วชา หนสวน

การบรรยายภาคคา ครงท ๖

วนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๖๓

ดร.พรภทร ตนตกลานนท

ผพพากษาศาลชนตนประจาสานกประธานศาลฎกา

1

บรรยาย ๘ ครง๑. ศกร ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๒. ศกร ๕ มถนายน ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๓. ศกร ๑๒ มถนายน ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๔. ศกร ๑๙ มถนายน ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๕. ศกร ๒๖ มถนายน ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๖. ศกร ๓ กรกฎาคม ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๗. ศกร ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.๘. ศกร ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๓ – ๑ ชวโมง ๑๙.๐๐ – ๑๙.๕๐ น.

2

๗.๔ ล าดบแหงการช าระบญชมาตรา ๑๐๖๒ การช าระบญช ใหท าโดยล าดบดงน คอ

(๑) ใหช าระหนทงหลายซงคางช าระแกบคคลภายนอก(๒) ใหชดใชเงนทดรองและคาใชจายซงผเปนหนสวนไดออกของ

ตนไปเพอจดการคาของหาง(๓) ใหคนทนทรพยซงผเปนหนสวนแตละคนไดลงเปนหนถายงมทรพยเหลออยอกเทาไร กใหเฉลยแจกเปนก าไรในระหวาง

ผเปนหนสวนมาตรา ๑๐๖๓ ถ า เม อ ได ช า ระหน ซ ง ค า งช า ระแก

บคคลภายนอกและชดใชเงนทดรองและคาใชจายแลว สนทรพยทยงอยไมพอจะคนแกผเปนหนสวนใหครบจ านวนทลงหนไซร สวนทขาดนคอขาดทน ซงตองคดเฉลยชวยกนขาด

3

มาตรา ๑๐๔๔ อนสวนก าไรกด สวนขาดทนกด ของผเปนหนสวน ทก ๆ คนนนยอมเปนไปตามสวนทลงหน

- ล าดบการช าระบญช เรมจากรวบรวมเงน และทรพยสนของหางออกขายทอดตลาดแลว (๑) ช าระหนแกบคคลภายนอก (๒) ใชเงนทดรองคาใชจายของผเปนหนสวน (ถอวาอยในฐานะเจาหนของหางฯ เชนกน ) (๓) คนทนแกหนสวน (๔) เฉลยก าไรตามสดสวนลงหน ตามมาตรา ๑๐๖๒ วรรคทาย และมาตรา ๑๐๔๔

4

- หากเงนและทรพยสนทรวบรวม ยงไมพอช าระหนแกเจาหนตาม (๑) (๒) = ขาดทน หนสวนแตละคนตองรบผดตอเจาหนโดยไมจ ากดจ านวน แตระหวางหนสวนดวยกน รบผดตามสดสวนลงหน ตามมาตรา ๑๐๔๔

- หากพอช าระหนแกเจาหน แตไมพอคนทนจนครบตาม (๓) = ขาดทนเชนกน หนสวนตองชวยกนเฉลยขาดทน โดยไดรบทนคนไมครบจ านวนทลง แตยงคงเปนไปตามสดสวนหนทลงทน ตามมาตรา ๑๐๖๒ (๓), ๑๐๖๓ และ ๑๐๔๔

5

ตวอยางหางฯ ม ก ข ค เปนหนสวน ก ลงหนเปนเงน ๑๐๐,๐๐๐ บาท ข ลงห น เปน เ งน ๒๐๐ ,๐๐๐ บาท ค ลงห น เปนท ด น ๓๐๐,๐๐๐ บาท รวมทน ๖๐๐,๐๐๐ บาท สดสวนคอ ๑ ตอ ๒ ตอ ๓ หางเลกกน การช าระบญชรวมทรพยแลวเหลอเงน ๑๐๐,๐๐๐ บาท สวนทดนขายทอดตลาดได ๔๐๐,๐๐๐ บาท รวมเปน ๕๐๐,๐๐๐ บาท (๑) ช าระหนแกเจาหนบคคลภายนอก ๓๐๐,๐๐๐ บาท (๒)ช าระหนแก ข ๘๐,๐๐๐ บาท (๓) เหลอ ๑๒๐,๐๐๐ บาท ไมพอคนทนจนครบ =ขาดทน แตเฉลยคนทนตามสดสวนหน ก ได ๒๐,๐๐๐ บาท ข ได ๔๐,๐๐๐ บาท ค ได ๖๐,๐๐๐ บาท

