายในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสนและพนทใกลเคยง เขาเลยงโดย

� �

� �

�

เปาหมายคอ 150 ตวดงแสดงในรปท 2 พอแมพนธทกตวทจบไดมการบนทกประวต คอ เพศ ความยาวลาตว (ตงแตหว – หาง) นาหนกตว และ ฝงไมโครซป เพอแสดงตว โดยมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะทางชววทยาตาง ๆ เพอหาแนวทางและวธการเลยงเหยเชงเศรษฐกจ โดยนามาใชประโยชนทกสวนของรางกาย เชน เนอ หนง และเครองใน ทงในรป เครองใช และยารกษาโรค สงทจะเกดขนจากการวจย คอ สามารถสรางอาชพทางเลอกใหมใหกบเกษตรกรไทย โดยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร จะนาผลการวจยเชงเศรษฐกจครงนไปทาเรองขอยกเวนจากการเปนสตวปาคมครอง ใหเปนสตวปาคมครองทสามารถหาเลยงไดเหมอนจระเข งบางชนด หรอกวางบางชนด เปนตน ในการทาครงนจะทางานรวมมอกบกรมอทยานแหงชาตสตวป และพนธพชอยางใกลชด เพอแลกเปลยนขอมลซงกนและนาผลการศกษาวจยมงไปสการเลยงเชงเศรษฐกจใหเรวทสด

โครงการศกษาระยะท 2 พ.ศ. 2554-2555 ตอมาโครงการเลยงวารานสกเรมดาเนนการโดย จะใชพนทบรเวณหนามหาวทยาลย มการดาเนนการอยระยะหนงกเงยบหายไปเนองจากมการเปลยนผบรหารระดบรองอธการบด ตอมาในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2554 ผอานวยการสถาบนสวรรณวาจกกกสกจเพอการคนควาและพฒนาปศสตว และผลตภณฑสตว คอ รองศาสตราจารยอทย คนโธ ไดรบการตดตอจากทมบรหารของวทยาเขตกาแพงแสนชดใหมโดยในขณะนนม รองศาสตรจารย ดร.สมบต ชนะวงศ เปนรองอธการบด ใหกอสรางฟารมวารานสขนภายในพนทรบผดชอบของสถาบนสวรรณวาจกกสกจฯ ฟารมวารานสสรางแลวเสรจในวนท 20 สงหาคม พ.ศ. 2554 ลกษณะของฟารมนองจากมพนทนาประมาณ 40 เปอรเซนต และพนดนทมตนไม ประมาณ 60 เปอรเซนตแลว ทางเขาจะถกสรางเปนสะพานหวขาด ททางขน และลงดานในฟารมจะตองใชกะใดทอด เมอเวลาทตองการเขาไปในฟารม และเมอเลกใชงานจะตองดงกะใดเกบทกครง ทงนเพอปองกนมใหตววารานสตามทางออกมา (รปท 3-5) รอบฟารมมการจดสวน และมทางเดนททาจากอฐตวหนอน รวมทงภายในฟารมมการปหญา วางระบบการใหนาสวนและตนไมดวยสปรงเกอรทตงเวลาทางานแบบอตโนมต วตถประสงคททาเชนนเพอใหผเขาเยยมชมรสกเหมอนกาลงอยในสวนสาธารณะ และเหนตววารานส ทตวเองเคยเรยกตามภาษาไทยทบญญตไวในพจนานกรมวา เหย ไมไดเปนตวอปมงคลเหมอนดงทเคยคดอกตอไป การลงทนทาฟารมนใชงบประมาณดาเนนการกวา 2 ลานบาทจากสถาบนสวรรณวาจกกสกจฯ ในระหวางดา เนนการกอสรางฟารมวารานส สถาบนสวรรณวาจกกสกจฯได ทาเ รองผานอธการบดมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไปถงอธปบดกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช เพอขออนญาตทาการศกษาวารานส ใน “โครงการการวจยการเลยงและการใชประโยชนตววารานส (Varanus salvator)เพอผลเชงเศรษฐกจ” ทงนเพราะตววารานส หรอเหยเปนสตวทจดใหเปนสตวปาคมครอง ทงนเนองจากอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปาและพชปาใกลสญพนธ :CITES (Convention on International Trade in Endangered species of wild Fauna and Flora) จดใหอยในบญช 2 คอ เปนชนดสตวปาทยงไมถงกบใกลสญพนธ อนญาตใหทาการคาไดแตตองไมใหเกดความเสยหายจนถงจดใกลสญพนธ อกทงสหภาพนานาชาตเพอการอนรกษธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาต:IUCN (International Union for

Conservation of Nature and National Resources) กจดใหเหยเปน LC (Least Concern) คอเปนพนธสตวทอยในกลมทเปนกงวลนอยทสด สวนกฎหมายของประเทศไทยจดตววารานสเปนสตวคมครองจาพวกสตวเลอยคลาน ลาดบท 91 ตามกฎกระทรวงกาหนดใหสตวปาบางชนดเปนสตวปาคมครอง พ.ศ. 2546 ลง

