ตัวอย างข อสอบว ิทยาศาสตร ของ timss ·...

ตวอยางการประเมนผลวทยาศาสตรนานาชาต: PISA และ TIMSS

113

ตวอยางขอสอบวทยาศาสตรของ TIMSS


115

เนอหาสาระ หวขอหลก การคด ขอ 1

วทยาศาสตรสงมชวต พฒนาการและวงชวตของสงมชวต การใหเหตผลและการวเคราะห

การทดลองการเตบโตของพช

นกเรยนคนหนงคดวาการใสทรายในดนทาใหพชสเขยวเตบโต ไดด เพอจะทดสอบความคดน เขาจงทาการทดลองกบตนไมสองกระถาง โดยจดตนไมกระถางทหนงดงรป สาหรบตนไมกระถางทสอง ควรจดตามแบบในรปใดตอไปน

คาตอบถก ขอ 5

ทราย ดน และนา

แสงอาทตย

ตมด ตมด

ทราย ดน และนา ดน และนา

ทราย และดน ดน และนา

แสง อาทตย

ทราย และนา



1) 2) 3)

4) 5)

ประเทศ % ตอบถกญปน 74 เกาหล 60 จน-ฮองกง 76 สงคโปร 76 จน-ไทเป 72 เฉลยนานาชาต 59


116


วทยาศาสตรสงมชวต ความหลากหลาย การปรบตว และ การคดเลอกตามธรรมชาต

การเขาใจแนวคด

ซากฟอสซลในหนชน

ซากฟอสซลทพบในชนทเกาแกทสดของหนชนเปนซากของสงมชวตแบบใด

1) สงมชวตทเคยอยอาศยในทะเลเทานน 2) สงมชวตทเคยอยอาศยบนบกเทานน 3) สงมชวตทเคยอยอาศยในอากาศเทานน 4) สงมชวตทเคยอยอาศยในทะเล บนบก และในอากาศ



ก. วทยาศาสตรสงมชวต ข. วทยาศาสตรสงมชวต

ความหลากหลาย การปรบตว และการคดเลอกตามธรรมชาต โครงสราง หนาท กระบวนการของชวต

การใหเหตผลและการวเคราะห การเขาใจแนวคด

หมเกาะกาลาปากอส: เปรยบเทยบความลกของจงอยปากของนกชนดท 1 และนกชนดท 2

หมเกาะกาลาปากอสมนกฟนชชนดตางๆ มากมาย ซงคาดวาไดพฒนามาจากชนดเดยวกนนกฟนชชนดหนงๆ กนเมลดพชเฉพาะอยาง ทงนขนกบความลกของจงอยปาก รปขางลางนแสดง หวนกฟนชชนดหนงและความลกของจงอยปาก

ความลกของจงอยปาก

ประเทศ % ตอบถก ญปน 79 เกาหล 63 จน-ฮองกง 47 สงคโปร 24 จน-ไทเป 32 เฉลยนานาชาต 28


117

ในหมเกาะมหลายๆ เกาะทมนกเพยงชนดเดยว ในขณะทอกหลายๆ เกาะมนกหลายชนด นกชนดท 1 อาศยบนเกาะ ลอส เฮอรบานอส นกชนดท 2 อาศยบนเกาะ แดฟน กราฟตอไปน แสดงรอยละของประชากรของนกแตละชนดทมความลกของจงอยปากตางกน

ก. จะเปรยบเทยบความลกของจงอยปากนกชนดท 1 กบชนดท 2 ไดอยางไร

ข. มเมลดพชหลากหลายมากบนเกาะ และทงนกชนดท 1 และชนดท 2 กนเมลดพช ถาคด จากความลกของจงอยปากนกทงสองชนด นกเรยนจะสรปเกยวกบเมลดพชวาอยางไร

ความลกของจงอยปาก (mm) ความลกของจงอยปาก (mm)

นกชนดท 2 บนเกาะ แดฟน นกชนดท 1 บนเกาะ ลอส เฮอรบานอส

รอยละของประชากร


ประเทศ % ตอบถกญปน 66 เกาหล 65 จน-ฮองกง 54 สงคโปร 46 จน-ไทเป 46 เฉลยนานาชาต 30



118

การใหคะแนนขอ ก. (เปรยบเทยบความลกของจงอยปาก) ใหคะแนนกบคาตอบทสอดคลองกบขอมลกราฟ ทงคาตอบทบอกถงความเหมอนหรอความแตกตาง หรอทงสองอยาง คาตอบทตอบวาเหมอนตองมขอมลเฉพาะจากกราฟ เชน บอกพสย คาเฉลย หรอขนาดความลกทมมากทสด ถาคาตอบทบอกเพยงวาเหมอนหรอคลายกน โดยไมมขอมลสนบสนน ไมใหคะแนน คาตอบถก

บอกลกษณะความเหมอนทมขอมลจากกราฟ เชน o ทงสองชนดมความลกเฉลยของจงอยปากคลายกน o ทงสองชนดคลายกน เพราะมความลกเฉลยของจงอยปากในชวง 11 mm

บอกความแตกตางมขอมลจากกราฟสนบสนน เชน o ชนดท 1 มจงอยปากตนกวาชนด 2 เลกนอย o ชนดท 2 ทมจงอยปากใหญมมากกวาเลกนอย o ความลกของจงอยปากของชนด 2 มชวงกวางกวาชนด 1

บอกลกษณะทงทเหมอนกนและตางกน เชน o ทงสองชนดมจานวนนกทมจงอยปากลก 11 mm มากทสด แตชนด 1 ไมมนกทมจงอยปากลกกวา 13 mm

คาตอบถกอนๆ คาตอบผด

บอกเพยงวาทงสองชนดเหมอนหรอคลายกน บอกวาชนดใดชนดหนงเลกหรอใหญกวาอกชนดหนง คาตอบผดอนๆ

............................................................................................................................................................................ การใหคะแนนขอ ข. (ขนาดของเมลดพชทนกกน) การตอบขอ ข. ตองสอดคลองกบการเปรยบเทยบของจงอยปากนกในขอ ก. คาตอบถกตองอางถงการเปรยบเทยบขนาดของทงสองชนด คาตอบถก

นกทงสองชนดกนเมลดพชทคลายกน หรอแบบเดยวกน นกชนด 2 กนเมลดพชใหญกวาชนด 1 นกทมปากใหญกวากนเมลดพชทใหญกวา คาตอบถกอนๆ


119


วทยาศาสตรสงมชวต

ความหลากหลาย การปรบตว และการคดเลอกตามธรรมชาต

การใหเหตผลและการวเคราะห

หมเกาะกาลาปากอส: กราฟความลกของจงอยปากของนกชนดท 3 และนกชนดท 4

นกฟนชอกสองชนด (ชนดท 3 และชนดท 4) อาศยอยบนเกาะซานตามาเรย ซงบนเกาะกมเมลดพชหลายแบบ

กราฟแสดงชวงความลกของจงอยปากนกชนดท 3 และชนดท 4 ขอใดตอไปนทจะรบรองไดดทสดวานกทงสองชนดจะมชวตอยรอดไดบนเกาะน ก. ข.

อธบายเหตผลดวยวาทาไม ชวงความลกของจงอยปากชวงนนๆ จงดทสด

การใหคะแนน คาตอบถก

ตอบขอ ก. และมคาอธบายในลกษณะทวานกทงสองจะไดไมตองแยงกนเมลดพชชนดเดยวกนเพราะม ความลกของจงอยปากตางขนาดกน ถาตอบขอ ก. แตไมมคาอธบายหรออธบายโดยไมไดตความจากกราฟ ไมใหคะแนน เชน

o เพราะนกมจงอยปากไมเทากน จงไมตองแบงอาหารอยางเดยวกนกน

ชนดท 3

ชนดท 4



ความลกของจงอยปาก (mm) ความลกของจงอยปาก (mm)



120

o นกชนดหนงจะกนเมลดพชขนาดเลก ในขณะทอกชนดหนงจะกนเมลดใหญกวา o นกทงสองชนด ไมตองแยงกนกนอาหารถามขนาดจงอยปากตางกน o ตางชนดตางมอาหารของตว


ตอบขอ ก. แตมคาอธบายนอยมาก (เชน บอกขนาดปากแตไมพดถงการแยงอาหาร) เชน o เพราะมขนาดตางกน o เพราะชนดท 3 มปากเลกกวา

ตอบขอ ก. แตไมมคาอธบาย หรออธบายผด เชน o เพราะวาปากแหลมกวา o เพราะทงสองชนดมปากใหญ

ตอบขอ ข. ไมวาจะมคาอธบายหรอไมกตาม คาตอบผดอนๆ


วทยาศาสตรสงมชวต ระบบนเวศ การเขาใจแนวคด

หมเกาะกาลาปากอส: พชและสตวทอยบนเกาะเปนอนดบแรก

พช หรอสตวทอาศยอยบนบกชนดใดนาจะอยบนเกาะเปนอนดบแรก (ขดเครองหมาย ทหนาขอความทตองการตอบ)

.......... พชบก

.......... สตวบก

อธบายเหตผลประกอบคาตอบดวย



121

การใหคะแนน

ใหคะแนนกบคาตอบทเลอกพชบกพรอมคาอธบายทพดถงการสงเคราะหดวยแสงอยางชดเจน หรอพชสามารถสรางอาหารเองได จงมชวตอยไดกอน หรอพดถงการทพชหรอสตวเคลอนยายมาจากทอน คาตอบทตอบวาสตวบกกใหคะแนนได ถามคาอธบายทเหมาะสม พดถงการเคลอนยายของสตวมาจากทอน และการมแหลงอาหารในทะเลใหสตวไดกน เชน มปลา คาตอบถก

พชบก พรอมคาอธบายวาพชสามารถสรางอาหารเองไดจากการสงเคราะหดวยแสง เชน o พชสามารถสงเคราะหดวยแสง o เพราะพชสามารถสรางอาหารเองไดโดยใชแสง นา และคลอโรฟลล

พชบก พรอมอธบายถงการอยรอด หรอการเคลอนยายของพช/สตวมาจากทอน (อาจไมพดถงการสงเคราะหดวยแสงชดๆ) เชน

o พชสามารถอยรอดไดเพราะพชตองการเพยงอากาศและนาเทานน o ถาไมมพชกอน สตวกอยไมได o กอนอนตองมพช สตวจงเขามาอยได โดยกนพช o เมลดพชสามารถปลวตามลมมาได แตสตวกวาจะมาถงไดตองวายนามาไกลมาก o เมลดพชอาจปลวมาจากอเมรกาใต

สตวบก พรอมอธบายเหตผลเรองของการเคลอนยายและการมอาหารอนๆ (อาจบอกชอสตวหรอชนดของสตวกได) เชน

o นกสามารถบนมาถงเกาะได และกนปลาในทะเลเปนอาหารไดจงอยรอด o แมวนาอาจวายนามาและอาศยอยบนชายฝงทมหนผา (เปนทเขาใจวาแมวนากนปลาเปนอาหาร)

คาตอบถกอนๆ

คาตอบผด พช ไมมคาอธบาย หรออธบายไมถก (อาจมขอความถกแตไมใชเรองน) เชน

o พชงอกจากดน o เพราะพชโตเรวกวาและอยนานกวา o มพชในโลกนกอนทจะมสตว

สตว ไมมคาอธบาย หรออธบายไมถก เชน o นกกนแคเมลดพชบนดน o มสตวอยทกท o จะมอาหารมากมายใหกน o สตวเคลอนทได พชเคลอนทไมได o สตวเคลอนยายมา

