(1)

สงโตนอกคอก

มคำพดทพดกนมานมนานวาการอานหนงสอมประโยชน มนถกพดบอย

เสยจนบางครงผเขยนกไมอยากจะพดอะไรแบบนน และใจหนงกรสกวา

การละเลนหรอการออกไปสมาคมกบเพอนฝงกอาจมประโยชนไดไมแพกน

แตนานวนเขา ยงพบเจอผคนหลากหลายประเภท กยงรสกวาคนท

อานหนงสอจะมความลกในตวเองมากกวาคนทไมอานหนงสอ กเลยจำเปน

ตองเขาขางคำพดเกาแกทวา การอานหนงสอมนมดอยมากทเดยว

— จดานนท เหลองเพยรสมท

จดานนท เหลองเพยรสมทเขยน

สงโตนอกคอก

ร ว ม เ ร อ ง ส น ๙ เ ร อ งของนกเขยนรางวลยอดเยยมนายอนทรอะวอรด

รางวลพระยาอนมานราชธนและรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน

ประจาป ๒๕๖๐

(8) (9)

คณะกรรมการตดสนรางวลวรรณกรรมสรางสรรค

ยอดเยยมแหงอาเซยน (ซไรต) ประจำปพทธศกราช ๒๕๖๐

ไดพจารณาแลวมความเหนวา

รวมเรองสน สงโตนอกคอก ของจดานนท เหลองเพยรสมท

ซงประกอบดวยเรองสนจำนวน ๙ เรอง มเนอหาหลากหลาย

ทตงคำถามและวพากษความเปนมนษย อำนาจนยม มายาคต

ของความรและความเชอในสงคม ทาทายความคดของผอาน

ทำใหยอนกลบมาใครครวญถงสงคมทเราอยในปจจบน ตงแต

ระดบครอบครว ชมชน ประเทศชาตและสงคมโลก

ดานกลวธใชการเลาเรองแบบอปมานทศน (allegory)

ทมโครงสรางของเรองซอนกนหลายขนอยางสมพนธกน โดย

เชอมโยงตวบทอน ๆ เชน ตำนานและเรองเลาทผอานคนเคย

การสรางตวละครและฉากทไมอยในบรบทสงคมไทยเปนการ

ขามพรมแดนของการเลาเรองไปสความเปนสากล ผเขยนใช

ภาษาในการเลาเรองอยางเรยบงายทวาลมลกและคมคาย

คณะกรรมการตดสนรางวลวรรณกรรมสรางสรรค

ยอดเยยมแหงอาเซยน (ซไรต) ประจำปพทธศกราช ๒๕๖๐

จงมมตเปนเอกฉนทใหรวมเรองสน สงโตนอกคอก ของจดานนท

เหลองเพยรสมท ไดรบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยม

แหงอาเซยน (ซไรต) ประจำปพทธศกราช ๒๕๖๐

ลงนาม ณ วนท ๖ เดอนธนวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.กสมา รกษมณ ประธานกรรมการตดสน

นางกนกวล กนไทยราษฎร กรรมการตดสน

นายเฉลมศกด แหงมงาม กรรมการตดสน

รองศาสตรจารย ดร.ตรศลป บญขจร กรรมการตดสน

นายนรนดรศกด บญจนทร กรรมการตดสน

รองศาสตราจารย ดร.สรณฐ ไตลงคะ กรรมการตดสน

นายอศศร ธรรมโชต กรรมการตดสน

คำประกาศของคณะกรรมการตดสนรางวล

วรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน (ซไรต)

ประจำปพทธศกราช ๒๕๖๐

3จดานนท เหลองเพยรสมท

จะขอรบผดทงหมดแตเพยงผเดยวเรองสนยอดเยยมรางวลนายอนทรอะวอรด ประจำป ๒๕๕๘

หากมสงเดยว ทเขาจะกลาวโทษได เขาจะกลาวโทษความ

เหนบหนาว

แตมอเดรดรดวาเขาไมอาจโทษความเหนบหนาวได ความ

เหนบหนาวเปนเพยงธรรมชาตอนใสซอทโลกมอบใหกบมนษย

เปนของขวญ เธอแวะมาเยยมเยยนปละครงดวยความคดถง

หวงจะไดรบการตอนรบฉนมตร โดยไมรตวเลยวาเธอไดพา

ความเจบปวดโหดรายทารณมาสเจาบานมากมายเพยงใด ความ

ใสซอและสวยงามบรสทธของหมะแรกในฤดหนาวเปนสงทไมอาจ

มใครสาปสง แมทกคนจะรดวาหลงจากน สงทตามมาจะทารณ

โหดรายเกนทานรบ

ตอนนนเบธราฟา ลกชายของเขาอายหาขวบ มนเปนปท

ฤดหนาวเหยมโหดเลอดเยนยงกวาทกป มนตามมาหลงฤดไถหวาน

ทแหงแลงจนพชผลแทบไมออกดอกและฤดเกบเกยวทแมแตยงฉาง

ยงวางเปลา การมาของมนอาจเปรยบไดกบคนขบรถมาอำมหต

ทมาพรอมแสยาวตวดฟาดลงบนหลงพวกเขา ซงตามมาหลงการ

สงโตนอกคอก4 5จดานนท เหลองเพยรสมท

ควบผานของอาชาสดำทะมนตวใหญทเพงเหยยบผานไปและทำให

กระดกสนหลงของพวกเขาแหลกเปนชน ๆ ไมนานอาหารทสำรองไว

กหมด ฟนทสำรองสำหรบฤดหนาวกไมมเหลอ ชาวเมองเรมคดถง

ปาสนทอยหางจากเมองไปแคสบสองกโลเมตรหรอนอยกวานน

ในสายตาของพวกเขา ทนนไมใชปา แตคอความอบอนของคน

ทงเมองตลอดฤดหนาว แตกำแพงเมองสงหลายเมตรกนพวกเขา

ออกจากโลกภายนอก และขางนอกนน หมะทวมสงเปนเมตร

ลมพดแรงจนเพยงแคสายลมเฉย ๆ กฆาคนได ทกคนตางกรบร

ความจรงขอนจากการไดยนเสยงลมฟาดเขาทกำแพงหนตลอดเวลา

มนเหมอนมงกรวายทกำลงพยายามกดกรอนกำแพง หวงจะพง

มนลงเพอเขามาฆาพวกเขา และความหวงของพวกเขากมแควา

กำแพงหนทบรรพบรษสรางขนจะแขงแรงพอทจะปกปองลกหลาน

จากเจามงกรคลงทมองไมเหนตวนน

หมาปาสเงนเหาหอนอยในปา พวกมนบางตวจำศล แต

ความแหงแลงทดำเนนตอเนองมาตงแตฤดใบไมรวงทำใหหลายตว

สะสมอาหารไวไมมากพอทจะจำศลได ดงนนความหวจงบงคบมน

ใหตน ตระเวนไปมาในปาและรอบกำแพงเมอง รอโอกาสทจะได

ฆามนษยทหลงออกมาสกคนหนง

เมอการเดนทางออกไปนอกกำแพงสงอาจหมายถงความตาย

พวกเขาจงปดประตเมองแนน ไมใหใครเขาและออกจากเมอง

กลางฤดหนาวแบบน พวกเขาไมตอนรบอาคนตกะประเภทใดทงสน

เพราะการเพมประชากรในเมองยอมหมายถงจำนวนอาหารทนอยลง

ทกอยางทกนไดและกนไมไดถกนำมากน ทกอยางทเปนไม

ถกเผา เราไมตองใชโตะไมทสบทอดมาตงแตสมยยายทวดหรอก

ถาเราแขงตายพรงน รานอาหารไมตองมปายชอรานหรอก อยางไร

เสยกไมมอาหารเหลอใหขายอกแลว พวกเขากดกนเศษขนมปง

เหลอ ๆ พลางเสาะหาไมทจะนำมาเปนฟนไดอก

ถาเลาะคานบานออกมาเผาแลวบานยงคงรปทรงได พวกเขา

คงทำไปแลว

ในทสดไมชนสดทายในเมองกมอดไหมลง ในวนเดยวกบ

ทพวกเขาลมมาตวสดทายเพอแบงเนอกนอยางกระเบยดกระเสยร

ทสด ยงตองผานอกหนงเดอนความหนาวจงจะจบสน พวกเขา

ตกลงกนวาจะกนหมาและแมว แตบางบานสารภาพออกมาวาตน

กนหมาและแมวไปตงแตเดอนทแลว

“ดวยมา เรายงอยไดไปอกอาทตยหนง และหลงจากนน

ถาทกคนกนสตวเลยงของตวเองไปแลวจรง ๆ” มอเดรดพดกบ

ทกคน “ฉนจะออกไปลาหมาปาขางนอก”

ทกคนมองหนากน จำนวนอาหารทแตละคนไดรบในชวง

สองสามเดอนทผานมานนนอยจนแคยนกแขงขาสน แคยนกยาก

แลว แคตอสกบความเหนบหนาวภายในนกจะตายแลว ไมตองพด

ถงการออกลาและตอสกบหมาปาทามกลางความเหนบหนาว

นอกกำแพง

“เราไมมทางเลอก และเนอชนใหญกอยหนาประตเมองนเอง

กำลงตะกยตะกายพยายามจะเขามา ฉนกหว มนกหว ฉนยงพอ

ยงธนไดอย ถาฉนยงโดน อยางนอยพวกเรากมอะไรกน และถา

ฉนพลาด อยางนอยพวกมนกมอะไรกน” มอเดรดขยบรอยยม

อยางเศรา ๆ เขาเปนเจาเมองมาหลายปแลว รางเขาสงแตไมใหญ

แขนขายาว กระดกแขงและพอมกลามเนอ ไมใชเรอนรางของนกรบ

สงโตนอกคอก6 7จดานนท เหลองเพยรสมท

“พอ” เดกชายกระตกชายเสอโคตรงรงสดำของมอเดรด

“ถาพอตายแลวผมจะอยกบใครละ”

มอเดรดกมลงมองเบธราฟา ลกชายวยหาขวบของเขา เดกชาย

เพงเสยมารดาใหกบฤดหนาวปกอน และยงไมพรอมเสยใครอกครง

แตเจาเมองไมอาจปลอบลกวาตนจะไมตาย เขาชไปในหมชาวเมอง

และบอกวา “อยกบทกคนไง”

เดกชายกมหนา กำชายเสอของพอแนน เขาไมชอบคำตอบน

“เอาเถอะ แบงมาใหเทากนทกคน” มอเดรดพด “เราเหลอ

กคนตอนน”

จำนวนประชากรในเมองลดลงเรอย ๆ ตลอดฤดหนาว สาเหต

เปนเพราะการตาย และเมอฤดหนาวจบลง ประชากรกจะลดลง

เพราะการยายออกจากเมอง หลายคนทรอดชวตมาไดจะอพยพ

ออกจากเมองกอนทจะไมรอดอกในปหนา

โดยปกตแลวจำนวนประชากรตำสดจะอยทราวสองรอยคน

หลายครอบครวตงรกรากอยทนมาตงแตรนปทวด อยมานาน

เกนกวาจะยายหนไปไหน ฤดหนาวเอาคนไป และฤดผสมพนธ

กพาผคนกลบมา สองรอยคอเลขตำสด ปกตจะไมตำลงไปกวานน

“แปดสบส” นายทะเบยนประจำเมองเอยชา ๆ มอเดรด

พยกหนา ตอนทลมมาตวกอนหนาน ตวเลขอยทรอยกวา ๆ ถง

เกาสบกวา ๆ

“แปดสบสาม” สามภรรยาคหนงเอยขนชา ๆ “ทาเทยนา

ลกสาวเราตายเมอเชา”

