Bota po kthjellet,Evropa jo

Thaçi kthehet në Bruksel

Serbia bënaleancëushtarake me Rusinë

� RAJON

Shkup, 18 prill - Nga 12 emra tëpropozuar, asnjë nuk ka mundur tëulet në krye të Komisionit anketues përhetimin e ngjarjeve të 24 dhjetorit të vi-tit të kaluar, para dhe gjatë miratimit tëBuxhetit për vitin 2013, kur deputetëte opozitës dhe gazetarët u larguan nga

pjesëtarët e sigurimit të Parlamentit,ndërsa jashtë godinës zhvilloheshinprotesta nga të dyja taborët, pushtetidhe opozita maqedonase. Komisioni nëfjalë është dhe një nga obligimet që kamarrë vendi pas marrëveshjes së 1 mar-sit mes VMRO-së dhe LSDM-së, me

ndërmjetësim të faktorit ndërkombë-tarë, që së fundmi u përmend edhe nëRaportin e jashtëzakonshëm për Maqe-doninë të prezantuar nga komisari përzgjerim i Bashkimit Evropian, ShtefanFyle. Rezultatet e para nga puna e këtijKomisioni duhet...

Mungon vetëm kryetari

FAQE 13

Faqe 3

SPECIALE�

Rivalët vazhdojnë të

përplasen

Marrëdhënietë mira edhe

në ekonomi

Mungesa e pavarësimit të shkollave të mesme shqipe në Kumanovë, padyshim se është rezultat i mungesës

së vullnetit politik të MASH-it, apo e mosvënies së tyre në listën e prioriteteve. Nuk është më pak fajtore politika që ka ndjekur

pushteti lokal. E megjithatë, përgjegjësi i paraleleve të teknikës, Nexhbedin Saliu thotë se do të përsërisin

edhe një herë kërkesën për pavarësim, tani së shpejti

13 vite vasalitetShefja e politikës sëjashtme të BashkimitEvropian, Katrin Eshton,e cila është ndërmjetë-suese e procesit, ka lënëtë kuptohet se palëve uështë dhënë edhe ca kohëpër të vendosur dheshfaqi shpresën seBeogradi e Prishtina dotë merren vesh deri tëhënën për çështjet kon-testuese dhe të arrijnëmarrëveshje....

Shkup, 18 prill - Në kushte kurMaqedonia ka shkallë të lartë tëpapunësisë prej mbi 36 për qinddhe shkallë të varfërisë prej 32për qind, ekspertët ekonomikshprehen se është e pakuptimtëqë qeveria të iniciojë projektpërmes të cilit dëshiron tëedukojë të rinjtë të mos punojnënë të zezë. Projekti "Refuzo

punën në të zezë" do kishteefekte pozitive vetëm atëherëkur në treg do të kishte suficittë ofertave për fuqi punëtore, sinë sektorin privat edhe në atëpublik, thotë eksperti ekonomikVanço Uzunov. Kur Maqedo-nia e zë vendin e parë në Evropëpër papunësi të lartë si dheshkallë të varfërisë me mbi 32

për qind, ai thotë se është ab-surd të kërkosh nga të rinjtë tëmos pranojnë të punojnë në tëzezë. Ai thotë se në momentekur të rinjtë ballafaqohen memungesë të ofertave në tregune punës, kujtdo që do i ofrohejpunë, pa hezitim do të pranontetë punojë pa nënshkruar mar-rëveshje...

S’e duan punën në të zezë, por të gjithë punojnë

� FAQE 8

Publicitet

FAQE 12

Range Rover Sport

AUTOMOBILIZËM�

FAQ

E 16

FAQE

6

Paralelet shqipe në Kumanovë kërkojnë pavarësim

FAQE

7

FAQE 4

FAQE 12

ww

w.k

oha.

mk

E p ë r d i t s h m e i n f o r m a t i v e

Koha� FAQE 15

15 DEN

Të gjithë kanë nevojë

për siguri

FAQE

5

FAQE

4

ArrestohetBogoevski

Kur botandryshoi

Viti VII • Numri 1892 • E premte 19 prill 2013

2KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Koha jonë

Shkëlzen HALIMI

Paralajmërimi për një stimulitë ri për lindjen e sa mëshumë fëmijëve maqedonasështë edhe një sihariq, i cilinë kushte normale do tëkonsiderohej si një absurd ivërtetë. Por, ja që ky sihariqnuk është absurd, sepserrethanat janë anormale,ndaj "risitë" e këtilla, shikuarme gjakftohtësi, nuk tingëllo-jnë si entuziaste, për si mjer-im i radhës. Ministria e Kulturës ditë mëparë prezantoi projektin e ri që mban siglën "shtimpërmes muzikës". Projekti do të implementohet ngaana e RTVM-së, e cila do të shpallë konkurs edhe për"kompozimet me të cilat afirmohen vlerat familjare osefamiljet me shumë fëmijë". Për kompozimet që do tëpërzgjidhen si më të mirat shpërblimi do të jetë (për njëkëngë) 3 mijë euro, shumë kjo që vlerësohet si mjaft evolitshme. Dhe kësaj, në fakt i thonë: "fik se fik, kajanonën me muzik".Ky projekt që do të shndërrohet në ligj, do të zbatohetnë 5 vitet e ardhshme. Pra, gjatë këtyre 5 vjetëve natal-iteti i popullatës maqedonase do të stimulohet meshumë këngë që do t'u thurin elozhe vlerave familjare.Se sa do të ndikojnë këto këngë në synimin e plani-fikuar të Qeverisë maqedonase, mbetet të shihet,ndonëse është shumë pak e besueshme që melodia tëndikojë në vullnetin, planet, mbase edhe në potencën ebashkëshortëve. Është çështje tjetër që shtimi këtukonsiderohet si akt patriotik. Por, në esencë, subvencionimi i këtillë qeveritar ka njëprapavijë shumë më të thellë, përkatësisht është paso-jë e një frikë të prishjes së balancës midis numrit tëmaqedonasve dhe shqiptarëve, që shkon në favor tëkëtyre të fundit. Çështja e planifikimit familjar nuk duhettë trajtohet si çështje politike, sepse kjo nuk ështëzgjidhje, por e drejtë e pamohueshme e çdo çifti përriprodhim të vullnetshëm, të përgjegjshëm dhe tëndërgjegjshëm. Ndonëse nuk është thënë me asnjë fjalë, megjithatënga ky projekt shqiptarët janë të përjashtuar, sepseedhe ideatorët e tij e dinë se problemi i ngecjes nështim nuk e prek fare popullatën shqiptare. Por, edhesikur të mos jetë kështu, pjesëmarrja e kompozitorëveshqiptarë vërtet do të ishte qesharake dhe jashtë din-jitetit të tyre, sepse tekstet dhe këngët me lutje përvetëdijesim për shtim do të merrnin nuanca humori dhedo të shkaktonin neveri. Ne nuk kemi nevojë për gjeneratat që do të shënjo-heshin si gjenerata të konkurseve muzikore. Ne keminevojë për muzikë me vlerë, çfarë në fakt është dhe qëna identifikon në tërë rruzullin tokësor dhe që bëhet epërjetshme. Me apo pa muzikë tashmë dihet se shqip-tarët për disa dekada do të bëhen populli më i madh nëBallkanin Perëndimor. Kjo është nënvizuar në një hu-lumtim të bërë nga Banka Botërore (të publikuar në fil-lim të këtij vitit), ku të dhënat flasin se vetëm në shtetetku jetojnë shqiptarët është regjistruar rritje natyrore tëpopullsisë.Propagandat e këtilla, si kjo me punën e muzikës, janëvetëm disa nga anomalitë e një politike që dalëngadalëka filluar ta humbë ndjenjën e realitetit, duke kaluar nëdimensione ireale, ku politika humb kuptimin dhe kupatriotizmi vërtet bëhet strehë e të marrëve.

Karl Gega, ky inxhinier i talentuar,i kaloi kufijtë e fantazisë së njerëzim-it. Ai, konstruktoi dhe arriti të ndërto-jë rrugë, ura, diga, pjesë të hekurud-have që për ato kohë ishin tëpamundura për ndërtim, mbasi zbato-heshin në terrene shumë të thyeramalore. Jo vetëm kaq, por për kohën,mjetet e punës, ishin shumë të pra-pambetura. Mendja e tij, solli gjëra tëreja, e kjo e habiti botën e asaj kohederi në Amerikën e zhvilluar. Por,madhështia e tij arriti kulmin, mendërtimin e hekurudhës alpine malorenë Semeringun e famshëm të Austrisë,e cila ka 150 vjet që përdoret me disarregullime të vogla.

Karl Gega erdhi në jetë me 10 janar1802 më Venedik. Babai i tij, Antoniodhe nëna Marija, ishin të lumtur atëdite e nuk e dinin që ky fëmijë, do tëbëhej i famshëm e do t'i sillteqytetërimit europian atë që u quajtnga bashkëkohësit e "pamundur". Tal-enti i tij, u shfaq që në moshën 10vjeçare, ku nëna e tij Marija e njerëzitqë e rrethonin, thonin që ky do tëbëhet i madh, mbasi që në shkollën fil-lore, ishte nga nxënësit më të mirë nëVenedik. Shumë pjesë të Italisë Veri-ore, tani i përkisnin perandorisë sëHabsburgve të Autrisë. Këta, intereso-heshin për shtetin e tyre e këtë eshfaqnin, duke nxitur zhvillimin eekonomisë, kulturës, e shkencave tëtjera. Për këtë kishin hapur shumëshkolla e universitete. Këto shkollapati mundësi edhe Karl Gega me gjakshqiptari t'i vazhdonte, e këtij ipëlqente më shumë matematika, poredhe lëndët e tjera nuk i linte pas dore.Më vonë, ai shkoi në kolegjin San Ana,ku këtu filloi mësimet për konstruk-sione e ndërtime inxhinierie në infra-strukturë. Këtu, mendja e tij, tani qëpo rritej e po mbaronte shkollën inx-hinierike (në Austri shkolla ka struk-turë tjerë), po mendonte shumë, e ai

ëndërronte si të lidhte Europën meLindjen, mbasi shumë rrugë ishin tëpakalueshme e në terrene malore. Më25 prill 1818, mbaroi shkollën si inx-hinier i licencuar, me notat më të mira.Por, për të arritur ëndrrat e tij, mendoiqë të profesionalizohej më shumë epër këtë. Ai mendoi të vazhdonteshkollë në shkallët më të larta. Përkëtë, ai shkoi në Padova, ku studioimatematikë dhe mori titullin doktor.Mbas mbarimit të shkollës, caktohetnë Veneci në zyrën inxhinierike tëndërtimit. Ky ishte momenti final. Atëqë kishte ëndërruar, u bë realitet, taniduhej vetëm punë për t'i realizuar.

Në Veneci kishte shumë projekte tëreja e shumë të tjera duhej konstruk-tuar. Këtu, me mençurinë e tij, i bëri tërealizoheshin e të sillte gjëra të reja nëzbatimin e tyre. Karli ndërtoi rrugë tëreja, ura e diga që përmbysnin la-gunën e Venedikut, e që deri sot atojanë në funksion. Punoi në sistemin elumit "Po", e bëri atë të parrezikshëmpër kohën etj. Punoi në Ferrara, SanGjirolamo, ku ishte inxhinieri i parë eku realizoi shumë projekte e u bë i njo-hur në Perandorinë e Austrisë. Me1938, u ftua në Vjenë, ku ju besuandisa projekte në ndërtimin e pjesëve tëhekurudhave në Austri, të cilat i real-izoi në kohë e me sukses. Perandoria,duke parë talentin e dhuntitë e tija siinxhinier i përsosur, i besoi Karlitshumë projekte të tjera, e duke e bërëdrejtor në komunikacion. Karl Gegapunoi në shumë krahina të Austrisë,ku fitoi shumë përvojë pune dhe u bëmë i njohur me talentin e tij. Tani, aiprej kërkonte më shumë. Kërkonte tëzbatonte ëndrrën e vjetër për të lidhurLindjen, pra hekurudhat që vinin ngaLindja e që takoheshin në Vjenë. Por,kjo hekurudhë, ndërpritej në Alpet qëjanë në lartësinë 1000 metra në Se-meringun e famshëm për turizëm enatyrën e saj të mrekullueshme. Treniqë vinte nga qyteti i Gracit, ndalonte enuk zbriste më poshtë, mbasi këtuhekurudha ndërpritej. Malet e kishinbërë të pakalueshme. Kurse nga Vje-na vinte treni tjetër e ndalonte tekkëmbët e Semeringut në qytetin eGloknicës, e nuk ngjitej më. Këtu,pasagjerët zbrisnin e duhej tëngjiteshin në këmbë ose me karrocapër të arritur në majën e Semeringut,e ku treni tjetër priste që kishte ardhur

nga Graci. Çfarë katastrofe, ngjitja nëkëmbë ishte shumë e mundimshme eme pasoja e humbje kohe e ngatërre-sa të tjera. Pra, paramendoni se ç'bëhej aty kur njerëzit me kalamaj e mevalixhe, e gjëra të tjera në krahë, ndon-jë i sëmurë i ngjiteshin majave të thep-isura të Semeringut, e mendoni nëdimër ku çdo gjë mbulohet nga bora eakulli e temperaturat arrijnë në minus25-30 gradë. Deri atëherë, asnjeri nuke kishte marrë përsipër të thyente këtomale të pakalueshme, edhe pse peran-doria kishte kërkuar që dikush të mer-rej me këtë problem, por asnjë inx-hinier i talentuar që mund të kishte nëatë kohë e quante të parealizueshëm etë pabesueshme që të realizohej.

Kur Karl Gega hodhi idenë e tij, sedo ta merrte përsipër këtë gjë për t'idhënë rrugëzgjidhje që ishte epabesueshme për njerëzimin, edhe psetani ai ishte i njohur në Austri, shumëqeshën me këtë mendim të tij. Por, ainuk u përkul, atë që tha do ta bënte eshumë nuk e dinin se në dejet e tijkishte gjak shqiptari, që të pa-mundurën e bëjnë realitet. Një ditëvjeshte, afërsisht me 1841, Karl Gegai shoqëruar nga një personalitet iPerandorisë austriake, zoti Kubek, jungjitën malit në këmbë deri sipër nëSemering, për ta parë e studiuar ter-renin si fillim e që Karli të krijonte njëide si do ta fillonin. Karli u mahnit memrekullinë e natyrës në këto ditëvjeshte, kur pemët dhe gjethet e tyrekanë ngjyra të ndryshme e ja shtojnëbukurinë këtyre maleve, e sidomos nëditë qetësie. Gjeniut shqiptar, të rriturafër detit në Venecia, i vinte keq taprishte qetësinë e këtyre maleve e tashqetësonte natyrën. Por, ai mendontenë qetësi e po studionte terrenin eshoqëruesi i tij, e shikonte, e men-donte se do të realizohej kjo epabesueshme ndërmarrje! Në një mo-ment, Gega ndryshoi pamje tani, mëserioz e me zë që ta dëgjonte zotiKubek tha: Këto male duhen çarë, tre-nat që vijnë nga lindja e mbërrijnë nëVjen e ndalojnë këtu tek këmbët e Se-meringut, duhet të arrijnë pa ndër-prerje e të kalojë nëpër male e të kapindetin në Venecia! Por, kjo nuk ishte elehtë, duhej shumë punë për të bërëkëtë projekt gjigand realitet. Ai, krenare me besim tek vetja e tij, e pranoi sedo ta bënte realitet. (vijon)

Kemi dëgjuar tëflitet së fundmipër "BeneluksinBallkanik".

Ju lutem, a mund të na tregoni diç-ka për historinë e këtij konceptidhe kush janë mbështetësit krye-sorë të tij?

Së pari, mendoj t'ju paraqes kon-tekstin historik kur lindi BeneluksiBallkanik. Siç mund ta dini nga his-toria, me shpërthimin e të ashtuqua-jturës "Luftëra Ballkanike" 1912-1913, Ballkani hyri në ujërat eturbullta dhe destabilizuese, qetësimii të cilave nuk u arrit as me afrimin eshekullit të 21. Si rezultat i këtyreLuftërave Ballkanike, u eksperimen-tua me shtetet kombëtare. Ato ushtrinë nëpërmjet anekseve territori-ale në dëm të vendeve fqinje. Kështuprej një shekulli, Ballkani vazhdon tëjetojë me politikat kombëtare, kursekufijtë e rinj me ekspansione të dhun-

shme territoriale mbesin një burimdestabilizimi. Që atëherë, marrëdhëni-et ndërfqinjësore (kushti kyç politik ikërkuar nga BE-ja) u dobësuan aqshumë sa secili ishte kundër secilit nërajon. Në të kaluarën, kufijtë u kthyennë prioritete për vendet. Gjeografitë ereja u përpiluan e u ripërpiluan dheshtetet e reja u krijuan. Por, njëgjeografi e tillë e limituar nuk ishte eaftë të përtypte një histori kaq tërëndë. Kështu, gjatë shekullit të kalu-ar në Ballkan, siç kam shkruar nëlibrin tim të fundit mbi Gjeopolitikëne Zgjerimit të BE-së, (Bruksel, 2010),ekzistoi një përplasje e vazhdueshmemidis gjeografisë dhe historisë. Kësh-tu pyetjes suaj, do t'i përgjigjesha mepyetjen time: A duhet që luftërat përterritore si ato të shekullit të 19-të e20-të të vazhdojnë edhe në shekulline 21-të? Apo në vend të ndërrimit tëkufijve duhet të ketë përpjekje për t'ibërë ato relativë? Një shekull luftërapër territore në Ballkan provoi se ten-

dencat për të krijuar shtete kombëtaretë pastra nuk patën sukses. Ato sollënveç tragjedi. Me qëllim mënjanimin epërsëritjeve të "historive të kufijve" nëBallkan edhe në shekullin e 21, unëpropozova në 1998 modelin BAFTA(Balkans Area of Free Trade Agree-ments) - Zona Ballkanike e Mar-rëveshjeve të Tregtisë së Lirë. Me anëtë të cilit bëra një përpjekje të ofrojanjë model ndryshe, ku kufijtë nukndryshojnë por ato bëhen relativë, tëhapur dhe të lirë për qytetarët, pro-duktet, monedhat dhe shërbimet ekatër vendeve: Shqipëri, Maqedoni,Kosovë dhe Mal i Zi. Kjo është pak ashumë Beneluksi Ballkanik, që uparaqit dy vite para prezantimit tëPaktit të Stabilitetit për EuropënJuglindore. Por për shkak tërrethanave të luftës në fund të viteve'80 dhe me ekzistencën e vetëm dyvendeve sovrane, kjo ide u la për t'u ri-aktivizuar në një fazë më të mëvon-shme. (gazeta shqiptare)

KARL GEGA, INXHINIERI ME GJAK SHQIPTARI QË HABITI BOTËN

Të pamundurën e bëri realitet

THEKSE: BLERIM REKA, PROFESOR NË UEJL

Mes për mes (ndonjëherë edhe anash)

"Fik se fik, kaja nonën me muzik"

Me apo pa muzikëtashmë dihet seshqiptarët për disadekada do të bëhenpopulli më i madh nëBallkanin Perëndimor.Kjo është nënvizuar nënjë hulumtim të bërënga Banka Botërore (tëpublikuar në fillim tëkëtij vitit), ku tëdhënat flasin se vetëmnë shtetet ku jetojnëshqiptarët ështëregjistruar rritjenatyrore të popullsisë

Përplasje midis gjeografisë dhe historisë

Karl Gega erdhi në jetë me 10 janar 1802 më Venedik. Babai i tij, Antonio dhe nënaMarija, ishin të lumtur atë dite e nuk e dinin që ky fëmijë, do të bëhej i famshëm e dot'i sillte qytetërimit europian atë që u quajt nga bashkëkohësit e "pamundur"

KohaE PREMTE

19 PRILL|2013|

"Nuk mund të jap përgjigje përmes mediave. Nëse dikush më jep një ofertë të tillëzyrtarisht, unë personalisht atij do ti përgjigjem drejtpërdrejt nëse do ta pranoj osejo atë ofertë", u përgjigj shkurt Andov 3Aktuale

Athinë, 18 prill - Gjerma-nia dhe SHBA-ja po krye-jnë presion në Kombet eBashkuara që të intensi-fikohen negociatat përzgjidhjen e emrit të Maqe-donisë, me qëllim që ven-di sa më shpejt të afrohetdrejt BE-së, zbulojnë disaburime diplomatike nëAthinë. Analistët grek ko-mentojnë se skenari i tillënuk është inkurajues përGreqinë, sepse dëshirat eBerlinit dhe Uashingtonitpër inkuadrimin e Shkupitnë Union pa u zgjidhurçështja për emrin, do ta

sjellë Greqinë në një pozitëshumë të vështirë, e cilakëtë çështje një kohë tëgjatë e shfrytëzon për ar-ritjen e këtyre qëllimeve.Sipas disa informacioneve,gjermanët gjoja dëshirojnëtë krijojnë protektoratekonomik në Ballkan dhepër shkak të varësisëekonomike të Greqisë ngaBerlini, Athina nuk do tëketë hapësirë për të rezis-tuar. Në këtë mënyrë nëGreqi tani po krijohet njëklimë tjetër në lidhje me

çështjen për hapjen e ne-gociatave inkuadruese tëMaqedonisë me BE-në dhepër emrin kushtetues tëvendit tonë, lajmëroi kor-respondenti i MIA-s ngaAthina. Mediat greke pub-likojnë informacione tëcilat i marrin nga burimetë paemëruara në MPJ-nëdhe qeverinë greke, meqëllim që të ofrojnë njëfarëreagimi nga autoritetet eMaqedonisë të cilin pastajdo ta interpretojnë nëmënyrë personale dhe do

të akuzojnë për mungesëne vullnetit, jokooperativitetdhe jokonstruktivitet ngaana e Shkupit zyrtar. Nëinformacionet e fundit qëpo publikohen në Greqi,fakti i vetëm relevantështë se "raporti i fundit ieurokomisarit ShtefanFyle përmban komenteshumë pozitive për vendinfqinj dhe drejtohet në atëse në takimin e Këshillitpër punë të përgjithshme

të BE-së që do të mbahetmë 22 prill do të ketëndonjë zhvillim". Në lidhjeme negociatat për emrin,të cilat për momentin janëmë të lidhura me procesitnë BE, "To Vima" dje nëmënyrë të hapur kashkuar se "balanca mo-mental është delikat dhesecili gabim mund takthejë presionin ndajAthinës në kohën kurQeveria konsideron se tërë

ngarkesa për përgjegjës-inë për qorrsokak ia kabartur Shkupit".

Disa burime të Komi-sionit Evropian gjoja kanërekomanduar durim përpropozimin më të ri tëNimicit edhe krahas faktitqë propozime të ngjashmepër emrin paraprakishtGreqinë e kanë sjellë nënjë pozitë të papërshtat-shme dhe i ka hedhurposhtë.

Arben ZEQIRI

Shkup, 18 prill - Nga 12emra të propozuar, asnjënuk ka mundur të ulet nëkrye të Komisionit an-ketues për hetimin e ngjar-jeve të 24 dhjetorit të vitittë kaluar, para dhe gjatëmiratimit të Buxhetit përvitin 2013, kur deputetët eopozitës dhe gazetarët ularguan nga pjesëtarët esigurimit të Parlamentit,ndërsa jashtë godinëszhvilloheshin protesta ngatë dyja taborët, pushtetidhe opozita maqedonase.Komisioni në fjalë ështëdhe një nga obligimet qëka marrë vendi pas mar-rëveshjes së 1 marsit mesVMRO-së dhe LSDM-së,me ndërmjetësim të fak-torit ndërkombëtarë, që sëfundmi u përmend edhenë Raportin e jashtëzakon-shëm për Maqedoninë tëprezantuar nga komisaripër zgjerim i BashkimitEvropian, Shtefan Fyle.

Rezultatet e para nga punae këtij Komisioni duhet tëdalin në fillim të muajitqershor, para publikimit tëRaportit vjetor të Komi-sionit Evropian për pro-gresin e Maqedonisë, ndër-sa dy partitë më të mëdhanë vend, VMRO dheLSDM, me ndërmjetësimtë presidentit të shtetitGjorgje Ivanov, nuk arri-jnë të zgjedhin anëtarin epestë, njëherësh kryetar tëkëtij Komisioni, i cili duhettë jetë ekspert ipranueshëm për të dyjapalët. Jozyrtarisht, mëso-het se deri më tani, janëshqyrtuar 12 propozime,por asnjë pre tyre nukështë zgjedhur për shkaqetë ndryshme. Disa nga em-rat e propozuar kanë qenëtë papranueshëm për

njërën ose për palën tjetër,ndërsa 3 prej tyre edhe psekanë qenë të pranueshëmpër dy partitë, vetë person-at e propozuar kanë re-fuzuar të marrin një de-tyrë të tillë. Një nga emrate spekuluar në opinion kaqenë edhe ai ish-kryetarittë Parlamentit, Stojan An-dov, por vet ai mohon tëketë pranuar ndonjë ofer-të konkrete. "Zyrtarishtnuk kam marr asnjë ofer-të ose propozim ngaaskush dhe nga asnjëpalë. Edhe unë kamdëgjuar vetëm përmes me-diave se qenka përmenduremir im, por mua s'më kathënë askush asgjë", thaAndov për gazetën "Koha".Ai nuk mundi të përgjigjetas në pyetjen nëse do tëpranonte një detyrë të tillë,

nëse dy partitë merrenvesh paraprakisht. "Nukmund të jap përgjigjepërmes mediave. Nësedikush më jep një ofertë tëtillë zyrtarisht, unë per-sonalisht atij do ti përgjig-jem drejtpërdrejt nëse dota pranoj ose jo atë ofertë",u përgjigj shkurt Andov.Pengesa kryesore për zg-jedhjen e Andovit në kryetë Komisionit hetues përngjarjet e 24 dhjetoritduket se është LSDMopozitare, prej ku thonë seemër i tij është vetëmspekulim, por megjithatësekretari i kësaj partie, An-drej Petrov, e cilëson si tëpapërshtatshëm ish-part-nerin e koalicionit opozi-tar, i cili së fundmi doli nëopinion me kritika të ash-pra ndaj liderit të opozitës

maqedonase, Branko Cër-venkovski. "Andov është ipapranueshëm për kryetari atij Komisioni. Nukmundet një kolumnist tëzgjidhet në atë vend. Ai dotë jetë një Komisionekspertësh dhe aty duhenjuristë dhe ekspert, e jokolumnist", tha Petrov. Kyi fundit pohon për gazetën"Koha" se për momentin,çështja ka mbetur pezullpasi ende nuk ka asnjëemër të ri konkret as ngapartia e tij e as nga VMRO.Megjithatë, Andrej Petrov,i cili është negociatorikryesor i LSDM-së me ho-mologun e tij nga VMRO,shprehet optimist se do tëgjejnë anëtarin e pestë dhedrejtuesin e Komisionit, icili deri në qershor do tëarrijë të përpilojë edhe ra-portin e parë lidhur me ng-jarjet e 24 dhjetorit 2012në Parlament.

"Nuk e dimë kur do tëtakohemi. Nuk kemi përmomentin ndonjë propoz-im konkret për tu ulur dhepër ta shqyrtuar. Deri mëtani ka pasur disa emradhe për disa prej tyre ështëarritur konsensus, porvetë ata për arsye person-ale kanë refuzuar ofertën.Për disa kandidatë nukkemi arritur konsensus,

nuk kanë qenë tëpranueshëm ose për neose për VMRO-në. Kemishpresa se gjatë kësaj peri-udhe do të gjendet njëkryetar që do ti përvishetkësaj pune. Kjo është njëdetyrë që e kemi marrëedhe para faktoritndërkombëtarë dhe pat-jetër duhet ta përfundojmënë afat të caktuar", thaPetrov. Ai nuk pranoi tësaktësojë se sa kandidatëderi më tani janëpropozuar, pasi kështu,thotë ai, janë dakorduarme dy negociatorët e tjerënë këtë nismë, sekretarin eVMRO-së, Kiril Bozhinovs-ki dhe Boris Josifovskin,sekretar gjeneral i kabi-netit të presidentit GjorgjeIvanov. Nga VMRO kanëqenë të pakapshëm për tëdhënë hollësi rreth punëspër formimin e Komisionitnë fjalë. I pakapshëm kaqenë drejtori i zyrës përkomunikim, Ilija Dimovskii cili bashkë me Bllagorod-na Duliq, janë dy anëtarëttanimë të zgjedhur tëKomisionit, të propozuarnga VMRO. Dy anëtarët etjerë në Komisionin an-ketues të propozuar ngaLSDM, janë RenataDeskovska dhe LubomirFërçkovski.

