วารสารกุมารเวชศาสตร · 2020. 4. 29. ·...

THAI JOURNAL OF PEDIATRICS

วารสารกมารเวชศาสตร

ISSN 0858 - 0944

ปท 59 ฉบบท1 มกราคม-มนาคม 2563 Vol. 59 No.1 January-March 2020

บทบรรณาธการ

ความรเกยวกบการระบาดของโควด-19

ยง ภวรวรรณ

นพนธตนฉบบ

ลกษณะทางคลนกและระยะเวลาการรกษาภาวะทองผกไรโรคทางกายในเดก

ศภสรา หงสทองคำ, ภทรา ฤชวรารกษ, ภเษก ยมแยม

ภาวะโภชนาการและปจจยทสมพนธกบภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

วภาดา เดชอำนาจกล, อำนวยพร อภรกษากร, ภเษก ยมแยม, สชาอร แสงนพนธกล

อบตการณตดเชอในกระแสโลหตทเกดในโรงพยาบาลในผปวยเดกโรงพยาบาลระดบตตยภม

ศศพนท สทธบณยพนธ, ศรพร ผองจตสร, จฑารตน เมฆมลลกา

การศกษาความเทยงตรงและความถกตองของแบบประเมนความรเรองการคมกำเนด ฉบบภาษาไทย

ปญญชล จงไพบลยพฒนะ, จกจตกอร สจจเดว, ศศวรรณ ชนรตนพสทธ

การศกษาวณโรคกระดกสนหลงในผปวยเดก ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

ปญชล ภวชยสมฤทธ, พกตเพญ สรคตต, วระศกด ธรรมคณานนท

การศกษาการเสยชวตและปจจยเสยงทสมพนธกบการเสยชวตของทารกแรกเกด

ทไดรบการวนจฉยโรคไสเลอนกะบงลมแตกำเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

นำทพย บญประสทธ, พรพมล โรจนครนทร

ผลของ LATCH Score หลงการผาตดแกไขภาวะลนตด ตอระยะเวลาการใหนมมารดา

เพยงอยางเดยว ในกลมทารกผทไดรบการผาตดทศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

ภาณวฒน วงษวฒนะ, พพฒน พนธคำภา, ประภสสร ศละวงษเสร, มนทกานต ปยะตนต,

ศศสรณย พรสขสวาง, สตาภทร โกวฤทธ, อภชญา เพยรศรภญโญ

ปญหาการนอนและปจจยทเกยวของในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทรกษาในโรงพยาบาลศรราช

ธรวรา ธนนท, สดารตน ศรศกยพาณชย, จรยา ทะรกษา

ความชกและปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรงในโรงพยาบาลศรนครนทร จงหวดขอนแกน

ศภวรรณ ปาปะข, สชาอร แสงนพนธกล, ศศวมล วงศประทม, ปยธดา วงศมาศ, พชร คำวลยศกด

อาการแสดงทางระบบโลหตวทยาในผปวย 22q11.2 deletion syndrome ในโรงพยาบาลศรนครนทร

พรญา อำนรรฆสรเดช, กณฑล วชาจารย, พชร คำวลยศกด, จรพร คำพนธ, กนกวรรณ อมถวล

วารสารกมารเวชศาสตร

ทปรกษา ศ.นพ.สมศกด โลหเลขา

บรรณาธการ ศ.นพ.ยง ภวรวรรณ

ผชวยบรรณาธการ รศ.นพ.ไพโรจน โชตวทยธารากร

กองบรรณาธการ ศ.นพ.สทธพงษ วชรสนธ

ผศ.พญ.พรรณทพา ฉตรชาตร

ศ.นพ.ปกต วชยานนท

ศ.คลนค.พญ.วนดดา ปยะศลป

รศ.นพ.สรเดช หงษอง

นพ.ไพศาล เลศฤดพร

รศ.พญ.เพญศร โควสวรรณ

ศ.พญ.ประยงค เวชวนชสนอง

รศ.พญ.ลำาดวน วงศสวสด

สำานกงานวารสาร ศนยเชยวชาญเฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนก

ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพฯ

โทรศพท0-2256-4909โทรสาร0-2256-4929

E-mail :[email protected]

:[email protected]

พมพท บรษทภาพพมพจำากด

โทร.0-2879-9154-6

www.parbpim.com

วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2561

ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย / สมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย

วสยทศน : เปนสถาบนหลกของสงคมในการพฒนาสขภาพเดกทงทางกายใจสงคมจตวญญาณและจรยธรรม

พนธกจ : 1. ประกนและพฒนาคณภาพการฝกอบรมใหไดกมารแพทยทมจรยธรรมและมาตรฐานวชาชพ

2. พฒนาศกยภาพกมารแพทยและบคลากรผดแลสขภาพเดกอยางตอเนอง

3. สรางมาตรฐานการดแลสขภาพเดกทมคณภาพเหมาะสมกบสงคมไทย

4. เปนศนยขอมลและเผยแพรความรเกยวกบสขภาพเดกสำาหรบกมารแพทยบคลากรดานสขภาพและชมชน

5. เปนเครอขายประสานงานแลกเปลยนทางวชาการและสรางความสมพนธกบองคกรอนทงในและตางประเทศ

6. สงเสรมสนบสนนการสรางองคความรและมบทบาทในการชนำาสงคมเพอพฒนาเดกใหมสขภาพสมบรณ เตมตาม

ศกยภาพทงทางรางกายจตใจสงคมและจตวญญาณ

7. พทกษปกปองสทธประโยชนและเสรมสรางความสามคคในหมกมารแพทย

8. เปนศนยประสานแลกเปลยนทางวชาการกบสถาบนวชาการอนๆทงในและนอกประเทศ

9. สงเสรมสนบสนนการสรางองคความรเพอพฒนาเดกใหมสขภาพสมบรณเตมตามศกยภาพ

รายนามคณะกรรมการบรหารสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทยและ คณะกรรมการบรหารราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

พทธศกราช ๒๕๕๖–๒๕๕๙

นายกกตตมศกด (สกท)สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร

ทปรกษา (สกท)ศาสตราจารยเกยรตคณแพทยหญงคณหญงสดสาคร ตจนดา

แพทยหญงเพทาย แมนสวรรณ

ศาสตราจารยเกยรตคณแพทยหญงม.ร.ว.จนทรนวทธ เกษมสนต

แพทยหญงสจตรา นมมานนตย

นายแพทยชมพล วงศประทป

ศาสตราจารยเกยรตคณนายแพทยพงษศกด วสทธพนธ

ศาสตราจารยเกยรตคณนายแพทยประพทธ ศรปณย

ศาสตราจารยแพทยหญงอษา ทสยากร

ทปรกษา (รวกท)ศาสตราจารยคลนกเกยรตคณนายแพทยอรพล บญประกอบ

ศาสตราจารยเกยรตคณนายแพทยวนย สวตถ

รองศาสตราจารยแพทยหญงประสบศร องถาวร

คณะกรรมการศาสตราจารยนายแพทยสมศกด โลหเลขา

ประธาน/นายก

ศาสตราจารยนายแพทยพภพ จรภญโญ

รองประธานคนท1และอปนายก(ดานวชาการ)

ศาสตราจารยคลนกแพทยหญงวนดดา ปยะศลป

รองประธานคนท2และอปนายก(ดานสงคม)

แพทยหญงวนด นงสานนท

เลขาธการและฝายทะเบยน

นายแพทยไพบลย เอกแสงศร

รองเลขาธการ/ฝายปฏคม

รองศาสตราจารยแพทยหญงชลรตน ดเรกวฒนชย

เหรญญก

รองศาสตราจารย(พเศษ)นายแพทยทว โชตพทยสนนท

พฒนามาตรฐานวชาชพ/ประธานฝายกมารเวชปฏบต

และกรรมการกลางสกท.

ศาสตราจารยนายแพทยยง ภวรวรรณ

บรรณาธการวารสารกมาร

รองศาสตราจารยแพทยหญงจรงจตร งามไพบลย

ฝายประชาสมพนธ

รองศาสตราจารยพลตรหญงฤดวไล สามโกเศศ

ฝายวชาการ

รองศาสตราจารยนายแพทยสมชาย สนทรโลหะนะกล

อฝส.สาขากมารเวชศาสตร

ศาสตราจารยคลนกแพทยหญงศรศภลกษณ สงคาลวณช

อฝส.สาขากมารเวชศาสตรเฉพาะทาง/ฝายการศกษาตอเนอง

และกรรมการกลางสกท.

ศาสตราจารยนายแพทยปกต วชยานนท

ฝายวเทศสมพนธ

รองศาสตราจารยแพทยหญงลดดา เหมาะสวรรณ

ฝายวจย

รองศาสตราจารยนายแพทยอดศกด ผลตผลการพมพ

ฝายกจกรรมสงคมดานการปองกนโรคและอบตเหต

รองศาสตราจารยพนเอกหญงประไพพมพ ธรคปต

รองประธานฝายกมารเวชปฏบต

ผชวยศาสตราจารยพนเอกนายแพทยดสต สถาวร

ฝายจรยธรรมและกรรมการกลางสกท.

รองศาสตราจารยพนเอกนายแพทยวระชย วฒนวรเดช

ฝายWebsite/ฝายจลสาร

ค�าชแจงการสงบทความลงพมพในวารสารกมารเวชศาสตร

วารสารกมารเวชศาสตรเปนวารสารทางการแพทยทพมพเผยแพรอยางสมำาเสมอทกสามเดอน

(ปละ 4 เลม เลมท 1 มกราคม-มนาคม เลมท 2 เมษายน-มถนายน เลมท 3 กรกฏาคม-กนยายน

เลมท 4 ตลาคม-ธนวาคม) มนโยบายเผยแพรวชาการแพทยและศาสตรทเกยวของสมพนธกบ

กมารแพทย สนบสนนบทความทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ เพอใหสมาชกกมารแพทย แพทย

ทวไปและผอานไดรบประโยชนอยางเตมทในการเพมพนความรวชาการและประสบการณใหทนสมย

และคงมาตรฐานในการดำารงความเปนกมารแพทยหรอวชาชพเฉพาะแหงตน

เรองทสงมาตองไมเคยพมพเผยแพรมากอน หรอถามการเคยพมพในตางประเทศเปน

ภาษาตางประเทศตองมหนงสอยนยอมจากบรรณาธการหรอผมอำานาจสทธในวารสารนนอนญาต

เปนลายลกษณอกษรใหลงพมพเปนภาษาไทยไดและตองเปดเผยใน footnoteอนงกองบรรณาธการ

ขอสงวนสทธในการตรวจทานแกไขตนฉบบและพจารณารบหรอไมรบลงพมพคณะผวจยหรอผเขยน

จะตองมสวนในการดำาเนนงานในองคความรและไดเหนและอานบทความนนทงหมดและยนยอม

ใหลงพมพในวารสาร ขอคดเหนในบทความเปนความเหนและเปนความรบผดชอบของเจาของ

บทความโดยตรง

หลกเกณฑทวไปและคำาแนะนำาการเขยนบทความดงน

1. ประเภทของบทความ

บทบรรณาธการ บทความทเขยนโดยบรรณาธการหรอ(Editorialcomment)กองบรรณาธการ

เปนบทความประเภทความรทวไปหรอบทความทเกยวของและความคดเหน

ทมตองานวจยทไดลงเผยแพรในฉบบนน

นพนธตนฉบบ ประกอบดวยบทนำาบอกเหตผลและวตถประสงค

(Originalarticles) วสดหรอผปวยวธการผลวจารณผลสรปกตตกรรมประกาศเอกสารอางอง

คำาสำาคญ(Keywords)ความยาวของเรองประมาณ12หนาพมพหรอประมาณ

3,000คำาแนะนำาใหมบทคดยอชอเรองชอผนพนธและทอยเปนภาษาไทย

และภาษาองกฤษ

บทความพเศษ เขยนจากประสบการณแสดงขอคดเหนแนะนำาใหมเรองยอทงภาษาไทยและ

(Specialarticles) ภาษาองกฤษ

รายงานผปวย เขยนรายงานประกอบดวยบทนำารายงานผปวยวจารณอาการทางคลนก

(Casereport) ผลตรวจทางหองปฏบตการเสนอขอคดเหนอยางมขอบเขตสรปบทคดยอ

แนะนำาใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ(รวมทงชอเรองชอผนพนธและทอย)

บทฟนฟวชาการ ใหความรใหม สงตรวจพบใหม ๆ เปนเรองทนาสนใจทสามารถนำาไป

(Reviewarticles) ประยกตใชได เปนบทความวเคราะหโรคหรอวจารณสถานการณการเกดโรค

ประกอบดวยบทนำาวตถประสงคเนอหาวชาวจารณสรปเอกสารอางอง

2. สวนประกอบของบทความ

การเขยนควรเขยนดวยสำานวนโวหารและลลาของตนเองหามมใหไปคดลอกสวนใดสวนหนง

จากสงพมพบทควาทไดเผยแพรแลวโดยเดดขาด

ชอเรอง กระชบแตไดใจความครอบคลมเกยวของกบบทความจะตองมทงภาษาไทย

และภาษาองกฤษ

ชอผเขยน เขยนตวเตมทงชอตวและนามสกลและทอยทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

พรอมทงสถานททำางานทสามารถตดตอได

เนอหา เขยนใหตรงกบวตถประสงคเนอเรองสนกะทดรดแตชดเจนใชภาษางาย

ถาเปนภาษาไทยควรใชภาษาไทยมากทสดยกเวนศพทภาษาองกฤษทแปล

ไมไดใจความหากจำาเปนตองใชคำายอตองเขยนคำาเตมเมอกลาวถงครงแรก

บทความควรประกอบดวยบทนำาอยางสมบรณ ตามหวขอโดยละเอยดท

ปรากฏในคำาแนะนำาทายบท

บทคดยอ, เรองยอ ยอเฉพาะเนอหาสำาคญเทานนใหมบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

อนญาตใหใชคำายอทเปนสากล สตร สญลกษณทางวทยาศาสตรสถต ใช

ภาษารดกมความยาวไมควรเกน250คำาหรอ20บรรทดระบสวนประกอบ

สำาคญทปรากฏในบทความอยางยอตามคำาแนะนำาทายบทบทคดยอสามารถ

เขยนไดทงแบบ“Summary”และแบบ“Structuredabstract”ประกอบดวย

ปญหาและเหตการณทำาวจย(Background) , วตถประสงค (Objective), ผปวย

วสดวธการทำาวจย(Patients/Materialand/Methods),ผลการศกษา(results)

สรป(Conclusion)

คำาสำาคญ ไดแกศพทหรอวลเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษประมาณ3-5คำาเพอนำา

ไปใชในการบรรจในดชนเรองสำาหรบการคนควา

ชอยอเรองหวกระดาษ ยอชอเรองใหสนเปนภาษาไทยความยาวไมควรเกน50ตวอกษร

3. เอกสารอางอง ใชแบบVancouver

เอกสารทอางองใสเครองหมายเลข 1-2-3 หรอ 1,2,3 .... เปนตวยกไว

ทายประโยคเอกสารทอางถงเปนอนดบแรกใหจดเปนเอกสารอางอง

หมายเลขหนงและเรยงตามลำาดบการอางองตอๆไป

การอางองประกอบดวย ชอผเขยนชอภาษาองกฤษประกอบดวยชอสกลอกษรตวแรกของชอตน

ชอกลาง ใสชอผเขยนทกคนขนดวยเครองหมายจลภาค, ถาเกน 6 คน

ใสชอ3คนแรกหลงชอสดทายใหเตมetal.