มอเดรดพยกหนาแสดงความเสยใจ คำวาเสยใจดวยถกเอย

บอยเกนไปจนทกคนเกลยดมนและเลกใชมนไปแลว

แตเปนรางกายของผทผานฤดหนาวอนโหดรายมาหลายป บาดแผล

หมะกดยงปรากฏอยบนแกมซายของเขา ยนยนวาเขาเคยออก

นอกกำแพงเมองในฤดพายหมะมาแลวอยางนอย ๆ กหนงครง

ชาวเมองตางมองหนากน ทกคนรวามอเดรดพดถก พวกเขา

เรมจากหมและไก ตอมากนกทแขงตาย มา และจากนนกตอง

เปนหมา ถาหากมนยงมหมาเหลออย แตพวกเขาคดวาคงไมมหมา

เหลออยอกแลวละ ใครจะไปทนไหวถาหวขนาดนนแลวมเนอสด ๆ

เดนอยในบาน ขนาดหน ทกคนยงจบกนไปหมดแลวเลย

พวกเขาลมมาตวสดทายแลว อาทตยหนา พวกเขาคงตองกน

เจาอสรรายทอยนอกกำแพงนน

เดกชายผมสนำผงยนอยขางมอเดรดขณะททกคนกำลง

ถกเรองนกน ชาวเมองยนลอมรอบศพมาสดำตวโต พอคาหม

ทเชยวชาญทสดในเมองถกเลอกใหเปนผหนมา ทกสวนทใชได

จะถกนำมากน และทกสวนทปกตแลวใชไมไดกจะถกนำมากน

เชนกน เดกชายจองมองมาสดำตวนน และเงยหนาขนมองมอเดรด

มความคลายคลงบางประการระหวางมาดำตวนและมอเดรด หนง

มขนสดำ สอง มนไมไดมเนอมากนก และ - สาม - ลวนแตเปน

ผกรำศก มาตวนเปนมาศกทวงไดไกลทสด ตลอดหลายเดอน

ทผานมา ทกคนไมยอมลมมนเพราะความเสยดาย แตไมมใคร

เหลอความเสยดายอกแลวเมอมนเปนสตวตวสดทายทกนไดในเมอง

แหงน

เดกชายมองมาและเจาเมองสลบกนไปมา ทนใดนนเขาก

สงเกตเหนความคลายคลงขอทส

ทงสองตางกกำลงจะตาย

สงโตนอกคอก8 9จดานนท เหลองเพยรสมท

“ปญหาเรองเนอไมหนกหนาเทาเรองฟน” มอเดรดพด

ละประโยคหนงไวในใจ ตราบใดทมนยงหนาวมากพอจะฆาคน

ใหตาย คนในเมองกจะยงมเนอมาเพมอยเสมอ

แตตอนนพวกเขาไมเหลอไมทจะนำมาใชเปนฟนไดอกแลว

ยกเวน...

หวใจของทกคนคดถงสงเดยว สงทไมมใครแตะตองมาตลอด

หลายสบปแมวาพายหมะจะทารณสกเพยงใด แตปนความหนาว

โหดรายยงกวาปไหน ๆ ในศตวรรษทผานมา

บาทหลวงตายไปตงแตตนฤดหนาว และศาสนากเลอนหาย

ไปจากใจของผคนเรยบรอยตงแตลมหนาวระลอกแรกปาดคอ

สมาชกในครอบครวของพวกเขาและพาดวงวญญาณไปโดยไมลม

กระซบคำสญญาวา ปนจะโหดรายยงกวาทกปทผานมา

ไมทกชนในโบสถกมอดไหมไปเรยบรอยแลว พวกเขาแสดง

ความเคารพครงสดทายตอกางเขนไมขนาดใหญของโบสถ สญญา

วาพอฤดรอนมาถงจะไปตดไมในปามาสรางกางเขนใหมให จากนน

กชวยกนแบกมนออกไปในวนครสตมาส ทกคนลอมวงกน

รอบกองไฟทอบอนนน บางคนทเครงศาสนาทสดปฏเสธการปนสวน

ไมชนน แตเมอปใหมผานไปคนเหลานนกตองกมหนายอมรบวา

ชวตของคนมคาพอจะรบเปลวไฟทพระเจามอบให

ทกคนรดวาไมมไมใดเหลออยในโบสถอกแลว แตพวกเขา

ไมไดกำลงคดถงชนไมในโบสถ ทกคนกำลงคดถงหอสมดของ

โบสถ...

มนเปนหองสมดทรวบรวมตำราหายากเอาไวจำนวนมาก

แปดสบปกอน บาทหลวงคนหนงเดนทางมาปกหลกอยทน งาน

“ไดโปรดฝงเธอซะ” เจาเมองขอรอง และสามภรรยากมอง

ตอบกลบ

“แนนอน เราจะทำ” พวกเขาพดอยางโกรธเคอง “เราไมม

ทางทำเรอง...ไรความเปนมนษยแบบนน”

มอเดรดพยกหนาอก เขาไมมทางรหรอกวาทาเทยนาจะถกฝง

จรงหรอไม มขาวลอมากมายเกยวกบการกนศพคนในครอบครว

ของตวเอง เพอนบานบางคนถงขนไปเคาะประตขอแบงเนอเมอ

ไดขาววาบานขาง ๆ มใครบางคนตาย บางครงเนอกถกหยบยนให

ดวยใจอาร แตบางครงกถกตวาดกลบพรอมคำตอบวาไดฝง

ลกเดกเลกแดงหรอคนชรานนไปแลว

ทงทไมมใครเหนรางนนถกหามออกไปจากบานเลยแมแต

คนเดยว

หลายคนกไมไดเออเฟอเผอแผพอจะแบงเนอของยายเฒา

ในบานตนใหคนอนในภาวะแรนแคนเชนน

ทกคนรดวามนเปนเรองจรง แตไมนำขนมาพดกนในทแจง

ทกคนยงมความเปนมนษยพอทปากของพวกเขาจะละอายหาก

ตองพดเรองการกนเนอแมตวเอง แตปากเหลานนไมละอายทกลน

ชนเนอเขาไป ปากของมนษยกนไดทกอยาง แตไมอาจพดได

ทกเรอง

มอเดรดยนยอมใหเรองเหลานเกดขนในทมดตอไป เพราะ

เขารวาเขาไมอาจหามความหวโหยได สงเดยวทเขาพอจะทำได

เพอดำรงไวซงความเปนมนษยของชาวเมองคอ ยงไมสงใหนำศพ

ออกมาหนแบงกนเหมอนททกคนกำลงหนแบงมาอยในขณะน

ถาทำอยางนน สดทายทกคนคงฆากนเพอหาอะไรกน

สงโตนอกคอก10 11จดานนท เหลองเพยรสมท

ตลอดชวตของเขาคอการศกษาภมปญญาแหงมนษย เขารวบรวม

เอกสารหายากหลายอยางมาตลอดชวตและตดสนใจจะมาใชชวต

บนปลายอยางสงบทเมองอนหางไกลและเหนบหนาวแหงน ระหวาง

ทเขาประจำอยทน เขายงคงรวบรวมหนงสอตอไป จนกระทงสนลม

ในเมองแหงนและไดรบการขนานนามเปนนกบญ จากผลงานของเขา

หองสมดของโบสถกลายเปนทรวมหนงสอหายาก แมจำนวนของ

หนงสอจะไมมากนก แตความรภายในนนอยระดบเดยวกบหอสมด

แหงอะเลกซานเดรย หนงสอหลายเลมมความรทถกสบทอดมา

ตงแตครงบรรพชน ตำราลกลบ ศาสตรทงมดและสวาง และ

ภาพรางวทยาการอจฉรยะของดา วนช บางเลมเปนคำสอนฉบบท

เขยนดวยมอของนกบญผเคยตดตามพระเยซ และไมอาจจะหา

เลมใดมาทดแทนไดอกแลว

ทกคนในเมองชวยกนลากหนงสอเหลานนลงจากชนหนงสอ

เมอสองเดอนกอนเพอเอาชนหนงสอทงหมดไปทำฟน ในตอนนน

สงทลากลงจากชนมากองอยบนพนหนของโบสถมฐานะเปนตำรา

ลำคาหายากทตองระมดระวงอยางยง ตอนนนในหวของพวกเขา

เตมไปดวยความคดของผสงสง เชน ‘เราจะไมแตะตองมนเดดขาด

แมลมหนาวจะเชอดคอพวกเราจนหมดทกคนกตาม’ ‘มนคอสมบต

ของประชากรโลก’ ‘มนคอสงทบรรพชนของพวกเรายอมหนาวตาย

โดยไมแตะตอง เพอสงตอมาจนถงทกวนน เราจะไมทำลายเกยรต

ของบรรพชน’

วนเวลาผานไปและไมทกชนกมอดไหม ตอนนหนงสอพวกนน

ยงกองอยบนพน และสงททกคนเหนกไมใชหนงสอ แตคอฟน

อนทจรงแลวพวกเขาจะพยายามรกษามนไวเพอมนษยชาต

ทำไม คนในโลกภายนอกไมไดสนใจเสยหนอย คนสวนใหญไมได

ใหความสำคญกบหนงสอพวกนหรอก มองใหด ๆ แลว มนคอ

ฟนทปยาตายายของพวกเขายงไมหนาวและจนตรอกพอทจะเผาทง

เพราะฤดหนาวในอดตไมไดโหดรายเชนน มนคอไพตายทปยา

ทงไวให เพอใหใชในยามทความหนาวราวนรกเชนนคบคลานมาถง

และวนนมนมาถงแลว นจงไมใชหนงสอ มนคอฟน...

คอฟน คอความอบอน คอชวตของแมและลกนอย

ทกคนคดเชนนนแตไมมใครกลาพด พวกเขาไมกลาพอจะ

บอกวา เราตองการเผาภมปญญาของบรรพบรษใหเหยนเพอจะได

ใชชวตของคนโงตอไปในวนพรงน

เขาทงหลายไมกลากลาวสงทอาจทำใหถกรมประณาม ความ

นบถอในความรของพวกเขาสงสงยงจนสามารถกนเนอแมตวเองได

แตเผาหนงสอพวกนนไมได

พวกเขาจงรอ...รอใหมอเดรดพดออกมากอน

พวกเขารวามอเดรดจะตองพด ไมมทางอนสำหรบเมองแหงน

อกแลว และในฐานะของเจาเมอง มอเดรดยอมไมอาจแลกชวต

ของพลเมองกบ หนงสอ

มอเดรดมองตาผทอยใตการปกครองทละคน และกลาวชา ๆ

“เราคงตองเผาหนงสอของโบสถ”