Raporti pranveror i shpallur nga ana e eurokomisarit për zgjerim Shtefan Fyleu shndërrua në përpjekje të hapur që Maqedonia të dalë "e pastër" në lidhjetë plotësimit të kritereve dhe çështjeve evropiane për marrëdhënie të mirafqinjësore, shkruan sot "Etnos". "Komisari nuk i fsheh ndjenjat e tij miqësorendaj Shkupit në raportin për të cilin të hënën do të diskutojnë 27 ministrat epunëve të jashtme të BE-së në Këshillin për punë të përgjithshme, konstaton'përparim' në të gjitha çështjet në lidhje me IJRM dhe tenton ta ndryshojëfotografinë me theksimin e 'impulsit të ri' në procesin në të cilin ndërmjetëson Nimici. Raporti iFyles pritet të arrihet si mjet për presion ndaj Greqisë që t'i pranojë propozimet e Nimicit, të cilatlëshohen nga pozitat greke", konkludon gazeta. Gazeta akuzon se Fyle "një kohë të gjatëorganizon mënyrë se si ta rrumbullakosë qëndrimin grek, duke shpresuar se do të jetë nëmundësi që të imponohet formulë, e cila përkohësisht do ta zëvendësojë referencën IJRM dhedo ta detyrojë Greqinë të pranojë anëtarësim të vendit në NATO dhe hapje të negociataveinkuadruese me BE-në".

RAPORTI I FYLES PRESION NDAJ GREQISË

ANDREJ PETROV

Andov është i papranueshëm përkryetar i atij Komisioni. Nuk

mundet një kolumnist të zgjidhet në atëvend. Ai do të jetë një Komision ekspertëshdhe aty duhen juristë dhe ekspert, e jokolumnist

Rritet presioni ndërkombëtar për kontestin e emrit

Edhe gjermanët kundër AthinësAnalistët grek komentojnëse skenari i tillë nuk ështëinkurajues për Greqinë,sepse dëshirat e Berlinitdhe Uashingtonit përinkuadrimin e Shkupit nëUnion pa u zgjidhur çështjapër emrin, do ta sjellëGreqinë në një pozitëshumë të vështirë, e cilakëtë çështje një kohë tëgjatë e shfrytëzon përarritjen e këtyre qëllimeve

Shqyrtohen 12 emra, Andov i papranueshëm për LSDM

Mungon vetëm kryetari Formimi i Komisionitanketues për ngjarjet e 24dhjetorit në Parlament, kangecur për shkak tëdështimit në gjetjen eanëtarit të pestë dhekryetarit të këtij Komisioni.Deri më tani mësohet sejanë shqyrtuar 12 emra,disa prej të cilëve edhe vetëkanë refuzuar ofertën.Stojan Andov, i cili u përfolsi kandidat i mundshëm,thotë se nuk ka marrë asnjëofertë, ndërsa nga LSDM,përveç që mohojnë të ketëqenë në listën e tënominuarve, thonë se aiështë i papërshtatshëm

Koha

4KohaE PREMTE19 PRILL |2013|

Paralelet e teknikës, në kuadër të cilave formohen edhe paralelet emjekësisë, nuk kanë në dispozicion sallë për edukatën fizike. Të njëjtënmungesë e kanë edhe nxënësit e paraleleve shqipe të ekonomisë Aktuale

Ilir IVANOVSKI

Shkup, 18 prill - Sfidat esigurisë, kanosjet dherreziqet me të cilat për-ballet Republika e Maqe-donisë në afat më të gjatë,sfidat e ndërlidhura mesigurinë e Rajonit dheZonës euroatlantike,sfidën e rrugës tonë drejtintegrimit të plotfuqishëmnë NATO dhe në BE, dhesi Republikë e Maqe-donisë kontribuon drejtpërballjes me sfidat ak-tuale të sigurisë në ra-jonin euroatlantik. Këtoishin temat, në të cilatështë fokusuar ministri iMbrojtjes, Talat Xhaferi

sot në tryezën e rrumbul-lakët me temë "Sfidat esigurisë të Republikës sëMaqedonisë në vitin2013", të mbajtur nëFakultetin për Siguri nëShkup. Sipas Xhaferit,disa sfida të sigurisë,rreziqe dhe kanosje nukmundemi t'i identifikojmë

si kërcënime të drejtpër-drejta mbi bazë na-cionale, por zakonishtshikohen dhe identifiko-hen si kërcënime sipasprosperitetit ekonomikdhe cilësisë së jetesës sënjerëzve. Bota e sotmebashkëkohore, nënvizoiai, karakterizohet me

ndryshime të shpejta,komplekse dhe dinamikedhe përballet me kanosjetë reja asimetrike dherreziqe të cilat janë nërritje. "Terrorizmi, krimitransnacional i orga-nizuar, lufta nga gjenera-ta e katërt, proliferimi iarmëve për shkatërrim në

masë, radikalizmi fetardhe ekstremizmi, migra-cioni ilegal, shtete josta-bile dhe jofunksionaledhe sulmet kompjuterikejanë vetëm një pjesë etyre. Në sfidat moderneglobale, tha mes tjerash,mund të numërohet edhendërvarësia financiarebotërore që u pasqyruaedhe përmes krizës nga

viti 2008", është shpre-hur ministri Xhaferi.Nevoja për siguri sotështë universale, pasi as-një vend, theksoi ministri,nuk mund të jetë kompleti izoluar nga sfidat e rejatë sigurisë.

"Pritet që në 10 vitet eardhshme dhe më vonë,sfidat e sigurisë të mani-festohen në disparitetin

Parlamenti i Maqedonisë miratoi propozim-vendimin eqeverisë për dërgimin e anëtarëve të armatës sëMaqedonisë për pjesëmarrje në operacionin paqësor tëBashkimit Evropian në Bosnja e Hercegovinë EUFOR, ALTEA.Në drejtim të thellimit të bashkëpunimit edhe kontributi ivendit për operacionin paqësor i udhëhequr nga BashkimiEvropian, Maqedonia e vazhdon pjesëmarrjen në EUFOR,ALTEA në Bosnja e Hercegovinë. Do të dërgohet edhe njëekip mjekësor në përbërje të dhjetë anëtarëve të armatësdhe një oficer këshilltar juridik për punë në komandën eEUFOR-it. Anëtarët e ARM-së dërgohen në periudhë prejgjashtë muajve prej muajit maj të vitit 2013, kur ështërotacioni i parë vjetor dhe nga nëntori i vitit 2013 kur ështërotacioni i dytë vjetor, ndërsa këshilltar juridik do tëdërgohet nga qershori përkatësisht në dhjetor të këtij viti.

VAZHDON PJESËMARRJA NË ALTEA

Shkup, 18 prill - Ministri i Punëve tëJashtme, Nikolla Poposki, do të marrë pjesënë Forumin global të sigurisë "GLOBSEC"në Bratislavë prej të premtes deri më 20prill, në organizim të Komisionit atlantiksllovak të Këshillit atlantik të SHBA-së. Siçkumtoi MPJ, Forumi global i sigurisë"GLOBSEC" konsiderohet për një nga fo-rumet udhëheqëse për politikë të jashtmedhe siguri në Evropën Qendrore. Me pjesë-marrjen e rreth 500 pjesëmarrësve nga mëshumë se 40 vende, Forumi përmes prizmësqendrore-evropiane e rrumbullakon debatinstrategji që e definon axhendën transat-lantike të jashtme politike dhe të sigurisë.Në fokusin e Forumit të sivjetshëm GLOB-SEC do të jenë çështjet që janë qendrore përbashkëpunimin transatlantik dhe rajonal.Panelistët do të diskutojnë për të ardhmene NATO-s, disenjin e ri institucional të BE-së dhe krizën ekonomike globale.

Ata, gjithashtu, do të angazhohen nëdebate për karakterin e bashkëpunimit qen-dror-evropian në fushën e mbrojtjes dheenergjetikës. Nga temat tjera aktuale, që dotë diskutohen në GLOBSEC veçohen: "Am-biciet bërthamore të Iranit", "Roli iardhshëm i Evropës në Azi", si dhe "Sfidate pragut evropian juglindor". Ministri Nikol-la Poposki është parashikuar të drejtohet nëpanelin me temë "Ri-energjizimi i zgjerimittë BE-së në Ballkanin Perëndimor", i cili dotë mbahet më 19 prill. Pjesëmarrje në këtëpanel do të marrin komisioneri për zgjerimpranë KE-së, Shtefan Fyle, ministri i Punëvetë Jashtme i Kosovës, Enver Hoxhaj, ish-kryeministri i Republikës së Sllovakisë,Mikulash Zurinda, si dhe përfaqësues tëtheksuar të sektorit joqeveritar nga rajoni.

Laura PAPRANIKU

Shkup, 18 prill - Në qershortë këtij viti do të mbushinplot 13 vite që punojnë tëndarë prej shkollave amëmegjithëse i plotësojnë tëgjitha kushtet për të funk-sionuar si shkolla në vetejanë ende në varësinë ju-ridike të shkollave maqe-donase. Paralelet shqiptaretë shkollës së mesmeekonomike "Pero Nakov" dheshkollës së mesme teknike"Nace Bugjoni" të Ku-manovës funksionojnë tëndara edhe fizikisht, pra nëobjekte të ndryshme prejshkollave maqedonase, kup-tohet në mungesë shumë mëtë madhe të kushteve për njëshkollim të standardevebashkëkohore. Parë nganumri i nxënësve, shkollat emaqedonasve në Kumanovëjanë më të vogla se shkollatku mësojnë nxënësit shqip-tarë, mirëpo vazhdojnë t'i

drejtojnë ato. Të gjitha kërke-sat për pavarësimin e para-leleve të mesme me mësimnë gjuhën shqipe kanë rënënë vesh të shurdhër deritani. Para përfundimit tëkëtij viti shkollor, përgjegjësite paraleleve planifikojnë tëriaktivizojnë edhe një herëkërkesat në fjalë dhe të njëj-tat t'ia dërgojnë Këshillit Ko-munal të Kumanovës. SipasNexhbedin Saliut, pritetvetëm të konstituohetKëshilli Komunal dhe men-jëherë pas kësaj, do të dërgo-jnë kërkesën në adresë tëKëshillit.

"Planifikojmë që të riak-tivizojmë edhe një herëkërkesat për pavarësimin eshkollave shqipe në Ku-manovë dhe do ta dërgojmëkërkesën menjëherë, këtoditë, posa të konsolidohetKëshilli Komunal. Shpreso-jmë se kësaj here do të gje-jmë mirëkuptimin e Këshillitpër të miratuar kërkesat

tona", shprehet Saliu. Ështëshumë e rëndësishme që tëmos humbet kohë në proce-durat të cilat duhet të kalo-hen në organet komunale meqëllim që vendimet e KëshillitKomunal t'i përcillen Min-istrisë së Arsimit para mua-jit shtator. Fjalën e fundit,për pavarësimin e shkollave,sikurse dihet, e ka MASH-i.Mungesa e pavarësimit tëshkollave të mesme shqipenë Kumanovë, padyshim seështë rezultat i mungesës sëvullnetit politik të MASH-it,apo e mosvënies së tyre nëlistën e prioriteteve.

Gjashtë vitet e fundit, al-ibia kërkohej sa herë te de-centralizimi i arsimit, pranevojës që kërkesa të kësajnatyre të vijnë nga komunadhe jo direkt nga shkollat.MASH ka mundur t'i japëfund vasalitetit të shkollavenë Kumanovë edhe parandryshimit të ligjeve arsi-more në frymën e decentral-

izimit të tyre, ashtu sikurseka mundur të gjejë formatjera të vetiniciativës të cilatMASH i përdorë me shumësukses kur pavarëson dhethemelon shkolla maqe-donase me nga 2 paraleledhe 50 nxënës. Përveç kësaj,paralelet shqipe shkollës

NEXHMEDIN SALIU

Planifikojmë që tëriaktivizojmë edhe

një herë kërkesat përpavarësimin e shkollaveshqipe në Kumanovë dhe dota dërgojmë kërkesënmenjëherë, këto ditë, posa tëkonsolidohet KëshilliKomunal. Shpresojmë sekësaj here do të gjejmëmirëkuptimin e Këshillit përtë miratuar kërkesat tona

Koha

Xhaferi për sfidat e sigurisë së Maqedonisë

Të gjithë kanë nevojë për siguri"Terrorizmi, krimitransnacional i organizuar,lufta nga gjenerata ekatërt, proliferimi i armëvepër shkatërrim në masë,radikalizmi fetar dheekstremizmi, migracioniilegal, shtete jostabile dhejofunksionale dhe sulmetkompjuterike janë vetëmnjë pjesë e tyre", ka thënëministri Xhaferi

Koha

Poposki nëBratislavë

Përgjegjësit e paraleleve shqipe në Kumanovë kërkojnë pavarësim

13 vite vasalitet

Mungesa e pavarësimit tëshkollave të mesme shqipe nëKumanovë, padyshim se ështërezultat i mungesës së vullnetitpolitik të MASH-it, apo e mos-vënies së tyre në listën eprioriteteve. Nuk është më pakfajtore politika që ka ndjekurpushteti lokal. E megjithatë,përgjegjësi i paraleleve tëteknikës, Nexhbedin Saliu thotëse do të përsërisin edhe njëherë kërkesën për pavarësim,tani së shpejti

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Megjithatë, ekipet policore nuk kanë arritur të ndalojnë shqiptarin e përfshirënë skemën e mashtrimit, 29-vjeçarin, Alen Jegeni, dhe sllovenin Mitja Valiq,kundër të cilëve rëndon akuza e kryerjes së më shumë veprave penale 5Aktuale

mes të ardhurave dhe shpenzimeve,mosbarazpesha kronike fiskale, rrit-ja e efekteve të kopshtit të qelqtë,kriza në furnizimin me ujë, përhap-ja e pakontorlluar e armëve përshkatërrim në masë, disbalanci ipakontrolluar në sundimin messhteteve të dobëta dhe të fuqishmedhe shtrirja e gjerë e urrejtjeve et-nike dhe fetare mes popullatës, tëcilat e ushqejnë terrorizmin". Sipasvlerësimit të NATO-s, theksoiXhaferi, globalizimi, sfidat e sigurisëtë sapoparaqitura, burimet përjostabilitet dhe konfliktet potencialesë bashku me kërcënimetekzistuese dhe sfidat, do të vazhdo-jnë të kontribuojnë për mo-sparashikueshmërinë e rrethimit tësigurisë të Rajonit euroatlantik dheRajonit të Evropës Juglindore. "Sotnë Rajon akoma dominojnë sfidat esigurisë të ndërlidhura me sigurinënacionale dhe implikimet e tyrerreth stabilitetit rajoanal, Diçka përtë cilën të gjithë dakordohen ështëse e ardhmja e Ballkanit është nëBE dhe në NATO", konsideron min-istri i Mbrojtjes. Ai mendon se edhekrahas perspektivave euroatlantiketë vendeve të Rajonit, NATO-ja dheBE-ja kanë ende punë të papërfun-duara, të cilat janë të ndërlidhurame sfidat aktuale të sigurisë dhevendet nga Rajoni, e të cilave duhett'u kushtohet vëmendje më e mad-he si: stabiliteti, pajtimi, kapërcimii nacionalizmit dhe jotoleranca, sidhe promovimi i mirëkuptimit tëndërsjellë dhe dialogut politik,sundimit të drejtësisë dhe respek-timit të të drejtave të pakicave dhetë drejtave të njeriut.

teknike dhe ekonomike në Kumanovëkishin mundur të fitojë pavarësinëedhe në vitin 2010, kur kjo u bë megjimnazet "Sami Frashëri" në Ku-manovë dhe "Ismet Jashari" nëLikovë. Mirëpo, ekonomia dhe tekni-ka nuk hynë në "listën e shkollave meprioritet" për mos prishur balancimetnik të listës, që atëherë ishte për-piluar nga ish-ministri Nikolla Todrovdhe zëvendësja e tij, Lindita Qazimi.Pas asaj kohe, sigurisht se janëpavarësuar dhe themeluar shkolla tëtjera, mirëpo vetëm për maqedona-sit.

Në vitin shkollor 2013/2014, nëKomunën e Ilindenit në Shkup do tënisë punën për herë të parë një shkol-lë e mesme me dy paralele. Ndërkaq,39 paralelet shqipe të teknikës dhe 31paralelet e ekonomisë në Kumanovërrezikojnë të mbesin edhe më tej nëvasalitetin e shkollave maqedonase.Përgjegjësit e paraleleve shqipe tëekonomisë, thonë se punojnë nëkushte të mira. "Ka katër vjet që gjen-demi në objekte të reja në hapësirat eish-kazermës dhe punojmë në kushteshumë të mira", pohon pedagogiaGëzime Ajdini, ndërsa thotë se nëvitin shkollor 2012/2013, janë tëregjistruar 820 nxënës. Në shkollënamë, ku mësimi zhvillohet vetëm nëgjuhën maqedonase, është i njëjtënumri i paraleleve, mirëpo pak më ivogël numri i nxënësve që mësojnëaty. Te paralelet e teknikës, dallimi inxënësve shqiptarë dhe maqedonasështë dukshëm më i madh.Përgjegjësi Nexhbedin Saliu, thotë sejanë 39 paralele me mësim në gjuhënshqipe dhe 34 me mësim në gjuhënmaqedonase. Përveç kësaj, 1160nxënësit shqiptarë mësojnë në kushtetë rënda dhe mungesë hapësirash.Ata, ndajnë me gjimnazin "SamiFrashëri" objektin e ish-KombinatitIndustrial Bujqësor, i cili gjenden nëvend jo të përshtatshëm. Nisur ngakjo, kërkesës për pavarësim Saliuthotë se do t'i bashkëngjisin edhekërkesën për sigurimin e një objekti tëri dhe për sigurimin e kushteve më tëmira për mësim. Paralelet e teknikës,në kuadër të cilave formohen edheparalelet e mjekësisë, nuk kanë nëdispozicion sallë për edukatën fizike.Të njëjtën mungesë e kanë edhenxënësit e paraleleve shqipe tëekonomisë.

Shkup, 18 prill - Këshillii prokurorëve publikë tëMaqedonisë në seancëne rregullt zgjodhi njëprokuror publik nëProkurorinë publike tëRepublikës së Maqe-donisë dhe dy prokuro-rë publikë në Prokuror-inë e lartë publike nëShkup. Për prokurorpublik të Maqedonisëështë zgjedhur proku-rorja publike GordanaGjeshkovska, e cila vjennga Prokuroria publikekryesore për ndjekjen ekrimit të organizuardhe korrupsionit. Pro-kurore publike në Pro-kurorinë e lartë publikenë Shkup janë zgjedhurNatalia Tasevska dheAnita Topalova Isajlovs-ka. Të dyja prokuroretvijnë nga Prokuroriapublike kryesore eShkupit, thuhet nëkumtesën e Këshillit tëprokurorëve publikë.Prokurorët publikë tësapozgjedhur sot (epremte) do të japindeklarata solemne paraanëtarëve të Këshillit tëprokurorëve publikë tëRepublikës së Maqe-donisë.

Urim HASIPI

Tetovë, 18 prill - LumiShkumbin në Tetovë edhekëtë vit vazhdon të jetë vendiku kryhen vetëvrasje. Rastimë i ri i vetëvrasjes ështëregjistruar të enjten kur nëujërat e lumit është gjetur evdekur 53 vjeçarja SemeateIsmaili. Sipas policisë sëTetovës, ajo është hedhur nëujërat e lumit Shkumbin nëafërsi të urës tek Spitali Kliniki Tetovës, kurse më pas ujërate kanë bartur rreth 300 metra

më poshtë, deri te lagjja rome,në afërsi të rrugës industri-ale. Kryeshefi i policisë sëTetovës, Shefik Bajrami, thase në trupin e 53 vjeçares nukjanë gjetur shenja dhune."Gruaja 53 vjeçare rreth orës8 e 40 minuta është hedhurnë ujërat e lumit Shkumbintek ura në afërsi të repartit tëKirurgjisë pranë SpitalinKlinik të Tetovës dhe ështëmbytur. Nga ujërat e lumit,trupin e pajetë të saj e kanënxjerrë banorë të kësaj lagjedhe rastin e kanë paraqiturnë Policinë e Tetovës. Nëvendin e ngjarjes kanë dalëekipet e Policisë së Tetovës,gjykatësi hetues, ndihma eshpejtë, të cilët kanë kryerhetime dhe më pas është kon-statuar se bëhet fjalë përvetëvrasje. Në trupin e pajetëtë 53 vjeçares nuk janë gjeturshenja dhune. Të dhënat tonatregojnë se tetovarja një kohëtë gjatë ka vuajtur nga së-mundje psikike dhe në trupine saj nuk është kryer obduk-

sion, por do t'i dorëzohetfamiljes për varrim", thakryeshefi i Sektorit për Punëtë Brendshme në Tetovë, She-fik Bajrami. Vetëvrasja e sëenjtes nuk është e para qëregjistrohet në lumin eShkumbinit. Gjatë vitit tëkaluar në këtë lum u gjetën tëvdekura gra të tjera, ndërsapika e përbashkët e personaveqë vendosin të kryejnëvetëvrasje në këtë lum ështëse ato kanë pasur problemepsikike. Ndryshe, kjo ështëvetëvrasja e katërt brendakatër muajve të këtij viti nërajonin e Tetovës. Krahaskësaj, në rajonin e Tetovësjanë regjistruar edhe tre ten-time për vetëvrasje dhegjashtë tentime për vetëvrasjenë rajonin e Gostivarit.Ndërkohë, shifrat e policisëtregojnë se gjatë vitit të kalu-ar ka pasur 9 vetëvrasje nërajonin e Tetovës dhe 26 ten-time për vetëvrasje. "Prej 9vetëvrasjeve gjatë vitit të kalu-ar, 6 janë kryer me varje nëlitarë dhe tjerët me përdorimtë armës së zjarrit dhe mbytjenë ujë. Katër prej personaveqë kanë kryer vetëvrasje kanëqenë të gjinisë mashkullore,kurse 5 të gjinisë femërore,shumica e moshës mbi 30vjeçare", njoftojnë në Policinëe Tetovës. Nga SPB-ja eTetovës theksojnë se si arsyemë e shpeshtë e vetëvrasjevedhe tentimeve për vetëvrasjekanë qenë mosmarrëveshjetfamiljare, devijimet nervore,dashuria si dhe sëmundje tëndryshme psikike.

Ilir IVANOVSKI

Shkup, 18 prill - Ish-njeriu iparë i Drejtorisë sëKundërzbulimit, SllobodanBogoevski, dy avokatë të njo-hur nga Shkupi, një shqiptarme banim në Shkup, një shte-tas slloven dhe një femërgjithashtu me banim në krye-qytet, janë gjashtë personat qëpërbëjnë grupin kriminal, i cilime manipulime të shumta dhetransferta të shumta parashkanë pastruar mbi një milioneuro. Sipas të dhënave të Min-istrisë së Punëve të Brend-shme, grupi gjashtëanëtarëshështë goditur mëngjesin e sëenjtes, pasi është dokumen-tuar dhe janë siguruar provate nevojshme për pastrimin erreth 63 milionë denarëve, meprejardhje nga Sllovenia.Hetimet policore kanë vërtetu-ar se kjo skemë mashtrimi kafilluar në mars të vitit 2009,pas prishjes së kontratës përshitblerjen e një prone të palu-ajtshme në afërsi të qendrëssportive "Boris Trajkovski" nëkryeqytet, që është lidhur nëvitin 2000, midis firmës "Cen-tral Ballkan Investment CBI"

nga qyteti i Nikozisë, në Qipro,dhe Ministrisë së Urbanizmitdhe Ndërtimit, e cila më vonëka marrë emrin Ministria eTransportit dhe lidhjeve."Mashtrimi kryesor dhe i parëështë bërë me hapjen e njëfirme me të njëjtin emër meatë të Qipros, të cilës i ështështuar vetëm shkurtesa efjalës 'shoqëri me përgjegjësitë kufizuara të një personi'.Më saktësisht, avokati VaskoTomanoviq, i cili ka qenë per-son i autorizuar i firmës qipri-

ote, vetëm tre muaj para pr-ishjes së kontratës për shit-blerjen e truallit në afërsi tëqendrës sportive 'Boris Tra-jkovski', ka hapur një firmëme të njëjtin emër, në xhirol-logarinë e të cilit më vonë janëderdhur rreth 63 milionëdenarë, një pjesë e të cilavegjatë periudhës në vijim, janëtransferuar dhe ritransferuarnë llogarite e disa firmave tëtjera, duke u bërë përpjekje qëpastrimi i parave të mbulohetose fshihet me ofrim shër-

bimesh nga ana e firmave tëpërfshira në këtë rast ose per-sonave fizik", tha Ivo Kotevski,zëdhënësi i Ministrisë sëBrendshme, duke dhënë de-tajet e operacionit të koduar"Agjenti". Sipas të dhënavezyrtare, në kuadër të këtij op-eracioni, mëngjesin e së en-jtes janë vënë në pranga katërnga të dyshuarit për pastrim-in e shumës që kalon një mil-ionë euro. Forcat policore gjatëorëve të para të mëngjesit të sëenjtes kanë vënë në prangaish njeriun e parë të Drejtorisësë kundërzbulimit, SllobodanBogoevski, dy avokatët ngaShkupi, Vasko Tomanoviq dheVllado Peshlikovski, por edhenjë femër që ka ushtruar de-tyrën e administratores sënjërës nga firmat që janë përf-shirë në pastrimin e 63 mil-ionë denarëve. Megjithatë,ekipet policore nuk kanë arrit-ur të ndalojnë shqiptarin epërfshirë në skemën emashtrimit, 29-vjeçarin, AlenJegeni, dhe sllovenin MitjaValiq, kundër të cilëve, poredhe katër të arrestuarve, rën-don akuza e kryerjes së mëshumë veprave penale, siçjanë pastrimi i parave, falsi-fikimi i dokumenteve dhe sh-përdorimi i detyrës zyrtare.

Janë zgjedhur treprokurorë

të ri publikë

Hidhet nga ura në Lumin Shkumbin

Vetëmbytet gruaja me çrregullime psikike

Shkas i vetëmbytjes të 53vjeçares Semeate Imsaili kaqenë çrregullimi psikik. Ajoështë hedhur në ujërat e lumitShkumbin në afërsi të urës tekSpitali Klinik i Tetovës, kurse mëpas ujërat e kanë bartur rreth300 metra më poshtë

Koha

Policia me një operacion të ri

Arrestohet Bogoevski, pastroi 1 milion euro

Sipas të dhënave të Ministrisësë Punëve të Brendshme, grupigjashtëanëtarësh është goditurmëngjesin e së enjtes, pasiështë dokumentuar dhe janësiguruar provat e nevojshme përpastrimin e rreth 63 milionëdenarëve, me prejardhje ngaSllovenia

Koha

6KohaE PREMTE19 PRILL |2013|

Ish-kryetari i Komunës së Gostivarit, Rufi Osmani, ka akuzuar kryetarin eri Nevzat Bejta për revanshizëm politik,ndërsa kjo mohohet kategorishtnga kryetari aktual Bejta Aktuale

Driton ZENKU

Gostivar, 18 prill - Ish-kryetari i Komunës sëGostivarit, Rufi Osmaninëpërmjet një konferencepër shtyp ka akuzuarkryetarin e ri, Nevzat Bejtapër revanshizëm politikndaj punonjësve në ad-ministratën komunale,ndërmarrjen publike dheinstitucionet arsimore, meakuzën se kishte larguar184 punonjës në institu-cionet e lartpërmendura."Në ditën e parë të punëssë tij, në mënyrë shumëprimitive ofendoi dhe kër-cënoi të gjithë të punë-suarit në administratën ekomunës që nuk janë anë-tar të BDI-së duke i kër-cënuar për largim të dhun-shëm nga puna në mënyrëjoligjore. Në kuadër tëkësaj sjellje arrogante mëdatë 17.04.2013 ua ndër-preu kontratat e punës 18-të punësuarve, të cilëtkishin marrëdhënie punederi më 30.06.2013 pa as-një arsyetim juridik. Drej-

tori i përkohshëm i NPK,Memedali Xhaferi urd-hëron verbalisht që tëndërpritet marrëdhënia epunës për 166 punëtor mekontrata në vepër pa kur-rfarë arsyetimi dhe justi-fikimi ligjor", akuzoi Os-mani. I menjëhershëm kaqenë reagimi i kryetarit ak-tual të Gostivarit NevzatBejta."Personat që janëlarguar nga puna, nukkanë qenë në marrëdhënietë rregullt pune dhe atyreu ka skaduar afati i kon-tratës në vepër. Ishkryetari Osmani vazhdonashtu siç vepronte në ak-

tivitetet parazgjedhore, memashtrime, me shpifje, meofendime. Ai përsërimashtron, sepse nukështë larguar asnjëpunonjës i punësuar sipasligjit, por vetëm në rastetkur bëhet fjalë për kontra-ta në vepër dhe me vendimqeveritar. Afati ka përfun-duar, dhe punonjësit tëcilët ai i kishte punësuarpër aktivitete politike,atyre u ka kaluar kontra-ta. Mund të themi lirishtse asnjë punëtor me mar-rëdhënie të rregullt pune,nuk është larguar as ngaadministrata komunale, as

nga ndërmarrjet publike",përgjigjet Bejta.

