موضوع:

بررسی موانع اقدام پژوهی از دیدگاه معلمان مرد و زنمقطع ابتدایی

1

چکیده:

2

اقدام پژوهی روشی مناسب برای شناسایی و حل مش��کالت م��دارس ب��ه ش��مار می رود. در سالهای اخیر معلمان با شناخت از این روش ، اس��تقبال بیش��تری از

هدف این تحقیق بررسی موانع اق��دام پ��ژوهی از دی��دگاهان به عمل آورده اند. تحقی��ق حاض��ر ازمعلمان مرد و زن مقطع ابتدایی شهرستان پاکدشت می باشد.

نوع پژوهش های توصیفی و همبستگی می باشد. جامع��ه ام��اری تحقی��ق ش��امل کلیه معلمان مرد و زن مقطع ابتدايي شهرستان پاکدشت می باشد. نمونه گیری

معلم زن ب��ه50 معلم م��رد و 132به روش خوشه ای انجام شده اس��ت. تع��داد عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. از ابزار پرسشنامه برای گرد اوری اطالع��ات استفاده شده است. از روش امار توصیفی و اس��تنباطی ب��رای تجزی��ه و تحلی��ل داده ها استفاده شده است. نتایج تحقی��ق نش��ان می ده��د ک��ه بین موان��ع روش شناسی ، ویژگی های فردی ، موانع سازمانی ، موانع قانونی و اجرایی و اق��دام

پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد.

کلیدواژه ها: پژوهش ، اقدام پژوهی ، معلمان ، موانع سازمانی ،موانع قانونی

3

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه: معلمان در ميان دست اندركاران نظام آموزش��ي، ب��ه عن��وان ك��ارگزاران اص��لي صحنه ي تعليم و تربيت و در زمره ي مروج��ان علم و پرورن��دگان روح علمي ب��ه حساب مي آيند. اين قشر از جامعه ي فرهنگي به ضرورت و بر اساس نيازه��اي حرفه اي خود، بايد با بينش علمي آشنا باشند و كم و بيش از نتايج آن بهره من��د شوند. يكي از شروط الزم براي تحقق هدف هاي نظ��ام تعليم و ت��ربيت، دخ��الت

ي��ادگيري اس��ت و اين–دادن معلم��ان در ش��ناخت مش��كالت فرآين��د ي��اددهي ضرورت و نياز در صورتي واقعيت مي يابد كه در آن ه��ا در ش��ناخت مش��كالت و

4

ارائه طريق فعال ش��وند و در جهت رف��ع موان��ع ب��ه ط��ور آگاهان��ه ق��دم بردارن��د.(1388)موسوی زاده ،

اين تص��ور و خي��ال ك��ه معلم ب��ه ديگ��ران آم��وزش ده��د و فاق��د بينش علمي و آفرينن��دگي باش��د و مجه��ز ب��ه بينش علمي و مس��اله ي��ابي و روش ح��ل مس��اله

نباشد، خيالي است بس واهي و غيرعلمي. چنان چه معلمي با مسائل و امور مربوط به كار و حرفه و حق زن��دگي شخص��ي خود و برخوردي اصولي و علمي داشته باشد و پ��ژوهش را ب��راي ح��ل مش��كالت كالس درس خود موثر و كارساز بداند، داراي بينش علمي و عالقه مند به ارتقاي دانش كالس درس خود است. معلمي كه داراي بينش علمي است وضع موج��ود را طبيعي تلقي نمي كند، كنجكاو است، پيوس��ته تجرب��ه مي كن��د و از وارد عم��ل شدن و اشتباه كردن نمي هراسد. دارندگان و پرورندگان بينش علمي نسبت ب��ه مشكالت آموزشي و پرورشي حساس هستند، آنان را شناسايي مي كنند و علت ها را برسي مي نماين��د و راه ح��ل ه��اي ممكن را ارائ��ه مي دهن��د، ب��ا معياره��اي ويژه راه حل ها را مي سنجند و راه ح��ل مناس��ب را انتخ��اب مي كنن��د و بع��د از اجراي برنامه، فرايند امور را ارزيابي مي كنن��د. در نتيج��ه م��وجب ارتق��اي بينش

(23:1389علمي خود و دانش آموزان مي گردند.)موالییان ، بارها مشاهده شده است به داليل مختلف بعضي از معلمان در حرفه ي خود كه فن آموزش و پرورش است، به هنگام رويارويي با مسائلي كه در حين تدريس يا هنگام برخورد با شاگردان پيش مي آيد، داشتن بينش علمي و كاربرد آن را الزم ندانسته اند. به نظر مي رسد عده اي از معلمان آموزش و پ�رورش را علم نمي پندارن��د و از روش ه��اي س��نتي و تجرب��ه ش��ده ب��راي ح��ل مش�كالت آموزش��ي و پرورشي استفاده مي نمايند و بعضاٌ استقالل فك��ري، ن��وآوري و پژوهن��دگي را از دست مي دهند و همچنين به مطالعات مشترك و مبادله ي دستاوردهاي تج��ربي خود نپردازن��د و پس از ف��راغ از تحص��يل، از جري��ان ه��اي علمي و فع��اليت ه��اي پژوهش��ي و تج��ربي دور بمانن��د. یکی از این ش��یوه ه��ای س��ودمند روش اق��دام

پژوهی می باشد. اصطالح اقدام پژوهي از دو واژه اقدام و پژوهش برگرفت��ه ش��ده اس��ت. در اين رويكرد تحقيقي، محقق و مرجع يا متقاضي تحول، مشكلي را شناسايي مي كن��د و در جهت حل اين مشكل به اقدامي دست مي زند. سپس اث�رات اين اق�دام را

(219:1390 )وحیدیان ،مورد بررسي قرار مي دهد. (خوانده مي شود بهAction Research اقدام پژوهي كه در زبان انگليسي )

پ==ژوهش در عم==ل ن==وعي از مطالع==ه و بررس==ي0معني پژوهش در عمل اس==ت است كه افراد براي تغيير وضعيت نامطلوب ورسيدن به وض==عيت نس==بتامطلوب

(. 1389 ،ودرنهايت بهسازي كارهادرمحيط شغليشان بكار ميبرند )قاسمي پويا

5

از سوي متوليان تعليم و تربيت كشور به1375 بكار گيري اين روش از سال همه فعاالن آموزش و پرورش توصيه شده است.با عنايت به تاكيدي كه م==ديران تعليم و تربيت به معلمين و كارگزاران آموزش و پرورش دارند تا با اس==تفاده از

به نظر می رسدروش اقدام پژوهي در بهسازي شرايط شغلي فرد بكوشند این روش می تواند در کاربردی تر نمودن مطالب و دروس ت==دریس

(45:1390. )منوچهری ، شده توسط معلمان تاثیر گذار باشد

بیان مساله: بسياري را براين باور است كه كار تحقيق و پژوهش، ويژه افراد خاصي

است كه تحصيالت و مدارج علمي خاصي را كسب كرده باشند وكارگزاران عرصه هايي مختلف جامعه تنها بايد مسائل و نيازهاي خود را به محققان و پژوهشگران دانشگاهي منعكس نمايند آنان بر اساس شيوه هاي پذيرفته

شده دانشگاهي،آن را بررسي و نتايج حاصل از آن را به كارگزاران مربوطه منتقل نمايند. اگر اين شيوه حل مسائل، براي سازمان هاي مختلف،شيوه كامالً مؤثر و پذيرفته اي باشد به نظر مي رسد در آموزش و پرورش بنا به

ويژگيهاي خاص تعليم و تربيت و متغيرهاي فراوان تأثيرگذار در امر آموزش و پرورش ،نمي تواند نسخه واحدي در حل مسائل و مشكالت بي حدوحصر آن باشد. در موارد بسياري شنيده مي شود كه معلمان و ديگر

دست اندركاران آموزشي، به پژوهشگران و انديشه گران دانشگاهي خرده مي گيرند كه يافته ها و گفته هاي آنان با عمل آموزشي كه در كالس درس

و مدرسه رخ مي دهد فاصله زيادي دارد.پس چنانچه خود معلمان وهمه فعاالن تعليم و تربيت براي حل مسائل مدرسه و كالس هايشان دست به

درگير فعاليتهاي پژوهشي شوند اين فاصله بسارپژوهش بزنند و در عمل كم مي شود.روشي كه براي اين نوع تحقيقات بكار مي برند به عنوان

اقدام پژوهي ياد مي شود. اقدام پژوهي به معني پژوهش در عمل است پژوهش در عمل نوعي از مطالعه و بررسي است كه افراد براي تغيير0

وضعيت نامطلوب ورسيدن به وضعيت نسبتا مطلوب ودرنهايت بهسازي(.1381كارها درمحيط شغليشان بكار ميبرند )قاسمي پويا ،

در پژوهش در عمل معلم هم پژوهشگر اس==ت هم اس==تفاده كنن==ده از نت==ايج پژوهش. در اين نوع تحقي==ق ه==دف پي ب==ردن ب==ه رواب==ط پدي==ده ه==ا و ي==ا ب==ه اصطالح،متغيرها نيست،بلكه بررسي موض==وعاتي اس==ت ك==ه ف==رد در محي==ط ك=ار و در حيط=ه ش=غليش ب=ا آن درگ=ير اس=ت و مي خواه=د پاس=خ آن را ب=ه صورت علمي و از راه پژوهش بيابد. با اين توضيح و با عنايت به پيچي==دگي و چند وجهي بودن فعاليت تعليم و تربيت،مي توان در عرصه هاي مختل==ف

6

را جهت فع==اليتآموزشي،اداري،رفتاري و سازش==ي زمين==ه ه==اي ف=راواني اقدام پژوهي درآموزش وپرورش براي معلمان و ساير فعاالن عرصه تعليم و ت==ربيت ب==ه اقتض==اء ن==وع فع==اليت،م==اهيت،وظ==ايف و ش==رايط ش==غلي

بك==ارگيري اين روش درجه==ان س==ابقه چن==داني ن==دارد و از س==الهايذكرنمود توجه علماي تعليم و تربيت را به خود جلب كرده و زمينه اي راتاكنون1930

عرض==ه داش==ته اس==ت ت==ا دس==ت ان==دركاران فعاليته==اي تحقيقي را ب==ا حرف==ه (. در ايران ن==يز بع==د از1377معلمي در هم بياميزند.)نادري و سيف نراقي، موضوع اقدام پ==ژوهي1375پيروزي انقالب شكوهمند اسالمي بويژه ازسال

مورد توجه مسئولين آموزش و پرورش قرار گرفته و مسئوليت اين مهم را به پژوهشكده تعليم و تربيت واگذار نموده است وپژوهشكده تعليم و تربيت برنامه اجرائي آن راتحت عنوان برنامه معلم پژوهنده هر ساله ب==ه س==ازمان

هاي آموزش و پرورش استانها ابالغ مي نمايد.

آمار و ارقام اين سالها نشان مي دهد كه موضوع معلم پژوهن==ده م==ورد نف==ر914اس==تقبال نس==بتا خ==وبي از س==وي معلم==ان واق==ع ش==ده اس==ت. از

درسطح كشور در اين عرصه فعاليت مي كردن==د در75معلماني كه در سال نف==ر رس==يده اس==ت)اداره ك==ل رواب==ط عم==ومي وزارت224800 به 88سال

( 89آموزش و پرورش،

به نظ==ر مي رس==د اين فع==اليت )اق==دام پ==ژوهي ( ب==ا توج==ه ب==ه كوت==اه ب==ودن عمرخود از رشد قابل قبولي، به لحاظ كميت برخودار است اين رشد، شايد متاثر از سياستهاي آموزش وپ==رورش باش==د ك==ه روش اق=دام پ==ژوهي را ب==ا هدف تجهيز معلمان با اين روش، دربرخ==ورد ب==ا مس==ايل آم==وزش وپ==رورش تبليغ مي نماي==د ب==ه همين منظ==وركالس ه==اي آم==وزش اق==دام پ==ژوهي را در تمامي شهر هايي كه كالس هاي ضمن خدمت در آن فعال ب=وده اس=ت داي==ر

در كالس هاي م==ذكور1380نفر فرهنگياني كه در سال 9810كرده است.از نف==ر گردي==ده795639 ب==الغ ب==ر 1388شركت كرده بودن اين رقم در س==ال

(. 1389است)اداره كل روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش،

7

در1382گزارش برتر اقدام پژوهي معلمان در س==ال 89در يك نگاه گذرا به گزارش مربوط به معلم==اني ب==وده اس==ت ك==ه اين54استانهای کشور فقط

نف==ر از195639دوره را طي كرده اند و همينطور در سطح كشور از ميان نف==ر داراي گ==زارش اق==دام24800تنه==ا 1383معلمان آموزش ديده درسال

گ==زارش اق=دام پ==ژوهي م==ورد836پژوهي بوده اند و از آن مي==ان ن==يز تنه==ا تأييد داوران پژوهشكده تعليم و تربيت قرار گرفته است.)اداره ك==ل رواب==ط

( فل==ذا ب==ا عن==ايت ب==ه تاكي==دي ك==ه1384عمومي وزارت آم==وزش و پ==رورش، مديران تعليم وتربيت به معلمين و كارگزاران آموزش وپرورش دارند ت==ا ب==ا استفاده از روش اقدام پژوهي در بهسازي شرايط شغلي خود بكوش==ند. از نگاه ديگر نيز ممكن است معلمان در اجراي برنامه معلم پژوهنده ب==ا موان==ع و مشكالتي روبرو باشند. برخی موان==ع و مش==کالت اق==دام پ==ژوهی در می==ان

معلمان عبارتند از :

         واق=ف نب=ودن بعض=ي از م=ديران بخش=هاي س=تادي ادارات آم=وزش و پرورش به اهميت و جايگاه برنامه معلم پژوهنده

         نب===ود پش===تيباني علمي و نظ===ارتي بخشهايس===تادي و علمي ادارات آموزش و پرورش در اجراي برنامه معلم پژوهنده

         تقبل نكردن هزينه هاي مربوط به اجراي طرح اقدام پژوهي معلمان پژوهنده توسط مديران اجرائي برنامه معلمان پژوهنده

         ناهم==اهنگي ارزياب==ان گزارش==هاي معلم پژوهن==ده ب==ه علت برداش==ت متفاوت از روش اقدام پژوهي

         نبود ابزار مناسب جهت ارزيابي گزارشهاي معلم پژوهنده         ضعف آموزش اقدام پژوهي به معلمان عالقمند به پژوهش         تجليل نا مناسب از معلمان پژوهنده برتر

تحقيق حين عمل به عنوان روشي موفقيت آميز براي آميختن عمل تدريس با تفكر و به منزله ي رويكردي جديد در تحقيقات آموزشي و برنامه هاي

درسي تربيت معلم ، به خاطر ويژگي ها و محاسن آن ، به طور روز افزوني جهت ارتقاء كيفيت عمل تربيتي و افزايش كارآيي معلمان به كار گرفته شده

است. بدين ترتيب برنامه هاي درسي تربيت معلم مي تواند به گونه اي طراحي شود كه با تأكيد بر تحقيق حين عمل كيفيت فعاليت هاي آموزشي و

( 1381پرورشي را باال برد )امام جمعه سعيدي رضواني ،

8

لذا در این تحقیق سوال اصلی این است که چه موانعی برای اقدام پژوهیمعلمان وجود دارد؟

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: به درستي گفته اند كه نخست پژوهش ، سپس برنامه ريزي و اقدام . گرچه اين سخن در تمام عرصه هاي اجتماعي و اقتصادي صدق مي كند و

ترديدي در ضرورت و اهميت آن نبايد به خود راه داد ، اما در تعاليم و تربيت ، اين موضوع ، يعني پژوهش ، اهميتي دو چندان پيدا مي كند. از آنجا كه موضوع

تربيت و خود تربيت كنندگان همواره در تغيير و دگرگوني اند، نيز جامعه و محيط –تربيت پيوسته در تحول است ، براي برنامه ريزي و به سازي فرآيند ياددهي

يادگيري ، پژوهشي توسط چه كساني براي اين مقصود مناسب است ؟ آيا پژوهش هايي كه تاكنون توسط دانشگاهيان يا ديگر فرهيختگان تعليم و تربيت

در عرصه هاي گوناگون انجام گرفته است براي اين منظور كافي و مناسب است ؟ وقتي مي پرسيم توسط چه كساني ، ممكن است پرسيده شود آيا غير

از پژوهشگران دانشگاهي و سنتي كسان ديگري نيز مي توانند يا بايد به اين امر مشغول گردند، پاسخ همه ي اين پرسش ها در اين نهفته است كه گر چه پژوهش هاي دانشگاهي و سنتي در زمينه ها و موقعيت هاي متعدد دست

آوردهايي داشته اند ، اما به داليل گوناگون نتوانسته اند به گونه اي اثر بخش مسائل مبتال به معلمان و مديران و ديگر دست اندر كاران در كالس و مدرسه را به درستي پاسخ گويند و براي كاهش اين كاستي ها و به منظور بهسازي و

ياد گيري برخي از انديشه گران رويكرد معلم–اثر بخش ساختن فرآيند ياد دهي پژوهنده با روش پژوهش در عمل را پيشنهاد كرده و استدالل كرده اند چون در

نهايت يافته هاي پژوهش توسط خود معلم به كار گرفته خواهد شد پس چه بهتر كه خود وي به پژوهش بپردازد و عمل تربيتي خود را با پژوهش همراه سازد.

در چنين رويكردي معلم به طور مستقيم و متفكرانه وارد چرخه ي پژوهش مي شود و عمل آموزشي خود را شخصا و به ياري همكاران خود مورد پژوهش قرار

مي دهد. در چنين رويكردي ضمن مفيد واقع شدن يافته ها كه برخاسته از مسائل مستقيم و فوري و ضروري معلمان است ، خود معلم بالنده شده و رشد مي يابد و بينش و انديشه ي علمي در بدنه ي آموزش و پرورش زنده فعال مي

( .1379شود.)قاسمي پويا ، اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق از انجا ناشی می شود که با بررسی های ب��ه عمل امده مشخص گردید که تاکنون پیرامون موانع اقدام پژوهی در ام��وزش و پرورش تحقیق��ات کمی انج��ام ش��ده اس��ت و ب��ه ن��وعی ب��ا کمب��ود تئوری��ک و خال مطالب مواجه هستیم. از س��ویی دیگ��ر اهمیت و ض��رورت انج��ام این تحقی��ق از انجا ناشی می شود که نتایج و یافته های این تحقیق می تواند برای پژوهشگران

و عالقه مندان به این موضوع مفید قرار گیرد.9

( نشان می دهد که در شهرستان1388همان گونه که نتایج تحقیق مرادی زاده ) مرودشت معلمان با انجام تحقیقات اقدام پژوهی س��عی در شناس��ایی مش��کالت تربیتی دانش اموزان داشته ان��د و توانس��ته ان��د از طری��ق پ��ژوهش ه��ای اق��دام

پژوهی قدم های مهمی در برطرف سازی این مشکالت داشته باشند.

متاسفانهدرموردشهرستانپاکدشتبهنظرمیرسدمعلماناشناییکافیرابامقول هاقدامپژوهینداش��������تهویاتمایلیبهانجامتحقیقاتمبتیبراقدامپزوهیندارند .ایندرحالیاستکهشهرستانپاکدشتبامشکالتفرهنگی،اقتصادی،اجتماعیونیزو الدینبامسایلمختلفتربیتیواموزشیمواجهمیباش�����������������������������������ند.لذابهنظرمیرسدکهمعلماندرصورتیکهبتوانندباانجامتحقیقاتاقدامپزوهیبهشناساییوریشهیابیمشکالتدراینشهرستانبپردازندمیتوانامیدواربودکهبخشقاب

لتوجهیازاینمشکالتبرطرفگردد. عالوه برآن می توان در بیان اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق بیان داشت ک��ه اگر بتوان در نتیجه انجام این تحقی��ق معلم��ان را ب��ه انج��ام پ��ژوهش ه�ای اق��دام پ��ژوهی تش��ویق و ت��رغیب نم��ود ، س��هم مهمی در رف��ع مش��کالت اموزش��ی این شهرس��تان داش��ته باش��ند. طب��ق اظه��ار نظ��ر مس��ولين پ ژوهش��كده خ��وارزمي وآم��وزش ض��من خ�دمت شهرس��تان پاكدش��ت ع��ده زي��ادي ازآموزگ��اران مقط��ع ابتدايي اين مديريت علي رغم تاكييدات فراوان مسولين مقطع ابتدايي ورابطين اق��دام پ��ژوهي ميلي ب��راي انج��ام اق��دام پ��ژوهي ازخ��ود نش��ان ندادن��د.بن��ابراين مس��والن پژوهش��كده نس��بت ب��ه انج��ام اين تحقي��ق در شهرس��تان رغبت زي��ادي رانش���ان داده وخواس���تار انج���ام اين تحقي���ق در ح���وزه شهرس���تان پاكدش���ت ش���دند.آنهاامي���د واربودندريش��ه اين مش��كالت راپيداكنندتانس��بت ب���ه رف���ع آن بتواننداق��دامات الزم را ب��ه عم��ل آورن��د.باتوج��ه ب��ه اينك��ه تع��داد كمي از معلمين درسال گذش��ته اق��دام پ��ژوهي را انج��ام داده بودن��داماكيفيت ك��ار ازديدمس��ولين پژوهشكده بسيار رضايت بخش بود وآنهااميدواربودندتاهمه ي آموزگاران بتوانن��د درمقوله اقدام پژوهي فعاليت كنندتامشكالت آموزشي رادر شهرستان ريشه كن كنند. عالوه بر این می توان بیان داشت که فقدان اقدام پژوهی و ام��وزش ه��ای مبتنی بر تحقیقات در سیس��تم ام��وزش و پ��رورش می توان��د زیانه��ای زی��ادی را برای شهرستان پاکدشت به وجود اوردكه با انجام اين تحقيق اميدواريم بت��وانيم به ح��ل مش��كالت آموزش��ي شهرس��تان كم��ك ك��نيم.)طب��ق اظه��ارات وتحليله��اي

مسولين پژوهشكده خوارزمي(

اهداف تحقیق: هدف کلی این تحقیق بررسی موان==ع اق==دام پ==ژوهی ازهدف کلی :

دیدگاه معلمان م==رد و زن مقط==ع ابت==دایی شهرس==تان پاکدش==ت میباشد.

10

اهداف فرعی :بررسي موانع سازمانی تاثیر گذار بر اقدام پژوهی معلمان -1 بررسي موان�ع شخص�ی و ویژگیه�ای ف�ردی ت�اثیر گ�ذار ب�ر اق�دام پ�ژوهی-2

معلمان بررسي موانع اجرایی تاثیر گذار بر اقدام پژوهی معلمان -3بررسي موانع قانونی تاثیر گذار بر اقدام پژوهی معلمان -4بررسي موانع روش شناختی تاثیر گذار بر اقدام پژوهی معلمان -5

سواالت تحقیق: ایا بین موان�ع س�ازمانی و اق�دام پ�ژوهی معلم�ان رابط�ه معن��ادار وج�ود-1

دارد؟ ایا بین موان�ع شخص��ی و ویژگیه�ای ف�ردی معلم�ان و اق�دام پ�ژوهی ان�ان-2

رابطه معنادار وجود دارد؟ایا بین موانع اجرایی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد؟-3ایا بین موانع قانونی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد؟-4 ایا بین موانع روش شناختی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معن��ادار وج��ود-5

دارد؟

فرضیه های تحقیق:بین موانع سازمانی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد.-1 بین موانع شخصی و ویژگیهای فردی معلمان و اقدام پژوهی انان رابط��ه-2

معنادار وجود دارد.بین موانع اجرایی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد.-3بین موانع قانونی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد.-4 بین موانع روش شناختی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان رابط��ه معن��ادار وج��ود-5

دارد.

تعاریف متغیرها:تعریف اقدام پژوهی :

اقدام پژوهی یا معلم پژوهنده ، رویکردی آموزشی و پژوهشی است که هدف از آموزش و بکارگیری آن حل چالشها و مسائلی است که معلمان در حین عم��ل و به ویژه طی فرآیند یاددهی-یادگیری با آن مواجه می شوند.یعنی معلم به ش��یوه ای علمی و پژوهشی در فرآیندی نظ��ام من��د ، ض��من تمرک��ز ب��ر چالش��های پیش

11

رو ، ب��ا پ��رورش فرض��یاتی درب��اره آنه��ا در ذهن خ��ود ، ب��ه جم��ع آوری اطالع��ات درباره آنها پرداخته و آنها را به آزمون بگذارد و بدین وسیله ضمن دسترس��ی ب��ه راه حلهای مناسب و بکارگیری آن ، به حل مش��کالت و موان��ع موج��ود ب��پردازد و .بهسازی فرآین��د آم��وزش ، ب��ه تحق��ق ی��ادگیری مناس��بتر و مطلوب��تر دس��ت یابد

(1388)بازرگان ،

تعریف عملیاتی: به منظور س==نجش اق==دام پ==ژوهی در این تحقی==ق و چگ==ونگی ان از

سواالت بسته پاسخ در پرسش نامه استفاده می گردد.

موانع اجرایی: تعریف نظری : منظور متغیرهایی است که معلمان برای انجام اقدام پ��ژوهی در

ف==راهم نب==ودن امكان==اتاجرا با ان مواجه می شوندو شامل متغیره�ایی همچ��ون مناس=ب نب=ودن وض==عيت،ف=راهم نب=ودن امكان=ات الزم در اس=تان، الزم در مدرسه

مطلع نب==ودن م==ديران در ح==ل ، فعلي فراخواني و اطالع رساني براي اقدام پژوهي عدم اشتياق مديران درخصوص حل، مسائل مبتال به آموزشي از طريق اقدام پژوهي

ع==دم همك==اري مناس==ب مس==ئولين آم==وزش ، مسائل آموزشي ازطريق اقدام پژوهيوپرورش دراجراي طرح معلم پژوهنده و نظایر ان است.

س==وال6در این تحقیق برای س==نجش این متغ==یر از تعری==ف عملی==اتی : ( استفاده شده است و نم==ره26-25-22-21-11-10)سواالت شماره

پاسخگو نشان دهنده تاثیر این مانع بر اقدام پژوهی می باشد

موانع شخصی :

تعری===ف نظ===ری : منظ===ور ویژگیه==ای روانی و خلقی و شخص==یتی معلمان است که مانع از پرداختن به فرایند اقدام پژوهی می ش==ود و ش==امل متغیره==ایی همچ==ون داش==تن انگ==یزش ، عالق==ه من==دی ،

صبوری، خویشتن داری ، توان تحلیل مسایل و مانند ان است.

سوال6تعریف عملیاتی : در این تحقیق برای سنجش این متغیر از ( استفاده ش==ده اس==ت و نم==ره29-28-23-20-19-9)سواالت شماره

پاسخگو نشان دهنده تاثیر این مانع بر اقدام پژوهی می باشد.

موانع قانونی:

تعری===ف نظ===ری : منظ===ور موان===ع و چالش===هایی اس===ت ک===ه دلی===ل نارساییهای قانونی ، معلمان را از انجام اق=دام پ=ژوهی دلس==رد می نمای==د و ش==امل م==واردی همچ==ون ع==دم حم==ایت ق==انونی از معلم==ان

12

پژوهش محور ، حق تش==ویق پ==ایین ، س==کوت ق==انون گ==ذار در زمین==هچالشهای احتمالی معلمان و نظایر ان می باشد.

