๖. เมื่อแบ งแยกทรัพย สิน หนี้สิน...
TRANSCRIPT
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ286
๖. เมอแบงแยกทรพยสน หนสน และทน ตามขอกาหนด ดงกลาวขางตนแลวใหตงเปนงบดลของ
แตละสหกรณ ซงจะตองเกดกรณงบดลไมสมดล ยอดทตางกนจะปรบปรงไดโดยการตงอกสหกรณหนงเปนลกหน
หรอเจาหนแลวแตกรณ
ประกาศ ณ วนท ๑๐ ตลาคม ๒๕๔๓
(นายบญม จนทรวงศ)
อธบดกรมสงเสรมสหกรณ
รองนายทะเบยนสหกรณ ปฏบตการแทน
นายทะเบยนสหกรณ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ287
หมวด ๓
การเลกและชาระบญชสหกรณ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ288
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ289
การเลกสหกรณ
พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒
มาตรา ๗๐ สหกรณยอมเลกดวยเหตหนงเหตใด ดงตอไปน
(๑) มเหตตามทกาหนดในขอบงคบ
(๒) สหกรณมจานวนสมาชกนอยกวาสบคน
(๓) ทประชมใหญลงมตใหเลก
(๔) ลมละลาย
(๕) นายทะเบยนสหกรณสงใหเลกตามมาตรา ๗๑
ใหสหกรณเลกตาม (๑) (๒) (๓) หรอ (๔) แจงใหนายทะเบยนสหกรณทราบภายในสบหาวนนบแตวน
ทเลก
ใหนายทะเบยนสหกรณปดประกาศการเลกสหกรณไวทสานกงานของสหกรณ ททาการสหกรณอาเภอ
หรอหนวยสงเสรมสหกรณ และทวาการอาเภอหรอสานกงานเขตแหงททสหกรณนนตงอย
มาตรา ๗๑ นายทะเบยนสหกรณมอานาจสงเลกสหกรณไดเมอปรากฏวา
(๑) สหกรณไมเรมดาเนนกจการภายในหนงปนบแตวนทจดทะเบยนหรอหยดดาเนนกจการตดตอกน
เปนเวลาสองปนบแตวนทหยดดาเนนกจการ
(๒) สหกรณไมสงสาเนางบดลและรายงานประจาปตอนายทะเบยนสหกรณเปนเวลาสามปตดตอกน
(๓) สหกรณไมอาจดาเนนกจการใหเปนผลด หรอการดาเนนกจการของสหกรณกอใหเกดความเสย
หายแกสหกรณ หรอประโยชนสวนรวม
มาตรา ๗๒ สหกรณทถกสงเลกตามมาตรา ๗๑ มสทธอทธรณตอคณะกรรมการพฒนาการสหกรณ
แหงชาต โดยทาเปนหนงสอยนตอนายทะเบยนสหกรณภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบคาสง และใหนายทะเบยน
สหกรณสงคาอทธรณตอไปยงคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตโดยไมชกชา
คาวนจฉยของคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตใหเปนทสด
นายทะเบยนสหกรณ
- ประกาศนายทะเบยนสหกรณ เรองอตราเงนปนผลตามหนทชาระแลว ในกรณเลกสหกรณประกาศ
ณ วนท ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๓
กรมสงเสรมสหกรณ
- หนงสอกรมสงเสรมสหกรณ ท กษ ๑๑๐๑/๑๐๔๙๐ ลงวนท ๘ ตลาคม ๒๕๔๒ เรอง การสงเลก
สหกรณ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ290
ประกาศนายทะเบยนสหกรณ
เรอง อตราเงนปนผลตามหนทชาระแลว ในกรณเลกสหกรณ
อาศยอานาจตามความในมาตรา ๘๖(๒) แหงพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ นายทะเบยน
สหกรณจงกาหนดใหสหกรณทเลกแลว แตยงมทรพยสนคงเหลอใหจายเปนเงนปนผลตามทกาหนดในขอบงคบของ
สหกรณ เรองการจาหนายทรพยสนเมอสหกรณตองเลก แตตองไมเกนอตราเงนปนผลทกาหนดในกฎกระทรวงสาหรบ
สหกรณแตละประเภท
ประกาศ ณ วนท ๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๓
(นายอภชาต พงษศรหดลชย)
รองปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ
รองนายทะเบยนสหกรณ ปฏบตราชการแทน
นายทะเบยนสหกรณ
ประกาศน ไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต ในการประชม
ครงท ๒/๒๕๔๓ เมอวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๔๓
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ291
ท กษ ๑๑๐๑/๑๐๔๙๐ กรมสงเสรมสหกรณ เทเวศร กทม. ๑๐๒๐๐
๘ ตลาคม ๒๕๔๒
เรยน การสงเลกสหกรณ
เรยน ผวาราชการจงหวดทกจงหวด
ดวยนายทะเบยนสหกรณ ไดกาหนดขนตอนการสงเลกสหกรณ ตามมาตรา ๗๑ (๑) วากอนทจะเสนอ
นายทะเบยนสหกรณเพอสงเลกสหกรณ ใหสหกรณจงหวดในฐานะรองนายทะเบยนสหกรณ แจงเตอนสหกรณทไม
เรมดาเนนกจการภายในหนงปนบแตวนทจดทะเบยน หรอหยดดาเนนกจการตดตอกนเปนเวลาสองปนบแตวนทหยด
ดาเนนกจการ ใหสหกรณดาเนนกจการตามวตถประสงคภายใน ๙๐ วนนบแตวนทครบกาหนดหนงป หรอสองป
แลวแตกรณ หากสหกรณยงละเลยไมดาเนนกจการตามวตถประสงคอก ใหรายงานนายทะเบยนสหกรณเพอใช
อานาจสงเลกสหกรณตอไป
กรมสงเสรมสหกรณ จงขอใหสหกรณจงหวดปฏบตตามขนตอนทนายทะเบยนสหกรณกาหนดโดย
เครงครดดวย
อนง คาวา “ดาเนนกจการ” ตามนยของกฎหมายใหหมายความวา การดาเนนงานหรอประกอบการ
ทางธรกจซงไดกาหนดไวเปนวตถประสงคในการขอจดตงสหกรณ เพอสงเสรมผลประโยชนใหกบบรรดาสมาชก
ดงนนจะถอวาสหกรณดาเนนกจการกตอเมอสหกรณไดมการดาเนนการอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางแลว
ถาสหกรณเพยงมการเรยกชาระคาหนและบนทกรายการบญชไว ยงถอไมไดวาสหกรณไดดาเนนกจการ สาหรบการ
หยดดาเนนกจการใหเรมนบตงแตวนทคณะกรรมการดาเนนการสหกรณ หรอทประชมใหญของสหกรณแสดงเจตนา
โดยชดแจงหรอโดยปรยายวาจะหยดดาเนนงาน หรอหยดการประกอบการอนเปนธรกจ ซงกาหนดไวในวตถประสงค
ถาไมอาจรไดถงเจตนาดงกลาว ใหนบวนทผตรวจการสหกรณ ผสอบบญช หรอเจาหนาทสงเสรมสหกรณ รายงาน
โดยมหลกฐานพอสมควรวาสหกรณหยดดาเนนกจการแลว
จงเรยนมาเพอโปรดทราบและแจงใหสหกรณจงหวดถอปฏบตตอไป
ขอแสดงความนบถอ
(ลงนาม) บญม จนทรวงศ
(นายบญม จนทรวงศ)
อธบดกรมสงเสรมสหกรณสานกงานเลขานการกรมโทร. ๐ ๒๒๘๑ ๖๘๗๕
โทรสาร. ๐ ๒๒๘๒ ๖๐๗๘
ท กษ ๑๑๐๑/๑๐๔๙๐ กรมสงเสรมสหกรณ เทเวศร กทม. ๑๐๒๐๐
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ292
การชาระบญชสหกรณ
พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒
มาตรา ๗๔ การชาระบญชสหกรณทลมละลายนน ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยลมละลาย
มาตรา ๗๕ การชาระบญชสหกรณทเลกเพราะเหตอน นอกจากลมละลายใหทประชมใหญเลอกตง
ผชาระบญชโดยไดรบความเหนชอบจากนายทะเบยนสหกรณขนทาการชาระบญชสหกรณภายในสามสบวนนบแต
วนทเลกสหกรณ หรอนบแตวนทคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตมคาสงใหยกอทธรณ แลวแตกรณ
ในกรณททประชมใหญไมเลอกตงผชาระบญชภายในกาหนดเวลาดงกลาว หรอนายทะเบยนสหกรณ
ไมใหความเหนชอบในการเลอกตงผชาระบญช ใหนายทะเบยนสหกรณตงผชาระบญชขนทาการชาระบญชสหกรณ
ได
เมอนายทะเบยนสหกรณเหนสมควรหรอเมอสมาชกมจานวนไมนอยกวาสองในสามของสมาชกทงหมด
รองขอตอนายทะเบยนสหกรณ นายทะเบยนสหกรณจะแตงตงผชาระบญชคนใหมแทนผชาระบญชซงไดรบเลอกตง
หรอซงไดตงไวกได
ใหนายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนผชาระบญชซงนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบตามวรรค
หนงหรอผชาระบญชซงไดรบแตงตงตามวรรคสองหรอวรรคสาม และใหปดประกาศชอผชาระบญชไวทสานกงาน
ของสหกรณนน สานกงานสหกรณอาเภอหรอหนวยสงเสรมสหกรณ และทวาการอาเภอหรอสานกงานเขตแหง
ทองททสหกรณนนอยภายในสบสวนนบแตวนทจดทะเบยนผชาระบญช
ผชาระบญชอาจไดรบคาตอบแทนตามทนายทะเบยนสหกรณกาหนด
มาตรา ๗๖ สหกรณนนแมจะไดเลกไปแลวกใหพงถอวายงคงดารงอยตราบเทาเวลาทจาเปนเพอการ
ชาระบญช
มาตรา ๗๗ ใหผชาระบญชมหนาทชาระสะสางกจการของสหกรณ จดการชาระหนและจาหนาย
ทรพยสนของสหกรณนนใหเสรจไป
มาตรา ๗๘ เมอสหกรณเลก ใหคณะกรรมการดาเนนการสหกรณและเจาหนาทของสหกรณมหนาท
จดการรกษาทรพยสนทงหมดของสหกรณไวจนกวาผชาระบญชจะเรยกใหสงมอบ
ผชาระบญชจะเรยกใหคณะกรรมการดาเนนการหรอเจาหนาทสหกรณสงมอบทรพยสนตามวรรคหนง
พรอมดวยสมดบญช เอกสาร และสงอนเมอใดกได