Në anën tjetër ishkryetari Osmani, akuzoipasardhësin e tij se ka ur-dhëruar kushtëzimin edrejtorëve të shkollave përtë dhënë dorëheqje tëparakohshme."Më datë16.04.2013 në mënyrëverbale, nëpërmjet për-faqësuesit të tij komunal,Bashkim Hasani, ai kakërcënuar drejtorët eshkollave fillore dhe tëmesme për të dhënëdorëheqje pa prezantuarasnjë argument ligjor. Pasrefuzimit të drejtorëve t`i

nënshtrohen diktatit të tijantiligjor, më datë17.04.2013 në mënyrë an-tiligjore lëshohen vendimepër shkarkim të disavenga drejtorët e shkollavefillore dhe të mesme", ushpreh Osmani, dukeprezantuar edhe kopje tëaktvendimeve. Por, sipasBejtës, për drejtorët për tëcilët janë ngritur kallëz-ime penale, nuk mund tëlejohet që të vazhdojnë tëudhëheqin institucione tërëndësishme siç janëshkollat. "Ne u përmba-hemi rregullave ligjore, atodrejtor shkollash të cilët

kanë kallëzime penale nukmund të udhëheqin meinstitucionet shkollore.Ato dihet se ku e kanëvendin. Ne kemi plotëdrejtor shkollash qëngarkohet me kallëzimepenale, dhe ne normal qëdo të kërkojmëshkarkimin e tyre, dhezëvendësimin e tyre meushtrues detyre", tha Bej-ta. Në këtë drejtim ishkreu i Gostivarit Rufi Os-mani përmendi edhendërhyrjen e kryetarit tëkomunës nëpër shkolla,duke urdhëruar ndërpre-rjen e procedurave për or-ganizimin e ekskursionevedhe fotografimin e matu-rantëve. Por, kryetari Bej-ta,i hodhi poshtë këtoakuza duke thënë se këtoorganizime bëhet me fi-nancim të vet nxënësvedhe askush nuk ka tëdrejtë të ndërhyjë nëdëshirën e tyre se në cilënstudio do të donin të fo-tografoheshin, ose në cilinrestorant apo qytet do taorganizonin mbrëmjen ematurës.

RUFI OSMANI

Në ditën e parë të punës së tij, nëmënyrë shumë primitive ofendoi

dhe kërcënoi të gjithë të punësuarit nëadministratën e komunës që nuk janëanëtar të BDI-së duke i kërcënuar përlargim të dhunshëm nga puna Në kuadër të kësaj sjelljearrogante më datë 17.04.2013 ua ndërpreu kontratat epunës 18-të punësuarve, të cilët kishin marrëdhënie punederi më 30.06.2013

NEVZAT BEJTA

Asnjë punëtor me marrëdhënie tërregullt pune nuk është larguar as

nga administrata komunale, as ngandërmarrjet publike. Janë larguar vetëmnë raste kur bëhet fjalë për kontrata nëvepër sepse afati i kontratës ka përfunduar dhepunonjësit të cilët ai i kishte punësuar për aktivitetepolitike tanimë u ka kaluar kontrata

Rivalët vazhdojnë të përplasen

Osmani akuza për revanshizëm, Bejta çdo gjë sipas ligjit

Nëpërmjet një konferencepër shtyp, ish kryetari ikomunës së Gostivarit RufiOsmani, ka akuzuarpasardhësin e tij përrevanshizëm politik, porakuzat janë mohuar ngakryetari Bejta, i cilideklaroi se çdo vendim i tijështë në përputhje me ligjin

Publicitet

Koha

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Izraeli nuk është treg tradicional për Maqedoninë, por për momentin qeveritë edy vendeve negociojnë për nënshkrimin e marrëveshjes për shmangien e tatimittë dyfishtë 7Ekonomi

Shkup, 18 prill - Punimetrreth ndërtimit të kom-pleksit tregtar REM nëTetovë, që është kofi-nancim i kompanisë Ren-ova dhe Elektrometal janënë përfundim e sipër dhe injëjti pritet lëshohet nëpërdorim në pjesën e dytëtë muajit tetor. Kompleksigjenden në hyrje tëTetovës, në afërsi tëTregut të gjelbër. Investi-torët, kompania Renovadhe Elektrometal, të en-jten kanë prezantuar

kompleksin për të cilinkanë investuar 40 milionëeuro, që sipas tyre, ështëinvestim më i madh derimë tash në MaqedoninëPerëndimore. "KompleksiREM kap një sipërfaqeprej 60 mijë metra katrorëdhe përbëhet nga 146banesa, Qendër tregtareme një sipërfaqe prej 12mijë metra katrorë, njëhotel luksoz me 5 yje prej12 katësh, restorant nëpjesën më të lartë tëhotelit dhe 400 vende

parkimi. Hoteli në kuadërtë kompleksit REM, do tëdisponojë 120 dhoma,basen, sallë për fitnes, sal-lë për konferenca dhe dotë jetë i vetmi i këtij lloji nëMaqedoninë Përendimore,kurse do të ndikojë nëzhvillimin e turizmit", thapronari i kompanisë Ren-ova Shefki Idrizi. Sipas Vo-jçe Stojanovski, investitordhe pronar i Elektrometal-it, banesat kanë sistem tëngrohjes dhe të klima-tizuara, ndërsa i posedo-

jnë të gjitha standardetmë të larta të sigurisë. "Dotë ketë monitorim 24orësh në tërë objektin, sis-tem alarmi, ngrohje qen-drore, duke përfshirë radi-atorët në çdo dhomë dhekalorimetrat për matjen esaktë të harxhimit të en-ergjisë eleketrike. Nëkuadër të Qendrëstregtare deri më tashhapësirat e tyre i kanë rez-ervuar marketi i njohur'Ramstor', firma e njohuritaliane Lego, Fiori, dhe

shumë brende të njohurapër kozmetikë, veshmbat-hje dhe Fast foode të njo-hura", tha Stojanovski. Në

këtë qendër pritet që tëpunësohen rreth 40 per-sona nga Tetova dhe mëgjerë. (U.H)

Shkup, 18 prill - Bursat përstudim në universitetet më merenome dhe shkollat e special-izuara nga fusha e arteve finenë vendet e huaja dhe për-fundimi pa pagesë i arsimit tëmesëm në vend janë masat ereja qeveritare për formimkualitativ të arsimimit të qyte-tarëve. Zëdhënësi qeveritarAleksandar Gjorgjiev të enjtennë konferencën për shtyp in-formoi se qeveria në seancën efundit mori vendim që t'ju japëbursa studentëve të cilët do tëregjistrohen në një nga univer-sitetet ndërkombëtare botëroremë me renome ose shkolla tëspecializuara për film, muzikëdhe art figurativ. Bursa sqaroi,do të jetë e plotë dhe do t'i përf-shijë të gjitha harxhimet përparticipimin e studimit dhe përjetesën e studentit. "Studentëttë cilët do ta marrin këtë bursëdo të kenë obligim pas kryerjessë studimeve të tyre të punojnënë Republikën e Maqedonisënë periudhë kohore e cila ështëdy herë më shumë në kra-hasim me kohën që ato e kanëkaluar për studime dhe kryer-jen e arsimit të tyre në univer-sitetet e renomuara ndërkom-bëtare ose shkollë tëspecializuar për të cilën kanëmarrë bursa nga qeveria", thaGjorgjiev. Javën e ardhshmeministri i Arsimit dheShkencës duhet ta shpallëlistën konkrete të univer-siteteve me renome ndërkom-bëtare dhe shkollave të spe-cializuara për të cilat do të vlejëkjo bursë, si dhe kriteret më tëngushta dhe procedurat përaplikim për marrjen e bursësnga ana e studentëve. Paspublikimit të listës do të shpal-let edhe lajmërim për aplikimpër bursa. Qeveria, shtoi zëd-hënësi, mori vendim që nga vitii ardhshëm shkollor2013/2014 të jetë pa pagesëpërfundimi i arsimit të mesëmpër personat të cilët nuk ekanë mbaruar. Kjo vlen përpersonat të cilët e kanë kryervitin e tretë dhe dëshirojnë takryejnë edhe vitin e katërt, poredhe për ata të cilët nuk e kanëshkollën e mesme. (L.P)

Shkup, 18 prill - Mundësitë përinvestim në Maqedoni, për-faqësuesit e drejtorisë të zon-ave zhvillimore industriale tëteknologjisë i prezantuan nëkongresin botëror për indus-trinë automobilistike SAE2013. i cili prej datës 16 deri tëenjten mbahet në Detroid tëSHBA-së. Kongresi është njëringa tubimet më të mëdha të

industrisë automobilistike nëtë cilin çdo vit marrin pjesë mëshumë se 10 mijë pjesëmarrësprej 50 vendeve të botës.Paraqet tubimin më të rëndë-sishëm global të prodhuesvetë automobilave, komponentautomobilistik dhe furnizuesnë industrinë automobilistikedhe paraqet mundësi tëshkëlqyer për realizimin e

takimeve me kompani të rejadhe njohjen me trendetbotërore në këtë sektor. Drejto-ria e zonave zhvillimore indus-triale teknologjike si ekspozuesu paraqit me stendën e tij nëkëtë ngjarje. Në kongres mestendat e tyre ishin paraqiturprodhuesit më të mëdhenj tëautomobilave në botë GenralMotors, Ford, Nisan, Hjundai,

Krajsler si dhe prodhuesitglobalë të komponentëve siDelfi, Zetef, Denso, Magna,Xhonson Kontrolls dhe shumëtë tjerë. Krahas Maqedonisë,promovim të mundësive për in-vestime në vendet e tyre bënëedhe Kanadaja, Italia, KorejaJugore, Hong Kongu dheshumë shtete të tjera nëSHBA.

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 18 prill - Ofrimi i tregjeveindividuale për vendet ballka-nike si treg të përbashkët nëllogari të atyre kombëtare tëcilat janë të vogla dhe joatrak-tive, është një ndër qëllimet eBiznes forumit të dytë ndërkom-bëtar në organizim të biznesklubit Maqedoni-Izrael që të en-jten u mbajt në Shkup. Në fo-rum, tema kryesore në të cilinështë "Ballkani-Rruga alterna-tive nga Izraeli deri në Evropë",marrin pjesë 100 kompani ngaIzraeli, Shqipërisa, Kosova, Sue-dia, Zvicra, Holanda, Rusia,Turqia, Maqedonia, Kroacia,Serbia dhe Bullgaria nga sek-torët Teknologji Informatike-ko-munikuese, Bujqësi dhe indus-tri përpunuese, Burimeripërtërirëse të energjisë,Mjekësi dhe farmaci. "Ideja e fo-

rumit është të promovohet setregu i Maqedonie është i vogëlpër investitorët e huaj apo kom-panitë e mëdha të huaja. Mekëtë dëshirojmë t'i stimulojmëtë gjithë fqinjët tanë nga rajoniballkanik të bashkohemi dhe taofrojmë tregun ballkanik si treginteresant për kompanitë emëdha multinacionale, mes tëcilave dhe atë izraelit" deklaroiEkaterina Dimitrovska, drejtoree përgjithshme e biznes klubitMaqedoni-Izrael në margjinat eforumit. Zëvendësministri iEkonomisë, Hristian Delevbiznes forumin e vlerësoi sishumë të rëndësishëm për fil-limin e bizneseve të reja dhekëmbimin e ideve. "Si Qeveri ipërkrahim ngjarjet e tilla dhe

presim të intensifikohen në tëardhmen, pasi kjo është mënyrae vetme për bashkim të biznes-menëve. Me Izraelin kemimundësi të madhe përbashkëpunim në pjesën e bujqë-sisë dhe energjetikës", thaDelev. Përfaqësuesi i BiznesAleancës së Kosovës, Agim Shai-ni theksoi se në forumin e sotëmmarrin pjesë me 30 kompaniprej sektorëve të ndryshëm meqëllim që ta ngrisin nivelin ebashkëpunimit me Maqedoninëdhe vendet e tjera të cilat janë tëpranishme. "Kosova dhe Maqe-donia kanë marrëdhënie shumëtë mira politike dhe ekonomikeme këmbim të përgjithshëm prejgati 300 milionë euro. Forumi isotëm është mundësi të thel-

lohen marrëdhëniet ekonomikedhe të rritet niveli i këmbimit tëmallrave mes dy vendeve, poredhe me vendet e tjera të pran-ishme", deklaroi Shaini. Ndërko-hë, Odat e biznesit dheekspertët ekonomik kërkojnë qëafaristët shqiptarë më shumë tëshfrytëzojnë forumet e këtillandërkombëtare me qëllim të rrit-jes së biznesit të tyre. "Nevojitetnjë emancipim i vetë bizneseveshqiptare që duhet të dinë serealizimi i takimeve të tillashkon gjithmonë për të mirën etyre, pasi në të shumtën erasteve, vërehet mungesa eduhur e biznesit shqiptar. Ataduhet të shfrytëzojnë në maksi-mum këto takime për këmbimpërvojash, idesh dhe lidhje biz-nesi", thotë kryetari i OdësEkonomike të MaqedonisëVeriperëndimore, MenderezKuçi. Konsulli izraelit i nderitViktor Mizrahi theksoi se Maqe-donia dhe Izraeli kanë marrëd-hënie të shkëlqyeshëm politike,por jo edhe ekonomike. Izraelinuk është treg tradicional përMaqedoninë, por për momentinqeveritë e dy vendeve negociojnëpër nënshkrimin e marrëveshjespër shmangien e tatimit të dy-fishtë, ndërsa bisedohet edhepër nënshkrimin e marrëveshjespër tregti të lirë.

Kompleksi REM në Tetovë, gati në tetor

Maqedonia në Kongresin automobilistik në Detroit

Stamboll, 18 prill - Kompanitëturke nga sfera e energjetikësdhe lëndëve të para mineralejanë të interesuara për inves-time në Maqedoni. Interesin etreguan të enjten në Stamboll nëtakim me ministrin eEkonomisë, Valon Saraçini, i cilipara ekonomistëve të këtij qytetii prezantoi mundësitë dhekushtet për investime në Maqe-doni. Ministri Saraçini ua

prezantoi kushtet për investimenë zonat industriale teknologjikenë Maqedoni dhe beneficionet,si dhe potencialet për investimenë sektoret e energjetikës dhelëndëve të para mineraleveçanërisht lëndët e para min-erale metalike, bakër, ar, argjen-dit, plumbit, xing, mangan,hekur, si dhe lokacionet dheburimet e mundshme në Maqe-doni. "Promovimi i kushteve dhe

mundësive për investime nëMaqedoni para biznesmenëveturq ishte një nga qëllimet krye-sore të kësaj vizite. Përfaqësue-sit e kompanive turke ngaStambolli treguan interes tëmadh për kushtet për investimnë zona, ndërsa si adut shtesë evlerësojnë qasjen më të lehtëderi te tregjet në rajonin e Maqe-donisë. Presim së shpejti edhenjë pjesë nga paralajmërimet të

konkretizohen", deklaroi min-istri Saraçini pas takimit me biz-nesmenët në Stamboll. Përfaqë-suesit e kompanive turke ngaStambolli interes më të madhkanë paraqitur për mundësitëqë i ofron ZTIZH-ja në vend, përçka është paralajmëruar edhevazhdimi i kontakteve në këtëdrejtim, si dhe vizita e delega-cionit të përbërë nga përfaqë-suesit e Odës së vendit.

Bursandërkom-bëtare përarsimin emesëm

Mundësitë për investim para investitorëve turq

Biznes forum ndërkombëtar në organizim të biznes klubit Maqedoni-Izrael

Kosovë-Maqedoni, marrëdhënietë mira edhe në ekonomi

"Kosova dhe Maqedonia kanëmarrëdhënie shumë të mirapolitike dhe ekonomike mekëmbim të përgjithshëm prej gati300 milionë euro. Forumi i sotëmështë mundësi të thellohenmarrëdhëniet ekonomike dhe tërritet niveli i këmbimit tëmallrave mes dy vendeve, poredhe me vendet e tjera tëpranishme", deklaroipërfaqësuesi i Biznes Aleancës sëKosovës, Agim Shaini

Koha

8KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Aktuale

Kur Maqedonia e zë vendin e parë në Evropë për papunësi të lartë sidhe shkallë të varfërisë me mbi 32 për qind, ekspertët thonë se ështëabsurd të kërkosh nga të rinjtë të mos pranojnë të punojnë në të zezë

Qëllohet me 5 plumba një 25-vjeçare

Me gjashtë plumba të qëlluar nëbreshëri, në momentet kur ka qenëmysafire tek fqinjët, është plagosurrëndë një banore e Shkupit, bën të di-tur policia e kryeqytetit. Sipas të dhë-nave zyrtare, bëhet fjalë për 25-vjeçaren me inicialet Gj.D., jeta e tëcilës është rrezikuar rreth orës 2 e20 të mëngjesit të së enjtes, në kohënkur ajo ka qenë në shoqërinë e 37-vjeçares F.I. dhe mbesës së saj, nështëpinë e tyre që gjendet në rrugën"Brskjçka Buna". Hetimet e rastit kanëzbardhur se në momentet kritike njëperson i panjohur i është afruar bal-lkonit të shtëpisë brenda të cilës kanëqenë tre femrat dhe ka qëlluar nëbreshëri gjashtë plumba, të cilët kanëpërfunduar në trupin e 25-vjeçares.Menjeherë pas të shtënave në breshërime një automatik i panjohuri ka brak-tisur vendngjarjen, ndërsa viktima menjë ambulancë të ndihmës së shpejtëështë dërguar në Qendrën spitalore,ku mjekët kanë bërë përpjekje për t'ishpëtuar jetën. Sipas tyre, Gj.D. ështëqëlluar në dorën e majtë, në gjoksin emajtë, me dy plumba të tjerë ështëqëlluar në këmbën e majtë, ndërsa ipesti e ka goditur në kraharor. Sirezultat të gjendjes kritike ajo të enjtenështë transferuar në repartin e kujde-sit intensiv.

Ndalohen 6emigrantë nga

PakistaniPolicia vendase ditëve të fundit kandaluar një tjetër grup emigrantësh,i cili ka tentuar të kalojë ilegalishtkufirin me Greqinë, për të vazhduarrrugën drejt vendeve të BashkimitEvropian. Sipas të dhënave policore,këtë herë është ndaluar një grup tërinjsh nga Pakistani, të cilët kanë ten-tuar të futen në Maqedoni nga vendii quajtur Separacioni, që gjendet nërajonin e Gjevgjelisë. Grupi gjashtëanëtarësh është arrestuar nga ana eekipeve policore të kalimit kufitar tëBogorodicës, i cili gjatë kontrollimit tëemigrantëve ka konstatuar se më iriu midis tyre ka qenë i moshës 20vjeçe, ndërsa më i madhi i moshës 36vjeçe. Ndalimi i tyre është bërë rrethorës 19 e 45 minuta të mbrëmjes sëmërkurë, kur edhe janë shoqëruar nëdhe strehuar në Qendrën transitorenë Shkup.

Rrah të shoqen meinvaliditet para

fëmijëve Një 61-vjeçar do të përgjigjet përdhunën që ka ushtruar ndaj tëshoqes, njofton policia. Rasti në fjalëbëhet akoma më i rëndë duke ditur qëviktima me inicialet S.M., e cilavazhdimisht është keqtrajtuar ngaana e të shoqit me inicialet L.M., ështënjë femër me invaliditet. Sipas poli-cisë, i moshuari pa marrë parasyshgjendjen e të shoqes, pa asnjë arsyekonkrete dhe në sytë e katër fëmijëvetë tyre të mitur, ka rrahur dhe keq-trajtuar të shoqen me grushte dheshkelma, por edhe me nja shkop.Pas nj durimi të gjatë mësohet seviktima ka marrë guximin dhe kakërkuar ndihmën e policisë, e cilaka bërë arrestimin 61-vjeçarit,kundër të cilit më vonë është ngriturnjë padi penale. (I.I)

Kronikë

Zejnulla VESELI

Shkup, 18 prill - Në kushte kurMaqedonia ka shkallë të lartëtë papunësisë prej mbi 36 përqind dhe shkallë të varfërisëprej 32 për qind, ekspertëtekonomik shprehen se është epakuptimtë që qeveria të ini-ciojë projekt përmes të cilitdëshiron të edukojë të rinjtë tëmos punojnë në të zezë. Pro-jekti "Refuzo punën në të zezë"do kishte efekte pozitive vetëmatëherë kur në treg do tëkishte suficit të ofertave përfuqi punëtore, si në sektorinprivat edhe në atë publik,thotë eksperti ekonomikVanço Uzunov. Kur Maqedo-nia e zë vendin e parë nëEvropë për papunësi të lartë sidhe shkallë të varfërisë membi 32 për qind, ai thotë seështë absurd të kërkosh ngatë rinjtë të mos pranojnë tëpunojnë në të zezë. Ai thotë senë momente kur të rinjtë bal-lafaqohen me mungesë të ofer-tave në tregun e punës, kujt-do që do i ofrohej punë, pahezitim do të pranonte tëpunojë pa nënshkruar mar-rëveshje ose pa qenë të paraqi-tur. "Meqë situata e tregut tëpunës në Maqedoni është epalakmueshme, nëse numër imadh i të rinjve do të refu-zonin të punonin në të zezë,atëherë shtrohet pyetja seçfarë do t'ju ofronte Qeverianjë armate prej 30 për qind tëpapunëve, që nuk kanë asfarëtë ardhura si shpërblim përatë që nuk do të pranonin tëpunojnë në mënyrë ilegale",thotë profesori Uzunov.

Ministri i Punës dhe Poli-tikës Sociale, Spiro Ristovski,i pyetur se a mund të pret

Qeveria që të rinjtë të refuzo-jnë të punojnë në të zezë nëkohën kur punësimi mbetetsfidë për secilin, tha se këtënuk e pret nga të gjithë, por tëpaktën këta të rinj të infor-mohet për pasojat dhe dëmetqë u bëhen atyre nga punëd-hënësit që nuk i paraqesin."Nuk themi që të rinjtë të re-fuzojnë të punojnë në të zezë,por se ata nuk duhet tëangazhohen nga punëd-hënësit pa u paraqitur. Unëpersonalisht dhe Qeveria nukpresim se të rinjtë do të refu-

zojnë ofertat të punojnë në tëzezë, por qëllimi ynë është t'iinformojmë se angazhimi ityre në punë pa qenë tëparaqitur nga punëdhënësido të sanksionohet në pajtimme Ligjin për punësim dhesigurim shëndetësor", thaministri Ristevski. Në njëkohë kur me vite në Maqedonipritet për të gjetur një vendepune, sociologu Ali Pajazitithotë se është e vështirë tëdetyrohen të papunën tëheqin dorë nga punësimi në tëzezë. Projekti në esence do të

ishte pozitiv, sikur të mosbëhej fjalë për Maqedoninë ku36 për qind e popullatës ështëe papunë dhe ku secili kërkonmënyrën për të mbijetuar dhepër të siguruar ekzistencën."Është nonsens që të dilet memasa që favorizojnë shtetindhe financat e tij. Është faktse në të njëjtën kohë mbrohetedhe qytetari nga privimi prejsigurisë në punë, nga keqtra-jtimi, arbitrariteti i punëd-hënësit 'të egër' dhe nga paso-jat lidhur me pensionimin,por ama populli thotë se'njeriu që përmbytet kapet përkashte'", thotë Pajaziti. Kurtë rinjtë me vite nuk kanë tëpunësuar asnjë anëtar tëfamiljes dhe jetojnë meçastin, sot për sot, ata nukrezonojnë kthjellur kur famil-ja ka pritje financiare për tëpasur diçka në sofrën e vet,thotë ai.

VANÇO UZUNOV

Meqë situata e treguttë punës në Maqedoni

është e palakmueshme, nësenumër i madh itë rinjve do tërefuzonin tëpunonin në tëzezë, atëherështrohet pyetjase çfarë do t'ju ofronte Qeverianjë armate prej 30 për qind tëpapunëve

ALI PAJAZITI

Është fakt se në të njëjtën kohë mbrohetedhe qytetari nga privimi prej sigurisë në

punë, nga keqtrajtimi, arbitrariteti i punëdhënësit'të egër' dhe nga pasojat lidhur me pensionimin,por ama populli thotë se 'njeriu që përmbytetkapet për kashte

Arrestohetregjisori për

tentimpërdhunimi

Tetovë, 18 prill - Dy va-jza të moshës 16 dhe 17vjet u bënë viktima të ten-timit për sulm seksual ngaregjisori L.B., i punësuarnë Shtëpinë e Kulturës nëTetovë, raporton policia eTetovës. Më 16 prill rrethorës 10:30 në një ngazyrat e shtëpisë së kul-turës "Illo Anteski Smok"-Tetovë, 55 vjeçari ngaTetova i thirri dhe më pasu ofroi kafe dhe filloi tëflas me ato në lidhje menevojat seksuale dhemënyrën e kryerjes. Pasidështoi të bënte diçka menjërën nga vajzat u kthyetek vajza tjetër tek e cilagjithashtu dështoi. Paskësaj, vajzat u paraqitente prindërit e tyre dhe sëbashku me ata e raportu-an rastin në stacioninpolicor të Tetovës. Tetovarii cili u përpoq të kryejsulm seksual u arrestuadhe po zhvillohet procedu-ra e mëtutjeshme, njoftonpolicia e Tetovës.

Maqedonia gjendet në vendine 73-të nga gjithsej 165vende të Indeksit tëdemokracisë për vitin 2012të Ekonomistit. Nga rajoni,më mirë të ranguara janëSerbia (66), Bullgaria (54),Kroacia (50), Greqia (33),Sllovenia (28), ndërsa mëposhtë për nga niveli idemokracisë (sipas këtij In-deksi) kanë Mali i Zi (76),Shqipëria (90), Bosnja dheHercegovina (98). Në majë tëlistës janë vendet skandinave- e para është Norvegjia, e

dyta Suedia, e treta Islanda,e katërta Danimarka. Pastyre vijnë Zelanda e Re (5),?ustralia (6), Zvicra (7),Kanadaja (8), Finlanda (9)dhe Holandia (10). Sipas In-deksit për demokraci tëEkonomistit për vitin 2012,vendi më jodemokratik ështëKoreja Veriore, ndërsa nëfund janë edhe Guineja-Bisao, Çadi, Siria, ArabiaSaudite, Turkmenistan,Uzbekistan. Indeksi e matgjendjen me demokracinë në165 vende, dhe bazohet në

pesë kategori: procesi zgjed-hor dhe pluralizmi, liritëqytetare, funksionimi ipushtetit, participimi politikdhe kultura politike. Maqe-donia nga dhjetë pikët emundshme ka rezultat tëpërgjithshëm 6,16. Për pro-cesin zgjedhore dhe plural-izmin jemi vlerësuar me 7,75,për funksionimin e qeverisëme vetëm 4,64, për particip-imin politik me 6,11, për kul-turën politike me 4,38, ndër-sa notë më të lartë kemi përliritë qytetare, 7,94.