تعریف عملیاتی :

سوال )س==واالت ش==ماره6در این تحقیق برای سنجش این متغیر از ( استفاده شده است و نمره پاسخگو نش==ان دهن==ده2-3-5-6-27-30

تاثیر این مانع بر اقدام پژوهی می باشد

موانع سازمانی :

تعریف نظری : منظور مشکالت و محدودیتهایی است ک==ه در عرص==ه مدیریت مدرسه و اداره برای اقدام پژوهی معلمان به وجود می اید و متغیرهایی همچون نگرش منفی مدیریت ، عدم همکاری مدیران ،

رابطه گرایی به جای ضابطه گرایی و نظایر ان است.

سوال6تعریف عملیاتی : در این تحقیق برای سنجش این متغیر از ( اس==تفاده ش==ده اس==ت و نم==ره24-12-8-7-4-1)س==واالت ش==ماره

پاسخگو نشان دهنده تاثیر این مانع بر اقدام پژوهی می باشد.

موانع روش شناختی :

تعریف نظری : منظور میزان یادگیری و تسلط معلمان به مراحل انجام اقدام پژوهی و ساختار روش شناسی مربوط به ان است مانند متغیرهایی همچون فرضیه نویسی ، هدف ، بیان مساله ،

پرسشنامه، یادداشتهای روزانه معلم.مصاحبه ،فرمهای مشاهده واکتشاف ، نظایر ان می باشد.

سوال6تعریف عملیاتی : در این تحقیق برای سنجش این متغیر از ( استفاده شده است و نمره پاسخگو18تا 13)سواالت شماره

.نشان دهنده تاثیر این مانع بر اقدام پژوهی می باشد

13

دوم فصل

تحقیق پیشینه و نظری مبانی

مقدمه: تحقیقات در جامعه امروزی اساس و زیربنای تصمیم گیری و برنامه ریزی ب��رای بسیاری از امور به شمار می رود. در ساختار اموزش و پ��رورش ن��یز اعتم��اد ب��ه تحقیقات و نتایج پ��ژوهش ه�ا می توان��د ب��رای مس��ئوالن این ح�وزه مفی��د تلقی گردد. در این میان اهمیت اطالعات و یافت��ه ه��ای علمی مبت��نی ب��ر تحقیق��ات در

سالهای اخیر در کشورمان رو به افزایش بوده است.

ام��روزه اطالع��ات آنچن��ان برحي��ات علمي، آموزش��ي، سياس��ي، ف��رهنگي، صنعتي و اقتصادي انسان ها تاثير گذاشته است كه نمي توان از آن غفلت نمود. اطالعات منبع اصلي تصميم گيري بوده و تص��ميم گ��يري ب��ه موق��ع و درس��ت ب��ه اطالع��ات مناس��ب و ص��حيح بس��تگي دارد و ع��دم دسترس��ي ب��ه آن خ��ود س��بب

خسارت هاي اقتصادي و مالي فراوان مي باشد.

14

امروزه اطالعات به عنوان يكي از منابع توليد در كن��ار ع��واملي چ��ون ك��ار و زمين و سرمايه قرار گرفته اس��ت و ن��يز اطالع��ات عام��ل اص��لي كس��ب ق��درت

(.1379است و تسلط واقعي، تسلط اطالعاتي است)بهشتيان،

تالش بی وقفه و گسترده براي كسب دانش و آگاهي بيشتر، دوره كن��وني را به عصر انفجار اطالعات تبديل كرده است. علت اطالق اصطالح عصر اطالعات به دوره حاضر،گسترش میزان اطالعات وس��رعت تب��ادل آنه��ا از طری��ق محم��ل های اطالعاتی مختلف میباش��د. اص��طالح »انقالب اطالع��اتي« ك��ه در ده��ه ه��اي پاياني قرن بيستم وارد فرهنگ لغات مردم جهان شد و هر روز ابعاد تازه تري به خود گرفت، حاكي از گذر جامعه جهاني از مرحله صنعتي به مرحله اطالعاتي ي��ا رسيدن به جامعه اطالعاتي است. اين جامعه نوين كه با س��رعت افس��انه اي ب��ه طي مراحل توسعه و تكامل خود مشغول است، مديون صنعت اطالعات اس��ت.

(1377)غالم زاده،

در این میان ورود عرصه های تحقیق��اتی و پژوهش��ی ب��ه ام��وزش و پ��رورش توام با رشد تکنولوژیها و فناوری ها از رش��د ش�تابان و س�ریعی برخ�وردار ش��ده است. لذا در سالهای اخیر معلمان سعی نم��وده ان��د ت��ا ب��ا فراگ��یری روش ه��ای تحقیق و به کار گیری انها هم در تدریس و نیز در انجام پژوهش های خود ، قدم های مهمی را برای توسعه اموزش و پ��رورش مبت��نی ب��ر تحقی��ق بردارن��د. روش اقدام پژوهی از جمله روش ه��ای کیفی اس��ت ک�ه در س��الهای اخ��یر در سیس��تم های اموزش و پرورش و نظام های اموزش��ی از جایگ��اه خ��وبی برخ��وردار ش��ده است. اگرچه به کار گ��یری روش اق��دام پ��ژوهی در س��اختار ام��وزش و پ��رورش کشورمان تازه و جدی��د می باش��د ام��ا ب��ه نظ��ر می رس��د پتانس��یل و ظرفیته��ای خوبی در سطح معلمان و مدیران مدارس برای اجرا و طراحی تحقیق��ات مبت��نی بر اقدام پ��ژوهی در کش��ورمان وج��ود دارد. نظ��ر ب��ه اهمیت این روش و ل��زوم

اشنایی معلمان با این متد ، در این فصل به این موضوع پرداخته شده است.

در این فصل محقق ابتدا به تعریف پژوهش و تحقی��ق پرداخت��ه اس��ت. ض��منا ب��ه بررسی تاثیر پژوهش در ساختار آموزش و پ��رورش اش��اره ش��ده اس��ت. در این فصل همچنین محقق سعی نم��وده اس��ت ت��ا ب��ه بررس��ی مفه��وم اق��دام پ��ژوهی

15

بپردازد. در ادامه به روش اقدام پژوهی و چگونگی انجام ان اشاره شده اس��ت. عالوه بر این در فصل حاضر محقق تالش نم��وده اس��ت ت��ا ب��ه بررس��ی موان��ع و چالشهای موجود در زمینه اقدام پژوهی بپردازد. در انتهای این فصل سعی شده

است تا به بررسی سوابق و پیشنه تحقیق در داخل و خارج اشاره گردد.

جایگاه تحقیق در سیستم اموزش و پرورش: راهنمای مجریان تغییر و تحول( در کتاب خودبا عنوان2011استرینگر)

،می نویسد: نقش اثر گذار پژوهش در عمل، در آموزش و پرورش به خوبی هویداست. معلمان و مدیران مدرسه ی ما می توانند به نحو شایسته ای از پژوهش هایی که در عمل و به شکل مشارکتی اجرا می شود سود ببرند و

فعالیت های حرفه ای خود را تقویت و روز آمد کنند. آن ها می توانند پژوهشهای در عمل خود را با این پرسش ها آغاز کنند:

ما چه کارهایی می کنیم و چگونه آن ها را انجام می دهیم؟ }بررسی هدف ها -و رویه ها{

تا چه اندازه به هدف های حرفه ای خود می رسیم؟ چقدر از کارآیی برخور -داریم؟

یا می توانیم برخوردار باشیم؟ }ارزش یابی اثر بخش و تعیین میزان کارآیی -ها{

چه کارهایی را باید انجام دهیم؟ چگونه می توانیم آن ها را انجام دهیم؟ -}برنامه ریزی فعالیت ها و تعیین استراتژی ها{

اگر بتوانیم این گونه جوشش های فکری و ذهنی را در متن تجربه هایی که در حرفه ی معلمی حاکم اند جای بدهیم، بی تردید موجبات تقویت و تحکیم زندگی

حرفه مندانه ی جامعه ی آموزش و پرورش را فراهم آورده ایم. چون ادعای بیهوده ای نیست اگر بگوییم نسل آینده نسلی خواهد بود که به پژوهش های در

عمل گرایش پیدا خواهد کرد.

16

هم اکنون، شاهد این حقیقت هستیم که در آستانه ی قرن بیست و یکم، تمایل به پژوهش در عمل بیشتر شده است. این تمایل عام ره به جایی نخواهد برد،

اگر در جامعه ی آموزش و پرورش از آن استقبال شایان به عمل نیاید.

علم پژوهش در جامعه ایران اسالمی به ویژه در آموزش و پرورش عالوه بر اصول، روش و ابزارهای پژوهش، دارای الزاماتی است که بدون آن امکان

این گونهانجام تحقیقات و شناخت دقیق مسایل وجود نخواهد داشت. فعالیت های پژوهشی، که مبتنی بر بازتاب عملیاتی است، بین آنچه

)مهرمحمدی ،هست و آن چه باید باشد بهبود ایجاد می کند.13:1389)

تحقیق در عمل، معلمان را درگیر مسأله می سازد. معلمان در  عمل، کنترل تمامی مراحل پژوهش را در دست می گیرند و به این

ترتیب، به دوباره سازی مهارت های حرفه ای خود می پردازند.

هر حرکت و هر تصمیم در وزارت آموزش و پرورش، طیف وسیعی از افراد جامعه در حال حاضر و همچنین کل جامعه آینده را به طور کامل و وسیع تحت

تاثیر قرار می دهد.

ضرورت اتکا بر تحقیقات به عنوان پایه و مبنای تصمیم گیری های مهم و حساس آموزش و پرورش از مسائلی است که در این مجموعه بر آن تاکید شده است.

با نگاهیبه روند انجام پژوهش ها در ساختار اموزش و پرورش به این نتیجه مکی رسیم که در این حوزهتصمیمات بدون مبنای دقیق علمی و تحقیقاتی صورت

گرفته است.بنابراین ما در ارتباط با مسائل تحقیق و اقدام پژوهی در آموزش و پرورش با یک نگرش ساده بینی بیش از حد مواجه هستیم که باید به تدریج آن

را تغییر دهیم و به مردم بفهمانیم که برای تضمین صحت و سالمت تصمیم گیری،حتی در مورد ساده ترین مسائل آموزش و پرورش به عمیق ترین

بررسی ها و تحقیقات نیازمندیم.

ترين و فراگ��يرترينبط��ور كلي آم��وزش و پ��رورش ب��ه عن��وان يكي از عظيم نهادهاي اجتماعي شناخته شده است كه اكثر مردم به نوعي با آن در ارتباط

باشند. آموزش و پرورش منشاء بالقوة تغييرات مهم و ارزشمند در تماميمي باشد. با توجه ب��ه اين گس��تره و اهميتابعاد مختلف زندگي افراد و جامعه مي شود كه ادارههاي آموزشي، مشخص ميو با توجه به پيچيدگي حاكم بر فعاليت

هايي اس��ت ك��ه ب��همطلوب سازمانهاي آموزشي كامالً وابسته به انجام فعاليت هاي علمي و پژوهشي تدارك ديده ش��دهصورتي دقيق و منظم در پرتو فعاليت

باشند. ب��ا توج��ه ب��ه اين حساس��يت اس��ت ك��ه در نظ��ام تعليم و ت��ربيت، هيچ تصميم و برنامه فراگيري نبايد قبل از تأيي��د ص��حت و درس��تي آن ب��ه مرحل��ة

قاب��ل اجرا در آيد. اين تأيي��د عموم��اً از طري��ق اس��تفاده از روش��هاي علمي،(56:1390 )موالییان ، دسترسي است.

ه��اي اين نه��اد گس��ترده و پيچي��ده وبراي كنترل، نظ��ارت و ارزش��يابي، فعاليت ها و ت��دابيره��اي آن، ش��يوههمچنين حصول اطمينان از ص��حت اج��راي برنامه

17

باش��د. ض�رورت وقابل اتك��ايي وج�ود دارد ك��ه مهم��ترين آنه��ا »پ��ژوهش« مي اهميت »پ��ژوهش« در نظ��ام آم��وزش و پ��رورش احس��اس ش��ده و حم��ايت

طلبد.بيشتري را مي

از الزامات مورد نظر می توان به مسایل فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی ، دانش بنیان و نظایر ان اشاره نمود. بی تردید زمینه سازی و بسترسازی

مناسب و مطلوب برای بهبود ساختارهای یاد شده در زمینه اقدام می تواند موجبات اشاعه فرهنگ علمی و پژوهشی در نهاد آموزش و پرورش گردیده و

بهبود در سرعت بخشی به پژوهش های آموزش و پرورش را فراهم اورد.

جامعه ی آموزش و پرورش، نیاز وافری به وجود محقق معلمان یا معلمان پژوهنده ای دارد که در درون و در بطن وظایف حرفه ای خود، سعی کنند نحوه ی فعالیت های کاری خودشان را به یک، یا چند، نظریه بکشانند، نظریه ها را در

)قاسمی ،عمل بازبینی کنند و در پایان آن را بر عمل آگاهانه تبدیل سازند.1384)

بخش اول : جایگاه پژوهش در اموزش و پرورش گوي�د : اولين مرحل�ةك�نيم« مي( در كتاب »چگونه م�ا فك�ر مي1933 )1ديوئي

تحقيق احساس وجود يك »مشكل« است به اين معني كه پژوهشگر، در كار خويش با »مانع« يا »مشكلي« روبرو گرديده است ك��ه در ح��ل آن ابه��ام ي��ا

ترديد دارد. ب�ه عقی�ده وی تحقي�ق علمي ي�ك عم�ل دس�توري اس��ت و ه�دف آن كش�ف

ش��ود. حقيقت علميحقيقت درباره موضوعي است كه مورد تحقيق واقع مي ها و ارتب��اط آنه��ا ب��ا هم��ديگرواقعي و عيني از عل��ل و آث��ار پدي��ده2يك آگاهي

ش��ود. تحقي��قاست. چنين حقيقتي يك واقعه يا ي��ك ق��انون علمي خوان��ده مي علمي حركتي از حالت علم كمتر به حالت علم بيشتر از مجه��ول ب��ه معل��وم

.می باشد اين حركت شامل مراحل مشخصي است كه ب��ه ت��رتيب خ��اص و ه��ر ي��ك ب��ا

گيرد. روش معين انجام مي من��د ك��ه در مع��رض( : هر كاوش و پرسش-پاسخ نظام2001)3استن هاوس

قضاوت عموم قرار گيرد يك تحقيق است. زماني عمل معلم يك كار تحقيقي شود كه او نسبت به عم��ل ت��دريس كالس خ��ويش بازت��ابي عم��لمحسوب مي

كند. از منظر وی تحقيق و پ��ژوهش در تعليم و ت��ربيت، ب��ه مجموع��ه فعاليته��ايي

شود كه از طريق آن و با عنايت به اصول و روشهاي علمي، پدي��دهاطالق مي گيرد و هدف آن كش��ف اص��ول كليآموزشي وتربيتي، مورد پژوهش قرار مي

1Dewey2Information3Esten Haves

18

بيني روي��دادهاييا تفسير رفتاري است كه از آن ب��راي تب��يين، كن��ترل و پيش��شود. آموزشي استفاده مي

( پ��ژوهش در آم��وزش و پ��رورش را ك��اربرد منظم2010 )4همچ��نین گي روشهاي علمي به منظور مطالعة مسائل و مشكالت آموزشي تعريف ك��رده

است. ت��وانيم خ��ود را در كالس��هاي( عقيده دارد : م��ا معلم��ان نمي2002)5ليندرايف

ك��نيم؟درس منزوي كنيم. ما بايد بط��ور مس��تمر از خ��ود بپرس��يم ك��ه چ��ه مي برداري از عمل تدريسدهيم؟ و چرا؟ ما بايد به يادداشتچگونه آن را انجام مي

من��دخود ادامه دهيم. چنين معلمي بوسيله بازتاب دائمي و بكار گ��رفتن نظام مراحل علمي و عملي، ب��ا مش��اوران وهمك��اران منتق��د، آگ��اه و عالقمن��د ب��ه

پردازد و ب��ا آنهادرب��اره تجزي��ه و تحلي��ل مس��ائلپژوهش خود به تبادل نظر ميكند.كالس درس تبادل نظر مي

( عمل تدريس يك سلسله فعاليتهاي مرتب و منظم،1388به زعم محسنی ) هدفدار و از پيش طراحي ش��ده اس��ت. فع��اليتي ك��ه ه��دفش ايج��اد ش��رايط مطلوب يادگيري است. فعاليتي ك��ه ب��ه ص��ورت تعام��ل و رفت��ار متقاب��ل بين

ها ورفت��ار معلم ب��ر قعاليته��ا و اعم��المعلم و فراگير جريان دارد. يعني ويژگيشود.ها و رفتارهاي آنان متأثر ميگذارد و بالعكس از ويژگيشاگردان تأثير مي

وی اعتق��اد دارد ک��ه معلمي و ت��دريس فع��اليتي اس��ت عامدان��ه و از قب��ل ه��ايي ك��ه در طي آنريزي شده، براي تهي��ه وت��دارك ش��رايط و موقعيتبرنامه

ها، اف��زايش مه��ارت خ��اص و ي��ا پيش��رفت و رش��د اعتب��ار وشرايط و موقعيت اي ك��ه اف��راد تحتمنزلت انساني افراد تحت تعليم مد نظ��ر اس��ت، ب��ه گونه

تعليم بتوانند از سطحي كه در آن قرار دارند به سطوح باالتري از توانايي درهاي دانشي، اعتقادي، ادراكي و ارزشي ارتقاء يابند.زمينه

( در كت��اب مع��روف خ��ود، درتجزي��ه و تحلي��ل رواني فرآين��د2008 )6فلمينگ كند كه: به نظر من مهمترين مسأله در بحث تدريس توجه ب��هتدريس بيان مي

توانن��دسطح توانايي معلمان براي شغل معلمي است و اينك��ه آي��ا معلمين مي به اين فعاليت عمدي و از روي قصد، سرعت و تحول ببخشند و ب��ه ه��دفهاي

مورد نظر دست يابند؟ سطح توانايي معلمان و يا به عب��ارتي اس��تاندارد توان��ايي الزم ب��راي ش��غل و حرفة معلمي از كشوري نسبت به كشور ديگر و از نظام آموزشي ي��ك ملت به ملت ديگر متفاوت است و عالوه بر اين ماهيت و محتواي اين فعاليت نيز متفاوت خواهد بود. معلم بايد پيوسته در حال آم��وختن باش��د و مهم��تر اينك��ه

دهد عمل كن��د. در گذش��ته روش آم��وزش بعض��اً،بايد خود به آنچه آموزش مي مبتني بر حفظ كردن مطالب و انگيزة آن ترس از كيفر و اخراج بود، ام��ا در شرايط كنوني بايستي آموزش بر عمل و تعقل جمعي استوار باشد و بر آنه��ا

4Gay5Lynderaife6Fleming

19

شناسي، عشق ب��ه ك��ار و ل��ذت آم��وختنبحث و پژوهش حاكم شود، ووظيفهبارور گردد.

مطالع�اتي پ�يرامون تش�خيص و تع�يين2010و همك�اران او در س�ال 7ري�ان هاي موجود در تدريس مؤثر )ك��ارا( ب��ه عم��ل آوردن��د. آنه��ا درعوامل و نشانه

ه��اي مثبت و منفي آنه��ااين مطالعات به سه دسته از عوامل هم��راه ب��ا جنبهاند كه عبارتند از :اشاره كرده

الف( ارتباط گرم و صميمي همراه بادرك و فهم، در مقابل ارتباط س��رد )بيتوجهي( و بدور از فهم.

برنامگي.ب( فعاليت سازماندهي شده و با برنامه، درمقابل بي در مقاب��ل افس�ردگي ج( برانگيختن )فعاليت برانگيزاننده( و فع��اليت تخيلي،

)گرفتگي و بي خيالي( و عادي بودن. ترمعلم��اني ك��ه در فع��اليت ت��دريس خ��ود ب��ه قطب مثبت اين جري��ان نزديك ترهستند نسبت به معلماني كه به قطب منفي آن تماي��ل دارن��د، بس��يار فع��ال

ومؤثرتر عمل خواهد كرد كه البته ح��ركت ب��ه س��مت مثبت ب��دون مطالع��ه وپژوهش در تمامي موارد فوق امكان پذير نخواهد بود.

دهي ب��ا ح��رارت و ج��ذابيت،وظيف��ه معلم ت��اكنون ن��ه تنه��ا راهنم��ايي و جهت ادراكات شاگردان بوسيلة ارضا نيازهاي رواني آنها، و تغيير الگوهاي تصور از خود، در آنها ب�وده اس�ت. بلك��ه آنه�ا مس�ئول تجزي�ه و تحلي��ل محت�وا و م�واد

دهن��د. معلم ب��ه عن��وان ي��كآموزشي و موضوعاتي هستند ك��ه آن را تعليم مي هاي تربيتي را ارزي��ابي نماي��د وتكنسين بايد موفقيت و يا عدم موفقيت، تالش

هاي تربي��تي راها و مشكالت س��ر راه تالش��به عنوان يك مدير بايستي پيچيدگي اي بهكنند و عدهاي معلمان را با هنرمندان مقايسه ميحل وفصل نمايد. عده

گر و تكنس��ين اس��ت، ك��ه ب��ادهند. معلم صنعتآنها لقب مهندسان اجتماعي مي كن��د. ي��ك ص��نعتگردو عنص��ر عق��ل و تجرب��ه، فرآين��د ي��ادگيري را ه��دايت مي

كند، يك معلمهمانگونه كه آهن آالت و عناصر مربوط را پرداخت و آرايش مي بايد با مهارت خود، استعداد و قدرت فراگيري ش��اگردان را تق��ويت و اص��الح

(1389 )مهر محمدی ، نمايد. آموزان را بايس��تي ص��يقل دهن��د و در انتخ��ابمعلمان عاليق و تمايالت دانش��

روشهاي تدريس نيز همين توجه را مبذول دارند. يك معلم بايستي ش��اگردان را مشاهده نمايد، به آنها ايمان داشته باشد، آنها را شايسته مطالع��ه بدان��د و اينكه آنها را دائماً در معرض تغيير و تحول قرار دهد. ي��ك معلم مخصوص��اً در ارتباط با تدريس مواد درسي، بايد آن را تجزيه و تحليل كند، سازماندهي كند

اي ارائ��ه كن��د ك��هو محتواي آن را كشف نمايد و مواد درس��ي را در مجموعه بصيرت و درك فهم را ميسر سازد. براي اين منظور معلم بايستي به م��وارد

زير توجه داشته باشد:

استفاده از تحقيقات تربيتي-7Ryan

20

توجه به آموزش )فراگيري(-توجه به نقش موقعيت سني در آموختن-كشف درك و فراگيري -

و براي انجام هر كدام از م��وارد ف��وق ني��از ب��ه پ��ژوهش و مطالع��ه ب��ه روز و گردد. مطالعة تحقيق��ات و انج��ام پ��ژوهش توس��ط معلمين،جديد احساس مي

آورد و ازه��اي تربي��تي مهمي در م��دارس كش��ورها بوج��ود آورده و ميانقالب هاي فراوان در معلمين نسبت به ك��ار خودش��ان ب��ودهعوامل مهم ايجاد آگاهي

است. وزارت آم��وزش و پ��رورش، عل��وم و فرهن��گ ژاپن در جهت2006در س��ال

مهياسازي هرچه بيشتر امكانات تحقيقات آموزشي ب��راي معلم��ان مدارس��ي تحت عنوان: »مدارس تحقيق و توسعه« داير نمود و به دنبال آن اق��دامات و

هاي پژوهشي معلمان را در عرص��ه م��دارستدابيري اتخاذ شد تا دامنه فعاليت گسترش دهد. در حال حاضر گروه كثيري از معلمان چه به ص��ورت انف��رادي

500ه��اي تحقيق��اتي در ح��دود و چه به صورت گروهي درگير ن��وعي از فعاليت واحد تحقيقات تربيتي هستند. در آلم��ان و انگلس��تان ن��يز سياس��ت تحقيق��ات آموزشي بر اين امر استوار است كه از وجود معلمان و دبيراني كه از قدرت خالقيت و روحي��ة جس��تجوگرانه وس��يعتري، ب��ه خص��وص در م��ورد ن��وآوري

شود. در كشور م��اآموزشي برخوردارند به عنوان معلمان محقق استفاده مي شوراي تحقيقات وزارت آموزش و پرورش ش��كل گ��رفت1367نيز از سال ها به تصويب نيز آئين نامه تشكيل شوراهاي تحقيقات استان1369و در سال

رسيد و پژوهش و تحقيق به عنوان يك استراتژي براي دستيابي به آرمانه��اي تعليم و تربيت و حل معضالت و مشكالت آموزش و پرورش مورد توجه قرار

(1389)مهر محمدی ، گرفت.

اهميت، فوايد و نقش پژوهش در تدريس با توجه به تعاريف و تاريخچة فوق الذكر، در زير ب��رخي از فواي��د و نقش��هاي

گردد :پژوهش در تدريس عنوان مي روش تدريس بايد متناسب ب�ا اه�داف ع�الي و اص�ول آم�وزش و پ�رورش، و خصوصيات شاگردان انتخاب ش��ود، زي��را وظيف��ه اساس��ي معلم فق��ط درس دادن و پس گ��رفتن درس نيس��ت، بلك��ه مهم��ترين وظيف��ه او همك���اري و

آموزان براي رسيدن به هدفهاي مطلوب تعليم و تربيتراهنمايي يكايك دانش كند مسلط باش��د،است و همچنين الزم است معلم بر مطالبي كه تدريس مي

براي تحقق چنين منظوري بايد مطالعه مستمر و دائم داشته باش��د. هميش��ه ه��اي جدي��د درهاي خ��ود بيفزاي��د، او باي��د در زمين��ه ك��ار خ��ود ب��ا يافتهبر آگاهي

ارتباط دائم باشد. اگر معلمي از اين امر غافل شود، درامر تدريس ناچ��ار از تكرار مكررات خواه��د ب��ود. مطالع��ة دائم وپ��ژوهش ب��راي معلم بيش از ه��ر

(1388 )صفوی ، كس ديگري الزم و ضروري است. هاي مبهم و نامشخص ب��ههاي پژوهشي در شناسايي نقاط كور و موقعيتيافته

كنن��د وريزان و س�اير عوام�ل نظ�ام آموزش�ي كم�ك قاب�ل ت�وجهي ميبرن�امه

21

هاي آموزشيتر درباره برنامهتر و عميقگردد تا آنان با بينشي وسيعموجب مي توانند ب�ا اس��تفاده ازگيري كنند. همچنين مجريان نظام مياظهارنظر و تصميم

هايشان را مش��خصهاي پژوهشي ميزان كارآمدي اجزاي مختلف فعاليتفعاليت كرده و از اين طريق درتكميل و اصالح آن بكوشند و در نه��ايت مط��البي ك��ه

تر ارائه خواهند شد.معلم بايستي تدريس نمايد بدون اشكال و صحيح ه��اي ت��ازهچرا كه هدف اصلي پژوهش در آم��وزش و پ��رورش، كش��ف حقيقت

)نوآوري( و استفاده از آن در حل مسائل عمدة تعليم و تربيت است. معلمان در تماس نزديكتري با وضعيت ملموس دنياي تعليم و ت��ربيت هس��تند

هاي آموزشي مش��اركت مس��ئوالنه و پرثم��ريتوانند در امر پژوهشبنابراين مي داشته باشند. چون بسياري از نقاط قوت و ضعف م��واد آموزش��ي از طري��ق

گردند.هاي معلمين مشخص و آشكار ميپژوهش ه��ايي ك��ه مبت��ني ب��ر چ��ارچوب علمي وه��ا و فعاليتب��ا توج��ه ب��ه اينك��ه برنامه

تر وشوند و با ثباتپژوهشي باشند، در گذر زمان كمتر دچار نوسان و تغيير مي تواند از تغي��يرات زودهنگ��ام مب��احث درس��ي ومانند، معلم ميپايدارتر باقي مي

(1387)موسوی ، روش تدريس خود جلوگيري نمايد. هر برنامة فراگير آموزشي جهت شكوفايي خود، تقريب��اً ب��ه ي��ك ده��ة زم��اني

اي در آم��وزش و پ��رورش ب��دون ي��كنياز دارد. حال در نظر بگيريد كه برنامه بررسي دقيق و جدي و صرفاً بر اساس سليقة شخص��ي ب��ه مرحل��ه اج��را در آيد. اين برنامه اگر نتايج نامطلوبي به دنبال آورد امك��ان شناس��ايي اين نت��ايج در كوتاه مدت به آساني ميسر نخواهد بود در حالي كه از همان ابتدا تأثيرات سوء خود را بر پيكرة نظام آموزشي خواهد گذاشت. براي مص��ون مان��دن از

ها راتوان ضرورت و صحت برنامهها به عنوان يك راه حل مؤثر، مياين نگراني قبل از اجرا به محك آزمون و پژوهش س��پرد و در حين اج��را و پس از آن ب��ا

(1386 )سجادی ، توجه به اهداف مورد نظر به ارزشيابي آنها پرداخت. در تدريس متغيرهاي متفاوتي تأثيرگذار هستند كه معلم با دستكاري و كنترل

آورد كه يادگيري حاصل ش��ود. اگ�ر معلممتغيرهاي مختلف وضعيتي بوجود مي نتواند همه متغيره��اي دخي��ل را تحت كن��ترل ق��رار ده��د، ام��ا ش��ناختن چ��نين

ه��اي ت��دريس، تص��ميميعواملي او را قادر خواهد ساخت كه در تنظيم فعاليت ه��اي ت��دريس، ي��ادگيري، ش��ناخت دقي��ق وآگاهان��ه بگ��يرد اگ��ر معلم از نظريه

توان��د در ايج��اد وض��عيت مطل��وبتر ميتر و دقيقعلمي داش��ته باش��د، قوييادگيري، فعاليت كند.

