بسمه تعالي

پرسش و پاسخدر زمينه بازرسي كار

به اهتمام:

اداره كل بازرسي كار

1390زمستان

1

فهرست

2

پيش گفتارمقدمه

فصل اول: سير تحول بازرسي كار-وظايف و سيرتحول بازرسي كار

منشاهاي قانونيسير تحول بازرسي كار در ايران

فصل دوم: پرسش و پاسخ-بخش اول:سوالات عمومي

بخش دوم: مشاغل سخت و زيان آوربخش سوم:كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار

بخش چهارم:حوادث ناشي از كاربخش پنجم: آيين نامه هاي حفاظت فني و بهداشت كار

فصل سوم: قوانين و مقررات مربوط-آيين نامه چگونگي بازرسي كار

قانون بازنشستگي پيش از موعد در مشاغل سخت و زيان آورآيين نامه مشاغل سخت و زيان آور

آيين نامه كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كارفصل چهار قانون كار:حفاظت فني و بهداشت كار

فصل يازده قانون كار: جرايم و مجازاتها

منابع و ماخذ

3

مقدمه : ك))ار انس))ان هم))واره ب))ا خط))ر هم))راه ب))وده و توس))عه ص))نايع و پيشرفت فن آوري در كنار آثار مثبت و ارزشمند خود عوارض ناگواري نيز ببار مي آورد كه به سبب آن همه ساله ميليون ها حادث))ه ناش))ي از كار در دنيا اتفاق مي افتد كه در برخي موارد نتايج مرگبار و برخي نيز م))وجب از كارافت))ادگي مي گ))ردد . اغلب ح))وادث ناش))ي از ك))ار ب))اعث ايجاد اض))طراب در حادث))ه دي))ده ، بس))تگان و نزديك))ان و در نه))ايت آث)ار سوء اجتماعي مي گ))ردد و ب))ه همين لح))اظ جامع))ه ب))ه ت))دريج در ص))دد

4

مقابله با اين عوارض برآمده و سعي و تلاش خود را در جهت توقف و يا كاهش اين تهديدات به كار برده اند كه از جمله اين تلاش ه))ا تع))يين ضوابط و مقررات ايمني و حفاظت ف))ني مي باش))د . در واق))ع ت))دوين مقررات و ضوابط را مي توان يكي از عوامل كاهن))ده اين ض))ايعات ب))ه شمار آورد و علاوه برآن حسن اجراي اين ق))وانين و مق))ررات نيازمن))د ايجاد سازمان و تشكيلاتي است كه بتواند به منظ))ور حص)ول اطمين))ان از رعايت اين مقررات در كارگاه ها با ق))درت اج))رايي خ))ود ب))ر اج))راي قوانين اعمال نظارت نمايد .ل)ذا ب)دين لح)اظ موض)وع بازرس)ي ك))ار و حفاظت ايمني و بهداشت كار در ميثاق بين المللي حقوق اقتص))ادي ، 7اجتماعي و فرهنگي مورد توجه قرار گرفته است و به م))وجب مف))اد

اين ميثاق تضمين ايمني و بهداشت كار و اتخاذ تدابير لازم براي12و تامين استيفاي كامل حق از جمله وظايف كشورهاي ط))رف ميث))اق در جهان شمرده شده است و تاسيس بازرسي كار قوي و قدرتمند نيز به منظور اجراي قواع))د و مق))ررات حم))ايتي در اساس))نامه س))ازمان بين

المللي كار پيش بيني گرديده است.

باتوجه ب)ه منوي)ات مق)ام معظم ره)بري در تحق)ق شاخص)هاي ع)دالت اجتماعي و شكوفايي و توسعه اقتصادي وسياس))ت ه))ا و برنام))ه ه))اي رياست محترم جمهوري و راهبرده))اي مق))ام مح))ترم وزارت در تنظيم روابط كار و حفظ و صيانت از نيروي كار و همچ))نين جايگ))اه و اهميت فصل چهارم قانون كار كه به مباحث حفاظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار و نظارت بر حسن اجراي مقررات مي پردازد ، اداره كل بازرسي ك))ار را بر آن داشت تا با توجه به مشكلات ناشي از ابهامات در ح))وزه ك))اري ، مجموعه اي از پرسش و پاسخ هاي كارشناسي را به همت همك))اران و بازرسان كار سراس))ر كش))ور را در اين كت))اب گ))رد آوري و آن))را بچ))اپ رساند تا علاقمندان از طري))ق مطالع))ه و مراجع))ه ب))ه مف))اد آن بتوانن))د

تصويري روشن از قوانين مربوط را به دست آورند .

اين مجموعه شامل پنج فصل مي باشد كه فصل اول سوالات عم)ومي ، فص))ل دوم كاره))اي س))خت و زي))ان آور ، فص))ل س))وم کميت))ه ه))اي حفاظت فني وايمني ،فصل چهارم حوادث ناشي از كار و فص))ل پنجم آئين نامه هاي ايمني و حفاظت فني مي باشد و هدف اصلي ازت))دوين اين مجموعه توسعه و ارتقاء سطح آگاهي گروهه))اي ه))دف از حق))وق

اوليه و آشنايي با خواسته هاي قانوني رايج در كارگاهها مي باشد.

5

اميداست اين کتاب بعنوان نقط))ه آغ))ازي ب))راي مطالع))ات بع))دي م)دنظر ق))رار گ))يرد و لازم مي دانم از اين رهگ))ذر از تش))ويق مع))اونت مح))ترم رواب))ط ک))ار جن))اب مهن))دس نظ))ري جلالي و از همک))اري کلي))ه بازرسان کار سراسرکشور،معاونين ،روساي ادارات ،همکاران دراداره کل بازرسي کارتقدير و تشکر نمايم و تداوم اين همک))اري را موجب))ات

هرچه پربارترشدن ادامه اين مسير مي دانم.

محمداصابتي

م)))))))))))ديرکلبازرسي کار

6

فصل اول :سير تحول بازرسي كار

وظايف و سيرتحول بازرسي كار بازرسي ك))ار م))وثر و كارآم))د ، يكي ازنش))انه ه))اي ض))روري ه))ر دولت مترقي و اقتصاد موفق است .اين نهاد به عنوان يك تشيکلات ضروري با خط مشي اجتماعي ازقرن نوزدهم تاس))يس گردي))د و فرزن))د انقلابص))نعتي محس))وب مي ش))ود و در اساس))نامه س))ازمان بين امللي ك))ار)

ILO( از تم))امي كش))ورهاي عض))و خواس))ته ش))ده اس))ت ت))ا نس))بت ب))ه برق))راري نظ))ام بازرس))ي ك))ار و اج))راي دو س))ند بين المللي، يع))ني

( و توصيه نامه5 )شماره 1919توصيه نامه خدمات بهداشتي مصوب ( اقدام نمايند و سپس مقاوله20 )شماره 1923بازرسي كار مصوب

7

( و توصيه نامه هاي مرتبط81 )شماره 1947نامه بازرسي كار مصوب ( تكميل گرديد كه اين استانداردها جامع و85 و 82 و 81با آن )شماره

سال قب)ل ت)دوين ش)ده اس)ت،50فراگير بوده و با وجود آنكه بيش از همچنان معتبر بوده و كاملاً با شرايط حاضر منطبق مي باشند ك))ه اين

اسناد چند اصل را تشكيل مي دهند .

اصل اول :

بازرسي كار وظيف))ه و مس))ئوليتي دول))تي اس))ت ، بن))ابراين مهم))ترين سازماني كه مي تواند در اين رابطه به وجود آيد، نظامي در قالب يك نظام بزرگ دولتي به منظور اجراي خط مشي ك))اري و نظ))ارت ب))ر آن از طريق وضع قوانين و استانداردها مي باشد . از اين رو مي بايس))ت بازرسان كار از استقلال در نظام اداري برخوردار باشند تا اختيارات و وظايف خود را به شكل منصفانه همگام ب)ا مس))ئوليت اداري خ)ويش و فارغ از فشارهاي ناروايي كه خ))ارج از نظ))ام اعم))ال مي ش))ود انج))ام دهند . بازرسان كار باوجوداينکه به عنوان نماينده دولت در دنياي ك))ار، داراي حق))وق ق))انوني مهمي مي باش))ند، لكن آن))ان مل))زم ب))ه انج))ام وظايفي نيز هس))تند ك))ه م))وجب ايف))اي نقش آن ه))ا ح))تي در خ))ارج از محيط اداري مي گردد .اجراي مناسب اين حقوق و وظايف ، ش))الوده

و اساس اقتدار بازرسان و نظام بازرسي کار مي باشد

اصل دوم :

همكاري نزديك بين بازرسان كار، كارگران و كارفرمايان مي توان))د در تص))ويب ق))وانين حف))اظت ك))ار و اعم))ال آن در كارگاهه))ا و بررس))ي مش))كلات و ارائ))ه راهك))ار ب))ه منظ))ور بهب))ود ش))رايط زن))دگي و اطلاع رساني به كارفرمايان در خص))وص توج))ه ب))ه الزام))ات ق))انوني خ))ويش تبلور ياب))د واين همك))اري مس))تلزم آن اس))ت ك))ه مش))اركت نماين))دگان كارگران ضمانت گردد و كارفرمايان نيز مس))ئوليت ه))اي خ))ويش را در اين زمينه به طور كامل عهده دار باشند زيراكار بازرسي مس))تقيماً در گرو توجه مديريت به مباحث حفاظت كار و اختصاص منابع ب))ه منظ))ور حل آن ها مي باشدو هدف بازرسي حص))ول اطمين))ان از رف))ع ه))ر چ))ه بيش))تر مش))كلات مرتب))ط ب))ا ك))ارگران از جهت مس))ائل حف))اظتي و بهداشتي در كارگاه است . براي رس))يدن ب))ه ه))دف م))ذكور ، گفتگ))و و مذاكره مستقيم ميان عوامل درگير )كارگران و كارفرمايان( همراه ب)ا

8

توصيه بازرسي كار در خصوص پيروي از قوانين ، استانداردها و مف))ادپيمان هاي جمعي كه حاوي استانداردهاي مرتبط باشند اولويت دارد .

اصل سوم :

توج))ه ب))ه ل))زوم همك))اري م))وثر ب))ا موسس))ات ديگ))ر از قبي))ل مراك))ز تحقيقاتي، دانشگاه ها، سرويس هاي پيشگيري مراكز تامين اجتماعي و كارشناسان مربوط و ل))زوم ايج))اد هم))اهنگي در فع))اليت ه))اي آن))ان اصل بعدي مي باشد،فلذا از پيچي))دگي ه))اي ف))ني و مش))كلات ق))انوني امروز آن است كه بازرسي كار نمي تواند بر تمامي زمين))ه ه))اي ف))ني

تسلط کافي داشته باشد

اصل چهارم :

امروزه بحث پيشگيري از حوادث و پيروي از آئين نامه هاي قانوني يك هدف نهايي در بازرسي كار بوده و اين موضوع مي توان))د كم))ك قاب))ل توجهي در نيل به هدف كلي كه همان قادر ساختن افراد در داشتن يك زندگي سالم، س))ازنده ، مول))د مي باش))د ،ب))ه ش))مارآمده وهم))واره مي توان))د در ك))اهش هزين))ه ه))اي فزاين))ده ناش))ي از ح))وادث م))وثر باش))د

اجتم))اعي از جمل))هووازسويي ديگر به دليل منافع بلندمدت اقتص))ادي حف))ظ ن))يروي ك))ار، ق))درت تولي))د و كيفيت ، ب))اعث ايج))اد انگ))يزه در كارفرمايان و ايجاد امنيت شغلي مي گردد و بدين خ))اطر جهت گ))يري بازرسي كار حركت به سمت اتخاذ شيوه اصلاحي به منظور پيش))گيري

است .

اصل پنجم :

تلاش در جهت گس))ترش فع))اليت پيش))گيرانه و حم))ايتي بازرس))ي ك))ار براي تعداد بيشتري از جمعيت شاغل در همه مناطق مي باشد ودامن))ه شمول خود را در بخش هاي گوناگون بر اساس ح))وزه مس))ئوليت خ))ود به شموليت قانون گس))ترش داده اس))ت .ب))ديهي اس))ت ح))دود وظ))ايف بازرس))ي ، س))ازماندهي روش ه))ا و من))ابع و ن))يز رون))د س))ازگاري ب))ا

پيشرفت هاي فني، اجتماعي و اقتصادي مي باشد.

منشأهاي قانوني :

9

خاستگاه قانوني بازرسي كار ب))ر اس))اس اس))تانداردهاي بين المللي وقوانين و مقررات داخلي تقسيم بندي مي گردد .

الف- منشأهاي قانوني از نظر بين المللي

توسعه و گسترشILO مفهوم كلي از بازرسي كار كه توسط اعضاي يافته ، عبرت از نظام فرعي در پيوند با يك سيستم بزرگتر از مديريت

( كش))ورهاي1ملي كار ميباش))دکه مقاول))ه نام))ه م))ديريت ك))ار)ش))ماره عضو را موظف به سيستم مديريت كار مي كند كه تم))امي جنب))ه ه))ا و موسسات را در زمينه سياست ملي ك))ار در ب))ر مي گ))يرد . در مقاول))ه نامه مذكور از اعضاء درخواست شده تا ب))ه ايج))اد نظ))ام بازرس))ي ك))ار

براي نظ))ام81يكپارچه مديريت كار اقدام نمايندو مقاوله نامه شماره بازرسي كار به منظور تامين و اجراي مواد قانوني مرتبط ب))ا ش))رايط كاري و حفاظتي كارگران در كارگاه ه))اي ص))نعتي و ن))يز كارگ))اه ه))اي تجاري تنظيم شده است كه اين مقاوله نامه موارد ذيل را مورد توج))ه

قرار مي دهد :

- سازماندهي و عملكرد خدمات بازرسي 1

- مسئوليت دستگاه مركزي2

- همكاري با ساير مراكز دولتي ، خصوصي و سازمان هاي كارگري و3كارفرمايي

- استخدام افراد واجد شرايط براي بازرسي به تعداد كافي 4

- امكانات و تسهيلات لازم براي بازرسي 5

- بازرسي منظم و كامل از كارگاه ها و انتشار گزارش ها و آمارهاي6سالانه از فعاليت هاي بازرسي كار

، وظايف بازرسان ك))ار و ح))دود اختي))ارات آن))ان را ن))يز81مقاوله نامه مشخص نموده است

- ورود آزادانه به كارگاه هاي مشمول بازرسي 1

- مصاحبه آزادانه به ويژه پرسش از افرادشاغل در كارگاه 2

- بررسي مدارك و گرفتن نمونه ها به قصد آزمايش 3

10

- صدور دستورالعمل هاي اصلاحي و رفع نواقص و اخط))ار و توص))يه4هاي لازم

در مقابل لازم است بازرسان كار نسبت به رعايت برخي از ملاحظ))ات توجه داشته باشند که آن هارا از داشتن هر گونه منافع مستقيم و غير مستقيم در كارگاه هاي تحت نظ))ارت خ))ود من))ع نم))وده و نباي))د اس))رار توليدي و تجاري كارگاه هايي را كه م))ورد بازرس))ي ق))را رمي دهن))د را

افشاء نمايند .ب -منشأهاي قانوني در قوانين و مقررات داخلي

وظايف اج))رايي بازرس)ان ك))ار از تن))وع و گس))تردگي بس))يار زي))ادي در كشورهاي مختلف برخوردار است در برخي از موارد اين وظ))ايف كلي بوده و تمامي مواد قوانين كار و تامين اجتماعي را در ب))ر مي گ))يرد و در برخي از كشورها ممكن اس)ت فق)ط ب)ه ب)رخي از زمين)ه ه)ا مانن))د ايمني و بهداشت و كار كودك محدود گردد و يا به بخش هاي خاصي از

اقتصاد مانند معدن وصنايع حمل و نقل و...محدود شده باشد .

دراين مي))ان وظ))ايف و نقش بازرس))ان ك))ار در ق))انون ك))ار جمه))ورياسلامي بسيار متنوع بوده و موارد ذيل را دربرمي گيرد.

-به منظور اجراي صحيح قانونک))ار و ض))وابط حف))اظت ف))ني، اداره1 كل بازرس))ي وزارت ك))ار و ام))ور اجتم))اعي باوظ))ايف ذي))ل تش))كيل

گرديده است.

- نظارت بر اجراي مقررات ناظر به شرايط كار به ويژه مقررات حمايتي مربوط به كارهاي سخت و زيان آور و خطرناك ،

مدت كار، مزد ، رفاه كارگر، اشتغال زنان و كارگران نوجوان .

- نظارت بر اجراي صحيح مقررات قانون كار و آئين نامه هاو دستورالعمل هاي مربوط به حفاظت فني .

- آموزش مسائل مربوط به حفاظت فني و راهنمايي كارگران ،كارفرمايان و كليه افرادي كه در معرض صدمات و ض))ايعات ناش))ي

از حوادث و خطرات ناشي از كار قرار دارند .

- بررسي و تحقيق پيرامون اشكالات ناشي از اجراي مق))ررات حف))اظت ف))ني و تهي))ه پيش))نهاد لازم جهت اص))لاح م))يزان ه))ا و

11

دستروالعمل ه))اي مرب))وط ب))ه م))وارد م))ذكور مناس))ب ب))ا تح))ولات وپيشرفت هاي تكنولوژي .

- رسيدگي به حوادث ناشي از كار در كارگ)اه ه)اي مش))مول و تجزيه و تحليل عمومي و آماري اين گونه موارد به منظور پيشگيري

حوادث .

- بازرسي به صورت مستمر ، همراه با تذكر اش))كالات و مع))ايب و2 نواقص و در صورت لزوم تقاضاي تعقيب متخلفان در مراجع ص))الح

انجام مي گيرد .

- اش))تغال در س))مت بازرس))ي ك))ار من))وط ب))ه گذران))دن دوره ه))اي3آموزش نظري و علمي در بدو استخدام است .

- آئين نامه شرايط استخدام بازرسان كار و كارشناسان بهداش))ت4 ك))ار ب))ا پيش))نهاد مش))ترك وزارت ك))ار و ام))ور اجتم))اعي، وزارت بهداش))ت، درم))ان و آم)))وزش پزش))كي و س)))ازمان ام)))ور اداري و استخدامي به تصويب هيئت وزيران رسيده اس))ت و اين ش))رايط ب))ه نحوي تدوين خواهد شده ك))ه ثب))ات و اس))تقلال ش))غلي بازرس))ان را

تامين كند و آنان را از هر نوع تعرض مصون بدارد .

-بازرسان کاروکارشناسان بهداش))ت کاردرح))دود وظ))ايف خ))ويش5 حق دارندبدون اطلاع قبلي در هر موقع از شبانه روز به موسس))ات

اين قانون وارد شده و به بازرسي بپردازند و ن))يز85مشمول ماده مي توانن))د ب))ه دف))اتر و م))دارك مربوط))ه در موسس))ه مراجع))ه و درصورت لزوم از تمام يا قسمتي از آن ها رونوشت تحصيل نمايند .

- بازرسان كار و كارشناسان بهداش)ت ك))ار ح)ق دارن)د ب)ه منظ))ور6 اطلاع از تركيبات موادي كه كارگران با آن ها در تماس مي باشند و يا در انجام كار مورد استفاده قرار مي گيرند، به اندازه اي كه براي آزم))ايش لازم اس))ت در مقاب))ل رس))يد، نمون))ه بگيرن))د و ب))ه روس))اي

مستقيم خود تسليم نمايند .

- كليه بازرسان كار و كارشناسان بهداشت حرفه اي ،داراي كارت7 ويژه حسب م))ورد ب))ا امض))اي وزي))ر ك))ار و ام))ور اجتم))اعي ي))ا وزي))ر بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي هستند كه هنگ))ام بازرس))ي باي))د همراه آن ها باشد و در صورت تقاضاي مقامات رسمي يا مسئولين

كارگاه ارائه شود .12

-گزارش بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار در موارد مربوط8 به حدود وظايف و اختياراتشان در حكم گزارش ضابطين دادگستري

خواهد بود .

-كارفرماي)))ان و ديگ)))ر كس)))اني ك)))ه م)))انع ورود بازرس)))ان ك)))ارو9 كارشناسان بهداشت كار به كارگاه هاي مشمول اين ق))انون گردن))د و يا مانع انجام وظيفه ايشان ش))وند ي))ا از دادن اطلاع))ات و م))دارك لازم به آنان خودداري نمايند، حسب مورد به مجازات هاي مق))رر در

اين قانون محكوم خواهند شد .

- هر گاه در حين بازرسي، به تشحيص بازرس ك))ار ي))ا كارش))ناس10 بهداشت حرفه اي احتمال وقوع حادث))ه و ي))ا ب))روز خط))ر در كارگ))اه داده شود، بازرس كار يا كارشناس بهداشت حرفه اي مكلف هستند مراتب را فوراً و كتب))اً ب))ه كارفرم))ا و ي))ا نماين))ده او و ن))يز ب))ه رئيس

مستقيم خود اطلاع دهند .

محدوديت ه)ايي ک))ه در ق))انون ك))ار ب)راي بازرس)ان ك))ار پيش بي))نيگرديده بشرح ذيل مي باشد .

بازرس)ان ك)ار و كارشناس)ان بهداش)ت ك)ار نمي توانن)د در كارگ)اهي-1 اقدام به بازرسي نمايند كه خ))ود ي))ا يكي از بس))تگان نس))بي آن ه))ا ت))ا طبق))ه س))وم و ي))ا يكي از اقرب))اي س))ببي درج))ه اول ايش))ان ب))ه ط))ور

مستقيم در آن ذينفع باشند . بازرسان ك)ار و كارشناس))ان بهداش)ت ك)ار ح)ق ندارن)د در هيچ م))ورد-2

ح))تي پس از بركن))اري از خ))دمت دولت ،اس))رار و اطلاع))ات را ك))ه ب))ه مقتضاي شغل خود به دست آورده اند و يا نام اشخاص)ي را ك)ه ب)ه آنها اطلاعاتي داده و يا موارد تخلف را گوشزد كرده اند ،فاش نمايند .

قانونک))اردر ص))ورت اع))تراض105 متضرران از قرارهاي موضوع ماده به گزارش بازرس ك))ار و ي))ا كارش))ناس بهداش))ت حرف))ه اي و تعطي))ل كارگاه مي توانن))د از مراج))ع مزب))ور ب))ه دادگ))اه ص))الح ش))كايت كنن))د و دادگاه مكلف است به فوريت و خ))ارج از ن))وبت ب))ه موض))وع رس))يدگي

نمايد تصميم دادگاه قطعي و قابل اجرا است .

سيرتحول بازرسي كاردرايران

صرف نظر از رويه حاكم قب))ل از ظه))ور اس))لام در اي))ران ب))ه وي))ژه در از1302دوره هخامنش))يان ، ساس))انيان و...اولين مكتوب))ه در آذر م))اه

13

ط))رف والي و ح))اكم كرم))ان و سيس))تان و بلوچس))تان در حم))ايت از ك))ارگران ق))الي ب))افي از نظ))ر ح))ق و حق))وق ق))انوني و ايم))ني و بهداشتي ، جزاي نقدي متخلفين و واح))د مرب))وط ب))ه اج))راي مق))ررات

صادر و اعلام گرديد .

وزارت ط))رق و ش))وارع تص))ويب نم))ود از اول1309س))پس در س))ال از م))زد ي))ك نف))ر ك))ارگر در روز ي))ك ش))اهي و از1310ف))روردين م))اه

حقوق كليه روزمزدها و كنتراتي ها صدي دو كسر و به صندوق احتياط واريز شود و ب)ه مص)رف درم)ان ك))ارگراني ك))ه در حين انج)ام وظيف))ه بيمار شده يا به پرداخت غرامت به كس))اني ك))ه در حين انج))ام وظيف))ه دچار نقص عضو مي شوند ، گردد . قبل از تشكيل وزارت كار ، وزارت پيشه و هنر مسئول اج))راي مق))ررات ك))ار در كارخانج))ات و موسس))ات ص))نعتي ب))وده و ب))دين منظ))ور اداره مس))تقلي ب))ه ن))ام اداره ك))ل در

وزارتخانه مذكور تاسيس گرديد .

و در زمان تعطيلي مجلس28/2/1325اولين طرح قانون كار در تاريخ به تصويب هيات وزيران رس))يد و مق))رر گردي))د ب))ه ط))ور آزمايش))ي ب))ه مرحله اجرا گذاشته شود و ليكن سازمان كوچك اداره كل كار قادر ب))ه ح))ل و فص))ل ام))ور ك))ارگري نب))ود . ل))ذا ب))ا تص))ويب هي))ات دولت در

وزارتخانه جديدي به ن))ام وزارت ك))ار و تبليغ))ات تش))كيل و13/5/1325 ماموراجرايي قانون كار گرديد و از بدو تش))كيل اين وزارتخان))ه ، اداره كل بازرسي زير نظر تنها مع))اون وزي))ر ب))ا س))ه اداره بازرس))ي ، ام))ور حقوقي و همچنين محاكمات در تش))كيل س))ازمان وزارت ك))ار تاس))يس گرديد كه از دلايل تاسيس اين اداره كل علاوه بر مقتض))يات و ش))رايط وقت ، نظارت بر اجراي مقررات و الحاق به سازمان بين المللي ك))ار،

ميلادي ب))ه1919در آن زمان بود كه ايران همزمان با تاسيس در سال اين س))ازمان پيوس))ت و ج))زء اولين كش))ورهاي ملح))ق ش))ده ب))ه اين سازمان بود . اما به دليل دوره فترت اين وزارتخانه ت))ا س))ه س))ال بع))د

وزارت كار موج))وديت1328اجازه تاسيس نداشت و سرانجام در سال پيدا كرد و در فصل ششم اين قانون ، كارفرمايان موظ))ف ب))ه اج))راي

آئين نامه هاي بهداشتي شدند .

با تصويب مجلس وقت اداره بازرسي ك))ار و حف))اظت1328در تيرماه فني در وزارت كار با دواير زير ايجاد گرديد :

دايره بازرسي كار -1

14

دايره نشريه هاي حفاظتي -2دايره امور كارگران زن -3دايره آزمايشگاه ها و نمايشگاه حفاظت فني -4

اين اداره در مراحل اوليه زير نظ))ر م))ديركل نظ))ارت ك))ار فع))اليت مينمود.

هيات عالي مستشاري نيز زير نظ))ر اداره1329در تشكيلات سازماني بازرسي ك))ار انج))ام وظيف))ه مي ك))رده اس))ت و وظ))ايف هي))ات ع))الي مستشاري مطالعه آئين نامه هاي تهيه شده از طرف وزارت ك))ار و در صورت لزوم ارائه پيشنهاد تجديد نظر ، مطالعه قانون ك))ار و پيش))نهاد

طرح هاي اصلاحي بوده است .

معاونت ديگري به وزارت كار اضافه شد كه ادارات ك))ل1332در سال نظ))ارت ك))ار ، اداره ك))ل ام))ور بين المللي و اداره بازرس))ي ك))ار را

سرپرستي مي نمود .

هياتي ب))ه ن))ام8/5/1334( لايحه حفاظت فني مورخ 1به موجب ماده ) »شوراي عالي حفاظت فني« به سرپرستي وزير كار يا قائم مق))ام او تشكيل گرديد و هدف از تشكيل آن جلوگيري و تعليق حوادث حرفه اي و ايجاد امنيت فردي و اجتماعي در مقاب))ل خط))رات ناش))ي از ح))وادث كار بود . وظايف اين شورا عبارت بود از : تصويب آئين نامه ه))ايي ب))ه منظور بهداشت كار ، حفاظت كارگران و جلوگيري از وقوع ح))وادث و همچنين تدوين آئين نامه ها و وظايف و نحوه بازرس))ان ك))ار. اعض))اي شورا عبارت بودند از : وزير ك))ار و مع))اونين وزارتخان))ه ه))اي كش))ور ، ص))نايع و مع))ادن ، به))داري ، رئيس دانش))كده ف))ني دانش))گاه ته))ران و

مديركل بازرسي كار به عنوان دبير شورا.

: 1348وضعيت بازرسي كار در تشكيلات سازماني

عنوان اداره به اداره كل بازرس))ي ك))ار اص))لاح مي ش))ود و ادارات زي))رمجموعه آن عبارتند از :

اداره ميزان هاي كار-1اداره نظارت و هماهنگي كار-2اداره بهداشت كار-3

15

اداره مركز تحقيقات و تعليمات حفاظت-4

:1351وضعيت بازرسي در تشكيلات سازماني

در اين دوره مركز تحقيقات و تعليمات حف))اظت ازاداره ك))ل بازرس))ي كار منتزع شده و به عنوان مركزي مستقل زير نظر معاون فني انجام

وظيفه مي نمايد .

وض))عيت اداره ك))ل بازرس))ي ك))ار بع))د از پ))يروزي انقلاب ش))كوهمنداسلامي تا كنون :

در تشكيلات س))ازماني اداره ك))ل بازرس))ي ك))ار اعم از قب))ل ي))ا بع))د از تغييرات محسوسي به وج))ود نيام))ده1369تصويب قانون كار در سال

است . در مبحث اول از فصل چه))ارم اين ق))انون ب))ه حف))اظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار و در مبحث دوم همين فص))ل ب))ه بازرس))ي ك))ار پرداخت))ه شده است . هر چند كه از نظر وظايف اعم از رسمي و غ))ير رس))مي ، وظ))ايف متع))ددي ب))ه عه))ده اين اداره ك))ل مح))ول ش))ده اس))ت ، علي

كه تنهااداره كل بازرسي كارايحال با عنايت به مراتب فوق و جايگاه ويژه قانون كار تاسيس و ح))دود وظ))ايف و96اداره اي است كه طبق ماده

مسئوليت هاي آن مورد تصريح و تاييددرقانونکار ق))رار گرفت))ه اس))ت ، از طرفي نظارت بر حسن اجراي مقررات ناظر به شرايط كار و اك))ثر مقاوله نامه هاي الحاقي و ماموريت هاي ذاتي و اجرايي نيز به عه))ده اين اداره كل واگذار شده است ك))ه در ح))ال حاض))ر ش)امل چه))ار اداره زير مجموعه مي باشد و دبيرخانه ش))ورايعالي حف))اظت ف))ني در اداره

كل بازرسي كار مستقر است .