6

หางหนสวนสามญนตบคคล

7

หางหนสวนสามญ

หางหนสวนสามญนตบคคล

จดทะเบยนตามหลกเกณฑมาตรา ๑๐๖๔

หางหนสวนสามญนตบคคล

หางหนสวนสามญจะจดทะเบยนเปนนตบคคลหรอไมกได ตางจากหางหนสวนจ ากด และบรษทจ ากด ซงตองจดทะเบยนเสยกอน

จงจะเกดหางหนสวนจ ากดและบรษทจ ากด8

หวขอท ๑ ผลโดยทวไปของการจดทะเบยนหางหนสวนสามญ

หวขอท ๒ ผลโดยเฉพาะของการจดทะเบยนหางหนสวนสามญ

9

หวขอท ๑ ผลโดยทวไปของการจดทะเบยน

๑.๑ รายการจดทะเบยนขอมลทางธรกจกลายเปนขอมลสาธารณะ

๑.๒ หางหนสวนสามญมสถานะเปนนตบคคลมสทธและหนาทภายในขอบวตถประสงค

10

๑.๑ รายการจดทะเบยนขอมลทางธรกจกลายเปนขอมลสาธารณะ“มาตรา ๑๐๖๔ อนหางหนสวนสามญนนจะจดทะเบยนกไดการจดทะเบยนนน ทานบงคบใหมรายการดงนคอ

(๑) ชอหางหนสวน(๒) วตถประสงคของหางหนสวน(๓) ทตงส านกงานแหงใหญและสาขาทงปวง(๔) ชอและทส านกกบทงอาชวะของผเปนหนสวนทกๆ

คน... (๕) ชอหนสวนผจดการ ในเมอไดตงแตงใหเปนผจดการ

แตเพยงบางคน(๖) ถามขอจ ากดอ านาจของหนสวนผจดการประการใด

ใหลงไวดวย ....

11

“มาตรา ๑๐๒๑ นายทะเบยนทกคนจะตองแตงยอรายการซงไดลงทะเบยนสงไปลงพมพโฆษณาในหนงสอราชกจจานเบกษา เปนคราว ๆ ตามแบบซงรฐมนตรเจากระทรวงจะไดก าหนดให”

“มาตรา ๑๐๒๒ เมอไดพมพโฆษณาดงนนแลว ทานใหถอวาบรรดาเอกสารและขอความซงลงทะเบยนอนไดกลาวถงในยอรายการนน เปนอนรแกบคคลทงปวงไมเลอกวาเปนผเกยวของดวยหางหนสวนหรอดวยบรษทนน หรอทไมเกยวของ”

12

- เมอยอรายการจดทะเบยน (เชน ขอจ ากดอ านาจ) ประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ใหสนนษฐานวาทกคนตองร

- รายการจดทะเบยนทงทยอและไมไดยอประกาศในราชกจจานเบกษา บคคลทกคนสามารถขอคดส าเนาหรอเนอความได ตามมาตรา ๑๐๒๐ “บคคลทกคน ... ชอบทจะตรวจเอกสารซงนายทะเบยนเกบรกษาไวได ...”