Shkup, 18 prill - Kryetaridhe sekretari i BFI-së, Sulej-man efendi Rexhepi dhe AfrimTahiri kanë qëndruar për viz-itë pune në Çorum të Turqisë,ku janë takuar me autoritetetmë të larta të kësaj zone. Nëkudër të vizitës krerët e BFI-sëkanë marrë pjesë në pro-movimin e dy albumeve " Ilahinga Ballkani" që vjen në bazëtë bashkëpunimit të Bashkë-sisë Fetare Islame dhe Min-

istrisë së Kulturës së Turqisë.Albumet " Ilahi nga Ballkani"janë realizuar nga dy këndue-sit Dr. Abas Jahja, drejtor iSektorit për Kulturë pranëBFI-së dhe Dr. UbejdullahSizikli nga Turqia. Në këtëpromovim para pjesëmarrësvepër këndimet e tyre uparaqitën në gjuhën shqipeDr. Abas Jahja, ndërsa Dr.Ubejdullah Sizikli në gjuhënturke, me çrast të njetit kënd-

uan ilahi në gjuhë tëndryshme si turqisht, shqipdhe boshnjakisht. Në këtëpromovim, fjalë përshëndetësikishte prefekti i Çorumit,Muzafer Kulcu. Në fjalën për-shëndetëse Sulejman ef. Rex-hepi shprehi kënaqësi dhefalënderim të veçantë përmikpritjen, duke thënën mestjerash se në Ballkan ështëruajtur me fanatizëmtrashëgimia kulturore islame.

Ekonomist: Maqedonia e 73-tasipas indeksit të demokracisë

Krerët e BFI-së vizitojnë Çorumin

Kritikohet projekti për punësimin ilegal

Askush s'do punë në të zezë,por të gjithë punojnë

Projekti "Refuzo punën në të zezë"do kishte efekte pozitive vetëmatëherë kur në treg do të kishtesuficit të ofertave për fuqipunëtore, si në sektorin privatedhe në atë publik, thotë ekspertiekonomik, Vanço Uzunov

Koha

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Personat që u shmangen kthimit të kësteve në mënyrë të rregullt, do të përballen me padipërkatëse nga institucioni bartës i projektit. Në fazën vijuese për vetëpunësimet me kreditim,në regjionin e Gostivarit këtë të drejtë e kanë fituar edhe 12 persona të tjerë. 9Aktuale

Driton ZENKU

Gostivar, 18 prill - Një pjesëe konsiderueshme e qyte-tarëve të regjionit të Gosti-varit, të cilët përfituan ngaplani operativ i Qeverisë sëRepublikës së Maqedonisëpër vetëpunësimet mekreditim, nuk arrin nëkohë të kthejnë këstet emjeteve të huazuara ngaana e shtetit. Madje 25 përqind e tyre, ngecin në kry-erjen e obligimit që buronnga marrëveshja para-prake me institucionet eshtetit. Drejtori i Agjencisëpër Punësim në Gostivar,Hisam Hamzai, pohon seproblemet e kësaj natyrejanë evidente, duke shtuarse po punohet nëvazhdimësi që kjo kategorie qytetarëve të kryej nëkohë obligimin e marr ndajshtetit. "Sa i përket planitoperativ të Qeverisë së Re-

publikës së Maqedonisë,për vetëpunësimet mekreditim, vërehet një ngec-je për kthimin e kredivenga ana e atyre që fituankëtë të drejtë. Mund tëthemi se 75 për qind e tyrenë kohë bëjnë kthimin emjeteve të parapara, kursetek pjesa tjetër hasimvështirësi. Jemi dukepunuar që edhe pjesa engelur e tyre të kryej oblig-imin ndaj shtetit dhe të re-alizohet marrëveshja ebërë ashtu siç ështëparashikuar. Jemi afërkësaj", theksoi Hamzai.

Personat që u shman-gen kthimit të kësteve nëmënyrë të rregullt, do të

përballen me padipërkatëse nga institucionibartës i projektit. Në fazënvijuese për vetëpunësimetme kreditim, në regjionin eGostivarit këtë të drejtë ekanë fituar edhe 12 per-sona të tjerë. "Me ciklin etretë për vetëpunësimetme kreditim, të drejtën ekanë fituar dhe tashmë ikanë nënshkruar kon-tratat 12 persona nga Gos-tivari dhe rrethina. Atojanë orientuar në Bankëne Ohrit për t'i marr mjetetdhe për të vijuar me proce-durën e regjistrimit të fir-mave të tyre. Gjatë vitit,për çdo muaj do të ketëshpallje publike për kred-

itime. Prej 1 deri 10 e çdomuaj, çdo i interesuarmund të paraqitet për të fi-tuar të drejtën e këtij kred-itimi", vazhdon Hamzai.Paralelisht me planinqeveritar përvetëpunësimet me kred-itim, vijon edhe plani tjetërpër vetëpunësime me anëtë grandeve të pak-thyeshme nga ana e qev-erisë. Drejtori Hamzai,njofton se në fazën e fundit42 persona e kanë fituar tëdrejtën për marrjen egrandeve qeveritare meqëllim për të filluar mebiznes privat, dhe dukehequr dorë nga Qendrapër Punësim si person i

papunë. "Në bazë të plan-it operativ të Qeverisë sëRepublikës së Maqedonisë,për vetëpunësime me anëtë grandeve, respektivishtmjeteve të pakthyeshme,deri tash nëpërmjet Agjen-cisë për Punësim në Gosti-var, 42 persona e kanë fi-tuar të drejtën për marrjene grandeve qeveritare. Mepersonat në fjalë, brendakohës do të mbahet trajn-im pesëditor ku dhe do tëmësojnë fazën nga idejaderi në realizimin e bizne-sit. Do të pasojnë biznesplanet, respektivisht për-gatitja e biznes planevevarësisht se kush për çkaështë aftësuar dhe me çkamendon ta zhvillojë biz-

nesin e vet. Do të regjistro-hen firmat, do t'i marrinmjetet dhe do të vazhdojnëme punë të mëtejme",deklaroi Hamzai. Projektipër vetëpunësim, legalizi-mi i bizneseve ekzistuese,stimulimet për punësimetë kategorive të veçanta so-ciale janë duke dhënërezultatet e para. Projektifilloi të zbatohet nga viti2008, dhe që atëherë nërajonin e Gostivarit uhapën rreth 300 biznesenë fusha të ndryshme. Nëmesin e firmave që janëpërfshirë në legalizimin eaktiviteteve, ka edhe zyraavokature, ndërmarrjetregtare , biznese shër-byese si dhe zejtare.

HISAM HAMZAI

Me ciklin e tretë përvetëpunësimet me kreditim, të

drejtën e kanë fituar dhe tashmë i kanënënshkruar kontratat 12 persona ngaGostivari dhe rrethina. Ato janë orientuarnë Bankën e Ohrit për t'i marr mjetet dhe për të vijuar meprocedurën e regjistrimit të firmave të tyre. Gjatë vitit,për çdo muaj do të ketë shpallje publike për kreditime.Prej 1 deri 10 e çdo muaj, çdo i interesuar mund tëparaqitet për të fituar të drejtën e këtij kreditimi

Shkup, 18 prill - Në kuadërtë fushatës "Java e jetim-it" që po realizon organiza-ta humanitare "Kalliri iMirësisë" nga Shkupi, nëlokalet e Komunës sëÇairit u realizua debatishkencorë me temë: "Tedrejtat dhe pozita e jetim-it në mes ligjit, feseë dheshoqërisë". Në këtë debat,para një numri të madhtë pranishmëve prezan-timet e tyre i elaboruandr.Ardian Muça, këshill-tarë shtetërorë në Min-istrinë për Punë dhe Poli-tikë Sociale, dr.AvniAvdiu, sociolog dheligjërues në Universitetin ePrishtinës, si dhemr.Bashkim Aliu, teolog.Fillimisht fjalën e mori Dr.Ardian Muça që prezantoidispozitat ligjore dhe ben-eficionet që i parashohinligjet për pozitën dhe roline jetimit në shoqëri. Aitheks të veçantë i vendosifaktit se numri më i madhi familjeve shqiptare as-pak nuk janë të interesuarpër shfrytëzimin e benefi-cioneve që ministria dherregullativat ligjore tëMaqedonisë i parashohinpër kategorinë e fëmijëvepa prindër. Ai bëri thirrjepër të gjithë familjet dhesektorin civil që të jenë mëaktiv dhe mos t'i lënë priv-ilegjet që ua siguron ligji.Pjesë të veçantë gjatëfjalimit të tij ai i kushtoi

edhe adoptimit të fëmijëveqë u kanë humburprindërit e janë prejprindërve shqiptarë, kurseadoptohet nga familjemaqedonase që faktikishtedhe bëjnë asimilimin etyre, pasi se asnjë familjeshqiptare nuk paraqitetpër adoptim të tyre.

Dr. Avni Avdiu që bërinjë qasje të shkëlqyeshmepër aspektin e socializim-it dhe integrimit të je-timëve në shoqëri. Aielaboroi personalitetin ejetimit dhe traumat tëcilat i pësojnë kjo kategorie fëmijëve me vet faktin ehumbjes së prindërve apoedhe qasje që u bëhetatyre nga shoqëria nëpërgjithësi.

Ai vlerësoi lart punën eOJQ-ve që përkujdesenpër këtë shtresë të fëmi-jëve, që veç ndihmave ma-terijale kontribuojnë edhenë socializimin e tyre dhe

përcjelljen e zhvillimitpsikosocial. Panelisti ifundit ishte teologu imirënjohur Mr. BashkimAliu i cili foli për jetimëtnga këndvështrimi fetarislam, duke treguar argu-mente të shumta që shtyl-lat e fesë islame porosinëpër përkujdesin ndaj je-timit, duke e llogariturkëtë veprimtari si një ngaparimet e besimit përmuslimanët.

Mes tjerash, ai tregoiedhe dispozitat dhe rastetse si duhet të jetë sjelljandaj jetimëve. Sipas dis-pozitave islame, nukmjafton vetëm dërgimi indihmave për jetimët, pormë e mira është që jetimëttë merren nën përkujdesjedhe të zhvillohen në ambi-ent normal familjar, sepsekjo jep garancë më tëmadh për zhvillimin nor-mal të personalitetit të je-timit.

Vjollca SADIKU

Dibër, 18 prill - Për katërvite që kur është themelu-ar Shoqata qytetare "1 dol-lar për Dibrën" aktivistëte saj kanë realizuar shumëprojekte. Kjo shoqatë kadhënë një kontribut tëveçantë në sektorin jo-qeveritar, por edhe në drej-tim të bashkëpunimit messhoqatave qytetare të Ko-munës së Dibrës, por edhemë gjerë. Poashtu, nëpër-mjet kontakteve me dias-porën dibrane, e veçmasme shoqatat e diasporës,kontribuoi në realizimin eprojekteve të përbashkëtanë interes të zhvillimit tëDibrës dhe dibranëve.

Kjo, mes tjerëve, utheksua në raportin eShoqatës në Kuvendin zg-jedhor që u mbajt në Qen-drën për kulturë në Dibër.Kryetari i Shoqatës, IlirianFetahu, theksoi se shoqa-ta në kuadër të ak-tiviteteve ka ndihmuaredhe shumë familje di-brane dhe ka kontribuar

në sferën e humanizimit.Por, në raport u theksuafakti se shoqata nuk kaqenë e kënaqur mebashkëpunimin që kapatur me pushtetin ven-dor. Sektori joqeveritar, enë këtë drejtim edheShoqata "1 dollar për Di-brën" jo gjithmonë kanëmarrë përkrahje ngapushteti vendor, gjë qënegativisht ka ndikuar nërealizimin e disa projek-teve që kanë qenë në in-teres të dibranëve.

Në kuvendin zgjedhor,kryetari i ri u zgjodh Dri-tan Lleshi, kurse kryesia ere numëron 15 anëtarë. Nëfjalën e tij Lleshi theksoi seshoqata në fjalë është njëshoqatë mbarë dibrane ecila tenton që të komu-nikojë dhe të kontribuojëpër zhvillimin e Dibrës, poredhe për mirëmbajtjen ekontakteve të rregullta meshoqatat dibrane që vepro-jnë në SHBA, Shqipëri,Kosovë dhe shumë qytettë tjera në vend.

Aktualisht shoqatanumëron më se 150 anë-tarë dhe interesimi i të rin-

jve për t'u anëtarësuar nëkëtë shoqatë është shumëi madh. Gjatë këtij viti,pritet që të realizohenshumë projekte mepërkrahje të diasporës di-brane, por edhe mepërkrahje të pushtetit të rivendor. Qëndrimet tonapër një bashkëpunim tëduhur me pushtetin ven-dor i kemi shprehur parazgjedhjeve me partitë poli-tike dhe kandidatët përkryetar, deklaroi DritanLleshi. Së shpejti do tëkemi një takim mekryetarin e ri, Ruzhi Lata,ku do të kërkojmëpërkrahjen e pushtetitvendor, me qëllim që tëtejkalohen problemet messhoqatës dhe pushtetitvendor në të kaluarën.

Lleshi duke vlerësuaraktivitetet e sektorit jo-qeveritar në Dibër, thotëse shoqatat qytetare duhettë kenë një bashkëpunimmë të mirë, me qëllim qëme projekte të përbashkë-ta të ndihmojnë zhvillimine demokracisë dhe pozi-cionit të qytetarëve nëshoqëri.

Plani qeveritar për vetëpunësimet me kreditim

I marrin kreditë e shtetit dhe nuk i kthejnëRreth 25 për qind eqytetarëve të regjionit tëGostivarit të cilët përfituannga plani operativ i Qeverisësë Republikës së Maqedonisëpër vetëpunësimet mekreditim, nuk arrin në kohë tëkthejnë këstet e planifikuara

Debat shkencor për të drejtat dhe pozitat e jetimit

Familjet me jetimë tëshfrytëzojnë benefitet e ligjit

Shoqata "1 dollar për Dibrën" mbajti kuvendin zgjedhor

Shumë projekte në interes të dibranëveNë kuvendin zgjedhor,kryetari i ri u zgjodh DritanLleshi, kurse kryesia e renumëron 15 anëtarë. Në fjalëne tij Lleshi theksoi se shoqatanë fjalë është një shoqatëmbarë dibrane e cila tentonqë të komunikojë dhe tëkontribuojë për zhvillimin eDibrës

Koha

Koha

Gjovalin SHKURTAJ

Zonjë e nderuar sëcilës duhet t'i blatojmëgjithë dashurinë, kujdesindhe profesionalizmintonë.Ajo duhet mbrojturdhe ruajtur me dashuri epërkushtimin më të madhatdhetar e kombëtar. Bazae njëjtë dhe e përbashkët eshqipes standarde është epaprekshme. "Rregullat edrejtshkrimit" dhe "Fjaloridrejtshkrimor" duhen ri-botuar, duke pasqyruar nëto edhe disa përmirësime endreqje të pjesshme, porpa e prekur themelin etyre. Shumë gazetarë dhedashamirë të shqipes pona drejtohen me pyetjen:"Çfarë po ndodh meshqipen e drejtshkrimin esaj" dhe, konkretisht seçfarë kemi diskutuar nëmbledhjen e KëshillitNdërakademik lidhur mematerialin e paraqitur ngakomisioni i drejtshkrimit",prandaj, edhe një herë, polejohem të përsëris botër-isht qëndrimin tim:Sikundër e kam shprehuredhe disa vjet më parë, nëidenë e kumtesës sime përKonferencën Shkencore të

QSA-së (2010), i përmba-hem këtij konceptithemelor: Baza e njëjtëdhe e përbashkët eshqipes standarde është epaprekshme. Shpjegimetmbeten po ato dhe pikër-isht:

Baza e njëjtë dhe e për-bashkët e shqipes stan-darde është e paprekshmedhe, si e tillë, ajo duhetmbrojtur, ruajtur epërkrahur edhe më tej,sepse përbën treguesinthemelor të përbashkësisëshpirtërore dhe kombëtare

të shqiptarëve kudo qëndodhen: brenda dhejashtë kufijve shtetërorë tëShqipërisë, në trojet kom-pakte ballkanike dhe nëdiasporat arbëreshe eshqiptare kudo në botë.

Kjo bazë e njëjtë dhe epërbashkët e të shkruaritdhe e të folurit shqip nësituata formale (zyrtare) ika të gjitha mundësitë dhecilësitë për ta mbajturedhe më tej peshën e ko-munikimit të shqiptarëveme shkrim e me gojë, dukeu bërë vend edhe prurjevepasuruese, përtëritëse qëmund të sjellin bartësit esaj nga vise dhe mjedisetë ndryshme shqiptare.Kam qenë dhe jam mbro-jtës i shqipes së njësuar etë përbashkët, sepse ekonsideroj si mbërritje mevlerë të shënueshme kom-bëtare dhe historike tëkombit shqiptar, por,ndërkaq, kam qenë e jam ibindur se gjuha shqipe, siçdo gjuhë tjetër e kombevetë qytetëruara, shkon

duke bërë edhe zhvillimete veta, ndien dhe pasqyronedhe trysnitë e zhvillimevetë gjithanshme gjeoploli-tike dhe ekonomiko-shoqërore e sidomos arsi-more e kulturore tëshoqërisë shqiptare. Kamqenë e mbetem ithtar ithënies urtake të At JustinRrotës se "gjuha shkon tuebamë ato ndryshimet eveta", si dhe i konceptit tëshëndoshë të atij studiue-si gjenial se njeriu"mundet me e dredhë g-juhën" sipas rasteve,rrethanave dhe mjedisevetë caktuara. Pra, të njëjtitnjerëz, edhe sot e gjithëditën, sipas nevojës errethanave të shprehejs,mund të shkruajnë e tëflasin në shqipen stan-darde, të cilën e nxënë nëshkollë, po edhe në të fol-men a dialektin evendlindjes përkatëse. Përmua, gjuha dhe dialektetnuk janë dy ushtri qëndeshen dhe njëra do taasgjësojë tjetrën, por ujëra

të cilat nisen nga treva tëndryshme dhe shkojnë nëtë njëjtin det të për-bashkët. Midis shqipes sëshkruar e të njësuar (qëpo quhet "standarde") ve-pron parimi i enëve komu-nikuese: dialektet marrinnga shqipja standarde ter-ma, fjalë e mënyra të thënidhe kështu zhvillohen epërparojnë; edhe gjuhastandarde përthith e pra-non vazhdimisht edheprurje nga krahinat e di-alektet dhe, ndonëse nëfillim ato sjellin një farëturbullimi, me kohë tretëne bëhen pronë e shqipesstandarde,por edhe mundtë mbetën jashtë saj.Prur-jet nga krahinat nuk e pr-ishin gjuhën, ato vetëm ebegatojnë dhe e përtërijnëforcën shprehëse ekumtuese të shqipes. Sig-urisht, edhe ajo që vjenpërj dialekteve, kur pra-nohet në standard duhett'u përshtatet rregullave tëdrejtshkrimit të njësuar.

Kam qenë dhe jam,

natyrisht, edhe kundërdisa "hipertoskizmave" qëe kanë dëmtuar sadopakrregullsinë e disa pikavetë Drejtshkrimit (si p.sh. igjerë në vend të "i gjërë",që do të ishte sipas tipitnana>nëna, bana>bëra;disa raste të ë-së fundore;shumësi emrave me nj qëmund të ishin me -j të tip-it ulli, kufi etj. e tëtjera).Për disa prej këtyredukurive është diskutuaredhe në mbledhjen edjeshme të KëshillitNdërkademik dhe përkëtë, ka edhe një kumtesëpër shtyp nga kryesia eKëshillit Ndërkademik,prandaj nuk më duket enevojshme të zgjatem meshembuj. Po ritheksoj sejam mbështëtës i idesë qënë drejtshkrimin e shqipesmund të kishte më pakpërjashtime dhe nuk mëduket objektiv orientimi"sipas shqiptimit më tëpërgjithshëm" që u kaparaprirë autorëve tëRregullave në disa raste.

Mendoj se "Rregullat edrejtshkrimit" dhe "Fjaloridrejtshkrimor" duhen ri-botuar, duke pasqyruar nëto edhe disa përmirësime endreqje të pjesshme, porpa e prekur themelin etyre. Sigurisht, ribotimiparakupton edhe një punëtë mirë e të ngeshmepasqyruese, pa ngut ediletantizëm, po edhe papasione autorësie. Atojanë hartuar nga një grup

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim DulloviDrejtor: Arben Ratkoceri

Kryeredaktor: Besim Iljazi • Zëvendëskryeredaktor: Vedat Memedaliu • Ndihmëskryeredaktor: Evis Halili Redaktorë: Shkëlzen Halimi • Bekim Ajdini • Ilir Ivanovski • Redaktor teknik: Halil Berisha

E-mail: koha@koha.com.mk • Tel: 02 3179 - 904; Fax: 02 3118 - 060; Adresa: Bul. Goce Delçev nr.11, Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup

MARKETING: Bekim Shaqiri • marketing@koha.com.mk - Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222

E përditshme informativewww.koha.mk

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Num. i Tat. 4030008022772Shtyp: “Grafiçki centar” - Shkup

10KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Forum

Hans-Joachim LANKSCH

Kohën e fundit nëKosovë dhe në Shqipëri kashpërthyer një debat rrethPeticionit të më shumë se120 intelektualëvekundër, siç u tha:ndryshimit të historisë.Debati gjeti një jehonë tëmadhe në mediatshqiptare dhe në rrjetinsocial "Facebook", ku jorrallë debatohej më tepërme emocione, etiketimedhe paragjykime sesa meargumente. Në Facebookvazhdon grumbullimi inënshkrimeve të Peti-cionit. Siç dihet, shkak iPeticionit ka qenë kërkesae qeverisë turke që tëndryshohen paraqitje dheshprehje të përcaktuaranë libra shkollorë shqip-tarë për sundiminpesëshekullor otoman.Formulimi shpesh i për-dorur "ndryshimi i his-torisë" s' ka kuptimmeqenëse faktet dhendodhitë e historisë nukmund të ndryshohen,mund të ndryshohetvetëm paraqitja e faktevedhe ndodhive, d.m.th.mund të ndryshohet

vetëm historiografia. De-bati u zhvillua kryesishtmes atyre që thonë që his-toriografia shqiptare përsundimin otoman është esaktë e mirë dhe nukduhet ndryshuar dheatyre që e pohojnë nevo-jën e rishikimit të paraqit-jes së historisë shqiptaro-otomane si dhe atyre qëpohojnë mundësinë erishikimit dhe ndryshimiteventual të paraqitjes sëkësaj historie, ama jo ngaana e specialistëve turq.

Kohë pas kohe rezul-tatet e shkencës së his-torisë (edhe të disiplinavetë tjera të shkencës)duhen rishikuar përshkak se ka përvoja tëreja, fakte të reja, burimetë reja, zbulime të reja,pikëpamje të reja,vlerësime të reja etj.,

kështu që historiografiakohë pas kohe duhet t' inënshtrohet një rishikimi.Mirëpo, ajo nuk duhet as-sesi t' i nënshtrohet ur-dhrit të politikanëve.Shkenca e historisë si dheçdo shkencë tjetër duhettë jetë autonome, e lirëdhe e pavarur nga diktatii politikës dhe nga intere-sa politike, ekonomike,ideologjike etj. Kuptohetdhe që rishikimi shkencori paraqitjes së historisëotomano-shqiptare nukmund dhe nuk duhet tëjetë i njëanshëm, por palaturke duhet të jetëgjithashtu e gatshme qëtë shikohet dhe rishiko-het versioni i saj i kësajperiudhe të historisë sëPerandorisë Otomane.Shkrimi objektiv dhe neu-tral i historisë është ivështirë nëse ajo ka tëbëjë me ish armiq ngakonflikte dhe luftëra.Shkrimi i historisë sëshqiptarëve është sidomosi vështirë sepse është irënduar nga kujtime dhepërvoja negative dhekobzeza nga e kaluara.

Shkrimi i historisë sëshqiptarëve është sidomosi rënduar edhe nga njëhipotekë tjetër, ngahipoteka e diktaturës ko-muniste e cila kultivontenjë mendësi dhe ideologjiqë e izoloi Shqipërinë dhee shihte të rrethatuar ngaarmiq, e vinte në qendërtë botës duke lartësuarkombëtarizmin dhe shqip-tarizmin ku të gjithëvendet e tjera të botësishin antishqiptare dhearmiq të përbetuar dhe tëposhtër të Shqipërisë e tëshqiptarëve. Kjo mendësiu ngjante lojrave të cul-lëve të vegjël që luajnë "tëmirët e të këqijtë" ku tëkëqijtë janë gjithmonë - tëtjerët.

Duke pasur parasyshkëto dy hipoteka dua tëparaqes e të sugjeroj njëpërvojë gjermane pasLDB-së së Dytë që mundtë jetë model për vendet eBallkanit. Në bazë të trau-mave nga historia gjer-mano-franceze, gjermano-çeke, gjermano-polonezedhe gjermano-izraelite,marrëdhëniet e Gjerman-

isë me këta fqinjë dhe meIzraelin ishin të shkatër-ruara. Qeveria gjermanenuk e vazhdoi rrugën earmiqësisë e të urrejtjespor u përpoq ta çanterrugën e marrëveshjes etë dialogut. Në këtë rrugënjë rol prioritar kanë li-brat shkollorë me të cilëtinformohet, edukohet, for-mësohet dhe frymëzohetrinia. Për këtë, qeveriagjermane filloi të formontekomisione të përbashkë-ta dypalëshe shkencorepër rishikimin e ndërsjel-lët të teksteve shkolloreku nën patronazhin e or-ganizatës UNESCO (Unit-ed Nations Educational,Scientific and CulturalOrganization - Organizatae Kombeve të Bashkuarapër Edukim, Shkencë dheKulturë) punonin dhepunojnë vetëm shkencë-tarë të historiografisë, di-daktikës dhe pedagogjisëtë të dyja palëve me qëllimtë një paraqitjeje objektivedhe racionale të historisësë përbashkët në tekstetshkollore të të dyjavendeve.

Fillimi u bë më 1951me të ashtuquajturin"Erbfeind" ("armik tëtrashëguar me shekuj"),me komisionin dypalëshgjermano-francez mebisedime dhe konferencatë përbashkëta. Më 2006u botua një libër i për-bashkët i historisë, dth.një libër identik historienë të dyja gjuhët për t'upërdorur në të dyjavendet. Më 1962 u formuakomisioni dypalësh gjer-mano-çekosllovak, puna etë cilit u ndërpre nga in-vazioni sovjetik kundër"Pranverës së Pragës".Kontaktet e para paskësaj u vunë vetëm më1987, në vitin 2002 u for-mua komisioni i për-bashkët gjermano-çek.Komisioni përkatës gjer-mano-polonez u themeluamë 1972. Më 2012, tëdyja palët vendosën direk-tiva të përbashkëta përlibrin e përbashkët të his-torisë. Më 1985 u formuakomisioni dypalëshshkencor gjermano-izraelit. Me një fjalë: punae dialogut të ndërsjellëtshkencor për të kaluarëne dy popujve nuk ështëaspak e lehtë dhe as nukmund të rregullohet bren-da një muaji por kërkonpunë të durueshme dheafatgjatë që mund të zg-jasë jo vetëm vite pordhjetëvjetëshe të tëra.Fryti dhe shpërblimi ikëtij durimi dhe kujdesi

Të ribotohet drejtshkrimii përmirësuar

Baza e njëjtë dhe epërbashkët e shqipesstandarde është epaprekshme. "Rregullat edrejtshkrimit" dhe "Fjaloridrejtshkrimor" duhenribotuar, duke pasqyruar në toedhe disa përmi-rësime endreqje të pjesshme, por pa eprekur themelin e tyre

Si nuk duhet dhe si mund tëbëhet rishikimi i historiografisëShkrimi i historisë sëshqiptarëve është sidomos ivështirë sepse është i rënduarnga kujtime dhe përvojanegative dhe kobzeza nga ekaluara

Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve. Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013| 11Foruma komison pune, i nderuaredhe me çmim Republike,porse nuk kanë qenë dhe nukjanë "pronë" e tyre. Rregullat edrejtshkrimit dhe normat eshqipes standarde duhen parëgjithmonë si pronë kombëtaredhe karakteri kombëtar i tyreduhet ruajtur e pasur gjith-monë parasysh. Unë, person-alisht, qenien si anëtar iKëshillit Ndërakademik tëGjuhës Shqipe, themeluarkëtu e nëntë vjet më parë, ekam koncpetuar si nder dhedetyrë me rëndësi, sepse aiështë si një këshill profesion-istësh të gjuhësisë nga mbarëhapësirat shqiptare, që do tëmerret më shumë me tëardhshmen se me të shkuarëne standardit të shqipes. Men-doj (dhe ngulmoj të jem me atëide) se krijimi i këtij Këshillipërbënte një tregues të kujde-sit të dy Akademive tona përmbarëvajtjen dhe përku-jdesjen e mëtejshme, sa më tëmirorganizuar e të mirëstudi-uar të masave (edheshtrënguese) për zbatimin enormës letrare. E kuptuarkështu, kjo detyrë është edhenjë nder për të gjithëve sa jemianëtarë të tij.