اداره هم))اهنگي و نظ))ارت ب))ر فع))اليت كميت))ه ه))اي حف))اظت و-1بازرسان كار

اداره بررسي كارهاي سخت و زيان آور و خطرناك-2اداره تجزيه و تحليل و بررسي حوادث ناشي از كار-3اداره تدوين آيين نامه ها و تهيه دستور العمل هاي ايمني -4

16

فصل دوم:پرسش و پاسخ

17

بخش اول : سوالات عمومي

چه كارگاه هايي مشمول بازرسي كار در خصوص مسايل ايمني و حفاظت فMMني-1مي باشند

تمامي كارگاه هاي مشمول قانون كار)حتي كارگاههاي خ))انوادگي( در خصوص مباحث ايمني و حف))اظت ف))ني بايس))تي م))ورد بازرس))ي ق))رار

گيرند.

-سالانه چند دست لباس كار به كارگران مشمول قانون كار تعلق مي2گيرد و منظور از لباس كار چه نوع لباسي مي باشد ؟

آئين نام))ه حف))اظت و بهداش))ت عم))ومي در كارگ))اه61به استناد ماده ها ، كارفرما موظف است در سال دو دست لباس كار مجاناً در اختي))ار كارگر بگذارد ، لباس كار بايد متناسب با نوع كار باش))د و ط))وري تهي))ه شود كه كارگر بتواند به راح))تي وظ))ايف خ))ود را انج))ام ده))د و م))وجب

بروز حادثه نگردد .

- كارمند بخش اداري كارگاه هستم آيا كارفرما مكلف ب))ه دادن لب))اس3كار مي باشد ؟

به كليه مشمولين قانون کار در هر سال دو دست لباس ك))ار متناس))ببا نوع كار تعلق مي گيرد .

18

- در ص))ورتيكه كارفرم))ا ب))ه ج))اي لب))اس ك))ار ب))ه ك))ارگران پ))ول آن را4پرداخت نمايد آيا اين رويه درست است ؟

آيين نام))ه61در صورتي ك))ه كارفرم))ايي بجهت اج))راي موض))وع م))اده حفاظت و بهداشت عمومي در كارگاهها پول لباس كار را به ك))ارگران پرداخت نمايد بايستي اطمينان حاصل نماي))د ك))ه لب))اس ك))ار خري))داري شده و نوع آن متناسب با كار ب))وده و حتم))اً در كارگ))اه م))ورد اس))تفاده

قرار گيرد .

- نوع و نحوه تحويل وسايل حفاظت ف))ردي ب))ه ك))ارگران چگون))ه مي5باشد ؟

باستناد ماده يك آيين نامه وسايل حفاظت فردي ،مص))وب ش))ورايعالي حفاظت فني ،بمنظور انتخاب وسايل حفاظت فردي متناس))ب ب))ا ن))وع كار ،كارفرما مكلف به شناسايي و ارزي)ابي ش)رايط محي)ط ك)ار ب)راي تش))خيص و كن))ترل خط))رات و همچ))نين باس))تناد م))اده دو آيين نام))ه بايستي وسايل حفاظت فردي متناسب ب))ا ن))وع مخ))اطرات احتم))الي و محيط كار را به تعداد تهيه و بصورت رايگان در اختي))ار ك))ارگران ق))رار

دهد.

- كارفرم))اي كارگ))اه ب))ه جهت وج))ود س))رو ص))دا در كارگ))اه ب))ه تع))داد6 ك))ارگران گوش))ي خري))داري و تحوي))ل مي ده))د آي))ا اين روي))ه درس))ت

است ؟

خير، تعيين نوع گوشي و تهي))ه و تحوي))ل آن بايس))تي ب))ر اس))اس نت))ايج حاصل ازاندازه گيري و آناليز ميزان صداي موجود در كارگاه باشد.

- در صورتي كه كارگري از پوشيدن لباس كار و يا استفاده از وسايل7حفاظت فردي خودداري نمود تكليف چيست ؟

كارفرما بايستي بر نحوه اس)تفاده از وس)ايل حف)اظت ف)ردي نظ)ارت نماي))د و در ص))ورتي ك))ه ك))ارگري از پوش))يدن و ي))ا اس))تفاده از آن ه))ا استنكاف كرد موض))وع از طري))ق كميت))ه مراج))ع ح))ل اختلاف قاب))ل پي

گيري مي باشد .

19

-آيا كارگران در خصوص رعايت مقررات ايمني در كارگاه وظيفه اي8به عهده دارند ؟

قانون كار،كارگران ملزم به استفاده91بلي، به استناد شق دوم ماده و نگهداري از وسايل حفاظتي و بهداشتي و اجراي دستورالعمل ه))اي

مربوطه مي باشند .

-كارفرم))اي ش))ركتي هس))تم تم))ام وس))ايل حف))اظت ف))ردي را ب))راي9 كارگران تهيه نموده و ب))ه آن ه))ا تحوي))ل و آم))وزش داده ام ام))ا آن ه))ا

رعايت نمي كنند تكليف چيست ؟

قانون ك))ار ب))راي85چنانچه كارفرما يا مديران واحدهاي موضوع ماده حفاظت فني و بهداشت كار وسايل و امكانات لازم را در اختيار كارگر ق)رار داده باش)ند و ك))ارگر ب)ا وج)ود آموزش)هاي لازم و ت)ذكرات قبلي بدون توجه به دستورالعمل و مقررات موجود از آنه))ا اس))تفاده ننماي))د كارفرما مسئوليتي نخواهد داشت درص))ورت ب)روز اختلاف،راي مراج)ع

حل اختلاف نافذ خواهد بود.

- تائيد وسايل حفاظت فردي توسط چه مرجعي انجام مي گيرد ؟10

كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي كه بخواهن))د ل))وازم حف))اظت ف))ني و بهداشت را وارد و يا توليد كنند بايد مشخصات وسايل را حس))ب م))ورد هم))راه ب))ا نمون))ه ه))اي آن ب))ه وزارت ك))ار و اموراجتم))اعي و وزارت بهداش))ت درم))ان و آم))وزش پزش))كي ارس))ال دارن))د و پس از تائي))د ب))ه

ساخت يا وارد كردن اين وسايل اقدام نمايند .

-نحوه شناسايي بازرسان كار توسط كارفرمايان چگونه مي باشد ؟11

قانون كار كليه بازرسان كار ، داراي كارت ويژه با100به استناد ماده هستند كه هنگام بازرسي باي))د هم))راهوزير كار و اموراجتماعي امضاء

آنها باشد و در صورت تقاض))اي مقام))ات رس))مي ي))ا مس))ئولين كارگ))اهبایستی ارائه شود .

-بازرس كار از كارگاه من بازديد كرده و ابلاغيه اي ب))راي من ص))ادر12 نموده براي رفع اين نواقص چگون))ه و از چ))ه كس))اني مي ت))وانم كم))ك

بگيرم ؟

20

از مقررات ، دس))تورالعمل ه))ا و آئين نام))ه ه))اي مرب))وط ب))ه مص))وبات شورايعالي حفاظت فني ،و همچ))نين از اس))اتيد دانش))گاه ،متخصص))ينامر و مشاورين ذيصلاح مي توان در جهت رفع نواقص استفاده نمود .

- بازرس ك))ار از كارگ))اه اينج))انب بازرس))ي و ب))راي اج))راي موض))وع13 قانون كار نقشه هاي ساختماني را درخواست نم))وده و بن))ده87ماده

را مكلف به پ))رداخت مبلغي بحس))اب دولت نم))وده اس))ت لطف))اً بيش))ترتوضيح دهيد ؟

شخاص حقيقي و حقوقي كه بخواهند كارگاه جديدي اح)داث نماين))د وا يا كارگاه هاي موجود را توسعه دهند ، مكلفند بدواً برنامه كار و نقشه هاي ساختماني و طرح هاي مورد نظ))ر را از لح))اظ پيش بي))ني در ام)ر

وزارت ك))ار وحفاظت فني و بهداشت كار براي اظهارنظر و تائي))د ب))ه ارس))ال دارن))د . ادارت اج))رايي ن))يزاموراجتم))اعي)ادارات اج))رايي(

موظف اس))ت ب))ا دري))افت م))دارك از جمل))ه دري))افت مبلغي ب))ر اس))اس مصوبه هيئت وزيران نظرات خود را ظرف م))دت ي))ك م))اه اعلام نماي))د بهره برداري از كارگاه هاي مزبور منوط به رعايت مق))ررات حف))اظتي

و بهداشتي خواهد بود .

آيا بازرسان كار ميتوانند دستگاه خطرناك و ي))ا قس))متي از كارگ))اه-14را تعطيل نمايند ؟

هر گاه در حين بازرسي به تشخيص بازرس كار يا كارشناس بهداش))ت حرفه اي احتمال وقوع حادثه و ي))ا ب))روز خط))ر در كارگ))اه داده ش))ود . بازرس كار يا كارشناس بهداش))ت حرف))ه اي مكل))ف هس))تند م))راتب را فوراً و كتباً به كارفرما ي))ا نماين))ده او و ن))يز ب))ه رئيس مس))تقيم اطلاع دهن))د و از طري))ق اداره مربوط))ه از دادگس))تري مح))ل تقاض))اي ق))رار

تعطيل و لاك و مهر تمام يا قسمتي از كارگاه را نمايد .

-آيا بازرسان كار و كارشناس))ان بهداش))ت ك))ار مي توانن))د در م))ورد15 پرونده هاي كه قبلاً در مورد آن ها اظهارنظر كرده اند در مراج))ع ح))ل

اختلاف شركت كنند ؟

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار نمي توانن))د در تص))ميم گ))يري مراجع حل اختلاف نسبت به پرونده هايي كه قبلاً به عنوان ب))ازرس در

مورد آن ها اظهارنظر كرده اند شركت كنند.

- حدود وظايف اداره بازرسي كار چيست ؟1621

قانون كار، به منظور اجراي ص))حيح ق))انون و ض))وابط96مطابق ماده حفاظت فني اداره كل بازرسي وزارت كار و اموراجتماعي با وظ))ايف

ذيل تشكيل مي شود :

نظارت بر اجراي مقررات ناظر بر شرايط كار به ويژه مقررات– الف حمايتي مربوط به كاره))اي س)خت و زي)ان آور و خطرن)اك، م)دت ك))ار،

مزد، رفاه كارگر،اشتغال زنان و كارگران نوجوان

نظارت بر اج)راي ص)حيح مق)ررات ق)انون ك)ار و آيين نام)ه ه)ا و– ب دستورالعمل هاي مربوط به حفاظت فني

ج- آموزش مسائل مرب))وط ب))ه حف))اظت ف))ني و راهنم))ايي ك))ارگران ، كارفرمايان و كليه افرادي كه در معرض ص))دمات و ض))ايعات ناش))ي از

حوادث و خطرات ناشي از كار قرار دارند

د- بررس))ي و تحقي))ق پ))يرامون اش))كالات ناش))ي از اج))راي مق))ررات حفاظت فني و تهيه پيشنهاد لازم جهت اصلاح م))يزان و دس))تورالعمل ه))اي مرب))وط ب))ه م))وارد م))ذكور مناس))ب ب))ا تح))ولات و پيش))رفت ه))اي

تكنولوژي

ه) - رسيدگي به حوادث ناشي از كار در كارگاه هاي مشمول و تجزيه و تحلي))ل عم))ومي و آم))اري اين گون))ه م))وارد ب))ه منظ))ور پيش))گيري از

حوادث .

- نحوه ورود بازرسان كار به كارگاه ها چگونه مي باشد ؟17

بازرسان كار در حدود وظايف خويش ح))ق دارن))د ب))دون اطلاع قبلي در قانون ك))ار وارد85هر موقع از شبانه روز به موسسات مشمول ماده

شده و به بازرسي بپردازند و نيز مي توانند به دفاتر و مدارك مربوطه در موسسه مراجع))ه و در ص))ورت ل))زوم از تم))ام ي))ا قس))متي از آن ه))ا رونوشت تحص))يل نماين))د . بازرس))ي از كارگاهه))ا ب))ه ص))ورت مس))تمر، همراه با تذكر اشكالات و معايب و نواقص و در صورت ل))زوم تقاض))اي

تعقيب متخلفان در مراجع صالحه انجام مي گيرد .

- نحوه ورود بازرسان كار به كارگاههاي خانوادگي چگونه مي باشد18؟

22

ورود بازرسان ك))ار ب))ه كارگاهه))اي خ))انوادگي من))وط ب))ه اج))ازه كت))بيدادستان محل خواهد بود.

- در صورت مم))انعت از ورود بازرس))ان ك))ار و ايج))اد اختلال در ام))ر19 بازرس))ي توس))ط كارفرم))ا و ي))ا نماين))دگان ق))انوني وي نح))وه برخ))ورد

چگونه خواهد بود ؟

كارفرمايان و ديگر كساني كه مانع ورود بازرس))ان ك))ار و كارشناس))ان بهداشت كار به كارگاه هاي مشمول قانون كار گردند و يا م))انع انج))ام وظيف))ه ايش))ان ش))وند ي))ا از دادن اطلاع))ات و م))دارك لازم ب))ه آن))ان خودداري نمايند حسب مورد به مجازات ه))اي مق))رر در ق))انون محك))وم

خواهند شد .

- در صورتي ك))ه كارفرم))ا ن))واقص ابلاغي))ه بازرس))ي ك))ار را مرتف))ع20ننمايد نحوه برخورد چگونه است

متخلفان از تكاليف مقرر در قانون كار حسب مورد با توجه به شرايط و امكانات خاطي و مراتب جرم بر اساس اعلام تخلف و راي دادگاه به

مجازات حبس يا جريمه نقدي و يا هر دو محكوم خواهند شد.

- ابلاغيه رفع نواقص موجود در كارگاه را با مهلت زماني دريافت نموده ام آيا در21صورت عدم توانايي در رفع كليه نواقص مي توانم تقاضاي تمديد مهلت نمايم ؟

بلي، با هماهنگي و تشخيص اداره كار مح))ل مي ت))وان در رف))ع بعض))ينواقص درخواست تمديد مهلت و بازه زماني نمود.

- مطابق بازرسي انجام گرفته از كارگاه چندين نقص ابلاغ شده اسMMت آيMا بMMراي22رفع اين نواقص اولويت بندي لازم است ؟

اول))ويت بن))دي در م))واردي انج))ام مي گ))يرد ك))ه دس))تگاهها و ش))رايط مختلفي در كارگ))اه داراي خط))رات مختلفي ب))وده و ه))ر ك))دام از اين خط))رات داراي ش))دت و احتم))ال وق))وع متف))اوتي باش))ند.در ص))ورتيكه احتمال بروز يك حادثه اي داراي پيامد بيش))تري باش))دو بعب))ارتی دارای ریس))ک ب))الایی می باش))د بايس))تي در اول))ويت رف))ع نقص و م))وارد حفاظتی قرار گيرد.حتي اگر نياز باشد دستگاه و يا ماشين مورد نظ))ر

تا زمان رفع نقص متوقف گردد .

-آيا براي كار با جرثقيل گواهينامه پايه يك كفايت مي كند ؟23

23

خير، در كارگ))اه ه))ا فق))ط رانن))دگان مج))از جرثقي))ل )داراي گواهينام))هويژه( و بازرسان و تعميركاران جرثقيل حق راندن جرثقيل دارند .

- مسئوليت كارفرمايان در قبال عملك))رد ايم))ني پيمانك))اران چگون))ه24است ؟

در موارديك))ه ك))ار از طري))ق مقاطع))ه انج))ام مي ياب))د مقاطع))ه دهن))ده مكلف است قرارداد خود را با مقاطعه كار به نحوي منعقد نمايد كه در آن مقاطعه كار متعهد گردد كه تمامي مقررات اين قانون را در م))ورد

كاركنان خود اعمال نمايد.

- در ص))ورتي ك))ه در ي))ك كارگ))اهي تع))داد پيمانك))اران زي))اد باش))د25مسئوليت هماهنگي و رعايت مقررات ايمني چگونه است ؟

هرگاه كارفرما و يا پيمانکاراصلي با م))وافقت يك))ديگر اج))راي قس))مت هاي مختلف عمليات را به پيمانكار يا پيمانكاران ديگر محول نمايند ه))ر پيمانك)ار ج))زء در مح)دوده پيم))ان خ))ود مس))ئول اج)راي كلي))ه مق)ررات مرتب))ط ب))وده و كارفرم))ا ي))ا پيمانك))ار اص))لي مس))ئول نظ))ارت و ايج))اد

هماهنگي بين آن ها خواهد بود .

-در كارگاهي كار مي كنم كارفرما م))را بيم))ه ننم))وده ، چگون))ه باي))د26احقاق حق كنم ؟

قانون كار ، كليه كارفرمايان كارگاه هاي مشمول148به استناد ماده مكلفن))د براس))اس ق))انون ت))امين اجتم))اعي ، نس))بت ب))ه بيم))ه نم))ودن كارگران واحد خود اقدام نمايند .درصورت تخلف با مراجع))ه ب))ه ت))امين

اجتماعي و ساير مراجع قانوني موردقابل پي گيري مي باشد.

- خسارتهاي مالي و مجازاتهاي كيفري تخلف از اجراي ق))انون ك))ار27چگونه متوجه كارفرما مي باشد ؟

مراجع قضايي كه مرج)ع رس)يدگي ب)ه اين ام)ور هس)تند در درج)ه اول موظ))ف ب))ه ش))ناختن حق))ايق ، كش))ف حق))وق اش))خاص و تك))اليف و مسئوليت هاي آن ها و ب))الاخره ت))امين ع))دالت اس))ت . در م))واردي ك))ه تخلف از ناحيه اشخاص حقوقي باشد اجرت المث))ل ك))ار انج))ام ش))ده و طلب و خس))ارت باي))د از ام))وال ش))خص حق))وقي پ))رداخت ش))ود . ولي

24

مسئوليت جرايم اعم از حبس ، جريمه نقدي و يا هر دو ح))الت متوج))ه مديرعامل يا مديرمسئول شخصيت حقوقي است كه تخلف ب))ه دس))توراو انجام گرفته است و كيفر در باره مسئولين مذكور اجرا خواهد شد.

-اگر كارگر خسارتي به كارگ))اه وارد كن))د آي))ا كارفرم))ا مي توان))د از28مزد وي كسر نمايد ؟

بموجب حكم دادگاه چنانچه كارگر به كارفرم))اي خ))ود م))ديون باش))د در قب))ال اين دي))ون ، كارفرم))ا تنه))ا مي توان))د م))ازاد ب))ر ح))داقل م))زد را برداشت نمايد . در هر حال اين مبلغ نبايد از يك چهارم كل مزد ك))ارگر

بيشتر باشد .

92- منظور از شوراي پزشكي نام ب)رده ش))ده در تبص)ره ي)ك م)اده 29 ق))انون ك))ار ك))دام ش))ورا اس))ت . آي))ا منظ))ور هم))ان كميس))يون ه))اي

پزشكي سازمان تامين اجتماعي است ؟

هم)ان92بلي، منظ))ور از ش)وراي پزش)كي موض))وع تبص)ره ي)ك م)اده تامين اجتماعي مي باشد .صندوق كميسيون پزشكي مستقر در

استناد-) 30 از كاربه از مواد قانوني، كارفرما در حادثه ناشي كداميك مقصر شناخته مي شود ؟

ق))انون مس))ئوليت م))دني ،كارفرماي))اني ك))ه مش))مول12به استنادماده هس)تند مس)ئول ج)بران خس)اراتي مي باش)ند ك)ه از ط)رفقانون كار

كاركنان اداري و يا كارگران آنان در حين انجام كار ي))ا ب))ه مناس))بت آن وارد شده است مگر اين كه محرز شود تمام احتياط هايي كه اوضاع و احوال قضيه ايجاب مي نموده به عمل آورده و يا اين ك))ه اگ))ر احتي))اط هاي مزبور را به عمل مي آورند باز هم جلوگيري از ورود زيان مقدور

نمي بود

- در صورتي كه دستگاه، تجه))يزات و ي)ا مك))ان خطرن)اكي ب)ه لح)اظ31 موارد ايمني و حفاظت فني پلمپ گردد، تكلي))ف كارفرم))ا در خص))وص

مزد كارگران چيست ؟

قانون كار كارفرما مكلف است در ايامي105 ماده 2به موجب تبصره كه به علت فوق كار تعطيل مي شود مزد كارگران كارگاه را بپردازد .

25

- در صورتي كه كارگران در زم))ان ك))ار خط))ري را تش))خيص دهن))د و32اين احتمال وجود داشته كه حادثه اي رخ بدهد چه بايستي كرد ؟

در مواردي كه يك يا چند نفر از كارگران يا كاركنان واح))دهاي موض))وع قانون كار احتمال وقوع حادثه يا بيم))اري ناش))ي از ك))ار را در85ماده

كارگاه يا واحد مربوطه پيش بيني نمايند مي توانند مراتب را به كميته حفاظت فني و بهداشت كار ي)ا مق))ام مس))ئول اطلاع دهن))د و اين ام))ر نيز بايستي توس)ط ف)رد مطل)ع ش)ده در دف)تري ك)ه ب)ه همين منظ)ور نگه))داري مي ش))ود ثبت گ))ردد و كارفرم))ا ي))ا نماين))ده ق))انوني وي مي

بايستي در خصوص رفع نقص خطر تشخيص داده شده اقدام نمايد.

- در خص))وص آم))وزش م))وارد ايم))ني در كارگ))اه روال ك))ار چگون))ه33است ؟

در اين خص))وص آيين نام))ه م))رتبطي تحت عن))وان "آيين نام))ه آم))وزش ب))ه3/12/88ايمني كارفرمايان،كارگران و كارآموزان "تهيه و در تاريخ

تصويب ش)ورايعالي حف)اظت ف)ني رس)يده اس)ت ك))ه كارفرماي)ان مي توانند در خصوص آموزش ايمني با استناد به مفاد آن از طريق مراج))ع

ذيصلاح اقدام نمايد.

- فردي را مي خواهم به عنوان مسئول ايم))ني و حف))اظت ف))ني در34 كارگاهم جذب نمايم لطفاً در خص))وص ش))رايط ج))ذب و نح))وه فع))اليت

مسئولين ايمني در كارگاهي توضيح دهيد ؟

آيين نامه كميت))ه حف))اظت ف))ني و بهداش))ت2 ماده 1به استناد تبصره نف))ر(مي بايس))تي25كار،مسئول حفاظت فني )در كارگاهه))اي ب))الاي

ترجيحا" از فارغ التحصيلان رشته ايمني و حفاظت فني باشد و ج))ذب مسئولين ايمني در كارگ))اه ه))ا حتم))اً مي بايس))تي ب))ا كس))ب اطلاع))ات

توان))ايي و– س))ابقه ك))ار –اوليه از اداره كار مح))ل در خص))وص م))درك ميزان ساعات حضوري وي در كارگاه اقدام نمايد.

- تكليف كارفرما در مورد كارگري كه به بيماري ناش))ي از ك))ار مبتلا35يا در معرض ابتلا قرار دارد چيست ؟

ق)انون ك))ار چنانچ)ه ب)ا تش))خيص ش)وراي92 ماده 1به صراحت تبصره پزشكي نظر داده شود كه فرد معاين))ه ش))ده ب)ه بيم))اري ناش)ي از ك))ار مبتلا يا در معرض ابتلا مي باشد كارفرما و مسئولين مربوط))ه مكلفن))د كار او را بر اساس نظريه ش)وراي پزش))كي م))ذكور ب)دون ك))اهش ح))ق

26

الس))عي در قس))مت مناس))ب ديگ))ري تع))يين نماين))د . م))راد از ش))وراي ق)انون ك))ار ك))ه در ح))ال حاض))ر92 م)اده 1پزش))كي م))ذكور در تبص))ره

كميسيون پزشكي تامين اجتماعي مي باشد .

- حداقل سن براي اشتغال در كارگاههاي مشمول ق))انون ك))ار چن))د36سال است ؟

قانون كار ،حداقل سن اشتغال به كار در79با عنايت به موضوع ماده سال تم))ام مي باش))د.ل))ذا علاوه ب))ر15كارگاههاي مشمول قانون كار

اينكه بايد از ادامه اشتغال چنين افرادي جلوگيري شود ،افراد متخل))ف علاوه بر رفع تخلف و يا تاديه حقوق كارگر و يا ه))ر دو ب))ه مجازاته))اي

قانون كار محكوم خواهند شد.176موضوع ماده

-منظور از ارجاع كار مناسب و سبك به كارگرانيكه دچار بيم))اري37 ناشي از كار شده اند چيست؟

كارگراني كه از طرف شوراي پزشكي مورد معاينه قرار گرفته و مبتلا به بيم))اري ناش))ي از ك))ار تش))خيص و ي))ا در مع))رض ابتلا باش))ند در اين صورت كارفرما و مسئولين مربوط))ه مكلفن))د او را ب))ر اس))اس نظري))ه شوراي پزشكي مذكور بدون ك))اهش ح))ق الس))عي در قس))مت مناس))ب ديگري تعيين نمايد و غير از مورد اخيرالذكر پيش بي))ني توص))يه ارج))اع

كار سبك نشده است .

- آياديوان عدالت اداري صلاحيت رسيدگي به احك))ام قطعي مراج))ع38حل اختلاف را دارد ؟

ديوان عدالت اداري مرجع رسيدگي ب)ه اعتراض)ات و ش)كايات از آراء و تصميمات قطعي مراجع حل اختلاف قانون كار منحص))راً از حيث نقض قوانين و مقررات ب))ا آن ه))ا )رس))يدگي ش))كلي( ب))وده و ل))ذا رس))يدگي ماهوي ب)ه ش)كايات ك))ارگران و كارفرماي)ان از ح)وزه ص)لاحيت دي)وان

خارج مي باشد .

- حد مجاز بار با دست و ب))دون اس))تفاده از وس))ايل مك))انيكي ب))راي39كارگران زن چقدر است ؟

ق)انون ك))ار انج)ام كاره)اي س)خت و زي)ان آور و75-بر اساس م)اده 1 خطرناك و نيز حمل بار بيشتر از حد مجاز با دست و بدون اس))تفاده از

وسايل مكانيكي براي كارگران زن ممنوع است .

27

-حد مجاز بار تعيين شده در آيين نامه حم))ل دس))تی ب))ار ك))ه در ت))اريخ2 به تصويب وزير كار و اموراجتماعي رسيده براي ك))ارگران زن5/3/89

10 س))))ال 50 كيل))))وگرم و ب))))راي ك))))ارگران نوج))))وان و ب))))الاي 16 كيلو گرم و حداكثر وزن بلن))د ك))ردن ب))ار16 سال 50-19كيلوگرم،بین

كيلو گرم بيشتر باشد.3در كارهاي نشسته براي زنان نبايد از

آيين نام))ه ف))وق ال))ذکر، حم))ل دس))تی ب))ار و ب))دون4-بر اساس ماده 3 استفاده از وسايل مكانيكي اصولاً براي زنان در طول مدت ب))ارداري و

همچنين ده هفته پس از زايمان ممنوع مي باشد .

- در مورد كارگري كه قبل از استخدام ، بيماري اعصاب داشته و در40حين كار بيماري او مشخص گرديده است تكليف چيست ؟

قانون تامين اجتم))اعي ،ك))ارگران ب))ه هنگ))ام90با عنايت به مفاد ماده استخدام بايد مورد معاينه پزش))كي ق))رار گيرن))د ل))ذا اگ))ر اين معاين))ه و آزمايشات انج))ام نش))ود و بع))داً معل))وم ش))ود ك))ه ك))ارگر دچ))ار بيم))اري اعص))اب ب))وده اس))ت ، كارفرم))ا باي))د آث))ار آن را تحم))ل نماي))د در چ))نين مواردي اگر بيماري مذكور مانع اشتغال كارگر بوده و با ادامه ك))ار وي ممكن است موجب وارد آمدن ضرر و زيان شود ، با توج))ه ب))ه اين ك))ه كارگر به هنگام اشتغال اين بيماري را بروز نداده است. مراجع صالحه

مي توانند به موضوع رسيدگي و راي لازمه را صادر نمايند.

- فرق بين كارفرما با مالك ي))ا ص))احب ك))ار و مج))ري ي))ا پيمانك))ار از41لحاظ قانون كار وآئين نامه هاي ايمني چيست ؟

قانونکار:كارفرما شخصي اس))ت حقيقي ي))ا حق))وقي3ا-براساس مادهكه كارگر به درخواست او در مقابل دريافت حق السعي كار مي كند

ش))وراي ع))الي3/12/88-ب))ه م))وجب آيين نام))ه پيمانك))اري مص))وب 2 حفاظت فني :كارفرما يا مقاطعه دهنده شخصي حقيقي و يا حقوقي است كه اجراي عمليات موضوع پيمان را بر اساس اسناد و م))دارك ب))ه پيمانكار واگذار مي نمايد در ضمن نمايندگان ايش))ان در حكم كارفرم))ا

خواهند بود

- پيمانكار بر اس))اس آيين نام))ه م))ذكور شخص))ي حقيقي ي))ا حق))وقي3 ذيصلاحي است كه بر اساس اسناد و مدارك پيم))ان ،مس))ئوليت اج))راي

عمليات پيمان را بعهده ميگيرد .