มาตรา ๗๙ ภายในสามสบวนนบแตวนทนายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนผชาระบญช ใหผชาระบญช
ประกาศโฆษณาทางหนงสอพมพรายวนอยางนอยสองวนตดตอกน หรอประกาศโฆษณาทางอนวาสหกรณไดเลก
และแจงเปนหนงสอไปยงเจาหนทกคน ซงมชอปรากฏในสมดบญช เอกสารของสหกรณ หรอปรากฏจากทางอนเพอ
ใหทราบวาสหกรณนนเลก และใหเจาหนยนคาทวงหนแกผชาระบญช
มาตรา ๘๐ ผชาระบญชตองทางบดลของสหกรณโดยไมชกชา และใหนายทะเบยนสหกรณตงผสอบ
บญชเพอตรวจสอบงบดลนน
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ293
เมอผสอบบญชรบรองงบดลแลว ใหผชาระบญชเสนองบดลตอทประชมใหญเพออนมต แลวเสนอ
งบดลนนตอนายทะเบยนสหกรณ
ในกรณทการประชมใหญไมครบองคประชม ใหผชาระบญชเสนองบดลตอนายทะเบยนสหกรณเพอ
อนมต
มาตรา ๘๑ ผชาระบญชมอานาจหนาท ดงตอไปน
(๑) ดาเนนกจการของสหกรณเทาทจาเปนเพอระวงรกษาผลประโยชนของสหกรณในระหวางทยง
ชาระบญชไมเสรจ
(๒) ดาเนนกจการของสหกรณเทาทจาเปนเพอชาระสะสางกจการใหเสรจไปดวยด
(๓) เรยกประชมใหญ
(๔) ดาเนนการทงปวงเกยวกบคดแพงหรอคดอาญา และประนประนอมยอมความในเรองใดๆ ในนาม
สหกรณ
(๕) จาหนายทรพยสนของสหกรณ
(๖) เรยกใหสมาชกหรอทายาทของสมาชกผตายชาระคาหนทยงชาระไมครบมลคาของหนทงหมด
(๗) รองขอตอศาลเพอสงใหสหกรณลมละลายในกรณทเงนคาหนหรอเงนลงทนไดใชเสรจแลว แต
ทรพยสนกยงไมเพยงพอแกการชาระหนสน
(๘) ดาเนนการอยางอนเทาทจาเปนเพอใหการชาระบญชเสรจสน
มาตรา ๘๒ ขอจากดอานาจของผชาระบญชอยางใดๆ หามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอก
ผกระทาการโดยสจรต
มาตรา ๘๓ คาธรรมเนยม คาภาระตดพน และคาใชจายทตองเสยตามสมควรในการชาระบญชนน
ผชาระบญชตองจดการชาระกอนหนรายอน
มาตรา ๘๔ ถาเจาหนคนใดมไดทวงถามใหชาระหน ผชาระบญชตองวางเงนสาหรบจานวนหนนนไว
ตอนายทะเบยนสหกรณเพอประโยชนแกเจาหน และใหผชาระบญชมหนงสอแจงการทไดวางเงนไปยงเจาหนโดยไม
ชกชา
ถาเจาหนไมรบเงนไปจนพนกาหนดสองปนบแตวนทผชาระบญชวางเงนไวตอนายทะเบยนสหกรณ
เจาหนยอมหมดสทธในเงนจานวนนน และใหนายทะเบยนสหกรณจดสงเปนรายไดของสนนบาตสหกรณแหง
ประเทศไทยใหเสรจภายในเวลาอนสมควร
มาตรา ๘๕ ใหผชาระบญชเสนอรายงานตอนายทะเบยนสหกรณทกระยะหกเดอนวาไดจดการไปอยาง
ใดบางและแสดงใหเหนความเปนไปของบญชทชาระอยนน รายงานดงกลาวนใหทาตามแบบทนายทะเบยนสหกรณ
กาหนด
รายงานตามวรรคหนงใหสมาชก ทายาทของสมาชกผตาย และเจาหนทงหลายของสหกรณตรวจดได
โดยไมตองเสยคาธรรมเนยม
ถาปรากฏขอบกพรองในการชาระบญช นายทะเบยนสหกรณมอานาจสงใหผชาระบญชแกไขขอ
บกพรองและรายงานตอนายทะเบยนสหกรณภายในเวลาทกาหนด
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ294
มาตรา ๘๖ เมอไดชาระหนของสหกรณแลว ถามทรพยสนเหลออยเทาใดใหผชาระบญชจายตามลาดบ
ดงตอไปน
(๑) จายคนเงนคาหนใหแกสมาชกไมเกนมลคาหนทชาระแลว
(๒) จายเปนเงนปนผลตามหนทชาระแลวแตตองไมเกนอตราทนายทะเบยนสหกรณกาหนด ตามความ
เหนชอบของคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตสาหรบสหกรณแตละประเภท
(๓) จายเปนเงนเฉลยคนใหแกสมาชกตามสวนธรกจทสมาชกไดทาไวกบสหกรณในระหวางปตามท
กาหนดในขอบงคบ
ถายงมทรพยสนเหลออยอก ใหผ ชาระบญชโอนใหแกสหกรณอน หรอสนนบาตสหกรณแหง
ประเทศไทย ตามมตของทประชมใหญ หรอดวยความเหนชอบของนายทะเบยนสหกรณ ในกรณทไมอาจเรยกประชม
ใหญไดภายในสามเดอนนบแตวนทชาระบญชเสรจ
มาตรา ๘๗ เมอไดชาระบญชกจการของสหกรณเสรจแลว ใหผชาระบญชทารายงานการชาระบญช
พรอมทงรายการยอของบญชทชาระนน แสดงวาไดดาเนนการชาระบญชและจดการทรพยสนของสหกรณไปอยาง
ใด รวมทงคาใชจายในการชาระบญชและจานวนทรพยสนทจายตามมาตรา ๘๖ เสนอตอผสอบบญช
เมอผสอบบญชตรวจสอบและรบรองบญชทชาระนนแลว ใหผชาระบญชเสนอตอนายทะเบยนสหกรณ
ภายในสามสบวนนบแตวนทผสอบบญชรบรองบญชทชาระนนเมอนายทะเบยนสหกรณเหนชอบดวยแลวใหถอวา
เปนทสดแหงการชาระบญช และใหนายทะเบยนสหกรณถอนชอสหกรณออกจากทะเบยน
มาตรา ๘๘ เมอนายทะเบยนสหกรณให ความเหนชอบในการชาระบญชตามมาตรา ๘๗ แลว ให
ผชาระบญชมอบบรรดาสมดบญชและเอกสารทงหลายของสหกรณทไดชาระบญชเสรจแลวนนแกนายทะเบยนสหกรณ
ภายในสามสบวนนบแตวนทนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบ
ใหนายทะเบยนสหกรณรกษาสมดบญชและเอกสารเหลานไวอกสองปนบแตวนทถอนชอสหกรณนน
ออกจากทะเบยน
สมดบญชและเอกสารตามวรรคหนง ใหผมสวนไดเสยตรวจดไดโดยไมตองเสยคาธรรมเนยม
มาตรา ๘๙ ในคดฟองเรยกหนสนทสหกรณ สมาชก หรอผชาระบญชเปนลกหนอยในฐานะเชนนน
หามมใหฟองเมอพนกาหนดสองปนบแตวนทนายทะเบยนสหกรณถอนชอสหกรณออกจากทะเบยน
นายทะเบยนสหกรณ
- คาสงนายทะเบยนสหกรณ ท ๑๔๖/๒๕๔๖ เรอง ใหผชาระบญชสหกรณดาเนนการชาระบญชตาม
คาแนะนาของนายทะเบยนสหกรณ สง ณ วนท ๒๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๖
- หนงสอกรมสงเสรมสหกรณ ท กษ ๑๑๑๕/๓๔ ลงวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๑ เรองหลกเกณฑ
พจารณาการเปลยนตวผชาระบญช
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ295
สาเนาคาสงนายทะเบยนสหกรณ
ท ๑๔๖/๒๕๔๖
เรอง ใหผชาระบญชสหกรณดาเนนการชาระบญชตามคาแนะนาของนายทะเบยนสหกรณ
โดยทมประกาศใชพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ และเพอใหการชาระบญชสหกรณเปนไป
ตามความในพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ และสอดคลองกบภาวการณในปจจบนเหนสมควรใหมคาแนะนา
วธปฏบตในการชาระบญชสหกรณ
ฉะนน อาศยอานาจตามความในมาตรา ๑๖(๘) แหงพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ จงมคาสง
ดงน
๑. ใหยกเลก
(๑) คาสงนายทะเบยนสหกรณ ท ๑๗๔/๒๕๑๑ ลงวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๑๑ เรอง การชาระ
บญชสหกรณ
(๒) คาสงนายทะเบยนสหกรณ ท ๖๕/๒๕๓๑ ลงวนท ๒๙ สงหาคม ๒๕๓๑ เรอง มอบอานาจให
ปฏบตการแทนนายทะเบยนสหกรณ
(๓) หนงสอกระทรวงพฒนาการแหงชาต ท พก. ๑๒๐๑/ว.๑๒๘๘ ลงวนท ๑๘ ธนวาคม ๒๕๑๑
เรอง คาแนะนาวธปฏบตการชาระบญชสหกรณ
(๔) หนงสอกระทรวงพฒนาการแหงชาต ท พก. ๑๒๐๑/ว.๘๙๖ ลงวนท ๘ ตลาคม ๒๕๑๒
เรอง เพมเตมคาแนะนาวธปฏบตการชาระบญชสหกรณ
๒. การดาเนนการชาระบญชสหกรณของผชาระบญช ใหปฏบตตามคาแนะนานายทะเบยนสหกรณ
เรอง วธปฏบตในการชาระบญชสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๖ ทายคาสงน
๓. บรรดาคาสง ระเบยบและคาแนะนาการชาระบญชทขดแยงกบคาแนะนานายทะเบยนสหกรณ
เรอง วธปฏบตในการชาระบญชสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๖ ทายคาสงน ใหใชคาแนะนานแทน
ทงน ตงแตบดนเปนตนไป
สง ณ วนท ๒๘ มกราคม ๒๕๔๖
(ลงชอ) เรองชย บญญานนต
(นายเรองชย บญญานนต)
รองอธบดกรมสงเสรมสหกรณ
รองนายทะเบยนสหกรณ ปฏบตการแทน
นายทะเบยนสหกรณ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ296
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ297
คาแนะนานายทะเบยนสหกรณเรอง วธปฏบตในการชาระบญชสหกรณ
พ.ศ. ๒๕๔๖
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ298
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ299
ดวยไดมการยกเลกพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๑๑ และประกาศใหพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.