كن��د ت��ا دركن��د، تالش ميمعلم آگاه به كم��ك دانش و اطالع��اتي ك�ه كس��ب مي تحرك و پويايي جامعه خود ب��ه س��وي پيش��رفت س��همي م��ؤثر داش��ته باش��د.

آموزان راكند تا دانشمعلم آگاه با تأكيد بر تاريخ و فرهنگ جامعه، كوشش ميبه ارزشهاي واالي جامعة پيشرفته و انساني آشنا كند.

آموزانش،شخصيت متعادل، همراه با تسلط علمي معلم، او را از نظر دانش�� سازد. معلمي از نظر علمي قوي است ك��ه ب��ه روش��هايبا ارزش و اعتبار مي

ارائه محتوا و چگونگي برقراري ارتباط، آگاه و بر آنها مسلط باشد.

22

هاي جديد روانشناسي و عل��ومهاي جديد ارتباطي از دانشمعلم بايد از نظريه آگاهي كافي داش��ته باش��د. رفتاري، به ويژه روانشناسي تدريس و يادگيري،

پژوهش و آگاهي از علوم اجتماعي به ويژه روانشناسي اجتم��اعي ن��يز معلم ه��اي خ��اص طبق��ات اجتم��اعيرا ي��اري خواه��د ك��رد ت��ا فرهن��گ و ويژگي

آموزان را تا حدودي بشناسد و با شناخت خصوصيات فردي و اجتم��اعيدانشهاي آموزشي بپردازد.ريزي فعاليتآنان به برنامه

كه اين الگو بر اساس نظر ريچارد س��اچمن8ترويج الگوي تدريس كاوشگري بنا نهاده شده است و يكي از الگوهاي خانوادة »اطالعات پ�ردازي« اس�ت .9

هايت��ربيت كاوش��گر ب��ه منزل��ه فرآين��دي ب��راي بررس��ي و تش��ريح پدي��دهشود. غيرمعمول، تعريف مي

آموزان از طري��ق معلم،جوهر و اساس الگوي كاوشگري آن است ك��ه دانش�� كاوش علمي را بياموزند. در حوزه آموزش و پرورش ما از پ��ژوهش در ام��ر درك و شناخت به��تر ف��رد، درك و ش��ناخت به��تر روال آم��وزش و ي��ادگيري و خالصه،جهت ي��افتن ش��رايطي ك��ه در آن اين روال )آم��وزش و ي��ادگيري( ب��ه

(1388 )صفوی ، كنيم.رسد استفاده ميبهترين وجه به ثمر مي اي ازه��اي ارزن��دهكن��د ت��ا در زمينهتحقيق و پژوهش علمي ب��ه معلم كم��ك مي

و توان�ايي همك�اري و همفك�ري ب�ا11ع�ادت تفك�ر علمي 10گرايي جمل�ه عي�نيت ديگران رشد يابد و مهارت الزم را كسب كند. هدف از پژوهش در آموزش و پرورش بهتر كردن كارآيي معلمان در مدارس و بوجود آوردن و ارائه مهارتها

هاي جديدي است كه بتواند معلم را در حل مشكالتي مستقيم يايا ارائه روش غيرمس��تقيم ب��ا كالس درس ي��ا ه��ر م��وقعيت زن��ده و واقعي ك��ه ب��ه مدرس��ه

هاي واقعي و ب��ا دني��ايها معلم با موقعيتارتباط دارد كمك كند. در اين پژوهش كار دارد. كار عمالً و مستقيماً سر و

مندي شغلي بيشتري براي معلم خواهد شد وپژوهش در نهايت موجب رضايت آموزان وه��ا و ني��از دانش��تر، ب��ر اس��اس واقعيتهمچ��نين ت��دريس او را موفق نماي��د. روش��هاي ت��دريس او هميش��ه منطب��ق ب��ات��دريس مطل��وب و جدي��د مي

آموزاني ك��ه ازهاي خ��اص مح��ل ت��دريس خواه��د ب��ود و دانش��شرايط و ويژگي برند از نظر علمي و تربيتي در حد مطلوب و قابل قبوليكالسهاي او بهره ميقرار خواهند داشت.

تحقیق و پژوهش در جوامع کنونی یکی از اصلی ترین حرکت ها ب��رای پیش��رفت و اعتالی جامعه می باشد . به ط��وری ک��ه بس��یاری از کارشناس��ان معتقدن��د ک��ه بدون شناخت مسائل و مش��کالت جامع��ه و ب��دون آگ��اهی از نیازه��ای اساس��ی ، دستیابی به نرخ باالی رشد اقتصادی و اجرایی و سیاست های پیشرفت ممکن و

(1384 )قاسمی ، عملی نیست .

8Inquirg9Richard Suchman10Objectivit11Habits of Scientific thinking

23

طبیعی است که شناخت مشکالت هم تنها از طری��ق تحقیق��ات علمی و منس��جم امکان پذیر است .یکی از علت های پیشرفت جوامع صنعتی و پیش��رفته ، توج��ه به تحقیقات و ارزش دادن به محققان و پژوهشگران است . زیرا جهان پیشرفته کامالً و به طور مشخص می داند که آین��دة روش��ن بس�تگی کام�ل ب�ه پ�ژوهش و تحقی��ق ام��روز دارد ، از این رو ب��رای تحقیق��ات س��رمایه گ��ذاری ه��ای کالن می کنند . به طوری که از یک سو برای انجام تحقیقات در میان کشورهای پیش��رفته جهان رقابت و مسابقة بسیار شدیدی جریان داردو از طرف دیگردر درون همین

کشورها، بین شرکت ها و مؤسسات مختلف رقابت خردکننده ای وجود دارد .

اگر مردم سوئد یا سوئیس از لحاظ علمی ، اجتم��اعی ، اقتص��ادی و سیاس��ی در عصر حاضر زندگی می کنند باید بپذیریم ک��ه بخش�ی از کش��ورها از همین لح��اظ در گذشته به سر می برند . چه قدر دردآور است برای ما مدعیان مسلمانی ک��ه از حیث پژوهش تقریباً در رده های آخر قرار داریم ، حال آن که کش��ورهای غ��یر

مسلمان به سرعت از ما پیشی گرفته اند .

سرمایه گذاری و بها دادن به پژوهش و پژوهشگران در کشورهای رش��دنیافته ی��ا وجود ندارد و یا اگر هم هست آن چنان پایین است که اساساً به حساب نمی آید

.

به هر حال با مشخص شدن جایگاه تحقیقات و پژوهش می توان گام های بلندی ب�رای توس��عه و تحقیق�ات و رش�د عل�وم و فن��ون و کس�ب تکنول�وژی ، اف�زایش اشتغال و بازسازی و نوس��ازی اقتص��ادی و اعتالی ف��رهنگی برداش��ت. این نکت��ه روشن است که تا ب��اور م��ردم نس��بت ب��ه ثمربخش��ی تحقیق��ات و پ��ژوهش ه��ای علمی ، ص��نعتی ، ف��رهنگی و اجتم��اعی ب��ه درس��تی گس��ترش نیاب��د نمی ت��وان امیدوار بود که پژوهش به عنوان یکی از عمده ترین عوامل پیشرفت در جامع��ه

(1389)موالییان ، نقش خود را پیدا کند .

تقسیم بندی مسایل پژوهشی:باید اذعان نمود که مسایل پژوهشی به دو قسمت تقسیم می شود :

- بستر پژوهش : در زمینة بستر پژوهش ) فرهنگ پژوهش ، اعتبارات ، ن��یروی1 انس��انی ، س��اختار و ظ��رف تش��کیالتی پ��ژوهش ، ق��وانین و مق��ررات پ��ژوهش ، پژوهش خ��واهی در نظ��ام برنام��ه ری��زی کالن کش��ور و.... ( از اهمیت وی��ژه ای برخوردارن��د و ت�ا بس�تر پ��ژوهش ف��راهم نیای��د ک�ار پ�ژوهش و در نتیج��ه فرهن��گ

پژوهش محوری به انجام نمی رسد .

- خود پژوهش : در این مورد ، فقر مس��أله شناس��ی ، تک��راری ب��ودن پ��ژوهش2 ها ، نبود روش مناسب ، نیاز سنجی و تعیین اولویت های پژوهش��ی ، فق��ر روش

و ... حائز اهمیت است .

تفاوت پژوهش های کمی و کیفی : 

24

متخصصان پژوهش ، روش ه��ای پژوهش��ی را ب��ه دو دس��ته ب��زرگ کمی و کیفیتقسیم کرده اند.

رویکرده��ای کیفی–» ل��ورنس نی��ومن« درکت��اب) روش ه��ای تحقی��ق اجتم��اعی وکمی ( تفاوت های میان پژوهش کمی و کیفی را بر شمرده است :

در پژوهش کمی :- پژوهشگر فرضیه را می آزماید . 1

- برای پژوهشگر ، مفاهیم به شکل متغیرهای مشخص هستند .2

- برای پژوهشگر ، اندازه ها قبل از این که داده ها جمع آوری شوند ، ب��ه ط�ور3نظام داری تعیین می شوند و به صورت استاندارد در می آیند .

- برای پژوهشگر ، داده ها به ص��ورت اع��داد و برگرفت��ه از ان��دازه گ��یری ه��ای4دقیق و درست هستند .

- برای پژوهشگر ، نظریه ، عمدتاً کلی و قیاسی است .5

- برای پژوهشگر ، شیوه های تحقیق استاندارد ش��ده ان��د و تک��رار آنه��ا امک��ان6پذیر است .

- تحلیل پژوهشگر ، با استفاده از آمار ، جدول ها ، نموداره��ا و این ک��ه چگون��ه7(88:1390 )مسعودیان ،به فرضیه مربوط می شود ، پیش می رود .

در پژوهش کیفی :- پژوهشگر در داده ها غوطه ور می شود و آن را کشف و ثبت می کند .1

- برای پژوهشگر ، مفاهیم به صورت موضوع ها ، مض��مون ه��ا ، ش��مول ه��ا و2رده بندی ها هستند .

- برای پژوهشگر ، اندازه ها به صورت موردی و برحسب ضرورت به وجودمی3 آیند و با توجه به موضوع تحقیق ، یا شخص پژوهشگر ، شکل وی��ژه ای ب��ه خ��ود

می گیرند .

- برای پژوهشگر، داده ها به صورت کلمات و برگرفته از اسناد ، مشاهده ها و4نوشته ها هستند .

- برای پژوهشگر ، نظریه می تواند علّی یا غ��یر علّی باش��د و بیش از ه��ر چ��یز5استقرایی است .

25

- برای پژوهشگر ، شیوه های تحقیق ویژه اند و تکرار آنها به ندرت امکان پذیر6است .

- تحلی��ل پژوهش��گر از ب��یرون کش��یدن موض��وعات ی��ا تعمیم دادن ش��واهد و7 سازمان دادن داده ها ، ب��رای ارائ��ه تص��ویری منس��جم و هماهن��گ ، ص��ورت می

گیرد .

در رابطه با تفاوت بین پژوهش های کمی و کیفی » کمث هو « معتقد اس��ت ک��ه بین پژوهش ه��ای کمی وکیفی س��ه تف��اوت عم��ده وج��ود دارد . این س��ه تف��اوت

عبارتند از :

تفاوت در داده های جمع آوری شده

تفاوت در طرح پژوهشی و شیوه های تجزیه و تحلیل

(1388 )اصغریان ، تفاوت در شیوة تفسیر نتیجه ها

پژوهش در آموزش و پرورش: یکی از عواملی ک��ه در رش��د و توس��عة اقتص��ادی ، اجتم��اعی و ف��رهنگی جوام��ع نقش کلیدی و اساس���ی ایف���ا م���ی کن���د ت�وج���ه ب��ه پ���ژوهش و ام���ر تحقیق��ات است . امروزه ص��احب نظ��ران و اندیش��مندان دنی��ا ب��ر این باورن��د ج��وامعی ک��ه پژوهش را ج��دّی گرفت��ه و ب��رای آن برنام��ه ری��زی می کنن��د و هزین��ه ه��ای کالناختصاص می دهند از نظر رشد و توسعه از جایگاه و مرتبة باالیی برخوردارند .

امروز در دنیا ، مقولة رشد و توسعة اقتصادی ، اجتماعی و به موازات آن ت��ّرقی پژوهش مجموعه ای به هم پیوسته و جدایی ناپذیرند. رشد علوم و فنون در پرتو برنامه ریزی جامع پژوهشی مؤثّر است و رشد اقتصادی ، اجتماعی به نوبة خ��ود

زمینة الزم را برای رشد بیشتر علوم و فنون فراهم می سازد .

پژوهش و تحقیق در آموزش و پرورش تنه�ا اب��زاری اس��ت ک�ه ب�رای بهس��ازی و ایجاد تغییرات مفید در کیفیت برنامه ها و عملکردهای آموزش و پرورش به ک��ار گرفته می شود . هیچ بهبود کیفی در تعلیم و ت��ربیت را نمی ت��وان ب��دون دخ��الت این ابزار ب��ه مرزه��ای اطمین��ان و اعتب��ار رس��انید . بررس��ی سیاس��ت تحقیق��اتی دیگران و آگاهی از شیوه ه��ای پ��رداختن ب��ه این موض��وع در کش��ورهای مختل��ف جهان به مثاب�ة جس�ت وج�و ب�رای پی�داکردن مناس�ب ت�رین وس�نجیده ت�رین راه

(1388 )موحدی ، استفاده از این ابزار است .

از آن جا که پژوهش یک نهال تازه غرس شده در آموزش و پ��رورش اس��ت بای��د برای رشد و شکوفایی و تق��ویت ه��ر چ��ه بیش��تر خاس��تگاه آن تالش ک��رد.ش��کی نیس��ت ک��ه مهم��ترین و اساس��ی ت��رین رکن نظ��ام پژوهش��ی را ن��یروی انس��انی پژوهشگری که از توانایی ه��ا ، ق��ابلیت ه��ا و مه��ارت ه��ای الزم برخ��وردار باش��د

26

تشکیل می دهند.درآموزش و پرورش نیازگسترده ای ب��ه ت��ربیت ن��یروی انس��انیپژوهشگر وجود دارد

روشن است که تا نسبت به رفع این نقیصه اهتمام کافی نشود هیچ گاه پژوهشبه عنوان یک فعالیت درون زا در آموزش و پرورش قلمداد نخواهد شد .

هدف ازپژوهش در آموزش و پرورش: پژوهش کلید طالیی رشد و توسعه است . بسیاری از اندیش��مندان ، دانش��مندان و صاحبنظران اعتقاد دارند که توسعة پای��دار ه��ر کش��ور ج��ز ب��ا اهمیت دادن ب��ه مقولة پژوهش میّسر نمی باشد و پژوهش اساس تح��والت و دس��تاوردهای بش��ر امروز است و ب��ه ن��وعی ، می ت��وان فع��الیت ه��ای کیفی بس��یاری از مؤسس��ات

تعلیم و تربیت را » پژوهش « نامید .

هدف اصلی از پژوهش های آموزشی در کشورهای مختلف ، کشف حقایق جدید و استفاده از آنها در حل مش��کالت آم��وزش و پ��رورش می باش��د. از این رو ه��ر گونه تحقیق و پژوهش در این زمینه که گره ای از مشکالت آموزشی و اجتماعی و ف��رهنگی ناش��ی از آن را بگش��اید و موجب��ات ح��ل مش��کل و اف��زایش اطالع و آگاهی درب��ارة معض��الت آم��وزش و پ��رورش را ف��راهم کن��د شایس��تة ط��راحی و

حمایت است .

پژوهش بازوی اجرایی برنامه ریزی ، بودجه بندی و سایر طرح ها و برنامه ه��ای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و اجرایی است و در این راستا ، پ��ژوهش علمی

ک��اربردی ، مهم��ترین عام��ل و پش��توانة رش��د و توان��ایی و بس��یاری از تح��والت– علمی ، اجتماعی ، صنعتی در کشورهای توسعه یافته است پژوهش های بنی��ادی

)موحدیو کاربردی از جمله حلقه های گمشدة فرایند توسعه به شمار می آیند . ،1388)

برای رسیدن به یک توسعة ملی معنادار و پایدار باید پژوهش و تحقیق در کش��ور رونق یابد و جدّی گرفته شود. در نظام آموزشی موجود ایران ، سعی همگان بر این اس��ت ک��ه تحقی��ق و پ��ژوهش م��نزلت و جایگ��اه اص��لی خ��ود را بیاب��د و در مسیرغنی س�ازی ش�ال�وده ه�ای تحقی�ق�اتی در کش�ور کار ش��ود . اج��رای ط��رح

های ملّ�ی آموزش�ی مبتنی بر پژوهش ، یک ضرورت جدّی و انکارناپذیر است .

نکتة ظریفی که باید مدنظر همگ��ان ق��رار بگ��یرد این اس��ت ک��ه تم��امی کاره��ا و تصمیمات در مؤسسات از جمله نهاد کلیدی همچون آم��وزش و پ��رورش بای��د ب��ا

فکر پژوهشی همراه باشد .

نقش آموزش و پرورش در تربیت دانش آموزان پژوهشگر: گسترش فرهنگ پژوهش و پرسشگری یک شعار اساسی در آم��وزش و پ��رورش است و تربیت دانش آموزان پژوهشگر و جستجوگر مهمترین رسالت آم��وزش و

27

پرورش است باید دانش آموزانی تربیت کرد تا در براب��ر مش��اهدة ه��ر مس��أله وپدیده ای پرسش کنند و برای یافتن پاسخ ، خود نیز تالش نمایند.

نتیجة فعالیت های مستمر علمی و پژوهشی باعث می شود که جامعه ای دان��ا ، پویا و کارآمد داش��ته باش��یم و گس��ترش تحقی��ق و پ��ژوهش تنه��ا راه رس��یدن ب��ه قافلة علمی جهان امروز است و باید سعی و تالش شود تا م��دارس در آم��وزش

(21:1388 )علوی تبار ، و پرورش به مراکز پژوهشی وتحقیقاتی تبدیل شوند .

ویژگی های دانش آموزان پژوهشگردرنظام آموزش و پرورشپویا:

در نظام آم��وزش و پ��رورش ، در عرص��ة عم��ل می بایس��ت ب��رای فرهیختگ��ان ، اندیش��مندان و دانش آم�وزان ص��احب فک��ر و اندیش��ه و فرهن��گ جایگ��اه و ش��أن شایسته ای قائل شد و باید برای پژوهشگران به وی��ژه جوان��ان و دانش آم��وزان حرمت و کرامت شایسته برخ��وردار ش��د و امکان��ات الزم ب��رای ش��کوفایی آن��ان فراهم کرد.بنابراین باید عنصر تحقیق و پژوهش شناخته شود و نظام آم��وزش و پرورش، دانش آموزان پژوهشگر ب��ه معن��ای واقعی تحوی��ل اجتم��اع ده��د ک��ه ب��ه

برخی از ویژگی های دانش آموزان پژوهشگر به شرح ذیل اشاره می کنیم :

- جست وجوگر است و از شک و تردید علمی نمی هراسد .1

-وضعیت موجود را تطبیقی تلقّی نمی نماید .2

- پیوسته تجربه ) تجربة علمی ( می کند .3

  - به تغییرات و تحوالت مستمر اعتقاد دارد و تغییر را حاص��ل تالش انس��ان ها4می داند .

- به تفکر منطقی مجهّز می باشد و از تعصبات به دور است .5

- جهانی اندیشه می کند ، ملی عمل می نماید و ب��ه یافت��ه ه��ای پ��ژوهش ه��ای6علمی دیگران احترام می گذارد .

- در حال حاضر زندگی می کند ، از گذشته درس می گیرد و به آین��ده نظ��رمی7افکند .

- جم��ع گ��را می باش��د ، از خودمح��وری و خ��ودمرکزی گری��زان اس��ت و علم و8دانش را دستاورد جهانی می داند .

- به روش های علمی و پژوهشی ، اعتقاد راسخ و باور حقیقی دارد .9

- انعطاف پذیر و انتقاد پذیر می باشد .10

- به برنامه ریزی و سازماندهی اعتقاد وافر دارد .1128

- به نظم و انضباط و قانون و مقررات ، اعتقاد حقیقی دارد .12

- اصول علمی را وضع کردنی نمی داند بلکه اصول را کشف کردنی می دان��د13(1389)موالییان ، .

هدف از گنجاندن مباحث پژوهشی در کتب درسی:

اصلی ترین هدف ها از گنجاندن مباحث پژوهشی در کتاب های درسی کودکان ، نوجوانان و جوانان در مقاطع مختلف تحصیالت پایه و پیش از دانش��گاه یع��نی ت��ا  پایان دورة متوسطه و نیز آم��وزش ب��ه معلم��ان ب��رای دس��ت ی��افتن ب��ه مب��احث

پژوهشی ، عبارتند از :

- پرورش نسل پژوهشگر و اعطای مه��ارت در تفک��ر منطقی ب��ه این دلی��ل ک��ه1بدون تفکر منطقی نمی توان زندگی انسانی داشت .

- استوار کردن این باور که هرکس ،در هرموضعی که زندگی می کند ، باید ی�اد2 بگیرد مسأله هایش را بکاود ، تحلیل کند ، به ش��ناخت برس��د و ب��ه راه ح��ل آنه��ا

بیندیشد .

- عمده ترین هدف ، کشف معماهای زندگی ع��ادی ، جس��تن رمزه��ا و رازه��ای3آنها و یافتن و فهمیدن آنها است .

بخش دوم: اشنایی با اقدام پژوهي و فرایند آنتعریف اقدام پژوهی:

اقدام پژوهی نوعی پژوهش در کنار سایر انواع پژوهش است. شما هم مانند هر پژوهشگری باید بدانید که راه های گوناگونی برای انجام پژوهش وجود دارد ، تا

آن که بتوانید انتخاب اقدام پژوهی خود را به درستی توجیه کنید .

29

اقدام پژوهی یا معلم پژوهنده ، رویکردی آموزشی و پژوهشی است که هدف از آموزش و بکارگیری آن حل چالشها و مسائلی است که معلمان در حین عم��ل و به ویژه طی فرآیند یاددهی-یادگیری با آن مواجه می شوند.یعنی معلم به ش��یوه ای علمی و پژوهشی در فرآیندی نظ��ام من��د ، ض��من تمرک��ز ب��ر چالش��های پیش رو ، ب��ا پ��رورش فرض��یاتی درب��اره آنه��ا در ذهن خ��ود ، ب��ه جم��ع آوری اطالع��ات درباره آنها پرداخته و آنها را به آزمون بگذارد و بدین وسیله ضمن دسترس��ی ب��ه راه حلهای مناسب و بکارگیری آن ، به حل مش��کالت و موان��ع موج��ود ب��پردازد و .بهسازی فرآین��د آم��وزش ، ب��ه تحق��ق ی��ادگیری مناس��بتر و مطلوب��تر دس��ت یابد

(1388)بازرگان ،

تعریف اقدام پژوهی با توجه به اجزای ان:پژوهش کارور– 1

است که می تواند به شما کمک کند تا در(1)اقدام پژوهی نوعی پژوهش کارور هر جایی که مشغول به کار هستید ، وظایف شغلی خود را به نحو بهتری انجام

دهید. (3) و پژوهش(2) اقدام – 2

آسان ترین راه برای درک اقدام پژوهی این است که به دقت به دو واژه عنوان این قسمت توجه کنیم . هر گاه در باره واژه های اقدام و پژوهش به ذهن

بپردازیم ، واژگان مندرج در جول زیر به ذهنمان خطور می کند. شما(4)انگیزیهم می توانید واژگان دیگری به آن بیفزایید.

واژگان مربوط به پژوهشواژگان مربوط به اقدامانجام دادن

مداخلهقصد داشتن

تعهدبرانگیختگی

هیجان........

پرس و جو کردنحفظ اطالعات

دقیق بودنمنضبط بودن

گردآوری شواهدکار نظامدار

..........

تعاریف بسیاری از اقدام پژوهی موجود است که هر یک بر جنبه ای تأکید دارد که در نزد نویسندگان خاصی دارای اهمیت اند. هر چند، اغلب تعاریف به نوعی با واژگان فهرست شده در باال مرتبطند. ما برای کسانی که به تازگی استفاده

30

(5 )از اقدام پژوهی را آغاز کرده اند تعریفی را از کتاب طرح ریزی اقدام پژوهی

برگزیده ایم . آنها می گویند: ( 6)، نوشته استفان کمیز و رابین مک تگارت با پیوند دو اصطالح اقدام و پژوهش چهره اصلی این روش نمایان می شود .

آزمون نظر در حین عمل ، به عنوان وسیله ای برای بهبود کار، و ابزاری برای(. 1982ارتقای سطح دانش...)کمیزو مک تگارت ،

این تعریف بر اهمیت اقدام تأکید دارد . ما با این نظر موافقیم که اقدام ، باعث به جریان افتادن پژوهش می شود و نیروی برانگیزاننده ای به حساب می آید.