คาตอบผดอนๆ


122


วทยาศาสตรสงมชวต ระบบนเวศ การเขาใจแนวคด

หมเกาะกาลาปากอส: ผลกระทบ

ผตงถนฐานเมอมาอยบนหมเกาะกาลาปากอสไดนาเอาสตวใหมๆ มาดวยหลายชนด เชน แพะและแมว จงบอกถงผลกระทบหนงอยางของการนาแมวและแพะขนมาอยบนเกาะทสงผลตอพชและสตวบนเกาะ

ก. ผลกระทบอยางหนงจากแมว ข. ผลกระทบอยางหนงจากแพะ

การใหคะแนนขอ ก. ผลกระทบจากแมว คาตอบถก

คาตอบอางถงแมวลาสงมชวตอนเปนเหยอ เชน o แมวจะกนนกและสตวอนๆ o แมวจะชวยกนหน o สตวทเปนเหยอของแมวอาจจะสญพนธ





123

คาตอบผด อางถงเพยงผลกระทบจากแมว โดยไมพดถงสตวอน เชน

o แมวอยไมรอดบนเกาะ o แมวอาจออกลกหลานจนควบคมไมได

คาตอบผดอนๆ เชน o แมวจะกนพชบนเกาะหมด

......................................................................................................................................................................... การใหคะแนนขอ ข. ผลกระทบจากแพะ คาตอบถก

อางถงแพะกนพชทกชนด ทาใหลดจานวนของพชบนเกาะ เชน o แพะกนหญาบนเกาะจนหมด o อาจทาใหเกดการกดเซาะของผวดนถาแพะกนพชหมด o ทงหญาอาจหายไปเพราะแพะกนหญาหมด

อางถงผลกระทบจากแพะตอสตวอน เชน การแกงแยงอาหาร การแยงทอยอาศยหรอเปนแหลงอาหารสาหรบผลาอนๆ (หรออาจอางแพะกนพชดวย) เชน

o สตวทกนแพะเปนอาหารจะมอาหารมากขน o แพะจะกลายเปนแหลงอาหารแหลงหนง o แพะจะกนพชจนประชากรสตวกนพชจะลดลง


อางถงผลกระทบจากแพะโดยไมบอกวากระทบตอสงมชวตใด เชน o แพะจะออกลกหลาน o แพะจะตายเพราะไมมอาหาร

คาตอบผดอนๆ เชน o แพะจะกนแมว


124


วทยาศาสตรสงมชวต ระบบนเวศ การใหเหตผลและการวเคราะห

ชมชนของหน ง และตนขาว

ภาพขางบนแสดงชมชนทมหน ง และตนขาว จะเกดอะไรขนกบชมชนน ถาหากงถกคนฆาจนหมดไป


สาหรบคาตอบทไดคะแนนเตมตองพดถงผลทจะเกดขนกบทงประชากรหนและตนขาวอยางชดเจน ถาพดถงเพยงอยางใดอยางหนงใหคะแนนเพยงครงเดยว คาตอบถก

บอกวาหน (ประชากรหน) จะเพมขน และตนขาวจะลดลง เชน o ประชากรหนเพมขนเพราะไมมง การเพมของหนทาใหตนขาวลดลง o เราจะมหนเพมขน และตนขาวลดลง

บอกวาหนจะกนตนขาวมากขน และ เมอตนขาวลดลง จานวนหนกจะลดลงดวย (อาจจะอางถงการเพมขนของหนในตอนแรก) เชน

o หนจะกนขาวหมด เมอไมมตนขาวหนกจะไมมอะไรกน และกจะตาย o ตอนแรกหนจะเพมขนอยางมากและกนตนขาวจนหมด แลวหนกจะอดตายเพราะไมมอาหารกน




125

คาตอบทไดคะแนนบางสวน บอกเพยงวาหนจะเพมขน (ไมพดถงผลตอตนขาว) เชน

o จานวนหนจะเพมขนเพราะไมมงคอยกน o จะมหนมากมาย

บอกเพยงวาหนจะกนตนขาวหมด และไมพดถงผลทจะมตอหนตอไป เชน o ถาคนฆางหมด หนกจะกนตนขาวหมด

คาตอบถกบางสวนอนๆ คาตอบผด

อางถงผลกระทบตอชมชนทงหมดแตกวางเกนไป หรออางลอยๆ เชน o ชมชนทงหมดถกกระทบ o ระบบนเวศไมสมดล o ทกอยางตายหมด



วทยาศาสตรสงมชวต สขภาพ ความรทเปนขอเทจจรง

ผกกนใบสาคญตอสขภาพของคน

การกนใบผกสาคญตอสขภาพของคน เพราะวาในใบผกเปนแหลงสารอาหารชนดใดตอไปน

1) โปรตน 2) คารโบไฮเดรต 3) เกลอแร 4) ไขมน




126


วทยาศาสตรสงมชวต สขภาพ การใหเหตผลและการวเคราะห

การแพรเชอหวดในหองเรยน

ศวะเปนหวดแลวไปโรงเรยน หลายวนตอมา เพอนนกเรยนจานวนครงหองเปนหวดดวย จงใหเหตผลทเปนไปไดอยางหนงททาใหเพอนนกเรยนบางคนเปนหวด แตบางคนกไมเปน


คาตอบทไดคะแนนเตมตองอางถงการแพรของ “เชอโรค” (ไวรส ฯลฯ) อาจจะโดยวธการอยางใดอยางหนง (จาม ไอ การสมผสโดยตรง) หรอพดถงกลไกในการปองกน (เชน ภมคมกน ความตานทาน) คาตอบทอางลอยๆ โดยไมพดถงวธการแพรเชอโรคถอวาไมถก คาตอบถก

อางชดเจนถงวธการแพรของเชอโรค จากศวะถงเพอนคนอนๆ บางคนแตไมถงทกคน เชน o เพอนบางคนอยใกลศวะ เมอเขาจาม จงแพรเชอโรคไปถง o คนทไดรบเชอไวรสหวดจะเปนหวด

อางถงบางคนทมกลไกการปองกนดกวา (ภมคมกน ความตานทานโรค) เชน o นกเรยนบางคนเอาชนะเชอหวดได o นกเรยนบางคนมภมคมกนตาและไปสมผสเชอหวด

อางถงวธการแพรเชอโรคหนงวธโดยเฉพาะทเกยวกบการสมผส หรอไดรบหวดโดยไมพดถงเชอโรคชดๆ (เชน การจาม ไอ จบมอ ดมนาจากแกวเดยวกน หายใจเอาอากาศในทเดยวกน) เชน

o เขาจามใสเพอนคนทตดหวด o เพอนๆ ไปสมผสสงของทศวะจบ



127

คาตอบผด พดถงลอย ๆ ถงความใกลกน หรอตดหวดจากศวะ (โดยไมบอกวธการแพรเชอ) เชน

o เพอนนกเรยนบางคนอาจไมชอบเขาจงไมเขาใกล o นกเรยนทเปนเพอนศวะตดหวด o นกเรยนทนงใกลตดหวด o นกเรยนบางคนตดหวดจากเขา o ศวะเปนคนแพรเชอหวดไป


วทยาศาสตรสงมชวต การสบพนธและพนธกรรม การเขาใจแนวคด

ลกษณะทถายทอดสบตรชาย

บตรชายสามารถสบทอดลกษณะมาจาก

1) จากพอเทานน 2) จากแมเทานน 3) จากทงพอและแม 4) จากพอหรอแมฝายใดฝายหนง แตไมใชทงสองฝาย




128



การควบคมประชากรแมลงโดยวธทางชววทยา

ทาไมแมลงตวผจงถกทาใหไมสามารถผลตสเปรมได

1) เพอเพมประชากรแมลงตวเมย 2) เพอลดประชากรทงหมดของแมลง 3) เพอผลตแมลงชนดใหม 4) เพอปองกนไมใหแมลงผสมพนธ



วทยาศาสตรสงมชวต การสบพนธและพนธกรรม ความรทเปนขอเทจจรง

การปฏสนธของสตว

สงใดตอไปนเกดขนในระหวางการปฏสนธของสตว

1) มสเปรม (อสจ) และไขเกดขน 2) มการผสมกนของไขและสเปรม (อสจ) 3) มการแบงตวของไข 4) มตวออนพฒนาขน





129



กระบวนการของรางกายในการปองกนไมใหอณหภมของรางกายสงเกน

มกระบวนการอะไรเกดขนในรางกายทปองกนไมใหรางกายรอนมากเกนไปในระหวางออกกาลง


คาตอบทกลาวถงการมเหงอออกกถอวาไดคะแนนเตม ถงแมวายงมคาตอบถกอนๆ เชน การไหลเวยนของเลอดมายงผวหนงเพมขน จดเปนคาตอบถก คาตอบถก

อางถงการระบายเหงอ (เหงอออก) และผลจากการระเหยทาใหเยนลง เชน o เมอคนมเหงอออก เหงอจะระเหย ทาใหเยน o การระบายของเหงอทาใหเยนลง เมอมนระเหย

อางถงการเหงอออก โดยไมพดถงผลจากการระเหยทาใหเยนลง เชน o รางกายมเหงอออก o การขบเหงอออกจากรางกายทาใหเยนลง จงไมรอนมาก

พดถงการไหลเวยนของเลอดมายงผวหนง เชน o เลอดจะรบวงมาทหนา และทาใหเยนลง

คาตอบผด

พดถงการดมนาทาใหเยนลง อางถงผลของการออกกาลงกาย แตไมพดถงการรอนเกนไป หรอการทาใหเยนลง เชน

o เลอดสบฉดเรวขน o หายใจเรวขน o รางกายใชพลงงานจากอาหารมากขน



130


วทยาศาสตรสงมชวต โครงสราง หนาท และกระบวนการในสงมชวต


แวนตา คอนแทคเลนส ทางานอยางไร

จงอธบายสนๆ วาแวนตาและคอนแทคเลนสชวยใหบางคนมองเหนชดขนไดอยางไร


ใหคะแนนกบคาตอบทแสดงวารเรองการมองเหน โดยบอกถงวาเลนสปรบวถทแสงเดนทางเขาตาและตกกระทบเรตนาหรอสวนหลงของดวงตา หรอตอบถงการทเลนสชวยปรบจดโฟกสของดวงตา ใหเหนชดขนในระยะทางตางๆ หรอมการขยายเกดขน คาตอบถก

คาตอบทไดคะแนนเตม อางถงแวนตา /คอนแทคเลนสโคง (เวา) ทาใหแสงโฟกสบน เรตนา (หรอใชคาวาสวนหลงของดวงตา หรอวาดแผนผง กถอวาถก) เชน

o แวนตาชวยโฟกสแสงไปทเรตนา พดถงความโคง เวา (รปราง) ของเลนส เลนสนน / เลนสเวา หรอการเบนของแสงโดยเลนส (บนพนฐานเรอง

สมบตของเลนส โดยอาจไมพดถงเรองโฟกสของแสงบนเรตนา หรอดานหลงของดวงตาอยางชดเจน) เชน o เราอาจโฟกสไดดขนเพราะแวนตาชวยทาใหแสงเบนเขานยนตาเรา

พดถงวาแวนตา/คอนแทคเลนสชวยตาใหมองชดขนและ/หรอทาใหคน (สายตายาว/สายตาสน) เหนภาพทไกลๆ หรอใกลๆ ชดขน เชน

o คนสายตายาวสามารถอานใกลๆ ดวยเลนส ทชวยแกไขใหมองเหนใกลๆ ได o แวนตาชวยใหตาโฟกสใหมองเหนของใกลๆ ไดชดขน