28

- ص))احب ك))ار ن))يز ب))ر اس))اس همين آيين نام))ه شخص))ي حقيقي ي))ا4 حقوقي است كه مالك يا قائم مقام قانوني مالك كارگاه بوده و انجام يك يا چند نوع از عمليات يا فعاليت كارگاه را ب))ه ي))ك ي))ا چن))د پيمانك))ار مح))ول ميكن))د ك))ه در اين ح))الت مط))ابق تعري))ف بن))د اول كارفرم))ا ي))ا مقاطعه دهنده ناميده ميشود و در صورتيكه خود راسا" يك ي))ا تع))دادي ك))ارگر را در كارگ))اه متعل))ق ب)ه خ))ود ب)ه كارگم)ارد از نظ))ر اين ق)انون

كافرما محسوب ميگردد.

-مجري ب))ر اس))اس تعري))ف مق))ررات ملي س))اختمان ،شخص))ي اس))ت5 حقيقي يا حقوقي كه در زمينه اجراي ساختمان داراي پروانه اش))تغال به كار از وزارت مسكن و شهرس))ازي اس))ت و بعن))وان پيمانك))ار ك))ل و مط))ابق ب))ا قرارداده))اي همس))ان ك))ه ب))ا ص))احب ك))ار منعق))د مي نمايد ،اجراي عمليات س))اختماني را ب))ر اس))اس نقش))ه ه))اي مص))وب و كليه مدارك منضم به قرارداد بر عه))ده دارد مج))ري س))اختمان نماين))ده فني صاحب كار در اج))راي س))اختمان ب))وده و پاس))خگوي كلي))ه مراح))ل

اجراي كار به ناظر و ديگر مراجع كنترل ساختمان مي باشد.

- منظ))ور از ك))ار اجب))اري چيس))ت آي))ا كارفرم))ا ه))ر ك))اري از ك))ارگر42بخواهد بايد انجام دهد ؟

ب)))ر اس)))اس اص)))ل چه)))ل و س)))ه و بن)))د ش)))ش اص)))ل دوم و اص)))ول نوزدهم ،بيستم و بيست و هش))تم ق))انون اساس))ي ،اجب))ار اف))راد بك))ار معين و بهره كشي از ديگري ممنوع و مردم ايران از هر قوم و قبيل))ه اي كه باشند از حقوق مساوي برخوردارند و رنگ ون))ژاد،زب))ان و مانن))د اينها سبب امتياز نخواهد بود و همه افراد اعم از زن و مرد يكس))ان در حمايت قانون قرار دارند و هر كس حق دارد شغلي را كه ب))ه آن ماي))ل اس))ت و مخ))الف اس))لام و مص))الح عم))ومي و حق))وق ديگ))ران نيس))ت

برگزيند.

- در صورتيكه كارفرمايي نسبت به تعطيلي دستگاه يا كارگاه خMود يMا بMه جMرايم43صادره اعتراض نمايد تكليف قانوني چيست؟

بر اساس مقررات جاري كارفرما مي توانند به دادگاه ص))الحه ش))كايت كنن))د و دادگ))اه مكل))ف اس)ت ب)ه ف)وريت و خ)ارج از ن)وبت ب)ه موض))وع

رسيدگي نمايد.

29

– دستگاهي خريMMداري نمMMوده ام كMMه مطMMابق گMMزارش بMMازرس كMMار داراي نقص44حفاظتي است ، آيا رفع نقص به عهده خريدار است يا توليدكننده؟

قانون كار،اشخاصي كه به ساخت و ي))ا ورود و عرض))ه88مطابق ماده ماشين و تجه))يزات مي پردازن))د مكل))ف ب))ه رع))ايت ايم))ني و حف))اظتي مناسب مي باشند.خريدار موظف است دس))تگاه و تجه))يزات ايم))ني را كه مطابق استاندارد س))اخته ش))ده را خري))داري نماي))د ولي رف))ع نقص

دستگاه خريداري شده به عهده خريدار است.

- آيا مي توان از تبعه خارجي فاقد پروانه كار در كارهايي كه كارگران ايMMراني آن45را انجام نمي دهند استفاده نمود ؟

در ص))ورت اخ))ذ پروان))ه ك))ار از اداره اتب))اع بيگان))ه و ارائ))ه م))دارك و مستندات لازم دال بر ع))دم توان))ايي و انج))ام آن ك))ار توس))ط ك))ارگران

داخلي، برابر مقررات امكانپذير خواهد بود

- آيا پس از معرفي كارفرماي متخلف استفاده كننده از تبعه خارجي غير مجMMاز ،46 قانون كار را اعمال نموده و براي وصول181مراجع قضايي مي توانند صرفاً ماده

جريمه فوق الذكر اقدامي ننمايند ؟ صدور رأي مبني بر اخ)ذ جريم)ه و ي)ا حبس ب)ه م)يزان مص)رح در م)اده

قانون كار و يا هر دو مورد توأمان ب))ا يك))ديگر از ح))دود اختي))ارات181مرجع قضايي مي باشد .

- نحوه شمول قانون ك))ار در م))ورد ك))ارگران خ))ارجي داراي پروان))ه47كار و فاقد پروانه كار چگونه است ؟

كارگران خارجي داراي پروان))ه ك))ار ش))اغل در اي))ران همانن))د ك))ارگران ايراني از كليه مزاياي قانون ك))ار برخ))وردار ب))وده و در ص))ورت اخ))راج قبل از پايان اعتبار پروانه كار طبق مقررات نسبت به مطالبات معوق و بازگشت به كار آنان حسب مورد اقدام خواهد ش))د .اش))تغال ب))ه ك))ار اتباع بيگانه بدون داشتن پروانه كار ممنوع بوده و تخلف از آن مجازات

قانون كار را در پي خواهد داشت .181مقرر در ماده

- آيا نمونه فرم گزارش حادثه توسط وزارت كار تهيه و در اختيار كارگاه ها قرار48گرفته شده است ؟

30

اطلاع)))ات تكميلي حادث)))ه مانن)))د مشخص)))ات ف)))رد حادث)))ه دي)))ده، ( در اختي))ار بازرس))ان ك))ار ب))وده ك))ه در3كارفرما،كارگاه و... )ف))رم ب

مراحل بررسي حادثه تكميل مي گردد .وليكن صندوق تامين اجتم))اعي نيز در اين رابطه فرم مشابه اي در اختيار كارگاهها قرار مي ده))د ك))ه بايستي تا سه روز از زمان وق))وع حادث))ه ف))رم م))ذكور را تكمي))ل و ب))ه

مراجع مربوطه ارسال نمايند.

- آيا نماينده كارفرما در بروز حوادث مقصر مي باشد ؟49 با توجه ب))ه نح))وه وق))وع حادث))ه و م))يزان تف))ويض اختي))ار و مس))ئوليت،

. نماينده كارفرما نيز مي تواند مقصر شناخته شود - اگر ضمن بازرسي ، بازرس كار يا كارشناس بهداشMMت حرفMMه اي دچMMار حادثMMه50

شود چه كسي مسئول است ؟ در صورت وقوع هر نوع حادثه در مح))ل ك))ار م))راتب مي بايس))ت ب))راي تعيين مسئول و ميزان قص))ور بدس))تور مق))ام مح))ترم قض))ايي ص))ورت

پذيرد .

51 MM-ناخته ميMMبراي يك مشتري در كارگاه اينجانب حادثه ايي رخ داده است آيا مقصر ش شوم ؟

حسب دستور مقام قضايي ب))ا لح))اظ نم))ودن نت))ايج حاص))ل از تجزي))ه و تحليل علل وقوع حادثه، مس))ئوليت ب))روز حادث))ه در كارگ))اه ب))ه نس))بت

ميزان قصور افراد دخيل در حادثه تعيين و اعلام خواهد شد .

- آيا بازرس كار مي تواند حوادث متفرقه كه د رخMMارج از كارگMMاه رخ داده اسMMت52)نظير انفجار كپسول گاز در يك منزل مسكوني( را بررسي نمايد ؟

بلي،حسب دستور مرجع قضايي بازرس كار بعنوان كارشناس از مح))لبازدید انجام خواهد داد.

-كارگر شركت پيمانكاري هستم و دچار حادثه ناشي از كار ش))ده ام53 با عنايت به اينكه حقوقم را از پيمانكار مي گيرم و بيمه ش))ده كارگ))اه

اصلي هستم از چه كسي بايستي شكايت كنم؟

قانون كار ك))ارگر كس))ي اس))ت ك))ه ب))ه ه))ر2با عنايت به موضوع ماده عنوان در مقابل دريافت حقوق به درخواست كارفرما كار مي كند ل))ذا

ملاك تشخيص احرازرابطه کارگري وکارفرمايي مي باشد.

31

آيا ديوان عدالت اداري در استان هاي كشور داراي شعب مي باشد ؟-54

خير فقط در تهران مستقر مي باشد .

- نحوه ارائه درخواست شكوائيه به ديوان عدالت اداري چگونه مي باشد؟55 نحوه ارائه درخواست شكوائيه در ديوان ع))دالت اداري مس))تلزم تنظيم و ارائ))ه دادخواس))ت مي باش))د ك))ه مي بايس))ت ب))ر روي برگ))ه ه))اي مخص))وص دادخواس))ت نوش))ته ش))ود و همچ))نين تص))اوير مص))دق كلي))ه مدارك و مستندات ، به تعداد طرف دعوي به علاوه يك نسخه مي باشد

ري)ال در ش)عب50،000و مشمول پ)رداخت هزين))ه دادرس)ي ب)ه مبل))غ ريال در شعبه تشخيص مي باشد .100،000ديوان و مبلغ

- ديوان عدالت اداري [چه شكايات و اعتراضاتي رامورد بررسي قرارميدهد ؟56 الف( رسيدگي به شكايات و تظلمات و اعتراضات اش))خاص حقيقي ي))ا حقوقي از تصميمات و اقدامات واحدهاي دولتي اعم از وزارتخان))ه ه))ا و س))ازمان ه))ا و موسس))ات و ش))ركت ه))اي دول))تي و ش))هرداري ه))ا و

تشكيلات و نهادهاي انقلابي و موسسات وابسته به آن ها .

ب( رسيدگي به ش))كايات و تظلم))ات و اعتراض))ات اش))خاص حقيقي ي))ا حق))وقي از تص))ميمات و اق))دامات م))اموران واح))دهاي م))ذكور در بن))د

)الف( در امور راجع به وظايف آن ها .

ج( رسيدگي به اعتراضات و شكايات از آراء و تصميمات قطعي دادگاه هاي اداري، هيات ه))اي بازرس))ي و كميس))يون ه))ايي مانن))د كميس))يون هاي مالياتي، ش))وراي كارگ))اه ، هي))ات ح))ل اختلاف ك))ارگر و كارفرم))ا،

قانون شهرداري ها ، كميس))يون موض))وع100كميسيون موضوع ماده قانون حفاظت و بهره برداري از جنگل ها و منابع ط))بيعي از56ماده

حيث نقض قوانين و مقررات و مخالفت با آن ها .

د( رسيدگي به شكايات قضات و مشمولين قانون استخدام كش))وري و ساير مستخدمان واحدها و موسسات واحدهاي م))ذكور در بن))د)ال))ف( و مستخدمان موسساتي كه شمول اين قانون نس))بت ب))ه آن ه))ا محت))اج ذك))ر ن))ام اس))ت اعم از لش))كري و كش))وري از حيث تض))ييع حق))وق

استخدامي .

32

- حسب قانون جديد ديوان عدالت اداري اصMMدار آراء قطعي ديMMوان چنMMد مرحلMMه57مي باشد؟

مجمع تش))خيص25/9/85حسب قانون جديد ديوان عدالت اداري مورخ مص))لحت نظ))ام، ه))ر ش))عبه داراي ي))ك رئيس و دو مستش))ار خواه))دبود ملاك در اصدار راي نظر اك))ثريت ب))وده و آراء ص))ادره ي))ك مرحل))ه اي و

قطعي مي باشد .

- نحوه رسيدگي به دادخواست ها در ديوان عدالت اداري چگونه است ؟58 دادخواست واصله توسط رياس))ت دي))وان ب))ه يكي از ش))عب ارج))اع مي شود، دفتر شعبه ي))ك نس))خه از دادخواس))ت و ض))مايم آن را ب))ه ط))رف شكايت ابلاغ مي نمايد و طرف شكايت موظف است ظرف ي))ك م))اه از

تاريخ ابلاغ نسبت به ارسال پاسخ اقدام نمايد .

- حسMMب قMMانون جديMMد ديMMون عMMدالت اداري در صMMورتي كMMه بعMMد از اصMMدار راي59 قطعي، شاكي بMا ارائMه مMدارك و مسMتندات جديMد اعMتراض بMه مفMاد راي صMادره

داشته باشد چه مراحلي را مي تواند انجام دهد؟ مي تواند با ارائه مدارك جديد به شعبه صادركننده راي، تقاضاي اع))اده دادرسي نمايد، شعبه خارج از نوبت به موضوع رس))يدگي مي كن))د و در صورت موجه ب)ودن ، دس)تور توق)ف اج)راي راي ص)ادر مي گ))ردد و در صورت تائيد رياست ديوان مراتب به جهت بررسي ب))ه ش))عبه تش))خيص

ارجاع مي گردد .

- نحوه ارجاع اعتراضات شكات به شعبه تشMMخيص ديMMوان عMMدالت اداري چگونMMه60است؟

در صورتي ك))ه ح))داقل يكي از دو قاض))ي ي))ا دو قاض))ي از س))ه قاض))ي صادركننده راي متوج))ه اش))تباه ش))كلي ي))ا م))اهوي در رس))يدگي ش))وند ضمن اعلام نظر مستند و مستدل مكت))وب، پرون))ده را جهت ارج))اع ب))ه

شعبه تشخيص، به دفتر رياست ديوان ارسال مي نمايند .

- رسيدگي به تصMMميمات و مصMMوبات كMMدام دسMMتگاه هMMا و ارگMان هMMاي دولMMتي از61شمول صلاحيت و اختيارات ديوان عدالت اداري خارج مي باشد؟

33

تصميمات و آراء دادگاه ها و ساير مراجع قضايي دادگستري و نظ))امي و دادگ))اه ه))اي انتظ))امي قض))ات دادگس))تري و نيروه))اي مس))لح قاب))ل

شكايت در ديوان عدالت اداري نمي باشد .

- در صورت استنكاف سازمان ها، ادارات ، هيات هMMا و مMMاموران دولMMتي طMMرف62شكايت از اجراي مفاد آراء شعب ديوان ، حكم چه مي باشد؟

در صورت استنكاف شخص يا مرجع محكوم علي))ه از اج))راي مف))اد راي صادره ، شعبه صادركننده راي به درخواست محكوم ل))ه موض))وع را ب))ه رياست ديوان منعكس مي نمايد، رياست ديوان يا مع))اون او م))راتب را جهت اجرا به يكي از دادرسان واحد اجراي احكام ارجاع مي نماي))د ك))ه حكم مربوطه انفص))ال خ))دمات دول))تي ت))ا پنج س))ال و ج))بران خس))ارت

وارده مي باشد .

- در صورت تشMMخيص شMMعب ديMMوان عMMدالت اداري بMMه اداي توضMMيحات از ناحيMMه63دستگاه دولتي در صورت استنكاف حكم چگونه است ؟

در صورت عدم حض))ور ب))دون ع))ذر موج))ه ب))ه جهت اداي توض))يحات ب))ه شعب دي))وان ع))دالت اداري، حكم جلب ي))ا انفص))ال م))وقت از خ))دمات

دولتي به مدت يك ماه تا يك سال مي باشد .

- حسب ارجاع و درخواست شعب ديون عدالت اداري به مطالبه اسناد و پرونده64 هاي مربوطه از دستگاه هاي دولتي، سقف زماني ارسال مسMMتندات چMMه مMMدت مي

باشد؟ دستگاه هاي مورد نظر مكلفند ظرف يك ماه از ت))اريخ ابلاغ نس))بت ب))ه

ارائه اسناد، مدارك و پرونده هاي مورد مطالبه اقدام نمايند .

- هزينه ريالي ابطال راي در شعب ديوان و شعبه تشخيص چقدر مي باشد؟65 ريال در شعبه تش))خيص مي100،000 ريال در شعب ديوان و 50،000

باشد .

- نحوه دادرسي اجراي احكام چگونه مي باشد ؟66 ال))ف( احض))ار مس))ئول مربوط))ه و اخ))ذ تعه))د ب))ر اج))راي حكم ي))ا جلب

رضايت محكوم له در مدت معين .

34

ب( دس))تور توقي))ف حس))اب ب))انكي محك))وم علي))ه و برداش))ت از آن ب))ه ميزان مبلغ حكم در صورتي كه حكم يك سال پس از ابلاغ اج))را نش))ده

باشد .

ج( دستور توقيف و ضبط اموال شخص متخلف به درخواست ذينفع برطبق مقررات قانون آئين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب

- در مواردي كه مصوبات هيMMات دولت و مصMMوبه هيMMات عمMMومي ديMMوان عMMدالت67اداري در مورد خاص وجود دارد كدام مصوبه لازم الاجرا است؟

مصوبات هيات عمومي ديوان عدالت اداري لازم الاجرا است .

- مرجع حل اختلاف در صلاحيت بين شعب ديوان و سMMاير مراجMMع قضMMايي كMMدام68نهاد يا ارگان قضايي مي باشد؟

ديوان عالي كشور .

بخش دوم : مشاغل سخت و زيان آور

كارهاي سخت و زيان آور به چه كارهايي گفته مي شود ؟-1

كاره))اي س))خت و زي))ان آور ،كاره))ايي اس))ت ك))ه در آن ه))ا عوام))ل ف))يزيكي ، ش))يميايي ، مك))انيكي و بيول))وژيكي محي))ط ك))ار ، غ))ير اس))تاندارد ب))وده و در اث))ر اش))تغال ك))ارگر تنش))ي ب))ه م))راتب ب))الاتر ازظرفيت ه))اي ط))بيعي )جس))مي و رواني( در وي ايج))اد گ))ردد ك))ه نتيجه آن بيماري شغلي و عوارض ناشي از آن ب))وده و بت))وان ب))ا ب))ه كار گيري تمهيدات ف)ني ، مهندس)ي ، بهداش)تي و ايم)ني و غ)يره ، صفت سخت و زيان آور بودن را از آن مشاغل كاهش يا حذف نمود

.

منظور از نوع الف و ب در كارهاي سخت و زيان آور چيست ؟-2

( جزء )ب( ماده واحده ق))انون5 آيين نامه اجرايي بند )1به موجب ماده ( و77( و )72( قانون اصلاح م))واد )76( الحاقي ماده )2اصلاح تبصره ) و الح))اق دو1354( ق))انون ت))أمين اجتم))اعي مص))وب 76تبصره م))اده )

)))) موض)))وع1380 )))) مص)))وب 1371( مص)))وب 76تبص)))ره ب)))ه م)))اده ) ، مشاغل به5/2/1386ه) مورخ 36005/ت15365تصويب نامه شماره

دو گروه الف و ب تقسيم بندي مي شوند .35

گروه الف: مشاغلي ك))ه ص))فت س))خت و زي))ان آوري ب))ا م))اهيت ش))غل وابستگي دارد اما مي توان با به كارگيري تمهيدات بهداش))تي ، ايم))ني و تدابير مناسب توسط كارفرما س))ختي و زي))ان آوري آن ه))ا را ح))ذف

نمود .

ب))وده و ب))ا ب))هس))خت وز ي))ان آور گ))روه ب : مش))اغلي ك))ه ماهيت))اً كارگيري تمهيدات بهداشتي ، ايمني و تدابير فني توس))ط كارفرم))ا ، صفت سخت و زيان آوري آن ها كاهش يافته ولي كماكان س))خت و

زيان آوري آن ها حفظ مي گردد .

-شرايط بازنشستگي در كارهاي سخت و زيان آور چيست ؟3

ق))انون بازنشس))تگي پيش از2مطابق با بخش اول بند )ب( تبص))ره موعد در مش))اغل س))خت و زي))ان آور، داش))تن ح))داقل بيس))ت س))ال متوالي و يا بيست و پنج سال متناوب اش)تغال در كاره)اي س)خت و زيان آور كه در هر مورد ح))ق بيم))ه م))دت مزب))ور را ن))يز ب))ه ص))ندوق تامين اجتماعي پرداخت كرده باشند ب))دون ش))رط س))ني مي توانن))د درخواست خود را به ادارات كار و ام))ور اجتم))اعي اس))تان ه))ا جهت

طرح در كميته هاي استاني ارائه نمايند .

توس))ط چ))هتعيين سخت و زيان آور ب))ودن ش))غل ي))ا مش))اغل-)) 4كسي و به چه صورت مشخص مي شود ؟

تعيين س)خت و زي)ان آور ب)ودن ش)غل ي)ا مش))اغل ب)ر اس)اس بررس)ي سوابق و شرايط محيط كار و توسط كميته كارشناسان موض))وع م))اده

آيين نام))ه8 آيين نامه اجرايي و متعاقباً كميته استاني موضوع ماده 2اجرايي مربوطه مشخص مي شود.

- بررسي مشاغل براي موضوع كارهاي س)خت و زي)ان آور چگون)ه5درخواست مي گردد ؟

حسب درخواست كارگر،كارفرما،تشكل ها ، وزارت بهداشت ، درمان و و ص))ندوق ت))امينوزارت ك))ار و ام))ور اجتم))اعي آم))وزش پزش))كي ،

تع))يين س)خت و زي)ان آور ب)ودن مش))اغل در ه))ر كارگ))اه ب)ااجتم)اعي، بررسي سوابق ، انجام بازديد و بررسي شرايط و با تاييد كميت))ه ه))اي

استاني انجام مي گيرد .

36

-پرداخت فوق العاده س))ختي ك))ار ب))راي ك))ارگراني ك))ه در كاره))اي6سخت و زيان آور اشتغال دارند چگونه است ؟

ق))انون ك))ار در كاره))اي س))خت و زي))ان آور مزاي))ايي65 و 52در م))واد پيش بيني شده است و چنانچه كارگاه داراي طرح طبقه بندي مشاغل باشد فوق العاده سختي كار با توج))ه ب))ه م))اهيت ش))غل ي))ا محي))ط ك))ار

پرداخت مي گردد .

-ميزان مرخصي در مورد كارهاي سخت و زيان آور به چه م))يزان7مي باشد ؟

قانون كار مرخصي ساليانه كارگراني كه به كارهاي65به استناد ماده هفت))ه مي باش))د . اس))تفاده از اين5سخت و زيان آور اش))تغال دارن))د

مرخص))ي ، ح))تي الامك))ان در دو ن))وبت و در پاي))ان ه))ر ش))ش م))اه ك))ارصورت مي گيرد .

هفت))ه5- در مورد مرخصي كاره))اي س))خت و زي))ان آور ك))ه در س))ال 8است آيا اين مرخصي ، با احتساب پنج روز جمعه است يا خير ؟

مرخصي ساليانه كارگراني كه ب)ه كاره)اي س)خت و زي)ان آور اش)تغال هفته مي باشد.5دارند

سال است كه در شغل سخت و زيان آور مشغول به كار مي باشMMم آيMMا5- حدود 9 سال اقدام نمايم ؟5مي توانم براي تطبيق مشاغل سخت و زيان آور اين

در صورت احراز شرايط بازنشستگي در قانون تامين اجتماعي)اعم از داشتن شرايط عادي و يا سخت و زيان آور(و با توج))ه ب))ه استفس))اريه

مجلس ش))وراي9/6/90ق))انون مش))اغل س))خت و زي))ان آور مص))وب اسلامي اين موردامكانپذير است .

- آيا مشاغل اداري در يك كارگاه مي تواند ج))زء مش))اغل س))خت و10زيان آور باشد ؟

ب))ا توج))ه ب))ه تعري))ف كاره))اي س))خت و زي))انَ آور چنانچ))ه آلاين))ده ه))اي محيطي محل كار متقاضي مورد بررسي قرار گيرد و بيش از حد مجاز

محسوب گردد .مشاغل سخت و زيان آور باشد مي تواند جزء

-انجام كارهاي سخت و زيان آور در خصوص كارگران نوجوان چه حكمي دارد؟11

37

قانون كار ،ارجاع هر نوع كار اضافي و انجام كار83با استناد به ماده در شب و نيز ارجاع كارهاي سخت و زيان آور و خطرناك و حمل بار با دست ،بيش از ح))د مج))از و ب))دون اس))تفاده از وس))ايل مك))انيكي ب))راي

سال سن(ممنوع است.18 تا 15كارگر نوجوان)بين

-آي))ا تعطيلات هفتگي و تعطيلات رس))مي ب))ه عن))وان س))ابقه12اشتغال در كارهاي سخت وزيان آور محسوب مي شود ؟

آيين نام))ه اج))رايي ق))انون12 ماده 1به موجب جزء »الف« و» ب« بند بازنشستگي در كارهاي سخت وزيان آور، تعطيلات هفتگي و تعطيلات رسمي به عنوان سابقه اشتغال در كارهاي سخت و زيان آور محسوب

مي گردد .

براي كاره))اي س))خت و زي))ان آور كارفرم))ا چ))ه مق))دار هزين))ه مي-13بايست پرداخت نمايد ؟

( ج))زء )ب( م))اده واح))ده5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )14به اس))تناد م))اده ( ق)انون ت)أمين اجتم))اعي كارفرم)ا76( م)اده )2قانون اصلاح تبص)ره )

مكلف است پس از اح))راز ش))رايط بازنشس))تگي بيم))ه ش))ده ش))اغل در %( م))يزان مس))تمري برق))راري بيم))ه4كارگاه وي، معادل چهار درصد )

شده نسبت به سنوات اشتغال او در مش))اغل س))خت و زي))ان آور را ك))ه توسط صندوق تأمين اجتم))اعي محاس))به و مطالب))ه مي گ))ردد ب))ه ط))ور

يكجا به سازمان ياد شده پرداخت نمايد.

-آيا كارفرمايي كه مشاغل كارگران وي سخت و زيان آور مي14باشد بايستي به كارگران فوق العاده سختي كار بپردازد؟

درقانون وجهي بعنوان سختي كار وجود ندارد و در ص))ورتي ك))ه ط))رح طبقه بندي مشاغل در شركت اجرا ش))ده باش))د پ))رداخت ف))وق الع))اده

سختي كار قابل اعمال مي باشد .

-آيا كارفرماياني كه كارگاه هاي آنان مشمول آيين نامه سخت15و زيان آور مي باشد بايستي حق بيمه بيشتري پرداخت نمايند ؟

در خصوص آندس)ته از ك))ارگران ش)اغل در كاره))اي س))خت و زي)ان آور 4پس از احراز شرايط بازنشستگي بيمه ش))ده در كارگ))اه وي ،م))يزان

درصد حق بيمه سنوات اشتغال مي بايست پرداخت گردد.

38

-وظيفه كارفرماياني كه مشاغل موجود در كارگاه هاي آن ه))ا16؟ سخت و زيان آور مي باشد كدام است

كارفرمايان كارگاه هاي داير از تاريخ تصويب آيين نامه تم))ام ي))ا ب))رخي از مشاغل آنها در كميته هاي ب))دوي و تجدي))د نظ))ر اس))تاني ي))ا ش))وراي ع))الي حف))اظت ف))ني ، س))خت و زي))ان آور ش))ناخته ش))ده ي))ا مي ش))ود مكلفند ظرف دو س))ال از ت))اريخ ابلاغ تص))ميم قطعي كميت))ه ي))ا ش))ورا حسب مورد نسبت به ايمن سازي عوامل و شرايط محي))ط ك))ار مط))ابق حد مجاز و استاندارد هاي مشخص شده در قانون ك))ار و آيين نامه ه))اي مربوط) مصوب شوراي عالي حفاظت فني ( و ساير قوانين موضوعه در اين زمينه اقدام و صفت سخت و زي))ان آوري مش))اغل موض))وع بن))د

( را حذف و نتيجه را كتباً به كميته بدوي موضوع م))اده )1"الف" ماده )( اين آيين نامه براي بررسي و تاييد گزارش نمايند . 8

-چنانچه درخواست شغل يا مشاغل سخت و زيان آور افراد ي))ا17 گروهي در كارگروه بررسي مشاغل سخت و زي))ان آور مط))رح و منتج به صدور راي شود نحوه اعتراض به نظريه كارگروه ب))ه چ))ه

صورت مي باشد ؟

مراتب ازناحيه كميته تجديد نظر استان قابل پي گيري خواهد بود و در مرحله بعد در صورت اعتراض صرفاً از ناحيه ديوان عدالت اداري قاب)ل

اعتراض مي باشد .

- مبناي پرداخت پاداش بازنشستگي به كارگراني كه ب))ا اس))تفاده از18قانون بازنشستگي پيش از موعد بازنشسته مي شوند چيست ؟

قانون كار م))يزان31مبناي پرداخت مزاياي بازنشستگي موضوع ماده سابقه كار كارگر در كارگاه مربوط مي باشد و كساني كه ب)ا اس)تفاده از قانون بازنشستگي پيش از موعد بازنشسته مي شوند نيز به نسبت سابقه كاري كه در كارگاه دارن))د از مزاي))اي م))ذكور برخ))وردار خواهن))د

شد .

-آيا كارگران شاغل در دستگاه هاي اجرايي نيز مشمول ق))انون19 بازنشس))تگي پيش از موع))د در كاره))اي س))خت وزي))ان آور مص))وب

هستند ؟14/7/80مورخ

وزي))ران6/6/89ک م))ورخ 44547/ت124610به استناد مصوبه ش))ماره 1/6/89عضو کميسيون امور اجتماعي و دولت الکترونيک که در ت))اريخ

39

به تاييد مقام مح))ترم رياس))ت جمه))وري رس))يده اس))ت .ك))ارگران ت))ابع ق)))انون ك)))ار وت)))امين اجتم)))اعي ش)))اغل در دس)))تگاههاي اج)))رايي )وزارتخانه ها، مؤسس))ات و ش))ركتهاي دول))تي، ش))هرداري ها، بانكه))ا و سازمانهايي كه شمول حكم بر آنها مستلزم ذكر نام اس))ت( ، در م))ورد بازنشستگي پيش از موعد در مشاغل سخت و زيان آور مش))مول م))اده

( ق))انون ت))أمين76( الح))اقي م))اده )2واح))ده ق))انون اص))لاح تبص))ره )اجتماعي هستند.