การอางองวารสาร ชอผเขยน.ชอเรอง.ชอยอวารสารป ค.ศ. เดอน;ปท (volume)ฉบบท

(number):หนาแรก-หนาสดทาย

ตวอยาง PoovorawanY,ChongsrisawatV,TheamboonlersA,BockHL,Leyssen

M,JacquetJM.Persistenceofantibodiesandimmunememorytohepatitis

B vaccine 20 years after infant vaccination in Thailand. Vaccine.

2010;28:730-6

ภาษาไทย ใชแบบเดยวกบภาษาองกฤษแตชอผเขยนใหเขยนชอเตมทง ชอตวและ

นามสกลชอวารสารใชชอเตมถาผเขยนเกน6คนใหใส3คนและใหเตม

คำาวาและคณะหลงชอสดทาย

ตวอยาง ยงภวรวรรณ.30ปไวรสตบอกเสบในประเทศไทยวารสารกมารเวชศาสตร

2554;3:151-156

การอางหนงสอตำารา ชอผเขยน. ชอหนงสอ. ครงทพมพ (ถาม). ชอเมอง (ใชชอเมองชอแรก

ชอเดยว):ชอโรงพมพ,ปค.ศ.:หนาแรก–หนาสดทาย

ตวอยาง SherlockS,DooleyJ.DisesesoftheLiverandBiliarySystem.9thed.

London:Blackwell,1993:1-16

การอางบทหนง ชอผเขยน.ชอเรอง.ใน:ชอบรรณาธการ.ชอหนงสอ.ครงทพมพ(ถาม).

ในหนงสอตำารา ชอเมอง:ชอโรงพมพ,ปค.ศ.:หนาแรก–หนาสดทาย

ตวอยาง HewlettEL.Microbialvirulencefactors.In:MandellGL,DouglasRG,

Bennett JE, eds.Principles andPracticeof InfectiousDisease.3rded.

NewYork:ChurchillLivingstone,1990:2-9

ทสสน นชประยร. การออกแบบการวจยทางการแพทย. ใน: ทสสน

นชประยร, เตมศรชำานจารกจ,บรรณาธการ.สถตในวจยทางการแพทย.

กรงเทพฯ:โอเอสพรนตงเฮาส,2537:18-54

การอางองวารสาร ชอผเขยน.ชอบทความ.ชอวารสาร[ออนไลน/online]ปพมพ[วนทเขาถง/

online cited]; ปท: [หนา/screen] . เขาถงไดจาก/Available from: URL:

ชอURL……….

ตวอยาง จากElectronicCitationsBenAmorY,NemserB,SingA,SankinA,

SchlugerN.Underreportedthreatofmultidrug-resistanttuberculosisin

Africa.EmergInfectDis[serialontheInternet].2008Sep[datecited].

Available fromhttp://www.cdc.gov/EID/content/14/9/1345.htmOther

ElectronicCitationsWorldHealthOrganization.Outbreakencephalitis

2005:casesofJapaneseencephalitisinGorakhpur,UttarPradesh,India.

2005Oct21[cited2006Jul11].Availablefromhttp://w3.whosea.org/en/

Section1226/Section2073.asp

4. ตนฉบบ พมพใสMicrosoftword โดยใชตวอกษรAngsananewขนาด16 ตนฉบบ

ภาพประกอบและตาราง รปแยกเปนไฟล JPEG ขนาดความละเอยด

300dpiสงทางe-malหรอพรอมทงสงแผนCDพรอมตนฉบบ

ภาพประกอบ รปแยกเปนไฟลJPEGขนาดความละเอยด300dpiสามารถใสตวหนงสอหรอ

ลกศรชตำาแหนงสำาคญได รปจะตองเปนตนฉบบทแทจรงหามตกแตงดวย

โปรแกรมตกแตงภาพและจะตองไมละเมดสทธของผใด

ตาราง คำาอธบายตาราง ใชภาษาองกฤษบนกระดาษแยกตางหากพรอมทงเลขท

ตารางและชอบทความกำากบ

5. การรบเรองตพมพ หากตนฉบบทเสนอมาไดรบการพจารณาใหนำามาลงตพมพ ทางกอง

บรรณาธการจะแจงใหเจาของบทความทราบพรอมทงจดสงฉบบพมพราง

ใหผเขยนตรวจทานและขอคนตามกำาหนดเวลา

ทางกองบรรณธการมความเชอมนวาเรองทกเรองทไดรบการตอบรบ

ใหลงพมพจะสามารถพมพเผยแพรในวารสารภายใน6เดอน

6. เรยบเรยงบรหารจดการ ตรวจสอบ แกไข และประสานงาน

นางโศรยาประสทธสมสกลE-mail:[email protected]

7. สถานทตดตอและสงวารสาร

นางโศรยาประสทธสมสกล

E-mail:[email protected]

ศนยเชยวชาญเฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนก

ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรจฬาฯ

เขตพญาไทกทม.10330

โทร.02-2564909โทรสาร02-2564909

สารบญ

หนา


ความรเกยวกบการระบาดของโควด-19 1

ยงภวรวรรณ


ลกษณะทางคลนกและระยะเวลาการรกษาภาวะทองผกไรโรคทางกายในเดก 4

ศภสราหงสทองค�า,ภทราฤชวรารกษ,ภเษกยมแยม

ภาวะโภชนาการและปจจยทสมพนธกบภาวะทพโภชนาการในผปวยเดก 10

ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

วภาดาเดชอ�านาจกล,อ�านวยพรอภรกษากร,ภเษกยมแยม,สชาอรแสงนพนธกล

อบตการณตดเชอในกระแสโลหตทเกดในโรงพยาบาลในผปวยเดกโรงพยาบาลระดบตตยภม 19

ศศพนทสทธบณยพนธ,ศรพรผองจตสร,จฑารตนเมฆมลลกา

การศกษาความเทยงตรงและความถกตองของแบบประเมนความร 27

เรองการคมกำาเนดฉบบภาษาไทย

ปญญชลจงไพบลยพฒนะ,จกจตกอรสจจเดว,ศศวรรณชนรตนพสทธ

การศกษาวณโรคกระดกสนหลงในผปวยเดกณสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน 31

ปญชลภวชยสมฤทธ,พกตเพญสรคตต,วระศกดธรรมคณานนท

การศกษาการเสยชวตและปจจยเสยงทสมพนธกบการเสยชวตของทารกแรกเกด 40

ทไดรบการวนจฉยโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

น�าทพยบญประสทธ,พรพมลโรจนครนทร

ผลของLATCHScoreหลงการผาตดแกไขภาวะลนตดตอระยะเวลาการใหนมมารดา 48

เพยงอยางเดยวในกลมทารกผทไดรบการผาตดทศนยการแพทย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร

ภาณวฒนวงษวฒนะ,พพฒนพนธค�าภา,ประภสสรศละวงษเสร,มนทกานตปยะตนต,

ศศสรณยพรสขสวาง,สตาภทรโกวฤทธ,อภชญาเพยรศรภญโญ

ปญหาการนอนและปจจยทเกยวของในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทรกษาในโรงพยาบาลศรราช 56

ธรวราธนนท,สดารตนศรศกยพาณชย,จรยาทะรกษา

ความชกและปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรง 65

ในโรงพยาบาลศรนครนทรจงหวดขอนแกน

ศภวรรณปาปะข,สชาอรแสงนพนธกล,ศศวมลวงศประทม,

ปยธดาวงศมาศ,พชรค�าวลยศกด

อาการแสดงทางระบบโลหตวทยาในผปวย22q11.2deletionsyndromeในโรงพยาบาลศรนครนทร 73

พรญาอ�านรรฆสรเดช,กณฑลวชาจารย,พชรค�าวลยศกด,

จรพรค�าพนธ,กนกวรรณอมถวล

Table of contents

Page

Editorial article * Information abount coronavirus (Covid-19) 1 Yong Poovorawan

Original article * CLINICAL MANIFESTATIONS AND DURATION OF TREATMENT 4 IN CHILDREN WITH FUNCTIONAL CONSTIPATION Suphissara Hongthongkham, Pathra Ruechuwarak, Phisek Yimyaem * Nutritional Status and Factors Associated with Malnutrition 10 in Hospitalized Pediatric Patients Wiphada Det-amnatkul, Amnuayporn Apiraksakorn, Phisek Yimyaem, Suchaorn Saengnipanthkul * Incidence of Pediatric Healthcare-associated blood stream Infections 19 in a tertiary care hospital Sutthiboonyapan S, Phongjitsiri S, Mekmullica J. * Validity and Reliability of Contraceptive Knowledge 27 Assessment Tool – Thai version Panchalee Jongpaiboonpatana, Jakjitkaur Sachdev, Sasawan Chinratanapisit * Spinal tuberculosis amoung children in Queen Sirikit National 31 Institute of Child Health Panchalee Poovichayasumlit, Pugpen Sirikutt, Verasak Thamkunanon * Mortality and risk factor related to mortality of congenital diaphragmatic 40 hernia in Sunpasitthiprasong hospital Namtip Boonprasit, Pornpimon Rojanakarin * LATCH Score Outcome after Frenotomy and Exclusive Breastfeeding 48 Duration at HRH Princess MahaChakriSirindhorn Medical Center Panuwat Wongwattana, Pipat Phankhumpa, Prapatsorn Selawongsaree, Montakarn Piyatanti, Sodsarun Pornsuksawang, Sutaphat Kowarit, Apitchaya Piansiripinyo * Sleep Problems and Correlates of Children with Autism Spectrum 56 Disorder Treated at Siriraj Hospital Teewara Thinun, Sudarat Sirisakpanit, Jariya Tarugsa * Prevalence and Associated Factors of Malnutrition in Hospitalized 65 Pediatric Oncology Patients in Srinagarind Hospital Supawan Papakhee, Suchaorn Saengnipanthkul, Sasiwimol Wongpratoom, PiyathidaWongmast, Patcharee Komvilaisak * Hematologic presentations in patient with 22q11.2 deletion syndrome 73 in Srinagarind Hospital Peeraya Amnucksoradeja, Khunton Wichajarn, Patcharee Komvilaisak, Jureeporn Kampan, Kanokwan Imtawil

1ความรเกยวกบการระบาดของโควด-19


ศนยเชยวชาญเฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนกคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ความรเกยวกบการระบาดของโควด-19ยง ภวรวรรณ

