2018-2027 жылдарға арналған етті мал шаруашылығын …Даму...

1

2018-2027 жылдарға арналған етті мал шаруашылығын дамыту бойынша

ҦЛТТЫҚ БАҒДАРЛАМА

2

АГРАРЛЫҚ ӚНІМДЕРДІҢ ЭКСПОРТЫН ӚСІРУГЕ БАҒЫТТЫЛҒАН 4 БАҒДАРЛАМАЛАРДЫҢ ІШІНДЕ ЕТТІ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЕҢ ҤЛКЕН БАСЫМДЫҚ КӚРСЕТУДЕ

Ӛнім (млн $) Импорт Экспорт Әлеуеті

1 Сиыр еті, тірі ірі қара мал 51 25 1858

2 Дәнді дақылдар, +ӛңдеу 403 1336 648

3 Қой еті, тірі қойлар 540

4 Жемістер, жҥзім және сҥйекті дақылдар

415 11 504

5 Майлы дақылдар 140 285 355

6 Сҥт және сҥт ӛнімдері 270 30 270

7 Ашық топырақта ӛсетін кӛкӛністер 187 5 187

8 Қант 182 182

9 Пішен және жем азықтары 150

10 Қҧс еті 150 13 150

11 Жҧмыртқа және жҧмыртқа ҧнтағы 5 120

12 Жабық топырақта ӛсетін кӛкӛністер 107 0 107

13 Шҧжықтар және ет ӛнімдері 69 1 68

14 Балықтар и аквамәдениет 67 52 67

15 Бҧршақты кӛкӛністер 10 60

15 бағыт бойынша барлығы 2 041 1 773 5 266

Агроөнеркәсіп кешені бойынша барлығы

2 649 1 969 5 415

Әлеуеті жоғары 15 желкенді ӛнімдер тҥрлері

Етті мал шаруашылығы

2,616

Ӛсімдік шаруашылығын әртараптандыру

1,432

Қарқынды бау шаруашылығы

611

Қарқынды мал шаруашылығы

607

Кӛбейту потенциалының сальдосы, млн $

Бағдарлама

3

БАСШЫЛЫҚ ТҤЙІНДЕМЕСІ

Соңғы 7 жылда ет индустриясының іргетасы қаланды. Қазір оның жалпы ҧлттық дамуына қарымды итермелеуші кҥш қажет:

• Қазақстанда ет саласында табысқа жетудің негізгі факторлары бар: жайылым жерлер, суармалы егістік жерлер, жҧмыс кҥші және кӛшпенділер тарихы

• Кейбір Таяу Шығыс және Азия мемлекеттері (Қытай, Иран, Сауд Арабиясы, Вьетнам) сиыр және қозы етінің импортын тҧрақты ӛсіріп келетін жоғары қызығарлықтай экспорттық нарықтар болып табылады

• Канада және Уругвайдың ҥлгілері елімізде экспортқа бағытталған ет ӛндірісін қысқа мерзімде дамытуға болатынын кӛрсетеді

Біз ет саласында табысқа жетудің және оны «Қазақстанда жасалған« бастамасының фирмалық таңбасына айналдыру жолын білеміз

• Қосымша қҧн икемдігі тӛмен ӛндіріс бағасы және бәсекелестікте (холдингтік ҥлгіден айырмасы) негізделген

• Саланың негізгі элементі 100-200 ірі қара мал /600 қой бастары бар 100 мың отбасылық фермалар болады

• Бастапқы талдау ферма иелеріне жҧмсалатын шығындар бойынша елеулі артықшылықтар және қолайлы экономикалық кӛрсеткіштер бар екенін кӛрсетті

Бағдарлама экономикаға әсерлі пайда көрсетеді:

• 2027 жылға 500 000 жаңа жҧмыс орындары қҧрылады

• 2027 жылға сиыр және қой етінен экспорттық пайда $2,5 млрд қҧрайды (мал басының теңгерімдік қҧны $5 млрд-қа ӛседі)

• Әл-ауқаттың жақсаруы: саладағы еңбек ӛнімділігі бір қызметші басына жыл сайын 8 000$-дан асады

• Ауылдық жерде адам капиталын дамыту

• Еліміздегі басқа салаларға кӛп дҥркін әсер және отандық қамтуды ӛсіру (машина жасау, суармалау, жаңғыртылатын энергия кӛздері)

Идея дайын — бар жақтан келісім және бірлескен әрекет қажет

4

СЫРТҚЫ СЕРІКТЕСТЕР СИЫР ЖӘНЕ ҚОЗЫ ЕТІН ӚНДІРУ ЖӘНЕ ӚҢДЕУ БОЙЫНША ҚАЗАҚСТАННЫҢ БАСЫМДЫЛЫҒЫ ТУРАЛЫ АЙТУДА

Даму факторы ретінде Қазақстан ҥшін ет ӛндірісін арттыру жоспары негізделген. Жанама оң әсері – ауыл шаруашылық, экспорт, жҧмыс орындарын ашу және ӛнімділік салаларында қосымша қҧнның ӛсуі. Елдегі жайылым жерлердің кең қолжетімділігін және салыстырмалы тӛмен бағасын ескере отырып, мал шаруашылығын дамыту – бҧл жақсы идея 2016 жылы BCG 34 ауылшаруашылық секторлардағы инвестициялық мҥмкіншіліктердің ауқымды талдауын ӛткізді. Қазақстанның айтарлықтай артықшылығы бар 4 басымды секторының біреуі болып сиыр етінің өндірісі аталды.

Ынтымақтастық және 2018 жылдан бастап жылына 240 000 ірі қара мал басын экспорттау туралы меморандумға қол қойылды Eurasia холдингімен бірігіп Аягӛзде, ШҚО, жылына 4 млн. ҧсақ қара мал басқа арналған ет комбинатының қҧрылысын бастадық RIFA (Қытай) компаниясы Қазақстанда 4 жыл жҧмыс істеп келеді, АХҚО арқылы сиыр және қозы етін ӛндіруіне инвестициялар мҥмкіндіктерін қарастыруда Алматы қ. жылына 120 000 ірі қара мал басына арналған ет комбинатының қҧрылысы

Халықаралық сарапшылар Ет саласындағы инвесторлар

5

Неліктен ет өндірісі?

Бағдарлама туралы Жем азықтарымен қамтамасыз ету және жер суландыру Өтім нарықтары Бағдарламаның артықшылықтары Келесі қадамдар

6

АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ӚНІМГЕ СҦРАНЫСТЫҢ АРТУЫ ДУНИЕ ЖҤЗІНДЕГІ ЖАҢА АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ ЖЕРЛЕРДІ ПАЙДАЛАНУДЫ ҚАЖЕТ ЕТЕДІ

Ағымдағы беталыс сақталған жағдайда ауылшаруашылық ӛнімдердің тҧтынуы 2030 жылға 1,3 есе кӛбейеді

… бҧл ӛз кезегінде ауылшаруашылық жер қорының тапшылығына байланысты ҥлкен қиыншылықтарды туғызады

X1,3

2030

3,607

2013

2,759

428320

x1,3

2030 2013

x1,4

2030

1,620

2013

1,169

Астық тҧқымдастар, млн т

Ет, млн т

Кӛкӛністер, млн т

• 1980‒2010 жылдары жер қорының тапшылығы тыңайтқыштар және пестицидтарды қолдануын ҧлғайту арқылы орны толтырылды

• Ауылшыруашылық жерлердің жалпы кӛлемі Еуропа және Солтҥстік Америкадан Азия және Африкаға кӛшірудің есебінен баяу ӛсті

• Ауылшыруашылық жерлердің кейінгі кеңейтуі кӛптеген елдерде шектелген

Бос ауылшаруашылық жерлердің болуы

Қазақстанға әлемдік нарықта айқын басымдылық береді

7

НАҚТЫ МҤМКІНДІК: СИЫР ЖӘНЕ ҚОЗЫ ЕТІ — ҚАЗАҚСТАННЫҢ БӘСЕКЕЛІК АРТЫҚШЫЛЫҒЫ

Табиғи жайылымдар

Саланың табысты болуының негізгі факторлары Қазақстанның артықшылықтары

әлемде жайылымдылық жер кӛлемі бойынша 5 орында 30% қазіргі кезде қолданылуда

✓

✓

✓

✓

Жайылымды суландыру

Ауылшаруашылық дақылдарды суармалау

Жҧмыс кҥші халықтың 45% ауылдық жерде тҧрады 2.5 млн — жҧмыссыз немесе ӛзін-ӛзі жҧмыспен қамтығандар

110 млн га жайылымдар жер асты және жерҥсті суларымен қамтамасыз етілген

ӛзен және қар суынан алынатын 11 км3 қосымша 2 млн га жерді суаруға қолдануға болады

5 жылда жайылымды суландыру бағдарламасы бойынша 6 млн га қҧдықтар және сорғыштармен қамтамасыз етілген