-شغل مشابه من در يك كارگاه ديگر به عنوان ش))غل س))خت و20 زيان آور تاييد شده ولي شغل من سخت و زيان آور تايي))د نش))ده

آيا اين كار قانوني است ؟ 76 الح))اقي م))اده 2 آيين نامه اج))رايي تبص))ره 15مستند به ماده

قانون تامين اجتماعي ، س))خت و زي))ان آور ب))ودن مش))اغل قاب))ل تسري به ديگر واحدها نمي باشد به بطورمثال، يك عنوان شغلي دريك كارگاه خاص سخت و زي))ان آور ش))ناخته مي ش))ود و هم))ان عنوان شغلي در كارگاه ديگر سخت و زيان آور شناخته نمي شود .ملاک تطبيق و تشخيص مشاغل سخت وزيان آور ،آلاينده سنجي

.از محيط كار متقاضي مي باشد -آي))ا كارفرم))ا مج))از ب))ه ارج))اع ك))ار اض))افي ب))ا جلب رض))ايت21

كارگران در مشاغل سخت و زيان آور مي باشد ؟

قانون كار ارجاع كار اضافي ب))ه ك))ارگراني ك))ه ك))ار61به استناد ماده شبانه يا كارهاي خطرن))اك و س))خت زي))ان آور انج))ام مي دهن))د ممن))وع

است .

-آي))ا بيم))ه بيك))اري ج))زء س))وابق كاره))اي س))خت و زي))ان آور22محسوب مي گردد ؟

( ج)زء )ب( م)اده5 آيين نام)ه اج)رايي بن))د )12به م)وجب بن)د )د( م)اده ( قانون اصلاح م))واد )76( الحاقي ماده )2واحده قانون اصلاح تبصره )

و1354( قانون تأمين اجتماعي مصوب 76( و تبصره ماده )77( و )72 ))) موض))وع1380 ) مص))وب 1371( مصوب 76الحاق دو تبصره به ماده )

ايام استفاده5/2/1386ه) مورخ 36005/ت15365تصويب نامه شماره از مقرري بيمه بيكاري مشروط بر اين كه بيمه شده قبل از برق))راري بيمه بيكاري در مشاغل سخت و زيان آور اشتغال ب))ه ك))ار داش))ته و در حين مقرري بگيري و يا حداكثر تا دو ماه پس از اتمام دوره مزب))ور در

40

مشاغلي كه سخت و زيان آور شناخته ش))ده مش))غول ب))ه ك))ار ش))ده ي))ا طبق آيين نامه بتواند بازنشسته شود مدت مزب))ور فق))ط م))وجب زاي))ل شدن توالي اشتغال در كاره))اي و زي))ان آور نمي باش))د مگ))ر اينك))ه ب))ر اساس مصوبه هيئت وزيران به ص)ورت وي)ژه و م))وردي تص))ميم گ))يري

شده باشد .

-آيا حضور داوطلبانه در جبهه جزء سوابق در كارهاي س))خت و23زيان آور محسوب مي شود ؟

( جزء )ب( ماده واح))ده5 آيين نامه اجرايي بند )12( ماده 1مطابق بند ) ( و72( قانون اص))لاح م))واد )76( الحاقي ماده )2قانون اصلاح تبصره )

و الحاق1354( قانون تأمين اجتماعي مصوب 76( و تبصره ماده )77) ))) موض))وع1380 ))) مص))وب 1371( مص))وب 76دو تبص))ره ب))ه م))اده ) ، تم))ام ي))ا5/2/1386ه))) م))ورخ 36005/ت15365تص))ويب نامه ش))ماره

قسمتي از خدمت نظام وظيفه در جبهه هاي نبرد ح))ق علي))ه باط))ل ي))ا حضور داوطلبانه در جبهه كه به تائيد مراجع ذيصلاح رسيده باش))د ج))زء

سوابق كارهاي سخت وزيان آور محسوب مي گردد .

-آيا آراء كميته هاي بدوي استاني قابل اعتراض مي باشد ؟24

( ج))زء )ب( م))اده5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )8 م))اده 5به استناد تبصره ق)انون ت)امين اجتم)اعي ،راي76(م)اده 2واحده قانون اصلاح تبص)ره )

كميت))ه ب))دوي ظ))رف پ))انزده روز اداري از ت))اريخ ابلاغ قاب))ل تجدي))د نظرخواهي است در صورتي كه هر يك از طرفين )ك))ارگر و كارفرم))ا( به راي اعتراض داشته باشند درخواست تجديدنظر خود را بايستي كتباً

مح))لاداره كل تع))اون،ك))ار و رف)اه اجتم)اعي (به 4) طي فرم شماره تسليم نمايند .

-آيا راي قطعي و لازم الاجرا كميته ه))اي اس))تاني در خص))وص25كارهاي سخت و زيان آور قابل اعتراض مي باشد ؟

ق))انون13م))اده 2بلي ، دي))وان ع))دالت اداري مي تواندب))ه اس))تناد بندديوان عدالت اداري آراء مغايربا هدف و حكم متقن را نقض نمايد .

41

-آيا نوع »الف« يا »ب « شغل تاييد شده سخت و زيان آور نيز26قابل اعتراض مي باشد ؟

بلي ، تعيين نوع الف يا ب جزيي از آراء كميته هاي اس))تاني مي باش))د روز15لذا همانگونه كه آراي كميت))ه ه))اي ب))دوي ح))داكثر ظ))رف م))دت

اداري پس از ابلاغ قابل تجديد نظرخواهي در كميته تجديد نظ))ر هم))اناستان مي باشد نوع »الف« يا »ب « نيز از اين امر مستثني نيست .

-شغل من در كميته تجديد نظر استاني سخت و زيان آور تاييد27نشده و به راي كميته اعتراض دارم تكليف چيست ؟

مراتب صرفاً از ناحيه ديوان عدالت اداري قابل پي گيري خواهدبود .

-چه نوع مرخصي هايي جزء سابقه اشتغال در كارهاي س))خت28و زيان آور محسوب مي شود ؟

(5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )12 م)اده 1به استناد ج))زء د،ج وه بن)د ( ق))انون76( م))اده )2جزء )ب( ماده واحده قانون اصلاح تبص))ره )

تأمين اجتماعي، ايام استفاده از مرخص))ي اس))تحقاقي،مرخص))ي 3بابت ازدواج يا فوت همس))ر ، پ))در ، م))ادر و فرزن))دان ب))ه م))دت

روز ب)ا دري))افت دس)تمزد در م))ورد مش))مولان ق))انون ك))ار و اي)ام اس))تفاده از مرخص))ي اس))تعلاجي ي))ا اس))تراحت پزش))كي از اينك))ه حقوق ايام مزبور توسط كارفرما پرداخت ش))ود و ي))ا اينك))ه بيم))ه

شده از غرامت دستمزد ايام بيماري استفاده كرده باشد .

-آيا مرخصي بدون حقوق توالي اشتغال مشاغل سخت و زيان29را از بين مي برد آور

( ج))زء )ب(5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )12 ماده 3به استناد جزء الف بند ( قانون تأمين اجتم))اعي76( ماده )2ماده واحده قانون اصلاح تبصره )

استفاده از مرخصي بدون حقوق به مدت بيش از دو ماه به هر منظور 2و تحت هر عنوان علاوه بر مرخصي مندرج در بند )ي( موضوع رديف

آيين نامه اج))رايي بازنشس))تگي در مش))اغل س))خت و زي))ان آور ت))والياشتغال را از بين برده و موجب تناوب اشتغال وي مي شود .

-آيا استفاده از مرخصي استحقاقي ت)والي اش)تغال در س)خت30وز يان آور را از بين مي برد ؟

42

ق))انون76 آيين نام))ه اج))رايي م))اده 12 م))اده 2به استناد بند)ي(بخش تامين اجتماعي، چنانچه مرخص))ي اس))تحقاقي در فواص))ل اش))تغال ب))ه كارهاي سخت وزيان آور واقع شود موجب زايل شدن ت))والي اش))تغال در كارهاي سخت و زيان آور نمي گردد و به عنوان س))ابقه اش))تغال در

كارهاي سخت و زيان آور محسوب مي گردد .

-چنانچه در فواصل اشتغال به كارهاي سخت و زي))ان آور ف))رد31 از مرخصي استعلاجي اس))تفاده نماي))د آي))ا ت))والي اش))تغال از بين

خواهد رفت ؟

( ج))زء )ب(5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )12 م))اده 1به استناد جزء ه) بن))د ( ق))انون اص))لاح76( الحاقي م))اده )2ماده واحده قانون اصلاح تبصره )

مص))وب( قانون ت))أمين اجتم))اعي76( و تبصره ماده )77( و )72مواد ) )1380 ))) مص))وب 1371( مصوب 76 و الحاق دو تبصره به ماده )1354

،5/2/1386ه)) م)ورخ 36005/ت15365موض)وع تص)ويب نامه ش)ماره ايام استفاده از مرخصي اس))تعلاجي ي)ا اس))تراحت پزش))كي اعم از اين كه حقوق ايام مزبور توسط كارفرما پرداخت ش))ود و ي))ا اين ك))ه بيم))ه شده از غرامت دستمزد ايام بيماري استفاده ك))رده باش))د ت))والي را از

بين نخواهد برد .

-در ص))ورتي ك))ه در حين ك))ار س))خت و زي))ان آور ف))ردي ب))ه32 سربازي رفته و پس از سربازي به ك))ار قبلي بازگش))ته باش))د آي))ا

توالي اشتغال از بين مي رود ؟

( ج))زء )ب(5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )12 ماده 2به استناد جزء ه) بند ( قانون تأمين اجتم))اعي76( ماده )2ماده واحده قانون اصلاح تبصره )

،ايام خدمت سربازي )دوران ضرورت و احتي))اط( مش))روط ب))ر اين ك))ه بيمه شده حداكثر ت))ا دو م))اه پس از پاي))ان خ))دمت ب))ه ك))ار س))ابق خ))ود برگشته و يا اين كه در كار ديگري كه سخت و زي))ان آور ش))ناخته ش))ده مشغول به كار شده باشد موجب زايل شدن توالي اشتغال در كاره))اي

سخت و زيان آور نمي گردد.

-آيا اشتغال در حرف و مش))اغل آزاد ب))ا پ))رداخت ح))ق بيم))ه در33 مدت مذكور به صورت خويش فرم))ا ت))والي اش))تغال را زاي))ل مي

كند ؟

43

( جزء )ب( م))اده5 آيين نامه اجرايي بند )12 ماده 3به استناد جزء د بند ( ق))انون ت))أمين اجتم))اعي76( م))اده )2واح))ده ق))انون اص))لاح تبص))ره )

چنانچه در فواصل اشتغال بيمه شده ب))ه كاره))اي س))خت و زي))ان آور ، اشتغال در حرف و مشاغل آزاد به م))دت ي))ك م))اه واق)ع گ))ردد . ت)والي

اشتغال را از بين برده و موجب تناوب اشتغال مي گردد .

قانون كار75-انجام كارهاي سخت و زيان آور به استناد ماده 34 براي زنان ممنوع است پس چرا كار پرس))تاران زن ج))زو كاره))اي

سخت و زيان آور اعلام شده است ؟

به استناد قانون ارتقاء بهره وري كاركنان باليني نظام س))لامت ك))ه در جلس))))ه عل))))ني روز يكش))))نبه م))))ورخ س))))ي ام ف))))روردين م))))اه يكهزاروسيصدوهشتادوهش)))ت مجلس شوراي اس)))لامي تص)))ويب و در

ب))ه تأيي))د ش))وراي نگهب))ان رس))يده، مجلس ش))وراي9/2/1388ت))اريخ قانون كار را در خصوص م))ورد م))ذكور اص))لاح نم))وده75اسلامي ماده

است و پرستاران از شمول ماده مذكور مستثني شده اند.

-شغل من جزء مشاغل س)خت و زي)ان آور تايي)د ش)ده ولي در35 ليست بيمه عنوان كارگر براي من قيد شده چگون))ه مي ت))وانم از مزاي))اي بازنشس))تگي در كاره))اي س))خت و زي))ان آور اس))تفاده

نمايم ؟

م)راتب از طري)ق بررس)ي پرون)ده ف)ني بيم)ه ش)ده از طري)ق ش)عبات تامين اجتماعي قابل احراز مي باشد و در صورت ع))دم اح))رازصندوق

مراتب از طريق ديوان عدالت اداري قابل پيگيري است .

-آيا خدمت در مناطق جنگي پس از پايان جنگ تحميلي نيز جزء36كارهاي سخت و زيان آور محسوب مي شود ؟

خ))ير ، خ))دمت فق))ط در زم))ان جن))گ و در من))اطق جنگي )جبه))ه( ج))زء 2مشاغل س)خت و زي)ان آور محس))وب مي گ))ردد و ب)ه اس)تناد تبص)ره

قانون كار،آن دس))ته از بیم))ه ش))دگانی ک))ه مش))مول اص))لاحیه14ماده 14/7/1380( ق))انون ت))أمین اجتم))اعی مص))وب 76( م))اده )2تبص))ره )

مجم))ع تش))خیص مص))لحت نظ))ام هس))تند ب)ه ش)رط آنک))ه خ))دمت نظ))ام وظیفه خود رادر جبهه های نبرد حق علیه باطل طی نم))وده ی))ا حض))ور داوطلبانه در جبه))ه داش)ته باش))ند س))وابق خ))دمتی آن)ان ج))زء کاره))ای

سخت وزیان آور محسوب می شود.

44

س))ال س))ابقه پ))رداخت ح))ق بيم))ه در كاره))اي20-من كمتر از 37 سخت و زيان آور را دارم ولي به دلي))ل اش))تغال در ك))ار س))خت و زيان آوردچار فرسايش جس))مي ش))ده ام آي))ا مي ت))وانم ب))ا

؟قانون سخت و زيان آور بازنشسته شوم

( قانون تأمين91بلي ، چنانچه كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ) اجتماعي قبل از رسيدن بيمه شده شاغل در كارهاي سخت و زيان آور

به سابقه مقرر فوق، فرسايش جسمي و روحي وي را ناشي از اشتغال به كارهاي سخت و زيان آور تشخيص و تأييد نمايند مي توانند

از مزاياي بازنشستگي قانون مذكور استفاده نمايند.

ق))انون ت))امين76-شغل من در كميته استاني به موجب م))اده 38 اجتماعي ،سخت و زيان آور تش))خيص داده ش))ده و درح))ال انج))ام مراحل بازنسشتگي مي باشم و تقاضاي اضافه كاري اي))امي ك))ه

س))اعت در كارگ))اه ك))ار ك))رده ام را دارم ولي كارفرم))ا6بيش از نمي پذيرد ، تكليف چيست ؟

ق))انون76 الح))اقي م))اده 2قوانين و آيين نامه هاي مربوط به تبص))ره ت))امين اجتم))اعي در خص))وص مزاي))اي بازنشس))تگي در كاره))اي س))خت

52وزيان آور مي باشد و ارتباطي به مزاياي من))درج در تبص))ره م))اده قانون كارو آئين نامه آن ندارد .

-طبق قانون مشاغل سخت و زيان آور و آيين نامه اجرايي آن39 س))ال پس از تايي))د مش))اغل نس))بت ب))ه2كارفرما مكلف است ت))ا

ايمن سازي عوامل شرايط محيط كار اقدام كند ولي تاكنون اينكار انجام نشده است تكليف چيست ؟

در صورت عدم حذف صفت سخت و زيان آوري محيط ك))ار در مش))اغل بن)))د "ال)))ف" ظ)))رف مهلت مق)))رر ، مط)))ابق ق)))انون ك)))ار از س)))وي وزارتخانه ه))اي ك))ار و ام))ور اجتم))اعي ، بهداش))ت و درم))ان و آم))وزش

پزشكي از طريق مراجع ذي صلاح اقدام لازم بعمل مي آيد .

-ديوان عدالت اداري دستور بررسي مج))دد ش))غل من را ص))ادر40 كرده و پس از بررسي مجدد ش))غلم س))خت و زي))ان آور تش))خيص

داده شده ، اگر تامين اجتماعي اجرا نكند تكليف چيست ؟

در صورتي كه ساير موارد مندرج در قانون بازنشستگي پيش از موع))د در مشاغل سخت و زيا آور توسط متقاضي اح))راز ش))ده باش))د م))راتب

45

عدم تمكين تامين اجتماعي از اجراي مف))اد راي ص))ادره توس))ط دي))وان عدالت اداري از طريق اداره كل ابلاغ و اجراييات دي))وان ع))دالت اداري

قابل پي گيري خواهد بود .

- عن))وان ش))غلي مش))ابه من در كارخانج))ات س))يمان ته))ران و41 درود سخت و زيان آور تاييد شده ولي شغل من در س)يمان آبي))ك س))خت و زي))ان آور تايي))د نش))ده آي))ا ص))نايع س))يمان ب))ا هم ف))رق

دارند ؟

ق))انون76 الحاقي م))اده 2 آيين نامه اجرايي تبصره 15به موجب ماده تامين اجتماعي آراء ص))ادره در خص))وص ه))ر عن))وان ش))غلي مختص ب))ه همان شغل و در همان كارگاه خاص مي باشد و قابل تسري ب))ه س))اير

مشاغل و كارگاه هاي ديگر نيست .

-شغل من در كميته اس))تاني س))خت و زي))ان آور تايي))د ش))ده و42 سابقه مقرر را هم دارم آي))ا مي ت))وان ت))رك ك))ار ك))رده و منتظ))ر

برقراري مستمري از سوي تامين اجتماعي باشم ؟

( ج)زء )ب( م)اده5 آيين نام))ه اج))رايي بن))د )13 م)اده 3 ب)ه اس)تناد بن)د ( قانون تأمين اجتماعي بيم))ه76( ماده )2واحده قانون اصلاح تبصره )

شدگان به صرف ارائه درخواست بازنشستگي مجاز به ترك ك))ار نب))وده و مي بايد اح))راز ش))رايط و اس))تحقاق آنه))ا جهت بازنشس))تگي پيش از موع))د در كاره))اي س))خت و زي))ان آور رس))ماً از س))وي ص))ندوق ت))أمين اجتماعي ب)ه آنه))ا ابلاغ و س)پس ت)رك ك))ار نماين)د. چنانچ)ه بيم)ه ش)ده ش))رايط اس))تفاده از بازنشس))تگي پيش از موع))د در كاره))اي س))خت و زيان آور را طبق اين آيين نامه احراز كند صندوق تأمين اجتماعي مكلف

است نسبت به برقراري مستمري وي اقدام نمايد.

-بعضي از مشاغل كارگاه من توسط كميت))ه اس))تاني س))خت و43 زي))ان آور تش))خيص داده ش))ده و ك))ارگراني ك))ه س))ابقه مق))رر در مشاغل تاييد شده را داشته اند بازنشسته شده ان)د و چهاردرص)د ميزان مستمري برقراري بيمه شدگان را نسبت به س))نوات قب))ل را نيز به تامين اجتماعي پرداخت ك))رده ام ولي ت))امين اجتم))اعي به دلي))ل س))خت و زي))ان آور ب))ودن بعض))ي مش))اغل ، ب))راي س))اير ك))ارگران ك))ه در اين مش))اغل مش))غول ب))ه ك))ار مي باش))ند ن))يز

درصد حق بيمه اضافه را نموده است تكليف چيست ؟4تقاضاي

46

پ))رداخت چه))ار درص))د ح))ق بيم))ه اض))افه ب))ه ت))امين اجتم))اعي قب))ل از تقاضاي مس))تمري بازنشس))تگي مش))مولان ق))انون خلاف حكم مقنن و

ت))امين7/2/1381 م))ورخ 6جزء مواردتخلف بوده لذا بخش))نامه ش))ماره اجتم))اعي از طري))ق هي))ات عم))ومي دي))وان ع))دالت اداري طي دادنام))ه

ابطال گرديده است .23/5/1386 مورخ 371-372

-افرادي كه قبلاً شغل آنان جزء تاسيسات ملي و مهم ب))وده و44 شورايعالي حفاظت فني مشاغل آنان را چه به صورت شغل و يا در خصوص ساير افراد تاييد ننموده و در حال حاضر متقاضي مي

باشند آيا قابل طرح در كميته هاي استاني مي باشد ؟

ش))وراي ع))الي حف))اظت ف))ني ب))ه16/12/1389مطابق مص))وبه م))ورخ شرح ذي))ل قاب))ل ط))رح در كميت))ه ه))اي اس))تاني مي باش))د. درخص))وص بررس))ي مش))اغل افراديك))ه قبلا مش))اغل آن))ان بص))ورت گ))روهي و ي))ا انفرادي در شورايعالي حف))اظت ف))ني م))ورد بررس))ي ق))رار گرفت))ه و شوراي مذكور با توج))ه ب))ه آئين نام))ه قبلي در خص))وص مش))اغل آن))ان بدليل ملي ومهم بودن مشاغل در موقعيت زماني و نه ماهيت ش))غلي اظهار نظر نموده و ب))ادر نظ))ر گ))رفتن ح))ذف تاسيس))ات ملي ومهم از آئين نامه مارالذكر، كميته ه))اي اس))تاني مي توانن))د راج))ع ب))ه مش))اغل

( ج))زء )ب(5مورد ادعاي ايشان مطابق آيين نامه اجرايي ) جديد( بن))د ) ( ق))انون اص))لاح76( الحاقي م))اده )2ماده واحده قانون اصلاح تبصره )

( قانون ت))أمين اجتم))اعي مص))وب76( و تبصره ماده )77( و )72مواد ) )1380 ))) مص))وب 1371( مصوب 76 و الحاق دو تبصره به ماده )1354

و5/2/1386ه))) م))ورخ 36005/ت15365موض))وع تص))ويب نامه ش))ماره ک م))ورخ44547/ت124610اص))لاحيه بع))دي موض))وع مص))وبه ش))ماره

وزي))ران عض))و کميس))يون ام))ور اجتم))اعي و دولت الکتروني))ک6/6/89 اظهار نظر نمايند ودر صورت اح))راز س))اير ش))رايط بيم))ه اي، ص))ندوق تامين اجتماعي مكلف ب))ه برق))راري مس))تمري اينگون))ه متقاض))يان مي

باشد.

-شورايعالي حفاظت فني در س))نوات قب))ل در رابط))ه ب))ا مش))اغل45 افرادي اظهارنظر نموده است و منجر به عدم تاييد مش))اغل آن اف))راد شده آيا اين احكام در خص))وص س))اير اف)راد متقاض))ي مش))اغل م))ذكور قابل تسري است . و در غير اين ص))ورت آي))ا كميت))ه ه))اي اس))تاني مي

توانند اظهارنظر نمايند ؟

47

بلي،آراء شورا صرفاً به جهت امعان نظر كميت))ه ه))ا در ص))دور آراء مي ه))اي اس))تاني ، درباشد بديهي است با توج))ه ب))ه اس))تقلال راي كميته

خصوص متقاضيان جديد صرفاً با بررسي در كميته ها نسبت ب))ه اح))رازيا عدم احراز سخت و زيان آوري آن مشاغل اقدام مي نمايند .

- كارفرمMMا در ليسMMت هMMاي پMMرداخت بيمMMه ، عنMMوان كMMارگر را بMMراي بنMMده كMMه در46 مشاغل سخت و زيان آور مشغول به كار مي باشم درج نمMMوده حMMق بيمMMه مشMMاغل

سخت و زيان آور را پرداخت ننموده است ، تكليف چيست ؟ تا قبل از اح))راز ش))رايط بازنشس))تگي ني))از ب))ه پ))رداخت ح))ق بيم))ه ب))ه

صورت مشاغل سخت و زيان اور الزامي نيست .

- اگر وسايل اندازه گيري آلاينده در مشاغل سMMخت و زيMMان آور موجMMود نباشMMد ،47 مثلاً وسيله سنجش ميزان گازها و بخMMارات آلاينMMده در پمپ بMMنزين هMMا ، چگونMMه مي توان درخواست متقاضي را بررسي نمود ، آيا شMMغل وي را جMMزو مشMMاغل سMMخت و

زيان آور به حساب نياوريم ؟ اتخاذ تصميم قطعي دركميته ها مستلزم اندازه گيري عوامل زيان آور

آيين نام))ه و2محيط كار وگ))زارش نه))ايي كارشناس))ان موض))وع م))اده تبصره آن مي باشد.

سال سابقه كار دارم ، كارفرما پيشنهاد بازنشس))تگي را ب))ا25-)) 48 اس))تفاده از ق))انون نوس))ازي ص))نايع را نم))وده ، ام))ا تع))دادي از همكارانم ب))ا اس))تفاده از ق))انون بازنشس))تگي در مش))اغل س))خت و

زيان آور بازنشسته شده اند ، كداميك به نفع من مي باشد ؟

سنوات ارفاقي جهت بازنشس))تگي در كاره))اي س))خت و زي))ان آور ه))ر سال سابقه پرداخت حق بيمه يك و نيم سال محاسبه خواهد ش))د و در

سال سنوات ارفاقي مزد بازنشسته خواهد5قانون نوسازي صنايع با شد . بدين معني كه چنانچه سوابق كاري متقاضي در كارهاي سخت و

روز حقوق دريافتي و در قانون نوسازي35 سال باشد با 25زيان آور روز فرد بازنشسته خواهن)د ش)د.ل)ذا در ص))ورتيكه ك))ار ش)ما30صنايع

سخت و زيان آور باشد استفاده از ق))انون س))خت و زي))ان آور ب))ه نف))عشما خواهد بود.

48

بخش سوم: كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار

-چه كارگاه هايي مشمول تشكيل كميته حفاظت فني و بهداشت كار1مي باشند و نحوه تشكيل آن چگونه است ؟

آيين نام))ه كميت))ه حف))اظت ف))ني وبهداش))ت ك))ار ،در2 به استناد ماده نف))ر ك))ارگر باش))ند كارفرم))ا مكل))ف اس))ت25كارگاه ه))ايي ك))ه داراي

كميته اي به نام كميته حفاظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار ب))ا اعض))اي ذي))لتشكيل دهد :

كارفرما يا نماينده تام الاختيار او-1نماينده شوراي اسلامي كار يا نماينده كارگران كارگاه-2مدير فني و در صورت نبودن او يكي از سراستادكاران كارگاه-3مسئول حفاظت فني -4مسئول بهداشت حرفه اي-5

- هدف از تشكيل كميته حفاظت فني و بهداشت كار چيست ؟2

قانون كار به منظ))ور جلب مش))اركت ك))ارگران و93بر اساس ماده نظارت بر حسن اجراي مقررات حفاظت فني و بهداشتي در محيط كار وپيشگيري از حوادث و بيماريها،در كارگاههايي كه وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشكي ض))روري تشخيص دهند كميته حفاظت فني و بهداشت كار تشكيل خواهد شد

.

-وظايف كميته هاي حفاظت فني وبهداشت كار چيست ؟3

49

آيين نامه ،وظايف كميته حفاظت ف))ني وبهداش))ت5بر اساس ماده كار به شرح ذيل مي باشد .

-طرح مس))ائل ومش))کلات حف))اظتي وبهداش))تي درجلس))ات کميت))ه1 وارائه پيشنهادات لازم به کارفرما جهت رفع نواقص وسالم س))ازي

محيط کار.

-انعکاس کليه ايرادات ونواقص حفاظتي وبهداشتي وپيشنهادات2لازم جهت رفع آنها به کارفرماي کارگاه.

-همک))اري وتش))ريک مس))اعي باکارشناس))ان بهداش))ت حرف))ه اي3وبازرسان کارجهت اجراي مقررات حفاظتي وبهداشت کار.

-توجيه وآشناسازي کارگران نسبت به رعايت مق))ررات وم))وازين4بهداشتي وحفاظتي درمحيط کار.

-همک))اري ب))ا کارفرمادرتهي))ه دس))تورالعملهاي لازم ب))راي انج))ام5 کارمطمئن،سالم وبدون خطروهمچ))نين اس))تفاده ص))حيح ازل))وازم

وتجهيزات بهداشتي وحفاظتي درمحيط کار.

-پيشنهاد به کارفرما جهت تش))ويق ک))ارگراني ک))ه درامرحف))اظت6فني وبهداشت کارعلاقه وجديت دارند.

-پيگ)))يري لازم ب))ه منظورتهي)))ه وارس))ال صورتجلس)))ات کميت)))ه7 وهمچ))نين ف))رم ه))اي مرب))وط ب))ه ح))وادث و بيم))اري ه))اي ناش))ي

ازکاربه ارگان هاي ذيربط.

- پيگيري لازم درانجام معاينات قبل ازاستخدام ومعاينات ادواري8 ب))ه منظورپيش))گيري ازابتلاء ک))ارگران ب))ه بيم))اري ه))اي ناش))ي

ازکاروارائه نتايج حاصله به مراکزبهداشت مربوطه.

-اعلام م))وارد مش))کوک ب))ه بيم))اري ه))اي حرف))ه اي ازطري))ق9 کارفرماب))ه مراکزبهداش))ت مربوط))ه وهمک))اري درتع))يين ش))غل مناسب براي کارگراني که به تشخيص شوراي پزشکي ب))ه بيم))اريهاي حرفه اي مبتلاء شده ويا درمع))رض ابتلاء ب))ه آنه))ا قراردارن))د.

قانون کار(.۹۲ ماده ۱)موضوع تبصره

50

- جم))ع آوري آمارواطلاع))ات مربوط))ه از نقط))ه نظ))ر مس))ائل10 حفاظتي وبهداشتي وتنظيم وتکميل فرم ص))ورت ن))واقص موج))ود

درکارگاه.