13

ฎ.๘๑๐๖/๒๕๖๐ การเปนนตบคคลและอ านาจของผแทนนตบคคล นายทะเบยนหนสวนบรษทตองแตงยอรายการสงไปลงพมพโฆษณาในหนงสอราชกจจานเบกษา ถอเปนอนรแกบคคลทงปวงตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๐๒๑ และมาตรา ๑๐๒๒ หนงสอรบรองการจดทะเบยนนตบคคลทระบวาจ าเลยท ๑ เปนหางหนสวนจ ากด มจ าเลยท ๓ เปนหนสวนผจดการในระหวางวนท ๓๐ มนาคม ๒๕๕๔ ถงวนท ๑๒ มถนายน ๒๕๕๕ จงเปนเอกสารมหาชน ซง ป.ว.พ. มาตรา ๑๒๗ ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนของแทจรงและถกตอง เมอจ าเลยท ๓ อางวามไดเปนหนสวนผจดการของหางหนสวนจ ากดจ าเลยท ๑ ยอมเปนหนาทของจ าเลยท ๓ ทถกเอกสารนนมายนตองน าสบถงความไมถกตองแหงเอกสาร แตพยานหลกฐานทจ าเลยท ๓ น าสบมาไมมน าหนกหกลางขอสนนษฐานของกฎหมายดงกลาว คดฟงไดวา จ าเลยท ๓ เปนหนสวนผจดการและหนสวนประเภทไมจ ากดความรบผดของจ าเลยท ๑ และใชบานของจ าเลยท ๓ เปนสถานทตงหางจ าเลยท ๑ จ าเลยท ๓ จงตองรบผดชอบตอบคคลภายนอกในบรรดาหนสนของหางหนสวนโดยไมจ ากดจ านวน ตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๐๗๗ (๒)

14

๑.๒ หางหนสวนสามญมสถานะเปนนตบคคลตางหากจากผเปนหนสวน

“มาตรา ๑๐๑๕ หางหนสวนหรอบรษทเมอไดจดทะเบยนตามบญญตแหงลกษณะนแลว ทานจดวาเปนนตบคคลตางหากจากผเปนหนสวนหรอผถอหนทงหลายซงรวมเขากนเปนหนสวนหรอบรษทนน”

“มาตรา ๖๖ นตบคคลยอมมสทธและหนาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน ภายในขอบแหงอ านาจหนาทหรอวตถประสงคดงไดบญญตหรอก าหนดไวในกฎหมาย ขอบงคบ หรอตราสารจดตง”

15

- หางฯ เปนนตบคคลแยกจากผเปนหนสวน มสทธ หนาทและความรบผดของตวเอง อาจฟองหรอถกฟองได การกระท ากจการใดๆผกพนหางหนสวน ไมผกพนหนสวนเปนการสวนตว

- หนสวนผจดการ จดการงานไดเฉพาะในขอบวตถประสงค เท าน น หากท าก จการท อย นอกขอบวตถประสงค กจการนนไมผกพน และหนสวนผจดการตองรบผดตอบคคลภายนอก

16

(๑) กจการนนไมผกพนหางฯ และหางฯ จะใหสตยาบนหรอยอมรบกจการนนไมได เพราะเปนเรองนอกสทธและหนาทของหางหนสวน ถาหางฯประสงคใหกจการทอยนอกขอบวตถประสงคผกพนตน ตองมการแกไขขอบวตถประสงคกอน ตามมาตรา ๑๐๓๒

“มาตรา ๑๐๓๒ หามมใหเปลยนแปลงขอสญญาเดมแหงหางหนสวนหรอประเภทแหงกจการ นอกจากดวยความยนยอมของผเปนหนสวนหมดดวยกนทกคน เวนแตจะมขอตกลงกนไวเปนอยางอน”

17

ฎ.๔๑/๒๕๐๙ วตถประสงคของหางจ าเลยทจดทะเบยนไวมวา เพอประกอบพาณชยการในประเภทท าการคาสนคาพนเมอง ท าการสงสนคาเขาและสงสนคาออก ท าการคาเครองอปโภคบรโภคตาง ๆ ท าการเปนนายหนาและตวแทนตาง ๆ ดงนน เมอผจดการของจ าเลยไปท าสญญาค าประกนหน จงเปนการกระท านอกวตถประสงคของจ าเลย จ าเลยจงไมตองรบผด

18

(๒) หางฯไมตองรบผดตอบคคลภายนอก แตหนสวนผจดการ ทท ากจการนอกขอบวตถประสงค ตองรบผดสวนตว

“มาตรา ๗๖ วรรคสอง ถาความเสยหายแกบคคลอนเกดจากการกระท าทไมอยในขอบวตถประสงคหรออ านาจหนาทของนตบคคล บรรดาบคคลดงกลาวตามวรรคหนง (ผแทน ผมอ านาจท าการแทน) ทไดเหนชอบใหกระท าการนนหรอไดเปนผกระท าการดงกลาว ตองรวมกนรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกผทไดรบความเสยหายนน”

19

***เปรยบเทยบ หางฯไมจดทะเบยน หนสวนทกคนตองรบผดไมจ ากดในการใดทหนสวนคนหนงท าไปในทางธรรมดาการคาของหาง (ไมใชแคขอบวตถประสงค) ตามมาตรา ๑๐๕๐ หลกคอ ดจากปกตจารตประเพณของธรกจประเภทนนๆ หากโดยจารตประเพณกจการประเภทเดยวกนท าได กจการดงกลาวยอมเปนธรรมดาการคาขายของหาง

- หากบคคลภายนอกไมทราบถงขอบวตถประสงคของหาง แลวไดมการสงมอบทรพยกนหรอมการปฏบตตามสญญากนไปบางแลว บคคลภายนอกจะไดรบการเยยวยาอยางไร?

20

๑. ฟองขอเรยกคนทรพย “มาตรา ๑๓๓๖ ... เจาของทรพยสนมสทธใชสอย... กบทงมสทธตดตามและเอาคนซงทรพยสนของตนจากบคคลผไมมสทธจะยดถอไว”

เมอสญญาไมผกพนตวหางหนสวน เพราะอยนอกขอบวตถประสงค บคคลภายนอกยอมมสทธฟองเรยกเอาทรพยคนได

๒. หลกสจรต “มาตรา ๕ ในการใชสทธแหงตนกด ในการช าระหนกด บคคลทกคนตองกระท าโดยสจรต”

เมอหางฯ รบเอาประโยชนมาแลว จะปฏเสธความรบผดมได แตการทหางหนสวนตองรบผดตอบคคลภายนอก มไดหมายความวา สญญานนเปนอนผกพนหางหนสวน หรอถอวาหางหนสวนไดใหสตยาบนแตอยางใด

21

ตวอยางท ๑หางฯ ขายเสอผา ม ก ข ค เปนหนสวน ทกคนเปนหนสวนผจดการ ก ซอผาจาก ง และเชาตกแถวจาก จ ส าหรบขายเสอผา สญญาซอผาเปนวตถประสงคโดยตรง สญญาเชาตกแถวเปนวตถประสงคโดยปรยาย อยในขอบวตถประสงคทงสองสญญา กจการทงสองดงกลาวจงผกพนหางฯตวอยางท ๒ขอเทจจรงเดม แต ก ซอเครองหวายจาก ฉ มาเพอวางขายในราน ข และ ค ไมยอมรบสญญาซอเครองหวาย สญญายอมไมผกพนหาง เพราะอยนอกขอบวตถประสงค แต ฉ เรยกให ก รบผดเปนการสวนได ตามมาตรา ๗๖ วรรคสอง

22

ตวอยางท ๓

ถา ข และ ค เหนดดวยกบสญญาซอเครองหวายของ ก จาก ฉ หางฯ กไมอาจใหสตยาบนได (ไมวาสญญานนจะเปนคณหรอโทษ) เพราะเปนเรองการกระท านอกขอบวตถประสงค ตามมาตรา ๖๖

23

ตวอยางท ๔

ถาหลงจาก ก ท าสญญาซอเครองหวายจาก ฉ แลว ฉ น าเครองหวายมาสงมอบ หางฯ น าเครองหวายออกขาย ตอมา ฉ มาเรยกใหหางฯ ช าระหน หางฯไมช าระโดยอางวาสญญาซอเครองหวายอยนอกขอบวตถประสงค ฉ ตอง

(๑) ใชสทธตดตามเรยกเครองหวายคนหรอเรยกราคาใชแทนจากหางฯ ได ตามมาตรา ๑๓๓๖ เพราะสญญาไมมผลผกพน หรอ

(๒) ใชสทธเรยกใหหางช าระราคาคาเครองหวายโดยอาศยหลกสจรตตามมาตรา ๕ เพราะหางฯรบเอาประโยชนจากสญญาแลว โดยการน าเครองหวายไปขาย ไมอาจปฏเสธความรบผด