اقدام پژوهان اغلب نسبت به آنچه انجام می دهند متعهد و عالقه مند هستند. در؛وایتهد،1995،(7)چندین نوشته جدید بر اهمیت احساسات تأکید شده )دادز

( یا آن که ضرورت توجه بر جنبه های عاطفی را که بر اقدام632 -630: 1995 (.1996و مک نیف ،(9)؛کالینز1994،(8)اثر می گذارند، نشان داده اند ) لیدال

اقدام پژوهان متعهدند و آگاهانه مایلند تا نظرات برخاسته از ارزش های ریشه دار کار کنند . چنین ارزش هایی آن ها را برای مداخله در آن زمینه بر می انگیزد

12نیز به روشنی بیان شده است .( 1) . این تأکید بر اقدام ، در عبارت جان الیوت

به اعتقاد الیوت ، اقدام پژوهی به جای تولید دانش ، با بهبود کار ارتباط دارد . ( 1991) الیوت ،

پژوهش به منزله رشد حرفه ای– 3

نهفته ( 2) اصل مهم در اقدام پژوهی آموزشی ، در معنای خود رشد دهندگی است . از طریق پرس و جو در کار خود است که می توانیم شکل زنده ای از

( . این نظریه ها وقتی1993، (3) نظریه های آموزشی را بیافرینیم ) وایتهد شکل می گیرند که ما به پرسش هایی درباره رشد آموزشی خود پاسخ دهیم . این کار از طریق توصیف ها و تبیین هایی درباره رشد آموزشی خود میسر می

شود . برای مثال می توان این پرسش را مطرح کرد چگونه درکاری که مشغول انجام آن هستم،پیشرفت می کنم ؟ ( در این معنا اقدام پژوهی ، تحقیقی درون

است و هر پژوهش گری در این زمینه با شکل خاصی از رشد (4) مجموعه ای حرفه ای درگیر می شود . از نظر ما عجیب است که برخی صاحب نظران به جای اینکه این ویژگی را امتیاز دیگری برای این روش پژوهش بدانند آن را به

منزله محدودیتی در نظر می گیرند . درباره اقدام پژوهی معلم در زمینه رشد( 5) این قسمت را با نقل قول پم

کارکنان به پایان می بریم :12 .practitioner research 2 . action 3. Research4 . brainstorming: میرسد ذهن به آنچه هر ثبت و توجه5 . action research planner 6 . Stephen kemmis and robin mc taggart7 . deadds 8. Laidlaw 9. collins

31

» اقدام پژوهی راهی است برای تعریف و به جریان انداختن رشد حرفه ای خود . این روش می تواند شکل هار مختلف همکاری و مشارکت که بخشی از

لفاظی های حرفه ای ماست ، را دربر گیرد ، ولی در عمل به ندرت به آن رو می آوریم : ) اقدام پژوهی ( ... با تمرکز متعهدانه و اختصاصی فرد بر کار خود

و در حوزه ای کوچک آغاز می شود . به موازاتی که افراد نسبت به ماهیت مشارکتشان از خود واکنش نشان می دهند ، اقدام پژوهی گسترش می یابد . و اصل مالکیت مشارکتی کار به وجود می آید . این روش می تواند به شکل گیری

بینجامد : اجتماعی متشکل از شاغالن حرفه ای به (6) یک اجتماع خویش نقّاد (10 ب : 1990معنای واقعی کلمه « ) لوماکس ،

نکته ای که باید بدان تأکید شود این است که در اقدام پژوهی ، عالوه بر پژوهشگر افراد بسیاری حضور دارند و حضور این افراد در جریان پژوهش تعیین کننده است . نقل قول پیش گفته بویژه برای معلم ها قابل استفاده است ، اما

اقدام پژوهی می تواند در همه عرصه های زندگی حرفه ای یعنی هر جا که تربیت و آموزشی جریان دارد ، تناسب داشته باشد . بنابراین متخصصان شاغل

در خدمات بهداشتی ، امور رفاهی ، آموزش و پرورش ، خدمات پلیسی و نظامی و نیز متخصصان شاغل در سایر سازمان های مذهبی ، فرهنگی و

13اجتماعی می توانند از اقدام پژوهی بهره بگیرند .

تشابه یا تفاوت اقدام پژوهی با سایر روش های پژوهش روشهای مختلفی برای انجام پژوهش وجود دارد . این بحث مطرح است که

بعضی از روش های پژوهش برای برخی زمینه های خاص مفیدتر ند. در عین حال ، در همه روشهای پژوهش به فرایند و روندهای معینی برمی خوریم که در

همه پژوهش ها مشترک اند. وجود همین فرایند و روندهاست. که پژوهش را به پژوهش و نه به فعالیت خاص دیگری تبدیل می کند . اقدام پژوهی مطلوب ، دارای ویژگز های اصلی همه پژوهش های خوب است و در

عین حال ، از ویژگی های خاص خود بهره مند است .انجام کارهایی در زمینه پژوهش.1

اظهار داشت که پژوهش »پرس و جویی نظامدار و(1)الرنس اشتن هاوسهمگانی است«

( . ش��ما می توانی��د از این تعری��ف در ط��رح142 – 165؛1975)اشتن هاوس، اقدام پ��ژوهی خ��ود س��ود ببری��د ،ام��ا نبای��د ب��دان بس��نده ک��رد، زی��را این تعری��ف ضرورت دست زدن به اقدام را که ب��رای اق��دام پ��ژوهی بس��یار ج��دی اس��ت ،در

13

1 . Elliott 2. Self – developing 3. Whithead 4 . insider research 5. Pam ( lumax ) 6 . self - critical

32

نظر نمی گیرد . در هر حال ، اگر تحقیق شما نظامدار نیست و امک��ان اس��تفاده از آن ب��رای همگ��ان وج��ود ن��دارد ،نمی ت��وان آن را پ��ژوهش تلقی ک��رد . اش��تن هاوس در جایی از اثرش، مفهوم اقدام پژوهی را بسط داد و بر پژوهشگر بودن معلمان تأکید کرد ، زیرا در این صورت معلمان می توانستند با استفاده از اقدام پژوهی تدریس خود را بهبود بخشند . تعریف باال مصداقی از این موض��وع اس��ت

)موالییان ،.که نمی توان با استخراج عبارتهایی از متن، به منظور مؤلف پی برد 1389)

هدف پژوهش می تواندتحقق هدفی باشد که خود آن را مشخص کرده اید . دست زدن به انجام کار، ویژگی منحصر به فرد اقدام پژوهی است که در سایر

انواع پژوهش مصداق ندارد . برای نمونه ، در اغلب پژوهش های علوم اجتماعی برای عدم تأثیرپذیری موضوع پژوهش از مداخله های عملی، قوائد روشنی وجود

دارد . تفاوت دیگر اقدام پژوهی با سایر روش ها در این است که دارای مبنای ارزشی صریح و روشنی است . هدف شما در مقام یک اقدام پژوه،پدید آوردن موقعیتی است که با جایگاه ارزشی تان هماهنگ باشد. چنین وضعیتی در اغلب

پژوهش های علوم اجتماعی که به استناد تعریفشان ،جزء پژوهش های غیر به شمار می آیند، مصداق ندارد. (2)مداخله ای

، (3) ( پژوهش را به سه دسته تقسیم می کند : پژوهش نظری5 : 1995بسی ) پژوهش ارزشیابی ، و اقدام پژوهی . به زعم وی ، پژوهشگران نظری در صددند

تا بدون هیچ گونه داوری درباره رویدادها ، آنها را تبیین و تفسیر کنند ، و شرح دهند ؛ پژوهش گران ارزشیاب به نحوی که خود یا سایرین قادر به داوری

درباره رخ دادها باشند ، آنها را تبیین ، تفسیر و تشریح می کنند . (4) ارزشیابانه در حالی که اقدام پژوهان همزمان با توصیف ، تفسیر و تبیین رویدادها ، برای

بهتر شدن آنها به نحوی به جستجوی تغییراتی بر می آیند . در توصیف بسی از اقدام پژوهی ، دیدگاهی کلیدی مستتر است . ما این نظرات

14را درقالب کلمات داخل چارگوشه زیر ، مشخص ساخته ایم .

هدف اقدام پژوهان توصیف ، تفسیر و تبیین وقایع ) پرس و جو ( همزمان باایجاد تغییر در وقایع ) اقدام ( به منظور بهتر کردن آنهاست ) قصد ( .

14

1 . Lawrence stenhouse 2 . non – intrerventionsit 3. Theoretical research 4. Evaluative judgement

33

اگر این نظرات را مبنای دیدگاه خود درباره اقدام پژوهی بدانیم ، الزم است برخی مولفه های مهم آن را مشخص کنیم . به این ترتیب ، مولفه هایی که می

توان اقدام پژوهی را به کمک آنها شناسایی کرد عبارتند از : پرس و جویی نظامدار ، انتقادی و عمومیاقدامی آگاهانه ، تعهد آور و ارادی با هدفی ارزشمند

پرس و جو به این معناست که شما پرسشهایی طرح کنید که پاسخ آنها را نمیدانید.منظور از درگیر شدن در پرس و جو این است که می خواهید چیزهای تازه ای بیاموزید.پژوهش معتبر و صحیح آنگاه انجام میگیرد که از قبالسخی در

اختیار نداشته باشید.اقدام پژوهی معتبر ضمن اینکه پاسخ پرسشها یتان را فراهم میکند،و عالوه بر دگرگونی در روش انجام کارهایتان،شما را هم به طور

ذهنی و هم عملی به تغییر وا می دارد.در این معنا پژوهش با اقدام آگاهانه،تعهد آور و ارادی یکی میشود.یعنی کاری میکنید تا در حوزه های خارج از کار خود نیز تغییراتی عملی پدید آورید. هدف شما میتواند نشان دادن تاثیرابزار پژوهش در دو جنبه از زندگی تان باشد،یکی اینکه ضمن پژوهش،اندیشه و درکتان چگونه رشد میابد،و دیگری اینکه پژوهش شما چگونه بر موقعیت اجتماعی فعلی تان

اثر میگذارد.با این تعبییر ،پژوهش ارزشمند است و ارزش آن بر گرفته از دیدگاه ارزشی شما درباره آن است که چه چیزی خوب است. )موحدی ،

1388) هر پژوهشی باید نظامدار و انتقادی باشد.متأسفانه همه پژوهش ها در اختیار

عموم قرار نمی گیرد. در جامه پژوهشی ،درباره شماری ازپژوهشی های انجام گرفته که انتشار آنها به دلیل سیاستهای حکومکتی تهدید شده است،آشفتگی

قابل مالحظه ای به چشم می خورد. عالوه بر این ،چه بسا انتشار یافته های یک پژوهش به خاطر حفظ منافع تجاری یا امنیت ملی محدود می شود.در مورد

انتشار نتایج حاصل از اقدام پژوهی باید تا حد امکان آزاد باشد،زیرا در غیر این صورتبه موزات محدود تر شدن انتشار یافته های آن،این خطر افزایش میابد که

اقدام پژوهشی به جای آن که در خدمت اهداف آموزش و پرورشی مورداستفاده قرار بگیرد،در راستای اهداف دیگری به کار گرفته شود.

همه پژوهشها، به نوعی پرس و جویی هدایت شده برای تحقق هدف هایی هستند. این هدفها معموأل سهمی در ارتقای دانش دارند.مقصود اصلی اقدام

پژوهی،این بهبود کاری معموأل به همراه ارتقای دانش است،اما این نوع پژوهش که ویژگی اصلی آن است- صورت میگیرد،البته روشن–در واقع به قصد اقدام

است که این اقدام هدفمند، باید ارزشمند نیز باشد.

34

:ویژگی های اصلی فرایند اقدام پژوهی آنچه در پی می آیدخالصه ای از ویژگی های عمده اقدام پژوهی است. در

فصل های بعدی به تفصیل به این ویژگی ها می پردازد.اقدام پژوهی مستلزم موارد زیر است:

- تعهد نسبت به بهبود امور آموزشی1- نوع ویژه ای از پرسش پژوهشی2- قرار دادن "من" در مرکز پژوهش3- نوعی ویژه از اقدامی آگاهانه ، تعهدآور و ارادی4- پایش و کنترل نظامداربرای تولید دادهای معتبر5- توصیف های موثق و صحیح درباره اقدام6- تبیین کردن اقدام7- یافتن راه هایی جدید برای ارایه یافته های اقدام پژوهی8- ارزیابی اعتبار داعیه های حاصل از نتایج پژوهش9

- عمومیت بخشیدن به نتایج اقدام پژوهی10.تعهد نسبت به بهبود امور آموزشی1

اقدام پژوهی نوعی مداخله در کار شخصی ،با هدف بهبود آن است.این اقدام امری اتفاقی یا خود به خودی نیست ،بلکه از آن دسته ارزش های آموزشی اخذ

شده است که باید کشف ،و از آنها دفاع شود. اقدام پژوهی ،گونه ای عمل پژوهی است که همه امور دنیا را کامل نمیداند و

در آن اعتقاد بر این است که باید درباره ارزشهای حرفه ای گفتگو کرد.پژوهشگران همه بر این ارزش اصلی اتفاق نظر دارند که الزم است حرمت دیگران محترم شمرده شود،به این معنی که دیدگاه ها و ارزشهای

سایرین باید در نظر گرفته شوند.نقش "سایرین"در اقدام پژوهی،نقشی محوریاست که باید به دقت آن اندیشید.

- نوع ویژه ای از پرسش پژوهشی2

پرسشهای ویژه ای که اقدام پژوه مطرح می کندعباتند از:من چگونه میتوانم......

35

....... کار شخصی ام ...........در کم نسبت به کار

............موقعیت آموزشی وسیع تری را بهبود ببخشم؟ اطالع از این نکته حائزاهمیت است که پرسش های پژوهشی خاص،و فرضیه ها به طرح های پژوهشی ویژه ای می انجامند،در حالی که بسیاری از این طرح ها

برای اقدام پژوهی مناسب نیستند.

در اقدام پژوهی بر حسب عامدانه برای مداخله در کار خود تاکید می شود تا به این طریق در آن بهبود ایجاد شود.الزم است که این نکته به شکلی ویژه مطرح

شود.پرسشهای اقدام پژوهی باید از این سنخ باشد."چگونه میتوانم در .....پیشرفت کنم؟"دلیل آن هم این است که اقدام پژوهی باید در مورد

اقدام خود شما باشد،و نه اقدام دیگران.

- قرار دادن"من"در مرکز پژوهش3

شما همان کسی هستید که در قلب پژوهش قرار دارد.استفاده از ضمیر شخصی نظر خوبی است، اما این کار را فقط باید در جایی انجام دهید که در

قبال آنچه اظهار می دارید،شخصا مسئول باشید.بعضی افراد در مواردی از ضمیر شخصی استفاده می کنند که در آ»ها توانایی و اختیار ویژه ای

ندارند.بدین ترتیب در اقدام پژوهی ضمیر شخصی مهم است و باید با دقتکامل مورد استفاده قرار گیرد.

ضمیر"من"چگونه با این پژوهش تناسب پیدا می کند؟- من فاعل و موضوع پژوهش هستم

- من مسئول اقدامات خود هستم- من صاحب ادعاها و داوری های خود هستم - من نگارنده گزارشهای پژوهشی خود هستمضمیر "من" چگونه با اقدام تناسب می یابد؟

از طریق مالحظه اعمال خود به عنوان محور اصلی پژوهش حاضر و به (1)کمک تفکر انتقادی و مطاله خویشتن

36

با تشویق دیگران به مشارک در ارایه تعریفی مورد توافق از کارهای مشترک .

. با نشان دادن توجه به سایر راه های متصور برای انجام امور. با نشان دادن فروتنی و اقرار به آسیب پذیری خودبا باز گذاردن باب بحث. با پذیرش اینکه ممکن است اشتباه کرده باشم. با پذیرفتن خطاهایمبا نشان دادن ثبات قدم به هنگامی که اصولم در معرض در معرض خطر

باشند . چه نوع اقدام ؟ – 4

الف . اقدام آگاهانه

اقدام پژوهی ، روشی است برای اطمینان از اینکه عمل شما آگاهانه است . اقدام پژوهی عبارت است از بررسی نظامدار اقدامات و انگیزه های خود ، به کار بستن یافته ها و تفسیر های خود ، و قطعی نپنداشتن دیدگاه های خود ، و کاستن از سوگیری های شخصی . برای اینکه اقدامتان آگاهانه باشد ، بایسته

است که در کشف انگیزه ها و ارزش های خود بکوشید تا برایتان روشن شود (1)که چرا به روش کنونی عمل می کنید . الزم است در برابر راهبردهای بدیل

برای اقدام و تبیین های بدیل در مورد نتایج حاصل از آن اقدام ، منعطف و باز عمل کنیم . ما پیشنهاد می کنیم که برای اطالع از سایر نظراتی که شما را

نسبت به آنچه انجام داده اید آگاه می سازند ، نتایج پژوهش خود را در اختیار عموم قرار دهید . راه مهم دیگر برای این کار ، خواندن آثار دیگران به ویژه

(1388سایر یافته های پژوهشی است . )موحدی ، ب . اقدام تعهد آور

به نظر ما در یک اقدام پژوهی موفق ، اقدام باید با تعهد همراه باشد ؛ یعنی اقدام شما ، یعنی اقدام شما ، از یک تعهد شخصی نیرومند نسبت به حصول

پیشرفت هایی که در جستجوی آن هستند ، ریشه بگیرد . هنگامی که پژوهشگر ، مجریِ صرف اوامری است که دیگران به او دیکته کرده اند ، اقدام پژوهی روش مناسبی تلقی نمی شود . این موضوع بدین معنی نیست که اقدام

پژوهی امری خود خواهانه و فردی است ، یا آن که نمی توان از آب برای اجرای طرح های سازمانی بهره گرفت؛ بلکه اقدام پژوه باید خطر اقدامی را که مرتکب شده ، شخصاً بپذیرد و ضمن اجرای پروژه ، به ارزش های فردی

15خویش وفادار بماند .

ج. اقدام ارادی 15. alternative strategies

37

اقدام پژوهی باید عامدانه باشد . تنظیم و اجرای طرح ها ، نظارت و پایش اقدامات ، و ارزش یابی آن ، از جنبه های الزامی این فرایند به شمار می آیند . در اقدام پژوهی ، پرس و جو یک فرایند است نه یک محصول ، یا نوعی واقعه

مهم و غیر عمدی ، یا پیامدهای ناشی از مداخله . در عین حال ، اقدام پژوه بهره می گیرد و آن ها را در چرخه های بعدی (1) خوب از این وقایع اتفاقی

اقدام کامل می کند . بهره می گیرد و آنها را در چرخه های بعدی اقدام کامل هم می توان به(2)می کند . هم چنین این امر واقعیت دارد که با گذشته نگری

بینش های چندی دست یافت ، که چنین بینش هایی حاصل اقدامی طرح ریزی ( آن را » داد و ستد43 : 1990 ) (3) شده نیستند . به رغم آنچه گریفیث

، اقدام پژوه با تعهد عمل می کند : (4)آشفته زندگی واقعی « لقب می دهد تعهد نسبت به بهبود کار ، نظامدار بودن ، انتقاد پذیری ، و مانند این ها .

پایش و کنترل نظامدار برای تولید داده های معتبر– 5

مهم اقدام پژوهی می تواند تغییر درک شما نسبت به کار (5) یکی از برآمدهای حرفه ای تان باشد . الزم است با توصیف آن که تفکر شما در طول زمان

چگونه تغییر یافته و با تشریح نحوء بروز این تغییرات در نتیجه مطالعه اقدامات شخصی ، بتوانید نشان دهید که این امر چگونه روی داده است . نظامدار بودن

گردآوری شواهد ، در جنبه های مختلفی از فرآیند اقدام پژوهی حائز اهمیت است . بخشی از نظامدار بودن شامل گردآوری داده ها به نحوی است که هر کجا با ارزشیابی از اقدامات خود به بینش های جدیدی نسبت به کارتان دست

یافتید بتوانید به آن شواهد اشاره کنید . نظامدار بودن نظارت و ارزشیابی اقداماتتان ، به شما در روشن سازی آموزه هایتان کمک خواهد کرد . گاه

گردآوری داده ها مستلزم تصمیمات زیرکارانه ای است ، زیرا معموالً به آسانی نمی توانیم از قبل داده هایی را که ممکن است بعداً در طی این فرآیند اهمیتی داشته باشد ، پیش بینی کنیم . نظامدار بودن بدین معناست که گردآوری داده

ها امری تصادفی نیست ، بلکه باید مرتبط با قسمتی از طرح قبلی انجام گیرد . داده ها باید تا حد ممکن جامع باشند ، زیرا بسیاری از بینش های مهم ، بعد از

اینکه واقعه ای اتفاق می افتد ، بروز می کنند ؛ یعنی وقتی که پس از گردآوری کامل داده ها می کوشید تا به برداشتی درباره آن ها نایل آیید ، ممکن است به

بینش تازه و مهمی دست بیابید . از این داده ها می توان به عنوان گواه این16تغییرات استفاده کرد .

توصیف های موثق و صحیح درباره اقدام – 6

16

2 .retrospect 3. Griffiths 1 . unplanned happenings4. the messy business of real life 5. Outcome

38

پایش و کنترل بر اقدام باید به تولید داده هایی منجر شود که برای توصیف صحیح آن سودمند باشد . بسیاری از اقدام پژوهان با تلفیق » تفسیر « داده ها با » توصیف « آن ها ، از میزان صحت گزارش های خود می کاهند .ما در فصل

درباره داده هایی که باید گردآوری کنید و راهبردهای مرتبط ،5 و 4های رهنمودهایی را ارائه خواهیم کرد .

الف . گزارش های واقعی

اکثر توصیف هایی که درباره اقدام منتشر می شوند ، بر گزارش هایی از صورت جلسه مذاکرات و مالقات ها یا خالصه داده های پرسش نامه ها و

مصاحبه ها مبتنی هستند . برای مثال ، اغلب ، خالصه های آماری ، تغییراتی راکه در ترکیب و شرایط کیفی شرکت کنندگان در یک جلسه

به عمل آمده را نشان می دهد . ضبط صوتی و تصویری نیز ، راهی ( 1) کارکنان برای دست یافتن به داده های واقعی است .

(2) ب . گزارش های ذهنی

سایر توصیف ها ممکن است بر گزارش های ذهنی تری مبتنی باشند که از روزنامه ها یا تفکرات.و مشاهدات شخصی اخذ شده اند . این توصیف ها فقط یه این دلیل ذهنی تر هستند که دیدگاه یک فرد را ارائه می دهند . آن ها را می توان به شکلی نظامدار تر و با سوگیری ای کمتر از گزارش های » عینی «

تری که در باال ذکر آن رفت نیز تهیه کرد . ج . گزارش های تخیلی

می پردازند که می ( 3) بسیاری از اقدام پژوهان به تهیه گزارش هایی تخیلی توانند گمنامی شرکت کننده ها را تضمین کنند . برای مثال ، یک طرح اقدام پژوهی مرتبط با توسعه منابع انسانی یا ارزیابی کارکنان ، چه بسا مستلزم

مخفی نگه داشتن ویژگی های واقعی افراد باشد . سایر پژوهشگران داستانهایی نوشته اند که آنان را قادر می سازد تا وقایع بحث انگیز عمومی ،

مانند قسمت های محرمانه جلسات دولتی را که گزارش دادن آنها می تواند جنبه کامالً سری داشته باشد ، به شکل صمیمانه ای بازگو کنند . این گزارش های تخیلی را می توان در قالب متنی تغییر یافته نوشت یا آنکه هویت واقعی

شخصیت های آن را به صورتی غیر واقعی نقل کرد . تبیین کردن اقدام – 7

بهترین هنگام برای تبیین کردن اقدامات ، پس از توصیف دقیق آن ها است .تبیین کردن اقدام می تواند شامل موارد زیر باشد :

مشخص ساختن معنای ممکن39

نظریه پردازی الگو سازیپیوند زدن اقدام با کارهای دیگر توصیفی » انتقادی « از اقدام

راهبردهایی وجود دارند که می توان از آنها برای تبیین کردن اقدام یاری گرفت . اگر چه در اقدام پژوهی معموالً به آزمون فرضیه ها نمی پردازیم بلکه برای

تصمیم به اقدام در یک موقعیت معین ، از الگوهای از پیش تعیین شده استفاده می کنیم ، اما مطالعه پیشینه پژوهش های انجام شده در زمینه اقدام مورد

17نظر ، برای ارائه تفسیرهایی درباره آن کمک بزرگی به شمار می آید .

ارائه یافته های اقدام پژوهی– 8

با ارائه توصیفی صحیح از اقدام که بر داده های ویژه ای استوار باشد ، می توان به تبیین برخی از بخش های اقدام پژوهی کمک بزرگی کرد . ارائه یافته

های مربوط به » فرایند « به عنوان یک کل، بسیار دشوارتر است ) لوماکس و ( . اغلب پژوهش ها در قالب اصطالحاتی314 – 301 : 1995 ، (1) پارکر

علمی ارائه می شوند تا نکات برجسته معینی را روشن سازند و مانع از تداخل مفاهیم مشابه شوند .اقدام پژوهان بیشتر دغدغه تناقض ها را دارند. روشهای جالب جدیدی برای ارائه یافته های اقدام پژوهی وجود دارند که این امر نشان

و(2)می دهد چگونه مفاهیم مربوط به عمل در خالل زمان تغییر می کنند )لیدال (این روش ها به پژوهشگر یاری می رسانند تا احساس خود را1996همکاران

درباره جریان پژوهش و پیشرفت آن ابراز دارد،از جمله تناقض های موجود بینعمل و قصد انجام عمل را بپذیرد.

(3)استفاده از خود اندیشی

(از فن جالبی استفاده می کند که طی آن او خود62-47: 1989 )(4)باری جونز را درگیر گفتگویی می کند تا نشان دهد که فرایند درک خود او از اقدام پژوهی

اش چگونه شکل گرفته است.او می نویسد:

» این فکر که از زندگی نامه به مثابه ابزاری برای درک خویشتن استفاده ( اراده کرده بود . سپس با مطالعه کتابی از1998) ( 5)کنم را، نخست دایاموند

عالقه ام به این رویکرد مقداری تغییر کرد.در کتاب اخیر ( 6) باد و گریفین مولفان به منظور شفاف سازی فرایند یادگیری شخص در موضعی دور از آن

17

1 . staff meeting accounts 2 . subjective3. Fictionalized accounts

40

قرار می گیرند و در باره فرایند بحث می کنند.این داده ها اندیشه مرا بر انگیخت و مرا به سوی ایده خلق دوستی خیالی و همصحبت سوق داد،کسی که

بتواند برای با خود اندیشی سکوی پرش باشد.«- ارزیابی اعتبار داعیه های حاصل از نتایج پژوهش9

داعیه های اقدام پژوهی شامل موارد زیر است :( 7)ارزیابی اعتبار طرح چند ادعاارزیابی انتقادی چند ادعاها با توجه به شواهد موجودمشارکت دادن دیگران در امر داوری

در پژوهش های سنتی ، اعتبار بدین معنی است که به طور عینی بتوان به همان چیزی که باید شناخته شود ، دست یافت . در اقدام پژوهی ، که بر اهمیت

تفسیر و گفتگوی افراد درباره رویدادها تأکید می شود ، این برهان سنتی کافی در اقدام پژوهی ، اشتراک معنادار تجربه های 18نیست .

شخصی با دیگران ،مبنای خوبی برای اعتبار به حساب می آید . این کار در چندسطح روی می دهد:

اعتبار اقدام پژوهی در درجه اول به پذیرفتن آن تبیینی بستگی دارد که افراد درباره کار خود به عمل آورده اند ، به عبارت دیگر ، به نوعی خود

اعتبار گذاری .سطح دوم ، هنگامی است که همکاران ، یعنی کسانی که با زمینه ای که

در آن عمل کرده ایم آشنا هستند ، می توانند از طریق شواهدی که برای درک ادعا های خود تدارک دیده ایم ، به طور نیابتی به تعیین اعتبار آن ها

بپردازند . سطح سوم این است که بتوانیم حقیقتی را که ادعای کشف آن را داریم

در اختیار همگان قرار دهیم و کسانی را که ممکن است نسبت به آنغریبه باشند متقاعد سازیم .