- بازدي))د ومعاين))ه ابزارک))ار و وس))ائل حف))اظتي وبهداش))تي11درمحيط کارو نظارت برحسن استفاده از آنها.

- ثبت آمارحوادث و بيماري ه))اي ناش)ي از ک))ار وتع))يين ض))ريب12تکرار وضريب شدت سالانه حوادث.

- نظارت بر ترسيم نمودار ميزان حوادث و بيماري ه))اي حرف))ه13 اي و همچنين نصب پوسترهاي آموزش))ي بهداش))تي وحف))اظتي در

محيط کار.

-اعلام ک)))انون ه)))اي ايج)))اد خط)))رات حف)))اظتي و بهداش)))تي14درکارگاه.

- نظ))ارت ب))ر نظم وت))رتيب وآرايش م))واد اولي))ه و محص))ولات و15 استقرار ماشين آلات و ابزار کار به نحو ص))حيح وايمن و همچ))نين

تطابق صحيح کارو کارگر در محيط کار.

- تع))يين خ))ط مش))ي روش))ن و منطب))ق ب))ا م))وازين حف))اظتي و16 بهداش))تي برحس))ب ش))رايط اختصاص))ي ه))ر کارگ))اه جهت حف))ظ وارتقاء سطح بهداشت و ايم))ني محي))ط ک))ار و پيش))گيري از ايج))اد

حوادث احتمالي و بيماري هاي شغلي.

- تهيه و تصويب و صدور دستورالعمل هاي اجرايي حف))اظتي و17 بهداشتي جهت اعمال در داخل کارگاه در مورد پيشگيري از ايج))اد ع))))))))وارض و بيم))))))))اري ه))))))))اي ناش))))))))ي از عوام))))))))ل

فيزيکي،شيميايي،ارگونوميکي،بيولوژيکي و رواني محيط کار.

-آيا كارگاه هاي خانوادگي مش))مول تش))كيل كميت))ه حف))اظت ف))ني4هستند ؟

كارگاه هاي خ))انوادگي از نظ))ر تش))كيل كميت))ه حف))اظت تف))اوتي ب))ا ساير كارگاه ها نداشته و درص))ورت ش))مول مي بايس))ت مط))ابق ب))ا شرايط من))درج در آيين نام))ه كميت))ه حف))اظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار

نسبت به تشكيل كميته حفاظت اقدام نمايند .

51

-در سازمان ها و ادارات غير صنعتي كه كارگر مشمول قانون كار5 نف))ر ك))ارگر وج))ود دارد نح))وه تش))كيل كميت))ه25ب))ه تع))داد بيش از

حفاظت چگونه است ؟

در آيين نامه فعلي تفاوتي در خصوص كارگاه هاي ص))نعتي و غ))ير صنعتي عنوان نشده و اين كارگاه ها نيز مي بايس))ت مط))ابق آيين نامه فعلي نسبت به تشكيل كميته حف))اظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار

اقدام نمايند.

-نح))وه تش))كيل كميت))ه ه))اي حف))اظت در كارگ))اه ه))اي س))اختماني و6پروژه هاي عمراني چگونه است

در آيين نام))ه فعلي تف))اوتي در خص))وص نح))وه تش)))كيل كميت)))ه حف))اظت در كارگ))اه ه))اي س))اختماني ب))ا ديگ))ر كارگ))اه ه))ا عن))وان

نف))ر ك))ارگر25نگرديده و مطابق آيين نامه فعلي در صورت وجود و بيشتر، يا با تشخيص مشترك و هماهنگ بازرس كار و كارشناس بهداش))ت حرف))ه اي مح))ل مي بايس))ت در اين كارگ))اه ه))ا كميت))ه

حفاظت تشكيل گردد .

- نحوه برگزاري جلسات كميته هاي حفاظت فني چگونه مي باش))د و7نتايج جلسه چگونه ثبت و ضبط مي شود ؟

آيين نامه مربوط))ه ،جلس))ات كميت))ه حف))اظت ف))ني و4به استناد ماده بهداشت كار بايد لااقل هر ماه يك بار با حضور اعض))اء كميت))ه تش))كيل گردد و در اولين جلسه خود نس))بت ب))ه انتخ))اب ي))ك نف))ر دب))ير از مي))ان اعض))اء كميت))ه اق))دام نماي))د. تع))يين زم))ان تش))كيل جلس))ات و تنظيم

م))اده1جلسات كميته به عه))ده دب))ير جلس))ه خواه))د بودوطب))ق تبص))ره فوق در مواقع ضروري يا زودتر از موعود با پيشنهاد مدير كارخان))ه ي))ا مسئول حفاظت فني و يا مس))ئول بهداش))ت حرف))ه اي كميت))ه تش))كيل

م))اده ف))وق ال))ذكر كارفرم))ا2خواهد شد . همچنين مط))ابق ب))ا تبص))ره مكلف اس))ت ي))ك نس))خه از تص))ميمات كميت))ه و همچ))نين صورتجلس))ات

تنظيمي را به اداره كار و مركز بهداشت مربوطه ارسال نمايد.

-نتايج جلسات كميته هاي حفاظت فني چگونه پيگيري مي شود ؟8

52

پس از تهيه صورتجلسه کميته حفاظت فني وبهداشت کار، دبير كميته مس)))ئوليتهاي اعض)))اء را تع)))يين ودر خص)))وص م)))وارد مط)))رح ش)))ده درصورتيکه احتياج به پيگيري وتامين هزينه براي اج)راي م)وارد من)درج در صورتجلس))ه باش))د از طري))ق مقتض))ي اق))دام مي نماي))د و كارفرم))ا بايس))تي ي))ک نس))خه از صورتجلس))ه تائي))د ش))ده را ب))ه اداره ک))ار مح))ل

ارسال نمايد.

-نحوه بررسي صورتجلسات كميته هاي حفاظت فني و بهداشت ك))ار9در ادارات بازرسي کارچگونه است ؟

باتوجه به اعلام برنامه تشکيل جلس))ات کميت)ه حف)اظت درط)ول س)ال توسط کارفرمايان ،بازرسان کار با برنامه ريزي وحضور در جلسه و يا دري))افت صورتجلس))ات کميت))ه حف))اظت ف))ني وبهداش))ت کارنس))بت ب))ه مطالعه و تطبيق آن با صورتجلسات قبلي اقدام ودرصورت رفع موارد نقص مطرح شده در صورتجلسات قبلي نسبت ب))ه تائي))د و بايگ))اني آن اقدام مي نمايند. ش))ايان ذك))ر اس))ت ب))راي كن))ترل به))تر صورتجلس))ات دري))افت ش))ده در بعض))ي از بازرس))يهاي ادواري م))وارد مطروح))ه در

صورتجلسات مورد بررسي قرار مي گيرد.

- آيا وجود كميته هاي حفاظت فني و بهداش))ت ك))ار و ي))ا مس))ئولين10ايمني و بهداشت كار رافع مسئوليت هاي كارفرماست ؟

آئين نام))ه مربوط)ه( وج))ود كميت))ه حف)اظت ف)ني و6به اس))تناد)م))اده بهداشت كار و مسئولين حفاظت و بهداش))ت حرف))ه اي در كارگ))اه ب))ه هيچ وجه رافع مسئوليت هاي قانوني كارفرما در قبال مقررات وض))ع

شده نخواهد بود .

نف))ر ك))ارگر هس))تند ن))يز مي25-آيا كارگاه هايي كه داراي كم))تر از 11 ق))انون ك))ار93توانن))د كميت))ه حف))اظت و بهداش))ت ك))ار موض))وع م))اده

تشكيل دهند ؟ با چه شرايطي ؟

نفر كارگر دارند و نوع كار آن ها ايجاب25در كارگاه هايي كه كمتر از نمايد با نظ))ر مش))ترك و هماهن))گ ب))ازرس ك))ار و كارش))ناس بهداش))ت حرف))ه اي مح))ل ، كارفرم))ا مكل))ف ب))ه تش))كيل كميت))ه م))ذكور خواه))د

53

بود .در اين گونه كارگاه ها كميته مذكور با سه نفر از اعضاء ب))ه ش))رحذيل تشكيل مي گردد .

كارفرما يا نماينده تام الاختيار او-1نماينده شوراي اسلامي كار يا نماينده كارگران كارگاه-2مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي -3

- ش))رايط انتخ))اب مس))ئول ايم))ني و حف))اظت ف))ني در كميت))ه ه))اي12حفاظت فني چگونه است ؟

،مس))ئول حف))اظت ف))ني آيين نامه مربوطه ۲ ماده۲و۱براساس تبصره مي بايستي ترجيحاً از فارغ التحصيلان رش))ته حف))اظت ف))ني و ايم))ني كار و مسئول بهداشت حرفه اي نيز ترجيح)اً ف)ارغ التحص)يل بهداش)ت حرف))ه اي ي))ا پزش))ك عم))ومي م))ورد تائي))د مرك))ز بهداش))ت شهرس))تان

باشد .

-در چه زماني يك نف))ر مي توان))د هم زم))ان در ي))ك كميت))ه واح))د ب))ه13عنوان مسئول ايمني و مسئول بهداشت حرفه اي فعاليت نمايد ؟

آيين نامه كميت))ه حف))اظت ف))ني و بهداش))ت3 ماده 3بر اساس تبصره كار، در كليه كارگاه هايي كه كميته حفاظت فني و بهداشت كار با سه نفر تشكيل مي گردد مسئول حفاظت ف))ني و بهداش))ت حرف))ه اي مي تواند يك نفر باشد مشروط بر آن كه پس از آموز ش ه))اي لازم ك))ه ب))ا هزينه كارفرما توسط مركز بهداشت و يا اداره كار محل حس))ب م))ورد

تشكيل مي گردد شركت نموده و گواهينامه لازمه را دريافت نمايد .

شرايط مس))ئولين ايم)ني درکميت)ه ه)اي حف)اظت ف)ني وبهداش)ت-14کارچيست؟

مسئولين ايمني مي بايستي ترجيحاً از فارغ التحصيلان رشته حفاظت فني و ايمني كار باشند ليكن با توجه به كمبود ن))يرو در اين رش))ته مي توان آنان رااز ميان رشته هاي مرتبط با ايمني نظير مهندس))ي ص))نايع با گرايش ايمني صنعتي ورش))ته ه))اي ف))ني-مهندس))ي انتخ))اب نم))ود . همچنين مي توان افراد داراي مدرك فني غ))ير مرتب))ط ب))ا ايم))ني ، ب))ه شرط گذراندن دوره هاي عمومي وتخصصي ايمني برگزار شده توسط

54

مراجع ذيصلاح مورد تاييد وزارت كار و امور اجتماعي برابرمقررات بهكار گرفت.

-ش))رح وظ))ايف مس))ئول ايم))ني چيس))ت ؟ و از نظ))ر س))ازماني مي15بايستي به چه كسي پاسخگو باشد ؟

-ط))رح مس))ائل و مش))كلات حف))اظتي و ايم))ني در جلس))ات كميت))ه1 حفاظت فني و ارائه پيشنهادات لازم به كارفرما جهت رفع ن))واقص و

سالم سازي محيط كار

-انعكاس كليه ايرادات و نواقص حفاظتي و بهداشتي و پيش))نهادات2 لازم جهت رفع آن ها به كارفرماي كارگاه

-همك))اري و تش))ريك مس))اعي ب))ا كارشناس))ان بهداش))ت حرف))ه اي و3بازرسان كار جهت اجراي مقررات حفاظتي و بهداشت كار

-توجيه و آشناسازي كارگران جهت رعايت مقررات ايمني4

-همكاري با كارفرما در تهيه دستورالعمل هاي لازم براي انجام كار5 مطمئن

-پيشنهاد ب))ه كارفرم))اجهت تش))ويق ك))ارگراني ك))ه م))وارد ايم))ني را6 رعايت مي كنند

-پي گيري لازم جهت انجام معاينات قبل از استخدام 7

-بازديد و معاينه ابزار كار8

-ثبت آمار حوادث و بيماري هاي ناشي از كار كارگران9

-اعلام كانون هاي ايجاد خطرات حفاظتي10

-نظ))ارت ب))ر نظم و ت))رتيب و آرايش م))واد اولي))ه و محص))ولات و11 استقرار ماشين آلات.

از نظر سازماني مسئول ايمني ب))ه كميت))ه حف))اظت ف))ني و بهداش))ت كار و بعنوان نماينده كافرما در بحث ايم)ني ب))ه م)ديريت پاس)خگو مي

باشد .

-نحوه و علل حضور بازرس))ان ك))ار در جلس))ه كميت))ه حف))اظت ف))ني16چيست ؟

55

بازرسان ك))ار ب))ر اس))اس هم))اهنگي قبلي ص))ورت گرفت))ه و ي))ا برنام))ه اعلامي تشكيل كميته ها توسط كارفرما در جلسات كميته حضور يافته و هدف از حض))ور در جلس))ات، اعلام ن))واقص موج)ود در نح)وه تش))كيل جلسات، مب))احث و موض))وعات مطروح))ه در جلس))ه و تص))ميمات اتخ))اذ ش)))ده و ارائ)))ه مش)))اوره و راهنم)))ايي ه)))اي لازم و همچ)))نين توجي)))ه كارفرمايان كارگاه ها در خصوص نقش و جايگ))اه كميت))ه ه))ا در ارتق))اء

سطح ايمني كارگاه خواهد بود .

-صلاحيت اعضاي كميته هاي حفاظت ف))ني و بهداش))ت ك))ار چگون))ه17كنترل مي شود ؟

صلاحيت اعضاي كميته هاي حف))اظت ب))ا اعلام م))دارك و مشخص))ات آن ه))ا توس))ط كارفرم))ا ب))ه اداره ك))ار و ام))ور اجتم))اعي مح))ل و بررس))ي

آيين نام))ه كميت))ه ه))اي حف))اظت ف))ني و2موضوع و تطبيق آن با ماده بهداشت كار و تبصره هاي مربوطه انجام و اعلام نظر ص))ورت خواه))د

آيين نامه كميته ها صلاحيت3 ماده 2گرفت .همچنين به استناد تبصره مسئولين حفاظت فني و بهداشت حرفه اي بايد ب))ه تايي))د اداره ك))ار و

مركز بهداشت محل برسد.

- آيا كارفرما بايد هزينه اي به اعضاي كميته حفاظت فMني و بهداشMMت كMار جهت18برگزاري جلسات كميته مذكور پرداخت نمايد ؟

بجز هزينه آموزشي اعضاء كميته در خصوص مسايل ايمني و حف))اظت ف))ني ،ب))راي حض))ور اعض))اء در جلس))ات كميت))ه ه))اي حف))اظت ف))ني در

قانون كار و آئين نامه هاي مربوطه هزينه اي مشخص نشده است .

-نحوه كنترل كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار چگونه است ؟19

با بررسي صورتجلسات كميته هاي حفاظت فني و ثبت در ن))رم اف))زار چنانچه كارگ))اهي در خص)وص تش))كيل مس)تمر و اعلام صورتجلس))ات و پي گيري مصوبات و اقدامات مربوط))ه داراي نقص و مش))كلاتي باش))د ابتدا به صورت كتبي موارد اعلام مي شود و در صورت تكرار اشكالات وعدم رفع نواقص با مراجعه به كارگ))اه مربوط))ه نس))بت ب))ه پي گ))يري

موضوع اقدام مي گردد .

56

-در ص))ورت ع))دم تش))كيل كميت))ه حف))اظت ف))ني توس))ط كارفرم))ا،20عليرغم ابلاغيه هاي صادره ، نحوه بر خورد چگونه مي باشد ؟

93 و 85باتوجه ب))ه اينک))ه آئين نام))ه کميت))ه حف))اظت ب))ه اس))تناد م))واد قانون كارتهيه گرديده است كارفرمايان مكلف به رعايت آيين نامه ه))ا و دستورالعمل هاي ايمني مصوب شورايعالي حفاظت فني مطابق ب))ا

ق)))انون ک)))ار مي باش)))ند و در ص)))ورت ع)))دم رع)))ايت اين91م)))اده قانون كار با آنان برخوردخواهدشد.176دستورالعمل به استناد ماده

( ميHSE- آيا تيمهاي مديريت ايمني ، بهداش))ت و محي))ط زيس))ت )21توانند جايگزين كميته حفاظت و بهداشت كار باشند ؟

تشكيل اين كميته ها رافع مسئوليت كارفرما در خصوص تشكيل كميته حفاظت فني و بهداشت كار نمي باشد و كارفرما موظف است كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار را مطابق با ش))رايط من))درج در آيين نامه مربوطه كه مصوب ش))ورايعالي حف))اظت ف))ني مي باش))د تش))كيل

دهد .

57

بخش چهارم: حوادث ناشي از كار

حادثه ناشي از كار را تعريف نمائيد ؟-1

حادثه ناشی از ک))ار عب))ارت اس))ت از اتف))اق ی))ا پیام))دی ک))ه در جری))ان انجام کار پدید آمده و با صدمات شغلی مرگبار ی))ا غ))یر مرگب))ار هم))راه

می باشد .

از دیدگاه صندوق تأمین اجتماعی حادثه ناشي از كار چيست ؟-2

قانون تامين اجتماعي ح))وادث ناش))ي از ك))ار ح))وادثي60مطابق ماده است كه در حين انجام وظيفه و به س))بب آن ب))راي بیم))ه ش))ده اتف))اق مي افتد مقصود از حين انجام وظيفه تمام اوقاتي است كه بيمه شده در كارگاه يا موسسات وابسته يا س))اختمان ه))ا و محوط))ه آن مش))غول كار باشد و يا به دستور كارفرما در خارج از محوطه كارگ))اه عه))ده دار انجام ماموريتي باشد اوقات مراجعه به درمانگاه و يا بيمارس))تان و ي))ا ب))راي معالج))ات درم))اني و توانبخش))ي و اوق))ات رفت و برگش))ت بيم))ه شده از منزل به كارگاه جز اوق))ات انج))ام وظيف))ه محس))وب مي گ))ردد مشروط بر اينكه درزمان عادي رفت و برگشت به كارگاه اتفاق افتاده باشد حوادثي كه براي بيمه ش))ده حين اق))دام ب))راي نج))ات س))اير بيم))ه ش))دگان و مس))اعدت ب))ه آن))ان اتف))اق مي افت))د حادث))ه ناش))ي از ك))ار

محسوب مي شود.

- خطر در گستره علم ايمني به چه معنا است؟3

خطر در گستره علم ایمنی شرایطی است که پتانسیل صدمه به افراد ، خسارت به تجهیزات و ساختمانها و از میان بردن مواد را داشته و ی))ا

. آنکه موجب کاهش قدرت و کارائی یک عملکرد شود

58

-تعریف ایمنی چیست ؟4

ایمنی عبارتست از ف))رار از موقعیته))ائی ک))ه می توان))د ب))اعث م))رگ ، جراحت ، بیماری های شغلی ، صدمه و یا خسارت به اموال و تجهیزات گردد. به عبارت دیگر ش)رایطی اس)ت ک)ه من)ابع انس))انی را از عوام)ل

مضری که می تواند سلامتی آن را به خطر اندازد مصون می دارد .

- ضريب تكرار حادثه را توضيح دهيد ؟5

frequencyض))ریب تک))رار حادث))ه ) rate( عبارتس))ت تع))داد آس))يبهاي ناتوان كننده)منجر به زم))ان از دس))ت رفت))ه ك))اري(در ي))ك تع))داد معين

ساعات كاري كارگران در يك سال.

- ضريب شدت حادثه را توضيح دهيد؟6

( عبارتست از تعداد روزهای كاريseverity rateضریب شدت حادثه ) از دست رفته در اثر بروز حادثه در تعداد معين ساعات كاري ك))ارگران

در يك سال.

مسئوليت كيفري بروز حادثه بر عهده كيست؟- 7

مس))ئوليت كيف))ري حادث))ه، حس))ب نظ))ر بازرس))ان ك))ار ي))ا كارشناس))ان رسمي دادگستري و بر اساس رأی قضایی بر عهده مقصر يا مقصرين

ق))انون ك))ار مس))ئوليت اج))راي مق))ررات و95حادثه است. حسب ماده ضوابط فني و بهداشت كار بر عهده كارفرم))ا ي))ا مس))ئولين واح))دهاي

اين قانون خواهد بود. هر گاه بر اثر عدم85موضوع ذكر شده در ماده رعايت مقررات مذكور از سوي كارفرما يا مس))ئولين واح))د، حادث))ه اي رخ دهد، شخص كارفرما يا مسئول مذكور از نظر كيفري و حق))وقي و

نيز مجازات هاي مندرج در اين قانون مسئول است .

- مراحل تجزيه و تحليل حوادث ناشي از كار را بيان نمائيد؟8

59

اولین مرحله در تجزیه و تحلیل ح))وادث ناش))ی از ک))ار جم))ع آوری داده های مربوط به حوادث و تش))کیل بان))ک اطلاع))اتی ب))ا اس))تفاده از ن))رم افزار های تخصصی آماری می باشد مراحل بع))د ب))ه ت))رتیب بررس))ی و توصیف متغیر ها ب))ا اس))تفاده از روش)های آم))اری توص))یفی ، بررس))ی عوامل م))وثر ب))ر آس))یب ه))ای ناش))ی از ک))ار ب))ا اس))تفاده از آزمونه))ای آم))اری ، تع))یین ض))رایب و ارائ))ه راهکاره))ای لازم در خص))وص ک))اهش

حوادث ناشی از کار با توجه به عوامل بررسی شده است.

-نحوه درخواست بررسي حوادث ناشي از كار چگونه مي باشد؟9

-مراجعه حادثه ديده و يا اولياي دم به مراجع قضايي انتظ))امی ب))راي1طرح شكوائيه يا دادخواست

-بررس))ي ش))كوائيه حادث))ه دي))ده ی))ا اولی))ای دم توس))ط مق))ام مح))ترم2قضايي و انتظامی.

-مراجعه حادثه ديده یا اولیای دم به كلان))تري جهت تش))كيل پرون))ده و3اخذ نظريه از ادارات كار و امور اجتماعي و پزشكي قانوني

-مراجع))ه حادث))ه دي))ده ب))ه واح))د بازرس))ي ك))ار اداره ك))ل ك))ار و ام))ور4 اجتماعي استان يا اداره شهرستان و ارائه نامه كلانتري جهت مطالعه پرونده و بررسي صحنه حادثه و ثبت اظهارات شهود ب))ه منظ))ور تهي))ه

گزارش حادثه توسط بازرس كار

- تحويل گزارش حادثه از سوي اداره كل كار و امور اجتماعي استان5 يا اداره شهرستان به كلانتري، به منظور ارجاع به مرجع قضايي ب))راي

ابلاغ نظريه بازرس كار به اصحاب پرونده وصدور راي.

-در صورت وقوع حادثه شغلي در كارگاه وظيفه كارفرما چيست ؟10

قانون تأمین اجتماعی در صورت وقوع حادث))ه65الف( به استناد ماده ناش))ی از ک))ار، کارفرم))ا مکل))ف اس))ت اق))دامات اولی))ه لازم را ب))رای

جلوگیری از تشدید وضع حادثه دیده به عمل آورد.

قانون كار كارفرما يا مسئولان واحدهاي95ب( به استناد تبصره ماده قانون کار موظفند كلي))ه ح))وادث ناش))ي از ك))ار را در85موضوع ماده

60

دفتر ويژه اي كه فرم آن از طريق وزارت كار و ام))ور اجتم))اعي اعلام مي گردد ثبت و مراتب را سريعاً به صورت كتبي به اطلاع اداره ك))ار و

آئين نام))ه9امور اجتم))اعي مح))ل برس))انند همچ))نين ب))ه اس))تناد م))اده ق))انون ت))امين اجتم))اعي،65حفاظتي كارگاه هاي س))اختماني و م))اده

كارفرما بايد وقوع هر گونه حادثه ناشي از كار را ظرف مدت سه روز اداري به شعبه صندوق تامين اجتم))اعي مح))ل اطلاع ده))د و نس))بت ب))ه

تكميل و ارائه فرم ويژه حادثه اقدام نمايد.

- از لح))اظ ق))انون ت))أمین اجتم))اعی ک))ارگری ک))ه در حین ک))ار دچ))ار11حادثه شغلی گردیده از چه خدمات درمانی می تواند استفاده نماید؟

قانون تامين اجتماعي بيمه شدگان و افراد خانواده آن54حسب ماده ها از زماني كه مشمول مقررات مي گردند در ص))ورت مص))دوم ش))دن بر اثر حوادث يا ابتلا به بيماري مي توانند از خدمات پزش))كي اس))تفاده نمايند خ))دمات پزش))كي ك))ه ب))ه عه))ده ص))ندوق ت))امين اجتم))اعی اس))ت

بيمارس))تاني، تحوي))ل داروه))اي،شامل كليه اقدامات درماني سرپايي لازم و انجام آزمايشات تشخيص طبي مي باشد.

- بيمه مسئوليت مدني حوادث ناشي از كار چیست؟12

بيمه مسئوليت، بيمه اي است كه به موجب آن بيمه گر متعهد مي شود كه هر گاه بيمه گذار در عقد معين به سبب تخلفي از تعهد خ))ود مل))زم به پرداخت خسارتي به نفع متعهد )زيان ديده( آن عقد گ))ردد بيم))ه گ))ر آن خسارت را بپردازد . در خصوص بيمه مسئوليت مدني حوادث ناشي از كار عبارت است از مسئوليتي كه كارفرما در خصوص مقص))ر ب))ودن خودش از يكي از شركت هاي بيمه خري))داري مي نماي))د ي))ا ب))ه عب))ارت ديگر مسئوليت خود را در مقابل كارگران به ش))رکت بيم))ه واگ))ذار مي

نمايد.

-آیا بررسی حوادث ناشی از کار توس))ط بازرس))ان ک))ار مس))تلزم13پرداخت هزینه می باشد؟

بررسی حادثه ناشي از كار كه از طريق ادارات كار و ام))ور اجتم))اعي توسط بازرسان كار بعنوان ض))ابطين مراج))ع قض))ايي انج))ام مي ش))ود رايگان بوده و تنها در صورت اعتراض هر يك از طرفين دعوي به نظ))ر بازرس كار، بررس))ي حادث))ه ب))ا نظ))ر مق))ام قض))ايي مس))تلزم پ))رداخت

هزينه كارشناسي است

61

-گ))زارش بازرس))ان ک))ار در تهی))ه ح))وادث ناش))ی از ک))ار در حکم14چیست؟

گزارش بازرسان ک))ار در بررس))ی ح))وادث ناش))ی از ک))ار ب))ه عن))وانگزارش ضابطین قضایی می باشد.

س))ال در کارگ))اه ه دچ))ار حادث))ه ش))وند15-چنانچ))ه اف))راد کم))تر از 15مسئوليت قانوني بعهده چه كسي مي باشد؟

سال تم))ام15 قانون كار به كارگماردن افراد كمتر از 79مطابق ماده 295 م))اده 3ممنوع است و چنانچه حادث))ه اي رخ ده))د بم))وجب تبص))ره قانون مجازات اسلامي وارد كننده خسارت مسئول است.

آیا مسئول ايمني كارگاه هنگام وق))وع حادث))ه مي بايس))ت گ))زارش-16تهيه نمايد ؟

ق))انون ك))ار مهم ت))رين وظيف))ه مس))ئول ايم))ني93مطابق مفاد م))اده راهنمايي براي كاربرد فنون موثر ب))راي پيش))گيري از وق))وع حادث))ه ي))ا وقوع مجدد حادث))ه در كارگ))اه مي باش))د ليكن اعلام گ))زارش حادث))ه در زمره وظايف كارفرما یا نماینده قانونی وی مي باشد ك))ه اين راهك))ار بعنوان يكي از روشهاي پيشگيري از بروز حوادث مشابه محس))وب مي

گردد.

- تعيين ميزان ديه در حوادث ناشي از كار بر عهده كيست؟17

با توجه به دستور قاضي پرونده تعيين ع))رش دي))ه درح))وادث ناش))ي از ك))ار توس))ط پزش))كي ق))انوني مش))خص و اص))دار رأی ب))ر عه))ده مق))ام

محترم قضايي است.

-چرا بازرس كار هنگام تهيه گزارش حادثه تقاضاي گزارش پزشكي18قانوني را مي نمايد؟

آئين نامه چگونگي بازرسي كار موض))وع تبص))ره م))اده13مطابق ماده قانون كار در هنگام بررسي حوادث منجر به ف))وت و نقص عض))و و99

62

آسیب دیدگی بازرسان كار موظفند برای مستدل بودن گ))زارش حادث))هنظريه پزشكی قانوني را اخذ و مورد توجه قرار دهند.

-آيا بيماري ناشي از كار توسط بازرس كار بررسي مي شود ؟19

ق)انون ك))ار تش))خيص96 و تبص)ره م)اده 92خیر مط))ابق تبص))ره م)اده بيماري هاي ناشي از كار به عهده شوراي پزشكي مي باشد .

-ب))ه چ))ه م))واردي بيم))اري ناش))ي از ك))ار اطلاق مي ش))ود و مرج))ع20رسيدگي به آن كجاست ؟

قانون تامين اجتماعي بيماري ، وضع غير عادي جسمي7مطابق ماده يا روحي است كه انجام خدمات درم))اني را ايج))اب مي كن))د ي))ا م))وجب عدم توانايي موقت اشتغال به كار مي شود يا اينك))ه م))وجب ه))ر دو در آن واحد مي گردد . لذا عوارضي كه به مرور زمان ب))ه ت))اثير از آلاين))ده هاي محيط كار در فرد ايجاد مي شود. مرجع رسيدگي به آن كميسيون

هاي پزشكي یا شورای پزشکی می باشد.

-سوابق كاري و مهارت ك))ارگر چ))ه ت)اثيري در تع)يين م)يزان قص)ور21كارگر در حوادث ناشي از كار دارد ؟

كارگران در شغلي كه داراي سابقه ك))ار ك))افي باش))ند مه))ارت و تبح))ر پيدا مي كنند و در نتيج)ه اين عام)ل مي توان)د در تع)يين م)يزان درص)د

قصور موثر باشد .