๒๕๔๒ แทน ดงนน คาแนะนาวธการปฏบตการชาระบญชสหกรณตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๑๑ ทไดให
คาแนะนาไปแลวนน จาเปนตองแกไขปรบปรงใหมใหสอดคลองกบพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ และการ
ดาเนนการในปจจบน ทงน โดยมวตถประสงคใหการชาระบญชเปนไปดวยความเรยบรอยและเกดประสทธภาพสม
ความมงหมายททางราชการกาหนด รวมทงใหการปฏบตตางๆ เกยวกบการชาระบญชเปนไปในแนวทางเดยวกน จง
ใหคาแนะนาวธปฏบตในการชาระบญชสหกรณตามลาดบขนตอน ดงน
๑. เมอไดรบแตงตงใหเปนผชาระบญช
เมอนายทะเบยนสหกรณเหนชอบในการเลอกตงผชาระบญชตามมาตรา ๗๕ วรรคหนง หรอนาย
ทะเบยนสหกรณแตงตงผชาระบญชตามวรรคสอง หรอวรรคสามแลว นายทะเบยนสหกรณจะจดทะเบยนผชาระบญช
ตามมาตรา ๗๕ วรรคส ใหผชาระบญชปดประกาศแจงชอผชาระบญชไวทสานกงานของสหกรณทชาระบญชนน
สานกงานสหกรณอาเภอ หรอหนวยสงเสรมสหกรณ และทวาการอาเภอ หรอสานกงานเขตแหงทองททสหกรณนน
ตงอยภายในสบสวนนบแตวนทจดทะเบยนผชาระบญช ทงน หลงจากทนายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนสหกรณจด
ทะเบยนผชาระบญชแลว ผชาระบญชจงจะมอานาจและหนาทในฐานะผชาระบญชตามทบญญตไวในพระราชบญญต
สหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ และจะตองปฏบตการชาระบญช ดงตอไปน
๑.๑ รบมอบทรพยสนพรอมดวยสมดบญช เอกสารและสงอนจากคณะกรรมการดาเนนการหรอ
เจาหนาทของสหกรณตามมาตรา ๗๘ ซงผชาระบญชควรเรยกใหสงมอบใหเสรจสนภายใน ๓๐ วน นบแตวนท
นายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนผชาระบญช เพอทจะไดปฏบตงานในขนตอนตอไปได
๑.๒ ประกาศโฆษณาทางหนงสอพมพรายวนอยางนอยสองวนตดตอกน หรอประกาศโฆษณาทางอน
วาสหกรณไดเลก เพอใหเจาหนทราบวาสหกรณเลกและยนคาทวงหนแกผชาระบญช
๑.๓ ทาหนงสอแจงไปยงเจาหนทกคนซงมชอปรากฏในสมดบญช เอกสารของสหกรณหรอปรากฏจาก
ทางอน เพอใหทราบวาสหกรณนนเลก และใหเจาหนยนคาทวงหนแกผชาระบญช
ทงน การดาเนนการตาม ขอ ๑.๒ และ๑.๓ ซงเปนไปตามมาตรา ๗๙ ตองดาเนนการภายใน ๓๐ วน
นบแตวนทนายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนผชาระบญช
๑.๔ จดทางบการเงน ณ วนรบมอบทรพยสนของสหกรณโดยไมชกชา ซงผชาระบญชควรจดทาให
แลวเสรจภายใน ๖๐ วน นบแตวนทนายทะเบยนสหกรณจดทะเบยนผชาระบญช สาหรบการจดงบการเงนดงกลาว
ใหจดทาเอกสารหลกฐานการดาเนนงานของสหกรณระยะเวลาตอจากวนสนปทางบญชในงบการเงนทผสอบบญช
ไดแสดงความเหนครงหลงสดถงวนรบมอบทรพยสนโดยจดทาตามรปแบบงบการเงนสาหรบสหกรณประเภทนนๆ
ตามทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนดใหสหกรณถอใช เมอจดทาเรยบรอยแลวตองใหผสอบบญชซงนายทะเบยน
สหกรณแตงตงทากาตรวจสอบรบรอง โดยใหผชาระบญชเสนองบการเงนดงกลาวไปยงผสอบบญช รวม ๓ ฉบบ (สาหรบ
ผสอบบญช ๑ ฉบบ นายทะเบยนสหกรณ ๑ ฉบบ และผชาระบญช ๑ ฉบบ) และเมอผสอบบญชไดตรวจสอบรบรอง
แลวใหคนกลบมาใหผชาระบญช ๒ ฉบบ จากนนใหผชาระบญชเสนองบการเงนนนใหทประชมใหญของสหกรณ
พจารณาอนมตกอน แลวจงเสนอตอนายทะเบยนสหกรณ โดยงบการเงนทเสนอนายทะเบยนสหกรณนตองม
คารบรองของผสอบบญช พรอมกบแสดงการอนมตของทประชมใหญสหกรณไวดวย อยางไรกตาม ในกรณท
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ300
การประชมใหญไมครบองคประชม ใหผ ชาระบญชเสนองบการเงนตอนายทะเบยนสหกรณเพออนมตตอไป
(มาตรา ๘๐)
อนง เมอผชาระบญชดาเนนการครบถวนตามมาตรา ๘๐ แลว ใหผชาระบญชจดทาสาเนารายงาน
นนเสนอนายทะเบยนสหกรณทราบดวย
๒. การดาเนนการชาระบญช
ตามมาตรา ๗๗ ของพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหผชาระบญชมหนาทชาระสะสางกจการ
ของสหกรณ จดการชาระหนและจาหนายทรพยสนของสหกรณนนใหเสรจไป นอกจากนผชาระบญชยงมอานาจ
หนาทตามมาตรา ๘๑ ดงน
(๑) ดาเนนกจการของสหกรณเทาทจาเปนเพอระวงรกษาผลประโยชนของสหกรณในระหวางทยงชาระ
บญชไมเสรจ
(๒) ดาเนนกจการของสหกรณเทาทจาเปนเพอชาระสะสางกจการใหเสรจไปดวยด
(๓) เรยกประชมใหญ
(๔) ดาเนนการทงปวงเกยวกบคดแพงหรอคดอาญา และประนประนอมยอมความในเรองใดๆ ในนาม
ของสหกรณ
(๕) จาหนายทรพยสนของสหกรณ
(๖) เรยกใหสมาชกหรอทายาทของสมาชกผตายชาระคาหนทยงชาระไมครบมลคาของหนทงหมด
(๗) รองขอตอศาลเพอสงใหสหกรณลมละลายในกรณทเงนคาหน หรอเงนลงทนไดใชเสรจแลว แต
ทรพยสนกยงไมเพยงพอแกการชาระหนสน
(๘) ดาเนนการอยางอนเทาทจาเปนเพอใหการชาระบญชเสรจสน
ทงน การดาเนนการตามหนาทผชาระบญชดงกลาวขางตนจะทาไดภายหลงทผชาระบญชไดเสนองบ
การเงน ณ วนรบมอบทรพยสนของสหกรณทชาระบญชตอนายทะเบยนสหกรณแลว จากนนจงดาเนนการจดการ
เกยวกบทรพยสน หนสนและทน ดงน
การจดการเกยวกบทรพยสน ใหดาเนนการจดการทรพยสนประเภทตางๆ ดงน
๑. เงนสด ใหผชาระบญชใชจายเงนสดของสหกรณทชาระบญชตามความจาเปนเพอการชาระบญช
สาหรบการเกบรกษาเงนสดในมอใหเกบรกษาไดไมเกนสหกรณละ ๑,๐๐๐ บาท ในกรณทมเงนสดเกนกวาจานวน
ดงกลาว ใหผชาระบญชนาฝากไวทธนาคาร
๒. เงนฝากธนาคาร ใหผ ชาระบญชนาเงนของสหกรณทชาระบญชเงนฝากไวในธนาคารทม
วตถประสงคเพอใหความชวยเหลอทางการเงนแกสหกรณหรอในชมนมสหกรณหรอสหกรณอนโดยฝากไวในนาม
ของผชาระบญช สาหรบเงนฝากธนาคารทมอยกอนการชาระบญช ใหโอนชอผฝากเดมเปนชอของผชาระบญช และ
กรณทสาขาธนาคารทเปดบญชอยเดมไมสะดวกในการตดตอ และฝากถอนใหปดบญชเงนฝากธนาคารเดมแลวเปด
บญชใหมในนามของผชาระบญช
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ301
๓. ลกหน ใหผชาระบญชรวบรวมหลกฐานการเปนหนและจดทาหนงสอทวงหน จากนนใหใชดลพนจ
ดาเนนการตามความเหมาะสมกบสภาพของลกหน ดงน
๏ ลกหนทคางนานใกลจะขาดอายความ ใหผชาระบญชจดใหลกหนทาหนงสอรบสภาพหน
๏ ลกหนทเปนหนจานวนเงนมากและมหลกฐานเปนหนครบถวนสมบรณใหดาเนนการฟองรอง
หากพจารณาวาคมกบคาใชจายในการดาเนนคด
๏ ลกหนทไมอาจชาระหนคนไดอยางสนเชง ใหพจารณาประนประนอมหนเพอใหลกหนชาระ
หนบางสวน เพอใหสหกรณเสยประโยชนนอยทสดเทาทจะทาได
๏ ลกหนระหวางดาเนนคด ใหตดตามผลการดาเนนคดและดาเนนการตอเพอใหสหกรณไดรบ
ผลประโยชนมากทสด
ในการเรยกหนจากลกหนใหผชาระบญชพยายามเรยกใหลกหนชาระหนใหครบถวนหากจาเปน
ตองดาเนนคด กตองกระทาเพอใหมจานวนหนสญนอยทสด
กรณทไดมการตดตามใหลกหนชาระหนคนถงทสดแลวแตยงไดรบชาระคนไมครบถวนเพราะ
ลกหนเปนบคคลลมละลาย ลกหนขาดอายความ หลกฐานการเปนหนไมครบถวนสมบรณหรอตดตอลกหนไมได ฯลฯ
ใหปดบญชลกหนไปบญชเลกกจการ แลวรายงานไวในรายงานการชาระบญช
๔. สนคาคงเหลอ ใหผชาระบญชตรวจสอบสภาพของสนคา และจดการขายโดยเรว ทงน การขาย
ใหทาอยางเปดเผยและตองพยายามหาทางขายใหไดราคาสง สาหรบสนคาทอาจขายไดหรอรวมกนขายไดในคราว
หนงตงแต ๕๐,๐๐๐ บาทขนไป ใหขายโดยวธประกวดราคาเพอใหไดราคาดทสด
๕. สนทรพยถาวร ใหผชาระบญชตรวจสอบสภาพสนทรพยถาวรทมอยทงหมด และจดการจาหนาย
โดยเปดเผย และพยายามหาทางขายใหไดราคาสง สาหรบสนทรพยถาวรรายการใดทคาดวาจะจาหนายไดคราวหนง