8

БҤГІНДЕ: 2017 ЖЫЛДАН БАСТАП ҚАЗАҚСТАН СИЫР ЖӘНЕ ҚОЗЫ ЕТІМЕН ӚЗІН-ӚЗІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТТІ

Бҥгінде Қазақстан сиыр және қозы етімен ӛзін-ӛзі қамтамасыз етті

Алайда экспорттық кӛрсеткіші тӛменде …

Сиыр еті

Қозы еті

451386

466436

2007 2017

… себебі — бірқатар тежеулер

152

123

151124

2017 2007

Ӛндіру Қолданыс

Ӛндіру және қолданыс, мың т

Экспорт, мың т

2.0

0.8

2017 2014

0.0 0.6

2017 2014

• Мал басы санының тӛменділігі тек ішкі нарыққа жеткілікті

• Нарықты ҥзінділеу: мал басы санының 50% астамы ҥй шаруашылығында жиналған

• Нашар тҧқымды малдың тӛмен ӛнімділігі

• Технологиялардың нарыққа тӛмен дендеп енуі

• Азық-тҥліктердің қауіпсіздігін сертификаттау және бақылау бойынша қатал талаптардың болмауы

• Маркетинг және ӛнімді ӛткізу жҥйесінің жетілмеуі

• Жол инфрақҧрылымы және жеткізу жҥйесінің жетілмеуі

• Тҧрақссыз мемлекет саясаты және кҥрделі қаражаттандыру жҥйесі салдарынан саланың тӛмен инвестициялық тартымдылығы

Дереккӛз: Statistics Committee, Ministry of Agriculture

9

ЖАЙЫЛЫМДЫ ЖЕР МОЛШЫЛЫҒЫН ЕСКЕРСЕК, СИЫР ЕТІНІҢ ЭКСПОРТТЫҚ ӘЛЕУЕТІ ЖОҒАРЫ

Аустралия

АҚШ

Бразилия

Қазақстан Аргентина

Парагвай

Канада

Уругвай

Жаңа Зеландия

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Барлық ӛндіріс кӛлеміндегі сиыр етінің экспорттық ҥлесі жайылым гектарына сиыр етінің кӛлеміне қарсы

Сиы

р е

тінің

экспорты

/ Ӛ

ндір

іс

Жайылым гектарына сиыр етінің ӛндірісі, гектардағы кг саны

11 млн т

2-3 млн т

0,4–0,6 млн т

Мақсатты елдер

тобы

11

14

15

109

188

196

251

350

Бразилия

Жаңа Зеландия

Уругвай

Канада

Аргентина

Қазақстан

АҚШ

Аустралия

негізінде сүт өндірісі

Елімізде жайылымды жер кӛлемі, млн га

10

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҤЛГІЛЕР: ЕТТІ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ БОЙЫНША ҚАЗАҚСТАННЫҢ КЕЛЕШЕГІ ЗОР

Табысқа жетудің негізгі факторлары

Азық-тҥлік өнімдер қауіпсіздігін қатаң сертификаттауы

Жоғарғы сапалы сиыр еті: сиыр етінің тҧтасынан шығатын еттің жоғары кӛлемі, әлемдегі ең таңдаулы ірі қара малдың тектік қоры

Таза және экологиялық өндіріс

Малдың шығу тегін және жасын бақылайтын, әлемде беделі жоғары мал сәйкестендіру жҥйесі

National Beef Strategy стратегиясында аталғандай, ҧзақ мерзімдік дамудың негізін ҥкіметтер, ықпалды ҧйымдар және қоғаммен орнатылған тҧрақты қарым-қатынастар болып саналады.

Салыстырмалы

талдау

Өндіргіш жерлердің болуы : байтақ жазықтық жер және топырақтың барабар сапасы мал шаруашылығын дамытуға қолайлы

Ең жаңа технологияларды енгізу: жоғары сапа және қауіпсіздікті қамтамасыз ететін электрондық бақылау

Қатаң ветеринарлық және сертификаттық бақылау: Certified Natural Meat бағдарламасы ӛндірілетін еттің фитосанитарлық, сапа және қоршаған ортаны қорғау стандартына сай болуын қамтамасыз етеді

Сауда таңбасын қалыптастыру: бағалы сауда таңбасын қалыптастыруына халықаралық деңгейде еттің жоғарғы сапасын мойындау және сертификаттаудың қатаң ережелері жағдай жасады

Сиыр етінің экспорты

0

300

600

900

1 200

1 500

1 800

2007 2009 2011 2013 2015

Fresh or chilled meat of bovine animalsFrozen meat of bovine animals

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

2007 2009 2011 2013 2015

млн АҚШ долл.

млн АҚШ долл.

CAGR +14%

CAGR +4%

Дереккӛз: БҦҦ-ның сауда жӛніндегі комиссиясы; БҦҦ-ның азық-тҥлік және ауыл шаруашылық ҧйымы

Уругвай

Канада

15 млн. га 12 млн. ірі қара мал басы

14 млн. га 12 млн. ірі қара мал басы

Жас немесе салқындатылған ірі қара мал еті

Мҧздатылған ірі қара мал еті

11



12

БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ – МАЛ ӚСІРУШІЛЕР КЛАСЫН ҚҦРАУ

Ағымдағы

кӛрсеткіштер

2027 жылға

жоспар

Отбасылық фермалар

20 мың

100 мың

Жҧмыс орны 100 мың.

600 мың

Жайылымдарды қолдану

58 млн га

100 млн га

ҚР-дағы ірі қара мал саны

7 млн

15 млн

ҚР-дағы қой саны

Экспорттық табыс $30 млн

$2,4 млрд

Сиыр & қой еті ӛндірісі

600 мың т

1,1 млн т

Ет комбинаты 14 21

18 млн

30 млн

Еңбек ӛнімділігі 1,000 $/жҧм-ы

8,000 $/жҧм-ы

13

БАҒДАРЛАМА ҤШ КЕЗЕҢДЕ ЕНГІЗІЛЕДІ

Бастапқы кезең

2018 2-ші кезең

2022-2024

3-ші кезең

2025-2027

• Қолданыстағы

фермаларды басым

кҥшейту

• Асыл тҧқымды

қашарларды импорттау

• Ветеринарлық

қатерлерден сақтандыру

• Техника және жабдықтар

шығаруды оқшаулау

• Әр аумақта ҥйретуші

фермаларды қҧру

• Жаңа нарықтарды ашу

• Логистиканы

ҧйымдастыру

• Инвесторларды тарту

• Еңбек ӛнімділігін және

ӛндіріс кӛлемін ӛсіру

• Кооперацияны және

саланың ӛзін-ӛзі реттеуін

дамыту

• Нысаналы экспорттық

нарықтарда жетекшілік

орынға жету:

– ҧлттық ӛнімнің сауда

таңбасын дамыту

– Индустрия ауқымы

есебінен ӛнім

сапасын және

ӛзіндік қҧнын бҧдан

әрі ӛсіру

Фермалар және жер Технология және өндіріс Экспорттағы

жетекшілік

4 трлн

тг

Қазақстан сиыр етін экспорттаушы

елдердің ҥздік 5-ке кіреді

Ауыл шаруашылық ӛнімнің

экспорты 3 есе - 7,3 млрд $ дейін

ӛсіп, еліміздің экспорттық

тауарлардың ҥздік 3-не кіреді

Еңбек ӛнімділігі – етті мал

шаруашылығында жҧмыс істейтін

әр адамға $8 мың

Отандық ӛндіріс саласы ҥшін

кепілді тапсырыс

Қаладағы еңбек нарығындағы

қысымды, әлеуметтік

қарбаластықты тӛмендету

Ауыл тҧрғындарының білім

деңгейін ӛсіру

Жаңа технологиялар мен

автоматтандыруды қолдану

жастар ҥшін мамандықтың

мәртебесін және тартымдылығын

кӛтереді 1. Жайылымдарды суландыруға және пайыздық мӛлшерлемені арзандатуға арналған инвестициялық кӛмекқаржылар ірі қара мал

және ӛнімдер ҥшін мемлекеттік қаржыландырудан кетуді болжайды

Ферма шаруашылығы

саны, мың 33 57 100

Жҧмыс орны саны,

мың 265 385 600

Экспорттан тҥсім,

млн. АҚШ долл. 222 828 1 858

Нысаналы кӛрсеткіштер

20

100

30

2017

1-ші кезең

2018-2021

Стратегияны

бекіту

• Нақты толық

стратегияны әзірлеу,

жемшӛп мӛлшерін

мен жайылымдардың

суланғандығын және

суландыруды қажет

ететін егістік

картасын талдау

• Жайылымдарды

қолдану және оларды

фермерлерге

басымдықпен бӛлу

тиімділігін талдау

• Жеңілдікпен

кредиттеу

14

КЛИМАТ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ЕСКЕРЕ ОТЫРЫП, ЖАҢА ФЕРМАЛАР ЖӘНЕ МАЛ ЖЕМДЕУ АЛАҢДАРДЫҢ ОРНАЛАСУЫ АНЫҚТАЛАДЫ