-آيا بررسي حوادث ترافيكي به عهده بازرس كار است ؟22

خير ، بر عهده كارشناسان راهنمايي و رانندگي است .مگر اینکه وقوع حادثه در مح)ل ک)ار گ))اه ب)وده و حس)ب دس)تور مق)ام مح)ترم قض)ایی

بصورت تلفیقی مورد بررسی قرار گیرد.

-آيا حوادث ناشي از كار مشمول مرور زمان مي باشد؟23

ب))ا توج))ه ب))ه كيف))ري ب))ودن نتيج))ه ح))وادث ناش))ي از ك))ار،اين موض))وعمشمول مرور زمان نمي شود.

- براي ارس))ال گ))زارش حادث))ه ب))ه ت))امين اجتم))اعي چن))د روز مهلت24وجود دارد ؟

63

65 آئين نامه حف))اظتي كارگ))اه ه))اي س))اختماني و م))اده 9حسب ماده قانون تامين اجتماعي كارفرما باي))د ه))ر گون))ه حادث))ه ناش))ي از ك))ار را ظرف م))دت س))ه روز اداري ب))ه ش))عبه ص))ندوق ت))امين اجتم))اعي مح))ل اطلاع دهد و نسبت به تكميل و ارائه فرم وي))ژه گ))زارش حادث))ه اق))دام

نمايد .

-در صورت رضايت محضري كارگر حادث))ه دي))ده ب))ه كارفرم))ا آي))ا مي25توان اقامه دعوي نمود ؟

در ص))ورتيكه كلي))ه خس))ارتهاي ف))رد حادث))ه دي))ده پ))رداخت ش))ده باش))د شكايت مسموع نخواهد بود وليكن در ص))ورت اح))راز خي))ار غبن،ك))ارگر

مي تواند اقامه دعوي كند.

-آيا كارفرماي))ان اجب))اري ب))ه پ))رداخت هزين))ه ه))اي درم))ان ك))ارگران26حادثه ديده دارند ؟

قانون تامين اجتماعي در صورت وقوع حادثه ناشي65به استناد ماده از كار كارفرما مكلف است اق))دامات اولي))ه لازم را ب))راي جلوگ))يري از تشديد وض))ع حادث))ه دي))ده ب))ه عم))ل آورده و م))راتب را ظ))رف س))ه روز اداري كتب))اً ب))ه اطلاع س))ازمان برس))اند در ص))ورتي ك))ه كارفرم))ا ب))ابت اقدامات اولي))ه م))ذكور متحم))ل هزين))ه اي ش))ده باش))د ص))ندوق ت))امين

اجتماعی هزينه هاي مربوط را عهده دار خواهد بود.

-در صورت ورود افراد متفرقه ب))ه كارگ))اه ب))دون اج))ازه كارفرم))ا و27بروز حادثه مقصر كيست ؟

آئين نامه حف))اظتي كارگ))اه ه))اي س))اختماني، كارگ))اه10مطابق ماده ساختمان بايد به طور مطمئن و ايمن محصور و از ورود افراد متفرقه و غير مس))ئول ب))ه داخ))ل آن جلوگ))يري ب))ه عم))ل آي))د . همچ))نين نص))ب تابلوها و علائم هش))داردهنده ك))ه در ش))ب و روز قاب))ل رويت باش))د در اط))راف كارگ))اه س))اختماني ض))روري اس))ت . در ص))ورت وق))وع چ))نين اتف))اقي كارفرم))ا ن))يز مقص))ر خواه))د ب))ود و بص))ورت کلی کارفرم))ا در

محدوده کارگاه دارای مسولیت قانونی می باشد.

آيا بعد از بازنشستگي مي توان در خص))وص ح))وادث ناش))ي از ك))ار-28پیش آمده در زمان اشتغال از کارفرمایان اقامه دعوي نمود ؟

64

بلي، بر اساس استفساريه شوراي نگهبان امور م))الي مش))مول م))رورزمان نمي شود و بنابراين در هر زمان مي توان اقامه دعوي نمود .

در صورتي كه كارفرما وسايل ايمني را در اختيار كارگر قرار ده))د-29 و بر اثر عدم استفاده از وسايل ایم))نی حادث))ه اي در كارگ))اه رخ ده))د،

مقصر كيست؟

ق))انون ك))ار چنانچ))ه كارفرم))ا ي))ا م))ديران95 م))اده 2به موجب تبص))ره اين قانون ب))راي حف))اظت ف))ني و بهداش))ت85واحدهاي موضوع ماده

ك))ار وس))ايل و امكان))ات لازم را در اختي))ار ك))ارگر ق))رار داده باش))ند و ك))ارگر ب))ا وج))ود آم))وزش ه))اي لازم و ت))ذكرات قبلي ب))دون توج))ه ب))ه دستورالعمل و مقررات موجود از آن ها استفاده ننمايد و همين عامل از علل بروز حادثه باشد كارفرم))ا در اين خص))وص مس))ئوليتي نخواه))د

داشت.

-تعيين تقصير حادثه به عهده كيست؟30

تعيين تقصير حادثه به عهده مقام محترم قضايي است ولي در صورت صدور دستور مقام محترم قضايي مبني ب))ر تع))يين تقص))ير ، بازرس))ان كار يا كارشناسان رسمي دادگستري مي توانند نظ))ر مش))ورتي در اين

رابطه به مقام قضايي ارائه نمايند .

كارفرمايان چه مسائل ايمني را باید رعایت کنند تا در زمان وق))وع-31حادثه مقصر شناخته نشوند؟

اين ق))انون85كارفرمايان و مس))ئولان كلي))ه واح))دهاي موض))وع م))اده مكلفند بر اساس مصوبات ش))وراي ع))الي حف))اظت ف))ني ب))راي ت))امين حف))اظت و س))لامت و بهداش))ت ك))ارگران در محي))ط ك))ار ، وس))ايل و امكان)ات لازم را تهي)ه و در اختي))ار آن)ان ق)رار داده و چگ)ونگي ك))اربرد وسايل فوق الذكر را به آنان بياموزن))د و در خص))وص رع))ايت مق))ررات حف))اظتي و بهداش))تي نظ))ارت نماين))د . اف))راد م))ذكور ن))يز مل))زم ب))ه استفاده و نگهداري از وس))ايل حف))اظتي و بهداش))تي ف))ردي و اج))راي دستورالعمل هاي مربوط ب))ه كارگ))اه مي باش))ند، چنانچ))ه م))وارد ف))وق توسط کارفرمای))ان ب))ه نح))و مثبت و مطل))وبي انج))ام گ))ردد در ص))ورت

وقوع حادثه مقصر نخواهند بود.

65

-در صورتي كه در كارگاه براي كارگري حادثه اتفاق بيافتد و كارفرما مقصر باشد علاوه بر ديه32چه جريمه هايي بايد پرداخت كند؟

-پرداخت خسارت به صندوق تأمين اجتماعي جهت برقراري مستمري1 قانون تأمين اجتماعي66و يا غرامت نقص عضو مستند به ماده

و171مجازات هاي مقرر در فصل يازدهم قانون كار از جمله مواد -2 قانون كار 176

جرائم موضوع جنبه عمومی جرم-3

كارفرماي شركتي هستم در كارگاهم حادثه ناشي از كاري رخ داد- 33 و بنده مقصر شدم و تمام ديه وي را پرداخت كردم اما قاض))ي پرون))ده

ب))ه اس))تناد م))ادههنوز پرونده را مختومه نكرده است دلایل آن چيس))ت قانون كار در صورتي كه تخل))ف از انج))ام تك))اليف ق))انوني س))بب171

وقوع حادثه اي گردد كه منجر به عوارضي مانند نقص عضو و ي))ا ف))وت كارگر شود، دادگاه مكلف است علاوه بر مجازات هاي مندرج در قانون

كار، نسبت به اين موارد طبق قانون رسیدگی نمايد .

چنانچه کارگری در کارگاهی دچار کاهش توانایی به علل حادثه یا-) 34 بیماری شده باش)د و طب))ق نظری)ه کمیس))یون پزش)کی می بایس))ت ب))ه نامبرده کار سبک ارجاع گردد ولی در کارگاه کار س))بک وج))ود نداش))ته

باشد، در این خصوص تكليف قانوني چيست؟

ق.ک اگ)))ر خاتم)))ه ق)))رارداد ك)))ار در نتيج)))ه ك)))اهش32باس)))تنادماده تواناييهاي جسمي و فكري ناشي از كار كارگر باشد )بن))ا ب))ه تش))خيص كميس))يون پزش))كي س))ازمان بهداش))ت و درم))ان منطق))ه ب))ا مع))رفي شوراي اسلامي كار و ي))ا نماين))دگان ق)انوني ك))ارگر ( كارفرم))ا مكل))ف است به نسبت هر سال سابقه خدمت ، معادل دو ماه آخرين حقوق به

وي پرداخت نمايد.

چنانچه در کارگاهی هیچ گونه کار سنگینی وجود نداشته باشد ولی-35 کارگری اظه))ار درد ش))دید در ناحی))ه کم))ر نمای))د ارزی))ابی وض))عیت وی

چگونه انجام می پذیرد؟

وفق مقررات قانونی تشخیص موضوع به عهده كميسيون پزشكي میباشد.

66

-در حين رفتن به منزل با سرويس اياب و ذهاب كارگاه دچار حادث))ه36شده ام آيا حادثه من ناشی از کار محسوب می گردد ؟

بلي،ب))ر اس))اس م))اده چه))ار ق))انون ک))ار و م))اده شص))ت ق))انون ت))امیناجتماعی حادثه مزبور مشمول قانون كار است .

- حوادث ناشي از كار حوادثي است كه در حين انج))ام وظيف))ه60ماده و به سبب آن براي كارگر اتفاق مي افتد مقصود از حين انجام وظيفه تمام اوقاتي است كه بيم))ه ش))ده در كارگ))اه ي))ا موسس))ات وابس))ته ي))ا ساختمان ها و محوطه آن مشغول كار باشد و يا به دستور كارفرما در خارج از محوطه كارگاه عهده دار انجام ماموريتي باشد اوقات مراجعه به درمانگاه و يا بيمارستان و يا براي معالجات درماني و توانبخش))ي و اوقات رفت و برگشت بيمه شده از منزل به كارگاه ج))ز اوق))ات انج))ام وظيفه محسوب مي گردد مشروط بر اينكه حادثه در زمان ع)ادي رفت و برگشت به كارگاه اتفاق افتاده باش))د ح))وادثي ك))ه ب))راي بيم))ه ش))ده حين اقدام براي نجات ساير بيمه ش))دگان و مس))اعدت ب))ه آن))ان اتف))اق

مي افتد حادثه ناشي از كار محسوب مي شود .

در صورتي كه در ماموريت اداري حادث))ه اي رخ ده))د ك))ارگر از چ))ه-37حمایتهای قانونی برخوردار است ؟

ق))انون ت))امين اجتم))اعي چنانچ))ه ك))ارگر ب))ه دس))تور60مط))ابق م))اده كارفرما در خارج از محوطه كارگاه عهده دار انجام م))اموريتي باش))د و حادثه اي براي ایشان اتفاق بيافتد ، حادثه ناشي از ك))ار محس))وب مي شود و كارگر مي تواند از تمامي مزاياي مندرج در قانون كار و ت))امين

اجتماعي بهره مند گردد .

-آيا چنانچه اتباع بیگانه فاقد روادید کار دچار حادثه منج)ر ب)ه ف)وت38يا نقص عضو كلي شوند به آنها مستمري تعلق مي گيرد ؟

قانون كار اتباع بيگانه نمي توانند در اي))ران مش))غول120مطابق ماده كار شوند مگر آنكه اولاً داراي رواديد ورود با حق ك))ار مش))خص ب))وده ، ثانياً مطابق قوانين و آئين نام))ه ه))اي مربوط))ه ، پروان))ه ك))ار دري))افت دارند . لذا اتباع بيگانه فاقد رواديد كار و پروانه ك))ار از ش))مول ق))انون كار خارج و مزاياي مربوط به تامين اجتماعي به آن ها تعلق نمي گيرد

.

67

-آيا كارگري كه بنا ب))ه دس))تور كارفرم))ا جهت انج))ام ام))ور اداري ب))ا39 وسيله نقليه تصادف نمايد آيا حادث))ه ف))وق ج))زء ح))وادث ناش))ي از ك))ار

بوده يا حوادث ترافيكي ؟ به چه دليل ؟

قانون كار اص))ل حادث))ه، ناش))ي از ك))ار و ن))وع60بر اساس مفاد ماده حادثه ترافيكي تلقي مي گردد بسته به ن))وع حادث))ه و ش))رايط وق))وع و ميزان قصور هر يك از طرفين مي بايس)تي كارش)ناس مربوط)ه اعلام

نظر نمايد .

كارگري در كارگاه دچار حادثه ش))ده ك))ه منج))ر ب))ه ك))اهش توان))ايي-40 هاي وي شده است .براي استفاده از شرايط از كار افت))ادگي باي))د ب))ه

كدام سازمان يا اداره مراجعه نماید ؟

ق))انون ت))امين اجتم))اعي مي توان))د جهت اس))تفاده از70مطابق م))اده شرايط و مزاياي از كار افتادگي به ص))ندوق ت))امين اجتم))اعي مراجع))ه

نمايد .

-آيا كارگري كه قبلاً از بيمه حوادث كارگاه استفاده نموده است مي41تواند براي اخذ ديه از طريق مراجع قضايي اقدام نمايد ؟

قانون مجازات هاي اس)لامي مي توان)د ب)راي اخ)ذ295به استناد ماده ديه از طريق مراجع قض)ايي اق)دام نماي)د و ملاک رای مراج)ع قض)ایی

است.

-چند سال پيش در كارگاهي دچار حادثه ناشي از كار ش))دم و طب))ق42 وعده و وعيدهاي كارفرما، از ايشان شكايت نكردم اما در ح))ال حاض))ر

قصد شكايت دارم ولي جراحت هاي من بهبود يافته تكليف چيست ؟

قانون آئين دادرسي173به استناد استفساريه شوراي نگهبان و ماده كيفري،بررسی حوادث ناشي از كار مشمول مرور زمان نخواهد شد و مي تواند اقامه دعوي نمايد و حس))ب دس))تورات و نظ))ر مق))ام مح))ترم قضایی از طری))ق مراج))ع ذیص))لاح و مرتب))ط م))ورد رس))یدگی ق))رار می

گیرد.

-در هنگام آتش سوزي در يك كارگاه ساختماني چنانچه از ک))ارگران43 همان واحد به منظور نجات و كمك به ديگران دچار حادثه ش))ده باش))د،

آيا اين رويداد حادثه ناشي از كار تلقي مي گردد

68

قانون ت))امين اجتم))اعي حادث))ه ناش))ي از60بلي، به استناد مفاد ماده كار محسوب مي گردد .

آيين نامه هاي حفاظت فني و بهداشت كار – بخش پنجم

- تدوين يا بازنگري آيين نامه هاي حف))اظت ف))ني و ايم))ني داراي چ))ه1مراحلي مي باشد ؟

كارشناس مربوطه پيش نويس اولي))ه را ب))ر اس))اس اطلاع))ات و–الف من)))ابع ك)))ه عموم)))اً كتب مرج)))ع ، اس)))تانداردهاي ملي و بين المللي ، مطالعات و تحقيقات مراك))ز دانش))گاهي و علمي- پژوهش))ي ، س))وابق موضوع در ادارات بازرسي كار و سازمان هاي مرتب))ط و دس))تورالعمل

هاي مختلف و نظايرآن ها تهيه مي نمايند .

كميته عمومي به بررسي پيش نويس اوليه پرداخته و پيش ن))ويس–ب هاي بعدي راارائه مي نمايد .

پيش نويس كميته عمومي جهت بررسي و اظهارنظر به اداره ك))ل–ج حقوقي وزارت كار و امور اجتماعي و تشكلهاي كارگري و كارفرمايي

ارسال مي گردد .

د- پيش نويس مذكور براي اعضاء كميته تخصصي که متشكل از اعضاء ي))ا نماين))دگان ش))ورايعالي حف))اظت ف))ني و تع))دادي از اعض))اء كميت))ه عم))ومي و در ص))ورت ني))از ب))ه كارشناس))ان ذيرب))ط ارس))ال و جلس))ات

كميته مذكور تشكيل و پيش نويس نهايي تهيه مي گردد .

ه-آيين نامه م))ذكور ب))راي اعض))اء ش))ورايعالي حف))اظت ف))ني و حس))ب م))ورد ب))راي كارشناس))ان مربوط))ه ارس))ال ت))ا در جلس))ات ش))ورايعالي حفاظت فني مطرح گردد كه در صورت تائيد به منظ))ور تص))ويب ب))راي

وزير كار و امور اجتماعي ارسال مي شود .

69

و- در صورت عدم تاييد يا وجود ابهامات در مفاد آيين نام))ه، ب))ه كميت))ه كارشناس))ي و تخصص))ي ارج))اع ش))ده و مج))دداً ب))راي بررس))ي ب))ه

شورايعالي حفاظت فني ارسال مي گردد .

ز- چنانچه در تصويب نهايي ، وزير كار و امور اجتماعي نظراتي داشته باش))ند و رئيس ش))ورا نتوان))د نظ))ر وي را ت))امين نماي))د موض))وع ب))راي

بررسي در اولين جلسه و خارج از نوبت به شورا ارجاع مي گردد .

ح- آيين نامه تصويب شده توسط وزير كار و امور اجتم))اعي جهت درج روز پس از درج ض))مانت15در روزنام))ه رس))مي ارس))ال مي گ))ردد و

اجرايي پيدا مي كند .

ط- آيين نام))ه م))ذكور طي فرآين))دي در س))ايت وزارت ك))ار و ام))ور اجتماعي قرار گرفته و جهت ابلاغ ب))ه ادارات ك))ار و ام))ور اجتم))اعي و

سازمان هاي ذيربط ارسال مي گردد .

-شرايط لازم براي بازنگري آيين نامه حفاظت ف))ني و ايم))ني چگون))ه2است ؟

ال))ف – ب))ه روز نب))ودن و ع))دم ك))ارايي لازم آيين نام))ه در كارگ))اه ه))ا و فعاليت هاي مرتبط ب))ا آن ب))ا توج))ه ب))ه عرض))ه فن آوري جدي))د در ح))ال

حاضر

ب- بالا بودن ضرايب تكرار و شدت حادث))ه در فع))اليت ه))اي مرتب))ط ب))اموضوع آيين نامه

ج- انجام اصلاحات ، تغييرات و به روزرساني استانداردها و منابع جديدمرتبط با آيين نامه

د- عرضه ماش))ين آلات ، تجه))يزات و فرآين))دهاي جدي))د مرتب))ط ب))ا آييننامه

ه- دريافت شكايات،انتقادات و نظرات در م))ورد نداش))تن ك))ارايي آييننامه

ز-درخواس))ت ص))احب نظ))ران اعم از اعض))اي ش))وراي ع))الي حف))اظتفني،تشكلهاي كارگري و كارفرمايي و...

70

-آيين نامه هاي حفاظت فني و ايمني در چه ص))ورت لازم الاج))را مي3باشد ؟

آيين نامه هاي مص))وب پس از طي مراح))ل ت))دوين و ب))ازنگري مط))ابق روز پس از درج در روزنامه رسمي لازم الاجرا15شيوه نامه مربوطه

مي شود .

-ضمانت اجرايي آيين نامه هاي حفاظت فني و ايمني چيست ؟4

ضمانت اجرايي آيين نامه ه))اي مص))وب ش))ورايعالي حف))اظت ف))ني ب))ر اساس فصل ي))ازدهم ق))انون ك))ار جمه))وري اس))لامي اي))ران )ج))رايم و

قانون مذكور مي باشد .176مجازت ها( به ويژه ماده

-تهيه آيين نامه هاي حفاظت فني و ايمني مط))ابق ق))انون ب))ر عه))ده5کيست ؟

قانون كار جمهوري اس))لامي اي))ران تهي))ه آيين96 ماده –مطابق بند د نامه هاي حفاظت فني و ايمني بر عهده اداره كل بازرسي كار وزارت

كار و امور اجتماعي مي باشد .

تهيه دستورالعمل ها و آيين نام)ه ه)اي اج)رايي مش))ترك بين وزارت-6 بهداش))ت درم))ان و آم))وزش پزش))كيك))ار و ام))ور اجتم))اعي و وزارت

چگونه انجام مي گيرد ؟

بر اساس ضرورت و مشترك ب))ودن مب))احث حف))اظت ف))ني و بهداش))ت ق))انون ك))ار106كار در كارگاه هاي مشمول قانون كار و مطابق ماده

جمهوري اسلامي اي))ران ، دس))تورالعمل ه))ا و آيين نام))ه ه))اي اج))رايي مربوطه به فصل چهارم قانون به پيشنهاد مشترك وزارتخانه هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به تصويب هيات

وزيران خواهد رسيد .

-اگر كارفرمايي از اجراي مفاد آيين نامه هاي حفاظت فني و ايم))ني7امتناع نمايد، نحوه برخورد قانوني با وي چگونه خواهد بود ؟

71

مطابق فصل يازدهم قانون كار جمهوري اسلامي ايران )بخش ج))رايم و مجازات ها( در صورت عدم اجراي مفاد آيين نامه هاي ايمني توسط كارفرم))ا و طي مراح))ل ق))انوني من))درج در فص))ل چه))ارم ب))اگزارش

176بازرس)ان ك))ار ، كارفرماي))ان متخل))ف ب)ه مج)ازات مق))رر در م)اده برابرراي مرجع قضايي محكوم مي گردند .

-در مورد بعض))ي دس))تگاه ه))ا و تجه))يزات م))واد آيين نام))ه اي وج))ود8 ندارد آيا مي توانيم به استناد بعضي مواد مشابه براي كارفرما ابلاغيه

صادرنمايم ؟

بلي ،باتوجه به گستردگي مس))ايل ف))ني مي ت))وان ب))ا اس))تنباط از آييننامه هاي مشابه در گزارشات استفاده نمود .

72

فصل سوم:

قوانين و مقررات مربوط

73

آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار

- به منظور تامين مشاركت كارگران و كارفرمايان و نظارت بر حسن اجراي1ماده مقررات حفاظت فني و بهداشت كار صيانت نيروي انساني و منابع مادي كشور در

از كار ، كاگاههاي مشمول و همچنين پيشگير ي از حوادث و بيماري هاي ناشي حفظ و ارتقاي سلامتي كارگران و سالم سازي محيط هاي كار ، تشكيل كميته هاي

حفاظت فني و بهداشت كار با رعايت ضوابط و مقررات مندرج دراين آيين نامهدركارگاههاي كشور الزامي است .

نفر كارگر باشند ، كارفرما مكلف است كميته اي25- كارگاههايي كه داراي 2ماده كارگاه با اعضاي ذيل تشكيل دهد. به نام كميته حفاظت فني و بهداشت كار در

كارفرما يا نماينده تام الختيار او   -1

نماينده شوراي اسلامي كار يا نماينده كارگران كارگاه     -2

مدير فني و در صورت نبودن او يكي ار سر استادان كارگاه     -3

مسئول حفاظت فني     -4

مسئول بهداشت حرفه اي     -5

- مسئول حفاظت فني مي بايستي ترجيحا از فارغ التحصيلان بهداشت1تبصره حرفه اي يا پزشك عمومي مورد تاييد مركز بهداشت شهرستان باشد .

74

- اعضا كميته حفاظت فني و بهداشت كار با هزينه كارفرما بايستي در3تبصره برنامه هاي آموزشي و بازآموزي مربوط به حفاظت فني و بهداشت كار كه توسط

ارگانهاي ذيربط برگزار مي گردد شركت نمايند.

نفر كارگر داشته باشند در صورتيكه100 تا 25- در كارگاههايي كه بين 4تبصره كه يك يا دو نفر از اعضاي كميته د ركارگاه حضور نداشته باشند جلسه كميته با حداقل سه نفر از افراد مذكور تشكيل مي گردد مشروط برآنكه در اين كميته

مسئول حفاظت فني يا مسئول بهداشت حرفه اي حضور داشته باشد .

نفر كارگر دارند و نوع كار آنها ايجاب نمايد25 – در كارگاههايي كه كمتر از 3ماده با نظر مشترك و هماهنگ بازرس كار و كارشناس بهداشت حرفه اي محل ،

كارفرما مكلف به تشكيل كميته مزبور خواهد بود.

- دراين گونه كارگاهها با سه نفر از اعضا به شرح زير تشكيل مي گردد:1تبصره

كارفرما يا نماينده تام الختيار او   -1

نماينده شوراي اسلامي يا نماينده كارگران كارگاه     -2

مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي      -3

- صلاحيت مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي براي اين گونه2تبصره كارگاهها بايد به تاييد اداره كار و مركز بهداشت محل برسد .

- در كليه كارگاههايي كه كميته حفاظت فني و بهداشتي كار با سه نفر3تبصره تشكيل مي گردد مسئول حفاظت فني و بهداشت حرفه اي مي تواند يك نفر باشد مشروط بر آنكه پس از آموزشهاي لازم با هزينه كارفرما توسط مركز بهداشت و با اداره كار محل حسب مورد تشكيل مي گردد شركت نموده و گواهي نامه لازم

را دريافت نمايد .

75

– جلسات كميته حفاظت فني و بهداشت كار بايد لااقل هر ماه يك بار4ماده تشكيل گردد و در اين جلسه خود نسبت به انتساب يك نفر دبير از ميان

اعضاءكميته اقدام نمايند . تعيين زمان تشكل جلسات و تنظيم صورتجلسات كميتهبه عهده دبيرجلسه خواهدبود.

- در مواقع ضروري يا زودتر از موعد با پيشنهاد مدير كارخانه يا مسئول1تبصره حفاظت فني و يا مسئول بهداشت حرفه اي كميته تشكيل خواهد شد .

- در صورتيكه حفاظت فني و بهداشت كار احتمال وقوع حادثه يا بيماري2تبصره ناشي از كار را براي كارگاه تشخيص دهد بايد فورا اقدام به تشكيل جلسه نموده وموارد را ضمن اعلام به كارفرما به اداره كار و مركز بهداشت مربوطه اعلام نمايد.

- كارفرما مكلف است يك نسخه از تصميمات كميته مذكور و همچنين3تبصره صورتجسات تنظيم شده را به اداره كار و مركز بهداشت مربوطه ارسال نمايد.

- وظايف كميته فني و بهداشت كار به شرح ذيل است :5ماده

طرح مسائل و مشكلات حفاظتي و بهداشتي در جلسات كميته و ارائه -1پيشنهادات لازم به كارفرما جهت رفع نواقص وسالم سازي محيط كار

انعكاس كليه ايرادات و نواقص حفاظتي و بهداشتي پيشنهادات لازم جهت رفع -2آنها به كارفرماي كارگاه

همكاري و تشريك مساعي يا كارشناسان بهداشت حرفه اي و بازرسان كار -3جهت اجراي مقررات حفاظتي و بهداشت كار

توجه و آشناسازي كارگران نست به رعايت مقررات و موازين بهداشتي و -4حفاظتي در محيط كار

76

همكاري با كارفرما درتهيه دستورالعملهاي لازم براي انجام كار مطمئن ، سالم -5 و بدون خطر و همچنين استفاده صحيح از لوزام وتجهيزات بهداشتي و حفاظتي

در محيط كار

پيشنهاد به كارفرما جهت تشويق كارگراني كه در امر حفاظت فني و بهداشت -6  كار علاقه و جديت دارند

پيگيري لازم به منظور تهيه و ارسال صورتجسات كميته و همچنين فرمهاي -7مربوط به حودث ناشي از كار و بيماري هاي ناشي از كار به ارگانهاي ذيربط

پيگيري لازم در انجام معاينات قبل ازاستخدام و معاينات ادواري به منظور -8 پيشگيري از ابتلا كارگران به بيماري هاي ناشي از كار و ارائه نتايج حاصله به

مركز بهداشت مربوطه

اعلام موارد مشكوك به بيماري هاي حرفه اي از طريق كارفرما به مركز -9 بهداشت مربوطه و همكاري در تعيين شغل مناسب براي كارگرانيكه به

تشخيص شوراي پزشكي به بيماري هاي حرفه اي مبتلا شده و يا در معرض ابتلا قانون كار (92 ماده 1آنها قرار دارند .) موضوع تبصره

جمع آوري آمارو اطلاعات مربوطه از نقطه نظرمسائل حفاظتي و بهداشتي و -10تنظيم و تكميل فرم صورت نواقص موجود در كارگاه

بازديدو معاينه ابزاركار ، وسايل حفاظتي و بهداشتي در محيط كارو نظارت  -11بر حسن استفاده از آنها

آمار حوادث وبيماري هاي ناشي از كار كارگران وتعيين ضريب تكرار و ثبت -12ضريب شدت سالانه حوادث

نظارت بر ترسم نمودار ميزان حوادث و بيماري هاي حرفه اي و همچنين -13نصب پوستر ها آموزشي بهداشتي و حفاظتي در محيط كار

77

اعلام كانونهاي ايجاد خطرات حفاظتي وبهداشتي در كارگاه -14

نظارت بر نظم وترتيب و آرايش مواد اوليه و محصولات و استقرار ماشي -15 آلات و ابزار كار به نحو صحيح وايمن و همچنين تطابق صحيح كار و كارگر در

محيط كار

تعيين خط مشي روشن و منطبق با موازين حفاظتي وبهداشتي بر حسب -16 شرايط اختصاصي هر كارگاه جهت حفظ و ارتقاء سطح بهداشت و ايمني

محيط كار و كارگر در محيط كار

تهيه و تصويب وصدوردستورالعملهاي اجرايي حفاظتي و بهداشتي جهت -17 اعمال در داخل كارگاه در مورد پيشگيري از ايجاد عوارض و بيماري هاي ناشي

از عوامل فيزيكي ، شيميايي . ارگونوميكي ، بيولوژيكي ، و رواني محيط كار

- وجود كميته حفاظت فني و بهداشت كار مسئولين حفاظت و بهداشت6ماده حرفه اي در كارگاه به هيچ وجه رافع مسئوليتهاي قانوني كارفرما در قبال مقررا

ت وضع شده نخواهد بود .