พดถงแวนตา/คอนแทคเลนสชวยขยายภาพ เชน o มนขยายภาพ o การขยายภาพในแวนทาใหสงของดชดขนและใหญขน o เลนสทาใหสงของดใหญขน




131

คาตอบผด อางลอยๆ วาแวนตา/คอนแทคเลนสชวยใหคนเหนชดขนโดยไมพดถงกลไกของการเหนหรอการทเลนสชวยให

มองเหนอยางไร เชน o ทาใหเหนชด o ถาสายตาสน ตองใชแวนชวยใหเหนชดขน o หมอแนะนาใหใชคอนแทคเลนศเพอแกปญหาสายตา



เคม กรด-เบส การเขาใจแนวคด

การทดสอบดวยลตมส

สารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ในนาจะเปลยนกระดาษลตมสสนาเงนไปเปนกระดาษสแดง สารละลายเบสโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) ในนา จะเปลยนกระดาษลตมสสแดงไปเปนกระดาษ สนาเงน ถานาสารละลายกรดและเบสทกลาวถงขางบนมาผสมกนในสดสวนทเทากน สารละลาย ทไดจะไมทาใหกระดาษลตมส สนาเงนหรอสแดงเปลยนสไป จงอธบายวาทาไมกระดาษลตมสจงไมเปลยนสในสารละลายผสม



132


ใหคะแนนกบคาตอบทอางถงการสะเทน หรอเกดปฏกรยาเคมไดผลตภณฑทไมทาปฏกรยากบกระดาษลตมส

คาตอบถก อธบายโดยกลาวถงการเกดนา (และเกลอ) จากปฏกรยาสะเทนอยางชดเจน

o กรดไฮโดรคลอรกและโซเดยมไฮดรอกไซดจะผสมกนเกดเปนนาและเกลอ ซงเปนกลาง o ไอออนของไฮโดรเจนจะรวมกบไอออนของไฮดรอกไซดเกดเปนนา ดงนนกระดาษลตมสจงไมเปลยนส

อธบายโดยกลาวถงการสะเทน (หรอเทยบเทา) อยางชดเจน แตไมไดกลาวถงปฏกรยาทเฉพาะเจาะจงลงไป o เมอคณผสมกรดกบอลคาไลนของผสมจะกลายเปนกลางและม pH ท 7 o HCl สะเทนกบ NaOH และ NaOH สะเทนกบ HCl o สารละลายผสมเปนกลาง ดงนนกระดาษลตมสจงไมเกดปฏกรยา o กรด+เบส = สารละลายทเปนกลาง o เกดปฏกรยาสะเทน

อธบายโดยกลาวถงการเกดปฏกรยาเคม (อยางชดเจนหรอทางออม) ไดผลตภณฑทไมทาปฏกรยากบกระดาษลตมส (หรอคาตอบทคลายกน) [ไมไดกลาวถงการสะเทนอยางชดเจน]

o กรดและเบสทาปฏกรยากน และสารเคมทเกดขนใหมไมทาปฏกรยากบกระดาษลตมส o สารเคมทเปลยนกระดาษลตมสไดตองเกดปฏกรยาเคมซงกนและกน o ดงนนพวกมนจะไมเปลยนสของกระดาษอกตอไป o พวกมนเกดเปนสารละลายใหมทมคณสมบตตางจากเดมและไมทาปฏกรยากบกระดาษลตมส


คาตอบผด กลาวเพยงกรดและเบส “สมดล” “ตรงกนขาม” “หกลางกน” หรอคาตอบทคลายกน

o กรดและเบสตรงขามกนและตอตานกน ดงนนพวกมนจงหกลางไป o กรดพยายามทจะเปลยนมนเปนสแดง เบสกจะเปลยนมนใหเปนสนาเงนอกครงในเวลาเดยวกน o เพราะพวกมนสมดลกนและเทากน



133


เคม การเปลยนแปลงทางเคม การเขาใจแนวคด

การพดทอนไมทตดไฟ

การพดสามารถทาใหไมทตดไฟลกไหมใหความรอนมากกวาเดม เพราะการพด

1) ทาใหไมรอนพอทจะลกไหม 2) เพมออกซเจนทจาเปนสาหรบการลกไหม 3) เพมปรมาณของไมทจะลกไหม 4) ใหพลงงานทจาเปนในการทาใหไฟลกตอไป




ปฏกรยาปลดปลอยพลงงาน

ปฏกรยาเคมบางชนดดดพลงงาน ในขณะทปฏกรยาอนๆ คายพลงงาน ปฏกรยาเคมในถานทกาลง ลกไหมและดอกไมไฟ ทกาลงระเบด ปฏกรยาใดทปลดปลอยพลงงาน

1) ถานทกาลงลกไหมเทานน 2) ดอกไมไฟทกาลงระเบดเทานน 3) ทงถานทกาลงลกไหมและดอกไมไฟทกาลงระเบด 4) ไมใชทงถานทกาลงลกไหมและดอกไมไฟทกาลงระเบด





134



การเปลยนแปลงทางเคมของธาต

ขอใดเปนการเปลยนแปลงทางเคม

1) ธาตท 1 ถกขดจนมผวเรยบ 2) ธาตท 2 ไดรบความรอนและระเหย 3) ธาตท 3 เกดผงฝนสขาวบนพนผวหลงจากตงทงไวใน

อากาศ 4) ธาตท 4 ถกแยกจากของผสมโดยการกรอง



เคม การเปลยนแปลงทางเคม การใหเหตผลและการวเคราะห

จดเทยนในโถ 3 ใบ

ก. ข. ค.



135

เทยน 3 เลมทมขนาดเทากนถกนามาวางในโถ 3 ใบและถกจดพรอมกนดงรปดานบน โถ ข. และ ค. นาฝามาปด สวนโถ ก. เปดฝาทงไว

เทยนเลมใดทจะดบเปนอนแรก (ก. ข. หรอ ค.)

อธบายคาตอบของนกเรยน


ใหคะแนนเตมกบคาตอบทตอบวา ค. และมคาอธบายทกลาวถงความตองการออกซเจน (สาหรบการเผาไหมหรอการลกไหม) อยางชดเจน คาตอบอาจกลาวถงโถขนาดเลกทถกปดฝาออกซเจนจะถกใชจนหมดไปไดเรวกวา แตไมจาเปนตองอธบายในสวนนสาหรบการไดคะแนนเตม สวนคาตอบทอางถงความตองการอากาศ (อยางชดเจนหรอใชภาษาทไมเปนวทยาศาสตร) ไดคะแนนบางสวน ถาคาตอบทกลาวเพยงเกดควน (ไอระเหย คารบอนไดออกไซด และอนๆ) มากขน หรอความรอน เปนคาตอบผด คาตอบถก

ค. อธบายโดยอางถงความตองการออกซเจน (ในการเผาไหม) o ค. เปลวไฟในโถทเลกกวาจะดบกอน เพราะมนมออกซเจนในนนนอยทสด o ค. ออกซเจนจาเปนสาหรบเทยนในการลกไหม o ค. มนมออกซเจนนอยทสด


คาตอบถกบางสวน ค. อธบายโดยอางถงการขาดอากาศ (กาซ) อยางชดเจนหรอใชภาษาทไมเปนวทยาศาสตร (เชน ขาดอากาศ ตดอากาศ ไมมอากาศ และอนๆ) (ไมไดกลาวถงออกซเจนอยางชดเจน)

o ค.เปลวไฟในโถทเลกทสดจะขาดอากาศกอน o ค. มนมอากาศไมพอทจะหายใจ o เพราะ ค. เปนโถใบเลกทสด มนจงมอากาศสาหรบการเผาไหมนอยกวา o ค. มนถกตดอากาศเพราะคารบอนไดออกไซดเพมขน



136

ตอบทง ข. และ ค. (ข. ค. , ข. หรอ ค. , ข./ค. หรออนๆ) คาอธบายตงอยบนความตองการออกซเจน หรออากาศ o ข. และ ค. เปลวไฟตองการออกซเจนในการลกไหม และโถทงสองออกซเจนจะหมดไป o ข. ค. โถทถกปดฝาจะไมไดรบอากาศเลย o ข. หรอ ค. มนจะไมไดรบออกซเจนเลย


ค. โดยไมมคาอธบายหรออธบายไมถกตอง o ค. โถใบนจะมเปลวไฟทเลกทสด เพราะมนอยในโถทเลกทสด o ค. ควนไมสามารถออกไปได ดงนนไฟจงดบ o ค. ระดบคารบอนไดออกไซดเพมขนมากเกนไป o ค. เทยนตองการทจะปลดปลอยความรอน ดงนนมนจงระเบด

ก. ใหคาอธบายบนพนฐานวาเทยนถกพดใหดบ (หรอคาตอบทคลายกน) o ถามคนเดนผานเทยนอาจถกพดใหดบไป o ก. ถาโถไมไดปดฝา มนจะดบเพราะลม

ก. หรอ ข. โดยไมมคาอธบายหรออธบายไมถกตอง คาตอบผดอนๆ


เคม การจดจาแนกและองคประกอบของสาร การเขาใจแนวคด

ของผสม

ขอใดตอไปนไมใชของผสม

1) ควน 2) นาตาล 3) นม 4) ส




137



สารละลายทมความเขมขนเพยงครงเดยว

เดวดเตรยมสารละลายโดยละลายเกลอ 10 กรมในนา 100 มลลลตร เขาตองการสารละลายทมความเขมขนเพยงครงเดยวจากเดม เขาควรจะเตมสงใดลงในสารละลายเดมเพอทาใหสารละลายมความเขมขนเหลอเพยงครงเดยว

1) นา 50 มลลลตร 2) นา 100 มลลลตร 3) เกลอ 5 กรม 4) เกลอ 10 กรม




สารในขอใดทเปนธาต

ออกซเจน ไฮโดรเจน และนาเปนสาร สารเหลานขอใดทเปนธาต

1) ออกซเจน ไฮโดรเจน และนา 2) ออกซเจนและไฮโดรเจนเทานน 3) ออกซเจนเทานน 4) นาเทานน





138


เคม การจดจาแนกและองคประกอบของสาร ความรทเปนขอเทจจรง

ชนดของสารทเปนผงสขาว/ดา

ผงแปงทมทงจดเลกๆ สขาวและจดเลกๆ สดานาจะเปน

1) สารละลาย 2) สารประกอบบรสทธ 3) สารผสม 4) ธาต



เคม การจดจาแนกและองคประกอบของสาร ความรทเปนขอเทจจรง

ปฏกรยาของคลอรนและโซเดยม

เมอกาซคลอรนเกดปฏกรยากบโลหะโซเดยม จะเกดสารชนดใด

1) สารผสม 2) สารประกอบ 3) ธาต 4) อลลอย 5) สารละลาย





139


เคม การจดจาแนกและองคประกอบของสาร การใหเหตผลและการวเคราะห

การแยก เกลอ/ทราย/ผงเหลก ทผสมอยดวยกน

เทเรซาไดรบของผสมระหวาง เกลอ ทราย ผงเหลก และเศษไมชนเลกๆ เธอแยกของผสมโดยใช 4 ขนตอนตามทแสดงในแผนภาพ ตวอกษร ก ข ค และ ง ถกใชแทนองคประกอบทง 4 แตไมไดระบไววาตวอกษรใดแทนสงใด

ระบวาแตละองคประกอบคออะไรโดยเขยน เกลอ ทราย เหลก หรอ ไม ลงในชองวางดานลาง

องคประกอบ ก คอ________________________ องคประกอบ ข คอ ________________________ องคประกอบ ค คอ________________________ องคประกอบ ง คอ ________________________