Për ndonjë gjë të vogël,kryesisht të pjesshme dhe qëvetë praktika e shkrimore dhebotuese ka treguar (e po tre-gon) se masivisht nuk zbato-het norma, si p.sh. në rastin eEuropë, europian,-e (në vendtë Evropë, evropian,-e) dhendonjë tjetër dukuri të tillë tëpjesshme, natyrisht që Këshillimund të dalë me propozimin

për ndryshim. Po ashtu, kamqenë dhe jam për të marrëqëndrim të prerë edhe ndajthyerjeve të normës letrare nganjerëz që identifikojnëgabimisht çdo toskizëm mestandardin. P.sh.: shqiptimet etipit vënd, zëmër, fëmër, ëmëretj. po edhe dukuri të tjera qëunë i kam quajtur "hiper-toskizma" të papranueshmenga norma e standardit. Mundtë bëjmë ndonjë përmirësim qëe lejon sistemi morfologjik, sip.sh. problemi i mosshkruar-jes së ë-së fundore te emrat etipit ballë, lumë, që kemidiskutuar në mbledhjen eparafundit në Prishtinë, porunë nuk kam qenë dhe nukjam kurrsesi që Këshilli ynë tëmund të marrë vendime emasa për t'i shkuar përmbra-pa shqiptimit krahinor apo përt'u stepur para prurjeve të"substandardeve".

Qëndrimet mohuese tëgjuhës shqipe të njësuar e tëpërbashkët, ngado që të vijnë,janë të papranueshme dhevetëm e shqetësojnë opinionine njerëzve të ndershëm, që ekanë dashur dhe e duanshqipen standarde, sepse ekanë parë dhe vijojnë tashohin atë si tregues e shenjëtë përbashkësisë dhe tënjësimit të mëtejshëm sh-pirtëror e kulturor të shqip-tarëve. Përfshirjen time nëKëshillin Ndërakademik tëGjuhës Shqipe e kam parë dhevijoj ta shoh si pjesë e detyrim-it të ngutshëm kombëtar eshkencor për ta mbrojturgjuhën shqipe, së pari nga

fjalët dhe trysnia morfosintak-sore e huaj, po edhe nga"byku" e "kashta" që hyn ngaduar të njerëzve të pamësuar(po edhe që nuk duan të mëso-jnë), mua më keni gati ditë enatë të vij në mbledhje e tëbashkëpunoj.

Kam thënë dhe do të vijojtë kërkoj që Këshilli ynë duhettë bëjë një plan pune që nashpie në aso fushash që ikërkon me ngut koha jonë, sip.sh. përmirësimi me çdokusht i gjuhës së mediave (tëshkruara dhe të folura), ven-dosja me çdo kusht e figurëssë korrektorit letrar pranë çdoshtëpie botuese, si dhe nëredaksitë e të gjitha gazetavedhe radio-televizioneve pub-like e private, bashkë me për-mirësimin e ngutshëm e tëvazhdueshëm të gjuhës së tek-steve mësimore, qysh ngaabetarja deri në librat përshkollat e larta. Në këtëkuadër, natyrisht, mund tëbëhen edhe shqyrtime evlerësime rreth ndonjëdukurie të drejtshkrimit e tënormës së sotme, duke lak-muar sa të jetë e mundur që,pa e prekur as bazën as sis-temin e standardit, të sillenedhe prurje pasuruese e tëatilla që e shtojnë peshënspecifike të risive dhe prurjevegjuhëkrijuese të shkrimtarisëdhe ligjërimeve të sotme prejmbarë hapësirave shqiptare.Shqipja standarde është njëZonjë e nderuar së cilës duhett'i blatojmë gjithë dashurinë,kujdesin dhe profesionalizmintonë.

është, siç na e mëson shem-bulli gjerman, përballimi ihasmërisë dhe i urrejtjes ndaj"armiqve" shumëshekullorë.Brezi i babëgjyshes sime qe iedukuar në frymën qëfrancezët qenkan armiq tëpërjetshëm me të cilët s' kamundësi pajtimi. Gjyshja përfrancezët fliste vetëm me ter-min "Erbfeind", ndërsadjemve të mi dhe as nuk dot'u binte ndërmend të flisninpër francezët ndryshe se përakëcilin komb tjetër a lëre metermin idiotesk "Erbfeind".

Rruga e dialogimit dhepërpjekja për gjetjen e zgjid-hjeve konsensuale është, siçthamë më lart, e vështirë dhee gjatë. Mirëpo, siç na e tregonshembulli i Gjermanisë dhe ivendeve fqinje, nëse kjo rrugë

shkohet me vullnet të mirëdhe durim ajo mund t' ia çajërrugën marrëveshjes, përbal-limit të armiqësisë iracionaledhe urrejtjes dhe, fundja, pa-jtimit dhe paqtimit. Qysh tashi dëgjoj zërat e komentuesveqë do të shprehen se rruga elartpërmendur qenka emundur me francezët,polonezët etj. ama assesi jome armiqtë shekullorë të pop-ullit shqiptar siç janëotomano-turqit. Është e kolla-jshme të biesh në ujdi memiqtë dhe problematike meish-armiqtë. Mirëpo mu kjo efundit kërkohet poqese shqip-tarët duan të hyjnë në rrethine vendeve të Europës sëbashkuar. Nuk kërkohen re-tushime sipërfaqësore tëimazhit të Shqipërisë dhe

Kosovës si p.sh. rikatolicizimisa për sy e faqe i shqiptarëvesiç na e tregojnë disa profetëqorr. Kërkohet që politikanëtsundues t' i japin lamtumirëne vërtetë korrupsionit, nepo-tizmit, lidhjes me strukturatmafioze, mbushjes së xhep-ave të vet etj., ta instalojnështetin juridik dhe të mosngelin edhe më tej në kurthete mendësisë iracionale tëshekujve të kaluar por tëkërkojnë marrëveshje dhe di-alog me të gjithë. Nga intelek-tualët shqiptarë kërkohet që t'ia japin lamtumirën idesëfikse kinse "të huajt" ishinparimisht "antishqiptarë","racistë antishqiptarë","armiq", "të paguar nga ser-bët, grekët, turqit" etj. Rrugëtë mbarë! (zëri)

Enika ABAZI

Prej kohësh shkencat socialekanë treguar se shkrimi i historisëdhe teorizime të tjera në lëmi tëndryshme të shkencave socialejanë para së gjithash politike.Kudo dhe kurdoherë ato i shërbe-jnë një qëllimi të dhënë apo intere-save të caktuara. Në këtë kënd-vështrim rëndësia e ngjarjeve,personazheve apo e praktikave tëndryshme marrin kuptim aporikrijohen në funksion të një pre-sioni të caktuar politik me imp-likime sistematike mbi politikat qëndiqen, mbi debatet publike qëzhvillohen, madje edhe mbi vetëteorizimet shkencore mbi kupti-min e historisë. Ky aspekt krijuesapo konstruktiv i politikës shpesh-herë injorohet me qëllim ose jo.Aforizma "Historinë e shkruajnëfitimtarët" na kujton se edhe shkri-mi i historisë është një akt politik.Në reflektim të një gjykimi të tillëka disa dekada që në Europë flitetpër historinë "tjetër", atë të zëravetë heshtur apo të atyre që nuk ar-ritën të bëhen dominues e që fitim-tari i lë në harresë. Edhe historiajonë nuk bën përjashtim ngagjykime të tilla dhe në fakt ne vetëjemi dëshmitarë më shume sekushdo tjetër se cila ishte historiaqë mësonim vite më parë në shkol-lë e si është ajo sot. Shumë figurae ngjarje historike u heshtën ngahistoriografia e kohës së komu-nizmit edhe në Shqipëri, apo jo?Duam apo nuk duam ne, historiaështë ndryshuar disa herë. Mendojse rëndësia nuk qëndron tendryshimi apo rishkrimi i his-torisë, por te të kuptuarit përse kandryshuar, apo përse sot kërkohettë ndryshohet, si dhe kujt i kashërbyer dhe kujt i shërben sot kyndryshim apo ky rishkrim? Padiskutim që mund të dalin fakteapo dokumente të reja të cilatduhen konsideruar për të pasu-ruar njohuritë mbi ngjarje të cak-tuara, por ato kurrsesi nuk duhettë na bëjnë të mendojmë se janëgjithçka për të kuptuar rëndësinëe historisë për ne apo për këdoqoftë. Përdorimi politik i historisëështë kaq i rëndësishëm saqë nukmund t'u lihet në dorë vetëm his-torianëve. Mjafton të kujtojmëluftërat që u zhvilluan në fundin eshekullit të kaluar në Ballkan përtë kuptuar që jo vetëm renditja efakteve historike nuk është rastë-sore, por edhe rëndësia që u jepetngjarjeve dhe figurave historikenuk është e tillë. Për takonkretizuar po jap një shembullnga historia e Francës, jo sepsenuk mund të gjej një shembull tëngjashëm në Shqipëri, por thjeshtpër të qenë pa emocione nëvlerësimin e karakterit politik tëshkrimit të historisë. Të gjithëkemi dëgjuar, madje kemi parë fil-ma për Jeanne D'Arc, heroinënpopullore që me guximin e saj, 600vjet më parë, shpëtoi ushtrinëmbretërore franceze dhe vetëFrancën nga pushtimi anglez, aqsa më pas anglezët e dogjën në

turrën e druve si heretike. Një fig-urë mitike e shenjtëruar në 1920-ën nga vetë papa Benedict XV.Madje emrin e saj e mbajti edhenjë bulevard kryesor në Tiranë përshumë vite. Miti i saj është për-dorur në kohë si nga e majtafranceze që e ka konsideruar sibijë të popullit të thjeshtë e brak-tisur nga kisha dhe mbreti, poredhe nga e djathta si figurë eunitetit kombëtar. Sot ajo ështëbërë simbol i partisë nacionalistefranceze Fronti Nacional, që duketse e ka bërë tashmë të vetin këtëmit, me mjaft sukses e efekt elek-toral. Figura e saj afishohet nëpanelet elektorale të Frontit Na-cional në të gjithë Francën dhepërdoret për të simbolizuarFrancën unitare, kombëtare dhekatolike në origjinë të saj.Polemikat në rrafshin politik kanëqenë të shumta, por ajo që ka mërëndësi për argumentin tonë ështëse ka filluar të rishkruhet historiae saj. Jeanne D'Arc është thjeshtnjë mit i krijuar nga imperativatpolitike të kohës, me qëllim, si sotedhe shekuj më parë, mobilizimine popullit qoftë për të votuar Fron-tin Nacional apo për të luftuarkundër pushtimit anglez 6 shekujmë parë. Historianët kanë mbled-hur mjaft fakte për të treguar seajo ka qenë një fshatare e thjeshtëdhe ka vdekur në shtëpinë e sajpranë familjes së saj dhe historia esaj është thjesht trilluar dhe shfry-tëzuar politikisht. Nuk e dimë secilat do të jenë implikimet e njërishkrimi të tillë të historisë përFrontin Nacional në Francë, porajo që ka më shumë rëndësimbetet raporti midis mitit dhe tëvërtetës historike dhe efekteve tëtyre në ndërgjegjen kombëtare apopër mobilizimin e turmave. Mjaftontë ndjekësh debatet dhe analizat ebëra këto kohët e fundit përrëndësinë e rishikimit të historisë,për të kuptuar se edhe në Shqipëriato u shërbejnë në mënyrë sistem-atike interesave të grupimeve tëcaktuara. Këto janë bërë tashmë tëidentifikueshme dhe kanëmbështetësit e tyre si brenda ven-dit në kahet e ndryshme politike,edhe jashtë vendit, në Perëndimapo në Lindje. Nuk ka dyshim sepërpjekjet e shumëkujt nuk janëveçse për t'u bërë "fitimtari qëshkruan historinë" e radhës. Ndajkëto debate dhe analiza mbirëndësinë dhe kuptimin erishkrimit të historisë në Shqipëripërbëjnë një agjenci që vepron poli-tikisht në ndërtim të një realiteti icili u përgjigjet dinamikave e in-teresave lokale, rajonale e mëgjerë. Në një mënyrë apo tjetër kjona ndihmon të kuptojmë varia-cionet në shkrimin e historisë, sidhe tiparet që i japin kuptim, jetëe vazhdimësi komunitetit imagji-nar të shqiptarëve. Në një realitetku liria e shtypit i lejon kujtdo tëthotë çfarë i vjen në mendje përhistorinë e Shqipërisë, uroj që ataqë marrin pjesë në këto debate,para së gjithash të dinë se çfarëbëjnë dhe përse e bëjnë. (mapo)

Shkrimi i historisë si akt politik

Mjafton të ndjekësh debatet dheanalizat e bëra këto kohët e fundit përrëndësinë e rishikimit të historisë, përtë kuptuar se edhe në Shqipëri ato ushërbejnë në mënyrë sistematikeinteresave të grupimeve të caktuara

12KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Rajon

Deri sa po përgatitemi për mbledhjen e Këshillit për Çështje të Përgjithshme të hënës dhe derisa po bëj gati raportin (mbi përparimin në dialog), kemi edhe vetëm pak kohë dhe shpresoj sebrenda kësaj periudhe të dy palët do të mendojnë nëse mund të bëjnë atë hapin e fundit

Kryeministri i Kosovës,Hashim Thaçi, dhe anë-tarët tjerë të delegacionittë Kosovës në dialogun meSerbinë janë kthyer ngaAeroporti i Lubjanës përnë Bruksel, për të vazhd-uar takimet në kuadër tëdialogut. Kjo, sipaskumtesës së Qeverisë sëKosovës, ka ardhur mekërkesë të shefes së poli-tikës së jashtme tëBashkimit Evropian, Ka-trin Eshton, e cila ështëedhe ndërmjetësuese eprocesit. "Delegacionishtetëror i Kosovës, i ud-hëhequr nga kryeministriHashim Thaçi, do të vazh-dojë angazhimin për arrit-jen e marrëveshjes mesRepublikës së Kosovësdhe Serbisë, në dobi tëpaqes dhe stabilitetit ra-jonal dhe të proceseve in-tegruese për të gjithashtetet e rajonit", thuhetnë kumtesën e qeverisë.Të mërkurën deri pasmesnate kryeministrat eKosovës dhe të Serbisë,Hashim Thaçi dhe IvicaDaçiq, kishin përfunduarpa marrëveshje rrethin enëntë të bisedimeve përnormalizimin e marrëd-hënieve midis dy vendeve.Shefja e politikës sëjashtme të BashkimitEvropian, Katrin Eshton, ecila është ndërmjetësuese

e procesit, ka lënë të kup-tohet se palëve u ështëdhënë edhe ca kohë për tëvendosur dhe shfaqi sh-presën se Beogradi e Pr-ishtina do të merren veshderi të hënën për çështjetkontestuese dhe të arrijnëmarrëveshje. "Hendekumidis dy palëve tash ështëi ngushtë dhe i cekët.Kemi kërkuar nga delega-cionet e Beogradit e të Pr-

ishtinës të shqyrtojnëpropozimin dhe të shohinnëse është e mundur mar-rëveshja. Deri sa po për-gatitemi për mbledhjen eKëshillit për Çështje tëPërgjithshme të hënës dhederi sa po bëj gati raportin(mbi përparimin në dia-log), kemi edhe vetëm pakkohë dhe shpresoj sebrenda kësaj periudhe tëdy palët do të mendojnë

nëse mund të bëjnë atëhapin e fundit, të arrijnëmarrëveshjen dhe t'i çojnëqytetarët e tyre nëardhmëri", ka theksuarAshton në një videodeklaratë të publikuar nësajtin zyrtar të Komision-it Evropian. Kryeministri iKosovës, Hashim Thaçi,ka thënë se delegacioni itij ka pranuar propozimine ofruar, por ka qenë Ser-bia ajo që e ka refuzuar."Propozimi i baroneshësEshton ka qenë i qartëdhe ne e kemi pranuar pandonjë ndryshim. Si edhenë herët e kaluara, Serbiaka refuzuar. Kanë mbeturedhe pak ditë deri më 22të këtij muaji, kur do tëparaqitet raporti ngabaronesha Eshton. Ështëme rëndësi që kjo mar-rëveshje të arrihet", kathënë Thaçi. Për të forcuaredhe më shumë qëndrim-in, kryeministri i Kosovëska thënë se do t'i drejtohet

me një "letër pranuesezyrtare" Eshtonit, 27vendeve të BE-së dheSHBA-së. Ai ka përsëriturpara opinionit se mar-rëveshja do t'i shërbentepaqes dhe stabilitetit nërajon, ndërsa Serbinë e kaporositur që të punojë përarritjen e saj dhe t'ishmanget "logjikës së Vo-jisllav Sheshelit". Akuza tëngjashme, por kundërThaçit, ka bërë homologui tij serb. Ivica Daçiq kathënë se propozimet e

bëra nga baronesha Esh-ton, e që kanë qenë tëpërmbledhura në 15 pika,kanë qenë më tëpranueshme përBeogradin, por ka qenë Pr-ishtina ajo që, sipas tij, kapenguar marrëveshjen."Thaçi ka refuzuar propoz-imin... përkatësisht, kadashur të lidhë zgjidhjen eçështjes së policisë me njëpikë të re, me të cilën tëdyja palët obligohen tëmos e bllokojnë njëra-tjetrën në organizatatndërkombëtare", ka thënëDaçiq. Pranimi i kësajpike, sipas tij, do tënënkuptonte njohjen epavarësisë së Kosovës ngaana e Serbisë, gjë që "nukdo të ndodhë".

Daçiq ka thënë se Ser-bia nuk kërkon të pa-mundurën, por "diçka qëështë reale dhe epranueshme për të dyjapalët". "Serbia është e gat-shme që në ditët eardhshme të vazhdojë këtëdialog, që të vijë deri tezgjidhja", ka theksuarkryeministri serb. Ështëthënë se ditët në vijim dotë qartësojnë me saktësipërmbajtjen e pikave tëpropozim-marrëveshjes qëka ofruar Brukseli.

Rrethi i nëntë i bised-imeve, që ka nisur para-diten e së mërkurës, për tëzgjatur deri në minutat eparë të së enjtes, ështëkarakterizuar me takimedypalëshe të delegacion-eve me baroneshën Esh-ton, pastaj me bisedatrepalëshe dhe disa pauzames tyre. Marrëveshja ngaky proces është kusht përtë dyja vendet që të për-parojnë në rrugën e inte-grimit evropian.

Kosova formalishtngec ndaj fqinjëve të sajnë procesin e integrimit,por falë konsensusit tëfortë dhe të gjerë tëpartive kryesore drejtsynimit të anëtarësimitnë BE, Kosova ka një po-tencial të madh që shpe-jt të përparojë në atërrugë. Kështu është sh-prehur Jelko Kacin,nënkryetar i Delegacionittë Parlamentit Evropianpër Evropën Juglindorenë debatin e djeshëm përraportin mbi progresin eKosovës në ParlamentinEvropian. Në fjalimin e tij,Kacin fillimisht ka vlerë-suar se Prishtina ka qenë"një partner konstruktivnë negociatat e shkallës

së lartë me Beogradin". Aika përshëndeturpërkushtimin e përsëriturnga ana e zyrtarëve tëKosovës se veriu iKosovës nuk do të merretme forcë, sepse nevojitetqë kjo zonë të integrohetnë mënyrë paqësore meKosovën. Sipas tij, një

ndër vlerat më të mëdhanë Kosovë është karak-teri i saj multikulturordhe multinacional, kursekomuniteti serb nukduhet të jetë i ndarë melumin Ibër. Kacin porositautoritetet e Kosovës seduhet të bëjnë shumë mëtepër në "realizimin e

Planit të Ahtisarit dhe tëgarantojnë sigurinë dhetë drejtat e të gjitha paki-cave në Kosovë". Si njënga çështjet kyçe nëKosovë Kacin veçoi edheçështjen e personave tëzhdukur e cila tha segjithashtu duhet të zgjid-het në nivelin më të lartë."Beogradi, Prishtina dhekomuniteti ndërkombëtarduhet të bëjnë më shumënë zgjidhjen e këtij prob-lemi, i cili ende është ihapur, madje edhe pasmë se 14 vjetësh nga për-fundimi i konfliktit".Kacin gjithashtu kon-sideron se misioni i EU-LEX-i t në Kosovë duhettë forcohet, në mënyrë qëtë forcohet edhe lufta

kundër korrupsionit sis-temor. Prishtina duhet tëbëjë shumë më tepër qët'u mundësohet organeveantikorrupsion në zba-timin e sundimit të sëdrejtës. Në fund të fjalëssë tij, Kacin u bëri thirrjetë gjitha palëve për dialogpër liberalizimin e vizavepër qytetarët e Kosovës,në mënyrë që ky procestë përfundojë sa më parëqë është e mundur. "Mbidy milionë njerëz nëKosovë do të ndihen tëbraktisur dhe të lënëpasdore nga ana e BE-së, gjithnjë derisa liria elëvizjes është e kontrol-luar rreptësisht,", kathënë Kacin, siç trans-meton QIK.

Serbia bën aleancë ushtarake

me RusinëSerbia është bërë

anëtare e Organizatës sëMarrëveshjes për SiguriKolektive (OMSK), shkrua-jnë mediat kroate. OMSKështë aleancë ushtarake, ecila nga viti 1992, mbledhrreth Rusisë një grupshtetesh të ish-BashkimitSovjetik, përfshirë këtu:Bjellorusinë, Kazakistanin,Armeninë, Kirgizinë dheTaxhikistanin. Sipas Ju-tarnji List-it, Serbia ka ak-tualisht status vëzhguesi,transmeton REL. Kjo Orga-nizatë thotë se ka për qëllimmbrojtjen e hapësirës terri-toriale dhe ekonomike tëvendeve anëtare, ashtu sidhe luftën kundër terror-izmit, tregtisë me drogën,migrimit ilegal, krimit të or-ganizuar, si dhe reagiminkolektiv në situata tëjashtëzakonshme dhekatastrofa humanitare.Edhe pse Serbia ka hyrë nëaleancë ushtarake me Rus-inë, kryetari i Kuvendit tëSerbisë, Nebojsha Ste-fanoviq, në takim mekryetarin e Dumës Ruse,Sergei Nariski, ka thënë seshteti serb do që të mbetetneutral ushtaraksht, porse"zhvillimi i marrëdhënieveme OMSK-në nënkuptonbashkëpunimin në të gjithahapësirat, veçanërisht nëluftën kundër terrorizmitdhe kërcënimeve të tjera tësigurisë". (K.D)

Një takim turko-kosovar për tekstet e his-torisë, i mbajtur largsyve të mediave, në Pr-ishtinë, është pohuar tëmërkurën nga vetë Min-istria e Arsimit,Shkencës dheTeknologjisë e Kosovës(MASHT). Ky dikaster kainformuar se ka priturmë 31 mars, ashtu siçdhe ishte paralajmëruarmë parë, delegacionin eMinistrisë së Arsimit tëTurqisë lidhur me punëne bërë për ndryshimin në

tekstet e historisë.Përgjigjja e palës koso-vare ka qenë se në këtotekste ndryshime do tëketë vetëm konformrekomandimeve të Komi-sionit Evropian për elim-inimin e gjuhës së urre-jtjes. Kërkesa eKomisionit Evropian ngaviti 2004, për të gjithavendet e rajonit përfshinqë gjuha e urrejtjes në li-bra të historisë të zbutet.Çdo ndërhyrje tjetër,gjatë vizitës në Kosovënga pala turke, është

mohuar nga udhëheqësite MASHT-it. Zëvendës-ministri i Arsimit, NehatMustafa, ka thënë se del-egacioni turk i Ministrisësë Arsimit të Turqisë kaqëndruar më 31 mars nëKosovë dhe është bised-uar për çështje tëndryshme. Sipas tij,takimi ka pasur nëqendër jo vetëm disku-timet për tekstet e his-torisë, pasi ky delegacionqë në fillim është infor-muar se në të është dukepunuar një komision

konform me reko-mandimet e KomisionitEvropian dhe që gjuha eurrejtjes të trajtohet ash-tu sikurse rekomando-het dhe ka ndodhur dheme vendet tjera të BE-së. "Ne kemi premtuar sekëto tekste të historisëdo të jenë konform Komi-sionit Evropian. Nuk dotë ketë gjuhë të urrejt-jes. Lidhur me këtë ështëfolur edhe për përvojat etyre në këtë fushë në ra-port me Greqinë,Shqipërinë dhe Bullgar-

inë...". Mustafa ka thek-suar se gjatë takimit janëdakorduar dhe përshkëmbimin e përvojavearsimore që shteti turkka arritur dhe nga tomund të përfitojë edhesistemi arsimor nëKosovë. "Ne si Ministri eArsimit në fund të prillitdo të organizojmë një de-bat lidhur me tekstet ehistorisë, dhe reko-mandimet e këtij debati,pastaj do të diskutohenme ekspertë të fushës,shoqërisë civile...". (K.D)

Baronesha Eshton thërret takim të ri

Thaçi kthehet prapë në BrukselPas dështimit për të arriturmarrëveshje të mërkurën vonë,Baronesha Eshton ka ftuar përsot (e premte) në një takim tëri Thaçin dhe Daçiqin. VetëEshton kishte njoftuar sepalëve u është dhënë edhe cakohë për të vendosur

Kryeministri i Kosovës HashimThaçi do t'u dërgoj një letër 27vendeve anëtare të BE-së kudo t'i njoftoj se Kosova ishte egatshme për ta pranuarmarrëveshjen me Serbinë tëparaqitur nga kryediplomatjaevropiane, Ketrine Eshton, porse atë e ka refuzuar Serbia.Kryeministri e bëri njoftiminpas përfundimit të raundit nënëntë të bisedimeve meSerbinë të cilat përfunduan nëmesnatë pa rezultat. Siçraporton RTK, Shefi iekzekutivit të vendit, HashimThaçi tha se do tu dërgojë letërtë gjitha vendeve anëtare tëBE-së ku do të bëjë të diturqëndrimin e Qeverisë sëRepublikës së Kosovës dhegatishmërinë e saj për tëarritur marrëveshje përnormalizim të marrëdhënieveme Serbinë.

THAÇI DO T'U DËRGOJË LETËR 27VENDEVE ANËTARE TË BE-SË

Parlamenti Evropian ka miratuar rezolutën për Kosovën, me tëcilën edhe një herë mbështet procesin e integrimeve evropianepër vendin. Rezoluta u bën thirrje pesë vendeve të BashkimitEvropian që nuk e kanë njohur ende shtetësinë e Kosovës, tabëjnë një gjë të tillë. Në këtë votim ka kaluar edhe amandamentipër të shlyer fusnotën nga teksti, ku përmendet emërtimi iKosovës. Ky tekst ishte vendosur me propozimin e disadeputetëve nga vendet që nuk e njohin Kosovën. Kërkesa për tashlyer këtë funsnotë ka marrë shumicën e votave në seancën eParlamentit Evropian. Ky institucion ka miratuar edhe rezolutënpër Serbinë, e cila i propozon Komisionit Evropian që t'i ndajë asajdatën e negociatave për anëtarësim në BE.

