การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ ของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ปรญญานพนธ ของ

กาญจนา ทรรพนนทน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2547

การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ ของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

บทคดยอ ของ

กาญจนา ทรรพนนทน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2547

กาญจนา ทรรพนนทน. (2547). การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจ ในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา.

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยกลมตวอยางเปนครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จานวน 280 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบตรวจสอบรายการและเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครทสเกล สถตทใช คอ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน และคาสมประสทธ การถดถอยของตวพยากรณ ผลการวจย 1. ระดบการเสรมสรางอานาจในงานและระดบความผกพนตอองคการของครใน โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร อยในระดบมากทกดาน และโดยรวม 2. ปจจยดานลกษณะบคคล ปจจยระดบชนเรยนมความสมพนธในเชงลบ กบความผกพนตอองคการ ดานความภกด ของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 3. ปจจยการเสรมสรางพลงอานาจในงานทกตวแปรมความสมพนธในเชงบวก กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 4. ปจจยทมผลตอการพยากรณความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มดงน 4.1 ความพงพอใจในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความเพยรในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม คดเปนรอยละ 44 และสงผลตอความผกพนตอองคการของครใน โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 4.2 ความเพยรในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความพงพอใจในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความศรทธา คดเปนรอยละ 34 ความเพยรในการทางาน ความมนาใจในการทางาน สงผลตอความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร

กลมศรนครนทร มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ความพงพอใจในการทางานสงผลตอ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 4.3 ความมนาใจในการทางาน และความพงพอใจในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความทมเท คดเปนรอยละ 34 และสงผลตอความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 4.4 ความพงพอใจในการทางาน ความเพยรในการทางาน และระดบชนเรยนสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความภกด คดเปนรอยละ 32 และสงผลตอความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

A STUDY THE RELATIONSHIP BETWEEN JOB EMPOWERMENT AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF BANGKOK METROPOLITAN ELEMENTARY

SCHOOL TEACHERS (SRINAKHARIN GROUP)

AN ABTRACT BY

KANJANA DARBANAND

Presented in partial fulfillment of the requirements for the Master of Education degree in Education Administration

at Srinakharinwirot University May 2004

Kanjana Darbanand. (2004). A Study the Relationship between Job Empowerment and Organizational Commitment of Bangkok metropolitan elementary school teachers (Srinakharin group). Master thesis, M.Ed. (Educational Administration). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee : Asst. Prof. Dr. Phairojana Klinkularb, Dr. Rachan Boontima.

The purpose of this study was to investigate the relationship between Job Empowerment and Organizational Commitment of Bangkok metropolitan elementary school teachers (Srinakharin group). The samples of the study was consisted of 280 teachers randomly selected from Bangkok metropolitan elementary school (Srinakharin group). The instrument used in this study was a 5 Likert-type scale questionnaire developed by the researcher. Statistical data analyses included percentage, mean, standard deviation, Pearson’s Multiple Correlation Coefficient and Stepwise Multiple Regression Analysis. The research findings were as follows : 1. The Job Empowerment and The Organizational Commitment of Bangkok metropolitan elementary school teachers (Srinakharin group) were at high level. 2. The Individual type factor, The Classroom’s level factor and Royalty the miner of organizational commitment was by significant at .05. 3. The Job Empowerment and The Organizational Commitment was by significant at .01. 4. The analysis factor of teacher for the Organizational Commitment as follow : 4.1 Satisfaction, Sympathy and Perseverance by elementary school teachers working motivation of teacher organizational commitment could predict with 44% level at the significant of .01. 4.2 Perseverance, Sympathy and Satisfaction by elementary school teachers working motivation could predict for teacher’s trust with 34% level, Perseverance and Sympathy at the significant of .01. and Satisfaction at the significant of .05. 4.3 Sympathy and Satisfaction by elementary school teachers working motivation could predict for teacher’s hard with 34% level at the significant of .01.

4.4 Sympathy, Perseverance and Classroom’s level by elementary school teachers working motivation could predict for teacher’s royalty with 32% level at the significant of .01.

การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ ของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ปรญญานพนธ ของ

กาญจนา ทรรพนนทน

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

พฤษภาคม 2547 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปรญญานพนธ

เรอง

การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอ องคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ของ

นางกาญจนา ทรรพนนทน

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…..……………………………………………….. คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.นภาภรณ หะวานนท) วนท………เดอน……………….. พ.ศ. 2547 คณะกรรมการสอบปรญญานพนธ …..……………………………………………….. ประธาน (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ) …..……………………………………………….. กรรมการ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา) …..……………………………………………….. กรรมการทแตงตงเพมเตม (ผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สภากจ) …..……………………………………………….. กรรมการทแตงตงเพมเตม (อาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย)

ประกาศคณปการ ความสาเรจของการทาปรญญานพนธฉบบน สาเรจสมบรณลงไดดวยการไดรบ ความกรณาเปนอยางดยงจากผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ ประธานควบคมปรญญานพนธ อาจารย ดร.ราชนย บญธมา กรรมการทปรกษาปรญญานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สภากจ และอาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย กรรมการเพมเตมในการสอบปากเปลา ทไดแนะนาชวยเหลอ ตรวจ แกไข ใหคาปรกษาเพอใหงานวจยน ไดดาเนนไปดวยความเรยบรอย ผวจยรสกซาบซงในความกรณาเปนอยางมาก จงขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สภากจ อาจารย ดร. มารศร สธานธ อาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย อาจารยสรช เภาเพม และอาจารยมาโนช ชนบตร ทกรณาเปนกรรมการผทรงคณวฒตรวจสอบความเทยงตรงของแบบสอบถาม และเสนอแนะ แกผวจยเปนอยางดยง ขอขอบคณผบรหารสถานศกษา และครผสอนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ทกรณาใหความชวยเหลอใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามและ เกบรวบรวมขอมลในการวจย และขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ โดยเฉพาะคณนภา พงศวรตน คณลลล ศรพร คณสมจตร อดม คณมาล เจงวฒนพงศ คณภคน ดอกไมงาม คณอารรตน ขวญทะเล คณประจกร แปะสกล และคณพนาร สายพฒนะ ทชวยเหลอในการพมพงาน จนกระทงสาเรจสมบรณ ผวจยขอขอบคณเปนอยางยง สาหรบบคคลทสาคญยง ซงคอยใหความชวยเหลอหวงใยและใหกาลงใจอยเสมอ คอ นางอบล จนทรเขยว มารดาของผวจย ตลอดจนนายพชย ทรรพนนทน นางสาวเพยงชม ทรรพนนทน พ.ท.ณรงค จนทรเขยว นางอมพร จนทรเขยว นางสาวสรย จนทรเขยว นางสาวอนงคนาฏ จนทรเขยว เดกหญงณฐสดา ศรโพธธา เดกหญงอษา ศรโพธธา และเดกชายปญจพล ศรโพธธา ทใหกาลงใจสงเสรมสนบสนนการทาวจยฉบบนเปนอยางดตลอดมา คณคาและประโยชนใด ๆ ทเกดจากปรญญานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปน เครองบชาแดคณะคร อาจารยทกทานทอบรมสงสอนผวจยมาแตเลก และบดามารดาผเปนครคนแรกของผวจย

กาญจนา ทรรพนนทน

สารบญ บทท หนา 1 บทนา ................................................................................................................. 1 ภมหลง ....................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย .......................................................................... 5 ความสาคญของการวจย .............................................................................. 5 ขอบเขตของการวจย ................................................................................... 5 ขอบเขตเนอหา.................................................................................... 5 ประชากรและกลมตวอยาง ................................................................... 6 ตวแปรทศกษา .................................................................................... 6 นยามศพทเฉพาะ ........................................................................................ 6 กรอบแนวคดในการวจย .............................................................................. 9 สมมตฐานการวจย....................................................................................... 10 2 เอกสาร และงานวจยทเกยวของ .......................................................................... 11 การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร ......................................................... 12 ความเปนมาของการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร........................ 12 นโยบายและภารกจ ............................................................................. 15 โครงสรางระบบการบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร ................... 17 สภาพการจดการศกษาของโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร (กลมศรนครนทร)......................................................................... 24 การเสรมสรางพลงอานาจในงาน .................................................................. 29 แนวความคด ทฤษฎ หลกการ เปาหมายและความหมาย ของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ............................................ 30 ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ...................................... 44 กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ............................................. 47

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ) พลงอานาจในงาน................................................................................ 53 คณภาพของผลงาน ..................................................................... 55 ความพงพอใจในงาน ................................................................... 55 ความเพยรในการทางาน .............................................................. 56 ความมนาใจในการศกษา ............................................................. 56 ความเชยวชาญในการทางาน ....................................................... 57 ความผกพนตอองคกร ................................................................................. 59 ความหมายของความผกพนตอองคการ................................................ 59 แนวคดทเกยวของกบความผกพนตอองคการ....................................... 64 ความศรทธา ................................................................................ 67 ความทมเท.................................................................................. 68 ความภกด ................................................................................... 69 ความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพน ตอองคกร .................................................................................... 74 งานวจยทเกยวของ.............................................................................. 75 3 วธดาเนนการศกษาคนควา.................................................................................. 92 ประชากรและกลมอยาง ............................................................................... 92 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ............................................................... 93 การสรางเครองมอทใชในการวจย ................................................................ 94 การเกบรวบรวมขอมล ................................................................................. 95 การจดกระทาและการวเคราะหขอมล ........................................................... 95 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ..................................................................... 97 4 ผลการวเคราะหขอมล ......................................................................................... 99 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ............................................................ 99 การวเคราะหขอมล ...................................................................................... 100 ผลการวเคราะหขอมล.................................................................................. 101

สารบญ (ตอ) บทท หนา 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ ........................................................................... 114 วธการศกษาคนควา .................................................................................... 115 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล......................................................... 115 การวเคราะหขอมล ...................................................................................... 116 สรปผลการศกษาคนควา ............................................................................. 116 อภปรายผล ................................................................................................. 117 ขอเสนอแนะ................................................................................................ 120 ขอเสนอแนะทวไป ............................................................................... 120 ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป .................................................. 121 บรรณานกรม ...........................................................................................................122 ภาคผนวก ............................................................................................................... 134 ภาคผนวก ก แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวาง การเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครใน โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ......................................... 135 ภาคผนวก ข ผลการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร .......................................................................................... 141 ภาคผนวก ค ....................................................................................................... 149 - รายชอผทรงคณวฒทตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย .............................. 150 - รายชอโรงเรยนทขอเกบขอมล กลมตวอยาง ............................................. 151 ประวตยอผวจย ....................................................................................................... 153

บญชตาราง ตาราง หนา 1 จานวนประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย จาแนกตามระดบชน ................. 91

2 คาสถตพนฐานของขอมลกลมตวอยางจาแนกตามปจจยดานลกษณะบคคล ประกอบดวย วฒการศกษา ระดบชนทสอน และประสบการณในการสอน.......... 101 3 คาเฉลย (Χ ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบการเสรมสราง พลงอานาจในงานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกโดยรวมและรายดาน................................................................................ 102 4 แสดง (Χ ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

จาแนกตามรายขอ............................................................................................. 103 5 คาเฉลย (Χ ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบของความ

ผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกโดยรวมและรายดาน................................................................................ 105

6 แสดง (Χ ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความผกพนตอองคการของครใน โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกตามรายขอ.................. 106 7 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรทศกษากบความผกพนตอองคการของคร

ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร............................................. 108 8 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถ

ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม................................................................................... 110

9 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถ ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความศรทธา................................................................... 111

10 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถ ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความทมเท.................................................................. 112

11 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถ ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความภกด................................................................. 113

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา

1 แผนภมแสดงกรอบแนวความคดในการวจย ......................................................... 10 2 ความเปนมาของการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร ....................................... 14 3 การบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร........................................................... 17 4 โครงสรางกลมสานกงานเขต................................................................................ 18 5 สวนราชการของสานกงานเขต............................................................................. 19

บทท 1

บทนา

ภมหลง ปจจบนประเทศไทยกาลงเผชญกบการเปลยนแปลงของสงคมทเปนไปอยางรวดเรว ทงดานภาวะวกฤตเศรษฐกจ ความผนผวนทางการเมอง ความเสอมถอยทางวฒนธรรม อนเนองมาจากความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย สงผลกระทบโดยตรงตอวถการดารงชวต ของคนทวไป การแขงขนเพอความอยรอดของประเทศตาง ๆ มอตราสงขนทกระดบ ความสาคญของการพฒนาประเทศขนอยกบศกยภาพ และคณภาพของคนเปนสาคญ (วเศษ ชณวงศ. 2544 : 32) การพฒนาคนใหมคณภาพจงเปนเรองทมความจาเปนอยางยง โดยม การศกษาเปนกลไกทสาคญในการพฒนาคณภาพของคนใหมความสามารถพฒนาศกยภาพทมอยในตวคนไดอยางเตมท ทาใหเปนคนรจกคดวเคราะห รจกแกปญหา รจกเรยนรดวยตนเอง สามารถปรบตวใหทนการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว สามารถดารงชวตอยในสงคมได อยางเปนสข ครเปนผซงสงคมคาดหวงใหเปนแมแบบในการหลอหลอมคน ดงนน นอกจากคร จะตองเปนผทมความรอบรในเนอหาทสอน มนสยใฝรอยางสมาเสมอแลว ครยงตองมงปรบ บทบาทของตนเองใหเปนแบบอยางทดแกเดก เพราะครเปนผทมเวลาใกลชดกบเดกมาก ครจงถกสงคมคาดหวงใหเปนผทมคณธรรม จรยธรรม มวนยและจรรยาบรรณสงกวาบคคลใน อาชพอน และยงไปกวานนในยคปฏรปการศกษา ผทมบทบาทสาคญเพอนาไปสวตถประสงค หลกของการปฏรปการศกษากคอ คร “คร” คอ ปจจยชวดพฒนาการทางการศกษาในยคสมยแหงการแสวงหาวสยทศนและโลกทศนประชาคมไทย (ทรงวฒ มลวลย และคณะ. 2545 : 11) การปฏรปการศกษาทแทจรง คอ การปฏรปการจดกระบวนการเรยนร ซงการจดกระบวน การเรยนรเปนบทบาทสาคญของคร รวมทงผบรหารสถานศกษา (จกรพรรด วะทา. 2544 : 7) ในการปฏบตงานของคร จะมประสทธภาพไดหรอไม กขนอยกบปจจยหลายประการ โดยเฉพาะในเรองของการบรหารโรงเรยน ซงประกอบไปดวยบคลากรทตองทางานรวมกน ยงโรงเรยนทมขนาดใหญมบคลากรจานวนมาก คนในโรงเรยนนนยอมมพฤตกรรมท แตกตางกน มการปฏสมพนธกนทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ ซงคณภาพของ เดกนกเรยนสวนหนงเกดจากความรวมมอระหวางครกบคร หรอครกบผบรหารโรงเรยน ตองมหลกและ เปาหมายเดยวกน คอ พฒนาคณภาพของเดกนกเรยน การทางานของคร ตองอาศย กระบวนการ เทคนค และปจจยหลายประการ เพอชวยใหงานการสอนดาเนนไปโดย สะดวกและประสบผลสาเรจอยางมประสทธภาพ

2

ในการปฏรปคร หรอพฒนาครเปนแนวทางหนงทไดรบความเอาใจใส เนองจาก ครเปนทรพยากรทสาคญทสดในกระบวนการจดการศกษา ทงนเพราะครมสวนเกยวของ ทกขนตอนของการปฏบตงาน ไมวาจะเปนการใชงบประมาณ วสดอปกรณ และการจดการ และทสาคญทสด คอ ครเปนผมบทบาทโดยตรงตอการจดการศกษา เพอพฒนาใหผเรยน มลกษณะทพงประสงค (ศกรนทร สวรรณโรจน. 2542 : 18) ในการทางานของครจะม ประสทธภาพเพยงใดนน ผบรหารสถานศกษาตองเขาใจความตองการของครและสามารถ ผสมผสานความตองการทงของครและองคการเขาดวยกน รวมทงมความสามารถในการจดหา สงทจะสนองความตองการของครใหเกดมความพงพอใจในการทางาน (บญเจอ จฬาพรรณาชาต. 2544 : 1 ; อางองจาก วชย โถสวรรณจนดา. 2535 : 111) หากครมความพงพอใจในการ ทางานแลว มกจะทาใหคนเหลานนมความยดมน ผกพนตอองคการ พรอมทจะใชความ พยายามในการแสวงหาแนวทางมาปรบปรงงานใหดขน (กรองแกว อยสข. 2537 : 2 – 3) ซงความผกพนตอองคการนมความสาคญตอพฤตกรรมการทางานของคร และตอประสทธภาพ และประสทธผลขององคการ (บญชา นมประเสรฐ. 2542 : 2) ดงนนผบรหารและผทเกยวของจาตองหาวธการหรอแนวทางทจะทาใหบคลากรใน หนวยงาน เกดความรสกผกพนตอองคการมากทสด กควรทจะตองเสรมสรางพลงอานาจในงานใหกบองคกร เปาหมายสาคญกคอการเสรมสรางพลงอานาจในงานใหแกบคลากรในองคกร ดงนน เมอพจารณาถงองคกรทเปนโรงเรยน เปาหมายทจะตองเสรมสรางพลงอานาจในงาน กคอ คร ผบรหาร และนกเรยน และครคอกญแจสาคญทจะตองไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน เพราะครคอผทเขาถงนโยบาย ความตองการของโรงเรยน และเปน ผนานโยบายไปสการปฏบตอยางถกตอง เหมาะสม ซงตองมความเชอมโยงความคดรวบยอดตาง ๆ จาก หลกสตร เพอถายทอดในการจดการเรยนการสอน รวมถงรบผดชอบโดยตรงตอการพฒนา นกเรยน และทสาคญทสดครทกคนจาเปนตองไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน เพอใหครมโอกาสทจะไดพฒนาตนเองไปสความเปน “ครมออาชพ” ทงในและนอกโรงเรยน การเสรมสรางพลงอานาจในงานใหกบคร ครจะตองใหความรวมมอในการดาเนนงาน ตดสนใจ ซงจากการศกษาวจยพบวา ความพงพอใจของครมความสมพนธกบระดบการตดสนใจ และรสกถงความเสมอภาค รวมทงการมสวนรวมในทกกระบวนการ การเสรมสรางพลงอานาจในงาน ใหกบคร จะกอใหเกดความรสกยดมน ผกพนและเปนสวนหนงของโรงเรยน (ศรรตน จลษร. 2544 : 7) มความพงพอใจในงาน ทาใหเกดขวญและกาลงใจในการทางาน อนจะสงผลตอ คณภาพการจดการเรยนการสอนและการพฒนาเดกนกเรยน การทครจะมลกษณะเชนนได ผบรหารตองใชกลยทธในการใหแรงจงใจตอไป คอ ใหครมสวนรวมในการตดสนใจ ใหอสระ ในการทางาน ใหการสนบสนนรเรมสรางสรรค ใหขวญและกาลงใจ ใหการยกยองยอมรบ ใหโอกาสในการพฒนาตนเอง ใหการตดตอสอสารขอมลยอนกลบ มการใชเทคโนโลยและ

3

นวตกรรมใหม ๆ ในการทางาน รวมทงการสงเสรมการทางานเปนทม ซงลกษณะดงกลาว ทาใหครรสกวาตนเองมคณคา และมพลงอานาจในการทางาน ผบรหารเปนผทสาคญในการเสรมสรางพลงอานาจในงานใหกบคร ผลของการเสรมสรางพลงอานาจในงานนน ทาใหเกดความรสกผกพนตอองคกร (Organization Commitment) และมความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคกร มความพงพอใจในงาน และภาคภมใจในงาน ทาใหเกดขวญและกาลงใจในการทางาน อนสงผลตอ คณภาพในการปฏบตงาน ทาใหหนวยงานประสบความสาเรจ เมอบคคลไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงานแลวจงกอใหเกดพฤตกรรมทนาไปสความคดรเรมสรางสรรค ความกระตอรอรนในการปฏบตกจกรรมขององคการ จะแสดงถงการมขวญและกาลงใจสงขน และการเสรมสรางพลงอานาจในงานยงทาใหเกดความรวมมอ ความเสยสละ ความผกพนตอองคการ ซงความผกพนตอองคการนเปนลกษณะของการมความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคณคาขององคการ การมความเตมใจทจะใชความเพยรพยายามอยางสงเพอทาประโยชนใหกบองคการ และมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะดารง รกษาการเปนสมาชกภาพขององคการ (สพศ กตตรชดา. 2538 : 3 ; อางองจาก Steers. 1977 : 6) หากหนวยงานใดมบคลากรทมลกษณะน ยอมเตมใจทจะปฏบตงานอยางเตมศกยภาพ ซงสงผลทาใหหนวยงานมคณภาพไปดวย ความผกพนตอองคการทมตอ การเสรมสรางพลงอานาจ สงผลกระทบตอการปฏบตงาน ความตงใจทจะลาออกจากงาน การเปลยนงาน และความเฉอยชาในการปฏบตงานของบคลากรลดลง (มณฑา มานะประสพสข. 2546 : 2) ความผกพนตอองคการสงผลทางบวกตอความปรารถนาทจะคงอยเปนสมาชกขององคการและความตงใจของบคลากรทจะทมเทกบการทางานเพอองคการ ลดการขาดงาน มการเปลยนงานนอย และมความพยายามในการปฏบตงาน (Steers. 1977 : 465 – 466) โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มโรงเรยนประถมศกษาในความ รบผดชอบ 118 โรงเรยน ใน 8 เขตการศกษา มนกเรยนจานวน 72,060 คน มครจานวน 2,818 คน รบผดชอบจดการศกษา 3 ระดบ คอ จดการศกษาระดบกอนประถมศกษาสาหรบ เดกทมอายกอนเกณฑการศกษาภาคบงคบ จดการศกษาระดบประถมศกษาใหแกเดกทมอาย อยในเกณฑการศกษาภาคบงคบตามพระราชบญญตประถมศกษา และจดการศกษาในระดบ มธยมศกษา ตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษาตามนโยบายของรฐ โรงเรยนในกลมศรนครนทร อยใกลในเขตเมองอตสาหกรรม ไดมประชาชนเพมขน จานวนมาก ทกปมประชากรทวทกภาคของประเทศ อพยพครอบครวเขามาอาศยตงถนฐาน และประกอบอาชพในโรงงานอตสาหกรรม สาเหตดงกลาวทาใหมเดกอายอยในวยเรยนเพม มากขน โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จงมการขยายตวอยางรวดเรว โดยเฉพาะในเขตโรงงานอตสาหกรรม แตจานวนครในสงกดกลบลดลงเรอย ๆ ดวยปจจย 2 ประการ คอ ประการแรก คณะรฐมนตรไดประชมลงมตเหนชอบมตคณะกรรมการปฏรป

4

ระบบราชการ (ปรร.) เรองมาตรการปรบขนาดกาลงคนภาครฐ โดยไมเพมอตราใหม และใหสวนราชการยบเลกตาแหนงทวางลงจากการเกษยณ และไดสอดคลองกบแผนปฏบตการฟนฟเศรษฐกจตามเงอนไขของกองทนการเงนระหวางประเทศ สวนประการทสองคอ คณะรฐมนตร มมตเหนชอบโครงการ “เปลยนเสนทางชวต : เกษยณกอนกาหนด” ตามขอเสนอของสานกงาน ก.พ. ปรากฏวามขาราชการคร และผบรหารเขารวมโครงการนจานวนมาก จนเปนทนาตกใจ จากการสมภาษณผบรหารโรงเรยน และขาราชการคร พบวา ขาราชการครท เขารวมโครงการ “เปลยนเสนทางชวต : เกษยณกอนกาหนด” สวนใหญเปนผทมความ ขยนขนแขง มความรบผดชอบตอหนาท ทงน ไดวเคราะหรวมกนวาสาเหตทขาราชการครทม ความรบผดชอบเขารวมโครงการดงกลาวจานวนมาก เนองจากทางานหนกมาก ประกอบกบ มลกษณะนสยเปนคนททางานจรงจงและเครงเครยด เมอรสกเหนดเหนอยมากจงเกดการทอแท ประกอบกบการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เปน การเปลยนแปลงในดานการศกษาครงสาคญ ทาใหครมความกงวลใจในเรองการจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบนโยบาย ซงครจะตองมการตนตวและปรบตวเอง อกทงยงมขอกาหนดในเรองเกยวกบการประเมนศกยภาพของขาราชการครในเรองการเรยนการสอน และครยงไมม ความชดเจนในเรองตาง ๆ เกยวกบการปฏรปการศกษา จงเปนสาเหตหนงททาใหขาราชการ ครเกดความทอแท หมดกาลงใจ (ประมวลพร อาพจตร. 2545 : 23) ทงนจากการทผวจยได สมภาษณ ชจตต วฒนารมย หวหนาฝายจดการศกษาทสานกงานการศกษา (สมภาษณ วนท 8 ธนวาคม 2546) ไดใหแนวคดวา ปญหาเกดจากอตรากาลงขาราชการลดลง ปรมาณงานเพมขน มงานรบผดชอบเพมขน ขาดความรวมมอในการทางาน ขาดทกษะ ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน อปกรณการเรยนการสอนบางแหงไมเพยงพอ ครขาดความรความเขาใจการปฏบตงาน และพฤตกรรมการทางานของคร ปญหาเหลาน แสดงใหเหนถงความผกพนตอองคการของครผสอนนอยลง ดงท นวสตรอมและเดวส (บญเจอ จฬาพรรณาชาต. 2544 : 3 ; อางองจาก Newstrom & Davis. 1989 : 98) ไดยนยนวา หากบคลากรขาดความผกพนตอองคการ จะมการขาดงานเพมขน อตราการลาออกสงขน ไมจงรกภกดตอหนวยงาน มพฤตกรรมตอตาน ขาดการยดหยน ขาดความคดสรางสรรค หงดหงดกบเพอนรวมงาน จะทาผดกฎและระเบยบขององคการ ประสทธผลขององคการ จะตา จากการศกษาพบวา การเสรมสรางพลงอานาจในงานชวยใหครมขวญกาลงใจในการปฏบตงาน ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาถงการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความยดมนผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ซงผลของ การวจยจะเปนประโยชนแกผบรหารโรงเรยนในการทจะสามารถนาไปเปนขอมลพนฐาน เพอการพฒนาการปฏบตงานใหมประสทธภาพและบรรลตามวตถประสงคขององคกรตอไป

5

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในการทางานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. เพอศกษาระดบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสราง พลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 4. เพอศกษาปจจยดานลกษณะของบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน ทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ความสาคญของการวจย ผลทไดจากการวจยครงน ทาใหทราบถงระดบและความสมพนธระหวางปจจย ดานลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน กบความผกพนตอองคการของ ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ซงเปนขอมลใหสานกการศกษา กรงเทพมหานคร และโรงเรยนกลมศรนครนทร ไดนาไปใชประกอบการวางแผนพฒนาบคลากร ในดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและกาหนดแนวทางการสรางความผกพนตอ องคการของคร

ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตเนอหา การวจยครงน ผวจยไดกาหนดขอบเขตของการวจย โดยจะศกษาความสมพนธ ระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในการทางานกบความผกพนตอองคการของคร โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยศกษาปจจยดานลกษณะบคคล ไดแก ระดบการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน สวนการเสรมสรางพลงอานาจ ในการทางาน ไดแก คณภาพของงาน ความเพยรในการทางาน ความพงพอใจในงาน ความมนาใจในการทางาน ความเชยวชาญในการทางาน และความผกพนตอองคการ ศกษาจาก 3 ลกษณะดงน คอ ความศรทธา ความทมเท และความภกด

6

2. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 2.1 ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จานวน 118 โรงเรยน ปการศกษา 2546 จานวน 2,818 คน 2.2 กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ประจาปการศกษา 2546 จานวน 280 คน 3. ตวแปรทศกษา 3.1 ตวแปรอสระ ประกอบดวยปจจยลกษณะบคคล และการเสรมสราง พลงอานาจในงาน ดงน 3.1.1 ปจจยลกษณะบคคล ไดแก 3.1.1.1 วฒการศกษา 3.1.1.2 ประสบการณในการสอน 3.1.1.3 ระดบชนเรยน 3.1.2 การเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไดแก 3.1.2.1 คณภาพของผลงาน 3.1.2.2 ความเพยรในการทางาน 3.1.2.3 ความพงพอใจในการทางาน 3.1.2.4 ความมนาใจในการทางาน 3.1.2.5 ความเชยวชาญในการทางาน 3.2 ตวแปรตาม ความผกพนตอองคการของคร โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ม 3 ลกษณะ ประกอบดวย ความศรทธา ความทมเท ความภกด

นยามศพทเฉพาะ 1. ลกษณะบคคล หมายถง คณสมบตอนเปนลกษณะเฉพาะของคร โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ไดแก วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน 1.1 วฒการศกษา หมายถง ระดบการศกษาสงสดของครผสอน แบงออกเปน ปรญญาตรและตากวา และสงกวาปรญญาตร 1.2 ประสบการณในการสอน หมายถง จานวนปทครผสอนทาการสอน

7

โรงเรยนประถมศกษา สงกดกรงเทพมหานคร 1.3 ระดบชนเรยน หมายถง การปฏบตงานของครในโรงเรยนประถมศกษา สงกดกรงเทพมหานคร จาแนกเปนระดบตาง ๆ ดงน 1.3.1 ระดบกอนประถมศกษา ไดแก ครทสอนนกเรยนระดบชน อนบาลศกษา เพอเปนการเตรยมพรอมใหแกเดกกอนเขาเรยนชนประถมศกษา 1.3.2 ระดบประถมศกษา ไดแก ครทสอนนกเรยนในระดบชนประถมศกษา ปท 1 - 6 เปนการจดการศกษา อนเปนภารกจหลก 2. การเสรมสรางพลงอานาจในงาน หมายถง ลกษณะและความสามารถ ทางการทางานของครทแสดงใหปรากฏ เปนคณภาพของผลงาน ความเพยรในการทางาน ความพงพอใจในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความเชยวชาญในการทางาน 2.1 คณภาพของผลงาน หมายถง ครปฏบตหนาทหรอทางานทไดรบ มอบหมายบรรลผลสาเรจ ไดมาตรฐานตามเกณฑทกาหนดเปนทยอมรบ มคณประโยชน กบทกฝายทเกยวของ ทาใหผเรยนมคณธรรม ความประพฤตด มผลการเรยนผานเกณฑ การประเมนผล และครมความสมพนธทดกบผปกครองและชมชน 2.2 ความเพยรในการทางาน หมายถง ครอดทน มงมน มกาลงใจ ไมทอถอยในการทางาน พยายามพฒนาคณภาพและมาตรฐานการทางานของตนและสถานศกษา 2.3 ความพงพอใจในการทางาน หมายถง ครมความพอใจในผลงานของตน มความสขสนกกบการทางาน รกการทางานทไดรบผดชอบ 2.4 ความมนาใจในการทางาน หมายถง ครมความหวงใย รจกใหอภย ใหความชวยเหลอและชนชมยนดในความสาเรจของผเรยนและเพอนรวมงาน 2.5 ความเชยวชาญในการทางาน หมายถง ครสามารถคนควาวจย สรางนวตกรรม สรางผลงานทเปนแบบอยางการทางาน สามารถถายทอดความร และกระตน ผเรยน ผรวมงานใหรกการเรยนและพฒนาตนเอง และสามารถดารงตนเปนแบบอยางทดในการทางาน 3. ความผกพนตอองคการของคร หมายถง การแสดงความคดเหน หรอความรสก ทเกยวกบการแสดงพฤตกรรมตอโรงเรยนวา มความเตมใจทจะปฏบตงานใหกบโรงเรยนอยาง ทมเทเตมกาลงความสามารถ โดยมความเชอมนและยอมรบจดมงหมายขององคการ โดยการ เตมใจทจะทางานเพอความกาวหนาขององคการ และปรารถนาทจะเปนสมาชกขององคการ ตอไป โดยวดไดจากพฤตกรรมหรอความรสกทแสดงออกถงความผกพนตอองคการ 3 ลกษณะ ดงน ความศรทธา ความทมเท และความภกด ซงวดไดโดยการใชแบบสอบถามความคดเหน หรอความรสกของกลมตวอยางทมตอความผกพนตอองคการ การแปลผลคะแนนทได ผทได คะแนนมากกวาจะเปนผทมความผกพนตอองคการมากกวาผทไดคะแนนนอยกวา

8

3.1 ความศรทธา หมายถง ความคดเหนหรอความรสกของครทเปน การแสดงออกในการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ มความมนใจในเปาหมายและ คานยมนโยบาย คาขวญและแผนปฏบตงานของโรงเรยนวา จะสามารถบรหารจดการศกษาให กบนกเรยนไดอยางดทสด และมความภาคภมใจทไดทางานในองคการ 3.2 ความทมเท หมายถง พฤตกรรมของครทแสดงออกถงความพรอมทจะใช ความพยายามทมอยเพอองคการ มความตงใจใชความรความสามารถทมอยในการปฏบตงานใหกบโรงเรยน โดยมความตรงตอเวลา มความพยายามในการทางาน มความเสยสละทจะ ทางานเตมท โดยคานงถงคณภาพของงานเปนสาคญ รวมทงการปฏบตงานโดยคานงถง ชอเสยงของโรงเรยน ความเจรญกาวหนาและความสาเรจของโรงเรยน 3.3 ความจงรกภกด หมายถง ความคดเหนหรอความรสกของครทเปนการ แสดงออกถงความตงใจอยางแรงกลาทจะอยเปนสมาชกขององคการ โดยมความรสกจงรกภกด ตอโรงเรยนไมคดจะยายหรอลาออกไปทางานทอน 4. โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร หมายถง โรงเรยนประถมศกษา และโรงเรยนขยายโอกาสในการกากบดแลของสานกการศกษา กรงเทพมหานคร ใน 50 สานกงานเขต จานวน 431 โรงเรยน 5. โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร หมายถง หนวยงานท ดาเนนการจดการศกษาขนพนฐานของกรงเทพมหานคร ในกลมศรนครนทร จานวน 118 โรงเรยน 6. ผบรหาร หมายถง ผดารงตาแหนงผอานวยการ อาจารยใหญ และครใหญในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 7. คร หมายถง ผทปฏบตหนาททาการสอนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 8. กลมเขต (โซน) หมายถง การรวมเขตทอยใกลเคยงจดเปนกลมเขต ม 6 กลม ไดแก รตนโกสนทร บรพา ศรนครนทร เจาพระยา กรงธนเหนอ กรงธนใต

9

กรอบแนวคดในการวจย การศกษาคนควาในครงน ผวจยไดศกษาในเรองการศกษาความสมพนธ ระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยน สงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยผวจยไดประสานแนวคด ทฤษฎ และงานวจย ของนกวชาการหลายทาน โดยศกษาการเสรมสรางพลงอานาจในงานตามแนวคดของ สมชาย บญศรเภสช (2545 : 16) ทไดกลาวถงผลการศกษาของบคคลตาง ๆ ทแสดงวาครทมการ เสรมสรางพลงอานาจในงาน 1) ทาใหเกดคณภาพของผลงาน (Fisher. 1993 : 1) ทาใหผเรยนมคณธรรม ความประพฤตด มผลการเรยนผานเกณฑประเมน งานททาไดมาตรฐาน บรรลผลความสาเรจตามความมงหมาย และองคการเปนทยอมรบทางวชาการ ทางการศกษา สามารถสรางความสมพนธทดกบชมชน (Clutterbuck & Kemaghan. 1994 : 23) 2) มความเพยร ในการทางาน โดยแสดงออกถงความมงมนในการทางาน ความอดทน ไมทอถอยในการทางาน (Luthans. 1998 : 40) ในการแกปญหา และพฒนาคณภาพมาตรฐานการทางานของตนและสถานศกษาใหสอดคลองรบกบมาตรฐานวชาชพ 3) มความพงพอใจในการทางาน (Fisher. 1993 : 1) และมจตสานกทดในการทางาน เหนคณคาของงาน มความสขกบการทางานและ รกการทางาน (Haksever et al. 2000 : 226) 4) ความมนาใจในการทางาน ยอมรบและชนชมในความสาเรจของผอน คานงถงประโยชนสวนรวม ใหความรวมมอในการทางานรวมกน (Clutterbuck & Kemaghan. 1994 : 206) 5) ความเชยวชาญในการทางาน (Blasé & Blasé. 1994 : 7) มความสามารถคนควา สรางนวตกรรมและผลงานทเปนแบบอยาง ใหกบศษยและเพอนรวมงานในการทางาน (Short & Greer. 1997 : 143) และศกษาความผกพนตอองคการของครผสอนตามแนวคดของพอรทเตอรและคนอน ๆ (ภคน ดอกไมงาม. 2546 : 53 ; อางองจาก Porter and others. 1974 : 604 – 609) ซงกลาวถงลกษณะความผกพนของบคคลทมตอองคการใน 3 ลกษณะ คอ 1) ความศรทธา เปนการยอมรบในเปาหมายและคานยมขององคการ 2) ความทมเท เปนความเตมใจทจะใชความพยายามอยางเตมทเพอองคการ 3) ความภกด เปนความปรารถนาอยางแรกกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการอยางภาคภมใจ และผวจยจงไดประสานแนวคดการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 5 ดาน และลกษณะ ความผกพนตอองคการ 3 ลกษณะ มาเปนกรอบแนวคดในการวจยครงน

10

ภาพประกอบ 1 แผนภมแสดงกรอบแนวความคดในการวจย

สมมตฐานการวจย 1. ปจจยดานลกษณะบคคล ในแตละตวแปรมความสมพนธเชงบวกกบความผกพน ตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. ปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานในแตละตวแปรมความสมพนธ เชงบวกกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 3. ปจจยดานลกษณะบคคล และปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน อยางนอยหนงปจจยสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกด กรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ตวแปรตาม

ปจจยดานลกษณะบคคล 1. วฒการศกษา

- ปรญญาตรและตากวา - สงกวาปรญญาตร

2. ประสบการณ 3. ระดบชนเรยน

- ระดบกอนประถมศกษา - ระดบประถมศกษา

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน - คณภาพของผลงาน - ความเพยรในการทางาน - ความพงพอใจในงาน - ความมนาใจในการทางาน - ความเชยวชาญในการทางาน

ความผกพนตอองคการ ของครผสอน

- ความศรทธา - ความทมเท - ความภกด

ตวแปรอสระ

บทท 2 เอกสาร และงานวจยทเกยวของ

การวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอ ตามลาดบหวขอดงตอไปน 1. การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร 1.1 ความเปนมาของการจดการศกษา 1.2 นโยบายและภารกจ 1.3 โครงสรางระบบการบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร 1.4 สภาพการจดการศกษาของโรงเรยน กลมศรนครนทร 2. การเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.1 แนวความคด ทฤษฎ หลกการ เปาหมายและความหมายของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.2 ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.3 กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.4 การเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.4.1 คณภาพของผลงาน 2.4.2 ความเพยรในการทางาน 2.4.3 ความพงพอใจในงาน 2.4.4 ความมนาใจในการทางาน 2.4.5 ความเชยวชาญในการทางาน 3. ความผกพนตอองคกร 3.1 ความหมายของความผกพนตอองคการ 3.2 แนวคดทเกยวของกบความผกพนตอองคการ 3.2.1 ความศรทธา 3.2.2 ความทมเท 3.2.3 ความภกด 4. ความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ 5. งานวจยทเกยวของ

12

1. การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร 1.1 ความเปนมาของการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครมอานาจหนาทในการจดการศกษาตงแตเรมสถาปนาในป พ.ศ. 2515 ตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 335 โดยรบโอนการจดการศกษาจาก 2 หนวยงาน คอ เทศบาลนครหลวง และองคการบรหารนครหลวงกรงเทพธนบร ซงหนวยงานทง 2 ได ถอกาเนดเมอ พ.ศ. 2514 จากประกาศคณะปฏวต ฉบบท 24 และ 25 โดยเทศบาลนครหลวงกรงเทพธนบร เปนการยบรวมกนและรบโอนการจดการศกษาจากเทศบาลนครกรงเทพและ เทศบาลนครธนบร ทงนโดยเทศบาลทง 2 รบโอนการจดการศกษามาจากกระทรวงศกษาธการ เมอป พ.ศ. 2481 และองคการบรหารนครหลวงกรงเทพธนบร เปนการยบรวมกนและรบโอนการจด การศกษาจากองคการบรหารสวนจงหวดพระนครและองคการบรหารสวนจงหวดธนบร โดยองคการทงสองโอนการจดการศกษามาจากกระทรวงศกษาธการ เมอป พ.ศ. 2509 การจดการศกษาในพนทของกรงเทพมหานคร นบตงแตจดตงโรงเรยน ทวยราษฎรขนครงแรกเมอป พ.ศ. 2427 ทวดมหรรณพาราม และขยายออกไปโดยจดตงองคกรรบผดชอบเปนกรมศกษาธการเมอป พ.ศ. 2430 และเปนกระทรวงธรรมการเมอป พ.ศ. 2435 นน ตอมาในป พ.ศ. 2441 ไดมโครงการศกษาเกดขน โดยแบงความรบผดชอบให กรมศกษาธการของกระทรวงศกษาธการจดการศกษาในกรงเทพมหานคร และใหกระทรวงมหาดไทยจดการศกษาในหวเมองรวมกบพระสงฆ ภายหลงไดมการขยายการศกษาภาคบงคบออกไปถงระดบตาบล ระหวางป พ.ศ. 2454 ถง พ.ศ. 2474 มหนวยงานทรบผดชอบการ ประถมศกษา 3 กระทรวง คอ 1. กระทรวงนครบาล รบหนาทจดการศกษาระดบประถมศกษาในสวนกลาง 2. กระทรวงมหาดไทย รบหนาทจดการศกษาระดบประถมศกษาในสวนภมภาค 3. กระทรวงธรรมการ ทาหนาทประสานงานใหการศกษาเปนไปตามนโยบาย ปจจบนนการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร เปนอานาจหนาทตามทกาหนดไวในมาตรา 89 (21) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 โดยมการจดการศกษาหลายระดบและหลายรปแบบ ซงมหนวยงานทรบผดชอบดงน 1. การจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา 1.1 จดอยในรปของอนบาลศกษา 1.2 จดอยในรปศนยเลยงดเดก หรอศนยพฒนาเดกเลก อยในความ รบผดชอบของสานกพฒนาชมชน ซงดาเนนงานในลกษณะของการใหความสนบสนนชมชน ทเปด ดาเนนการและสานกอนามยซงเปดสถานเลยงเดกกลางวน และใหการสนบสนน บานเลยงเดก

13

2. การศกษาระดบประถมศกษา อยในความรบผดชอบของสานกการศกษา และสานกงานเขต มโรงเรยนจานวน 431 โรงเรยน ซงตงอยกระจายทวพนท 50 สานกงานเขต 3. การจดการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย เปดสอนใน โรงเรยนประถมศกษาของกรงเทพมหานคร จานวน 60 โรงเรยน ตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษาซงอยในความรบผดชอบของสานกการศกษาและสานกงานเขต 4. การจดการศกษาระดบอดมศกษา ไดแก วทยาลยพยาบาลเกอการณย วทยาลยแพทยศาสตรกรงเทพมหานครและวชรพยาบาล อยในความรบผดชอบของสานก การแพทย 5. การจดการศกษานอกระบบโรงเรยน ไดแก การฝกอบรมอาชพระยะสนใน โรงเรยนฝกอาชพกรงเทพมหานคร รวมกบกรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการ ดาเนนการศกษานอกระบบโรงเรยนในโรงเรยนของกรงเทพมหานคร และการใหความรวมมอในการดาเนนงานในโรงเรยนผใหญ จดใหแกกลมสนใจตามความเหมาะสม ซงอยในความ รบผดชอบของสานกพฒนาชมชน ภารกจหลกในการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร คอ การจดการศกษาในระดบประถมศกษา สวนการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา อาศยแนวทางตามมต คณะรฐมนตร เมอวนท 10 พฤษภาคม 2531 ซงเหนชอบในหลกการเกยวกบนโยบายการจดการศกษาสาหรบเดกกอนประถมศกษาของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ในระดบมธยมศกษาตอนตนกรงเทพมหานครไดจดขนในโครงการขยายโอกาสทางการศกษา โดยคณะรฐมนตรมมตใหความเหนชอบดาเนนการได เมอวนท 3 มนาคม 2535 ซงกรงเทพมหานครจดเปนการเสรมจากทกระทรวงศกษาธการดาเนนการ เพอสนองนโยบาย รฐบาลในการขยายการศกษาขนพนฐานใหแกเดกและเยาวชนของไทย และเมอวนท 27 มกราคม 2541 คณะรฐมนตรไดลงมตอนมตเปดสอนระดบมธยมศกษาตอนปลายในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร

14

ภาพประกอบ 2 ความเปนมาของการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร ทมา : สานกการศกษา. กรงเทพมหานคร. (2545). การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร. : 20.