ขนท 1 ใชแมเหลก ก ข ค ง

ข ค ง ก

ขนท 2 เตมนาและนา องคประกอบทลอยนาออก

ข ค ง

ค ง + นา ข

ขนท 3 กรอง

ค ง + นา

ค ง + นา

ขนท 4 ระเหยนาออก

ง

ง + นา

นา


140


ระบองคประกอบทง 4 ไดอยางถกตอง ก = เหลก, ข = ไม, ค = ทราย, ง = เกลอ

คาตอบถกบางสวน ระบเหลกและไมไดอยางถกตอง (ก และ ข) ทราย และ/หรอ เกลอ ไมตอบหรอตอบผด

o เหลก ไม เกลอ ทราย o เหลก ไม ทราย เวนวาง

ระบเหลกและเกลอไดอยางถกตอง (ก และ ง) ไม และ/หรอ ทราย ไมตอบหรอตอบผด o เหลก ทราย ไม เกลอ o เหลก เวนวาง เวนวาง เกลอ

ระบทรายและเกลอไดอยางถกตอง (ค และ ง) เหลก และ/หรอ ไม ไมตอบหรอตอบผด o เวนวาง เวนวาง ทราย เกลอ o นา ไม ทราย เกลอ

คาตอบถกบางสวนอนๆ (ทระบองคประกอบสองอยางไดถกตอง) คาตอบผด

ระบเหลกไดถกเทานน (ก) องคประกอบอนๆ ทเหลอไมตอบหรอตอบผด คาตอบผดอนๆ


เคม โครงสรางระดบอนภาคของสาร การเขาใจแนวคด

เอาอะตอมออกจากเกาอ

ถานกเรยนเอาอะตอมทงหมดออกจากเกาอแลวจะเหลออะไร

1) เกาออยทเดมแตมนจะไรนาหนก 2) เกาอกจะเปนเหมอนเดมทกประการ 3) จะไมมอะไรของเกาอเหลออยเลย 4) เหลอเพยงกลมของของเหลวบนพน




141


เคม โครงสรางระดบอนภาคของสาร ความรทเปนขอเทจจรง

อนภาคในนวเคลยสของอะตอม

นวเคลยสของอะตอมสวนใหญประกอบดวย

1) นวเคลยสเพยงอยางเดยว 2) โปรตอนและนวตรอน 3) โปรตอนและอเลคตรอน 4) นวตรอนและอเลคตรอน



เคม โครงสรางระดบอนภาคของสาร ความรทเปนขอเทจจรง

อะตอมทเปนกลางไดรบอเลคตรอน

เมออะตอมทเปนกลางไดรบอเลคตรอนเพมจะเกดเปนอะไร

1) ของผสม 2) ไอออน 3) โมเลกล 4) โลหะ





142


ฟสกส ไฟฟาและแมเหลก การเขาใจแนวคด

ขวของแมเหลกทถกตด

ภาพขางลางแสดงแทงแมเหลกทถกเลอยตดออกเปนสามทอน

จงเขยนอกษรแสดงขวเหนอ (N) หรอขวใต (S) ลงในกรอบทกาหนดไวทปลายแทงแมเหลกทอนทอยตรงกลาง เพอแสดงขวแมเหลก


คาตอบทไดคะแนนเตมตองเขยนตวอกษรทงสองในกรอบทปลายแมเหลกแทงกลาง (N-S) หรอจะเขยนนอกกรอบ ขางบน ขางลาง ถาถกขวกถอวาถก สวนทแทงอนจะเขยนดวยหรอไมกตาม คาตอบถก

N-S คาตอบผด

S-N เขยนตวอกษรทปลายแทงอนทไมใชแทงกลาง คาตอบผดอนๆ

เหนอ

ใต



143


ฟสกส ไฟฟาและแมเหลก ความรทเปนขอเทจจรง

แผนภาพของแบตเตอรในถานไฟฉาย

แผนภาพแสดงกระบอกไฟฉาย และการจดวางแบตเตอรภายในกระบอก

เพอจะใหไฟฉายทางานได ตองจดแบตเตอรตามรปใด 1) จดตามรป ก เทานน 2) จดตามรป ข เทานน 3) จดตามรป ค เทานน 4) การจดทงสามแบบน ไมทาใหไฟฉายทางานได



ฟสกส ไฟฟาและแมเหลก การใหเหตผลและการวเคราะห

เขมทศถกวางไวใกลแมเหลก

ก ข




144

แผนภาพขางบน แสดงเขมของเขมทศทขวเหนอและขวใตของเขมมตวอกษร N และ S กากบไว เมอนาไปวางใกลแมเหลกทแรงจด ตามรปขางลาง

ก. จงเขยนภาพเขมในวงกลมในภาพ และเขยนบอกขวเหนอ (N) และขวใต (S) ของเขมดวย ข. จงอธบายคาตอบโดยใชความรเรองแมเหลก

การใหคะแนนขอ ก. (ภาพเขมในวงกลมในภาพ) คาตอบถก

เขยนภาพเขมในแนวนอน พรอมกบตวอกษร N ทางปลายขวา และ S ทางปลายซาย (ดแผนภาพขางลาง) และใหคะแนนแมวาตวอกษรบอกขวจะหายไปหนงตว (เชน N หรอ S หายไปหนงตว) เพราะถอวานกเรยนเขาใจ


เขยนภาพเขมในแนวนอนแตระบขวกลบกน เขยนภาพเขมแนวนอนแตไมระบขว เขยนภาพเขมแนวตง คาตอบผดอนๆ


145

......................................................................................................................................................................... การใหคะแนนขอ ข. (อธบายคาตอบโดยใชความรเรองแมเหลก) คาตอบถก

อธบายวาขวตรงขามจะดดกน (N กบ S) หรอขวเหมอนกนผลกกน o เขมดานทศใตของเขมทศดดกบแมเหลกขวเหนอ o ขวเหนอและขวใตดดกน o ขวตรงขามดดกนและขวเหมอนกนผลกกน o แมเหลกผลกขว N ของเขมทศออกไป


อางถงการดด/ผลกของแมเหลกแตไมถกตอง o เพราะขวเดยวกนจะดดกน o เมอแมเหลกเขาใกลกบเขมทศจะมแรงดดทางปลาย N มากกวา o เขมของเขมทศเปนโลหะ ดงนนมนจะดดกบแมเหลกและหมน o มนจะดดเขมขวเหนอและขวใต

อธบายวาเขมของเขมทศชทศเหนอเสมอ o เขมดานทศเหนอชไปทางสนามแมเหลกขวเหนอเสมอ o ขวเหนอจะชไปทางขวเหนอเสมอ



146


ฟสกส พลงงาน แหลง และการเปลยนแปลง การเขาใจแนวคด

พลงงานสะสมในลวดสปรงสองเสน

ลวดสปรง 1 และสปรง 2 เหมอนกน สปรง 1 ถกอดและถกตรงดวยทจบ สวนสปรง 2 ถกอดมากกวาและถกตรงไวเชนกน

สปรงเสนใดมพลงงานสะสมมากกวากน

1) สปรง 1 2) สปรง 2 3) สปรง ทงสองมพลงงานสะสมเทากน 4) บอกไมได นอกจากจะตองรกอนวาสปรงทาจากวตถใด



ฟสกส พลงงาน แหลง และการเปลยนแปลง การเขาใจแนวคด

ตะปถกถอนออกจากแผนไม

เมอตะปถกถอนออกจากแผนไม ตะปจะรอนขน เพราะเหตใด จงอธบาย


1 2



147


คาตอบทไดคะแนนเตมตองอางถงการเสยดทาน (อาจอางไมชดเจน เปนนย หรออางถงชดเจนกได) เชน o เพราะตะปถกถกบไม o ตะปเกดการตานทาน o เพราะมการเสยดทาน o มการเสยดทานระหวางตะปกบแผนไม

คาอธบายอางถงการเปลยนแปลงพลงงาน เชน o ในตะปมพลงงานมากขนหลงจากมการถอนออก o เพราะตองใชพลงงานในการดงมนออกมา o พลงงานจลนเปลยนเปนพลงงานความรอนเมอดงมนออกมา


คาตอบอางถงเฉพาะตะป หรอการถอนโดยไมเกยวกบการเสยดส หรอพลงงาน เชน o เพราะมนถอนออกยาก o เพราะตองดงแรงๆ o เพราะมนฝงอยในไมนานเกนไป



ฟสกส แรงและการเคลอนท การเขาใจแนวคด

ทางเดนของลกบอลทหลดจากวงโคจร

ตามแผนผงขางลางน รปซายแสดงลกบอลทผกตดปลายเชอก และถกเหวยงเปนวงกลม สวนรปขวาแสดงการเหวยงของลกบอลเมอมองลงมาจากดานบน มองจากดานบน



148

หลงจากเหวยงไปหลายรอบ และลกบอลมาอยทจด Q กหลดออกจากปลายเชอก แผนผงรปใดตอไปน แสดงทศทางของลกบอลทวงไปในทนททหลดจากปลายเชอก




ทาไมลกโปงฮเลยมจงลอยขน

ลกโปงทอดดวยกาซฮเลยม เมอถกปลอยเปนอสระจะลอยขนขางบน ขอใดตอไปนอธบายไดดทสดวาทาไมจงลอยขน

1) ความหนาแนนของฮเลยมนอยกวาความหนาแนนของอากาศ

2) ความตานทานของอากาศชวยพยงลกโปงใหลอยขน 3) ไมมแรงโนมถวงกระทาตอลกโปงฮเลยม 4) ลมพดพาลกโปงลอยขนขางบน


1) 2)

3) 4)



149



มงกฎโลหะ: ความหนาแนนของกอนโลหะ

พระราชาตองการทราบวามงกฎโลหะของพระองคทาดวยโลหะใด นกวทยาศาสตรตองศกษาสมบตของโลหะทใชทามงกฎ จงตองการเปรยบเทยบความหนาแนนของมงกฎกบกอนโลหะทคลายกบกอนโลหะเดม คาความหนาแนนของสารคอมวลของสารหารดวยปรมาตรของสารนน (ความหนาแนน = มวล/ปรมาตร) นกวทยาศาสตรหาปรมาตรของกอนโลหะ และคานวณหาความหนาแนนโดยใชมวลททราบคาแลว (2400 กรม) รปดานลางแสดงมตของกอนโลหะทนกวทยาศาสตรวดได

ความหนาแนนของกอนโลหะเปนเทาไร คาตอบ _______________ g/cm3


19.2 g/cm3 19 g/cm3 [คดเปนจานวนเตมทใกลเคยงทสด]


แสดงวธหาคาความหนาแนน (มวล/ปรมาตร) แตไมคานวณคาความหนาแนน หรอคานวณผด 125 [คานวณปรมาตรแตไมคานวณความหนาแนน] 19.3 [ไมไดแสดงวธคด ลอกความหนาแนนจากตารางมาตอบ] คาตอบผดอนๆ

5 cm

5 cm

5 cm



150


ฟสกส แรงและการเคลอนท การใหเหตผลและการวเคราะห

มงกฎโลหะ: การหาปรมาตรของมงกฎโลหะ

นกวทยาศาสตรจาเปนตองหาปรมาตรของมงกฎเพอทจะทราบความหนาแนนของโลหะ นกวทยาศาสตรมวสดและอปกรณเหลาน สาหรบใชหาปรมาตร จงบรรยายวธทนกวทยาศาสตรอาจจะใช เพอหาปรมาตรของมงกฎ โดยใชอปกรณทมใหนกเรยนอาจจะวาดแผนภาพเพอประกอบคาบรรยายกได


