27/11/0927/11/09 11

TANZİMATTAN İTİBAREN TANZİMATTAN İTİBAREN TÜRK ŞİİRİTÜRK ŞİİRİ

İLKEM DUMANİLKEM DUMANİNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİİNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİ

2227/11/0927/11/09

Türkiye’de çağdaşlaşma döneminde Türkiye’de çağdaşlaşma döneminde yapılan yenilikler edebiyatımızı nasıl yapılan yenilikler edebiyatımızı nasıl etkiledi?etkiledi?

Cumhuriyet dönemi şiiriCumhuriyet dönemi şiiri Nazım Hikmet’in Türk şiirinde açtığı yolNazım Hikmet’in Türk şiirinde açtığı yol Yahya Kemal ve Ahmet HaşimYahya Kemal ve Ahmet Haşim 1960’lı yıllarda şiirimiz1960’lı yıllarda şiirimiz 1970-90 yılları arasında şiirimiz1970-90 yılları arasında şiirimiz

27/11/0927/11/09 33

Türkiye’de çağdaşlaşma döneminde Türkiye’de çağdaşlaşma döneminde yapılan yenilikler edebiyatımızı nasıl yapılan yenilikler edebiyatımızı nasıl

etkiledi?etkiledi? “ “Tanzimat Dönemi'nde (1859-1896) ilk kez gündeme gelen Tanzimat Dönemi'nde (1859-1896) ilk kez gündeme gelen

konular, sorunlar; edebiyatımızın oluşma/gelişme konular, sorunlar; edebiyatımızın oluşma/gelişme sürecindeki diğer dönemlerde de hep gündeme gelmiş sürecindeki diğer dönemlerde de hep gündeme gelmiş tartışma ortamı yaratmıştır. Özellikle şiir ve düzyazı tartışma ortamı yaratmıştır. Özellikle şiir ve düzyazı türlerinde yaşanan ikilem, dilde ve biçimdeki yenileşme türlerinde yaşanan ikilem, dilde ve biçimdeki yenileşme çabaları bu tartışma gündeminin odak noktası olmuştur çabaları bu tartışma gündeminin odak noktası olmuştur sürekli. sürekli.

Her türlü yenilik Batılılaşma ile karşılanmış. Çağdaşlaşma Her türlü yenilik Batılılaşma ile karşılanmış. Çağdaşlaşma düşüncesi ancak Cumhuriyet döneminde yerini ve düşüncesi ancak Cumhuriyet döneminde yerini ve anlamını bularak, edebiyatın güncel sorunlarını akılcı anlamını bularak, edebiyatın güncel sorunlarını akılcı biçimde gündeme getirmiştir”. biçimde gündeme getirmiştir”.

27/11/0927/11/09 44

Cumhuriyet dönemi şiiriCumhuriyet dönemi şiiri

"Cumhuriyet Dönemi Şiir Antolojisi" ya da "Cumhuriyet Dönemi Şiir Antolojisi" ya da "Çağdaş Türk Şiir" denilerek hazırlanan "Çağdaş Türk Şiir" denilerek hazırlanan seçkilerde günümüz şiirinin çağdaşlaşma seçkilerde günümüz şiirinin çağdaşlaşma sürecinin başlama noktası olarak ya Yahya sürecinin başlama noktası olarak ya Yahya Kemal Beyatlı ya da Ahmet Haşim alınır.Kemal Beyatlı ya da Ahmet Haşim alınır.