ตงแต ๕๐,๐๐๐ บาทขนไป ใหจาหนายโดยวธประกวดราคาเพอใหไดราคาดทสด
๖. สนทรพยอน
๏ เงนลงทน ใหนาออกจาหนาย โดยอาจจาหนายคนใหกบสถาบนทสหกรณถอหนหรอบคคล
ทวไป พรอมรบเงนปนผลคางรบ (ถาม)
๏ เงนมดจา เงนประกน ใหขอยกเลกภาระผกพนตางๆ เพอขอเรยกคนเงนมดจาและเงนประกน
นนๆ ถาไมสามารถเรยกเงนคนได ใหปดบญชไปบญชเลกกจการ แลวรายงานไวในรายงานการชาระบญช
การจดการเกยวกบหนสน ใหดาเนนการจดการหนสนประเภทตางๆ ดงน
๑. เจาหน ใหจดทาหนงสอแจงไปยงเจาหนเพอยนคาทวงหน พรอมทงดาเนนการชาระหนแกเจาหน
ตางๆ ตามลาดบความผกพนแหงสญญาหรอขอตกลง
ทงน ผชาระบญชควรใชดลพนจตามความเหมาะสมในการพจารณาขอประนประนอมกบเจาหนของ
สหกรณ และในกรณททรพยสนของสหกรณมไมเพยงพอแกการชาระหนใหผชาระบญชรองขอตอศาลเพอสงให
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ302
สหกรณลมละลาย สาหรบกรณทผชาระบญชไดพยายามตดตอเจาหนเพอชาระหนแตไมรตวเจาหน หรอเจาหนไม
ทวงถามใหชาระหน ใหผชาระบญชวางเงนเทาจานวนหนนนไวตอนายทะเบยนสหกรณเพอประโยชนแกเจาหน และ
ใหผชาระบญชมหนงสอแจงการวางเงนไปยงเจาหนโดยไมชกชา รวมทงควรประกาศเรองนไวทสานกงานของสหกรณ
หนวยสงเสรมสหกรณ และทวาการอาเภอ หรอสานกงานเขตแหงทองททสหกรณตงอย ถาหากเจาหนไมรบเงนไป
จนพนกาหนดสองปนบแตวนทผชาระบญชวางเงนไวตอนายทะเบยนสหกรณ เจาหนยอมหมดสทธในเงนจานวนนน
ซงจะตองจดสงเปนรายไดของสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทยตอไป (มาตรา ๘๔ วรรคสอง)
อนง สาหรบการวางเงนเพอประโยชนแกเจาหนนน ในทางปฏบตเพอใหเกดความสะดวกและคลองตว
ในการดาเนนการ ใหผชาระบญชวางเงนไวกบนายทะเบยนสหกรณ หรอรองนายทะเบยนสหกรณทนายทะเบยน
สหกรณมอบหมายเพอจายในภายหลง
๒. คาบารงสนนบาตสหกรณคางจาย ใหดาเนนการชาระใหแกสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย
๓. หนสนอนๆ ใหปฏบตเชนเดยวกบเจาหนในขอ ๑
การจดการเกยวกบทนของสหกรณ ใหดาเนนการจดการทนของสหกรณประเภทตางๆ ดงน
๑. ทนเรอนหน กรณสหกรณมหนทชาระไมครบมลคาและผชาระบญชพจารณาเหนวาจาเปนตอง
เรยกชาระเพอใหเพยงพอแกการชาระหนสนหรออนๆ ใหผชาระบญชเรยกใหสมาชก หรอ ทายาทของสมาชกผตาย
สงชาระคาหนทยงไมครบมลคานน กรณทไมไดรบชาระใหผชาระบญชปฏบตเชนเดยวกบลกหนทไมสามารถเรยกให
ชาระหนคนได
ทงน นบตงแตผชาระบญชเรมทาการชาระบญชจะจายคนเงนคาหนแกสมาชกผใดไปกอนไมไดจนกวา
จะชาระบญชเสรจสน และเมอชาระบญชเสรจแลว หากปรากฏมทรพยสนเหลออยใหผชาระบญชจายคนคาหนให
แกสมาชกหรอทายาทของสมาชกผตายตามมาตรา ๘๖ แตถาไมสามารถจายคนไดภายในเวลาทชาระบญชอย ใหผ
ชาระบญชวางเงนเทาจานวนคาหนทยงจายคนไมครบถวนนนไวตอนายทะเบยนสหกรณหรอรองนายทะเบยนสหกรณ
ทนายทะเบยนสหกรณมอบหมายเพอจายในภายหลง สาหรบกรณททรพยสนทเหลออยมมลคานอยกวามลคาหนตาม
บญช ใหทาการเฉลยทรพยสนนนคนคาหนใหแตละหนเทาๆกน (มลคาหนทลดลงนจะเทากบจานวนขาดทนจาก
การชาระบญช)
นอกจากน ใหผชาระบญชจดทาบญชทนเรอนหนในชวงระยะเวลาทดาเนนการชาระบญชเพอใหทราบ
ความเคลอนไหวของเงนคาหนระหวางการชาระบญช รวมทงการดาเนนการเกยวกบคาหนของสหกรณทชาระบญช
นน
๒. ทนสารอง ทนสะสมตามระเบยบขอบงคบ ใหปดบญชไปบญชเลกกจการ
๓. กาไรสทธทยงไมไดจดสรร รวมทงกาไรสทธตามงบการเงน ณ วนรบมอบทรพยสนใหผชาระบญช
ดาเนนการจดสรรเปนคาบารงสนนบาตสหกรณตามกฎหมาย และสงชาระใหเรยบรอยกาไรสทธสวนทเหลอใหปด
บญชไปบญชเลกกจการ
๔. เงนคางขาดทน หากสหกรณทชาระบญชมเงนคางขาดทน (ขาดทนสะสม) ใหปดบญชไปบญช
เลกกจการ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ303
อนง ในการจดการเกยวกบทรพยสน หนสนและทนของสหกรณนน ผชาระบญชจะตองรกษาผล
ประโยชนของสหกรณใหมากทสด สาหรบการจาหนายทรพยสนของสหกรณผชาระบญชตองพยายามจาหนายให
หมด เพอนาเงนไปใชจายเปนคาธรรมเนยม คาภาระตดพน และคาใชจายทตองเสยตามสมควรในการชาระบญช
นน ซงผชาระบญชตองจดการชาระกอนหนรายอน
กรณทไดดาเนนการชาระบญชตามวธการทไดกลาวขางตนแลว หากปรากฏวามทรพยสนเหลออย
เทาใด ใหผชาระบญชจายตามลาดบ ซงเปนไปตามมาตรา ๘๖ ดงตอไปน
๑) จายคนเงนคาหนใหแกสมาชกไมเกนมลคาหนทชาระแลว
๒) จายเปนเงนปนผลตามหนทชาระแลวแตตองไมเกนอตราทนายทะเบยนสหกรณกาหนดตามความ
เหนชอบของคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตสาหรบสหกรณแตละประเภท
๓) จายเปนเงนเฉลยคนใหแกสมาชกตามสวนธรกจทสมาชกไดทาไวกบสหกรณในระหวางปตามท
กาหนดในขอบงคบ
ถายงมทรพยสนเหลออยอก ใหผ ชาระบญชโอนใหแกสหกรณอน หรอสนนบาตสหกรณแหง
ประเทศไทยตามมตของทประชมใหญ หรอดวยความเหนชอบของนายทะเบยนสหกรณในกรณทไมอาจเรยกประชม
ใหญไดภายในสามเดอนนบแตวนทชาระบญชเสรจ
ทงน การจายคนเงนคาหน เงนปนผลตามหนและเงนเฉลยคนดงกลาว ผชาระบญชจะตองจายคนให
แกสมาชกใหเสรจเรยบรอย แตถาภายหลงทประกาศจายแลว สมาชกผใดไมมารบภายในระยะเวลาทกาหนดไวใน
ประกาศ ผชาระบญชจะตองวางเงนเทาจานวนทสมาชกยงไมมารบนนไวกบนายทะเบยนสหกรณ หรอรองนาย
ทะเบยนสหกรณทนายทะเบยนสหกรณมอบหมายเพอจายภายหลง
อนง ตามความในมาตรา ๘๖ (๒) นายทะเบยนสหกรณไดกาหนดใหสหกรณทเลกแลวแตยงมทรพยสน
คงเหลอ ใหจายเปนเงนปนผลตามทกาหนดในขอบงคบของสหกรณ เรองการจาหนายทรพยสนเมอสหกรณตองเลก
แตตองไมเกนอตราเงนปนผลทกาหนดในกฎกระทรวงสาหรบสหกรณแตละประเภท
๓. วธปฏบตทางบญชในการชาระบญช
วธปฏบตทางบญชในการชาระบญช แบงออกเปน ๒ สวน คอ
๓.๑ วธปฏบตทางบญชในระหวางการชาระบญช
๓.๒ วธปฏบตทางบญชเมอเสรจสนการชาระบญช
วธปฏบตทางบญชในระหวางการชาระบญช เมอผชาระบญชไดดาเนนการชาระบญชโดยการจดการ
ทรพยสน หนสน และทนของสหกรณ ใหผชาระบญชปฏบตทางบญชโดยบนทกรายการทางการเงนไวในสมดบญช
ของสหกรณ ดงน
๏ รายการรบเงนทกประเภท (ยกเวนการรบเงนคาหน การเบกเงนจากธนาคาร) ถอเปนรายรบจาก
การชาระบญช ไดแก รายไดจากการดาเนนงาน เงนรบจากลกหน เงนรบจากการจาหนายทรพยสน ฯลฯ ใหบนทก
บญชไวในบญชรบจาย กบบญชรายรบประเภทนน
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ304
๏ รายการจายเงนทกประเภท (ยกเวนการจายคนคาหน จายเงนฝากธนาคาร) ถอเปนรายจายจาก
การชาระบญช ไดแก คาใชจายดาเนนงาน คาใชจายในการชาระบญช จายชาระหนสน (รวมการวางเงนชาระหน
ตามมาตรา ๘๔ ) จายชาระหนเงนก ฯลฯ ใหบนทกบญชไวในบญชรายจายประเภทนนๆ กบบญชรบจาย
๏ ใหผชาระบญชจดทาบญชรบจายระหวางการชาระบญชเพอแสดงรายการรบจายเงนโดยใหเสนอ
พรอมกบรายงานผลการชาระบญชทกระยะ ๖ เดอน นบแตวนทเสนองบการเงนตอนายทะเบยนสหกรณ
ตามรปแบบตอไปน
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ305
บญชรบ-จาย
ของสหกรณ............................................................จากด ซงอยในระหวางการชาระบญช
ตงแตวนท....................................ถงวนท....................................