ทกคนทไดยนถอยคำนนไชโยโหรองในใจเมอสงนถกอนญาต

ในทสด มนหมายถงราตรทอบอนเพมขนอกหลายคน แตใน

ฉากหนานน ทกคนนงเงยบ กมหนาราวกบวานคอสงททมตำจตใจ

ของพวกเขานก ในฐานะปญญาชน มนชางเจบปวดทเราจะเผา

สมดบนทกทไมมใครอานออกของดา วนช

สงโตนอกคอก12 13จดานนท เหลองเพยรสมท

มอเดรดมองทกคนทกมหนา เขาคดวาคนใตการปกครอง

ของเขาทกคนคงไมอยากทำสงน และคงกำลงนกตำหนมอเดรด

อยในใจทออกคำสงน เจาเมองหนมรสกราวกบเขาเปนคนบาป

คนไรอารยธรรมจากปาทไมรคณคาของกระดาษทสลกหมกและ

สลกปญญาเหลานน แตลมหายใจมคามากกวาความร เขาตองยอม

เปนคนบาปเพอความอยรอดของทกคน เขาคดอยางเจาเมองทด

แตพลนกระแสความคดหนงกแลนเขาปะทะ

ลมหายใจของมนษยผตำตอยมคามากกวาความรของบรรพชน

จรง ๆ นะหรอ

แตเขากสลดความคดนนทงไป จะเปนอยางไรหากเขาไมเผา

หนงสอและปลอยใหทกคนในเมองตายดวยความหนาวเหนบ แลว

พอฤดรอนมาถง พอคาทเดนทางมากบคาราวานกพบวาพวกเขา

ทกคนตายแลว ทงทมเชอเพลงอยางดกองเตมหองสมด

โลกใบนจะมองวาพวกเขาเปนผเสยสละสงสง หรอจะมองวา

พวกเขาเปนคนโง

มอเดรดถามตวเอง

แลวหากเขาเผามน โลกใบนจะเขาใจความจำเปนของเขา หรอ

คดวาเขาเปนคนโงทเผาบนทกฉบบแทของยดาสผทรยศทง

อยางไรเสยเขากทำไดแคอยอยางคนโงหรอไมกตายอยางคนโง

เจาเมองไมอาจแลกชวตของคนในเมองกบสงใด

“ฉนรวาทกคนเสยใจ” มอเดรดกลาว ดวงใจของเขาปวดราว

หวใจของชาวเมองเรงระบำรอฟง “แตเราตองเผาหนงสอของโบสถ

ภายในสปดาหน”

เปลวไฟเตนสลบไปมาบนหนงสอทกองสมกน มนผลดกน

แลบลนเลยคำสารภาพกอนถกประหารของโสกราตส หวเราะเยาะ

บทกวทบรรยายความกลาหาญของเฮกเตอรและอะคลลส มนกลนกน

บทวเคราะหทฤษฎทางคณตศาสตรของพทาโกรส และไหมมตรภาพ

ของอารสโตเตลใหแหลกเปนผยผง มอเดรดมองสสม นำเงน และ

แดงของไฟโดยไมจองไปทางอนมาหนงชวโมงแลว เขารสกวามน

แผดเผาจตใจของเขา มนเปนเพยงกองไฟทไมใหญ แตในสายตา

ของเขา มนสงเสยดฟาและกำลงเผาวหารแหงพารเธนอน

ทกคนลอมวงกนแนนรอบกองไฟนน มนเปนกองไฟกองใหญ

กวาครงใดท เคยมมาในรอบหนงเดอนน พวกเขาผงมอ สด

ลมหายใจเอาความอบอนเขาไปในตว ความเสยดายหนงสอเกดขน

ผสมผสานกบความยนดทตนจะมชวตในความอบอนเชนนไปได

อกนาน มหนงสอมากพอใหเผาจนถงสนฤดหนาว ทกคนรสก

ปลอดภย

ชางอบอนอะไรเชนน มอเดรดคด อบอนจนนาจะไมมใคร

ตายในยามกลางคนอก

นนหมายความวาเนอจะลดลง เจาเมองจองมองแสงไฟ

เบธราฟานอยนงอยบนตกเขา นงคลายหลบไป

มอเดรดกำมอของตวเอง พลางถามมนโดยยงไมละสายตา

จากเปลวไฟ

นมอเอย เจายงมแรงมากพอจะลาหมาปาไดไหม มทอง

มากมายทนายของเจาตองหาเลยงนะ คนในเมองทกคนตองการ

เนอหมาปา และหนงของมนกจะชวยใหพวกคนแกอนในยาม

คำคน

สงโตนอกคอก14 15จดานนท เหลองเพยรสมท

เบธราฟาเงยหนาขนมองบดาของตน กอนจะเอยขนอยาง

ไรเดยงสา

“พอรองไหทำไม”

มอเดรดยงไมละสายตาจากซากทเผาไหมของกรงโรมทงเมอง

เขารสกถงนำตาทไหลอาบแกมของตน เขาเอยกบเบธราฟาโดยยง

ไมละสายตาจากปกทไหมของบทละครเรอง เมฆ ซงเปนเครองยนยน

วาโสกราตสไมไดเปนเพยงตวละครของเพลโต

“พอคงแคจองมองไฟนานเกนไปนะลกรก”

แลวฤดหนาวกผานพนไปพรอมขอพสจนวาไมมอะไรทมนษย

ผหวและหนาวจะทำไมได มอเดรดกบคนหนมอกสหาคนในเมอง

ลาหมาปาไปสามตวหลงจากเนอมาหมด แลวในทสดฤดหนาวก

เสรจสนการมาเยอนอนโหดราย พระอาทตยละลายหมะ กระรอก

ตวแรกออกจากโพรงไมมายงคาคบ มอเดรดมองมนพลางสงสย

วามนเปนตวสดทายทเหลอรอดหรอเปลา

ความหนาวเหนบนนตราอยในใจของผคน ทกคนเปลยนไป

ตางถกสลกดวยบาดแผลลกกวาฤดหนาวครงใดทเคยผานมา

พวกเขายงระลกถงคนทตายจากไป ถงเนอทพวกเขาลมรส ความ

หวโหย หนาวเหนบ และสญเสยยงคงไลหลอกหลอนพวกเขา

ในยามราตร มอเดรดเองกเปลยนแปลงไปเชนกน เขากนนอย

เหมอนนก เตรยมรางกายใหเคยชนกบความอดอยากทอาจมาถง

อกครงในปหนา

ผานไปเดอนกวา ๆ หลงฤดหนาวจบสนลง คณะนกบวชของ

ศาสนจกรเดนทางออกจากวาตกนอกครง พวกเขามาถงประตเมอง

และตรงไปยงโบสถเพอจะพบวา ชาวเมองทไวใจใหดแลรกษา

หนงสอหายากไดเผาทกอยางเปนจณไปหมดแลว

“พวกแกมนคนปาโงงม ไมเขาใจความสำคญของหนงสอ

พวกนสนะ” หวหนาคณะนกบวชตะโกนใสหนามอเดรดจนนำลาย

กระเดนเตมหนาเขา ชดสแดงเลอดหมของพระคารดนลสะบดอย

ดานหลง “ตนฉบบของแทจากสมยเดยวกบพระเยซ ไมสามารถ

เรยกคนไดอก เราไวใจใหพวกแกดแลมนเพราะทานนกบญ

มรณภาพทน และทานไมอยากใหยายหนงสอของทานไปไหน

แลวพวกแกกเผามน พวกโง มแตคนโงกบเผดจการเทานนทเผา

หนงสอ พวกแกทำลายขมปญญาของมนษยชาต”

มอเดรดนงเงยบ รสกเหมอนกอนหนถวงหนกอยในหวใจ เขา

ไมสามารถโตตอบไดแมแตคำเดยว

ในสายตาของคนจากโบสถทมความรมาก เขาคงเหมอนคนโง

ทใชชวตเปนพรานปาลาสตว คดดวยกลามเนอตนแขนไมใชสมอง

แตความจรงชายหนมอานหนงสอพวกนนมากกวานกบวชเหลาน

เสยอก นกบวชจากวาตกนออกเดนทางสงสอนตามเมองตาง ๆ ทกป

หลงจากจบฤดหนาว พวกเขาแวะมาเทศนาชาวเมองและมาศกษา

ตำราทนปละครง แตมอเดรดโตในเมองน โตมากบหองสมดนน

เขาวงเลนในโบสถ พลกอานหนงสอบนชนมาตงแตยงเดก ทกคน

ในเมองกเชนกน คนในเมองนรคณคาของสงทพวกเขาเคย

ปกปกรกษาดยงกวาพระคารดนลทกำลงตะโกนใสหนาเขาอยตอนน

มากนก พวกเขารอยางดจนคดวาการเผาหนงสอเลวรายกวา

การกนเนอแมของตวเอง

แตพวกเขากรจกฤดหนาวดเชนกน กลาพดไดเลยวาพวกเขา

สงโตนอกคอก16 17จดานนท เหลองเพยรสมท

รจกแมสาวนอยผโหดเหยมคนนนดกวาคณะนกบวชทอยอยาง

อนสบายในวาตกนอยางแนนอน

ถาตาแกพวกนอยทน กคงจะเผาหองสมดตงแตอาทตยแรก

ตอใหนนคอหอสมดอะเลกซานเดรยกตามทเถอะ ตาแกหมตอนน

มหนาอะไรมาดาวาเขา

มอเดรดคดเชนนนแลวจองหนาพระคารดนลดวยแววตา

กาวราว แตชาวเมองรสกอบอาย ตอหนาคนใหญคนโตจากตางแดน

พวกเขารสกอบอายทไดทำตวราวกบบาวาเรยนปาเถอน เมองน

อาจหางไกลและเหนบหนาว แตทกคนกไดรบการสอนมาอยางดและ

เปนผมการศกษา เหตทเปนเชนนเพราะชาวเมองภมใจกบหองสมด

แหงนน — หองสมดทมความสำคญจนผสรางไดรบการยกยองให

เปนนกบญ ความภมใจของคนในเมองจะกำหนดวถชวตของเมอง

ยกตวอยางเชน หากสญลกษณของเมองคอเหลาองน เดกทกคน

ในเมองจะเตบโตขนในไรองนและมคอแขงราวกบทองแดง สำหรบ

ทน สญลกษณของเมองคอความเหนบหนาวและหนงสอหายาก

ทกคนจงสงสอนลกของตนใหทนทายาดตอหมะรายและเหนคาของ

หมกบนกระดาษ ในฐานะผมการศกษา ความอบอายทเผาหนงสอ

อาจเปนความอบอายสงสด

เพอจะลดทอนความอบอายนน พวกเขาชมอมาทมอเดรด

แลวบอกวา “เปนคำสงของเขา”

มอเดรดรสกเจบปวดราวกบถกหอกแหลมยาวทมแทงทะล

รางกายจากทกทาง สายตาของผมาเยอนและการชมอราวชตว

คนรายโดยเพอนพองของเขาเองแปรสภาพเปนดงอาวธ เจาเมอง

แทบจะลมทงยน เขาเหนเบธราฟาในฝงชน ชายหนมรวาเหตการณ

นจะทำใหลกชายเกดความสงสยในตวเขา ทำลายความเชอมน

ทลกมตอเขา แตเขาจะทำอยางไรไดเลา

มอเดรดเงยหนารบความขมขน เขาเอยวา “เราตองแลก

หนงสอกบชวตคน หรอพระเจาของทานจะใหเราตายกนหมดเพอ

รกษาหนงสอพวกนนไว”

“พระเจาทรงมเมตตา ทานจะรกษาทงหนงสอและชวตคน”