คาตอบทไดคะแนนเตมตองบรรยายถง หรอเขยนแผนภาพแสดงการแทนทนา และบงชชดเจนถงการหาปรมาตรของมงกฎ แมคาตอบจะบอกถงการใชอปกรณอนๆ นอกจากทกาหนด (เชน ไมบรรทด ปากกาเขยนเครองหมาย ฯลฯ) คาตอบทบอกวาใชการแทนท หรอภาพทแสดงการแทนท โดยไมบรรยายวธทาหรอขนตอนการทา ใหไดคะแนนบางสวน คาตอบถก

บรรยายถง หรอเขยนแผนภาพแสดงขนตอนการแทนทนา ใชวธวดความสงของระดบนาทเปลยนแปลง 1) ใสนาลงในอาง (ถาด ฯลฯ) ทาเครองหมายระดบนาไว 2) ใสมงกฎลงในนา (อาง ถาด) ทาเครองหมายระดบนาใหม 3) วดความแตกตางของปรมาตร กอนและหลงใสมงกฎลงในนา

อางนา

กระบอกตวง กอกนา

ถาดพลาสตก



151

บรรยายถง หรอเขยนแผนภาพแสดงขนตอนการแทนทนา ใชวธใหนาลนออกมา 1) ใสนาลงในอางนาจนเตม 2) ใสมงกฎลงในอางนา เกบนาทลนออกมา 3) ใชกระบอกตวงวดปรมาตรของนาทไหลลนออกมา

คาตอบถกอนๆ คาตอบไดคะแนนบางสวน

บรรยายหรอเขยนภาพทมการแทนทนา แตไมมคาบรรยาย หรอมไมพอเพยง หรอไมบอกขนตอนของการวดเพอหาปรมาตร เชน

o ใสนาลงในอาง แลวใสมงกฎลงไป วดวาระดบนาสงขนเทาไร o ใสมงกฎลงในอางทมนาเตม ดวานาลนออกเทาไร

คาตอบอนทมสวนถกแตบรรยายไมครบขนตอนๆ คาตอบผด

พดถงการใสมงกฎลงในอาง (ถาด หรอภาชนะอน) ทมนา โดยไมบอกเรองระดบนาทเพมขน หรอปรมาณนาทลนออก และไมบอกขนตอนการวดปรมาตร เชน

o เตมนาลงในอางนาจนเตม แลวใสมงกฎลงไป จะไดปรมาตรของมงกฎ คาตอบผดอนๆ



มงกฎโลหะ: ทาไมนกวทยาศาสตรตองวดซาๆ

นกวทยาศาสตรวดปรมาตรของมงกฎหาครง และคานวณความหนาแนนในแตละครงของการวดปรมาตร ไดผลดงในตารางขางลาง

การวดครงท ปรมาตรของมงกฎ (cm3 ) ความหนาแนน (g/cm3 )

1 202 11.88 2 200 12.00 3 201 11.94 4 198 12.12 5 199 12.06


152

ก. ทาไมนกวทยาศาสตรตองวดปรมาตรถงหาครง

ข. นกวทยาศาสตรรายงานตอพระราชาวา ความหนาแนนของมงกฎ คอ 12.00 g/cm3 จงแสดงใหเหนวานกวทยาศาสตรใชผลทได มาทาใหไดคาความหนาแนนนอยางไร

การใหคะแนน ขอ ก. (การวดซา) คาตอบถก

คาตอบทไดคะแนนเตมตองอางถงความถกตอง ความแมนยา ความเชอถอได ปองกนความผดพลาด หรอความไมแนนอนจากการทดลอง ของการวด หรอเหตผลทานองเดยวกน เชน

o เพราะวาอาจมความผดพลาดจากการทดลอง จงวดหาครงและสามารถคานวณคาเฉลย และสามารถรคาความคลาดเคลอน (ความผดพลาด) ไดดวย

o แตละครงทวด จะไดคาใกลเคยงกน แตไมตรงกนทเดยว ดงนนการวดหลายครงจงมนใจไดมากกวา o ตองการคาตอบทถกตองมากขน o ตองการหาปรมาตรทถกตองมากขน o เพอใหเชอถอไดมากขน

อางถงเฉพาะการคานวณ คาเฉลย หรอคากลาง หรอชวงพสย เชน o เพอหาปรมาตรเฉลย o เพอคานวณคากลาง





153

คาตอบผด อางถงความผด หรอการเปลยนแปลงของการวด โดยไมพดถงการเฉลย ความถกตอง ความแมนยา ความ

เชอถอได ปองกนความผดพลาด หรอความไมแนนอน เชน o เผอวามการวดผดเกดขน o เพอใหแนใจวาไมมการเปลยนแปลง o เพอใหมนใจวาไดคาตอบถกและตวผทดลองจะไมมความผด o เพอใหแนใจวาทาถกแลว o เพอตรวจสอบวาวดถกหรอไม

อางถงการทดลองทถกตอง เทยงตรงแตไมพดถงการคานวณคาเฉลย ความแมนยา ความเชอถอได ปองกนความผดพลาด หรอความไมแนนอน เชน

o เพอใหแนใจวาเปนการทดลองทถกตอง คาตอบผดอนๆ

..................................................................................................................................................... การใหคะแนน ขอ ข. (คาความหนาแนนของมงกฎ) คาตอบถก

แสดงวธคานวณคาเฉลยทถกตอง เชน o รวมคาความหนาแนน 5 คาเขาดวยกนแลวหารดวย 5 เพอหาคาเฉลย (11.88 + 12.00 + 11.94 +

12.12 + 12.06) = 60. และ 60/5 =12.0 คาตอบถกอนๆ

คาตอบผด บอกวาเปนคาเฉลย โดยไมแสดงวธทา หรอวธทาผด เชน

o เขาหาคาเฉลย ของความหนาแนนทง 5 คา แสดงวธหาความหนาแนน โดยไมมการหาคาเฉลยหรอคากลาง เชน

o เขาเอาคามวลมาหารดวยปรมาตร o 2400/200 = 12.0



154



มงกฎโลหะ: กอนโลหะทามาจากอะไร

ตารางตอไปนแสดงความหนาแนนของโลหะตางๆ

โลหะ ความหนาแนน (g/cm3)

แพลทตนม 21.4 ทอง 19.3 เงน 10.5

ทองแดง 8.9 สงกะส 7.1

อะลมเนยม 2.7

ก. คาความหนาแนนของกอนโลหะทนกเรยนคานวณไดจากขอ 36 จงพจารณากอนโลหะในขอนนนาจะทาจากโลหะใด

คาตอบ _________________________________ จงใหคาอธบายประกอบคาตอบ ข. ความหนาแนนของมงกฎคอ 12.0 g/cm3 นกเรยนจะรายงานพระราชาวาชางอญมณ ใชโลหะใดหรอโลหะผสมใด ในการทามงกฎ

การใหคะแนน ก.

ใหคะแนนกบคาตอบทระบวาทอง และ ใหคาอธบายทอยบนพนฐานของเรองความหนาแนน ถาตอบวาทองแตไมมคาอธบายหรออธบายผดถอวาเปนคาตอบทไมถก ในกรณทตอบโลหะอน หรอโลหะหลายชนดตามความหนาแนนทคานวณผดในขอทผานมา และใหคาอธบายทสมเหตสมผลตามความหนาแนนทคานวณผด คาตอบลกษณะนเปนคาตอบทถกตอง




155

คาตอบถก ตอบทอง โดยมคาอธบายจากความหนาแนนทคานวณไดถกตองในขอทผานมา (19.2 g/cm3)

o ทองเพราะมนมความหนาแนนใกลเคยงทสด o ทอง ความหนาแนนเทาๆ กน


คาตอบผด ตอบทอง โดยไมมคาอธบายหรอคาอธบายผดโดยไมไดใชความหนาแนน

o ทอง เพราะสวนใหญแลวมงกฎจะทาดวยสงน ตอบเงน (อยางเดยวหรอผสมกบโลหะอน) [สบสนระหวางความหนาแนนของมงกฎกบความหนาแนนของกอนโลหะ]

o สวนใหญนาจะเปนเงนเพราะความหนาแนนคอ 12 และนนคออนทใกลทสด คาตอบทไมถกอนๆ

................................................................................................................................................. การใหคะแนน ข.

ใหคะแนนกบคาตอบทระบวามงกฎประกอบดวยโลหะผสม (อลลอย) และระบโลหะทอาจรวมอยในนนโดยอางองความหนาแนน (ความหนาแนนของมงกฎอยระหวางความหนาแนนของโลหะบรสทธชนดตางๆ)

คาตอบทระบวามงกฎประกอบดวยโลหะผสม (อลลอย) หรอไมใชทองคาบรสทธโดยไมอธบายเพมเตมวามโลหะอะไรบางผสมอย ใหเปนคาตอบทไมถก ถาคาตอบระบวามงกฎทาจากพลลาเดยม (ไมอยในตารางแตมความหนาแนนเทากบ 12 g/cm3) ควรใหเปนคาตอบทไดคะแนน คาตอบถก

รายงานวามงกฎทาจากโลหะผสม (อลลอย) และบอกชอโลหะ (แตละชนด) ทเปนสวนผสม (สวนผสมทสมเหตผลตามความหนาแนน)

o ชางอญมณใชทองและผสมเงนบางสวน o อาจจะมทองแดงผสมอยดวยเพราะมนทาใหความหนาแนนนอยลงและลดคาใชจายลง o ชางอญมณนาจะใชเงนทงหมดแลวเคลอบดวยทองบางๆ เพอทาใหมนดเปนทองบรสทธ แมวามนจะ

ไมใชทองกตาม คาตอบถกอนๆ


รายงานเพยงมงกฎทาจากโลหะผสมหรอไมใชทองคาบรสทธ (หรอคาตอบทคลายกน) ไมไดบอกชอโลหะทเฉพาะเจาะจงแตอยางใด

o ชางอญมณไมไดใชกอนโลหะทพระราชามอบให o ชางอญมณใชโลหะมากกวา 4 ชนดในการทามงกฎ


156

รายงานวาเปนเงน (ความหนาแนนใกลกบ 12 g/cm3 มากทสด) o โลหะทใชคอเงน

รายงานโลหะผสมทไมถกตองโดยการนาความหนาแนนมาบวกกน o มนเปนเงนและอลมเนยม (10.5+2.7) o โลหะผสมของเงนและอลมเนยมเพราะความหนาแนนของมนรวมกนไดประมาณ 12.0 o ทองแดงและอลมเนยม

คาตอบทผดอนๆ



การขยายผล: กราฟระยะทาง/เวลา

กราฟขางลางเขยนจากการเดนของแมลงเตาทองตวหนงทเดนเปนเสนตรง

ถาแมลงเตาทองเคลอนทดวยความเรวเดมจะตองใชเวลาเทาไรทจะเคลอนท 10 cm

1) 4 วนาท 2) 6 วนาท 3) 20 วนาท 4) 25 วนาท


ระยะ

ทาง (

cm)

เวลา (วนาท)



157



การควบคมการทดลอง

แผนผงขางลางแสดงการทดลอง 9 ครง ทนมตทาการทดลองทใชรถลากเลกๆ ทมขนาดตางกน สองขนาด และมกลองจานวนแตกตางกนวางอยบนรถ กลองทกกลองมมวลเทากน เขาใชราง อนเดยวกนทดลอง แตความสงตางๆ กน