พ.ศ. 2528 ตราพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร ซงใชเปนหลกในการบรหารจดการศกษาในปจจบน

พ.ศ. 2515 จดตงกรงเทพมหานคร ตาม ปว.335 และยบรวมการจดการศกษาเปนหนวยเดยวกน

พ.ศ. 2514 จดตงองคการบรหารนครหลวง กรงเทพธนบรตาม ปว.24

และรบโอนการจดการศกษามาดาเนนการ

พ.ศ. 2514 จดตงเทศบาลนครหลวง ตาม ปว.25 และรบโอน

การจดการศกษามาดาเนนการ

พ.ศ. 2509 องคการบรหารสวนจงหวดพระนคร

รบโอน การจดการศกษา

พ.ศ. 2480 เทศบาลนครธนบร

รบโอน การจดการศกษา

พ.ศ. 2480 เทศบาล

นครกรงเทพ รบโอน

การจดการศกษา

พ.ศ. 2509 องคการบรหารสวน

จงหวดธนบร รบโอน

การจดการศกษา

กอน พ.ศ. 2480 กระทรวงศกษาธการ ซงเดมคอ กระทรวงธรรมการ รบผดชอบในการจดการศกษา ในพนทจงหวดพระนครและจงหวดธนบร

โดยมสานกงานศกษาธกาครจดหวดรบผดชอบ

พ.ศ. 2427 จดตงโรงเรยนทวยราษฎรแหงแรกทวดมหรรณพาราม สมยรชกาลท 5 และไดขยายการจดการศกษาในระบบโรงเรยนออกไปทวราชอาณาจกรในเวลาตอมา

โดยมการจดตงกระทรวงธรรมการรบผดชอบ ทงนกระทรวงนครบาลเคยรบผดชอบการจดการศกษาในพนทของนครบาลดวยเชนกน

15

1.2 นโยบายและภารกจ 1.2.1 นโยบายดานการศกษาของกรงเทพมหานคร คณะผบรหารกรงเทพมหานครชดปจจบน (นายสมคร สนทรเวช 2543 – 2547) ไดกาหนดนโยบายดานการศกษาไวดงน 1. เรงดาเนนการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญตามหลกการ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต และสงเสรมใหโรงเรยนพฒนาคณภาพการศกษาใหได มาตรฐาน ตามระบบการประกนคณภาพ โดยพฒนาผเรยนใหมความสมดลทงดานความร ความคด ความสามารถ ความดงาม และความรบผดชอบตอสงคม ตลอดจนรกษาเอกลกษณ ความเปนไทย 2. ขยายโอกาสใหผเรยนทกคนไดรบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ดวยวธ การทหลากหลายทงโดยการเปดสอนเอง ใชระบบการสงตอและสนบสนนคาใชจาย ในรปแบบ ของการศกษาในระบบการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตลอดจนสงเสรมให ประชาชนไดรบการศกษาขนพนฐาน ทงสายสามญศกษาและสายอาชวศกษา จนถงระดบ อดมศกษา 3. สงเสรมและพฒนาใหครและบคลากรทางการศกษา สามารถ ปฏบตหนาทไดอยางมคณภาพ มศกดศร ตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ และ สนบสนนสวสดการรวมทงสทธประโยชนเกอกลอน ตลอดจนนาภมปญญาทองถนมาใช ประโยชนทางการศกษา 4. เรงเพมประสทธภาพการใชเทคโนโลยและวทยาการททนสมย เพอการบรหารและการจดการเรยนการสอน พรอมทงพฒนาบคลากรและผเรยนใหมความร ความสามารถ มทกษะในการนาเทคโนโลยมาใชอยางเหมาะสม ตลอดจนสนบสนนวสด ครภณฑอยางเพยงพอ 5. พฒนาระบบบรหารและการจดการศกษา โดยปรบปรงโครงสราง การบรหารการศกษาตามหลกการของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต เนนการกระจายอานาจลงสระดบโรงเรยน ระดมทรพยากรทางการศกษา สงเสรมใหบคคล องคการ ชมชน สถาบนตาง ๆ มสวนรวมในการจดการศกษาและสรางเครอขายทางการศกษา 6. จดการศกษาสาหรบบคคลทมความบกพรอง ดอยโอกาส และ ผมความสามารถพเศษดวยรปแบบทเหมาะสม 7. ดาเนนการใหโรงเรยนปลอดสงเสพตด และสอดแทรกครอบครวศกษา ในการศกษาทกระดบ เพอใหเกดความตระหนกในเรองความพรอมทจะมลก เลยงลกได อยางถกตอง และพงพาตนเองได

16

1.2.2 ภารกจการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครมอานาจหนาทในการจดการศกษาตามมาตรา 89 (21) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ซงมการจดการศกษาหลายระดบและมหลายหนวยงานทรบผดชอบ ดงตอไปน สานกการแพทย รบผดชอบการศกษาเฉพาะกจเฉพาะกลม ระดบ อดมศกษาในสาขาวชาการแพทยและการพยาบาล ทวทยาลยแพทยศาสตรกรงเทพมหานครและวชรพยาบาล และวทยาลยพยาบาลเกอการณย สานกอนามย รบผดชอบการศกษาระดบกอนประถมศกษานอกระบบ โดยการจดในรปของศนยเลยงดเดกกลางวนและสนบสนนบานเลยงเดกของเอกชน สานกพฒนาชมชน จดการสงเสรมอาชพโดยจดใหมโรงเรยนฝกอาชพ ระยะสนในและนอกเวลาราชการ และศนยฝกอาชพใหกบกลมสนใจ ตลอดจนใหการสนบสนน ชมชนในการจดศนยพฒนาเดกเลก ซงเปนการศกษาระดบกอนประถมศกษานอกระบบ สานกสวสดการสงคม จดการศกษาสาหรบเดกทมความสามารถพเศษ คอ โรงเรยนกฬา และจดอาสาสมครสอนเดกดอยโอกาสในรปแบบพเศษ เชน ศนยเดกกอสราง ชมชนใตสะพาน เดกเรรอน สานกการศกษา รบผดชอบจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษารวมกบ สานกงานเขต จดการศกษาในระดบตาง ๆ ดงน ระดบกอนประถมศกษา จดในรปอนบาลศกษา 2 ป เพอเปนการเตรยมความพรอมใหแกเดกกอนเขาเรยนชนประถมศกษา ระดบประถมศกษา เปนการจดการศกษาภาคบงคบอนเปน ภารกจหลก (ชน ประถมศกษาปท 1 – 6) ซงมโรงเรยนททาการสอนทงหมด 431 โรงเรยน ระดบมธยมศกษาตอนตน เปนการจดเสรมระบบมธยมศกษาของรฐตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษา ซงปการศกษา 2544 มโรงเรยนทเปดสอนทงสน 58 โรงเรยน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการจดนารองเพยง 1 โรงเรยน ทโรงเรยนประชานเวศน สานกงานเขตจตจกร ใหความรวมมอกบกรมการศกษานอกโรงเรยน ในการเปดสอน โรงเรยนผใหญ รวมมอกบสานกพฒนาชมชนในการเปดโรงเรยนฝกอาชพภาคพเศษนอกเวลาราชการของกรงเทพมหานคร และขยายบรการเปนโรงเรยนสามประโยชน

17

1.3 โครงสรางระบบการบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร 1.3.1 การบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร การบรหารการศกษาของกรงเทพมหานครในสวนของการประถมศกษา จดในลกษณะของสายการบงคบบญชา ซงผมอานาจ คอ ผวาราชการกรงเทพมหานคร ปลดกรงเทพมหานคร สานกงานเขต และโรงเรยน ตามลาดบ โดยมสานกการศกษาเปน ฝายอานวยการ หรอ หนวยงานทปรกษาสงเสรมสนบสนนในระดบกรงเทพมหานคร และ ฝายการศกษาเปนสวนราชการททาหนาทเชนเดยวกนในระดบสานกงานเขต ซงแสดงเปน แผนภมไดดงน หนวยงานหรอสวนราชการ องคการทจดตงขนเพอสงเสรมระบบ

ภาพประกอบ 3 การบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร

ทมา : สานกการศกษา. กรงเทพมหานคร. (2545). การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร. : 4.

ทปรกษา ผวาราชการกรงเทพมหานคร สภากรงเทพมหานคร

ปลดกรงเทพมหานคร

สานกงานเขต

โรงเรยนประถมศกษา

กลมเขต (โซน)

ศนยวชาการเขต

สภาเขต

ฝายการศกษา

สานกการศกษา

กลมโรงเรยน คณะกรรมการโรงเรยน

อนกรรมการประสานงาน อนกรรมการประสานงาน

กลมรตนโกสนทร กลมบรพา กลมศรนครนทร กลมเจาพระยา กลมกรงธนใต กลมกรงธนเหนอ 1. เขตพญาไท 1 1. เขตจตจกร 6 1. เขตลาดกระบง 20 1. เขตวฒนา 8 1. เขตบางแค 12 1. เขตภาษเจรญ 13 2. เขตบางซอ 7 2. เขตลาดพราว 6 2. เขตสะพานสง 6 2. เขตสาทร 2 2. เขตบางขนเทยน 16 2. เขตตลงชน 16 3. เขตดสต 9 3. เขตบางเขน 5 3. เขตคนนายาว 2 3. เขตพระโขนง 4 3. เขตบางบอน 8 3. เขตทววฒนา 6 4. เขตปอมปราบฯ 4 4. เขตสายไหม 9 4. เขตมนบร 13 4. เขตบางนา 7 4. เขตราษฎรบรณะ 6 4. เขตบางกอกนอย 15 5. เขตราชเทว 4 5. เขตบงกม 8 5. เขตคลองสามวา 18 5. เขตคลองเตย 4 5. เขตทงคร 8 5. เขตบางกอกใหญ 6 6. เขตปทมวน 9 6. เขตบางกะป 10 6. เขตหนองจอก 37 6. เขตหวยขวาง 2 6. เขตจอมทอง 11 6. เขตบางพลด 11 7. เขตพระนคร 11 7. เขตวงทองหลาง 3 7. เขตประเวศ 15 7. เขตบางคอแหลม 7 7. เขตคลองสาน 7 7. เขตหนองแขม 6 8. เขตสมพนธวงศ 3 8. เขตดอนเมอง 6 8. เขตสวนหลวง 7 8. เขตยานนาวา 6 8. เขตธนบร 17 9. เขตบางรก 5 9. เขตหลกส 6 9. เขตดนแดง 3

รวม 53 รวม 59 รวม 118 รวม 43 รวม 85 รวม 73

ภาพประกอบ 4 โครงสรางกลมสานกงานเขต

ทมา : สานกการศกษา. กรงเทพมหานคร. (2545). การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร. : 14

ผว.กทม.

ป.กทม.

รป.กทม. รป.กทม. รป.กทม. รป.กทม. รป.กทม.

ผช.ป.กทม. ผช.ป.กทม.

รผว.กทม.

รป.กทม.

คณะกรรมการประสานการปฏบตงานของสานกงานเขต (ป.กทม./รป.กทม./ผช.ป.กทม./ผอ.สานก) กปข.

19

- ฝายปกครอง - งานสรรพากร - ฝายทะเบยน - งานสสด - ฝายโยธา - งานเกษตร (ถาม) - ฝายอนามย - งานปศสตว (ถาม) - ฝายรายได - แรงงานเขต (ถาม) - ฝายรกษาความสะอาด - จดหางาน (ถาม) - ฝายการศกษา - ฝายคลง - ฝายสงเสรมและพฒนาชมชน - โรงเรยนประถมศกษา

ภาพประกอบ 5 สวนราชการของสานกงานเขต ทมา : สานกการศกษา. กรงเทพมหานคร. (2545). การจดการศกษากรงเทพมหานคร. : 6. สานกการศกษา กรงเทพมหานคร (2544 : 6) ไดกาหนดอานาจหนาทและความรบผดชอบของสานกงานเขต และฝายการศกษาในสวนทเกยวของกบการจดการศกษาไว ดงน สานกงานเขต มอานาจหนาทในการดาเนนการเกยวกบการศกษาและ การอบรมดแลโรงเรยนประถมศกษา ฝายการศกษา มหนาทความรบผดชอบเกยวกบงานธรการ การเงน บญชและพสด จดทาฎกาเบกจายเงนประเภทตาง ๆ การควบคมจดทาทะเบยนเบกจาย วสดครภณฑ เกบรกษารวบรวมกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศ คาสงหรอหนงสอสงการ ทเกยวของ การปฏบตตามพระราชบญญตประถมศกษา การกาหนดชอโรงเรยน งานกจกรรม นกเรยนในสถานศกษา ตรวจเยยมโรงเรยน รวมพธการและกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน ดาเนนการเกยวกบการทาหนาทของขาราชการและลกจางในโรงเรยน และในฝายการศกษา การนเทศการศกษา ดาเนนงานศนยวชาการเขต และปฏบตหนาทอนทเกยวของ

สภาเขต สานกงานเขต

สวนราชการ กทม. สวนราชการอน

20

1.3.2 การจดการศกษาระดบประถมศกษา การจดการศกษาในระบบโรงเรยนของประเทศไทยเรมตนในสมย รชกาลท 4 โดยมชชนนารอเมรกา แตโรงเรยนทตงขนยงมเฉพาะในเขตกรงเทพมหานคร เทานน ในสมยรชกาลท 5 ไดโปรดใหจดตงโรงเรยนหลวงขนในพระบรมมหาราชวง และตาม วดทงในกรงและหวเมอง ตอมาจงไดมการประกาศใชโครงการศกษา พ.ศ. 2441 เพอจด การศกษาในสวนหวเมองหรอภมภาคขน ซงนบเปนกฎหมายทางการศกษาฉบบแรกของไทย จนกระทงมการประกาศใชพระราชบญญตประถมศกษา พ.ศ. 2464 ขน จงไดกาหนดการศกษา ภาคบงคบใหเดกทมอาย 4 – 14 ปบรบรณตองเขาโรงเรยนประถมศกษาโดยอานาจการจด การศกษาเปนของรฐ (วชต นนทสวรรณ และจานง แรกพนจ. 2541 : 22) ปจจบนโรงเรยนประชาบาล คอ โรงเรยนประถมศกษาทสวนใหญสงกด สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตมอยทงสน 31,092 โรงเรยน กระจายอย ทวทกทองถนของประเทศไทย (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545 ก : 49) มภารกจรบผดชอบจดการศกษา 3 ระดบ คอ ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา อนเปนสวนหนงของการศกษาขนพนฐาน ซงรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 43 กาหนดให “บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบ การศกษาไมนอยกวา 12 ปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย” (กระทรวงศกษาธการ. 2540 : 20) อกทงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดกาหนดไวในมาตรา 17 ใหการศกษาระดบ ประถมศกษาและระดบมธยมศกษาตอนตนในปจจบนอยในชวงของการศกษาภาคบงคบ 9 ป (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545 ค : 11) สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตไดใหโอกาสเดกวยการศกษาขนพนฐานเขารบการศกษาอยางทวถง เสมอภาคตามเจตนารมณของกฎหมายดงกลาว ซงในปการศกษา 2544 มจานวนนกเรยนในระดบตาง ๆ ดงน ระดบกอนประถมศกษามนกเรยนทอยในความรบผดชอบจานวนทงสน 1,391,563 คน ระดบประถมศกษามนกเรยนทอยในความรบผดชอบจานวนทงสน 4,640,056 คน และระดบมธยมศกษาตอนตนมนกเรยนอยในความรบผดชอบจานวนทงสน 601,703 คน (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545 ก : 15 – 19) ในดานการจดการศกษาใหกบผเรยน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 (สานกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต. 2545 ค : 9 – 15) ไดกาหนดใหมการจดการศกษาไดใน 3 รปแบบ คอ การศกษา ในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย โดยสถานศกษาอาจจดการศกษา ในรปแบบใดรปแบบหนงหรอทงสามรปแบบกได และใหมการเทยบโอนผลการเรยนทผเรยน

21

สะสมไวในระหวางรปแบบเดยวกนหรอตางรปแบบได ไมวาจะเปนผลการเรยนจากสถานศกษาเดยวกนหรอไมกตาม รวมทงจากการเรยนรนอกระบบ ตามอธยาศย การฝกอาชพ หรอจาก ประสบการณการทางาน การศกษาในระบบจะแบงออกเปน 2 ระดบ คอ การศกษาขนพนฐาน และการศกษาระดบอดมศกษา โดยการศกษาขนพนฐานประกอบดวย การศกษาซงจดไมนอยกวาสบสองปกอนระดบอดมศกษา และใหมการศกษาภาคบงคบจานวนเกาปโดยใหเดกซงมอายยางเขาปทเจดเขาเรยนในสถานศกษาขนพนฐานจนอายยางเขาปทสบหก เวนแตสอบไดชนปทเกาของการศกษาภาคบงคบ การจดการศกษาขนพนฐาน ถอวาเปนการจดการศกษาเบองตนทหลอหลอมคนใหเปนสมาชกทมคณภาพของสงคม ซงในการจดการศกษาของโรงเรยนจะตองยดหลกแนวการจดการศกษา ตามแนวทางทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดบญญตไว ดงน 1. การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความสาคญทสด 2. การจดการศกษาทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความสาคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมของแตละระดบการศกษา ในเรองตอไปน 2.1 ความรเรองเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 2.2 ความร และทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน 2.3 ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย และการประยกตใชภมปญญา 2.4 ความร และทกษะดานคณตศาสตร และดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง 2.5 ความร และทกษะในการประกอบอาชพและการดารงชวต อยางมความสข 3. การจดกระบวนการเรยนร โรงเรยนและหนวยงานทเกยวของ ตองดาเนนการดงน 3.1 จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล

22

3.2 ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา 3.3 จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง 3.4 จดการเรยนการสอน โดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะทพงประสงคไวในทกวชา 3.5 สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยน และอานวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงนผสอนและผเรยนอาจเรยนร ไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอน และแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ 3.6 จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสาน ความรวมมอกบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ จากแนวการจดการศกษาดงกลาว จะเหนไดวาการจดการศกษาของ โรงเรยนจะตองจดการศกษาใหมความสมพนธกบการเปลยนแปลงของโลกและสงแวดลอม และการดารงชวตอยของคนทตองอาศยการเรยนรใหสามารถปรบตวเขากบสงคมและสงแวดลอม ทแปรเปลยนไป เพอใหการดารงชวตดารงอยอยางสงบสข ดงนน การจดการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานน จงตองมงพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยม มสขภาพและบคลกภาพด มสนทรยภาพ มความสามารถในการคด การแกปญหาและมวสยทศน มความรทกษะทจาเปน และมการเรยนรตลอดชวต รจกพงตนเอง แสวงหาและใชความรใน การทางานและอยรวมกบ ผอนในสงคมอยางมความสข มความภมใจในความเปนไทยและเปนพลเมองด ตลอดจนมความพรอมทจะรวมมออยางสรางสรรค ทงนเพอใหผเรยนเปนทงคนด คนเกง และคนทมความสข นนเอง (วเศษ ชณวงศ. 2544 : 9 – 10) ในการประเมนประสทธผลในการจดการศกษาขนพนฐานหรอการจดการศกษาในระดบประถมศกษาของประเทศไทยในเวลาทผานมาตอเนองจนถงปจจบน กลาวไดวาประสบความสาเรจเฉพาะในดานของการขยายการศกษาเชงปรมาณ แตในดานคณภาพ กลบพบวากาลงเปนจดวกฤตของระบบการศกษาไทย เนองจากคณภาพโดยทวไปมความ แตกตางกนมากระหวางสถานศกษา และเมอเปรยบเทยบกบนานาชาต การศกษาไมสามารถ ทจะแขงขนได ในการประเมนโดยวดจากประสทธผลนกเรยนทงระดบประถมศกษาและ มธยมศกษา (สปปนนท เกตทต. 2542 : 7) และจากการประเมนคณภาพนกเรยนระดบ ประถมศกษาในภาพรวมระดบประเทศยงไมนาพงพอใจ ดงจะเหนไดจากผลการประเมน คณภาพนกเรยน การบรหารโรงเรยน การเรยนการสอน และการประกนคณภาพภายใน

23

โรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ในปการศกษา 2544 (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545 ง : 90 – 91) พบวา 1. โรงเรยนทเปดสอนระดบประถมศกษาและมธยมศกษาเกอบ ทงหมด ไมผานเกณฑดานคณภาพนกเรยน แตระดบกอนประถมศกษาผานประมาณรอยละ 51 2. โรงเรยนทเปดสอน 2 ระดบ หรอ 3 ระดบการศกษา หรอระดบ การศกษาเดยว สวนใหญไมผานเกณฑระดบคณภาพนกเรยน 3. โรงเรยนสวนใหญ รอยละ 65.48 ไมผานเกณฑดานการบรหาร 4. โรงเรยนสวนใหญ รอยละ 88.56 ไมผานเกณฑดานการเรยน การสอน 5. โรงเรยนสวนใหญ รอยละ 66.70 ผานเกณฑการประกนคณภาพ ภายในโรงเรยน นอกจากน ยงพบวาคนไทยโดยเฉลยไดรบการศกษาเพยง 5.3 ป แตกตางจากอารยประเทศทพลเมองในชาตไดรบการศกษาขนพนฐานโดยเฉลย 10 ป และการจดการศกษากไมสามารถจดไดทวถงและครอบคลม โดยเฉพาะการศกษาภาคบงคบ ความร ทกษะ ประสบการณของผจบการศกษาในแตละระดบยงไมเพยงพอตอการพฒนาคณภาพชวตใหดขน และไมสามารถรองรบการเปลยนแปลงของสงคมตามกระแสโลกาภวตนได (วไล ตงจตสมคด. 2544 : 71) รวมทงคณภาพการศกษากอยในขนวกฤตทตองเรงแกไข เพราะมผสาเรจการศกษาเพมมากขนแตยงไมมคณลกษณะทพงประสงค ไมวาจะเปนความสามารถในการเรยนร การคดวเคราะห การสรางความร การมคานยมและพฤตกรรมทเหมาะสมในโลกการทางาน เชน การทางานเปนทม ความสามารถดานการสอสารทงการเขยนและการพด ความสามารถดานภาษาองกฤษและคอมพวเตอรสาหรบการเผชญกบโลกยคการเรยนรและการเปลยนแปลง รวดเรว ระบบเศรษฐกจและสงคมบนฐานความร นอกจากนยงมปญหาในเรองความออนดอย ในดานคณธรรม จรยธรรมของผสาเรจการศกษาระดบตาง ๆ (สานกงานปฏรปการศกษา. 2544 : 5) จากขอมลดงกลาวอาจกลาวไดวา การจดการศกษาในระดบประถมศกษา ยงไมประสบผลสาเรจเทาทควร โดยเฉพาะดานคณภาพของผเรยนยงตองมการปรบปรงพฒนาใหนกเรยนมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานการศกษาอกมาก อนจะนาไปสการเปนคนด คนเกง และคนทมความสขไดตามความมงหมายของการจดการศกษาทวางไว ซงโรงเรยนจาเปนตองหากลยทธทจะปฏรปการจดการศกษาใหมประสทธภาพสงขนโดยอาศยความรวมมอจาก ทกฝายทเกยวของใหเขามามสวนรวมในการปรบปรงพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนใหสอดคลองกบความตองการของชมชน สงคมและประเทศชาตตอไป

24

1.4 สภาพการจดการศกษาของโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร (กลมศรนครนทร) กลมศรนครนทร กรงเทพมหานคร (สานกการศกษา กรงเทพมหานคร. 2544 : 3) ไดจดระบบบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร เปนไปตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 และประกาศกรงเทพมหานคร ลงวนท 31 ตลาคม พ.ศ. 2528 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) ลงวนท 2 เมษายน พ.ศ. 2530 เรอง การแบงสวนราชการภายในหนวยงาน และการกาหนดอานาจหนาทของสวนราชการ กรงเทพมหานคร มต ก.ก. ครงท 6 / 2541 วนท 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2541 เรอง อนมตปรบปรงโครงสรางและอตรากาลง ตามโครงการจดทาแผนอตรากาลง 3 ป ของสานกงานเขต จงไดจดระบบบรหารการศกษา ในพนทของกรงเทพมหานคร เปน 6 กลม คอ พนทในฝงพระนครจดเปน 4 กลม ไดแก กลมรตนโกสนทร กลมบรพา กลมศรนครนทร และกลมเจาพระยา สวนพนทในฝงธนบร จดเปน 2 กลม ไดแก กลมกรงธนใต และกลมกรงธนเหนอ โดยกลมศรนครนทร ประกอบไปดวย 8 สานกงานเขต ไดแก เขตประเวศ เขตมนบร เขตลาดกระบง เขตหนองจอก เขตสวนหลวง เขตคลองสามวา เขตคนนายาว และ เขตสะพานสง มโรงเรยนประถมศกษาในสงกดกลมศรนครนทร จานวน 118 โรงเรยน มนกเรยนจานวน 72,060 คน มครจานวน 2,818 คน รบผดชอบจดการศกษา 3 ระดบ คอ จดการศกษาระดบกอนประถมศกษาสาหรบเดกทมอายกอนเกณฑการศกษาภาคบงคบ จดการศกษาระดบประถมศกษาใหแกเดกทมอายอยในเกณฑการศกษาภาคบงคบตาม พระราชบญญตการประถมศกษา ตามโครงการขยายโอกาสทางการศกษาตามนโยบายของรฐ โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ม 118 โรงเรยน ซงม สานกการศกษาเปนหนวยงานของกรงเทพมหานคร ซงมหนาทจดการศกษาใหกบสถานศกษาในสงกด โดยไดยดแนวทางการจดการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต โดยเนน ผเรยนเปนสาคญ และถอวาผเรยนเปนศนยกลางของการพฒนา การจดกระบวนการเรยนร จงตองสงเสรมใหผเรยน เรยนดวยสมองและดวยใจ เนนการปฏบตจรง โดยตระหนกถง ศกยภาพของผเรยน โดยวธระดมสมอง เพอการวางแผนและปฏบตตามแผน รายงานผล เพอตรวจสอบและปรบปรง สามารถนาเสนอและประเมนผล เพอการพฒนา และสามารถ แสดงออกอยางอสระ ตามแนวทางในการปฏรปการจดการเรยนร โดยเรมทการเปลยนแปลงพฤตกรรมของคร โดยมหลกดงน 1) สรางความตระหนกใหแกครในเรอง การเปลยนแปลง การแขงขนและสงเสรมใหครมความเชอมนในตนเอง มองคประกอบ 2 ประการ คอ การรจก ตนเอง และการมวนยในตนเอง 2) พฒนาครในดานตาง ๆ เชน เนอหาการสอน จตวทยา

25

กระบวนการคดหลกสตร การวดผลประเมนผล รปแบบการเรยนร เทคนคการเรยนรของผเรยนแตละคน 3) พฒนาครใหเปนผมความสามารถในดานการจดการเรยนร วเคราะหหลกสตร 4) การวดผล การวจยในชนเรยน การเสรมแรง การสรางสอการเรยนร 5) ปรบปรงบทบาทของครใหเปนผชแนะ และเปนพเลยง เพอกระตนความสนใจ โดยการจดสภาพแวดลอมให ผเรยน เรยนรอยางมความสข กระบวนการจดการเรยนร มการจดกระบวนการเรยนรอยางมประสทธภาพ ซงประกอบดวยการมแผนการสอนทสามารถพฒนาผเรยน ครอบคลมผลการเรยนร ดานพทธพสย ดานจตพสย และดานทกษะพสย โดยเลอกรปแบบการจดการเรยนรทนาไปสการพฒนาจตใจ สรางกระบวนการคด สรางกระบวนการแกไขปญหา การตดสนใจ แนวการจดกระบวนการเรยนร โดยมแนวคดทมงพฒนาศกยภาพของผเรยนใหเปนคนด คนเกง และ มความสข (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543 : 7) โดยมกระบวนการ ดงน 1. การปรบเปลยนกระบวนทศนของคร โดยใชการฝกอบรมพฒนาคร ใหเหนวา การเรยนการสอนทเนนผเรยนสาคญทสดนนมองคประกอบ คอ มความเชอวาผเรยนสามารถเรยนรได เพอพฒนาไดตามปรชญากลมพฒนยม ครตองมองเหนภาพรวมของผเรยน พฒนาผเรยนเปนองครวม มองผเรยนดวยความรก ความเขาใจ วาทกคนมศกยภาพ มพลงการเรยนร โดยผเรยนเปนผกระทากจกรรมการเรยนร ครตองเชอวาความรเปนสงทเกดขน และเปลยนแปลงไดตลอดเวลา ครจะสอนโดยใชกระบวนการมากกวาเนอหา เพราะกจกรรม การเรยนรเปนโครงสรางทยดหยนได มความหลากหลาย และเหมาะสมกบวฒนธรรมการเรยนรของแตละทองถน 2. ใหครเหนความสาคญของสมองในการเรยนร เนนครใหทราบวาการเรยนรเปนอรยทรพยในตน ซงหมายถงคณลกษณะ 5 ประการ คอ ความเชอมนในตนเอง มกาลงแขงแรง มความประพฤตดงาม เสยสละ มปญญา โดยอาศยปจจยดานกระบวนการเรยนรทสมดลและ มความสข กระบวนการเรยนรเพอรการเรยนร เพอปฏบตไดจรง การเรยนรเพอจะอยรวมกน ครตองเขาใจศกยภาพของมนษยในดานพหปญญา ครตองปรบระบบความคดของตนเองโดยใชแผนทความคดในการวเคราะหหลกสตรและสาระการเรยนร เพอนามาบรณาการและออกแบบกจกรรมการเรยนร 3. กจกรรมการเรยนการสอน โดยมงใหครพฒนาผเรยนใน 11 กจกรรม คอ 3.1 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานมนษยสมพนธ 3.2 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานวทยาศาสตรและมตสมพนธ 3.3 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานเหตผลคณตศาสตร 3.4 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานภาษา 3.5 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานดนตร 3.6 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานศลปะ

26

3.7 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานพลศกษา 3.8 กจกรรมเสรมสรางศกยภาพผเรยนดานสงแวดลอม 3.9 กจกรรมศนยเพอเดก จตวทยาแนะแนวและสภาพแวดลอมในโรงเรยน 3.10 กจกรรมศนยวทยาการ เปนแหลงเรยนรดวยตนเองของผเรยน 3.11 กจกรรมการวดและประเมนผลทเสรมสรางศกยภาพผเรยน ในการจดการเรยนรเพอสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร ไดแบงเปน 4 แบบ คอ 1. แบบจตนาการ (Imaginative Learners) ผเรยนมลกษณะการเรยนร โดยการ ผสมผสานกบความรสกของตนเอง นาขอมลใหมเขามา เพอใหเกดการเปลยนแปลง มองอะไรเปนภาพรวม มความหมายเฉพาะคน ผสอนใชคาถาม “ทาไม” กระตนการเรยนร เพอนาไปสการสรางประสบการณทมความหมายกบผเรยน 2. แบบวเคราะห (Analytical Learners) ผเรยนมลกษณะการเรยนรแบบวเคราะห การเรยนรแบบผสมผสานความคด เพอนาไปสขอเทจจรง มความคดรวบยอด เพอหาความ เขาใจ ผสอนใชคาถาม “อะไร” กระตนการเรยนร จะทาใหผเรยนเขาใจลกซง 3. แบบสามญสานก (Common Sense Learners) ลกษณะการเรยนรของผเรยนแบบน ชอบการคด โดยผานสามญสานกทดลองทาดวยตนเอง ลงมอปฏบต สนใจกระบวนการ ผสอนใชคาวา “อยางไร” กระตนการเรยนร โดยลงมอทา เพอใหเกดประสบการณ 4. แบบพลวต (Dynamic Learners) ลกษณะการเรยนรแบบนเปนการเรยนร แบบสมผสจรง ลงมอทาในสงทตนเองสนใจ และคนพบดวยตนเอง ผสอนใชคาวา “ถา” กระตนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง และสอนเพอนรวมเรยนดวยกน ดวยพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดใหหนวยงาน ทเกยวของกบการจดการศกษา และสถานศกษามภารกจในการปฏรปการศกษา ไดแก มาตรา 24 การปฏรปการเรยนร มาตรฐาน 26 การประเมนผเรยน มาตรา 27 การปฏรป หลกสตร มาตรา 48 การประกนคณภาพในสถานศกษา และเรองอน ๆ ทเกยวของ ดงนน ผบรหารกรงเทพมหานคร จงไดกาหนดวสยทศนทางการศกษาใหสอดคลองกบแนวปฏรป การศกษาดงกลาว กรงเทพมหานคร ไดกาหนดวสยทศนการศกษาป 2543 – 2547 ไวดงน “ปฏรปการเรยนร มงสการประกนคณภาพ สงเสรมความเปนไทย ทนสมยในวทยาการ” ภารกจโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โรงเรยนมหนาทจดการศกษาเพอพฒนาการเรยนรของผเรยน และเปนสวนหนงของชมชน มงพฒนาผเรยนใหเปนบคคลแหงการเรยนร ในขณะเดยวกนโรงเรยนกเออตอชมชนในดานตาง ๆ โดยมงเนนพฒนาผเรยนใหเปนคนด คนเกง และมความสข

27

โรงเรยนเนนการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง พฒนาผเรยนใหมวนยในตนเอง ทางานเปนกลมได มความสามารถใชคอมพวเตอรได พฒนาครเขาสมาตรฐานวชาชพ จดสภาพแวดลอมของโรงเรยนใหมความสะอาด รมรน ปลอดภย บรหารโดยใชหลกการกระจายอานาจ นาชมชนเขาสโรงเรยน ไดพฒนาการศกษาใหมมาตรฐานสากล ไดเนน การพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยน (School priorities) เปนการจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพตามเปาหมายของการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร และไดสอดคลองกบศกยภาพของโรงเรยนและความตองการของชมชน สภาพการจดการศกษา โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มจานวนทงสน 118 โรงเรยน เปดทาการสอนตงแตกอนประถมศกษา ถงประถมศกษาปท 6 และเปดสอนกอนประถมศกษา ถงมธยมศกษาตอนตน ในระดบกอนประถมศกษา อายประมาณ 4 – 6 ป มงเนนพฒนาการดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา ควบคคณธรรม สรางความเชอมน ความคดสรางสรรค ทกษะกระบวนการคด เพอเรยนรสงตาง ๆ ในชวตจรง ในระดบประถมศกษา มงเนนกระบวนการเรยนรขนพนฐานในดานการอาน การเขยน การสอความหมาย โดยเนนทกษะทางภาษาไทย กระบวนการคดทางคณตศาสตร การพฒนาลกษณะนสย และความสามารถในการใชคอมพวเตอรเบองตน ในระดบมธยมศกษา มงเนนทกษะความสามารถในการคดวเคราะห ในเนอหาวชาสามญ และทกษะเฉพาะทางในสายอาชพ เนนคณภาพทกษะทางสงคมและการอยรวมกน กบผอนอยางมความสข พฒนาลกษณะนสยใหนกเรยนปลอดภยจากสารเสพตด และอบายมข ตาง ๆ การจดกจกรรมการเรยนการสอน เนนผเรยนเปนสาคญ เปดโอกาสใหนกเรยน ตดสนใจทากจกรรมตามความถนดและความสนใจของตน ทงทางดานกจกรรมกลม และ กจกรรมเดยว รวมทงการฝกใหลงมอปฏบต ในการจดการเรยนการสอนในระดบ กอนประถมศกษา ประถมศกษา และระดบมธยมศกษา โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จดการเรยนการสอนโดยยดหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ประกอบกบพระราชบญญตการศกษา แหงชาต พทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 และนโยบายการบรหารการศกษาของกรงเทพมหานคร เปนหลกในการจดประสบการณการเรยนการสอน และการเรยนรของผเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญ นโยบายการจดการเรยนรของผบรหารโรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ใชการเรยนรของผเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญและเหมาะสมกบสภาพ

28

แวดลอมของโรงเรยน ความพรอมของผสอน และตรงกบความถนดและความสามารถของ ผเรยน ในดานวธการสอน จดอบรมครผสอนในระดบสานกการศกษาเขต ในดานเทคนค การสอน การจดกจกรรมเพอเนนผเรยนเปนสาคญ การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร ความถนด เชน ดานคอมพวเตอร กฬา ดนตรสากล ดนตรไทย นาฎศลป งานชางฝมอ งานเกษตร เปนตน ซงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาว ครตองใชเทคนคการสอนแบบตาง ๆ เชน การสอนเปนกลม การใชคาถาม การใชทกษะกระบวนการคด การฝกให นกเรยนไดปฏบตจรงจนเกดความชานาญ ตามความสามารถและความถนดผเรยน สงผลงานของผเรยนทผานมา นกเรยนบางสวนสามารถแขงขนในดานตาง ๆ เชน วาดภาพ การกฬา การแสดงดนตร และสงประดษฐเขารวมกจกรรมในโอกาสตาง ๆ ในดานการสรางสงแวดลอมเพอกระตนการเรยนร โรงเรยนใชการนเทศการสอน เปนเครองมอในการกระตนและตดตามผลการปฏบตงานของครผสอน ในการจดบรรยากาศ การเรยนรในหองเรยน ตามโครงการหองเรยนสวยสะอาด และหองเรยนคณภาพ บรรยากาศวชาการ โดยใหรางวลแกครและนกเรยนทรวมกนจดสภาพหองเรยนสวยสะอาดและหองเรยนคณภาพ มบรรยากาศทเหมาะสมกบการเรยนร บรรยากาศภายนอกหองเรยนจะเนน ความสะอาดของอาคารสถานท บรเวณทพกผอนตาง ๆ ใหสามารถเปนสอกลางแจงได เชน สวนสขภาพ สวนสมนไพร การปลกพชไรดน พนธไมในวรรณคด บทกลอน ขอความสอนใจ ตาง ๆ เปนตน ในดานการจดกจกรรมแนะแนวและจตวทยา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ใชนโยบายการมสวนรวมของชมชน หนวยงานตาง ๆ เขามามสวนรวม ในการใหความรแกเดกนกเรยนในดานจตวทยา เชน เชญนกสงคมสงเคราะหจาก กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข และเชญนกพฒนาชมชนจากกระทรวงมหาดไทย มาเปนวทยากรในการจดกจกรรมดานการประกอบอาหาร ในดานการประดษฐ ในดาน ชางเสรมสวย หรอบคลากรททรงคณวฒในทองถนทโรงเรยนพจารณาเหนวาเหมาะสม มาเปนวทยากรใหความรแกผปกครองและนกเรยนในเรองของจตวทยาวยรน การเลยงลก การดแล นกเรยนใหปลอดภยจากสงเสพตด เชญวทยากรจากสถานตารวจใกลเคยงใหความรในเรอง การปองกนการคายาเสพตดและโทษของสารเสพตด ตามโครงการโรงเรยนสขาว วทยากรจากกรมสามญศกษา ซงเปนผมความรดานการเตรยมตวเพอศกษาตอในระดบมธยมศกษา ในดานการประเมนผล ใชการประเมนผลหลาย ๆ วธ เชน การทดสอบโดยใช ขอทดสอบเพอวดจดประสงคการเรยนร ในรายวชาระหวางเรยน การทดสอบกลางภาคเรยน การวดผลสมฤทธปลายภาคเรยน การประเมนจากแฟมสะสมงาน ครผสอนจะทาการทดสอบ ผเรยนหรอจดกจกรรมในชนเรยนโดยใหนกเรยนรวบรวมผลงานของตนเองทด มคณคา เกบรวบรวมไวในแฟมสะสมงานเพอประกอบในการประเมนผลผเรยน การประเมนผลจาก

29

การทางานของนกเรยนระหวางเรยน โดยครผสอนในรายวชาเปนผประเมนพฤตกรรมการเรยนของผเรยนในดานความสามารถ การใหความรวมมอกบกลมเพอน การจดลาดบขนตอนใน การทางาน เพอสรปรายงานในจดประสงคการเรยนรของผเรยน การประเมนผลจากการพฒนา คณลกษณะของผเรยน โดยโรงเรยนไดดาเนนการประกนคณภาพการศกษา ในปการศกษา 2544 ในดานมาตรฐานดานผเรยน ในขอ 1 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยม ทพงประสงค ในขอ 4 มความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห และมวจารณญาณ มความคดสรางสรรค มวสยทศน ในขอ 5 ผเรยนมความรและทกษะทจาเปนตามหลกสตร ในขอท 6 ผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรดวยตนเอง และพฒนาตนเองอยางตอเนอง ในขอ 9 มทกษะในการทางาน สามารถทางานกบคนอนได มเจตคตทดตออาชพสจรต ในขอท 10 ผเรยนมสขนสย สขภาพกาย สขภาพจตด ในขอ 12 ผเรยนมสนทรยภาพ และลกษณะนสยดานศลปะ ดนตร และกฬา จะเหนไดวานโยบายการจดการเรยนรของผบรหารโรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยใชการเรยนรของผเรยนโดยยดผเรยนเปนสาคญ และเหมาะสมกบ สภาพแวดลอมของโรงเรยน โดยจดการเรยนรแบบมสวนรวมกบทกฝาย ผลประโยชนทผเรยนไดรบจากประสบการณตาง ๆ สมพนธกบชวตจรง ไดรบการฝกฝน ไดรบการฝกทกษะใน ดานความร ความคด และการแสวงหาความร ไดทกษะการสรางความรใหม ๆ สงเหลานจะชวยใหผเรยนไดรบการพฒนาไปสการเปนคนเกง คนด และมความสข ซงเปนสงทคร ผปกครอง และสงคมปรารถนาอยางยง ครจงตองแสวงหาแนวทางทจะนาเทคนคตาง ๆ มาประยกตใชใหเหมาะสมกบการพฒนาการเรยนการสอน

2. การเสรมสรางพลงอานาจในงาน หนวยงานหรอองคกรเปนการรวมตวกนของกลมคนเพอรวมกนทางานประกอบอาชพ สรางผลตภณฑหรอบรการออกสสงคม ในขณะทโลกมการเปลยนแปลงและการแขงขนกนสง อยตลอดเวลา องคการตองมปฏสมพนธกบสงคมภายนอกเพอขายสนคาหรอใหบรการ องคการจาเปนตองมการปรบตวเพอการแขงขนและใหทนกบการเปลยนแปลงดงกลาว องคกรทปรบตวชา หรอเกดปญหาขนภายในกจะเปนองคกรทขาดประสทธภาพและเสยโอกาสไปในทสด ปญหาทเกดขนภายในองคการทมความสาคญทสด คอ ปญหาจากผปฏบตงานเกดความทอแท เบอหนาย สนหวงในการทางาน และเอาใจออกหางองคกร สงเหลานมสาเหตมาจากการทไมไดรบการสนองตอบจากองคกรในการทางานและการดารงชวต ตวอยางเชน องคกรขาดความ มนคง การทางานขาดความกาวหนา ไมเหนความสาเรจในงานททา เงนเดอนนอย สวสดการ ไมด สถานททางานเสยงอนตราย เปนตน

30

สาเหตของปญหาทสาคญทสดคอ วฒนธรรมการบรหารจดการแบบเกาทมผบรหารเปนจดศนยกลางของทกสงทกอยางในองคกร ซงมลกษณะดงนคอ ผบรหารเปนผกาหนด ทกอยางโดยไมไดเกดจากความตองการของผปฏบตงาน ออกคาสงโดยไมฟงเสยงประชาคม ปรบเปลยนโครงสรางหรอกระบวนการทางานโดยไมไดใชประสบการณของผปฏบตงาน กาหนดเปาหมายหรอผลสมฤทธโดยไมรวาสงนนทาไดหรอไม และควบคมตารางการทางาน ทงหมดในองคกร แนวคดในการปรบปรงพฒนาองคกรทมปญหาดงกลาว มการนาเสนอหลายรปแบบ เชน การพฒนาองคกรแบบมสวนรวม (Organization Development and Participation : OD) ซงรปแบบของ OD เปนการจดระบบสงขอมลในการทางานยอนกลบ (Feedback) ใหผปฏบตงานไดรบร เรยนร ปรบตว หรอเปลยนแปลงพฤตกรรมการทางาน นอกจากนยงตองมการแทรกแซงอยางเปนระบบโดยผบรหาร เพอปรบเปลยนความเชอและวฒนธรรมองคกร เพอใหเขาถงความตองการทแทจรงของการปฏบตงาน และหาชองทางในการนาเทคโนโลย เขามาชวยในการทางาน รวมไปถงการสรางทมงาน (Team Building) การเชอมโยง การประสานระหวางทม (Team Linking) และทสาคญทสดคอ การกระจายอานาจไปจาก สวนกลาง โดยใหทกคนมสวนรวม (Participation) ในการตดสนใจเพอกอใหเกดความรสกเปนเจาของ (Ownership) องคกรรวมกน (Benvenists. 1983 : 112) นอกจากนกระแสโลกปจจบน องคกรทกองคกรไมวาจะเปนองคกรเอกชนหรอองคกรราชการกตาม ตองมการปรบเปลยนใหเกดความคลองตวมากทสด โดยเฉพาะอยางยงองคกรราชการ ซงเปนองคกรขนาดใหญทสด ถกมองวาลาสมย ปรบเปลยนไดยาก เพราะมโครงสรางทใหญโตเทอะทะ จงเปนองคกรทตองการเปลยนแปลงมากทสด โดยปรบโครงสรางการบรหาร ลดขนตอนการทางาน ลดขนาดขององคกร และนาเทคโนโลยเขามาใชในการทางาน แนวคดนเรยกวา Re-Engineering (รง แกวแดง. 2538 : 35) แนวคดแบบ OD และ Re-Engineering เปนแนวคดการปรบเปลยนองคกรทม การกลาวถงอยางกวางขวาง อยางไรกตาม แนวคดการเสรมสรางพลงอานาจใหกบผปฏบตงานในองคกร กเปนอกแนวทางหนงในการปรบเปลยนและเพมประสทธภาพการทางานทกาลงไดรบความสนใจเชนกน 2.1 แนวความคด ทฤษฎ หลกการ เปาหมายและความหมายของ การเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.1.1 แนวความคดของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน การเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร มแนวความคดพนฐาน สบเนองมาจากมลเหตของความสมพนธระหวางบคคลและกลไกของการจงใจ (Lashley. 1997 : 138) ดานความสมพนธระหวางบคคลเพอเสรมสรางพลงอานาจในงานการกระทาในสงทเกน

31

กวากาลงบคคลคนเดยวจะกระทาได จงเกดความสมพนธของการมสวนรวมทเปนการเสรมสรางพลงอานาจในงานในดานการจงใจ บคคลมพลงอานาจทเปนพลงความสามารถทตองการ แสดงออกใหปรากฏในทางใดทางหนง ความตองการจะแสดงออกซงความสามารถนเปนเหต จงใจจากภายในทเปนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคคล นอกจากน บคคลยงม ความตองการทจะพฒนาศกยภาพ ปญญา ทกษะความสามารถในการทางานทก ๆ ดาน ตองการพฒนาความสมพนธทดตอกนและตองการจะตอบสนองในทางสรางสรรคในการทางานทจะทาใหเกดประโยชน ซงเทากบวาบคคลตางตองการเปนผมพลงอานาจในการทางาน การเสรมสรางพลงอานาจ (Empowerment) เปนคาทสารานกรม นยามศพทภาษาองกฤษของเวบสเตอร (Webster’s Encyclopedia Unabridged Dictionary. 1994 : 468) ใหความหมาย ไว 2 นย ดงน นยท 1 การเสรมสรางพลงอานาจ หมายถง การใหอานาจหรอใหอานาจหนาทซงทาใหบคคลมอทธพลเหนอบคคลอน และสามารถทาใหบคคลอนยอมทาตามทตนตองการ ภายในขอบเขตอานาจหนาททบคคลนนมอย นยท 2 การเสรมสรางพลงอานาจ หมายถง การทาใหความสามารถหรอการใหพลงซงทาใหบคคลสามารถกระทาในสงทสอดคลองกบความสามารถทบคคลม หรอกระทาการรวมกบผอนได ตามทตนมความสามารถในดานนน ๆ พลงอานาจ (Power) ททาใหบคคลสามารถกระทาการตาง ๆ ได มแหลง ทมา 2 แหลง (Schemerhorn Jr., Hunt & Osborn. 1997 : 291 ; Hoy & Miskel. 2001 : 222 – 224) ไดแก 1) พลงอานาจทมาจากตาแหนงหนาท (Position power) เปนพลงอานาจ ทเกดจากการกระทาในตาแหนงหนาท เชน การใหรางวล (Reward power) การบงคบ (Coercive power) การใชอานาจหนาท (Legitimate power) 2) พลงอานาจทมาจาก คณลกษณะของบคคล (Personal power) เปนพลงอานาจทเกดจากการทบคคลมความร ประสบการณ ความเชยวชาญในศาสตรแขนงใดแขนงหนง (Expert power) หรอเกดจาก การทบคคลอาศยการอางองแหลงอานาจทตนเขาถง (Referent power) แมจะมการกลาวถง แหลงทมาของพลงอานาจของบคคล แตในความเปนจรงไมมใครสามารถใหพลงอานาจทแทจรงแกบคคลได บคคลนน ๆ เองทจะทาใหเกดพลงอานาจทแทจรงขนในตน โดยอาศยเหตปจจยตาง ๆ กนในแตละสถานการณ ธรรมชาตของพลงอานาจเปนพลงจากภายในของบคคล ซงเปนผลเชอมโยงจากความสมพนธระหวางคณลกษณะของบคคลและหนาทการงาน ในองคการ เกดเปนการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของบคลากรใน 4 ดาน ไดแก 1) ดานความหมาย (Meaning) ทาใหบคลากรรคณคา ความหมาย เปาหมายของงาน 2) ดานสมรรถภาพ (Competence) ทาใหบคลากรพฒนาและเชอมนในความร ทกษะ ความสามารถทจะทาใหงานบรรลผลสาเรจ 3) ดานการคดตดสนใจกาหนดตนเอง (Self – determination) ทาใหบคลากรสามารถคดรเรม สรางทางเลอก ควบคมความประพฤต และ