اقدام پژوهی باشد . این (1) تعیین اعتبار می تواند بخشی از فرایند پیش رونده نکته به ویژه وقتی به وضوح مصداق دارد که آن را بخشی از فرایند انتقادی و

خوداندیشانه محسوب کنیم . در واقع ، وقتی اقدام پژوهان کار خود را باهمکاران ، دوستان منتقد و دانشجویان به بحث می گذارند ، در حال تبیین

اعتبار پژوهش خود هستند . به عالوه ، اعتبار گذاری می تواند به طور رسمیتری صورت گیرد و

18parker 2. laildlaw 3. Self – reflection 4. Barrie jones 5 . diamond 6. Boud & griffin 7. Validating

41

(2)چنانکه در قسمت بعدی نشان داده خواهد شد ، بخشی از فرایند پایانی

قلمداد می شود . افزون بر آن ، می توان از طریق اراده مقاله در یک همایش یا انتشار پژوهش در نشریه ای علمی ، بر میزان رسمیت ،ن بیش از پیش افزود

.

هدف تعیین اعتبار در اقدام پژوهی هدف از جلسات تعیین اعتبار که به عنوان بخشی از برنامه های رشد حرفه ای

برگزار می شود ، عبارت است از : ارزیابی مباحثات به کمک شنونده منتقدی که درصدد زدودن ابهامات ،.1

کمک به تشخیص نقاط ضعف پژوهش و ارائه پیشنهاد های اصالحیاست .

توجه به داده ها و روش ارائه و تحلیل آنها ..2 شفاف سازی » ادعاهای دانش « و اطمینان دادن نسبت به حمایتی.3

که داده های پژوهش از آن ادعا ها به عمل می آورند . ایجاد و بسط نظرات جدید ..419برانگیختن و ایجاد شور و شوق برای تکمیل پژوهش.5

ب��ه ش��رکت کنن��دگان گفت��ه می ش��ود ک��ه در ی��ک جلس��ه ک��اری حض��ور دارن��د : پژوهشگر باید سعی کند در یادگیری مطالبی از جلسه ، هوشیار و دقی��ق باش��د . از گروه فقط در جهت دفاع از پژوهش مشورت گرفته نمی شود ، بلکه منظ��ور

(1389)موالییان ، .این است که پژوهش را به کمک آنها به پیش ببریم .

موانع رشد و توسعةپژوهش: رشد و توسعة پژوهش وتحقیق ممکن است با موانعی رو ب��ه رو ش��ود ک��ه از آن جمل��ه می ت��وان ب��ه ض��عف بنی��ادی نظ��ام آموزش��ی ، پی ن��بردن ب��ه اهمیت ک��ار تحقیقاتی ، عمقی نبودن فع��الیت ه��ای پژوهش��ی و ع��دم اختص��اص بودج��ه ه��ای کافی اشاره کرد . گام نخستین در امر تحقیق و پ��ژوهش ، برخ��ورد ب��ا م��وقعیت مسأله ، در تعامل بودن با محیط ، احساس مشکل داشتن ، دچار ابه��ام و تردی��د بودن ، دنیای اطراف را برای حل مشکل کاویدن و مهمتر از هم��ه دردمن��د و درد

آشنا بودن است .

در طول س��ال ه�ای گذش��ته ب�ه دلی�ل کمب��ود بودج�ه ه�ا و اعتب��ارات پژوهش�ی ، محققان دانشگاهی و عالقه مندان به تحقیقات و پ��ژوهش موف��ق نش��ده ان��د ب��ه طور همه جانبه و جدّی به پژوهش روی آورند . کمترین یافته های پژوهش��ی ک��ه191. Formative 2 . summative process

42

با گذر از تنگناهای بسیار حاصل شده ، اندک مورد توجه مدیران و تصمیم گیران جامعه ق�رار گرفت�ه و یکی از مهم�ترین دل نگ�رانی ه�ا و دلس�ردی ه�ای جامع�ة علمی و پژوهشی کشور این است که حاصل پژوهش های آنان م��ورد بی مه��ری دست ان��درکاران ق��رار می گیردوسیاس��تگذاران عرص��ه ه��ای مختل��ف درتص��میم

گیری هاو تصمیم سازی های خود کمترین توجه را نیز به آن ندارند .

به همین دلیل است که متأسفانه بسیاری از برنامه های کالن م��ا در ح��وزه ه��ای مختل��ف ف��رهنگی ، سیاس��ی ، اجتم��اعی و .... پس از اج��رای کوت��اه م��دّت ب��ا مقاومت رو به رو شده و به عبارتی با شکست مواج��ه می ش��ود ودر این زمین��ه

ممکن است سرمایه های فراوانی به هدر برود .

چالشهای اقدام پژوهی:دام های رایج در تعیین اعتبار که باید بدان ها توجه داشت عبارتند از :

قصور در جدا کردن توصیف از تبیین اشتباه در تمایز شناختن اقدام با اقدام پژوهیخلط داده ها با شواهدارائه داده های خام به جای داده های خالصه شدهاشتباه در ضبط مذاکرات جلسهاشتباه در مورد تعیین اعتبار و عدم اعالم آن به عنوان بخشی از فرایند

پژوهش.

مشارکت دادن دیگران در فرایند تعیین اعتبار

در بعضی زمینه ها ، گروه های تعیین اعتبار تشکیل شده است تا به طور رسمی به پژوهشگران کمک کنند و ادعاهای آنها را درمقابل شواهد ، مورد بررسی

( . نتیجه مورد نظر1996 ؛ لوماکس ، 1983، (1)نقدانه قرار دهند ) فارست بای پژوهشگر ، نیل به درکی بهتر از پژوهش است . به عالوه ، وی بدین وسیله

خواهد توانست طرح های بیشتری را برای اقدام آماده سازد . ترکیب اعضای گروه های تعیین اعتبار فوق ، حائز اهمیت است . اعضای این گروه ها را

کسانی می توانند تشکیل دهند که یا درباره زمینه کار ، آگاهی هایی دارند یا آنکه می توانند اهمیت چنین زمینه ای را درک کنند . آنها باید شامل کسانی باشند که از بیرون این زمینه می آیند و از دید یک فرد خارج از آن حیطه ، ابراز نظر می

کنند . اعضای این گروه ها می توانند کسانی باشند که لزوماً موقعیتی را که کار در آن صورت می گیرد نمی شناسند ، اما با روش شناسی اقدام پژوهی آشنا

(1388هستند . )علوی ،

43

عمومیت بخشیدن به نتایج – 10 همگانی کردن پژوهش بهترین راه اعتبار گذاری به آن است . عمومیت بخشیدن

به نتایج نشان می دهد که دلیلی برای مخفی کاری ندارید و عالقه مندید که دیگران در آنچه روی داده مداخله کنند تا شما را در پیش بردن اندیشه تان یاری

دهند . شما از طریق گوش دادن به پرسش های کسانی که بیرون از پژوهش اند ، می توانید مطالب بسیاری بیاموزید . این پرسش ها چه بسا به تقویت

باورتان نسبت به ادعاهایی که مطرح کرده اید بینجامد و به جستجوی شواهد بهتری برای اقناع دیگران در آن زمینه منتهی شود . شاید پرسش ها ، شما را به

سوی اصالح ادعاهایتان هدایت کند . زیرا شما را قادر می سازد تا شکاف های موجود در مباحثتان را تشخیص دهید ، شکاف هایی که قبالً متوجه آنها نشده

بودید . به نظر ما ،» عمومیت بخشیدن به نتایج « مهیج ترین بخش اقدام پژوهی است زیرا معموالً در می یابیم که بسیاری از مردم در مسائلی که ما داریم شریکند و ما با نیرویی که از »دوستی« های پژوهشی جدیدمان کسب

می کنیم و روح تازه ای که به خاطر ایده ها و مهارت های نو در ما دمیده میشود قادر به پیشروی و ادامه کار خواهیم بود .

عمومیت بخشیدن به نتایج ، دشواری های خاص خود را داراست . هر گاه بخواهیم اطالعاتی را که به سایر افراد مربوطند منتشر سازید ، با مالحظات اخالقی مهمی روبرو می شوید . در اقدام پژوهی ، اطمینان بخشی نسبت به محرمانه و گمنام بودن ، حائز اهمیت زیادی است و این نیز البته کار دشواری

است ، زیرا اقدام پژوهی در حد تعریف ، » پژوهشی درباره خود « است و بنابراین می تواند هویت » پژوهشگر « و هرکس دیگری را مشخص سازد .

هرگاه پژوهشگر در زمینه اقدام پژوهی ، چندان بی پرده و باز عمل نکرده باشد ، مشکالت چندی پدید می آیند . در این وضع ، » پژوهشگر « قادر به گزارش

برخی از کارها نیست ، زیرا گزارش آن ها شامل همکارانی می شود که شایدنظرشان این نبوده که جزیی از گزارش به حساب آیند .

گروههای اصلی در اقدام پژوهی: گروه های اصلی که در طرح اقدام پژوهی خود احتماالً با آنها کار می کنید ،

عبارتند از : : شما با کارکنان ، دانش آموزان و سایر معلمان کار میشرکت کنندگان . 1

کنید ، هر کدام از این ها می توانند جزئی از اقدام پژوهی شما باشند . شما به کسانی که در پژوهش تان شرکت کرده اند وابسته اید . بنابراین هرگز به حسن نیت آنها خدشه وارد نکنید ؛ پژوهش شما بدون وجود آنها انجام نمی شود . شما

به شرکت کنندگان در پژوهش خود نیاز دارید ، چون داده ها و شواهد مورد نیازتان را از آنها می گیرید . به عالوه آنها هستند که پس از آنکه تغییراتی در کار

44

خود پدید آوردید ، به شما کمک می کنند تا ببینید چگونه این تغییرات می توانند همه افراد و شرایط آنها را تحت تأثیر قرار دهند . به تمام موضوعات ، توجهی

دقیق مبذول کنید ، خواه آنها مسایلی عمومی باشند یا محرمانه . همواره شرکت کنندگان را از چگونگی پیشرفت پژوهش مطلع سازید . از بازخورد های آنان استقبال کنید و به آنها خاطرنشان کنید که این بازخورد چه قدر برای شما ارزشمند است . از آنها تشکر کنید و بدانید که تصدیق آنها بهترین مشوق برای

شماست . هرگز نباید شرکت کنندگان در طرح پژوهشی شما از این موضوع بی(1389اطالع بمانند که وجودشان برای شما گرانقدر است . )فرشته نژاد ،

: اینان ممکن است یک یا چند نفر از هماندوست ) دوستان ( نقاد . 2 کسانی باشند که با شما کار می کنند . این دوستان می توانند همدالنه با شما درباره کارتان به گفتگو بپردازند . در واقع شما و دوست ) دوستان ( نقادتان

همدیگر را بر می گزینید ؛ پس بهتر است با هم درباره قواعد اصلی روابط دو جانبه به گفتگو بنشینید . چنین شخصی می تواند بهترین دوست شما باشد ، اما

ت او را کامالً درست بپندارید . همان قدراین امر هرگز نباید باعث شود که نظرا که انتظار می رود شما از دوست خود حمایت کنید ، همان قدر هم او ) آنها ( باید آماده باشد ) باشند ( تا متقابالً به حمایت از شما از شما برخیزد)ند(. این بدان معناست که شما حتی در اوقات غیر اداری هم بتوانید در اختیار یکدیگر

باشید ، مشورت ها و توصیه های الزم را ، هر چند آزارنده و ناخوشایند باشد ، از همدیگر دریغ نکنید ، و همواره هدفتان قدردانی از همکاری او و پیشنهاد

حمایت از وی باشد . : چه بسا بیش از یک ناظر راهنما داشته باشید ؛ هر چند ( 1) ناظر راهنما . 3

آنها معموالً در کنار شما هستند ، وظیفه اصلی آنها این است که شما را با چالش هایی مواجه کنند که باعث پیشرفت اندیشه تان شوند. گرچه ممکن

است شناخت شما درباره موضوع پژوهشی تان بیشتر از ناظران باشد ، باید بدانید کهاطالعات آنها درباره فرایندها و رویه های پژوهش بیش از شماست .

بنابراین ، به آنچه می گویند گوش فرا دهید و به همان اندازه که انتظار شنیدن تمجید د ارید ، انتظار دریافت بازخورد های انتقادی را هم داشته باشید . رفتار

آنها با شما همچون درمان پزشکی است که هر چند در همان لحظه ممکن است درناک باشد ولی به بهبودی و مداوای شما خواهد انجامید به هر حال اگر فکر

می کنید که واقعاً با نظر آنها موافق نیستید سالح های خود را برای قانع سازی آنها آماده کنید ، یا آن که تسلیم نظر آنها شوید . در اقدام پژوهی از شما انتظار می رود که دانشی تازه و بکر پدید آورید . بنابراین دست به کار شوید وبه چنین

دانشی شکل بدهید .اما این آمادگی را هم داشته باشید که ذهنیت خود را در اثر برخورد با مباحث بهتر ، تغییر دهید . حالت تدافعی به خود نگیرید ، چون

قرار نیست به کسی نمره بدهند .هدف اصلی این است که کار پیشرفت کند و دانش ارتقا یابد ، و این پیشرفت ترجیحاً باید در کار و دانش خود شما روی

45

دهد . بنابراین جورا صمیمی ، منظم و مثبت نگه دارید . و چنان چه کار ها خوب پیش نمی رود و اشتباهی رخ داده است بالفاصله گناه را به گردن ناظر

نیندازید .با حساسیت و دقت موقعیت خود را ارزیابی کنید ، و اگر دریافتید که اشتباه از شما بوده است سعه صدر به خرج دهید ، آن را یادگیری ارزشمندی به

(1389)فرشته نژاد ، حساب آورید و کار خود را از نوع شروع کنید . : اگر در دوره ای مشغول تدریس هستید یا در یکهمکاران اقدام پژوه. 4

برنامه تربیت حرفه ای شرکت کرده اید ، دارای چنین همکارانی هستید آنها برای اقدام پژوهی شما در زمره منابع کیلیدی برای مشارکت در پیشرفت طرح ، دسترسی به اطالعات ، ارائه بازخورد، پشتیبانی و چالش هستند . به جای این که هدف خود را کار کردن در شرایط رقابت آمیز قرار دهید ، در صدد کار توام

با همکاری باشید . : این گروه متشکل از همکاران ، شرکت کنندگان ،گروه تعیین اعتبار . 5

مدیران و معاونان و هر فرد دیگری است که احساس می کنید می توانید تفسیری منصفانه ، اما انتقادی ، از طرح اقدام پژوهی شما ارائه دهد ، شما به ارزیابی از طرحتان نیاز دارید و آنها همان کسانی هستند که این نیاز را رفع می

کنند . آنها خواهان موفقیت شما هستند ، اما مطمئناً نمی توانند پژوهشی آشفته را از شما بپذیرند . بنابراین همچنان که از آنها انتظار دشمنی ندارید ، توقع هم

نداشته باشید که همیشه با شما موافق باشند . آنها حق ندارند که از شما انتظار داشته باشند ادعاهای خود را به نحوی منطقی توجیه کنید . بنابراین ، در

برابر انتقاد یا چالش از خود واکنش منفی بروز ندهید . وظیفه اصلی گروه تعیین اعتبار این است که با اطمینان اعالم کند که پژوهش شما معتبر ، صحیح و

موثق است و بر شواهدی روشن استوار است که از آن حمایت می کند .

تفکر درباره چرخه اقدام پژوهی : نه نکته وجود دارد که یک چرخه بنیادی اقدام پژوهی را توصیف می کند پیش از شروع به اقدام ، درباره این نکات بیندیشید . سپس در مباحث زیر تامل کنید .

با خواندن آن مباحث برایتان روشن خواهد شد که در این راه دام هایی وجوددارد که باید از آنها آگاه باشید .

کارهای جاری خود را مرور می کنیم ..1جنبه ای را که قصد بهبود آن را داریم ، معین می کنیم ..2راهی را فرا روی خود فرض می کنیم ..3سعی می کنیم آن را طی کنیم ..4آن چه روی می دهد را حفظ و ذخیره کنیم ..5 در سایه آنچه یافته ایم ، طرح خود را اصالح کنیم و با ) اقدام ( کار خود.6

را ادامه دهیم .

46

آن چه را که انجام می دهیم کنترل کنیم ..7از اقدام اصالح شده ، ارزیابی به عمل آوریم ..8(1388تارسیدن به رضایت از آن جنبه کار ، آن را اد امه دهیم .)علوی ، .9

اصول کلی چگونگی پایش و کنترل و مستند سازی در اقدامپژوهی :

گردآوری ، تفسیر و ارزشیابی داده ها محور و نقطه مرکزی اقدام پژوهی ، اقدام شماست . فراموش نکنید که منظور از اقدام ، هر نوع اقدامی نیست ، بلکه اقدامی است که : الف( شما به عنوان پژوهشگر و به واسطه ارزشهای

شخصی و حرفه ای، خود را متعهد به انجام آن می بینید ؛ ب( شما با مالحظات دقیق ، آگاهانه دریافته اید که شایسته است روی آن اقدام کاری صورت گیرد ؛ و ج ( شما آن را برعهده گرفته اید و عامدانه می خواهید تا با پرداختن به آن ،

هدفهایی را ککه خود وضع کرده اید ، تحقق بخشید . پایش و کنترل اقدام ، بایدشما را در رعایت این اصول عالی یاری دهد.

پایش و کنترل اقدام ، چیزی پیچیده تر از گردآوری ساده داده ها در مورد چگونگی عمل کرد یک جنبه از کار است . این کنترل مستلزم سه عملیات

جداگانه است : گرد آوری داده ها درباره اقدام به نحوی که شفافترین توصیف ممکن از.1

آنچه را که رخ داده مستند سازد )تفسیر دادههای گردآوری شده ، به نحوی که بتوانید به تبیین آزمایشی .2

آنچه رخ داده است بپردازید . (1 ارزشیابی از آنچه انجام داده اید ، به نحوی که بتوانید بر اساس آن به.3

20طراحی مجدد اقدامات آتی بپردازید .

پایش و کنترل اقدام ، یعنی تولید داده هایی که به منزله مبنایی برای تأمل و ارزشیابی درباره وقایع گذشته ، مورد استفاده قرار می گیرند و به طراحی

مجدد اقدام بعدی یاری می دهند . پایش و کنترل اقدام ، مبنای چرخه اقدام(1389)فرشته نژاد ، پژوهی است که پیش تر آن را معرفی کردیم .

برخی اقدامات در شمار اقدام های شخصی خود شما قرار می گیرند و برخی اقدام هایی هستند که توسط دیگران انجام می شوند . برای مثال ، اگر شما یک

باشید ، چه بسا الزم باشد پاسخ دهید که » چگونه می توانم (1 ) ناظر تعلیماتی پس از مشاهده تدریس دانشجو معلم ، بازخورد خودم را به او بهبود بخشم ؟ «

کنترل مرتبط با این پرسش ، می تواند موارد زیر را شامل شود :201 . tentative explanation

47

پایش و کنترل اقدام خود شما در ارائه بازخوردپایش و کنترل درس های دانشجو معلمان ، قبل و بعد از جلسات بازخورد پایش و کنترل از طریق گفتگویی که درباره کل این پیامد با دوستان

نقادتان انجام می دهید .

ابزار اقدام پژوهی:عکس برداری-1

روش عکس برداری در اقدام پژوهی روز به روز رواج بیشتری می یابد . آشکار ترین فایده این کار ، سندیت بخشیدن به اقدام است ، در عین حال به عنوان

بخشی از راهبرد پایش و کنترل و ارزشیابی هم قابل بهره برداری است . راب ( در مقاله جالبی تحت عنوان » استفاده از عکس برداری در1993) (2) واکر

در ارزشیابی و پژوهش « می گوید که به نظر او » اهمیت استفاده از روش های عکس برداری در یک مطالعه پژوهشی یا ارزشیابی به عنوان یک » روش

کار « مطرح است ، نه صرفاً ابزاری برای مصور سازی « در سطور زیربرخینظرات در این باره ارائه می شود .

عکس ها می توانند روال تغییرات را در طول زمان نشان دهند برای مثال ، سر گروه معلمان طی یک دوره شش ماهه ، از گوشه اتاق به

عکس برداری از شش کالس دوره ابتدایی پرداخت .در این کالس ها ، او با معلمان برای ایجاد یک برنامه درسی شاگرد محور تر کار می کرد

عکس ها تغییرات مهمی را که در فعالیت های بچه ها روی داده بودنشان دادند .

عکس ها می توانند کیفیت درگیر شدن کودکان را در یک فعالیت نشان ( از بچه هایی که در بیمارستان120 – 109 : 1996 ) (3)دهند . هانون

بستری شده بودند عکس برداری کرد تا درگیری آنها را با مواد آموزشیجعبه های علوم ، که او برایشان طراحی کرده بود ، نشان دهند .

استفاده کرد .(4) از عکس ها می توان در زمینه یاد آوری برانگیخته برای مثال ، در جایی ، از عکس ها به عنوان سوق دادن بچه ها و

معلمان به بحث درباره تجربیاتشان استفاده شده بود . همچنین از اینفن می توان در مورد مصاحبه برای تحریک حافظه بهره گرفت .

از عکس برداری می توان به منزله شاهدی برای وقوع رویدادها سود جست .

از(5)در خود آموزی ، عکس ها می توانند کانونی برای ساختار شکنی 21خاطرات شخصی باشند .

21

1 . mentor 2. Rob walker 3. Honnon 4. Stimulated recall

48

می توانیم از عکس های مختلف درباره رویدادی واحد ، برای برانگیختن مصاحبه شونده استفاده کنیم تا او به جای اینکه درباره آنچه انتظار دیدن

آن را داشته باشد صحبت کند . ضبط شنیداری

احتماالً ضبط صوت ها معروف ترین ابزار اقدام پژوهان هستند . ما به شما توصیه می کنیم ضبط کوچکی بخرید و آن را همه جا همراه داشته باشید .

استفاده از ضبط صوت برای ثبت داده ها ، دارای همان فوایدی است که برای عکس ها مطرح شد . به عالوه ، این فایده را هم دارد که می توان از آن به عنوان دفترچه خاطرات گویا استفاده کرد ، همچنین ضبط صوت راهی است

برای کنترل مذاکرات و مباحث غیر رسمی درباره پژوهش . قبالً گفتیم که هنگام مشاهده یک جلسه ، در حالتی که تصمیم داریم بعداً متن مذاکرات صورت

گرفته درآن را یادداشت کنید یا درباره آن چه مشاهده کرده اید ، نمودارهایی رسم کنید ، ضبط صوت می تواند قابل استفاده باشد .گاه استفاده از ضبط صوت به این معناست که شما باید بعداً از آنچه مطرح شده ، رونوشتی تهیه

کنید . انجام این کار بسیار طوالنی و وقت گیر است . بنا براین ، فقط وقتی این کار را انجام دهید که مطمئن شوید این بهترین راه برای به دست آوردن داده هاست . تهیه رونوشتی از کل مذاکرات ، معنا و منظور اصلی و کامل را در

اختیار شما می گذارد اما معموالً تنها نیاز دارید که قسمتهایی از کل آن را برای ثبت انتخاب کنید. یک راه برای انجام این کار ، استفاده از کنتور ضبط و

مشخص کردن محتوای نوار در فاصله های معین است . در این صورت ، فقط الزم است آن قسمتهایی از نوار را رونویسی کنید که می خواهیداز آن نقل قول

کنید. در هر حال ، هدف از ضبط داده ها روی نوار ، فقط افزودن بر محتوای گزارشهای مکتوب نیست . شما می توانید به نوارهای خود چند بار گوش فرا دهید، بدان واکنش نشان دهید و اقدامی را که در نظر دارید، ارزشیابی کنید. حتی می توانید قسمتی از آن را به همین منظور در اختیار دوستان نقاد خود

قرار دهید. اینها در حقیقت نکته های مهمی در فرایند پایش و کنترل هستند، و برای سندیت بخشیدن به مذاکرات ، هیچ روشی مناسب تر و جدی تر از مواد

(1389شنیداری وجود ندارد.)موالییان ، ضبط ویدیویی

» وقتی به دقت در زندگی اجتماعی می نگریم و بدان گوش می سپاریم ، نسخه ای متفاوت از زندگی اجتماعی را میبینیم و می شنویم ؛ و این همان

،(1)چیزی است که ضبط ویدیویی می تواند در اختیار ما قرار دهد « ) هیو مهان

5 . deconstruction

49

( . این بدان سبب است که فعالً ویدیو دقیق ترین وسیله ای است103: 1993که برای ضبط واقعیت ، امکان دسترسی بدان وجود دارد.

ویدیو به همان خوبی که می تواند پیامهای کالمی ارسالی را دریافت دارد، می تواند پیامهای غیر کالمی را نیز ضبط کند. بیشتر فواید ضبط ویدیویی مانند فایده های عکس برداری و ضبط صوتی است ، اما احتماالً در ضبط ویدیویی تغییرات

فردی و گروهی رفتار از دو روش قبلی بهتر ثبت می شود. ضبط ویدیویی دارای این مزیّت فوق العاده است که شما می توانید دوربین را تنظیم کنید و کار

آشکار را در رفتار فرد نشان(2)خودتان را ضبط کنید . این کار قالباً تناقضات 22میدهد .

سوابق تحقیق:الف ( سوابق تحقیق در ایران:

( به بررس��ی ب��از انديش��ي در آم��وزش و1389مهدی جعفری و محسن ماندگار ) پ��رورش ، تب��يين راه�برد اق��دام پ��ژوهي پرداخت��ه ان��د. در این پ��ژوهش محقق��ان اعتقاد دارند که يكي از شروط الزم براي تحقق ه��دفهاي نظ��ام تعليم و ت��ربيت ، دخالت دادن معلمان در شناخت مشكالت فرآيند ي��اد دهي ي��ادگيري اس��ت و اين

واقعيت مي ياب��د ك��ه خ��ود آنه��ا در ش��ناخت مش��كالتضرورت و نياز در صورتي فعال شوند و در جهت رفع موانع ب��ه ط��ور آگاهان��ه ق��دم بردارن��د.اق��دام پ��ژوهي رويكردي است كه معلمان را به اين ص��الحيت حرف��ه اي مي رس��اند . در اق��دام پژوهي ، معموالً معلم خود پژوهشگر است مثالً مش��كالت فرآين��د ت��دريس را ب��ه طور گام به گام در طول يك مدت معين و با استفاده از ساز و كارهاي گوناگون پژوهشي )پرسشنامه ، مصاحبه و ...( مورد كندوكاو قرار مي دهد. اين امر كمك مي كند تا معلمان نقش م��وثري در ش��ناخت مس��ائل آموزش��ي ب��ه وي��ژه فرآين��د ي��اددهي ي��ادگيري داش��ته باش��ند ، عالوه ب��ر آن انج��ام اق��دام پ��ژوهي ب��ه وس��يله معلمان باعث مي شود كه نتايج تحقيق ك��اربرد ملم��وس ت��ري داش��ته باش��د.ل��ذا جايگ��اه اق��دامي پ��ژوهي در آم��وزش و پ��رورش ب��ه منظ��ور اف��زايش مه��ارت و

صالحيت پژوهندگي معلمان به عنوان يك نياز و ضرورت احساس مي شود .

( ب�ه بررس��ی بررس�ي موان�ع و چش�م1384امیر حس��ین رض�ایی کم�ال اب�ادی )اندازهاي اقدام پژوهي در آموزش و پرورش شهر اصفهان پرداخته است.