قانون كار93 تبصره به استناد ماده 10 ماده و 7 – اين آيين نامه در 7ماده جمهوري اسلامي ايران توسط وزاتخانه هاي كار، امور اجتماعي و وزارت

به تصويب15/4/74بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي تهيه شده و در تاريخ وزراي كار و امور اجتماعي و بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي رسيد .

قانون كار99آيين نامه چگونگي بازرسي كار موضوع تبصره ماده

78

  - بازرسان كار موظفند در جهت نظارت بر حسن اجراي مقررات قانون كار1ماده

و آيين نامه هاي مربوطه به ويژه مصوبات شوراي عالي حفاظت فني ، مقررات حمايتي مربوط به مدت كار،مزد، رفاه كارگران ، اشتغال زنان ، كارگران نوجوان و

اتباع خارجي ،مرخصي ، نوبت كاري ، كار شبانه ، اضافه كاري ، كمك هزينه مسكن وخواربار و اياب و ذهاب كارگران ، كمك عائله مندي ، بيمه ، پاداش افزايش توليد و

طبقه بندي مشاغل كارگران ، مراتب را مورد بررسي وتحقيق قرار داده و به مداركي كه مربوط به امور كار و كارگر كارگاه باشد مراجعه و در صورت نياز از

تمام و يا قسمتي از دفاتر، اسناد و مدارك مذكور رونوشت تحصيل نمايند. - بازرسي از كارگاه هاي مشمول قانون كار به استثناي كارگاه هاي خانوادگي2ماده

بدون اطلاع قبلي كارفرما و نياز به اجازه وي براساس برنامه از پيش تعيين شده ازطرف واحد مربوطه انجام مي پذيرد.

تبصره - بازرسان كار موظفند هنگام بازرسي ، كارت شناسايي ويژه بازرسي را كه به امضاي وزير كار و امور اجتماعي رسيده است همراه داشته باشند و به كارفرما

يا نماينده وي ارائه نمايند. - بازرسان كار موظفند به منظور نظارت بر حسن اجراي مقررات و3ماده

آيين نامه هاي مصوب شوراي عالي حفاظت فني از همه قسمت هاي كارگاه بازرسيايمني به عمل آورند.

- بازرسان كار بايد هنگام بازرسي از كارگاه ها با توجه به نوع صنعت و نوع4ماده نمايند. كار، به آيين نامه هاي مربوطه توجه و به مواد آن استناد

- بازرسان كار در مواردي كه ادامه كار دستگاه يا قسمتي ازكارگاه را5ماده خطرناك تشخيص مي دهند، موظفند مراتب را كتبا و از طريق اداره متبوع خود

جهت توقف كار و رفع خطر به كارفرما ابلاغ كنند. - بازرسان كار موظفند در موارد لزوم ضمن ارائه توضيحات كافي به6ماده

كارگران و كارفرمايان نسبت به راهنمايي وآموزش حضوري آنان اقدام نمايند.

79

- بازرسان كار موظفند در صورت مشاهده توليد ماشين آلات غير ايمن و7ماده قانون كار، تذكرات و راهنمايي هاي لازم را كتبا و89 و 88خطرناك با توجه به ماده

از طريق اداره متبوع خودبه كارفرمايان مربوطه ابلاغ نمايند. - بازرسان كار موظفند پس از انجام بازرسي ، در مورد كليه مشاهدات خود،8ماده

طبق دستورالعمل هاي اداره كل بازرسي كار از مشخصات كارگاه و نواقص موجودبه اداره متبوع خود تسليم كنند. گزارش كتبي تهيه و

- بازرسان كار مكلفند نواقص و ايرادات موجود راحضورا به مسئولين9ماده كارگاه اعلام و سپس مراتب را كتبا و از طريق اداره متبوع خود به كارفرما و با

تعيين مهلت معقول و مناسب در جهت رفع نواقص و ايرادات ابلاغ نمايند. - در صورت عدم اجراي موارد ابلاغ شده و عدم رفع تمام يا برخي از10ماده

نواقص و ايرادات بازرسان كار موظف به درخواست تعقيب متخلفين از مراجعقضايي از طريق اداره متبوع خود مي باشند.

- بازرسان كار موظفند كليه حوادث ناشي از كار رابراساس مقررات و11ماده دستورالعمل هاي مربوطه كه از طرف اداره كل بازرسي كار صادر مي شود، مورد بازرسي ، بررسي و تجزيه و تحليل قرار داده و نسبت به تهيه و تنظيم گزارشات و ابلاغ دستورالعمل هاي لازم به كارفرما به منظور جلوگيري از وقوع حوادث مشابه

اقدام نمايند. - بازرسان كار موظفند رونوشت گزارش حوادث را به مراجع12ماده

درخواست كننده )انتظامي و قضايي ( از طريق اداره متبوع خود ارسال دارند. - درهنگام بررسي حوادث منجر به فوت و نقص عضو، بازرسان كار موظفند13 ماده

نظريه پزشكي قانوني را اخذ و مورد توجه قرار دهند. نفر از2- بررسي حوادث منجر به فوت يا نقص عضوحتي الامكان توسط 14ماده

بازرسان كار انجام شود. تبصره - بازرسان كار با كمتر از سه سال سابقه كار تجربي نمي توانند به بررسي

حوادث منجر به فوت و نقص عضو مستقلا اقدام نمايند.

80

نظريه كارشناسي صرفا به - بررسي مجدد حوادث ناشي از كار و ابراز 15ماده درخواست مراجع قضايي امكان پذير مي باشد.

- در بررسي حوادث ناشي از كار چنانچه حادثه به علت نواقص ايمني16ماده افتاده باشد بازرس كار موظف است طبق كارگاه يا ماشين آلات مربوطه اتفاق

قانون كار اقدام نمايد.105ماده - بازرسان كار مكلفند براي تشكيل و فعال نمودن كميته هاي حفاظت فني17ماده

و بهداشت كار از كارگاه هاي مشمول با كارفرمايان همكاري نموده و در صورتلزوم با شركت در جلسات متشكله با اين كميته ها تبادل نظر كنند.

- جهت ارتقاي فرهنگ ايمني كارگران و كارفرمايان ، بازرسان كار بايد در18ماده كلاسهاي آموزشي كه توسط وزارت كار و امور اجتماعي تشكيل مي گردد، شركت

و نسبت به تدريس دروس ايمني و حفاظتي اقدام نمايند. قانون كارM 174 M 175 M 176M 177 173- نماينده مورد نظر در مواد 19ماده

)فصل يازدهم ( از بين بازرسان كار واحد كار و اموراجتماعي محل انتخابمي گردد.

قانون كار99 تبصره به استناد تبصره ماده 2 ماده و 19اين آيين نامه مشتمل بر شوراي عالي حفاظت فني تهيه19/8/77جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ

به تصويب وزير كار و امور اجتماعي رسيد.8/9/77و در تاريخ  

 

81

فصل چهارم قانون كار: حفاظت فني و بهداشت كار

مبحث اول M كليات

براي صيانت نيروي انساني و منابع مادي كشور رعايت  85Mماده   حفاظت فني ( دستورالعملهايي كه از طريق شورايعالي حفاظت فني )جهت تأمين

)جهت جلوگيري از بيماريهاي   و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي حرفه اي و تأمين بهداشت كار و كارگر و محيط كار( تدوين مي شود، براي كليه

كارگاهها، كارفرمايان ، كارگران و كارآموزان الزامي است .

 M كارگاههاي خانوادگي نيز مشمول مقررات اين فصل بوده و مكلف به  تبصره رعايت اصول فني و بهداشت كار مي باشند.

شورايعالي حفاظت فني مسؤول تهيه موازين و آئين نامه هاي  86Mماده  مي باشد و از اعضا ذيل تشكيل مي گردد: حفاظت فني

M وزير كار و امور اجتماعي يا معاون او كه رئيس شورا خواهد بود1 

M معاون وزارت صنايع 2 

M معاون وزارت صنايع سنگين 3 

M معاون وزارت كشاورزي 4 

M معاون وزارت نفت 5 

M معاون وزارت معادن و فلزات 6 

M معاون وزارت جهاد سازندگي 7 

M رئيس سازمان حفاظت محيط زيست 8 

82

M دو نفر از استادان با تجربه دانشگاه در رشته هاي فني 9 

M دو نفر از مديران صنايع 10 

M دو نفر از نمايندگان كارگران 11 

M مدير كل بازرسي كار وزارت كار و امور اجتماعي كه دبير شورا خواهد بود.12 

پيشنهادات شورا به تصويب وزير كار و امور اجتماعي رسيده و شورا  1Mتبصره   در صورت لزوم مي تواند براي تهيه طرح آئين نامه هاي مربوط به حفاظت فني

كارگران در محيط كار و انجام ساير وظايف مربوط به شورا، كميته هاي تخصصي مركب از كارشناسان تشكيل دهد.

آئين نامه داخلي شورا با پيشنهاد شورايعالي حفاظت فني به تصويب  2Mتبصره وزير كار و امور اجتماعي خواهد رسيد.

انتخاب اساتيد دانشگاه ، نمايندگان كارگران و نمايندگان مديران  3Mتبصره   صنايع مطابق دستورالعملي خواهد بود كه توسط شورايعالي حفاظت فني تهيه و

به تصويب وزير كار و امور اجتماعي خواهد رسيد.

اشخاص حقيقي و حقوقي كه بخواهند كارگاه جديدي احداث نمايند و M 87ماده   يا كارگاههاي موجود را توسعه دهند، مكلفند بدواً برنامه كار و نقشه هاي ساختماني

و طرحهاي مورد نظر را از لحاظ پيش بيني در امر حفاظت فني و بهداشت كار، براي اظهارنظر و تأييد به وزارت كار و امور اجتماعي ارسال دارند. وزارت كار و

امور اجتماعي موظف است نظرات خود را ظرف مدت يك ماه اعلام نمايد. بهره برداري از كارگاههاي مزبور منوط به رعايت مقررات حفاظتي و بهداشتي

خواهد بود.

اشخاص حقيقي يا حقوقي كه به ساخت يا ورود و عرضه ماشين  88Mماده  مي پردازند مكلف به رعايت موارد ايمني و حفاظتي مناسب مي باشند.

83

كارفرمايان مكلفند پيش از بهره برداري از ماشينها، دستگاهها، ابزار 89Mماده   و لوازمي كه آزمايش آنها مطابق آئين نامه هاي مصوب شورايعالي حفاظت فني

ضروري شناخته شده است آزمايشهاي لازم را توسط آزمايشگاهها و مراكز مورد تأييد شورايعالي حفاظت فني انجام داده و مدارك مربوطه را حفظ و يك نسخه از

آنها را براي اطلاع به وزارت كار و امور اجتماعي ارسال نمايند.

كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي كه بخواهند لوازم حفاظت فني و 90Mماده   بهداشتي را وارد يا توليد كنند، بايد مشخصات وسايل را حسب مورد همراه با

نمونه هاي آن به وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ارسال دارند و پس از تأييد، به ساخت يا وارد كردن اين وسايل اقدام

نمايند.

اين قانون 85 كليه واحدهاي موضوع ماده   كارفرمايان و مسوولان  91Mماده   حفاظت و مكلفند براساس مصوبات شوراي عالي حفاظت فني براي تأمين

سلامت و بهداشت كارگران در محيط كار، وسايل و امكانات لازم را تهيه و در اختيار آنان قرار داده و چگونگي كاربرد وسايل فوقالذكر را به آنان بياموزند و در

خصوص رعايت مقررات حفاظتي و بهداشتي نظارت نمايند. افراد مذكور نيز ملزم به استفاده و نگهداري از وسايل حفاظتي و بهداشتي فردي و اجراي

دستورالعملهاي مربوط كارگاه مي باشند.

اين قانون كه شاغلين در آنها به 85 كليه واحدهاي موضوع ماده  92Mماده   اقتضاي نوع كار در معرض بروز بيماريهاي ناشي از كار قرار دارند بايد براي همه

افراد مذكور پرونده پزشكي تشكيل دهند و حداقل سالي يك بار توسط مراكز بهداشتي درماني از آنها معاينه و آزمايشهاي لازم را به عمل آورند و نتيجه را در

پرونده مربوط ضبط نمايند.

چنانچه با تشخيص شوراي پزشكي نظر داده شود كه فرد معاينه  1Mتبصره شده به بيماري ناشي از كار مبتلا يا در معرض ابتلا باشد كارفرما و مسؤولين

84

مربوطه مكلفند كار او را براساس نظريه شوراي پزشكي مذكور بدون كاهش حق السعي ، در قسمت مناسب ديگري تعيين نمايند.

در صورت مشاهده چنين بيماراني ، وزارت كار و امور اجتماعي  2Mتبصره   مكلف به بازديد و تأييد مجدد شرايط فني و بهداشت وايمني محيط كار خواهد بود.

و نظارت بر حسن اجراي   به منظور جلب مشاركت كارگران  93Mماده   و پيشگيري از حوادث وبيماريها، در مقررات حفاظتي و بهداشتي در محيط كار

كارگاههايي كه وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ضروري تشخيص دهند كميتة حفاظت فني و بهداشت كار تشكيل خواهد

شد.

كميته مذكور از افراد متخصص در زمينه حفاظت فني و بهداشت  1Mتبصره   حرفه اي و امور فني كارگاه تشكيل مي شود و از بين اعضا، دو نفر شخص واجد شرايطي كه مورد تأييد وزارتخانه هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت ، درمان و

آموزش پزشكي باشند تعيين مي گردند كه وظيفه شان برقراري ارتباط ميان كميته و وزارت بهداشت ، درمان و مذكور با كارفرما و وزارت كار و امور اجتماعي

آموزش پزشكي مي باشد.

نحوه تشكيل و تركيب اعضا براساس دستورالعملهايي خواهد بود كه  2Mتبصره   توسط وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي

تهيه و ابلاغ خواهد شد.

در مواردي كه يك يا چند نفر از كارگران يا كاركنان واحدهاي موضوع  94Mماده   اين قانون امكان وقوع حادثه يا بيماري ناشي از كار را در كارگاه يا واحد85ماده

مربوطه پيش بيني نمايند مي توانند مراتب را به كميته حفاظت فني و بهداشت كار يا مسؤول حفاظت فني و بهداشت كار اطلاع دهند و اين امر نيز بايستي توسط

فرد مطلع شده در دفتري كه به همين منظور نگهداري مي شود ثبت گردد.

85

 M چنانچه كارفرما يا مسؤول واحد، وقوع حادثه يا بيماري ناشي از كار را  تبصره محقق نداند موظف است در اسرع وقت موضوع را همراه با دلايل و نظرات خود

به نزديكترين اداره كار و امور اجتماعي محل اعلام نمايد. اداره كار و امور اجتماعي مذكور موظف است در اسرع وقت توسط بازرسين كار به موضوع

رسيدگي و اقدام لازم را معمول نمايد.

مسؤوليت اجراي مقررات و ضوابط فني و بهداشت كار برعهده  95Mماده   اين قانون خواهد بود.85كارفرما يا مسؤولين واحدهاي موضوع ذكر شده در ماده

هرگاه بر اثر عدم رعايت مقررات مذكور از سوي كارفرما يا مسؤولين واحد، و حقوقي و نيز حادثه اي رخ دهد، شخص كارفرما يا مسؤول مذكور از نظر كيفري

مجازاتهاي مندرج در اين قانون مسؤول است .

اين قانون موظفند85كارفرما يا مسؤولان واحدهاي موضوع ماده  1Mتبصره كليه حوادث ناشي از كار را در دفتر ويژه اي كه فرم آن از طريق وزارت كار و

امور اجتماعي اعلام مي گردد ثبت و مراتب را سريعاً به صورت كتبي به اطلاع اداره كار و امور اجتماعي محل برسانند.

اين قانون براي 85چنانچه كارفرما يا مديران واحدهاي موضوع ماده  2Mتبصره   حفاظت فني و بهداشت كار، وسايل و امكانات لازم را در اختيار كارگر قرار داده

باشند و كارگر با وجود آموزشهاي لازم و تذكرات قبلي بدون توجه به دستورالعمل و مقررات موجود از آنها استفاده ننمايد كارفرما مسئوليتي نخواهد داشت . در

صورت بروز اختلاف ، رأي هيأت حل اختلاف نافذ خواهد بود.

مبحث دوم M بازرسي كار

به منظور اجراي صحيح اين قانون و ضوابط حفاظت فني ، اداره كل  96Mماده  بازرسي وزارت كار و امور اجتماعي با وظايف ذيل تشكيل مي شود:

86

الف M نظارت بر اجراي مقررات ناظر به شرايط كار به ويژه مقررات حمايتي   مربوط به كارهاي سخت و زيان آور و خطرناك ، مدت كار، مزد، رفاه كارگر،

اشتغال زنان و كارگران نوجوان

كار و آئين نامه ها و دستورالعملهاي  ب M نظارت بر اجراي صحيح مقررات قانون  مربوط به حفاظت فني

ج M آموزش مسائل مربوط به حفاظت فني و راهنمايي كارگران ، كارفرمايان و  كليه افرادي كه در معرض صدمات و ضايعات ناشي از حوادث و خطرات ناشي از

كار قرار دارند.

دM بررسي و تحقيق پيرامون اشكالات ناشي از اجراي مقررات حفاظت فني و  تهيه پيشنهاد لازم جهت اصلاح ميزان ها و دستورالعمل هاي مربوط به موارد مذكور،

مناسب با تحولات و پيشرفتهاي تكنولوژي

ه M رسيدگي به حوادث ناشي از كار در كارگاههاي مشمول و تجزيه و تحليل  عمومي و آماري اين گونه موارد به منظور پيشگيري حوادث .

وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي مسؤول برنامه ريزي ،  1Mتبصره   كنترل ، ارزشيابي و بازرسي در زمينه بهداشت كار و درمان كارگري بوده و موظف

است اقدامات لازم را در اين زمينه به عمل آورد.

بازرسي به صورت مستمر، همراه با تذكر اشكالات و معايب و  2Mتبصره  نواقص و در صورت لزوم تقاضاي تعقيب متخلفان در مراجع صالح انجام مي گيرد.

اشتغال در سمت بازرسي كار منوط به گذراندن دوره هاي آموزش  97Mماده  نظري و علمي در بدو استخدام است .

 M آئين نامه شرايط استخدام بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار با  تبصره پيشنهاد مشترك وزارت كار و امور اجتماعي ، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش

87

پزشكي و سازمان امور اداري و استخدامي به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد. اين شرايط به نحوي تدوين خواهد شد كه ثبات و استقلال شغلي بازرسان را

كند و آنها را از هر نوع تعرض مصون بدارد. تأمين

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار در حدود وظايف خويش حق  98Mماده   85دارند بدون اطلاع قبلي در هر موقع از شبانه روز به موسسات مشمول ماده اين قانون وارد شده و به بازرسي بپردازند و نيز مي توانند به دفاتر و مدارك

مربوطه در موسسه مراجعه و در صورت لزوم از تمام يا قسمتي از آنها رونوشت تحصيل نمايند.

 M ورود بازرسان كار به كارگاههاي خانوادگي منوط به اجازه كتبي  تبصره دادستان محل خواهد بود

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار حق دارند به منظور اطلاع از 99Mماده تركيبات موادي كه كارگران با آنها در تماس مي باشند و يا در انجام كار مورد

استفاده قرار مي گيرند، به اندازه اي كه براي آزمايش لازم است در مقابل رسيد،نمونه بگيرند و به روساي مستقيم خود تسليم نمايند.

 M ساير مقررات مربوط به چگونگي بازرسي كار مطابق آئين نامه اي  تبصره خواهد بود كه با پيشنهاد شورايعالي حفاظت فني و بهداشت كار حسب مورد به

تصويب وزير كار و امور اجتماعي و وزير بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي خواهدرسيد.

كليه بازرسان كار و كارشناسان بهداشت حرفه اي ، داراي كارت  M 100ماده   ويژه حسب مورد با امضاء وزير كار و امور اجتماعي يا وزير بهداشت ، درمان و

آموزش پزشكي هستند كه هنگام بازرسي بايد همراه آنها باشد و در صورت تقاضاي مقامات رسمي يا مسوولين كارگاه ارائه شود.

88

گزارش بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار در موارد مربوط  101Mماده  به حدود و ظايف و اختياراتشان در حكم گزارش ضابطين دادگستري خواهد بود.

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار مي توانند به عنوان مطلع و  1Mتبصره  كارشناس در جلسات مراجع حل اختلاف شركت نمايند.

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار نمي توانند در تصميم گيري  2Mتبصره   مراجع حل اختلاف نسبت به پرونده هايي كه قبلاً به عنوان بازرس در مورد آنها

اظهارنظر كرده اند، شركت كنند.

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار نمي توانند در كارگاهي  102Mماده   اقدام به بازرسي نمايند كه خود يا يكي از بستگان نسبي آنها تا طبقه سوم و يا

يكي از اقرباي سببي درجه اول ايشان به طور مستقيم در آن ذينفع باشند.

بازرسان كار و كارشناسان بهداشت كار حق ندارند در هيچ مورد 103Mماده   حتي پس از بركناري از خدمت دولت اسرار و اطلاعات را كه به مقتضاي شغل

خود به دست آورده اند و يا نام اشخاص را كه به آنان اطلاعاتي داده يا موارد تخلف را گوشزد كرده اند، فاش نمايند.

 M متخلفين از مقررات اين ماده مشمول مجازاتهاي مقرر در قوانين  تبصره مربوط خواهند بود.

كارفرمايان و ديگر كساني كه مانع ورود بازرسان كار و كارشناسان  104Mماده   بهداشت كار به كارگاههاي مشمول اين قانون گردند و يا مانع انجام وظيفه ايشان

شوند يا از دادن اطلاعات و مدارك لازم به آنان خودداري نمايند، حسب مورد به مجازاتهاي مقرر در اين قانون محكوم خواهند شد.

هرگاه در حين بازرسي ، به تشخيص بازرس كار يا كارشناس  105Mماده   بهداشت حرفه اي احتمال وقوع حادثه و يا بروز خطر در كارگاه داده شود، بازرس

89

كار يا كارشناس بهداشت حرفه اي مكلف هستند مراتب را فوراً و كتباً به كارفرما يانماينده او و نيز به رئيس مستقيم خود اطلاع دهند

وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش  1Mتبصره پزشكي ، حسب مورد گزارش بازرسان كار و كارشناسان بهداشت حرفه اي از

دادسراي عمومي محل و در صورت عدم تشكيل دادسرا از دادگاه عمومي محل تقاضا خواهند كرد فوراً قرار تعطيل و لاك و مهر تمام يا قسمتي از كارگاه را صادر

نمايد. دادستان بلافاصله نسبت به صدور قرار اقدام و قرار مذكور پس از ابلاغ قابل اجراست .

دستور رفع تعطيل توسط مرجع مزبور در صورتي صادر خواهد شد كه بازرس كار  يا كارشناس بهداشت حرفه اي و يا كارشناسان ذيربط دادگستري رفع نواقص و

معايب موجود را تأييد نموده باشند.

كارفرما مكلف است در ايامي كه به علت فوق كار تعطيل مي شود  2Mتبصره  مزد كارگران كارگاه را بپردازد.

متضرران از قرارهاي موضوع اين ماده در صورت اعتراض به  3Mتبصره   گزارش بازرس كار و يا كارشناس بهداشت حرفه اي و تعطيل كارگاه مي توانند از

مراجع مزبور، به دادگاه صالح شكايت كنند و دادگاه مكلف است به فوريت و خارج از نوبت به موضوع رسيدگي نمايد. تصميم دادگاه قطعي و قابل اجراست .

دستورالعملها و آئين نامه هاي اجرائي مربوط به اين فصل به  106Mماده   پيشنهاد مشترك وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش

پزشكي به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد

قانون باز نشستگي پيش از موعد كارگران مشاغل سخت وزيان آور

90

( و )72 ( قانون اصلاح مواد ) 76 ( الحاقي ماده ) 2 لايحه اصلاح تبصره ) والحاق دوتبصره1354 ( قانون تامين اجتماعي مصوب 76 ( وتبصره ماده ) 77

1371 ( مصوب 76به ماده ) ( و )72 ( قانون اصلاح مواد ) 76 ( الحاقي ماده ) 2ماده واحده - تبصره )

والحاق دوتبصره1354 ( قانون تامين اجتماعي مصوب 76 ( وتبصره ماده ) 77 به شرح ذيل اصلاح مي شود .1371 ( مصوب 76به ماده )

– 2تبصره الف ( كارهاي سخت وزيان آوركارهايي است كه در آنهاعوامل

فيزيكي،شيميايي ،مكانيكي وبيولوژيكي محيط كار، غيراستانداردبوده ودراثراشتغال كارگر تنشي به مراتب بالاتر ازظرفيتهاي طبيعي )جسمي ورواني( دروي ايجاد

گردد كه نتيجه آن بيماري شغلي وعوارض ناشي ازآن بوده وبتوان با بكار گيري تمهيدات فني ، مهندسي ، بهداشتي وايمني وغيره صفت سخت وزيان آور بودن را

از آن مشاغل كاهش يا حذف نمود . كارفرمايان كليه كارگاهها مشمول قانون تامين اجتماعي كه تمام يا برخي از

مشاغل آنها حسب تشخيص مراجع ذيربط سخت وزيان آور اعلام گرديده يا خواهند گرديد ، مكلفند ظرف دو سال از تاريخ تصويب اين قانون نسبت به ايمن سازي

عوامل وشرايط محيط كار مطابق حد مجاز واستانداردهاي مشخص شده در قانونكار وآئين نامه هاي مربوطه وساير قوانين موضوعه در اين زمينه اقدام نمايند .

كارفرمايان كارگاههاي مشمول قانون تامين اجتماعي مكلفند قبل از ارجاع كارهاي سخت وزيان آور به بيمه شدگان ، ضمن انجام معاينات پزشكي آنان از لحاظ

قابليت واستعداد جسماني متناسب با نوع كارهاي رجوع داده شده ) موضوع ماده قانون تامين اجتماعي ( ، نسبت به انجام معاينات دوره اي آنان كه حداقل در90

هر سال نبايد كمتر از يكبار باشد ، نيز به منظور آگاهي از روند سلامتي وتشخيص به هنگام بيماري وپيشگيري از فرسايش جسمي وروحي اقدام نمايند ، وزارتخانه

هاي بهداشت ، درمان وآموزش پزشكي وكار وامور اجتماعي مكلفند تمهيدات لازمرا در انجام اين بند توسط كارفرمايان اعمال نمايند .

91

ب ( حمايتها - افرادي كه حداقل بيست سال متوالي وبيست وپنج سال متناوب در كارهاي1

سخت وزيان آور ) مخل سلامت ( اشتغال داشته باشند ودر هر مورد حق بيمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند مي توانند تقاضاي مستمري باز نشستگي

نمايند . هر سال سابقه پرداخت حق بيمه در كارهاي سخت وزيان آور يك ونيمسال محاسبه خواهدشد .

- در صورتي كه بيمه شدگان موضوع اين تبصره قبل از رسيدن به سابقه2 مقرردر اين قانون دچار فرسايش جسمي وروحي ناشي از اشتغال در كارهاي

قانون تامين91سخت وزيان آور گردند با تائيد كميسونهاي پزشكي ) موضوع ماده اجتماعي ( با هر ميزان سابقه خدمت از مزاياي مندرج در اين تبصره برخوردار

خواهند شد . - در مورد ساير بيمه شدگان حداقل سابقه پرداخت حق بيمه براي استفاده از3

مستمري بازنشستگي از تاريخ تصويب اين قانون هر سال يكسال افزايش خواهديافت تا آنكه اين حداقل به بيست سال تمام برسد .

% ( به4- از تاريخ تصويب اين قانون جهت مشمولان اين تبصره ، چهار درصد ) 4 نرخ حق بيمه مقرر در قانون تامين اجتماعي افزوده خواهد شد كه آن هم در

صورت تقاضاي مشمولان قانون ، بطور يكجا يا بطور اقساطي توسط كارفرمايانپرداخت خواهد شد .

- تشخيص مشاغل سخت وزيان آور ونحوه احراز توالي وتناوب اشتغال ، نحوه5 تشخيص فرسايش جسمي وروحي وساير موارد مطروحه در اين تبصره به موجب آئين نامه اي خواهد بود كه حداكثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تامين اجتماعي

ووزارتخانه هاي كار وبهداشت ، درمان وآموزش پزشكي تهيه وبه تصويب هياتوزيران خواهد رسيد .

92

- بيمه شدگاني كه سابقه پرداخت حق بيمه در كارهاي سخت وزيان آور به6 تاريخ قبل از تاريخ تصويب اين قانون باشند مي توانند با استفاده از مزاياي اين

قانون درخواست بازنشستگي نماينددر اين صورت با احراز شرايط توسط بيمه شده، كارفرمايان مربوطه مكلفند حق بيمه مربوطه وميزان مستمري برقراري را تا

% ( ميزان مستمري4 ( همچنين چهار درصد ) 2احراز شرايط مندرج در تبصره ) برقراري نسبت به سنوات قبل از تصويب اين قانون را يكجا به سازمان تامين

اجتماعي پرداخت نمايند .

مصوبه فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست وسوم ارديبهشت ماه يكهزاروسيصد وهشتاد به تصويب مجلس شوراي اسلامي

رسيد .