32

การปฏบตงานไดดวยตนเอง และ 4) ดานผลกระทบ (Impact) ทาใหบคลากรเขาไปมบทบาทในการกาหนดยทธศาสตร การบรหารจดการและควบคมผลของการทางานในองคการ พฒนาการของการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรแตละบคคล มลกษณะเชนเดยวกบการเจรญเตบโตของทารกทแบงเปน 3 ระยะสาคญ (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 20 ; อางองจาก เสรมศกด วศาลาภรณ. 2541 ค : 1) ดงน 1) ระยะทตองพงผอน (Dependence) ดงเชนทารกทตองการไดรบการดแลใกลชดของผปกครอง บคลากรกเชนกน เรมตนการเรยนรการเกดพลงอานาจการทางานภายใตสายงานการบงคบบญชาทตองไดรบ การชแนะ 2) ระยะพงตนเอง (Independence) เสมอนเปนวยททาอะไรดวยตนเอง บคลากรจะมความเชอมน มพลงอานาจการทางานและสามารถตดสนใจตามบทบาทหนาทของตน และ 3) ระยะพงพากนและกน (Interdependence) เมอสงคมและองคการตองกาวหนาไป ไมมใคร ทาทกสงไดโดยลาพง บคลากรและสงคมในองคการตองพงพาอาศยซงกนและกน รวมพลง ทกดานรวมกนทางาน สงทตองพจารณาในการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร คอ การพฒนาพลงอานาจทมอยแลวในตวบคลากรในระดบหนงใหเพมมากขนหรอทาใหบคลากร คนพบพลงอานาจทตนม และใชประโยชนในการทางานใหบรรลเปาหมายความสาเรจ การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนการใหโอกาสบคลากรไดเรยนร ใชเหตผล ควบคมตนเอง มความรกสามคค ชวยเหลอซงกนและกน ใหบคลากรไดแสดงออกซงภาวะผนา ยอมรบ ในพลงอานาจของบคคลอน รวมกนทางานเพอกาวสความสาเรจและรวมกนรบผดชอบ ในสงทกระทา จากระบบความสมพนธของการมสวนรวมของบคลากรในการทางาน และกลไกการจงใจตาง ๆ ทระบบบรหารจดการดาเนนการปฏบตในองคการทาใหเกดการเสรมสรางและสงผานพลงอานาจการทางานระหวางบคลากรเพมขน การเสรมสรางพลงอานาจในงานของครมแนวความคดหลกทสาคญทเกยวของไดแก 2.1.1.1 แนวความคดในหลกความเปนประชาธปไตย (Democratization) คอ เสรมสรางการมสวนรวมในการทางาน รวมกนทางานเปนทม มการแลกเปลยนประสบการณ ความร วสยทศน ขอมลขาวสารเพอประโยชนในการทางาน แทต (Tate) กลาวไววา กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน คอ กระบวนการประชาธปไตยทไดปฏรปไปสรปแบบของการมสวนรวม (Blasé & Blasé. 1994 : 137–138 ; citing Tate. 1991. A Resource Allocation Perspective on Teacher Empowerment, Paper) หลกประชาธปไตยในการเสรมสรางพลงอานาจในงาน คอ การทบคลากรมสทธเสรภาพตาม บทบาทอานาจหนาทของตน และเคารพสทธของตนเองและผอน โดยเคารพกตกาของสงคม มความเสมอภาคทจะไดรบการปฏบตอยาง เทาเทยมกนและรบฟงความคดเหนของกนและกน มความเปนภราดรภาพ มความรกสามคคเสมอนเปนบคคลในครอบครวเดยวกน โดยใหม

33

หลกความเปนประชาธปไตยมสวนสาคญในการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร (Masecy. 1991 : 169) 2.1.1.2 แนวความคดในหลกการกระจายอานาจ (Decentralization) คอ ครไดรบความเชอถอ ไววางใจในความสามารถทจะวนจฉยตดสนใจไดดในเรองทเกยวของกบงานทรบผดชอบ จงไดรบมอบอานาจหนาทและมอสระในการปฏบตภาระหนาทดงกลาว การมอานาจหนาทความรบผดชอบ ทาใหครไดแสดงพลงอานาจการทางาน การกระจายอานาจการทางานทางการบรหารการศกษา (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 22 ; อางองจาก เสรมศกด วศาลาภรณ. 2541 ก : 91 – 92) ไดแก 1) การแบงอานาจ (Deconcentrantion) มการจดสรรอานาจหนาท 2) การมอบอานาจ (Delegation) เปนการทศนยอานาจกลางมอบอานาจหนาท การตดสนใจไปยงหนวยปฏบตงาน ใหเปนผทาการแทนตามขอบเขตของอานาจทมอบให 3) การใหอานาจ (Devolution) เปนการทผบรหารใหอานาจการปฏบต ตดสนใจแกผปฏบตงาน ในการตดสนใจดาเนนการตาง ๆ ไดโดยสมบรณภายในขอบเขตของอานาจทให และ 4) การใหเอกชนดาเนนการ (Privatization) เปนการใหเอกชนมอานาจรบผดชอบในการดาเนนการทงหมด การกระจายอานาจเปน การเสรมสรางพลงอานาจในงานททาใหหนวยงานและผปฏบต มพลงอานาจสามารถทางาน ไดสอดคลองกบสถานการณ เพอใหการดาเนนงานบรรลวตถประสงคขององคการ 2.1.1.3 แนวความคดในหลกความสามารถ (Ennoblement) คอ ความเชอมนในการพฒนาความสามารถของบคลากรในการทางานใหมระดบทสงขน โดยมการใชเทคนคในรปแบบตาง ๆ ในการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร (Konczak, Stelly & Trusty. 2000 : 302 ; ciitng Conger & Kanungo. 1988. Academy of Management Review, 13 : 471 – 482) การเสรงสรางพลงอานาจในงานเปนยทธศาสตรสาคญในการเพมคณภาพของบคลากร ความสามารถนเปนพลงอานาจทเปนคณสมบตของแตละบคคล เชน สามารถรบร สามารถคดแกปญหา สามารถควบคมตนเอง สามารถคาดหมายความสาเรจของตนเอง ความสามารถสรางสรรคผลงาน ความสามารถดานการคดแกปญหานอกจากจะเปนพนฐานของการเสรมสรางพลงอานาจในงานแลว ยงเปนพนฐานใหเกดทกษะความสามารถ อน ๆ เชน ทกษะการตดสนใจ ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดสรางสรรค การคดแกปญหามขนตอนสาคญ ดงน 1) ขนเขาใจปญหา เปนการคดวเคราะหทาความเขาใจตวปญหาทแทจรง 2) ขนคนหาสาเหต เปนการวเคราะหสาเหตทแทจรงของปญหา 3) ขนหาทางแกไขปญหาและเลอกทางเลอกทดทสดเพอปฏบต เปนการคนหาวธแกปญหาและเลอกวธทเหมาะสมเพอนาไปปฏบต 4) ขนปฏบตการแกปญหา เปนการดาเนนการปฏบตตามวธทเลอกไว และ 5) ขนประเมนผลการปฏบต เปนการวดผลความสาเรจของการปฏบตการแกปญหา (วชย วงษใหญ. 2543 : 12)

34

2.1.1.4 แนวความคดในหลกความเปนผเชยวชาญ (Professionalization) คอ ใหการยอมรบครในฐานะผเชยวชาญ ชานาญการถายทอด กระบวนการเรยนร สามารถกาหนดบทบาทหนาทและรบผดชอบงานของตนเอง สามารถ แปรเปลยนพลงอานาจไปเปนผลงานเปนการทางานอยางสรางสรรค (Masecy. 1991 : 160) ซงในความเชยวชาญกตองอาศยคณลกษณะพนฐานสวนบคคล คณลกษณะพนฐานของ บณฑตคร บคคลทจะประกอบวชาชพคร เพอกาวสความเปนผเชยวชาญ เปนครมออาชพ (สาเรง บญเรองรตน. 2539 : 3) ไดแก 1) ดานสตปญญา ประกอบดวย สามารถคดแกปญหาอยางเปนระบบ มเหตผล สามารถใชภาษาสอสารไดอยางด 2) ดานจตใจ ประกอบดวย การมนสยใฝรใฝเรยนอยางสมาเสมอ มคณธรรมจรยธรรม เปนแบบอยางของศษยและผอนได มศรทธาในความเปนคร มจรรยาแหงวชาชพคร 3) ดานรางกาย ประกอบดวย การมสขภาพอนามยสมบรณ และแขงแรง สามารถดารงตนใหเหมาะสมกลมกลนกบสภาพแวดลอม ทางธรรมชาต และเทคโนโลย 4) ดานสงคม ประกอบดวย การมโลกทศนกวางไกล สามารถประสานสมพนธและปรบตวในชมชนทตองปฏบตการ มความตระหนกและรบผดชอบตอสงคม และ 5) ดานวชาชพ ประกอบดวย การมความรอยางลมลกในวชาทสอน สามารถจดการเรยนการสอนเพอพฒนาปญญา จตใจ รางกายและสงคมของศษย สามารถคดประดษฐหรอปรบปรงหลกสตร สอการสอนทงทเปนวตถและภมปญญาทองถน สามารถสรางและเลอกใชเครองมอ ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยนการสอนอยางเหมาะสม 2.1.1.5 แนวความคดในหลกการปฏรป (Reform) คอ ปรบปรงพฒนาบคลากรและองคการแบบตอเนองใหสอดคลองทนกบกระแสของการเปลยนแปลง เพอเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรและองคการในการทางาน การปฏรปดงกลาว ตองอาศยการรเรมดาเนนการทงจากครสผบรหาร และจากผบรหารไปสคร ในลกษณะ การประสานความรวมมอ คณลกษณะพนฐานสาหรบองคการทตองการจะเสรมสรางพลงอานาจในงานตามหลกการปฏรปองคการ ไดแก 1) บคลากรเขาใจความหมายของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2) ทมเทเวลา ทรพยากรเพอเปลยนแปลงระบบ วถการทางานและสงตาง ๆ ในองคการใหตรงตามเหตผลความเปนจรง 3) หนวยปฏบตงานตาง ๆ ตองทมเทความพยายามในการปฏบตตามภาระหนาทอยางแทจรง แมตองใชเวลา และ 4) บคลากรมความตองการ การเปลยนแปลง เพอการดารงอยขององคการทด บลาสและบลาส (Blasé & Blasé. 1994 : 2) ใหขอสรปวา แนวความคดของการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร จะครอบคลมกระบวนการตาง ๆ ทเกยวของกบครดงตอไปน 1) การมสวนรวมในการบรหารสถานศกษาของคร 2) การใหครสรางโลกทศนใหม และปรบปรงสภาพการทางาน 3) การกาหนดโครงสรางความกาวหนา

35

ทางวชาชพของคร 4) การใหครมสทธจดการควบคม และภาระงานของตนเองเพมมากขน และ 5) การใหครมความเปนอสระและไดแสดงความเชยวชาญในการทางาน สรปแนวความคดของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน คอ กระบวนการจดกระทาหรอใหการสนบสนนในสงทเปนเหตปจจย สภาวะการณ วธการตาง ๆ เพอการพฒนาเสรมสรางพลงอานาจในงานทมในตวครและบคลากรใหเพมมากขน และนาพลงอานาจดงกลาวไปใชใหเกดประโยชนในการทางานตามบทบาทภาระหนาท ซงวธการน จะชวยเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรใหมากขน โดยมรากฐานมาจาก ความสมพนธระหวางบคคล ระหวางเหตปจจย การจงใจและระบบการบรหารจดการ ดงนน แนวความคดหลกทสาคญของการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรมาจาก หลกความเปนประชาธปไตย หลกการกระจายอานาจ หลกความสามารถ หลกความเปน ผเชยวชาญ และหลกการปฏรป 2.1.2 ทฤษฎทสมพนธกบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนกระบวนการของปฏสมพนธของ เหตปจจยตาง ๆ ททาใหบคคลคนพบและพฒนาพลงอานาจทจะใชในวถการทางานให ประสบความสาเรจ เปนประโยชนตอตนเอง องคการและสงคม การเสรมสรางพลงอานาจในงาน เปนกระบวนการทสอดคลองกบความตองการของมนษย ความตองการในการควบคมและพฒนาตนเอง เปนกระบวนการทตองมการตดสนใจกาหนดตนเอง และการลงมอปฏบต (Implementation) ของบคลากรทกคนทกฝาย 2.1.2.1 ความตองการของมนษยตามทฤษฎของมาสโลว (Maslow’s Hierarchy of Needs) มาสโลวชใหเหนวา บคคลมความตองการขนพนฐานในการดารงชวต (Survival needs) ตองการปจจยทางกายภาพ อาหาร ทอยอาศย ตองการความมนคงปลอดภย (Safety needs) ในชวต ทรพยสน หนาทการงาน ตองการความรกและการยอมรบจากผอน (Love and belonging needs) จากบคคลในครอบครวและเพอนรวมงาน ตองการฐานะทางสงคมและเกยรตศกดศร (Esteem or status needs) มสถานภาพ มความสาคญในองคการ ไดทางานทมคณคาตอสวนรวม ตองการบรรลเปาหมายสงสดในชวต (Needs for self – actualization) ตองการพฒนาจตใจ ตองการคนพบและพฒนาศกยภาพความสามารถและปฏบตไปสเปาหมายของชวต (สดา ทพสวรรณ. 2541 : 32 – 33) ความตองการของบคคลเปนกลไกสาคญกระตนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.2.2.2 ทฤษฎการควบคมตนเอง (Self – Control Theory) ทฤษฎ การควบคมตนเอง กลาวถง คณลกษณะทปรากฏอนเนองมาจากพลงจากภายในทมอทธพลตอการตดสนใจกาหนดการกระทาทมผลตอการทางาน ตอผลของงานและการใชเหตผลเพอใหเกดการปฏบต (Parker & Price. 1994 : 913 ; citing Tannenbaum. 1986. Intestinal Yearbook of

36

Organizational Democracy for the Study of Participation, Co-operation and Power : Volume III, the Organizational Practice of Democracy.) การกระทาทแสดงวาบคคลสามารถควบคมตนเอง เชน สามารถกาหนดวถชวตและพฤตกรรมของตนเอง ตดสนใจกระทาการใด ๆ อยางมเหตผลมจตสานก สามารถแสดงออกซงคณคาความสามารถทมอยในตน สามารถทางานรวมกบผอน มความอดทนและพรอมรบการเปลยนแปลงและวกฤตการณตางๆ สามารถบรหารจดการทรพยากรและสงจาเปนในการทางาน ทาใหงานบรรลผลสมบรณ ความสามารถควบคมตนเองของบคลากรจงเปนคณสมบตพนฐานทสาคญของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.2.2.3 การพฒนาตนเอง (Self – Development) เปนกระบวนการ ตอเนองจากการคนพบศกยภาพภายในตนเองของบคลากร และมงการพฒนาศกยภาพ ความสามารถนน ๆ เพอนาไปสการเปลยนแปลงทสรางสรรค ทฤษฎการพฒนาตนเอง (Self – Development Theory) ยอมรบในการพฒนาศกยภาพ ความรบผดชอบตอการกระทาของบคคล ยอมรบในพลงอานาจทแทจรงของบคคลทสามารถทาใหเกดการเปลยแปลง การพฒนา คอ การสรางความเจรญ ซงเปนผลผลตจากการใชปจจยนาเขาและกระบวนการตาง ๆ กอใหเกดผลเปนความเจรญ การพฒนาตนเอง คอ การสรางตนใหมความเจรญ ซงความเจรญดงกลาวพจารณาได 3 ลกษณะ (เฉลยว บรภกด. 2542 : 8 – 13) ไดแก 1) การสรางสรรคสงใหม เปนสงทดงามใหเกดกบตน 2) การแกปญหา สามารถแกปญหาทเกดกบตนและบคคลอน 3) การรกษาสงทด คอ ยงคงรกษาคณธรรมความดของตนไวได ดงนนการพฒนาตนเอง จงเปนการเสรมสรางพลงอานาจในงานใหกบตนเองและองคการ 2.2.2.4 ทฤษฎการกาหนดตนเอง (Self – Determination Theory) ทฤษฎการกาหนดตนเองมความเชอพนฐานวาบคคลมความตองการในสง 3 สง ไดแก 1) บคคลตองการมความสามารถ (Competence needs) จงมการเรยนรฝกฝนทกษะทจะ นาไปสจดมงหมาย 2) บคคลตองการมสมพนธไมตร (Relationship needs) ทนาไปส ความมนคง ปลอดภยในการทางาน ความเปนมตรทดในหมผรวมงานและผเกยวของ และ 3) บคคลตองการความเปนอสระ (Autonomy needs) ในการรเรมการปฏบตสงใหมใน การควบคมการกระทาตาง ๆ ของตนเอง ทฤษฎการกาหนดตนเอง (Deci & Ryan. 1985 : 32 – 38) จงใหความสาคญ และกลาวถงบคคลวา มความสามารถในการคดตดสนใจกาหนด แบบแผนการกระทาของตนเอง สามารถ เหนแจงเขาใจสภาพการณทตนจะสรางสรรคและ ใชทรพยากร การทางานทมใหเกดประโยชน สงสด ขณะเดยวกนกพรอมจะรบผลทเกดขน ไมวาในลกษณะใด แนวทางปฏบตของทฤษฎ เนนใหบคลากรมอสระในการแสดงออกซง ศกยภาพ ความสามารถ สามารถสรางทางเลอก และมสทธเลอกทางปฏบตของตนเองดวย ความตระหนกในภาระหนาทและสภาวะการณแวดลอม การกาหนดตนเองตองอาศย ความสามารถของบคคลในหลาย ๆ ดานมาประกอบกน เชน สามารถคดวเคราะห กาหนด เปาหมายความตองการและวางแผนการปฏบต สามารถวเคราะหจาแนกทรพยากรเพอ

37

การประยกตใช การใชเหตผลในการเลอกทางเลอกเพอการปฏบต การประเมนการปฏบต สามารถสรางจงหวะโอกาสสเปาหมายและมนคงตอการกาวสเปาหมายของตนเอง การกาหนดตนเองเปนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ทาใหบคคลรจกยดหยน สามารถปรบตวใหเขากบ สภาพแวดลอมหรอการเปลยนแปลงทเกดขน และนาตนบรรลถงเปาหมายความสาเรจ (Fettermen. 1998 : 8) 2.2.2.5 ทฤษฎการกาหนดเปาหมาย (Goal Setting Theory) นอกจากความสามารถในการกาหนดตนเองแลวบคลากรยงตองสามารถกาหนดเปาหมายในการกระทาของตนใหชดเจน ฮอยและมสเกล (Hoy & Miskel. 2001 : 126) กลาวถง เปาหมายของบคคลไววา เปาหมายเปนสงสาคญสงหนงทตองคานงถงกอนทจะใชวธการใด ๆ ในการพฒนาเสรมสราง พลงอานาจในงานใหกบครและบคลากร หวใจสาคญของทฤษฎการกาหนดเปาหมาย คอ การใหคณคาและการตดสนใจเกยวกบคณคาของการกระทาของบคคลทสมพนธกบเปาหมายท กาหนดไว ดงนนการกระทาของบคคลจงเปนไปในวถทจะนาไปสเปาหมาย เปาหมายจงเปนเสมอนสอกลาง ประสานความปรารถนา คานยม การตดสนใจกบลกษณะงาน ขอมลปอนกลบ ขอมลการชแนะ เปนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร ทจะปรากฏผลเปนระดบความสาเรจทสมพนธกบเปาหมาย ลกษณะของเปาหมายและสภาวะทมผลตอระดบ ความสาเรจของการปฏบต ไดแก 1) เปาหมายทชดเจนเฉพาะเจาะจง ทาใหบคคล ประสบความสาเรจในการปฏบตไดดกวาเปาหมายทคลมเครอ 2) เปาหมายทยาก ททาทายแตมความเปนไปไดทจะบรรลถงผลสาเรจ กจะทาใหบคลากรมพลงและตงใจปฏบตดกวาเปาหมายทงาย 3) เปาหมายทผรวมงานมสวนกาหนด จะสงผลใหการปฏบตบรรลผลความสาเรจดกวา เปาหมายทผรวมงานไมมสวนกาหนด 4) การไดรบขอมลปอนกลบในเรองการบรรลเปาหมายการทางานทกาหนดจะมผลดตอการปฏบตงานของผรวมงาน 5) เปาหมายทดตองกาหนดระยะเวลาของการบรรลผลความสาเรจและสามารถวดได 6) การทผปฏบตเหนคณคาและ มความผกพน ทมเทอยางแทจรงใหกบเปาหมายทกาหนด จะเสรมสรางพลงอานาจในงานในการปฏบตเปนไปไดดวยด 7) การไดรบการสนบสนนปจจยตาง ๆ ในการปฏบต จะชวย เสรมสรางพลงอานาจในงานใหบรรลเปาหมายไดสมบรณยงขน 8) ความเชอมนใน ความสามารถของตนทาใหบคคลมโอกาสประสบความสาเรจในการปฏบตสเปาหมายทกาหนด และ 9) ความตระหนกในหนาท ความรวมมอของทกฝายทเกยวของ การชวยกนขจดอปสรรคปญหาและมยทธศาสตรการทางาน เปนสงสงเสรมการบรรลผลความสาเรจตามเปาหมายทกาหนดเปาหมายความสาเรจในการทางานและการดาเนนชวต เปนปจจยสาคญของ การเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคคล เพอกาวไปใหถงเปาหมาย 2.2.2.6 การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนกระบวนการทสอดคลอง กบทฤษฎวาย (Y-Theory) ของแมคเกรเกอร ทกลาวถงคณลกษณะของบคลากรวามความตองการไดรบโอกาสการทางาน ตองการมผลงานความสาเรจ และใชความพยายาม การควบคม

38

ตนเองเพอใหบรรลวตถประสงคตามภารกจในการทางาน บคลากรจะแสวงหาความรบผดชอบ สามารถจนตนาการ คดสรางสรรค แกปญหาและพฒนางาน การปฏบตของบคลากรทชวย เสรมสรางพลงอานาจในงาน เชน มสวนรบผดชอบในการทางาน บรหารจดการการทางาน กนเองภายในทมงาน รบผดชอบการปฏบตงานในหนาท สรางมาตรฐานการทางาน ใชทกษะการตดตอสอสารในเกดประโยชน ใสใจรบฟงความคดเหนจากทกฝายในการปฏบตงาน มวนย มระบบการแกปญหา ทาองคการใหเปนองคการแหงการเรยนรอยางตอเนอง เนนการพฒนา ตนเองและการทางานรวมกน (Garrison & Bly. 1997 : 113 ; Haksever, et al. 2000 : 229) 2.2.2.7 ทฤษฎความเทาเทยมกน (Equity Theory) ของ อดมส (J. Stacy Adams) ทพฒนาขนในป ค.ศ. 1965 กลาววา บคลากรสามารถรบรไดถงการปฏบตทใหความเทาเทยมกนหรอไมในการทางาน ซงจะมผลตอประสทธภาพการทางานของบคลากรนน ๆ และเปนผลใหบคคลสนองตอบตอความเทาเทยมกนทไดรบใน 3 ลกษณะ (Schultg & Schultg. 1998 : 246) ไดแก 1) กระทาในสงทด (Benevolent) 2) เสยใจหรอสานกผด (Equity sensitive) และ 3) เรยกรองสทธ (Entitled) ดงนนบคลากรจงควรไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน ไดรบผลตอบแทนและสทธประโยชนทเหมาะสมกบผลงานการปฏบต หรอตามสภาพของบคคลททกฝายยอมรบและไดรบการยอมรบในคณคาของความเปนสมาชก การใหเกยรตซงกนและกน การปฏบตดวยความเทาเทยมกนในดานตาง ๆ ตามทควรจะไดรบในการทางาน เปนอกปจจยหนงทสาคญในการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร (Robbins & Coulter. 1999 : 494 ; Hoy & Miskel. 2001 : 143, 157) 2.2.2.8 ทฤษฎการปฏบต (Implementation Theory) มนยสาคญทช ใหเหนวาพลงอานาจการทางานจะเกดไดตองอาศยการปฏบตของบคคลเปนสาคญ ขณะท ผเกยวของตองสนบสนนเหตปจจยเสรมสรางพลงอานาจในงานดงกลาว หวใจสาคญของ การเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรในองคการ คอ สงเสรมความสามารถดานตางๆ ของบคลากรและประสานใหเกดการปฏบตงานในระดบบคคลและทมงานอยางเปนระบบ มวนยไดมาตรฐาน ดวยความรบผดชอบและทาใหบคลากรเรยนรอยางตอเนองจากการปฏบตงานนน กระบวนการบรหารและผบรหารตองทาหนาทอานวยความสะดวกใหการพฒนาและสราง ความเทาเทยมกนและสนบสนนการแสดงศกยภาพ พลงความสามารถของบคลากร แทนการ ทาหนาทอยางผคมทคอยควบคมบงคบใหทาหรอเปนผชนา (Banner & Gagne. 1995 : 70) 2.2.2.9 ทฤษฎการบรหารแบบมสวนรวม (Participative Administration Theory) เปนทฤษฎทสอดคลองและสนองตอบตอความตองการแสดงออก ซงพลงอานาจของบคลากรทมงทาใหบคลากรพฒนาพลงอานาจของตน การบรหารแบบม สวนรวมเปนกระบวนการปฏบตทางการบรหารทกระทาอยางมเปาหมายหรอเงอนไขทชดเจน ผานขนตอนการมสวนรวม เชน ผานการพจารณารบฟงความคดเหน การรบรของผมสวน

39

เกยวของกอนนาไปปฏบต การมสวนรวมทางการบรหารมหลายระดบ เชน การมสวนเกยวของในฐานะสมาชกองคกร คอยสงเกตการณตดตามผลงาน การมสวนสนบสนนชวยเหลอดวย การใหคาปรกษาใหขอมล ขอเสนอแนะ สนบสนนปจจยและทรพยากรตาง ๆ การมสวน รบผดชอบ ดวยการมสวนในการตดสนใจในการดาเนนการหรอรวมปฏบตการภารกจตาง ๆ (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 28 ; อางองจาก เสรมศกด วศาลาภรณ. 2541 ข : 2 – 6) การบรหารแบบมสวนรวมมผลตอบคคล คอ การทาใหบคลากรหรอผมสวนเกยวของมความรสก เปนเจาของ มความมงมน ความผกพนในภารกจนน ๆ ทาใหบคลากรมโอกาสไดใชความร ทกษะประสบการณและทางานดวยความเตมใจ การปฏบตในการบรหารแบบมสวนรวม ทเปนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร เชน 1) มอบอานาจหนาทในการปฏบตงานทชดเจน 2) มอบความรบผดชอบการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคขององคการ 3) ใหบคลากรมสวนรวมตดสนใจในกระบวนการทสงผลกระทบตอการทางาน หรอในเรอง ทสนใจ เชน การจดงบประมาณ การบรหารงานบคคล การกาหนดหลกสตรกระบวนการเรยน การสอน 4) จดสรรใหบคลากรไดใชทรพยากร เทคโนโลยและขอมลใหเกดประโยชนใน การทางานรวมกน 5) ใหโอกาสบคลากรแสดงความคดเหน ความร ทกษะประสบการณ ใน การปฏบตงานไดเตมความสามารถ การบรหารแบบมสวนรวมและผลสบเนองทกประเดน ทกลาวมาลวนมสวนเสรมสรางอานาจในงานของครและบคลากร 2.2.2.10 ทฤษฎการเสรมสรางพลงอานาจในงาน (Empowerment Theory) จากการศกษาเอกสารผลงานทเกยวกบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรทบคคลและนกการศกษาในศาสตรสาขาตาง ๆ ไดแสดงไว ผวจยพบวา นยสาคญของทฤษฎการเสรมสรางพลงอานาจในงานแสดงใหเหนวา การเสรมสรางพลงอานาจในงาน เปนกระบวนการทเกดจากการมปฏสมพนธระหวางบคคลกบปจจยแวดลอมตาง ๆ ทงท เปนบคคล วธทางาน สภาวะการณ ทสงผลประสานกนทาใหพลงอานาจทมอยแลวในบคคล ในระดบหนง พฒนาเพมพนหรอพฒนาเปนพลงความสามารถดานตาง ๆ ในระดบทสงขนซงจะแสดงผลปรากฏทางการคด การกระทาและผลงานทเปนคณประโยชนกบบคคล องคการและ สงแวดลอม (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 29 ; อางองจาก Kaufmann. 1993 : 154 ; Berger, McBreen & Rifkin. 1996 : 9 ; Lashley. 1997 : 138 ; Gutierrez, Parsons & Cox. 1998 : 228 ; Sergiovanni & Starratt. 1998 : 85 ; Lefrancois. 2000 : 20) 2.2.2.11 ทฤษฎระบบ (Systems Theory) สาระสาคญของทฤษฎระบบ ทเกยวกบการทางาน คอ ความเปนหนวยระบบ ความเปนหนวยทางานภายในตวเองของสงหรอระบบทางาน ระบบการทางานดงกลาวจะประกอบดวย สวนปจจยนาเขาหรอปจจยพนฐาน (Input) สวนกระบวนการ (Process) และสวนผลผลต (Output) ภายในขอบเขตหรอบรบท

40

หนง ๆ ซงองคประกอบสาคญในแตละสวน จะประสานความสมพนธเปนระบบการทางาน (เฉลยว บรภกด. 2542 : 9 – 10) สรปทฤษฎทสมพนธกบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ไดแก ทฤษฎความตองการของมนษยของมาสโลว ทฤษฎการควบคมตนเอง ทฤษฎการพฒนาตนเอง ทฤษฎการกาหนดตนเอง ทฤษฎการกาหนดเปาหมาย ทฤษฎวายของแมคเกรเกอร ทฤษฎความเทาเทยมกน ทฤษฎการปฏบต ทฤษฎการบรหารแบบมสวนรวม ทฤษฎ การเสรมสรางพลงอานาจในงาน และทฤษฎระบบ 2.1.3 หลกการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ชอรทและเกยร (Short & Greer. 1997 : 134 – 135) ไดรวบรวมผล การศกษาคนควาของบคคลตาง ๆ พบวา หลกการพนฐานของการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร ประกอบดวยหลกสาคญ 2 ประการ ไดแก 1) ทาใหบคลากรมความร ทกษะ ประสบการณ ทเปนพลงความสามารถในการทางาน และ 2) ใหบคลากรไดแสดงออกซงความร ทกษะ ประสบการณ ทเปนพลงอานาจในการทางาน หลกการทง 2 ประการดงกลาว เปนสงทองคการสามารถบรหารจดการใหเกดขนไดในกระบวนการทางาน โดยสงเสรมใหบคลากร มอสระมขอบเขตความรบผดชอบในการทางาน มทางเลอกใหเลอกปฏบต ใหควบคมดแลงานดวยตนเอง สงเสรมการเรยนรทสนบสนน และตรงกบงานในหนาทของบคลากร สงทฝายบรหารและบคลากรตองคานงถงในกระบวนการปฏบตเพอใหการเสรมสรางพลงอานาจการทางานบรรลผลสาเรจ ไดแก 1) ปฏสมพนธของบคลากรทงภายในและภายนอกองคการตองกระทาดวยความยดหยน 2) ใหบคลากรไดเรยนรจากกนและกนเพมมากขนในการรวมกนทางาน และ 3) การพฒนาทกษะความชานาญงานของบคลากรควรกระทาอยางตอเนอง การเสรมสราง พลงอานาจในงาน ตองการความไววางใจซงกนและกน และตองเกดประโยชน เกดผลดกบ ทกคนทกฝาย ไดมบคคลเสนอแนะ หลกการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคคลใน ทางปฏบต ดงน หลกการเสรมสรางพลงอานาจในงานของ เซอรจโอวานน (Sergiovanni. 1991 : 136 – 137) ใหไวดงน 1. ใหบคลากรมอานาจทจาเปนตอการทาหนาทและใหมอสระในการปฏบตเพอใหการปฏบตหนาทบรรลเปาหมายของสถานศกษา 2. ใหการสนบสนนชวยเหลอในสงทจาเปนตอการปฏบตหนาท 3. ชวยขจดปญหาอปสรรคทเกยวของ เพอใหการปฏบตหนาทดาเนน ตอไปได ไดใหขอคดเพมเตมวา การทบคคลมอสระทจะกระทาสงใด ๆ ตองกระทาดวยจตสานก ดวยการตดสนใจทรอบคอบ สงทกระทาตองมผลแสดงใหเหนถงคณคาทบคคลอน

41

ยอมรบได การมอสระจงไมใชปลอยใหทาอะไรอสระตามใจชอบ แตใหบคคลกระทาการไดอยางอสระดวยความรบผดชอบ สานกในหนาทและความมจตสานกทดตอบคคลอน สงอนรอบดาน หลกการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร ของบลาสและบลาส (Blasé & Blasé. 1994 : 52 – 55) ใหไวดงน 1. เตรยมความพรอมของบคลากรและสถานศกษา สรางบรรยากาศ การมสวนรวมในการทางาน กาหนดวธการของการมสวนรวมและสรางความสมพนธทดระหวาง ฝายงาน 2. สงเสรมการมสวนรวมของบคลากรอยางเทาเทยมกน 3. สรางความกระตอรอรนของการมสวนรวมในการบรหาร 4. ใหทกคนทกฝายทเกยวของเขามามสวนรวมอยางมนใจ 5. ใหโอกาสบคลากรในการพบปะแลกเปลยนความคดเหน 6. สรางความยดหยนเปนกนเองในการทางาน 7. เสรมสรางความสมครใจในการมสวนรวม 8. สรางความเชอถอไววางใจในกนและกน 9. รกษาความสตยซอ เทยงธรรม ไมตดอยกบอานาจ 10. สงเสรมคณธรรม นาใจ ความเสยสละของทมงาน 11. ใหการสนบสนนชวยเหลอ เมอบคลากรเผชญอปสรรคปญหา 12. สนบสนนการแกปญหาอยางเปนระบบ 13. ใหบคลากรกลาเผชญกบงานททาทายตอสถานภาพ ความสามารถ หลกการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบลนชารด คารลอส และ แรนดอลฟ (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 31 ; อางองจาก Blanchard & Randolph. 1996 : 70) การเสรมสรางพลงอานาจในงาน ปฏบตอยบนความเชอและมจรยธรรมทางสงคม ของคานยม ดวยการชวยเหลอโดยมนาใจใหกนและกน สรางความสมพนธ สรางความรก และ รวมมอในการทางาน การเสรมสรางพลงอานาจในงานตองอาศย ความร ทกษะความสามารถ คณธรรมจรยธรรม ความเชอถอไววางใจกน ความรกความเคารพในกนและกน รวมกน รบผดชอบ การมสวนรวมตดสนใจกาหนดเปาหมาย วธการทางานรวมกนและรวมมอกนใน การปฏบต สรปหลกการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ไดแก 1. สรางความตระหนกในบคลากรใหสานกวาบคคล คอ ผกาหนดวถชวตของตนเอง และสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอบคลากรและองคกรในการทางาน 2. เสรมสรางความร ทกษะความสามารถ ประสบการณในการทางานของบคลากร และสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอบคลากรและองคกรในการทางาน

42

3. สงเสรมใหบคลากรไดใช ไดแลกเปลยนความคด ไดแสดงออกและพฒนาความร ทกษะความสามารถ ประสบการณทเปนประโยชนกบการทางาน 4. ใหสามารถยดหยนในการปฏบตหนาท ในการปฏสมพนธระหวางบคลากรเพอใหสอดคลองกบสภาวะการณและการเปลยนแปลงของสงคมสงแวดลอม 5. ใหอานาจทจาเปนตอการทาหนาทของบคลากร 6. ใหการสนบสนนทรพยากรทจาเปน ขอมล ขาวสารเพอการทางาน 7. ใหบคลากรมอสระวนจฉยตดสนใจในงานททา 8. สงเสรมความสมพนธทดระหวางบคลากร การเรยนรจากกนและกน การทางานรวมกนเปนทม 9. เตรยมความพรอมของบคลากร ใหโอกาสการทางาน ใหทางานทสาคญมคณคางานททาทายความสามารถ 10. ยอมรบในผลการปฏบตงานหรอขอผดพลาดทอาจเกดขน พรอมรบ การตรวจสอบ พรอมทจะชวยเหลอ ขจดปญหาอปสรรคและพฒนางานสความสาเรจอยางเปนระบบ 11. สงเสรมการมสวนรวมของบคลากรอยางเทาเทยมกนในการทางาน 12. สรางความไววางใจ เคารพเชอถอในกนและกน ทงในระหวางบคลากร บคลากรกบฝายบรหาร และสงเสรมคณธรรมนาใจของความเปนทมงาน 2.1.4 เปาหมายของการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน การใหการศกษาเปนงานทตองใชคณธรรม ความรความสามารถ มอสระทางความคด และรบผดชอบตอการตดสนใจกระทาในสงทคดวาดทสด เพอเปนสะพานเชอมโยงความรความคดใหเขากบความตองการ ความสนใจของผเรยน ของชมชนและสงคม ดงนน ครผทาหนาทใหการศกษาจงตองมความเชยวชาญในงานของตน ตองมสวนรวมตดสนใจตามอานาจหนาท ความรบผดชอบ ตองพฒนาตนเองเพอปฏบตภารกจในการจดการศกษาใหบรรลเปาหมายของสถานศกษา และสวนตวครเองไดกาวสความเปนผเชยวชาญ เปนครมออาชพ จากภารกจในงานการศกษา การเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรจงมเปาหมายดงน (Bolin. 1989 : 82) 1. ทาใหบคลากรมความกระตอรอรนในการปฏบตภารกจ กลารเรม สรางสรรคงาน และนวตกรรมทมประโยชนทางการศกษา 2. ปลกจตสานก พฒนาศกยภาพของบคลากรในการปฏบตภาระหนาท สรางความรกความผกพนในงาน 3. สนบสนนใหบคลากรสามารถควบคมการทางานของตนเอง สามารถคดตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมเพอใหงานมคณภาพบรรลเปาหมายความสาเรจ

43

4. สรางสรรคกระบวนการบรหารจดการและสภาพแวดลอมทชวยใหบคลากรมความสขและสนกกบการทางาน 5. เสรมสรางคณธรรมนาใจบคลากรในทมงาน ในองคการ 6. กระตนใหบคลากรมการพฒนาตนเองสความเชยวชาญเปนมออาชพ 7. ทาใหบคลากรมพลงอานาจ ตองการทจะทางานและมทศนคตทดตอองคการตอการทางาน 8. กระตนใหบคลากรใชพลงงานอานาจทมเพมขน สรางผลงาน การเปลยนแปลงในทางทด มประโยชน และใชพลงอานาจเสรมสรางการรวมพลงตาง ๆ ใน องคการ ใหเกดพลงอานาจสามารถดาเนนงานไปสเปาหมายความสาเรจเดยวกน สรปเปาหมายการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของครและบคลากร ไดแก การทาใหครและบคลากรไดพฒนาเพมพนพลงอานาจการทางานในดานตาง ๆ และ แสดงออกซงศกยภาพพลงอานาจในการเพยรทางานตามหนาทความรบผดชอบ ดวยความพงพอใจเพอใหเกดผลการทางานทมคณภาพ พฒนาตนเองสความเชยวชาญ มนาใจในการทางานสรางความเจรญวฒนาใหกบบคคลและองคการ 2.1.5 ความหมายของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน การเสรมสรางพลงอานาจ (Empowerment) มความหมายตางกนออกไป ในแตละบรบทขององคการ การมงเนน และศาสตรในสาขาทมการนาไปใช ความหมายของ การเสรมสรางพลงอานาจในงานทไดรวบรวมและมผกลาวถงตอไปน เนนประเดนทเปนสาระสาคญของความหมาย ในทางการบรหารและการพฒนาบคลากรในองคการ ความหมายของ การเสรมสรางพลงอานาจการทางานทเปนประเดนสาคญ มดงน การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนกระบวนการทตองอาศยปจจย ดานความร ทกษะความสามารถ ประสบการณทางาน ความมงมน ความไววางใจกนของคร และบคลากร ตองอาศยขอบเขตอานาจหนาท ความรบผดชอบในการทางาน โดยมผบรหาร โครงสรางและการบรหารจดการ วฒนธรรมการทางาน ขอมล เทคโนโลย ทรพยากรและ สงแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ เปนสงสงเสรมสนบสนน เออประโยชนม กระบวนการทางานทใหโอกาสครและบคลากรไดมสวนรวม ไดทางานอยางอสระ ไดแสดง ภาวะผนา ไดมการเรยนรและพฒนา บคลากรสามารถประเมนตนเองและพรอมรบการ ตรวจสอบการทางาน สงทตองการจาการเสรมสรางพลงอานาจในงาน คอ การทาใหครและบคลากรมพลงอานาจทเปนพลงความสามารถทางการคด ทางการทางานในดานตางๆ ทเปนคณประโยชน และแสดงผลของพลงอานาจใหปรากฏเปน คณธรรมนาใจ ความเพยรใน การทางาน การสรางสรรค คณภาพของผลงาน เปนความพงพอใจ และความเชยวชาญใน การทางาน

44

สรปความหมายของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน หมายถง กระบวนการจดกระทาหรอใหการสนบสนนในสงเปนเหตปจจย สภาวะการณ วธการตาง ๆ ทชวยใหครและบคลากร ไดปฏบตในสงทจะเปนการพฒนาพลงความสามารถของตนใน การทางานดานตาง ๆ ใหเพมสงขน และแสดงพลงอานาจใหปรากฏเปนผลทางการคด เปน พฤตกรรมการทางานหรอเปนผลงาน ทแสดงพฒนาการของพลงความสามารถทกาวหนา ทกอใหเกดเปนคณประโยชนตอบคคลและองคการ 2.2 ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน การเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรตองอาศยปจจยพนฐานตาง ๆ กน ในแตละสถานการณของแตละองคการ ปจจยพนฐานมความสาคญทงทางตรงและทางออม กบการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน มบคคลทสนใจใหความสาคญและระบปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจการทางานไวตาง ๆ กน ในแตละดานดงน ดานความมงหวงของคร แมคซ (Maxcy. 1991 : 169) กลาวไววา การมความหวงเปนปจจยสาคญทจะทาใหบคคลมพลงอานาจทจะกระทาการใด ๆ ใหบรรลผลสาเรจในสงทหวง ดงนน ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรทสาคญ คอ การทครและบคลากรมปณธาน ความหวง มจดมงหมายของตน มเปาหมายทชดเจนในการทางาน มความตงใจมน กระตอรอรนตองการทางานใหสาเรจตามความมงหมาย หรอบรรลเปาหมายของตนและองคกรทกาหนดไว ในเชงยทธศาสตร การบรหารการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากรในองคการควรเรมตนท การสอบทานและปรบสภาพ ภาระงานในหนาทของครและบคลากรใหสอดคลองประสานตรงกบความมงหวง เปาหมาย ความตองการในการทางานของทกฝาย เพอใหการปฏบตดาเนนงาน เปนไปในแนวทาง เปาหมายเดยวกน และทกคน ทกฝายตางกไดรบประโยชนรวมกน ดานความรของคร การมความรเปนคณลกษณะทเปนปจจยสาคญทชวย เสรมสรางพลงอานาจการทางานของครและบคลากร สาระความรทเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร เชน ความรเนอหาวชาการ หลกสตร กระบวนการจดการเรยนการสอน และวธการ ถายทอดความรวทยาการตางๆ การวดและประเมนผล ความรดานพฒนาการของผเรยน ความรในการประยกตและใชทรพยากร ขอมลขาวสาร เทคโนโลยในการปฏบตงาน ความร ดานนโยบายทศทางและการบรหารจดการทางการศกษา ดานทกษะประสบการณของคร ทกษะประสบการณการทางานเปน คณลกษณะทเปนปจจยสาคญอกประการหนง ทชวยเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ทกษะประสบการณทเสรมสรางพลงอานาจในงานในหนาทคร ไดแก ทกษะ ประสบการณ ความชานาญในการปฏบต จดกจกรรม ดาเนนการสอน ในการวดผลประเมนผล

45

การถายทอดวทยาการและผลการเรยนรของผเรยน ทกษะความสามารถในการคดวเคราะห แกปญหาตาง ๆ ในการทางาน ทาใหงานบรรลตามความมงหมาย ดานอานาจหนาทของคร ปจจยเสรมสรางพลงอานาจในงานของครทสาคญอกประการหนง คอ การใหครและบคลากรมอานาจหนาท มสทธขอบเขตความรบผดชอบทไดรบการรบรองถกตอง มอานาจการตดสนใจในการปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางอสระ และตระหนกรในความสาคญของบทบาทภาวะหนาท ในความเปนผรวมงานเปนสวนหนงของ องคการ และสามารถใชอานาจหนาทในการควบคมบรหารจดการ หรอดาเนนการปรบปรงแกไขสงผดพลาดในระบบงานของตน และรบผดชอบตอการตดสนใจปฏบตงาน ในผลการทางานตามอานาจหนาท รวมถงมการตรวจสอบการทางาน และอานาจหนาททบคลากรไดรบ หลกการสาคญของการมอบหมายงาน ซงเทากบเปนการมอบอานาจหนาท คอ การกาหนดเปาหมายงานทชดเจน แตไมระบวธการทางาน เพราะตองใหอสระ (Autonomy) ทางความคดและสงเสรมภาวะผนาในตวของผรบมอบงาน หรอผรบมอบอานาจหนาทไปปฏบต ทาใหผรบงานสามารถเลอกวธการทางานทสอดคลองกบกาลงความสามารถและสภาวะสงแวดลอม เพอใหงานบรรลเปาหมาย เปนการเพมบรรยากาศของการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน ทาใหบคลากรเหนความสาคญของสงทกระทา รสกวาไดกระทาในสงทสาคญมความหมาย เปนประโยชนตอ สวนรวม เปนสงทสงคมตองการชวยเสรมสรางใหบคลากรมพลงอานาจในการเสรมสราง พลงอานาจในงาน ลธนส (Luthans. 1998 : 41 – 43) ไดเสนอแนวปฏบตทชวยเสรมสราง พลงอานาจในงานของบคลากร ไวดงน 1. ใหบคลากรมสวนรวมตดสนใจในการบรหารองคการ ซงเปนยทธศาสตรสาคญของการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน เปนการใหความสาคญ ยอมรบความคดเหน สรางความรสกเปนเจาของและทาใหบคลากรกระตอรอรนเตมใจปฏบตงาน 2. ใชนวตกรรมและเทคโนโลยทชวยใหเกดการสรางงานหรอสงใหมทเปน คณประโยชนตอองคการและการทางาน โดยเฉพาะอยางยงการใชนวตกรรมและเทคโนโลย ทเกดจากความคด การพฒนาของบคลาการในองคการ 3. ใหบคลากรไดรบและเขาถงขอมลขาวสารทจะนาไปใชใหเกดประโยชนใน การทางาน เพราะขอมลขาวสารเปนรากฐานการสรางพลงอานาจในงานทงทางความคด การปฏบต การตดสนใจ และการเปลยนแปลงพฒนางาน 4. สรางความพรอมทจะรบการตรวจสอบ เพราะแมบคลากรทมพลงอานาจจะเชอมนในการตดสนใจในการกระทาของตนวาเปนไปเพอประโยชนสงสดขององคการ กควรมความพรอมทจะอธบายใหเหตผลในสงทกระทา ในสงทเกดขน การตรวจสอบชวยใหเกด ความมนใจในความเพยรพยายามทางานอยางดทสดเพอใหบรรลเปาหมาย กระตนสานก