ทกคนทราบกนดวา ในขณะนเรากำาลงเผชญ

ปญหากบการระบาดของโรคโควด 19 ทเกดขน และ

แพรกระจายไปอยางรวดเรวมสาเหตมาจากโคโรนาไวรส

ชนดใหม SARSCoV2 ซงแตเดมเรามโคโรนาไวรสท

เกดโรคในมนษยมอยแลว6ตวคอโคโรนาไวรสททำาให

เกดโรคหวดและทางเดนหายใจในเดกอย4ตวคอOC43,

229E,NL63และHKU1และ2ตวเปนโรคอบตใหมคอ

ไวรสททำาใหเกดโรคSARSกบMERSไวรสตวนจงเปน

ไวรสตวท7เปนไวรสสายพนธใหมทไมเคยพบในมนษย

มากอนทกคนจงไมมภมตานทานตอโรคดงกลาวเมอตดเชอ

จงเกดไดทงผ ทมอาการนอยไมมอาการ มอาการมาก

ปอดบวมหายใจลมเหลวจนถงเสยชวตได

ไวรสนมจดกำาเนดมาจากประเทศจน ทเมองอฮน

มณฑลหเปย โดยเรมตงแตตนเดอนธนวาคมเปนตนมา

มผปวยปอดบวมเปนกลมกอนเกดขน จำานวนมากกวา

50 ราย และจากการศกษาจำานวน 41 รายพบผปวย

รายแรกเรมตงแตวนท1ธนวาคม2019เปนตนมาผปวย

ประมาณครงหนงมประวตสมผสหรอไปทตลาดสด

ขายอาหารสดรวมทงสตวทมชวต ทางการจนจงได

สงปดตลาดในวนท 1มกราคม2020และตอมาพบวา

โรคนเกดจากโคโรนาไวรสสายพนธใหม ทไมเคยพบ

มากอนและถอดรหสพนธกรรมทงตวเผยแพรตอ

ประชาคมโลกในวนท11มกราคม2020โรคนไดระบาด

อยางรวดเรว ลกลามไปทวทงมณฑล และประเทศจน

รวมทงเกดการระบาดนอกประเทศจนอยางรวดเรว

จนถงวนท 29 มนาคม 2020 มผ ปวยทงสนมากกวา

721,902 รายและมผเสยชวตมากกวา 33,965 ราย โดย

ประเทศทมผเสยชวตมากทสดคอประเทศอตาล และ

ผปวยทมการตดเชอมากทสดคอประเทศสหรฐอเมรกา

สำาหรบประเทศไทยการระบาดในระยะแรกเกดขนจาก

ชาวจนทมาเทยวประเทศไทย และจากชาวตางชาตท

นำาเชอเขามาจนมาถงปจจบนในวนท 29มนาคม2020

มผปวยทงสนมากกวา 1,388ราย เสยชวต7รายสราง

ความตนตระหนกใหกบประชาชนไทยเปนอยางยง

ในการระบาดของโรค จะมมาตรการตางๆ ใน

การควบคมการระบาดของโรค ความรพนฐานในดาน

ระบาดวทยาและวธการปองกนโรค ทกมารแพทยควร

จะไดรบรคอ

Basic reproductive number (R0) อ�ำนำจในกำร กระจายโรค

โรคตดตอทวไปแตละโรคจะมอำานาจการกระจาย

โรคแตกตางกน มากบางนอยบาง โรคทแพรกระจาย

ทางอากาศ จะมอำานาจในการแพรกระจายโรคสง เชน

โรคหดมR0=12-18หมายความวาโรคตดงายมากผปวย

1คนสามารถแพรโรคไปถง12-18คนทมการแพรกระจาย

ทางฝอยละออง เชน ไขหวดใหญ จะมอำานาจในการ

แพรกระจายโรคได ประมาณ 2R0 จงเทากบ 2 เชน

เดยวกน โรคโควด-19 จะมคา R0 ประมาณ 2-3 คน

หมายความวาผปวย 1คนจะแพรกระจายไปประมาณ

2-3คนคอตบมคาR0ประมาณ7

อำานาจการกระจายโรคR0ยงมตวแปรทสำาคญ

เชน ระยะเวลาในการสมผสโรค สงแวดลอม ความ

หนาแนนของประชากร

การระบาดของโรคจงขนอยกบอำานาจการกระจาย

ของโรคในแตละโรค

2 ยงภวรวรรณ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

Super-spreaderผทสามารถกระจายโรคไดมากกวาปกต เปนการ

กระจายโรคมากกวาปกตหรอมากเปนพเศษ โดยปกต

การกระจายโรคจะกระจายตามคาการกระจายหรอR0

แตมในบางกรณทมการกระจายมากผดปกตมากกวาR0

ทงนการกระจายภาวะปกตทขนอยกบจำานวนผสมผสโรค

กบศกยภาพการกระจาย

การกระจายโรคมากกวาปกต เกดขนตงแตสมย

SARSระบาดในสงคโปรและยงพบวามการระบาดของ

โควด-19 เกดในเกาหลพบวาปาปวยเปนโรค มอาการ

และไปรองเพลงในโบสถ มคนจำานวนมากตอมาพบวา

มคนตดโรคโควด-19และแพรระบาดไปเปนจำานวนมาก

เชนเดยวกนกบกรณสนามมวยในประเทศไทย ทมการ

แพรกระจายอยางมาก และมการแพรกระจายในผบ

ของประเทศไทยกเปนตวอยางการแพรกระจายเชอ

อยางกวางขวางมากเปนพเศษ

Herd immunity หรอภมคมกนกลมในการเกดโรคระบาดโรคจะหยดระบาดเมอ

ประชากรนนมภมคมกนเกดขนจำานวนมากภมคมกน

กลมในแตละโรคจะไมเทากน อย กบอำานาจการแพร

กระจายโรคR0โดยHerdimmunity

จะมคาเทากบ 1-1/R0 เชน โรคหด ตองการ

ภมคมกนกลมสงมาก กลาวคอ ถา R0ของหดเทากบ

12ภมคมกนในประชากรตองเทากบ 1-1/12 จะเทากบ

92%ทำานองเดยวกนโควด-19ถาR0เทากบ3จะตองใช

ภมค มกนกล มเทากบ 1-1/3 = 67% ของประชากร

โรคโควด-19จงจะสงบ

ในการควบคมโรคระบาดโดยการเพมมาตรการ ลด R0 ใหลดลง จะตองประกอบดวย

การลดR0 ใหลดลงจนโรคไมเพม R0 จะตอง

เทากบหรอนอยกวา 1 โรคจงจะไมเพม จำาเปนตองม

มาตรการตางๆสำาหรบโรคโควด-19ดงน

Personal distancingการกำาหนดระยะหางสำาหรบบคคล โดยทวไป

โรคตดตอทางฝอยละอองเมอเวลามการพดคยฝอยละออง

จะสามารถแพรกระจายไดในรศม1เมตรในทางปฏบต

จงแนะนำาใหบคคลอยหางกนในรศมอยางนอย 6ฟต

หรอ2เมตรหลกเลยงการสมผสจบมอกอดจบเพอลด

การสมผสโรค ไมใหแพรกระจายระหวางบคคลสบคคล

เราจะเหนภาพการเขาควทยนหางกนอยางนอย 1 เมตร

ขนไปหรอการนงรบประทานอาหารคนเดยวเพอหลกเลยง

การสมผสระหวางบคคล

Social distancing หรอ Physical distancingกำาหนดใหหางจากสงคม กำาหนดระยะหางของ

สรระ(Physicaldistancing)ไมเขาชมชนคนหมมากงด

การประชมการกฬาสถานบนเทงการจดดนตรกจกรรม

ทางสงคม วฒนธรรม ศาสนาทมคนเปนจำานวนมาก

การรวมคนทมเปนจำานวนมากอาจจะเปนการกระจาย

ของโรคไดอยางรวดเรวอยางเชนการแพรระบาดในสนาม

มวยสถานบนเทงในประเทศไทยกจกรรมทางศาสนาท

ทำาใหเกดการระบาดใหญในประเทศเกาหลและมาเลเซย

การเคลอนทของประชากรการเคลอนทของประชากรเปนปจจยหนงททำาให

เกดการระบาดของโรคขยายวงกวางออกไปจะเหนได

วามาตรการการควบคมการระบาดของจนมการปดเมอง

ปดการจราจรแบบสนเชงใหทกคนอยภายในบานและ

อนญาตให 1คนออกจากไดทก3วน เพอไปซออาหาร

เปนมาตรการทเดดขาดในการควบคมโรค ซงทำาไดยาก

ในประเทศประชาธปไตย การหยดการเคลอนทของ

ประชากร เปนสงทควรปฏบตเพอหยดการระบาดใหอย

ทใดทหนงไมใหไปทอน

3ความรเกยวกบการระบาดของโควด-19

ระเบยบวนยทกคนตองมความเชอมน มระเบยบวนยปฏบต

ตามคำาแนะนำาถาทกคนในบานเรามระเบยบวนยเชอมน

ในกฎระเบยบทออกมา และปฏบตตามอยางเครงครด

ตงแต ดแลสขภาพตวเองปองกนตนเอง ลางมอ ใส

หนากากอนามย เวลาไปในทชมชนการออกกฎเกณฑ

ตางๆเพอใหทกคนปฏบตตามอยางเครงครด

การดแลสขภาพอนามยสงสำาคญอกอยางหนงในการควบคมปองกนโรค

คออนามยสวนบคคลใครมโรคประจำาตวเชนความดน

โลหตสง เบาหวาน โรคปอด โรคหวใจ โรคเรอรงตางๆ

ตองดแลใหอยในสภาพสมบรณ อยในสภาพทควบคม

ไดดเชนเบาหวานและความดนโลหตสง

การออกกำาลงกาย นอนพกผอนใหเพยงพอ

รบประทานอาหารทสะอาดและสกความรอนทสามารถ

ทำาลายเชอโควค-19 คอ 56ºC 30นาท 65ºC 15นาท

และความรอนทสงขน ระยะเวลาจะสนลงและถาเปน

100ºC กจะทนท การลางมอ ทกครงทคดวาสกปรก

กอนรบประทานอาหาร ไปททำางานหรอกลบถงบาน

ไปสมผสแตะตองสงของ หรอออกจากหองนำาตอง

ลางมอจะชวยปองกนไดอยางด

บทสรปการระบาดของโรคโควด19ครงนถอวาเปนการ

ระบาดของโรคทรนแรงทสดในรอบ 100ป นบตงแต

การระบาดของไขหวดใหญสเปนในป1918การระบาด

ของโรคในครงนเราไดเรยนรทางดานระบาดวทยา การ

เปลยนแปลงทางสงคม วฒนธรรม การใชเทคโนโลย

ดจตอลฯลฯและความมระเบยบวนยความพรอมใจของ

ทกคนจงจะทำาใหเราผานวกฤตครงนไปไดอยางแนนอน

กตตกรรมประกาศขอขอบคณ ทนวจยแกนนำา สำานกงานพฒนา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ศนยเชยวชาญ

เฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนก คณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย และโรงพยาบาลจฬาลงกรณ

ทไดใหการสนบสนนงาน

4 ศภสราหงสทองค�าและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563


*กลมงานกมารเวชกรรมโรงพยาบาลขอนแกน

ลกษณะทางคลนกและระยะเวลาการรกษา ภาวะทองผกไรโรคทางกายในเดก

ศภสรา หงสทองคำา * , ภทรา ฤชวรารกษ*, ภเษก ยมแยม*

บทคดยอความเปนมา : ภาวะทองผกเรอรงไรโรคทางกายเปนปญหาสำาคญทพบมากในคลนกผปวยนอกและ

มแนวโนมทจะมากขนเรอยๆแตภาวะนไมใชโรคทางกายและสามารถรกษาใหหายได

วตถประสงค : เพอศกษาลกษณะทางคลนกของผปวยเดกทมภาวะทองผกไรโรคทางกายและระยะเวลา

ทใชรกษาในเดกอาย1-15ปทมารกษาในโรงพยาบาล

วธการศกษา : เปนการศกษายอนหลงแบบพรรณนาในผปวยเดกทไดรบการวนจฉยวาเปนภาวะทองผก

ไรโรคทางกายและไดรบการรกษาในโรงพยาบาลขอนแกนระหวางพ.ศ2556-2560

ผลการศกษา :จากประชากรเดกทองผกไรโรคทางกาย152คนเปนชาย70คน(รอยละ46)และหญง82คน

(รอยละ54)อายทเรมมภาวะนอยในชวง 1-5ปมากทสด โดยอาการทางคลนกทนำาผปวยมาพบแพทย

ไดแกถายอจจาระนอยกวาหรอเทากบ2ครงตอสปดาหรอยละ68อาการปวดเวลาถายอจจาระรอยละ

65อจจาระรดกางเกงรอยละ36และมประวตของการตดเชอทางเดนปสสาวะรอยละ8.5สวนอาการ

แสดงทตรวจพบ ไดแก คลำากอนอจจาระไดจากทางบรเวณหนาทอง รอยละ 54.6และพบรอยปรแยก

บรเวณทวารหนก รอยละ 21.7สวนในดานของการรกษาภาวะนตงแตเรมวนจฉยจนหายขาด ไดแก

ภายใน1-3เดอน,4-6เดอน,7-9เดอน,10-12เดอน,และมากกวา12เดอนขนไปเทากบรอยละ50.6,

27.6,8.5,5.9และ7.2ตามลำาดบ

ผลการศกษา :อาการทางคลนกของภาวะทองผกเรอรงไรโรคทางกายทพบบอยทสดไดแกการถายอจจาระ

นอยกวาหรอเทากบสองครงตอสปดาหและอาการแสดงไดแกการคลำากอนอจจาระไดจากทางหนาทอง

และระยะเวลาสวนใหญทใชในการรกษาตงแตเรมวนจฉยจนหายขาดคอ1-3เดอน

คำาสำาคญ :ภาวะทองผกไรโรคทางกาย,ลกษณะทางคลนก,ระยะเวลาการรกษา

บทนำาภาวะทองผกไรโรคทางกาย(functionalconstipation)

ในเดกเปนปญหาสำาคญทผปกครองมความกงวลและ

มกพาผ ปวยมาพบแพทย1 โดยพบไดในเพศชายและ

เพศหญงเทาๆ กน ความชกทมปญหานมปรมาณท

เพมขนมากในปจจบน โดยพบมากในชวงอาย 3-4ป5, 9

การวนจฉยภาวะทองผกไรโรคทางกายในเดกนยมใช

เกณฑการวนจฉยโรม (Rome IV criteria)8 โดยแบง

เปนสองกลมอาย ไดแก เดกทารกถงอาย 4ป และเดก

อาย 4 ปขนไป โดยอาการแสดงทางคลนกทสำาคญใน

ผปวยไดแกถายอจจาระแขงถายอจจาระยากมประวต

5ลกษณะทางคลนกและระยะเวลาการรกษาภาวะทองผกไรโรคทางกายในเดก

อจจาระรดกางเกง (encopresis)หรอตรวจรางกายคลำา

ไดกอนอจจาระบรเวณหนาทองเปนตน6,9โดยการรกษา

ภาวะทองผกไรโรคทางกายนนแบงเปนการเอาอจจาระ

ทคงคางออก (disimpaction)การใหยาระบายปรบลำาไส

(maintenance) และการหยดยาระบายลง (weaning)

รวมกบการฝกการขบถาย (toilet training)4, 6 และการ

รกษาทองผกเรองรงจนหายดหมายถง ผปวยสามารถ

ถายอจจาระอยางนอย3ครงตอสปดาหและมอจจาระรด

ไมเกน2ครงตอเดอนรวมถงไมมอาการปวดทองหลงจาก

หยดยาระบายนาน1เดอน2,3,8มการศกษาในตางประเทศ

ระยะเวลาในการรกษา(durationoftreatment)ประมาณ

18-20เดอน5

อยางไรกตามการศกษาเรองลกษณะทางคลนก

ของผปวยทมภาวะทองผกไรโรคทางกายและระยะเวลา

การรกษาตงแตเรมวนจฉยจนอาการหายเปนปกต

ในประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ซงมผปวยภาวะทองผกเรอรงเปนจำานวนมาก

วตถประสงคเพอศกษาลกษณะทางคลนกของผปวยภาวะทองผก

ไรโรคทางกายในเดกอาย 1 - 15 ป ในโรงพยาบาล

ขอนแกน ในดานตางๆ ไดแก อาย เพศพฤตกรรมการ

กลนอจจาระและระยะเวลาของการรกษาภาวะทองผก

ไรโรคทางกายในเดกตงแตเรมมอาการจนสนสดการรกษา

วธการศกษาเปนการศกษายอนหลงเชงพรรณนา(retrospective

descriptivestudy)

ประชากรทศกษา (selection criteria):เดกอาย

1-15ปจากโรงพยาบาลขอนแกนทไดรบการวนจฉยวา

เปนภาวะทองผกไรโรคทางกายเขาเกณฑวนจฉยโรม(Rome

IVcriteria)ในชวงปพ.ศ.2556-2560จากเวชระเบยน

เกณฑการคดเขา (inclusioncriteria):ประชากรเดก

อาย1-15ปจากโรงพยาบาลขอนแกนทเขาเกณฑวนจฉย

โรม(RomeIVcriteria)

เกณฑการคดออก (exclusioncriteria):

- ภาวะทองผกทไมไดเกดจากโรคทางกาย เชน

จากยา จากภาวะขาดฮอรโมนไทรอยด ภาวะเกลอแร

ในรางกายผดปกตหรอโรคทางศลยกรรมเชนโรคลำาไส

โปงพองแตกำาเนด(hirschsprung’sdisease)เปนตน

- ผปวยทมภาวะสมองพการแตกำาเนด(cerebral

palsy)ภาวะความพการแตกำาเนด(congenitalanormaly)

ภาวะผดปกตทางพนธกรรมเชนกลมอาการดาวนซนโดรม

และโรคเรอรงอนๆเปนตน

วธการศกษาสบคนขอมลของผปวยเดกตงแตอาย 1 ป ถง

อาย 15ป ทไดรบการวนจฉยวาเปนภาวะทองผกไรโรค

ทางกายและรกษาในโรงพยาบาลขอนแกนทงหมดใน

ชวงปพ.ศ.2556-2560จากเวชระเบยน

โดยเกบขอมลผ ป วยทมารกษาทโรงพยาบาล

ขอนแกนทไดรบการวนจฉยวาเปนภาวะทองผกไรโรค

ทางกาย และสามารถเขาไดกบเกณฑการวนจฉย ดงท

กลาวไวขางตนจากเวชระเบยนผปวย เกยวกบ เพศอาย

จำานวนการถายอจจาระในหนงสปดาห พฤตกรรมการ

กลนอจจาระการพบรอยปรแยกทบรเวณทวารหนกการ

ตรวจพบกอนอจจาระบรเวณหนาทองเปนตนเกบขอมล

เกยวกบผลการรกษาทองผกเรอรงไรโรคทางกายไดแก

ยาระบายทใช ยาสวนถายวธการฝกขบถายเกบขอมล

และนำาขอมลเกยวกบระยะเวลาตงแตเรมรกษาและรกษา

หายจากอาการภาวะทองผกเรอรงเปนตน

ผลการศกษาจากการตดตามสบคนผปวยเดกทเขาเกณฑการ

วนจฉยภาวะทองผกเรอรงไรโรคทางกายและเขารบ

การรกษาทโรงพยาบาลขอนแกนพบวามจำานวน152ราย

เปนเพศชาย 70 ราย (รอยละ 46) เปนเพศหญงจำานวน

82ราย(รอยละ54)ในดานชวงอายทเรมมปญหาทองผก

พบวาในชวงอาย1-5ปพบ119ราย(รอยละ71)ชวงอาย

5-10ปพบ31ราย(รอยละ20.4)และชวงอาย10-15ป

พบ2ราย(รอยละ1.3)และยงพบผปวยทมโรคประจำาตว

ตางๆทมภาวะทองผกเรอรงรวมดวยนอกเหนอจาก


ผปวยปกต ไดแก โรคลมชก โรคหอบหด โรคโลหตจาง

ธาลชซเมย โรคสมาธสน เปนตน (ตารางท 1) โดยแบง

เปนผปวยทไดรบการรกษาภาวะทองผกเรอรงไรโรค

ทางกายแบบทไดรบการรกษาแบบผปวยนอก 113 ราย

(รอยละ74.3)และไดรบการรกษาแบบผปวยใน39ราย

(รอยละ25.6)