24

หวขอท ๒ ผลโดยเฉพาะของการจดทะเบยน

๒.๑ หนสวนถอเอาประโยชนในกจการซงไมปรากฎชอ๒.๒ หามหนสวนคาขายแขงกบหาง๒.๓ ความรบผดของหนสวนซงออกจากหาง๒.๔ หางเลกกนเมอศาลมค าสงใหหางลมละลาย๒.๕ สทธของเจาหนของหางตอผเปนหนสวน๒.๖ สทธของเจาหนสวนตวของหนสวนตอหาง๒.๗ ขอจ ากดอ านาจของหนสวนผจดการ๒.๘ การลาออกจากหนสวนผจดการ

25

๒.๑ หนสวนถอเอาประโยชนในกจการซงไมปรากฏชอได

“มาตรา ๑๐๖๕ ผ เปนหนสวนอาจถอเอาประโยชนแกบคคลภายนอกในบรรดาสทธอนหางหนสวนจดทะเบยนนนไดมา แมในกจการซงไมปรากฏชอของตน”

เหตผล บคคลทวไปสามารถขอคดขอมลทางธรกจดงกลาวได สามารถทราบวาใครเปนหนสวน

**เปรยบเทยบกบกรณหางหนสวนสามญไมจดทะเบยน ตามมาตรา ๑๐๔๙ (privity of contract) “ผเปนหนสวนจะถอเอาสทธใด ๆ แกบคคลภายนอกในกจการคาขายซงไมปรากฏชอของตนนนหาไดไม” ขอมลขององคกรเปนเพยงขอมลสวนบคคลซงมไดเปดเผยตอสาธารณะ

26

๒.๒ หามหนสวนคาขายแขงกบหาง

“มาตรา ๑๐๖๖ หามมใหผเปนหนสวนคนหนงคนใดในหางหนสวนจดทะเบยน ประกอบกจการอยางใดอยางหนง อนมสภาพเปนอยางเดยวกน และเปนการแขงขนกบกจการของหางหนสวนนน ไมวาท าเพอประโยชนตน หรอเพอประโยชนผอน หรอ ไปเขาเปนหนสวนไมจ ากดความรบผดในหางหนสวนอน ซงประกอบกจการอนมสภาพเปนอยางเดยวกน และแขงขนกบกจการของหางหนสวนจดทะเบยนนน เวนไวแตจะไดรบค ายนยอมของผเปนหนสวนอนทงหมด

แตขอหามเชนวามาน ทานวาจะไมพงใชได ถาหากผเปนหนสวน ทงหลายไดรอยแลวในเวลาเมอลงทะเบยนหางหนสวนนนวา ผเปนหนสวนคนหนงไดท ากจการหรอเขาเปนหนสวนอยในหางหนสวนอน อนมวตถทประสงคอยางเดยวกน และในสญญาเขาหนสวนทท าไวตอกนนนกไมไดบงคบใหถอนตวออก”

27

“มาตรา ๑๐๖๗ ถาผเปนหนสวนคนใดกระท าฝาฝนตอบทบญญต ในมาตรากอนนไซร ทานวาหางหนสวนซงจดทะเบยนนนชอบทจะเรยกเอาผลก าไรอนผนนหาไดทงหมด หรอเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายซงหางหนสวนไดรบเพราะเหตนน

แตทงนทานหามมใหฟองเรยกเมอพนเวลาปหนง นบแตวนท าการ ฝาฝน

อนง บทบญญตมาตราน ไมลบลางสทธของผเปนหนสวนทงหลาย นอกนน ในอนจะเรยกใหเลกหางหนสวน”

28

- มาตรา ๑๐๖๖ และ ๑๐๖๗ หลกการเดยวกนกบมาตรา ๑๐๓๘ และ ๑๐๕๗ (๑) หางฯไมจดทะเบยน โดยสามารถน ามาตรา ๑๐๕๘ การก าจดหนสวนมาใชดวย