46

รบผดชอบของบคลากรทกคน ใหแนวทางการปฏบตงาน เสรมสรางความไววางใจในกนและกน และนาไปสการปรบปรงพฒนาระบบความสมพนธของการทางานทองคการดาเนนการ สภาวะทบคลากรของทมงานตองการจากฝายบรหารเพอเสรมสรางพลงอานาจ ในงาน (Gordon. 1999 : 168) ไดแก 1. ใหการสนบสนนอยางเพยงพอในดานทรพยากรและเวลา 2. สรางความไววางใจในกนและกน สรางความเตมใจทจะแลกเปลยนขอมล ขาวสารและแกไขปญหาอปสรรครวมกน 3. สนบสนนใหมการฝกอบรมทางเทคนคการปฏบตและการจดการงานในหนาท 4. ใหโอกาสในการเลอกดาเนนงานทเหมาะสมและเปนจรงได 5. มหนวยชวยเหลอสนบสนนในสภาวะทตองเผชญกบปญหาและ การเปลยนแปลง เอลลส (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 38 ; อางองจาก Ellis. 1999 : 1) กลาววา ความสาเรจของการเสรมสรางพลงอานาจในงานอยทองคการสามารถจดการสภาพแวดลอม ททาใหบคลากรไดใช ไดแสดงออกซงความร ความคด ทกษะความสามารถในการทางาน อยางเตมกาลงไดหรอไม ขณะเดยวกนหนาทความรบผดชอบทใหกบบคลากรควรพจารณาความถกตองเหมาะสมกบบคคล เวลา และสถานการณ นอกจากน ควรสรางบรรยากาศ การทางานทมการประนประนอม ปรกษาหารอ มนาใจเสยสละ พรอมจะชวยเหลอกนใน ดานตาง ๆ โดยเฉพาะองคกรการศกษาตองมอสระ มอานาจการตดสนใจไดมากขน ครตองเปนผนาการปรบปรงเปลยนแปลง ตองมสวนรวมตดสนใจเกยวกบการเรยนการสอน การกาหนดนโยบายและรบผดชอบการปฏบตตาง ๆ และรวมมอกนสรางบรรยากาศสงแวดลอมท อานวยความสะดวกในการพฒนาพลงอานาจการทางานของบคลากรและองคการ เมอพจารณาในภาพรวมทงองคการ ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจ ในงานของครและบคลากร (Cleirbaut. 1998 : 8 ; Gutierrez, Parsons Cox. 1998 : 221) ไดแก 1. โครงสราง วฒนธรรม และบรรยากาศสงแวดลอมขององคการ มสภาพท เออตอการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน เชน ความมนคงปลอดภยในการทางาน บคลากร มความสามคคเปนอนหนงอนเดยวกน 2. บคลากรขององคการ การเสรมสรางพลงอานาจในงานตองคานงถงองครวมของบคคล คอ เสรมสรางพลงอานาจทงทางรางกาย และจตใจใหประสานสมพนธกบธรรมชาตสงแวดลอม 3. การสนบสนนชวยเหลอ การเสรมสรางพลงอานาจการทางานบคลากรตอง ไดรบการสนบสนนชวยเหลอทงจากฝายบรหาร จากองคการทางสงคม และทสาคญบคลากรตองมความเพยรพยายามในการชวยเหลอตนเอง

47

4. ความสมพนธกบเพอนรวมงาน การเสรมสรางพลงอานาจในงาน บคลากรตองมปฏสมพนธระหวางกน ครและบคลากรควรมเวลาสาหรบการสรางสมพนธภาพ ทดตอกน รวมกนสรางเสรมและแลกเปลยนภาวะผนาในการทางาน 5. บทบาทอานาจหนาท ครและบคลากรตองทางานดวยความยดหยน ทางาน ไดหลายบทบาทหนาท ทงในการศกษา เผยแพรวทยาการ ใหคาปรกษาแนะนา สนบสนน ชวยเหลอตดตอเจรจาประนประนอม ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงานตาง ๆ ดงทกลาวมา เปนสงท ทกฝายทเกยวของตองพจารณาเลอกใชใหเกดประโยชนและพจารณาใหรอบดานถงผล ในการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ทงนเพราะสภาวะการณสงแวดลอม มการเปลยนแปลงตลอดเวลา ปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจการทางานตาง ๆ ยอมเปลยนแปลงไดตามสภาวะการณเชนกน สรปปจจยพนฐานการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ไดแก ความมงหวง ความร ทกษะประสบการณ และอานาจหนาทของครและบคลากร 2.3 กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน หมายถง วธทครและบคลากร ประพฤตปฏบตในการทางานตามบทบาทภาระหนาท และชวยเสรมสรางใหครเพมพนพฒนาพลงอานาจการทางานในดานตาง ๆ และใชพลงอานาจดงกลาวทาใหงานสาเรจบรรลเปาหมายเกดประโยชนกบงานในหนาท กบตนเองและองคการ วทเทอรสพน (Witherspoon. 1997 : 140) เหนพองกบบคคลตาง ๆ ทกลาววากระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน มทงการปฏบตกบระดบความคดของบคคลระดบความสมพนธระหวางบคคล ระดบโครงสรางองคการ ซงทง 3 ระดบตางมจดเนน เชน 1. ระดบความคดของบคคล เนนใหบคคลเชอมนวาตนสามารถสรางสรรคงาน สามารถสรางการเปลยนแปลงทาใหเกดสงใหมได หรอสรางแรงจงใจเพอใหเกดการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2. ระดบความสมพนธระหวางบคคล เนนการบรหารจดการตนเองของบคคล ทมงาน และความสมพนธระหวางกลมงานตาง ๆ ในองคการ เพอเสรมสรางพลงอานาจในงาน 3. ระดบโครงสรางองคกร เนนการจดระบบโครงสรางการทางาน การกาหนดระเบยบแนวปฏบตและจดการสภาวะแวดลอม เพอเสรมสรางใหบคลากรเกดพลงอานาจในงาน ลาชเลย (Lashley. 1997 : 117) ไดกลาวถง กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร ไววาประกอบดวยขนตอนทสาคญดงน 1. วเคราะหสภาวะการณทบคลากรขาดพลงอานาจในงาน เพอหาสาเหตท แทจรง

48

2. กาหนดยทธศาสตรและเทคนควธการบรหารจดการทจะทาใหเกดการพฒนาศกยภาพเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร 3. เตรยมปจจยและวธเสรมสรางพลงอานาจในทจะนามาใช เพอใหเกด ความพรอมและประสทธภาพในทางปฏบต 4. ดาเนนการปฏบตตามวธทเลอกไว 5. ประเมนผลการปฏบตจากพฤตกรรมและผลงานทปรากฏ การประเมนจะมงเนนใหประเมนตนเอง โดยประเมนจากความสามารถใน การเลอกทางเลอกทจะปฏบต ความสามารถในการจดการ บทบาทการกระทาทสงผลกระทบตอ ผลความสาเรจของงานในแตละสถานการณ ระดบความรสกผกพนกบงานททาและจาก ผลความสาเรจของงาน กอรดอน (Gordon. 1999 : 266) เสนอใหใชแหลงอทธพลของพลงอานาจเปนแหลงกาเนดวธการในกระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร ไดแก 1. วฒนธรรมองคกร ใชกลไกการเปลยนแปลง การแขงขน การตดตอสอสาร การสรางความสมพนธและบรรยากาศการทางาน ในการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2. รปแบบการบรหาร ใชการบรหารแบบประชาธปไตย การกระจายอานาจ การบรหารแบบมสวนรวม เปนกลไกเสรมสรางพลงอานาจในงาน 3. อานาจหนาทในการปฏบตงาน ใชการกาหนดเปาหมายการทางาน ระเบยบปฏบตและใชการสนบสนนชวยเหลอทเออตอการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 4. การสรางขวญกาลงใจ ใชการยกยองชมเชย การพฒนาความร ทกษะ ใชการสงเสรมการเรยนรและการทางานรวมกน เปนกลไกเสรมสรางพลงอานาจในงาน การนากระบวนการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของครและบคลากร สการปฏบตตองใชวธการทหลากหลาย ทงนเพราะมความแตกตางระหวางบคคล ระหวาง องคการและบรบทของแตละสภาวะการณ ไดมการศกษา เสนอแนะกระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานไวตาง ๆ กนตามแนวทางของแตละกลม แตละบคคล ดงน การทางานอยางมอสระ เปนการใหบคลากรมอสระควบคมบรหารจดการ หนาทและการกระทาของตน มอสระในการตดสนใจกาหนดแบบแผนการทางาน ควบคมและพฒนาวถการทางานของตนเอง สามารถทางานดวยความยดหยน ความเพยรพยายาม มอสระในการทางานตามสถานการณการเปลยนแปลง สรางความหวงรวมกนในการทางานและใหบคลากรไดควบคม จดการทรพยากรทจาเปน ทาความเขาใจ กาหนดรายละเอยด รบผดชอบงานทจะทาดวยตนเอง การทครและบคลากรสามารถตดสนใจควบคมการทางานของตนเอง จะกอใหเกดความรสกทด มความพงพอใจและเสรมสรางพลงอานาจในงาน เพราะบคคล สวนมากตองการมอสระในการตดสนใจ กาหนด ควบคม กจกรรมตาง ๆ และแสดงภาวะผนา ในการทางาน

49

การมสวนรวมในการทางาน เปนการใหบคลากรมสวนรวมในการบรหาร องคการในการทางาน เชน มสวนรวมในการวางแผนการปฏบตและการประเมนการทางาน มสวนรวมในการปรบปรงพฒนาโครงสราง กระบวนการทางานขององคการใหเหมาะสม มการทางานรวมกนเปนทม ผบรหารและบคลากรไดรวมกนคดตดสนใจทจะใชทรพยากร รวมกนกาหนดเปาหมายทชดเจน ทาทายความสามารถในทางปฏบตแตละคนจงตองใหความสาคญในเปาหมายและใชความเพยรปฏบตงานทไดรบมอบหมายเตมความสามารถ เพอใหงานบรรลเปาหมายเกดประโยชนบนพนฐานคณธรรมความรบผดชอบ การมสวนรวมในการทางานทาใหบคลากรมโอกาสแลกเปลยนเรยนรวสยทศนของกนและกนไววางใจกนและกน ไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน ไดรบโอกาสในการทางาน มโอกาสเลอกงานทจะทา ไดใชความพยายาม และไดปรบปรงพฒนาการทางานการมสวนรวมในการทางานกอใหเกดการเรยนร ใชเหตผล การพงตนเองและยอมรบในพลงอานาจของบคคลอนและสามารถใชการมสวนรวม ตกลงรวมกนแทนการบงคบใหยอมตามในการทางาน การมสวนรวมในการทางานใน การตดสนใจเปนกระบวนการสาคญของการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน สงทจะเกดกบคร เมอมสวนรวมในการทางานในการตดสนใจ (Lambert. 1989 : 80) ไดแก 1. ครมสงทจะใหเลอก เพอใหครสามารถปฏบตภาระหนาทไดบรรลผล ความสาเรจและเกดประโยชนสงสดกบทงตวครและสถานศกษา 2. ครมอสระทจะเลอกหรอปรบเปลยนสงตาง ๆ รวมทงตวครเองเพอใหสามารถทาหนาทไดอยางมประสทธภาพ 3. ครจะมความกระตอรอรนในการปฏบตตามอานาจหนาทเพราะครตระหนก รในความสาคญและคณคาของอานาจหนาททไดรบมอบหมาย 4. ครจะมความรบผดชอบตอหนาทเพราะรถงผลกระทบทงทครมตอสถานศกษาและผลทเกดจากงานในหนาทความรบผดชอบของคร การใหครมสวนรวมในการบรหารงานสถานศกษา มความสาคญกบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน เพราะมผลกระทบตอครในดานตาง ๆ (Blasé & Blasé. 1994 : 44 – 50) ดงน 1. สงทสะทอนจากตวคร การมสวนรวมในการบรหารทาใหครไดมโอกาสสะทอนความคดเหนและสนองตอบนโยบายการบรหารดวยความเขาใจ และเตมใจมสวนรวม แกปญหาตาง ๆ ของสถานศกษา 2. แรงจงใจของคร การมสวนรวมในการบรหารทาใหครมแรงจงใจในการทางานเพมขน มความกระตอรอรนในการทาหนาทในการพฒนาความรความสามารถ และเชอมนใน ตวเองในการทางาน

50

3. ความรสกเปนทมงาน การมสวนรวมในการบรหารทาใหครรสกผกพนเปน นาหนงใจเดยวกนในความเปนทมงานของสถานศกษา มโอกาสแสดงทกษะ แสดงนาใจใน การแกปญหา รสกวาตนเองเปนสมาชกทมคณคาในทมงาน 4. ความรสกเปนเจาของการมสวนรวมในการบรหารทาใหครรบผดชอบตอ โครงสรางกระบวนการทางานและผลงานของสถานศกษา รสกไดรบความไววางใจ รสกเปน เจาของทาใหกระตอรอรนในการทาหนาท 5. ความสานกในหนาท การมสวนรวมในการบรหารทาใหครมความมงมน รบผดชอบสานกในภาระหนาท เพราะผลการทางานเปนภาพฉายความเปนตวตนของครตอสาธารณะชน 6. ความเชยวชาญในการทางาน การมสวนรวมในการบรหารทาใหครรบรถง การไดรบความไววางใจ การยอมรบในความรความสามารถทครมตอหนาทและสถานศกษา ทาใหครไดแสดงออกซงพลงอานาจความเชยวชาญในการทางาน เทอรร (Terry. 1999 : 5,6) ศกษาพบวาการปฏบตทเปนการเสรมสราง พลงอานาจในงานของคร ไดแก 1. การใหความไววางใจ ใชเหตผล รวมกนควบคมบรหารการใชทรพยากรใหเกดประโยชน 2. การประสานวสยทศนของบคคลกบของสถานศกษาใหสอดคลองกนเพอนาสการปฏบต 3. การเหนคณคางานการสอนวาเปนงานทตองการความเชยวชาญ ความเปน มออาชพ 4. การไมกลวความยากลาบากในการทางาน สามารถวางแผน ปฏบตและพฒนาพลงความสามารถของตนในการพฒนางาน 5. การยอมรบในคณธรรม ความร ความสามารถและผลการทางานของ ผรวมงาน และพรอมทจะรวมกนพฒนาใหดยงขน 6. การมานะพยายามปฏบตภารกจของสถานศกษาใหบรรลเปาหมาย 7. การมเปาหมายการทางานทผานการมสวนรวมคดตดสนใจ 8. การทางานรวมกนเปนทม 9. การสนบสนนทรพยากร ปจจยการทางานแกผรวมงาน การประเมนตนเองและพรอมรบการตรวจสอบ เปนการทบคลากรสามารถประเมนการทางานดวยตนเองและมความพรอมรบการตรวจสอบการทางาน ภายใตระบบการตรวจสอบและประเมนผลการปฏบตงานขององคการ โดยมมาตรฐานการประเมนทประมวลจากการใชความร ทกษะความสามารถ ความรบผดชอบในการทางาน การแกปญหาและคณภาพ ผลงานททกฝายรวมกนกาหนด และกระจายการไดรบประโยชนแกบคลากรอยางทวถง

51

การประเมนตนเองและพรอมรบการตรวจสอบ เปนการกระตนการพฒนาศกยภาพเสรมสรางพลงอานาจการทางานของบคลากร เพอชวยทาใหงานประสบความสาเรจตรงตาม ความมงหมาย กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานตามแนวทางของ คลทเทอรบค และเคอรนาฮาน (Clutterbuck & Kemaghan. 1994 : 181 – 205) ประกอบดวย 1. การมอบหมายหนาทความรบผดชอบแกบคลากรซงอาจใหรบผดชอบงาน โดยตรง ใหรบผดชอบงานรวมกนหรอใหรบผดชอบคดงานใหม 2. การพฒนาคณลกษณะทจาเปนสาหรบงานทไดรบมอบหมาย สรางความไววางใจในเพอนรวมงาน สรางความเชอมนและจตสานกความรบผดชอบ 3. การใหบคลากรมสวนรบผดชอบรวมกนในการทางาน แบงหนาทแตรวมกนทางาน 4. การพฒนาเครอขายความรวมมอ เครอขายขอมลขาวสาร เครอขายการตดตอสอสาร เพอการแลกเปลยนความร ความคด ประสบการณ ทกษะความสามารถ ทจะชวย เสรมสรางพลงอานาจการทางาน 5. การใหบคลากรแลกเปลยนความร ความคด ทกษะความสามารถ ขาวสาร ขอมลการเสรมสรางคณธรรมนาใจในหมเพอนรวมงาน 6. การสงเสรมความคดสรางสรรคของบคลากรและทมงาน จดแสดงผล การปฏบตงาน 7. การใหการศกษาอบรมวธพฒนาสรางสรรคงาน 8. การใหความสาคญดแลบคลากรใหดเทา ๆ กบการใหความสาคญกบงาน 9. การใหโอกาสบคลากรไดแสดงความร ความสามารถอยางเสมอภาคกน 10. การสรางความรบผดชอบใหบคลากรทางานอยางผเชยวชาญ ใหม การตรวจสอบประเมนตนเอง 11. การสงเสรมใหบคลากรมความสข สนกและเตมใจในการทางาน โดยใหทางานทเหมาะกบความรความสามารถ สรางความเขาใจอยางกระจางในเปาหมาย ขนตอน การทางาน 12. การเสรมสรางการเรยนรของบคลากรอยางตอเนอง เผยแพรผลงาน ความสาเรจของบคลากร 13. การใหบคลากรมแผนพฒนาตนเองทเปนจรงไดและตดตามผลการปฏบต ตามแผนเพอปรบปรงพฒนาและไปใหถงเปาหมาย

52

กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรตามแนวทางของ ไคลรบอท (Cleirbaut. 1998 : 7 – 8) ประกอบดวย 1. การใหบคลากรมสวนรบผดชอบ (Responsibility) ในการทางาน 2. การมอบอานาจหนาท (Authority) ในการทางานของบคลากรใหชดเจน 3. การใหบคลากรพรอมรบการตรวจสอบ (Accountability) กระบวนการ การทางานและคณภาพผลงาน 4. การใหมการแบงปนแลกเปลยนขอมล (Sharing information) ทเปนประโยชนในการทางานระหวางบคลากร หนวยงานและองคกร 5. การสรางสรรควธทางานรวมกน (Creating a new deal) ของบคลากรใน องคการ 6. การสรางสรรคบรรยากาศทเสรมสรางพลงอานาจในงาน (Create the climate for empowerment) จดสภาวะแวดลอมการทางานเปนระบบ มระเบยบ เตรยมความพรอมของบคลากรในการทางาน สรางความมนาใจไมตรตอกนในระหวางผรวมงาน กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครตามแนวทางของปราวต (Prawat. 1991 : 748 – 749) ไดแก การใหครมอสระในการควบคมการทางานของตนเองมสทธมเสยงทจะแสดงความคดเหน มทางเลอกสาหรบเลอกปฏบตภาระงาน มโอกาสแสดงความ เชยวชาญการทางาน มการประเมนการทางานของตนเอง และมทรพยากรสนบสนนการทางาน ในขณะท โกนสและโคลเวอร (Goens and Clover. 1991 : 234 – 235) มความเหนในทานองเดยวกนวาควรใหครมอสระทจะเลอกปฏบตภาระหนาท ในสงทจะเปนประโยชนตอผรบ การศกษา ในฐานะผเชยวชาญ ใหครไดรบโอกาสอยางเทาเทยมกนในการทางานตามความร ทกษะความสามารถ ใหครสามารถยดหยนในการบรหารจดการเพอใหสามารถปรบตวสาหรบปฏบตหนาท การเสรมสรางพลงอานาจในงานดวยการใหสามารถยดหยนในการบรหารจดการเปนการใหสทธแกบคลากร ใหสามารถปฏบตงานไดรวดเรว ถกตอง เหมาะสมในสภาวะนน ๆ การปฏบตดวยความยดหยนดงกลาวตองอาศยปจจยขอมลทถกตองรอบดาน ในกรณทการปฏบตหนาทผดพลาดตองไดรบการใหอภย ใหปรบปรงแกไข กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงาน จะมความสมบรณตองมความพรอม ทจะใหมการตรวจสอบ ทงนเพราะการดแลการปฏบตหนาทของครและบคลากรไมสามารถทาไดตลอดเวลา ครและบคลากรจงควรแสดงออกซงความรบผดชอบ พรอมใหมการตรวจสอบผลการตดสนใจของการกระทาในสงทคดวาดทสดตามภาระหนาททไดรบมอบหมายจากองคกรและสงคม

53

กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครตามแนวทางของนกการศกษา ท เดย (Day. 1999 : 85) ไดนามากลาวถงประกอบดวย 1. การสรางความไววางใจ แลกเปลยนความคดเหน ความร ประสบการณ และสรางความเสมอภาคในการทางานของคร 2. การปรบโครงสรางการทางาน ใหครมสวนรวมตดสนใจในการบรหารงาน 3. การใหครแสดงศกยภาพ ความสามารถทงในทางความคดและการกระทา 4. การใหครมอสระในการควบคมการทางานของตนเอง 5. การใหครสรางสรรคและใชนวตกรรมเพอประโยชนทางการศกษา 6. การยอมรบ ยกยองชมเชย ใหรางวลในผลงานความสาเรจ 7. การใหโอกาสพฒนาการทางานรวมกน ใหเวลา วสดอปกรณ ขอมล คาแนะนาในการแกปญหาและพฒนางานของคร 2.4 พลงอานาจการทางาน บคลากรทมพลงอานาจการทางานจะรสกวาวถชวตขนอยกบสงทตนกระทา เพราะเปนผรบผลทเกดขนจากการกระทาของตนเอง บคลากรทมพลงอานาจการทางานจะรบร ความหมาย ความสาคญของงาน ทางานเพอผลของงาน การกาวไปใหถงจดหมายถอเปน พนธสญญาทใหไวกบตนเอง และรวาตนเองตองทาอะไร อยางไร รางวลทไดรบในความรสกของบคลากรทมพลงอานาจการทางาน คอ ความรสกพงพอใจทไดพฒนาปญญา ทกษะความสามารถ ความเจรญกาวหนา ความสาเรจรวมกนในการทางาน การไดรบการยอมรบและใหความสาคญ เกดความอดทนและความเพยรพยายามในการทางาน พลงอานาจการทางานเปนสงเกดไดกบผปฏบตเปนการเฉพาะบคคล สงทจะปรากฏใหผอนรบรได จะอยในรปของพฤตกรรมและผลงาน สาหรบบคลากรเองพลงอานาจ การทางานจะทาใหมความรสกด ทสามารถกระทาสงสาคญทแตกตางมความหมาย ทาให ไดเรยนรเพมพนทกษะความสามารถในการทางานมสานกรบผดชอบในหนาท มความเชอมน ในตนเอง มนาใจมสมพนธไมตรตอกน รกสามคค เชอถอไววางใจกน ทาใหบรรยากาศ สงแวดลอมสรางความทาทาย สรางความตนตวในการทางานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกรจะเหนไดวาบคลากรทมพลงอานาจจะสามารถผลตผลงานทมคณภาพ มความกระตอรอรนพรอมทจะทางาน มความรบผดชอบ พงพอใจในภาระหนาททไดรบและมความมนใจในการปฏบตภาระหนาทเพอไปสเปาหมายการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไมทาใหใครตองสญเสยประโยชนหรอสญเสยอานาจ แตเปนการกระจายอานาจ ทาใหบคลากรปรบเปลยนพฤตกรรมและวธการทางานในทางทดขนและมพฒนาการทางความร ความคด ทกษะการทางาน มการพฒนาทมงาน การเสรมสรางพลงอานาจในงานของทมงาน จะสงผลระยะยาวในดานตาง ๆ ไดแก 1) ทมงานจะมความเชอมนในความสามารถทจะทางานไดประสบความสาเรจ 2) สมาชก

54

ของทมจะหลอหลอมความคดไปในแนวเดยวกนเพอปฏบตงาน 3) ทมมอสระในการปกครองตนเองทอสระทจะกระจายการตดสนใจเพอใหไดผลและวธการทางานทดทสด 4) สมาชกจะรวางานของตนมความสาคญและสมพนธตอเนองกบงานในสวนอน ๆ ขององคการ การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนการกระตนใหบคลากรปรบเปลยน พฤตกรรมการทางาน เพราะตองตดสนใจและมความรบผดชอบเพมมากขน บคลากรตองทาหนาทเปนไดทงโคชทใหคาปรกษาแนะนา เปนครทใหการศกษาวทยาการ เปนผใหการสนบสนนอานวยความสะดวก เปนตวแทนในการเจรจาประนประนอม บคลากรตองตนตว ปรบปรงตนเองตลอดเวลา เขาใจสถานการณและสงแวดลอม รบทบาทหนาท ตระหนกใน ความสาคญของตนในฐานะเปนพลงขบเคลอนขององคกร คลทเทอรบคและเคอรนาฮาน (Clutterbuck & Kernaghan. 1994 : 23) ไดเสนอแนะสงทจะใชเปนเกณฑพจารณาประเมนพลงอานาจการทางานของบคลากร ไดแก 1. คณภาพการทางานทงในระดบบคคล ทมงานและองคการ 2. การสรางสรรคสงตาง ๆ ในการทางาน 3. ความรกสถาบนและการรกษาหนาท 4. ผลงานทประสบความสาเรจ 5. การเรยนรและการเปลยนแปลงพฒนา 6. การดารงตนดวยความมคณธรรมนาใจ มพลงอานาจการทางาน มอรรสและนนเนอร (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 54 ; อางองจาก Klecker & Loadman. 1996 b : 10 ; citing Morris & Nunnery. 1993. Teacher Empowerment in a Professional Development School Collaborative : Pilot Assessment, Report) ไดเสนอแนะใหศกษาพลงอานาจการทางานของครจากพฤตกรรมความสามารถในดานตาง ๆ ไดแก 1. ความสามารถในการใหคาปรกษาแนะนาครใหมและเพอนคร เพอการพฒนาความร ทกษะความสามารถ ประสบการณในการทางาน 2. ความสามารถในการถายทอดความร ความรสกมนคงในสถานภาพ ความมศกดศร มความเปนมออาชพ 3. ความรในวชาชพคร มความร ทกษะความสามารถทงเนอหาวชาและ ทกษะปฏบต 4. ความสามารถในการทางานรวมกน สามารถทางานกบเพอนรวมงานใน การพฒนาการเรยนการสอนและงานในสถานศกษา

55

2.4.1 คณภาพของผลงาน เปนการทาใหผเรยนมคณธรรมความประพฤตด มผลการเรยนผานเกณฑประเมนผล งานททาไดมาตรฐาน บรรลผล ความสาเรจตามความมงหมาย เปนประโยชนตอบคคลและองคกร และเปนทยอมรบทาง วชาการทางการศกษา สามารถสรางความสมพนธทดกบชมชน (Clutterbuck & Kemaghan. 1994 : 23 ; Garrison & Bly. 1997 : 113) กลาวคอ ในขบวนการการเสรมสรางพลงอานาจในงาน บคลากรจะกอใหขาราชการเกดความยดมนผกพน และมความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ มความภาคภมใจในงาน ทาใหเกดขวญและกาลงใจในการทางาน อนสงผลตอ คณภาพในการปฏบตงาน ทาใหหนวยงานประสบผลสาเรจ สตเฟน (ศรรตน จลษร. 2544 : 7 ; อางองจาก Stephen, R. Covey. 1991 : 191 – 209) ลกษณะดงกลาวทาใหขาราชการรสกวาตนเองมคณคา และมกาลงใจในการทางาน ดงนน ผบรหารจงเปนตวจกรสาคญใน การเสรมสรางพลงอานาจในงานใหแก ขาราชการ ซง ดนสท (Dunst. 1991 : 175) ไดศกษาพบวา การเสรมสรางพลงอานาจบคลากรประกอบดวยปจจยสาคญ คอ การใหอสระใน การทางาน (Autonomy) เพอใหขาราชการไดแสดงความสามารถของตนออกมา และในขณะเดยวกนกสนบสนนสงเสรม (Support) และใหโอกาส (Opportunity) เรยนรและพฒนาตนเองตามความสนใจและความสามารถของแตละคน เชนเดยวกบงานวจยของ บราวน (Brown. 1998 : 195 – 196) ทไดศกษาการเสรมสรางพลงอานาจขาราชการตามการรบรของผบรหาร ซงพบวาการเสรมสรางพลงอานาจขาราชการนน ตองใหการสนบสนน สงเสรมการใหโอกาสได พฒนาตนเอง การใหความเปนอสระในการทางานตามหนาทความรบผดชอบ รวมไปถงการใหมสวนรวมในการตดสนใจ (Making Decision) ในการบรหารงานขององคกรและการมสวนรวม ในการตดสนใจของขาราชการถอไดวาเปนสงสาคญในการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.4.2 ความเพยรในการทางาน เปนการแสดงออกถงความมงมน ความอดทน และไมทอถอยในการทางาน ในการแกปญหาและพฒนาคณภาพมาตรฐานการทางานของตน และสถานศกษาใหสอดคลองกบมาตรฐานวชาชพ (Page & Czuba. 1995 : 5) บคลากรจะ รวมแรงรวมใจทางานดวยความรอบคอบ ทนเวลา และความตองการของผใชบรการ (Aamodt. 1999 : 548) ซง ไรซ และชไนเดอร (Riea & Schneider. 1994 : 43 – 58) ไดศกษาพบวา ในทศวรรษทผานมา (ค.ศ. 1980 – 1991) ซงถอวาเปนทศวรรษแหงการเสรมสรางพลงอานาจทางการศกษา ครในสหรฐอเมรกาไดมสวนรวมในการตดสนใจในการบรหารงานโรงเรยนมากขน ซงทาใหมความพงพอใจในงานมากขนเชนกน และไรนฮารทและชอรท (Rinehert & Short. 1998 : 630) พบวา วธเสรมสรางพลงอานาจทครตองการ คอ การไดรบโอกาสในการตดสนใจ ไดควบคมและกาหนดการทางานของตนเอง ไดรบการพฒนายกระดบความสามารถในการสอนและมความเจรญกาวหนาในการทางาน

56

2.4.3 ความพงพอใจในการทางาน ในการทางานของแตละบคคลนน ยอมขนอยกบแรงจงใจ และความพงพอใจในการทางานเปนตวกระตนใหแตละคนทางาน ซงหากบคคลมความรสกพงพอใจในงานททาหรอมทศนคตทดตองาน และหนวยงานทเขา ทาอยแลวกจะแสดงออกโดยการรวมมอและมความตงในในการทางานใหแกหนวยงาน ซงผลงานจะดมประสทธภาพหรอไม กขนอยกบปจจยภายในและปจจยภายนอกของแตละคน รวมทงทศนคตทมตองานและหนวยงาน ดงท เออรบาค (Erbach. 1997 : 40) ไดศกษาพบวา ผบรหารจะมเจตคตทดตอการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของคร เมอปรากฏผลในทาง ปฏบต เชน ผลจากการทใหครมสวนรวมตดสนใจในการทางาน กอใหเกดประโยชนและงานบรรลวตถประสงค และ เรย (Reyes. 1989 : 62 – 69) ไดศกษาพบวา ผลของการเสรมสราง พลงอานาจนนทาใหขาราชการมความรสกยดมนผกพนกบองคการ (Organization Commitment) และมความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) โดยทงสองอยางนมความสมพนธกนสง กลาวคอ ถาหากขาราชการมความยดมนผกพนกบองคกร ขาราชการกจะม ความพงพอใจในงาน และมจตสานกทดในการทางานใหเหนคณคาของงานทมความสขสนกกบการทางาน รกการทางาน (Haksever, et al. 2000 : 226) 2.4.4 ความมนาใจในการทางาน คลเกอร และโลคแมน (Klecker & Loadaman. 1998 a : 4 – 10) ไดศกษาความสมพนธระหวางคณสมบตบางประการของคร เชน เพศ อาย วฒการศกษา เชอชาต จานวนปทมประสบการณการสอน ระดบชนทสอนกบ ระดบพลงอานาจการทางาน และวดพลงอานาจการทางานใน 6 ดาน ตามแบบวดของชอรทและไรนฮารท (Short & Rinehart. 1992 : 954) ผลการศกษาพบวา 1) ในดานพลงอานาจ การทางานของครมระดบพลงอานาจการทางานปานกลาง คอนขางสงในดานการมสวนรวม ตดสนใจผลกระทบและความเปนอสระในการทางาน ดานความสามารถ การปฏบตงานใน หนาท สถานภาพความกาวหนาในวชาชพ 2) ในดานความสมพนธระหวางคณสมบตบางประการของครมผลตอระดบพลงอานาจการทางานไมแตกตางกน ในดานการมสวนรวมใน การตดสนใจ ความสามารถในการปฏบตงานหนาท และประสบการณดานการสอนของคร แตระดบการสอนของครจะมผลตอสถานภาพ ผลกระทบและความเปนอสระในการทางาน โดยเฉพาะอยางยงครในระดบประถมศกษาจะมความรสกเปนอสระในการทางานสงกวา ครในระดบมธยมศกษา ทงน อาจเนองมาจากสภาวะแวดลอม ซง เวฮทแมน (Weightman. 1999 : 137) ไดกลาววา ความมนาใจในการทางานมความสาคญ มนาใจไมตรทดตอกนเปนการเพมความไววางใจซงกนและกน ยอมรบและชนชมในความสาเรจของผอน เบอรกครสท (Bergquist. 1995 : 257) มความหวงใย รกสามคค คานงถงประโยชนสวนรวม ใหความรวมมอในการทางานรวมกนและใหความชวยเหลอใหเพอนรวมงานในการทางานตาง ๆ จะทาใหเกดผลสาเรจในการทางาน

57

2.4.5 ความเชยวชาญในการทางาน ชอรทและไรนฮารท (Short & Rinehart. 1992 : 954) ไดศกษาพลงอานาจในงานของครในดานตาง ๆ ไดแก ความรพนฐาน ทกษะความสามารถ สถานภาพ ความมอทธพล ความเปนอสระในการทางาน การมอานาจ ควบคมงานของตนเอง ความรบผดชอบในหนาท การทางานรวมกน การมสวนรวมใน การตดสนใจ ผลกระทบทครมตอสถานศกษา การมทางเลอกปฏบตงาน ความกาวหนาใน วชาชพ สมรรถภาพการทางาน ผลการศกษาพบวา สงททาใหครมพลงอานาจการทางาน ระดบสง เรยงตามลาดบจากมากม 6 ดาน ไดแก 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) คอ ครมสวนรวมในการตดสนใจในเรองสาคญ ๆ ของสถานศกษา 2) ความกาวหนาในวชาชพ (Professional Growth) คอ ครมโอกาสทจะพฒนาขยายโลกทศน เพมความร ทกษะความสามารถของตนในการทางาน 3) สถานภาพ (Status) คอ ครไดรบความเคารพ เชอถอจากเพอนรวมงาน 4) สมรรถภาพในการปฏบตงานในหนาท (Self – Efficacy) คอ ครม ความสามารถทจะทางานในหนาทใหบรรลสาเรจ 5) ความเปนอสระในการทางาน (Autonomy) คอ ครมอสระในการตดสนใจ ในการควบคมงานในฐานะผเชยวชาญ 6) ผลกระทบทครมตอสถานศกษา (Impact) คอ ครมความสาคญ มอทธพลตอวถการดาเนนงานของสถานศกษา ซง ไรทซด (Reitzug. 1994 : 292) พบวา การเสรมสรางพลงอานาจในงานของครได เปลยนแปลงวธการจากการบอกใหปฏบตมาเปนการจดสภาพทเออใหเกดการปฏบต ใหการสนบสนนและนาความคดเหนของครสการปฏบตใหเหนจรง ดงนนวธการทผบรหารนามาใช ในทางปฏบตเพอ เสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ไดแก 1) การสนบสนน (Support) ทรพยากรและสงจาเปนในการทางาน สนบสนนใหมสทธมเสยง แสดงความคด วพากษวจารณ ขณะทผบรหารตองรบฟงและเคารพในความคดเหนนน ๆ สนบสนน ความเชอมนในตนเองของคร ใหกาลงใจในการฟนฝาอปสรรค ทาความหวงใหเปนจรง ใหครมสวนรวมตดสนใจในการทางาน ใหโอกาสในการแลกเปลยนความคดเหนกบผอน ใหครรทศทางการพฒนาและคนควาหาความรเพอพฒนาการทางาน พฒนาตนเองและทมงาน 2) การอานวยความสะดวก (Facilitation) ใหความสาคญในทกสงรอบดานทจะชวยเสรมสราง พลงอานาจในงาน จดสภาพแวดลอมใหครไดทางานเตมกาลงความสามารถ กระตนใหคร ใชแนวคด ทฤษฎ หลกวชา เปนจดเรมของการพฒนางาน พฒนาตนเอง ใหครมทางเลอกใน การทางาน ผบรหารตองใสใจกบอานาจความพนธทไมเทาเทยมกนในหมบคลากร 3) การนาไปสการปฏบตใหเปนจรง (Possibility) ใหครไดปฏบตตามความคด หรอทาความคดของคร ใหเปนจรงในทางปฏบต พฒนาครใหกาวหนาสความเปนผเชยวชาญ สามารถคนควาวจย สามารถสรางนวตกรรม ผลงานทเปนแบบอยางและถายทอดความรประสบการณใหกบศษยและ เพอนรวมงานได และสามารถดารงตนเปนแบบอยางในการทางานทด (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 16 ; อางองจาก Blasé & Blasé. 1994 : 7 ; Eden & Huseham. 1996 : 276 ; Avalos. 1997 : 77 ; Hodgetts & Luthans. 2000 : 573 ; Dalton, Elias & Wandersman. 2001 : 347)

58

สรปการประเมนพลงอานาจการทางาน ประเมนไดจากสงทเปนผลแสดง พลงอานาจในงานของครและบคลากรทแสดงใหปรากฏในรปแบบตอไปน 1. คณภาพของผลงาน ทมผลตอตนเอง ผรบการศกษาและสถานศกษา 2. ความเพยรในการทางาน การใหคาปรกษา การแกปญหา การถายทอดความร 3. ความพงพอใจในการทางาน จากความอสระในการคดตดสนใจควบคมตนเองในการทางาน 4. ความมนาใจ ความหวงใยคานงถงประโยชนสวนรวม พรอมใหความรวมมอในการทางาน 5. ความเชยวชาญและความกาวหนาในการทางาน สามารถเรยนรและพฒนา ตนเอง ปญหาและอปสรรคของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ปญหาและอปสรรคของการเสรมสรางพลงอานาจในงาน มสาเหตมาจาก ทงในดานทเปนเรองสวนบคคล เรองขององคการและสภาวะแวดลอม ครทไมประสงคจะม สวนรวมตดสนใจดานการบรหาร ใหเหตผลวาจะทาใหเสยเวลาของงานสอนและเหนวา การเสรมสรางพลงอานาจในงาน เปนความพยายามปดบงภาพลกษณของผบรหารทขาด ความสามารถในการทางาน ครบางคนขาดความพยายามจะทาใหเกดการเปลยนแปลงพฒนา ประกอบกบการขาดทรพยากรทเหมาะสมเพยงพอและขาดการสนบสนนจากฝายบรหาร ครบางสวนจงไมรวมมอ ขณะเดยวกนฝายบรหารบางสวนกกลวการสญเสยอานาจ ครบางคนตอตานเพราะไมตองการเปลยนแปลงบทบาทหนาท ไมตองการเพมความรบผดชอบ ไมวางใจในผลทจะเกดจากการเปลยนแปลงหรอเพราะครขาดทกษะความสามารถทจะรองรบ การปรบปรงเปลยนแปลง ประเดนตาง ๆ เหลานจงเปนอปสรรคของการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของคร จากการศกษาพบวาการทางานทตดยดอยกบความมอคตในดานเพศ ครขาดเทคโนโลยและขาดทกษะทตองใชในการทางาน ภาระงานทเกนกาลงของครหรอครชอบทางานตามลาพง เปนสงทมผลกระทบและบนทอนพลงอานาจการทางานของคร วทเทอรสพน (Witherspoon. 1997 : 140 – 141) ไดศกษาสภาวการณภายในองคการทเปนอปสรรคของ การเสรมสรางพลงอานาจการทางานของบคลากร พบวา ความไมสอดคลองกนระหวาง เปาหมายกบสงทกระทาในการบรหารองคการ ฝายบรหารไมเขาใจความคด ความรสกของ ผปฏบตงาน ขาดความไววางใจไมใหบคลากรสรางกบดกใหกบตนเอง คดวาการเปลยนแปลงจะนามาซงอปสรรคปญหา ความเขาใจทไมสมบรณในการเปลยนแปลงในสงทเกดขนในองคกร เปนสงทมผลกระทบและบนทอนพลงอานาจการทางาน

59

3. ความผกพนตอองคการของคร บทบาทและภารกจของครกบการจดการศกษาเพอการพฒนาศกยภาพของคนในสงคม นบวามสวนสาคญยงตอการดารงอยของสงคมไทย ทมสภาพคอนขางเปราะบางตอ การเปลยนแปลง อนเปนผลเนองมาจากกระแสโลกาภวฒนทนาพาสรรพสงตาง ๆ ไหลบาเขาสประเทศในรปแบบของขอมลขาวสารทไมสามารถสะกดกนได สงเหลานสงผลทงในดานบวกและดานลบตอวถของสงคม โดยเฉพาะผลทเกดกบเยาวชนทกาลงศกษาเลาเรยนอยใน สถานศกษาซงจะเปนกาลงสาคญของชาตในอนาคต ซง “คร” นบวาเปนผทมบทบาทสาคญในการชวยสรรสรางและพฒนาบคคลซงเปนสมาชกของสงคมใหเปนผทมคณสมบตในอนทจะ ดารงสภาพความเปนสงคมไวใหคงอยตอไปได และอาจกลาวไดวาหากสงคมขาดคร (ทด) สงคมนนกยอมจะขาดการพฒนาทดและเปนการยากทจะดารงความเปนสงคมใหคงอยตอไปไดเชนกน (รตนา ศรเหรญ. 2544 : 17 – 23) ดงนน การทจะใหคร (ทด) อยปฏบตหนาทไปนาน ๆ และมความทมเทใหกบการปฏบตงานตามบทบาทและภารกจของตนในการทจะทาใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคตามเปาหมายของการจดการศกษา คอ ทาใหผเรยนมคณภาพและมคณลกษณะทพงประสงคตรงตามจดมงหมายของการจดการศกษาทงในดานการเปนคนด คนเกง และเปนคนทม ความสขอยางสมดลและกลมกลน สามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางปกตสขไดนน “ความผกพนตอองคการของคร” นบวามสวนสาคญอยางยงตอการทจะทาใหครมความทมเท ใหกบการปฏบตงานและมความปรารถนาทจะคงอยเปนสมาชกของโรงเรยนเพอความสาเรจและกาวหนาของโรงเรยนอกตอไป ทงนเพราะความผกพนตอองคการของครจะเปน การแสดงออกใหเหนถงความศรทธา ความทมเท และความจงรกภกดตอโรงเรยน พรอมทจะ ปกปองชอเสยงของโรงเรยนโดยไมคดจะยายหรอลาออกไปทางานทอน (Porter & Lawler. 1987 : 216 – 217) 3.1 ความหมายของความผกพนตอองคการ นกวชาการหลายทานทสนใจและศกษาเกยวกบความผกพนตอองคการ ไดให ความหมายและคานยามของความผกพนตอองคการไวหลายทศนะ ดงน แคนเทอร (ชฎาภา ประเสรฐทรง. 2541 : 14 – 15 ; อางองจาก Kanter. 1968 : 499) ไดใหความหมายวา ความผกพนตอองคการเปนความเตมใจทจะเสยสละเวลา พลงงาน รวมทงความซอสตยตอองคการนน ๆ แฟรงคลน (Franklin. 1975 : 153) ใหความหมายวา ความผกพนตอองคการเปนความเตมใจทจะทาตามมาตรฐานกฎเกณฑขององคการ และเตมใจทจะอยองคการ เชลดอน (สพศ กตตรชดา. 2538 : 23 – 24 ; อางองจาก Sheldon. 1971 : 143) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการวา เปนทศนคตหรอความรสกทสมาชกมตอ

60

องคการ เปนการมององคการในดานบวก ซงกอใหเกดความรสกผกพนระหวางบคคลกบ องคการ และมความตงใจทจะทางานใหองคการบรรลเปาหมาย ฮอล และชไนเดอร (Hall & Schneider. 1972 : 340) กลาววา ความผกพนตอ องคการเปนกระบวนการ ซงพบวา เปาหมายขององคการและเปาหมายของปจเจกบคคลสามารถดาเนนไปในทศทางเดยวกนหรอสอดคลองกน ฮรบเนค และอลตโต (Hrebiniak & Alutto. 1972 : 556) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการวา เปนปรากฏการณอนเปนผลจากความสมพนธหรอปฏกรยาระหวางบคคลกบองคการ ในรปของการลงทนทางกายและกาลงสตปญญา ในชวงระยะเวลาหนง ซงกอใหเกดความรสกไมเตมใจจะลาออกจากองคการ ถงแมจะไดรบขอเสนอจากองคการอน ในรปของคาจาง สถานภาพและมตรภาพทสงกวาทเปนอย บชานน (สมชาต คงพกล. 2537 : 34 – 35 ; อางองจาก Buchanan II. 1974 : 533) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการ เปนความรกใครทจะผกตดกบเปาหมายและคณคาขององคการ จาก 3 องคประกอบ คอ 1. การแสดงตน (Identification) หมายถง ความภาคภมใจในองคการ และ ยอมรบจดมงหมายขององคการ 2. ความเกยวพนกบองคการ (Involvement) หมายถง ความเตมใจทจะทางานเพอความกาวหนา และประโยชนขององคการ 3. ความภกดในองคการ (Loyalty) หมายถง การยดมนในองคการและปรารถนาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป เอทซอนน (Etzioni. 1975 : 9) กลาววา เมอบคคลเขาไปอยในองคการจะเกดความ รสกทงในทางบวกและทางลบ ความรสกในทางบวกเรยกวา ความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) สวนความรสกในทางลบเรยกวา ความรสกแปลกแยกหรอ แยกตวออกหาง (Alienation) ความผกพนตอองคการจงเปนการแสดงความรสกอยางแรงกลาของบคคลเมอเขาไปอยในองคการและรบเอาบรรทดฐานขององคการเขาไวอยางซมซบ รวมทงแสดงตนเปนฝายขององคการอยางเดนชด เฮอรเบรท (Herbert. 1976 : 416 – 417) ไดใหความหมายวา ความผกพนเปน การประสานพฤตกรรมของสมาชกกบเปาหมายขององคการ ทกาหนดกจกรรมและพฤตกรรม ในการเสนอแนะแนวทางและการเขามสวนรวมไวแลว การทสมาชกแสดงตนวาเหนดวยกบ จดมงหมายปลายทางขององคการ และตงปณธานทจะยอมรบจดหมายนน เปนสงจงใจใหบคคลใชพลงงานทมอยเพอสนองวตถประสงคตอจดมงหมายนน สมาชกทยอมรบจดมงหมายของ องคการอยางแทจรง จะแสดงตวเขาเปนพวกอยางมนคง แมจะตองเสยประโยชนสวนตว บางอยางกตาม