วนท รายการ จานวนเงน วนท รายการ จานวนเงน
รวมรบเงนงวดน
เงนคงเหลอจากงวดกอน
รวม
รวมจายเงนงวดน
เงนคงเหลอยกไป
รวม
เงนคงเหลอขางตนเกบรกษาไว ดงน
๑. ฝากไวในธนาคาร เปนเงน ..................................... บาท
๒. ผชาระบญชเกบรกษาไว เปนเงน ..................................... บาท
รวม .................................... บาท
ตรวจถกตองแลว
...............................................................
ผชาระบญช
วธปฏบตทางบญชเมอเสรจสนการชาระบญช เมอผชาระบญชไดดาเนนการชาระบญชเสรจสนแลว
ใหผชาระบญชปดบญชตางๆ ดงน
๏ ปดบญชหมวดสนทรพย(ยกเวนบญชเงนสด บญชเงนฝากธนาคาร และบญชทรพยสนรายการท
ไมไดจาหนายแตไดโอนเปนทรพยสนเหลอ) ไปบญชเลกกจการ
๏ ปดบญชหมวดหนสนเฉพาะสวนทเจาหนยกหนให ไปบญชเลกกจการ
๏ ปดบญชหมวดทนของสหกรณ (ยกเวนบญชทนเรอนหน) ไปบญชเลกกจการ
๏ ปดบญชรายรบประเภทตางๆ จากการชาระบญช ไปบญชเลกกจการ
๏ ปดบญชรายจายประเภทตางๆ จากการชาระบญช ไปบญชเลกกจการ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ306
๏ ปดบญชเลกกจการ ไปบญชกาไร/ ขาดทนจากการชาระบญช กรณทมผลขาดทนจากการชาระ
บญช ใหปดบญชขาดทนจากการชาระบญชไปบญชทนเรอนหน ในกรณตรงกนขามหากมผลกาไร (สวนเกน) จาก
การชาระบญชกใหนาไปจายเปนเงนปนผลตามหน เงนเฉลยคน และโอนใหสหกรณอน หรอสนนบาตสหกรณ
แหงประเทศไทยตอไปตามมตของทประชมใหญ หรอดวยความเหนชอบของนายทะเบยนสหกรณ ในกรณทไมอาจ
เรยกประชมใหญไดภายในสามเดอนนบแตวนทชาระบญชเสรจ
๏ ปดบญชเงนฝากธนาคาร ไปบญชเงนสด
๏ บนทกรายการจายคนเงนคาหนแกสมาชก (รวมจานวนเงนทวางเงนเพอจายภายหลง)
๏ บนทกรายการจายสวนเกนจากการชาระบญชใหแกสมาชก ซงไดแก เงนปนผลตามหน เงนเฉลยคน
๏ บนทกรายการจายเงนสวนทเหลอจากการชาระบญชใหแกสหกรณอนหรอสนนบาตสหกรณ
แหงประเทศไทย
นอกจากน เมอผชาระบญชดาเนนการชาระบญชเสรจสนแลวตามมาตรา ๘๗ ใหผชาระบญชทา
รายงานการชาระบญช พรอมทงรายการยอของบญชทชาระนน แสดงวาดาเนนการชาระบญช และจดการทรพยสน
ของสหกรณไปอยางใด รวมทงคาใชจายในการชาระบญช และจายทรพยสนทเหลอจากการชาระบญชเสนอตอ
ผสอบบญช เมอผสอบบญชตรวจสอบและรบรองบญชทชาระนนแลว ใหผชาระบญชเสนอตอนายทะเบยนสหกรณ
ภายในสามสบวนนบแตวนทผสอบบญชรบรองบญชทชาระนน เมอนายทะเบยนสหกรณเหนชอบดวยแลวใหถอวา
เปนทสดแหงการชาระบญชและใหนายทะเบยนสหกรณถอนชอสหกรณออกจากทะเบยน
ในการดาเนนการตามมาตรา ๘๗ ใหผชาระบญชจดทาบญชตางๆ เพอแสดงรายการยอของบญชท
ชาระ ดงน
๑. บญชรบ – จาย พรอมทงรายละเอยดประกอบ
๒. บญชเงนฝากธนาคาร
๓. บญชเงนกจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร
๔. บญชทนเรอนหน
๕. บญชเลกกจการ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ307
สาหรบรปแบบ และวธการจดทาบญชใหเปนดงตอไปน
สหกรณ......................................................................จากด
บญชรบ – จาย
ตงแตวนท.........................................ถงวนท..........................................
(๒) รายไดจากการดาเนนงาน xxxx (๓) คาใชจายดาเนนงาน xxxx
(๔) เงนรบจากลกหน xxxx (๕) คาใชจายในการชาระบญช xxxx
(๔) เงนรบจากการจาหนายทรพยสน xxxx (๗) จายชาระหนสน (รวมการวาง
(๕) คาหนเรยกชาระเพมเตม xxxx เงนชาระหนตามมาตรา ๘๔) xxxx
(๑๐) ถอนเงนจากธนาคาร xxxx (๙) จายเงนนาฝากธนาคาร xxxx
(๑๐) จายชาระหนเงนก ธกส. xxxx
รวมรบ xxxx รวมจาย xxxx
(๑) เงนสดคงเหลอยกมาตามงบดล xxxx (๑๑) เงนสดคงเหลอยกไป xxxx
เมอเรมตนชาระบญช
xxxx xxxx
(๑๔) ทรพยสนเหลอตามมาตรา ๘๖ (๑๕) การจายทรพยสนเหลอตามมาตรา ๘๖ xxxx
çΩΩ - เงนสดคงเหลอ xxxx ๑. จายใหแกสมาชก (รวมการวางเงน
- ทรพยสนอนๆ ทไมไดจาหนาย เพอจายภายหลงดวย)
แตโอนจายเปนทรพยสนเหลอ xxxx - คนเงนคาหน xxxx
- จายเงนปนผลตามหน xxxx
- จายเงนเฉลยคน xxxx
๒. ทรพยสนทเหลอจากการชาระบญช
- โอนใหแกสหกรณอนๆ xxxx
- โอนใหแกสนนบาตสหกรณฯ xxxx
xxxx xxxx
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ308
รายละเอยดประกอบบญช รบ – จาย (บาท)
รายละเอยด ๑ รายไดจากการดาเนนงาน
- ดอกเบยรบจากเงนใหก ............................................
- ขายสนคา ............................................
- ดอกเบยเงนฝากธนาคาร ............................................
- รายไดเบดเตลด ............................................
- .......................................................... ............................................
............................................
รายละเอยด ๒ เงนรบจากลกหน
- ลกหนเงนก ............................................
- ลกหนการคา ............................................
- .................................... ............................................
............................................
รายละเอยด ๓ เงนรบจากการจาหนายทรพยสน
- ทดน ............................................
- เครองใชสานกงาน ............................................
- หนชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย ............................................
- ............................... ............................................
............................................
รายละเอยด ๔ คาใชจายดาเนนงาน
- ดอกเบยเงนก ธ.ก.ส. ............................................
- คาใชจายในการตดตามหน ............................................
- ..................................... ............................................
............................................
รายละเอยด ๕ คาใชจายในการชาระบญช
- คาธรรมเนยมศาล ............................................
- คาทนายความ ............................................
- ........................................ ............................................
............................................
รายละเอยด ๖ จายชาระหนสน
- เจาหนการคา ............................................
- คาบารงสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย ............................................
- ............................... ............................................
- วางเงนชาระหนตามมาตรา ๘๔ ............................................
............................................
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ309
สหกรณ..................................................................จากด
บญชเงนฝากธนาคาร
ตงแตวนท............................................ถงวนท............................................
(๑) เงนฝากธนาคารคงเหลอยกมา xxxx (๑๐) ถอนเงนจากธนาคาร xxxx
ตามงบดลเมอเรมตนชาระบญช
(๙) เงนนาฝากธนาคาร xxxx
(๙) ดอกเบยเงนฝากธนาคารทคดเขาบญชให xxxx
xxxx xxxx
สหกรณ..................................................................จากด
บญชเงนกจากธนาคารเพอการเกษตรฯ
ตงแตวนท............................................ถงวนท............................................
(๑๐) เงนสงชาระหน ธ.ก.ส. (รวมหนท xxxx (๑) เงนกจาก ธ.ก.ส. คงเหลอยกมา
ธ.ก.ส. ยอมลดให) ตามงบดลเมอเรมตนชาระบญช xxxx
(๙) ดอกเบยเงนกท ธ.ก.ส. คดเพม
xxxx ในบญช xxxx
สหกรณ..................................................................จากด
บญชทนเรอนหน
ตงแตวนท............................................ถงวนท............................................
(๑๒) ขาดทนจากการชาระบญช xxxx (๑) เงนคาหนยกมาตามงบดล xxxx
เมอเรมตนชาระบญช
(๑๓) จายคนเงนคาหนสมาชก (รวมการ xxxx (๖) คาหนเรยกชาระเพมเตม xxxx
วางเงนเพอจายภายหลง
xxxx xxxx
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ310
สหกรณ..................................................................จากด
บญชเลกกจการ
ตงแตวนท............................................ถงวนท............................................
