Γ_28.Πατέλης_Δ.Όψεις_της_υπόσ

25
Όψεις της «υπόστασης» ως λογικής και μεθοδολογικής κατηγορίας. Από τον Σπινόζα στον Χέγκελ. Δημήτρης Πατέλης. (Δημοσιεύθηκε στην ΟΥΤΟΠΙΑ, Σεπτ. – Οκτ. 2004, Νο 61, σελ. 23 – 42). «Μέρος αναπόσπαστο της δικής μου ευτυχίας είναι… να κατευθύνω όλες τις επιστήμες… να φτάσουν στην ανώτατη ανθρώπινη τελειότητα» Σπινόζα. 1. Αφετηριακές αποσαφηνίσεις. Ο όρος «υπόσταση» χρησιμοποιείται με ποικίλες ερμηνείες στην καθομιλούμενη και στην επιστημονική βιβλιογραφία. Στη φιλοσοφία, και ιδιαίτερα στα πλαίσια της διαλεκτικής παράδοσης, η υπόσταση ως λογική κατηγορία, έχει πλούσια ιστορία. Σε αντιδιαστολή με την τρέχουσα αντίληψη, οι λογικές κατηγορίες, οι καθολικές μορφές νοητικής προσοικείωσης, διάρθρωσης και ανάπτυξης της εννοιολογικής – κατηγοριακής σκέψης, δεν ταυτίζονται νοηματικά με την καθημερινή χρήση των αντίστοιχων όρων. Είναι λοιπόν απαραίτητο να διευκρινίσουμε ότι εδώ δεν γίνεται λόγος απλώς περί κάποιων όρων που χαρακτηρίζονται από πολυσημία, αλλά περί του περιεχομένου μιας λογικής κατηγορίας, η οποία μέσω μίας αντιφατικής ιστορικής διαδικασίας εννοιλογήσεων και νοηματοδοτήσεων είναι συνυφασμένη με τον αντίστοιχο όρο. Εξυπακούεται ότι στα πλαίσια του έρποντος εμπειρισμού και του «κοινού νου», η όλη προβληματική που αφορά την υπόσταση στερείται νοήματος, είναι «ανυπόστατη», δεδομένου ότι συνιστά «αφηρημένη μεταφυσική κατασκευή» στα πλαίσια μιας «ουσιολογικής» φιλοσοφικής παράδοσης. Υπό τον όρο «υπόσταση» (λατ. substantia), εννοείται η αντικειμενική πραγματικότητα θεωρούμενη υπό το πρίσμα της εσωτερικής της ενότητας, ασχέτως προς όλες εκείνες τις άπειρες μορφές και εκφάνσεις, στις οποίες και μέσω των οποίων αυτή υφίσταται στην πραγματικότητα (βλ. Ιλιένκοφ Ε.). Είναι αυτό που υπάρχει αφ’ εαυτού, αυτοτελώς, σε αντιδιαστολή με το συμβεβηκός, είτε με ιδιότητες που έχουν θέση εντός κάτι τινός άλλου. Είναι κάτι το σταθερό και διαρκές, σε αντιδιαστολή με το 1

Upload: markos

Post on 16-Sep-2015

218 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

φιλοσοφια

TRANSCRIPT

  • .

    .

    .

    ( , . . 2004, 61, . 23 42).

    .

    1. .

    . , , , .

    , , , , . , , . , , , .

    (. substantia), , , (. .). , , , . ,

    1

  • .

    : , , , , , , , , , .

    , , , ( , , , , , , , , , , , ...), ( , , ...) .

    2. .

    (, ) , . . substantia substare ( Consolatio philosophiae, . .. 2001). substantia , . , , , . , , . , - , - -

    2

  • . . , . Duns Scotus .

    . (universalis) - , , , , . , universalia sunt nomina, : ( ) , , , flatus vocis, , . , () ( , ) , . . , , , , ( ) . , , ... , ... . , , . . . , , . , (), . () , . , , . , .

    3

  • , , , , . a priori , . ( ) () , , ( ) - ( , ...). . . - (. .).

    , , . (T. Hobbes), , , (G. Berkeley, D. Hume). , , . , , . , (, 1994, .116).

    , . , ,

    4

  • ( ). . , , . ( : ) , .

    3. .

    , , , (, , 1641). , , . : (res cogitans), (res extensa). (cogito ergo sum) , , , ..., , , , , , . . , , . , deus sive metodus ( ), : (metodus sive dues) . ( ) , , . ,

    5

  • . , ( ) . , .

    , . , , . . , , . , . , , . .

    , , (causa sui). , (Ethica 1, def. 1). , , (. ., def. 3). () , , . , . (ens absolute infinitum) (ens absolute indeterminatum), , (determinatio negatio est).

    (-) , . . , ,

    6

  • 6 . . , . , . . , , . ( , modus) . , ( , causa sui) .

    : , , , , ... . - - , , ( ) ( ). , , , - - .

    , () .

    . , . . .

    7

  • , ( ) , () , . , , , ( ., 1984, 2). , , - , . ( ). , . , , , , , (notiones generales, universales), , notiones communes. , (universalis), , , , , , .