เขาตองการทดสอบความคดของเขาทวายงวางรางใหสงขน รถจะเคลอนทลงมาเรวขน เขาควรจะเปรยบเทยบการทดลองสามครงใด

1. G, H, และ I 2. I, W, และ Z 3. I, V, และ X 4. U, W, และ X 5. H, V, และ Y




158



แนวโนมของขอมล เมอมมวลหลายๆ ขนาดบนลวดสปรง

ตารางขางลางแสดงผลการทดลอง ทตองการสารวจวาความยาวของลวดสปรงจะเพมขนอยางไร เมอมมวลตางๆ กนมาแขวนอย

มวล (g) ความยาวของสปรง (cm) 0 5

10 7 20 9 30 11 40 12 50 13 60 13

จงบรรยายการเปลยนแปลงความยาวของสปรง เมอมวตถทมมวลตางกนหอยแขวนอย


คาตอบทไดคะแนนเตมตองบอกพนฐานสองอยางจากตาราง 1) ตอนแรก ความยาวของสปรงเพมขนอยางสมาเสมอ (ในอตราคงท) เมอมวลถกเพมขน 2) หลงจากจดหนง (40 กรม) ความยาวของสปรงเรมคงท และไมเปลยนแปลงเมอมวลถกเพมขน

คาตอบอาจบอกเปนปรมาณ หรอบอกคราว ๆ เชงคณภาพ (แมไมใสหนวยความยาวหรอนาหนกกไมถอวาผด)



159

คาตอบถก คาตอบระบขอบเขต 1) และ 2) เชน

o ขณะทมวลนอย ๆ ความยาวเพมขน 2 cm ทก ๆ 10 กรม ทมวล 40 กรม ความยาวเปลยนเพยง 1 cm และ ท 50 กรม มนไมยาวขนอกตอไป

o ความยาวเพมขน 2 หนวย จนถง 30 กรม แลวเพมขน อกคราวละหนงหนวย จนถง 50 กรม และเพมขน 0 ท 60 กรม

o ความยาวเพมขนคงทจนถง 40 กรม แลวเพมขนเลกนอย จนกระทงความยาว 13 cm ท 50 และ 60 กรม คาตอบถกอนๆ


พดถงอยางท 1) อยางเดยว คาตอบพดถงการเพมของความยาวเมอเพมมวล แตไมพดถงเรองความยาวทคงท หรอพดไมเพยงพอ เชน

o ความยาวเพมขน เมอเพมมวลลงไป o ความยาวของสปรงเพมขน 2 ทกครงทเพมนาหนกลงไป o ความยาวของสปรงเพมขน 2 ทกครงจนกระทง ถง 40 กรม

พดถงตอนทความยาวคงทหรอลดลงเมอมวลมาก ๆ เชน o ลวดสปรงยดขน จนถง 13 cm o หลงจาก 50 กรม ลวดสปรงไมยดเพมขน o ลวดสปรงยดนอยทมวลมาก ๆ



160


ฟสกส ความรอนและอณหภม การใหเหตผลและการวเคราะห

เทอรมอมเตอรสาหรบวดนาเดอด

ทระดบความสงตางๆ กน จดเดอดของนาจะแตกตางกน อยในชวง 80๐C ถง 100๐C เทอรมอมเตอรทมสเกลเปน องศาเซลเซยสทแสดงไวขางลางน อนไหนทจะใชวดจดเดอด ของนาในชวงความสงตางๆ ไดเทยงตรงทสด

ก. ข. ค. ง. จ.

เทอรมอมเตอร

1) เทอรมอมเตอร ก. 2) เทอรมอมเตอร ข. 3) เทอรมอมเตอร ค. 4) เทอรมอมเตอร ง. 5) เทอรมอมเตอร จ.




161


ฟสกส แสง การเขาใจแนวคด

การเหนในทมด

คนทอยในหองมดในเวลากลางวน เมอมองออกนอกหนาตางจะสามารถมองเหนคนทอยขางนอกไดชดเจน แตคนทอยขางนอกจะไมสามารถมองเหนคนขางใน ทาไมจงเปนเชนนน

1) ไมมแสงเพยงพอทจะสะทอนจากบคคลทอยในหอง 2) รงสของแสงไมสามารถผานหนาตางกลบไปกลบมาสอง

ครงได 3) แสงขางนอกไมสามารถผานหนาตางเขามาได 4) แสงแดดไมเขมขนมากพอเทากบแสงสวางจากแหลงอน




162



มมสะทอนของรงสแสง

รงสของแสงพงเขาหากระจกดงภาพ

รปในขอใดตอไปน แสดงทศทางของแสงสะทอน

1) 2) 3) 4)


กระจก

กระจก กระจก

กระจก กระจก



163



แสงแดดผานปรซม

แผนผงแสดงรงสของแสงแดดเดนทางผานปรซมกระจก จงบรรยายวาจะมองเหนอะไรบนฉาก (อาจจะใชวาดแผนผงชวยอธบายคาตอบของนกเรยนได)


คาตอบทไดคะแนนเตมตองพดชดเจนถงการมองเหนสทแตกตางกนบนฉากอาจจะเปนคาบรรยายหรอการเขยนภาพกได คาตอบอาจจะไมจาเปนตองเรยงสใหถกตองตามลาดบกถอวาไดคะแนนเตม คาตอบทไดคะแนนบางสวน เปนคาตอบทพดถงการกระจายแสง แมวาจะไมบรรยายถงแสงทมองเหนบนฉาก คาตอบถก

บรรยายหรอวาดภาพสของแสงในสเปกตรม เชน o สเปกตรมของแสง 7 ส ไดแก แดง สม เหลอง เขยว นาเงน คราม มวง (หรอวาดรปประกอบ)

ฉาก

ปรซม

แสงแดด

แสงแดด ฉาก

ปรซม



164

พดถงสเปกตรม สของรง สตางๆ (ไมบอกสของแสงในสเปกตรม) เชน o จะเหนสบนฉาก เหมอนสรง o จะเหนสทกสของสเปกตรม o จะมองเหนแสงส 7 ส

คาตอบถกอนๆ คาตอบไดคะแนนบางสวน

บรรยายหรอวาดรปการกระจายแสง แตไมเกยวของกบการมองเหนส เชน o จะมรงสหลายรงสกระจายออกแสงจะกระจายออก o แสงจะขามไปทางดานหลงของปรซม และมองเหนบนฉาก

บรรยาย หรอวาดภาพแคการกระจายแสง (ไมพดถงแสงสตางๆ) เชน o แสงในปรซมจะโคงออก o แสงแดดจะผานปรซม ผานออกเปนมม


บรรยายหรอวาดรปผด พดถงการเกดเงาของปรซม เชน o จะเกดเงาของปรซมบนฉาก

อางถงการเหนแสงบนฉาก (ไมพดถงการกระจายแสง) เชน o แสงแดดตกกระทบฉาก o ฉากจะสวางขนเพราะมแสงสองไปถง



165



ฟาแลบกอนฟารอง

คนวนทฝนฟาคะนอง มะลมองออกไปนอกหนาตาง เธอเหนแสงของฟาแลบ และอกสองสามวนาทตอมากไดยนเสยงฟารองตามมา จงอธบายวาทาไมเธอจงมองเหนฟาแลบกอนไดยนฟารอง


อางถงแสงเดนทางเรวกวาเสยง เชน o ความเรวของแสงมากกวาความเรวของเสยง o แสงเดนทางเรวกวาเสยง o เสยงตองใชเวลาเดนทางมากกวาแสง


อางถงแสงอยใกลกวา หรอฟารองอยไกลกวา เชน o ฟารองอยไกลกวามาก

อางถงฟาแลบเกดกอนฟารอง และฟาแลบทาใหเกดฟารอง เชน o เสยงเกดภายหลง o ฟารองเกดจากฟาแลบ o ฟารองเปนการสะทอนของฟาแลบ




166


ฟสกส แสง การใหเหตผลและการวเคราะห

ตาแหนงของเทยนทสะทอน

เทยนเลมหนงถกวางไวบนแผนทมชองตารางซงอยหนากระจก ดงรป

จดไหนในกระจกทจะเปนตาแหนงทมองเหนภาพสะทอนของเทยนในกระจก

1) ทจด A 2) ทจด B 3) ทจด C 4) ทจด D


กระจกเงา



167



ขนาดของเงา

หลอดไฟดวงเลกถกวางไว ทางดายซายมอของบตรแขงทเปนสเหลยมจตรสหาง 20 cm และกระดาษแขงถกวางไวหางกระดาษโปสเตอร 20 cm ดงรป เงาของบตรแขงจะเกดขนบนกระดาษโปสเตอร วดขนาดของเงาของบตรแขง ไดวาดานหนงยาว 10 cm

ถากระดาษโปสเตอร ถกเคลอนยายออกไปใหหางออกไปอก 40 cm นนคอไปอยหางจากหลอดไฟ 80 cm เงาของบตรแขงทเกดขนจะมขนาดของดานหนงเปนเทาไร

1) 5 cm 2) 10 cm 3) 15 cm 4) 20 cm


หลอดไฟ

บตรแขง

เงา

กระดาษโปสเตอร



168



ภาพสะทอนในกระจก

พกนวางอยหนากระจกเงา ดงรป จงเขยนรปของพกนทจะมองเหนปรากฏในกระจกเงา


ภาพของพกนทอยในขอบเขตกรอบสเหลยมทถกตอง ใหถอวาถกไดคะแนนเคม ภาพของพกนทอยในขอบเขตกรอบสเหลยมทถกแมไมแสดงปลายพกนชดเจนกใหถอวาถก ยกเวนแสดงขนแปรงปลายพกนผดทศทาง ใหถอวาผด คาตอบถก

วางถกตาแหนง ถกมม ถกทศทาง (รป 1) คาตอบผด

วางตาแหนงและมมถก แตปลายพกนหนไปทางซาย (รป 2) วาดรปขนานกบภาพวตถ (รป 3) มมถก แตกรอบผด (รป 4) หรอปลายพกนผดทศ คาตอบผดอนๆ

กระจกเงา



169


วทยาศาสตรเกยวกบโลก โลกในระบบสรยะและในจกรวาล การเขาใจแนวคด

ลกษณะทปรากฎของดาวพฤหสและดวงจนทร

ดาวพฤหสมขนาดใหญกวาดวงจนทรของโลกแตเรามองเหนวามนมขนาดเลกกวาเมอเรามองจากโลก ทาไมจงเปนเชนนน

รป 1 รป 2

รป 3 รป 4



170


คาตอบทถกตองกลาวในเชงการเปรยบเทยบระยะทางระหวางดาวพฤหสและดวงจนทรเมอเปรยบเทยบกบโลก การเปรยบเทยบโดยนยวาระยะทางจากดาวพฤหสไกลกวามากถอเปนคาตอบทถก ระยะทางจรงสามารถใชสอถงการเปรยบเทยบความแตกตางได ระยะทางไมจาเปนตองเปนตวเลขทถกตองสมบรณ ถาการเปรยบเทยบระยะทางถกตอง คาตอบทกลาวเพยงดาวพฤหสอยไกลมาก หรอดวงจนทรอยใกลโดยไมกลาวถงการเปรยบเทยบกใหเปนคาตอบทถกตอง คาตอบถก

อางถงระยะทางของดาวพฤหสทไกลกวามาก และ/หรอ ระยะทางของดวงจนทรทสนกวา (จากโลก) ทงกลาวถงอยางชดเจนและโดยนย

o ดาวพฤหสอยไกลจากโลกมากกวาดวงจนทร o ดวงจนทรอยใกลกวาดาวพฤหสมาก o ดาวพฤหสอยไกลกวา o มน (ดาวพฤหส) อยหางไกลจากโลก o เพราะดาวพฤหสอยไกลออกไป o ดวงจนทรอยใกลกบโลกมากซงทาใหมนดใหญกวา