هدف کلي پژوهش حاض��ر بررس��ي موان��ع و چش��م ان��دازهاي اق��دام پ��ژوهي در آموزش و پرورش شهر اصفهان است. هدفهاي وي��ژه تحقي��ق عبارتن��د از: تع��يين موانع موجود در زمينه نهادينه سازي فرهنگ اقدام پژوهي، تعيين چشم اندازهاي

221 . huge mehan 2 . contradiction

50

مطلوب در زمينه نهادينه سازي فرهنگ اق��دام پ��ژوهي، تع��يين موان��ع موج��ود در زمينه مهارته��ا و ص��الحيتهاي معلم��ان در اق��دام پ��ژوهي، تع��يين چش��م ان��دازهاي مطلوب در زمينه مهارتها و صالحيتهاي معلم��ان در اق��دام پ��ژوهي، تع��يين موان��ع موج��ود در زمين��ه س��اختار س��ازماني مرتب��ط ب��ا اق��دام پ��ژوهي و تع��يين چش��م اندازهاي مطل��وب در زمين��ه س��اختار س��ازماني مرتب��ط ب��ا اق��دام پ��ژوهي. نت��ايج حاصل از تجزيه و تحليل سؤالهاي پرسش��نامه نش��ان داد ك��ه پاس��خ دهن��دگان در مي��ان موان��ع موج��ود اق��دام پ��ژوهي, »ض��عف در ق��درداني معن��وي از معلم��ان پژوهشگر«, »كمبود مشاوران پژوهش��ي مج��ّرب و متخص��ص ب��راي راهنم��ايي و رفع اشكاالت پژوهشي معلمان« و »پژوهش محور نبودن تص��ميمات آموزش��ي« را به عنوان مهمترين موانع اقدام پژوهي شناخته ان��د. در مي��ان چش��م ان��دازهاي مطل��وب اق��دام پ��ژوهي, »اهميت دادن ب��ه نقش خاّلق و ره��بري معلم در انج��ام پژوهش«, »ايجاد فرصت مطالعاتي جهت معلمان پژوهنده« و »در نظ��ر گ��رفتن امتياز پژوهندگي معلمان جهت ارتقاي شغلي« به عنوان مهمترين چشم ان��دازها شناخته شدند. در پژوهش حاضر بين نظرات پاسخ دهندگان با توجه به جنس��يت, مدرك تحصيلي و سابقه خدمت در مورد موانع و چش�م ان�دازهاي اق�دام پ�ژوهي تفاوت معناداري مشاهده نشده است. همچ��نين بين نظ��رات پاس��خ دهن��دگان در خصوص موانع موجود نهادينه س��ازي و موان��ع موج��ود س��اختار س��ازماني تف��اوت معناداري وجود نداشته است؛ ام��ا درخص��وص چش��م ان��دازهاي مطل��وب نهادين��ه سازي, موانع موجود مهارتها و صالحيتها, چشم انداز مطلوب مهارتها و صالحيتها و چشم اندازهاي مطلوب ساختار سازماني بين نظ��رات پاس��خ دهن��دگان تف��اوت

وجود داشته است. چالش��های روش اق��دام پ��ژوهی در( به بررس��ی 1389سید تیمور میرشفیعی لنگری )

آموزش و پرورش پرداخته است. روش بكار گرفته در اين پژوهش توصيفي است و آزمودني هاي اين تحقيق كليه فرهنگي��ان آم��وزش و پ��رورش باس��تثناي نيروه��اي خ��دماتي بودن��د ك��ه ب��ر

نفر از آنان به عنوان نمونه آماري با رع��ايت نس��بت جمعيت مق��اطع10اساس جدول مورگان سه گانه و به تفكيك جنسيت،مقطع تحصيلي،مدارك تحصيلي تعيين شده اند. در اين تحقي��ق از

گزين��ه اي از4 س��ؤال علمي 20سه نوع ابزار محقق ساخته شامل اطالع��ات ف��ردي و ش��غلي، پرسش نظرسنجي از موانع اجرايي برنامه معلم پژوهنده با استفاده19روش اقدام پژوهي و

از روش ليكرت به كار گرفته شده است. پاي��ايي و روايي اب��زار تحقي��ق ب��ا اس��تفاده ازفرم��ول / مش��اهده گردي��د.ب��راي تجزي��ه و تحلي��ل96اس��پيرمن- ب��راون محاس��به وض��ريب همبس��تگي

اطالعات حاصل ، از آمار توصيفي با استفاده از ش��اخص ه��اي آم��اري نظ��يرفراواني ، درص��د ، tميانگين و نمودارها و براي مقايسه و تفاوت عملكرد از آماراستنباطي با بهره گيري ازآزمون

استفاده شده است. درصد از معلمين از روش اقدام پژوهي اطالعات1/23 نتايج اين تحقيق نشان مي دهد تنها

درصد از آنان اطالعاتي پايين تر از ح��د انتظ��ار دارن��د. اگرچ��ه تف��اوت بين9/76كافي داشته و (با فرهنگي��اني ك��ه آم��وزش ندي��ده51/9ميزان آگاهي فرهنگيان آموزش ديده )با ميانگين نمره

51

( معنادار مي باش��د ولي ه�ر دو گ��روه م��ذكور نم��راتي پ��ايين ت��ر از ح�د نص��اب يع��ني27/7اند) را كسب نمودند و همين طور بين ميزان آگاهي فرهنگيان زن)با ميانگين نمره12حداقل نمره

( و نيز بين م�يزان آگ�اهي فرهنگي�اني ك�ه داراي تحص�يالت03/9( و مرد)با ميانگين نمره 27/9 ( در مقايس��ه ب��ا فرهنگي��اني ك��ه داراي86/10فوق ليسانس و باالتر هستند)ب��ا مي��انگين نم��ره

( تفاوت معنادار است و از طرف03/9تحصيالت فوق ديپلم و ليسانس هستند)با ميانگين نمره درصد آزمودني ها به ترتيب عدم اشتياق استاد به موضوع اقدام پژوهي،عدم50ديگر بيشتر از

توانايي آنان درايجاد آمادگي معلمان پژوهنده دراج�راي ط�رح ه��اي اق�دام پ��ژوهي،پ�ايين ب�ودن توان علمي مدرسين درس پژوهش در عمل،نحوه ارزيابي از ميزان يادگيري معلم��ان پژوهن��ده توسط استاد و كافي و مفيد نبودن منابع معرفي شده و تكاليف را ب��ه عن��وان مهم��ترين موان��ع اجرايي برنامه معلم پژوهنده ياد نمودند. در پايان محقق پيش��نهاداتي همچم��ون گنجان��دن درس اق��دام پ��ژوهي بعن��وان يكي از دروس عم��ومي دانش��گاهها و مراك��ز ت��ربيت معلم ، تق��ويت و توانبخشي مدرسان اقدام پژوهي ، تمهيد فضاي مناسب در ادارات و مدارس و تجهيز امكانات الزم جهت فعاليته��اي پژوهش��ي ، در نظ��ر گ��رفتن امتي��ازات مناس��ب ب��راي فع��االن پژوهش��ي درضوابط انتصاب مديران،نقل و اتقاالت و... را به مس��ئوالن و پرنام��ه ري��زان كالن آم��وزش و

پرورش توصيه مينمايد. ( ب��ه بررس��ی نقش اق��دام پ��ژوهي در اف��زايش كيفيت1389 ص��فورا ی��زدچی )

پرداخت��ه اس�ت. این تحقی�ق ج�ز پژوهش��هایفعاليت ه�اي آموزش��ي و پرورشي میدانی بوده و جامعه اماری ان را معلمان مقطع راهنمایی مدارش شهر اس��الم شهر تشکیل داده اند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که گ��رایش معلم��ان به اقدام پ��ژوهی می توان��د زمین��ه ارتق��ای س��طح کیفیت فعالیته��ای اموزش��ی و

پرورش دانش اموزان رافراهم اورد.درسال اسماعیلی نبی درمیان 1390محمد کاربردی تحقیقات موانع بررسی به

. ابزار از تحقیق دراین است پرداخته شوشتر شهرستان راهنمایی مقطع دبیران . تعداد است شده استفاده اطالعات گرداوری برای به 138پرسشنامه معلم

. روش موانع که داد نشان تحقیق این های یافته شدند انتخاب تحقیق نمونه عنوانمهمترین عنوان به پژوهش و تحقیقات زمینه در معلمان اموزش عدم و شناختی

است شده مطرح موانع

1387محمدرمضانیاندرس���������������������������������������������������������������ال -2بهبررسیتحقیقاتکیفیوضرورتانجاماندرمیاندبیرانومشاورانمقطعمتوسطهشهرستانتب ریزپرداختهاس���������������������������������������������������������������������������������������ت.دراینپژوهشازدبیرانخواستهشدهاستتاسیاههایازموانعاجرایروش��تحقیقکیفیرامطرحنمایند.دبیرانبهمواردمتعددیاشارهنمودهاندکهازانمیانعدماشناییباروشهایکیفیومشکالت اقتصادیازمیانموانعنمرهباالتریگرفتهاس���ت. اس اس���تدالل عملی استواراس���ت و

صرفا بر استداللهای فنی نیست.

ب( سوابق تحقیق در جهان:

52

( به بررسی فواید روش اقدام پژوهی در ساختار و نظام تربیت2009 کاندیف ) کشور انگلستان پرداخته است. در این تحقیق ک��ه ب��ه روش کتابخان��ه ای ت��دوین یافته است ، محقق اعتقاد دارد که به کار گ��یری روش اق��دام پ��ژوهی می توان��د دانش اموزان را با موضوعات کاربردی تر اشنا ساخته و عالقه مندی و انگ��یزش

انها رشد نمایداقدام( 2009ادوارد)-1 با سیدنی شهر معلمان اشنایی میزان بررسی به

. تعداد است انهاپرداخته اموزشی تحقیقات در ان وکاربرد پژوهی288 . ازروشهای اند داشته مشارکت تحقیق نمونه عنوان دبیربه

. است شده استفاده اطالعات گرداوری برای واستنباطی امارتوصیفیتا معلمان تحقیقات در پژوهی اقدام روش کاربرد که داد نشان تحقیق نتایج

. است نبوده شده وشناخته اشنا انها برای حدزیادی

( در پژوهشی ب��ه بررس��ی مزای��ا و محاس��ن روش��های2004دانسی و همکاران ) اقدام پژوهی در تربیت دانش اموزان امریکایی افریق��ایی تب��ار پرداخت��ه اس��ت. انها در این تحقیق اعتقاد دارند که روشهای اقدام پژوهشی مبت��نی ب��ر جامع��ه در تعلیم و تربیت در میان اقشار امریکاییان افریقایی تب��ار توانس��ته اس��ت نیازه��ای اموزشی انها را دقیق��ا تع��یین نم��وده و س��بب گ��ردد ت��ا برنام��ه ه��ای اج��رایی در راستای رفع نیازهای در این تحقیق نگارنده اعتقاد دارد که هدف از اقدام پژوهی در اموزش و پرورش پرداختن به موضوعاتی است ک��ه در زن��دگی روزان��ه دانش اموزان ت��اثیر گ�ذار ب��وده و ب��ا تحقی��ق و پ��ژوهش بت��وان روش��های مناس��ب ح��ل مسایل را به انان اموخت. به عبارت دیگر هدف از اقدام پژوهی این است که به معلم اموخته شود تا به عنوان ی��ک مش��ارکت کنن��ده در فراین��د ام��وزش ، بهب��ود روشهای تربیتی ، اموزش مهارتهای مورد نیاز و کاربردی برای دانش اموزان، به

منظور تغییر و تحول در شرایط فرد اقدام نماید.

53

فصل سومروش شناسی تحقیق

54

مقدمه: در این فصل به بررسی روش اجرای تحقیق، ط��رح تحقی��ق، جامع��ه آم��اری و روش نمونهگیری، ابزار جمعآوری دادهه��ا و روش تجزی��ه و تحلی��ل داده پرداخت��ه شده است. سعی گردیده است تا خواننده با روش تحقیق ، چگونگی جم��ع اوری اطالعات ، روایی و پایایی ابزار تحقیق و نیز تعداد نمونه های تحقیق اشنا گردد . عالوه بر این در فصل حاضر سعی شده است تا به معرفی روش ه��ای تجزی��ه و

تحلیل داده های تحقیق پرداخته شود.

روش و نوع تحقیق: ( است.23تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و پیمایش )زمینه یابی

همچنین این پژوهش را می توان از نوع تحقیقات کاربردی به شمار آورد. در تحقیق کاربردی، مواد و جنبه های عملی و کاربردی در مسایل واقعی و استفاده

عینی از نتایج تحقیق کامالً مورد توجه قرار می گیرد. هدف محقق از تحقیق کاربردی، دستیابی به اصول و قواعدی است که در موقیعت های واقعی و

عملی به کار بسته می شوند و به بهبود محصول و کارایی روش های اجرایی(.87: 1383کمک می کنند. )شریفی و شریفی،

جامعه آماری،حجم نمونه و شیوه نمونه گیری : جامعه اماری در این تحقیق عبارت از کلیه معلمان مرد و زن شاغل به تدریس در مقطع

می باشد. تعداد این معلمان1391-1390ابتدایی شهرستان پاکدشت در سال تحصیلی 23 Survey Research

55

طبق امار ارایه شده توسط اداره اموزش و پرورش شهرستان پاکدشت در سال تحصیلی نفر معلم زن می231 معلم مرد و 346 معلم بوده که از این میان 577 برابر با 91-1390

باشند. نمونه گیری به روش خوشه ای بوده است. یعنی ابتدا از میان نواحی اموزش و پرورش

ناحیه انتخاب گردید، سپس از میان مدارس ابتدایی این نواحی هریک3شهرستان پاکدشت مدرسه ابتدایی ) دو مدرسه پسرانه و یک مدرسه دخترانه ( به طور تصادفی انتخاب3تعداد

گردید وسپس در مرحله بعد از میان مدارس منتخب تعدا د مناسب معلمان انتخاب شدهاست.

حجم نمونه: برای سنجش حجم نمونه ها در این تحقیق چون تعداد معلمان مرد و زن شهرستان

پاکدشت در مقطع ابتدایی دقیقا مشخص است لذا از طریق فرمول کوکران به سنجشتعداد نمونه های الزم پرداخته شده است که فرمول و نحوه سنجش ان عبارتست از :

.

n= Nt 2 pqNd2+t 2 pq

كه در اين فرمولN نفر تعداد دقیق معلمان مرد و زن577 = = حجم جامعه اماری

T=Z است.96/1= اندازه متغیر در توزیع طبیعی که برابر با P در نظر گرفته می شود5/0= درصد توزیع صفت در جامعه که برابر با q در نظر گر فته می5/0= درصد افرادی که فاقد آن صفت در جامعه هستند که برابر با

شود.d در نظر گرفته می شود.5/0= تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه که برابر با

لذا با قرار دادن اعداد فوق در اين فرمول تعداد نمونه مورد نياز در اينپژوهش به روش زير محاسبه گردید:

n=577× (1 /96 )2×(0/5×0/5 )577× (0/5 )2+(1/96 )2 (0/5×0/5 )

=182

نفر معلم به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند.182تعداد برابر معلمان زن می باشد لذا در این تحقیق5/1با توجه به اینکه تعداد معلمان مرد تقریبا

132تعداد معلمان مرد انتخاب شده نیز به همان نسبت در نظر گرفته شده است که تقریبا نفر معلم زن بوده است.50نفر معلم مرد و

ابزار جمع آوری داده ها : در این پژوهش به منظور جمع اوری و گرداوری اطالعات از پرسش نامه محقق

قسمت دارد. در بخش نخست2ساخته استفاده شده است. این پرسشنامه این پرسشنامه مشخصات دموگرافیک پاسخگویان مطرح شده است و بخش

دوم پرسش نامه به سواالت اصلی تحقیق که پیرامونموانع اقدام پژوهی از

56

دیدگاه معلمان مرد و زن اختصاص دارد. سواالت به روش طیف لیکرت بودهودر قالب طیف پنج درجه ای پاسخ شده است.

پرسش نامه محقق ساخته:24روایی

مراد از روایی آن است که اندازه گیری برای هدف مورد نظر یعنی اندازه گیری متغیر تحقیق از کارایی الزم برخوردار باشد. به عبارت دیگر روایی مستلزم آن

است که ابزار پژوهش همان متغیری را اندازه گیری کند که پژوهشگر قصداندازه گیری آن را دارد.

در این پژوهش به منظور اطمینان از روایی ابزار اندازه گیری از روش روایی محتوا استفاده گردید. در روایی محتوا، تاکید زیاد بر قضاوت شخصی سازندگان

ابزار می باشد. لذا پرسش نامه های مذکور پس از تدوین در اختیار صاحب نظران قرار گرفت و اساتید و کارشناسان مدیریت اموزشی سئواالت آن را از نظر روا بودن تایید

يا رد نمودند. پرسش نامه:25اعتبار

اعتبار به معنای قابلیت اعتماد، ثبات، همسانی، قابلیت پیش بینی و دقت یاصحت است.

ابزارهای تحقیق به عنوان وسیله ای برای جمع آوری اطالعات باید معتبر باشند تا پژوهشگر بتواند به داده های بدست آمده اعتماد کند. )شریفی و نجفی زند،

1376) در این پژوهش به منظور بخش اعتبار پرسش نامه های یاد شده از روش

بازآزمایی استفاده گردید. اعتبار بازآزمایی با اجرای آزمون در مورد افراد گروه نمونه در یک زمان و

اجرای مجدد آن در مورد همان گروه در زمانی دیگر تعیین می شود. نفر معلمان مرد و زن شهرستان30لذا در این پژوهش نیز ابتدا پرسش نامه به

10ًپاکدشت ارایه گردید تا نسبت به تکمیل آن اقدام نمایند. پس از روز مجددا پرسش نامه به افراد یاد شده ارایه شد تا تکمیل نمایند. ضریب الفای کرونباخ

نشان از پایایی مناسب پرسشنامه داشت.85/0به دست امده برابربا- : شماره سواالت مربوط به فرضیه های تحقیق1-3جدول شماره

شماره سواالتفرضیهردی24 Validity

25 Reliability

57

ف بین موان��ع س��ازمانی و اق��دام پ��ژوهی-1-1

معلمان رابطه معنادار وجود دارد.1-4-7-8-12-24

بین موان��ع شخص��ی و ویژگیه��ای ف��ردی-2-2 معلم��ان و اق��دام پ��ژوهی ان��ان رابط��ه

معنادار وجود دارد.

9-19-20-23-28-29

بین موان��ع اج��رایی و اق��دام پ��ژوهی-3-3معلمان رابطه معنادار وجود دارد.

10-11-22-21-25-26

بین موان���ع ق���انونی و اق���دام پ���ژوهی-4-4معلمان رابطه معنادار وجود دارد.

2-3-5-6-27-30

بین موان����ع روش ش����ناختی و اق����دام-5-5 پ��ژوهی معلم��ان رابط��ه معن��ادار وج��ود

دارد.

13-14-15-16-17-18

- شیوه تجزیه و تحلیل داده ها : در پژوهش اخیر به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی )توزیع فراوانی ها ، درصد ، میانگین ( و از روش آمار استنباطی ،ازمون کای اسکویر،

جهت سنجش معناداری روابط بینanovaضریب همبستگی اسپیرمن و مستقل برای سنجش میانگینTمتغیرها استفاده شده است. همچنین از ازمون

دو گروه معلمان مرد و زن در زمینه موانع اقدام پژوهی و نیز از ازمون دنباله ( برای سنجش تفاوت بین میانگین گروهها استفاده می شود. عالوهLSDداری )

بر این از ازمون رتبه بندی فریدمن برای تعیین اولویتهای موانع اقدام پژوهیاستفاده شده است.

مورد14 نسخه Spssداده ها پس از ورود به رایانه از طریق نرم افزار آماری تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

فصل چهارم58

یافته های تحقیق

مقدمه: استفاده از روش های آماری در تجزیه و تحلیل کمی به دو شکل توصیفی و استنباطی انجام می گیرد و یکی از مهم ترین بخش های هر تحقیق علمی به

حساب می آید. استفاده از روش های آماری به روش و هدف هر تحقیق بستگی دارد. به بیان دیگر استفاده از روش های متفاوت آماری متاثر از نوع ،مقیاس و ماهیت و روش اجرا و گردآوری اطالعات و هدف آن تحقیق است.

از آنجا که اعداد و ارقام به تنهایی بدون معنی هستند بنابراین برای تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری مناسب، این داده های بایستی به اعداد و ارقام دارای معنی دار تبدیل شده و سپس مورد تجزیه و تحلیل و تعبیر درست واقع شوند. در واقع آمار یکی از مهم ترین وسایل مورد نیاز هر تحقیق است که صحت و اعتبار نتایج

با آن محک زده می شود. آمار توصیفی شاخص های کشیدگی و پراکندگی متغیرها را بیان می کند و بر اساس این شاخص ها آزمون فرضیه ها انجام می

شود. به بیان دیگر آمار توصیفی فقط گروه نمونه را توصیف می کند و با استفاده از آمار استنباطی و بر اساس تئوری احتماالت درباره جامعه آماری

59

قضاوت می گردد. بر همین اساس در این فصل نتایج توصیفی و استنباطی دادههای تحقیق گزارش شده و نتایج به دست آمده تحلیل و تفسیر شده است.

تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق عبارت است از روشی که به وسیله آن کل فرایند.تحقیق از انتخاب مساله تا رسیدن به نتیجه نهایی مورد کنترل قرار می گیرد

:هاتوصیف داده در اين فصل ابتدا ازطريق آمار توصيفي به مطالعه و توصيف برخي ويژگيهاي

پاسخگويان نظير جنس ، سن، تحصیالت ، سابقه کار معلمی ، میزان اشنایی با مقوله توسعه حرفه ای معلمان ، میزان اشنایی با فناوری اطالعات ، سابقه شرکت در دوره های ضمن خدمت پرداخته شده است و در بخش دوم نيز با

استفاده از آزمونهاي آماري به تحليل و آزمون فرضيه هاي تحقيق پرداخته شدهاست.

: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس1-4جدول شماره

درصد فراوانی شاخص اماری5/72 132

مرد5/27 50 زن

100 182 جمع

داده های جدول باال نشان می دهد که بیشترین فراوانی مربوط به درصد( و کمترین5/72معلمان مرد در مقطع ابتدایی می باشد. )

درصد(5/27فراوانی مربوط به معلمان زن بوده است. )

60

0

02

04

06

08

001

021

041

061

081

002

231

05

درصد281

سطوح

: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس1-4نمودار شماره

:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروهای سنی و جنسیت2-4جدول شماره

گروه

گروه سنی

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

30کمتر از 234/171020331/18سال

40 تا 31557/411734726/39سال

50 تا 41388/281836568/30سال

سال51161/12510215/11وباالتر

13210050100182100جمع

درصد از شرکت کنندگان در40داده های جدول باال نشان می دهد که نزدیک به سالگی قرار دارند. همچنین بر اساس داده40 تا 31تحقیق بین گروههای سنی

61

سالگی50های جدول فوق می توان مطرح نمود که شرکت کنندگان با باالتر از درصد(5/11کمترین فراوانی را در این پژوهش داشته اند. )

03ک=متر از 04-13 05-14 05 وباالتر0

01

02

03

04

05

06

32

55

83

61

د�رص�د�

س�طو�ح�

: گروههای سنی پاسخگویان2-4نمودار شماره

: مقایسه میزان تحصیالت پاسخگویان بر حسب جنس3-4جدول شماره

گروه

تحصیالت

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

404/301326531/29دیپلم

322/241734499/26کاردانی

468/341632621/34کارشناسی

کارشناسی146/1648189/9ارشد و دکتری

13210050100182100جمع

62

با توجه به جدول فوق، مي توان عن���وان ن��مود كه اكثريت نمونه هاي تحقيق ) درصد معلمان9/9 درصد » دارای تحصیالت کارشناسی و 1/34 نفر( يعني 62

شرکت کننده در تحقیق را معلمان با سطح تحصیالت کارشناسی ارشد و باالترتشکیل داده اند.

دیپلم ک=اردانی ک=ارشناسی ک=ارشناسی ارشد= و دک=تری

0

5

01

51

02

52

03

53

04

54

05

04

23

64

41

د�رص�د�

س�طو�ح�

: وضعیت تحصیلی پاسخگویان3-4نمودار شماره

:توزیع فراوانی معلمان بر حسب سابقه کار و جنس4-4جدول شماره

گروه

سابقه کار

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

10کمتر از 484/36816568/30سال

468/343162773/42 سال20تا 10

388/281122499/26 سال30تا 20

13210050100182100جمع

درصد از معلمان شرکت کننده3/42 داده های جدول فوق بیانگر ان است که درصد8/30 سال می باشند. همچنین 20 تا 10در تحقیق دارای سابقه کار بین

سال بوده اند.10از شرکت کنندگان دارای سابقه کار کمتر از

63

01ک=متر از سال

01 02 سال02تا سال03تا 0

5

01

51

02

52

03

53

04

54

0584

64

83

د�رص�د�

س�طو�ح�

: سابقه کار معلمان4-4نمودار شماره

:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی4-4جدول شماره

گروه

رشته تحصیلی

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

106/748147/7علوم تجربی

179/121632331/18ریاضی

37281224499/26علوم تربیتی

آموزش428/311224547/29ابتدایی

267/19612326/17سایر رشته ها

13210050100182100جمع

درصد از شرکت کنندگان در تحقیق7/29داده های جدول باال نشان می دهد که 9/26مطرح نموده اند که در رشته آموزش ابتدایی تحصیل نموده اند. همچنین

6/17درصد از پاسخگویان نیز در رشته علوم تربیتی تحصیل نموده اند. فقط درصد معلمان اعالم نموده اند که در رشته های دیگر تحصیل نموده اند.

64

علوم= تجربی ریاضی علوم= تربیتی آموزش ابتد=ایی

سایر رشته ها

0

5

01

51

02

52

03

53

04

54

01

71

73

24

62

د�رص�د�

س�طو�ح�

: رشته های تحصیلی شرکت کنندگان4-4نمودار شماره

:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان اشنایی با روش5-4جدول شماره اقدام پژوهی و جنس

گروه

میزان اشنایی

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

65

219/15816298/15خیلی زیاد

323/241632484/26زیاد

37281224499/26تاحدودی

307/22918394/21کم

121/9918215/11خیلی کم

13210050100182100جمع

درصد از شرکت کنندگان در تحقیق4/26داده های جدول باال نشان می دهد که 5/11مطرح نموده اند که با مقوله اقدام پژوهی اشنایی زیادی دارند. همچنین

درصد از پاسخگویان نیز میزان اشنایی خود را با روش اقدام پژوهی در حد درصد معلمان اعالم نموده اند که با8/15خیلی کم ارزیابی نموده اند. فقط

روش اقدام پژوهی اشنایی در حد خیلی زیاد داشته اند.

خیلی زیاد زیاد= تاحد=ود=ی ک=م خیلی ک=م0

5

01

51

02

52

03

53

04

12

23

73

03

21

د�رص�د�

س�طو�ح�

: میزان اشنایی معلمان با روش اقدام پژوهی5-4نمودار شماره

: وضعیت پاسخگویان از نظر انجام تحقیق به روش اقدام6-4جدول شماره پژوهی

گروه

شرکت

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

66

1023/7734681367/74انجام نداده ام

307/221632463/25انجام داده ام

13210050100182100جمع

داده های جدول باال نشان می دهد که بیش از دو سوم معلمان مقطع ابتدایی معلمان مرد و3/77تحقیقی به روش اقدام پژوهی انجام نداده اند. در این بین

درصد از معلمان زن مطرح کرده اند که تاکنون تحقیقی به روش اقدام68 درصد از معلمان بیان نموده اند که3/25پژوهی انجام نداده اند. در مجموع

تاکنون تحقیق به روش اقدام پژوهی انجام داده اند.

انجام= ند=اد=ه اند=

انجام= داد=ه اند=0

02

04

06

08

001

021201

03

د�رص�د�

س�طو�ح�

: توزیع فراوانی معلمان بر حسب انجام تحقیق به روش6-4نمودار شماره اقدام پژوهی

:توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل و جنسیت7-4جدول شماره

گروه

وضعیت تاهل

جمعمعلمان زنمعلمان مرد

فراواندرصدفراوانیدرصدفراوانیدرصدی

3728816457/24مجرد

637/473672994/54متاهل

186/13242011مطلقه

67

همسر فوت147/1048189/9شده

13210050100182100جمع

با توجه به جدول فوق، مي توان عن���وان ن��مود كه اكثريت نمونه هاي تحقيق ) درصد نیز مجرد بوده7/24 درصد »معلمان متاهل بوده و 4/54 نفر( يعني 99

اند.