(๑) ราคาทรพยสนตามงบดลเมอเรมตนชาระ xxxx (๑) ทนสารอง , ทนตางๆ และกาไร xxxx
บญช ยกเวนเงนสด, เงนฝากธนาคาร ทยงไมไดจดสรร (กรณเงนคาง
ทรพยสนรายการทไมไดจาหนายแต ขาดทนลงไวในดานตรงขาม)
โอนจายเปนทรพยสนเหลอ)
สวนคาเผอหนสงสยจะสญและ
คาเสอมราคาสะสม ใหหกจากราคา
ทรพยสน หรอแสดงไวในดานตรงขามกได
(๓) คาใชจายดาเนนงาน xxxx (๒) รายไดจากการดาเนนงาน xxxx
(๙) คาใชจายในการชาระบญช xxxx (๔) เงนรบจากลกหน xxxx
(๔) เงนรบจากการจาหนายทรพยสน xxxx
(๘) หนสนทเจาหนยกให xxxx
(๑๒) สวนเกนจากการชาระบญช xxxx (๑๒) ขาดทนจากการชาระบญช xxxx
xxxx xxxx
คาอธบายรายการตามหมายเลขทปรากฏในบญชตางๆ ขางตน มดงน
(๑) ใหนาตวเลขทางดานทรพยสน และดานทนของสหกรณจากงบดลเมอเรมตนชาระบญช ซงเสนอ
ตอนายทะเบยนสหกรณแลวบนทกในบญชตางๆ ดงน
๏ บญชรบ – จาย ใหบนทกจานวนเงนสดคงเหลอยกมาเมอเรมตนชาระบญชทางดานเดบต
๏ บญชเงนฝากธนาคาร ใหบนทกจานวนเงนฝากธนาคารคงเหลอยกมาเมอเรมตนชาระบญชทาง
ดานเดบต
๏ บญชเงนกจากธนาคารเพอการเกษตร ใหบนทกจานวนเงนกคางชาระยกมาเมอเรมตนชาระ
บญชทางดานเครดต
๏ บญชทนเรอนหน ใหบนทกจานวนเงนคาหนยกมาเมอเรมตนชาระบญชทางดานเครดต
๏ บญชเลกกจการ
ดานเดบต ใหบนทกจานวนเงนของทรพยสนตางๆ ตามงบดล เมอเรมตนชาระบญชเวนแต
เงนสด เงนฝากธนาคาร ซงไดบนทกรายการไวแลวในบญชเงนสด บญชเงนฝากธนาคารขางตนแลวตามลาดบ และ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ311
ทรพยสนรายการใดทมไดจาหนายแตโอนจายเปนทรพยสนเหลอรวมทงเงนคางขาดทน(ถาม) สาหรบคาเผอหนสงสย
จะสญ คาเสอมราคาสะสมและสารองอนๆ ทตงไวเปนรายการหกกบทรพยสน ใหนาไปหกออกจากราคาทรพยสน
โดยตรงหรอแสดงไวในดานเครดตกได
ดานเครดต ใหบนทกจานวนเงนของรายการสวนทนของสหกรณ ซงไดแกทนสารอง ทนสะสม
ตามขอบงคบ ระเบยบและอนๆ กาไรรอการจดสรร ทงน ยกเวนทนเรอนหนซงไดบนทกไวแลวในบญชทนเรอนหน
(๒) ใหบนทกรายการรายไดจากการดาเนนงาน เชน ขายสนคา ดอกเบยรบจากเงนใหก ดอกเบยเงน
ฝากธนาคาร รายไดเบดเตลด เปนตน ในบญชรบ-จาย ทางดานเดบต และบญชเลกกจการทางดานเครดต
(๓) ใหบนทกรายการคาใชจายดาเนนงาน เชน ดอกเบยจาย คาใชจายทวไป เปนตน ในบญชเลก
กจการทางดานเดบต และบญชรบ จายทางดานเครดต
(๔) ใหบนทกรายการเงนรบชาระหนจากลกหน และเงนรบจากการจาหนายทรพยสนในบญชรบ-จาย
ทางดานเดบต และบญชเลกกจการทางดานเครดต
(๕) ใหบนทกรายการคาใชจายในการชาระบญชตามมาตรา ๘๓ ของพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.
๒๕๔๒ ในบญชเลกกจการทางดานเดบต และบญชรบ-จายทางดานเครดต
(๖) ใหบนทกรายการรบเงนคาหนทเรยกใหสมาชกทชาระไมครบมลคามาชาระเพมเตมในบญชรบ-จาย
ทางดานเดบต และบญชทนเรอนหนทางดานเครดต
(๗) ใหบนทกรายการจายเงนชาระหนสน รวมทงการวางเงนชาระหนตามมาตรา ๘๔ ของพระราช
บญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ ในบญชรบ-จายทางดานเครดต เวนแตรายการเงนนาสงชาระหน ธ.ก.ส. ใหปฏบตตาม
ขอ (๑๐) ซงจะไดอธบายตอไป
(๘) ใหบนทกรายการหนสนทเจาหนยกให ในบญชเลกกจการทางดานเครดต
(๙) ใหบนทกรายการจายเงนเพอฝากธนาคาร ในบญชเงนฝากธนาคารทางดานเดบตและบญชรบ-จาย
ทางดานเครดต พรอมกบใหนาดอกเบยเงนฝากธนาคารทธนาคารคดเขาบญชใหสาหรบชวงระยะเวลาชาระบญช
ทงหมดมาแสดงรายการไวทางเดบตดวย
(๑๐) ใหบนทกรายการเบกถอนจากธนาคาร ในบญชรบ-จายทางดานเดบต และบญชเงนฝากธนาคาร
ทางดานเครดต รวมทงบนทกรายการเงนนาสงชาระหน ธ.ก.ส. ในบญชเงนกจากธนาคารเพอการเกษตรฯ ทางดาน
เดบต และบญชรบ-จาย ทางดานเครดต สวนหนท ธ.ก.ส. ยอมลดให(ถาม) ใหบนทกรายการในบญชเงนกจากธนาคาร
เพอการเกษตรฯ ทางดานเดบต และบญชเลกกจการทางดานเครดต โดยรวมไวในรายการ “หนสนทเจาหนยกให”
พรอมกบใหนาดอกเบยเงนกท ธ.ก.ส. คดเพมไวในบญชเงนกสาหรบชวงระยะเวลาชาระบญชทงหมดมาแสดงรายการ
ไวทางดานเครดตของบญชเงนกจากธนาคารเพอการเกษตรฯดวย
(๑๑) ใหบนทกจานวนเงนสดคงเหลอยกไปในบญชรบ-จาย ซงคานวณไดจากยอดรวมรบบวกเงนสด
คงเหลอยกมาตามงบดลเมอเรมตนชาระบญช แลวหกดวยยอดรวมจาย
(๑๒) ใหคานวณหาผลตางในบญชเลกกจการ เพอทราบผลกาไรหรอขาดทนจากการชาระบญช กรณ
ทยอดรวมทางดานเดบตสงกวายอดรวมทางดานเครดต ใหแสดงผลตางไวในบญชเลกกจการเปนขาดทนจากการ
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ312
ชาระบญช ซงในกรณน ใหนาจานวนเงนขาดทนจากการชาระบญชแสดงไวในบญชทนเรอนหนทางดานเดบตดวย
ในกรณตรงกนขามหากยอดรวมทางดานเครดตสงกวายอดรวมทางดานเดบต ใหเพยงแสดงผลตางไวในบญชเลก
กจการเปนสวนเกนจากการชาระบญช ซงจะไดนาไปจายเปนเงนปนผลตามหน เงนเฉลยคน และโอนใหสหกรณอน
หรอสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทยตอไปตามมตทประชมใหญของสหกรณ หรอดวยความเหนชอบของ
นายทะเบยนสหกรณ ในกรณทไมอาจเรยกประชมใหญไดภายในสามเดอนนบแตวนทชาระบญชเสรจ
(๑๓) ใหบนทกจานวนเงนทจายคนเงนคาหนแกสมาชก (รวมทงการวางเงนเพอจายภายหลง) ใน
บญชเงนทนเรอนหน ซงคานวณไดจากเงนคาหนยกมาตามงบดลเมอเรมตนชาระบญช บวกคาหนทเรยกชาระเพม
เตม หกดวยขาดทนจากการชาระบญช
(๑๔) ทายบญชรบ-จายทางดานเดบต ใหแสดงทรพยสนเหลอตามมาตรา ๘๖ แหงพระราชบญญต
สหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงไดแก
๏ เงนสดคงเหลอ ใหนายอดเงนสดคงเหลอยกไปตาม (๑๑) ในบญชรบจายมาแสดงไว
๏ ทรพยสนอนทไมไดจาหนาย ใหนายอดตามบญชของทรพยสนอนซงไมไดจาหนายทปรากฏ
ในงบดลเมอเรมตนชาระบญชมาแสดงไว
(๑๕) ทายบญชรบ-จายทางดานเครดต ใหแสดงรายการจายทรพยสนเหลอ ดงน
๏ จายคนเงนคาหนแกสมาชก (รวมการวางเงนเพอจายภายหลง) จานวนเงนจากบญช
ทนเรอนหนตาม (๑๓) ซงในกรณทไมมเงนคาหนกไมตองแสดงรายการน
๏ สวนเกนจากการชาระบญช จานวนเงนจากบญชเลกกจการตาม (๑๒) แยกออกเปนรายการ
จายเงนปนผลตามหน เงนเฉลยคน โอนใหแกสหกรณอนและสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย
หมายเหต
๑. ในบญชเลกกจการ ยอมขาดทนจากการชาระบญชเปนจานวนไมเกนกวาเงนคาหนทชาระทงสน
หากสหกรณไมมเงนคาหนจะไมมรายการขาดทนจากการชาระบญช
๒. ในบญชเลกกจการ สวนเกนจากการชาระบญชรวมกบคาหนทชาระทงสนจะเปนจานวนเทากบ
ทรพยสนเหลอ ในกรณทไมมเงนคาหน ทรพยสนทเหลอทงสน คอ สวนเกนจากการชาระบญช
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ313