    . . , . . , (. . , 1983, . 58), , . , , , ( ) . universalia ,

    8

  • . (. , 1972, . 134). , , , , , , . , (, 2002, . 36-37, 41). , (. ., . 38), (, 6). (), .

    . , - , . , , () ( ). (, 1994, . 115-116). , , -.

    . , , , . - , .

    9

  • : , , (, 2002, . 40). , (. ., 41) : , , , , (. ., . 54). , , , , , (. ., . 72-73), (, 2, 8). , , , , , , (. ., . 79). / ( ! ;), (. .. , 1983, .57, 59). , . , . , -, , (, . 106). , (, 2002, . 25): [ad summam humanam perfectionem ..] , , , (. ., . 28-30).

    1

  • (, . 34, ). 5 : . .

    , , , , , ( ., . 256). , - , , . , , . ( ) (), , , . , . . , , . - ( ., . 500-501 ).

    (-) , , , (continuum), . , , , ,

    1

  • . () , . , , . - , ( , ) , , . ( ), Fr. Bacon J. Locke, () . , , , .

    . , , , , , , . . , -, (, 1974, . 232-233). ( ) , (Cottingham J., .98). . , , , , , ( , , , , , , ...).

    1

  • , .

    . , , , () . . : , . , .

    . , , a priori (. ). , - , , , .

    , ( ., . 257), , . , , , .

    () ( ) , , . , . . . ,

    1

  • , , (emanatio) ( ., . 257).

    ( ), , . , . , . - - - , , , . , . , , .

    , . 16-17 , , , , . , , , . , - , - ( - ), . , , , ,

    .

    1

  • . .

    , , , . , , , , , . ( ., 1970). , , , , , , (. , 1974, . 241).

    , , , (, . 501). , , , . , , . (, 1974, . 229-230). , , . , . , - , . , , , . ,

    1

  • , . , , ( ), , , , .

    4. .

    . , . , , . . a priori , , , . (, 1964, . 3. . 253) , , . , (modus) . , , . (phaenomenon), , , , (.., . 254). , . , .

    , . , .

    . .

    1

  • . , , . , , -, , (, 1971). , - . , , , , . . ( ) , , . - , . ( - ) - ( - ). , , .

    , , . , , . (, , , ).

    1

  • , , , . : . - ( - - ) - .

    , , , , . , , . (1929, . 252). (.., . 253) ( ). - , . , , , , . , , , . - - . , .

    (. , . ..) (, 1971, Lukacs G., 1987, , 1991, . 159-167). , , : ,

    1

  • , . , , - , . , , ( ) , , , . : . , , , : ( ), () , , . - .

    . , . , () . : , . , , . , , ( , , ). , , , . , , -

    1

  • , . . , , - , - , , . . , . - , - : , , , - - -, . ( ) , , , . ( , -), .

    , , . , : , (. , ) (. , ). . , , ( ), -,

    2

  • () . , , (Hegel, 1973, . 3, . 310).

    , , . , ., , . ( ), - - ( , , .), ( ) . , (), , , .

    (2 , 1817) , , - . , ( ) . ( , ) . , , . - - (, , ) , (.. , , .).

    (3 , 1817), - . . ,

    2

  • , , - . - , (1821). - . , , , . - . : , . ( ) ( , ). -, , , (Moralitat) (Sittlichkeit). , (). , , , . - , , ( 28/10/1816). , - . (, , ) , , -.

    , .

    2

  • . (, ), , , , , .

    ( ) (- ) : , .

    , , , - . , -, , . , , - , , , , .

    , , . , , . , , , , , . , , .

    .

    2

  • (.. , , ..). , ( , . , 2002).

    , . ( .., 2004). .

    .Cottingham J. . , . : . . : . . . , 2000.Lukacs G. Der junge Hegel. Berlin,1954 ( , , 1987).Scruton R. . : . . . , 2002. . . : . . . , 1983. . . . , 1994. . . . : . . . . 1 , , 1971. . . . . . . . , 2004. . . . , , 2002. . . . , 1994. . . . , 1983. . . . . . 2 , , , 2002. . . . . , 1980.. . . . . , ... . . . . . , 5 2000.. . : B. Jaquemart, . . 2 . . , 2002. . . : : . . , 2. , 2002, . 191-227... . . XIV-XVIII . . , 1974. [. . . . 14-18 .] . . , 1905, . 66. [ . ]. .. ( 18.03.97) http://www.bibler.ru/index.php?sec=1b9 [ . . ].

    2

  • .. .. "" , : . 1971. N 2. . 122-129. (. . ). [ . . ]. . . .2000. . . . . . 3, , 2001, . 651-656. [ .. . ]. ... . . 1-3. , 1970-1973. [ . . . ]. . . , 1950.[ . ]. .. . . .1984. [ . . ]. .. . [ . . ]. , . 5, , 1970, .151-154. . , . 3. , 1964. [ . , . 3]. .. . . , 1973. [ . . ]. .. . . , 1972. [ . . ]. .. . , 1890. [ . . ]. .. . XVII-XVIII . . , 1969. [ .. . 17-18 ]. . - . , 1991 [ . ]. .. . . , 1973. [ .. ]. . . 1-2. , 1957. [ . . 1-2]. . . . 1-2. , 1955. [ . ]. . . ... . , 1983. [ . . ..].

    2