مجرد= متاهل مطلقه همسر ف=وت شد=ه

0

01

02

03

04

05

06

07

73

36

8141

د�رص�د�

س�طو�ح�

: وضعیت تاهل پاسخگویان7-4نمودار شماره

های توصیفی مربوط به عوامل تاثیر گذار بر اقدامآماره- : 8-4جدول شماره پژوهی معلمان

شاخص اماریموانع اقدام پژوهی

انحراف استانداردمیانگین

25/2416/4موانع سازمانی موانع شخصی و ویژگیهای فردی

معلمان

79/2338/5

53/2232/4موانع اجرایی65/1895/3موانع قانونی

56/1945/4موانع روش شناسی

68

ها ی تاثیر گذار بر اقدام پژوهی معلمانهای توصیفی مربوط به مولفهآماره دهد. براساس اطالعات این جدول بیشترین نمرهکنندگان را نشان میشرکت

مربوط به موانع سازمانی و موانع شخصی و ویژگی های فردی معلمان که به های و کمترین نمره مربوط به مولفه79/23±38/5 و 25/24±16/4ترتیب

بوده56/19±45/4 و 65/18±95/3موانع قانونی و روش شناختی به ترتیب است.

)کولموگراف اسمیرونف (جهت بررسی طبیعی بودنK-Sنتایج آزمون : 9-4جدول شماره های متغیرهاتوزیع داده

شاخص های اماریموانع اقدام پژوهی

-K ازمون

S

Pنرمال بودن

موانع سازمانیطبیعی960/0315/0

موانع شخصی و ویژگیهای فردی

معلمانطبیعی817/0517/0

موانع اجراییطبیعی664/077/0

موانع قانونیطبیعی764/0604/0

موانع روش شناسیطبیعی670/0760/0

های مربوط به همه متغیرهای تحقیقدهد که دادهنتایج جدول فوق نشان می-(. از این رو با توجه به برقرار بودن پیشp>05/0از توزیع طبیعی برخوردارند )

های تحقیق با استفاده از آمارها، آزمون فرضیهفرض طبیعی بودن توزیع دادهپارامتریک انجام شده است.

69

ب( ازمون فرضیه های تحقیق: بین موانع سازمانی و اقدام پ��ژوهی معلم��ان رابط��ه معن��ادارفرضیه اول :

وجود دارد. : بررسی تاثیر موانع سازمانی بر اقدام پژوهی معلمان10- 4جدول شماره

اقدام سازمانی موانع

پژوهی

پژوهی اقدامکل مناس

ب تاحدودی

مناسبنامناس

ب

تاثیر

موانع

سازمانی

کم خیلی

کم و418729فراوانی

4/157/17139/15درصد

متوسط8353578فراوانی

8/303/348/649/42درصد

زیاد خیلی

زیاد و14491275فراوانی

8/537/462/222/41درصد

کل2610254182فراوانی

100100100100درصد

Cramer’s

47/0 V=

001/0Sig=181df=244/14=X2

محاس��به ش��ده براب�ر ب�ا )X2داده های جدول باال نشان می دهد که م�یزان = می باش��د . همچ��نین181df( بوده و نیز درج��ه ازادی براب��ر ب��ا 244/14

70

95= می باش��د . ل�ذا درس��طح اطمین�ان 001/0Sigسطح معناداری برابر ب�ا درصد می توان بیان داشت که فرضیه تحقیق تایید ش��ده اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگر می توان بیان داشت که بین موانع سازمانی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان رابطه معنادار وجود دارد.شدت رابطه بدس��ت آم��ده بوس��يله آزم��ون کرام��ر

مي باشد كه نش��ان مي ده��د ش��دت47/0براي اين دو متغير اسمی به مقدار رابطه قوی مي باشد و اين بدان معناست موانع سازمانی به عن��وان م��وانعی

مهم برای عدم اجرای اقدام پژوهی مطرح می باشند.

بین موانع شخصی و ویژگیهای فردی معلم��ان و اق��دام پ��ژوهیفرضیه دوم : انان رابطه معنادار وجود دارد.

بررسی تاثیر موانع شخصی و ویژگیهای فردی معلمان و اقدام :� 11-4جدول شماره پژوهی

اقدام شخصی موانع

پژوهی

پژوهی اقدام

کل مناسب

تاحدود ی

مناسبنامناسب

تاثیر

موانع

شخصی

کم خیلی

کم و6361052فراوانی

233/355/186/28درصد

متوسط10262763فراوانی

5/385/25506/34درصد

زیاد خیلی

زیاد و10401767فراوانی

5/382/395/318/36درصد

کل2610254182فراوانی

100100100100درصد

Cramer’s

39/0 V=

004/0Sig=181df=331/12=X2

71

محاس��به ش��ده براب�ر ب�ا )X2داده های جدول باال نشان می دهد که م�یزان = می باش��د . همچ��نین181df( بوده و نیز درج��ه ازادی براب��ر ب��ا 331/12

95= می باش��د . ل�ذا درس��طح اطمین�ان 004/0Sigسطح معناداری برابر ب�ا درصد می توان بیان داشت که فرضیه تحقیق تایید ش��ده اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگر می توان بیان داشت که بین موانع شخصی و ویژگیهای ف��ردی معلم��ان

و اقدام پژوهی انان رابطه معنادار وجود دارد. شدت رابطه بدست آمده بوسيله آزمون کرامر براي اين دو متغير اسمی ب��ه

مي باشد كه نش��ان مي ده��د رابط��ه نس��بتا ق��وی مي باش��د و اين39/0مقدار بدان معناست معلمان معتقدند که موانع شخصی به عنوان مانعی مهم برای

عدم اجرای تحقیقات اقدام پژوهی به شمار می رود.

بین موانع اجرایی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان رابط��ه معن��ادارفرضیه سوم : وجود دارد.

موانع اجرایی و اقدام پژوهی معلمان بررسی تاثیر : 12- 4جدول شماره

پژوهی اقدام اجرایی موانع

پژوهی اقدام

کل مناسب

تاحدود ی

مناسبنامناسب

تاثیر

موانع

اجرایی

کم خیلی

کم و7171337فراوانی

9/267/161/243/23درصد

متوسط9382572فراوانی

6/342/373/466/39درصد

زیاد خیلی

زیاد و10471673فراوانی

5/381/466/291/40درصد

کل2610254182فراوانی

100100100100درصد

Cramer’s000/0Sig=181df=531/11=X2

72

41/0 V=

محاس��به ش��ده براب�ر ب�ا )X2داده های جدول باال نشان می دهد که م�یزان = می باش��د . همچ��نین181df( بوده و نیز درج��ه ازادی براب��ر ب��ا 531/14

95= می باش��د . ل�ذا درس��طح اطمین�ان 000/0Sigسطح معناداری برابر ب�ا درصد می توان بیان داشت که فرضیه تحقیق تایید ش��ده اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگر می توان بیان داشت ک�ه بین موان��ع اج�رایی و اق��دام پ��ژوهی معلم�ان رابطه معنادار وجود دارد.شدت رابطه بدس��ت آم��ده بوس��يله آزم��ون کرام��ر

مي باشد كه نش��ان مي ده��د ش��دت41/0براي اين دو متغير اسمی به مقدار رابطه نسبتا قوی مي باشد و اين بدان معناست که معلمان اعتقاد داشته ان��د که موانع اجرایی به عنوان مانعی مهم در اجرای تحقیقات اقدام پژوهی انه��ا

به شمار می رود.

بین موانع قانونی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان رابط��ه معن��ادارفرضیه چهارم : وجود دارد.

: بررسی تاثیر موانع قانونی و اقدام پژوهی معلمان 13- 4جدول شماره

اقدام قانونی موانع

پژوهی

پژوهی اقدام

کلمناسب

تاحدود ی

مناسب

نامناسب

تاثیر

موانع

قانونی

کم خیلی

کم و12161644فراوانی

2/467/156/292/24درصد

متوسط8452982فراوانی

8/301/447/5345درصد

زیاد خیلی

زیاد و641956فراوانی

232/407/168/30درصد

کل2610254182فراوانی

100100100100درصد

73

Cramer’s

42/0 V=

000/0Sig=181df=855/14=X2

محاس��به ش��ده براب�ر ب�ا )X2داده های جدول باال نشان می دهد که م�یزان = می باش��د . همچ��نین181df( بوده و نیز درج��ه ازادی براب��ر ب��ا 855/14

95= می باش��د . ل�ذا درس��طح اطمین�ان 000/0Sigسطح معناداری برابر ب�ا درصد می توان بیان داشت که فرضیه تحقیق تایید ش��ده اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگر می توان بیان داش��ت ک��ه بین موان��ع ق��انونی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان

رابطه معنادار وجود دارد. شدت رابطه بدست آمده بوسيله آزمون کرامر براي اين دو متغير اسمی ب��ه

مي باشد كه نش��ان مي ده��د رابط��ه نس��بتا ق��وی مي باش��د و اين42/0مقدار بدان معناست که از نظر معلمان شرکت کننده در تحقیق رفع موانع ق��انونی

می تواند منجر به اجرای اقدام پژوهی توسط معلمان گردد.

بین موان��ع روش ش��ناختی و اق��دام پ��ژوهی معلم��ان رابط��هفرض��یه پنجم : معنادار وجود دارد.

موانع روش شناختی بر اقدام پژوهی معلمان بررسی تاثیر : 14-4جدول شماره

اقدام شناسی روش موانع

پژوهیپژوهی کلاقدام

نامناستاحدودمناسب

74

یمناسب

ب

تاثیر

موانع

روش

شناسی

کم خیلی

کم و9191644فراوانی

6/346/186/292/24درصد

متوسط9202453فراوانی

6/346/194/441/29درصد

زیاد خیلی

زیاد و8631485فراوانی

8/308/61267/46درصد

کل2610254182فراوانی

100100100100درصد

Cramer’s

63/0 V=

002/0Sig=181df=671/13=X2

محاس��به ش��ده براب�ر ب�ا )X2داده های جدول باال نشان می دهد که م�یزان = می باش��د . همچ��نین181df( بوده و نیز درج��ه ازادی براب��ر ب��ا 671/13

95= می باش��د . ل�ذا درس��طح اطمین�ان 002/0Sigسطح معناداری برابر ب�ا درصد می توان بیان داشت که فرضیه تحقیق تایید ش��ده اس��ت. ب��ه عب��ارت دیگر می ت��وان بی��ان داش��ت ک��ه بین موان��ع روش ش��ناختی و اق��دام پ��ژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد. شدت رابطه بدست آمده بوس��يله آزم��ون

مي باشد ك�ه نش�ان مي ده�د63/0کرامر براي اين دو متغير اسمی به مقدار شدت رابطه بسیار قوی مي باشد و اين بدان معناست عام��ل روش شناس��ی

در اجرای اقدام پژوهی معلمان بسیار زیاد است. ج( مقایسه دیدگاه دو گروه معلمان زن و مرد در مورد تاثیر موانع

مورد مطالعه بر روش اقدام پژوهی

75

بین دیدگاه معلمان مرد و زن در مورد ت==اثیر موان==ع س==ازمانی-1بر اقدام پژوهی انهاتفاوت وجود دارد.

برای سنجش تفاوت بین دیدگاه دو گروه مورد مطالعهT : نتایج ازمون 14-4جدول شماره

معلمان زنمعلمان مردگروه

انحرافميانگينتعدادانحراف معيارميانگينتعدادشاخص اماریمعيار

132152.4728.2350111.5226.78

=181df درجه آزادي : tآزمون

t : 85/12محاسبه شده t=

t0.010.05dfجدول توزيع

2.361.98181

1.98 >85/12 % : 95 در سطح اطمينان قياس2.36 < 85/12 % : 99 در سطح اطمينان

فرضيه تایید مي شودنتيجه

Tمق��دار در مي ي��ابيم ك��ه 181با توجه به نمرات ج��دول ب��اال دردرج��ه آزادي %95 % و س��طح 99 ج��دول در س��طح tآزم��ون م��یزان بدست آم��ده ،از

بزرگترمي باشد، نتيجه مي گيريم فرضیه تحقیق تایید شده است. به عب��ارت بین دیدگاه معلمان م��رد و زن در م��ورد ت��اثیردیگر می توان بیان داشت که

با توجه به نم��ره می��انگینموانع سازمانی بر اقدام پژوهی تفاوت وجود دارد. به دست امده مشخص می گردد که نم�ره می�انگین م�ردان نس�بت ب�ه زن��ان بیشتر بوده است و این موضوع نشان می دهد که معلمان م��رد ت��اثیر موان��ع

سازمانی را برای انجام اقدام پژوهی ها بیشتر از زنان ارزیابی نموده اند. می باشد که از نمره47/152میانگین نمره معلمان مرد در این مورد برابر با

میانگین معلمان زن باالتر می باشد. به عبارت دیگر می توان بیان داشت که معلمان مرد تاثیر موامع سازمانی را بر اقدام پژوهی معلمان باالتر از معلمان زن ارزیابی

نموده اند.

-بین دی==دگاه معلم==ان م=رد و زن در م=ورد ت==اثیر موان==ع شخص==ی و2ویژگی های فردی معلمان بر اقدام پژوهی انهاتفاوت وجود دارد.

برای سنجش تفاوت بین دیدگاه دو گروه مورد مطالعهT : نتایج ازمون 15-4جدول شماره

76

معلمان زنمعلمان مرد گروه

انحرافميانگينتعدادانحراف معيارميانگينتعدادشاخص اماریمعيار

13290.3322.2450121.7223.44

=181df درجه آزادي : tآزمون

t : 66/4محاسبه شدهt=

t0.010.05dfجدول توزيع

2.361.98181

98/1>66/4 % : 95 در سطح اطمينان قياس36/2<66/4 % : 99 در سطح اطمينان

فرضيه تحقیق تایید مي شودنتيجه

Tمق��دار در مي ي��ابيم ك��ه 181با توجه به نمرات جدول ب��اال دردرج��ه آزادي %95 % و س��طح 99 ج��دول در س��طح tآزم��ون م��یزان بدست آم��ده ،از

بزرگترمي باشد، نتيجه مي گيريم فرضیه تحقیق تایید شده است. به عبارت بین دیدگاه معلمان م��رد و زن در م��ورد ت��اثیردیگر می توان بیان داشت که

موانع شخصی و ویژگی های ف��ردی معلم��ان ب��ر اق��دام پ��ژوهی انه��ا تف��اوت وج��ود دارد. می��انگین نم��ره معلم��ان زن در مقایس��ه ب��ا معلم��ان م��رد در این مولفه بیش��تر اس��ت و این نش��ان می ده��د ک��ه از نظ��ر معلم��ان زن ، عام��ل ویژگی های شخصی و فردی معلم��ان ت��اثیر بیش��تری ب��ر اق��دام پ��ژوهی انه��ا

دارد.

بین دیدگاه معلمان مرد و زن در مورد تاثیر موانع اجرایی ب==ر-2اقدام پژوهی انهاتفاوت وجود دارد.

برای سنجش تفاوت بین دیدگاه دو گروه مورد مطالعهT: نتایج ازمون 16-4جدول شماره

معلمان زنمعلمان مردگروه

انحرافميانگينتعدادانحراف معيارميانگينتعدادشاخص اماریمعيار

132127.4025.9950118.1123.41

=181df درجه آزادي : tآزمون

t : 77/8محاسبه شده t=

77

t0.010.05dfجدول توزيع

2.361.98181

1.98 >77/8 % : 95 در سطح اطمينان قياس2.36 < 77/8 % : 99 در سطح اطمينان

فرضيه تایید مي شودنتيجه

بدس��تTمق��دار در مي ي��ابيم كه181با توج��ه ب��ه نم��رات ج��دول ب��اال دردرج��ه آزادي % بزرگ�ترمي باش�د،95 % و س�طح 99 ج�دول در س�طح tآزم�ون م�یزان آم�ده ،از

نتيجه مي گيريم فرضیه تحقیق تایید شده است. به عبارت دیگر می توان بی��ان داش��ت بین دیدگاه معلمان مرد و زن در مورد تاثیر موانع شخصی و ویژگی های فردی ب��رکه

میانگین نمره معلم�ان م��رد از معلم�ان زن در ایناقدام پژوهی انها تفاوت وجود دارد. مولفه بیشتر بوده است و این نشان می دهد که معلمان م��رد بیش��تر از معلم��ان زن

به تاثیر " موانع شخصی" بر اقدام پژوهی انها اعتقاد دارند.

- بین دیدگاه معلمان مرد و زن در مورد تاثیر موانع قانونی بر4اقدام پژوهی انها تفاوت وجود دارد.

برای سنجش تفاوت بین دیدگاه دو گروه مورد مطالعهT : نتایج ازمون 17-4جدول شماره

معلمان زنمعلمان مردشاخص اماری

انحرافميانگينتعدادانحراف معيارميانگينتعدادشاخص اماریمعيار

13261/8221.495081.6220.33

=181df درجه آزادي : tآزمون

t : 16/1محاسبه شدهt=

t0.010.05dfجدول توزيع

2.361.98418

78

16/1>98/1 % : 95در سطح اطمينان قياس16/1<36/2 % : 99 در سطح اطمينان

فرضيه رد مي شودنتيجه

Tمق��دار در مي ي��ابيم ك��ه 181با توجه به نمرات جدول ب��اال دردرج��ه آزادي %95 % و س��طح 99 ج��دول در س��طح tآزم��ون م��یزان بدست آم��ده ،از

کوچکترمي باشد، نتيجه مي گيريم فرضیه تحقیق رد شده اس��ت. ب��ه عب��ارت بین دیدگاه معلمان م��رد و زن در م��ورد ت��اثیردیگر می توان بیان داشت که

ب��ا توج��ه ب��ه نم��ره بر اقدام پژوهی انه��ا تف��اوت وج��ود ن��دارد.قانونیموانع میانگین به دست امده مشخص می گردد که نمره میانگین مردان نسبت ب��ه زن��ان تف��اوت زی��ادی را ش��ان نمی ده��د و این موض��وع نش��ان می ده��د ک��ه معلمان مرد و زن تاثیر موانع قانونی را برای انجام اقدام پژوهی ها یکس��ان

ارزیابی نموده اند.

- بین دیدگاه معلمان مرد و زن در مورد تاثیر موانع روش5شناسی بر اقدام پژوهی انها تفاوت وجود دارد.

برای سنجش تفاوت بین دیدگاه دو گروه مورد مطالعهT : نتایج ازمون 18-4جدول شماره

معلمان زنمعلمان مردشاخص اماری

انحرافميانگينتعدادانحراف معيارميانگينتعدادشاخص اماریمعيار

132120.5824.2250121.5566/26

=181df درجه آزادي : tآزمون

t : 05/1محاسبه شدهt=

t0.010.05dfجدول توزيع

2.361.98181

05/1>98/1 % : 95 در سطح اطمينان قياس05/1<36/2 % : 99 در سطح اطمينان

79

فرضيه رد مي شودنتيجه

Tمق��دار در مي ي��ابيم كه181با توجه ب��ه نم��رات ج��دول ب��اال دردرج��ه آزادي %95 % و س��طح 99 ج��دول در س��طح tآزم��ون م��یزان بدست آم��ده ،از

کوچک�����������������������������������������������������������������������������������������������تر مي باشد، نتيجه مي گيريم فرضیه تحقیق رد شده است. به عبارت دیگر می

بین دی��دگاه معلم��ان م��رد و زن در م��ورد ت��اثیر موان��عتوان بیان داش��ت ک��ه بر اقدام پژوهی انها تفاوت وجود ندارد.روش شناسی

با توجه به نمره میانگین به دست امده مشخص می گردد که نم��ره می��انگین مردان نسبت به زنان تفاوت زیادی را شان نمی ده��د و این موض��وع نش��ان می دهد ک�ه معلم�ان م��رد و زن ت��اثیر موان�ع ق��انونی را ب�رای انج��ام اق�دام

پژوهی ها یکسان ارزیابی نموده اند.

به منظور تعیین اولویت موان==ع ت==اثیر گ==ذار ب==ر اق==دام پ==زوهی معلمان از ازمون رتبه بندی فریدمن استفاده ش==ده اس==ت ک==ه

نتایج ان در جدول زیر مالحظه می گردد:

: نتایج ازمون رتبه بندی فریدمن برای سنجش اولویت موانع اقدام19-4جدول شماره پژوهی معلمان

اولویتمیانگینعاملردیف موانع روش-1

شناسیاول76/3

موانع شخصی و-2فردی

دوم60/3

سوم56/3موانع اجرایی-34-5-

موانع قانونیموانع سازمانی

44/311/3

چهارمپنجم

داده های جدول باال نشان می دهد که در میان مولفه های مربوط به موانع مورد مطالعه اولویت اول مربوط به موانع روش شناسی بوده )میانگین

(.44/3( و اولویت اخر به موانع سازمانی مربوط می باشد )76/3 داده های جدول باال همچنین نشان می دهد که موانع شخصی و فردی به

( و نیزموانع اجرایی به عنوان مانع سوم60/3عنوان مانع دوم )میانگین ( مطرح می باشد.56/3)میانگین

80

شماره شده : 20-4جدول یاد موانع مورد در فریدمن بندی رتبه ازمون نتایج

MeanNom

N4182

Feridmans TestRaveshshenasi3.761

Shakhsi3.602

Ejrayie3.563

Ghanoni

sazmani

3.44

3.11

4

5

به منظور تعیین میزان تاثیر سابقه کار معلمان بر اقدام پژوهی انها از ازمونLSD: استفاده شده است که نتایج ان عبارتست از

پیرامون تفاوت دیدگاه پاسخگویان با سابقه کارLSD: آزمون تعقيبي 21-4جدول شماره مختلف

با توجه به جدول فوق می توان بیان داشت که بین دیدگاه معلمان با سابقه کار

81

ميزان تفاوت سطح

معني داري

10کمتر از سال30-20 سال20-10سال

10کمتر از سال

15/3489/0

288/0Sig=008/0Sig=

سال10-2015/327/6

288/0Sig=230/0Sig=

سال30- 20489/027/6

008/0Sig=230/0Sig=

مختلف و نظر انها پیرامون موانع موثر بر اقدام پژوهی تفاوت وجود دارد. داده 10های جدول باال نشان می دهد که بین دیدگاه معلمان با سابقه کار کمتر از

سال پیرامون تاثیر موانع مخنلف بر30- 20سال و معلمان با سابقه کار بین اقدام پژوهی تفاوت معنادار می باشد. اما نتایج جدول باال نشان می دهد که بین

سال پیرامون موانع20 تا 10 سال سابقه کار و 10دوگروه معلمان کمتر از تاثیر گذار بر اقدام پژوهی تفاوت معناداری گزارش نشده است.

پیرامون تفاوت دیدگاه پاسخگویان با تحصیالتLSD: آزمون تعقيبي 22-4جدول شماره مختلف

ميزان تفاوتسطح معني داري

کارشناسی ارشدکارشناسیکاردانیدیپلمو دکتری

19/139/3-08/2دیپلم

284/027/347/5کاردانی

442/0053/020/2کارشناسی

کارشناسی ارشد091/0010/0209/0و دکتری

با توجه به جدول فوق می توان بیان داشت که بین دیدگاه معلمان با سطح تحصیالت دپلم و کارشناسی ارشد پیرامون تاثیر موانع مختلف بر اقدام پژوهی

تفاوت وجود دارد. اما داده های جدول باال نشان می دهد که بین دیدگاههای معلمان با سطح تحصیالت کارشناسی و کارشناسی ارشد پیرامون تاثیر موانع

مختلف بر اقدام پژوهی تفاوت معناداری وجود ندارد.

82

پنجم فصل

پیشنهادات و گیری نتیجهتحقیق

83

مقدمه: با توجه به مطالبی که در فصول قبل مطرح شد و براساس تحلیل داده های بدست آمده از اجرای پرسشنامه ها که در قالب آمار توصیفی و استنباطی

در فصل چهارم آمده است، در این فصل سعی شده است تا به بحث و نتیجه گیری سؤاالت تحقیق با توجه به نتایج مشابه بدست آمده از تحقیقات

پیشین ، بیان مشکالت و محدودیتهای تحقیق و ارایه پیشنهادات پژوهشپرداخته شده است.

- تبیین نتایج تحقیق:5-1 بین موان��ع س��ازمانی و اق��دام پ��ژوهیفرضیه اول این پ��ژوهش در م��ورد اینک��ه

معلمان رابطه معنادار وجود دارد ، مورد ازمون قرارگ��رفت و تایی��د گردی��د. این ( همخ��وانی و همس��ویی دارد. م��ک میالن2000یافته با نتایج تحقیق مک میالن )

اعتقاد دارد که تسهیالت سازمانی می تواند زمینه پژوهش های کاربردی را برای محقق��ان ف��راهم اورد. در این می��ان پژوهش��گرانی ک��ه از س��ازمانهای پژوهش��ی اقدام به اخذ و انجام پروژه های تحقیقاتی می گردند می توانند از حمایتهای انها برخوردار باشند. وجود مش�کالت س�ازمانی همچ��ون ع�دم هم��اهنگی ب�ا معلم��ان برای انجام طرح های اقدام پژوهی می تواند موجب دلس��ردی و بی انگ��یزگی را در انها به وج��ود اورد و عالق��ه انه��ا را ک��اهش ده��د. همچ��نین این یافت��ه ب��ا نت��ایج

( همخ��وانی دارد. پ��رامال ک��ریش و2010پ��رامال ک��ریش و همک��ارانش )تحقیق ( در تحقیقی ب��ه بررس��ی اق��دام پ��ژوهی در ی��ادگیری زب��ان2010همک��ارانش )

،دو دهه گذشته طولپرداخته اند. در این پژوهش نویسندگان اعتقاد دارند که در و دوم آم��وزش زب��ان ه��ای کالس در به طور فزاین��ده ای محب��وب اقدامپژوهش ب��رای بس��یار ارزش��مند می تواند یک راه اقدام پژوهی تبدیل شده است. خارجی

را خ��ود بیشتری از درک آوردن دست به و معلمان تدریس مهارت های گسترش این مقال��ه ب��ا. دانش آم��وزان خ��ود را و کالس های درس خود معلمان، عنوان به

و زبان ه��ای خ��ارجی در آموزش عمل پژوهش استفاده از منطق به ارائه تمرکز ( پیرامون چالش��های اق��دام2012)26. همچنین نتایج تحقیق اسکیدوون است دوم

پژوهی در ساختار موسس��ات ام��وزش ع��الی نش��ان می ده��د ک��ه س��ازمانها می توانن��د فرص��تهاو امکان��ات الزم را ب��رای تحقیق��ات اق��دام پ��ژوهی و نیازمن��دیهای

26 Scidvoon

84

محق�ق در م��ورد موان��ع76محققان فراهم اورن��د. در تحقی��ق اس��کیدوون تع�داد اقدام پژوهی در ساختار نظام اموزش عالی انگلستان مورد تحقیق قرار گرفتند. ابزار گرداوریاطالعات در این تحقیق پرسش�نامه محق��ق س��اخته ب�ود . نت��ایج این تحقیق نشان داد که محققان از تنگاناهای سازمانی برای انجام تحقیقات اق��دام

پژوهی گله مند بودندو و کمتر رضایت داشتند.