นกบวชตอบ

“มาอยทนในฤดหนาวส อยากรเหมอนกนวาถาพวกทานได

สมผสลมหนาวของทน พวกทานจะยงพดเรองพระเจามเมตตา

อยไหม” มอเดรดตะโกนกลบ และนนคอการมาเยอนครงสดทาย

ของศาสนจกรสเมองเลก ๆแหงน พวกนกบวชประกาศวา ในปหนา

พวกเขาจะตดเมองนออกจากเสนทางแสวงบญ

มอเดรดไมคดวานนจะเปนปญหา เขารวาตวเองจะสามารถ

ปกครองเมองตอไปไดแมจะไมไดรบการสนบสนนจากศาสนจกร

เพราะทผานมา ทางวาตกนกไมไดชวยอะไรมากอยแลว คำสอน

กนไมไดไมชวยอะไรกลางพายหมะ และตอนทพวกเขาตองการ

ความชวยเหลอจากพระเจามากทสดอยางเชนเมอฤดหนาวทผานมา

พระองคและลงแกพวกนนตางกสขสบายอยในวาตกนทหรหรา

ราวกบวง

แมเจาเมองจะคดเชนนน แตการมาเยอนของศาสนจกร

ไดสรางรอยแผลเลก ๆ ขนในเมอง มนเปนรอยแผลเลก ๆ ทไมนาน

กลกลามกนลกถงกระดก เหวอะหวะไปทงแขน

หากมสงเดยวทเขาจะกลาวโทษได เขาจะกลาวโทษความ

เหนบหนาว แตมอเดรดรดวาเขาไมอาจโทษความเหนบหนาวได

สงโตนอกคอก18 19จดานนท เหลองเพยรสมท

เขาคงโทษไดเพยงแคตวเขาเองเทานน

ความรสกเจบปวดของชาวเมองทพวกเขาเผาหนงสอในหองสมด

ทำใหพวกเขาตงคำถามตอเจาเมอง ‘ทำไมมอเดรดถงออกคำสงนน’

พวกเขากระซบถามกนราวกบลมไปแลววา หากวนนนมอเดรด

ยนยนทจะไมเผาหนงสอ วนนกจะไมมใครยงมลมหายใจเลย

แมแตคนเดยว

“จะทำยงไงใหเรองนจบลง” แอชเชอร สหายสนทผรวมลา

หมาปากบมอเดรดถามเขา

“ไมตองทำอะไร ทกคนกรอยแกใจวาวนนนถาเราไมเผา

หนงสอเรากคงตายไปแลว ทกคนรวาลมหายใจของพวกเขาใน

วนนแลกมาดวยความรสวนหนงของมนษยชาต ใชชวตใหคมคา

เทานนกพอ” เจาเมองตอบ แววตาดำดานนงเฉยราวไมรสกอะไร

ทงทในหวใจคนจนกลายเปนความเจบปวด

“แกไมทำอะไรไมไดหรอก ชาวเมองรด ใช แตพวกเขา

ไมตองการคำตอบนน พวกเขาไมตองการคำตอบวาเราทกคน

เปนคนเลวเพอรกษาชวต” แอชเชอรจบไหลมอเดรด “สงคม

ตองการโทษใครสกคน เพอนเอย แกกำลงจะกลายเปนเหยอ

ของพวกเขา”

“ระวงนะมอเดรด” แอชเชอรเตอนอกครง “แกเปนคนเดยว

ในเมองทไมไดเสยใครในครอบครวไประหวางฤดหนาวของปน”

“ฉนเพงเสยเมยไปปกอน ฉนไมเหลอใครใหเสยแลว นนคอ

เหตผลทฉนไมเสยใคร” มอเดรดประทวง

แอชเชอรเขาใจเรองนด แตเขาไมไดหมายถงสงนน เพอน

บบไหลมอเดรด เอยเสยงหนก “มนหมายความวาแกเปนคนเดยว

ทยงไมเคยกนศพ”

มอเดรดรสกวาลกตาของเขาเตนตบ นเปนครงแรกทมคน

เอาเรองนมาพดกบเขาทงทยงสวาง อาจเพราะเขาเปนคนขอใหฝง

ทกศพทตายไป ทกคนจงคดวาเขาตอตานเรองน และหลกเลยง

ทจะเอยถงมนตอหนาเขา

แตความจรงกคอ ดเหมอนจะไมมใครถกฝงโดยยงไมถก

ชำแหละเลย

สงทเขาเหนวาอยในความมด มนสวางสำหรบทกคน ทกคน

แคปกปดมนจากเขา

“ทกคนรสกแยกบเรองน และความผดบาปในใจจะทำให

พวกเขาโกรธแกทยงไมเคยทำ ความโกรธและความเกลยดชง

จะผลกแกใหกลายเปนคนนอก”

มอเดรดกลนนำลาย

“ฉนสงสยอยางหนงมานานแลวมอเดรด” ดวงตาสฟาสดของ

แอชเชอรสบดวงตาเขา “ถาเบธราฟาตาย แกจะกนเขาไหม”

“ไม” มอเดรดเอยในทนท

แอชเชอรยม “นนอาจเปนคำพดแบบเดยวกบคำพดของ

พระคารดนลทไมเผาหนงสอกไดนะ”

สงทแอชเชอรเตอนเปนจรงในเวลาตอมา ทกคนมารวมตว

กนทอาคารใหญกลางหมบานในอกไมกวนถดมา มนเปนอาคาร

เดยวกบทพวกเขาเคยรวมตวกนเพอเชอดเนอมา คราวนพวกเขา

มารวมกนเพอใหมอเดรดแสดงความรบผดชอบตอสงทเกดขน

กบหองสมดของโบสถ

สงโตนอกคอก20 21จดานนท เหลองเพยรสมท

เพราะนนคอการตดสนใจของมอเดรด ทกคนอาง

“แลวถาวนนนฉนตดสนใจอยางอน จะมใครหนาไหนยงยน

อยทนบาง” เจาเมองถาม อมเบธราฟาไวแนบอก

ทกคนเขาใจเรองนนด แตบางอยางสะกดอยในใจของพวกเขา

มนคอรอยแผล มอเดรดเองกร เขากมรอยแผลแบบนนเชนเดยวกน

พวกเขาไมมวนลมหรอกวาพวกเขาไดแลกปญญาทรงคณคาเพอ

ตอลมหายใจอนโงเซอะของตนเอง

จะทำอยางไรจงจะกลบเรองนใหหายลงไปในดนไดเหมอนกบ

ศพทถกชำแหละเลา ในเมอหองสมดเปนสงทยงใหญกวาชวตผคน

หลายเทานก

“เราจะลมทกอยางเสย” มอเดรดตดสนใจ “เดมชาวเมอง

ของเราสอนลกหลานสองสง สงแรกคอการเอาตวรอดในฤดหนาว

และสงทสองคอความสำคญของหนงสอ ตอจากนจะเหลอเพยง

อยางเดยว ในเมอตอนนไมมหนงสอเหลออยในเมองนอกตอไป

เรากจงลมเรองหนงสอเสย จะไมมลกหลานของเราคนใดสนใจ

หนงสอ จงสอนเดก ๆ ของพวกเราใหเปนเชนนน ชาวเมองรนตอไป

จะไมเสยใจกบความสญเสย พวกเรากไมเสยใจ”

“โลกภายนอกไมคดอยางเราแน” ชาวเมองคนหนงตอบ

“เราเคยตดตอกบโลกภายนอกดวยหรอ” มอเดรดเงยหนาขน

สบตาทกคน “โลกภายนอกอยทไหนในยามทหมะเขนฆาพวกเรา

ทละคนอยางโหดเหยม เราไมเคยไดรบอะไรจากโลกภายนอกและ

ไมเคยใหอะไรกบพวกเขา เราไมตองสนใจพวกเขา คนในเมอง

ของเราไมเสยดายหนงสอพวกนน โลกภายนอกจะคดยงไงกชาง”

“คนรนเรารวาหนงสอพวกนนมคาแคไหน เราหลอกตวเอง

ไมไดหรอก ทานเจาเมอง” อกคนเถยง

“เราหลอกตวเองไมได แตเราหลอกลกหลานของเราได เรา

สงสอนพวกเขาใหเปนอยางทเราตองการได และเมอคนรนตอ ๆ ไป

ไมเหนคาของหนงสอ พวกเขากจะไมตองเจบปวดกบการสญเสย

หองสมด และพวกเขาจะไมตำหนพวกเราทเผาหนงสอในหองสมด

นนทงไป เพราะเขาไมเหนคณคาของมน”

“นกะจะวางยาลกหลานของตวเองเลยหรอ” ชายชราคนหนง

ถามผนำหนม

มอเดรดมองตาชายคนนน “จะทำแบบนน หรอพวกเราทกคน

จะปลอยมนไวแบบน ใหตวเองรสกผดกบสงทเกดขนในฤดหนาวน

ตลอดกาล”

มอเดรดมองหนาทกคน ยามทเขาพดถง ‘สงทเกดขนใน

ฤดหนาวน’ เขาไมไดหมายถงเพยงแคหนงสอ แตเขาหมายถง

‘เนอ’ ดวย และทกคนกรเรองนนด

“กลบมนลงดนไปซะ เหมอนกบศพทถกหน” มอเดรดพด

และทำใหทกคนสะดง สะดงเพราะในทสดคนทอยหางจากเรองน

ทสดกพดคำนขนมากลางแสงตะวน “เพอเราจะไดไมตองเจบปวด

แบบน เราจะลมทกอยาง”

“ฉนร ทกคนคดวาฉนเปนคนนอก แตไมใช ฉนคอเพอน

รวมมาตภมของทกคนในทน” มอเดรดตดสนใจไมลำเลกบญคณ

เรองทเขาเปนคนทำใหทกคนยงมชวตรอดมาได “และฉนจะพสจน

ใหไดเหน ขอใหยอมรบฉน และขออยาใหเหตการณเชนนเกดขน

อก”

พดจบเขากวางเบธราฟาลงบนโตะ ดงมดออกมาจากฝก เขา

สงโตนอกคอก22 23จดานนท เหลองเพยรสมท

ถอดกางเกงของเดกชายออก กลนหายใจ แลวลงมดหนเนอสะโพก

ลกชายตวเอง

ศพนนเงยบงนเสมอเมอถกมด แตเบธราฟารองโหยหวน

ดงสะทอนไปทวกำแพงเมองทงสทศ

การหนศพเปนความลบเสมอ แตเบธราฟาถกเชอดตอหนา

ธารกำนล

ทกคนเจบปวดทหนเนอครอบครว แตไมมใครหนเนอนน

ทงทยงเปน ๆ

ผเปนพอมอสน แตไดเนอชนขนาดพอดคำชนหนงมาอย

ในมอในทสด มอเดรดเอาเนอชมเลอดของลกใสปาก เคยวกน

นำตาไหลลงมาอาบหนา เขากลนมน เบธราฟามองเขาอยางไมเขาใจ

“พอขอโทษ” มอเดรดเอย นำตาไหลเปนทางอยบนแกม

หวใจเหมอนถกบบจนแหลกสลาย

เขาตองทำ ไมเชนนนในทสดเขากบลกคงถกไลออกจากเมอง

ตงแตวนนน ผคนในเมองไมมปญหากบมอเดรดอกเลย

อยางไรเสยเขากเปนเจาเมองทด หากคนอนเปนผดแลเมอง คง

ไมมใครเหลอรอดในเมองนหลงฤดหนาวทโหดรายนน ทกคน

ยอมรบความคดของมอเดรดทจะกลบฝงเรองหองสมดใหหายไป

เสย แลวตนเองจะไดไมตองเจบปวดอกตอไป เพอลบความรสกนน

ทกคนพรอมใจกนลม...

แตตงแตวนนนเบธราฟากไมเคยเปดใจใหมอเดรดอกเลย

สบหาปตอมา มอเดรดกลายเปนชายวยกลางคนทภมฐาน

ผมสขาวแซมดำบางหยอมกอนเวลา แตไมแปลก เมอเทยบกบ

ทกสงท เขาผานมา เขายงคงเปนเจาเมองผพาทกคนในเมอง

ฝาฤดหนาวครงแลวครงเลา แตไมเคยมฤดหนาวครงใดทโหดราย

เทากบฤดหนาวปนน...

เมองเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชด พลเมองรนตอมาไมได

ถกเลยงใหมความรทซบซอน เดก ๆ วงเลนตามทองทงนอกกำแพง

เมองอยางอสระในหนารอน และเมอพอคาคาราวานผานมา พวกเขา

กวงตาม

“มของเลนกบหนงสอนทาน” พอคาเสนอกบเดก

“เอาของเลน”

“ของเลน”

“ขอตกตา”

เดก ๆ สงเสยงรองกนเซงแซ

“เฮ นไมมใครชอบอานหนงสอเลยร” พอคาถาม

“พอบอกวาอานหนงสอเสยเวลา ทำไรดกวา หรอไมกออกไป

วงใหรางกายแขงแรง” เดกชายผวคลำแดดตอบ

“คนทแขงแรงทสดในเมองจะออกไปสกบหมาปาในฤดหนาว

ชวยใหทกคนมเนอกน มชวตรอด”

“เทมากเลยละ” พวกเดก ๆ แยงกนเลา

“อม ในททลำบากแบบน อะไรกคงสำคญกวาการอานออก

เขยนไดทงนนละนะ” พอคาเขาใจสภาพของเมอง เขาลบหวเดก ๆ

แลวบอกวา “พวกเธอกอยากออกไปลาหมาปาสนะ”

“ใช เหมอนคณลงเจาเมอง” เดกชายตอบ

“คณลงเจาเมองฆาหมาปาแปดตวดวยตวคนเดยวไดนะ”

เดกหญงคนหนงเลา

สงโตนอกคอก24 25จดานนท เหลองเพยรสมท

“พอบอกวาคณลงเจาเมองเกลยดหนงสอ เลยใหเผาหมด

ตงแตสมยกอนแลว”

“เอ” พอคาคาราวานรองอยางแปลกใจ แตเดก ๆไมไดอธบาย

อะไรมากไปกวานน พวกเขารแคเทาทไดรบการบอกเลาใหร

ใช ความคดของคนในเมองเปนเชนนนไปหมดแลว พวกเขา

เลอกจะลมตามทมอเดรดขอรอง แตพวกเขาไมไดลมมนไป

จนหมดสน พวกเขายงจดจำไดวาสมบตของเมองถกทำลาย ทวา

พวกเขาหลงลมเหตผลทแทจรงและสรางเหตผลใหมขนมาแทน

มนงายเหลอเกนทจะลมเรองทบอกวาตวเองเปนคนบาป แลว

จำเรองทมใครสกคนรบผดแทนตนเอง สงททกคนในเมองเลอกจำไว

และบอกตอกบลกหลานคอ มอเดรดเปนคนเกลยดหนงสอ เขา

จงสงทำลายหองสมดประจำเมอง และทกคนกตองทำตามคำสง

ของเขา การเผาหนงสอหายากทงหมดเปนความผดของมอเดรด

แตเพยงผเดยว และในวนน ทคนในเมองโงและงายตอการปกครอง

กเปนผลประโยชนของเจาเมอง เปนสงทเจาเมองตงใจใหเกด

ทกสงทเกดขนทนตงแตฤดหนาวเมอสบหาปทผานมา มอเดรด

เปนผรบผดแตเพยงผเดยวทงหมด ชายหนมไมโตเถยงตอความผด

ทถกผลกลงมา ในฐานะเจาเมอง เขาคดวาเขาตองเงยหนารบสงน

ตราบใดททกคนในเมองยงรอดชวตมาได ไมวาเขาจะถกมองวา

เปนอะไร เขากตดสนใจจะไมไดยน ทกฤดหนาวทหมาปาถกลา

เนอ รอยแผลหมะกดบนใบหนาของเขายงเพมจำนวน ลกลามไป

ทวใบหนาครงซาย เหมอนตราบาปทถกประทบลง บางทคนท

ประทบตราบาปใหมอเดรดอาจไมใชฤดหนาว แตคอบรรดาชาวเมอง

ตางหาก บรรดาพอแมทเลาใหลก ๆฟงถงเจาเมองในฐานะผปกครอง

ทชวรายและผทำลายสมบตตกทอดของเมอง ไดตรารอยบาปลงบน

ชอของมอเดรด คนแลวคนเลาผานนทานกอนนอน...

ชายสองคนวงออกมาจากประตเมองเมอคาราวานผานมา เขา

ทกทายพอคาและถามวา “มของมามย”

“ม” พอคาตอบ จงมาของตนเดนหางออกจากกลมเดก ๆ มา

ทงเดก ๆในเมองใหรมอยกบพอคาคนอน ๆในคาราวาน พากนคยหา

ของเลนในเกวยน

เมอออกมาหางมากพอ พอคากลวงเขาไปในยามขางตวมา

หยบหอกระดาษสนำตาลอมเทาสงให ชายสองคนนนยนเหรยญทอง

เปนคาตอบแทน

“มนเปนของตองหามเหรอ ทนนะ เดก ๆ เพงบอกฉนวา

เขาเผาทงหมด” พอคาถาม

ชายสองคนนนพยกหนา “ไมขนาดนนหรอก แตไมมใคร

เหนมนในเมองมาสบหาปแลว ดงนนเราจงไมแนใจในสถานะของมน

และตองแอบซอน”

“เจาเมองทนเปนยงไง” พอคาชหวนวโปงเขาไปในเมอง

“ถาไมมเขาเมองนกลมไปหลายปแลว แตวา...” ชายคนหนง

ยกไหล เขาไมพดอะไรตอ

พอคาพยกหนา

ชายสองคนนนเดนกลบเขาไปในเมอง พวกเขาซกหอหนงสอ

ไวในเสอคลม และเดนอยางระแวดระวง

ไมมการประกาศวาหนงสอเปนของตองหาม มนแคเปนของท

ไมมในเมองมานานแลว จนพวกเขาไมแนใจทจะอานมนแบบเปดเผย

ในชวงสหาปหลงมาน คนในเมองทงหนมและแกจำนวนหนง

สงโตนอกคอก26 27จดานนท เหลองเพยรสมท

รวมตวกนอยางลบ ๆ พวกเขารวมตวกนหลงจากมชายชราคนหนง

ซอหนงสอมาจากพอคาคาราวาน ชายคนนนนำหนงสอมาใหลกชายด

และลกชายทไมเคยเหนหนงสอมากอนกรสกแปลกใจ ชายหนม

ผเปนลกตนเตนกบ “หนงสอ” เขาหลงใหลวธการทมนบอกเลา

เรองราวตาง ๆ และสามารถกระทบใจมนษย พอลกคนซอหนงสอ

เพมขนทละนอยโดยฝากใหพวกพอคาคาราวานหาของมาให พอคา

พวกนเดนทางเรรอนจากเมองสเมองและจะผานมาทเมองนทก ๆ

สหาเดอน

สองพอลกรวบรวมหนงสอจากพอคาและแอบทำหองสมด

เลก ๆ ไวในบาน เวลาผานไปไมนานกเรมมคนมาขอดหนงสอ เมอ

มคนมาทหองสมดนมากขน ๆ มนกกลายเปนสมาคมลบทผคน

มาพบปะพดคยกน

ระหวางการพบปะในหองสมด มการถกกนถงการปกครอง

ของมอเดรด พวกเขาเหนวามอเดรดเรมแกตวลงแลว เขาขนเปน

เจาเมองตงแตอายยสบสอง นนเปนเรองปกตของเมองน ทน

ตองการเจาเมองทหนมแนนเพอตอสกบสงครามซงวนมาถงอยาง

แนนอนในทกป — สงครามกบความหนาวเยน

ดวยวยสสบหา พวกเขาถกเถยงกนวามอเดรดแกเกนไป

สำหรบตำแหนงนหรอยง ถงเวลาหรอยงทเมองจะเปลยนผปกครอง

คนใหม พวกเขายงพดกนถงบาดแผลทตดตวมอเดรดเรองการ

ทำลายหองสมดของโบสถ บาดแผลทไมมใครพดถงในทแจงมานาน

แลว แตทกคนกรดอยแกใจ เลาทวนซำในทลบ...

“เปนไปไดไหมทเราจะสรางหองสมดขนมาในเมองอกครงหนง”

พวกเขาหารอกน

“ไมรส หลายคนพดกนวามอเดรดเกลยดหนงสอ เราไมควร

ขดใจเขาดวย เพราะถาไมมเขา ใครจะลาหมาปาในฤดหนาว”

“พดตามตรง การปกครองของมอเดรดเกาไปแลวสำหรบยคน

เมองควรจะถกปกครองดวยคนรนใหม ปญญาชน มนตองมวธอน

ทจะเอาชนะความหนาวเยนได” เดกหนมคนหนงพดขน เขาเพง

เคยอานหนงสอไปสบกวาเลม และตนเตนกบสงทตนคนพบ เขา

คดวาคนในเมองไมมใครเคยอานหนงสอมากอนเลย เพราะเขา

ไมเคยเหนหองสมดของโบสถ ไมเคยเขาใจความหมายทแทจรงของ

คำวา “หองสมด” เสยดวยซำ บวกกบเลอดของวยหนมอนไรเดยงสา

เขาจงคดวาตวเองฉลาดทสดในเมอง

คนชราในทประชมนนสายหนา “ปญญาชน แกนะหรอ

ปญญาชน แกคงไมรสนะวาความหนาวคอศตรโบราณ ภมปญญา

ทเกาแกของบรรพบรษเทานนทจะเอาชนะมนได นนคอสาเหตท

เราควรทำตามประเพณทสบทอดกนมา และแกจะบอกวามอเดรด

โงงนร แกไมรสนะวาเขาเคยอานงานเขยนของเพลโตทกเลม เขา

ฉลาด...กวาแก”

เดกหนมกดรมฝปาก “แตทกคนบอกวามอเดรดเปนคนเลว”

“คนในเมองบอกวามอเดรดเปนคนเลว นนเพราะพวกเขา

พยายามปกปดความจรงบางอยาง” ชายชราเอย

“ความจรงอะไรละ” เดกนอยตงคำถามตอผชรา

คราวนผตอบเงยบและอกอก คนชราในทนนมองหนากน

กอนจะบอกวา “มนเปนเรองทไมมใครอยากพดถง”

“และคงเปนเพราะไมพดถง ทกอยางจงกลายเปนแบบน

พวกเราพยายามสรางอยางอนมาปดทบมน พยายามลม แลว

สงโตนอกคอก28 29จดานนท เหลองเพยรสมท

สดทายมนเปนยงไง มอเดรดกลายเปนคนราย กลายเปนคนนอก

ทปกครองพวกเราทกคนในเมอง” แอชเชอรพดขนจากมมหอง

พลางยกถวยชาแก ๆ ขนจบ “ไมตองสงสยวาเขารสกขมขน”

สหายสนทของมอเดรดลกขน มองทกแววตาทงหนมและแก

เดกนอยและผชรา ทมารวมตวกนอยในทนน เขาอยในสมาคมน

มาตงแตแรก ๆ เพราะเขาเปนคนมองการณไกลพอทจะเหนหลายสง

หลายอยางทคนอนไมเหน เขารวาเราไมสามารถปลอยใหคนในเมอง

ไมรหนงสอเชนนตอไป เพราะทำถาอยางนน อกรอยปเมองจะ

ลมสลาย วนนนมอเดรดเลอกเดนทางผด แตในวนนน กไมม

ทางเลอกอนสำหรบมอเดรด

ทวาวนน แอชเชอรคดวาสงคมนาจะพรอมแลวทจะยอมรบ

ความผดของตน นำเรองเกา ๆ ทซอนไวหลงตเสอผาออกมาสะสาง

สารภาพใตแสงอาทตย และเรมตนใหม พาเมองกลบไปสทศทาง

ทถกตองอกครง

“เราตองพดเรองนใหลกหลานของเราฟง ยอมรบตอบาป

ของเรา ไมใชหนหนาหนและแกลงทำเปนลม ผลกความผดใหกบ

คนคนหนงแตเพยงผเดยว” แอชเชอรกลาวตอหนาทกคน แลว

หนไปมองเดกหนมคนนน “เอาละเดก ๆ วนนฉนจะเลาเรองหนง

ใหฟง มนเปนเรองทพวกเธอไมเคยไดยนมากอน ความลบ

ของเมองน ความจรงทเกดขนเมอสบหาปกอน”