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของประชากร

ขอมลพนฐาน จำานวนผปวยทงหมด รอยละ

1. เพศ ชาย หญง

7082

46.0553.95

2. OPD IPD

11339

74.3425.66

3. อาย(ป) 1-5ป 5-10ป 10-15ป

119312

78.2920.391.32

4. โรคประจำาตว -โรคลมชก -ภมแพทางจมก -สมาธสน -หอบหด -ธาลสซเมย -ภาวะพรองเอนไซม G6PD

422433

2.631.311.312.631.971.97

อาการทางคลนกทพบมากทสด ทนำาผ ปวยมา

พบแพทย พบประวตมการถายอจจาระนอยกวาหรอ

เทากบ2ครงตอสปดาห104ราย(รอยละ68.4)รองลงมา

ไดแก มอาการปวดเวลาถายอจจาระ 100 ราย (รอยละ

65.8)อจจาระรดกางเกง55ราย(รอยละ36)และมประวต

ของการตดเชอทางเดนปสสาวะ 13ราย (รอยละ 8.5)

(แผนภมท1)

แผนภมท 1 ลกษณะอาการทพบในผปวยทองผกเรอรง

ไรโรคทางกาย

สวนอาการแสดงจากการตรวจรางกายในผปวย

ทมาพบแพทย พบการคลำากอนอจจาระไดทางบรเวณ

หนาทอง 83 ราย (รอยละ 54.6) ซงพบไดมากทสด

รองลงมาคอการพบแผลปรแยกบรเวณทวารหนก(anal

fissure)33ราย(รอยละ21.7)(แผนภมท2)

แผนภมท 2 ลกษณะแสดงอาการแสดงทพบในผปวย

ภาวะทองผกเรอรงไรโรคทางกาย

ในดานของการรกษาภาวะทองผกเรอรงตงแตเรม

วนจฉยจนหายขาดพบวาใชเวลาของการรกษาท1-3เดอน

77ราย(รอยละ50.6)ระยะเวลา4-6เดอน42ราย(รอยละ

27.6)7-9เดอนพบ13ราย(รอยละ8.5)10-12เดอนพบ

9ราย(รอยละ5.9)และระยะเวลา10เดอนขนไป11ราย

(รอยละ7.2)(แผนภมท3)


แผนภมท 3 ระยะเวลาของการรกษาภาวะทองผกเรอรง

ไรโรคทางกายตงแตเรมมอาการจนสนสด

การรกษา

ยาทใชในการรกษาภาวะทองผกเรอรงไรโรคทางกาย

ในผปวยเดกพบวามการใชยาmilkofmagnesia(MOM)

มากเปนอนดบหนงรอยละ41สารละลายโซเดยมฟอสเฟต

(Swiff®)รอยละ23และยาสวนโซเดยมคลอไรด(Unison®

enema)รอยละ20และแลคทโลสรอยละ9ซงการรกษา

ผปวยแตละรายมการใชยาตางๆรวมกนมากกวา1ชนด

(แผนภมท4)

แผนภมท 4 ยาทใชในการรกษา

วจารณจากการศกษาพบวาภาวะทองผกไรโรคทางกายใน

ประชากรทศกษาในดานเพศพบวามประชากรเพศหญงท

มภาวะทองผกเรอรงมากกวาประชากรเพศชายรอยละ46

และ54ตามลำาดบสอดคลองกบการศกษาของAntonella

Diamanti และคณะ3 และชวงอายทพบภาวะทองผก

เรอรงจากการศกษาน พบมากทสดในชวงอาย 1-5ป

ถงรอยละ78ซงสอดคลองกบการศกษาของภเษกยมแยม

ทพบภาวะนมากทสดในชวงอาย 3-4ป เชนเดยวกน10

ซงสาเหตทพบภาวะทองผกเรอรงมากทสดในภาวะน

นาจะมสาเหตจากพฤตกรรมการกลนอจจาระ ของเดก

วยนและเรองสขลกษณะนสยของการถายอจจาระ(bowel

habit)ยงไมสมบรณในชวงอายนทำาใหเกดพฤตกรรมการ

กลนอจจาระดงกลาวและเกดปญหาทองผกเรอรงตามมา

อาการและอาการแสดงทพบบอยทสดในการ

ศกษาน ไดแก อาการถายอจจาระนอยกวาหรอเทากบ

2ครงตอสปดาห รอยละ 68.4 และอาการแสดงทพบ

มากทสด คอ การคลำาพบกอนอจจาระไดทางบรเวณ

หนาทองถงรอยละ54.6สอดคลองกบการศกษาตางๆ

ทพบเปนแบบเดยวกนกบการศกษาน1 โดยการศกษา

ครงนพบการถายอจจาระรดกางเกง(fecalsoilingorfecal

incontinence)ไดมากถงรอยละ36อาจเปนผลจากการท

มอจจาระคงคางมากแขงและเตมลำาไสใหญเมอมากเกน

ระดบความทน (threshold) ของลำาไสใหญหรอไสตรง

จะยบยงไวได จงเกดภาวะอจจาระเลดขนมา โดยผปวย

บางรายอาจถกวนจฉยผดวาเปนภาวะทองรวงถาไมได

รบการซกประวตเรองทองผกใหด กอาจจะไมไดรบ

การวนจฉยและไดรบการรกษาทถกตอง

ในดานของระยะเวลาทใชรกษาภาวะทองผก

เรอรงนนสวนใหญจะใชเวลารกษาในชวง 1-3 เดอน

จนหายขาดมากทสดแสดงวาภาวะทองผกเรอรง ทพบ

ในการศกษานนนเปนภาวะทไมรนแรงสามารถรกษาได

โดยการเอาอจจาระทคงคางออกใหยาระบายเพอควบคม

การขบถาย และลดยาระบายลงไดภายในระยะเวลา

1-3เดอนซงสอดคลองกบการศกษาตางๆในตางประเทศ

ทใชเวลารกษาประมาณ3-12 เดอนในเดกอาย 0-1ป

เชนเดยวกน7 ซงมประชากรเพยงสวนนอยทใชเวลา

รกษามากกวา 6 เดอนขนไป โดยประชากรทมภาวะ

ทองผกเรอรงทไมรนแรง เชน เปนมาไมนานสามารถ

รกษาแบบผปวยนอกได สวนผปวยทมภาวะอจจาระ

คงคางมาก อาจจำาเปนตองทำาการรกษาแบบผปวยใน

โดยการใหยาระบายทมประสทธภาพ เพอนำาอจจาระท

คงคางออก(fecaldisimpaction)ประมาณ3-5วนโดยยา

ทใชรกษาในเดกนนนยมเปนยากลมออสโมตก(osmotic

agent)ทำาใหเพมนำาเขามวลอจจาระและทำาใหขบถายออก


มาไดงายขนในการศกษานพบวายาmilkofmagnesia

(MOM)ถกใชมากทสดเนองจากเปนยาทใชปองกนการ

สะสมการไหลของอจจาระในเดกสวนในทารกนนการใช

แลกทโลสชวยการขบถายจะเหมาะสมกบเดกทารกทม

ภาวะนมากกวาเนองจากรบประทานงายสวนยาสวนและ

ยาระบายชนดโซเดยมฟอสเฟตถกใชรองลงมาจากยา

milk ofmagnesia (MOM) เนองจากเปนยาทใชตวแรก

ในการเอาอจจาระทคงคางออกซงผปวยหนงรายอาจจะ

มความจำาเปนทตองใชยาหลายชนดรวมกนรวมกบการ

ฝกขบถาย(toilettraining)รวมดวย

สรปผลการศกษาลกษณะทางคลนกของผปวยภาวะทองผกไรโรค

ทางกายในเดกอาย 1-15 ป ในโรงพยาบาลขอนแกน

ทพบไดมากทสดคอประวตการถายอจจาระนอยกวา

หรอเทากบสองครงตอสปดาหและอาการแสดงจากการ

ตรวจรางกายในผปวยทพบมากทสดคอการคลำาพบกอน

อจจาระไดทางบรเวณหนาทองและระยะเวลาทใชในการ

รกษาภาวะทองผกเรอรงจนหายดพบวาใชเวลาของการ

รกษา1–3เดอน

กตตกรรมประกาศผทำาการวจยขอขอบพระคณรองศาสตราจารย

(พเศษ)นายแพทยภเษกยมแยม

อาจารยแพทยหญงภทรา ฤชวรารกษ อาจารย

กลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลศนยขอนแกนและ

อาจารยแพทยหญงกนกวรรณศรรกษาหวหนากลมงาน

กมารเวชกรรม ทใหคำาปรกษาและไดกรณาตรวจแกไข

ปรบปรงขอมลใหการศกษาครงนสำาเรจได

เอกสารอางอง1. vanDijk M, Benninga MA, Grootenhuis

MA, Last BF. Prevalence and associated clinical characteristics of behavior problems in cons t ipa ted chi ldren . Pediatrics2010;125:309-17.

2. deMorais MB, Maffei HV. Constipation. Jornal de Pediatria. 2000;76:147-56.

3. Diamanti A, Bracci F, Reale A, Crisogianni M, Pisani M, Castro M. Incidence, clinical presentation. The American journal of emergency medicine. 2010;28:189-94.

4. van Engelenburg-van Lonkhuyzen ML, Bols EM, Benninga MA, Verwijs WA, de Bie RA. Effectiveness of pelvic physiotherapy in children with functional constipation compared with standard medical care. Gastroenterology 2017;152:82-91.

5. Malowitz S, Green M, Karpinski A, Rosenberg A, Hyman PE. Age of onset of functional constipation. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition. 2016;62:600-2.

6. Loening-Baucke V. Chronic constipation inchildren. Gastroenterology.1993;105: 1557-64.

7. Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Polyethylene glycol 4000 for treatment of functional constipation in children. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition. 2015;60:65-8.

8. ศกระวรรณอนทรขาว.Constipation. ในนภอร

ภาวจตร, สพรตรพงษกรณา, เสกสต โอสถากล,

พรเทพ ตนเผาพงษ, เพญศรโควสววรรณและ

นพทธ สมาขจร.(บรรณาธการ) แนวเวชปฏบต

โรคทางเดนอาหารและตบในเดก3.พมพครงท1.

กรงเทพมหานคร:บยอนดเอนเทอไพรซ:2558.40-55.

9. ภเษก ยมแยม. ลกษณะนสยการขบถายอจจาระ

ของเดกไทยในคลนกเดกดโรงพยาบาลขอนแกน.

ขอนแกนเวชสาร.2551;32:71-80.


CLINICAL MANIFESTATIONS AND DURATION OF TREATMENT IN CHILDREN WITH

FUNCTIONAL CONSTIPATIONSuphissara Hongthongkham*, Pathra Ruechuwarak*, Phisek Yimyaem*

*Departmentofpediatrics,KhonkaenHospital

Introduction : Functional constipation is the important problem in out- patient department and has been dramatically increasing in children but almost of them is non-organic and can be curely treated.Objective : To determine clinical manifestations of functional constipation and duration of treatment of these functionalconstipated children age 1-15 years. Research design : A retrospective descriptive study in diagnosed functional constipated children attended in KhonKaen Hospital during 2013-2017. Results : From 152 functional constipated children, 70 are boys (46%) and 82 are girls (54%). Most of onset of functional constipation were during 1-5 years of age.The presenting symptoms were 68% in bowel movement lesser than 2 time per week, 65% in pain during defecation, 36% in encopresis and 8.5% in history of urinary tract infection. The clinical signs on examination were 54.6% in palpable fecal mass and 21.7% in present of anal fissure. About the duration of treatment from diagnosis to complete recovery were 50.6, 27.6, 8.5, 5.9, 3.2% in 1-3, 4-6, 7-9, 10-12 and more than 12 months, respectively.Conclusion : Most of the clinical manifestations of functional constipation in children populations are history of bowel habit less than 2times per week and palpable fecal mass on examination. The mean duration of treatment of functional constipation is during 1-3 months.

Keywords : functional constipation, clinical manifestations, duration of treatment

10 วภาดาเดชอ�านาจกลและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563


*กลมงานกมารเวชกรรมโรงพยาบาลขอนแกน**ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

ภาวะโภชนาการและปจจยทสมพนธ กบภาวะทพโภชนาการในผปวยเดก ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

วภาดา เดชอำานาจกล*, อำานวยพร อภรกษากร*, ภเษก ยมแยม*, สชาอร แสงนพนธกล**

บทคดยอ ความเปนมา : ภาวะทพโภชนาการเปนภาวะสำาคญทถกละเลยจากบคลากรทางการแพทยรวมกบขอมล

ทางดานภาวะโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลในประเทศไทยยงมนอย

วตถประสงค : เพอหาความชกและปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกทเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาล

วธการศกษา : การศกษาวจยเชงพรรณนาณหอผปวยเดกโรงพยาบาลขอนแกนระหวางเดอนมกราคม

ถงพฤษภาคมพ.ศ. 2562 โดยมการเกบขอมลและวดสดสวนรางกายและประเมนภาวะทางโภชนาการ

โดยแปลผลอางองตามเกณฑของWHOค.ศ.2006

ผลการศกษา : มผปวยทเขาเกณฑการศกษาทงหมด214คน เปนเพศชาย122คนคดเปนรอยละ57

อายมธยฐาน3ป (1, 8ป) มผปวยทมภาวะแกรนรอยละ13ภาวะนำาหนกนอยรอยละ11ภาวะผอม

รอยละ12และภาวะนำาหนกเกนรอยละ13 โดยผปวยทมภาวะทพโภชนาการสวนใหญมโรคประจำาตว

อยเดม แตไมพบปจจยอนทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลนอกจากนยงพบวามผปวยทเกดภาวะทพโภชนาการระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

รอยละ30และพบวาผปวยรอยละ56มนำาหนกตวลดลงระหวางการรกษาอาการทองเสยมากกวา3ครง

ตอวนนานกวา1สปดาหเปนปจจยทเพมโอกาสการเกดภาวะทพโภชนาการทเกดขนระหวางเขารบการ

รกษาในโรงพยาบาลอยางมนยสำาคญทางสถต(OR10.1,95%confidenceinterval[CI],1.1-93.0;P=0.04)

สรป : ความชกของภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลรอยละ 11-13