- คาขายแขงกบหางหรอไม ใหดสภาพ เวลา และสถานท

- ทแตกตางคอ

(๑) หามเขาเปนหนสวนในหางหนสวนสามญ (ไมวาจะจดทะเบยนหรอไม) หรอหนสวนจ าพวกไมจ ากดความรบผดในหางหนสวนจ ากด ตางจากมาตรา ๑๐๓๘ วรรคหนง ซงมไดบญญตไวโดยเฉพาะ จงตองหามเปนหนสวนทกกรณแมเปนหนสวนจ าพวกจ ากดความรบผด

29

(๒) ขอยกเวนทท าไดเพมเตมเขามานอกจากหนสวนอนทงหมดยนยอม คอ

หนสวนอนทราบอยแลวขณะจดทะเบยน และในสญญาจดตงหางไมไดก าหนดใหถอนตว

(๓) ผลก าไรหรอคาสนไหมทดแทน หางฯ เรยกไดเอง

30

ฎ. ๘๕๓๒/๒๕๕๙

มาตรา ๑๐๖๖ หามมใหหนสวนคนหนงคนใดในหางหนสวนจดทะเบยนประกอบกจการอยางหนงอยางใดอนมสภาพเปนอยางเดยวกนและเปนการแขงขนกบกจการของหางหนสวน ไมวาท าเพอประโยชนตนหรอเพอประโยชนผอน ซงการฝาฝนคาขายแขงกบหางหนสวนมกฎหมายบญญตความรบผดของผฝาฝนไวเปนการเฉพาะแลวตามมาตรา ๑๐๖๗ วรรคหนงและวรรคสาม โดยวรรคหนงบญญตใหหางหนสวนซงจดทะเบยนนนชอบทจะเรยกเอาผลก าไรอนผนนหาไดทงหมดหรอเรยกเอาคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายซงหางหนสวนไดรบเพราะเหตนน และวรรคสามบญญตไวความวา การทหางหนสวนเรยกเอาผลก าไรหรอคาสนไหมทดแทนนนไมลบลางสทธของผเปนหนสวนทงหลายในอนจะเรยกใหเลกหางหนสวน

31

ซงบทบญญตของกฎหมายดงกลาวบญญตกรณฝาฝนนไวเปนการเฉพาะแลว จงไมอาจบงคบผฝาฝนใหหยดประกอบกจการทฝาฝนนน ซงอาจเปนเหตใหบคคลภายนอกผสจรตไดรบความเสยหาย จงตองยกค าขอของโจทกท งหาทขอใหจ าเลยท งสองหยดประกอบกจการในบรษท ท . อนมสภาพเปนอยางเดยวกนและเปนการแขงขนกบกจการของหางหนสวนจ ากด ส.

32

๒.๓ ความรบผดของหนสวนซงออกจากหาง

“มาตรา ๑๐๖๘ ความรบผดของผเปนหนสวนในหางหนสวนจดทะเบยน อนเกยวแกหนซงหางหนสวนไดกอใหเกดขนกอนทตนออกจากหนสวนนน ยอมมจ ากดเพยงสองป นบแตเมอออกจากหนสวน”

นบแตวนทจดทะเบยนเปลยนแปลงไมใชประกาศราชกจจาฯ (เนต’๖๕) หรอแสดงเจตนา

๒ ปน นบจากวนออกจากหางถงวนทใชสทธเรยกรอง

ก าหนดเวลาสองป เปนระยะเวลา มใชอายความในระหวางเจาหน ลกหน และหนสวนดวยกนจงสามารถตกลงเปนอยางอนได (เนต’๖๕)

33

**เปรยบเทยบกบกรณหางหนสวนสามญไมจดทะเบยน ตามมาตรา ๑๐๕๑

“ผเปนหนสวนซงออกจากหนสวนไปแลวยงคงตองรบผดในหนซงหางหนสวนไดกอใหเกดขนกอนทตนไดออกจากหนสวนไป”

34

๒.๔ หางเลกกนเมอศาลมค าสงใหหางลมละลาย

- การเลกกนของหางเหมอนกรณหางฯไมจดทะเบยน คอ หนสวนทกคนตกลงกนเลก / ตามมาตรา ๑๐๕๕ โดยผลของกฎหมาย / และมาตรา ๑๐๕๗ โดยค าสงศาล