27/11/0927/11/09 55

“ “Çağdaş Türk şiiri, eski şiirle, özellikle Divan Çağdaş Türk şiiri, eski şiirle, özellikle Divan şiiriyle alışverişini, hesaplaşmasını yeni dönemde şiiriyle alışverişini, hesaplaşmasını yeni dönemde sürdürmüştür. Çatışma ve ters düşmede temel sürdürmüştür. Çatışma ve ters düşmede temel nokta 'dil'di elbetteki. Bunu izleyen biçim ise yeni nokta 'dil'di elbetteki. Bunu izleyen biçim ise yeni şiirin olanaklarıyla kırılmaya çalışılmıştır. İleriki şiirin olanaklarıyla kırılmaya çalışılmıştır. İleriki aşamalarda "gelenek" sorunu gündeme aşamalarda "gelenek" sorunu gündeme geldiğinde, 'eski' şiirin bu yapısal özellikle daha iyi geldiğinde, 'eski' şiirin bu yapısal özellikle daha iyi değerlendirilecektir. Çağdaş Türk şiirinin değerlendirilecektir. Çağdaş Türk şiirinin oluşumunda bunun yeri ve etkileri dönem dönem oluşumunda bunun yeri ve etkileri dönem dönem hissedilmiştir”.hissedilmiştir”.

27/11/0927/11/09 66

Yahya Kemal ve Ahmet HaşimYahya Kemal ve Ahmet Haşim

“ “İşte bu süreçte, tam dönemeç noktasında bu iki İşte bu süreçte, tam dönemeç noktasında bu iki etkili ad öne çıkıyor: Yahya Kemal Beyatlı etkili ad öne çıkıyor: Yahya Kemal Beyatlı (1884-1958), Ahmet Haşim(1885-1933). İki şair de (1884-1958), Ahmet Haşim(1885-1933). İki şair de hem eğilimleri, hem de sürdürdükleri ve hem eğilimleri, hem de sürdürdükleri ve getirdikleri tarz ile çağdaş Türk şiirinin getirdikleri tarz ile çağdaş Türk şiirinin oluşumunda etkili olurlar. Yahya Kemal, geleneği oluşumunda etkili olurlar. Yahya Kemal, geleneği Batı şiiri ile birleştirir; Ahmet Haşim, bir ucuyla Batı şiiri ile birleştirir; Ahmet Haşim, bir ucuyla dil ve anlatımda Tevfik Fikret çizgisinden giderek dil ve anlatımda Tevfik Fikret çizgisinden giderek Fransız simgecilerinin etkisinde şiirler yazar. Fransız simgecilerinin etkisinde şiirler yazar. Sonraki yıllarda Çağdaş Türk şiirinin onlarla Sonraki yıllarda Çağdaş Türk şiirinin onlarla başlayan, giderek de açımlanan, bu kanalda başlayan, giderek de açımlanan, bu kanalda geliştiğini gözleriz”.geliştiğini gözleriz”.

27/11/0927/11/09 77

Nazım Hikmet’in Türk şiirinde Nazım Hikmet’in Türk şiirinde açtığı yolaçtığı yol

“ “Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in peşi sıra Nâzım Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in peşi sıra Nâzım Hikmet'in 1920'li yıllarda yenilikçi ilk ürünlerini Hikmet'in 1920'li yıllarda yenilikçi ilk ürünlerini vererek ortaya çıkması, Oktay Rifat'ın da vererek ortaya çıkması, Oktay Rifat'ın da belirlemeye çalıştığı "yenilikçi" sürecin ivmesini belirlemeye çalıştığı "yenilikçi" sürecin ivmesini oluşturur.Bundan böyle çağdaş Türk şiirinin oluşturur.Bundan böyle çağdaş Türk şiirinin oluşum dönemi başlamıştır artık. Nâzım oluşum dönemi başlamıştır artık. Nâzım Hikmet'in açtığı yolun etkinliği 1930'lu yıllarda Hikmet'in açtığı yolun etkinliği 1930'lu yıllarda daha da belirginleşir”. daha da belirginleşir”.

27/11/0927/11/09 88

1960’lı yıllarda şiirimiz1960’lı yıllarda şiirimiz

“ “27 Mayıs 1960 ülkemizde yeni bir dönemin 27 Mayıs 1960 ülkemizde yeni bir dönemin başlangıcını oluşturur. Askeri bir darbe ile başlangıcını oluşturur. Askeri bir darbe ile Demokrat Parti iktidarına son verilir. Özgürlük Demokrat Parti iktidarına son verilir. Özgürlük ortamına yönelişte öğrenci-gençlik hareketinin ortamına yönelişte öğrenci-gençlik hareketinin etkinliği yadsınamaz”. etkinliği yadsınamaz”.