การประเมนภาวะทางโภชนาการยงคงมความสำาคญเพอทจะไดมการวางแผนการรกษาและใหโภชนบำาบด

ทเหมาะสมควบคกนเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนตามมา

คำาสำาคญ : ภาวะโภชนาการทพโภชนาการผปวยเดกรกษาในโรงพยาบาลปจจยทเกยวของ

บทนำาภาวะทพโภชนาการ คอ ภาวะทเกดจากความ

ไมสมดลระหวางสารอาหารทไดรบกบความตองการ

ของรางกาย1-3ในบางรายภาวะนอาจมความรนแรงและ

สงผลตอการรกษา โดยภาวะทพโภชนาการจะสงผลให

ภมคมกนของรางกายตำาลงทำาใหเพมโอกาสการตดเชอ

เพมภาวะแทรกซอนหลงการผาตดทำาใหแผลหายชาลง

เพมระยะเวลาในการเขารบการรกษาในโรงพยาบาล2,4-7

และเพมอตราการเสยชวตในผ ปวยบางราย2-5 ซงผล

ทเกดเหลานสงผลใหคาใชจายในการรกษาเพมขน3, 4, 6-8

11ภาวะโภชนาการและปจจยทสมพนธกบภาวะทพโภชนาการในผปวยเดก ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

การเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยทเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลอาจสมพนธกบปจจยหลายๆอยาง เชน

การอกเสบของรางกายความตองการใชพลงงานทมากขน

ขณะทกำาลงเจบปวยการไดรบสารอาหารทนอยลง ซง

อาจเกดจากตวผปวยเองทกนไดลดลงหรอจากการตอง

งดอาหารทางปาก หรอสญเสยสารอาหารจากการ

ถายหรออาเจยน2,7 ในผ ป วยบางรายอาจเกดภาวะ

ทพโภชนาการเนองจากมปจจยเสยงอยเดม เชน โรค

ไตเรอรง โรคหวใจ โรคทางระบบประสาท เปนตน3, 5

นอกจากนภาวะทพโภชนาการยงสงผลระยะยาวตอการ

เจรญเตบโตพฒนาการ5,7และปญหาทางดานพฤตกรรม

เชนสมาธสนหรอพฤตกรรมกาวราว5เปนตน

จากการศกษาในปค.ศ.2017พบวาความชกของ

ภาวะทพโภชนาการเฉยบพลนและเรอรงในผปวยเดก

แรกรบเขารบการรกษาในโรงพยาบาลในกลมประเทศ

ทพฒนาแลวอยในชวงรอยละ 6.1-19 และ 8.7-12.8

ตามลำาดบในประเทศบราซลและตรกความชกของภาวะ

ทพโภชนาการของผ ปวยแรกรบเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลอย ทร อยละ 33.8-52.42 สวนศกษาใน

ประเทศไทยในปค.ศ.2017จากภาควชากมารเวชศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม ไดศกษาความชกของภาวะ

ทพโภชนาการและผลลพธในผปวยเดกทเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลพบวาความชกของภาวะทพโภชนาการ

ในผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลเทากบรอยละ

59.9 โดยเปนภาวะแกรนรอยละ 29ภาวะผอมรอยละ

9.2ภาวะแกรนและผอมรอยละ 17.1ภาวะนำาหนกเกน

รอยละ 3.7 โดยภาวะผอมสมพนธกบระยะเวลาในการ

นอนโรงพยาบาลทนานขน และสมพนธกบคาใชจาย

ในการรกษาสงขน โดยทอตราการเสยชวตไมแตกตาง

กน8 เมอนำามาเปรยบเทยบกบการศกษาในประเทศไทย

ในปค.ศ.1985และปค.ศ.1995ทศกษาในโรงพยาบาล

เดยวกนพบวา ผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

มความชกของภาวะทพโภชนาการเทากบรอยละ57และ

รอยละ55ตามลำาดบ6

สำาหรบภาวะทพโภชนาการทเกดขนหลงเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาลไดมการศกษาในประเทศ

สหรฐอเมรกาในปค.ศ. 2000พบวาผปวยรอยละ45ม

นำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ 29 ตอมามการศกษา

ในป ค.ศ. 2010 ในประเทศเนเธอรแลนดพบวาผปวย

ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลรอยละ 35 มนำาหนก

ลดลง10และการศกษาในปค.ศ.2013ในประเทศเบลเยยม

พบวามผปวยรอยละ 31.8 มนำาหนกลดลงหลงจากเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาล โดยมผปวยรอยละ13ทม

นำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ211นอกจากนการศกษา

ในประเทศอตาลในป ค.ศ. 2009 ไดใชเกณฑคาดชน

มวลกายทลดลงมากกวาหรอเทากบ0.25ของคาเบยงเบน

มาตรฐานในการบงบอกภาวะทพโภชนาการทเกดขน

ระหวางการรกษาในโรงพยาบาลและพบปจจยทสมพนธ

กบภาวะทพโภชนาการทเกดขนระหวางการรกษาใน

โรงพยาบาล ไดแก อายทนอยกวา 24 เดอนระยะเวลา

การนอนโรงพยาบาลมากกวา5วนอาการไขและอาการ

ปวดทองตอนกลางคน12

จะเหนไดวาแมวาเทคโนโลยในการรกษาจะพฒนาขน

แตความชกของภาวะทพโภชนาการในชวงหลายปทผานมา

ยงคงไมเปลยนแปลงดงนนภาวะนยงคงเปนภาวะสำาคญ

ทถกละเลยจากบคลากรทางการแพทย1, 3, 4, 7, 8 รวมกบ

ขอมลทางดานภาวะโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการ

รกษาในโรงพยาบาลในประเทศไทยยงมนอย6 ดงนน

การประเมนความเสยงตอการเกดภาวะทพโภชนาการ

จงมความสำาคญ เพอทจะไดมการวางแผนการรกษาเพอ

สงเสรมภาวะโภชนาการกอนเกดภาวะแทรกซอนตามมา

วตถประสงควตถประสงคหลก

เพอศกษาความชกของภาวะทพโภชนาการใน

ผปวยเดกทเขารกษาในโรงพยาบาล

วตถประสงครอง

1. เพอศกษาปจจยทเกยวของกบการเกดภาวะ

ทพโภชนาการในผปวยเดกเขารกษาในโรงพยาบาล

2. เพอศกษาความชกและปจจยทเกยวของกบ

ภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกทเกดขนระหวางการ

รกษาในโรงพยาบาล


วธการศกษาเปนการศกษาวจยเชงพรรณนา (cross-sectional

descriptivestudy)ณหอผปวยเดกโรงพยาบาลขอนแกน

ระหวางเดอนมกราคมถงพฤษภาคมพ.ศ.2562

เกณฑการคดเลอกกลมประชากรทศกษา (inclusion

criteria)

• ผปวยเดกอาย1เดอนถง15ปทเขารบการรกษา

ในแผนกผปวยในโรงพยาบาลขอนแกน

เกณฑการคดแยกกลมประชากรออกจากการศกษา

(exclusion criteria)

• ระยะเวลานอนโรงพยาบาลนอยกวา24ชวโมง

• มขอบงชทตองรกษาในหอผปวยระยะวกฤต

• เคยเขารวมในการศกษานและไดรบการเกบ

ขอมลมากอนแลว

นยามศพท1. ภาวะทพโภชนาการ โดยการแปลผลอางอง

เกณฑของWHOค.ศ. 2006 โดยใชโปรแกรมWHO

Anthroversion3.2.2ปค.ศ.2011(อาย1-60เดอน)และ

WHOAnthroplus(อาย5-15ป)ประกอบดวย

1.1 ภาวะแกรน(stunting)คอภาวะทมคามาตรฐาน

ของสวนสงตามเกณฑอาย (height-for-age

Z-score)นอยกวา-2SD

1.2 ภาวะนำาหนกนอย(underweight)คอภาวะ

ทมคามาตรฐานของนำาหนกตามเกณฑอาย

(weight-for-ageZ-score)นอยกวา-2SD

1.3 ภาวะผอม(wasting)คอภาวะทมคามาตรฐาน

ของนำาหนกตามเกณฑสวนสงหรอความยาว

(weight-for-heightZ-score)นอยกวา-2SD

1.4 ภาวะนำาหนกเกน(overweight)คอภาวะทม

คามาตรฐานของนำาหนกตามเกณฑสวนสง

หรอความยาว (weight-for-heightZ-score)

มากกวา+2SD

2. ภาวะซด โดยการแปลผลอางองเกณฑของ

WHOประกอบดวย

2.1 เดกอาย6-59เดอนทมคาฮโมโกลบนตำากวา

11กรม/ดล.

2.2 เดกอาย5-นอยกวา12ปทมคาฮโมโกลบน

ตำากวา11.5กรม/ดล.

2.3 เดกอาย12-นอยกวา15ปทมคาฮโมโกลบน

ตำากวา12กรม/ดล.

วธเกบรวบรวมขอมล จดทำาแบบฟอรมเกบขอมลซงประกอบดวยขอมล

พนฐานขอมลการเจบปวยและขอบงชในการรกษาเปน

ผปวยในผลการตรวจทางหองปฏบตการเบองตนและ

ลงขอมลนำาหนกสวนสงหรอความยาวของผปวยผวจย

ตดตามประเมนการเจบปวย การไดรบอาหาร และ

วดสดสวนรางกายของผปวยเกบขอมลวามการงดอาหาร

การผาตดภาวะแทรกซอนทเกดขนในระหวางการรกษา

การไดรบการดแลทางโภชนาการโดยจะประเมนทงหมด

2ครงคอในวนแรกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลและ

วนทผปวยออกจากโรงพยาบาล

ขอพจารณาทางจรยธรรมงานวจยนผานคณะกรรมการจรยธรรมการวจย

ในมนษยของโรงพยาบาลขอนแกน เลขท KE61125

เมอวนท21สงหาคมพ.ศ.2561

สถตวเคราะหวธการวเคราะหขอมลจะใชสถตเชงพรรณนา

โดยนำาเสนอในรปของจำานวนรอยละความถคาเฉลยและ

คาเบยงเบนมาตรฐานคามธยฐานและพสยควอไทลและ

ใช logistic regressionanalysisในการหาความสมพนธ

ระหวางภาวะทพโภชนาการกบปจจยตางๆเชนอายโรค

ทเปนอย การไดรบอาหารทลดลงวธทไดรบสารอาหาร

ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลกบภาวะทพโภชนาการ

โดยใชโปรแกรมSTATA14.0 ในการประมวลผลและ

วเคราะหขอมล


ผลการศกษา ขอมลพนฐานของผปวย

มผปวยทเขาเกณฑการศกษาทงหมด214คนเปน

เพศชาย122คนคดเปนรอยละ57อายมธยฐาน3ป(1,

8ป) มผปวยทมโรคประจำาตวอยเดมรอยละ 43.5 โดย

สาเหตทตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลมากทสดคอ

โรคปอดตดเชอ(รอยละ34)รองลงมาคอโรคกระเพาะ

อาหารและลำาไสอกเสบ(รอยละ19)ไขชก(รอยละ17)

โรคตดเชอในระบบทางเดนหายใจอนๆ (รอยละ 14)

ผปวยมคามธยฐานของระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล

3 วน (2,5 วน) และมผปวยทมระยะเวลาในการนอน

โรงพยาบาลนานเกน5วนจำานวน47คนคดเปนรอยละ22

(ตารางท 1) และมมธยฐานของคาใชจายในการรกษา

ในโรงพยาบาล7,088บาท(4,323.5,11,758.5บาท)

ตารางท 1 ลกษณะประชากรทศกษา

DataTotal

(N = 214)< 2 years (N = 70)

2-5 years (N = 63)

> 5 years (N = 81)

Malesex-no.(%) 122(57.0) 39(55.7) 32(50.8) 51(63.0)

Underlyingdisease- no.(%) 93(43.5) 25(35.7) 25(39.7) 43(53.1)

Lowhousehold income*–no(%) 147(70.3) 45(65.2) 41(66.1) 61(78.2)

Principle Diagnosis – no (%)

Pneumonia 34(15.9) 20(28.6) 7(11.1) 7(8.6)

Acutegastroenteritis 19(8.9) 9(12.9) 7(11.1) 3(3.7)

Febrileconvulsion 17(7.9) 10(14.3) 6(9.5) 1(1.2)

Otherrespiratorytract infection 14(6.5) 6(8.6) 4(6.3) 4(4.9)

Acutelymphoblastic leukemia 13(6.1) 1(1.4) 3(4.8) 9(11.1)

Epilepsy 12(5.6) 1(1.4) 3(4.8) 8(9.9)

Asthma 9(4.2) 3(4.3) 4(6.3) 2(2.5)

Othercancers 9(4.2) 2(2.9) 2(3.2) 5(6.2)

Dengueinfection 6(2.8) 1(1.4) 0 5(6.2)

Others 81(37.9) 17(24.3) 27(42.9) 37(45.7)

Lengthofstays(days)median(IQR)

3(2,5) 3(2,5) 3(2,4.5) 4(2,7)

Lengthofstays>5 days–no.(%) 47(22.0) 14(20.0) 9(14.3) 24(29.6)

* Lowhouseholdincomeหมายถงรายไดทตำากวาคาเฉลยรายไดของครวเรอนทวประเทศปพ.ศ.2562(เทากบ26,371บาท)อางองจากสำานกงานสถตแหงชาต

จากการศกษาความชกของภาวะทพโภชนาการ

ในผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล โดยแปลผล

อางองตามเกณฑของWHOค.ศ. 2006พบวา มผปวย

ทเขาไดกบภาวะแกรนรอยละ13ภาวะนำาหนกนอยรอยละ

11ภาวะผอมรอยละ12และภาวะนำาหนกเกนรอยละ13

โดยภาวะแกรนและภาวะนำาหนกนอยพบมากในกลม

ผปวยอายนอยกวา 2ป สวนภาวะนำาหนกเกนพบมาก

ในกลมผปวยอาย2-5ป(แผนภมท1)

แผนภมท 1

จากการ ศกษาป จจ ย ท เ ก ย วข อง กบภาวะ

ทพโภชนาการของผ ป วยเดกท เข ารบการรกษาใน

โรงพยาบาลพบวาผปวยทมภาวะทพโภชนาการสวนใหญ

มโรคประจำาตวอยเดม ไดแก ผ ปวยทมภาวะแกรน

(รอยละ 89) ผปวยทมภาวะนำาหนกนอย (รอยละ 87)

และผปวยทมภาวะผอม(รอยละ64)สำาหรบปจจยเกยวกบ

สาเหตของการนอนโรงพยาบาลพบวาผปวยสวนใหญ

เขารบการรกษาในโรงพยาบาลดวยเรองปอดตดเชอมาก

ทสด(รอยละ13)รองลงมาไดแกกระเพาะอาหารและ

ลำาไสอกเสบ(รอยละ10)และไขชก(รอยละ8)นอกจาก

นยงพบวา ผปวยทมภาวะนำาหนกนอยเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลดวยเรองลมชกในสดสวนทเทากบปอด

ตดเชอ(รอยละ17)สวนผปวยทมภาวะนำาหนกเกนเขารบ

การรกษาดวยเรองไขชกมากทสด(รอยละ14)รองลงมา

คอการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ(รอยละ11)สำาหรบ

ปจจยเกยวกบอาการเจบปวยตามระบบทเกยวของ

พบวา ผปวยทมภาวะทพโภชนาการมอาการเจบปวย

เกยวกบระบบทางเดนหายใจมากทสด (รอยละ 31)


(ตารางท 2)นอกจากนพบภาวะซดในผปวยทมภาวะ

ทพโภชนาการ ไดแกผปวยทมภาวะแกรน (รอยละ52)