61

มารช และแมนนารย (มณฑนา มานะประสพสข. 2546 : 10 ; อางองจาก March & Mannari. 1977 : 57) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวา หมายถง ระดบความมากนอยของความรสกเปนเจาของ หรอความจงรกภกดทมตอองคการ การยอมรบเปาหมายขององคการและการประเมนองคการในทางทด รวมทงเปนลกษณะความตงใจ ทจะใชความพยามอยางเตมทในการกระทาเพอประโยชนตอองคการ มความปรารถนาทจะอย กบองคการตลอดไป รวมทงระดบความมากนอยของความรสกเปนเจาขององคการ สเตยรส (Steers. 1977 : 46) กลาววาความผกพนตอองคการ เปนความผกพนอนแนนแฟนของสมาชกแตละคนทเขากนไดเปนอยางดกบองคการ สมาชกมความเหน สอดคลองกบเปาหมายและคานยมขององคการ รวมทงสมาชกคนอน ๆ ในองคการดวย เมาวเดย พอรทเตอร และสเตยรส (ประทม ฤกษกลาง. 2538 : 22 ; อางองจาก Mowday, Porter & Steers. 1982 : 27) ซงกลาววา ความผกพนตอองคการ หมายถง ความสมพนธอนเขมแขงของบคคลทจะเปนอนหนงอนเดยวกบองคการ และความเกยวของกบ องคการ ประกอบไปดวยคณลกษณะของทศนคตสามประการคอ 1. ความเชอมน ยอมรบเปาหมาย และคานยมขององคการ 2. ความเตมใจในการใชความพยายามในการปฏบตงานใหองคการ 3. ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะดารงความเปนสมาชกขององคการตอไป สเตยรส และพอรทเตอร (สมชาต คงพกล. 2537 : 34 ; อางองจาก Steers and Porter. 1983 : 442 Motivation and Work Behavior) ไดศกษาและวเคราะหความผกพนตอองคการของกลมบคคลหลายกลม พบวา ความหมายของความผกพนตอองคการ โดยนยามไวสองแนวทางดวยกนคอ 1. แนวทางแรกใหนยามวา ความผกพนตอองคการเปนพฤตกรรมอยางหนงของบคคลทเปนผลจากการลงทนลงแรงในองคการจนมผลงาน และไมสามารถทจะถอนทนเหลานนนากลบคนมาได การสรางผลงานไวในองคการทาใหเกดพนธะหรอความผกพน โดยใชเหตผลในเชงเศรษฐศาสตรเขามาอธบายวา บคคลยงลงทนลงแรงใหกบองคการ กยงม ความผกพนตอองคการ 2. นยามความผกพนตอองคการ อกแนวหนงมงเหตผลเชงทศนคต และ ความรสกทบคคลมตอองคการเปนการหลอหลอมความรและอารมณของบคคลทมตอองคการ เรยกวา ความผกพนเชงความรสก (Affective Commitment) ซงเปนภาวะทบคคลมความรสก เปนสวนหนงขององคการ เพอชวยใหองคการบรรลเปาหมาย เมาวเดย พอรทเตอร และ สเตยรส (สมชาต คงพกล. 2537 : 34 ; อางองจาก Mowday, Porter & Steers. 1982 : 27 Employee Organization Linkage : The Psychology of Commitment Absenteeism and Turnover) โดยนยามความผกพนตอองคการ หมายถง พนธะ

62

สญญาหรอความสมพนธอนเขมแขงของบคคล ทเปนอนหนงอนเดยวกบองคการประกอบไปดวยคณลกษณะของทศนคตสามประการ คอ 1. มความเชอมนสง ยอมรบในเปาหมาย และคานยมขององคการ 2. ความเตมใจทมเทในการใชความพยายามในการทางานใหองคการ 3. มความจงรกภกด และความปรารถนาอยางแรงกลาทจะดารงความเปนสมาชกขององคการตอไป มกดา ศรยงค และขนษฐา วเศษสาธร (2529 : 155) ใหความหมายความผกพนกบงานวา หมายถง ระดบความรสกทางจตใจของบคคลทมตองานและยอมรบวางานคอ สวนหนงของตวตนของเขา ความผกพนนเปนคณคาของงานทบคคลยอมรบเหมอนกบเปน คณคาของตนเอง ไอเซนเบอรเกอร และคนอน ๆ (ปราโมทย บญเลศ. 2545 : 24 ; อางองจาก Eisenberger & others. 1991 : 52) กลาววา ความผกพนตอองคการ เปนทศนคตทแสดงถง ความรสกรวมเปนหนงเดยวกบองคการ เปนความสมพนธระหวางบคคลทรบรถงการเกอกล สนบสนนขององคการกบผลทตามมา คอ ความอตสาหะของสมาชกและความเตมใจทจะทมเท การทางานเพอองคการ เมเยอร (Mayer. 1999: 2978 – A) กลาววา ความผกพนตอองคการมหลายมต ประกอบดวย ความผกพนเชงตอเนอง หมายถง ความปรารถนาทบคคลจะอย และทมเท การปฏบตงานใหกบองคการตอไป และความผกพน คานยมขององคการ หมายถง ความเชอและยอมรบในเปาหมาย คานยมขององคการ ตลอดจนเตมใจในการพยายามปฏบตงานใหแกองคการ เนาวรตน วไลชนม (2537 : 9 – 11) กลาววา เปาหมายหรอผลประโยชนของ ผบรหารงานและองคกรควรสอดคลองกน องคกรตองพยายามใหบคคลไดรบการยอมรบและ รสกผกพนตอหนวยงาน มการประสานผปฏบตงานแตละกลมใหรวมมอรวมใจกนปฏบตงาน สวนในกระบวนการในการปฏบตงานควรคานงถงปรมาณงานและคณสมบตของผปฏบตงานควบคกนไป จะตองมการระบขอบเขตของงาน หนาท ความรบผดชอบใหเดนชด อกทงจดทาบรรยากาศใหมความสมพนธในการทางาน ปราศจากขอขดแยงและหลกเลยงความไมเขาใจ ซงกนและกน ในดานสถานทหรอทรพยากรอน ๆ เชน เงน สงของ วสดอปกรณ สงแวดลอม ในการทางาน ลวนมความสาคญตอการปฏบตงาน ลธนส (Luthans. 1995 : 130 – 131) ไดใหความหมายของความผกพนตอ องคการ ไววา ความผกพนตอองคการเปนหวขอสาคญในเรองของการจดองคการและ การจดการ โดยหมายถงความรสกของบคลากรทมตอองคการ โดยการจาแนกออกเปน พฤตกรรมทแสดงออกมาดงน 1. มความปรารถนาอนแรงกลาทจะดารงความเปนสมาชกองคการ

63

2. มความตงใจและใชความพยายามอยางถงทสด เพอประโยชนขององคการ 3. การแสดงออกโดยการยอมรบเปาหมายขององคการ มความจงรกภกดตอ องคการ บษยาณ จนทรเจรญสข (2538 : 14) สรปความหมายของความผกพนตอ องคการวาเปนทศนคต หรอความรสกของบคลากรตอองคการ ในลกษณะทสอดคลองกบ วตถประสงคและคานยมขององคการ เปนความเตมใจทบคคลจะทมเทกาลงกายและ ความจงรกภกดตอสงคมทเขาเปนสมาชกอย สกานดา ศภคตสนต (2540 : 13) ไดสรปความหมายของความผกพนวา หมายถง ความรสกในทางทดตอองคการ โดยมความเชอมน ยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ มความเตมใจทจะทมเทและใชความพยายามอยางเตมทในการทางานเพอองคการ และเกดความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ จอรช และโจนส (George & Jones. 1999 : 96) กลาวถงความหมายของ ความผกพนตอองคการ หมายถง ความรสกของพนกงานทมตอองคการ โดยทเขามความสข ทไดเปนสวนหนงขององคการ และความรสกทดตอองคการ และไมยากทจะละทงองคการไป บญเจอ จฑาพรรณาชาต (2544 : 41) ไดใหความหมายของความผกพนตอ องคการไววา หมายถง การแสดงพฤตกรรมหรอความรสกทดของบคคลในองคการทมตอ องคการ มความหวงใยในความสาเรจและความเจรญกาวหนาขององคการ โดยแสดงพฤตกรรมหรอความรสกทบงบอกถงความผกพนตอองคการใน 3 ลกษณะ คอ ความศรทธา ความทมเท ความภกด ปราโมทย บญเลศ (2545 : 24 – 25) กไดใหความหมายในลกษณะทคลายคลงกนนวา ความผกพนตอองคการ หมายถง การทสมาชกแตละคนในองคการมความรสกทดตอ องคการ มความหวงใยในความสาเรจขององคการ แสดงออกเปนพฤตกรรมโดยการยอมรบ เปาหมายขององคการ เตมใจปฏบตงานอยางเตมความสามารถและมความผกพนตอองคการ โดยจะเปนการแสดงตนอยางภาคภมใจในองคการ มความเกยวพนและเตมใจทจะทางานใน องคการ มความภกดตอองคการและปรารถนาอยางแรงกลาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป จากคาจากดความของนกวชาการหลายทาน ซงพบวาความหมายของความ ผกพนตอองคการมลกษณะคลายคลงกนในสาระสาคญทเกยวของกบความคดเหน ความรสก ทเกยวกบการแสดงพฤตกรรมตอองคการทตนเปนสมาชกอย โดยมความเชอมนและยอมรบ จดมงหมายขององคการ โดยการเตมใจทจะทางานเพอความกาวหนาขององคการและปรารถนา ทจะเปนสมาชกขององคการตอไป ซงไดแสดงออกใน 3 ลกษณะดงน 1. ความศรทธา หมายถง ความคดเหน หรอความรสกของอาจารยทยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ มความคดเหนทสอดคลองกบแนวทาง นโยบาย และ เปาหมายขององคการทตนทางานอย และมความภาคภมใจทไดทางานในองคการ

64

2. ความทมเท หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกของอาจารยถงความตงใจทจะใชความรความสามารถทมอยในการปฏบตงานใหกบโรงเรยน โดยมความตรงตอเวลา มความพยายามในการทางาน มความเสยสละทจะทางานเตมท โดยคานงถงคณภาพของงานเปนสาคญ รวมทงการปฏบตงานโดยคานงถงชอเสยงของโรงเรยน 3. ความภกด หมายถง ความคดเหน หรอความรสกของอาจารยทแสดงออก ถงความตงใจอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการโดยมความรสกจงรกภกดตอ โรงเรยน โดยไมคดจะยายหรอลาออกไปทางานทอน 3.2 แนวคดทเกยวของกบความผกพนตอองคการ แนวความคดเรองความผกพนตอองคการของบคลากรนน ไดรบการยอมรบทงจากหวหนาองคการและผชานาญการดานการวเคราะหองคการวา ถาบคลากรมความผกพนตอ องคการแลว องคการกสามารถจะรกษาบคลากรใหคงอยได และปฏบตงานตามจดมงหมายขององคการ และความผกพนตอองคการของบคลากรเปนตวทานายถงการลาออกของบคลากรไดดกวาความพงพอใจในงาน (ปรยาภรณ อครดารงชย. 2541 : 29 ; อางองจาก Steers. 1977 : 46) ยงไปกวานนความผกพนยงเปนแกนสาคญของโครงสรางองคการ เปนสงทสามารถเปลยนความเขาใจระหวางองคการกบสมาชก อกทงสมาชกทมความผกพนกจะปฏบตงานใหองคการตามจดมงหมายและคานยมขององคการอกดวย (ภคน ดอกไมงาม. 2544 : 55 ; อางองจาก Decotis & Summers. 1987 : 467) แคนเตอร (มณฑนา มานะประสพสข. 2546 : 14 ; อางองจาก Kanter. 1968) ไดกลาวถงความผกพนตอองคการวาม 3 รปแบบ คอ 1. ความผกพนแบบคงอยเสมอ (Continuance Commitment) หมายถง บคคลไดเสยสละใหกบองคการจนมความคดวาเปนการยากทจะละทงองคการไปได 2. ความผกพนแบบยดตด (Cohesion Commitment) หมายถง ความผกพนททาใหบคคลยดตดกบองคการโดยการใชเทคนค เชน การสรางเกยรตภมเพอใหบคคลยดตดกบสงนน ๆ เชน เครองแบบ หรอเหรยญตรา 3. ความผกพนแบบควบคม (Control Commitment) หมายถง ความผกพนทบคคลถกทาใหยดตดกบวฒนธรรมขององคการ ซงจะเปนกรอบบงคบใหพฤตกรรมสวนบคคลเปนไปตามทองคการตองการ พอรทเตอร และคนอน ๆ (Porter & others. 1974 : 604) ไดกลาวถงความ ผกพนตอองคการวา คอ 1. ความศรทธา เปนการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ 2. ความทมเท เปนความพรอมทจะใชความพยายามทมอยเพอองคการ 3. ความภกด เปนความตงใจอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการ

65

ภคน ดอกไมงาม (2546 : 53 ; อางองจาก อนนตชย คงจนทร. 2529 : 35 – 37) ไดสรปแนวคดเรองของความผกพนตอองคการไวเปน 3 พวก คอ 1. แนวความคดทางดานทศนคต แนวความคดทางดานทศนคต เปนแนวความคดทไดรบความสนใจในการศกษาเรองนมากกวาแบบอน ๆ กลมผสนบสนนแนวความคดนมองความผกพนตอองคการ วาเปนความรสกของบคคลทรสกวาตนเองเปนสวนหนงขององคการ ผนาในการศกษาความ ผกพนตอองคการในแนวความคดน คอ ศาสตราจารยไลแมน ดบบลว พอรทเตอร (Lyman W. Porter) แหงมหาวทยาลย California, Irvine และคณะ ซงไดใหความหมาย ความผกพนตอ องคการวาหมายถง 1.1 ความเชอมนและยอมรบเปาหมาย และคานยมขององคการ 1.2 ความเตมอกเตมใจทจะใชความพยายามอยางเตมท ทจะทางานเพอ องคการ 1.3 ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะรกษาสมาชกภาพขององคการไว 2. แนวความคดทางดานพฤตกรรม แนวความคดนมองความผกพนตอองคการในรปของความสมาเสมอของพฤตกรรม เมอคนมความผกพนตอองคการ กจะมการแสดงออกในรปของพฤตกรรมตอเนองหรอความคงเสนคงวาในการทางาน ความตอเนองในการทางานโดยไมโยกยายเปลยนแปลงททางาน การทคนผกพนตอองคการ และพยายามทจะรกษา สมาชกภาพไวโดยไมโยกยายไปไหน กเนองจากไดเปรยบเทยบผลไดและผลเสยทจะเกดขนหากละทงสภาพของสมาชก หรอลาออกไปอยางถถวนแลว ซงผลเสยนจะพจารณาในลกษณะของตนทนทจะเกดขนหรอผลประโยชนทจะสญเสยไป ทฤษฎทมชอเสยงและถอเปน แนวความคดนคอ ทฤษฎ Side-bet ของ โฮวอรต เอส. เบคเกอร (Howard S. Becker) ซงสรปไดวา การพจารณาความผกพนตอองคการเปนผลมาจาก การทคนเปรยบเทยบชงนาหนกวา ถาหากเขาลาออกจากองคการไปเขาจะสญเสยอะไรบาง 3. แนวความคดทางดานทเกยวกบความถกตองหรอบรรทดฐานของสงคม แนวความคดนมองความผกพนตอองคการวาเปนความจงรกภกด และเตมใจทจะอทศตนใหกบองคการ ซงเปนผลมาจากบรรทดฐานขององคการและสงคม บคคลรสกวาเมอเขาเขาเปนสมาชกขององคการกตองมความผกพนตอองคการ เพราะนนคอความถกตอง และ ความเหมาะสมทจะทาความผกพนตอองคการนน เปนหนาทหรอพนธะผกพนทสมาชกจะตองมการปฏบตหนาทในองคการ สเตยรส และพอรทเตอร (Steers & Porter. 1983 : 442) ไดกลาวถง ความผกพนตอองคการ ซงแบงออกเปน 2 แนวคด คอ ความผกพนทางทศนคต เปนการศกษา ความผกพนตอองคการโดยทบคคลจะนาตนเองไปเปนสวนหนงขององคการและผกพนในฐานะเปนสมาชกขององคการ เพอไปสเปาหมายขององคการ และความผกพนทางพฤตกรรม

66

เปนการศกษาความผกพนตอองคการทเปนพฤตกรรมปจจยความสนใจทบคคลไดรบจาก องคการ เชน การไดรบความนบถอเปนผอาวโส การไดรบคาตอบแทนสง จงมความผกพนตอองคการ โดย ไมตองการเสยผลประโยชนทไดรบจากองคการ ถาจะละทงไปทางานทอนกไม คมคาทจะจากองคการไป แอลเลน และเมเยอร (Allen & Meyer. 1984 : 1 – 18) ไดกลาวถงลกษณะของความผกพนตอองคการเปน 3 ลกษณะไดแก 1. ความผกพนทางดานความรสก (Affective Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจากความรสแ เปนความรสกผกพนและเปนอนหนงอนเดยวกบองคการ รสกเปนสวนหนงขององคการ ทมเทและอทศตนใหกบองคการ 2. ความผกพนตอเนอง (Continuous Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจากการคดคานงของบคคล โดยมพนฐานอยบนตนทนทบคคลใหกบองคการ ทางเลอก ทมของบคคลและผลตอบแทนทบคคลไดรบจากองคการ โดยจะแสดงออกในรปของพฤตกรรมตอเนองในการทางานของบคคล วาจะทางานอยกบองคการนนตอไปหรอโยกยายเปลยนแปลงททางาน 3. ความผกพนทเกดจากมาตรฐานทางสงคม (Normative Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจากคานยม วฒนธรรมหรอบรรทดฐานของสงคม เปน ความผกพนทเกดขนเพอตอบแทนในสงทบคคลไดรบจากองคการ แสดงออกในรปของ ความจงรกภกดของบคคลตอองคการ จากแนวคดตาง ๆ จะเหนวาทงบคคลและองคการตางกมความตองการและ มจดมงหมาย ดงนน หากบคคลปฏบตงานใหกบองคการเปนอยางด องคการใหสงตอบแทน แกบคคลอยางคมคากจะทาใหบคคลทมเทความรความสามารถใหกบงานอยางเตมท ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการ สเตยรส (Steers. 1977 : 47) ไดศกษาปจจยเบองตนของความผกพนตอ องคการใน 3 องคประกอบ คอ 1) คณลกษณะสวนบคคล ไดแก ความตองการความสาเรจ อาย และ การศกษา 2) คณลกษณะของงาน 3) ประสบการณในการทางาน จากงานวจยพบวา ทง 3 องคประกอบมอทธพลตอความผกพนตอองคการ สเตยรส และพอรทเตอร (Steers & Porter. 1983 : 444) ไดสรปความผกพนตอองคการ โดยอธบายดวยทฤษฎการแลกเปลยน (Theory of Exchange) วา ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการกคอ ธรรมชาตของบคคล ถาหากองคการสามารถตอบสนอง ความตองการของบคคลได เขากจะทางานเพอองคการอยางเตมท และบคคลกจะเกด ความผกพนตอองคการ

67

กลาวโดยสรปกคอ ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการ ไดแก ลกษณะงาน ประสบการณในการทางาน โครงสรางองคการ บรรยากาศองคการ และธรรมชาตของบคคล หากปจจยเหลานตอบสนองความตองการของบคคลได บคคลกจะเกดความผกพนตอองคการ ในงานวจยนไดศกษาปจจยดานธรรมชาตของบคคล และบรรยากาศองคการ องคประกอบของความผกพนตอองคการของคร จากแนวคดของพอรทเตอรและลอเลอร (Porter & Lawler. 1987 : 216 – 217) ทกลาวถงความผกพนตอองคการไววา คอ การทบคลากรมความรสกใน 3 ลกษณะ ดงน 1) มความศรทธา เชอมนและยอมรบในเปาหมายขององคการ 2) มความทมเท เตมอกเตมใจ ทจะใชความพยายามอยางเตมททจะทางานเพอองคการ และ 3) มความจงรกภกด เสยสละและมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะรกษาสมาชกภาพขององคการเอาไว ดงนน ความผกพนตอองคการของครในดานความศรทธา ความทมเท และความจงรกภกด จงมรายละเอยดดงน 3.2.1 ความศรทธา ในปจจบนน การบรหารงานในทกองคการตางเปนททราบกนดวา องคการจะประสบความสาเรจหรอไมเพยงใดนน ยอมขนอยกบบคลากรในองคการเปนสาคญ ซงความศรทธาของบคลากรทมตอองคการ นบเปนปจจยทสาคญอยางหนงทจะชวยนาทางชวตและการทางาน การปฏบตและพฤตกรรมของบคลากรในองคการไปสเปาหมายขององคการ ทสมบรณ และกอใหเกดความมประสทธผลขององคการได ในเรองของความศรทธาน นกวชาการหลายทานไดใหความหมายและแสดงความคดเหนไปในทานองเดยวกนวา ความศรทธา หมายถง ความเชอถอ ความเลอมใส (ราชบณฑตยสถาน. 2525 : 779 ; พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต.). 2538 : 290 ; เธยรชย เอยมวรเมธ. 2539 : 519) ในขณะท บณฑต แทนพทกษ (2540 : 47) มความคดเหนวา ความศรทธา เปนความสมพนธระหวางบคคลและระหวางบคคลกบองคการทเกดจากความเชอของบคคลทเชอมน ไววางใจ และมความมนใจในการคดและการกระทาของบคคลหรอองคการนน ๆ ในสวนของนกวชาการตางประเทศ ฮอยและคเปอรสมธ (บณฑต แทนพทกษ. 2540 : 46 – 48 ; อางองจาก Hoy & Kupersmith. 1985 : 2 – 3) ไดให ความหมายของความศรทธาไววา หมายถง การมความเชอในบคคลอน โดยไมมการบงคบ หรอไมมเหตผลททาใหเกดความเชอมน โดยความศรทธาเปนความคด ความคาดหวงทยดถอโดยกลมงาน ซงอาจเปนคาพด คาสญญา และการเขยนหรอการพดของปจเจกบคคลอน กลมหรอองคการทสามารถเชอถอหรอไววางใจได ซงความศรทธาสามารถแบงออกไดเปน 3 องคประกอบ คอ 1. ความศรทธาตอผบรหาร หมายถง การมความไววางใจ เชอมนวา ผบรหารจะรกษาคาพด ทาตามสญญา มความซอสตยและกระทาการเพอผลประโยชนของ ลกนองอยางดทสด

68

2. ความศรทธาตอเพอนรวมงาน หมายถง การมความเชอมนวา เพอนรวมงานจะมความเปนมตรทดตอกน สามารถพงพาชวยเหลอซงกนและกน สามารถทางานรวมกนไดด และตางกเชอมนในคาพด ความซอสตย และศกดศรของเพอนรวมงาน ดวยกน 3. ความศรทธาตอองคการ หมายถง การมความเชอมนและไววางใจตอองคการวาจะสามารถบรหารจดการไดอยางดทสด บรหารงานดวยความยตธรรมและดาเนนการเพอประโยชนสงสดของสมาชกในองคการ เชนเดยวกบท ฟสเชอรและเอลลส (บณฑต แทนพทกษ. 2540 : 46 ; อางองจาก Fisher & Ellis. 1990 : 28) ทไดใหความหมายของความศรทธาไววา หมายถง ความสมพนธระหวางบคคลทมความเชอ ความคาดหวงรวมกนเพอใหเกดความสาเรจตามเปาหมายขององคการ จากความหมายและความคดเหนของนกวชาการเกยวกบความศรทธา ตามทกลาวมาขางตนนน จะเหนไดวา ตางกใหความหมายและความคดเหนไปในทศทาง เดยวกน ซงกคอ ความศรทธา จะเปนการแสดงออกถงความเชอถอ ยอมรบ และมนใจ ในการคดและกระทาของบคคล เพอนรวมงาม และขององคการนน ๆ ดงนน เมอพจารณาถงความศรทธาทมตอองคการ จงสามารถทจะสรปและใหความหมายไดวา ความศรทธา หมายถง การแสดงออกถงความเชอถอ ยอมรบ และมนใจในเปาหมาย คานยม นโยบาย คาขวญ และแผนปฏบตงานของคการวาจะสามารถบรหารจดการไดอยางดทสด บรหารงานดวย ความยตธรรม และดาเนนการเพอประโยชนสงสดของสมาชกในองคการ 3.2.2 ความทมเท ความสาเรจของหนวยงานจะเปนไปไดเพยงไรนน ยอมขนอยกบบคคลทมารวมงานในหนวยงานนน ถาบคคลมความพงพอใจตอการปฏบตงานทปฏบตอย กจะพยายามเพมผลผลตใหแกงาน แตผปฏบตงานจะเกดความพงพอใจในการทางานมากหรอนอยนนขนอยกบสงจงใจทมอยในองคการหรอหนวยงานนน ๆ เพราะการจงใจในการทางานนนเปนการสราง สวนประกอบในการทางานเพอโนมนาวจตใจใหผปฏบตงานมความรสกผกพนตองาน ตองการ ทจะทมเทความสามารถเพองาน ซงอาจกลาวไดวาการทองคการจะประสบความสาเรจและ มความเจรญกาวหนาไดนนตองอาศยปจจยหลายประการ แตสงทสาคญประการหนงกคอ ถาผปฏบตงานทางานอยางเตมกาลงความสามารถ ทมเททงแรงกายแรงใจ ทกคนรวมมอกนทางาน หนวยงานหรอองคการยอมประสบความสาเรจได ราชบณฑตยสถาน (2525 : 405) ไดใหคาจากดความไววา ทมเท หมายถง ยอมเสยสละใหอยางลนเหลอ หรอเตมกาลงความสามารถ เชน ทมเทเงนทอง ทมเทกาลง ความคด สวน เรยม ศรทอง (2544 : 218) ไดใหความคดเหนเกยวกบความทมเทในการทางานของบคคลไววา การทบคคลจะมความทมเทใหกบงานจะมความเกยวของกบความรสกพงพอใจหรอไมพงพอใจในงาน เชน การทบคคลขาดงานบอย ๆ อาจสะทอนใหเหนความ

69

ไมชอบลกษณะงานของเขากได นอกจากนการเปลยนงานบอย ๆ กบงชไดประการหนงวา เกดจากความไมพงพอใจในงาน ซงพฤตกรรมทานองนของบคคลในองคการจะมผลกระทบถงผลผลตขององคการ ดงนน ความพงพอใจในงาน จงเปนปจจยสงเสรมระดบความพยายามหรอความทมเทในการปฏบตงานใหดขน ซงมผลตอผลผลตขององคการทสงขนดวย จากความหมายของความทมเทดงกลาว จะเหนไดวา นกวชาการ สวนใหญจะใหความหมายไปในทศทางเดยวกน ซงสามารถทจะประมวลและสรปไดวา ความทมเท หมายถง การแสดงออกถงความตงใจ เตมใจและพรอมทจะใชความร ความสามารถและความพยายามในการปฏบตงานใหกบองคการดวยความเสยสละ ตรงตอเวลา และใช ความพยายามอยางเตมทในการทางาน โดยคานงถงคณภาพของงาน ชอเสยงขององคการ ความเจรญกาวหนาและความสาเรจขององคการ 3.2.3 ความจงรกภกด ในปจจบนน ผบรหารองคการในทกระดบตางมความตระหนกวา องคการจะประสบความสาเรจไมได ถาหากบคลากรในองคการไมมความผกพนหรอรสกวาถกผกมด (Commitment) ตอภารกจขององคการ โดยเฉพาะในยคปจจบนทเปนยคของการแขงขนกนสง และมการเคลอนยายของแรงงานสง จะมผลทาใหความจงรกภกด (Loyalty) ของบคลากร ทมตอองคการลดนอยลง ดงนน ถาองคการตองการจะประสบความสาเรจจาเปนจะตองหา กลยทธในการทจะดงดดบคลากรทงทเปนคนเกงและเปนคนดใหเขามาทางานในองคการ แตการไดบคลากรททงเกง ทงด เขามาทางานมากกไมไดเปนหลกประกนวาองคการจะ ประสบความสาเรจ เพราะถาหากขาดซงกลยทธในการจงใจใหพนกงานเหลานนทมเทสตปญญา ความร ความสามารถทางานใหกบองคการ และทสาคญคอกลยทธในการทจะรกษาบคลากรขององคการใหมความจงรกภกดตอองคการและอยกบองคการใหนานทสดแลว ยอมจะเปนการยากทจะไดมาซงความสาเรจ (นสดารก เวชยานนท. 2545 : 48) ฉะนน ความจงรกภกดของบคลากรทมตอองคการ จงเปนปจจยสาคญประการหนงทจะทาใหองคการประสบความสาเรจได ราชบณฑตยสถาน (2525 : 212) ไดใหคาจากดความคาวา จงรกภกด หมายถง ผกใจรกดวยความเคารพนบถอหรอรคณอยางยง ในขณะท ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2544 : 95) กลาววา ความภกดและยดมนตอองคการ เปนเรองทเกยวของกบบรรทดฐาน ประสบการณ และผลประโยชนของบคคลทมกบองคการ โดยบคคลทมความภกดและยดมนตอองคการ จะมความมนใจและปรารถนาทจะอยกบองคการนนตอไป แมจะม ขอตอรองทสงกวามาลอใจกตาม ซงโยธน ศนสนยทธ (2530 : 60) ไดแสดงความคดเหนวา สงทองคการควรทจะคานงถงอยเสมอ คอ การปรบปรงองคการอยางไรเพอจงใจใหบคคลใน องคการเกดความจงรกภกดตอองคการ และใชความสามารถทมอยนามาใชใหกบองคการ อยางเตมความสามารถ ซงจะเปนแนวทางในการเพมประสทธภาพในการทางานของบคคล และเปนการเพมผลผลตใหแกองคการดวย ทงนเพราะหากบคคลขาดความจงรกภกดตอองคการ

70

สถานภาพขององคการจะขาดความมนคงและจะเกดผลรายตามมา ทสาคญคอ การหนงาน ถวงงาน ไมรบผดชอบตองาน และเปลยนงาน สาหรบนกวชาการตางประเทศ เฮอสชแมน (คมสน ชยเจรญศลป. 2542 : 10 ; อางองจาก Hirschman. 1970 : 98) ไดใหความหมายไววา ความจงรกภกดตอองคการ (Loyalty in Organization) หมายถง ความตองการทจะอยกบองคการนนตอไป ถงแมวาผนนจะมความขดแยงกบสมาชกภายในองคการ โดยเปาหมายหลกของผทมความจงรกภกดตอ องคการ คอ ความมโอกาสในการทางาน การมสทธโตแยงหรอคดคาน ความกาวหนาใน การทางาน ความมนคงในการทางานทขนอยกบความสามารถทจะปฏบตงานอยางหลากหลายได สอดคลองกบ บชานน (Buchanan. 1974 : 533) ทไดกลาวไววา ความภกดในองคการ (Loyalty) หมายถง การยดมนในองคการและปรารถนาทจะเปนสมาชกขององคการตอไป จากความหมายและความคดเหนของนกวชาการเกยวกบความจงรกภกดตอองคการตามทกลาวมาขางตนนน จะเหนไดวา ความจงรกภกดตอองคการจะมอทธพลตอ การยายหรอออกจากงาน ความมนคงขององคการ และประสทธผลขององคการ โดยหากสมาชกขององคการมความจงรกภกดตอองคการจะมผลทาใหองคการรอดพนจากการยายหรออกจากงานของสมาชกกอนเวลาอนสมควร รวมทงขอเรยกรองตาง ๆ ของสมาชกกจะไมเกดขน ซงจะมผลทาใหองคการมความนคงและประสบผลสาเรจตามเปาหมายทวางไวได ดงนน จากความหมายและความคดเหนดงกลาว จงสามารถทจะประมวลและสรปไดวา ความจงรกภกด หมายถง การแสดงออกถงความภาคภมใจทไดเปนสวนหนงขององคการ และมความปรารถนาทจะคงความเปนสมาชกขององคการตอไปโดยไมคดจะยายหรอลาออกไปทางานทอน จากองคประกอบความผกพนตอองคการของครทกลาวมาขางตนทงหมดนน สามารถทจะกลาวไดวา การบรหารจดการศกษาของโรงเรยนจะประสบความสาเรจได ผบรหารโรงเรยนจะตองสรางและพฒนาความศรทธา ความทมเทใหกบการทางาน และ ความ จงรกภกดตอโรงเรยนใหเกดขนกบคณะครในโรงเรยน ทงนเพราะความศรทธาจะเปนสาระสาคญทจะทาใหครมความเคารพ เชอถอ ไววางใจ และยอมรบในแนวทางการบรหารงานของโรงเรยนไมวาจะเปนในดานของเปาหมาย คานยม นโยบาย ปรชญา คาขวญ และแผนปฏบตงานโรงเรยนวาจะสามารถดาเนนงานไปดวยความยตธรรมและเกดประโยชนสงสดตอครและ นกเรยน ทาใหครมความทมเท ยนดและเตมใจทจะปฏบตงานตามนโยบายหรอแนวทางการบรหารงานของโรงเรยนโดยไมมความโตแยง นอกจากนยงเตมใจทจะทางานใหกบโรงเรยนตอไปโดยไมคดทจะลาออกกอนเวลาอนสมควรหรอยายไปทางานในสถานทแหงใหม ซงจะ ทาใหโรงเรยนไดครทงทเปนคนด คนเกง อยปฏบตงานใหกบโรงเรยนไดนานทสด อนจะนาไปส ความมประสทธผลในการจดการศกษาของโรงเรยนในการพฒนาผเรยนใหมคณภาพทงในดานการเปนคนด เปนคนเกง และเปนคนทมความสขไดในโอกาสตอไป

71

ผลทไดรบจากความผกพนตอองคการของคร ความผกพนตอองคการ นบเปนสงทมความสาคญยงตอองคการ กลาวคอ นอกจากองคการจะตองมความสามารถในการสรรหาทรพยากรบคคลทมคณภาพแลว องคการยงตองสามารถรกษาบคคลซงมคณคาเหลานไวใหได ดวยการพยายามสรางทศนคตของความ ผกพนตอองคการใหเกดกบสมาชกขององคการ ทงนเพราะจากการศกษาของ แองเกลและเพอรร (Angle & Perry. 1981 : 1 – 14) พบวาหากสมาชกในองคการไมม ความผกพนตอองคการแลว จะกอใหเกดพฤตกรรมทเปนปญหาสาคญ ดงน 1) ปญหาการ ลาออกจากงาน มความสมพนธสงสดกบความผกพนตอองคการของสมาชก 2) ปญหาการ ขาดงาน พบวาคนทมความผกพนสงจะมแรงจงใจใหอยากมาทางานมากกวาคนทมความผกพนตาหรอไมมเลย และ 3) ปญหาการมาทางานสาย พบวาสมาชกทมความผกพนตอองคการสงจะมาทางานตรงตอเวลามากกวา และ กรนเบรกและบารออน (Greenberg & Bar-on. 1993 : 176 – 177) กไดออกมาชแนะใหเหนถงผลของความผกพนตอองคการไววา 1) หากคนมความผกพนตอองคการสง อตราการขาดงานและการลาออกจะตา 2) หากมความผกพนตอองคการสง ระดบความตงใจทจะเสยสละทางานใหกบองคการสง และ 3) หากมความผกพนตอองคการสง ความคดเหนสวนตวจะเปนไปในทางบวก ซงแสดงใหเหนวาความผกพนตอองคการมความสาคญตอความสาเรจขององคการ การลดอตราการลาออก และการคงความเปนสมาชกของ องคการอยตอไป รวมทงเปนเงอนไขสาหรบประสทธผลขององคการอกดวย (Currivan. 1998 : 298 – A) ดงท จอรชและโจนส (George & Jones. 1999 : 96) ไดออกมาสรปใหเหนถงผลของความผกพนตอองคการไววา เมอบคคลมความผกพนตอองคการแลวเขาจะมความเชอมนในองคการ และเมอเขามความสขทไดทางานกบองคการจะทาใหเขาไมมความคดทจะเปลยนแปลงหรอยายททางาน และมความรบผดชอบตองานทปฏบตทงในดานสงคม ซงจะเหนไดจาก การทมเทใหกบงานโดยการทางานใหมคณภาพ ประสทธภาพมากขน นอกจากน ระพพร เบญจาทกล (2540 : 15 – 16) และปราโมทย บญเลศ (2545 : 28 – 29) ไดกลาวถงผลของความผกพนตอองคการไวในทานองเดยวกนวา ความผกพนตอองคการจะเกยวของกบประเดนทสาคญ ๆ ดงน 1) ความผกพนตอองคการสามารถใชทานายอตราการเขา-ออกจากงานไดดกวาความพงพอใจในงานเพราะความผกพนตอองคการเปนแนวความคดทมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในงาน 2) ความผกพน ตอองคการ เปนความรสกเหมอนเปนเจาขององคการรวมกนของสมาชก จงเปนแรงผลกดนใหสมาชกปฏบตงานในองคการอยางเตมท 3) ความผกพนตอองคการ เปนตวเชอมประสานระหวางความตองการของบคคลในองคการอยางเตมท ทงนบคคลและองคการสามารถบรรลเปาหมายทวางไวได 4) ความผกพนตอองคการ มสวนเสรมสรางความมประสทธภาพและ ประสทธผลขององคการ และ 5) ความผกพนตอองคการ ชวยลดการควบคมจากภายนอก ซงเปนผลมาจากการทสมาชกในองคการมความรกและความผกพนตอองคการของตนนนเอง

72

อกทง บญเจอ จฑาพรรณาชาต (2544 : 47) กไดสรปถงผลทไดรบจากความผกพนตอองคการไวอยางนาสนใจอกวา ผลทไดรบจากความผกพนตอองคการในทางบวก ไดแก ครมความ พงพอใจในงาน มความพยายามและตงใจในการทางานอยางทมเท ยอมรบในเปาหมายของ องคการ และมความปรารถนาจะอยกบองคการเพอรวมแรงรวมใจในการทางานใหองคการ บรรลผลอยางสงสด สวนผลของความผกพนตอองคการดานลบ ไดแก ความเบอหนายออนลา มการลางาน ขาดงานบอยครง อยากเปลยนททางาน บคคลจะจากดบทบาทตวเองไมสรางสรรคงานใหม ๆ ขาดความตงใจในการทางาน ประสทธภาพและประสทธผลขององคการลดตาลง รวมทงจะเกดพฤตกรรมตอตานไมสามคค จากผลของความผกพนทมตอองคการทกลาวมาขางตนน สามารถสรปไดวา ผลทเกดจากความผกพนตอองคการจะมทงในทางบวกและทางลบ กลาวคอ ผลทเกดขน ในทางบวก ไดแก มความพงพอใจในการทางาน มความพยายามและตงใจในการทางาน อยางเตมความสามารถ มความปรารถนาทจะอยกบองคการ ทางานใหกบองคการเพอให บรรลเปาหมายขององคการทตงไว สวนผลทเกดขนในทางลบ ไดแก มความเบอหนาย ไมอยากทางาน อยากลาออกจากงาน ยายททางาน ขาดงานบอย ขาดความตงใจในการทางาน ไมมความคดรเรมสรางสรรคในการทางานอนจะสงผลทาใหประสทธภาพและประสทธผลขององคการลดตาลง ดงนน ในการสรางความผกพนตอองคการของคร จงจาเปนตองสรางความ ผกพนตอองคการใหมผลในทางบวก เพอใหครทมเททงกาลงกาย กาลงใจ ใหมความตงใจและเตมใจทจะปฏบตงานใหกบโรงเรยนอยางเตมท เพอใหโรงเรยนสามารถทจะประสบความสาเรจบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายของโรงเรยนไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล สงสด การวดความผกพนตอองคการ คก และคนอน ๆ (สมชาต คงพกล. 2537 : 39 – 40 ; อางองจาก Cook & others. 1981 : 84 – 92) ไดรวบรวมแบบวดความผกพนทางทศนคตตอองคการทสาคญไว 4 แบบ ดงน 1. แบบวดความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) ของ พอรทเตอรและสมธ (Porter & Smith. 1970) เปนแบบวดทใชวดความรสกของสมาชกใน องคการ 3 ดาน คอ ความเชอและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ ความพรอม ทจะใชความพยายามทมอยเพอองคการ ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการตอไป แบบวดนมอย 15 ขอ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ ความเชอมนของแบบวดนอยระหวาง 0.82 – 0.93 2. แบบวดความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) ของบชานน (Buchanan II. 1974) เปนแบบวดความรสกของบคคลในองคการ 3 ดาน คอ การแสดงตน ตอองคการ (Identification) การมความเกยวของกบองคการ (Involvement) ความภกดตอ

73

องคการ (Loyalty) แบบวดนมอย 23 ขอ แบงเปนใชวดดานการแสดงตน 6 ขอ วดดานความเกยวพน 6 ขอ และวดดานความภกด 11 ขอ แบบวดเปนมาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ ความเชอมนของแบบวดในแตละดานและทกดานมคาเทากบ 0.86 0.84 0.92 และ 0.94 ตามลาดบ แตละดานมความสมพนธกน คาสหสมพนธระหวางดานการแสดงตนกบดาน ความเกยวพนเทากบ 0.65 ระหวางดานการแสดงตนกบดานความภกดเทากบ 0.58 3. แบบวดความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) ของ แฟลงคลน (Franklin. 1975 – C) เปนแบบวดความรสกของบคคลทมตอองคการรปนยใน 2 ดาน คอ ความตงใจทจะยดถอปฏบตตามปทสถาน และกฎระเบยบขององคการ ความตงใจทจะคงอยในองคการตอไป แบบวดนม 16 ขอ ใชวดดานแรก 11 ขอ และวดดานหลง 5 ขอ ลกษณะของแบบวดเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ความเชอมนของแบบวดดานแรกเทากบ 0.83 และดานหลงเทากบ 0.62 4. แบบวดความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) ของ คก และคนอน ๆ (Cook and others. 1980) เปนแบบวดความรสกของบคคลในองคการใน 3 องคประกอบ คอ การแสดงตนตอองคการ (Identification) การมความเกยวพนกบองคการ (Involvement) ความภกดตอองคการ (Loyalty) ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบ มาตราสวนประมาณคา 7 ระดบ ม 9 ขอ ใชวดองคประกอบละ 3 ขอ แบบวดนมความเชอมนแตละดาน คอ 0.72 0.87 0.82 สาหรบการวจยครงน ผวจยไดใชเครองมอวดความผกพนตอองคการตาม แนวความคดของพอรทเตอร และคนอน ๆ (Porter and others. 1974 : 608) และไดศกษาพฒนาเครองมอวดความผกพนตอองคการของ บญชา นมประเสรฐ (2542 : 78 – 93) และ บญเจอ จฑาพรรณาชาต (2544 : 100 – 102) นามาปรบใชวดความผกพนตอองคการของอาจารยทาหนาทปฏบตการสอนในโรงเรยน โดยวดความผกพนตอองคการใน 3 ลกษณะ คอ 1) ความศรทธา เปนการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ 2) ความทมเท เปนความพรอมทจะใชความพยายามทมอยเพอองคการ และ 3) ความภกด เปนการตงใจอยางแรงกลาทจะคงความสมาชกขององคการ

4. ความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความยดมน ผกพนตอองคการ

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน เปนกลยทธในการบรหารองคการ ทผบรหารจะตองรวา ควรดาเนนการอยางไร เพอทจะเปลยนแปลงองคการไปสโครงสรางของระบบใหม เพอเพมประสทธภาพการทางานของสมาชก และการเสรมสรางพลงอานาจในงานยงเปนการลงทนท คมคา เพราะจะชวยเพมความผกพนตอองคการของบคลากรใหสขขนดวย (สพศ กตตรชดา.