“Kültür/sanat alanında toplumsallaşma süreci “Kültür/sanat alanında toplumsallaşma süreci yaşanır. Sanatın işlevi, sanatçının konumu, yaşanır. Sanatın işlevi, sanatçının konumu, devrimci sanat, sanat-toplum, sanat-politika devrimci sanat, sanat-toplum, sanat-politika ilişkisi gibi kavramlar da tartışma gündeminde ilişkisi gibi kavramlar da tartışma gündeminde yer alır”. yer alır”.

27/11/0927/11/09 99

“ “1960'lar edebiyatımızda yenileşme 1960'lar edebiyatımızda yenileşme /özgürleşme dönemidir. Dönemin bu /özgürleşme dönemidir. Dönemin bu atılımcı kuşağı şiirde dil>imge>biçim atılımcı kuşağı şiirde dil>imge>biçim yönünden yenilikçi bir yapı kurmaya yönünden yenilikçi bir yapı kurmaya çalışır. Tümüyle reddedici değildirler. Yeni çalışır. Tümüyle reddedici değildirler. Yeni bir kimlik oluştururken, şiirin düşünce bir kimlik oluştururken, şiirin düşünce boyutunu gözardı etmeden senteze varmayı boyutunu gözardı etmeden senteze varmayı amaçlarlar. Dış dünya ile yakın ilgilidirler; amaçlarlar. Dış dünya ile yakın ilgilidirler; çeviriler, bilimsel düşüncenin kaynaklarına çeviriler, bilimsel düşüncenin kaynaklarına yöneliş poetikalarını zenginleştirir”.yöneliş poetikalarını zenginleştirir”.

27/11/0927/11/09 1010

1970-90 yılları arasında şiirimiz1970-90 yılları arasında şiirimiz

“ “1970'lerden '90'lara uzanan süreç, çağdaş 1970'lerden '90'lara uzanan süreç, çağdaş Türk şiirinin oluşum çizgisinde farklı Türk şiirinin oluşum çizgisinde farklı eğilimleri, farklı yönelimleri ortaya çıkardı. eğilimleri, farklı yönelimleri ortaya çıkardı. Ama bu süreçte yeni bir şiir kuşağının Ama bu süreçte yeni bir şiir kuşağının oluşumundan söz etmek mümkün değil”.oluşumundan söz etmek mümkün değil”.

27/11/0927/11/09 1111

KAYNAKÇAKAYNAKÇA Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Memet Fuat, 1985.Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Memet Fuat, 1985. Modern Türk Şiiri, Ahmet Necdet, 1993.Modern Türk Şiiri, Ahmet Necdet, 1993. Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Metin Celal.Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Metin Celal. Kalemin Ucu, Cevdet Kudret, s.182, 1991.Kalemin Ucu, Cevdet Kudret, s.182, 1991. Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Memet Fuat, ss.13-14,1999.Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Memet Fuat, ss.13-14,1999. Bütün Şiirleri, Orhan Veli, s.79, 1982.Bütün Şiirleri, Orhan Veli, s.79, 1982. İkinci Yeni Yazıları, Muzaffer İlhan Erdost, s .57,1997 İkinci Yeni Yazıları, Muzaffer İlhan Erdost, s .57,1997

("Tartışma Yanılmaları",1957, Pazar Postası).("Tartışma Yanılmaları",1957, Pazar Postası). "Bizim Kuşağın Görevi", Ataol Behramoğlu, Temmuz "Bizim Kuşağın Görevi", Ataol Behramoğlu, Temmuz

1967, Alan 67, Sayı: 4.1967, Alan 67, Sayı: 4. www.kuzeysiir.forumup.comwww.kuzeysiir.forumup.com

121227/11/0927/11/09