ผ ปวยทมภาวะนำาหนกนอย (รอยละ 65) ผ ปวยทม

จากการศกษาความชกของผ ปวยทมภาวะ

ทพโภชนาการท เกดขนระหวางเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาลโดยใชเกณฑนำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ

2 ในชวงทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลพบความชก

รอยละ32สวนความชกของผปวยทมภาวะทพโภชนาการ

ทเกดขนระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโดย

ใชเกณฑคาดชนมวลกายลดลงมากกวาหรอเทากบ 0.25

ของคาเบยงเบนมาตรฐานคดเปนรอยละ 30 และม

ผปวยรอยละ 56 มนำาหนกลดลงขณะเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาล(แผนภมท2)นอกจากนยงพบวาปจจย

ทปองกนการเกดภาวะทพโภชนาการทเกดขนขณะเขา

รบการรกษาในโรงพยาบาลโดยใชเกณฑนำาหนกตวลดลง

มากกวารอยละ2คอชวงอาย2-5ป(OR0.41,95%CI:

0.19-0.88,p-value0.02)แตเมอใชเกณฑคาดชนมวลกาย

ลดลงมากกวาหรอเทากบ0.25ของคาเบยงเบนมาตรฐาน

กลบพบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทาง

ภาวะผอม (รอยละ48)และผปวยทมภาวะนำาหนกเกน

(รอยละ42)ซงมากกวาผปวยทมสภาวะทางโภชนาการ

ปกต(รอยละ35)

ตารางท 2 ภาวะทางโภชนาการและปจจยทเกยวของ

Factors

Nutritional status No. (%)

Normal

(N=135)

Stunting

(N=27)

Underweight

(N=23)

Wasting

(N=25)

Overweight

(N=28)

Underlyingdisease 44(32.6) 24(88.9) 20(87.0) 16(64.0) 12(42.9)

Principle Diagnosis

Pneumonia 17(12.6) 9(33.3) 4(17.4) 5(20.0) 3(10.7)

Acutegastroenteritis 14(10.4) 3(11.1) 1(4.4) 3(12.0) 1(3.6)

Febrileconvulsion 11(8.2) 0 1(4.4) 1(4.0) 4(14.3)

Otherrespiratorytractinfection 8(5.9) 1(3.7) 0 2(8.0) 3(10.7)

Epilepsy 7(5.2) 3(11.1) 4(17.4) 2(8.0) 1(3.6)

Acutelymphoblasticleukemia 7(5.2) 1(3.7) 2(8.7) 4(16.0) 1(3.6)

Othercancers 4(3.0) 2(7.4) 2(8.7) 1(4.0) 2(7.1)

Asthma 7(5.2) 1(3.7) 1(4.4) 0 1(3.6)

Dengueinfection 5(3.7) 0 0 0 1(3.6)

Others 55(40.7) 7(25.9) 8(34.8) 7(28.0) 11(39.3)

Systemic involvement

Respiratorysystem 42(31.1) 13(48.1) 9(39.1) 11(44.0) 13(46.4)

Gastrointestinalsystem 32(23.7) 8(29.6) 5(21.7) 5(20.0) 2(7.1)

Centralnervoussystem 26(19.3) 7(25.9) 8(34.8) 4(16.0) 8(28.6)

Hematologicsystem 20(14.8) 6(22.2) 6(26.1) 6(24.0) 5(17.9)

Infection 18(13.3) 2(7.4) 3(13.0) 1(4.0) 3(10.7)

Genitourinarysystem 10(7.4) 3(11.1) 2(8.7) 1(4.0) 1(3.6)

Cardiovascularsystem 8(5.9) 5(18.5) 6(26.1) 2(8.0) 2(7.1)

Surgery 6(4.4) 0 0 0 0

Systemicdisease 4(3.0) 0 0 1(4) 0

Others 5(3.7) 0 0 2(8.0) 1(3.6)


สถต (p-value 0.28) สวนปจจยทเพมโอกาสการเกด

ภาวะทพโภชนาการทเกดขนระหวางเขารบการรกษาใน

โรงพยาบาล โดยใชเกณฑคาดชนมวลกายลดลงมากกวา

หรอเทากบ 0.25ของคาเบยงเบนมาตรฐานคออาการ

ทองเสยมากกวา3ครงตอวนนานกวา1สปดาห(OR10.10,

95%CI: 1.10-92.97, p-value 0.04) แตเมอใชเกณฑ

นำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ 2 พบวาไมมความ

แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (p-value 0.05)

สำาหรบปจจยเรองการรบประทานอาหารไดลดลงและ

ระยะเวลาการเขารกษาในโรงพยาบาลทนานกวา5วนนน

มแนวโนมจะเกดภาวะทพโภชนาการในขณะทเขารบ

การรกษาในโรงพยาบาล แตไมมนยสำาคญทางสถต

(ตารางท3)

แผนภมท 2

อภปรายผลการวจย

จากการศกษาในครงนพบวาความชกของภาวะ

ทพโภชนาการในผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

ตารางท 3 ปจจยทสมพนธกบภาวะทพโภชนาการทเกดขนขณะเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโดยใชเกณฑนำาหนก

ตวลดลงมากกวารอยละ2และเกณฑคาดชนมวลกายลดลงมากกวา0.25ของคาเบยงเบนมาตรฐาน

risk factorsweight loss > 2% BMI Z-score decrease ≥ 0.25 SD

odds ratio (95% CI) p-value odds ratio (95% CI) p-value

age<2years 1.70(0.86-3.39) 0.13 1.46(0.72-2.95) 0.30

age2-5years 0.41(0.19-0.88) 0.02* 0.66(0.31-1.40) 0.28

age>5years 1.36(0.65-2.84) 0.42 1.01(0.47-2.18) 0.98

decreasefoodintake>50% 1.91(0.61-6.01) 0.27 1.51(0.47-4.89) 0.49

dysphagia 2.17(0.42-11.16) 0.35 0.45(0.05-3.99) 0.48

vomiting 1.05(0.09-11.9) 0.97 1.17(0.10-13.20) 0.90

diarrhea 9.04(0.98-83.15) 0.05 10.10(1.10-92.97) 0.04*

abdominalpain 0.52(0.06-4.73) 0.56 0.57(0.06-5.26) 0.62

enteralfeeding 1.16(0.39-3.50) 0.79 1.45(0.45-4.72) 0.54

NPO 0.86(0.29-2.59) 0.79 0.69(0.21-2.24) 0.53

LOS≤5days 0.61(0.27-1.40) 0.25 0.73(0.31-1.73) 0.47

LOS>5days 1.63(0.71-3.75) 0.25 1.37(0.58-3.26) 0.47

*p-value<0.05แสดงถงการมนยสำาคญทางสถต


อยในชวงรอยละ 11-13 เมอนำามาเปรยบเทยบกบการ

ศกษาจากมหาวทยาลยเชยงใหมในป ค.ศ. 2017พบวา

ผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลขอนแกนมภาวะ

ทพโภชนาการนอยกวาโดยพบภาวะแกรนรอยละ13ภาวะ

นำาหนกนอยรอยละ11ภาวะผอมรอยละ12และภาวะ

นำาหนกเกนรอยละ13ซงความชกของภาวะแกรนพบวา

นอยกวาผลการศกษาจากมหาวทยาลยเชยงใหมแตพบ

ความชกของภาวะนำาหนกเกนมากกวาในขณะทความชก

ของภาวะผอมมคาใกลเคยงกน8และเมอนำามาเปรยบ

เทยบกบการศกษาในโรงพยาบาลขอนแกนในปค.ศ.2018

พบวาการศกษาในครงนมความชกของภาวะทพโภชนาการ

นอยกวาเชนกน13

ผลการศกษาปจจยทเกยวของกบภาวะทพโภชนาการ

ของผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลพบวา

ผปวยทมภาวะทพโภชนาการมกมโรคประจำาตวอยเดม2,7

สำาหรบปจจยเกยวกบอาการเจบปวยตามระบบทเกยวของ

พบวาผ ปวยทมภาวะทพโภชนาการมอาการเจบปวย

เกยวกบระบบทางเดนหายใจมากทสดซงใกลเคยงกบ

การศกษาในโรงพยาบาลขอนแกนในปค.ศ.201813โดย

นาจะเกดจากการทผปวยสวนใหญเขารบการรกษาดวย

เรองปอดตดเชอ ซงเปนโรคทพบบอยในผปวยเดกท

เขารบการรกษาในโรงพยาบาล จงคดวาการเจบปวย

ดวยอาการทางระบบหายใจไมนาเปนปจจยทสมพนธกบ

ภาวะทพโภชนาการเนองจากในการศกษานเกบขอมลใน

แงของสาเหตหลกของการเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

ซงโรคสวนใหญไมใชโรคเรอรง จงทำาใหไมพบความ

สมพนธของโรคกบภาวะทพโภชนาการซงแตกตางจาก

การศกษาในประเทศเนเธอรแลนดทพบวาผ ปวยทม

โรคไตเรอรง โรคหวใจหรอโรคทางระบบประสาทเปน

ปจจยเสยงของการเกดภาวะน5นอกจากนยงพบวาผปวย

ทมภาวะทพโภชนาการมภาวะซดรวมดวยรอยละ42-65

นาจะเกดจากการทผปวยมโรคประจำาตวอยเดมหรอการ

ทไดรบอาหารไมเพยงพอ

สำาหรบความชกของผปวยทมภาวะทพโภชนาการ

ทเกดขนระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาล ในการ

ศกษานไดใชทงเกณฑนำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ2

และคาดชนมวลกายลดลงมากกวาหรอเทากบ0.25ของ

คาเบยงเบนมาตรฐานพบวาไดคาทใกลเคยงกนคอรอยละ

32และ30ตามลำาดบซงใกลเคยงกบการศกษาในประเทศ

เนเธอรแลนดในปค.ศ.201010และในประเทศเบลเยยม

ในปค.ศ.201311และมผปวยมากกวารอยละ50ทพบวา

มนำาหนกทลดลงระหวางการรกษาในโรงพยาบาล ซง

มากกวาการศกษาในประเทศเนเธอรแลนด10นอกจากน

ยงพบวาปจจยทปองกนการเกดภาวะทพโภชนาการท

เกดขนขณะเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโดยใชเกณฑ

นำาหนกตวลดลงมากกวารอยละ 2 คอชวงอาย 2-5ป

แตเมอใชเกณฑคาดชนมวลกายลดลงมากกวาหรอเทากบ

0.25 ของคาเบยงเบนมาตรฐานกลบพบวาไมมความ

แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต ดงนนปจจยน

อาจไมใชปจจยปองกนการเกดภาวะทพโภชนาการทแทจรง

สวนปจจยทเพมโอกาสการเกดภาวะทพโภชนาการท

เกดขนขณะเขารบการรกษาในโรงพยาบาลโดยใชเกณฑ

คาดชนมวลกายลดลงมากกวาหรอเทากบ 0.25ของคา

เบยงเบนมาตรฐานคอ อาการทองเสยมากกวา 3 ครง

ตอวนนานกวา1สปดาห(OR10.10,95%CI:1.10-92.97,

p-value 0.04)แตเมอใชเกณฑนำาหนกตวลดลงมากกวา

รอยละ 2พบวาไมมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญ

ทางสถต(OR9.04,95%CI:0.98-83.15,p-value0.05)

นาจะเกดจากการทจำานวนประชากรกลมตวอยางยง

ไมเพยงพอทจะพบความแตกตางน

การศกษานเปนการศกษาททำาในสถานพยาบาล

ระดบตตยภมโดยไดเกบขอมลจากกลมประชากรตวอยาง

ทกกลมอายทำาใหขอมลทไดสามารถสะทอนภาพรวม

ของภาวะทางโภชนาการของผปวยเดกทเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลและไดมการศกษาภาวะทพโภชนาการ

ทเกดขนระหวางการเขารบการรกษาในโรงพยาบาลซง

พบวาเกดภาวะนถงรอยละ 30 ของประชากรตวอยาง

แสดงใหเหนวาการวางแผนการรกษาทางดานโภชนาการ

ของผ ปวยยงคงถกละเลย ดงนนการประเมนภาวะ

ทพโภชนาการและการใหโภชนบำาบดทเหมาะสมควบค

ไปกบการรกษาตวโรคของผปวยจงเปนสงสำาคญทจะ

ชวยปองกนภาวะแทรกซอนทจะเกดขนตามมาการศกษาน


ยงมข อจำากดในเรองของความสมบรณของขอมล

เนองจาก1ผปวยสวนใหญเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

ไมนานมากรวมกบขอมลของผปวยทมระยะเวลาการเขา

รบการรกษานานบางสวนไดรบการบนทกไมสมบรณ

จงอาจจะยงไมเหนความแตกตางของปจจยทอาจสงผล

ตอภาวะทพโภชนาการทเกดขนระหวางการเขารบการ

รกษาในโรงพยาบาลนอกจากน การศกษานไมไดเกบ

ขอมลตลอดทงป จงอาจทำาใหขอมลทไดไมครอบคลม

โรคทงหมดซงมความแตกตางกนตามฤดกาลดงนนอาจ

ตองมการศกษาเพมเตมในเรองของปจจยทสมพนธกบ

ภาวะทพโภชนาการทเกดขนระหวางการเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลโดยอาจใชจำานวนประชากรตวอยางทเพมขน

หรอทำาการศกษาแบบพหสถาบน(multicenterstudy)และ

เกบขอมลตลอดทงปเพอใหเหนภาพรวมของตวโรคได

ครอบคลมมากขน

สรปผลการวจยจากการศกษาภาวะโภชนาการในผปวยทเขารบ

การรกษาในโรงพยาบาลพบวามผปวยทมภาวะแกรน

รอยละ13ภาวะนำาหนกนอยรอยละ11ภาวะผอมรอยละ12

และภาวะนำาหนกเกนรอยละ 13 โดยผปวยทมภาวะ

ทพโภชนาการสวนใหญมโรคประจำาตวอยเดมแตไมพบ

ปจจยอนทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการใน

ผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลอยางมนยสำาคญ

นอกจากน ยงพบวามผปวยทเกดภาวะทพโภชนาการ

ระหวางเขารบการรกษาในโรงพยาบาลถงรอยละ 30

และพบวามผปวยรอยละ56ทมนำาหนกตวลดลงระหวาง

การรกษาอาการทองเสยมากกวา3ครงตอวนนานกวา

1สปดาหเปนปจจยทเพมโอกาสการเกดภาวะทพโภชนาการ

ทเกดขนขณะเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

References1. Mehta NM, Corkins MR, Lyman B, et al.

Defining pediatric malnutrition: A paradigm shift toward etiology-related definitions. J Parenter Enter Nutr. 2013;37:460–81.

2. Gouveia M, Silva G. Hospital malnutrition in pediatric patients: a review. Ann NutrDisord&Ther. 2017;4:1-6.

3. Rinninella E, Ruggiero A, Maurizi P, Triarico S, Cintoni M, Mele MC. Clinical tools to assess nutritional risk and malnutrition in hospitalized children and adolescents.Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2017;21:2690-701.

4. Teixeira AF, Viana KD. Nutritional screening in hospitalized pediatric patients: a systematic review. J Pediatr (Rio J). 2016;92:343–52.