74

2538 : 26 อางองจาก Tebbitt, 1993) แตจากการทบทวนงานวจยทเกยวของกบความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ พบวายงมงานวจยอยนอย สวนใหญเปนการศกษาในบรบทของตางประเทศ (ศรรตน จลษร. 2544 : 30) สาหรบในประเทศไทยนนมเพยงการศกษาในประเดนทเกยวของบาง เชน ความพงพอใจใน การปฏบตงานของขาราชการคร และขวญกาลงใจในการปฏบตงานของขาราชการคร และม การศกษาเกยวกบการเสรมสรางพลงอานาจในการปฏบตของพยาบาล (สพศ กตตรชดา. 2538 : 6) แตยงไมปรากฏผลการศกษาในการเสรมสรางพลงอานาจกบความผกพนตอองคการโดยตรง อยางไรกตาม แนวคดการเสรมสรางพลงอานาจกบความผกพนตอองคการทปรากฏในเอกสาร ตารา และงานวจยในขณะนเปนแนวคดของประเทศทางซกโลกตะวนตกในการปรบปรงและพฒนาประสทธภาพองคกรโดยอาศยทฤษฎการจงใจทมการกาหนดเปาหมาย และ การวางแผนอยางเปนระบบเพอจงใจใหคนทางานในองคกรอยางเตมใจ (ศรรตน จลษร. 2544 : 30) แตถาพจารณาแนวคดของซกโลกตะวนออกในนยของการทางานอยางมความสข อาจพบวา ความสขนนเจรญงอกงามขนภายในจตใจของคนททางานเอง กลาวคอ ความสขในการทางานไมไดเกดจากการสนองตอบความตองการทองคกรอานวยให แตเกดขนจากการไดทางาน มาสโลว (Maslow) ซงเปนผสรางทฤษฎแรงจงใจตามลาดบขนความตองการของมนษยกเคยใชตงขอสงเกตไววา ในบางกรณการทบคคลกระทาสงใด ๆ ไมใชเพยงเพอไดรบความสนองตอบเทานน แตขนอยกบภาวะจตใจทอยเหนอสงแวดลอม เชน มหาตะมะคานธ เปนตน (สมยศ นาวการ. 2538 : 30) ดงนน การทจะเกดการเสรมสรางพลงอานาจกบความผกพนตอองคการ ในลกษณะเชนนในตวบคคลได อาจเกยวของสมพนธกบความเชอ คานยม ตลอดจน ขนบธรรมเนยมประเพณ หรอคาสอนทางศาสนาทกลอมเกลาใหบคคลเกดการเสรมสราง พลงอานาจในการทางานได อยางไรกด ยงไมไดผลการศกษาการเสรมสรางพลงอานาจกบความผกพนตอองคการ ในแนวคดดงกลาว แตจะมงานวจยทคลายคลงกบการเสรมสราง พลงอานาจในการทางาน เพยงบางปจจยเทานนทวามความสมพนธกบความผกพนตอองคการหรอไม และการศกษาถงสถานการณทบคคลจะเกดความผกพนตอองคการ

5. งานวจยทเกยวของ งานวจยตางประเทศ 5.1 งานวจยทเกยวของกบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน แมคลาฟลน และคนอน ๆ (ศรรตน จลษร. 2542 : 48 ; อางองจาก McLaughlin & others. 1986 : 420 – 426) ไดสมภาษณคร จานวน 85 คน โดยคานงวาอะไรเปนสงท

75

ทาใหเขารสกวาเขาไดรบการเสรมสรางพลงอานาจ จากการศกษาพบวามมตทสาคญทสดจานวน 3 มต ไดแก ประสทธภาพ ความสาเรจ ความรสกถงคณคาของตนเอง ซงมาจากคาถามทถามความรสกของครในเรองความพงพอใจในงาน สภาพการทางานททาใหครรสกวาไมไดรบ การเสรมสรางพลงอานาจในงาน ชอรทและไรนฮารท (Short & Rinehart. 1992 : 954) ไดศกษาพลงอานาจ ในงานของครในดานตาง ๆ ไดแก ความรพนฐาน ทกษะความสามารถ สถานภาพ ความมอทธพล ความเปนอสระในการทางาน การมอานาจควบคมงานของตนเอง ความรบผดชอบในหนาท การทางานรวมกน การมสวนรวมในการตดสนใจ ผลกระทบทครมตอสถานศกษา การมทางเลอกปฏบตงาน ความกาวหนาในวชาชพ สมรรถภาพการทางาน ผลการศกษา พบวา สงททาใหครมพลงอานาจการทางานระดบสงเรยงตามลาดบจากมากม 6 ดาน ไดแก 1. การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision making) คอ ครมสวนรวมตดสนใจในเรองสาคญ ๆ ของสถานศกษา 2. ความกาวหนาในวชาชพ (Professional growts) คอ ครมโอกาสทจะพฒนาขยายโลกทศน เพมความร ทกษะความสามารถของตนในการทางาน 3. สถานภาพ (Status) คอ ครไดรบความเคารพเชอถอจากเพอนรวมงาน 4. สมรรถภาพในการปฏบตงานในหนาท (Self – efficacy) คอ ครม ความสามารถทจะทางานในหนาทใหบรรลผลสาเรจ 5. ความเปนอสระในการทางาน (Autonomy) คอ ครมความเปนอสระในการ ตดสนใจ ในการควบคมงานในฐานะผเชยวชาญ 6. ผลกระทบทครมตอสถานศกษา (Impact) คอ ครมความสาคญ มอทธพลตอวถการดาเนนงานของสถานศกษา ไรซ และชไนเดอร (ศรรตน จลษร. 2542 : 48 ; อางองจาก Rice & Schneider. 1994 : 43 – 58) ไดศกษาพบวา ในทศวรรษทผานมา (ค.ศ. 1980 – 1991) ซงถอวาเปนทศวรรษแหงการเสรมสรางพลงอานาจทางการศกษา ครในสหรฐอเมรกาไดม สวนรวมในการตดสนใจในการบรหารงานโรงเรยนมากขน ซงทาใหมความพงพอใจในงาน มากขนเชนกน ไรทซค (Reitzug. 1994 : 292) พบวา การเสรมสรางพลงอานาจการทางาน ของคร ไดเปลยนแปลงวธการจากการบอกใหปฏบตมาเปนการจดสภาพทเออใหเกดการปฏบต ใหการสนบสนนและนาความคดเหนของครสการปฏบตใหเหนจรง ดงนนวธการทผบรหาร นามาใชในทางปฏบตเพอเสรมสรางพลงอานาจการทางานของครและบคลากรไดแก 1. การสนบสนน (Support) ทรพยากรและสงจาเปนในการทางาน สนบสนนใหมสทธมเสยง แสดงความคดวพากษวจารณ ขณะทผบรหารตองรบฟงและเคารพในความคดเหน

76

นน ๆ สนบสนนความเชอมนในตนเองของคร ใหกาลงใจในการฟนฝาอปสรรค ทาความหวงใหเปนจรง ใหครมสวนรวมตดสนใจในการทางาน ใหโอกาสในการแลกเปลยนความคดเหนกบผอน ใหครรทศทางการพฒนาและคนควาหาความรเพอพฒนาการทางาน พฒนาตนเองและทมงาน 2. การอานวยความสะดวก (Facilitation) ใหความสาคญในทกสงรอบดานทจะชวยเสรมสรางพลงอานาจการทางาน จดสภาพแวดลอมใหครไดทางานเตมกาลงความสามารถ กระตนใหครใชแนวคด ทฤษฎ หลกวชา เปนจดเรมของการพฒนางานพฒนาตนเอง ใหครม ทางเลอกในการทางาน ผบรหารตองใสใจกบอานาจความสมพนธทไมเทาเทยมกนในหมบคลากร 3. การนาไปสการปฏบตใหเปนจรง (Possibility) ใหครไดปฏบตตามความคดหรอทาความคดของครใหเปนจรงในทางปฏบต พฒนาครใหกาวหนาสความเปนผเชยวชาญ ชอรท เกรย และเมลวน (ศรรตน จลษร. 2542 : 84 ; อางองจาก Short Greer & Malvin. 1994 : 38 – 52) ไดสรางรปแบบการเสรมสรางพลงอานาจแบบมสวนรวมใน โรงเรยนประถมศกษา โดยมโรงเรยนเขารวมโครงการ 9 โรง ซงแตละโรงเรยนจะมอสระในการตดสนใจเกยวกบคาจาง งบประมาณและหลกสตรทใช นอกจากนนยงมการพฒนาบคลากร ในโรงเรยน การชวยเหลอใหครไดเรยนรการตดสนใจและรบผดชอบงาน รวมถงการพฒนา บทบาทในการจดการเรยนการสอนของคร การเสรมสรางพลงอานาจในงานใหนกเรยนเกด การเรยนรตลอดชวต และมการแลกเปลยนประสบการณรวมกนระหวางโรงเรยนในโครงการ ผลจากการเสรมสรางพลงอานาจในงานพบวา มจานวน 6 โรงเรยน ทมความเขาใจในเรอง การเสรมสรางพลงอานาจในงานและมการเปลยนแปลงโครงสรางการบรหารงานและวฒนธรรมในการทางานไดอยางชดเจน แตอก 3 โรงเรยนทเหลอไมประสบผลสาเรจเทาทควร เออรบาค (Erbach. 1996 : 1) พบวา ผบรหารจะมเจตคตทดตอการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร เมอปรากฏผลในทางปฏบต เชน ผลจากการทใหครมสวนรวม ตดสนใจในการทางาน กอใหเกดประโยชนและงานบรรลวตถประสงค คลเกอรและโลดแมน (Klecker & Loadman. 1998 a : 4 – 10) โดยไดศกษาความสมพนธระหวางคณสมบตบางประการของคร เชน เพศ อาย วฒการศกษา เชอชาต จานวนปทมประสบการณการสอน ระดบชนทสอน กบระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน และวดการเสรมสรางพลงอานาจในงานใน 6 ดานตามแบบวดของชอรทและไรนฮารท ซงไดแก 1. การมสวนรวมในการตดสนใจ ครมสวนรวมในการตดสนใจในเรองทมผล เกยวของกบการทางานของครโดยตรง 2. ความกาวหนาในวชาชพ ครรบรวถความกาวหนาและพฒนาตนเองในทางวชาชพ การเพมพนความร ทกษะความสามารถและเรยนรอยตลอดเวลา 3. สถานภาพ ครไดรบการยอมรบ ไดรบความเชอถอ ในความร ทกษะ ความสามารถในฐานะผเชยวชาญ

77

4. ความสามารถในการปฏบตงานในหนาท ครมความร ทกษะ ความสามารถทจะชวยนกเรยนเกดการเรยนร สามารถจดการเรยนการสอนใหนกเรยนประสบความสาเรจทางการเรยน 5. ความเปนอสระในการทางาน ครมอสระในการตดสนใจและควบคมการทางานของตนเอง 6. ผลกระทบ ครมความสาคญตอการดาเนนงานของสถานศกษา ผลการศกษาของ คลเกอร และโลดแมน พบวา 1. ในดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร 1.1 ครมระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานปานกลางคอนขางสง ดานความสามารถ การปฏบตงานในหนาท สถานภาพและความกาวหนาในวชาชพ ตามลาดบ 1.2 ครมระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานปานกลาง ดานการมสวนรวมตดสนใจ ผลกระทบและความเปนอสระในการทางาน 2. ในดานความสมพนธระหวางคณสมบตบางประการของครกบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน 2.1 คณสมบตบางประการของครจะมผลตอระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานไมแตกตางกนในดานการมสวนรวมตดสนใจ ความสามารถในการปฏบตงานในหนาท 2.2 ครเพศชายจะมโอกาสกาวหนาในทางวชาชพมากกวาครเพศหญง 2.3 ระดบการสอนของครจะมผลตอสถานภาพ ผลกระทบ และความเปนอสระในการทางานโดยเฉพาะอยางยง ครในระดบประถมศกษาจะมความรสกเปนอสระใน การทางานสงกวาครมธยมศกษา ทงนอาจเนองมาจากสภาวะแวดลอม 2.4 ประสบการณดานการสอนของครจะมผลตอระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานไมแตกตางกน ไรนฮารทและชอรท (Johnson & Short. 1998 : 149) พบวา วธเสรมสราง พลงอานาจทครตองการ คอ การไดรบโอกาสในการตดสนใจ ไดควบคมและกาหนดการทางานของตนเอง ไดรบการพฒนายกระดบความสามารถในการสอนและมความเจรญกาวหนาใน การทางาน ลอยเซน (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 59 ; อางองจาก Looysen. 1998 : 1) พบวา โรงเรยนมธยมไอโอวาใชการมสวนรวมในการตดสนใจ เปนวธการเสรมสรางพลงอานาจ โดยใหครมสวนรวมตดสนใจในประเดนสาคญตางๆ ดงน การเลอกเอกสาร สอ วสดการเรยน การสอน จดหลกสตร กาหนดระเบยบวนยของนกเรยน จดชนเรยน สรางและพฒนาทมงาน บรหาร กาหนดและประชาสมพนธนโยบายของโรงเรยน

78

มล, สมธ และสนการน (Mouly, Smith & Sankaran. 1999 : 125 -127) พบวา ปจจยและสภาวะแวดลอมทเออประโยชนในการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ประกอบดวย 1. ปจจยเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากรในองคการ ไดแก 1.1 การมเปาหมายของงาน เปาหมายขององคกรทชดเจน 1.2 บคลากรทกฝายรบรภารกจทชดเจน เขาใจการทางานตรงกน 1.3 ผบรหารมภาวะผนาทเขมแขง 1.4 ระดบการบงคบบญชาสนกระชบ 1.5 ฝายบรหารสนบสนนปจจยการทางานแกบคลากรอยางเหมาะสม เพยงพอและพรอมทจะใหคาปรกษาแนะนาในการทางานและการแกปญหา 1.6 ใหการฝกอบรมทกษะความสามารถ และมการตดตอสอสารทชดเจน และทวถงในคาสงปฏบตตาง ๆ 1.7 มขอมลปอนกลบอยางเพยงพอ 1.8 บคลากรมความเชอถอไววางใจ สงเสรมสนบสนนกนและกน เปดเผยจรงใจและตระหนกในความสาคญของสวนรวม 1.9 การใหรางวล การยกยองชมเชยเปนไปอยางเหมาะสม 1.10 บคลากรศกษาหาความรตลอดเวลา เรยนรจากขอผดพลาด จากการทางาน และมองการณไกลถงอนาคตทงในสวนบคคลและองคการ 2. สภาวะแวดลอมทชวยเสรมสรางพลงอานาจการทางานของบคลากร ไดแก 2.1 สภาวะการปฏบตงาน ทมงานมความมงมนกาวไปขางหนา บคลากรไดรบการสนบสนนปจจยตาง ๆ ไดรบการพฒนาทกษะความสามารถ ตาแหนงหนาทการงานของบคลากรชดเจนเปนทยอมรบของทกฝาย 2.2 บคลกภาพของบคลากร บคลากรมความคาดหวงในการทางาน 2.3 ความสมพนธภายในองคการ และระหวางองคการ ความสมพนธระหวางบคลากร ระดบของความรวมมอ ความรบผดชอบรวมกน การแลกเปลยนประสบการณของบคลากรระหวางองคการ เดย (Day. 1999 : 86) พบขอมลทแสดงวา การกระทาของผบรหารทชวยเสรมสรางพลงอานาจในงานของบคลากร ไดแก เชอมนในพลงอานาจของบคลากรและใหบคลากรไดมโอกาสใชพลงอานาจนน สรางศรทธาในกนและกน ใหการปกปองชวยเหลอ สรางความรกในศกดศรและการเสยสละ สรางความสมานฉนทรวมกนทางาน สรางผลงานทมคณคา ใหโอกาสกบความมนใจของบคลากรทจะทางานใหบรรลผลสาเรจ ใหบคลากรทาในสงทเปนจรงได ไมจาเปนตองดทสด สงเสรมภาวะผนา ใหโอกาสแสดงออกในความรบผดชอบและวสยทศน การทางาน ใหโอกาสการตรวจสอบประเมนการทางานดวยตนเอง สรางบรรยากาศ สงแวดลอมการทางานทใหความเปนอสระ และมกระบวนการควบคมตนเอง

79

สรปงานวจยทเกยวของกบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร มการกลาวถงการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครและบคลากร ไวดงน 1. ปจจยพนฐานของคร ไดแก 1.1 บคลกภาพของครและบคลากร เชน ความตระหนกในภาระหนาท มเปาหมายการทางาน ความเคารพ เชอถอ ไววางใจในเพอนรวมงาน การบรหารจดการกาหนดตนเองและคณธรรมในการทางาน 1.2 บคลากรมอานาจหนาทความรบผดชอบในการปฏบตทชดเจน 1.3 ผบรหารทเขาใจบทบาทหนาท มภาวะผนา สามารถสนบสนนปจจย ประสานการทางาน ประสานความรวมมอรวมใจของทกคนทกฝาย 1.4 โครงสรางการทางานภายในองคการมความสมพนธทดตอกน การตดตอสอสารมประสทธภาพและทวถง มการทางานรวมกนเปนทม มความยดหยนและ มทางเลอกในการทางาน 1.5 เครอขาย ขอมลขาวสาร ทรพยากรการทางาน 2. กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจการทางาน ไดแก 2.1 การมอสระในการคดตดสนใจควบคมการทางาน มโอกาสแสดงความร ทกษะความสามารถในการปฏบตงาน 2.2 การมสวนรวมคดตดสนใจและรบผดชอบในการปฏบตงาน 2.3 การแสดงภาวะผนาในการทางาน 2.4 การเรยนรและพฒนาความร ทกษะ ความเชยวชาญ ใชนวตกรรม เทคโนโลยทสอดคลองกบการทางาน 2.5 การตรวจสอบประเมนการทางานดวยตนเองและพรอมรบการตรวจสอบ 3. พลงอานาจการทางานทมผลตอความคด พฤตกรรมการทางานของบคลากร ไดแก 3.1 ทาใหมผลการทางานทเปนทยอมรบ 3.2 ทาใหบคลากรมความเพยรในการทางาน 3.3 บคลากรมความพงพอใจจากการทางาน 3.4 บคลากรมความเชยวชาญในการทางาน 3.5 บคลากรเพมพนความมคณธรรมนาใจ งานวจยในประเทศ สพศ กตตรชดา (2538 : ข – ค) ไดวจยเรอง การเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความยดมนผกพนตอองคการของพยาบาลโรงพยาบาลนครพงศ กลมตวอยางคอ พยาบาลวชาชพทปฏบตงานในโรงพยาบาลนครพงค จานวน 123 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจง ผลการวจยพบวา 1) ระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของพยาบาลนครพงค อยในระดบ

80

ปานกลาง 2) ระดบความยดมนผกพนตอองคการของพยาบาลนครพงค อยในระดบสง 3) การเสรมสรางพลงอานาจในงานมความสมพนธทางบวกกบความยดมนผกพนตอองคการของพยาบาลอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 ประวต เอราวรรณ (2539 : ง) ไดวจยเรอง การเสรมสรางพลงอานาจของคร : การวจยแบบสนทนากลมในโรงเรยนประถมศกษาขนาดใหญ โดยสมภาษณผบรหาร คร และ ผนาชมชน จานวน 4 กลม รวม 28 คน ผลการวจยพบวา เงอนไขสาคญทกอใหเกดความเปลยนแปลงภายในโรงเรยนม 3 ประการ 1) ลกษณะการบรหารงานของผบรหารเปนเงอนไขสาคญทชวยใหเกดการปรบปรงโครงสรางการบรหารและระบบการดาเนนการตาง ๆ ภายใน โรงเรยน การเสรมสรางความรวมมอและการมสวนรวมในการบรหาร การสงเสรมใหเกด การเรยนรในการพฒนางานรวมกนของคร รวมไปถงการปรบปรงบรรยากาศและสงแวดลอม ในการทางาน 2) ระบบการสนบสนนจากภายนอกโรงเรยน ซงเปนการกระตนใหเกดการ ปรบปรงการทางานของโรงเรยนโดยเนนกระบวนการและการแกปญหารวมกนของคร การไดรบการสนบสนนทรพยากรและการฝกอบรม และการสรางกระบวนการทางานรวมกบชมชน และ 3) ความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน ซงกอใหเกดการปรบปรงพฒนาเพอยกระดบ สถานภาพของโรงเรยน โดยในกระบวนการปรบปรงและพฒนาในโรงเรยน ไดคานงถงปจจย ทมความสาคญตอการเสรมสรางพลงอานาจคร คอ อสรภาพในการทางาน การมอบหมายอานาจหนาท การมสวนรวม บรรยากาศในการทางาน การสรางทมงาน ขอมลยอนกลบ การยอมรบ ขวญกาลงใจและรางวล โอกาสในการเรยนร การใหเกยรตและไววางใจ และ การยอมรบความ ผดพลาดรวมกน ซงสงจงใจในการเสรมสรางพลงอานาจครกคอ รางวล และการชมเชย การฝกอบรม และการพฒนาสถานภาพของคร ความเชยวชาญในการงานทปฏบต สงแวดลอมทางกายภาพทเออตอการทางาน และเงนเดอน สวสดการ ซงการใหสงจงใจเหลานแกคร ตองยดหลกสาคญคอ ตองใหเกยรต ใหขอมลสารสนเทศทจาเปนอยางเปดเผย และใหการมสวนรวมในทกระดบ จารวรรณ ปนทอง (2540 : ข – ค) ไดทาการศกษาความสมพนธระหวาง ปจจยสวนบคคล คณลกษณะเฉพาะของบคคลและการไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความสามารถในการตดสนใจดานการบรหารงานของหวหนาหอผปวยโรงพยาบาลของรฐ กรงเทพมหานคร พบวา การไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไมมความสมพนธกบ ความสามารถในการตดสนใจดานการบรหารงานของหวหนาหอผปวยอยางมนยสาคญทางสถต เกลดดาว จนทฑโร (2541 : ง) ไดทาการศกษาเรองความสมพนธระหวาง ปจจยระบบอานาจกบการไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของหวหนาหอผปวย โรงพยาบาลศนยสงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข พบวา อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานในตาแหนงหวหนาหอผปวย อายราชการ ไมมความสมพนธกบการไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของหวหนาหอผปวย

81

สมาล ขนจนด (2541 : บทคดยอ) ไดทาการวจย เรอง การวเคราะห องคประกอบคณลกษณะของผนาการเปลยแปลงเพอการเสรมสรางพลงครในโรงเรยนระดบประถมโดยใชวธวจยเชงบรรยาย ผลการวจยพบวา แนวคดการเสรมสรางพลงเปนแนวคด ทนามาใชเพอพฒนาองคกร โดยมเปาหมายเพอใหบคลากรไดมสวนรวมในการทางาน/ การบรหารงานในองคกร และมการทางานเปนทม เพอทาใหองคกรมผลงาน/ผลผลตทดขน และ แนวคดการเสรมสรางพลงอานาจในงานนมความเหมาะสมในการนาไปใชในการพฒนาองคกรทางการศกษา และควรมการปรบโครงสรางระบบบรหารในองคกร โดยมการวางแผนงานใหมการกระจายอานาจใหทกคนมสวนรวมในการทางานเปนทม และควรมการเสรมสรางพลงอานาจในงานใหกบบคคลทกระดบในองคกร และยงพบวา คณลกษณะของผนาการเปลยนแปลงเพอการเสรมสรางพลงคร ประกอบดวย 9 ดาน ไดแก ดานความสามารถในการวางแผนงาน ดานความปราดเปรองในเชงความคด ดานความเปนประชาธปไตยในการทางาน/การบรหารงาน ดานการมองผอนในแงด ดานจรยธรรมและคณธรรมในการทางาน ดานความสามารถในการบรหารคนและบรหารงาน ดานการมทศนคตทดตอตนเองและตองาน ดานความประพฤตทเปนแบบอยางทด และดานความสามารถในการชนาผอน กลวด มทมล (2543) ศกษาเสรมสรางพลงอานาจในงานและสมรรถนะใน การปฏบตการพยาบาลประจาโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม พบวาพยาบาลประจาการมการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ทสะทอนจากพลงอานาจแบบเปนทางการ พลงอานาจแบบไมเปนทางการ และการเขาถงโครงสรางงานทมการเสรมสรางพลงอานาจในงาน อยในระดบ ปานกลาง สมชาย บญศรเภสช (2545 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง การศกษาและ การเสรมสรางพลงอานาจในงานงานของคร ในโรงเรยนมธยมศกษา เขตการศกษา 8 ผลการวจยพบวา 1) ปจจยพนฐานของครในการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กระบวนการ เสรมสรางพลงอานาจในงานและพลงอานาจการทางานของครในโรงเรยนมธยมศกษา เขตการศกษา 8 อยในระดบด 2) พลงอานาจการทางานของคร มความสมพนธกบทกดานในปจจย พนฐานของครและทกดานในกระบวนการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของครใน สถานศกษา 3) ปจจยพนฐานของครโดยรวมในทกดานสามารถอธบายความแตกตางของ พลงอานาจการทางานของครไดเกนกวา 50% ทงในโรงเรยนทตงอยในเขตอาเภอเมองและ ในเขตอาเภอรอบนอก อยางมนยสาคญทางสถต แสดงวาปจจยพนฐานของครมผลตอ การเสรมสรางพลงอานาจในงานมาก 4) โรงเรยนในเขตอาเภอเมองพบวาเฉพาะกระบวนการประเมนตนเองและพรอมรบการตรวจสอบเทานน ทสามารถเพมการเสรมสรางพลงอานาจ ในงานไดอยางมนยสาคญทางสถต สวนโรงเรยนในเขตอาเภอรอบนอก กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานทงหมด ซงไดแก กระบวนการทางานอยางมอสระ กระบวนการมสวนรวม

82

ในการทางานและกระบวนการประเมนตนเองและพรอมรบการตรวจสอบตางกสามารถอธบายการเสรมสรางพลงอานาจในงานเพมได อยางมนยสาคญทางสถต และเมอรวมโรงเรยนทงหมดของการวเคราะหเขาดวยกน ผลทไดเปนเชนเดยวกบการวเคราะหของโรงเรยนในเขตอาเภอรอบนอก คอ กระบวนการเสรมสรางพลงอานาจในงานทง 3 กระบวนการ สามารถเพม การเสรมสรางพลงอานาจในงานของครไดอยางมนยสาคญทางสถต โดยเฉพาะกระบวนการดานการประเมนตนเองและพรอมรบการตรวจสอบสามารถอธบายการเสรมสรางพลงอานาจ ในงานของครไดมากกวากระบวนการอน ๆ ศรรตน จลษร (2544 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาวจยเรอง การเสรมสรางพลงอานาจในงานของผบรหารทสงผลตอผลสมฤทธของงาน และความกาวหนาของการปฏบตงานของขาราชการมหาวทยาลยศลปากร พบวา ระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของผบรหารโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง ระดบผลสมฤทธของงาน และความกาวหนาของการ ปฏบตงานของขาราชการสายสนบสนน โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง 5.2 งานวจยทเกยวของกบความผกพนตอองคการ งานวจยตางประเทศ ฮบเนยค และอลตโต (Hrebiniak & Alutto. 1972 : 1 – 14) ไดทาการศกษาความสมพนธระหวางระดบความผกพนตอองคการกบประสทธผลขององคการ พบวา เพศ มความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการ โดยเพศหญงมความผกพนตอองคการมากกวาเพศชาย ซง Mowday ไดอธบายวา อาจเปนเพราะวาเพศหญงตองการใหสงคมยอมรบ ฉะนน สถานภาพสมาชกในองคการจงสาคญตอเพศหญงมาก ทาใหเพศหญงมความผกพนตอองคการมากกวาจงเปลยนงานนอย สเตยรส (Steers. 1977 : 48 – 49) ไดศกษาเจาหนาทโรงพยาบาล 382 คน และนกวทยาศาสตรกบวศกร 119 พบวา งานทมลกษณะทาทายความสามารถ ไมมความ ขดแยงในบทบาท และความมอสระในการทางานจะมความสมพนธความผกพนตอองคการสง นอกจากนนยงพบวาลกษณะตวแปรยอยของประสบการณการทางานมดงตอไปน 1. ความรสกวาตนมความสาคญตอองคการ 2. ความรสกทมตอผรวมงาน 3. ความรสกวาระบบการพจารณาความดความชอบมความยตธรรม 4. ความรสกทมตอผรวมงาน ซงพบวาตวแปรเหลานเปนปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการอยางมาก จากผลงานของ Steers ไดสนบสนนจากงานวจยของนกวจยหลายทานดงกลาวขางตน ฟอรทอฟท (Fjortoft. 1993 : 26) ไดสรปผลการวจยเรองปจจยทเปนตวทานายถงความผกพนตอคณะในมหาวทยาลย ตวแปรทใชในการศกษาครงน ไดแก ตาแหนง

83

ความพงพอใจกบเงนเดอน สภาพแวดลอมในการทางาน ชอเสยงของสถาบน นโยบายของสถาบน การมสวนรวมในทประชมและการรบรถงรปแบบการบรหาร พบวา ความพงพอใจตอเงนเดอนและสภาพแวดลอมในการทางาน ไมสามารถทานายถงความผกพนกบคณะได แตสามารถทานายถงความผกพนตอมหาวทยาลยอยางมนยสาคญทางสถต นอกจากนน ยงพบวา ผสอนทมตาแหนงสงจะมความผกพนตอสถาบนมากกวาผสอนทมตาแหนงตากวา จากการวเคราะหทางสถตพบวา การรบรถงรปแบบการบรหารในฐานะสมาชกและ การมสวนรวมในทประชมสามารถใชเปนตวทานายถงความผกพนตอองคการไดเชนกน อกทง ยงพบวาหากตองการเพมความผกพนตอคณะและสถาบน ผบรหารของมหาวทยาลยจะตองพยายามใหบคลากรมสวนรวมในการตดสนใจในเรองนโยบายของมหาวทยาลย บท (บญเจอ จฑาพรรณาชาต. 2544 : 49 ; อางองจาก Butt. 1993 : 746 – A) ไดศกษาพฤตกรรมของศกษาธการซงประสบผลสาเรจในการปฏบตตามวสยทศน ผลการวจย พบวา ศกษาธการไดใชพฤตกรรมตอไปนในการสรางวสยทศน การเผยแพรวสยทศน และ การปฏบตตามวสยทศน คอ การใหมสวนรวม การใหอานาจ ความกลาเสยง การสอสารอยาง ชดเจน การสรางความไววางใจ การสนบสนนนกเรยน การทมเทกบงาน การเอาใจใสตรวจสอบ วสยทศนอยตลอดเวลา การจดหาทรพยากร การพฒนาวชาชพสาหรบตนเองและสมาชกใน องคการ เอฟวง และเมเยอร (Irving & Meyer. 1994 : 937 – 949) ไดศกษาเกยวกบสมมตฐานของการบรรลความคาดหวง (Met-Expectations hypothesis) พบวา ความคาดหวงของพนกงานทเขามาใหมมผลตอทศนคต และพฤตกรรมในการทางานเปนอยางมาก โดยปญหาทาง Methodology ทอยในการทดสอบสวนบคคลของสมมตฐานการบรรลความ คาดหวงชวยยนยนผลการศกษาน การศกษาแนวยาวตอบสนองกรรมวธไดดวยการตรวจสอบสงสนบสนนการแบงแยกและเชอมโยงระหวางความคาดหวง และประสบการณในการทานายความพงพอใจในงาน ความผกพนธตอองคกร และความตงใจเปลยนงาน ในปแรกของการทางาน ผลการศกษาพบวา องคกรสามารถปรบทศนคตและการลดความตงใจเปลยนงานของพนกงานได โดยการเนนประสบการณการทางานจรงในเชงบวก มากกวาการเนนความคาดหวงของพนกงาน บอสฮอฟ และเมล (Boshoff & Mels. 1995 : 23 – 42) ไดศกษาเกยวกบ Causal model เพอทจะประเมนความสมพนธระหวาง Supervision, Role stress, ความผกพนตอ องคกรและคณภาพของการบรหารภายใน ซงผลจากการวจยแสดงใหเหนวา Supervisory Behavior กอใหเกดสภาวะแวดลอมทนาไปสผลการปฏบตงานทเหนอกวา โดยความผกพนตอ องคกรของพนกงานขายประกนมผลกระทบเชงบวกอยางมากตอคณภาพการบรหารภายใน และยงมผลกระทบเชงบวกตอการมสวนรวมในการตดสนใจดวย แตมผลกระทบเชงลบตอ ความขดแยงดานบทบาท

84

มารตน และฮาเฟอร (Martin & Hafer. 1995 : 106 – 111) ไดศกษาถง การเชอมโยงระหวางการเปลยนงานและการมสวนรวมในงานและความผกพนตอองคกรพบวาการมสวนรวมในงานและความผกพนตอองคกรมผลกระทบตอการเปลยนงาน โดยพบวา ความตองการภายใน (Intrinsic Needs) เชน งานททาทาย กอใหเกดทศนคตทดตอ การมสวนรวมในงาน ความตองภายนอก (Extrinsic Needs) เชน คาจาง สวสดการ และโอกาสในการเลอนตาแหนง มผลตอทศนคตตอความผกพนตอองคกร นอกจากนยงพบอกวา การออกแบบงานใหมโดยใหพนกงานมสวนในการตดสนใจมากขน จะชวยเพมการมสวนรวม ในงานใหมากขนอกดวย แฮททน (Hatton. 1997 : 42 – A) ไดศกษาเกยวกบความผกพนตอองคการของครในสถานภาพทตองมประสทธภาพสง และคาตอบแทนทางสงคมเศรษฐกจตาในโรงเรยนมธยมศกษา พบวา ความผกพนตอองคการของครมผลตอความสาเรจของนกเรยนสง คอ โรงเรยนทครมระดบความผกพนตอองคการสง นกเรยนกจะมระดบความสามารถสง และ โรงเรยนทครมระดบความผกพนตอองคการตา นกเรยนกจะมระดบความสามารถตาเชนกน โดยสภาวะทเอออานวยใหความผกพนตอองคการของครชวยในดานความสาเรจของนกเรยน ไดแก การไดเขารวมในการตดสนใจ สภาพสงคม ความสมพนธของความรวมมอตอนกเรยน ผรวมงานและผปกครอง การพฒนาทางดานอาชพอยางตอเนอง การยอมรบและสงตอบแทน การมผนาดานการบรหารมออาชพ และความเตมใจทจะสละเวลาและกาลงในงานของโรงเรยน แมทธว และเจมส (ระพพร เบญจาทกล. 2540 : 32 ; อางองจาก Mathiew & Jame. 1997 : 127 – 133) ไดทาการศกษาองคประกอบทเกยวของกบความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของพนกงานขบรถประจาทาง 194 คน และวศวกร 220 คน ผลการศกษาพบวา กลมพนกงานขบรถประจาทาง องคประกอบทมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการไดแก ลกษณะงานทพฒนาศกยภาพ ความภมใจในองคการ อายงาน และลกษณะการบรหารงาน สวนองคประกอบทมความสมพนธทางลบกบความผกพนตอ องคการ ไดแก ความเครยดทางบทบาท และความเครยดในงาน ขณะทเพศและสถานภาพสมรสไมมความสมพนธ สาหรบกลมวศวกรตวแปรทมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการ คอ ลกษณะของงานทพฒนาศกยภาพ แตอายงานไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ จอฟฟรส (ภคน ดอกไมงาม. 2546 : 68 ; อางองจาก Joffers. 1999 : 2272 – A) ไดศกษาเกยวกบเบองลกความรบผดชอบในองคการ : ความรบผดชอบและ ความผกพนของครโรงเรยนมธยมศกษา พบวา ความผกพนและความรบผดชอบในการสอนของครนน ขนอยกบความสามารถในดานการสอน และสมพนธภาพของครกบสมาชกในชมชน เมอครประสบกบความรสกทดเกยวกบประสทธ-ภาพของตนเองและเพอนรวมงาน

85

ความรบผดชอบและความผกพนตอองคการ มาเยอร และชรแมน (วฒนา ศรสม. 2542 : 59 ; อางองจาก Mayer & Schoorman) ไดศกษาวจยเรอง การทานายการมสวนรวมและผลผลตจากตวแบบ 2 มตของความผกพนตอองคการ โดยการทดลองตวแบบสองมตของความผกพนตอองคการและใช ผลการศกษาลกษณะการจงใจของ มารค และซมอน (March & Simon. 1958) จากกลมตวอยาง 288 คน ผลการวเคราะหเชงปจจย (Factor Analysis) พบวา ความผกพนตอองคการทาใหพนกงานมสวนรวมและแนวโนมนามาสการผลต และผลการปฏบตงานมความสมพนธใน ระดบสงกบความผกพนตอองคการ งานวจยในประเทศ อนนตชย คงจนทร (2529 : 34 – 41) กลาววาความผกพนตอองคกรใชเปนเครองพยากรณพฤตกรรมของสมาชกขององคกรได โดยเฉพาะอยางยง อตราการเปลยนงาน สมาชกทมความผกพนตอองคกรมแนวโนมทจะอยกบองคกรนานกวา และเตมใจทจะทางานอยางเตมความสามารถ เพอใหองคกรบรรลเปาหมายทตงไว สมชย แกวละเอยด (2531 : 129 – 130) ไดทาการวจยถงปจจยทสงผลตอ ความผกพนของขาราชการตอกองสารวตรนกเรยน กรมพลศกษา ซงจากการวจยพบวา ลกษณะสวนบคคล (ระดบตาแหนง) ลกษณะงานทปฏบต (ความอสระของงานความหลากหลายในงาน) และประสบการณในการทางาน (ความคาดหวงจากองคการ ความรสกวาตนมความสาคญสาหรบองคการ ความรสกวาองคการเปนทพงได ความรสกวาองคการมชอเสยง) มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร นอกจากนผลการวจยยงพบวา ลกษณะสวนบคคล (เพศ ประเภทขาราชการ) ลกษณะงานทปฏบต (การปฏบตงานใน/นอกสานกงาน การเปนอสระในงาน ความหลากหลายในงาน ขอมลยอนกลบของงาน (Feedback) งานทมโอกาสไดพบปะสงสรรคกบผอน) และประสบการณในการทางานของขาราชการ (ความรสกวาตนมความสาคญตอองคการ ความรสกวาองคการเปนทพงได ความรสกวาองคการมชอเสยง) มความสมพนธกบการยาย/โอนออกไปจากองคการ โสภา ทรพยมากอดม (2533 : บทคดยอ) ไดทาการศกษา “ความยดมนผกพน ตอองคกร ศกษาเฉพาะกรณการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย” จากการวจยพบวา พนกงานการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยมความยดมนผกพนตอองคการในระดบปานกลาง แตพบวาพนกงานการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศ มความยดมนผกพนตอองคการในมต ความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากเพอองคการและผลการวจยครงน พบวาตวแปร (ลกษณะสวนบคคล ลกษณะของงาน ประสบการณในงาน และปจจยเกยวกบบทบาท) โดยสวนใหญมความสมพนธกบการมความยดมน ผกพนตอองคการของพนกงานการไฟฟา ฝายผลตแหงประเทศไทย แตคาความสมพนธออกมาคอนขางตา

86

สวรรณน คณานวฒน (2536 : 98 – 103) ไดทาการศกษาความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการกบลกษณะสวนบคคล ลกษณะงาน ลกษณะองคการ และลกษณะของประสบการณจากการทางานของผบรหารองคการเอกชน พบวา ลกษณะสวนบคคล คอ อาย เพศ สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา รายได ไมมความสมพนธกบความผกพน แตอาย การทางานมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร ลกษณะของงาน คอ ความสาคญของงานท ทาทายการมสวนรวม การมโอกาสกาวหนา ความอสระ ความขดแยงในบทบาท ความคลมเครอในบทบาท มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร ลกษณะของประสบการณในการทางาน คอ ความรสกวาตนเองมความสาคญ ความรสกวาตนเองไดรบความยตธรรมในการพจารณาความดความชอบและความสมพนธกบเพอนรวมงาน มความสมพนธตอความผกพนตอองคการ อษณย ดานวรนนท (2536 : 123 – 124) ศกษาถงความผกพนตอองคการของบคลากร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ตามตวแปร อาย ระดบการศกษา ทพกอาศย ประสบการณในการทางาน สถานภาพและสายการปฏบตงาน พบวา บคลากรทมอาย 31 ปขนไปมความผกพนตอองคการมากกวาบคลากรทอายตากวา 31 ป แตตวแปรทางดานระดบการศกษาโดยรวมไมแตกตางกน ในสวนของประสบการณในการทางานนน บคลากรทมประสบการณการทางาน 7 ปขนไป มความผกพนมากกวาบคลากรทมประสบการณตากวา 7 ป จารณ วงศคาแนน (2537 : บทคดยอ) ศกษาเรอง ความผกพนตอองคการ ศกษาเฉพาะกรณ พนกงานสายสนบสนนการปฏบตงาน การทาอากาศยานแหงประเทศไทย พบวาความพงพอใจในการทางานมความสมพนธกบความผกพนตอองคการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ในลกษณะทแปลตามลาดบ นนคอ พนกงานทมความพงพอใจใน การทางานอยในระดบสงจะมความผกพนตอองคการอยในระดบสงเชนกน ทางดานปจจยท เกยวกบการทางาน พบวา ความรสกวาตนมความสาคญตอองคการ และเขาสงคมไดกบเพอนรวมงานมความสมพนธกบความผกพนตอองคการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงม ความสมพนธกบความผกพนดงกลาว เปนไปในทศทางเดยวกน นอกจากนผลลพธทไดรบ จากการมความผกพนตอองคการ พบวา ความสมพนธตอองคการมความสมพนธกบการคงอยกบสมาชกภาพดวย สมชาย คงพกล (2537 : บทคดยอ) วจยเกยวกบความสมพนธของ ความพงพอใจในการทางาน และความผกพนตอองคการของอาจารยโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษา จงหวดเพชรบรณนน อาจารยมความพงพอใจในการทางานในระดบ คอนขางสง เมอวเคราะหโดยจาแนกตามตวแปร วฒ ตาแหนงหนาทและขนาดของโรงเรยน ในสวนของความผกพนนน พบวา อาจารยทวฒสงกวาปรญญาตรทางานในโรงเรยนขนาดใหญ มความผกพนคอนขางสง อกทงความพงพอใจยงมความสมพนธทางบวกกบความผกพน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001

87

อวยพร ประพฤทธธรรม. (2537 : บทคดยอ) ศกษาเรองปจจยทมผลตอ ความ ผกพนตอองคการของวทยาจารยในวทยาลยพยาบาลภาคเหนอ ผลการวจยปรากฏวา ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 ดงน ปจจยลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย ระยะเวลาในการปฏบตงาน ระดบตาแหนง ปจจยรางวลตอบแทน ภายนอก ไดแก การชวยเหลอจากผบงคบบญชา การชวยเหลอจากเพอนรวมงาน โอกาส ความกาวหนาและความพงพอใจตอผลประโยชนตอบแทนพเศษ นนทนา ประกอบกจ (2538 : 130 – 131) ไดทาการศกษาปจจยทมผลตอ ความผกพนตอองคการศกษากรณฝายพฒนาชมชน สานกงานเขต สงกดกรงเทพมหานคร พบวา 1. ลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และระยะเวลาทปฏบตงาน ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร 2. ลกษณะงาน ไดแก ลกษณะงานททาทาย ลกษณะงานทหลากหลาย ความมอสระในงาน ความประจกษในงาน ผลปอนกลบของงาน โอกาสความกาวหนาในงาน ลกษณะงานทตองสมพนธกบผอน และการมสวนรวมในการบรหารงาน มความสมพนธกบ ความผกพนตอองคการ ประนอม กตตดษฎธรรม (2538 : 89 – 90) ไดทาการศกษาปจจยทมอทธพลตอความผกพนของลกจางตอองคการ ศกษากรณอตสาหกรรมสงทอดวยเสนใยฝายและเสนใยประดษฐพบวา 1. ปจจยสวนบคคล ไดแก เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา ระยะเวลาการปฏบตงาน และคาจาง ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร แตประสบการณจากการยายงาน มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร 2. ปจจยลกษณะงาน ไดแก ความสาคญของลกษณะงาน การมสวนรวม แสดงความคดเหน โอกาสความกาวหนาในงาน และงานทมโอกาสตดตอสมพนธกบผอน มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร 3. ปจจยดานทศนคตตอองคการ ไดแก ทศนคตของกลมตอองคการ ความมชอเสยงและเชอถอไดขององคการ ความคาดหวงทจะไดรบการตอบสนองจากองคการ ความรสกวาตนมความสาคญตอองคการ ระบบการพจารณาความดความชอบ และความรสกวาองคเปนทพงได มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร 4. ปจจยดานทศนะตอบคคลในองคการ ไดแก ทศนะของบคคลทมตอ เพอนรวมงาน และทศนะตอบคคลทมตอผบงคบบญชา มความสมพนธกบความผกพนตอ องคกร

88

ปรยาภรณ อครดารงชย (2540 : บทคดยอ) ศกษาปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการของครโรงเรยนคาทอลก สงกดสงฆมณฑลจนทบร พบวา เพศชายมความสมพนธ อยางมนยสาคญทางสถต (p < .05) อาย และสถานภาพการสมรส ของครทสมรสแลว มความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถต (p < .01) แตระดบการศกษาและระยะเวลาในการทางานมความสมพนธอยางไมมนยสาคญทางสถต ดานลกษณะงาน และดานประสบการณ ในงานกบความผกพนตอองคการมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถต (p < .05 และ p < .01) และปจจยทมอานาจพยากรณความผกพนตอองคการดทสดคอ ตวแปรดาน ประสบการณในงานและตวแปรลกษณะงานเปนอนดบทสอง สวนตวแปรดานลกษณะสวนบคคลนนไมสามารถนามาพยากรณได ระพพร เบญจาทกล (2540 : บทคดยอ) ศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพกบความผกพนตอองคกร ศกษาเฉพาะกรณพนกงานสายงานบรการ ธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานกงานใหญ พบวา ลกษณะความตองการสมฤทธผล ลกษณะความตองการสมพนธ และความตองการอานาจ มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และพนกงานสายงานบรหารธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานกงานใหญมอาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา และระยะเวลาทปฏบตงานแตกตางกน มระดบความผกพนตอองคการแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต แตพนกงานเพศหญงและเพศชายมระดบความผกพนตอองคการไมแตกตางกน และพนกงานทมระดบชนแตกตางกน มระดบความผกพนตอองคการไมแตกตางกน วรพล นนทเกษม (2540 : 91 – 92) ไดทาการศกษาความผกพนตอองคกรของขาราชการในสงกดฝายอานวยการ กองตารวจทางหลวง จากการวจยพบวาโดยสวนรวม ขาราชการตารวจในสงกดฝายอานวยการ กองตารวจทางหลวง มความผกพนตอองคกรอยในระดบปานกลาง และเมอแยกพจารณาในแตละองคประกอบ พบวาในสวนของระดบความผกพน ขาราชการตารวจในสงกดฝายอานวยการ กองตารวจทางหลวง มความผกพนตอองคกรในดานการอทศตนโดยไมเหนแกประโยชนและในดานความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากทจะปฏบตงานเพอองคกรอยในระดบปานกลาง สวนในดานความตองการดารงความเปนสมาชกในองคกรของตนอยในระดบตา ในดานปจจยทมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร ไดแก ระยะเวลาทปฏบตงานในองคกร ความกาวหนาในการทางาน งานทมโอกาสสมพนธกบผอน ความมนคงและความเชอมนขององคกร ความยตธรรมในการพจารณาความดความชอบขององคกร และความสมพนธเชงบวกกบเพอนรวมงาน ชฎาภา ประเสรฐทรง (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาตวแปรทเกยวของกบ ความผกพนตอองคการของบคลากรมหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต พบวา คณภาพชวต การทางาน 9 ดาน ไดแก ผลประโยชนตอบแทน สงแวดลอมทเออตอการทางาน การพฒนา

89

ศกยภาพของผทางาน ความกาวหนา ความมนคง ความสมพนธกบผรวมงาน ลกษณะ การบรหาร ความสมดลของชวตกบการทางานและการมสวนรวมพฒนาสงคมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 และยงพบอกวาตวแปรทสามารถพยากรณความผกพนตอองคการของบคลากรในองคการไดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .001 ไดแก การพฒนาศกยภาพของผทางาน การมสวนรวมพฒนาสงคม ความมนคง สงแวดลอมทเออตอการทางาน ความกาวหนา และความสมพนธกบผรวมงาน บญชา นมประเสรฐ (2542 : บทคดยอ) ไดศกษาความผกพนตอองคการของบคลากรสายสนบสนนวชาการมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พบวา บคลากรสายสนบสนน วชาการมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มความผกพนตอองคการโดยรวม 3 ดาน คอ ดานความเชอ การยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ ดานความตงใจและพรอมทจะใชความพยายามทมอยเพอองคการ และดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการ อยในระดบสง บญเจอ จฑาพรรณาชาต (2544 : 78) ศกษาความสมพนธระหวางวสยทศน ของผบรหารสถานศกษา บรรยากาศองคการกบความผกพนตอองคการของครผสอนใน โรงเรยนประถมศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา พบวา วสยทศนของผบรหารสถานศกษา และบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอ องคการของครผสอนโดยรวมและรายดานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยวสยทศนของผบรหารสถานศกษามความสมพนธกบความผกพนตอองคการของครผสอนดานความศรทธาสงทสด และความสมพนธกบความผกพนตอองคการของครผสอนดานความทมเท ตาทสด พงศกร เผาไพโรจนกร (2546 : 24 ; อางองจาก นภาเพญ โหมาศวน. 2533 : 47 – 48) ไดทาการศกษาวจยในเรองปจจยทมอทธพลตอความผกพนของสมาชกในองคกร ศกษาเฉพาะกรณ สานกงานปลดสานกนายกรฐมนตร โดยทาการศกษาวจยโดยใชขาราชการสานกงานปลดสานกงานนายกรฐมนตร จานวน 151 คน มาเปนกลมตวอยาง จากผลการศกษาวจยพบวา ลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย สถานภาพสมรส และระยะเวลาทปฏบตงาน ในองคการของขาราชการมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร สวนเพศและ ระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคกร สาหรบลกษณะงาน ไดแก ลกษณะงานททาย โอกาสกาวหนา การมสวนในการบรหาร ลกษณะงานทตดตอสมพนธกบผอน มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร สวนลกษณะงานทมความสาคญ ไมมความสมพนธ กบความผกพนตอองคกร นอกจากนผลการวจยยงพบวาทศนคตของกลมผรวมงานตอองคกร ความนาเชอถอและพงพาไดขององคกร และความสมพนธกบผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน มความสมพนธกบความผกพนตอองคกร