PE MIRATON REZOLUTËN PËR KOSOVËN

Mbi dy milionë njerëz në Kosovë ndihen të braktisur nga BE-ja

Tekstet e historisë do të dalin në debat

KohaE PREMTE

19 PRILL|2013|

Në raportin e FMN-së, në të vërtetë, thuhet se, rritja ekonomikesivjet, në nivel ndërkombëtar, do të jetë diku 3.3 përqind, ndërsa vitine ardhshëm diku 4 përqind 13Globi

Mediat amerikanenjoftuan për shumënjerëz të vrarë dhe tëplagosur, si pasojë e njëshpërthimi që ndodhi nënjë fabrikë të madhe tëplehrave, në afërsi tëqytetit Uako, në shtetinfederal amerikan Teksas.BBC ka raportuar senumri i viktimave shkon

në pesëmbëdhjetë, kursenumri i të plagosurveështë rritur në 160. Zjar-rfikësit kanë frikë senumri i të vdekurve mundtë jetë ndërmjet 60-70persona. Televizioni lokalka njoftuar se dyshohetse ndër të vdekurit janëedhe 5 zjarrfikës dhe njëpolic. Zjarrfikësit po për-

piqen të shuajnë flakët qërezultuan nga shpërthi-mi. Shumë ndërtesa janëshembur, duke përfshirënjë shkollë dhe një shtëpipër të moshuarit me 100banorë. Nga ana tjetër,mendohet se me dhjetëranjerëz kanë mbetur tëbllokuar brenda ndërte-save, ndërkohë që një

numër i madh i zjar-rfikësve që u munduan tëdepërtonin deri tek ata,po ashtu konsiderohen tëzhdukur. Sipas pohimevetë zyrtarëve të shërbimevetë shpëtimit, shkak i sh-përthimit mund të ketëqenë amoniaku, i cili për-doret për prodhimin eplehrave në këtë fabrikë.

Ekonomia botërore porimëkëmbet nga kriza fi-nanciare, vetëm në Evropënuk po vërehet një trend itillë. Për më tepër, siçshkruan portali i radiosDeutsche Welle (DW),sipas parashikimit tëFMN-së, në të ardhmenprobleme mund të kenëdhe shtetet evropiane qëderi më tani nuk kanëqenë të prekura fare ngakriza. Në raportin e FMN-së, në të vërtetë, thuhet

se, rritja ekonomike siv-jet, në nivel ndërkombë-tar, do të jetë diku 3.3përqind, ndërsa vitin eardhshëm diku 4 përqind.Por, në Eurozonë këtoshifra do të jenë krejtndryshe. Kjo, për shkakse rritja ekonomike e Eu-rozonës sivjet nuk do tëshkojë mbi 0.3 përqind.Në analizën e DW-së thek-sohet edhe ajo se, rritjaekonomike e SHBA-ve siv-jet do të jetë 1.9 përqind,

në Kinë 8 përqind, e nëIndi 5.4 përqind. Madje,edhe shtete afrikane qështrihen në jug të Saharëstashmë kanë shënuar njërritje prej gati pesëpërqind. Një rritje prej 1.5përqind është shënuaredhe në Japoni - ekono-mia të cilit vend stagnoipër vite të tëra. Pra, egjithë kjo pasqyrë tregonse të gjitha këto zona do tëkenë një zhvillim të kon-siderueshëm krahasuar

me Eurozonën e dërrmuarnga kriza. "Në disa fuqiekonomike të Eurozonës,si për shembull, në Italidhe Spanjë, ekonomia siv-jet do të shënojë një rënieprej 1.5 përqind. Një mi-nus edhe më i madh do tëjetë i dukshëm në Greqi,Portugali dhe në shtetin icili qysh tani po kon-siderohet si nj vatër e re erizë - në Slloveni", thuhetnë analizën e DW-së, nëtë cilën nënvizohet edhefakti se, shkaqet kryesorepër këtë situatë janë kom-binimi i masave të kur-simit, me eksportin edobët dhe me mungesën ebesimit.

Agjentët federalë amerikanëkanë arrestuar një të dyshuar përdërgimin e letrave që përmbaninricinë presidentit Obama dhe sena-torit nga Mississippi. I dyshuariështë identifikuar si Paul Kevin Cur-tis, nga qyteti Tupelo, në Mississip-pi. Arrestimi, që ndodhi dy ditë pasiqë letrat u zbuluan përmes pajisjevepër kontrollimin e postës, nëShtëpinë e Bardhë dhe në Kongres,u bazua në informacionet e mbled-hura për personin që i ka dërguarkëto letra, citon gazeta 'The NewYork Tims', deklaratën e një zyrtaritë paemëruar i sigurimit. Ndryshe,Tupelo është vendlindja e senatorit

republikan, Roger Wicker, të cilit iishte adresuar njëra nga këto dy le-tra. Letra që i ishte dërguar Wicker-it mbante mbishkrimin: "Unë jamKC, dhe e miratojë këtë porosi". Ar-restimi i shpejtë i të dyshuarit sigur-isht se do të qetësojë nervozën eopinionit në kryeqytetin amerikan,ku kishte filluar të ndjehej njëllojrikthimi i atmosferës së periudhëssë pas sulmeve terroriste të 11 shta-torit 2001, kur disa letra me antraksishin dërguar në adresa të shtëpivemediale dhe të dy senatorëvedemokratë, ndërkohë që, si pasojë etyre, kishin vdekur pesë personadhe17 të tjerë ishin sëmurë.

Asnjë i arrestuar për sulmet në Boston

Zyrtarët amerikanë kanë bërë të ditur se imazhet e sëpaku një të dyshuari potencial në lidhje me sulmet nëMaratonën e Bostonit, janë kapur nga një video-in-cizim. Megjithatë, ato nuk janë bërë ende publike,ashtu siç nuk është bërë as ndonjë arrestim. Nga sul-met e 15 prillit në Boston kanë humbur jetën trenjerëz, ndërsa janë plagosur mbi 170 të tjerë. FBI, tëmërkurën, ka hedhur poshtë disa raporte të mediavepër arrestimin e një të dyshuari. Agjencia po ashtu kaanuluar konferencën e planifikuar për media në lid-hje me hetimet. Presidenti i Shteteve të Bashkuara,Barack Obama, viziton Bostonin, për të nderuar vik-timat e sulmeve më të këqija terroriste kundër civilëveamerikanë që nga 11 shtatori, 2001.

Koreja V. kushtëzon bisedimet për paqe

Koreja e Veriut ka thënë se do t'iu kthehej bisedimevepër uljen e tensioneve vetëm nëse Kombet eBashkuara pajtohen që të heqin sanksionet kundërsaj dhe Shtetet e Bashkuara dhe Koreja e Veriutndërprejnë stërvitjet ushtarake. Kushtet i ka bërë tëditura Komisioni për Mbrojtje Kombëtare. Ai po ash-tu ka kërkuar nga OKB-ja që të tërheqë armëtbërthamore, për të cilat Phenjani beson se janë tëpozicionuara në Korenë e Jugut dhe në rajon. Minis-tria e Jashtme jugkoreane u është përgjigjur kushtevetë Veriut, duke i quajtur ato "absurde". Në javët e fun-dit, Koreja e Veriut ka kërcënuar me sulmebërthamore Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre nëAzi, si dhe ka shpallur gjendje lufte me Korenë eJugut. Tensionet janë rritur prejse Phenjani ka kry-er provën e tretë bërthamore në muajin shkurt.

Urdhërohet arrestimi i Musharrafit

Një gjykatë në Pakistan ka urdhëruar arrestimin eish-sunduesit ushtarak të vendit, Pervez Musharraf.Gjenerali i pensionuar ka qenë i pranishëm nëGjykatën e Lartë në Islamabad, por është larguarmenjëherë pas leximit të aktvendimit. Policia ka ar-ritur në gjykatë, por ekipi i tij i sigurisë ka arritur talargojë para se të kapej. Dorëzania e Musharrafitështë anuluar në rastin për shkarkimin e gjyqtarëvetë lartë, në vitin 2007, gjatë sundimit të tij ushtarak.Ai është kthyer në Pakistan muajin e kaluar, paskatër vjetësh në mërgim të vetimponuar, për të mar-rë pjesë në zgjedhjet e përgjithshme të 11 majit. Parakthimit, Musharrafit i është dhënë garanci për mosar-restim në rastin që lidhet me vrasjen e ish-kryemi-nistres Benazir Bhutto, më 2007, dhe të një udhëhe-qësi fisnor më 2006.

SHBA nuk e njeh Maduronpresident

Sekretari amerikan i Shtetit, John Kerry, ka thënë seShtetet e Bashkuara nuk janë të gatshme të njohinNicolas Maduron si president të Venezuelës. Kerry uka thënë ligjvënësve se administrata Obamambështet rinumërin e votave në zgjedhjet e së dielës.Kandidati i opozitës, Henrique Capriles, ka thënë seka pasur parregullsi të mëdha në votime. Zgjedhjetpresidenciale në Venezuelë kanë pasuar vdekjen epresidentit Hugo Chavez. Ky i fundit ka ndërruarjetë muajin e kaluar, pas një beteje të gjatë mekancerin. Maduro ka qenë kandidat i zgjedhur ngaChavezi.

Shpërthim në Teksas, disa të vdekur e qindra të plagosur

Bota po kthjellet, Evropa joNë raportin e FMN-së, në tëvërtetë, thuhet se, rritjaekonomike sivjet, në nivelndërkombëtar, do të jetëdiku 3.3 përqind, ndërsavitin e ardhshëm diku 4përqind. Por, në Eurozonëkëto shifra do të jenë krejtndryshe

Arrestohet i dyshuari përdërgimin e letrave me helm

Senati refuzonpropozimin

për kontrollin e armëve

Presidenti i Shteteve tëBashkuara, Barack Obama, kakritikuar senatorët amerikanëpër bllokimin e legjislacionit, i cilido të zgjeronte kontrollet e bi-ografisë për personat që duan tëblejnë armë. Pesëdhjetekatër sen-atorë kanë votuar pro propozim-it, por, në bazë të rregullave tëSenatit, masa nuk mund të mira-tohet pa 60 vota pro. PresidentiBarack Obama e ka cilësuarvotën si një ditë turpi në Uash-ington. Ai ka thënë se lobi i ar-mëve të zjarrit dhe aletatët e tijkanë gënjyer me ndërgjegje tëplotë për projekt-ligjin, ndërsasenatorët që e kanë kundërshtu-ar atë, kanë qenë të ndikuar ngafrika dhe të nxitur nga karrierapolitike. Obama ka bërë prioritetkontrollin e armëve që ngamasakra e 14 dhjetorit në njëshkollë fillore në Konektikat, kukanë humbur jetën 26 civilë - 20nga ta fëmijë.

14KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Marketing

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Rigjallërimi i fesë në Poloni dhe Afganistan përshpejtoi kolapsin e BashkimitSovjetik. Rikthimi te liberalizmi i tregut në Britani dhe në Kinë kontribuoi nëndjenjën e përgjithshme se rendi i vjetër po rrëzohej 15Speciale

The ECONOMIST

Historianët kanë njëdashuri profesionale për"pikat e kthesës": vitetkur ndodhin disa gjëra qëpërdoren si pika referencenë histori dhe jo thjesht sinumra në vijimësi. Disanga këto pika kthese tënjohura dhe tëgjithëpranuara janë:1917 qe viti që përfundoime një pikë të vdekur tëpërgjakshme dhe viti1848 ishte diçka që A.J.P.Taylor e quajti "një pikëkthese në histori, kur his-toria nuk ia doli tëndryshojë". Por vite tëtjera, si 1789 (kur regjimii lashtë i Francës urrëzua) apo 1517 (kurMartin Luther gozhdoi 95tezat e tij në derë), tingël-lojnë si pika me të vërtetëkthese në histori.

Këtë muaj, ChristianCaryl, një korrespondentveteran i çështjeve tëjashtme tashmë meshtëpi në Uashington, dotë botojë një libër të ri:"Rebelët e çuditshëm:1979 dhe lindja e shekul-lit të njëzetenjë". Ai argu-menton se viti 1979 i për-ket listës së viteve kurhistoria ndryshoi me tëvërtetë. Vite kur njëepokë e vjetër vdiq dhenjë tjetër lindi. Ky ishteviti kur disa figura tërëndësishme u shfaqënnë skenën botërore. Mar-garet Thatcher fitoi zgjed-hjet parlamentare dhe ubë kryeministrja e parëfemër e Britanisë së Mad-he, duke qëndruar nëpushtet për 11 vjet. TenSiaopini filloi të liberalizo-jë ekonominë e Kinës.Ajatollah Khomeinithemeloi Republikën Is-lamike.

Karol Vojtila udhëtoinë Poloni si Papa i parësllav. Dhe në Afganistan,muxhahedinët ngritënkrye kundër sundimitsovjetik me mbështetje tëheshtur nga Shtetet eBashkuara. Ishtegjithashtu viti në të cilinforcat binjake të tregutdhe religjionit, të shtypu-ra dhe injoruara përdekada, u kthyen merrëmbim. Thatcher erdhinë pushtet e vendosurpër të shpërbërë indus-trinë e shtetëzuar të Bri-tanisë, për të disiplinuarsindikatat e gjithë-pushtetshme dhe për tërestauruar besimin e qetëte sipërmarrja dhe vetëm-jaftueshmëria. Ten ndër-mori programin më tëmadh në historinë e botëspër reduktimin e var-fërisë, duke i dhënë fundeksperimentit shkatër-rimtar të vendit me kolek-

tivizimin e bujqësisë dheduke krijuar zona spe-ciale ekonomike ku kom-panitë vendëse apo tëhuaja mund të lulëzojnë

larg mbikëqyrjes së drejt-përdrejtë të shtetit. Menjë shembull të gjallë tëasaj se sa e prapambeturishte Kina në atë kohë,

Caryl përshkruan se sinjë fabrikë në Shenzhenfestoi lirinë e sapofituarduke vrarë dhe dukengrënë një qen. Edhe mëbefasuese se sa rigjallëri-mi i tregut ishte rigjallëri-mi i fesë. Revolucioni is-lamik solli miliona njerëznë rrugë duke kthyervendin më laik të Lindjessë Mesme në një nga mëfanatikët. (Një nga

shakatë për Iranin thotëse para Khomeinit, irani-anët pinin në publik dhefaleshin privatisht ndër-sa pas tij, faleshin publik-isht dhe pinin privatisht).Papa Gjon Pali i Dytëdemonstroi se feja ishteedhe më popullore nëLindjen ateiste, ose sëpaku në Poloni, se sa nëPerëndimin kapitalist.Thatcher foli për të gjithëgrupin e "rebelëve të çu-ditshëm" në përgjigje tëakuzave se ajo ishte njëreaksionare. Ajo tha: "Epra, ka kaq shumë gjërandaj të cilave të vjen tëreagosh kundër". Revolu-cionet binjake në disaraste anuluan njëra-tjetrën. Khomeini shkriu

fundamentalizmin fetarme majtizmin e botës sëtretë: Shteti iranian e zg-jeroi kontrollin mbi sek-torin privat dhe mbytiekonominë e vendit. Tenshkriu reformat pro-tregut me sundimin e ko-munistëve ateistë. Porkëta dy faktorë rezultuanshpesh përforcues tënjëra-tjetrës.

Rigjallërimi i fesë nëPoloni dhe Afganistanpërshpejtoi kolapsin eBashkimit Sovjetik. Rik-thimi te liberalizmi itregut në Britani dhe nëKinë kontribuoi në ndjen-jën e përgjithshme se ren-di i vjetër po rrëzohej.

Caryl e tregon këtëhistori me aftësi të mad-he. Ai lëviz pa shumëmundim nga një skenë nënjë tjetër të këtij viti tëtrazuar - nga Thatcherdhe fitorja e zgjedhjeve tezgjerimi i pafund ipushtetit të Khomeinit, tevizita e Papës në atdhedhe te shfaqja e Ten sipolitikani më i fuqishëmnë Kinë. Ai plotëson sihistorinë e vjetër para vi-tit 1979 ashtu edhe atëqë erdhi më vonë: sindodhi që Kina hyri nëtelashe të mëdha pasRevolucionit Kulturor përshembull, dhe se si refor-mat e Ten e kthyen Kinënnë fuqinë ekonomike tëditëve tona.

Caryl e plotëson nar-racionin e tij të shpejtëme shumë detajegoditëse. Për shembull,në një darkë shtetërorepër të shënuar vizitën eparë të Ten në Shtetet eBashkuara, shtetari ithinjur u vendos në njëtavolinë me ShirleyMaclaine. Aktorja tha seajo e kishte vizituar Kinëngjatë Revolucionit Kultur-or dhe se çdo gjë dukej emrekullueshme. Ajo ishteveçanërisht e befasuarnga një profesor që ikishte thënë asaj se sa ilumtur ishte që partiakishte vendosur ta dër-gonte atë dhe akademikëte tjerë në fshat. Ten pame neveri teksa ajo thase profesori "në fakt pogënjente". Profesorëtduhet të japin leksione nëuniversitete, jo të mbjellinzarzavate.

Forcat që shpërthyennga ky vit mbresëlënës vi-jojnë të formojnë botën.Kina është në rrugën eduhur drejt ekonomisëmë të madhe të botës.Pavarësisht të gjithadëmeve të shkaktuaranga kriza financiare, pri-vatizimet e frymëzuaranga Thatcher, të cilat janëpërhapur nga Britaniapër në pjesën tjetër tëbotës, ka pak gjasa që dotë kthehen mbrapsht.

Në anën negative,Irani mbetet një repub-likë islamike dhe mux-haxhedinët vijojnë tëshkatërrojnë Afgan-istanin, kësaj here dukesulmuar jo një perandorisovjetike në kalbje pornjë perandori amerikanetë zgjeruar me tepri.Gjithçka duket se nisi nëvitin 1979.

Karol Vojtila udhëtoi nëPoloni si Papa i parë sllav

Ajatollah Khomeinithemeloi RepublikënIslamike

Ten Siaopini filloi tëliberalizojë ekonominë e Kinës

CHRISTIAN CARYL

Forcat qëshpërthyen nga ky

vit mbresëlënës vijojnë tëformojnë botën. Kina ështënë rrugën e duhur drejtekonomisë më të madhe tëbotës.Pavarësishttë gjithadëmeve tëshkaktuaranga krizafinanciare, privatizimet efrymëzuara nga Thatcher,të cilat janë përhapur ngaBritania për në pjesëntjetër të botës, ka pakgjasa që do të kthehenmbrapsht

Një nga shakatë për Iranin thotë se para Khomeinit,iranianët pinin në publik dhe faleshin privatisht ndërsapas tij, faleshin publikisht dhe pinin privatisht)

Pikat e kthesës, osekur bota ndryshoi

Shumë ngjarje në Britani,Kinë, Afganistan dhe Irannisën në vitin 1979. Atongjarje vijojnë t'i japinformë botës për mirë apopër keq edhe në ditët tona.Viti 1979 nuk ishte thjeshtviti kur Margaret Thatcherfitoi zgjedhjet. Ishte shumëmë tepër

Margaret Thatcher fitoi zgjedhjet parlamentare dhe ubë kryeministrja e parë femër e Britanisë së Madhe,duke qëndruar në pushtet për 11 vjet. Thatcher erdhi nëpushtet e vendosur për të shpërbërë industrinë eshtetëzuar të Britanisë, për të disiplinuar sindikatat egjithëpushtetshme dhe për të restauruar besimin eqetë te sipërmarrja dhe vetëmjaftueshmëria

Forcat që shpërthyen nga ky vit mbresëlënës vijojnë të formojnë botën. Kina është në rrugën e duhur drejtekonomisë më të madhe të botës

16KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Automobil izëm

Prodhuesi i njohur iautomobilave "Hyundai"më fund e konfirmoi që nëvitin e ardhëm do ta lanso-jë gjeneratën e re tëSonata-s, ndërsa me këtëjanë bërë të njohura edhedisa detaje për modelin eri. Drejtori ekzekutiv i"Hyundai-t", John Krafcik,deklaroi gjatë intervistës sëfundit se limuzina që do tëketë ndryshime të mëdhado të ketë një dizajn të

veçantë i cili deri në njëmasë do "ta imitojë" mod-elin aktual. "Mendoj qëkemi gjetur dizajnin më tëpërshtatshëm kështu qëstili i modelit të ri nuk do tëdevijojë shumë nga stili iskulpturës fluide", thaKrafcik. Ai shtoi po ashtuse blerësit që nga largësiado ta njohin makinën e retë "Hyundai-t", dhe njëhe-rësh ai do ta ketë "freskinëe nevojshme" për periudh-

ën që do të vjen. Drejtori i"Hyundai-t" na la të kupto-jmë që mund të presim pë-rmirësime shtesë në siste-min hibrid të këtijprodhuesi në mënyrë që tëpërmbushen dhe mos tëjenë në kundërshtim me tëgjitha standardet e ashprapër harxhimin e karburan-teve dhe në emetimin e ga-zrave të dëmshëm. Veturahibride Hyndai Sonata fitoiedhe motorin e përmirë-

suar, baterinë po ashtu tëpërmirësuar dhe sistemine avancuar të frenimit reg-jenerativ. Sipas, burimevetë afërta me këtë prodhues,ndryshime ka edhe nëbrendinë e makinës dheaty kemi kombinimin emodernes me klasiken dhekjo është bërë në atëmënyrë që të ofrojë ko-moditet të lart dhe të kë-naq sytë e të gjithë njerëzveqë gjenden brenda saj.

Gjykuar në bazë tëinformacioneve më tëreja, duket se projektit tëshumëpritur të "Lotus-it"dhe "Renault-it", do t'ibashkohet edhe një "ri-inkarnim" i modelitorigjinal Alpine A110.Kësaj radhe pasardhësivjen nga Meksiko, ndër-sa do ta ketë emërtiminSST-77. Alpine, në faktështë prodhuar edhe nëMeksiko gjatë viteve '60dhe '70 të shekullit tëkaluar nën emërtiminDinalpin. Zhvillimi i

modelit SST-77 po bëhetnën kujdesin e MiguelJiminez-it, ndërsa do tëduhet të jetë veturësportive bukur e lehtë.Modeli serik SST-77pritet të ketë karrocerinëe cila kombinon kevlar-in, fiber xhamin dhe fi-brat e karbonit. Endenuk dihet çfarë motorikedo ta ketë ky automobil,por ajo që dihet është sevetura në fjalë do tëprodhohet në Sahagunku në kohën e vet ështëprodhuar Dinalpin.

Për t'i realizuar plan-et ambicioze për rritjen eshitjes, Maserati do tëprezantoj shumë modeletë reja dhe gjithashtu dota zgjeroj edhe rrjetin esaj të shitjes. Përveç qënë janar ka prezantuarmodelin Quattroporte,Maserati paralajmëronedhe modelin SUV Lev-ante si dhe modelin e riSedan me emrin Ghibli.Fotot e para të këtijmodeli tashmë edhe zyr-tarisht janë prezantuar,para premierës së tij në

panairin e veturave nëShangai. Ghibli ështënjë model Sedan megjatësi 490 cm, i cili mestjerash do t'u bëjkonkurrencë modelevesiç janë Audi A6, BMWSerie 5 dhe Mercedes EClass. Në ofertë do tëjetë edhe motori menaftë 3,0 litërsh V6 Tur-bo, ndërsa përveç tij nëfillim në ofertë do të jetëedhe motori me benzinë3,0 litërsh V6 në ver-sionet me 330 dhe 410kuaj fuqi.

Gjykuar në bazë të po-himeve më të fundit,duket se kompania gjer-mane "Audi" është në për-fundim të negociatave mekompaninë italiane "Fiat"rreth blerjes së AlfaRomeo-s.

Viteve të fundit, drej-tori ekzekutiv i "Fiat-it",Sergio Marchionne, disaherë ka deklaruar se nukdëshiron ta shes "AlfaRomeo-n", por duket setani ka ndryshuarmendimin. Siç njoftojnëburime të afërta me drej-torin e "Fiat-it" dhe atë të"Audi-së", Rupert Stadler,bisedimet janë në fazënpërfundimtare, ndërsa nëkëto negociata është përf-

shirë edhe fabrika e "Fiat-it" në Pomigliano. Nësekjo shitje-blerje ndodhënë të vërtetë "Audi" mod-elet e reja të Alfa Romeo-s do t'i prodhojë pikërishtnë këtë fabrikë. Sipasdisa informacioneve "Fiat"po planifikon ta shesë

edhe departamentin eauto-pjesëve "MagnetiMarelli" në mënyrë që tëmbledh sa më shumëmjete financiare të cilat inevojiten aq shumë."Audi" nga ana tjetërdëshiron të blejë edhekëtë departament të

prodhimit të pjesëve dhetë themelojë qendrën përhulumtim dhe zhvillim nëItali ku e ka në plan tëinvestojë një shumë tëmadhe të parave. Fjala enjohur popullore thotë se:"Ku ka tym, ka edheflakë", ndërsa këtë "flakë"do ta mund ta zgjeronteshtesë, drejtori ekzekutivi "Volkswagen-it", MartinWinterkorn, i cili kohë mëparë kishte deklaruar seështë duke menduar dheshikuar mundësinë eshtimit edhe të një anë-tari të 13-të në kuadër tëfamiljes së "VW-së", porai shtoi se: "është i vetëdi-jshëm për ndodhitë ak-tuale në botë".

Ditë më parë ështëprezantuar modeli i riRange Rover Sport. Do tëjetë ky Land Rover-i më ishpejtë, më agjil dhe mëdinamik i të gjitha ko-hërave. Gjenerata e re eRange Rover Sport ështëzhvilluar krahas RangeRover-it të thjeshtë dheofron karakteristika tëshkëlqyeshme të vozitjessi në asfalt, ashtu edhe nëterrenet tjera të vështira.

I avancuar në aspektinteknologjik, Range RoverSport paraqet një pamje tëjashtme të mprehtë dhe tëfuqishme, një interier tëpajisur në mënyrë luksozesi dhe prakticitetin dhefleksibilitetin që ofron op-sioni i rendit të tretë të ulë-seve (5+2) për përdorim tëpërkohshëm. Gjenerata ere është për 6.35 cm më egjatë se paraardhësi. Falëdizajnit nga alumini,Range Rover Sport i ri kahumbur 420 kilogramë nëpeshë. Për personalizimmaksimal, Range RoverSport ofron opsione të in-dividualizmi për blerësit esaj. Oferta e zgjeruar e pa-jisjeve përfshinë mundës-inë e përshtatjes së in-terierit sipas ngjyrës sëdëshiruar, derisa për pam-jen e jashtme në dispozi-cion janë një varg fellneshalumini me dimensionenga 19 deri në 22 inç. Falë

përvojës së Land Rover-itnë mposhtjen e kushtevemë të vështira klimatikedhe sipërfaqeve të rrugës,Range Rover Sport ështëzhvilluar me qëllim të ar-ritjes së aftësisë së vozitjesnë të gjitha terrenet emundshme me vetëbesimdhe qetësi absolute. Sis-temin Terrain Response eka zhvilluar një ekip i vogëlnga Land Rover, ndërsavjen me rregullim au-tomatik i cili punon mendihmën e sistemeve tësofistikuara për analizimin

e kushteve të vozitjes dhenë mënyrë automatike zg-jedh programin më të për-shtatshëm për terrenin ecaktuar.

Duke siguruar që ve-tura gjithmonë të përdormënyrën optimale tëpunës, sistemi i ri mundetplotësisht në mënyrë au-tomatike kryen kalimin nënjërin nga 5 opsionet emundshme: General,Grass/Grave l/Snow,Mud/Ruts dheS a n d / R o c k / C r a w l .Sikurse dy gjeneratat e

mëhershme të sistemitTerrain Response, secilirregullim optimizon af-tësitë e vozitjes dhe tërhe-qjen duke ju përshtaturpërgjigjes së motorit,transmisionit, diferencialitdhe shasisë, për t'iupërgjigjur nevojave që im-ponon terreni i caktuar.Derisa punon në mënyrëautomatike, sistemi Ter-rain Reponse gjithashtu iofron vozitësit këshilla sht-esë, si për shembull se kurduhet ngritur veturën nëlartësinë off-road, e cilandodh pasi sistemi llogar-it se sa është e nevojshmengritja e veturës. SistemiLand Rover Terrain Re-sponse vjen në kombinimme sistemet inovativendihmëse, si Hill DescentControl (HDC), GradientRelease Control (GRC), HillStart Assist (HSA), Dy-namic Stability Control(DSC), Electronic TractionControl (ETC) dhe RollStability Control (RSC).