วนท 10 กรกฎาคม 2546 แตอาศยอานาจตามมาตรา 26 ของพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 สรปความไดวาการเปนสตวปาคมครองนนมไดบงคบแกการกระทาเพอประโยชนในการศกษา และวจยทางวชาการ การคมครองสตวปา กระเพาะพนธ หรอการกระทากจการสวนสตวสาธารณะโดยการราชการ แตตองไดรบการอนญาตเปนหนงสอจากอธปดและจะตองปฏบตตามระเบยบทรฐมนตรกาหนด นอกจากนตามระเบยบของกระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ. 2540 อนญาตใหทางราชการกระทาตอสตวปาคมครองคอ ลา เพาะเลยง ครอบครอง นาเขา สงออกได ในการทาโครงการศกษาวจยครงนไดรวมมอกบกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช โดยอธปดกรมอทยานฯไดออกหนงสออนญาต ลงวนท 16 กนยายน พ.ศ. 2554 โดยอธปดกรมอทยานฯ ใหโครงการศกษานดาเนนการได และไดสงเจาหนาทของกรมอทยานฯ 2 คนมาเปนทมรวมวจยกบทมวจยของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรดวย

รปท 2 พอ-แมพนธชดแรกทไดจากธรรมชาต

รปท 3 บรเวณฟารมวารานสทถกสรางขน

รปท 4 ลกษณะกาแพงรอบฟารมปองกนวารานสหน

รปท 5 ลกษณะกาแพงรอบฟารมปองกนตววารานสหนและสะพานผานทางเขา – ออก

โครงการเฟส 3 พ.ศ. 2556-ปจจบน หลงจากสรางฟารมวารานส ไดจดทาบอพอแมพนธเพมเตม และ

บออนบาลตววารานสระยะรนขน เพอศกษาการการเลยงการขยายพนธเพมเตม นอกจากนยงทาการศกษา

การใชประโยชนจากหนงวารานส ทลกษณะของหนงเปนเกลดขนาดเลก ประกอบกบมลายดอกทมสสน

สวยงามซงเปนเอกลกษณทโดดเดนของหนงวารานส (รปท6) ผลการวจยพบวาหนงตววารานสทเตรยมไดม

ลกษณะทเหนยว ลายคงทนและนม เมอทาการยอมสารเคมยอมสหนงพบวาหนงตววารานสสามารถฟอกส

ยอมสตางๆได สามารถแปรรปเปนผลตภณฑเครองหนงไดทงของสภาพสตรและสภาพบรษได อาทเชน

กระเปาถอและกระเปาเงนของสภาพสตรและสภาพบรษ และรองเทาบท เปนตน (รปท 7-10) มมลคา

การตลาดสงมากในตลาดเครองหนงตางประเทศอยในหลกหมนถงหลกลานบาทโดยความนยมหนงวารานสม

ตลาดหลกอยทตางประเทศโดยเฉพาะประเทศยโรปและอเมรกา มแนวโนมความตองการหนงวารานสสง ผล

จาการวจยนจะชวยยกระดบการใชประโยชนหนงวารานสทมแหลงผลตจานวนมากในประเทศไทนในอนาคต

สามารถทดแทนและลดการนาเขาหนงสตวชนดอนเหลานทมแนวโนมขาดแคลนมากขนในอนาคต

รปท 6 ลกษณะผวหนงและลายของวารานส

รปท 7 หนงวารานส (ก) สปกต (ข) ยอมสดา (ค)ยอมสนาตาล และ(ง) ยอมสแดง

� � �

�

รปท 8 การแปรรปหนงสวนทองของวารานส (ก) ดานหนา และ(ข) ดานหลงของกระเปาถอของสภาพสตร

รปท 9 การแปรรปหนงของวารานสสวนหลงเปนรองเทาบท

รปท 10 การแปรรปหนงวารานสฟอกสเปนผลตภณฑกระเปาเงนสาหรบ (ก) สภาพสตร และ (ข) สภาพบรษ

� �

� �

การศกษาวจยครงนยงถกจดอยในรปแบบทสามารถใชเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรเพอกระจายความรใหแกผสนใจรวมทงการปรบเปลยนทศนคต ทไมดของคนไทยสวนใหญมตอเหยใหนอยลง เพอใหคนไทยสวนใหญเรยกชอเหยโดยไมรสกวาเปนสงอปมงคล หรอคาดาทนารงเกยจ จงตงชอโครงการเลยงสตวตวนวา “ตววารานส” ซงตอไปนาจะเปนชอใหมทเรยกกนโดยแพรหลายมากขน และเมอวนหนงมาถง (วนแหงความฝน) ตววารานสกจะทาเงนทาทองใหกบคนไทยไดสมกบการขนานนามแตเดมแทนตวเหยวาตวเงนตวทอง

เอกสารอางอง

1. Richard S., Peter S. H. and Scott Keogh J. 1996. Commercial harvesting of giant lizards:

The biology of water monitors Varanus salvator in southern Sumatra.

Biological Conservation, 77(2–3),125–134.

2. Traeholt C. 1994. The food and feeding behaviour of the water monitor Varanus

salvator in Malaysia. Malayan Nature J., 47(3):331-343.

3. Whitaker, R. and Z. WHITAKER. 1980. Distribution and Status of Varanus salvator in

India and Sri Lanka. Herpet. Rev.,11(3):81-82.

4. Gaulke, M. 1992. Taxonomy and Biology of Philippine water monitors (Varanus

salvator). Philippine J. Science 12:345-381.

5. Jessop, T.S., J. summer, H.Rudiharto, D.Purwandana, M. J. Imansyah and J. A. Philips.

2003. Distribution, use and selection of and selection of nest by Komodo

dragon. Biological Conservation Volume 117:463-470.