คาตอบผด อางถงระยะทางแตคาอธบายถงผลของระยะทางจากดาวพฤหสหรอดวงจนทรตอขนาดในการมองเหนยงไมชดเจน

o เพราะระยะทาง o ดวงจนทรของดาวพฤหสอยใกลกวา

อางถงดวงจนทรอยไกลกวา หรอดาวพฤหสอยใกลกบโลกมากกวา คาตอบผดอนๆ


171



ทาไมดวงจนทรจงเปลยนรปราง

รปรางของดวงจนทรทปรากฎเปลยนแปลงอยตลอดในแตละเดอน ขอใดตอไปนอธบายวาทาไมรปรางของดวงจนทรทปรากฎจงมการเปลยนแปลงไดดทสด

1) โลกหมนรอบตวเอง 2) ดวงจนทรหมนรอบตวเอง 3) ดวงจนทรโคจรรอบโลก 4) เมฆบงดวงจนทร




ตาแหนงของดวงจนทรในขณะเกดสรยปราคา

วาดตาแหนงของดวงจนทรบนแผนภาพดานลางเพอแสดงใหเหนวาการเกดสรยปราคามลกษณะอยางไร

ดวงอาทตย โลก




172


ใหคะแนนกบคาตอบทดวงจนทรอยระหวางโลกกบดวงอาทตยภายในบรเวณทเปนเงา ดงแสดงในแผนภาพดานลาง คาตอบอาจจะแสดงเงาบนโลกทเกดจากพระจนทร คาตอบทไดคะแนนควรบอกตาแหนงของดวงจนทรไดอยางถกตองแมวาจะวาดเงาผด เพราะคาถามไมไดบอกอยางชดเจนวาตองการใหวาดเงา ความผดพลาดในเรองขนาดหรอระยะทางของดวงจนทรจะไมนามาพจารณา

คาตอบถก

วาดดวงจนทรอยระหวางดวงอาทตยและโลกภายในบรเวณทเปนเงา

คาตอบผด วาดดวงจนทรอยอกดานหนงของโลก (จนทรปราคา) วาดดวงจนทรซอนกบดวงอาทตย (ทศนยกลาง หรอ เกด “คราส” เพยงบางสวน) คาตอบผดอนๆ

คาตอบถก คาตอบผด



ทศทางทลกบอลรวงสพน


ดวงอาทตย ดวง

จนทร โลก โลก ดวงอาทตย ดวงจนทร


173

รปภาพดานบนแสดงรปคน 3 คนถอลกบอลยนอยทตาแนงตางๆ บนโลก ถาคนเหลานนปลอยลกบอลแรงโนมถวงจะทาใหมนรวงจากมอ

ภาพใดตอไปนทแสดงทศทางทลกบอลของทง 3 ตาแหนงตกไดดทสด



วทยาศาสตรเกยวกบโลก โลกในระบบสรยะและในจกรวาล ความรทเปนขอเทจจรง

ดวงอาทตย

ดวงอาทตยเปนตวอยางของขอใดตอไปน

1) ดาวหาง 2) ดาวเคราะห 3) กาแลกซ 4) ดาวฤกษ


3) 4)

1) 2)



174


วทยาศาสตรเกยวกบโลก โลกในระบบสรยะและในจกรวาล การใหเหตผลและการวเคราะห

อณหภมบนพนผวของดาวศกรและดาวพธ

ตารางแสดงขอมลบางประการเกยวกบดาวศกรและดาวพธ

อณหภมเฉลยบนพนผว (°C)

องคประกอบของ ชนบรรยากาศ

คาเฉลยระยะหางจาก ดวงอาทตย (ลานกโลเมตร)

เวลาในการโคจรรอบดวงอาทตย (จานวนวน)

ดาวศกร 470 สวนใหญเปนคารบอนไดออกไซด

108 225

ดาวพธ 300 มกาซเบาบาง 58 88

ขอใดอธบายวาทาไมอณหภมบนพนผวของดาวศกรจงสงกวาดาวพธไดดทสด

1) ดาวพธมการดดซบแสงอาทตยไดนอยกวาเพราะขาดกาซทเปนบรรยากาศ

2) เปอรเซนตของคารบอนไดออกไซดในชนบรรยากาศของดาวศกรทสงเปนสาเหตใหเกดปรากฏการณเรอนกระจก

3) ดาวศกรมการโคจรรอบดวงอาทตยนานกวาทาใหดดซบความรอนจากดวงอาทตยไดมากกวา

4) ดาวพธไดรบรงสจากดวงอาทตยโดยตรงนอยกวาเพราะมนอยใกลดวงอาทตยมากกวา




175


วทยาศาสตรเกยวกบโลก กระบวนการ วฏจกร และประวตศาสตรโลก

การเขาใจแนวคด

ขอความเกยวกบอายของภเขาทเปนความจรง

รปภาพแสดงภเขาสองลกทแตกตางกน ภเขาในรป ก. ขรขระและเปนรอยหยก ภเขาในรป ข. เรยบและมรปรางกลม

รป ก. รป ข. ขอความเกยวกบภเขาในขอใดทนาจะเปนจรง

1) ภเขาในรป ก. มอายมากกวา 2) ภเขาในรป ข. มอายมากกวา 3) ภเขานาจะมอายประมาณเดยวกนแตเกดขนจากวธทตางกน 4) ภเขานาจะมอายประมาณเดยวกนแตอยในซกโลกทตางกน




176


วทยาศาสตรเกยวกบโลก กระบวนการ วฏจกร และประวตศาสตรโลก การเขาใจแนวคด

วงแหวนไฟแหงแปซฟค (Pacific Ring of Fire)

แผนภาพดานบนแสดงวงแหวนไฟแหงแปซฟค แผนดนไหวและกจกรรมของภเขาไฟเกดขนตามแนวของวงแหวนไฟ ขอใดอธบายวาเพราะเหตใดจงเปนเชนนไดดทสด

1) มนอยตรงขอบระหวางแผนเปลอกโลก 2) มนอยตรงขอบระหวางนาตนและนาลก 3) มนอยตรงททกระแสนาในมหาสมทรมาบรรจบกน 4) มนอยตรงททอณหภมของมหาสมทรสงทสด




177


วทยาศาสตรเกยวกบโลก กระบวนการ วฏจกร และประวตศาสตรโลก ความรทเปนขอเทจจรง

สารทไมใชเชอเพลงฟอสซล

ขอใดไมใชเชอเพลงฟอสซล

1) ถานหน 2) นามน 3) ไม 4) กาซธรรมชาต



วทยาศาสตรเกยวกบโลก กระบวนการ วฏจกร และประวตศาสตรโลก ความรทเปนขอเทจจรง

เชอเพลงฟอสซล

เชอเพลงฟอสซลเกดขนจาก

1) ภเขาไฟ 2) ซากของสงมชวต 3) กาซในบรรยากาศ 4) นาทถกกกอยในหน





178




ตารางอณหภม/เวลา

ตารางแสดงอณหภมของสถานทแหงหนง ณ เวลาตางๆ ของวนเปนเวลา 3 วน 6.00 น. 9.00 น. 12.00 น. 15.00 น. 18.00 น. วนจนทร 15°C 17°C 20°C 21°C 19°C วนองคาร 15°C 15°C 15°C 5°C 4°C วนพธ 8°C 10°C 14°C 14°C 13°C

เวลาใดทลมกลายเปนลมหนาว

1) วนจนทรเชา 2) วนจนทรบาย 3) วนองคารเชา 4) วนองคารบาย 5) วนพธบาย




179




แผนทโลกกบเสนรง (ละตจด)

แผนภาพดานบนแสดงแผนทโลกทมเสนรงขดกากบไว สถานท ททาเครองหมายไวบนแผนทโลกแหงใดนาจะมอณหภมเฉลยตลอดปคลายกบสถานท X

1) สถานท ก. 2) สถานท ข. 3) สถานท ค. 4) สถานท ง.


เสนศนยสตร

30 องศาเหนอ

60 องศาเหนอ

30 องศาใต

60 องศาใต

ก

ข ค

ง

X



180




หนในถาใตดน

ถาใตดนสวนใหญเกดจากการกระทาของนาตอ

1) หนแกรนต 2) หนปน 3) หนทราย 4) หนดนดาน



วทยาศาสตรเกยวกบโลก โครงสรางของโลกและลกษณะ ทางกายภาพ

ความรทเปนขอเทจจรง

ปรมาณกาซในชนบรรยากาศ

กาซทพบในชนบรรยากาศ 3 ชนด ไดแก คารบอนไดออกไซด ไนโตรเจน และออกซเจน กาซทงสามตามปรมาณทพบในบรรยากาศ มลาดบจากมากทสดไปหานอยทสดคออะไร

1) ไนโตรเจน ออกซเจน คารบอนไดออกไซด 2) ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด ออกซเจน 3) ออกซเจน ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด 4) คารบอนไดออกไซด ออกซเจน ไนโตรเจน





181


วทยาศาสตรเกยวกบโลก โครงสรางของโลกและลกษณะทางกายภาพ ความรทเปนขอเทจจรง

การเปลยนแปลงรปรางและความเรวของแมนา

แมนาสายเลกๆ ทไหลเรวจะพบในหบเขาทเปนรปตว V บนทางลาดชนของภเขา ถานกเรยนตดตามแมนาไปจนถงสวนทไหลผานทราบ นกเรยนคดวารปรางของแมนานาจะมลกษณะเปนเชนไรเมอเปรยบเทยบกบลกษณะทพบบนภเขา

1) สวนใหญจะเหมอนเดม 2) ลกขนและเรวขน 3) ชาลงและกวางขน 4) เปนเสนตรงมากขน



วทยาศาสตรสงแวดลอม การเปลยนแปลงของสงแวดลอม ความรทเปนขอเทจจรง

คารบอนไดออกไซดทเพมขนในชนบรรยากาศ

การเผาไหมเชอเพลงฟอสซลทาใหปรมาณคารบอนไดออกไซดในชนบรรยากาศสงขน การเพมขนของคารบอนไดออกไซดอาจสงผลอะไรกบโลกของเรา

1) ภมอากาศทรอนมากขน 2) ภมอากาศทเยนมากขน 3) ลดความชนสมพทธ 4) เพมโอโซนในชนบรรยากาศ





182



สาเหตหลกของฝนกรด

หนงในสาเหตหลกของฝนกรดคอ

1) ของเสยจากโรงไฟฟานวเคลยร 2) การรวไหลจากโรงงานผลตสารเคม 3) กาซจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล 4) เพมโอโซนในชนบรรยากาศ




กจกรรมเพอลดมลภาวะทางอากาศในเมองใหญ

กจวตรประจาวนในขอใดทสามารถชวยลดมลภาวะทางอากาศในเมองใหญได

1) ลดเสยงของโทรทศน 2) ใชวสดทยอยสลายไดทางชวภาพ 3) ใชบรการขนสงมวลชนแทนการขบรถ 4) นากระดาษกลบมาใชใหม





183


วทยาศาสตรสงแวดลอม การใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต การเขาใจแนวคด

ทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง

นามนเปนตวอยางของทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง ขอใดเปนอกตวอยางของทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง

1) ไม 2) นาทะเล 3) แสงแดด 4) ถานหน




แหลงพลงงานหมนเวยน

จงบอกแหลงพลงงานหมนเวยนมาหนงอยาง และอธบายวธทผคนจะใชพลงงานนนๆ มาหนงวธ แหลงพลงงาน ____________________________________ วธการใช




184


ใหคะแนนกบคาตอบทบอกชอแหลงพลงงานหรอเครองมอทนากลบมาใชใหมได และการใชทระบวาพลงงานจากแหลงหรอเครองมอนนนามาประยกตใชไดอยางไร สาหรบคาตอบทบอกชอแหลงพลงงานหรอเครองมอทนากลบมาใชใหมไดโดยมคาอธบายถงการนาไปใชทไมเพยงพอถอเปนคาตอบทไมไดคะแนน


ดวงอาทตย หรอแสงอาทตย (พลงงานแสงอาทตย) โดยมคาอธบายถงการใชงานทถกตอง o ดวงอาทตย มนใชตมนาจากแผงรบแสงอาทตย o แสงอาทตย มนทาใหเราอบอน

ลม (กงหนลม) โดยมคาอธบายถงการใชงานทถกตอง o กงหนลม สาหรบบดขาวโพด หรอสบนา o กงหนลมสาหรบผลตกระแสไฟฟา

นา (คลน นาขน-นาลง กงหนนา อนๆ) โดยมคาอธบายถงการใชงานทถกตอง o กงหนลม สาหรบบดขาวโพด หรอสบนา o กงหนลมสาหรบผลตกระแสไฟฟา


บอกชอเชอเพลงฟอสซล (เชน ถานหน นามน นามนเชอเพลง) o กาซ คณสามารถใชสาหรบทาความรอนได

บอกชอแหลงพลงงานหรอเครองมอทนากลบมาใชใหมไดโดยมคาอธบายถงการนาไปใชทไมเพยงพอ o นา คณสามารถทาใหมนรอน แขงตว และละลายได o แสงอาทตย o กงหนลม

ตอบ “แสง” (โดยไมมสงทเชอมโยงกบดวงอาทตย) โดยมหรอไมมคาอธบายถงการนาไปใช o พลงงานแสง มนชวยใหเรามองเหน o แสง

คาตอบผดอนๆ o ไฟฟา ใชสาหรบทาอาหาร o แบตเตอร ใหพลงงานกบไฟฉาย


185



กลมของแหลงพลงงานหมนเวยน

กลมใดเปนแหลงพลงงานหมนเวยนทงหมด

1) ถานหน นามน และกาซธรรมชาต 2) ดวงอาทตย นามน และ พลงงานความรอนใตพภพ 3) ลม ดวงอาทตย และนาขน-นาลง 4) กาซธรรมชาต ดวงอาทตย และนาขน-นาลง



วทยาศาสตรสงแวดลอม การใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ความรทเปนขอเทจจรง

การแทะเลมหญามากเกนไปจากปศสตว

การแทะเลมหญามากเกนไปของปศสตวกอใหเกดปญหาใหญ ปญหานนคอ

1) การหมดไปของนาใตดน 2) การเพมของมลภาวะ 3) การกรอนของหนาดน 4) ฝนกรด



ประเทศ % ตอบถก ญปน 63 เกาหล - จน-ฮองกง 68 สงคโปร 70 จน-ไทเป 88 เฉลยนานาชาต 56


186


วทยาศาสตรสงแวดลอม การใชและการอนรกษรพยากรธรรมชาต การใหเหตผลและการวเคราะห

ผลกระทบของเขอนในดานบวกและดานลบ

แผนภาพแสดงพนทเกษตรกรรมในหบเขาทเพงมการสรางเขอน

การมเขอนสามารถสงผลทงทางบวกและทางลบตอการทาเกษตรกรรมในหบเขา

ก. อธบายผลทางดานบวกของเขอนตอการทาเกษตรกรรมมา

1 ขอ

แมนา

พนทเกษตรกรรม

เขอน

ทะเลสาบ



187

ข. อธบายผลทางดานลบของเขอนตอการทาเกษตรกรรมมา 1 ขอ

การใหคะแนน รหสสาหรบผลดานบวก

ใหคะแนนกบคาตอบทระบผลดานบวกของเขอนทเชอมโยงกบการทาเกษตรกรรมในหบเขาอยางชดเจน

คาตอบถก กลาววาเขอนปองกนนาทวม

o ถาไมมเขอน พายลกใหญสามารถทาใหเกดนาทวมได o ไมมโอกาสเกดนาทวม o มนชะลอการไหลของแมนาดงนนมนจะไมทวมทนขนมาทาลายพชผล

กลาววาเขอนควบคมการสงนา o มนเกบนาไวสาหรบหนารอน o เขอนจะปลอยนาในปรมาณทพอด o มนพานาปรมาณมากใหเขาใกลพนทเกษตรกรรมมากขน o มนทาใหการจดสรรนางายขน

กลาวถงประโยชนตอดนทเกดจากเขอน o ทาใหหนาดนเพมขน o ควบคมการกดเซาะ o ดนจะอดมสมบรณมากขนเพราะไดรบนาปรมาณมาก

กลาววาเขอนเปนแหลงผลตพลงงาน o เกษตรกรจะมไฟฟาใช o พนทเกษตรกรรมสามารถใชไฟฟาพลงนาเปนแหลงพลงงาน


กลาวถงผลดานบวกแตไมบอกในเรองของเกษตรกรรมหรอผลของเขอนอยางชดเจน o มนใหนาดมทดกวา



188

o นาดสาหรบพชผล o มนทาใหแมนาเลกลงสาหรบการวายนาและตกปลา

บอกผลดานลบ o มนอาจกนไมใหพนทเกษตรกรรมไดรบนาอยางเพยงพอ o นาอาจอยในระดบทสงมากและอาจไหลทวม


รหสสาหรบผลดานลบ

ใหคะแนนกบคาตอบทระบผลดานลบของเขอนทเชอมโยงกบการทาเกษตรกรรมในหบเขาอยางชดเจน

คาตอบถก กลาวถงการพงทลายของเขอน

o ถาเขอนพงนาอาจทวมหบเขาและพชผล o ถามการรว นาจากทงเขอนอาจทวมและทาลายทกสง

กลาววานาจะแหงหรอลดการสงนาลง o ไมมหรอลดการสงนาเพราะเขอนไมปลอยใหนาไหลผาน o พนทเพาะปลกอาจแหงผากเพราะมนานอยเกนไป o มนทาใหแมนาไหลชาลงมากเกนไปและพนทเกษตรอาจไดรบนาไมเพยงพอ

กลาวถงปญหาของดนทเกดจากเขอน o ไมมสารอาหารเพมเตมจากการเกดนาทวม o สารอาหารทมากมายในนาจะไมขนมาบนพนทเพาะปลก

กลาววาเขอนไปรบกวนสมดลของระบบนเวศ o เขอนอาจไปเปลยนแปลงระบบนเวศของพนทเกษตร o เขอนอาจไปรบกวนระบบนเวศของพนทเกษตร


คาตอบผด กลาวถงผลดานลบแตไมบอกในเรองของเกษตรกรรมหรอผลของเขอนอยางชดเจน

o มนระเบด o มนกกาลงจะเปนสถานททดงดดนกทองเทยว o นาทวม [ไมไดบอกวาเขอนกอใหเกดนาทวมไดอยางไร] o ปลาจานวนมากจะตายเพราะถนทอยของพวกมนเปลยนแปลงไป o ปลาไมสามารถวายทวนนา

บอกผลดานลบ o มนอาจกนไมใหพนทเกษตรกรรมไดรบนาอยางเพยงพอ o นาอาจอยในระดบทสงมากและอาจไหลทวม



189


วทยาศาสตรสงแวดลอม วทยาศาสตรสงแวดลอม การใชและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

นาดมจากนาทะเล

นาทะเลมเกลอละลายอยและไมเหมาะสาหรบการดม อธบายกระบวนการทสามารถทานาดมหนงแกวจาก นาทะเลหนงถง


ใหคะแนนกบคาตอบทบอกกระบวนการทแสดงถงวธในการแยกนาออกจากเกลอและเกบสวนนาบรสทธไว วธทงายทสดคอการกลน แตวธอนๆ ทถกตองไดแก วธแชแขง หรอวธรเวรสออสโมซส เปนคาตอบทถกเชนกน ใหคะแนนตอบถกบางสวนกบคาตอบทบอกเฉพาะสวนของการแยกสารจากกระบวนการทงหมด คาตอบทตอบวาการตมใหเดอดหรอการกรองโดยไมไดบอกวาแยกนาและเกลออยางไรใหเปนคาตอบทผด


อธบายกระบวนการทถกตอง โดยมขนตอนพนฐานตอไปน (อาจใชเปนแผนภาพ) 1. ตมใหเดอดหรอระเหยเพอแยกนาออกจากเกลอ 2. เกบนาทกลนตว (การควบแนน)

o ใหความรอนแกนาเกลอ ใชถาดขวางไอนาไวแลวใหมนหยดลงแกว เกลอจะเหลออยในถงและนาดมอยในแกว

o ตมนาทะเลใหเดอด ใหไอนาผานเขาไปในทอและปลอยใหไอนากลบคนเปนนา คาตอบถกอนๆ



190

คาตอบถกบางสวน อธบายขนตอนการตมใหเดอดหรอระเหยเพอแยกนาจากเกลอ แตไมไดกลาวถงขนตอนการควบแนน

o บางทถาคณตมนาเกลอใหเดอด เกลอจะแยกจากนา o นานาเกลอมาตม และไอนาจะเกดเปนนาดมคณภาพเยยมยอด

กลาววา “การกลน” หรอคาทคลายกน แตไมไดอธบายกระบวนการ o วธทดทสดคอการใชชดเครองมอการกลน o เอามนไปกลน

คาตอบถกบางสวนอนๆ คาตอบผด

กลาวถงการตมใหเดอด แตไมมหรอมคาอธบายเกยวกบการแยกสารทผด [อาจกลาวถงการกรองหรอกระบวนการอนๆ]

o คณสามารถตมมนได กลาวถงการกรองเพอแยกเกลอ [คาตอบไมเกยวกบการตมใหเดอด]

o ใหมนผานแผนกรอง คาตอบผดอนๆ


191

เอกสารอางอง

OECD (2006), Assessing Scientific Reading and Mathematics Literacy: A Framework For PISA 2006. OECD publications, Paris.

OECD (2007a), PISA 2006 Science competencies for Tomorrow’s World – Volume 1: Analysis. OECD publications, Paris.

OECD (2007b), PISA 2006 Science competencies for Tomorrow’s World – Volume 2: Data. OECD publications, Paris.

Mullis, I.V.S., Martin, M.O., Ruddock, G.J., mith, O’Sullivan, C.Y., T.A., Arora, A., Erberber, E. (2005). TIMSS 2007 Assessment Frameworks. Chestnut Hill, MA: Boston College.

https://mypisa.acer.edu.au/images/mypisadoc/pisa_relitems_sc_2006ms_eng1.pdf

http://nces.ed.gov/timss/pdf/TIMSS8_Science_ConceptsItems.pdf

http://timss.bc.edu/index.html#


192

คณะทางาน

ดร.สนย คลายนล ดร.ปรชาญ เดชศร น.อ.หญงอมพลกา ประโมจนย นายเอกรนทร อชชะกลวสทธ นางสาวสชาดา ไทยแท นางสาวพชรนทร หาดทราย นางสาวสชาดา ภมรนทร

ตัวอย างข อสอบว ิทยาศาสตร ของ timss ·...

Documents