๔. รายงานการชาระบญช
การรายงานการชาระบญช แบงออกเปน ๒ สวน คอ
๔.๑ รายงานความเคลอนไหวระหวางการชาระบญช
๔.๒ รายงานเมอเสรจสนการชาระบญช
รายงานความเคลอนไหวระหวางการชาระบญช ในการดาเนนการชาระบญชนนนบแตวนทผชาระ
บญชไดเสนองบการเงน ณ วนรบมอบทรพยสนตอนายทะเบยนสหกรณแลวตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒
มาตรา ๘๕ กาหนดใหผชาระบญชเสนอรายงานตอนายทะเบยนสหกรณทกระยะหกเดอนวาไดจดการไปอยางใดบาง
และแสดงใหเหนความเปนไปของบญชทชาระอยนน
ในการจดทารายงานความเคลอนไหวผลการชาระบญชทกระยะ ๖ เดอน นบแตวนทเสนองบการเงน
เสนอตอนายทะเบยนสหกรณ ใหมหวขอรายงาน ดงน
๑. การเรยกหนสนคน ใหรายงานวาสหกรณมลกหนจานวนเทาใด เรยกคนไดเทาใดและยงเรยกคน
ไมไดเทาใด เพราะเหตใด หากการเรยกหนสนตองมการดาเนนคดทางศาลกใหรายงานชแจงดวย
๒. การชาระหน ใหรายงานวาสหกรณมเจาหนอยกราย เปนเงนเทาใด ไดชาระแลวเทาใด หากได
ทาการประนประนอมหนกบเจาหนกใหแจงจานวนเงนทจะตองชาระตามทไดตกลงไว
๓. การจดการทรพยสน ใหรายงานวาทรพยสนของสหกรณรวมทงเงนลงทนถอหนในกจการตางๆ
แตละรายการ ไดดาเนนการจาหนายจายโอนไปดวยวธใด ไดราคาเทาใด สงหรอตากวาราคาเดมเทาใด และทรพยสน
ใดยงจาหนายไมได รวมราคาเทาใด
๔. อปสรรคในการชาระบญช ใหชแจงอปสรรคททาใหการชาระบญชยงไมเสรจสนและแนวทาง
แกไข
๕. กาหนดเวลาในการชาระบญช ใหประมาณหรอคาดหมายวาจะสามารถชาระบญชไดเสรจ
เรยบรอยเมอใด
๖. อนๆ ใหรายงานถงสงตางๆ ทผชาระบญชเหนวาควรจะรายงานใหทราบ
รายงานเมอเสรจสนการชาระบญช
เมอผชาระบญชไดดาเนนการชาระบญชเสรจสนแลว ใหผชาระบญชจดทารายงานการชาระบญช
เสนอตอนายทะเบยนสหกรณ โดยใหมหวขอรายงานดงน
๑. สหกรณทชาระบญช ใหระบชอสหกรณ ประเภทสหกรณ เลขทะเบยน วนทจดทะเบยน ทตง
สานกงาน และจานวนสมาชก ณ วนทเลกสหกรณ
๒. วนทไดรบเลอกตงหรอแตงตงเปนผชาระบญช ใหรายงานวานายทะเบยนสหกรณไดแตงตงผ
ชาระบญชตามคาสงทเทาใด วน เดอน ปใด หรอใหความเหนชอบตามหนงสอขอความเหนชอบวน เดอน ปใด
๓. การจดทะเบยนผชาระบญช ใหรายงานวานายทะเบยนสหกรณไดจดทะเบยนผชาระบญชตาม
หนงสอทเทาใด วน เดอน ปใด และผชาระบญชไดรบทราบเมอใด
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ314
๔. การประกาศโฆษณาหนงสอพมพรายวนหรอโดยวธอน ใหรายงานวาไดประกาศใหเจาหนทราบ
การชาระบญช และใหยนคาทวงหนตอผชาระบญชในหนงสอพมพรายวนชออะไร เมอวน เดอน ปใด นอกจากนน
ไดกระทาโดยวธอนอยางใดบาง
๕. การจดงบการเงนตามมาตรา ๘๐ ใหรายงานวาไดจดทางบการเงน ณ วน เดอน ปใด เพอให
ผสอบบญชตรวจสอบรบรอง และผสอบบญชไดตรวจสอบรบรองเมอวน เดอน ปใด รวมทงไดนางบการเงนทผสอบ
บญชตรวจสอบรบรองแลวนนเสนอตอทประชมใหญเพออนมตเมอวน เดอน ปใด และยนงบการเงนนนตอ
นายทะเบยนสหกรณโดยหนงสอทเทาใด วน เดอน ปใด
๖. เวลาทใชในการชาระบญช ใหรายงานวาไดเรมลงมอทาการชาระบญชเมอวน เดอน ปใด และ
เสรจเมอวน เดอน ปใด (ใหถอวนรบทราบการจดทะเบยนผชาระบญชของนายทะเบยนสหกรณเปนเรมลงมอทาการ
ชาระบญช และวนเสนอรายงานฉบบนเปนวนเสรจสนการชาระบญช) รวมระยะเวลาทใชในการชาระบญชเทาใด
๗. วธดาเนนการชาระบญช ใหรายงานถงสงซงไดดาเนนการชาระบญชไปแลวในขอตอไปน
๏ การเรยกหนสน มลกหนอยเทาใด ไดรบชาระคนจานวนเทาใด เรยกคนไมไดเทาใด เพราะ
เหตใด ถาหากการเรยกหนตองมการดาเนนคดทางศาลใหรายงานไวโดยละเอยด
๏ การชาระหน มเจาหนอยเทาใด ทาการประนประนอมหนไดเทาใดคงเหลอตองชาระเทาใด
ชาระไดหมดหรอไม ถาชาระไดไมหมดใหรายงานจานวนหนทคาง พรอมดวยเหตผล
๏ การจดการทรพยสน ทรพยสนของสหกรณทชาระบญชนนมอะไรบางใหแจงราคาเปนรายการ
และไดจดการไปโดยวธใด ไดราคาเทาใด สงหรอตากวาราคาในบญชเทาใด สาหรบเงนลงทนถอหนในกจการตางๆ
ใหรายงานผลการจดการไวดวย
๏ กจการอยางอนทจาเปน ถามกจการอยางอนทจาเปนซงตองกระทาใหรายงานผลการดาเนน
การไวดวย เชน การไถถอนจานอง เปนตน
๏ คาใชจายในการชาระบญช ใหชแจงลกษณะของคาใชจายทเกยวของกบการชาระบญช
ใหทราบ
๘. ผลการชาระบญช ใหรายงานวาเมอใดชาระหนสนเสรจสนแลว สหกรณทชาระบญชยงมทรพยสน
เหลออยอกเปนจานวนเทาใด โดยแยกรายละเอยดทรพยสนแตละประเภทใหชดเจน เชน เงนสดเกบรกษาไวทผชาระ
บญชเทาใด ฝากไวทธนาคารใดจานวนเทาใด มทรพยสนอนอะไรบางทไมไดจาหนายแตโอนจายไปเปนจานวนเทาใด
มหนของสมาชกอยเทาใด สามารถจายคนไดเตมมลคาหรอไม เงนสดทมอยพอใชคนเงนคาหนหรอ
ไม หากไมพอยงขาดอกเทาไหร สรปแลวแตละหนไดรบเงนคาหนๆ ละเทาใด และไดจายคาหนคนไปแลวกหน จานวน
เงนเทาใด คงเหลออกกหน เปนเงนเทาใด
ผชาระบญชไดวางเงนเพอจายแกเจาหนทยงมไดทวงถามใหชาระหน และเพอจายคนคาหนใหแก
สมาชกไวตอนายทะเบยนสหกรณ หรอรองนายทะเบยนสหกรณทนายทะเบยนสหกรณมอบหมายเปนจานวนเทาใด
เมอวน เดอน ปใด สาหรบเงนปนผลตามหนและเงนเฉลยคน กใหรายงานในทานองเดยวกน
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ315
อนง การปฏบตเกยวกบการเกบรกษาเงนดงกลาว ใหปฏบตตามขอบงคบวาดวยการฝากและถอนคน
เงนตอกระทรวงการคลง พ.ศ. ๒๔๙๕
๙. ทรพยสนเหลอจากการชาระบญช ใหรายงานวาเมอไดจดการจายทรพยสน รวมทงการวางเงน
ตามขอ ๘ เสรจสนแลว สหกรณทชาระบญชนนมทรพยสนเหลออกหรอไม ถามมจานวนเทาใดทประชมใหญครงท
เทาใด วน เดอน ปใด ไดมมตใหโอนทรพยสนนตามมาตรา ๘๖ อยางไร ถาไมอาจเรยกประชมใหญไดภายใน ๓ เดอน
นบแตวนชาระบญชเสรจ ใหขอความเหนชอบจากนายทะเบยนสหกรณในการโอนใหแกสหกรณอนหรอสนนบาต
สหกรณแหงประเทศไทยโดยแสดงความคดเหนของผชาระบญชวาสมควรโอนอยางใดไปดวย
๑๐. เรองอนๆ ใหรายงานสรปขอใหนายทะเบยนสหกรณใหความคดเหนชอบถอนชอสหกรณออกจาก
ทะเบยนดวย
เมอผชาระบญชจดทารายงานแลว ใหผชาระบญชสงรายงานพรอมดวยรายการยอของบญชทชาระ
จานวน ๓ ชด ใหผสอบบญชตรวจสอบรบรองตอไป ทงน ในกรณทผชาระบญชไดจดใหมการประชมใหญสหกรณ
ภายหลงจากเสรจสนการชาระบญชแลว รวมทงในกรณททประชมใหญของสหกรณลงมตโอนทรพยสนทเหลอจาก
การชาระบญชใหแกสหกรณอนหรอสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย เมอผชาระบญชจายทรพยสนไปตามมตท
ประชมใหญแลว ใหผชาระบญชสงสาเนารายงานการประชมใหญและสงสาเนาหลกฐานการจายดงกลาวไปพรอม
ทงรายงานการชาระบญชดวย
อนง เมอผสอบบญชตรวจสอบรบรองรายงานการชาระบญชและรายการยอของบญชทชาระแลว ให
ผชาระบญชเสนอรายงานการชาระบญชดงกลาวตอนายทะเบยนสหกรณ ภายใน ๓๐ วน นบแตวนทผสอบบญช