5. Joosten KF, Hulst JM. Prevalence of malnutrition in pediatric hospital patients: CurrOpinPediatr. 2008;20:590–6.

6. Tienboon P. Nutrition problems of hospitalised children in a developing country: Thailand. Asia Pac J ClinNutr. 2002;11:258–62.

7. De Longueville C, Robert M, Debande M, et al. Evaluation of nutritional care of hospitalized children in a tertiary pediatric hospital. ClinNutr ESPEN. 2018;25:157–62.

8. Sukhosa O, Kittisakmontri K. Prevalence of hospital malnutrition at admission and outcomes in pediatric patients. Int J Child Health Nutr. 2017;6:98–104.

9. Sermet-Gaudelus I, Poisson-Salomon A-S, Colomb V, et al. Simple pediatric nutritional risk score to identify children at risk of malnutrition. Am J ClinNutr. 2000;72:64–70.

10. Hulst JM, Zwart H, Hop WC, Joosten KF. Dutch national survey to test the STRONGkids nutritional risk screening tool in hospitalized children. ClinNutr. 2010;29:106–11.

11. Huysentruyt K, Alliet P, Muyshont L, et al. The STRONGkids nutritional screening tool in hospitalized children: a validation study. Nutrition. 2013;29:1356–61.


12. Campanozzi A, Russo M, Catucci A, et al. Hospital-acquired malnutrition in children with mild clinical conditions. Nutrition. 2009;25:540–7.

13. อำานวยพรอภรกษากร,ปยาภรณบรบรณ,ภเษกยม

แยม.สภาวะโภชนาการของผปวยเดกทรกษาตวใน

โรงพยาบาล.วารสารกมารเวชศาสตร.2561;3:155-62.

Nutritional Status and Factors Associated with Malnutrition in Hospitalized Pediatric Patients

Wiphada Det-amnatkul*, Amnuayporn Apiraksakorn*, Phisek Yimyaem*, Suchaorn Saengnipanthkul**

*DepartmentofPediatrics,KhonKaenHospital

**DepartmentofPediatrics,FacultyofMedicine,KhonKaenUniversity

AbstractBackground : Malnutrition is often under-recognized by healthcare providers. There are a few studies focusing on nutritional status in hospitalized pediatric patients. Objective: To identify the prevalence of malnutrition and factors associated with hospitalized malnutrition among pediatric patients.Methods : A cross-sectional descriptive study was conducted at KhonKaen Hospital during January to May 2019. Anthropometric measurements were performed and nutritional status was evaluated using WHO Child Growth Standards (WHO, 2006)Result : A total of 214 patients were included, 57% were male with median age of 3 years (1, 8 years). The overall prevalence of malnutrition in the hospitalized children was high with 13% ofthe children being stunted, 11% were underweight, 12% for wasting and 13% for overweight. Most patients had underlying diseases.The prevalence of hospital-acquired malnutrition was 30%, while 56% of patients having weight loss during hospital stay. Factor associated with hospital-acquired malnutrition was diarrhea (OR 10.10, 95% CI: 1.10-92.97, p-value 0.04).Conclusion : The prevalence of hospitalized malnutrition in children patients ranged from 11 to 13%. Assessment of nutritional status and early intervention can improve patient outcomes.Keywords : Nutritional status, Malnutrition, Pediatric patients, Hospitalized, Associated factors

19อบตการณตดเชอในกระแสโลหตทเกดในโรงพยาบาลในผปวยเดกโรงพยาบาลระดบตตยภม


IncidenceofPediatricHealthcare-associatedblood stream Infections

in a tertiary care hospitalSutthiboonyapan S, Phongjitsiri S, Mekmullica J.DepartmentofPediatrics,BhumibolAdulyadejHospital

Background: Healthcare-associated blood stream infections (HC-BSIs) are major concerns in the management of patients in hospitals because of increased mortality and morbidity rates and corresponding hospital costs.Objective: To evaluate the incidence of pediatric HC-BSIs in order to assist in developing hospital policies for infection control. Methods:A retrospective descriptive study was performed in Pediatric department of Bhumibol Adulyadej Hospital from January 2014 to December 2018. All patients hospitalized for more than 2 days were daily monitored for fever or any other symptoms or sign suggestive of any infection. The patients who developed the same 2 days after admission, which was not present at the time of admission, were included. They were assessed for primary bloodstream infections (PBSI) and central line-associated bloodstream infection (CLABSI), according to Center for Disease Control criteria.Results: During the study period,1,871 episodes of blood culture were taken from peripheral veins and 143 episodes from central venous catheters. There were PBSI 104 episodes (5.6%) and CLABSI 23 episodes (16.1%).The infection rate was high in neonate (32%) and infant younger than 3 months of age (33%).The incidence of PBSI and CLABSI were 1.3 per 1,000 patient-days and 3.6 per 1,000 catheter-days, respectively.The most common causative pathogens for PBSI were Klebsiella pneumoniae (25.9%), Staphylococcus coagulase negative (19.2%), and Staphylococcus aureus (9%). The most common causes of CLABSI were Klebsiella pneumoniae (30.6%), followed by Staphylococcus coagulase negative (21.8%), and Enterobacterspp. (21.8%).Extended spectrum beta-lactamases (ESBL) production was found 13.4% of Klebsiella pneumonia.Conclusions: The incidence of PBSI and CLABSI were 1.3 per 1,000 patient-days and 3.6 per 1,000 catheter-days, respectively. The trend of antimicrobial resistances bacteria is increasing.Keywords: healthcare-associated blood stream infection, Central line-associated blood stream infection, blood stream infection, pediatric, incidence

20 ศศพนทสทธบณยพนธและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

IntroductionHealthcare-associated infections (HCAIs)

or nosocomial infections (NIs) are major safety issue concern and burden worldwide.1,2 The previous studies report the incidence of HCAIs ranged from 1.7-23.6 per 100 patients.2 HCAIs are preventable, but prevention requires continuous multidisciplinary interventions.Children are at higher risk due to their immature immune systems.

Blood stream infection (BSI) is the most common HCAIs in pediatric patients, whereas ventilator associated pneumonia (VAP) is the most frequent HCAIs in adults.3These cause prolonging length of hospital stay, increase health care costs, and increase morbidity and mortality in children.

Studies about HCAIsin children which mostly conducted in intensive care units (ICU) found that healthcare-associated blood stream infection(HC-BSI) were the most common infection types in accompany with using invasive procedures especially central venous catheters.1,4,5 The incidence of HC-BSI, antimicrobial sensitivity and pathogens were different in each hospital setting and patient related factors.5,6 There are fewer reports of HC-BSI among pediatric patients, especially from developing countries.2,3

Therefore, in this study, we aimed to determine the incidence of HC-BSI in pediatric patients in Bhumibol Adulyadej Hospital, tertiary care hospital in Thailand and identified causative pathogens among patients with HC-BSI that will assist in forming hospital policies for infection control.

Material and methodsA retrospective descriptive study was

performedin Pediatric department of Bhumibol Adulyadej Hospital, Royal Thai Air Force which was a tertiary care center from January 2014 to December 2018.The children enrolled in this study were hospitalized in two general pediatric wards, one pediatric intensive care unit (PICU), and one neonatal intensive care unit (NICU). The protocol for this study was approved by the ethics review committee of Bhumibol Adulyadej Hospital.

All patients hospitalized for more than 2 days were daily monitored for fever or any other symptoms or sign suggestive of any infection. The patients who developed the same 2 days after admission, which was not present at the time of admission, were included. The patients who diagnosed BSI by attending physician with clinical symptoms and identified pathogens would be include in analysis and categorized into two categories: primary blood stream infection (PBSI) and central line-associated blood stream infection (CLABSI). Bhumibol Hospital Information Systems (BHIS) was used for gathering data and reviewing medical records.

The definition of HC-BSI was used from US National Healthcare Safety Network (NHSN) of the US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) 2017. HCAI is defined as an infection which occurs on 48 hours or more hours of admission to an inpatient. HC-BSI is reported following site-specific infection which categorized into PBSI and CLABSI. PBSI is a patient of any age with recognized pathogens cultured from 1 or more blood cultures, and organism cultured from blood is not related to an infection at another sites.7 CLABSI is a PBSI where central line (CL) or umbilical catheter (UC) was in place for >2 calendar days on the date of event, with day of device placement being day 1 and the line was also in place on the date of event or the day before. If a CL or UC was in place for >2 calendar days and then removed, the date of event of the PBSI must be the day of discontinuation or the next day to be a CLABSI.7

Blood cultures were routinely obtained in patients with suspected BSI that filled in Bact/ALERT culture media and sent to laboratory to perform bacterial isolation under automate Virto Bact/Alert. For antimicrobial susceptibility test, the laboratory was performed under M100 performance standard for antimicrobial susceptibility testing. The diagnosis of HC-BSI was made by the attending physician and the infection control surveillance team. Only patients with identifiable pathogens were included in the analysis for PBSI and CLABSI, because a definite


diagnosis could not be established base on clinical symptoms alone.A single blood culture that grew coagulase negative staphylococci without compatible clinical symptoms was not considered to be a PBSI or a CLABSI.

The Data were recorded by using case record form including information about age, sex, ward type, length of stay, underlying conditions, duration from day of admission to diagnosis, duration of invasive devices, identified pathogens and their antimicrobial susceptibility.

Incidence of PBSI was determined as rates per 1,000 patient days and rates per 1,000 catheter days in CLABSI.8Blood culture that positive in the same patients in same admission would be count as episode for each event.

The results were showed as the mean + SD, median, and percentage. Using the Statistical Package of the Social Sciences Software version 18 (SPSS) and Microsoft excel 2010 to analyze data.

ResultsDuring the 5-year study period, 9,182

patients admitted in pediatric study wards. 2,014 episodes of blood culture were taken from patient who admitted for more than 2 days. Among these, 1,871 episodes of blood culture were taken from peripheral veins and 143 episodes from central venous catheters. There were PBSI 104 episodes (5.6%) and CLABSI 23 episodes (16.1%).

Out of 127 episodes of positive blood culture, 58 (45.7%) were female and male 69 (54.3%). The infection rate was high in neonate (32%) and infant younger than 3 months of age (33%). Among these patients, 92% of HC-BSI was received antimicrobial agents prior. The median of duration from admission to PBSI and CLABSI were 13 days (range 3-728 days) and 23 days (range 3-145 days), respectively. The median duration of hospital stay in PBSI was 46 days (range 6-946 days) and 60 days in CLABSI (range 5-166 days). Discharge status among these patients was alive 23.6% and death 76.4%. (Table 1)

Table 1 Demographic data of patients with HC-BSI.

Characteristic PBSI a

n = 104CLABSI b

n = 23Total

n = 127 (%)

Sex

Male 57 12 69 (54.3)

Female 47 11 58 (45.7)

Age

< 1 month 35 6 41 (32.3)

1 - < 3 month 35 8 43 (33.9)

3 month- < 3years 22 6 28 (22.0)

> 3 years 12 3 15 (11.8)

Underlying disease 18 4 22 (17.3)

Antibiotic prior to identified pathogens; days

101 17 118 (92.9)

Duration from admission to infection in days; median (range)

13 (3-728) 23 (3-145) 14 (3-728)

Length of stay in days ; median (range)

46 (6-952) 60 (5-166) 49 (5-952)

Outcome

Alive 88 9 97 (76.4)

Death 16 14 30 (23.6)

Table 2 Isolated pathogens from HC-BSI.

Pathogens PBSI a n, (%)

CLABSI b n, (%)

Overall n, (%)

Klebsiella pneumoniae Klebsiella pneumoniae ESBL d

Staphylococcus aureus MRSAe

CONS c

MRSEf

Streptococcus spp. Enterobacter spp.Enterobacter MDR i

E.coliE.coli ESBL d

Acinetobacter baumaniiAcinetobacter baumaniiMDRi

Acinetobacter baumaniiXDRJ

Pseudomonas aeruginosaPseudomonas MDR i

Enterococcus fecalisOthers*

15 (14.4 )12 (11.5)5 (4.8)5 (4.8)

18 (17.3)2 (1.9)9 (8.8)7 (6.8)1 (0.9)4 (3.8)3 (2.9)6 (5.8)3 (2.9)0 (0)

6 (5.8)2 (1.9)2 (1.9)4 (3.8)

2 (8.8)5 (21.8)1 (4.3)0 (0)

4 (17.5)1 (4.3)0 (0)

5 (21.8)0 (0)

1 (4.3)0 (0)0 (0)0 (0)

1 (4.3)1 (4.3)0 (0)

1 (4.3)1 (4.3)

17 (13.4)17 (13.4)6 (4.7)5 (3.9)

22 (17.4)3 (2.4)9 (7.1)12 (9.4)1 (0.8)5 (3.9)3 (2.4)6 (4.7)3 (2.4)1 (0.7)7 (5.5)2 (1.6)3 (2.4)5 (3.9)

a PBSI = primary bloodstream infection, b CLABSI= central line-associated bloodstream, c CONS = Staphylococcus coagulase negative, d ESBL = extended spectrum beta-lactamases, e Methicillin-resistant Staphylococcus aureus, f Methicillin-resistant Staphylococcus epidermidis, iMDR=multidrug-resistant, j XDR= extensively drug resistance.* Other organisms included Serratia spp.(1), Coronybacterium (1), Sphigomonaspaucimob (1), Aeromonas Sorbia (1), Stenotrophomonas spp.(1)


There were 81,169 patient-days and 6,318 catheter-days. The incidence of PBSI and CLABSI were 1.3 per 1,000 patient-days and 3.6 per 1,000 catheter-days, respectively. PICU had the highest incidence of both PBSI and CLABSI which were 3.6 per 1,000 patient-days and 3.9 per 1,000 catheter-days. The incidence of PBSI and CLABSI in NICU were 0.9 per 1,000 patient-days and 3.5 per 1,000 patient-days, respectively. The general wards had the incidence of PBSI lower than intensive care units that were 1.8 per 1,000 patient-days. There was no CLABSI in general wards. The incidence rates for each HC-BSI classified by year and ward type are shown in figure 1 and 2. There was no significant change in the incidence of HC-BSI over the 5 years study period.

Figure 1 Incidence ofHC-BSIper year from 2014 to 2018.

Primary bloodstream infection (PBSI)

Central line-associated bloodstream infection (CLABSI)

*Incidence of PBSI = episodes/1,000 patient-days, Incidence of CLABSI = episode/1,000 catheter-days

Figure 2 Incidence of PBSI and CLABSI per year by ward type.

*Incidence of PBSI = episodes/1,000 patient-days, Incidence of CLABSI = episode/1,000 catheter-days

The most common causative pathogens for PBSI were Klebsiella pneumoniae (25.9%), Staphylococcus coagulase negative (19.2%), and Staphylococcus aureus (9%). The most common causes of CLABSI were Klebsiella pneumoniae (30.4%), followed by Staphylococcus coagulase negative (21.7%), and Enterobacter spp. (21.73%). (Fig.3)


Figure 3 Isolated pathogen from HC-BSI (n, %)

CONS = Staphylococcus coagulase negative species, ESBL = extended spectrum beta-lactamases, MRSA = Methicillin-resistant Staphylococcus aureus, MRSE = Methicillin-resistant Staphylococcus epidermidis, MDR=multidrug-resistant*Other organisms in PBSI included Serratia spp.(1), Coronybacterium (1), Sphigomonaspaucimob (1), Aeromonas Sorbia (1), Enterococcus fecalis (2); Other MDR in PBSI included Enterobacter spp. (1), A. baumanii (1), Pseudomonas spp. (2), ; Other organisms in CLABSI included E. coli (1), P. aeruginosa (1), Stenotrophomonas spp.(1), Enterococcus fecalis (1).