“อยาเลาเลยแอชเชอร” ชายวยกลางคนคนหนงลกขน

พดโพลงขนมากลางคน เขาหวาดกลวทเรองนจะถกขดขนมาพด

อกครงหนง

“ถาเรายงปกปดมนอยอยางน ทกอยางกจะเปนเชนน เดก ๆ

ของเราโงเขลา และพวกเรากจมอยกบความอบอายทหลอกหลอน

ในเงามด ถงเวลาแลวทเราจะเผชญหนากบมน เอาสงทกลบฝงมา

สารภาพ อยางนอยกเพอใหพระเจาอภยใหเรา” แอชเชอรบอก

ใชสายตากดชายคนนนใหนงลง

“ถาในเมองนไมมคนพดความจรง ฉนกจะเปนคนพดเอง

กอนทเดกรนตอไปจะลมอำนาจของมอเดรด ปายประวตศาสตร

ทผดลงบนชอของเขา และพาเมองของเราไปสหายนะดวยความ

โงงมของความเยาววย”

เขาจองตาคนชราแตละคนในหอง “นคอเรองราวในปทพอแม

ของพวกเธอทกคนกนคนในครอบครวตวเอง ปทพวกเราเผา

หองสมดของโบสถเพอตอลมหายใจอนโงเขลา ปทมอเดรดเรมตน

ลาหมาปา และปทเขาเรมแบกความเจบปวดทงหมดไว”

แอชเชอรเอยชา ๆ หนกแนน

“ฉนไมไดบอกวามอเดรดทำถกตอง แตในขณะเดยวกนเขา

กไมไดผดอยคนเดยว”

แอชเชอรเลาทกอยางอยางตรงไปตรงมา โดยทเขาไมรเลยวา

ในหมเดกทนงอยตรงนน มใครบางคนนงรวมอยดวย...

เดกคนนนคลมผาปดหนา เขาไมอยากใหใครรวาเขาอยทน

การปกปดหนาตาเปนเรองทยอมรบไดสำหรบสมาคมแหงน ตราบใด

ทคนทปดหนามากบเพอนสกคนทเปดหนา และเพอนคนนนยนยน

ไดวาชายปดหนาคนน “ปลอดภย” ชายปดหนากจะไดรบการตอนรบ

สมาคมรดวาพวกเขาอาจจะกำลงทำอะไรผดกฎหมาย และเปน

ธรรมดาทหลายคนจะไมอยากแสดงตว แมวาพวกเขาจะแคมายม

หนงสอนยายประโลมโลกสกเลมหนงกเทานน

สงโตนอกคอก30 31จดานนท เหลองเพยรสมท

คนนนไมมใครรวาเดกชายอยทนนดวย นอกจากเพอนสนท

คนหนงของเขาซงเปนคนยนยนตวใหเขา และนนเปนครงแรกท

เบธราฟาเขาใจวาทำไมพอจงทำแบบนนกบเขา เดกหนมใชมอจก

รอยแผลเปนทสะโพก นำตาไหลอาบแกม

คนในเมองเรมรวามการนำความจรงเมอสบหาปกอนกลบมา

พดอกครง เพราะลกหลานของพวกเขาตางกตงคำถามถงสงเหลาน

พวกเขารสกไมปลอดภย และตองการใหทกอยางกลบไปอยใน

ทมด เขาไมรจะทำอยางไร จงหนไปหามอเดรด คนทพวกเขา

ทำรายมาโดยตลอด พวกเขาไปพบมอเดรด พยายามพดใหมอเดรด

เชอวาสมาคมเลก ๆ นจะแยงอำนาจเจาเมองไปเปนของตวเอง

ชาวเมองตองการใหมอเดรดจดการสมาคมนเสย และทำใหเรองราว

เงยบสนทอกครง

“พวกเขาคงเกลยดฉน” มอเดรดพดกบแอชเชอรถงสมาคม

หองสมดนในเยนวนทเพอนเชญเขาไปทบาน เจาเมองยมอยาง

รวดราวเมอนกถงเรองน เขาเอยตอไป “ฉนไมแปลกใจเลยวาทำไม”

แอชเชอรไมตอบอะไร เขาไมสามารถพดอะไรได เขาพยายาม

ทำแบบนเพอมอเดรด แตดเหมอนวาไมวาจะทำอะไร มอเดรด

กยงถกทำรายซำแลวซำเลา

“แกจะทำยงไง กวาดลางไหม” แอชเชอรลองใจมอเดรด

มอเดรดสายหนา และมองหนาแอชเชอร “พวกเขาควรฆาฉน

เสย ฉนเปนคนเผาหองสมดของเมอง ถาฉนตาย บาปของเมองน

กจะจบลง แลวทกคนกจะใชชวตตอไปไดโดยไมตองเจบปวดอก”

“มนไมใชความผดของแก มนเปนของทกคนรวมกน แก

จะยอมตายโดยชอแกแปดเปอนไมได” แอชเชอรพยายามปลอบ

เขากลวแววตาของมอเดรดตอนน มนเปนแววตาทดานเหมอนหวธน

แววตาของคนทพรอมจะตาย แอชเชอรเหนมนตงแตวนทมอเดรด

คดจะออกไปลาหมาปาเปนครงแรก ตงแตวนาทนนเปนตนมา

มอเดรดกพรอมจะถกฆามาตลอด เขาไมเสยดายชวตอกตอไปแลว

“มนตองมชอของใครสกคนเปอน และถาตองเลอกระหวาง

ฉนกบคนทงเมอง ฉนขอเลอกรบมนไวเอง” มอเดรดจบดาบของเขา

ทซกอยในฝก พลางหนมามองเพอน “บอกฉนสแอช เบธราฟา

อยในสมาคมของแกไหม”

แอชเชอรสะดง เขานาจะรอยแลว วามอเดรดจะรอยแลว

“ไม” แอชเชอรพมพำ รมฝปากแหงผาก

“นาเสยดาย ฉนอยากใหลกชายของฉนฉลาดกวาน” มอเดรด

สายหนา เดนออกจากประตหองไป กอนหนกลบมาเอยวา “ถาหาก

แกพรอมจะตดหวฉนเมอไหร กบอกใหฉนรไดเลยนะ”

ประตปดลง แอชเชอรมองตาม ในหวใจของเขานงงนพอ ๆ กบ

ความเงยบภายในหองหลงเสยงประตดบลง

เบธราฟาไมแนใจวาเขาควรเลกไปสมาคมแหงนนดหรอไม

ชวงแรก ๆ เขาแคไปเพราะอยากเหนหนงสอ และตอมาเมอเขา

ไดรจกเสนหของนำหมกบนกระดาษ เขากไปทนนบอยขนเรอย ๆ

จนกระทงเมอเขาไดขาวจากในเมองวาสมาคมคดจะยดอำนาจ

เขากลงเลใจ

มนเปนขาวทแปลกมาก เพราะไมเคยมคนในสมาคมพด

เรองการยดอำนาจ แตคนนอกทกคนเชอวาสมาคมจะยดอำนาจ

สงโตนอกคอก32 33จดานนท เหลองเพยรสมท

จนแมแตคนในสมาคมกเรมงงแลววาตกลงคนอน ๆ ในสมาคม

จะยดอำนาจใชไหม เบธราฟากไมแนใจวาตอนนจดประสงคของ

หองสมดเลก ๆ แหงนนคออะไรกนแน เขากเลยไมรวาเขาควรไป

ทนนอกไหม ในเมอทนนกำลงจะกลายเปนปฏปกษกบพอของเขา

ความจรงเบธราฟาไมไดชอบพอมากนก เดกหนมหางเหนกบ

พอมาตลอดชวต แมเขาจะไดรความจรงเรองพอแลว แตความ

เหนหางสบหาปทผานมากทำใหเขาหนากนไมตด

มคนอยากใหเขาเคลอนไหว เบธราฟาไดยนขาวนแลว ผคน

เชอกนวาถาเบธราฟาเขากบสมาคม การลมอำนาจมอเดรดจะงายเขา

แตยงไมมใครรวาเขาเคยไปทนน และเบธราฟาคดวาเขาคงตองเลก

ไปเสยท เขาไมอยากใหพอเสยใจอก

ลงแอชเชอรพดถก พอเสยใจมามากพอแลว

มอเดรดเดนกลบบาน ระหวางทาง เขาคดถงเรองทงหมดท

ผานมา เขาคดถงฤดหนาวทโหดรายเมอสบหาปกอน วนททกอยาง

เรมขน วนทเขาตองทำทกสงททำลงไป เพอใหลมหายใจของผคน

ยงคงเคลอนตอ

เขาไมคดวาเหตการณจะดำเนนมาจนถงจดน จดทประชาชน

ในเมองโงเขลา ผคนเกลยดเขา และเขากลายเปนตวรายของ

ทก ๆ คน

วนนแมแตแอชเชอรกยงอยตรงขามกนกบเขา แตมอเดรด

ไมเสยใจ แอชเชอรฉลาดเสมอและพดถกทกอยาง ทางทแอชเชอร

เลอกคงถกแลว

ชายหนมละมอออกจากดาบทเหนบอยขางเอวซงเขาเผลอตว

ลบคลำเลนมาตงแตเมอคร บางทเขาตายไปคงดทสด เรองทงหมด

จะไดจบลงเสยท ทกคนคงมความสข เขายงนกไมออกวาจะฝาก

เมองไวกบใครได เขาไวใจแอชเชอรทสด แตเขาคดวาเพอนคง

ไมยอมขนสอำนาจ แอชเชอรทเขารจกไมใชคนเชนนน

หรอความจรงแลวเขาไมรจกแอชเชอร เพอนอาจจะทำทกอยาง

ตลอดมาเพอหวงอำนาจของมอเดรด นเปนครงแรกทชายหนมเรม

ระแวงคนสนทของตวเอง ในตอนนเขาสบสนจนไมอาจไวใจใคร

ไดอก เขาเหนอย เหนอยมากเหลอเกน...

เอาเถอะ ถาเมองจะตกเปนของแอชเชอร กคงดกวาเปน

คนอน มอเดรดไมเสยใจหากคนททรยศเขาจะเปนสหายรวมรบ

รวมเปนรวมตาย

แตสงทเขาเสยใจทสด คอเขาไดสญเสยเบธราฟา ตงแต

วนทมอเดรดกนเนอลกตวเอง มนเหมอนเขาสญเสยลกชาย

ไปตลอดกาล และเขากไมมโอกาสทจะสงสอนสงใด ๆ ใหกบลก

ไมสามารถพาลกไปในทางทถกได

หากเบธราฟาอยในสมาคมนน มอเดรดจะดใจมากกวาน

ถาหากเบธราฟาอานหนงสอ เขาคงวางใจได มอเดรดขยบยม

นาขน เขาเองทเปนคนทำใหทกคนไมอานหนงสอ แลวตอนนเขา

กนกหวงใหลกชายตวเองอานหนงสอ

เจาเมองกลบมาถงบาน เขาวางดาบลงบนโตะ ถอนหายใจ

อยางเหนอยหนก เขาคดถงลก มอเดรดเดนไปทประตหองของ

เบธราฟา แงมออกอยางแผวเบาทสด เพอจะไดแอบมองดลกชาย

โดยไมรบกวน เขาไมกลาเปดประตไปพดคยกบเบธราฟา เขากบ

ลกชายหางเหนกนมานานปนก...