93

قانون باز نشستگي پيش از موعد كارگران مشاغل سخت وزيانآئين نامه اجرائي آور

بنا به پيشنهاد مشترك شماره22/12/1380هيات وزيران درجلسه مورخ وزارتخانه هاي كار واموراجتماعي12/1380/ 19 مورخ 129026

(5وبهداشت ،درمان وآموزش پزشكي و سازمان تامين اجتماعي وبه استنادبند ) ( قانون اصلاح76( الحاقي ماده )2جزء)ب( ماده واحده قانون اصلاح تبصره )

والحاق1354( قانون تامين اجتماعي مصوب 76( وتبصره ماده )77( و)72مواد) - آيين نامه اجرايي بند1380( - مصوب1371( مصوب)76دوتبصره به ماده )

يادشده را به شرح زيرتصويب نمود: ( الحاقي2( جزء)ب( ماده واحده قانون اصلاح تبصره )5آيين نامه اجرايي بند )

( قانون تامين اجتماعي76( وتبصره ماده)77( و)72( قانون اصلاح مواد)76ماده )-1380(- مصوب1371(مصوب)76والحاق دوتبصره به ماده )1354مصوب

كارهاي سخت وزيان آوركارهايي است كه در آنهاعوامل– 1ماده

فيزيكي،شيميايي ،مكانيكي وبيولوژيكي محيط كارغيراستانداردبوده ودراثراشتغال بيمه شده تنشي به مراتب بالاتر ازظرفيتهاي طبيعي )جسمي ورواني( دروي ايجاد

مي شودكه نتيجهء آن بروز بيماري شغلي وعوارض ناشي ازآن ميباشدمشاغل سخت وزيان آ ور موضوع

اين ماده به دوگروه تقسيم ميشوند: مشاغلي كه صفت سخت وزيان آوري باماهيت شغلي وابسته داشته اما–الف

مي توان با بكارگيري تمهيدات بهداشتي ،ايمني وتدابير فني مناسب توسطكارفرماسختي وزيان آوري آنها راحذف نمود.

94

مشاغلي كه ماهيتاسٌخت وزيان آور بوده وبابكارگيري تمهيدات–ب بهداشتي ،ايمني وتدابير فني توسط كارفرما،صفت سخت وزيان آوري آنها كاهش

يافته ولي كماكان سخت وزيان آوري آنهاحفظ ميگردد.

( ونوع آن )گروه1- تعيين سخت وزيان آوربودن مشاغل موضوع ماده )2ماده "الف"وگروه "ب"( در هر كارگاه بابررسي سوابق ،انجام بازديدوبررسي شرايط

كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه اي وزارت بهداشت ،وآموزش پزشكي وبازرسان وزارت كار واموراجتماعي وباتائيد آن توسط كميته استاني موضوع اين

آئين نامه انجام مي گيرد. كارفرمايان كارگاههامكلفند باكارشناسان وبازرسان موضوع اين ماده–تبصره

همكاري ومدارك مورد نياز رادراختيارآنان قراردهد. -كارفرمايان كليه كارهاي سخت وزيان آور كه تمامي يا برخي از كارهاي آنها3ماده

سخت وزيان آور مي باشند مكلفند اقدامات زير را انجام دهند : - كارفرمايان كارگاههاي تاسيس شده ،تاتاريخ قانون ياد شده مكلفند1

حداكثرظرف دو سال از تاريخ مزبور ،نسبت به ايمن سازي عوامل وشرايط محيط كارمطابق حد مجاز واستانداردهاي مشخص شده در قانون كار وآيين نامه هاي مربوط )مصوب شورايعالي حفاظت فني (وساير قوانين موضوعه دراين زمينه

اقدام نمايند . درمورد كارگاههايي كه پس از تصويب قانون ياد شده ايجاد مي گردد كارفرمايان

مربوط مكلفند گواهي لازم را از وزارتخانه هاي كار وامور اجتماعي وبهداشت ،درمان وآموزش پزشكي مبني بر رعايت ايمني بهداشت واستانداردبودن

آنها طبق قانون كار اخذ نمايند .اجازه فعاليت اين قبيل كارگاهها مشروط به ارايهگواهي مزبورميباشد.

- كارفرمايان مكلفند شاغلين دركارهاي سخت وزيان آور راحداقل سالي يكبار به2 منظور آگاهي ازروند سلامتي وتشخيص بهنگام بيماري وپيشگيري ازفرسايش

جسمي وروحي آنان توسط مراكز بهداشتي درماني مورد معاينه قرارداده ونتيجه

95

رادرپرونده هاي مربوط ضبط ويك نسخه ازآنرابه سازمان تامين اجتماعي ارايهنمايند.

- تغيير شغل بيمه شده كه درمعرض فرسايش جسمي وروحي ناشي ازاشتغال3 دركارهاي سخت وزيان آور باشد براساس مقررات پيش بيني شده درقانون كار

صورت مي گيرد . مصوب–( قانون تامين اجتماعي 90- معاينات قبل از استخدام طبق ماده )4

-انجام مي گردد.1354 ( قانون كار مقررات وضوابط انجام96( ماده )1- به استناد تبصره )4 ماده

( اين آيين نامه اعم از قبل از استخدام ، ادواري ،3معاينات پزشكي موضوع ماده ) اختصاصي وهرگونه معاينه پزشكي ديگردراين ارتباط مطابق بادستورالعملها وآيين

نامه هاي جاري وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشكي تبصره- وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشكي موظف است تمهيدات لازم براي

اعلام نتايج معاينات موضوع اين ماده متناسب با شرح وظايف سازمان هاي ذيربط بعمل آورد.

- حذف صفت سخت وزيان آوري كار دراثربكارگيري تمهيدات5ماده "سال ازتاريخ تصويب2بهداشتي ،ايمني وتدابير فني توسط كارفرمابعدازگذشت "

قانون در هركارگاه وخروج شغل از شمول اين آيين نامه و يا استمرارسخت وزيان آوري كار،پس از اعلام نتا يج بازديد وبررسي شرايط كار توسط كارشناسان

(اين آيين نامه وتاييدكميته استاني مربوط ارايه نمايند.2موضوع ماده ) وزارتخانه هاي بهداشت ،درمان وآموزش پزشكي وكار وامور اجتماعي–تبصره

مكلفند گزارش بازديد خود از كليه كارگاههايي كه تمام يابرخي از مشاغل آنهاسخت وزيان آور تشخيص داده شده است رابه كميته استاني مربوط ارايه نمايند .

(اين آيين نامه پس از5- درصورتي كه گزارش كارشناسان موضوع ماده )6ماده تاييد كميته استاني حاكي از عدم كاهش يا حذف عوامل زيان آور وبيماريزاي محيط

كار ظرف مهلت مقرردرقانون باشد اقدامات لازم بر حسب مورد مطابق قانون

96

كار از سوي وزارتخانه هاي كار وامور اجتماعي وبهداشت ،درمان وآموزش پزشكيبعمل خواهد آمد .

- سياستگذاري كشوري كارهاي سخت وزيان آور موضوع اين آيين7ماده نامه ،ارزيابي مجدد مشاغلي كه بدواسًخت وزيان آور تعيين شده اند ولي بر

اساس اطلاعات بعدي نياز به بازنگري دارند ،ايجاد هماهنگي ونظارت بر عملكرد (اين آيين نامه وتعيين8ورسيدگي به درخواست كميته هاي استاني موضوع ماده )

مشاغل سخت وزيان آور در تاسيسات ملي ومهم مانند نيروگاههاوپالايشگاهها و...به عهده شورايعالي حفاظت فني خواهد بود.

مدير عامل سازمان تامين اجتماعي ونماينده وزير بهداشت ،درمان–تبصره وآموزش پزشكي با حق راي درزمينه كارهاي سخت وزيان آور عضو شورايعالي

حفاظت فني از تاريخ تصويب اين آيين نامه خواهند شد. - به منظور تشخيص وتطبيق مشاغل سخت وزيان آور كميته استاني8ماده

متشكل از اعضاي زيردرهراستان تشكيل ميگردد:- مديركل كار واموراجتماعي استان به عنوان رييس كميته .

- معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي وخدمات بهداشتي ،درماني دانشگاه .- مديركل تامين اجتماعي استان

- يك نفر بازرس كار با معرفي اداره كل كار وامور اجتماعي استان . - كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي با معرفي مديريت درمان تامين اجتماعي

استان - يك نفر كارشناس بهداشت حرفه اي با معرفي معاون بهداشتي

دانشگاه/دانشكده - حضور نماينده بيمه شده وكارفرما درجلسات بدون حق راي بلامانع1تبصره

ميباشد .

97

- جلسات كميته هاي استاني دراداره كل كار وامور اجتماعي تشكيل2تبصره "نفر از اعضا رسميت مي يابد وتصميمات جلسه با اكثريت5وباحضور"

آراءحاضرين معتبر ولازم الاجرامي باشد . - دراستانهايي كه دانشكده علو م پزشكي وخدمات بهداشتي درماني3تبصره

مستقل وجود دارد در صورت طرح پرونده هاي مرتبط با منطقه تحت پوشش،كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشكده

مزبور ،جايگزين كارشناس مسئول بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشگاهخواهد بود.

باتصويب كميته استاني دعوت از افراد صاحب نظر واساتيد مربوط– 4تبصره جهت شركت در جلسات بدون حق راي بلامانع مي باشد .

- وظايف كميته هاي استاني به شرح ذيل مي باشد :9ماده - تعيين وتطبيق مشاغل سخت وزيان آور با مواد اين آئين نامه واعلام به مراجع

ذيربط وتوجه ويژه به بانوان شاغل مشمول مشاغل سخت و زيان آور بهخصوص در دوران بارداري وشير دهي .

( اين آئين نامه كه توسط بيمه1- بررسي وتشخيص مشاغل موضوع ماده ) شده ، كارفرما يا ساير مراجع به عنوان مشاغل سخت وزيان آور معرفي شده

واعلام نتيجه به متقاضي وسازمانهاي ذيربط . - بررسي مواردي كه با اتخاذ تدابير لازم حالت سخت وزيان آوري شغل يا مشاغل

از بين رفته ودر زمره مشاغل عادي در آمده اند واعلام آن به مراجع ذيربط بهمنظور حذف مزايا وامتياز و ........ كه به كار سخت وزيان آور تعلق گرفته است . - بررسي وارائه پيشنهاد مشاغل جديد براي طرح در شوراي عالي حفاظت فني

براي تعيين سخت وزيان آور بودن ويا نبودن آن .- اجراي سياستها ومصوبات شوراي عالي حفاظت فني .

( اين آئين نامه9تبصره -كارفرمايان كارگاهها مكلفند با كميته موضوع ماده ) همكاري ومدارك مورد نياز را در اختيار آنان قرار دهند .

98

- وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشكي مكلف است هر ساله حدود10ماده تماس شغلي عوامل بيماريزا را به شورايعالي حفاظت فني اعلام نمايد .

شورايعالي مذكور موظف است مراتب را به كميته هاي استاني كارهاي سخت وزيان آور جهت اجرا اعلام نمايد .

-در صورت تشخيص كميته استاني مبني بر قرار گرفتن كارا عداد گروه11ماده ( اين آئين نامه ، كارفرما موظف است نسبت به حذف1) الف ( و ) ب ( ماده )

يا كاهش عوامل سختي وزيان آوري كار تا حد مجاز وتامين استانداردهاي لازم مورد تائيد مراجع ذيربط در مهلت مقرر اقدام نمايد . در غير اينصورت هر گونه

عارضه ، حادثه وغرامتهاي ناشي از بيماري ، از كار افتادگي وغيره بعهده كارفرماخواهد بود .

- علاوه بر كارهاي سخت وزيان آور مشخص شده طبق مصوبات12ماده شورايعالي حفاظت فني ، موارد تائيد شده توسط كميته استاني وموارد زير نيز

سخت وزيان آور شناخته مي شوند .- كار در ندامتگاهها وزندانها .

- مشاغلي كه مستقيماً در مراكز روان درماني با بيماران رواني مرتبط هستند .- خبر نگاري .

- نحوه توالي وتناوب اشتغال در مشاغل سخت وزيان آور :13ماده ايام زير چنانچه در فواصل اشتغال به كارهاي سخت وزيان آور واقع شود ، بعنوان

سابقه اشتغال در كارهاي سخت وزيان آور محسوب ميگردد .الف ( تعطيلات هفتگيب ( تعطيلات رسمي

ج ( ايام استفاده از مرخصي استحقاقي د ( ايام استفاده از مرخصي بابت ازدواج يا فوت همسر ، پدر ، مادر وفرزندان

روز با دريافت دستمزد در مورد مشمولان قانون كار .3به مدت

99

ه ( ايام استفاده از مرخصي استعلاجي يا استراحت پزشكي اعم از اينكه حقوق ايام مزبور توسط كارفرما پرداخت شود ويا اينكه بيمه شده از غرامت دستمزد

ايام بيماري استفاده كرده باشد . - ايام وموارد زير چنانچه در فواصل اشتغال بيمه شده به كارهاي سخت وزيان2

آور واقع شود موجب ذايل شدن توالي اشتغال وي در كارهاي سخت وزيان آورنمي گردد.

الف ( ايام خدمت وظيفه سربازي ) دوران ضرورت واحتياط ( مشروط براينكه بيمه شده حداكثر دو ماه پس از پايان خدمت به كار سابق خود برگشته ويا اينكه

در كار ديگري كه سخت وزيان آور شناخته شده مشغول به كار شده باشدوهمچنين ايام آماده به خدمت .

ب ( دوران توقيف بيمه شده درصورتيكه منتهي به محكوميت وي نگردد ويا اينكه كار فرما بر اساس تكليف قانوني حقوق دوران مزبور را به بيمه شده پرداخت

نمايد . ج ( ايام حالت تعليق كه به واسطه ايام قهريه طبيعي ويا حوادث ومخاطرات

اجتماعي ) مانند : سيل ، زلزله ، جنگ وآتش سوزي ( كه خارج از اراده كارفرماوبيمه شده بوده ودر نتيجه آن كارگاه بطور موقت تعطيل ميگردد .

د ( ايام استفاده از مقرري بيمه بيكاري مشروط بر اينكه بيمه شده قبل از اتمام ويا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلي كه سخت وزيان آور شناخته

شده مشغول به كار شده يا طبق اين آئين نامه بتواند بازنشسته شود .ه ( ايام خدمت در جبهه كه به تائيد مراجع ذيصلاح رسيده باشد .

و ( دوران اسارت يا محكوميت سياسي كه بيمه شده براساس آن بعنوان آزادهشناخته شده باشد .

ز ( ايام بلاتكليفي بيمه شده كه مستند به آراي صادره از سوي هيات هاي حلاختلاف ويا ساير مراجع قانوني منجر به پرداخت حقوق ايام مزبور شده باشد .

10/5/1354ح ( ايام استفاده از غرامت دستمزد ايام بيماري كه در فاصله زماني واقع شده باشد .1/4/1359تا

100

روز در سال در مورد كارگاههاي مشمول10ط ( غيبت غير موجه حداكثر به مدت قانون كار يا بر اساس مقررات انضباطي ، تخلفاتي ويا استخدامي مربوط در كارگاههاي غير مشمول قانون كار كه منجر به اخراج ، انفصال موقت ويا دائم

نشده باشد . - ايام وموارد ذيل چنانچه در فواصل اشتغال بيمه شده به كارهاي سخت وزيان3

آور واقع شود ، توالي اشتغال او را ازبين برده وموجب تناوب اشتغال وي مي گردد.

الف ( استفاده از مرخصي بدون حقوق به هر منظور وتحت هر عنوان ب ( اخراج ، انفصال وباز خريدي

( روز در هر سال در كارگاههاي مشمول كار10ج ( غيبت غير موجه بيش از ) يا براساس مقررات انضباطي ، تخلفاتي ويا استخدامي مربوط در كارگاههاي غير

مشمول قانون كار كه منجر به اخراج ، انفصال موقت ويا دائم شده باشد .د ( اشتغال در كارها ومشاغل عادي

ه ( اشتغال در حرف ومشاغل آزادو ( بيمه اختياري

ز ( بيكاري بدون دريافت مقرري بيكاريح ( ساير موارد مشابه

- شرايط بانشستگي در كارهاي سخت وزيان آور :14ماده سال سابق كار25 سال سابقه كار متوالي يا 20- بيمه شدگاني كه حداقل 1

متناوب وپرداخت حق بيمه در كارهاي سخت وزيان آور را دارا باشند ، بدون شرطسني مي توانند درخواست بازنشستگي از سازمان تامين اجتماعي نمايند .

( قانون تامين اجتماعي قبل91- چنانچه كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ) 2 1از رسيدن بيمه شده شاغل در كارهاي سخت وزيان آور به سابقه مقرر در بند ) ( فوق، فرسايش جسمي وروحي وي را ناشي از اشتغال به كارهاي سخت وزيان

آور تشخيص وتائيد نمايند .

101

- اين قبيل بيمه شدگان به صرف ارايه درخواست بازنشستگي مجاز به ترك كار3 نبوده ومي بايد احراز شرايط واستحقاق آنها جهت باز نشستگي پيش از موعد در

كارهاي سخت وزين آور رسماٌ از سوي سازمان تامين اجتماعي به آنها ابلاعغ شودوسپس ترك كار نمايند .

- چنانچه بيمه شده شرايط استفاده از بازنشستگي پيش از موعد در كارهاي4 سخت وزيان آور را طبق اين آئين نامه احراز كند ، سازمان تامين اجتماعي مكلف

است نسبت به برقراري مستمري وي از تاريخ ترك كار اقدام نمايد . سال متناوب سابقه25 سال متوالي يا 20- بيمه شدگان شاغل كه حداقل 5

پرداخت حق بيمه در مشاغل سخت وزيان آور مربوط به قبل از تاريخ تصويب قانون را داشته باشند ويا در آينده شرايط مذكور را احراز نمايند ، مي توانند

( اين ماده به سازمان تامين3درخواست بازنشستگي خود را با رعايت بند ) اجتماعي تسليم نمايند .

- چنانچه فرسايش جسمي وروحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت15ماده ( جزء ) الف ( ماده واحده قانون2 ( و ) 1وزيان آور در اثر عدم رعايت بندهاي )

ياد شده تشخيص داده شود ، سازمان تامين اجتماعي ضمن انجام تعهدات قانوني ( قانون تامين66نسبت به بيمه شده ، زيان وخسارات وارده را با توجه به ماده )

اجتماعي از كارفرماي مربوط مطالبه ووصول خواهد نمود. - كارفرما مكلف است پس از احراز شرايط بازنشستگي بيمه شده16ماده

% ( ميزان4شاغل در كارگاه وي ، طبق اين آئين نامه معادل چهار درصد ) مستمري برقراري بيمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت وزيان آور را كه توسط سازمان تامين اجتماعي محاسبه ومطالبه ميگردد به طور يكجا به

سازمان مزبور پرداخت نمايد . -آثار محدوديتها ومزاياي مندرج در قانون براي مواردي كه بازنشستگي به17ماده

موجب اين آئين نامه ايجاد مي شود منحصر به همان شغل در همان كارگاه خاصبوده وقابل تسري وتعميم در ديگر شغلهاي مشابه در ساير كارگاهها نمي گردد .

- اجراي مقررات اين آئين نامه تا پايان مدت برنامه سوم مي باشد 18ماده

102

فصل يازدهم قانون كار - جرائم و مجازاتها

- متخلفان از تكاليف مقرر در اين قانون ، حسب مورد ، مطابق مواد آتي171ماده با توجه به شرايط و امكانات خاطي و مراتب جرم به مجازات حبس يا جريمه

قانونينقدي و يا هر دو محكوم خواهند شد. در صورتيكه تخلف از انجام تكاليف گركارسبب وقوع حادثه اي گردد كه منجر به عوارضي مانند نقص عضو و يا فوت

شود ، دادگاه مكلف است علاوه بر مجازاتهاي مندرج در اين فصل ، نسبت به اينموارد طبق قانون تعيين تكليف نمايد.

اين قانون به هر شكل ممنوع است و6- كار اجباري با توجه به ماده 172ماده متخلف علاوه بر پرداخت اجرت المثل كار انجام يافته و جبران خسارت با توجه به

روز تا يكسال و يا جريمه91شرايط و امكانات خاطي و مراتب جرم به حبس از برابر حداقل مزد روزانه محكوم خواهد شد. هرگاه چند نفر200 تا50نقدي معادل

به اتفاق يا از طرفين يك موسسه ، شخصي را به كار اجباري بگمارند ، هر يك از متخلفان به مجازاتهاي فوق محكوم و مشتركا" مسئول پرداخت اجرت المثل خواهند بود مگر آنكه مسبب اقوي از مباشر باشد، كه در اين صورت مسبب

شخصا"مسئول است . تبصره- چنانچه چند نفر به طور جمعي به كار اجباري گمارده شوند ، متخلف يا 

متخلفين علاوه بر پرداخت اجرت المثل با توجه به شرايط و امكانات خاطي ومراتب جرم به حداكثر مجازات مذكور در اين ماده محكوم خواهند شد.

-151-152-153-154-155- متخلفان از هر يك از موارد مذكور در مواد 173ماده

103

، علاوه بر رفع تخلف در مهلتي كه دادگاه با كسب78و قسمت دوم ماده 149 نظر نماينده وزارت كار و امور اجتماعي تعيين خواهد كرد ، با توجه به تعداد

نفر براي هر بار تخلف به100گاههاي كمتر ازكارگاه، در كارگران و حجم كار پرداخت جريمه نقدي از هفتاد تا يكصد و پنجاه برابر حداقل مزد روزانه رسمي يك

گر اضافيكارگر در تاريخ صدور حكم محكوم خواهند شد و به ازاي هر صد نفر كار برابر حداقل مزد به حداكثر جريمه مذكور اضافه خواهد شد.10گاه، كاردر

و تبصره ماده59-45-38- متخلفان از هر يك از موارد مذكور در مواد 174ماده گر و باكار براي هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف با تاديه حقوق 41

هر دو در مهلتي كه دادگاه با كسب نظر نماينده وزارت كار و امور اجتماعي تعيينگر به ترتيب ذيل محكوم خواهند شد.كارخواهد كرد، به ازاي هر

گر.كار برابر حداقل مزد روزانه يك 50 تا70 نفر 10-براي تا1  برابر حداقل مزد روزانه يك100 تا 50 نفر 10 نفر نسبت به مازاد 100-براي تا2 

گر.كار برابر حداقل مزد روزانه5 تا 2 نفر 50 نفر نسبت به مازاد 100- براي بالاتر از3 

گر.كاريك -81-80 ) قسمت اول(-78- متخلفان از هر يك از موارد مذكور در مواد 175ماده براي هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف با تاديه حقوق92 و 82 گر و با هر دو مهلتي كه دادگاه با كسب نظر نماينده وزارت كار و اموركار

گر به ترتيب ذيل محكوم خواهند شد.كاراجتماعي تعيين خواهد كرد به ازاي هر گر.كار برابر حداقل مزد روزانه يك 100 تا30 نفر،10- براي تا1 

برابر حداقل مزد روزانه يك10 تا 5 نفر، 10 نفر نسبت به مازاد 100- براي تا2گر.كار

برابر حداقل مزد روزانه5 تا 2 نفر- 100 نفر نسبت به مازاد100- براي بالاتر از3  برابر حداكثر5/1 تا 1/1گر. در صورت تكرار تخلف ، متخلفان مذكور به كاريك

روز محكوم خواهند شد.120 روز تا 91جرايم نقدي فوق و يا به حبس از 84-83-79-77-75-61-52- متخلفان از هر يك از موارد مذكور در مواد 176ماده

104

گر وكار براي هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف يا تاديه حقوق 91و يا هر دو در مهلتي كه دادگاه با كسب نظر نماينده وزارت كار و امور اجتماعي

گر به ترتيب ذيل محكوم خواهند شد.كارتعيين خواهد كرد، به ازاي هر گر.كار برابر حداقل مزد روزانه يك 500 تا200 نفر، 10-براي تا 1  برابر حداقل مزد روزانه يك50 تا 20 نفر، 10 نفر نسبت به مازاد 100-براي تا2 

گر.كار برابر حداقل مزد20 تا10 نفر، 100 نفر نسبت به مازاد 100-براي بالاتر از 3 

گر.كارروزانه يك روز محكوم180 روز تا91در صورت تكرار تخلف ، متخلفان مذكور به حبس از  

خواهند شد. ) قسمت اول87،89- متخلفان از هر يك از موارد مذكور در موارد 177ماده

براي هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف به تاديه حقوق90ماده( و گر و يا هر دو در مهلتي كه دادگاه با كسب نظر نماينده وزارت كار و اموركار

روز و يا جريمه نقدي به120 روز تا 91اجتماعي تعيين خواهد كرد ، به حبس از ترتيب ذيل محكوم خواهند شد.

گر.كار برابر حداقل مزد روزانه يك 600 تا 300 نفر ، 10گاههاي تاكار-در 1 گر.كار برابر حداقل مزد روزانه يك 1000 تا500 نفر، 100 تا11گاههاي كار- در 2  برابر حداقل مزد روزانه يك1500 تا 800 نفر به بالا ، 1000گاهاي كار- در 3 

گر.كار روز محكوم خواهند180 روز تا121در صورت تكرار تخلف ، متخلفان به حبس از  

شد. - هر كس ، شخص يا اشخاص را با اجبار و تهديد وادار به قبول عضويت178ماده

فرمايي نمايد. يا مانع از عضويت آنها در تشكلهايكارگري يا كاردر تشكلهاي آنهاقانوني و انجام وظايف قانونيمذكور گردد و نيز چنانچه از ايجاد تشكلهاي

جلوگيري نمايد ، با توجه به شرائط و امكانات خاطي و مراتب جرم به جريمه برابر حداقل مزد روزانه100 تا 20نقدي از

105

روز و يا هر دو محكوم120 روز تا91گر در تاريخ صدور حكم يا حبس از كار خواهد شد.

فرمايان يا كساني كه مانع ورود و انجام وظيفه بازرسان كار وكار- 179ماده گاههاي مشمول اين قانون گردند يا از دادن اطلاعاتكارماموران بهداشت كار به

و مدارك لازم به ايشان خودداري كنند. در هر مورد با توجه به شرايط و امكانات گر پسكار برابر حداقل مزد روزانه 300 تا 100خاطي به پرداخت جريمه نقدي از

روز محكوم خواهند120 روز تا91از قطعيت حكم و در صورت تكرار به حبس از شد. اين قانون از اجراي بموقع159فرماياني كه بر خلاف مفاد ماده كار- 180ماده

آراء قطعي و لازم الاجرا مراجع حل اختلاف اين قانون خودداري نمايند ، علاوه بر تا20اجراي آراء مذكور، با توجه به شرايط و امكانات خاطي به جريمه نقدي از

گر محكوم خواهند شد.كار برابر حداقل مزد روزانه 200 ند و يا مدت اعتباركارفرماياني كه اتباع بيگانه را كه فاقد پروانه كار- 181ماده

ي غيركارشان منقضي شده است ، به كار گمارند و يا اتباع بيگانه را در كارپروانه از آنچه در پروانه كار آنها قيد شده است بپذيرند و يا در مواردي كه رابطه

فرما قطع مي گردد مراتب را به وزارت كار و اموركاراستخدامي تبعه بيگانه با اجتماعي اعلام ننمايند، با توجه به شرايط و امكانات خاطي و مراتب جرم به

روز محكوم خواهند شد.180 روز تا 91مجازات حبس از اين قانون از تسليم آمار و192فرماياني كه بر خلاف مفاد ماده كار- 182ماده

اطلاعات مقرر به وزارت كار و امور اجتماعي خودداري نمايند ، علاوه بر الزام به ارائه آمار و اطلاعات مورد نياز وزارت كار و امور اجتماعي، در هر مورد با توجه به

برابر حداقل250 تا50شرايط و امكانات خاطي و مراتب جرم به جريمه نقدي از گر محكوم خواهند شد.كارمزد روزانه

اين قانون از بيمه نمودن148فرماياني كه بر خلاف مفاد ماده كار- 183ماده گر )سهمكارگران خود خودداري نمايند، علاوه بر تاديه كليه حقوق متعلق به كار فرما( با توجه به شرائط و امكانات خاطي و مراتب جرم به جريمه نقدي معادلكار

106

دو تا ده برابر حق بيمه مربوطه محكوم خواهند شد. - در كليه مواردي كه تخلف از ناحيه اشخاص حقوقي باشد ، اجرت المثل184ماده

كار انجام شده و طلب و خسارت بايد از اموال شخص حقوقي پرداخت شود ، ولي مسئوليت جزائي اعم از حبس ، جريمه نقدي و يا هر دو حالت متوجه مدير عامل يا

مدير مسئول شخصيت حقوقي است كه تخلف به دستور او انجام گرفته است وكيفر درباره مسئولين مذكور اجراء خواهد شد.

در صلاحيت دادگاههاي184 تا 171- رسيدگي به جرائم مذكور در مواد 185ماده كيفري دادگستري است ، رسيدگي مذكور در دادسرا و دادگاه خارج از نوبت بعمل

خواهد آمد. - جرايم نقدي مقرر در اين قانون به حساب مخصوصي در بانك واريز186ماده

خواهد شد و اين وجوه تحت نظر وزير كار و امور اجتماعي به موجب آئين نامه اي كه به تصويب هيات وزيران مي رسد ، جهت امور رفاهي ، آموزشي و فرهنگي

گران به مصرف خواهد رسيد.كار

والسلام

107

منابع و ماخذ:

-قانون كار جمهوري اسلامي ايران

-قانون آيين دادرسي

-قانون مدني

-قانون مجازات اسلامي

-مجموعه قوانين و مقررات تامين اجتماعي

-آيين نامه حفاظت فني و بهداشت كار

-مقررات ملي ساختمان)مبحث دوازدهم(

-مجموعه آراء هيئت عمومي ديوان عدالت اداري

108