Петропавл

Ресей

Ресей

Жаңа фермерлер саны

(ет шаруашылығы)

Барлығы

4 млн

80 000

80

Жаңа етті ірі қара мал саны

Жаңа мал шаруашылық

фермалар

Жаңа жемдеу алаңдары

(х20 000 басты)

Жаңа фермерлер саны

(қой шаруашылығы)

Барлығы

12 млн

20,000

3

Жаңа қойлар саны

Жаңа бақшылар саны

Жаңа ӛндіріс зауыттар

Жаңа ӛндіріс зауыттар 4

Орманды-далалық

Далалық

Қҧрғақ далалық

Оңтҥстік сібірлік таулы

Шӛлейт Ортаазиялық таулы

Шӛл

Тауалды шӛл далалық

Субтропикалық шӛлді

Субтропикалық тауалды шӛл

Қызылорда

Қостанай

Астана

Павлодар

Семей Ӛскемен

Алматы

Талдықорған

Карағанды

Тараз

Шымкент

Ақтӛбе

Орал

Атырау

Ақтау

Кӛкшетау

Қырғызстан

Қытай

Өзбекстан

Түрікменстан

3000

3000

3000

3000

3000

6000

6000

1000

1000

16,000

16,000

16,000

3000

500 3000

3000

1000

1000

2000

3000

500

500

500

1000

1000

15

БАҒДАРЛАМА СИЫР ЕТІ ӚНДІРІСІНДЕ БАҒА БЕЛГІЛЕУ ТІЗБЕГІНІҢ БАРЛЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ҚАМТАДЫ

Жоспарлы

сандар

Асыл тҧқымды мал

шаруашылығы Ет комбинаттары

Сипатт

ам

а

Фермерлерді асыл тҧқымды бҧқалармен қамтамасыз ету, барлық сала ҥшін генетиканы жақсарту

Фермерлік

шаруашылықтар

Сиырларды (50-200) жайылымда ҧстау және кҥзде бҧқаларды жемдеу алаңдарға ӛткізу есебінен қымбат емес қашарларды шығару

Мал жемдеу

алаңдар

Жедел бордақылау, астықты етке, тауарлар топтамасына айырбастау, суландыру кезінде кӛңді кәдеге жарату

Ӛндіріс кӛлемінде мал сою, дайын ӛнім ӛндірісі, терең қайта ӛңдеу

Дистрибуция

және маркетинг

Ҥлесте

сте

р

Инвесторлар

(орташа бизнес)

Фермерлер Инвесторлар

(ірі бизнес)





Ӛтім нарықтарға тауарларды жеткізу, қорытынды баға белгілеу

Жеке фермерлік шаруашылықтар (АҚШ, Аустралия, Канада, Уругвай

ҥлгісімен)

Интеграцияланған холдингтік

қҧрылым (Ресей ҥлгісімен)

✗

✓

1. MLA – Meat and Livestock Australia. Ет ӛндірушілер бизнес-ассоциациясы. Негізгі экспорттық нарықтарда Аустралия ӛнімдерін жылжытатын ӛз ӛкілдіктері бар

MLA моделі 1 150 310 20 мың

100 мың

30 100 14 18

16

ФЕРМЕР – ЖАҢА МОДЕЛЬДЕ ЭКОЖҤЙЕНІҢ ОРТАЛЫҚ ТҤЙІНІ

АСЫЛ ТҦҚЫМДЫ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҚТАР - РЕПРОДУКТОРЛАР

БАРЛЫҚ САЛА ҤШІН ГЕНЕТИКАНЫ ЖАҚСАРТУ

ЖЕР БӨЛУ және КРЕДИТТЕУ • ҥздік фермерлерді таңдау

негізінде

МАЛ АЗЫҒЫ ӨНДІРІСІ • 1 млн. га суландыру

ТЕХНИКАМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ • Техника мен жабдықтардың

ӛндірісін оқшаулау

ОҚЫТУ ЖҤЙЕСІ КООПЕРАЦИЯ және ӨЗІН-ӨЗІ РЕТТЕУ

МАЛ ЖЕМДЕУ АЛАҢДАР • Жемді етке айырбастау

ЕТ КОМБИНАТТАРЫ • Ӛндіріс кӛлемінде мал сою

ЕТ ӨНДІРІСІНІҢ БАҚЫЛАНУЫ

ФЕРМЕРЛЕРДІ АСЫЛ ТҦҚЫМДЫ

ӨНДІРУШІЛЕРМЕН (ГЕНЕТИКАМЕН)

ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Фермер

БІЛІМГЕ ҚОЛЖЕТКІЗУ және

КООПЕРАЦИЯ

БИЗНЕСКЕ АРНАЛҒАН РЕСУРСТАР

КЕПІЛДЕНДІРІЛГЕН ӨТКІЗІЛІМ ТІЗБЕГІ

17 17

БАҒДАРЛАМА ФЕРМАНЫҢ ҤЛГІЛІ МОДЕЛІНЕ НЕГІЗДЕЛГЕН

1. Мал жаю

2. Аналық мал басының орнын толтыру

3. Емуден ажырамастан ӛсіру

4. Пішендеме дайындау

5. Сабаны дайындау

6. Мал тӛлді бӛлу

7. Фермада сиыр мен қашарларға жем беру

8. Бӛлінген бҧқаны жемдеу алаңына ӛткізу

9. Буаз сиырларды бағу 2

10.Бҧзаулауға дайындық

Жҧмыстың негізгі тҥрлері Кӛрсеткіштер қаң. ақп. нау. сәу. мам. мау. шіл. там. қыр. қаз. қар. жел. қаң.

×1

×2

немесе

×2

×1

11.Бҧзаулау және мал тӛлін алу

12.Сиырларды тӛсемге дайындау

13.Қашарларды ӛткізуге дайындау

Фермада

қолданылатын

ресурстар

×4

×1

22 млн тнг.

16 000$

Тҥсім

Қызметкердің

еңбек

ӛнімділігі

11 млн тнг.

8 000$

100 бас

200 бас

Мал басы

Шӛп машинасы + жинағыш1

Жемтаратқыш Фиксатор

1. Немесе пішендеме ӛндірушілерінен сатып алу

2. Қысқы ферма елді мекенге жақын немесе ауылдан транспорттық қолжетімділікте орналасу керек

18

Жобаның қаржы параметрі (млн теңге)

50 сиыр табыны ҥшін, жылына

(осы қуатта екі есе ӛсіру мҥмкін) 1 фермаға

ФЕРМЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН МОДЕЛЬ 15 ЖЫЛҒА 4%-ДАН КРЕДИТ, ЖАЙЛАУДЫ СУЛАНДЫРУҒА ЖӘНЕ ЖАЗҒЫ ҤЙГЕ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ КӚМЕКҚАРЖЫСЫ ҚАРАСТЫРЫЛҒАН

11

2,43

8,57

Түсім (*жоспарланған 80% шығыстан есептегенде)

OPEX (105 т пішен, 21 т x арпа, жанар жағармай)

EBITDA

Жем.алаңда бҧқа (жылына 20 бас x 175 мың) 3,50

Қашарлар (жылына 15 бас x 400 мың) 6

Соғымға сиырлар (жылына 5 x 300 мың) 1,50

46,9 CAPEX

50 сиыр 20

Техника және жабдықтар 14,9

Қысқы ферма, ҧңғыма, жайлаудағы ҥй 12

50 сиыр 2 бҧқа

40* қашарлар

20 қашарлар

20 бҧқалар

сатуға

15 қашарлар

сатуға 20

ажыратылған бҧқалар

5 қашарлар ауыстыру

алып тасталған 5 сиырлар

сатуға 5 жарамсыз

сиырлар

Лизинг және кредит (15 жылға, 4%) 2,12

Ірі қара мал үшін кредитті жабу (15 жыл) 1,78

Таза пайда (1 жылда) 4,67

Қаржыландыру кӛзі: • 5 млн теңге бір жолғы кӛмекқаржы су қҧрылыс шығынының 80% және

жазғы ҥйдің 50% ӛтейді • 5,3 млн теңге – су қҧрылысына 20% және жазғы ҥйдің 50% шығынын

тӛлеуге фермердің бір жолғы қаражаты • 38,2 млн теңге — негізгі қҧрал-жабдық пен айналымға кредит, лизинг

19

СӘЛЕМ! МЕНІҢ АТЫМ БЕКЖАН, ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ФЕРМЕР, БАҒДАРЛАМАНЫҢ ҚАТЫСУШЫСЫМЫН

"Мен қазақстандық фермер , ірі қара бас малды ӛсіремін. 47 млн теңгені қҧрайтын ӛз фермамды ашу ҥшін, ӛз қаражатымнан 5,3 млн теңге салдым. Мемлекет маған жерді 49 жыл мерзіміне жалға берді және де ҧңғыма, сорғыш пен жаз ҥй қҧрылысына 5 млн теңге кӛмекқаржы есебінде берді. Қалғанын мен жылына 4% мӛлшерлеме есебінен15 жылға кредит алдым. Бірінші жылы шығын кӛп, ал тҥсім жоқ, ӛйткені болды бҧзаулар енді келесі жылға қарай ӛседі. Екінші жылдан бастап таза пайда 8,6 млн теңгені қҧрады, олардың 3,9 млн кредитті жабуға кетеді. Тҧрмысыма 4,7 млн қалады, ол ақшадан мен жабдықтарымды жаңартамын және отбасымды асыраймын."