สงโตนอกคอก34 35จดานนท เหลองเพยรสมท

เขาเหนลกนงอยบนเตยง กมตวดอะไรบางอยางทอยบนตก

มอเดรดเหนไมชดนกเพราะเบธราฟานงหนหลง แตพอเหนขอบมม

ของสงนนโผลมาเลกนอย สงทเหนทำใหมอเดรดไมแนใจในสายตา

ของตวเอง เขาผลกประตแลวกาวเขาไปขางใน จโจมลกชายดวย

ความเรวของคนทเคยพฆาตหมาปา เขาดงสงนนขนมาจากตก

ของลก ยนตระหงานอยตอหนาลกทนงอยบนเตยง เบธราฟา

เงยหนามองเขาดวยความตระหนก

ลกชายมองพอ เขารตววาถกพอจบได สงนนอยในมอพอ

และพอกกำลงกมลงมามองหนาเขาดวยสายตาราวกบไมอยากจะเชอ

เบธราฟามองพอ ตงแตเดก เขาเคยคดวาพอไรหวใจมาตลอด

จนไมนานมานเอง เขาเพงไดรวาพอทำทกสงเพราะอะไร เขาเหน

บาดแผลทโลกใบนฟาดใสหนาพอครงแลวครงเลา และแลวเขา

กทำใหพอมแผลเพมอก...

ดวยการเปนพรรคพวกของศตรพอ

นำตาเออออกมาเตมตาเบธราฟา มนเปนนำตาแหงความรสก

ผด

“พอฮะ ผมขอโทษ...ผม...” เขาตะกกตะกก ไมอาจสบสายตา

มอเดรด

“อยาเขาใจผดนะครบ ผมไมไดคดเรองนน! ผมแคชอบ

อานหนงสอเทานน ผมไมไดคดวาเมองนควรเปนของใครนอกจาก

พอ!” เบธราฟาสารภาพสงทอยในใจของตวเองออกไปจนหมด เขา

พยายามคดถอยคำทจะเอยกบพออก แตกหาถอยคำเหลานนไมพบ

ในทสดกไดแตกมหนาลงอยางรสกผด นำตาทอยในตาไหลลงมา

ทแกมและหยดลงบนตก เขารวาเขากำลงทำใหพอปวดราว และพอ

คงไมมวนเชอสงทเขาพด แมมนจะเปนความจรงกตาม เขาแคชอบ

อานหนงสอ ไมไดคดการใหญอะไรเลย

มอเดรดถอหนงสอไวดวยมอขวา เขามองดมน ในหวคด

ไมออกวาจะพดอะไรด อะไรถงจะทำใหลกเขาใจในตวเขา เขาใจวา

เขาไมไดโกรธเคองอะไรเลย ตอใหลกชายจะกำลงวางแผนบนคอ

เขากตาม

เจาเมองทตดสนใจผดพลาดจนทกอยางกลายเปนแบบน

สมควรตายแลว มอเดรดคดในใจ หากลกชายฉลาดพอจะคด

เรองนนออกกนบวานายนดดวยซำ

เขากมลงกอดลกชายดวยแขนซาย สงทอยในหวพรงพร

ออกมาโดยปราศจากการกลนกรอง

“ถาลกอานหนงสอแลวเปนความผด คนทเคยอานหนงสอ

ทกเลมในหองสมดแหงนนอยางพอ ตายพนหนกคงไมพอชำระบาป”

มอเดรดถอยออกมาจบไหลเบธราฟาไว จองตาลกชาย

“ถาจะอานกอานเถอะ พอดใจทลกอาน”

เขาพดตอไป

“และถาจะฆาพอ กฆาเถอะ แลวทำใหเรองทงหมดจบลงใน

นามของพอ ทำใหเรองทงหมดจบลงเสยท”

“ฆาพอแลวเชอดเนอพอไปกน เหมอนทพอเคยทำกบลก”

มอเดรดจบตรงสะโพกของลก ตรงทเขารดวาเขาไดประทบรอย

แผลเปนไว ตาทแหงผากของเขาจองลกลงไปในดวงตาทเตมไปดวย

นำตาของเบธราฟา

“ถามนจะทำใหทกคนในเมองมความสขได กใหพอตายไปใน

ฐานะคนชวชา ทำใหทกอยางจบลงเสยท พอทนมานานเกนพอแลว”

สงโตนอกคอก36 37จดานนท เหลองเพยรสมท

“ทำไม” เบธราฟาถาม นำตาอาบหนา แตมอเดรดไมได

รองไหเลย แววตาของเขาวางเปลาไปเสยแลว “ทำไมพอตองเปนคน

รบผดทกเรองอยเพยงผเดยว ทำไมตองเปนคนบาปอยคนเดยว

ทำไมไมโตเถยงอะไรเลย”

คำถามของลกชายทำใหมอเดรดขยบยม

“ทำไมพอถงปลอยใหทกคนทำกบพออยางน” เบธราฟาเขยา

ไหลมอเดรด ทนใดนนเสยงในหวของเขาพลนถาม ‘แลวพอควรทำ

ยงไงละ พอทำอยางอนไดดวยหรอไง’

เบธราฟาจองตามอเดรด วนาทนน เขาตองการคำตอบจากปาก

พอมากกวาสงใดในชวต

เพราะพอรกทกคนมากพอ เพราะนนคอการเปนเจาเมองทด

เพราะพอไมมทางเลอกอน เพราะพออยากชดใชบาปททำลงไป

เบธราฟารอใหพอพดอะไรสกอยางทำนองน เขาจกนวลงไปในเนอ

ของมอเดรด พลางภาวนา อะไรกได ขอรองละพอ ตอบเสยท

เขารดวาคำตอบทงหมดทเขาคดไมใชคำตอบของพอ เขารวา

เขาไมอาจคาดเดาจตใจของพอได เขาจองลกลงไปในดวงตาของพอ

นำตายงคงไหลไมหยด มอเดรดยม เขาชไปนอกหนาตาง ดานหลง

ของเบธราฟา

“คนผดในเรองน ถาไมใชนน กคงเปนตวพอเอง ถาจะใหพอ

โทษสงนนละก พอขอรบผดทงหมดไวเองดกวา”

วนาทแรก เบธราฟาคดวาพอกำลงพดถงผคนในเมองน แต

เมอเขาหนไปมองทหนาตาง เขากไดรวาพอหมายถงอะไร หมะแรก

ของปนไดปรายโปรยลงมาแลว มนชางสวยงาม เงยบงน และ

บรสทธราวกบเดกทารกนอย แตภาพของมนกลบเยอกขวหวใจ

ของเขา มนบอกเขาวา...ความลำบากยากเขญกำลงจะยอนคนมา

อกครง...เชนเดยวกบทกป

“ถงเธอจะโหดรายแคไหน แตลกจะกลาวโทษฤดหนาวท

บรสทธไรเดยงสาไดจรง ๆหรอ” มอเดรดยม มองหนาลกชายตวเอง

ขยบเสอคลมบนไหลของตน เขาหมนหนงสอของเบธราฟาไปมา

พลางพดวา “ไดเวลาตอสอกแลว เราคงไดแตภาวนาวาปนเธอ

จะเมตตาเรา และเราจะไมตองเผาหนงสอพวกนอกครง”

เบธราฟามองหนาพอ เขารแลววาคำตอบของพอคออะไร

ไมวาใครจะพดถงพอยงไงกตาม ขอแคพวกเราผานฤดหนาวไปได...

จะบาปหนกหนาแคไหน พอกจะรบเอาไวทงหมดเอง

พมพครงแรก: จะขอรบผดทงหมดแตเพยงผเดยว รวมเรองสนยอดเยยมรางวล

นายอนทรอะวอรด ประจำป ๒๕๕๘

39จดานนท เหลองเพยรสมท

ในโลกททกคนอยากเปนคนด

ชวตผมถกไพใบนนจบตามองอย บางทผมกรสกเหมอน

มดวงตาอยบนไพใบนน มนกำลงมองผมจากบนโตะ บนทว หรอ

ขาง ๆหมอน หลายตอหลายครงผมพยายามคลมมนดวยผา เอามน

ไปสอดไวในหนงสอ ทำหลายสงหลายอยางเพอจะไดไมตองเหนมน

และมนจะไดไมตองเหนผม แตผมรวามนกยงเหนผมอยด และ

แมผมจะซอนมนอยางลกลบสกแคไหนในยามกลางคน ทก ๆ เชา

ผมกตองไปคนมนออกมาดวยหวใจทสนกลว พลกมนดเพอจะ

ตรวจสอบวามนกลายเปนสดำหรอยง...