90

ภคน ดอกไมงาม (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทเกยวของกบความผกพนตอองคการของอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยน เปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ผลของการวจย พบวา 1. การศกษาระดบความผกพนตอองคการของอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ทมระดบการศกษาปรญญาตรและสงกวาปรญญาตรมความผกพนตอองคการอยในระดบมาก สวนอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานครทมระยะเวลาทปฏบตงานในองคการตากวา 5 ป 5 ถง 10 ป และมากกวา 10 ป มความผกพนตอองคการอยในระดบมากเชนเดยวกน 2. การศกษาความสมพนธระหวางตวแปรแตละปจจย พบวา ปจจยดานลกษณะบคคลทเกยวกบระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ สวนระยะเวลาทปฏบตงานในองคการมความสมพนธในทางลบกบความผกพนตอองคการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สาหรบปจจยดานบรรยากาศองคการ ประกอบดวย ดานโครงสรางองคการ นโยบาย การบรหารทรพยากรบคคลขององคการ ลกษณะงาน การบรหารงานของ ผบงคบบญชา สมพนธภาพภายในหนวยงาน และคาตอบแทน เปนรายดานทง 6 ดาน พบวา มความสมพนธกบความผกพนตอองคการของอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ในทางบวกทกดานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. การศกษาปจจยทมความสามารถในการทานาย พบวา ปจจยดาน ลกษณะบคคล ปจจยดานบรรยากาศองคการ สามารถรวมกนพยากรณความผกพนตอองคการของอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ไดมากทสดตามลาดบ คอ การบรหารงานของผบงคบบญชา สมพนธภาพภายในหนวยงาน ลกษณะงาน โครงสรางองคการ และระยเวลาทปฏบตงานในองคการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และสามารถรวมกนพยากรณความผกพนตอองคการ ของอาจารยระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ไดรอยละ 44 มณฑนา มานะประสพสข. (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาปจจยทสงผลตอ ความผกพนองคกรของขาราชการครสายงานการสอนในจงหวดสมทรปราการ ผลการวจย พบวา 1. ปจจยทมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของขาราชการครสายงานการสอนในจงหวดสมทราปราการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ม 8 ปจจย ไดแก เพศหญง อาย ประสบการณทางาน ความรบผดชอบในการทางาน ความพงพอใจ

91

ในการปฏบตงาน สงแวดลอมทางกายภาพ สมพนธภาพกบผบรหารโรงเรยน สมพนธภาพกบ เพอนรวมงาน 2. ปจจยทมความสมพนธทางลบกบความผกพนตอองคการของขาราชการครสายงานการสอนในจงหวดสมทราปราการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ม 2 ปจจย ไดแก เพศชาย กลมวชาทสอนกลมทกษะ กลมประสบการณพเศษ (ภาษาองกฤษ) 3. ปจจยทไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการของขาราชการคร สายงานการสอนในจงหวดสมทราปราการ ม 10 ปจจย ไดแก สถานภาพการสมรส วฒการศกษา รายได กลมวชาทสอน กลมสรางเสรมประสบการณชวต กลมสรางเสรม ลกษณะนสย กลมการงานพนฐานอาชพ กลมวชาทสอนกลมอน ๆ และสขภาพจต 4. ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการของขาราชการครสายงานการสอนในจงหวดสมทราปราการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ม 5 ปจจย โดยเรยงลาดบปจจย ทสงผลมากทสดไปหานอยทสด ไดแก ความพงพอใจในการปฏบตงาน สมพนธภาพกบ เพอน รวมงาน สมพนธภาพกบผบรหารโรงเรยน ความรบผดชอบในการทางาน และ สงแวดลอมทางกายภาพ ซงปจจยทง 5 ปจจยน สามารถรวมกนพยากรณความผกพนตอ องคการของขาราชการครไดรอยละ 51.70 5. สมการทสามารถพยากรณความผกพนตอองคการของขาราชการครสายงานการสอนในจงหวดสมทราปราการ ไดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สรปไดวาจากการศกษาตารา เอกสารและงานวจยทเกยวของในการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความยดมนผกพนตอองคการ ทาใหผวจยสนใจทจะศกษาปจจย ดานลกษณะบคคล จงไดสรางกรอบแนวความคดในการวจย โดยนาประเดนของการศกษาตารา เอกสารและงานวจยตาง ๆ ทงในประเทศและตางประเทศมาเปนกรอบแนวทางใน การศกษาและตงสมมตฐานของการศกษาในครงน

บทท 3 วธดาเนนการศกษาคนควา

การศกษาคนควาในครงนผวจยไดดาเนนการศกษาคนควาตามขนตอนดงตอไปน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 3. การสรางเครองมอทใชในการวจย 4. การเกบรวบรวมเครองมอ 5. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ประจาปการศกษา 2546 จานวน 118 โรงเรยน มประชากรจานวน 2,818 คน 1.2 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ประจาปการศกษา 2546 จานวน 30 โรงเรยน โดยมขนตอนการเลอกกลมตวอยางจากการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการจบฉลาก จานวน 30 โรงเรยน โรงเรยนละ 10 คน จานวน 300 คน เปนกลมตวอยาง ดงรายละเอยดตามทแสดงในตาราง 1 ตาราง 1 จานวนประชากรและกลมตวอยางทใชวจยจาแนกตามระดบชนเรยน

ลาดบ ระดบการศกษา ประชากร กลมตวอยาง จานวนโรงเรยน จานวนคร จานวนโรงเรยน จานวนคร

1 ระดบกอนประถม 2 ระดบประถมศกษา

118 2,818 30 300

93

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการศกษาวจยครงน เปนแบบสอบถาม (Questionnaires) ทใชกบ ครผสอน โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 3 ตอนดงน ตอนท 1 แบบสอบถามลกษณะบคคล ไดแก วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน มลกษณะขอคาถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check list) ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร โดยมคาถาม เกยวกบ คณภาพของผลงาน ความเพยร ความพงพอใจ ความมนาใจ ความเชยวชาญในการทางาน มลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครทสเกล (Likert – type scale) ดงน 5 หมายถง ระดบมากทสด 4 หมายถง ระดบมาก 3 หมายถง ระดบปานกลาง 2 หมายถง ระดบนอย 1 หมายถง ระดบนอยทสด ตอนท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคการ โดยมคาถามเกยวกบความศรทธา ความทมเท และความภกด มลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบของลเครทสเกล (Likert – type scale) คอ ระดบมากทสด ระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอย และระดบนอยทสด ไดกาหนดคาคะแนนแตละระดบ ดงนคอ ในขอคาถามทมความหมายทางบวกใหคะแนน ดงน ระดบมากทสด ให 5 คะแนน ระดบมาก ให 4 คะแนน ระดบปานกลาง ให 3 คะแนน ระดบนอย ให 2 คะแนน ระดบนอยทสด ให 1 คะแนน ในขอคาถามทมความหมายทางลบใหคะแนน ดงน ระดบมากทสด ให 1 คะแนน ระดบมาก ให 2 คะแนน ระดบปานกลาง ให 3 คะแนน ระดบนอย ให 4 คะแนน ระดบนอยทสด ให 5 คะแนน

94

3. การสรางเครองมอทใชในการวจย ในการสรางเครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการดงน 3.1 ศกษาแนวความคดและทฤษฎตาง ๆ ตามทกาหนดในกรอบและแนวความคดในการวจยเกยวกบการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ 3.2 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ แลวนยามคาศพทเชงปฏบตการทตองการวดและเนอหาทใชในการสรางแบบสอบถาม 3.3 สรางขอคาถามแตละตอนดงน 3.3.1 สรางแบบสอบถามลกษณะบคคล เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขน ไดแก วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน มลกษณะขอคาถามเปนแบบตรวจสอบ รายการ (Check list) 3.3.2 สรางแบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงาน เปนแบบสอบถาม ทผวจยปรบปรงมาจากแบบสอบถาม ของสมชาย บญศรเภสช (2545 : 113 – 117) ซงเปน แนวคดของคลทเทอรบคและเคอรนาฮาน (Clutherbuck & Kernagbah. 1994 : 23, 52 – 53) และของชอรทและไรนฮารท (Short & Rinchart. 1992 : 951) 3.3.3 สรางแบบสอบถามความผกพนตอองคการเปนแบบสอบถามทผวจย ปรบปรงมาจากแบบสอบถามของ บญชา นมประเสรฐ (2542 : 78 – 93) บญเจอ จฑาพรรณาชาต (2544 : 100 – 102) และภคน ดอกไมงาม (2546 : 131 – 133) ซงเปน แนวคดของพอรเตอรและคนอน ๆ (Porter & others. 1974 : 608) 3.4 นาแบบสอบถามเสนอตอประธานกรรมการ กรรมการควบคมปรญญานพนธ เพอพจารณา และปรบปรงแบบสอบถามใหสมบรณ 3.5 นาแบบสอบถามทประธานกรรมการ กรรมการควบคมปรญญานพนธตรวจสอบ ปรบปรง แกไขขอบกพรองแลว นาไปใหผเชยวชาญและผทรงคณวฒทมประสบการณท เกยวของจานวน 5 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชเกณฑความคดเหนสอดคลองกนของผเชยวชาญ 3 ใน 5 คน ในการคดเลอกขอคาถาม 3.6 นาแบบสอบถามทไดรบการปรบปรงแกไข จนมความสมบรณ และ มความเหมาะสมไปทดลอง (Try out) กบครผสอนในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในโรงเรยน จานวน 50 คน (รายชอโรงเรยนในภาคผนวก) 3.7 นาผลมาวเคราะห หาคณภาพเครองมอ โดยการวเคราะหขอคาถามรายขอ เพอหาอานาจจาแนก ดวยการหาคาสมประสทธสหสมพนธ ระหวางขอคาถามแตละขอกบคะแนน (Item Total Correlation) ผวจยไดคดเลอกขอคาถามของแบบสอบถามการเสรมสราง

95

พลงอานาจในงาน จานวน 23 ขอ และขอคาถามของแบบสอบถามความผกพนตอองคการ จานวน 22 ขอ 3.8 หาความเชอมนของแบบสอบถามโดยใชการหาวธสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของครอนบค (Cronbach) แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไดคาความเชอมน .9334 และแบบสอบถามความผกพนตอองคการไดความเชอมน .8816 จากนนนาแบบสอบถามทผานกระบวนการดงกลาวเสนอคณะกรรมการผควบคมปรญญานพนธ เพอใหความเหนชอบ แลวนาไปเกบขอมลจากกลมตวอยางตอไป

4. การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการดงน 4.1 ผวจยขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ไปยง ผอานวยการโรงเรยนทเปนกลมตวอยาง เพอตดตอขออนญาตเกบขอมลและขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถามของอาจารยทปฏบตงาน 4.2 ผวจยนาแบบสอบถาม จานวน 300 ชด พรอมหนงสอขอความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม ไปยงกลมตวอยางดวยตนเอง และรบแบบสอบถามคน จานวนแบบสอบถาม ทสงไป 300 ชด ไดรบคนเปนฉบบสมบรณ 280 ชด คดเปนรอยละ 93.33

5. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล การจดวเคราะหขอมลวจยดวยเครองคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Windows โดยหาคาสถต และทดสอบสมมตฐาน ดงน 5.1 นาแบบสอบถามทไดรบคนมาทงหมดมาตรวจสอบความสมบรณของการตอบแบบสอบถาม ตอนท 1 ตอนท 2 และตอนท 3 สาหรบตอนท 2 และตอนท 3 ไดกาหนดเกณฑการใหคะแนนเปนแบบ มาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามแบบของลเครท (Likert’s Scale) ดงน แบบสอบถามตอนท 2 การเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร กาหนดเกณฑใหแตละระดบ ดงน ระดบมากทสด ให 5 คะแนน ระดบมาก ให 4 คะแนน ระดบปานกลาง ให 3 คะแนน ระดบนอย ให 2 คะแนน ระดบนอยทสด ให 1 คะแนน

96

การแปลผลคะแนนระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ใชเกณฑ ดงน (วเชยร เกตสงห. 2538 : 9) คาเฉลยระหวาง 1.00 – 1.50 หมายถง มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของคร อยในระดบนอยทสด คาเฉลยระหวาง 1.51 – 2.50 หมายถง มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของคร อยในระดบนอย คาเฉลยระหวาง 2.51 – 3.50 หมายถง มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของคร อยในระดบปานกลาง คาเฉลยระหวาง 3.51 – 4.50 หมายถง มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของคร อยในระดบมาก คาเฉลยระหวาง 4.51 – 5.00 หมายถง มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ของคร อยในระดบมากทสด แบบสอบถามตอนท 3 ความผกพนตอองคการ กาหนดเกณฑการใหคะแนน แตละระดบ ดงน ในขอคาถามทมความหมายทางบวกใหคะแนน ดงน ระดบมากทสด ให 5 คะแนน ระดบมาก ให 4 คะแนน ระดบปานกลาง ให 3 คะแนน ระดบนอย ให 2 คะแนน ระดบนอยทสด ให 1 คะแนน การแปลผลคะแนนระดบความผกพนตอองคการ ใชเกณฑ ดงน (วเชยร เกตสงห. 2538 : 9) คาเฉลยระหวาง 1.00 – 1.50 หมายถง มความผกพนตอองคการ อยในระดบนอยทสด คาเฉลยระหวาง 1.51 – 2.50 หมายถง มความผกพนตอองคการ อยในระดบนอย คาเฉลยระหวาง 2.51 – 3.50 หมายถง มความผกพนตอองคการ อยในระดบปานกลาง คาเฉลยระหวาง 3.51 – 4.50 หมายถง มความผกพนตอองคการ อยในระดบมาก คาเฉลยระหวาง 4.51 – 5.00 หมายถง มความผกพนตอองคการ อยในระดบมากทสด 5.2 วเคราะหขอมลพนฐานของกลมตวอยางจาแนกตามตวแปรทศกษา โดยใชการคานวณการแจกแจงความถ และคารอยละ

97

5.3 การวเคราะหระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน และระดบความผกพนตอ องคการ หาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน 5.4 วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสราง พลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร หาคาสมประสทธสหสมพนธ (Multiple Correlation Coefficient) 5.5 วเคราะหปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ใชวธการวเคราะหถดถอยพหคณแตละขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 6.1 สถตทใชหาคณภาพของเครองมอ หาคาความเชอมนของแบบสอบถาม โดยการหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) 6.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 6.2.1 สถตพนฐาน 6.2.1.1 การแจกแจงความถ (Frequency) 6.2.1.2 คารอยละ (Percentage) 6.2.1.3 คาเฉลย (X) 6.2.1.4 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 6.2.2 สถตทใชทดสอบสมมตฐาน 6.2.2.1 สมมตฐานขอ 1 ปจจยดานลกษณะบคคลในแตละตวแปร มความสมพนธกบการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร วเคราะหดวยคาสมประสทธสหสมพนธอยางงาย (Multiple Correlation Coefficient) 6.2.2.2 สมมตฐานขอ 2 ปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ในแตละตวแปรมความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร วเคราะหดวยคาสมประสทธสหสมพนธอยางงาย (Multiple Correlation Coefficient) 6.2.2.3 สมมตฐานขอ 3 ปจจยดานลกษณะบคคล และปจจยดาน การเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน อยางนอยหนงปจจยสามารถทานายความผกพน ตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร วเคราะหดวย

98

วธการวเคราะหถดถอยพหคณแตละขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เพอคนหาตวพยากรณทดในการทานายการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอ องคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล การวจย เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยม วตถประสงคเพอศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการ ความสมพนธระหวางตวแปรในแตละตวแปร และทาปจจยดานลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน ทสามารถทานายความผกพนตอองคการ ซงผวจยศกษาจากกลม ตวอยางจานวน 300 คน โดยตดตามแบบสอบถามดวยตนเอง ไดรบแบบสอบถามทสมบรณและสามารถนามาวเคราะหได 280 ชด คดเปนรอยละ 93.33 ของแบบสอบถามทงหมด เพอความเขาใจในการแปลความหมายจากผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดกาหนดลกษณะในการวเคราะหขอมลตามลาดบดงน n แทน จานวนครทเปนกลมตวอยาง X แทน คาคะแนนเฉลย S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน t แทน คาทใชพจารณาใน t – distribution F แทน คาทใชพจารณาใน f – distribution prob. แทน คาความนาจะเปน (Probability) ของสถตทดสอบ ** แทน มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 r แทน คาความสมพนธ R แทน คาสมประสทธสหสมพนธของพหคณ R2 แทน กาลงสองของคาสมประสทธสหสมพนธพหคณ bi แทน คาสมประสทธการถดถอยของตวพยากรณ ซงพยากรณในรปของ คะแนนดบ

β. แทน คาสมประสทธการถดถอยของตวพยากรณ ซงพยากรณในรปของ คะแนนมาตรฐาน Se.b แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของสมประสทธตวพยากรณ X 1 แทน วฒการศกษา X 2 แทน ประสบการณในการสอน X 3 แทน ระดบชนเรยน X 4 แทน การเสรมสรางพลงอานาจในงาน

100

X 41 แทน คณภาพของผลงาน X 42 แทน ความพงพอใจในงาน X 43 แทน ความเพยรในการทางาน X 44 แทน ความมนาใจในการทางาน X 45 แทน ความเชยวชาญในการทางาน Y แทน ความผกพนตอองคการ Y 1 แทน ความศรทธา Y 2 แทน ความทมเท Y 3 แทน ความภกด

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเพอศกษาปจจยทเกยวของกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามลาดบ ดงน ตอนท 1 การวเคราะหคาสถตพนฐานของกลมตวอยาง จาแนกตวแปรตามลกษณะบคคลดงตอไปน วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน ตอนท 2 การวเคราะหคาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ตอนท 3 การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคล และ การเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ตอนท 4 การวเคราะหปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสรางพลง อานาจในงานททานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

101

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 การวเคราะหคาสถตพนฐานของกลมตวอยาง จาแนกตวแปรตามปจจยดานลกษณะบคคล ไดแก วฒการศกษา ระดบชนเรยน และประสบการณในการสอน ผลปรากฏในตาราง 2 ตาราง 2 คาสถตพนฐานของกลมตวอยางจาแนกตามปจจยดานลกษณะบคคล ประกอบดวย

วฒการศกษา ระดบชนทสอน และประสบการณในการสอน

ปจจยดานลกษณะบคคล ความถ รอยละ X S.D. 1. วฒการศกษา

ปรญญาตรและตากวา 258 92.10 - - สงกวาปรญญาตร 22 7.90 - -

รวม 280 100.00 - - 2. ระดบชนทสอน

ระดบกอนประถมศกษา 26 9.30 - - ระดบประถมศกษา 254 90.70 - -

รวม 280 100.00 - - 3. ประสบการณในการสอน - - 12.28 4.71

จากตาราง 2 แสดงใหเหนวาครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร สวนมากมวฒการศกษาปรญญาตรและตากวาปรญญาตร คดเปนรอยละ 92.10 สอนอยในระดบชนประถมศกษาคดเปนรอยละ 90.70 และประสบการณในการสอนเฉลยโดยรวม 12.28 ป

102

ตอนท 2 การวเคราะหคาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผลปรากฏในตาราง 3 – 6 ตาราง 3 คาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบการเสรมสราง

พลงอานาจในงานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกโดยรวมและรายดาน

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน X S.D. ระดบ ดานคณภาพของผลงาน 3.94 .49 มาก ดานความเพยรในการทางาน 4.06 .59 มาก ดานความพงพอใจในงาน 4.09 .62 มาก ดานความมนาใจในการทางาน 4.17 .54 มาก ดานความเชยวชาญในการทางาน 3.81 .56 มาก

รวม 4.00 .47 มาก

จากตาราง 3 แสดงวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน โดยรวมอยในระดบมาก (X = 4.00) และเมอพจารณา การเสรมสรางพลงอานาจในงานเปนรายดาน พบวา ทกดานอยในระดบมาก ดงน ดานคณภาพของผลงาน (X = 3.94) ดานความเพยรในการทางาน (X = 4.06) ดานความพงพอใจในงาน (X = 4.09) ดานความมนาใจในการทางาน (X = 4.17) ดานความเชยวชาญในการทางาน (X = 3.81)

103

ตาราง 4 คาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกตามรายขอ

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน X S.D. ระดบ

ดานคณภาพของผลงาน 1. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมคณธรรม

ความประพฤตด 3.98 .68 มาก

2. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยน มผลการเรยนผานเกณฑการประเมน

3.90 .61 มาก

3. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมความรในการแกปญหา

3.81 .64 มาก

4. ครมผลการปฏบตงานไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ หรอเกณฑทกาหนด

3.91 .59 มาก

5. ครปฏบตงานอยางสรางสรรคมประโยชนเปนทยอมรบของทกฝายทเกยวของ

3.96 .64 มาก

6. ครสรางความสมพนธทดกบผปกครองและชมชน 4.10 .67 มาก ดานความเพยรในการทางาน 7. ครมความอดทน มงมน ในการปฏบตงานจนกระทง

บรรลผลความสาเรจ 4.16 .63 มาก

8. ครมกาลงใจ ไมทอถอย ในการปฏบตงานจนกระทง บรรลผลความสาเรจ

3.95 .79 มาก

9. ครพยายามพฒนาวชาปฏบตงานและคณภาพของผลงาน ใหไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ

4.07 .66 มาก

ดานความพงพอใจในการทางาน 10. ครมความพอใจในผลงานของตน 4.09 .75 มาก 11. ครมความภมใจในความเปนคร 4.27 1.01 มาก 12. ครมความสขและสนกกบการปฏบตงาน 4.09 .89 มาก 13. ครมความรกในเพอนรวมงาน 4.00 .65 มาก 14. ครมความรบผดชอบตองานในหนาท 4.03 .65 มาก

104

ตาราง 4 (ตอ)

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน X S.D. ระดบ

ดานความมนาใจในการทางาน 15. ครมความหวงใยใหกบผเรยนและเพอนรวมงาน 4.24 .67 มาก 16. ครใหความชวยเหลอผเรยนและเพอนรวมงานในดาน

ตาง ๆ 4.19 .72 มาก

17. ครชนชมยนดในความสาเรจของผเรยนและเพอนรวมงานในดานตาง ๆ

4.17 .79 มาก

18. ครใหอภยในความผดพลาดของผเรยนและเพอนรวมงาน 4.07 .72 มาก ดานความเชยวชาญในการทางาน 19. ครสามารถศกษาคนควา วจย ใหเกดความรและวธการ

ทเปนแบบอยางในการปฏบตงาน 3.73 .82 มาก

20. ครสามารถสรางนวตกรรมทเปนประโยชนในการเรยน การสอน

3.71 .72 มาก

21. ครสามารถเปนวทยากรเผยแพรความรในดานทตนถนดและสนใจ

3.71 .78 มาก

22. ครสามารถกระตนใหผเรยน เพอนรวมงาน รกการเรยนรและพฒนาตนเอง

3.88 .82 มาก

23. ครสามารถดารงตนเปนแบบอยางทด ในการปฏบตงานตามบทบาทหนาท

4.01 .78 มาก

จากตาราง 4 แสดงวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ในแตละขอของแตละดานอยในระดบมากทกขอ คณภาพของผลงานขอทมคาเฉลยมากเปนอนดบแรก ไดแก ครสรางความสมพนธทดกบผปกครองและชมชน(Χ = 4.10) ดานความเพยรในการทางานขอทมคาเฉลยมากเปนอนดบแรกไดแก ครมความอดทน มงมนในการปฏบตงานจนกระทงบรรลผลสาเรจ (Χ =4.16) สวนดานความ พงพอใจในการทางานขอทมคาเฉลยมากเปนอนดบแรกไดแก ครมความภมใจในความเปนคร (Χ = 4.27) ดานความมนาใจในการทางานขอทมคาเฉลยมากเปนอนดบแรกไดแก ครมความหวงใยใหกบผเรยนและเพอนรวมงาน (Χ = 4.24) และดานความเชยวชาญในการทางานขอทมคาเฉลยมากเปนอนดบแรกไดแก ครสามารถดารงตนเปนแบบอยางทดในการปฏบตงานตามบทบาทหนาท (Χ = 4.01)

105

ตาราง 5 คาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบของความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกโดยรวมและรายดาน

ความผกพนตอองคการ X S.D. ระดบ ดานความศรทธา 3.80 .68 มาก ดานความทมเท 4.00 .59 มาก ดานความภกด 3.94 .75 มาก

รวม 3.93 .57 มาก

จากตาราง 5 แสดงวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มความผกพนตอองคการ โดยรวมอยในระดบมาก (Χ = 3.93) และเมอพจารณาความผกพนตอองคการเปนรายดาน พบวา ทกดานอยในระดบมาก ตามลาดบดาน ดงน ดานความทมเท (Χ = 4.00) ดานความภกด (Χ = 3.94) ดานความศรทธา (Χ = 3.80)

106

ตาราง 6 คาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จาแนกตามรายขอ

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน X S.D. ระดบ

ดานความศรทธา 1. ทานคดวาโดยภาพรวมแลวโรงเรยนมการดาเนนงาน

ทกาลงพฒนาไปในทศทางทถกตองเหมาะสมแลว 3.66 .82 มาก

2. ทานคดวาโรงเรยนมรปแบบการบรหารทสามารถนาไปสประสทธภาพ

3.68 .86 มาก

3. ทานเชอวาดวยนโยบายของคณะผบรหารจะชวยให โรงเรยนเจรญกาวหนา

3.80 .87 มาก

4. พฤตกรรมการบรหารโดยภาพรวมของคณะผบรหาร มลกษณะทเออตอบรรยากาศการทางานด

3.75 .84 มาก

5. ทานคดวาการบรหารงานโดยการกระจายอานาจหนาทความรบผดชอบใหกบหวหนางาน หวหนาสายชน เปนวธการบรหารทเหมาะสม

3.90 .84 มาก

6. คากลาวทวา “มความรประดจนกปราชญ และมความประพฤตประดจผทรงศล” หากนามายดถอปฏบตในการทางาน จะชวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

4.02 .83 มาก

ดานความทมเท 7. ทานไดใชความสามารถสงสดในการทางานทโรงเรยน

แหงน 3.94 .81 มาก

8. ทานตรวจสอบความถกตองของผลงานททาเสรจแตละชน กอนนาเสนอผบงคบบญชา หรอสงมอบใหแกผมารบบรการ

3.95 .71 มาก

9. สาหรบทานแลว ตองรบไปทางานแตเชาเสมอ 3.71 1.07 มาก 10. ทานคดวาปญหาของโรงเรยนเปนเรองททกคนตองรวมกน

แกไข 4.16 .92 มาก

11. เมอมความจาเปนตองขาดงาน ทานจะฝากงานใหกบ ผหนงผใดในหนวยงานชวยดแลทาน

4.00 .89 มาก

107

ตาราง 6 (ตอ)

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน X S.D. ระดบ

ดานความทมเท (ตอ) 12. แมรสกวาไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาความด

ความชอบ แตทานกยงตงใจปฏบตงานอยางเตมทตามปกต

4.22 .87 มาก

13. ทานยนดทจะทางานลวงเวลาโดยไมคานงวาจะไดรบ คาตอบแทนหรอไม

4.01 .94 มาก

14. ทานไมเกยวทจะรบงานเพม แมไมเกยวกบหนาทโดยตรง 3.91 .90 มาก 15. ทานเตมใจทจะทมเทกาลงความสามารถใหมากกวาปกต

เพอชวยใหโรงเรยนนประสบความสาเรจ 4.04 .85 มาก

16. แมเปนวนหยด หากโรงเรยนมกจกรรมทานยนด มาชวยงานอยางเตมท

4.02 .91 มาก

ดานความภกด 17. ทานมกพดกบเพอนทโรงเรยนวาโรงเรยนแหงน

เปนสถานทนาทางาน 3.88 .91 มาก

18. แมการทางานทาใหรสกเหนอย แตทานกมความสขทไดทางานกบโรงเรยนแหงน

4.05 .86 มาก

19. ทานรกและภมใจในตาแหนงหนาทการทางานททาอย ในขณะน

3.97 .89 มาก

20. สาหรบทานแลว โรงเรยนแหงนเปนองคการทดทนาทางานดวย

3.93 .94 มาก

21. ทานรสกวาตนเองเปนบคลากรคนหนงของโรงเรยนแหงน 4.16 .85 มาก 22. ทานคดวาจะทางานในโรงเรยนแหงนตอไปจนกวาจะ

เกษยณอาย 3.66 1.15 มาก

ตอนท 3 การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผลปรากฏในตาราง 5 ตาราง 7 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรทศกษากบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

ตวแปร X1 X2 X 3 X 4 X 41 X 42 X 43 X 44 X 45 Y Y1 Y2 Y3

1. วฒการศกษา (X1) 1.00 .059 -.044 -.078 -.047 -.037 -.083 -.047 .015 -.005 -.036 .042 -.036 2. ประสบการณ (X2) 1.00 -.028 -.062 -.061 -.036 -.101 .006 -.046 -.061 -.004 -.096 -.040 3. ระดบชนเรยน (X3) 1.00 .052 -.059 .074 -.012 .025 .084 -.028 .082 -.026 -.118* 4. การเสรมสรางพลงอานาจในงาน (X4) 1.00 .850** .865** .858** .836** .82** .637** .573** .558** -526**

คณภาพของผลงาน (X41) 1.00 .667** .605** .616** .659** .500** .471** .427** .402** ความพงพอใจในการทางาน (X42) 1.00 .738** .708** .636** .596** .545** .508** .497** ความเพยรในการทางาน (X43) 1.00 .686** .574** .601** .507** .520** .527** ความมนาใจในการทางาน (X44) 1.00 .599** .591** .513** .547** .460** ความเชยวชาญในการทางาน (X45) 1.00 .434** .416** .360** .355**

5. ความผกพนตอองคการ (Y) 1.00 .805** .885** .888** ความศรทธา (Y1) 1.00 .521** .648** ความทมเท (Y2) 1.00 .672** ความภกด (Y3) 1.00

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 * มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

109

จากตาราง 6 แสดงวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มความผกพนตอองคการ ในแตละขอของแตละดานอยในระดบมากทกขอ ดานความศรทธา ขอทมคาเฉลยมากเปนลาดบแรกไดแก คาทกลาววา “มความรประดจนกปราชญและมความประพฤตประดจผทรงศล” หากนามายดถอปฏบตในการทางานจะชวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ (Χ = 4.02) ดานความทมเทขอทมคาเฉลยมากเปนลาดบแรกไดแก แมรสกวาไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาความดความชอบแตทานกยงตงใจปฏบตงานอยางเตมทตามปกต (Χ = 4.22) และดานความภกดขอทมคาเฉลยมากเปนลาดบแรกไดแก ทานรสกวาตนเองเปนบคลากรคนหนงของโรงเรยนแหงน (Χ = 4.16) จากตาราง 7 แสดงวา ปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มความสมพนธซงกนและกน ดงน ปจจยลกษณะบคคล ระดบชนเรยน มความสมพนธกบความผกพนเชงลบตอ องคการ ดานความภกด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 การเสรมสรางพลงอานาจในงาน โดยรวมและรายดาน มความสมพนธซงกนและกนภายในกลม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ความผกพนตอองคการ โดยรวมและรายดาน มความสมพนธซงกนและกนภายในกลม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 การเสรมสรางพลงอานาจในงานทกตวแปร มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอองคการทกตวแปร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

110

ตอนท 4 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผลปรากฏในตาราง 8 – 11 ตาราง 8 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถ

ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม

ตวแปรพยากรณ bi Se.b β. t prob.

1. ดานความพงพอใจในการทางาน .24 .07 .26 3.68** .000 2. ดานความมนาใจในการทางาน .27 .07 .25 3.73** .000 3. ดานความเพยรในการทางาน .22 .07 .22 3.06** .002

คาคงท .95 .21 4.57** .000

R = .66 R2 = .44 F = 72.38** prob. = .000

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 8 แสดงวา ตวแปรพยากรณ ความพงพอใจในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความเพยรในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม คดเปนรอยละ 44 โดยตวแปรพยากรณ ความพงพอใจในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความเพยร ในการทางาน ทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

111

ตาราง 9 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความศรทธา

ตวแปรพยากรณ bi Se.b β. t prob.

1. ดานความเพยรในการทางาน .33 .09 .29 3.57** .000 2. ดานความมนาใจในการทางาน .26 .09 .20 2.76** .006 3. ดานความพงพอใจในการทางาน .17 .09 .16 2.04* .043

คาคงท .70 .27 2.61** .000

R = .58 R2 = .34 F = 47.15** prob. = .000

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 9 แสดงวา ตวแปรพยากรณ ความเพยรในการทางาน ความมนาใจ ในการทางาน และความพงพอใจในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความศรทธา คดเปนรอยละ 34 โดยตวแปรพยากรณ ความมนาใจในการทางาน และความเพยรในการทางาน สงผลตอ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดาน ความศรทธา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนความพงพอใจในการทางาน สงผลตอ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดาน ความศรทธา อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

112

ตาราง 10 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความทมเท

ตวแปรพยากรณ bi Se.b β. t prob.

1. ดานความมนาใจในการทางาน .40 .07 .36 5.36** .000 2. ดานความพงพอใจในการทางาน .26 .07 .27 4.07** .000

คาคงท 1.27 .23 5.48** .000

R = .58 R2 = .34 F = 70.93** Prob. = .000

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 10 แสดงวา ตวแปรพยากรณ ความมนาใจในการทางาน และ ความพงพอใจในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร คดเปนรอยละ 34 โดยตวแปรพยากรณ ความมนาใจ ในการทางาน และความพงพอใจในการทางาน สงผลตอความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความทมเท อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .01

113

ตาราง 11 การวเคราะหปจจยลกษณะบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงานทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความภกด

ตวแปรพยากรณ bi Se.b β. t prob.

1. ดานความพงพอใจในการทางาน .41 .09 .33 4.51** .000 2. ดานความเพยรในการทางาน .33 0.9 .26 3.52** .001 3. ระดบชนเรยน -.34 .13 -.13 -2.67** .008

คาคงท 1.59 .36 4.41 .000

R = .57 R2 = .32 F = 43.50** Prob. = .000

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 11 แสดงวา ตวแปรพยากรณ ความพงพอใจในการทางาน ความเพยร ในการทางาน ระดบชนเรยน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความภกด คดเปนรอยละ 32 โดยตวแปรพยากรณความพงพอใจในการทางาน ความเพยรในการทางาน ระดบชนเรยนสงผลตอความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ในดานความภกด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

บทท 5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มขนตอนในการศกษาวเคราะหขอมล สรปไดดงน

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. เพอศกษาระดบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสราง พลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 4. เพอศกษาปจจยดานลกษณะของบคคลและการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ทสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

สมมตฐานการวจย ผวจยตงสมมตฐานในการศกษาคนควา ดงน 1. ปจจยดานลกษณะบคคล ในแตละตวแปรมความสมพนธเชงบวกกบความผกพน ตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. ปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานในแตละตวแปรมความสมพนธ เชงบวกกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 3. ปจจยดานลกษณะบคคล และปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงาน อยางนอยหนงปจจยสามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกด กรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

115

วธการศกษาคนควา ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอ โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จานวน 118 โรงเรยน ปการศกษา 2546 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ประจาปการศกษา 2546 จานวน 30 โรงเรยน ครผใหขอมลจานวน 280 คน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการศกษาวจยครงน เปนแบบสอบถาม (Questionnaires) ทใชกบ ครผสอน โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 3 ตอนดงน ตอนท 1 แบบสอบถามลกษณะบคคล ไดแก วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน มลกษณะขอคาถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check list) ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงานของคร โดยมคาถาม เกยวกบ คณภาพของผลงาน ความเพยร ความพงพอใจ ความมนาใจ ความเชยวชาญใน การทางาน มลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครทสเกล (Likert – type scale) ระดบมากทสด ระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอย ระดบนอยทสด จานวน 23 ขอ ตอนท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคการ โดยมคาถามเกยวกบความศรทธา ความทมเท และความภกด มลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบของลเครทสเกล (Likert – type scale) คอ ระดบมากทสด ระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอย ระดบนอยทสด จานวน 22 ขอ ในการสรางเครองมอสาหรบการศกษาคนควาครงน ผวจยไดนาเครองมอให คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ และผทรงคณวฒตรวจสอบ แลวจงนามาแกไขปรบปรง จากนน ผวจยจงนาแบบสอบถามไปทดลองใชกบครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ซงมใชกลมตวอยาง จานวน 50 คน จงนาขอมลทไดมาวเคราะหเพอตรวจหาความเชอมนของแบบสอบถาม โดยใชการหาวธสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ตามวธของครอนบาค (Cronbach) แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไดคาความเชอมน = .93 และแบบสอบถามความผกพนตอองคการ ไดคาความเชอมน = .88

116

การวเคราะหขอมล การจดวเคราะหขอมลวจยดวยเครองคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมสาเรจรป โดยหาคาสถต และทดสอบสมมตฐาน ดงน ตอนท 1 การวเคราะหคาสถตพนฐานของกลมตวอยาง จาแนกตวแปรตามลกษณะบคคลดงตอไปน วฒการศกษา ประสบการณในการสอน ระดบชนเรยน ตอนท 2 การวเคราะหคาเฉลย (X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของการศกษาระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ตอนท 3 การวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานลกษณะบคคล และ การเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ตอนท 4 การวเคราะหปจจยดานลกษณะบคคล และการเสรมสรางพลง อานาจในงานททานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

สรปผลการศกษาคนควา จากผลการศกษาคนควา การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร สรปผลไดดงน 1. ระดบการเสรมสรางพลงอานาจในงานของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม และเปนรายดาน 5 ดาน ซงประกอบดวย ดานคณภาพของผลงาน ดานความเพยรในการทางาน ดานความพงพอใจในงาน ดานความมนาใจในการทางาน พบวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มการเสรมสรางพลงอานาจในงาน โดยรวมทกดานอยในระดบมาก และเมอเรยงลาดบคาเฉลยจากมากไปหานอยเปนดงน 1) ดานความมนาใจในการทางาน 2) ดานความพงพอใจในการทางาน 3) ดานความเพยร ในการทางาน 4) ดานคณภาพของ ผลงาน และ 5) ดานความเชยวชาญในการทางาน 2. การศกษาความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร เปนรายดาน 3 ดาน ซงประกอบดวย 1) ดานความศรทธา 2) ดานความทมเท 3) ดานความภกด พบวา ครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มความผกพนตอองคการโดยรวม และรายดานทกดานอยในระดบมาก และเมอเรยงลาดบคาเฉลยจากมาก ไปหานอย เปนดงน 1) ดานความทมเท 2) ดานความภกด และ 3) ดานความศรทธา

117

3. การศกษาปจจยดานลกษณะบคคลกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร พบวา ปจจยระดบชนเรยน มความสมพนธเชงลบ กบความผกพนตอองคการ ดานความภกดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 4. การศกษาปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร พบวา ปจจยดานการเสรมสราง พลงอานาจในงาน ไดแก คณภาพของผลงาน ดานความพงพอใจในการทางาน ความเพยร ในการทางาน ความมนาใจในการทางาน ความเชยวชาญในการทางาน มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอองคการ โดยรวมและรายดานทกดาน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 5. ปจจยทมผลตอการทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร มดงน 1) ความพงพอใจในการทางาน ความมนาใจ ในการทางาน และความเพยรในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร โดยรวม คดเปนรอยละ 44 2) ความเพยรในการทางาน ความมนาใจในการทางาน และความพงพอใจในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความศรทธา คดเปนรอยละ 34 3) ความมนาใจในการทางาน และความพงพอใจ ในการทางาน สามารถทานายความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความทมเท คดเปนรอยละ 34 และ 4) ความพงพอใจในการทางาน ความเพยรในการทางาน และระดบชนเรยน สามารถทานายความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ดานความภกด คดเปนรอยละ 32

อภปรายผล จากการศกษาคนควางานวจยสามารถอภปรายตามประเดนสาคญทเปนขอคนพบจากงานวจย ดงตอไปน 1. การเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร พบวาคาเฉลยดานคณภาพของผลงาน ความพงพอใจในการทางาน ความเพยรในการทางาน ความมนาใจในการทางาน ความเชยวชาญใน การทางาน โดยรวมอยในระดบมาก ทงนเนองจากนโยบายปฏรปการศกษาในปจจบนการจดการเรยนการสอนมงพฒนาใหผเรยนไดเรยนรเตมศกยภาพครผสอนจะตองปรบปรงพฒนา ตนเองเปนผทเขาใจสถานภาพทแทจรงของเดกนกเรยนทกคน ยดการปฏบตงานโดย การมสวนรวมจากผบรหาร เพอนคร และผปกครองนกเรยน ซงสอดคลองกบเปาหมายและนโยบายของโรงเรยนการจดกจกรรมการเรยนการสอนในโรงเรยนจะตองสอดคลองกบ ความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน

118

ในปจจบนระดบการบรหารจดการ ระบบการเรยนการสอน ระบบนเทศและประเมนผลจะตองสรางคณภาพใหแกนกเรยน ครตองผานการอบรมอยางมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานวชาชพคร ปฏบตงานอยางสรางสรรคเปนประโยชนตอโรงเรยน เปนทยอมรบของ ผทเกยวของทกฝาย ดานความพงพอใจในงาน ครผสอนมความรบผดชอบตอหนาทม ความภาคภมใจในความเปนคร หวงใยการเรยนของลกศษย ใหความชวยเหลอผอนอยาง ตอเนอง มความเสยสละอยากเหนความสาเรจของลกศษยทกคน ตลอดจนผรวมงานใน โรงเรยน ดานความเชยวชาญในการทางานของคร ครเรยนรเรองการศกษาวจยในชนเรยนหรอยกระดบการเรยนรไปสคณภาพ สรางนวตกรรมใหมๆ สามารถดารงตนเปนแบบอยางทดในการทางาน ซงสอดคลองกบวตถประสงคของการปฏรปการศกษา และเปนการปฏบตตามความมงหมาย ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และบทบญญตตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 88) ดงท แมคลาฟลน และคนอน ๆ (ศรรตน จลษร. 2542 : 48 ; อางองจาก McLaughlin & others. 1986 : 420 – 426) ไดศกษาและพบวา การเสรมสรางพลงอานาจในเรองของประสทธภาพ ความสาเรจ ความรสกถงคณคาของตนเอง และการมสวนรวมในการตดสนใจ ซงทาใหผลงานของครมคณภาพ และเกดความพงพอใจ ในการทางานมากขน 2. ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จากผลการวจยพบวา คาเฉลยดานความศรทธา ดานความทมเท ดานความภกด และโดยรวมอยในระดบมาก ทงนเกดจากความตงอกตงใจของครทจะ ปฏบตงานในหนาทของตนเองใหดทสด เพอใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดไว ซงถงแมวาจะมปญหาอปสรรค ความเหนอยยากลาบาก มความทอแทบางในบางโอกาส แตกยงรกและศรทธาในอาชพและโรงเรยนของตนเอง ทงนอาจเปนเพราะวา ผบรหารโรงเรยนไดใหความสาคญกบครผสอน โดยการใหความสนใจเปนกนเองกบคร ใหความเอาใจใส และเปดโอกาสใหคร ไดรวมแสดงความคดเหน ไดเขามามสวนรวมในการบรหารจดการศกษาของโรงเรยน เปนผรวมคด รวมทา รวมตดสนใจ และรวมรบผดชอบ และรปแบบของการเสรมสรางการมสวนรวมกจะสงผลตอการพฒนาบคลากร ชอรทเกรย และเมลวน (ศรรตน จลษร. 2542 : 84 ; อางองจาก Short Greer & Milvin. 1994 : 38 – 52) ซงสงเหลาน ยอมมผลใหครเกด ความผกพนกบโรงเรยน ดงท เสรมศกด วศาลาภรณ (2537 : 182 – 183) ไดกลาวไววา การทบคคลไดมสวนรวมในการตดสนใจ รวมรบผดชอบและรวมมอในองคการทตนปฏบตงานอยจะกอใหเกดความเตมใจ ตงใจจรงและมความสานกในหนาททตองปฏบตงานเพอใหงานสาเรจ 3. ปจจยดานลกษณะบคคลกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร จากผลการวจยพบวา ปจจยระดบชนเรยน มความสมพนธเชงลบกบความผกพนตอองคการ ดานความภกดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงไม

119

เปนไปตามสมมตฐานทวา ปจจยลกษณะบคคลในแตละตวแปรมความสมพนธเชงบวกกบ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ทงนอาจเปนเพราะวา ครตองปรบเปลยนตนเองเพอใหสอดคลองกบการปฏรปการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 53 กลาวคอ ใหองคการวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา และ ผบรหารการศกษา มฐานะเปนองคกรอสระภายใตการบรหารของสภาวชาชพในการกากบของกระทรวง มอานาจหนาทกาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและ เพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพคร และการปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของ วชาชพ จากเหตผลดงกลาว ทาใหครตองปรบเปลยนตนเองเพอเขาสโครงสรางการบรหารงานในยคปฏรปการศกษา สงผลใหเกดความเบอหนายตอการทางาน สอดคลองกบงานวจยของ ภคน ดอกไมงาม (2546 : 94 – 95) ทศกษา ปจจยทเกยวของกบความผกพนตอองคการของอาจารยระดบมธยมศกษาในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร ทพบวา ระยะเวลาท ปฏบตงานในองคการของอาจารยระดบมธยมศกษาในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร มความสมพนธทางลบกบความผกพนตอองคการ และงานวจยของ โสภา ทรพยมากอดม (2533 : 94 – 97) ทศกษาเรองความยดมนผกพนตอองคการ : ศกษาเฉพาะกรณการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ทพบวา ระยะเวลาทางานไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการของพนกงาน การไฟฟาฝายผลต เชนเดยวกบคลเกอร และโลดแมน (สมชาย บญศรเภสช. 2545 : 58 ; อางองจาก Klecher & Loadman. 1998 a : 4 – 10) ไดศกษาความสมพนธระหวางคณสมบตบางประการของคร คอวฒการศกษา ระดบชนทสอน พบวา ไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการของครในระดบประถมศกษา ทงนอาจเนองมาจากสภาวะแวดลอมของโรงเรยน 4. ปจจยดานการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผลการวจยพบวา การเสรมสรางพลงอานาจในงาน ไดแก คณภาพของผลงาน ความพงพอใจในการทางาน ความเพยรใน การทางาน ความมนาใจในการทางาน ความเชยวชาญในการทางาน ตลอดจนการเสรมพลงอานาจในงาน โดยรวมมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนอาจเปนเพราะวา ครสวนใหญเหนวาอาชพครเปนอาชพทมนคง และพอใจกบสวสดการตาง ๆ ทไดรบในระดบหนง ทาใหเกดความพงพอใจในการทางานประกอบกบการจดการศกษาในปจจบนเปนไปตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงตองการใหมการปฏรปการศกษาทงระบบ และในสวนของบคลากรทางการศกษาคอครจะม การพฒนาตนเอง เพอรองรบการประเมนตามเกณฑการประกนคณภาพตามทกฎหมายกาหนดไว นอกจากเหตผลดงกลาวทผวจยไดอภปรายไวขางตนแลว ผวจยยงพบวาไดมงานวจยตางๆ ทสนบสนนแนวคดดงกลาว คอ

120

4.1 คณภาพของผลงานมความสมพนธเชงบวก กบความผกพนตอองคการ ไดสอดคลองกบงานวจยของเซอรจโอวนน (Sergiovanni. 1973 : 199 – 207) ทไดขอสรปวาการไดรบการยอมรบนบถอ ความสาเรจของงานและความรบผดชอบเปนองคประกอบทสงผลใหครเกดความผกพนตอองคการ 4.2 ความเพยรในการทางานมความสมพนธเชงบวก กบความผกพนตอ องคการสอดคลองกบงานวจยของ Bolin (1989 : 82) ทไดขอสรปวาบคคลทม ความกระตอรอรนในการปฏบตภารกจ มความผกพนตอองคการ 4.3 ความพงพอใจในการทางานมความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอ องคการสอดคลองกบงานวจยของ เรย (Reyes. 1989 : 62 – 69) ซงไดศกษาถงความสมพนธระหวางการมอสระทางวชาการ และความยดมนความผกพนตอองคการ และความพงพอใจ ในงานของครและผบรหารโรงเรยน และไดขอสรปวาครและผบรหารทมความพงพอใจในงาน ในระดบสง จะมความผกพนตอองคการในระดบสง 4.4 ความมนาใจในการทางาน มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอ องคการสอดคลองกบงานวจยของ แฮค เซเวอร และคณะ (Hansever, et al . 2000 : 266) ทไดขอสรปวาการเสรมสรางคณธรรมนาใจบคลากรในทมงาน เปนการสงเสรมความผกพนตอองคการใหกบบคลากร ในทมงาน 4.5 ความเชยวชาญในการทางาน มความสมพนธเชงบวกกบความผกพนตอ องคการ สอดคลองกบงานวจยของ โกเมส เมเจย, แมลคน แลคารด เกรแฮม และเบนเนท (Gomeg – Mejia, Balkim & Cardy. 1995 : 28 ; Graham & Bennett. 1995 : 111 – 112) ทไดขอสรปวา การกระตนใหบคลากรมการพฒนาตนเองสความเชยวชาญเปนมออาชพกอใหเกดทศนคตทดตอองคการ 5. ปจจยทมผลตอการพยากรณ ความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผลการวจยพบวา โดยรวม ปจจยทมผลตอการพยากรณความผกพนตอองคการของคร ไดแก การเสรมสรางพลงอานาจในดานความพงพอใจในการทางาน ดานความมนาใจในการทางาน และดานความเพยรในการทางาน และเมอวเคราะหความผกพนตอองคการของครเปนรายดาน ดงน 1) ดานความศรทธา ปจจยทมผลตอ การพยากรณความผกพนตอองคการของคร ไดแก การเสรมสรางพลงอานาจดานความเพยรในการทางาน ดานความมนาใจในการทางาน และดานความพงพอใจในการทางาน 2) ดานความทมเท ปจจยทมผลตอการพยากรณความผกพนตอองคการของคร ไดแก การเสรมสรางพลงอานาจดานความมนาใจในการทางาน และดานความพงพอใจในการทางาน 3) ดานความภกด ปจจยทมผลตอการพยากรณความผกพนตอองคการของคร ไดแก การเสรมสรางพลงอานาจดานความพงพอใจในการทางาน ดานความเพยรในการทางาน และคณลกษณะบคคลคอ ระดบชนเรยน

121

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป จากการศกษาคนควา การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร ผวจยขอเสนอแนะไวดงน 1.1 ผบรหารสถานศกษา ควรใหความสาคญตอการกาหนดนโยบายกบ การบรหารงานบคคลในโรงเรยน ใหมความเหมาะสมยงขน เชน การเสรมสรางความพงพอใจในการทางานของคร สนบสนนใหครไดมสวนรวมมอชวยเหลอซงกนและกนยงขน 1.2 ผบรหารสถานศกษา ควรสรางปจจยพนฐาน การเสรมสรางพลงอานาจ ในงาน เชน สงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศใหแกบคลากรในองคการ ควรจดใหมอปกรณและ สอการเรยนการสอนอยางเพยงพอ 1.3 ผบรหารสถานศกษา ควรเสรมสรางพลงอานาจในงานในดานอน ๆ ประกอบ เชน ความสามารถการฝกหดอบรม สามารถทจะทางานรวมกบผอนในการทางาน เปนทม ยนดรบการเปลยนแปลงและการพฒนาอยางตอเนอง 2. ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป 2.1 การศกษาการเสรมสรางพลงอานาจในงาน การศกษาวจยควรใชการศกษาเปรยบเทยบของโรงเรยนทแตกตางกน เชน โรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร กบโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา 2.2 ควรศกษาปจจยดานอน ๆ ทมสวนเกยวของกบความผกพนขององคการ 2.3 ควรศกษาปจจยทมอทธพลตอการเสรมสรางพลงอานาจในงานของ ผบรหารสถานศกษาของกรงเทพมหานคร

บรรณานกรม

บรรณานกรม กรองแกว อยสข. (2537). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. กระทรวงศกษาธการ. (2540). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540.