20

ҤЛГІЛІ ФЕРМЕРЛІК ШАРУАШЫЛЫҚТЫ ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ МЕХАНИЗМІ

Атауы Бағасы Қаржы Кредит беруші Кепіл Жайлаудағы ҧңғыма 1 500 000

ЖАО1 (АШМ-ның инвестициялық

кӛмекқаржысы2) Қажет емес Су сорғышы 3 000 000

Суды жинақтағыш 500 000

Дербес мобильді тҧрғын ҥй 2 000 000 ЖАО1 (АШҚҚҚ-мен3 агенттік келісім

және басқалар) Сатып алынатын мҥлік Қысқы мерзімге арналған ферма 5 000 000 4 500 000

Ірі қара малға жылжымалы білдек 1 000 000 900 000

Асыл тҧқымды бҧқалар 1 000 000 0 Оператор (маусымға жалға алу) Қажет емес

Асыл тҧқымды қашарлар 20 000 000 18 000 000 ҚазАгро (қарыз)/оператор (тауарлық

кредит) – жҧмыспен қамтылуы

Бағдарламасының қаражаты

Суланған жайлау, мал 1 жылға айналым қаражаты 1 700 000 1 700 000

Трактор (80 ат кҥші) 6 500 000 5 850 000

ҚазАгро (қарыз/лизинг) – ҚазАгро

қаражаты, қосымша қарыз

Сатып алынатын

техника,

«ҚазАгроГарант»

АҚ-ның кепілдігі*

Жемшӛп машинасы 300 000 270 000

Тырнауыш/жемшӛп қопсытқышы 200 000 180 000

Жемшӛп жинағышы 3 000 000 2 700 000

Жемтаратқыш 3 500 000 3 150 000

БАРЛЫҒЫ 48 550 000 37 250 000

*«КазАгроГарант» АҚ-ның кепілдігі тек кредит серіктестігі, ХҚҦ қарыздары арқылы беріледі

1. Жергілікті атқарушы органдар 2. Ауыл шаруашылық министрлігі 3. Ауыл шаруашылықты қаржылай қолдау қоры

теңгемен

21

Жобаның қаржылық параметрлері (млрд теңге)

50 000 сиыры бар 1000 фермерлерге арналған кластер орталығы , жыл сайын айырғаннан соң 20 000 бҧқалар сатып алады

1 жемдеу алаңына

МАЛ ЖЕМДЕУ АЛАҢЫНЫҢ МОДЕЛІНЕ ҦЗАҚ МЕРЗІМДІ ПАЙЫЗЫ ТӚМЕН ҚАРАЖАТТАНДЫРУСЫЗ КРЕДИТІ ҚАРАСТЫРЫЛҒАН

7,7

5,6

2,1

Тҥсім (семірген бҧқалар — 20 000 мың x 385 мың)

Операциялық шығын

EBITDA

4,9 CAPEX

20 000 басқа арналған жемдеу алаңы 2

Жабдықтар, техника және астық қоймасы 2

Суландыру (2500 га)* 0,9

Лизинг және кредит (15 жылға, 4%-дан) 1

Таза пайда (жылына) 1,1

Фермерден бҧқалар (20 мың бас x 175 мың) 3,5

Жем беру, басқару (20 мың бас x 105 мың) 2,1

Қостанай облысындағы 14 000 басқа "Север-Агро« жемдеу алаңы

22

САТЫП АЛУ ОРТАЛЫҚТАРЫ ФЕРМЕРЛЕР ӚНІМДЕРІНЕ СҦРАНЫС ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ

Ет комбинаттары

Асыл тҧқымды мал

және фермерлік

шаруашылықтар

Жемдеу

алаңдары Дистрибуция

және маркетинг

Фермерлер Инвесторлар

(орташа бизнес)





Сипаттама Кҥзде 600 қойды жайылымда ҧстау және жемдеу алаңдарға ӛткізу есебінен қымбат емес қозыларды шығару

Жедел бордақылау, астықты етке, тауарлар топтамасына айырбастау, маусымдықты теңестіру

Ӛндіріс кӛлемінде мал сою, дайын ӛнім ӛндірісі, экспорт

Ӛтім нарықтарға тауарларды жеткізу, қорытынды баға белгілеу

Жоспарлы сандар

1 мың

20 мың

0 10 4 7 MLA моделі 1

Ҥлестестер

1. MLA – Meat and Livestock Australia. Ет ӛндірушілер бизнес-ассоциациясы. Негізгі экспорттық нарықтарда Аустралия ӛнімдерін жылжытатын ӛз ӛкілдіктері бар

23

АНЫҚТАМА: СИЫР ЕТІН ӚНДІРУ БАҒДАРЛАМАСЫН АТҚАРУДЫҢ ТОЛЫҚ ЖОСПАРЫ

Первый этап Второй этап Третий этап

ӛлшеу бірлігі

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 10 жыл 2028

Жаңа ферма шаруашылықтары мың 1 2 4 5 7 8 9 11 14 18 80

Барлық ферма шаруашылығы мың 1 3 7 13 20 28 37 48 62 80 80 80

Аналық бастың қажеттілігі мың бас 50 100 220 260 348 402 451 549 716 901 3 997

Жылда ірі қара мал импорты мың бас 50 100 200 200 200 150 60 0 960

Аналық басының БАРЛЫҒЫ

мың бас 50 150 370 630 978 1 380 1 831 2 380 3 096 3 997 5 931

Семірген бҧқалар/ЖА кӛлемі мың бас 20 60 148 252 391 552 732 952 1 239 4 346 3 198

Сиыр етінің экспорты мың т 15 +6 +18 +44 +76 +117 +166 +220 +286 +372 1 304 879

Экспорттан тҥсілім млн.$ 70 +30 +90 +222 +378 +587 +828 +1 099 +1 428 +1 858 4 397

Жемдеу алаңы қҧрылысы (х20.000 бас)

бірлік 0 1 2 4 5 7 8 9 11 14 62

Ет комбинаты қҧрылысы (х120.000 бас) бірлік 1 1 1 1 4

Бірінші кезең:

Фермалар және жер

Екінші кезең:

Технология және

ӛндіріс

Ҥшінші кезең:

Экспорттағы


24

АНЫҚТАМА: ҚОЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫ БАҒДАРЛАМАСЫН АТҚАРУДЫҢ ТОЛЫҚ ЖОСПАРЫ

Первый этап Второй этап Третий этап

ӛлшеу бірлігі

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 10 жыл

Жаңа ферма шаруашылықтары мың 0.25 0.5 0.75 1 1.25 1.5 2 3 4 5.75 20

Барлық ферма шаруашылығы мың 0.25 0.75 1.5 2.5 3.75 5.25 7.25 10.25 14.25 20 20

Қойдың қажеттілігі мың бас 150 300 450 600 750 900 1 200 1 800 2 400 3 450 12 000

Жаңа фермалардағы қойдың БАРЛЫҒЫ

мың бас 150 450 900 1 500 2 250 3 150 4 350 6 150 8 550 12 000 12 000

ЖА қҧрылысы (х100.000 бас) бірлік 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10

Ҧсақ қара мал ЖА-ның кӛлемі мың бас 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1 000

Қой еті комб-тының кҥші мың бас 4 000 8 000 12 000 12 000

Қой етінің экспорты мың т 2 4 8 14 20 28 39 55 77 108 354

Экспорттан тҥсілім млн.$ 7 20 41 68 101 142 196 277 385 540 1 769

Бірінші кезең:

Фермалар және жер

Екінші кезең:

Технология және

ӛндіріс

Ҥшінші кезең:

Экспорттағы


25

ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ҚАТЕРЛЕРДІ АЗАЙТУ МАҚСАТЫНДА ШАРАЛАР ЕНГІЗІЛУДЕ

1. ХЭБ – Халықаралық эпизоотиялық бюро

• Ветеринарлық бақылау ҥшін жауапкершілік ҚР АШМ

ВБҚК мен Әкімшіліктер арасында бӛлінген

• Ветеринарлық шаралар орындауды бақылау – ауыл әкімі

мен мал дәрігері деңгейінде

• ХЭБ жҥйесіне сәйкес аусыл дерті бойынша 2 аймақ

• Технологиялар тарауының тӛмен кӛрсеткіші және

ветеринария мен статистика саласында сандық жҥйенің

болмауы

• Ветеринарлық қатерлердің жоғары деңгейде болу

себебінен саланың инвестициялық тартымдылығы

тӛмен

• ҚР АШМ-де ветеринарлық бақылауды орталықтандыру

• Ветеринарлық шараларды орындауды бақылау –

облыстық деңгейде

• ХЭБ1 жҥйесіне сәйкес аумақтарды аймақтарға бӛлу –

ландшафт пен кӛлік жҥйесін ескере 20 аймақтан кем

• Экспорттаушы ірі фермалардың компартментациясы

• RFID электронды қҧлаққа салынатын ені негізінде малды

сәйкестендіру жҥйесі, мал дәрігерлерін электронды

сканерлермен жабдықтау

• Ӛнімнің жайлаудан ҥстел басына дейін бақылану жҥйесі

• Мал шаруашылығында ветеринарлық қатерлерден

сақтандыруды енгізу

БҤГІН Мақсат

26



27

АРПАНЫҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ ЭКСПОРТТЫ АУЫСТЫРУМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛЕДІ, ПІШЕН МЕН МӘЙЕКТІ МАЛ АЗЫҒЫ ҚАЖЕТТІЛІГІ - 1 МЛН ГА ЖЕР СУЛАНДЫРУ ЕСЕБІНЕН

Фермерлік шаруашылықтар Жемдеу алаңдары

Фермерлік шаруашылықтар арпа мен пішенді

жем есебінде пайдаланады

Жемдеу алаңдары арпаны, мәйекті мал азығын,

пішенді жем есебінде пайдаланады**

Арпаның қажеттілігі экспортты ауыстырумен қамтамасыз етіледі (бұл астықтан ет түрінде экспорттық түсілім – 10 есе жоғары)

Пішен мен мәйекті мал азығын өсіру үшін 2027 жылға ~1 млн. га жерді суландыру керек

* Қыста ҧстау мерзімі – орта есеппен 150 кҥн. ** Аз кӛлемде премикс қосылады

Мысалы: 20 000 мал басына арналған жайлау

Қажеттілік 1 басқа

1 кҥндік жем, кг Семірту кезеңіне

(210 кҥн), т 20 000 басқа, т

Арпа 7 1,47 29 400

Пішен 5 1,05 21 000

Мәйекті мал азығы

5 1,05 21 000

Пішенді ӛндіру ҥшін

суландыру жҥйесінің қҧрылысы қажет

Пішен мен мәйекті мал азығын ӛндіру ҥшін

суландыру жҥйесінің қҧрылысы қажет

Суландыру

(мәйекті мал азығы),

мың га

3 26 12

Суландыру

(пішен), мың га 16 130 58

Суландыру

(пішен), мың га 132 839 385

Қажеттілік 1 басқа

1 кҥндік жем, кг Қыста ҧстау*,

т 50 сиыр,

20 қашар, т

Арпа 2 0,3 21

Пішен 10-12 1,5 105

Мысалы: 50 сиырға арналған ферма

28

2028 ЖЫЛҒА 1 МЛН ГЕКТАРДЫ СУЛАНДЫРУ ҤШІН ІРІ ӚЗЕНДЕР БОЙЫНДА СУЛАНДЫРУ ЖӘНЕ ҚАР СУЛАРЫН ЖИНАУ ИНФРАҚҦРЫЛЫМЫН ОРНАТУ ҚАЖЕТ

Петропавл

Қостанай

АСТАНА

Павлодар

Семей

Ӛскемен

Алматы

Талдықорған

Қарағанды

Тараз

Шымкент

Орал

Атырау

Кӛкшетау

Қырғызстан

Қытай

Ресей

Өзбекстан

Түрікменстан

Сатпаев

атындағы

канал

Орал ӛ.

Тобыл ӛ.

Ертіс ӛ.

Қиғаш ӛ.

Іле ӛ. Қызылорда

Шу ӛ.

Нҧра ӛ.

Есіл ӛ.

Сырдария ӛ.

Қар сулары

Ірі ӛзендердің

алабы

9 км3/

жылда

Ӛзендер мен каналдар жайықтары бойындағы суландыру алқабы

2 км3/

жылда

Жасанды бӛгеттер

Қосымша пайда – су тасқынынан қорғау

1. Толық есеп қосымшада

А

Б

1 млн га1 жерді суландыруға қажет су көздері:

ТӘСІЛДЕМЕ: Суландыру инфрақұрылымы алдымен әлеуеті жоғары аймақтарда

құрылады. Оларды сәйкестендіру үшін Азия даму банкінің Техникалық көмегін

қолдану мүмкін

Ақтӛбе

Ақтау

29



30

ҚЫТАЙ, РЕСЕЙ, ВЬЕТНАМ, ИРАН ЖӘНЕ САУД АРАБИЯСЫ – СИЫР ЕТІ ҤШІН ЕҢ ТАРТЫМДЫ ЭКСПОРТТЫҚ НАРЫҚТАР

Мемлекет Тұтыныс,

мың т (2016 ж.)

2016–2026 жж.

CAGR

(%)

Импорт қажеттігі,

мың т (2026 ж.)

Саудадағы үлес:

Тірі мал / салқ./мұзд. ет

Салқындатылған

сиыр етінің

импорттық нарықтары

Мұздатылған

сиыр етінің


Тірі малдың


Қытай 7 900 1,9% -834 8%/2%/90% 100% – Аустралия

30% – Бразилия, 27% –

Уругвай, 18% – Аустралия, 9%

– Канада

67% – Аустралия, 33% – Жаңа

Зеландия

Ресей 2 001 1,1% -542 9%/24%/68% 99% – Беларусь 47% – Бразилия, 27% –

Парагвай, 17% – Беларусь

36% – Аустралия, 26% –

Нидерланд, 16% – Германия,

7% – Мажарстан

Вьетнам 1 338 1,5% -1 209 67%/2%/31% 79% – Аустралия, 9% – АҚШ,

9% – Жаңа Зеландия

61% – Ҥндістан, 20% – АҚШ,

13% – Аустралия


Тайланд

Мысыр 1 237 1,5% -512 12%/0%/87% 48% – Дания, 28% – Украина,


59% – Бразилия,

38% – Ҥндістан 100% – Германия

Жапония 1 191 0,0% -744 1%/62%/37% 51% – Аустралия, 45% – АҚШ 57% – Аустралия, 33% – АҚШ 100% – Аустралия

Корея 740 0,8% -480 0%/26%/74% 58% – Аустралия, 42% – АҚШ 47% – Аустралия, 43% – АҚШ,

7% – Жаңа Зеландия 100% – Канада

Иран 381 0,9% -191 Деректер жоқ Қытай, Аустралия, Тҥркия

Израиль 233 1,6% Деректер жоқ 29%/7%/64%

63% – Польша, 14% –

Мажарстан, 14% –

Аргентина

30% – Уругвай, 22% –

Парагвай, 17% – Аргентина,

17% – Бразилия

28% – Румыния, 23% –

Аустралия, 20% – Португалия,


Сауд Арабиясы 176 1,5% -106 4%/26%/70% 42% – Аргентина, 32% –

Пәкістан, 19% – Ҥндістан

68% – Ҥндістан, 19% –

Аустралия, 5% – Жаңа

Зеландия

66% – БАӘ, 26% – Сомали

Әлем 68 355 1,1% 300 17%/46%/37%

*Мал ӛсірушілер қауымдастығының бағалауы негізінде, **2015 жылғы деректер. Ескерту: тартымды нарықтар таңдаудың кейбір параметрлері (жеткізу, жергілікті

бағасы, кедең бажылары)слайдта кӛрсетілмеген. Дереккӛз: 2017-2026 жж. ЕЭЫДҦ және БҦҦ-ның азық-тҥлік және ауыл шаруашылық ҧйымының ауыл шаруашылық

дамуының болжамы; тауарлар саудасы туралы БҦҦ-ның дерекқоры

Алдын ала

31

МАҚСАТТЫ НАРЫҚТАР – ТАЯУ ШЫҒЫС ЖӘНЕ АЗИЯ; 2026 ЖЫЛҒА ҚАЗАҚСТАН ОСЫ МЕМЛЕКЕТТЕР ИМПОРТЫНЫҢ 12%-НА ДЕЙІН ЖАБАДЫ

Ірі қара мал ет ӛнімдерінің мақсатты ағындары

Қазақстан сиыр еті импорттық

нарықтарының 12%-на дейін ала

алады

Дереккӛз: жобалық командасының талдауы

2026 жылға 4 мақсатты импорттаушы мемлекеттердегі сиыр етінің импорттық нарықтар, мың т