- ทเพมเตมคอ “มาตรา ๑๐๖๙ นอกจากในกรณทงหลายทบญญตไวใน มาตรา ๑๐๕๕ ทานวาหางหนสวนจดทะเบยนยอมเลกกนเมอหางหนสวนนนลมละลาย” เปนการเลกกนโดยผลของกฎหมายมผลทนท

35

๒.๕ สทธของเจาหนของหางตอผเปนหนสวน

“มาตรา ๑๐๗๐ เมอใดหางหนสวนซงจดทะเบยนผดนดช าระหน เมอนนเจาหนของหางหนสวนนนชอบทจะเรยกใหช าระหนเอาแตผเปนหนสวนคนใดคนหนงกได”

- หางฯ เปนนตบคคล เจาหนเรยกใหหางฯ รบผดในมลหนทอยภายในขอบวตถประสงค ตามมาตรา ๖๖ แตตามมาตรา ๑๐๒๕ หนสวนตองรบผดในหนไมจ ากด ดงนน ภายหลงหางฯ ผดนดช าระหน เจาหนจงสามารถเรยกใหผเปนหนสวนแตละคนรบผดไดโดยสนเชง หรอรบผดรวมกนกได (อางทงมาตรา ๑๐๗๐ และ ๑๐๒๕)

**เปรยบเทยบกบกรณหางหนสวนสามญไมจดทะเบยน ตามมาตรา ๑๐๕๐ เจาหนของหางเรยกใหหนสวนรบผดช าระหนไดโดยตรง

36

“มาตรา ๑๐๗๑ ในกรณทกลาวไวในมาตรา ๑๐๗๐ นน ถาผเปน หนสวนน าพสจนไดวา

(๑) สนทรพยของหางหนสวนยงมพอทจะช าระหนไดทงหมดหรอ บางสวน และ

(๒) การทจะบงคบเอาแกหางหนสวนนนไมเปนการยากฉะนไซร

ศาลจะบงคบใหเอาสนทรพยของหางหนสวนนนช าระหนกอนกได สดแตศาลจะเหนสมควร

- กรณทหางผดนด และเจาหนฟองแตหนสวน หนสวนสามารถใชสทธเกยงใหไปบงคบช าระหนเอาแกทรพยสนของหางกอนได

37

- ผลของการใชสทธเกยงกรณน ตางจากกรณผค าประกนใชสทธเกยงตามมาตรา ๖๘๘ และ ๖๘๙

ฎ.๑๐๙๒/๒๕๔๔ ป.พ.พ.มาตรา 1071 ประกอบมาตรา 1080 ใหอ านาจศาลใชดลพนจในการบงคบคดโดยจะใหบงคบเอาแกทรพยสนของหางหนสวนจ ากดกอน หรอจะใหบงคบช าระหนเอาแกจ าเลยซงเปนหนสวนผจดการของหางหนสวนจ ากดซงเปนลกหนกได ซงแตกตางกบกรณเปนผค าประกนทผค าประกนสามารถจะใชสทธเรยกรองใหเจาหนบงคบคดแกทรพยสนของลกหนกอนตาม ป.พ.พ. มาตรา 688 อกทงไมมบทบญญตของกฎหมายใดหามโจทกซงเปนเจาหนของหางหนสวนจ ากดมใหฟองรองหนสวนผจดการโดยตองไปบงคบคดเอาแกทรพยสนของหางหนสวนจ ากดกอน

38

๒.๖ สทธของเจาหนสวนตวของหนสวนตอหาง

“มาตรา ๑๐๗๒ ถาหางหนสวนซงจดทะเบยนยงมไดเลกกนตราบใด เจาหนของผเปนหนสวนเฉพาะตวยอมใชสทธไดแตเพยงในผลก าไร หรอเงนซงหางหนสวนคางช าระแกผเปนหนสวนคนนนเทานน ถาหางหนสวนนนเลกกนแลว เจาหนยอมใชสทธไดตลอดจนถงหนของผเปนหนสวนคนนนอนมในสนทรพยของหางหนสวน”

- หางยงไมเลก เรยกก าไร และเงนทหางคางช าระแกหนสวน

- หางเลก เรยกก าไร เงนทหางคางช าระแกหนสวน และเงนหรอทรพยสนทน ามาลงหน (เมอหางเลก ในขนตอนการช าระบญช จะมการคนหน)