Hyundai Sonata

Maserati Ghibli

Vjen edhe një model i Alpine A110

Audi e blen Alfa Romeo-n

Range Rover SportGjenerata e re është për 6.35cm më e gjatë se paraardhësi.Falë dizajnit nga alumini,Range Rover Sport i ri kahumbur 420 kilogramë nëpeshë. Për personalizimmaksimal, Range Rover Sportofron opsione të individualizmipër blerësit e saj

Shpejtësia: 250 km/hFuqia: 510psHarxhimet: 7lit / 100 kmInterieri: Oferta e zgjeruar e pajisjeve përfshinë mundësinë e për-shtatjes së interierit sipas ngjyrës së dëshiruarShpejtësia: Performancat janë të jashtëzakonshme, ku përshpe-jtimin nga 0-100km/h e arrin për 5 sekonda, derisa shpejtësiamaksimale është 250 km/hHarxhimet: Falë uljes së peshës dhe sistemit stop/start, RangeRover Sport për 100 kilometra të kaluara harxhon mesatarisht7 litra karburantMotori: Range Rover Sport i ri ofron zgjedhjen mes motorit të ri3.0 litërsh V6 me turbombushës i cili jep 340 kuaj fuqi dhe atij tëfuqishmit 5.0 litërsh V8

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Një nga temat kryesore që ka preokupuar diplomatin Annan ka qenë rasti i Kosovës nëmandatin e tij si Sekretar i përgjithshëm i OKB-së, bashkë me veprimet e kësaj organizatepërballë asaj që po ndodhte në diplomacinë ndërkombëtare. 17Kulturë

Zef AHMETI

Kofi Annan njihet sinjëri nga burrështetasit mëtë njohur në arenënndërkombëtare të kohës sësotshme. Karriera dhe për-voja e tij janë shumë in-teresante. Ai këto i ka pub-likuar në një libër tëtitulluar "Një jetë në luftëdhe paqe" (botimi i parë nëanglisht: A Life in War andPeace, New York 2012,ndërsa në gjermanisht: EinLeben in Krieg undFrieden, München 2013).Annan, me prejardhje ngaGana, në vitin 2007 zgjid-het Sekretar i përgjithshëmi Kombeve të Bashkuara.Në postin e kësaj organi-zate botërore do të qëndro-jë deri në vitin 2006. Parase të vinte në këtë detyrë, aimbas veti kishte një karri-erë të bujshme prej diplo-mati. Për pesë muaj (fundii vitit 1995 dhe fillimi i vitit1996), para se të bëhejSekretar i Përgjithshëm,përveç të tjerash, ka qenëedhe i dërguari i posaçëm iSekretarit të Përgjithshëm,Boutros Boutros-Ghali, përJugosllavinë. Po e cekimkëtë detaj, pasi që gjatëmandatit të tij, si Sekretari Përgjithshëm, do të ndod-hë edhe rasti intervenimittë NATO-s në Kosovë. Ajoçka duam të themi këtuështë se, ai kishte njohuripër ato që kishin ndodhurnë Jugosllavinë e pas vitit1990 para se të vinte nëkëtë post.

Kosovën e "shpëtoi" krimi serbnë Bosnjë

Një nga temat kryesoreqë ka preokupuar diplo-matin Annan ka qenë rastii Kosovës në mandatin e tijsi Sekretar i përgjithshëm iOKB-së, bashkë meveprimet e kësaj organizatepërballë asaj që po ndodhtenë diplomacinë ndërkom-bëtare. Kësaj teme në librine lartcekur, i kushton 24faqe, ku paraqet disa ngasfidat me të cilat ai ishteballafaquar, e sidomos nëkohën kur shtetet e NATO-s kishin vendosur të inter-venonin në Kosovë për tëparandaluar "Bosnjën edytë". Annan në pjesën që ikushtohet Kosovës, thotë:"Ajo çka Kosova kishtengritur te të gjithë ne -Kombet e Bashkuara,Evropa, NATO dhe SHBA-të ishte fakti se, bëhej fjalëpër një krizë të njohur përtë gjithë, me një kundërva-jtës të njohur për të gjithë icili po e fuste në flakë edhenjë regjion tjetër ballkanik."Ndërsa ky kundërvajtësishte Sllobodan Milloseviqi.Nga ajo që na thotë Kofi An-nan, nëse e marrim nëpërgjithësi, del hapur se njënga arsyet kryesore të ak-tivizimit të politikësndërkombëtare, të OKB-sëbashkë me Evropën, inter-venimin e NATO-s dheSHBA-ve, ishte frika ngapërsëritja e një Bosnje tëdytë përkatësisht parandal-imi i një krimi të tillë ngaserbët. Annan

shkruan:"Pas Bosnjës tëgjithë ne kishim arsye tëmendojmë se, popullatashqiptare e Kosovës do tapërjetoj një trajtim të njëjtëashtu edhe si boshnjakët,nëse bashkësia ndërkom-bëtare nuk intervenon.Përderisa kriza në Kosovëpo përkeqësohej shembullii Bosnjës u bë për negjithkund i pranishëm.Disponimi dominues ishtese ne nuk duhet vetëm tëshikojmë përderisa serbëtua bëjnë të njëjtën gjëshqiptarëve të Kosovëssikur edhe boshnjakëve.Politika serbe me rastin ekrimeve në Bosnjë ishtevet-zhveshur para bashkë-sisë ndërkombëtare sa"Askush në bashkësinëndërkombëtare nuk ibesonte Millosheviqit -mbase as edhe vet aleatët etyre, rusët... dhe askushnuk besonte se, ai domund të bindej për për-parësitë e një kompromisipaqësor në raport meKosovën..." thotë Annan.Kofi Annan tregon se qev-erive të shteteve tëndryshme ai ua kishtetërhequr vërejtjen se Millo-seviqi është që anon nëkalkulime të gabueshme,ndërsa në anën tjetër unë edija se ai"...mund të bëhejnjë manipulues ishkëlqyeshëm." Tri vite paspërfundimit të luftës nëBosnjë, thotë Annan, poacaroheshin tensionet mes"trupave serbe dhe milicëveshqiptarë që luftonin përpavarësinë e vendit". Reag-imi i Millosheviqit ishte"brutal ashtu siç e njihn-im". Annan thotë se kjopolitikë (serbe) nuk ishte einteresuar "për një zgjidhjepaqësorë të konfliktit",porse ai (Millosheviqi)kishte aktivizuar një përnd-jekje masive të shqiptarëve.Dhe qëllimi dukej të ishte,thotë ai, "sa më shumëshqiptar që është emundur të përndjekin ngaKosova ose të vriten." Kësajradhe, shkruan Annan nëlibrin e tij, "Britania e mad-he, Franca dhe Gjermaniamendonin se e ardhmja eEvropës do varej nga njëpërgjigje e fuqishme përbal-lë kampanjës së Milloshe-viqit." Kështu që edhe paso-jnë vërejtjet e NATO-s senuk do të lejojë një luftëkundër popullatës civile. Sai përket Kombeve tëBashkuara kriza paraqiste

një sfidë tjetër. Meqë nenuk ishim prezent në vendtë ngjarjes as nuk kishimmundësi t`i dalim në ndih-më popullatës civile, vazh-don Annan, e"për këtë ar-sye intervenimet tonamund të ishin vetëm të llo-jit politik e diplomatik -nëpërmjet deklaratave tëmija publike dhe punëstonë me Këshillin e Sig-urimit- që të bashkojbashkësinë ndërkombëtarepas qëllimit që të përfundo-jnë shkeljet e të drejtave tënjeriut dhe për ta paran-daluar një luftë më të mad-he". Nga këto aktivitete ishsekretari i përgjithshëmtregon se në fillim të vitit1998 ishte arritur që Koso-va të bëhet pikë e rendit tëditës në Këshillin e sig-urimit "çka na mundësoiqë atij (pastaj) t`i raporton-im rregullisht për zhvillimete atjeshme". Kjo shihet nësytë ish-sekretarit të OKB-së si një sukses për kohën.Meqë në verën e vitit 1998ishte rritur numri i refug-jatëve dhe se 200.000kosovarë ndodheshin nëikje, Annan tregon: "...nëatë kohë kam filluar më sh-pesh të flasë për rëndësinëqë të mënjanohet njëBosnjë e dytë." Gjatë gjithëtrajtimit që bën për rastin eKosovës ish Sekretari iPërgjithshëm i OKB-së, KofiAnnan, thirr në kujtesëBosnjën- pra krimin dhegjenocidin serb.

Kofi Annan mes qëndrimit per-sonal dhe atij zyrtar

Nga ajo që e thotë nëlibër vërejmë se Annan saishte në postin e Sekretar-it të Përgjithshëm tëKombeve të Bashkuaraishte dashur të balancojgjatë gjithë kohës qëndrim-in e tij personal dhe asajqë e kërkonte posti i tij për-ballë situatës së tensionuarnë Kosovë. Në përshkrimete tija tregon se pas përke-qësimit të gjendjes nëKosovë në verën e vjeshtëne vitit 1998 kishte vendo-sur "...kësaj radhe t`i drej-toj Kombet e Bashkuara nëanën e viktimave të agre-sionit" si dhe "të mos i japëkurrfarë legjitimiteti propa-gandës serbe". Natyrisht sekjo përpjekje e tij kishteqenë "një akt i vështirë bal-ancimi"duke pas parasyshse Evropa dhe SHBA-të nëatë Kohë kërkonin veprim

ndërsa Rusia po kundër-shtonte. Arsyet që kishinshtyrë ish Sekretarin që tëngrehë zërin e tij në mënyrëaktive janë: 1) se dhunadhe terrori si dhe një luftëmë e madhe- duke përf-shirë edhe interveniminushtarak me arsyetiminhumanitar- do mund tëmënjanohej nëse Milloshe-viqit do t`i bëhej me dijeqartë se, atij nuk do t`ishkojë për dore që ta largo-jë vëmendjen e OKB-së apotë Sekretarit tëPërgjithshëm të saj me val-lëzimet e tija diplomatikepërderisa trupat e tij tërbo-heshin në Kosovë; 2)Mundësia që ofronte kriza eKosovës- që në rastetndërkombëtare të kihetmundësia e pozicionimit nëanët tjera e të vihet një krit-er vlerësues se si shtetetduhet të japin përgjigje përsjelljet e tyre përballë pop-ullatës - pra nuk duhet tëjetë e pamundur që shkel-jet sistematike të drejtave tënjeriut të mbrohen përbal-lë principit të mos përzier-jes në punët e brendshme.Annan tregon përvështirësitë që lidheshin mekëtë ndryshim diskursipolitik për shkak të shumështeteve të OKB-së që eshihnin të paprekshëmsovranitetin por edhe nëvetë Sekretariatin e OKB-së, këshilltarët e Annanit,kishte mendime dallueseku një pjesë kishte mend-uar se kur është fjala nërastin konkret të shkeljevesistematike të të drejtave tënjeriut në Kosovë, duhej tënxirrej jashtë principi isovranitetit shtetërorë,ndërsa një grup tjetërkishte mbrojtur qëndriminnë përkrahje të papreksh-mërisë së këtij sovranitetishtetërorë. Ndërsa Annanithotë: "...sipas bindjes simeOKB duhet të angazhohetsikur për të drejtat e indi-vidit po ashtu edhe për tëdrejtat e shteteve." Me këtëAnnan kishte kujtuarrastin e Bosnjës dheRuandës ku thotë se pasndodhive në këto vendeshumë do e vlerësojnëOKB-në se sa do jetë e aftëtë veproj në raste të shkel-jes masive të drejtave tënjeriut dhe krimit kundërnjerizimit. Këto qëndrimeAnnan i kishte sinjalizuarqë në qershorin e vitit 1998në një konferencë të NATO-s. Me ketë rast unë kërko-

va, tregon Annan, "... përp-jekje intensive diplomatike,por me sfondin e një kër-cënimi të besueshëm medhunë" - pra intervenimushtarak. Përveç kësaj aiishte përpjekur t`i bindë"...përfaqësuesit e NATO-spër urgjencën e një veprimikëmbëngulës". Në të njëjtënkonferencë, Annan kishtepotencuar se "një detyrim ibesueshëm pa legjitimitetmund të tregoj rezultate.Detyrimi i legjitimuar pabesueshmëri mund të ketëpërkrahje universale,mirëpo nuk do jetë nëgjendje që të implementojsegmentet fondamentale."Kofi Annan kishte përshën-detur, pos të tjerash"... ven-dosmërinë e qeverive tështeteve anëtare të NATO-spër të parandaluar një es-kalim të mëtutjeshëm tëluftimeve". Ajo çka na thotëish Sekretari i përgjithshëmi OKB-së është se ai kishtekërkuar nga NATO që tëmos lejonin të ndodhteBosnja e dytë.

Rezoluta dhe raportet drejtuarKëshillit të Sigurimit

Pasi tregon për ndërm-jetësimin e ish diplomatitR. Holbruck që kishte arrit-ur të bindë politikën serbepër vendosjen e 2 mijëvëzhguesve të paarmatosurnë kuadër të OSBE-së qëkanë pas për qëllim të rua-jnë armëpushimin, thotë seKS i OKB-së me 23 shtatornxjerr rezolutën e njohur1199 që kërkonte tërheq-jen e trupave serbe ngaKosova dhe NATO nga anaa saj kishte kërcënuar mekonsekuencat, nëse rezo-luta nuk do të respektohej.Annan thotë se në raportete tija drejtuar KS kishtenjoftuar për eksalimin edhunës dhe"fajtorë bëjapushtetmbajtësit ju-gosllav". Annan shton mëtutje "..me 4 tetor (1998)ndodhitë i përshkrovasi"kampanjë e tmerrit dhetë dhunës". Në të njëjtënditë, mbas dite, kishte ar-ritur një letër ankese ngaministria e jashtme e Ju-gosllavisë, siç e përshkruanKofi Annan, që kishte fillu-ar me fjalinë "Në Kosovësundon paqja" dhe se "liriae plotë e lëvizjes është egarantuar". Të njëjtën gjëia kishte thënë edhe Millo-sheviqi kur Annan disa ditëmë vonë e kishte thirr nëtelefon për të kërkuar im-plementimin kërkesave tëOKB-së. Millosheviqi i ishtepërgjigjur se në dy javët efundit nuk kishte pasë"kurrfarë konflikti", ndërsaAnnan i kishte thënë, sireagim, se problemet ekzis-tojnë "vetëm me shqip-tarët".

Tërheqja e vëzhguesve të OSBE-së dhe intervenimi i NATO-s

Në librin tij Annan jepedhe informacione të tjera.Ne këtu po fokusohemi nëdisa episode ngjarjes që itregon ai e, që ne, i kemivlerësuar si pika kryesoretë asaj që e tregon ai. Ish

Sekretari i OKB-së sjell nëlibrin e tij telefonatat endryshme që kishte bërë nëfillim vitin e 1999. Me 17mars 1999, ai kishte zhvil-luar një bisedë telefonikeme Javier Solana, sekre-tarin e NATO-s, ku kishinshkëmbyer mendimet se, siduket asnjë njeri nukkishte mundur të depërtojte Millosheviqi. Pas tërheq-jes së vëzhguesve të OSBE-së, me 23 mars 1999,Solana i kishte telefonuarKofi Annan-it dhe e kishtenjoftuar për dështimin e R.Holbrooke në përpjekjen etij për të ndërmjetësuar teMillosheviqi dhe se ai do tëautorizoj NATO-n për op-eracion ushtarak. PraSekretari i përgjithshëm iOKB-së kishte qenë në di-jeni se do të ndodhte inter-venimi para se të fillohejme operacionet e NATO-s.Kofi Annan shkruan"...Diçka duhej të ndodhte.Unë ndaja mendimin enjëjtë me Solanen se, Millo-sheviqi kishte humburkontaktin me realitetin dhese kjo (humbje e kontaktitme realitetin) edhe njëherëshkaktoi edhe një luftë nëBallkan." Në vazhdim ishSekretari i Përgjithshëmpërshkruan sfidat që duhejt`i përballonte si organ iOKB-s pas intervenimit.Kërkohej një reagim në me-dia. Ai e jep edhedeklaratën e dhënë me savijon: "Gjatë vitit të kaluarnë shumë raste kam apelu-ar te qeveria e Jugosllavisëdhe te shqiptarët e Kosovësqë ta vënë paqen mbiluftën, kompromisin mbikonfliktin. Më vjen shumëkeq që qeveria e Jugosllav-isë, me gjithë përpjekjet endërmarra nga anabashkësisë ndërkombëtareka qëndruar në pozicionine saj refuzues për një mar-rëveshje politike që do tapërfundonte gjakderdhjennë Kosovë e do ta kishtesiguruar paqen për popul-latën e atjeshme. Në fakt,është vërtetë tragjike qëdiplomacia ka dështuar,mirëpo ka kohëra ku për-dorimi i dhunës mund tëjetë legjitim në kërkim tëpaqes." Kësaj deklarate tëAnnan-i ia kishtebashkangjitur edhekërkesën që merretparasysh edhe Këshilli iSigurimit në përdorimin edhunës. Një ditë më vonë,pas intervenimit të opera-cioneve të NATO-s gazetaamerikane New York Timeskishte shkruar: "Sekretari iPërgjithshëm miraton indi-rekt intervenimet ajrore".

Përfundim

Libri që trajtuam këtuka një përmbajte intere-sante historike, politike,diplomatike që lidhet mejetën dhe përvojën e diplo-matit Kofi Annan. Duke pa-sur parasysh faktin se ishtenë postin e Sekretarit tëPërgjithshëm të OKB-së,para, gjatë dhe mbas Inter-venimit të NATO-s kundërushtrisë jugosllave (serbe),ai jep disa fakte, megjithësejo edhe të thella, mjaft in-teresante për lexuesinshqiptar, për aspekte trajti-mi studimore në të drejtënndërkombëtare diplo-matike e politike. Padyshim se libri, e sidomospjesa për Kosovën, jep edhetë dhëna tjera që ne këtunuk i kemi trajtuar.

Botime të veçanta

Kofi Annan dhe Kosova"A Life in War and Peace" kanjë përmbajte interesantehistorike, politike,diplomatike që lidhet mejetën dhe përvojën ediplomatit Kofi Annan

18KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Fotoreportazh

Miqësi tëpazakontaMiqësi, solidaritet, mbrojtje përtë dobëtit, altruizëm dhezemërgjerësi janë koncepte qëekzistojë edhe në botën e kaf-shëve, madje edhe mes indi-vidëve të specieve shumë tëndryshme nga njëri tjetri, simes presë dhe grabitqarit. Disafoto të mrekullueshme që tre-gojnë miqësinë e pazakontëmes kafshëve shumë tëndryshme dhe në dukej pa as-një lidhej me njëra tjetrën, qëtregojnë në fund të fundit sendonjëherë kafshët dinë të jenëmë tolerantë se ne.

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013|

Është e pabesueshme se çka ka arritur Messi. Katër Topa të Artë dhe 50gola për një sezon, kjo është jashtë kësaj bote. Fjala më e mirë për tapërshkruar Messin është "fenomen" 19Sport

Fisnik NUHIU

Shkup, 18 prill - Derbi i madh ndërmjetShkëndijës dhe Vardarit në kuadër të du-eleve të para të gjysmëfinaleve të Kupës sëMaqedonisë, ka sjellë barazim pa gola. Kyrezultat len të hapur gjithçka dhe vendi-mi për udhëtuesin për në finale e madhedo të bjerë në ndeshjen e kthimit në sta-diumin "Filipi i Dytë" në Shkup. Takimi izhvilluar para rreth 5000 spektatorëve tëtubuar në stadiumin e qytetit në Tetovë,solli futboll mesatar me dy skuadra qënga respekti për kundërshtarin, mëshumë mendonin për portën e tyre, sa sapër mënyrën se si të arrijnë te porta ri-vale. Gjithsesi, nëse llogaritet situata nëtë cilën gjendet Shkëndija, futbollistët"kuqezi" sollën tjetër paraqitje pozitive,duke treguar dëshirë të madhe për lojëdhe në momente duke tejkaluarmundësitë reale në këtë moment. Kampi-oni në fuqi, Vardari, në asnjë momentnuk arriti që të dominojë në teren, pasi qëtë motivuar në maksimum, tetovarëtkërkonin golin e epërsisë. Pjesa e parëishte e varfër për nga rastet, pasi të dyjaekipet kishin nga dy kanosje të zbehta.Taipi dhe Useini rrezikuan portën e Var-darit, ndërsa në anën tjetër portieri Veliipa problem priti goditjet e Himenezit dheKostovskit. Në pjesën e dytë trajneriShaqiri në lojë inkuadroi sulmuesin e rik-thyer, Muzafer Ejupin dhe më vonë edheSedat Berishën dhe loja e Shkëndijës fi-toi në tempo, duke qenë për një nuansëmë e rrezikshme para portës së Vardarit.

I riu Mevlan Murati solli mundësinë më tëmirë për gol, kur nga mbi 35 metra lëshoinjë projektil të vërtetë që u ndal në shtyl-lën e Vardarit, para se Ilievski të pastro-jë rrezikun. Pak më vonë Ardit Shaqirisolli goditje të fortë, por që kaloi për pakskaj portës. Në këtë periudhë të dominim-it të Shkëndijës, kishte dy mundësi kurarbitri Markovski mundej të tregojë nëpikën e bardhë. Në njërin rast MuzaferEjupi u tërhoq për fanelle prej pas shpine,ndërsa më vonë Bunjamin Shabani nëdepërtim u gjet në 'sanduiç' të Cikarskitdhe Stejpanoviqit. Në fund, Vardarimundej të marrë fitore, kur goditja e fortë

e Llazarevskit, kaloi pranë portës ven-dase. "Lojë e vështirë, por që më bën kre-nar për paraqitjen e futbollistëve të mijë.Kemi tejkaluar periudhë të vështirë dhekëta djelmosha treguan se këtë fanellë embrojnë me shumë përkushtim. Mendojse dominuam, kishim rastet më të mirapër të shënuar dhe vetëm falë mungesëssë fatit sportiv, nuk arritëm të mundimVardarin. Por ky është futbolli, kthimprapa s'ka, duhet të koncentrohemi nësfidat e radhës, ndërsa në Shkup do tëkërkojmë rastin tonë për kualifikim në fi-nale", deklaroi pas ndeshjes me Var-darin, trajneri i Shkëndijës, Artim

Shaqiri. Në ndeshjen tjetër të zhvilluar nëKratovë, Sileksi është mundur 0:1 ngaTeteksi dhe me këtë rezultat skuadratetovare e sheh veten fare pranë kuali-fikimit në finalen e madhe. Ndeshjet ekthimit në program janë më 2 maj.

Bajrami përsëri “mbetet”

në pankinëShkup, 18 prill - Mesfushori shkupjanMuharem Bajrami do të duhet të presëpër debutimin e tij në kampionatin eli-tar në Bjellorusi, pasi për të dytënndeshje me radhë qëndron 90 minutanë pankinë. Pas kompletimit të doku-mentacionit dhe rehabilitimit ngalëndimi, Bajrami është në shërbim tëtrajnerit të Gomelit, Merkulov. Mirëpoky i fundit si duket pret momentin eduhur për të aktivizuar Bajramin, dukebartur ndoshta llogari edhe përlëndimin e tij dhe gjendjen fizike. Pasfitores ndaj Shahtjorit, të mërkurënGomeli barazoi 1:1 me Dinamo Brestindhe për momentin nga 4 përballje tëzhvilluara, ka regjistruar 1 fitore, 2barazime dhe 1 disfatë. Ndeshjen eradhës Gomeli e luan si vendas, kur tëhënë do të përballet me Torpedo Zhodi-non. Muharem Bajrami i cili në merka-ton e janarit nga Renova u transferuate Gomeli në Bjellorusi, ndoshta nëtakimin e radhës më në fund do tëregjistrojë paraqitjen e tij të parë nëekipin e ri. (F.N)

Shkëndija në Shkup do të kërkon kualifikimin

Pa gola në Tetovë"Lojë e vështirë, por që më bën krenar përparaqitjen e futbollistëve të mijë. Kemi tejkaluarperiudhë të vështirë dhe këta djelmosha treguanse këtë fanellë e mbrojnë me shumë përkushtim.Mendoj se dominuam, kishim rastet më të mirapër të shënuar dhe vetëm falë mungesës së fatitsportiv, nuk arritëm të mundim Vardarin",deklaroi trajneri i Shkëndijës, Artim Shaqiri

Koha

Publicitet

20KohaE PREMTE19 PRILL |2013|

Duhet të kemi ide të qarta dhe një synim të qartë, në mënyrë që të jemi ekip modelpër të tjerët. Interi është klub që duhet të jetë konkurrues për çdo vit Sport

Fisnik NUHIU

Shkup, 18 prill - Skuadra eLirisë së Zherovjanit për-fundimisht ka lënë pasShkëndijën e Tetovës, dukearritur ta eliminojë në çerek-finale të garave të play-offittë elitës së Maqedonisë nëvolejboll. Pas fitores 3:1 nëndeshjen e parë, tëmërkurën në takimin ekthimit Liria mori tjetër fi-tore bindëse, kësaj radhe3:0, duke avansuar në fazëne gjysmëfinales. Duke diturrezultatin e ndeshjes së parëdhe duke shikuar forma-cionin me të cilin Shkëndijanisi takimin, ishte e qartë sekjo përballje do të ishtevetëm një seancë më serioze

stërvitore për skuadrën eLirisë. Volejbollistët e rinj tëShkëndijës në asnjë mo-ment nuk arritën të jenëkundërshtar i barabartë,kështu që Liria fitoi të tresetet pranë rezultateve25:16; 25:18; 25:16, për tri-umf maksimal 3:0. "Mendojse me meritë kaluam nëgjysmëfinale, pasi mundëmShkëndijën në të dyjatakimet. Realisht, kjo nukishte ndonjë detyrë evështirë, nëse shikojmë sit-uatën në ët cilën gjendetShkëndija. Sinqerisht mëvjen keq që ky ekip përjetonkëtë situatë, mirëpo shpre-soj që gjatë verës do të kenëkohë për tu konsoliduar. Ne

në gjysmëfinale do kemi testtë vështirë më Strumicën,mirëpo nuk kemi ndërmendtë dorëzohemi para kohe.Njëkohësisht do të tentojmëtë jemi në formë maksimalepara finales së Kupës javëne ardhshme me Vardarin në

Tetovë. Ajo do jetë ndeshjaynë më e rëndësishme, kubesoj të fitojmë për herë tëparë në histori trofeun eKupës", u shpreh trajneri iLirisë, Hakik Ferati. Nëndeshjen tjetër të kësaj fazeSinalko mundi në transfertë3:0 Borec Brakon dhe me dyfitore avansoi në gjysmëfi-nale. Në luftën për kuali-fikim në finalen e madhe,Liria do të përballet meStrumicën, ndërsa Sinalkodo të ketë kundërshtarBorec Brakon. Seria endeshjeve gjysmëfinale tëplay-offit fillon më 20 prill,ndërsa në final avansonekipi që do të marrë dy fi-tore. (F.N)

Zhuta kërkon fitore në Gjilan

Shkup, 18 prill - Të shtunën në Gjilan tëKosovës do të zhvillohet turneu memorial iboksit "Agim Rashiti", që organizohet në ndertë dëshmorit të kombit të rënë në betejat eUÇK-së. Turneu që do të grumbullojë bok-sierë nga Maqedonia, Çekia , Mali i Zi,Shqipëria deh Kosova, pritet të sjellë lufta in-teresante dhe kualitet nga pjesëmarrësit.Kombëtarja e Maqedonisë do të garojë me dyboksierë në kategoritë 64 dhe 78 kg, meSashko Leskarkovskin dhe Fatlum Zhutën.Ky i fundit paralajmëron luftë për vendin eparë, ashtu si bën në çdo turne ku merrpjesë. "Kënaqësi e madhe që do të marr pjesënë këtë turne, për më shumë që organizohetnë nder të një dëshmori. Shpresoj të ketëkualitet dhe cilësi, ndërsa unë si gjithmonëpretendoj maksimumin", thotë Fatlum Zhuta,duke shtuar. "Ka paralajmërime se kundër-shtari im do të jetë Alban Beqiri ngaShqipëria, të cilin një muaj më parë e fitova nëturneun "Zahir Pajaziti", poashtu në Kosovë.Nëse konfirmohet ky duel, atëherë do të jetënjë lloj revanshi pas asaj përballeje të parë.Jam i gatshëm për të sjellë një tjetër paraqit-je pozitive dhe shpresoj në fitore të re", për-fundoi strugani, Zhuta, i cili nëse eventualishtnuk përballet me Beqirin, gjithsesi do të ketërival nga kombëtarja e Shqipërisë.