286

834

191

Қазақстандық

сиыр етінің экспорты

2,340

12%

286

Сиыр еті импортының кӛлемі

1,209

106

Жоспар – Қазақстан экспорты

Вьетнам

Иран

Сауд Арабиясы

Қытай

ҚХР доктринасы су мен жер ресурстарының шектеулерінен сиыр мен қозы етін ӛз ӛндірісі арқылы тек 70%-ға ауыстыруды қарастырады

32

СИЫР ЕТІН ҚЫТАЙҒА ЖЕТКІЗІЛІМІ БАРЫСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ АУСТРАЛИЯ АЛДЫНДАҒЫ БАҒА АРТЫҚШЫЛЫҒЫ: 195$/СЕМІРТІЛГЕН БҦҚА

1,018 – ӛзіндік қҧны 587 - маржасы 1,605

4023

6561,2

5471

685

1,800

6364

4794

Жемдеу алаңына қойылған малға фермердің бағасы

Жемдеу алаңындағы қосылған қҧны

Жеткізу және карантиннің бағасы

Нақты бағасы

Қазақстан Аустралия

1. Ӛзіндік қҧны 374, Ӛтемпҧлы (15 жыл, 4%) қосылған. 2. Нақты бағасы – ағымдағы бағаның есебінен - 700 тг/кг тірідей салмағы 3. CITIC-пен келісілген баға есебінен

4. MLA.COM.Au деректеріне сәйкес

• Тегін жер

• Еңбек ресурстарының тӛмен бағасы

• Тӛмен салықтар

• Суландырудағы жемнің тӛмен бағасы

• Бҧзаулар шығысының жоғары кӛрсеткіші – 93%

(Қазақстан – 80%)

• Жемдеу алаңындағы малдың орташа тәуліктік

салмақ ӛсімі – 1,7 кг (Қазақстан – 1,4 кг)

• Дамыған кӛлік инфрақҧрылымы

Бәсекелестік артықшылықтар

1 басқа $ көрсеткіші

Сиыр еті өндірісінің кезеңдері барысында бағаны салыстыру (Қытайға жеткізуді қосқанда)

• Қытайға жеткізілім барысында Қазақстанның баға жағынан артықшылығы бар (1 басқа 195 доллар)

• Қазақстандық ӛндірушілердің ағымдағы жоғары маржасы есебінен аустарлиялық сиыр етімен салыстырғанда қосымша

маржиналдылық қоры бар (1 басқа 587 доллар, немесе 37%, аустралиялық фермерлердің 6%-на қарағанда)

102 - маржасы

33

ҚЫТАЙ, ИРАН ЖӘНЕ САУД АРАБИЯСЫ – ҚОЙ ЕТІ ҤШІН ЕҢ ТАРТЫМДЫ ЭКСПОРТТЫҚ НАРЫҚТАР

Мемлекет Тұтыныс,

мың т (2016 ж.)

2016–2026 жж.

CAGR

(%)

Импорт қажеттігі,

мың т (2026 ж.)

Саудадағы ұлес:

Тірі мал / салқ./мұзд. ет

Салқындатылған, жас

және мұздатылған қой

етінің


Тірі қойдың


Қытай 4 812 2,1% -232 1%/0%/99% 62% – Жаңа Зеландия, 36% –

Аустралия 100% – Австралия

ЕО (28 мемлекет) 1 116 0,6% -172 0%/40%/60% 85% – Жаңа Зеландия, 10% –

Аустралия 75% – Андорра, 25% – Швейцария

Нигерия 488 2,7% -5 0%/0%/100% 100%– Тҥркия Деректер жоқ

Алжир 324 2,1% -4 0%/76%/24% 62% – Испания, 26% – Жаңа

Зеландия, 9% – Аустралия 100% – Нигер

Сауд Арабиясы 193 1,7% -228 74%/11%/15%


Жаңа Зеландия, 12% –

Пәкістан, 12% – Ҥндістан

69% – Судан, 18% – Сомали, 9% – Иордания

Иран Деректер анықталуда

Малайзия 40 1,6% -46 8%/10%/82% 73% – Аустралия, 26% –

Жаңа Зеландия 100% – Аустралия

Әлем 14 554 1,9% 0

*2015 жылға деректер

Дереккӛз: 2017-2026 жж. ЕЭЫДҦ және БҦҦ-ның азық-тҥлік және ауыл шаруашылық ҧйымының ауыл шаруашылық дамуының болжамы; тауарлар саудасы туралы БҦҦ-ның

дерекқоры

Алдын ала

34

БАҒДАРЛАМАНЫ ҚАРАЖАТТАНДЫРУ ЖОСПАРЫ № Инвестициялар үшін бағыттар, млрд. тг 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 10 жыл 1 Суландыруға арналған инфрақҧрылым және жабдықтар 7 16 36 46 60 71 81 97 125 158 697

2 Фермерлер 71 143 295 341 433 478 516 628 823 1 062 4 790

3 Жемдеу алаңдары 0 4 8 18 21 28 32 36 44 58 250

4 Жемдеу алаңдарына арналған айналым қаражаты 0 6 11 25 29 39 45 51 61 80 347

5 Ет комбинаттары шетелдік және жеке инвестициялар

6 Білімді тарату жҥйесі, ҥйретуші фермалар 0 1 1 1 2 2 2 3 3 4 19

7 Ветеринарлық қатерлерден сақтандыру 0 1 1 3 4 6 7 10 12 16 59

8 Фермерлер мен жобалар ҥшін пайыздық мӛлшерлемені қаржыландыру 0 0 5 14 27 43 61 85 117 352

Барлығы 79 170 352 439 564 652 727 884 1 154 1 495 6 515

Қолда бар қаражаттар (қолданыстағы бюджеттік бағдарламалар, мақұлданған қарыз)

№ Қаражат көзі, млрд. тг 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 10 жыл Жеке инвестициялар және қолда бар кредиттік қаржылар

1 Фермерлердің ортақ қаржыландыруы (10%) 7 14 29 34 43 48 52 63 82 106 479

2 Жемдеу алаңдардың ортақ қаржыландыруы (20%) 1 2 4 4 6 6 7 9 12 50

3 Фермерлерден кредиттік қаржыларын қайтару 4 12 28 47 71 97 125 160 543

4 Жемдеу алаңдардан кредиттік қаржыларын қайтару 0 0 1 2 4 6 8 10 30

5 ҚазАгро-ның ӛз қаражаты (қоржыны 600) 20 30 30 30 32 34 29 25 33 263

6 ҚазАгро-ның нысаналы қаражаты (Ҧлттық қор қарызы 120) 20 20 20 10 10 10 10 10 10 120

7 Дҥниежҥзілік банкі, АДБ, ЕҚҚДБ, ИДБ – суландыру (600 бар) 7 16 36 46 60 71 81 97 125 158 697

8 Шетелдік инвестициялар (ет комбинаттары) шетелдік және жеке инвестициялар

Бюджеттік кредиттер (қайтарылатын қаражаттар)

9 Жҧмыспен қамту бағдарламасы (ЕХӘҚМ) 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 200

10 “Ауылдық ипотекасы” бағдарламасы (ЖАО) 1 4 7 7 7 7 7 7 7 7 61

11 Суландыруға, жазғы ҥйге арналған инвестициялық кӛмекқаржылар 6 13 26 31 41 48 55 70 92 119 500

Бюджеттік көмекқаржылар (қайтарылмайтын қаражаттар)

12 Ірі қара малды импорттауға кӛмекқаржылар 15 30 60 60 60 45 18 0 0 0 288

13 Фермерлер мен жобалар ҥшін пайыздық мӛлшерлемені қаржыландыру 0 0 5 12 24 37 53 73 102 305

14 Программа "Серпін, оңтҥстіктен солтҥстікке кӛшіру" (ЕХӘҚМ) 2 10 10 10 10 10 10 10 10 10 91

15 Бастау бизнес бағдарламасы, НАНОЦ орталығы және білімді тарату 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 15

Барлығы (растауды қажет етпейтін) 59 150 246 281 328 372 407 471 588 749 3651

Бағдарламаға қажетті қаражаттар

Қаражаттың жылдай қажеттілігі, млрд. тг 20 20 108 159 236 280 320 413 566 746 2869 1 Етті мал шаруашылығына арналған бюджеттік кредиттер (15 жыл) 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 200

2 Қарыз (БЖЗҚ) – жыл сайын 11% 40 60 120 150 210 310 450 600 1940

3 Экспорттық қаржыландыру, жеке инвестициялар, ПЗҚ 30 40 50 50 20 0 0 0 190

4 Дҥниежҥзілік банкі, АДБ, ЕҚҚДБ, ИДБ (жобаларға инвестициялар) 0 4 9 11 13 15 21 21 28 120