วนทมนกลายเปนสดำนนแหละ ทจะเปนวนตายของผม

มนษยทกคนบนโลกนเกดมาพรอมไพคนละหนงใบ ดานหลง

ไพจะเปนลายตารางสขาวสลบดำ ประทบตรารฐบาลโลก สวน

ดานหนาของไพนน...ในตอนแรกจะเปนสขาวหมดจดไรลวดลาย

ใด ๆ แตเมอใดกตามทคนคนนนทำสงทสงคมตดสนวาผด ไพ

จะกลายเปนสดำ และคนคนนนกจะกลายเปนคนเลวของสงคม

เมอนนบรรดาคนดของสงคมทครอบครองไพสขาวจะมสทธสงหาร

สงโตนอกคอก40 41จดานนท เหลองเพยรสมท

คนเลวไดโดยไมผดกฎหมาย

ไมมใครรวาไพรไดอยางไรวาเราทำไมดไปแลว แตมนจะเปลยน

สในเชาวนรงขนหลงบาปถกกระทำเสมอ บางคนไพเปลยนสเพราะ

ไดฆาคนตาย บางคนไพเปลยนสเพราะไดขโมยของ ไพรเสมอวา

เราทำอะไรลงไป มนจบตามองเราอย และมนไมเคยละเวน แมวา

บางครงเราจะขโมยของเพอความอยรอด หรอฆาคนเพอปองกนตว

ความดเลวของไพไมเคยมสเทา มเพยงสขาวกบดำกเทานน

คนหลายคนยนยนกอนถกรมสงหารวาเขาไมไดทำอะไรผดเลย

เพยงแตไพของพวกเขาเปลยนสไปเสยเฉย ๆ แตคนเลวอาจจะโกหก

อะไรกได พวกผมคนดยอมไมหลงเชอ ผมเคยมสวนในการรมซอม

ชายหญงจนตายไปถงหกคน เพยงเพราะพวกเขาหงายไพแลวมน

กลายเปนสดำ มนกเทานน

เรามสทธขอรองใหใคร ๆ แสดงหนาไพใหดไดตลอดเวลา

หากนกสนกกลองบอกพนกงานทขายตวรถไฟใตดนสวา “เปดไพ

ของคณใหผมดหนอยซ” หากมนเปนไพดำ คณจะรองเรยกคนด

รอบตวใหเขาไปฆาเขาหรอเดนจากไปเฉย ๆ กได แตพวกเราเหลา

คนดไมเคยปลอยใหคนชวลอยนวล เมอไพกลายเปนสดำ หลายคน

พยายามปฏเสธการแสดงไพ ซอนมนไวในบาน นำไปฝงดน หรอ

ทำอะไรเทอกนน แตนนจะทำใหคณถกตดสนทนทวาเปนคนเลว

ดงนนเราจงตองพกไพตดตวอยตลอดเวลา และรสกปลอดภย

นกหนาทมนยงเปนสขาว

ผมไมรหรอกนะวาคนอนเปนยงไง แตสำหรบผมแลว แมผม

จะเปนคนดทเคยฆาคนเลวมาแลวถงหกคน แตผมกกลวอยางทสด

วาไพของตวเองจะเปลยนเปนสดำ

ผมเรมมความรสกนตงแตวนทผมฆาหวหนางานของผม หวหนา

เปนคนดสตยซอถอคณธรรมมาตลอด วนทไพของเขาเปลยนเปน

สดำ หวหนายนยนหนกหนาวาเขาไมเคยทำอะไรผด อย ๆ ไพ

มนกกลายเปนสดำไปเอง เขายำเตอนพวกเราถงความดทเขาเคย

กระทำมา แตพวกเรากรมฆาเขาอยางไรปราน

เขารองขอชวตและยนยนวาไมไดทำผด ‘อยาทำฉน ฉน

ไมไดทำอะไรเลย พวกแกไมเคยสงสยกนบางหรอไงวาไพมนอาจจะ

ผดพลาดได’ เขาพยายามแกตวอยางนน ทวาคำแกตวของเขาไมได

ทำใหใครสะดด พวกเรายงคงกระทบเขาตอไป เขาคงโกหก กแหง

อยแลว คนเลวลวนแตทำอะไรกไดเพอใหรอดพนจากความตาย

ผมถบทองนอยของเขา หวหนากระอกไอออกมาถ ๆ แตผมไมสนใจ

ไมนกเลยแมแตนอยวานคอหวหนาผสอนงานและเลยงขาวเลยงนำ

ผมมานานป เขาเปนคนเลวแลวน เขาไมมคาอะไรใหตองสนใจ

อกแลว

กอนเขาตาย ผมจองเขาไปในแววตาของเขา ในพรบตานน

ไมรวาเพราะอะไร อย ๆ ผมกเชอวาเขาพดจรง ผมลาถอยออกมา

ปลอยใหคนอน ๆ รมสงหารเขาดวยมอและเทาอยางไมอาจปรปาก

หามอะไรได หลงจากนนผมกเรมสงสยวา เปนไปไดหรอเปลา

ทไพมนอาจเปลยนสโดยไมมสาเหตอะไรเลย

สงททำใหประเดนนยงนาสงสยกคอ หวหนางานของผมเปน

อภมหาคนดนะส

สงทไพตดสนวาผดนนมการจดทะเบยนไวและพมพเปนเลม

แจกจายโดยรฐบาล หวหนางานของผมเปนคนเครงครดทสด เขา

ทองกฎพวกนนไดทกขอ เปนแฟนคลบตวยงของรายการรฐบาลโลก

สงโตนอกคอก42 43จดานนท เหลองเพยรสมท

ทจะคอยบอกสงทผดขอใหม ๆ เขารดวาการกระทำไหนผดหรอ

ไมผด และไมมทางทจะทำผดอยางแนนอน ผมเชอวาเขาไมเคย

สำเรจความใครดวยตวเองเกนกวาจำนวนทรฐบาลกำหนดตอวน

ดวยซำ แมนนจะไมไดทำใหไพของเราเปลยนสกตาม (รฐบาลมกฎ

อกชดวาดวยศลธรรมและขอควรปฏบตทหากละเมดกไมรายแรง

ถงขนไพเปลยนส มนเปนกฎวาดวยมารยาทสงคมตาง ๆ จะวาไป

ผมไมไดถอกฎพวกนเครงครดนก แตลาสดเพงมออกประกาศมา

วาหากใครละเมดกฎชดรองนครบสหมนครงไพจะเปลยนส ผม

จงตองระวงตวมากขน)

ผมเชอวาหวหนางานของผมไมเคยละเมดแมแตกฎชดรอง

ไพของเขาตองเปลยนสเองโดยทเขาไมไดทำอะไรผดแน ๆ และ

พวกเรากฆาเขาตายไปแลว

ในกรณแบบนเขานาจะรองเรยน...ผมคด แตกระแสความคด

ของผมกสะดด ผมไมเคยไดยนมากอนวามการรองเรยนอะไร

ทำนองน อนทจรงคนทมไพดำจะไปรองเรยนกบใครได ผคน

ไมเชอในคำพดของพวกเขาหรอก คนเลวเหลานนลวนแตโกหก

ตลบตะแลงเพอหวงจะเอาชวตรอด อนทจรงผมเองกคงถกหาวา

แปลกทนกเชอคำพดของหวหนางาน แตแววตาคนใกลตายของเขา

บอกใหผมรวาเขาพดจรง...และอาจเปนเพราะจตใตสำนกของผม

ยงจดจำไดดวยวาเขาเปนคนดเพยงใด

ถาหากหวหนาตายอยางไมเปนธรรมละ ไพอาจจะทำงาน

ผดพลาด ผมจะทำอะไรไดบางเพอกศกดศรของเขาคนมา...แมวา

ผมจะเปนคนฆาเขากตาม

ผมลองถามเรองนกบเพอนรวมงานคนหนง เพอนคนนแหละ

ทเปนคนถามหวหนาวาไพของหวหนาเปนสอะไร เขาเปนผนำ

ในเหตการณฆาครงนน ในเวลานเขาไดเลอนเปนหวหนางานแลว

หวหนางานคนใหมเลกควมองผมอยางงนงง พลางตอบวา

“ถามอะไรพลก ๆ นา เขาผดแนนอนอยแลว ไพไมมทางผดพลาด”

คำตอบของเขาทำใหผมไมไดถามอะไรอก แตผมคดจรง ๆ

นะวาไพอาจจะทำงานผดพลาดได มนเปนแคเครองจกรอยางหนง

เทานนนนา แตในเมอผมเรยกรองอะไรใหหวหนาไมได ผมกเลย

ไดแตปลงไป ยงไงซะเขากตายไปแลว ปญหาทนาสนใจตอนนกคอ

ถาไพ ของผม ทำงานผดพลาดบางละ ถาวนหนงมนเกดเปลยนส

โดยทผมยงไมทำอะไรผดละ ถาเปนอยางนนแลวผมจะทำอยางไรได

ผมคดสะระตะไปมาแลวสรปไดวา ถาไพของผมมนรวนหรอ

เสยขนมาละก ผมคงทำอะไรไมไดแน ๆ คงไดแตตายไปแบบนน

ตอนนผมกเลยตองมานงใจหายอยทกวนวาไพของผมมนเปลยนส

หรอยง

แลวมคนอกเทาไหรทตายไปเพราะไพทำงานพลาด เราไมม

ทางรไดเลยวาพวกเขาผดจรงหรอเปลา ผมเรมฉกคดขนมา กอน

พวกเราจะฆาใครสกคน พวกเราไมเคยสอบสวนใหรความกอนเลย

มนษยนาจะตดสนใจไดดกวาเครองจกรอยางไพ แตทำไมเราจงเชอ

ไพเสมอ...

ผมเชอวาผมไมใชคนแรกหรอกท เคยสงสยเรองพวกน

วนอาทตยนนผมจงเดนทางไปยงหองสมดประชาชน และสอบถาม

บรรณารกษสวมแวนกรอบดำวาหนงสอเกยวกบไพหรอกฎของ

รฐบาลอยทชนไหน

บรรณารกษสาวถอนหายใจพลางทำสายตาเหยยดผม “คณ

สงโตนอกคอก44 45จดานนท เหลองเพยรสมท

ไมเคยมาหองสมดเลยใชไหม คนอยางคณเนยนะ ชางไมเหมาะสม

กบสงคมคนดเอาเสยเลย ขอฉนดไพของคณหนอยสคะ”

ผมชไพของผมใหเธอด โชคดทมนยงเปนสขาวอย ผม

นกสงสยขนมาชวแวบวา ถาผมมไพดำ เธอจะใชมอนอย ๆ นน

ฆาผมดวยวธไหนหรอ

บรรณารกษสาวมองไพของผมกอนจะบอกอยางเบอหนายวา

“หนงสอของทางรฐบาลถกจดแสดงอยในชนตรงกลางหองสมด

เลยคะ คณนาจะรนะ มนเปนหนงสอทสำคญทสด”

นนส ผมนาจะรนะ ผมพมพำคำขอโทษและขอบคณไป

พรอม ๆ กนกอนเดนจากมา ผมสอดไพกลบลงในกระเปาเงน เรา

ทกคนตองเรยนรทจะเกบไพใหด เพราะถาคณทำไพหาย อาจม

คนตความวาคณแกลงทำหายเพอซอนไพดำกได การสญเสย

กระดาษขนาดเลกกวาฝามอหนงใบอาจจะทำใหคณตายไมรตว

ผมเดนไปยงชนหนงสอทเธอบอก บรรณารกษหญงสงอาย

คนหนงกำลงปดฝนชนหนงสออย เมอเธอเหนผมหยบ ‘กฎระเบยบ

เพอความสงบเรยบรอยในสงคม จดพมพโดยรฐบาลโลก’ และ

‘ความรทวไปเกยวกบไพ’ ขนมาจากชน เธอกยมใหผมดวยความ

เอนด เธอคงเหนผมเปนพลเมองตวอยางทสนใจศกษาเรองสำคญ ๆ

ทรฐบาลบอกเรา

ผมยมตอบเธอไปจาง ๆ มองซองพลาสตกทเธอกลดไวบน

อกเสอ แทนทมนจะเปนบตรพนกงาน มนกลบเปนซองใสไพขาว

คงเปนมาตรการของหองสมดเพอจะแสดงวาพนกงานทนทกคน

เปนคนด และหากใครเปนคนไมดเมอไหรจะไดทราบโดยทนท

ผมคลบคลายคลบคลาวาเหนกระดาษสขาวแบบนบนหนาอก

พนกงานสาวคนเมอครเหมอนกน แตเมอกกลบไมไดเฉลยวใจ

วามนเปนไพ

ผมหอบหนงสอไปวางบนโตะและเรมตนอานไปเรอย ๆ จน

ในทสดกพบเหตผลทเราควรเชอไพมากกวาตวเราเอง ซงหนงสอ

อธบายวา

สาเหตทเราควรเชอถอการตดสนจากไพมากกวาเชอถอ

การสอบสวนโดยมนษย เพราะมนษยไมมความเทยงตรง

เสมอเหมอนกบไพ มนษยแตละคนอาจมเกณฑในการตดสน

เรองดชวผดถกแตกตางกน ในเหตการณหนง บคคลหนง

อาจตดสนวาถก ในขณะทอกบคคลหนงอาจตดสนวาผด

ดงนนหากเชอการตดสนโดยมนษย จะทำใหไมสามารถใช

มาตรฐานเดยวกนทวโลกได จงจำตองยอมรบการตดสน

จากไพซงเปนการตดสนตามกฎขอบงคบทรฐบาลตราขน

เพอใหเกดมาตรฐานเดยวกนทวโลก ประชาชนเองกควร

ศกษากฎทรฐบาลตราขน เพอจะไดเขาใจมาตรฐานทใชกน

โดยทวไป และละทงมาตรฐานเดมของตนเองไป เพราะ

มาตรฐานทแตกตางกนนนจะทำใหเกดความไมสงบเรยบรอย

ในสงคมได๑

ผมอานขอความนนแลวครนคดอยางหนก รสกคลายบางสง

บางอยางไมถกตอง แตกลบบอกไมไดวาอะไรกนแนทไมถกตอง

๑ คณะกรรมการไพแหงรฐบาลโลก, (๒๕๒๘), ไพมประสทธภาพมากกวามนษย

อยางไร, เรองควรรเกยวกบไพสำหรบประชาชน, (พมพครงท ๑๘๙), เมองหลวงโลก:

โรงพมพรฐบาล, ๑๘ - ๑๙.