39

๒.๗ ขอจ ากดอ านาจของหนสวนผจดการ

- โดยปกตขอจ ากดอ านาจหนสวนผจดการ จะจดทะเบยนไวตามมาตรา ๑๐๖๔ (๖) จงผกพนบคคลภายนอก ตามมาตรา ๑๐๒๒ (มการโฆษณาฯ) และมาตรา ๑๐๒๐ (สามารถคดถาย)

- ดงนน หากบคคลภายนอกท านตกรรมกบหนสวนผจดการไป โดยฝาฝนขอจ ากดอ านาจ จะเรยกใหหางรบผดไมได ตองเรยกหนสวนผจดการรบผดสวนตว ตามมาตรา ๗๗ ประกอบมาตรา ๘๒๓ วรรคสอง (อยาสบสนกบการท านอกขอบวตถประสงค)

40

- มาตรา ๗๗ ใหน าบทบญญตวาดวยตวแทนแหงประมวลกฎหมายน มาใชบงคบแกความเกยวพนระหวางนตบคคลกบผแทนของนตบคคล และระหวางนตบคคล หรอผแทนของนตบคคลกบบคคลภายนอก โดยอนโลม

- มาตรา ๘๒๓ ถาตวแทนกระท าการอนใดอนหนงโดยปราศจากอ านาจกด หรอท านอกท าเหนอขอบอ านาจกด ทานวายอมไมผกพนตวการ เวนแตตวการจะใหสตยาบนแกการนน

ถาตวการไม ใหสตยาบน ทานวาตวแทนยอมตองรบผดตอบคคลภายนอกโดยล าพงตนเอง เวนแตจะพสจนไดวาบคคลภายนอกนนไดรอยวาตนท าการโดยปราศจากอ านาจ หรอท านอกเหนอขอบอ านาจ

41

- เชน การนตกรรมของหางฯ ตองมหนสวนสองคนลงลายมอชอประทบตรา หากลงลายมอชอเพยงคนเดยว ไมผกพนหาง

- เวนแตหางใหสตยาบนโดยตรงหรอโดยปรยายรบเอานตกรรม หางถงตองรบผด ตามมาตรา ๗๗ ประกอบมาตรา ๘๒๓ วรรคหนง

42

****เปรยบเทยบ หางฯไมจดทะเบยน

- ขอจ ากดอ านาจไมมผลผกพนบคคลภายนอก ตามมาตรา ๑๐๕๓ แมหนสวนคนใดท านอกขอจ ากดอ านาจ หนสวนทกคนตองรวมกนรบผด ตราบใดทกจการทท าเปนไปตามหลกธรรมดาการคาขาย ตามมาตรา ๑๐๕๐

43

๒.๘ การลาออกจากการเปนหนสวนผจดการ

- ใหดมาตรา ๑๐๖๔/๑ และ ๑๐๖๔/๒

- หนสวนผจดการตองท า “ใบลาออก” เปนหนงสอ

- หากหางฯมหนสวนผจดการหลายคน ใหยนใบลาออกตอหนสวนผจดการอน มผลเมอใบลาออกถงหนสวนผจดการอน

- หากหางฯมหนสวนผจดการคนเดยว ตองแสดงเจตนาตอหนสวนคนหนง โดยท าหนงสอเพอนดประชมและพจารณาตงหนสวนผจดการคนใหม พรอมใบลาออก มผลเมอใบลาออกถงหนสวนนน

44

- ในระหวางหางหนสวนกบบคคลภายนอก การลาออกของหนสวนผจดการจะผกพนบคคลภายนอกตอเมอไดมการเปลยนแปลงหลกฐานทางทะเบยน มาตรา ๑๐๒๓

- เปนหนาทของหางหนสวนตองเปลยนแปลงหลกฐานทางทะเบยนภายใน ๑๔ วน ตามมาตรา ๑๐๖๔/๒ หนสวนผจดการทลาออกสามารถแจงการลาออกของตนตอนายทะเบยนไดเอง ตามมาตรา ๑๐๖๔/๑ ไดดวย

45