5 Екінші деңгейдегі банктер (жобалар мен айналым қаражаты) 0 14 30 35 47 55 61 75 98 415

35


Бағдарлама туралы Жем азықтарымен қамтамасыз ету және жер суландыру Өтім нарықтары Бағдарламаның артықшылықтары Келесі қадамдар Қосымша

36

ӚНЕРКӘСІП, ҚҦРЫЛЫС, БАЛАМАЛЫ ЭНЕРГЕТИКА - ШЕКТЕС САЛАЛАРДА БАҒДАРЛАМА ӚНІМДЕРГЕ КЕПІЛДІ ТАПСЫРЫС ТУДЫРАДЫ

Жабдықтардың қажеттілігі және қамтамасыз етілуі Саны (жаңадан)

Автономдық электрмен жабдықтау (кҥн тақталары) 100 000

Автономдық ауыз сумен жабдықтау 100 000

Малға арналған ҧңғыма, жел және кҥн сорғыштары 50 000

Жайлауларды қоршау (бағаналар, сым, электронды бақташы) 400 000 км

Аспалы жабдықтармен қамтылған 80 ат кҥші бар тракторлар 100 000

Пішенге арналған тіркеме 100 000

Пішенге арналған шӛп машинасы 100 000

Шӛптайлағышы бар жинағыш 100 000

Автономдық жылыту 100 000

Ірі қара малға арналған фиксатор 100 000

37

ҦСЫНЫЛҒАН БАСТАМАЛАР ЕЛ ЭКОНОМИКАСЫНА ОҢ ӘСЕРІН БЕРЕДІ

Ауыл шаруашылығындағы мәселелерді шешуге жәрдем

Сандық жҥйеге кӛшірудің әлеуеті

Фермерлердің менталитетін ӛзгерту

• Ауыл шаруашылық ӛнімдер экспортының жылына $1-2 млрд ӛсуі

• Сектор ӛнімділігін ӛсіру

• Жаңа жҧмыс орнындарын қҧру (500 мың), кедейлік пен жҧмыссыздық деңгейін азайту

• Электронды жер кадастры

• Фермаларға арналған электронды бухгалтерлік есеп жҥйесі

• Статистика мен кӛлемі кӛп деректер

• Ӛнімнің фермадан ҥстел басына дейін ӛтпелі қадағалау жҥйесі

• Ферма кіші отбасылық бизнес тҥрінде

• Заманауи технологиялар

• Тҧрақты табыс

• Мемлекет кӛмегінің кепілдігі

• Қарапайым салық салымы

• "Рухани жаңғыру" бағдарламасының мақсаттарына келістіру

38



39

ТОЛЫҚ СТРАТЕГИЯҒА АЙНАЛДЫРУ ҤШІН, МОДЕЛЬДІҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕРІМЕН ЖҦМЫСТЫ ЖАЛҒАСТЫРУ ҚАЖЕТ

Ҧлттық идеяны

дайындау

Сектордың стратегиясы мен

бизнес-жоспары

Қазіргі кезең Келесі кезең Жҧмысқа асыру

2018-2021

Фермалар

мен жемдеу

алаңдары

2022-2024

Технология

& өндіріс

2025-2027 Экспорт және

басымдық

Модель тҧжырымдамасы

Нарықтың әлеуетін бағалау

Нысаналы нарықтардың

тізімі

Қаржылай бағалау

Есептеудің нәтижесі (мақсат)

Сату және тарату стратегиясы. Нарықтарға шығу мҥмкіндігі.

Фермерлердің кең білім алуы мен қатысуы

Ветеринарлық жҥйені жетілдіру

Қатерлер және оларды азайту бойынша шаралар

Тҧрақты және болжамалы қаржы бағдарламасы

Жайлауларды ҧтымды қолдану

Экологиялық аспектілер

Фермерлер серіктестігінің моделі

Ағымдағы қҧжат

40

БАҒДАРЛАМАҒА ҚАЖЕТТІ ШАРАЛАР

Фермерлерге

жайлауларды

басымдықты бӛлу

Фермерлерді

жеңілдікпен

кредиттеу

Асыл тҧқымды

қашарлардың импорты

Ҥйретуші

фермаларды қҧру

Техника мен

жабдықтардың

ӛндірісін оқшаулау

Ветеринарлық

қатерлерден

сақтандыру

76 млн га

4% 15 жылға

Ауыл шаруашылығы

ҥшін біріңғай аграрлы

салық

1% айналымнан

1млн бас

10 жыл ішінде

Фермалар мен жобалар

инфрақҧрылымы ҥшін

Нҧрлы Жол

бағдарламасымен

сәйкестендіру

41

БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗІ ҚАЛАНДЫ

Асыл тҧқымды мал репродукторлары

20 000 фермерлік шаруашылықтар

30 жемдеу алаңдары, 14 ет комбинаттары

Малды есептеу мен сәйкестендірудің электронды жҥйесі

Электронды жел кадастры

Суландыру жҥйесін қайта қҧру мақсатында қарыз алу

Жайлауларды суландыру бағдарламасы

Асыл тҧқымды істі және саланы ӛздігінен реттеуі

Жер кодексі (тиімсіз қолданушылардан жерлерді қолданыстан алуға рҧқсат етеді)

Бағаны белгілеу

тізбегінің

элементтері

Инфрақҧрылым

Заңнамалық

базасы

Халықаралық

келісімдер

Аусыл ауруынан еркін мемлекет мәртебесі (9+5) аймақтар

ҚХР, Иранмен қой етімен саудалау туралы келісім, сиыр еті туралы – жҧмыс барысында

CITIC (ҚХР) мемлекеттік корпорациясымен тірілей малдың жеткізілімін кӛздейтін

Серіктестік және ынтымақтастық туралы меморандум

Ет комбинаттары мен фермалардың қҧрылысына 3 шетелдік инвесторлар

Элементтер Жетістіктер

42

ҚАТЫСУШЫЛАРДЫ КЕҢІНЕН ТАРТУ ҚАЖЕТ

Қатысушылар Шаралар

Ҥкімет Ҥкімет Жарлығымен бағдарламаны бекіту

Тоқсан сайын кӛрсеткіштерді атқаруын бақылау

ҚР АШМ Фермерлерге бӛлу мақсатында жайлаулардағы жемшӛп кӛлемін және жер асты суларының барлығын талдау

Жерлердің тиімді қолданысына талдау жасау

Мал шаруашылығында сақтандыру механизмін іске қосу

Фермерлердің жаппай оқытуын ҧйымдастыру, extension

Мал азығын ӛндіретін нысаналардың орналасу жоспарына сәйкес суландыру жҥйесін қайта қҧру бағдарламасын сәйкестендіру (ҚР АШМ Су ресурстары комитеті)

ҚР ҦЭМ1, ҚР ҚМ2

Бағдарламаны қосымша қаржыландыруын ҧйымдастыру

ИДМ3 Техника мен жабдықтардың ӛндірісін оқшаулау

Нҧрлы Жол бағдарламасымен сәйкестендіру, Ҥшарал – Достық, Алматы – Ӛскемен жолын қайта қҧру

ЖАО4 Қолданыстағы Жер кодексінің нормаларына сәйкес тиімсіз қолданыстағы жерлерді қайтарып алу

Агенттер арқылы бағдарламаның қаржыландыруын ҧйымдастыру

ЕХӘҚМ5 Жҧмыспен қамту, (Бастау) оқыту, оңтҥстіктен солтҥстікке кӛшіру бағдарламаларын сәйкестендіру

Старт-ап жобаларына фермерге 2-3 млн тг кӛлемінде гранттар

1. Ҧлттық экономика министрлігі 2. Қаржы министрлігі 3. Инвестициялар және даму министрлігі 4. Жергілікті атқарушы органдар 5. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

43


Бағдарлама туралы Жем азықтарымен қамтамасыз ету және жер суландыру Өтім нарықтары Бағдарламаның артықшылықтары Қосымша

44

ЕТТІ ТҦҚЫМДЫ ТҦҚЫМДЫҚ ІРІ ҚАРА МАЛ САН МӚЛШЕРІНІҢ ӚЗГЕРУІ

36,732,222,5

41,512,6

2016 2014 2012

231.7 252.6

443.8

337.7 393.0

2013 2015

2 есе

Тҧқымдық мал басы

Импорттық малды тасу

264,0250,1224,0191,1

155,3135,7111,4Қазақтың ақбас сиыры

84,576,457,9

47,333,8

21,68,2

Ангус (импорт 30 мың)

48,844,439,535,322,9

17,5

1,4

Герефорд (импорт 15 мың)