กรงเทพฯ : การศาสนา. กลวด มทมล. (2542). การเสรมสรางพลงอานาจในงานและสมรรถนะในการปฏบตการ

พยาบาลของพยาบาลประจาการโรงพยาบาลมหาราชมหานครเชยงใหม. วทยานพนธ วท.ม. (การบรหารการพยาบาล). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

เกลดดาว จนทฑโร. (2541). ความสมพนธระหวางปจจยระบบอานาจกบการไดรบ การเสรมสรางพลงอานาจในงานของหวหนาผปวย โรงพยาบาลศนย สงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. วทยานพนธ วท.ม. (การบรหารการพยาบาล). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

คมสน ชยเจรญศลป. (2542). ความจงรกภกดตอองคการของเจาหนาทตารวจ กองตารวจ ปาไม. วทยานพนธ สค.ม. (อาชญาวทยาและงานยตธรรม). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

จกรพรรด วะทา. (2544, พฤษภาคม). “บทบาทของครตามพระราชบญญตการศกษา แหงชาต,” วทยาจารย. 4 (2) : 7.

จารณ วงศคาแนน. (2537). ความผกพนตอองคการ ศกษาเฉพาะกรณพนกงานสนบสนน การปฏบตงานการทาอากาศยานแหงประเทศไทย. สารนพนธ ร.ม. (บรหารธรกจ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

จารวรรณ ปนทอง. (2540). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล คณลกษณะเฉพาะของบคคลและการไดรบการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความสามารถในการตดสนใจดานการบรหารงานของหวหนาหองผปวยโรงพยาบาลของรฐกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ วท.ม. (การบรหารการพยาบาล). กรเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

เฉลยว บรภกด. (2542). ทฤษฎระบบและการพฒนายงยน ศนยประชาสมพนธ สานกงานสถาบนราชภฎ. กรงเทพฯ : แอล ท เพรส.

ชฎาภา ประเสรฐทรง. (2541). ตวแปรทเกยวของกบความผกพนตอองคการของบคลากรมหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการ แนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

124

ชจตต วฒนารมณ เปนผใหสมภาษณ, กาญจนา ทรรพนนทน เปนผสมภาษณ, ทสานกงานการศกษา กรงเทพมหานคร เมอวนท 8 ธนวาคม 2546.

ทรงวฒ มลวลย และคณะ. (2545, สงหาคม - กนยายน). “เดกไทยกบหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน : ครยคปฏรปวนนพรอมหรอยง. ประชาศกษา. 19 (6) : 11.

เธยรชย เอยมวรเมธ. (2539). พจนานกรมไทย (ฉบบอธบายสองภาษา). กรงเทพฯ : อกษรพทยา.

นนทนา ประกอบกจ. (2538). ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคการ : ศกษากรณ ฝายพฒนาชมชนสานกงานเขต สงกดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ สส.ม. (สงคมสงเคราะหศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

นสดารก เวชยานนท. (2545). การบรหารทรพยากรมนษยแบบไทย ๆ. กรงเทพฯ : เสมาธรรม.

เนาวรตน วไลชนม. (2537). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

บญชา นมประเสรฐ. (2542). ความผกพนตอองคการของบคลากรสายสนบสนนวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การอดมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

บณฑต แทนพทกษ. (2540). ความสมพนธระหวางภาวะผนา อานาจ ความศรทธา และความพงพอใจในงานของครโรงเรยนมธยมศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญเจอ จฑาพรรณาชาต. (2544). ความสมพนธระหวางวสยทศนของผบรหารสถานศกษา บรรยากาศองคการ กบความผกพนดอองคการของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

บษยาณ จนทรเจรญสข. (2538). การรบรคณภาพชวต งานกบความผกพนตอองคการ : ศกษากรณขาราชการสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. วทยานพนธ ศศ.ม. (ศลปศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

ประทม ฤกษกลาง. (2538). ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการและผลการทางานของอาจารยมหาวทยาลยเอกชน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

125

ประนอม กตตดษฎธรรม. (2538). ปจจยทมอทธพลตอความผกพนของลกจางตอองคการศกษาเฉพาะกรณอตสาหกรรมสงทอดวยเสนใยฝายประดษฐ. วทยานพนธ สส.ม. (สงคมสงเคราะหศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

ประมวลพร อาพจตร. (2545). สภาพปญหาและแนวทางการบรหารเพอการประกนคณภาพภายในสถานศกษาสงกดสานกงานเขตบางบอน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ค.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย สถาบนราชภฎจนทรเกษม. ถายเอกสาร.

ประวต เอราวรรณ. (2539). การเสรมสรางพลงอานาจคร : การวจยแบบสนทนากลม. วทยานพนธ ค.ม. (วจยการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปราโมทย บญเลศ. (2545). การศกษาปจจยทมความสมพนธกบความผกพนตอองคการของขาราชการสงกดกรมอตนยมวทยา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

ปรยาภรณ อครดารงชย. (2541). ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการของครโรงเรยน คาทอลค สงกดสงฆมณฑลจนทบร. วทยานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา) ชลบร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. ถายเอกสาร.

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2544). จตวทยาการบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ : พมพด. พงศกร เผาไพโรจนกร. (2546). ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคการ : ศกษาเฉพาะกรณ

พนกงานบรษทซเมนส จากด. สารนพนธ บธ.ม. (การจดการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต). (2538). พจนานกรมพทธศาสนา ฉบบประมวลศพท. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

พนตารวจตรวรพล นนทเกษม. (2540). ความผกพนตอองคกรของขาราชการตารวจ ในสงกดฝายอานายการกองตารวจทางหลวง. วทยานพนธ วท.ม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

ภคน ดอกไมงาม. (2546). ปจจยทเกยวของกบความผกพนตอองคการของอาจารย ระดบมธยมศกษา ในโรงเรยนแกนนาทมการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เขตกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

126

มณฑนา มานะประสพสข. (2546). ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการของขาราชการครสายงานสอน ในจงหวดสมทรปราการ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

มกดา ศรยงค และขนษฐา วเศษสาธร. (2539). จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเจาคณทหารลาดกระบง.

โยธน ศนสนยทธ. (2530). มนษยสมพนธ : จตวทยาการทางานในองคการ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมวชาการ.

ระพพร เบญจาทกล. (2540). การศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพกบความผกพนตอองคการ ศกษาเฉพาะกรณพนกงานสายงานบรการ ธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานกงานใหญ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

รตนา ศรเหรญ. (2544). “คร : สถาปนกและวศวกรสงคม,” ใน สเสนทางวชาชพคร. หนา 17 – 23. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ราชบณฑตยสถาน. (2525). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525. กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน.

รง แกวแดง. (2538). รเอนจเนยรงระบบราชการไทย. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : สานกพมพมตชน.

เรยม ศรทอง. (2544). พฤตกรรมมนษยกบการพฒนาตน. กรงเทพฯ : เนตกลการพมพ. วฒนา ศรสม. (2542). แรงจงใจในการทางานและความผกพนตอองคการของพนกงาน

สงเสรมการขายสนคาอปโภค บรโภคของบรษทไบโอคอนซเมอร จากด. วทยานพนธ วท.ม. (จตวทยาอตสาหกรรม). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

วชย วงษใหญ. (2543). วสยทศนการศกษาไทย. นนทบร : เอส อารพรนตง. วชต นนทสวรรณ และจานง แรกพนจ. (2541). “บทบาทของชมชนกบการศกษา,” ใน

รายงานการศกษาวจยประกอบรางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. …. หนา 22. กรเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

วไล ตงจตสมคด. (2544). การศกษาและความเปนคร. กรงเทพฯ : โอเดยนสโต. วเศษ ชณวงศ. (2544, กมภาพนธ). “ปฏรปการเรยนร : ผเรยนสาคญทสด,” วารสารวชาการ.

4 (3) : 2 – 10. ศกรนทร สวรรณโรจน. (2542, กมภาพนธ – มนาคม). “การพฒนาความกาวหนาวชาชพคร

ส ค.ศ. 2000,” ขาราชการคร. 19(3) : 18 – 25.

127

ศรรตน จลษร. (2542). การเสรมสรางพลงอานาจของผบรหารทสงผลตอผลสมฤทธของงาน และความกาวหนาของการปฏบตงาน ของขาราชการมหาวทยาลยศลปากร. วทยานพนธ ศศ.ม. (การบรหารการศกษา). นครปฐม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ถายเอกสาร.

สมชาต คงพกล. (2537). ความสมพนธระหวางความพงพอใจในการทางานและความผกพนตอองคการของอาจารยโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวดเพชรบร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมชาย บญศรเภสช. (2545). การศกษาการเสรมสรางพลงอานาจการทางานของคร ในโรงเรยนมธยมศกษา เขตการศกษา 8. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหาร การศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สมยศ นาวการ. (2533). การบรหารเพอความเปนเลศ. กรงเทพฯ : บรรณกจ. สานกการศกษา, กรงเทพมหานคร. (2544). การจดการศกษาของกรงเทพมหานคร.

กรงเทพฯ : สานกการศกษา. _______. (2544). ผลการประเมนความสาเรจในการจดการเรยนการสอนชน ม. 1 – 3

โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดกรงเทพมหานคร ปการศกษา 2543. กรงเทพฯ : ฝายนวตกรรมและเทคโนโลย.

สานกการศกษา, กองวชาการ. (2545). รายงานการจดการศกษาของกรงเทพมหานคร ป 2545. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545ก). ขอมลการศกษาของประเทศไทย ปการศกษา 2544. กรงเทพฯ : อรณการพมพ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545ค). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : พรกหวาน การพมพ.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545ง). สภาพและปญหาการบรหารและการจดการศกษาขนพนฐานของสถานศกษาในประเทศไทย. กรงเทพฯ : สานกนโยบาย แผน และมาตรฐานการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (สกศ).

สานกงานปฏรปการศกษา. (2544). รายงานปฏรปการศกษาตอประชาชน. กรงเทพฯ : อมรนทร พรนตง.

สาเรง บญเรองรตน. (2539). “ลกษณะของบณฑตคร,” ใน ปรชญานพนธ. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

128

สปปนนท เกตทต. (2542, มกราคม). “หลกสตรการศกษาขนพนฐานในโลกทศนใหม,” วารสารวชาการ. 2 (1) : 12 – 16.

สกานดา ศภคตสนต. (2540). ลกษณะสวนบคคลและสภาพแวดลอมองคการทมผลตอ ความผกพนตอองคการของพนกงาน : กรณศกษาบรษทเงนทนใน เขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ส.ม. กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. ถายเอกสาร.

สดา ทพสวรรณ. (2541). วชา EA 531 หนาทผนาในการบรหารการศกษา. (เอกสารประกอบการสอน). กรงเทพฯ : ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สพศ กตตรชดา. (2538). การเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความยดมนผกพนตอองคการ ของพยาบาลโรงพยาบาลนครพงค. วทยานพนธ (การบรหารการพยาบาล). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

สมาล ขนจนด. (2541). วเคราะหองคประกอบคณลกษณะของภาวะผนาการเปลยนแปลง เพอเสรมสรางพลงครในโรงเรยนระดบประถมศกษา. วทยานพนธ ค.ม. (วจยการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สวรรณน คณานวฒน. (2536). ความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการกบลกษณะ สวนบคคล ลกษณะงาน ลกษณะองคการ และลกษณะของประสบการณจากการทางานของผบรหารในองคการเอกชน. วทยานพนธ วท.ม. (จตวทยาอตสาหกรรม). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

อนนตชย คงจนทร. (2529, กนยายน). “ความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment),” จฬาลงกรณธรกจปรทศน. 9 (34) : 35 – 38.

อวยพร ประพฤทธธรรม. (2537). ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคการของวทยาจารย ในมหาวทยาลยพยาบาลภาคเหนอ. วทยานพนธ สส.ม. (สงคมสงเคราะหศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร.

อษณย ดานวรนนท. (2536). ความผกพนตอองคการของบคลากรคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (การบรหารการศกษา). สงขลา : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ถายเอกสาร.

129

Aamqdt, Michael G. (1999). Applied Industrial / Organizational Psychology. 3rd ed. Pacific Grove : Brooks / Cale.

Angle, Harole L. and Perry, James L. (1981, March). “An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Organizational Effectiveness,” Administrative Science Quartely. 26(1) : 1 – 14.

Banner, David K. & Gagne, T. Elaine. (1995). Designing Effective Organizations : Traditional & Transformational Views. London : SAGE.

Blasé, Joseph & Blasé, Jo Roberts. (1994). Empowering Teachers : What Successful Principals Do. Thousand Oaks, California : Corwin Press.

Benveniste, G. (1983). Bureaueracy. USA : Boyd and Fraser Publis hing Company. Bergquist, William H. (1995). Quality Through Access, Access with Quality : The New

Imperative for Higher Education. San Francisco : Jossey – Bass. Bolin, Frances S. (1989, Fall). “Empowering Leadershis,” Teachers College Record. 91

(1) : 81 – 96. Brown, G.J. : J.Hawkins. (1988). “Positive Confirmation : Empowering other,”

Coniemporary Eduction. 59 (1) : 195 – 196. Buchanan, Bruce. (1974, December). “Building Organizational Commitment : the

Sacialization of Managers in Work Organization,” Administrative Science Quarterty. 19(4) : 533 – 546.

Butt, Marty. (1993, September). “What do Superintendents do to turn Vision into Action? A Biography of Pragmatie Visionaries,” Dissertation abstracts International. 54 (3) : 746 – A.

Cleirbaut, Gilbert. (1998, April). Empowerment : A Key to a Victorious Future. (on-line) : 3, 7, 8. Availoble : http://www.tsl.Org/church/new-beginnings/empowerment.htm.

Clutterbuck, David & Kernaghan, SuSan. (1994). The Power of Empowerment : Release the Hidden Talents of your Employees. London : Kogan Page.

Cook, John D. and other. (1980). The Experience of Work. London : Aeademie Press. Curriva, D.B. (1998, July). “An Analysis of Causal Relationship in a Model of

Organizational Commitment,” Dissertation Abstracts International. 60(2) : 298 – A.

Day, Christopher. (1999). Developing Teacher : The Challenges of Lifelong Learning. London : Falmer Press.

130

Deci, Edward L. & Ryan, Richard M. (1995). Intrinsic Motivation and self – Determination in Human Behavior. New York : Plenum Press.

Erback, David M. (1997, July). The Attitudes of Principals of Catholic Secondary Schools Toward Teacher Empowerment : A Study of Principals in the Western Region of the National Catholic Education Association. Dissertation Abstracts, Ed.D. University of Nevada. Available : DAI-A 58 (01) : 40.

Etzioni, A. (1975). A Comparative Analysis of Complex Organizations. New York : the Free Press.

Fetterman, David M. (1993). “Empowerment Evaluation and the Internet : A Synergistic Relationship,” Current Issues in Education. (on – line). 1 (4).

Fisher, Kimball. (1993). “Leading Self – Directed Work Teams : A Guide to Developing New Team Leadership Skills,” Bakersville : Inkwell Publishing. (on-line) : cited in Introduction. 1999. Available : http://www.Southwestern.edu/-hoaglans/fob2.html.

Fjortoft, Nancy. (1993). “Factors Predicting Faculty Commitment to the University,” The Annual Forum of the Affection for institutional Research.

Franklin, J.L. (1975, June). “Down the Organization : Influence Processes Across Levels of Hierarchy,” Administrative Science Ouarterly. 20 (2) : 153 – 164.

Gaens, George A & Clover, Sharon I.R. (1991). Mastering School Reform. Boston : Allyn and Bacon.

Garrison, Mark & Bly, Margaret A. (1997). Human Relations : Productive Approaches for the Workplace. Boston : Allyn and Bacon.

George, Jennifer M. and Jones, Gareth R. (1999). Understanding and Managing Organizational Behavior. Tanas : Addison – Wesley.

Gergquist, William H. (1995). Quality through Access, Access with Quality : The New Imperative for Higher Education. San Francisco : Jossey-Bass.

Goens, George A. & Clover, Sharon I.R. (1991). Mastering School Reform. Boston : Allyn and Bacon.

Gordon, Judith R. (1999). Organizational Behavior : A Diagnostie Approach. 6th ed. New Jersey : Prentice Hall.

Greenberg, Jerald and Bar-on, Robert A. (1993). Behavior in Organizations. 4th ed. New York : Simon & Schuster.

131

Hall, O. T. and Scheider, B. (1972, September). “Correlates of Organization Identification as a Function of Career Pattern and Organizational Type,” Administrative Seience Quarterly. 17 : 340 – 350.

Haksever, C., Render, B, Russell, R.S. & Murdick, R.G. (2000). Service Management and Operations. New York : Prentice Hall.

Herbert. (1976). The odvre T. Dimension of Organization Behavior. New York : Maemillam Publishing.

Hoy, Wayne K. & Miskel, Cecil G. (2001). Educational Administration : Theory Research, and Practice. 6th ed. Boston : McGraw-Hill.

Hrebiniak, L. G. and Alutto, J.L. (1972). “Personal and Role – related Factors in the Development of Organizational Commitment,” Dissertation Abstracts Intemational. 59 (7) : 2272 – A.

Johnson, Patsy E. & Short, Paula M. (1998, April). “Principal’s Leader Power, Teacher Empowerment Teacher Compliance and Comflict,” Educational Management & Administration. 26 (2) : 147 – 159.

Klecker, Beverly M. & Loadman, William E. (1998, November). Empowering Elementary Teachers in Restructuring School : Dimensions to Guide the Mission. (on – line) : 1 – 27. Available : http//ehostvgw19.epnet.com.

Konczak, Lee J., Stelly. Damian J. & Trusty, Michael L. (2000, April) “Defining and Measuring Empowering Leader Behaviors : Development of an Upward Feedback Instrument,” Educational & Psychological. 60 (2) : 301 – 313.

Krejeie, Robert V. and Margan, Daryle W. (1970). “Deternining Sample Size Research Activeitied,” Journal of Educational and Psychological Measurement. 30(3) : 607 – 610.

Lambert, Tom. (1998). Key Management Solutions 50 Leading Edge Solutions to Executive Challengers. London : Pitman Publishing.

Lashley, Conrad. (1997). Empowening Service Excellence : Beyond the Quick Fix. London : Cassell.

Luthans, Fred. (1995). Organizationl Behavior Seventh Edition. New York : McGraw-Hill, Inc.

Luthans, Fred. (1998). Organizational Behavior. 8th ed. Boston : McGraw-Hill.

132

Mayer, Roger Curtis. (1990, March). “Understanding Employee Motivation Through Organizational Commitment,” Dissertation Abstracts Intentional. 50 (9) : 2978 – A.

Maxcy, J. Spencer. (1991). Educational Leadership : A Gritical Pragmatic Perspective. Ontorio : OISE Press.

Meyer, John P. and Natalie, Allen J. (1984). “Testing The “Side – Bet” Theory of Organizational Commitment : Some Methodological Considerations,” Journal of Applied Psychology.

Page, Nanette & Gzuba, Cheryl E. (1999, October). “Empowerment : What is it ?,” Journal Extension. (on-line). 37(5) : 2 – 6. Available : http//www.joe.org/joe/1999 october/ent.htm#comm1

Parker, Louise E. and Price, Richara H. (1994, January). ”Empowered Mangers and Empowered Workers : The Effects of Managerial Support and Managerial Perceived Control on Workers’ Sense of Control over Decision Making,” Human Relations. 47(8) : 911 – 928.

Porter, Lyman W. and Lawber, Edward E. (1987). Behavior in Organizations. New York : McGraw-Hill.

Porter, Lyman W. and other. (1974, October). “Organizational Commitment Job Satisfaction and Turnover Among Psychiatric Teachers,” Journal of Applied Psychology. 59(5) : 604 – 609.

Porter, Lyman W. and Smith, F.J. (1970). The Eeology of Organizational. Unpublished Pager.

Poston Jr. W.K. (1994). Making Governance Work : TQE for School Boards. Thousand Oaks, California : Corwin Press.

Prawat, Richard S. (1991. Winter). “Conversations with Self and Setting : A Framework for Thinking About Teacher Empowerment,” American Educational Research Journal. 28(4) : 737 – 757.

Reitzug, Ulrich C. (1994, Summer). “A Case Study of Empowering Principal Behavior,” American Educational Research Journal. 31 (2) : 253 – 307.

Rinehart, James S., Short, Paula M., Short, Rick Jay & Eekley, Mona. (1998, December). “Teacher Empowerment and Principal Leadership : Understanding the Influence Process,” Educational Administration Quartesty. 34 (Supplemental) : 630.

133

Robbins Stephem P. & Coulter, Mary. (1999). Management. 6th ed. New Jersey : Prentice – Hall.

Schermerhorm Jr. J.R., Hunt James G. & Osborn, Richard N. (1998). Basic Organizational Behavior. 2nd ed. New York : John Wiley & Sons.

Schulty, Duane P. & Schulty Sydney E. (1998). Psychology and Word today. 7th ed. Upper Saddle River, New York : Prentice Hall.

Sergiovanni, Thomas J. (1991). The Principalship : A Reflective Practice Perspective. 2nd ed. Boston : Allyn and Bacon.

Short, Paul M. & Greer, T, John. (1997). “Restructuring Schools through Empowerment,” in Restructuring Schooling : leaning from Ongoing Efforts. 1993. Edited by Joseph Murphy & Philip Fallinger. p.65 – 187. California : Corwin Press.

Short, Paula M & Rinehart, James S. (1992, November). “School Participant Empowerment Scale : Arsessment of Level of Empowerment within the School Environment,” Educational and Psychological Measurement. 52(4) : 951 – 960.

Steers, Richard M. & Porter Lyman W. (1983). Motivation and Work Behavior. New York : McGraw-Hill, Inc.

Steers, Richard M. (1977). “Antecedent and Outcome Job Organizational Commitment,” Administrative Science Ougrterly. 22 (1) : 46 – 75.

Terry, Paul M. (1999). “Empowering Teachers As Leaders,” National FORUM Joumals. (on – line) : 4 – 6. Available : http:///www.nationalforum.com/TERRY te8e3.html.

Vtatton, Sylvia A. (1997). “Teacher Organizational Commitment in High Performing, Low Development School Principles,” Dissertation Abstracts International. 58 (10) : 3893 – A.

Webster’s Encyelopedia Unabridged Dictionary of the English Language. (1994). p. 468. New York : Gramercy Book.

Weightman, Jame. (1999). Introducing Organizational Behavior. Longman. Witherspoon, Patricia D. (1997). Communicating Leadership : An Organizational

Perspective. Boston : Allyn and Bacon.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

136

แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน

กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 1. แบบสอบถามมวตถประสงคเพอการศกษาการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพน

ตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. แบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ไดแบงออกเปนตอน

คอ ตอนท 1 แบบสอบถามลกษณะบคคล ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ตอบท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคกร 3. ผตอบแบบสอบถามเปนอาจารยทปฏบตงานดานการสอนในโรงเรยนเปนกลมตวอยาง 4. โปรดตอบแบบสอบถามทกขอใหตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมากทสด

เพอจะไดใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายการบรหารงานบคคลในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

5. ผวจยขอรบรองวาจะใชขอมลทาน เพอประโยชนในการวจยเทานน และจะไมมผลเสยหายใด ๆ ตอทานทงสน

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงใน ทตรงกบขอมลของทาน

1. วฒการศกษา ปรญญาตร และตากวา สงกวาปรญญาตร

2. ระดบชนทสอน ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา 3. ประสบการณในการสอน…………..ป

137

ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมาก

ทสดเพยงขอละ 1 ชอง

ระดบสภาพความเปนจรง และการปฏบต งานของคร ทปรากฏในสถานศกษา

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน

5 4 3 2 1

ดานคณภาพของผลงาน 1. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมคณธรรม

ความประพฤตด

2. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมผลการเรยนผานเกณฑการประเมน

3. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมความร ทกษะในการจดการแกปญหา

4. ครมผลการปฏบตงานไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพหรอเกณฑทสถานศกษากาหนด

5. ครปฏบตงานอยางสรางสรรค มคณประโยชนเปนทยอมรบ ของทกฝายทเกยวของ

6. ครสรางความสมพนธทดกบผปกครองและชมชน ดานความเพยรในการทางาน 7. ครมความอดทน มงมน ในการปฏบตงานจนกระทงบรรลผล

ความสาเรจ

8. ครมกาลงใจ ไมทอถอย ในการปฏบตงานจนกระทงบรรลผลความสาเรจ

9. ครพยายามพฒนาวธการปฏบตงานและคณภาพของผลงาน ใหไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ

ดานความพงพอใจในการทางาน 10. ครมความพอใจในผลงานของตน 11. ครมความภมใจในการเปนคร 12. ครมความสขและสนกกบการปฏบตงาน

138

ระดบสภาพความเปนจรง และการปฏบต งานของคร ทปรากฏในสถานศกษา

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

การเสรมสรางพลงอานาจในงาน

5 4 3 2 1

ดานความพงพอใจในการทางาน (ตอ) 13. ครมความรกในเพอนรวมงาน 14. ครมความรบผดชอบตองานในหนาท ดานความมนาใจในการทางาน 15. ครมความหวงใยใหกบผเรยนและเพอนรวมงาน 16. ครใหความชวยเหลอผเรยนและเพอนรวมงานในดานตาง ๆ 17. ครชนชมยนดในความสาเรจของผเรยนและเพอนรวมงาน

ในดานตาง ๆ

18. ครใหอภยในความผดพลาดของผเรยนและเพอนรวมงาน ดานความเชยวชาญในการทางาน 19. ครสามารถศกษาคนควา วจย ใหเกดความรและวธการ

ทเปนแบบอยางในการปฏบตงาน

20. ครสามารถสรางนวตกรรมทเปนประโยชนในการเรยนการสอน 21. ครสามารถเปนวทยากรเผยแพรความรในดานทตนถนดและ

สนใจ

22. ครสามารถกระตนใหผเรยน เพอรวมงานรกการเรยนรและพฒนาตนเอง

23. ครสามารถดารงตนเปนแบบอยางทด ในการปฏบตงานตามบทบาทหนาท

139

ตอนท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคการ คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมาก

ทสดเพยงขอละ 1 ชอง

ระดบความคดเหน / ความรสก เหนดวย

อยางยง

เหนดวยมาก

เหนดวย

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง ความผกพนตอองคการ

5 4 3 2 1 ดานความศรทธา 1. ทานคดวาโดยภาพรวมแลวโรงเรยนมการดเนนงานทกาลง

พฒนาไปในทศทางทถกตองเหมาะสมแลว

2. ทานคดวาโรงเรยนมรปแบบการบรหารทสามารถนาไปส ประสทธภาพ

3. ทานเชอวาดวยนโยบายของคณะผบรหารจะชวยใหโรงเรยนเจรญกาวหนา

4. พฤตกรรมการบรหารโดยภาพรวมของคณะผบรหาร มลกษณะทเออตอบรรยากาศการทางานด

5. ทานคดวาการบรหารงานโดยการกระจายอานาจหนาท ความรบผดชอบใหกบหวหนางาน หวหนาสายชน เปนวธการบรหารทเหมาะสม

6. คากลาวทวา “มความรประดจนกปราชญ และ มความประพฤตประดจผทรงศล” หากนามายดถอปฏบต ในการทางาน จะชวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานได อยางมประสทธภาพ

ดานความทมเท 7. ทานไดใชความสามารถสงสดในการทางานทโรงเรยนแหงน 8. ทานตรวจสอบความถกตองของผลงานททาเสรจแตละชน

กอนนาเสนอผบงคบบญชา หรอสงมอบใหแกผมารบบรการ

9. สาหรบทานแลวตองรบไปทางานแตเชาเสมอ 10. ทานคดวาปญหาของโรงเรยนเปนเรองททกคนตองรวมกน

แกไข

11. เมอมความจาเปนตองขาดงาน ทานจะฝากงานใหกบ ผหนงผใดในหนวยงานชวยดแลแทน

140

ระดบความคดเหน / ความรสก เหนดวย

อยางยง

เหนดวยมาก

เหนดวย

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง ความผกพนตอองคการ

5 4 3 2 1 ดานความทมเท (ตอ) 12. แมรสกวาไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาความด

ความชอบแตทานกยงตงใจปฏบตงานอยางเตมทตามปกต

13. ทานยนดทจะทางานลวงเวลา โดยไมคานงวาจะไดรบ คาตอบแทนหรอไม

14. ทานไมเกยงทจะรบงานเพมแมไมเกยวกบหนาทโดยตรง 15. ทานเตมใจทจะทมเทกาลงความสามารถใหมากกวาปกต

เพอชวยใหโรงเรยนนประสบความสาเรจ

16. แมเปนวนหยด หากโรงเรยนมกจกรรมพเศษ ทานยนด มาชวยงานอยางเตมท

ดานความภกด 17. ทานมกพดกบเพอนวาโรงเรยนแหงนเปนสถานทนาทางาน 18. แมการทางานทาใหรสกเหนอย แตทานกมความสขทได

ทางานกบโรงเรยนแหงน

19. ทานรกและภมใจในตาแหนงหนาทการทางานททาอย ในขณะน

20. สาหรบทานแลว โรงเรยนแหงนเปนองคการทดทนาทางานดวย

21. ทานรสกวาตนเองเปนบคลากรคนหนงของโรงเรยนแหงน 22. ทานคดวาจะทางานโรงเรยนแหงนตอไปจนกวา

จะเกษยณอาย

ภาคผนวก ข

ผลการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน

กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

142

ผลการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถาม เรอง การศกษาความสมพนธระหวางการเสรมสรางพลงอานาจในงาน

กบความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 1. แบบสอบถามมวตถประสงคเพอการศกษาการเสรมสรางพลงอานาจในงานกบความผกพน

ตอองคการของครในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร 2. แบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ไดแบงออกเปนตอน

คอ ตอนท 1 แบบสอบถามลกษณะบคคล ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในงาน ตอบท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคกร 3. ผตอบแบบสอบถามเปนอาจารยทปฏบตงานดานการสอนในโรงเรยนเปนกลมตวอยาง 4. โปรดตอบแบบสอบถามทกขอใหตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมากทสด

เพอจะไดใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายการบรหารงานบคคลในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร กลมศรนครนทร

5. ผวจยขอรบรองวาจะใชขอมลทาน เพอประโยชนในการวจยเทานน และจะไมมผลเสยหายใด ๆ ตอทานทงสน

ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงใน ทตรงกบขอมลของทาน

1. วฒการศกษา ปรญญาตร และตากวา สงกวาปรญญาตร

2. ระดบชนทสอน ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา 3. ประสบการณในการสอน……………ป

143

ตอนท 2 แบบสอบถามการเสรมสรางพลงอานาจในการทางาน คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมาก

ทสดเพยงขอละ 1 ชอง

ผเชยวชาญ การเสรมสรางพลงอานาจ ในงาน คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

รวม คา IOC ความหมาย

ดานคณภาพของผลงาน 1. การสอนและการปฏบตงาน

ของคร ทาใหผเรยนมคณธรรมความประพฤตด

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

2. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมผลการเรยนผานเกณฑการประเมน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

3. การสอนและการปฏบตงานของคร ทาใหผเรยนมความร ทกษะในการจดการแกปญหา

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

4. ครมผลการปฏบตงานไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพหรอเกณฑ ทสถานศกษากาหนด

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

5. ครปฏบตงานอยางสรางสรรค มคณประโยชนเปนทยอมรบ ของทกฝายทเกยวของ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

6. ครสรางความสมพนธทดกบ ผปกครองและชมชน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

ดานความเพยรในการทางาน 7. ครมความอดทน มงมน ในการ

ปฏบตงานจนกระทงบรรลผล ความสาเรจ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

8. ครมกาลงใจ ไมทอถอย ในการปฏบตงานจนกระทงบรรลผลความสาเรจ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

144

ผเชยวชาญ การเสรมสรางพลงอานาจ ในงาน คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

รวม คา IOC ความหมาย

9. ครพยายามพฒนาวธการปฏบตงานและคณภาพของ ผลงานใหไดตามเกณฑ มาตรฐานวชาชพ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

ดานความพงพอใจในการทางาน 10. ครมความพอใจในผลงานของ

ตน 1 1 1 1 1 5 1 ใชได

11. ครมความภมใจในการเปนคร 1 1 1 1 1 5 1 ใชได 12. ครมความสขและสนกกบการ

ปฏบตงาน 1 1 1 1 1 5 1 ใชได

13. ครมความรกในเพอนรวมงาน 1 1 1 1 1 5 1 ใชได 14. ครมความรบผดชอบตองาน

ในหนาท 1 1 1 1 1 5 1 ใชได

ดานความมนาใจในการทางาน 15. ครมความหวงใยใหกบผเรยน

และเพอนรวมงาน 0 0 1 1 1 3 .6 ใชได

16. ครใหความชวยเหลอผเรยนและเพอนรวมงานในดาน ตาง ๆ

0 0 1 1 1 3 .6 ใชได

17. ครชนชมยนดในความสาเรจของผเรยนและเพอนรวมงานในดานตาง ๆ

1 0 1 1 1 4 .8 ใชได

18. ครใหอภยในความผดพลาดของผเรยนและเพอนรวมงาน

1 0 1 1 1 4 .8 ใชได

ดานความเชยวชาญในการทางาน 19. ครสามารถศกษาคนควา

วจย ใหเกดความรและวธการทเปน แบบอยางในการ ปฏบตงาน

1 0 1 1 1 4 .8 ใชได

20. ครสามารถสรางนวตกรรมทเปนประโยชนในการเรยน การสอน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

145

ผเชยวชาญ การเสรมสรางพลงอานาจ ในงาน คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

รวม คา IOC ความหมาย

21. ครสามารถเปนวทยากร เผยแพรความรในดานท ตนถนดและสนใจ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

22. ครสามารถกระตนใหผเรยน เพอรวมงานรกการเรยนรและ พฒนาตนเอง

1 0 1 1 1 4 .8 ใชได

23. ครสามารถดารงตนเปน แบบอยางทด ในการ ปฏบตงานตามบทบาทหนาท

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

146

ตอนท 3 แบบสอบถามความผกพนตอองคการ คาชแจง โปรดทาเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนหรอความรสกของทานมาก

ทสดเพยงขอละ 1 ชอง

ผเชยวชาญ ความผกพนตอองคการ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 รวม คา IOC

ความหมาย

ดานความศรทธา 1. ทานคดวาโดยภาพรวมแลว

โรงเรยนมการดเนนงานทกาลงพฒนาไปในทศทางท ถกตองเหมาะสมแลว

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

2. ทานคดวาโรงเรยนมรปแบบการบรหารทสามารถนาไปส ประสทธภาพ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

3. ทานเชอวาดวยนโยบายของคณะผบรหารจะชวยใหโรงเรยนเจรญกาวหนา

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

4. พฤตกรรมการบรหารโดยภาพรวมของคณะผบรหาร มลกษณะทเออตอบรรยากาศการทางานด

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

5. ทานคดวาการบรหารงาน โดยการกระจายอานาจหนาท ความรบผดชอบใหกบ หวหนางาน หวหนาสายชนเปนวธการบรหารทเหมาะสม

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

6. คากลาวทวา “มความรประดจนกปราชญ และมความประพฤตประดจผทรงศล” หากนามายดถอปฏบตในการทางาน จะชวยใหบคลากรสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

-1 1 1 1 1 3 .6 ใชได

147

ผเชยวชาญ ความผกพนตอองคการ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 รวม คา IOC

ความหมาย

ดานความทมเท 7. ทานไดใชความสามารถสงสด

ในการทางานทโรงเรยนแหงน 1 1 1 1 1 5 1 ใชได

8. ทานตรวจสอบความถกตองของผลงานททาเสรจแตละชน กอนนาเสนอผบงคบบญชา หรอสงมอบใหแกผมารบบรการ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

9. สาหรบทานแลวตองรบไปทางานแตเชาเสมอ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

10. ทานคดวาปญหาของโรงเรยนเปนเรองททกคนตองรวมกน แกไข

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

11. เมอมความจาเปนตอง ขาดงาน ทานจะฝากงานใหกบผหนงผใดในหนวยงานชวยดแลแทน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

12. แมรสกวาไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาความด ความชอบแตทานกยงตงใจปฏบตงานอยางเตมทตามปกต

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

13. ทานยนดทจะทางานลวงเวลา โดยไมคานงวาจะไดรบ คาตอบแทนหรอไม

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

14. ทานไมเกยงทจะรบงานเพมแมไมเกยวกบหนาทโดยตรง

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

15. ทานเตมใจทจะทมเทกาลงความสามารถใหมากกวาปกต เพอชวยใหโรงเรยนนประสบ-ความสาเรจ

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

148

ผเชยวชาญ ความผกพนตอองคการ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 รวม คา IOC

ความหมาย

16. แมเปนวนหยด หากโรงเรยนมกจกรรมพเศษ ทานยนด มาชวยงานอยางเตมท

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

ดานความภกด 17. ทานมกพดกบเพอนวา

โรงเรยนแหงนเปนสถานท นาทางาน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

18. แมการทางานทาใหรสกเหนอย แตทานกมความสขทไดทางานกบโรงเรยนแหงน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

19. ทานรกและภมใจในตาแหนงหนาทการทางานททาอยในขณะน

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

20. สาหรบทานแลว โรงเรยนแหงนเปนองคการทดทนาทางานดวย

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

21. ทานรสกวาตนเองเปนบคลากรคนหนงของโรงเรยนแหงน

0 1 1 1 1 4 .8 ใชได

22. ทานคดวาจะทางานโรงเรยนแหงนตอไปจนกวาจะ เกษยณอาย

1 1 1 1 1 5 1 ใชได

ภาคผนวก ค

- รายชอผทรงคณวฒทตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย - รายชอโรงเรยนทขอเกบขอมลกลมตวอยาง

150

รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.วระ สภากจ

อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. อาจารย ดร.มารศร สธานธ อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. อาจารยสพพรรณ พฒนพาณชย อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

4. อาจารยสรช เภาเพม ผชวยผอานวยการโรงเรยนวดสงฆราชา เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร

5. นายมาโนช ชนบตร

ผชวยศกษาธการเขตสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

151

รายชอโรงเรยนทใชในการพฒนาเครองมอวจย

รายชอโรงเรยนท Try Out 1. โรงเรยนวดใหมเจรญราษฎร เขตหนองจอก 2. โรงเรยนวดแสนเกษม เขตหนองจอก 3. โรงเรยนบานเจยรดบ เขตหนองจอก 4. โรงเรยนสเหราคลองเกา เขตหนองจอก 5. โรงเรยนวดลานบญ เขตลาดกระบง 6. โรงเรยนสเหราคลองส เขตคลองสามวา 7. โรงเรยนบานลาตนกลวย เขตหนองจอก 8. โรงเรยนอสลามลาไทร เขตหนองจอก 9. โรงเรยนสเหรานาตบ เขตหนองจอก 10. โรงเรยนวดพะยาปลา เขตหนองจอก

152

รายชอโรงเรยนทเกบขอมล โรงเรยนทขอความอนเคราะหในการเกบขอมลเพอการวจย จานวน 30 โรงเรยน โรงเรยนละ 10 ชด

1. โรงเรยนสเหราจรเขขบ เขตประเวศ 2. โรงเรยนวดตะกลา เขตประเวศ 3. โรงเรยนคชเผอกอนสรณ เขตประเวศ 4. โรงเรยนคลองมะขามเทศ เขตประเวศ 5. โรงเรยนสเหราทางควาย เขตประเวศ 6. โรงเรยนงามมานะ เขตประเวศ 7. โรงเรยนวดกระทมเสอปลา เขตประเวศ 8. โรงเรยนวดแสนสข เขตมนบร 9. โรงเรยนมนบร เขตมนบร 10. โรงเรยนคลองสองตนนน เขตมนบร 11. โรงเรยนวดสงฆราชา เขตลาดกระบง 12. โรงเรยนประสานสามคค เขตลาดกระบง 13. โรงเรยนวดบารงรน เขตลาดกระบง 14. โรงเรยนคลองสอง เขตหนองจอก 15. โรงเรยนหลวงแพง (บารงรฐกจ) เขตหนองจอก 16. โรงเรยนสเหราอรว เขตหนองจอก 17. โรงเรยนสามแยกทาไข เขตหนองจอก 18. โรงเรยนวดราษฎรบารง เขตหนองจอก 19. โรงเรยนสเหราหะยมนา เขตหนองจอก 20. โรงเรยนนลราษฎรอปถมภ เขตหนองจอก 21. โรงเรยนวดปลกศรทธา เขตลาดกระบง 22. โรงเรยนวดสทธาโภชน เขตลาดกระบง 23. โรงเรยนวดพลมานย เขตลาดกระบง 24. โรงเรยนวดปากบอ เขตสวนหลวง 25. โรงเรยนหวหมาก เขตสวนหลวง 26. โรงเรยนสเหราสามวา เขตคลองสามวา 27. โรงเรยนสเหราคลองหนง เขตคลองสามวา 28. โรงเรยนจนดาบารง เขตคนนายาว 29. โรงเรยนสมโภชกรงอนสรณ (200 ป) เขตสะพานสง 30. โรงเรยนหนองจอกพทยานสรณ เขตหนองจอก

ประวตยอผวจย

154

ประวตยอผวจย ชอ – ชอสกล นางกาญจนา ทรรพนนทน วน เดอน ปเกด วนท 1 มนาคม 2502 สถานทเกด อาเภอปทมวน จงหวดกรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 306 เคหะนคร 2 ซอย 5 ถนนออนนช แขวงลาดกระบง เขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร 10520 ประวตการศกษา พ.ศ. 2519 มธยมศกษาตอนปลาย จากวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา วทยาเขตพระนครใต พ.ศ. 2528 การศกษาบณฑต (คหกรรมศาสตร) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2547 การศกษามหาบณฑต (การบรหารการศกษา) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