รบรองบญชทชาระนน เมอนายทะเบยนสหกรณเหนชอบดวยแลวใหถอเปนทสดแหงการชาระบญช และนายทะเบยน
สหกรณจะมคาสงใหถอนชอสหกรณออกจากทะเบยน จากนนใหผชาระบญชมอบสมดและเอกสารของสหกรณทได
ชาระบญชเสรจแลวนนแกนายทะเบยนสหกรณหรอรองนายทะเบยนสหกรณทนายทะเบยนสหกรณมอบหมาย
ภายใน ๓๐ วน นบแตวนทนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบ
คาแนะนานแนบทายคาสงนายทะเบยนสหกรณ ท ๑๔๖/๒๕๔๖ ลงวนท ๒๘ มกราคม ๒๕๔๖
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ316
ท กษ ๑๑๑๕/๓๔ กรมสงเสรมสหกรณ เทเวศร กทม. ๑๐๒๐๐
๑๗ พฤศจกายน ๒๕๕๑
เรอง หลกเกณฑพจารณาการเปลยนตวผชาระบญช
เรยน ผวาราชการจงหวดทกจงหวด
สงทสงมาดวย คาแนะนานายทะเบยนสหกรณ เรอง หลกเกณฑพจารณาการเปลยนตวผชาระบญช
ดวยปจจบนจานวนสหกรณทอยระหวางการชาระบญชมจานวนเพมสงขนทกป สาเหตหนงเกดมาจาก
ผชาระบญชทเปนขาราชการกรมสงเสรมสหกรณยายไปปฏบตราชการในจงหวดอน แตมไดมการเปลยนตวผชาระ
บญชทาใหการชาระบญชไมมความเคลอนไหว ผชาระบญชไมสะดวกในการดาเนนการชาระบญชเปนเหตใหถอนชอ
สหกรณออกจากทะเบยนไมได ซงอาจทาใหผมสวนเสยกบสหกรณทเลกนน อาท ลกหน เจาหน ผถอหน รวมทง
สหกรณทเลกนน เสยหายเนองจากการชาระบญชลาชาและตวผชาระบญชอาจถกฟองรองฐานละเมดได
นายทะเบยนสหกรณพจารณาแลว เพอใหรองนายทะเบยนสหกรณมแนวทางในการพจารณาการเปลยนตวผชาระบญช กรณผชาระบญชทเปนขาราชการหรอพนกงานของรฐยายไปปฏบตราชการในจงหวดอน และกรณผชาระบญชทไดรบเลอกตงจากทประชมใหญมความประสงคลาออก จงกาหนดคาแนะนานายทะเบยนสหกรณเรอง หลกเกณฑพจารณาการเปลยนตวผชาระบญช รายละเอยดตามสงทสงมาดวย
จงเรยนมาเพอโปรดทราบและแจงใหสหกรณจงหวดทราบและถอปฏบต
ขอแสดงความนบถอ
(นางสาวสพตรา ธนเสนวฒน) อธบดกรมสงเสรมสหกรณ นายทะเบยนสหกรณ
สานกนายทะเบยนและกฎหมายโทร. ๐ ๒๒๘๒ ๖๕๙๕โทรสาร. ๐ ๒๒๘๒ ๕๐๔๒E-mail : [email protected] www.cpd.go.th
ท กษ ๑๑๑๕/๓๔ กรมสงเสรมสหกรณ เทเวศร กทม. ๑๐๒๐๐
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ317
คาแนะนานายทะเบยนสหกรณเรอง หลกเกณฑพจารณาการเปลยนตวผชาระบญช
ตามมาตรา ๗๕ วรรคสาม แหงพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ บญญตวา “ เมอนายทะเบยนสหกรณเหนสมควรหรอเมอสมาชกมจานวนไมนอยกวาสองในสามของสมาชกทงหมดรองขอตอนายทะเบยนสหกรณนายทะเบยนสหกรณจะแตงตงผชาระบญชคนใหมแทนผชาระบญชซงไดรบเลอกตงหรอซงไดตงไวกได” ประกอบกบนายทะเบยนสหกรณไดมอบอานาจใหรองนายทะเบยนสหกรณในการใชอานาจตามมาตรา ๗๕ ดงนน เพอใหรองนายทะเบยนสหกรณมแนวทางพจารณาการเปลยนตวผชาระบญชเปนไปในแนวทางเดยวกน นายทะเบยนสหกรณจงกาหนดหลกเกณฑพจารณาเปลยนตวผชาระบญช ดงน
๑. ผชาระบญชเปนขาราชการหรอพนกงานของรฐ
๑.๑ กรณผชาระบญชไดรบการแตงตงใหเปนผชาระบญชนอยกวา ๖ เดอน ใหพจารณาวาผชาระบญชไดรบมอบทรพยสน สมดบญช เอกสารและสงอน จากคณะกรรมการสหกรณหรอเจาหนาทของสหกรณแลวหรอไม (ทงน ตามมาตรา ๘๕ บญญตวา “ใหผชาระบญชเสนอรายงานตอนายทะเบยนสหกรณทกระยะหกเดอนวาไดจดการไปอยางใดบางและแสดงใหเหนความเปนไปของบญชทชาระอยนน รายงานดงกลาวนใหทาตามแบบท นายทะเบยนสหกรณกาหนด...” จงกาหนดใหพจารณาจากผชาระบญชทไดรบการแตงตงในระยะเวลา ๖ เดอน)
กรณทผชาระบญชไดรบมอบทรพยสนและสงอนแลว ใหผชาระบญชจดทางบดล ณ วนรบมอบทรพยสนใหแลวเสรจ เมอนายทะเบยนสหกรณมคาสงเพอเปลยนตวผชาระบญชแลว ใหผชาระบญชคนเดมดาเนนการมอบหมายงานในหนาทผชาระบญชและสงมอบสมดบญชและเอกสารตางๆ ตลอดจนงบดล ณ วนรบมอบทรพยสนทรบรองแลว โดยจดทาบนทกการมอบหมายงานในหนาทผชาระบญชใหแกผชาระบญชคนใหม
กรณทผชาระบญชไมไดรบมอบทรพยสนและสงอน ใหผชาระบญชชแจงเหตผลปญหา/อปสรรคทยงไมไดรบมอบทรพยสนและสงอน ตอรองนายทะเบยนสหกรณเพอพจารณาเหตผล ปญหา/อปสรรค ดงกลาว วามเหตผลเพยงพอหรอไม แลวจงพจารณาเปลยนตวผชาระบญช
๑.๒ กรณผชาระบญชไดรบการแตงตงใหเปนผชาระบญชนานกวา ๖ เดอน ใหพจารณาวาผชาระบญชไดรบมอบทรพยสน สมดบญช เอกสารและสงอน จากคณะกรรมการสหกรณหรอเจาหนาทของสหกรณแลวหรอไม
- กรณทผชาระบญชไดรบมอบทรพยสนและสงอนแลว ใหผชาระบญชจดทางบดล ณ วนรบมอบทรพยสนใหแลวเสรจ เมอนายทะเบยนสหกรณมคาสงเปลยนตวผชาระบญชแลว ใหผชาระบญชคนเดมดาเนนการมอบหมายงานในหนาทผชาระบญชและสงมอบสมดบญชและเอกสารตางๆ ตลอดจนงบดล ณ วนรบมอบทรพยสนทรบรองแลว โดยจดทาบนทกการมอบหมายงานในหนาทผชาระบญชใหแกผชาระบญชคนใหม
- กรณทผชาระบญชไมไดรบมอบทรพยสนและสงอน ใหผชาระบญชชแจงเหตผลปญหา/อปสรรคทยงไมไดรบมอบทรพยสนและสงอน ตอรองนายทะเบยนสหกรณเพอพจารณาเหตผล ปญหา/อปสรรค ดงกลาววามเหตผลเพยงพอหรอไม หากมเหตผลเพยงพอใหพจารณาเปลยนตวผชาระบญช หากเหตผลไมเพยงพอใหรายงานอธบดกรมสงเสรมสหกรณในฐานะนายทะเบยนสหกรณ พรอมทงเสนอความเหนของหนวยงานผรบผดชอบประกอบดวย
ประมวลคาสง ระเบยบ และขอกาหนดตามกฎหมายวาดวยสหกรณ
กรมสงเสรมสหกรณ318
ทงน กรณผชาระบญชทไดรบการแตงตงเปนขาราชการหรอพนกงานของรฐ สงกด หนวยงานอนนอกจากกรมสงเสรมสหกรณ ใหหนวยงานนนๆ พจารณาเสนอชอผชาระบญชคนใหมในสงกดของตน ประกอบการพจารณาของนายทะเบยนสหกรณดวย
๒. ผชาระบญชทไดรบเลอกตงจากทประชมใหญมความประสงคลาออก
นายทะเบยนสหกรณมอานาจพจารณาเปลยนตวผชาระบญชได เมอพจารณาแลวเหนวาไมกอใหเกดความเสยหายกบสหกรณ ใหดาเนนการ ดงน
๒.๑ ใหทประชมใหญเลอกตงผชาระบญชคนใหม โดยไดรบความเหนชอบจากนายทะเบยนสหกรณหรอ
๒.๒ หากทประชมใหญของสหกรณไมเลอกตงผใดเปนผชาระบญชคนใหม นายทะเบยนสหกรณตองพจารณาแตงตงผทเหมาะสมเปนผชาระบญชคนใหมแทน
ทงน หากทประชมใหญกาหนดคาตอบแทนการชาระบญช ผชาระบญชสามารถรบคาตอบแทนไดตามสดสวนงานทแลวเสรจและหากรบมอบทรพยสนและสงอนแลว ใหผชาระบญชจดทางบดล ณ วนรบมอบทรพยสนใหแลวเสรจ เมอนายทะเบยนสหกรณมคาสงเพอเปลยนตวผชาระบญชแลว ใหผชาระบญชคนเดมดาเนนการ มอบหมายงานในหนาทผชาระบญชและสงมอบสมดบญชและเอกสารตางๆ ตลอดจนงบดล ณ วนรบมอบทรพยสนทรบรองแลว โดยจดทาบนทกการมอบหมายงานในหนาทผชาระบญชใหแกผชาระบญชคนใหม หากยงไมไดรบมอบทรพยสนและสงอน ใหรายงานความเคลอนไหวในการชาระบญช พรอมทงปญหา/อปสรรคตอนายทะเบยนสหกรณ
ใหไว ณ วนท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๕๑
(นางสาวสพตรา ธนเสนวฒน) อธบดกรมสงเสรมสหกรณ นายทะเบยนสหกรณ