Shkup, 18 prill - Klubi i bas-ketbollit Liria ka pësuar dis-fatë përballë skuadrës sëKozhufit me rezultat 83-87,në kuadër të javës së 5 të Su-perligës së Maqedonisë. Bas-ketbollistët e Lirisë hapënmirë takimin, ku pas çerekuttë parë avanconin me rezultat22:18, ndërsa në pushimshkuan në pushim shkuanme avantazh 38:34. Mirëpo,gjithçka ndryshoi në çerekune tretë dhe të katërt. Së parinë çerekun e tretë ekipi iLirisë e humbi me rezultat20:23, ndërsa më pas ekipi iLirisë në çerekun e katërt u

mundua që të kthejnë rezul-tatit mirëpo nuk ishte imjaftueshëm rezultat 25:24,kështu që në fund ekipi iLirisë humbi me 4 pikë difer-encë. Më efikas te ekipi fituesishte Petkoviç, i cili shënoi 21poen. Ndërkaq, te ekipi i Lirisëmë i mirë ishte Tasovski i ciliarriti të shënon 16 pikë. Kjoishte humbja e katërt e Lirisënë Superligë. Në takimet tjera,MZT Skopje ka mposhtur FeniIndustri me rezultat 98:77,ndërsa Kumanova mundiRabotniçkin me rezultat88:86. Në takimin e ardhshëmLira do të pret Rabotniçkin.

Haxhi Krasniqi i ka bërëpërgatitjet e fundit, para meçitmë të rëndësishëm të jetës sëtij, ndaj kampionit aktual tëbotës në versionin WBO, pe-shat gjysmë të rënda, NathanCleverly. Boksieri kosovar be-son se do të dalë fitimtar nëbetejën që do të zhvillohet tështunën në Londër. "Ëndrraime po afron. Kam pritur gjatëpër këto ditë. Kam një bindje tëfortë që të shtunën do të jamkampion bote. Nuk kam re-spekt për të, që nga sekondat epara do ta sulmoj dhe kambindje që do ta nokautoj Clev-erlyn", theksoi Krasniqi. Ngaana tjetër, Nathan Cleverly eka pranuar se të shtunën e

pret një punë mjaft e vështirë,ku do ta sfidojë boksieri koso-var Haxhi Krasniqi, në luftënpër titullin e kampionit të botës

në versionin WBO, kategoriagjysmë e rëndë. "Potencialisht,Krasniqi është kundërshtarimë i fortë që jam takuar ndon-

jëherë. Ai është i ri, ka punuarshumë për të më vënë nëvështirësi. Dy humbjet e tijkanë arritur në tri meçe e para,kur ishte ende adoleshent dhenga ajo kohë ka regjistruar 38fitore dhe i ka fituar me nokautkatër luftërat e fundit për titull.Siç e kam thënë, të panjohuritmund të jenë mjaft të rrezik-shëm dhe Krasniqi duketshumë i uritur. Do të jetë njmeç mjaft interesant. Por, unëjam kampion i botës, kështu qëmë duhet të pres përballje sikjo. Fitorja bindëse të cilën ekam planifikuar, do ta përfor-cojë statusin tim si kampion ipadiskutueshëm botëror",theksoi Cleverly.

Basha dëshirontë mbetet në

TorinoMigjen Basha e ka përsëritur

edhe një herë dëshirën për të qën-druar në Torino. Futbollisti koso-var është në bashkëpronësi në mestë klubit Granata dhe Atalantas,ndërsa gjatë verës do të dihet mëshumë rreth së ardhmes së tij."Unë dua të qëndroj këtu, jam nëbashkëpronësi me Atalantan. Sh-presoj që kjo çështje të zgjidhet sh-pejt dhe mirë. shpresoj që presi-denti Cairo të mos më largojë", kathënë duke buzëqeshur përfaqë-suesi i ri shqiptar, i cili ishte ipranishëm në festën e 50 vjetorit tëToro Club. Gjithashtu, mesfushorikosovar ka folur edhe për derbin eqytetit të Torinos. Ai thotë se tëgjithë e ndiejnë ndeshjen me Ju-ventusin dhe se ai me shokë do tëmundohen të dalin të pamposh-tur ndaj kampionit aktual italian.

Volejboll

Liria në gjysmëfinale të play-offit"Mendoj se me meritë kaluamnë gjysmëfinale, pasi mundëmShkëndijën në të dyja takimet.Realisht, kjo nuk ishte ndonjëdetyrë e vështirë, nëseshikojmë situatën në ët cilëngjendet Shkëndija. Sinqerishtmë vjen keq që ky ekippërjeton këtë situatë, mirëposhpresoj që gjatë verës do tëkenë kohë për tu konsoliduar",tha trajneri i Lirisë, HakikFerati

REZULTATETLiria - Shkëndija 3:0

(25:16; 25:18; 25:16)Borec Brako - Sinalko 0:3

(16:25; 11:25; 16:25)Dyshet gjysmëfinale:Strumica - LiriaVardari - Sinalko

Basketboll

Lira mposhtet nga Kozhufi

Boks

Krasniqi beson në fitore ndaj Cleverlyt

Koha

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013| 21SportNë javët e fundit kam tentuar ta izolojë veten dhe të mos mendoj për spekulimet rrethtë ardhmes time. Jam i fokusuar tek Atletico Madrid dhe nuk do të lë që këtospekulime të ndikojnë në performancën time

Humbja në gjysmëfi-nalet e Kupës së Italisëdhe lamtumira e një tjetërobjektivi të rëndësishëmpër klubin duket se kaqenë e parashikuar nëradhët e skuadrës së In-terit, pasi trajneri Stra-maçioni ka bërë të qartëpas ndeshjes se nukkishte çfarë t'u kërkontemë shumë lojtarëve të tij."Vetëm mund t'i bëj kom-plimente lojtarëve të mi,

pasi kemi dhënë çdo gjëqë kishim mundësi nëfushën e lojës. Më shumënuk mund të bënim, pasikjo është një periudhë pake vështirë për ne. Roma emeritoi më shumë kuali-fikimin në finale, po të shi-

hen të dy ndeshjet", pra-noi ai, duke pohuar njëko-hësisht se në fund të se-zonit do të ketë një takimme presidentin Morati përtë diskutuar të ardhmen etij. "Unë kam dhënë gjith-monë maksimumin duke

vënë edhe veten në rrezik.Do të vazhdoj ta bëj njëgjë të tillë, deri me 30 qer-shor do të jap gjithçka përngjyrat e kësaj skuadre.Më pas do të jetë presi-denti që do të më tregojëse si do të jetë e ardhmja.Me 30 qershor presidentiMorati do të më thotë nësejam ende trajneri i Interit,më pas mund të dalin meqindra emra", deklaroiStramaçioni. Edhe vetëMorati e ka marrë mesportivitet humbjen."Skuadra bëri atë që ishtee mundur pasi situataishte në limitet e të mund-shmes. Na mungojnë edhe6 ndeshje deri në fund tësezonit dhe shpresojmë t'izhvillojmë duke pasur 11lojtarë në dispozicion", thaai duke iu referuar dëm-timeve të shumta përskuadrën e tij, të cilave djeiu shtua edhe ai i Kambi-asos.

Nga Spanja vijnë kon-firmime të tjera rreth faktitse Zhoze Murinjo nuk kandër mend të vazhdojë mënë drejtimin e Real Madridnë sezonin e ardhshëm.Burimi i besueshëm, këtëherë është presidenti iKanilas, akademisë kustërvitet si portier djali itrajnerit portugez. ManuelAlvarez nuk ka ngurruartë deklarojë para gaze-tarëve spanjollë se ka mar-rë konfirmimin nga vetëportugezi se vitin tjetërnuk do të jetë më në Span-jë. "Murinjo na tha se vitintjetër nuk do të ishte nëgjendje të vinte të mbanteleksione për trajnerët tanë,pasi nuk do të ishte mëkëtu. Largimi i Murinjosdo të jetë një humbje emadhe për futbollin span-joll, shpresoj që Florenti-no Perez të ndërhyjë për tëzgjidhur këtë situatë",ishte deklarata e presiden-tit të Kanilas i cili ka një

marrëdhënie shumë miqë-sore me trajnerin e RealMadrid, aq sa ky i funditorganizonte shpesh kursepër trajnerët e akademisësë tij duke mbajtur referatetë gjata mbi punën e tra-jnerit. Kjo deklaratë,bashkë me atë që ështëmësuar muajin e kaluar seMurinjo u ka komunikuarshërbëtorëve në vilën e tijse do të jenë të papunë qënga data 1 qershor, për-forcojnë bindjen se rruga etij me atë të Real Madriddo të ndahet gjatë kësajvere. Tani mbetet të mëso-het vetëm ku do të drejto-jë në sezonin e ardhshëm,me një emër të ri që kadalë në skenë, francezët eMonako, të cilët janë taninën pronësinë e miliarder-it Dmitri Rybolovlev. Ky ifundit ka bërë gati një kon-tratë katërvjeçare prej 13milion eurosh në sezon,nëse portugezi pranon tëtransferohet në Francë.

Çelsi duket se ka fillu-ar bisedimet me ManuelPelegrinin, duke e përf-shirë atë në listën e kan-didatëve për të marrëdrejtimin skuadrës londi-neze në fund të këtij se-zoni, pas largimit të tra-jnerit të përkohshëm,Rafel Benitez. Sipas medi-ave spanjolle, përfaqësue-sit e tij kanë kontaktuarme drejtuesit e londine-

zëve dhe bisedimet janënë një fazë të avancuar.Trajneri 59 vjeçar ështënjë nga më të vlerësuaritnë skenën evropiane, pasasaj që ka bërë me Mala-gan, duke e drejtuar derinë çerekfinalet e Ligës sëKampioneve dhe dukeqenë shumë afër një gjys-mëfinaleje të bujshme,por të mos ishte për golinnë pozicion jashtë loje që

shënoi Borusia Dortmundnë shtesën e ndeshjes.Por menaxheri i tij, HesusMartinez, ka zbuluar sepër të marrë trajnerin ngaMalaga, duhet paguar mëparë klauzola e largimit tëtij. "Manuel ka një kon-tratë deri në qershorin evitit 2014 dhe një klau-zolë largimi prej 3.5 mil-ion eurosh. Nëse kontak-tojmë me Çelsin, Romën,

apo Mançester Sitin nukka rëndësi, të gjithë duhettë jenë të ndërgjegjshëmpër ekzistencën e njëklauzole të tillë", tha ai,duke iu referuar faktit seMalaga kërkon të zgjatëdhe të përmirësojë kon-tratën ekzistuese me tra-jnerin. Ajo që favorizonlargimin e Pelegrinit ngaekipi spanjoll është faktise UEFA ka penalizuar

klubin me mosluajtjen nëLigën e Kampioneve nësezonin ardhshëm për

shkak të thyerjes së rreg-ullores së Fair Play Finan-ciar.

Një trajner futbolli nëKroaci është bërë protag-onist i një incidenti mjafttë veçantë që i ka shkak-tuar edhe shkarkimin ngapuna. Jozo Gaspar ushkarkua nga detyra e tijsi trajner i NK Preçko Za-greb pasi i vodhi një fut-bollisti kartën e kredititpër të blerë 36 litra Jager-meister. Klubi nuk kishte

shpjeguar gjatë kësaj peri-udhe arsyen e vërtetë tëshkarkimit të trajnerit,por sipas shtypit kroat,vetë trajneri ka pranuarse kishte vjedhur kartën ekreditit nga dhomat ezhveshjes së FC SparkaElektra, e cila përdor tënjëjtin kompleks përstërvitje me ekipin Preçko.Sipas rikonstruksionit të

ngjarjes, Gaspar ështëlarguar dhe ka përdorurkartën e kreditit për tëblerë 36 litra të kësaj pijetë fortë alkoolike, dukeharxhuar rreth 500 euro.Ai u zbulua nga kameratnë supermarket ku popaguante për shishet eblera, ndërsa disa orë mëvonë kishte bërë një ten-tativë tjetër për të blerë

edhe 10 litra të kësaj pije.Por tentativa e dytë kishteqenë pa sukses, pasi nëkartë nuk kishte pasurmë fonde për të "finan-cuar" blerjen e pijes së tijtë preferuar.

Me ndeshjet embrëmshme ka përfund-uar sezoni i rregullt nëNBA, që ka përcaktuarpërfundiisht edhe çiftet eturit të parë të playoff. LALeikërs, falë një fundimjaft të mirë të këtij se-

zoni, kanë arritur që tëngjiten në vendin e 7-tënë Konferencën ePerëndimit, duke pasurtashmë në playoff sipengesë të parë skuadrëne San Antonios. Kaliforni-anët kanë arritur të

mundin në kohën shtesëme rezultati 99-95skuadrën e Hjuston, dukei rrëmbyer vendin e 7-tënë renditjen e Konfer-encës. Pau Gasol shënoi17 pikë, 20 topa në tabelëe 11 pasime, ndërsa Dua-jt Hauard shtoi 16 pikë e18 topa në tabelë në këtëfitore që i mundësoi LALeikërs të evitonin nëraundin e parë skuadrën eOklahomas, pretendentekryesore për titull në Kon-ferencën e Perëndimit.Ndërkohë, në Konferencëne Lindjes, sfida më entuzi-azmuese e raundit të parëdo të jetë ajo mes Nju Jorkdhe Boston, një klasike eNBA. Një vëmendje tëveçantë do të ketë edheçifti Bruklin-Çikago, ngaku do të dalë edhekundërshtari i raundit tëdytë për Majemin, qëpritet të kalojë pa asnjëproblem Miluokin.

Një kushëri i Alex Songka thënë mesfushori iBarcelonës nuk është i kë-naqur me minutazhin qëpo i jepet në skuadër.Kamerunasi kaloi nëCamp Nou nga Arsenalipër 15 milionë funte nëverën e kaluar, mirëpo nukka gjetur hapësira te klubikatalunas. Kushëriri i tij,ish- lojtar i Liverpoolit dheGalatasarayt, Rigobert

Song, ka thënë publikishte 25-vjeçari nuk është ikënaqur te klubi aktual,megjithatë beson se ai dotë qëndrojë te Blaugranët."Alex nuk është i kënaqur.Te Arsenali ishte liderbrenda dhe jashtë fushe,ai nuk ndjehet si protago-nist në Spanjë, kjo e bëntë ndihet keq", ka deklaru-ar Rigobert për Calciomer-cato.

Veton Berisha pokalon nëpër një formë tëmirë me Vikingun. Fut-bollisti kosovar shpresonqë të vazhdojë të luajë nëkëtë mënyrë deri në fundtë sezonit, për ta fituarnjë vend në përfaqësue-sen U-21 të Norvegjisë,për t'iu bashkuar kështukontingjentit të ekipitskandinav në Kampi-onatin Evropian U-21, icili do të mbahet nëIzrael, nga 5 deri më 18

qershor të këtij viti. "Nukkam luajtur ndonjëherëme ekipin U-21, por nësepunoj fort me Vikingun,mendoj se mundësitë emia janë të mira, edhepse ende jam vetëm 19vjeç", ka thënë për medi-at norvegjeze Berisha, icili së fundmi ka luajturpër ekipin U-19 tëNorvegjisë. "Unë nuk kambiseduar kurrë me tra-jnerin, por shpresoj tëluaj mirë me Vikingun, në

mënyrë që ta kemmundësinë", vijoi vëllai ivogël i Valon Berishës, icili po luan në Red BullSalzburg.

Pelegrini mes kandidatëve për stolin e Çelsit

Dorëzohet Stramaçioni"Unë kam dhënë gjithmonëmaksimumin duke vënë edheveten në rrezik. Do të vazhdojta bëj një gjë të tillë, deri me30 qershor do të jap gjithçkapër ngjyrat e kësaj skuadre.Më pas do të jetë presidentiqë do të më tregojë se si do tëjetë e ardhmja", deklaroiStramaçioni

Largohet në verë

I vodhi kredit kartën për alkol

Përfundon sezoni i rregullt në NBA

LA Leikërs në playoffBerisha e synon Europianin U-21

Song nuk është i lumtur te Barca

22KohaE PREMTE19 PRILL |2013|

Shaqiri bëri një paraqitje të madhe, por ai ende nuk është nënivelin e Riberys. Ai ka ende rrugë të gjatë për të përshkuar qëtë krahasohet me Riberyn Sport/marketing

Portali Italian i sportit"Sport Mediasset", pas njëstudimi të detajuar kapublikuar listën e 500 fut-bollistëve që luajnë nëklube të ndryshme tëEvropës dhe që në fund tësezonin konsiderohen al-ternativa të mundshme nëmerkaton e verës. Në këtëlistë të gjerë janë përfshirëtë paktën 8 lojtarë të kom-bëtares shqiptare, për tëcilët jepen shifrat e vlerëssë kartonit si dhe shumësqë përfitojnë brenda njësezoni, detaje këto që uvlejnë skuadrave të intere-suara për shërbimet etyre. Kështu futbollistikuqezi që ka vlerën më tëlartë të kartonit është

Lorik Cana i Lacios, kar-toni i të cilit mund të bli-het për 6 milionë euro,ndërsa shuma që 29-vjeçipërfiton çdo vit është 1.7milionë euro. Pas Canësvjen portier 24-vjeçar iPalermos Samir Ujkani, icili vlerësohet 3 milionëeuro me një rrogë vjetore350 mijë euro. MigjenBasha i Torinos, i ditëlind-jes 1987, e la çmimin ekartonit 1.5 milionë euro,ndërsa rroga e tij arrinshifrën 300 mijë euro nësezon. I transferuar në Ja-nar te Katania, kartoni iEdgar Canit vlerësohet 1milionë euro, ndërsa për-fitimi vjetor i vetë futbollis-tit kap shifrën e 150 mijëeurove, transmeton Su-

persporti. Për të blerëmbrojtësin e Empolit, El-seid Hysaj, duhet tëpaguash 900 mijë euro,ndërsa rroga e tij aktualeështë 20 mijë euro në se-zon deri më 2015. 600mijë euro kushton kartonii Jahmir Hykajt, i cili për-fiton 200 mijë euro në se-zon te Lucerna në kampi-onatin zviceran. ErjonBogdani dhe ArmandoSadiku kontrata e të cilëveme Sienën dhe Luganonskadon në përfundim tësezonit mund të merrenme parametër zero, ndër-sa rroga e dy sulmuesveështë 250 mijë euro për36-vjeçin nga Tirana dhe100 mijë euro për 22-vjeçin nga Elbasani.

Cana më i paguariFutbollisti shqiptar LorikCana, ka vlerën më të lartëtë kartonit, i cili mund tëblihet për 6 milionë euro,ndërsa shuma që 29-vjeçipërfiton çdo vit është 1.7milionë euro. Pas Canësvjen portier 24-vjeçar iPalermos Samir Ujkani, icili vlerësohet 3 milionëeuro me një rrogë vjetore350 mijë euro

Teteks SH A - Tetovë për prodhimet e veta ofron shitje të përbashkët me firma dhe shitore për tekstil

në Maqedoni.Për informata më të detajuara paraqituni në

tel. 044/355 053, 070 672 941

Me kërkesë të Institucioni publik komunal përfëmijë - Çerdhe fëmijësh "Rahillka Goneva" - SvetiNikollë bëhet stornim i vendit të punës numër 2,Kujdestar (1) realizues, të shpalljes publike numër45/2013 për punësim të nëpunësit publik, pub-likuar më 12.01.2013 në gazetat ditore NovaMakedonija dhe Koha.

Me kërkesë të Institucioni publik komunal përfëmijë - Çerdhe fëmijësh "Rahillka Goneva" - SvetiNikollë bëhet stornim i vendit të punës numër 2,Kujdestar (1) realizues, të shpalljes publike numër48/2013 për punësim të nëpunësit publik, pub-likuar më 12.01.2013 në gazetat ditore NovaMakedonija dhe Koha.

Publicitet

KohaE PREMTE

19 PRILL |2013| 23Mozaik/përkujtim

GJASHTË MUAJ PA TY E DASHURA JONË

Kaluan gjashtë muaj me lot në sy, dhimbje, pikëllim dhemallëngjim.I përjetshëm do të jetë kujtimi për ty.Përgjithmonë në zemrat tona: nëna Meleqka , babai Mu-niri dhe vëllai Genci

ALIDA PAÇUKU-PAPRANIKU1979-2012

1619 - TheatrumAnatomicum hapet nëAmsterdam1770 - Kapiteni XhejmsKuk i pari sheh Austral-inë1782 - Holanda njehShtetet e Bashkuara 1874 - Barakat e ishullittë Alkatrazit shkatërro-hen nga zjarri 1896 - Botohet "Shtetihebre" i Herzlit 1904 - Pjesë e kon-siderueshme e Torontosshkatërrohet nga zjarri 1936 - Dita e parë eKryengritjes së Madhenë Palestinë 1941 - Trupat bullgarpushtojnë Maqedoninë1943 - Hebrenjtë sulmo-jnë forcat okupuesenaziste në Geto të Var-shavës 1967 - Anija kosmikeSurveyor III zbret nëHënë 1971 - Sierra Leone sh-pallet republikë 1975 - India lançonsatelitin e saj të parë mendihmën e BRSS 1982 - Xhinon Blufordshpallet astronauti iparë zezak 1982 - Salli Rajd shpal-let astronautja e parëfemër 1994 - Rodni King fiton3,800,000 dollarëamerikan si kompensimnga rrahja policore 1995 - Kamion bombëeksplodon në ndërtesëne FBI në Okllahoma Siti,mbeten të vdekur 168persona ndërsa lëndo-hen 500 1999 - Bundestagu gjer-man kthehet në Berlin2005 - Kardinali XhosefRacinger zgjedhet siPapa Benedikti XVI nëditën e dytë të Kon-klavës papnore.

KALENDARIHISTORIK19 PRILL

24KohaE PREMTE19 PRILL |2013| Mozaik

Shkencëtarët amer-ikanë kanë zbuluar qëedhe dehidrimi i lehtëmund të ndikojë nëdisponim dhe nivelin e en-ergjisë. Dehidrimi i orga-nizmit shfaqet pasi që fillonhumbja prej vetëm l deri 2për qind e përmbajtjes sëpërgjithshme të ujit në tënjëjtën kohë kur fillon tëshfaqet edhe ndjenja e et-

jes. Në studim kanë marrëpjesë dy grupe të testimit tëcilët për nevojat e hulum-timit kanë qenë pak të de-hidruar gjatë aktivitetit tëlehtë ose pushimit. Në njëgrup kanë qenë femrat,

ndërsa në tjetrin meshku-jt të cilët u janë nënshtru-ar një varg testeve kogni-tive të cilat kanë maturkoncentrimin, mësimin,memorien, gjykimin dhevigjilencën. Rezultatet e

testimit janë krahasuar merezultatet e fituara kur tëanketuarit kanë qenë tëhidratuar në mënyrëadekuate. Është treguar sesi femrat në krahasim memeshkujt janë më të ek-

spozuara ndaj ndikimitnegativ të dehidrimit. De-hidrimi i lehtë shkaktondhimbjen e kokës, lodhjendhe vështirëson koncen-trimin. Edhe tek meshkujtedhe tek femrat është vënë

re ndjenja e lodhjes, ten-sionit dhe ankthit, por tekfemrat këto simptomakanë qenë më të shprehu-ra. Shkencëtarët kanë vër-tetuar se si hidratimi ështëi rëndësishëm edhe përsportistët profesionistë as-htu edhe për personat qëjetojnë me stilin e jetesësulur dhe këshillojnë që du-het të pini një gotë ujë.

Martesa të jep siguri!Alberie Hadergjonaj është shpre-

hur e lumtur me jetën familjare dheprofesionale dhe tregon se që të funk-sionojnë mirë këto të dyja, duhetpërkushtim dhe pasion. "Nuk jamperfekte, por jam nënë e mirë dhe nëkarrierë. Të paktën me aq sa kammundur shpresoj se kam lënë gjurmëpër mirë", është shprehur këngëtar-ja në një intervistë për Koha Jonë.Duke komentuar rreth dashurisë dhemartesës, ajo ka thënë: "Martesaështë shtëpia ku të mbledh dhe të jepsiguri. Unë çdo gjë e menaxhoj sas'ka me mire... Dashurisë i jap jetëntime. Për dashurinë kam dhënëshumë, kjo është shumë e rëndë-sishme". Alberia ka treguar se efrekuenton shpesh palestrën dheështë e kujdesshme me ushqimin,në mënyrë që ta ruajë formën fizike.Sa u përket salloneve estetike kathënë se i frekuenton rrallë, "sepse ikam krijuar mundësi vetes që atoshërbime i kryej vetë në shtëpi, porndonjëherë edhe shkoj".

Në Adana të Turqisëështë thyer rekordi për"Pikturën më të madhe nëbotë me temë paqen".Rekordi i mëparshëmmbahej nga Japonia me

1024 metra katrorë.Kurse rekordi i ri takonnjë pikture turke mesipërfaqe 1111 metra e 78centimetër katrorë, i certi-fikuar nga përfaqësuesja e

Turqisë në Librin e Reko-rdeve Guines dhenjëherësh gjyqtarezyrtare. Aktiviteti u real-izua në Sheshin "UgurMumcu" të Adanës nëkuadër të Karnavaleve"Lulet e Portokallit" që or-ganizohet tradicionalishtnë këtë qytet, transmetoiTRT. 17 mijë e 800 piktu-ra të punuara horizontal-isht në letrën me formatA4 nga nxënës të 84shkollave u bashkuan nësheshin përpara Stacionittë Trenit të Adanës. Tëbashkuara pikturat krijo-jnë në mes figurën e "Kril-

lës", që është një zogshtegtar dhe që simboli-zon paqen. Pikturat umatën në praninë dhembikëqyrjen e Përfaqësue-ses së Turqisë në Librin eRekordeve Guines dheGjyqtare Zyrtare, ShejdaSubashë. Në fund të mat-jeve doli se rekordi i më-parshëm për "Pikturën mëtë madhe në botë përpaqen", që ishte thyer ngaJaponia në vitin 2010, urrit në 1111 metra e 78centimetër. Thyerja erekordit u prit me një gëz-im të madh nga të gjithëtë pranishmit.

Batmani bëhet hajn

Stan Worby, i njohur si Batmani ngaBradfordi, duket se e ka gabuar anën e ligjit.Kësaj radhe ai është arrestuar për shkak tëvjedhjes në një garazh. 39-vjeçari e ka fituarreputacionin si një luftëtar për ligjin dhedrejtësinë, pasi e dërgoi në polici një mik të ti-jin për të cilin ishte lëshuar një fletarrestim.Mirëpo, këtë herë 'superheroi' i ka mbushurgazetat për vepër negative - për hajni. Mbi tërëndon akuza e vjedhjes dhe mund të përfun-dojë prapa grilave për një kohë të gjatë.

Vajza me kokë të fryrësiguron trajtim falasNjë vajzë tetëmbëdhjetë muajshe vuan prej

disa kohësh me një anomali që ka me trurin e saj.Madhësia e kokës së saj është trefish më e mad-he se një kokë normale. Roona Begum vuan ngahidrocefalus, njohur si ujë në tru dhe prindërit esaj të cilët jetojnë në varfëri ekstreme nuk arrijnëtë përballojnë shpenzimet për kurimet e vogëlush-es. Vetëm tani disa mjekë janë ofruar të japinndihmë mjekësore falas për vajzën që i ka trondi-tur të gjithë.

Uji për disponim më të mirë

"Princesha e trishtuar"udhëton sërish

pas 7 vitesh Do të kryejë udhëtimin

e parë jashtë vendit passhtatë vitesh Masako,"princesha e trishtuar",bashkëshortja e princittrashëgimtarë të JaponisëNaruhito. Aristokratja ecila vuan prejdepresionit,do të shoqërojëbashkëshortin gjatë vizitëssë tij zyrtare në Amster-dam, Holandë më 30 prill

për të asistuar në kurorëz-imin e mbretërit të riWillem-Alexander. Lajmiende nuk është konfir-muar zyrtarisht nga agjen-cia perandorake. PërMaskon,49-vjeç,bëhet fjalëpër udhëtimin e saj të parëjashtë vendit që nga viti2006 kur qëndroi për dyjavë në Holandë,raporton"NOA".

Pikturë 1.111 metra