بین موان��ع شخص��ی و ویژگیه��ای ف��ردیفرضیه دوم این پژوهش در م��ورد اینک��ه معلمان و اقدام پژوهی انان رابطه معنادار وجود دارد.، مورد ازمون قرارگرفت

( همخ��وانی و همس��ویی1387و تایید گردید. این یافته با نتایج تحقی��ق ش��هرکی ) دارد. شهرکی در تحقیق خود پیرامون عوامل موثر بر انج��ام تحقیق��ات ک��اربردی

طبیعی است که شناخت مشکالت هم تنهادر اموزش و پرورش معتقد است که از طری��ق تحقیق��ات علمی و منس��جم امک��ان پ��ذیر اس��ت .یکی از علت ه��ای پیشرفت جوامع صنعتی و پیشرفته ، توجه به تحقیقات و ارزش دادن به محققان و پژوهشگران است . زیرا جهان پیشرفته کامالً و به طور مشخص می دان��د ک��ه آیندة روشن بس��تگی کام��ل ب��ه پ��ژوهش و تحقی��ق ام��روز دارد ، از این رو ب��رای تحقیقات سرمایه گذاری ه�ای کالن می کنن��د . ب��ه ط��وری ک��ه از ی��ک س��و ب��رای انج��ام تحقیق��ات در می��ان کش��ورهای پیش��رفته جه��ان رق��ابت و مس��ابقة بس��یار شدیدی جریان داردو از ط��رف دیگ��ردر درون همین کش��ورها، بین ش��رکت ه��ا و

در این میان خود معلمان نیزمؤسسات مختلف رقابت خردکننده ای وجود دارد . می بایستی از عالقه و انگیزه الزم برای انجام تحقیقات و پژوهش های کاربردی

برخوردار باشند.

بین موان��ع اج��رایی و اق��دام پ��ژوهیفرضیه س��وم این پ��ژوهش در م��ورد اینک��ه معلمان رابطه معنادار وجود دارد ، مورد ازمون قرارگ��رفت و تایی��د گردی��د. این

( همخ��وانی و همس��ویی دارد. ش��عبانی در1386یافته با نتایج تحقی��ق ش��عبانی ) پزوهش خود به این نتیجه رسیده است که محقق��ان در اج��رای ط��رح ه��ای خ��ود می بایستی از ازادی الزم عمل برخوردار باش��ند و بتوانن��د جس��ورانه و ص��ادقانه نتایج تحقیق خود را افشا نماین��د. ب�دون تردی��د هرگون�ه اعم��ال فش�ار و در تنگن��ا قرار دادن محققان می تواند موجب انتشار نتایج غیر واق��ع بینان��ه در انه��ا گ��ردد. موانع اجرایی اجازه نمی دهد که محق��ق ق��دمهای علمی خ��ود را ب��ه خ��وبی طی نماید و همین موضوع سبب به تاخیر افتادن انجام تحقیقات اقدام پژوهی شده و سبب می گردد که در شرایط مقتضی نتایج مورد انتظار به صورت کاربردی بیان

( همخ��وانی2011این یافته همچنین با تحقیق ریتا هادویک و همکارانش )نگردد. ( در تحقیقی ب��ه بررس��ی ت��اثیر2011و انطباق دارد. ریتا هادویک و همکارانش )

ب��ه بررس��یروش اقدام پژوهی بر ترویج تفکر انتقادی پرداخته اند. این مطالع��ه می پ��ردازد .و معلم��ان می��ان در تفک��ر انتق��ادی در ت��رویج اق��دام پ��ژوهی نقش

برای جم��ع بررسی شده است. سطح متوسط های برنامه طول سال درگیر در و پیگ��یری س��خنرانیها،، اس��ناد نهایی مشترک، مباحث از ها اوری اطالعات وداده

اق��دام انج��ام نش��ان داد که استفاده شده است. نت��ایج این تحقی��ق نظر سنجی پژوهی می تواند وسیله و روشی مناسب برای دریافت انتقاد از روش ت��دریس و تغییرات مورد نیاز باشد. همچنین نت��ایج این تحقی��ق نش��ان داد ک��ه در اث��ر اق��دام

85

پژوهی می توان از طریق ی��ادگیری مش�ارکتی نت��ایج مثبت ت�ر و به�تری را ب��رایتدریس رقم زد.

بین موان��ع ق��انونی و اق��دام پ��ژوهیفرضیه چهارم این پ��ژوهش در م��ورد اینک��ه معلمان رابطه معنادار وجود دارد ، مورد ازمون قرارگ��رفت و تایی��د گردی��د. این

( همخ��وانی و همس��ویی دارد.1377یافته با نتایج تحقیق رئ��وف و محس��ن پ��ور ) رئوف و محسن پور اعتقاددارند که قوانین تسهیل شده می تواند اق��دام پ��ژوهی را در میان معلمان بهبود بخشیده و موجب افزایش انگیزش انه��ا گردن��د. در این میان سهم قوانینی که مانعداز اجرای مناسب اقدام پژوهی می گردن��د بیش��تر از قوانین مناسب و حمایتگر می باشد. متاسفانه به نظر می رسد در سالهای اخیر اغلب قوانین در راستای حمایت از فرهنگ پژوهش و پژوهشگران می باش��د ام��ا عمال این قوانین راه را برای اجرای تحقیق��ات اق��دام پ��ژوهی س��خت ت��ر نم��وده

به نظر می رسد که موانع قانونی عامل بس��یار ت��اثیر گ��ذاری در اج��رایاست. موفق یا ناموفق تحقیقات مبتنی بر اقدام پژوهی به شمار می روند.

بین موانع روش شناسی و اقدامفرضیه پنجم این پژوهش در مورد اینکه پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد ، مورد ازمون قرارگرفت و تایید

( همخوانی و همسویی دارد.2003گردید. این یافته با نتایج تحقیق بوستون ) بوستون معتقد است که اغلب معلمان از فنون و مهارتهای مربوط به انجام

تحقیقات اقدام پژوهی کمتر اطالع دارند و به نوعی تحقیقات اقدام پژوهی برای معلمان کمتر شناخته شده هستند و عمدتا معلمان به روش های انجام

تحقیقات به شیوه سنتی عادت دارند و کمتر پژوهش های اقدام پژوهی و فواید و سودمندی های انها برای انها اشکار شده است. همچنین این یافته با نتایج

تحقیق ( انطب��اق دارد. انه��ا معتقدن��د ک��ه ام��وزش2010پرامال کریش و همک��ارانش )

زبان ازطریق ی��ادگیری و ب��ه روش اق��دام پ��ژوهی منیازمن��د فراگ��یری این روشتوسط معلمان می باشد.

- محدودیتهای تحقیق:5-2 ابزار گرداوری اطالعات در این تحقیق پرسشنامه های محقق-1

ساخته بود، حال انکه اگر تحقیقات دیگری با پرسشنامه های متفاوت انجام شود امکان به دست اوردن نتایج متفاوت وجود

دارد.

86

جامعه اماری این تحقیق را معلمان مرد و زن شهرستان-2 پاکدشت ورامین تشکیل می دهد. به نظر می رسد در صورت

تغییر جامعه اماری ، نتایج متفاوتی به دست اید.

تحقیق حاضر در بین معلمان مقطع ابتدایی انجام شده است-3 و به نظر می رسد در صورتی که تحقیق حاضر در جامعه

اماری دیگر و در مقطعی دیگر انجام پذیرد ، نتایج دیگری بهدست اید.

نفر از معلمان انجام182نمونه اماری این تحقیق برروی -4 شده است و این امکان دارد که با افزایش یا کاهش حجم

نمونه در سایر تحقیقات ، نتایج متفاوتی به دست اید و لذا بایستی در تعمیم دادن نتایج این تحقیق با احتیاط اقدام

نمود.

- پیشنهادات کاربردی تحقیق:5-3

بین موانعباتوجه به اینکه نتایج این تحقیق نشان داد که-1 سازمانی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دار ، لذا

پیشنهاد می گردد که اداره کل اموزش و پرورش شهرستان سازمانی اقدام نماید.پاکدشت به برطرف سازی موانع

بین موانع باتوجه به اینکه نتایج این تحقیق نشان داد -2 شخصی و ویژگیهای فردی معلمان و اقدام پژوهی انان رابطه

پیشنهاد می گردد تا انگیزش الزم بینمعنادار وجود دارد ، معلمان از طریق در نظر گرفتن جوایز مادی و معنوی

برای جلب معلمان به انجام تحقیق اقدام پژوهی به عملاید.

پیشنهاد می گردد تا همه ساله جشنواره انتخاب بهترین-3 تحقیقات مبتنی بر اقدام پژوهی توسط معلمان در این

شهرستان به عمل اید تا معلمان انگیزه الزم را برایاقدام پژوهی به دست اورند.

، بین موانعباتوجه به اینکه نتایج این تحقیق نشان داد -4 اجرایی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد لذا

پیشنهاد می گردد تا مدیران ضمن شناسایی موانع اجرایی انجام

87

، اقدام الزم را برای برطرفتحقیقات مبتنی بر اقدام پژوهی سازی این موانع و تسهیل انجام پژوهش فراهم اورند.

، بین موانعباتوجه به اینکه نتایج این تحقیق نشان داد -5 قانونی و اقدام پژوهی معلمان رابطه معنادار وجود دارد لذا پیشنهاد می گردد تا مهمترین موانع قانونی اقدام پزوهی در

مدارس مشخص و شناسایی شده تا بتوان برای رفع انها تدابیرموثر و کارامدی اندیشید.

پیشنهاد می شود به منظور افزایش تحقیقات مبتنی بر-6 اقدام پژوهی بین معلمان دوره های اموزش روش تحقیق با تاکید بر روش اقدام پژوهی و روش های

تحقیق کیفی به انها اموزش داده شود.

پیشنهاد می شود در ادارات اموزش و پرورش-7 کارشناسان پژوهش مستقر تا معلمان بتوانند سواالت و

ابهامات احتمالی را پیرامون روش های تحقیق اقدامپژوهی خود مطرح نمایند و بر طرف سازند.

پیشنهاد می شود تا از طریق نظام پیشنهادات به-8 بررسی مهمترین چالشها و نیازهای مدارس پرداخته تا

از طریق اقدام پژوهی امکان انجام تحقیقات کابردیفراهم اید.

-پیشنهادات برای تحقیقات اتی:5-4

پیشنهاد می شود در پژوهشی مستقل به بررسی-1 اثربخشی اموزش فناوری اطالعات در افزایش و بهینه

سازی تحقیقات معلمان در مقاطع مختلفو با تاکید براقدام پژوهی پرداخته شود.

پیشنهاد می شود که در تحقیقی جداگانه به بررسی و نیاز-2 سنجی روش تحقیق و موضوعات مورد عالقه مدیران و

معلمان مدارس پرداخته شود.

88

پیشنهاد می شود که در پژوهشی به بررسی میزان-3 استفاده از تحقیقات اقدام پژوهی انجام شده توسط

معلمان در برطرف سازی مشکالت پرداخته شود.

پیشنهاد می شود در پژوهشی به بررسی بانک اطالعات-4 موضوعات و چالشهای سیستم های اموزش و پرورش که با

استفاده از اقدام پژوهی می توان به انها پرداخت اقدامشود.

-مشکالت تحقیق:5-5

در انجام این تحقیق برخی مشکالت وجود داشت که عبارتند از:

عدم همکاری برخی مدیران مدارس برای هماهنگی و-1 توزیع پرسشنامه ها که زمان انجام تحقیق را طوالنی می

نمود.

عدم همکاری برخی معلمان در تکمیل پرسشنامه ها و-2نداشتن انگیزه جدی برای پرکردن پرسشنامه های تحقیق

طوالنی بودن زمان پاسخگویی به سواالت از جمله-3مشکالت دیگر این تحقیق می باشد.

پراکندگی جغرافیایی مدارس ابتدایی شهر ستان پاکدشت-4 که زمان دسترسی و توزیع و تکمیل پرسشنامه ها را

طوالنی می نمود.

89

فارسی : منابع

( پژوهش حين1381امام جمعه ،محمد رضا و محمود سعيدي رضواني .)- عمل رويكردي نو در آموزش ضمن خدمت معلمان .تهران : فصلنامه

.1382 بهار 1 و شماره 81 زمستان 4تعليم و تربيت شماره ( قواعد و استانداردهای اجرای طرح های اقدام1390بهرامیان ، رضا )-

پژوهی در مدارس ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اموزشی ،دانشگاه ازاداسالمی واحد تهران مرکزی.

.اقدام پژوهي و كاربرد آن در تعليم و تربيت ،1382 بازرگان .عباس . - .تهران : وزارت آموزش و36و35فصلنامه ي تعليم و تربيت ، شماره

پرورش . ( سنت تحقيقات آموزشي و توسعه برنامه ي درسي1387 بيشاب ، آلن ) -

رياضي . ترجمه زهرا گويا . مجله رشد آموزش رياضي ، شماره ،بهار .51

پژوهش در آموزش »مجموعه،( 1377رؤوف، علي و محسن پور، بهرام )- - واحد انتشارات پژوهشكده تعليم و تربيت وزارت آموزش وها«مقاله

پرورش. تهران. ، نشر روش تحقيق در روانشناسي و علوم تربيتي،( 1375دالور ، علي )-

ويرايش، تهران. (، فرآيند تدريس »تجزيه و تحليل روان شناختي1373سجادي، سيد مهدي )-

تهران.،و عملي فرآيند تدريس« انتشارات تربيت (، روشهاي تحقيق و چگونگي1375سيف نراقي، مريم و نادري، عزت اله )-

ارزشيابي آن در علوم انساني با تأكيد بر علوم تربيتي، دفتر تحقيقات وانتشارات بدر، تهران.

90

ها و(، مهارته�اي آموزش��ي و پرورش��ي، )روش��1376شعباني، حس��ن )- انتشارات سمت، تهران.فنون تدريس(،

ها و فن��ون ت��دريس، متن كوت��اه،(،كليات روش1380صفوي، امان اله )-، انتشارات معاصر، تهران.همراه با الگوهاي جديد تدريس

( تاريخچه ي تحقيق عمل و كاربرد آن در آموزش .1382 گويا ،زهرا ،) - فصلنامه تعليم و تربيت . تهران : پژوهشكده ي تعليم وتربيت شماره

36. ( . روايت معلمان . مجله رشد1387 گويا ، زهرا و ابارشي ، مريم . ) -

. 1387 زمستان 54آموزش رياضي ، شماره ( انچه در باره اقدام پژوهی باید بدانیم ، جزوه1388علوی ، مریم )-

اموزشی منتشر نشده ، ادره اموزش و پرورش شهرستان کرج (.آشنايي با مفهوم هدف ها و روش تحقيق1389 قاسمي پويا ، اقبال ، ) -

برنامه معلم پژوهنده ، پژوهشنامه ي آموزش و پرورش . تهران : . 4پژوهشكده ي تعليم و تربيت ، تك نگاشت شماره

(.معلم پژوهنده كيست ؟ پژوهش در عمل1389 قاسمي پويا ، اقبال ، ) - - پژوهشكده تعليم و24چيست ؟تهران : پژوهش نامه آموزشي شماره

تربيت . ( .راهنماي علمي پژوهش در عمل ، تهران :1380 قاسمي پويا ، اقبال ) -

پژوهشكده ي تعليم و تربيت . ( . جايگاه پژوهش در آموزش و پرورش.1389 مهر محمدي ، محمود ) -

. 6اصفهان :فصل نامه آموزشي ، پژوهشي و تربيتي آموزه شماره ( ، جستارهايي در پژوهش در آموزش و1389مهر محمدي ، محمود )-

پرورش .تهران : پژوهشكده ي تعليم و تربيت ( اصول و روشهاي آمار، جلد اول، انتشارات1374نصفت، مرتضي )-

دانشگاه تهران.

91

خارجي منابع

References

Burns, A. (1999). Collaborative action research for English language teachers. Cambridge University Press.

Clarke, D. & Hollingsworth, H. (2002). Elaborating a model of teacher professional growth. Teaching and Teacher Education, 18 (8), 947-967.Cochran-Smith, M., & Lytle, S. (1993). Inside outside: Teacher research and knowledge. New York: Teachers College Press.Cochran-Smith, M., & Lytle, S. (1999). Relationships of knowledge and practice: Teacher learning in communities. In A. Iran-Njad, &P. D.Pearson (Eds.), Review of research in education, Vol. 24 (pp. 249-305). Washington, Dc: American Educational Research Association.Darling-Hammond, L. (2006). Powerful teacher education: Lessons from exemplary programs. San Francisco, CA: Jossey-Bass.Elliot, C.B. & Langlois J.C. (2002). Successful method travels fast. Journal of Staff Development, 23(2), 40-43.

Hansen, J. M., & Wentworth, N. (2002). Rediscovering ourselves and why we teach. The High School Journal, 85(4), 16-22.

Hendricks, C. (2006). Improving schools through action research: A comprehensive guide for educators. Pearson.Johnson, A. P. (2005). A short guide to action research (2nd ed.). Boston: Allyn and Bacon.Koshy, V. (2005). Action research for improving practice: A practical guide. London: Paul Chapman Publishing.Larsen-Freeman, D. (2000). Techniques and principles in language teaching. Oxford, UK: Oxford University Press.Lave, J., & Wenger, E. (1991). Situated Learning: Legitimate peripheral participation. New York, NY: Cambridge University Press.Lieberman, A., & Miller, L. (2001). Teachers caught in the action: Profession development that matters. New York: Teachers College Press.Levin, M. (1999). Action research paradigms. In D.J. Greenwood (Ed.), Action research: From practice to writing in an international action

92

research development program (pp. 25-37). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.

McNiff, J., & Whitehead, J. (2006). All you need to know about action research. London: Sage Publication.Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded from case study research in education.San Francisco: Jossey-Bass Publishers.

Mertler, C. A. (2006). Action research: teachers as researchers in the classroom. Thousand Oaks: Sage Publications.Mile, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.Mills, G. E. (2007). Action research: A guide for the teacher researcher. Pearson.Moran, M. J. (2007). Collaborative action research and project work: Promising practices for developing collaborative inquiry among earlychildhood preservice teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 418-431.Noffke, S. (1994). Action research: toward the next generation. Educational Action Research, 2(1), 9-18.Richards, J. C. (2006). Communicative language teaching today. Cambridge University Press.

Ruddck, J. (1988). Changing the world of the classroom by understanding it: A review of some aspects of the work of Lawrence Stenhouse.Journal of Curriculum and Supervision, 4, 30-42.Scidvoon,G(2012) Chalengies of Action Research In HighEducation systems In England,World of Qaulity Research,Vol5,No 14pp:219-224.

Shank, M .J. (2006). Teacher storytelling: A means for creating and learning within collaborative space. Teaching and Teacher Education, 22,711-721.Snow-Gerono, J. L. (2005). Professional development in a culture of inquiry: PDS teachers identify the benefits of professional learningcommunities. Teaching and Teacher Education, 21, 241-256.Stark, S. (2006). Using action learning for professional development. Educational Action Research, 14(1), 23-43.Stenhouse, L. (1981). What counts as research? British Journal of Educational Studies, 29, 103-122.Stenhouse, L. (1985). Research as a basis for teaching. London: Heinemann.Stringer, E. T. (2007). Action research (3rd ed.). San Francisco, CA: Sage Publications.Tabachnick, B. R., & Zeichner, K. (1991). Issues and practices in inquiry-oriented teacher education. London: Falmer Press.

93

Yin, R. (1994). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks, CA: Sage.Wallace, M. J. (1998). Action research for language teachers.Cambridge University Press.Wray, S. (2007). Teaching portfolios, community, and pre-service teachers’ professional development. Teaching and Teacher’s Education, 23(7),1139-1152.Zeichner, K. (1993) Connecting genuine teacher development to the struggle for

social justice. Journal of Education for Teaching, 19(1), 5-20

ضمایم و پیوست

94

نحوه محاسبه پايائي پرسشنامه توسط ضريب آلفاي كرونباخپیوست:

******Method 1 (space saver) will be used for this analysis******

_

R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)

Item-total Statistics

Scale Scale Corrected

Mean Variance Item- Alpha

if Item if Item Total if Item

Deleted Deleted Correlation Deleted

A1 114.0000 77.1250 .3012 .7646

A2 115.8824 84.9853 -.2317 .7884

A3 114.6471 73.2426 .4618 .7553

A4 114.8235 74.2794 .5034 .7547

A5 115.1176 76.8603 .2591 .7670

A6 114.1176 78.1103 .3126 .7646

B7 115.9412 81.1838 .0410 .7751

95

B8 115.8235 77.5294 .3085 .7644

B9 114.8235 81.4044 .0282 .7752

B10 115.6471 73.2426 .5012 .7535

B11 115.1176 74.9853 .5930 .7537

B12 116.5294 77.2647 .3492 .7628

C13 116.4118 79.0074 .2606 .7667

C14 116.7059 77.8456 .4712 .7612

C15 116.4706 76.3897 .4246 .7597

C16 115.2353 79.1912 .1902 .7694

C17 114.1176 78.9853 .2362 .7675

C18 115.5294 77.2647 .4127 .7611

D19 114.0588 82.0588 -.0293 .7780

D20 114.1176 79.6103 .1820 .7695

D21 115.7647 81.6912 .0018 .7765

D22 114.9412 75.8088 .4238 .7590

D23 114.8824 78.9853 .2064 .7687

D24 115.3529 77.7426 .3282 .7638

E25 114.2353 83.1912 -.1217 .7802

E26 115.2444 74.8448 .5445 .7523

E27 114.1489 78.1818 .3167 .7633

E28 114.1234 78.9718 .2388 .7666

E29 115.5119 77.2666 .4193 .7676

E30 114.0993 82.0399 -.0212 .7770

Reliability Coefficients

N of Cases = 30.0 N of Items = 30

Alpha =.8516

96

بسمه تعالي

پاسخگوي گرامي،

پرسشنامه اي كه پيش روي شما قرار دارد يك تحقيق دانشگاهي برایبررسی موانع اقدام پژوهی از دیدگاه معلمان مرد و زن مقطع ابتدایی شهرستان

است.پاکدشت ضمن تشكر از دقت و زماني كه صرف پاسخ دادن به سواالت اين پرسشنامهمي نماييد ، خواهشمند است سواالت را مطالعه و با دقت به آنها پاسخ دهيد.

شايان ذكر مي باشد كه نيازي به ذكر نام و نام خانوادگي شما نيست و كليهمشخصات شما نزد محقق محرمانه باقي مي ماند .

97

بررسی موانع اقدام پژوهی از دیدگاه معلمان مرد وزن مقطع ابتدایی شهرستان پاكدشت

اگر تمايل داريد نسخه اي از نتايج تحقيق در اختيار شما قرار گيرد لطفا" ايميلخود را ذكر نماييد:

...........................................@...............................................................

منصوری–با تشكر

دانشجوي كارشناسي ارشد

الف ( مشخصات پاسخ دهنده

زن □جنسيت : مرد □

سن شما : ............. سال: تحصيالت شما

ساير□ دكترا □ كارشناسي ارشد □ كارشناسي □ كارداني □ ديپلم لطفا" نام ببريد..............□موارد

سابقه كار شما به عنوان معلم : ............... سال................................................ :رشته تحصیلی شمامطلقه□ همسر فوت شده □ متاهل □وضعیت تاهل: مجرد □

خير□ایا تاکنون قادر به انجام تحقیق از نوع اقدام پژوهی بوده اید ؟ بلي □

در صورتيكه پاسخ شما مثبت است نوع و مکان آنرا مشخص سازيد . عنوان پژوهش :............................. ..........................................................

.............در ....................: ميزان آشنايي شما با روش شناسی اقدام پژوهی

□ زياد □ تاحدودي □ كم □ خيلي كم

□خيلي زياد

98

99

ب( سواالت اصلي تحقيق پاسخگوي گرامي در ادامه تعدادي سوال پیرامون موانع اقدام پژوهی معلمان مطرح

شده است، لطفا" آنها را مطالعه نموده و نظر خود را در مستطيل مقابل مرقومفرماييد :

رديف گويه

) تا چه حدودي ( خیلیزیاد

متوسزیادط

خیلیکمکم

مدارس هماهنگی الزم را برای اجرای تحقیقات1اقدام پژوهی دارند.

برای اجرای تحقیقات اقدام پژوهی مقررات دست2و پاگیر اداری وجود دارد

مقررات وضوابط مشخصی برای اجرای تحقیقات3اقدام پژوهی وجود دارد.

مدیران مدارس به طور سلیقه ای به تحقیقات4اقدام پژوهی می نگرند.

قوانین و مقررات حمایت الزم را از پژوهشگران5در تحقیقات اقدام پژوهی به عمل می اورند.

ادارات اموزش و پرورش ، مقررات مربوط به6 تحقیقات اقدام پژوهی را به معلمان اطالع رسانی

می کنند. تحقیقات اقدام پژوهی برای مسئوالن اموزش و7

پرورش شناخته شده می باشد. مدیران اجرایی تمایلبه انجام تحقیقات اقدام8

پژوهی دارند. محققان از آزادی عمل در انتخاب موضوعات9

اقدام پژوهی برخوردارند. در اجرای تحقیقات اقدام پژوهی ، سازمانها10

آموزشهاي الزم را به معلمان ارایه می دهند. در اجرای تحقیقات اقدام پژوهی رابطه گرایی بر11

ضابطه مندی ترجیح داده می شود. مدیران مدارس نسبت به انعکاس مشکالت دانش12

اموزان و مدرسه از طریق تحقیقات اقدام پژوهینگرش مثبت دارند.

معلمان اموزش های الزم را برای انجام تحقیقات13اقدام پژوهی دیده اند.

معلمان با اصول و قواعد روش تحقیق مبتنی بر14اقدام پزوهی آشنایی دارند.

پیش امده معلمان از طریق تحقیقات اقدام پژوهی15موفق به انعکاس مشکالت مدرسه شده باشند.

معلمان با روش تجزیه و تحلیل اماری در اقدام16پژوهی آشنایی دارند.

مراحل و گامهای اجرای اقدام پژوهی توسط17معلمان رعایت می شود.

100

معلمان می توانند با اطالع از روش های اقدام18 پژوهی به یافتن مسایل و مشکالت شایع در

مدرسه بپردازند. معلمان از انگیزش الزم برای انجام تحقیقات اقدام19

پژوهی برخوردار می باشند. به دلیل دشواری انجام تحقیقات اقدام پژوهی ،20

معلمان تمایل به اجرای آن دارند. زمان بر بودن اجرای تحقیقات اقدام پژوهی ،21

معلمان را دلسرد می سازد.

معلمان تمایل به تحلیل مشکالت و مسایل از22طریق اقدام پژوهی دارند.

معلمان امیدوار هستند ازطریق انجام تحقیقات23اقدام پژوهی ، مشکالت اموزشی حل گردد.

زمان و وقت الزم برای انجام تحقیقات اقدام24پژوهی به معلمان داده می شود.

بودجه های مورد نیاز برای انجام تحقیقات اقدام25پژوهی در اختیار معلمان قرار می گیرد.

اجرای تحقیقات اقدام پژوهی با محدودیتهای26فرهنگی و ارزشی جامعه مواجه می باشد.

طراحی و اجرای تحقیقات اقدام پژوهی با27موضوعات حساس امکان پذیر می باشد.

اطالع رسانی مناسب برای فراخوانی اجرای28تحقیقات اقدام پژوهی صورت می گیرد.

معلمان وسایل و امکانات الزم را برای اجرای29تحقیقات اقدام پژوهی در اختیار دارند.

معلمان از شرایط و زمان اجرای تحقیقات اقدام30پژوهی به موقع مطلع می شوند.

به نظر شما موانع و مشکالت دیگری که در اجرای اقدام پژوهی ها توسط معلمان وجود داردکدامند ؟ )لطفاً نام برده و تاثیر هریک را ارزش گذاری نمایید(

خیلی-1زیاد

تازیادحدودی

خیلیکمکم

2-

3-

4-

101

102