46,743,846,540,1

27,124,819,0Әулиекӛл тҧқымы

45

ЖАЛПЫ КӚЛЕМІ 134 000 БАС ҚҦРАЙТЫН 30 ЖЕМДЕУ АЛАҢДАРЫ ЖҦМЫС ІСТЕУДЕ

Компания атауы Орналасуы Көлемі, бас

«АқТеп» ЖШС Ақтӛбе обл., Алға ауданы

"Жаке" ШҚ Қарағанды обл., Бҧхаржырау ауданы

"Абая" ЖШС Павлодар обл., Шарбақты ауданы

"Crown Batys" ЖШС БҚО, Зеленов ауданы

"Терра" ЖШС Қостанай обл., Қарабалық ауданы

"KazBeef Ltd" ЖШС Ақмола обл., Зеренді ауданы

"Архарлы Майбурек" ЖШС Алматы обл., Алакӛл ауданы

"ОтесБиоАзия" ЖШС Алматы обл., Балқаш ауданы

"Динара Ранч" ЖШС Алматы обл., Балқаш ауданы

"Global Beef KZ" ЖШС Қостанай обл., Таран ауданы

"Атамекен Агро" ЖШС СҚО, Есіл ауданы

"SC Food" ЖШС Ақмола обл., Ақкӛл ауданы, Азат ауылы

"Агро Экспорт ЛТД" ЖШС Ақмола обл., Қорғалжын ауданы

"Жаңа Береке" ЖШС Ақмола обл., Ерементау ауданы

"Ерементау Қҧлан" ЖШС Ақмола обл., Ерементау ауданы

"Бастау" ЖШС Ақмола обл., Атбасар ауданы

"Empire Food" ЖШС Алматы обл., Жамбыл ауданы

"MPS" ЖШС Алматы обл., Райымбек ауданы

"Шадиев" ШҚ Алматы обл., Кербҧлақ ауданы

"Жақсылық" ШҚ Алматы обл., Балқаш ауданы

"Жантізер" ШҚ Ақтӛбе обл., Хромтау ауданы

"Елім-Ай Кӛкпекті" ЖШС ШҚО, Кӛкпекті ауданы, Кӛкжайық ауылы

"KAZ MEAT KORDAI" ЖШС Жамбыл обл., Қордай ауданы

"Сарыарқа" АӚХ" ЖШС Қарағанды обл., Абай ауданы

"Караман-К" ЖШС Қостанай обл., Қарасу ауданы

"Шаған жер" ЖШС Қызылорда обл.

"Тайынша Астық" ЖШС СҚО, Тайынша ауданы

"Қайып ата" ЖШС ШҚО, Қазығҧрт ауданы

"Қаз Малы" ЖШС Алматы обл., Ҧйғыр ауданы

"МТС Жайма" ЖШС Павлодар обл., Баянауыл ауданы

Барлығы: 134 000

8,000

1,500

1,500

3,000

3,000

3,000

3,000

3,000

5,000

3,000

3,000

3,000

5,000

10,000

3,000

3,000

3,000

3,000

3,000

10,000

5,000

5,000

3,000

3,000

3,000

8,000

5,000

5,000

3,000

14,000

46

ЖАЙЛАУДЫ ТИІМСІЗ ҚОЛДАНУДЫҢ МЫСАЛДАРЫ

№ Облыс Жер пайдаланушы атауы Жайлау

Ауыл шаруашылығы

жануарларын бірдейлендіру

жүйесіндегі (ИСЖ)

ірі қара мал басы

Қолданылмайтын

жер алаңы

1

Ақмола облысы

"Бауманское" ЖШС 56 514 919 47 373

2 "Сочинское" ЖШС 86 050 791 77 260

3 "Ен-Дала" ЖШС 38 088 810 25 428

4 "Есіл Агро" ЖШС (сҥтті-тауарлы ферма) 38 910 1 943 23 169

5 "Атбасарская Нива" ЖШС 85 313 595 79 870

6 Алматы облысы

"Корпорация Суық-Тӛбе" ЖШС 12 437 - 12 437

7 "Рахат-Тур" ЖШС 33 965 - 33 965

8

Шығыс Қазақстан облысы

"ҚАСҚАБҦЛАҚ" ЖШС 37 499 258 24 283

9 "Қалбатау" ЖШС 66 522 2 567 41 720

10 "Короселевское" ЖШС 22 046 543 17 664

11

Батыс Қазақстан облысы

Бірлік мал зауыты 118 950 140 96 028

12 "Crown Батыс" ЖШС 13 314 - 13 314

13 "Чапаевский" ЖШС 21 635 - 19 857

14

Қостанай облысы

"Әліби" ЖШС 21 137 - 21 137

15 "Алтынсарино" ЖШС 57 106 5 793 12 527

16 "Диевское" ЖШС 47 112 2 633 14 184

17 "Иволга" ЖШС 204 585 - 204 585

18 "Қарасу" ЖШС 119 869 - 119 869

19

Маңғыстау облысы

"Сенек" ЖШС 1 885 400 - 1 876 556

20 "Қарағантҥбек" ЖШС 162 399 197 153 496

21 "Таушық" ЖШС 149 050 - 122 039

22 Павлодар облысы

"БаянАул Агро" ЖШС 19 291 - 19 291

23 "Мойнақ-2015" ЖШС 22 685 - 14 092

24

Қарағанды облысы

"Броккер" ЖШС 110 282 255 96 702

25 "Жеңіс" асыл тҧқымдық зауыты« ЖШС 161 255 - 145 342

26 "Қайнар" ЖШС 68 249 1 117 54 986

27 "Отқанжар" ЖШС 83 437 106 59 411

28 "Талдысай-2030" ЖШС 80 466 105 76 032

29 Солтҥстік Қазақстан облысы

"Қызылту Нан" ЖШС 82 564 - 82 564

30 "Ар" ЖШС 50 417 - 49 851

БАРЛЫҒЫ: 3 635 030

47

ШЫҒЫНДАРДЫҢ ӚЗІНДІК ҚҦНЫ ЖӘНЕ БӘСЕКЕГЕ ЖАРАМДЫЛЫҒЫ (ҚЫТАЙ НАРЫҒЫНА ЭКСПОРТТАУ МЫСАЛЫ)

# АҚШ доллары

1. Ангус бҧқасының өзіндік қҧны (270 кг 205 кҥн), 50 сиырлар 374

1.0. Пайда мӛлшерлемесі 80%

1.1. Жер бағасы 0

1.2. Жайлаулардағы ҧңғымалар (20 жыл) (80% кӛмекқаржылар) 2,2

1.3. 50 сиырларға фермалар (20 жыл) 16

1.4. Сиырдың бағасы (10 жыл) 110

1.5. Сиырлар жемшӛбіне шығындар & оперативтік шығындар 152

1.6. Пайыз & салық & ӛтемпҧл (15 жыл, 4%) 6,7%

1.7. Жемдеу алаңының сату бағасы (270 кг 205 кҥн) 547

Пайда және табыстылық 173 (46%)

1 кг тірідей салмақтың өзіндік қҧны 1,38

1 кг тірідей салмақтың фермерлерден жемдеу алаңға сату бағасы 2,03

2. Бҧқа асырауының өзіндік қҧны (+280 кг-нан 550 кг-ға, 210 кҥн 1,3 кг)

444 (547 ҥздіктен)

2.1. Жемдеу алаңның 1 басқа шығыны (суландыруды қосқанда) (15 жыл) 50

2.2. 1 басқа жем & оперативтік шығындары (210 кҥн) 328

2.3. Пайыз & салық & ӛтемпҧл (15 жыл, 8%) 14%

2.4. Қайтарылмайтын шығындар 3%

2.5. Тірі бҧқалардың сату бағасы (550 кг+), 1 басқа 1203

Пайда және табыстылық 212 (48%)

1 кг тірідей салмақтың өзіндік қҧны 1,8

1 кг тірідей салмақ ҥшін жемдеу алаңның сату бағасы 2,2

# АҚШ доллары

3. Тірі бҧқаларды экспорттау (Қытай) 300

3.1. Карантин (жемдеу алаңы), 1 басқа 50

3.2. Ҥш-Аралға дейін жеткізілім шығындары, 1 басқа 100

3.3. Ҥш-Аралда карантин, жемшӛп және бағу 90

3.4. Алашанькоуға дейін кӛлік шығындары, 1 басқа 60

1 кг ҥшін логистика мен экспорттық өзіндік қҧны 0,55

4. 1 кг тірілей салмақтың Алашанькоудағы таза бағасы 2,73

Алашанькоудағы 1 кг тірілей салмақтың CITIC-пен келісілген бағасы 3,3

Алашанькоудағы 550 кг бҧқаның CITIC-пен келісілген бағасы 1815

Карантин және ӛңдеу ҥшін бағасы 100

1 бастан тері, субӛнім, май, сҥйек және басқа да ҥшін сату бағасы 500

2018-2027 жылдарға арналған етті мал шаруашылығын …Даму...

Documents