For antimicrobial resistance, extended spectrum beta-lactamases (ESBL) production was found 13.4% of Klebsiella pneumoniae and 2.4% of E. coli isolated. Methicillin resistant was found 3.9% of Staphylococcusaureus (MRSA) and 2.4% of Staphylococcus epidermidis (MRSE). Multidrug resistance (MDR) was found 0.9% of Enterobacter spp. and 1.6% of Pseudomonas aeruginosa. Extensively drug-resistant (XDR) Acinetobacter baumannii was found 0.7%.(Fig.3, 4)

DiscussionBSI and CLABSI are the most common

pediatric HCAIs in our setting. The incidence of HC-BSI and CLABSI are varied each year. Previous studies were mostly conducted in intensive care unit setting which focused on device associated infection. In USA and Europe, the studies between 1992-2010 had found the incidence of CLABSI were 10.2-60.0 episodes per 1,000 catheter-days and 13.4-18.1 per 1,000 patient-days of PBSI.2,5,7but few data are available from the developing world. We aimed to assess the epidemiology of endemic health-care-associated infection in developing countries.”, “container-title”: “The Lancet”, “DOI”:”10.1016/S0140-6736(10Studies from Thailand (2009-2013), the incidence were 5.1- 5.6 episode per 1,000 catheter-days for CLABSI and 0.6-5.1 per 1,000 patient-days for PBSI.3,6 Our study found lower incidence of HC-BSI compared to the previous studies for both PBSI and CLABSI. This finding results from our implementation of infection prevention and control practices, such as strengthening surveillance of laboratory, regulate promoting hand hygiene campaign, the rational use of antimicrobial prescription and the correct application of basic precautions during invasive procedures of WHO and hospital policies of over past few years.1,2

The incidence of PBSI and CLABSI of PICU had the highest incidence of both PBSI and CLABSI.There was no CLABSI in pediatric general wards because the patients who require insertion of central venous catheter were usually critically ill and were transferred to PICU.In 2018, HC-BSI of PICU was nearly 2 times higher incidence than the past years because the admission rate was increased in PICU ward. In our study, 60% of HC-BSI was due to gram-negative bacteria and 40% was due to gram-positive bacteria, with coagulase–negative Staphylococcus species being identified as the most common gram-positive bacteria. Our results were similar to the finding of the study from Indonesia.14But on the other hand, these finding was different from other studies which were conducted in


ICU setting that had found the most common pathogens were gram positive bacteria.4, 5, 12, 13

risk factors, and outcomes of nosocomial primary bloodstream infection in pediatric intensive care unit (PICU) It may be resulted from strategies upon procedure to prevent CLABSI which decrease most of gram positive pathogens.14 This finding support that the appropriate empirical antimicrobial agents should covergram negative bacteria pathogens in patient who is suspected of having HC-BSI. Our practice in pediatric wards of Bhumibol Adulyadej hospital, we usually start piperacillin-tazobactam or ceftazidime combine with amikacin for empiric treatment thepatients who are suspected having HC-BSI.Therefore, these regimens are appropriated for the first line empiric treatment the patients with HC-BSI in our setting due to covering mostly pathogens In case of life threatening condition, we empiric antimicrobial agents with carbapenem group for treatment of HC-BSI.The most common gram positive pathogen was coagulase–negative Staphylococcus species that was similar to other studies.4,5,12,13

ESBL production Klebsiella pneumoniae was the most common antimicrobial resistance pathogen in our study that was similar to the study from Siriraj Hospital, Thailand.12 We found Methicillin resistance Staphylococcus aureus (MRSA) slightly higher than the previous study.12 We also found higher rate of carbapenem resistance of Acinetobacter baumannii and Pseudomonas aeruginosa than previous studies.3,12

There was increasing of antimicrobial resistances compared to previous studies. Active surveillance and infectious control policies are important tools for management and prevention. The pathogens and antimicrobial susceptibility changed over times. Thus, multicenter active surveillance and monitoring may need to be use according to many factors related to infection.5 This information provided awareness in difference pathogens trendamong each hospital.

This study had limitation. Routine blood cultures were obtained in bacterial culture media. Therefore, some pathogens such as virus, fungus, or anaerobic bacteria would not be detected.

ConclusionsThe incidence of PBSI and CLABSI

were1.3 per 1,000 patient-days and 3.6 per 1,000 catheter-days, respectively. The trend of antimicrobial resistances bacteria is increasing.

Active surveillance and monitoring of HCA Is in accompany with modifying appropriate infection control measurements are essentially need.

References1. McGrath EJ, Asmar BI. Nosocomial

Infections and Multidrug-Resistant Bacterial Organisms in the Pediatric Intensive Care Unit. Indian J Pediatr. 2011; 78: 176–184.

2. Allegranzi B, Nejad B, Combescure C, et al. Burden of endemic health-care-associated infection in developing countries: systematic review and meta-analysis. The Lancet. 2011; 377: 228–241.

3. Asanathong NW, Rongrungreung Y, Assanasen S, et al. Epidemiology and Trends of Important Pediatric Healthcare-Associated Infections at Siriraj Hospital, Thailand. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2017; 48: 641-654.

4. Richards MJ, Edwards JR, Culver DH, Gaynes RP, the National Nosocomial Infections Surveillance System. Nosocomial Infections in Pediatric Intensive Care Units in the United States. Pediatrics. 1999; 103: e39–e39.

5. Yogaraj JS, Elward AM, Fraser VJ. Rate, Risk Factors, and Outcomes of Nosocomial Primary Bloodstream Infection in Pediatric Intensive Care Unit Patients. Pediatrics. 2002; 110: 481–485.

6. Hongsuwan M, Srisamang P, Kanoksil M, et al. Increasing Incidence of Hospital-Acquired and Healthcare-Associated Bacteremia in Northeast Thailand: A Multicenter Surveillance Study. PLoS ONE. 2014; 9: 1-8.

7. Centers for Diseases Control and Prevention (CDC). NHSN patient safety component manual. Device-associated module 2016.


CDC 2016.[Cited 2017 Aug 10]. Available from: http://www.cdc.gov/nhsn/ toc_pscmanual.html

8. World Health Organization. Report on the Burden of Endemic Health Care-Associated Infection Worldwide. Geneva. WHO press. 2011: 5.

9. Harron K, Wade A, Muller-Pebody B, et al. Risk-adjusted monitoring of blood-stream infection in paediatric intensive care: a data linkage study. Intensive Care Med. 2013; 39: 1080–1087.

10. Haddadin Y, Regunath H. Central Line Associated Blood Stream Infections (CLABSI). In: StatPearls[internet]. StatPearls Publishing: Treasure Island (FL), 2019. Available from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430891.

11. World Health Organization. Health care-associated infection fact sheet. Patient safty [online].2018 [cited 2018 Dec 12]. Avialable

from https://www.who.int/gpsc/country_work/gpsc_ccisc_fact_sheet_en.pdf.

12. Mongkolrattanothai K, Kolatat T, Chearskul S, Pumsawan V, Didraputra C, Chokephaibulkit K et al. Nosocomial Bloodstream Infection in Pediatric Patients: Siriraj Hospital, Bangkok; 1996-1999. J med Assoc Thai. 2001; 84:160-4.

13. WisplinghoffH, Seifert H, Tallent SM, Bischoff T, Wenzel RP, Edmond MB. Nosocomial bloodstream infections in pediatric patients in United States hospitals: epidemiology, clinical features and susceptibilities: Pediatr Infect Dis J. 2003; 22: 686–691.

14. Murni IK, Duke T, Daley AJ, Kinney S, Soenarto Y. Antibiotic Resistance and Mortality in Children with Nosocomial Bloodstream Infection in a Teaching Hospital in Indonesia. Southeast Asian J TropMed Public Health. 2016; 47: 11.


อบตการณตดเชอในกระแสโลหตทเกดในโรงพยาบาลในผปวยเดกโรงพยาบาลระดบตตยภม

ศศพนท สทธบณยพนธ, ศรพร ผองจตสร, จฑารตน เมฆมลลกา

บทนำา : การตดเชอในกระแสโลหตในโรงพยาบาลเปนปญหาทสำาคญตอการดแลรกษาผปวยเดก

ในโรงพยาบาลสงผลกระทบทำาใหเพมภาวะแทรกซอนและอตราตายรวมถงคาใชจายในการรกษาพยาบาล

วตถประสงค : เพอศกษาอบตการณเกดการตดเชอในกระแสโลหตในโรงพยาบาลในผปวยเดกทเขารบ

การรกษาในโรงพยาบาลระดบตตยภมและศกษาเชอกอโรคทพบในผปวยกลมน

วธทำาการศกษา : ศกษาเชงพรรณนาแบบยอนหลงในผ ปวยเดกทเขารบการรกษาทโรงพยาบาล

ภมพลอดลยเดชกรมแพทยทหารอากาศระหวางวนท1มกราคมพ.ศ.2557ถง31ธนวาคมพ.ศ.2561

โดยเกบขอมลในผปวยเดกทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลนานมากกวา 2 วนและไดรบการเพาะเชอ

จากเลอดขนเชอกอโรคโดยแพทยใหการวนจฉยวามอาการและผลเพาะเชอเขาไดกบการตดเชอใน

กระแสโลหต

ผลการศกษา : จากการศกษาพบการตดเชอในกระแสโลหตแบบปฐมภม104ครง(รอยละ5.6)การตดเชอ

ในกระแสโลหตทสมพนธกบการใสสายสวนหลอดเลอด23ครง (รอยละ16.1)การตดเชอในกระแส

โลหตพบสงในกลมทารกแรกเกดและเดกเลกอายนอยกวา3เดอนอบตการณตดเชอในกระแสโลหตแบบ

ปฐมภมโดยรวมเทากบ 1.3ตอ 1,000 วนนอนโรงพยาบาลและการตดเชอในกระแสโลหตทสมพนธ

กบการใสสายสวนหลอดเลอดเทากบ3.6ตอ1,000วนทใสสายสวนเชอKlebsiellapneumoniae เปน

เชอกอโรคทพบมากทสดทงในการตดเชอในกระแสโลหตแบบปฐมภมและทสมพนธกบการใสสายสวน

หลอดเลอด(รอยละ25.9และ30.6ตามลำาดบ)เชอกอโรคดอยาทพบมากทสดคอKlebsiellapneumoniae

ทผลตExtendedspectrumbeta-lactamases(ESBL)รอยละ13.4

สรปผลการศกษา : อบตการณตดเชอในกระแสโลหตแบบปฐมภมเทากบ1.3ตอ1,000วนนอนโรงพยาบาล

และการตดเชอในกระแสโลหตทสมพนธกบการใสสายสวนหลอดเลอดเทากบ3.6ตอ 1,000วนทใส

สายสวนพบการตดเชอเปนเชอกอโรคดอยาสงขน

กองกมารเวชกรรมโรงพยาบาลภมพลอดลยเดชกรมแพทยทหารอากาศ

27Validity and Reliability of Contraceptive Knowledge Assessment Tool – Thai version


Validity and Reliability of Contraceptive Knowledge Assessment Tool – Thai version

Panchalee Jongpaiboonpatana, Jakjitkaur Sachdev, Sasawan ChinratanapisitDepartmentofPediatric,BhumibolAdulyadejhospital,Bangkok,Thailand

AbstractBackground : Teenage or adolescent pregnancy is one of the public health problems. Sex education can be taken as a factor which could help in reduction of teenage pregnancies. Unless, there is no other valid and reliable tool to assess the successful dissemination of sex education.Objective : To translate the contraceptive knowledge assessment tool into Thai and assess for validity and reliability.Methods : The translation and cross-cultural adaptation was performed. The validity was tested using internal validity index. The reliability was evaluated via test-retest reliability test and was calculated usingPearson product moment correlation.Results : The contraceptive knowledge assessment tool was translated without any major change. The item-level content validity index (I-CVI) was 0.992 (> 0.67) and scale-level content validity index (S-CVI) was 0.999 (> 0.9). A total of 145 participants were included in test-retest reliability testing and Pearson product moment correlation was 0.55 (acceptable level).Conclusions : The contraceptive knowledge assessment tool – Thai version is valid, reliable and convenient for using to evaluate the knowledge about sexual health in participants aged above 10 years.Keywords : Teenage pregnancy, contraceptive knowledge, assessement tool

IntroductionTeenage pregnancy is one of the major

public health concerns in many countries includingThailand. Thesepregnancies are at risk of adverse outcomes of maternal and fetal morbidity and mortality such as abortion and preterm birth.1The teenage pregnancy rate in Thailand is 12-16% which is eight times higher as compared with the United states.2 The teenage pregnancy rate in the United states is falling every year. Many studies show that an increasing use of proper contraception method and improvementin sex education are the major factors for the declining teenage pregnancy rate.3 Moreover, learning about sex education does not increase the rate of earlysexual behavior.4

In Thailand, the school-based program on sex education is instructed during grade 7th- 9th.

The content consists of sexual development, sexual intimacy, sexual abstinence and contraceptive methods. The review of comprehensive sex education in Thailand was performed by UNICEF in 2016 and showed that the main method to teach was a lecturing based learning without effective measurement of the knowledge. Furthermore, Thai culture, beliefs and concerns aboutappropriate ageare barriers to communicate about sex education.5

The contraceptive knowledge assessment tool, is a modern evidence-based assessment method with considerable validity and reliability, that was first used and published in 2017. Itconsists of 25 questions with multiple choices about reproductive physiology and mechanism of several contraceptive methods which could help to determine the effectiveness of contraceptive

28 ปญญชลจงไพบลยพฒนะและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

education.6It has not been translated into Thai. Therefore, this study is aimed at translating the contraceptive knowledge assessment tool and evaluating it for validity and reliability of the contraceptive knowledge assessment tools – Thai version.

Material and methods

TranslationThe permission to translate the contraceptive

knowledge assessment tools was given by the Authors of the original paper. The questionnaire was translated following the protocol for the cross-cultural adaptation process.7 The original questionnaire was translated into Thaiby two bilingual translators whose native language was Thai. Two translators had independently translated. The results were the T1 and T2. The discrepancies between T1 and T2 were discussed and resolved by the author. They were merged into single translation - called the T-12.The T-12 was translated backward into English by two bilingual translatorswithout any information on the original version. The results were BT1 and BT2.The expert committee, five obstetrician-gynecologist, reviewed and evaluated the T-12 for content validity. They were asked to score each item to measure the item-level content validity index and scale-level content validity index.The prefinal version was tested in 5 students, aged 10 to 13 years-old. They were asked to rate how they could understand each item and gave suggestion to the author.

SubjectsThe sample included students aged 10 to 13

years-old recruited from high school in Bangkok province. The minimum number of sample size suggested by many statisticians was 30.7The students were sample as convenient sampling. Thus, 145 students, aged 10-13 years-old, were recruited for the study. The study was approved by the ethics committee of the Bhumibol Adulyadej hospital.

Reliability testingReliability testing was evaluated by the

test-retest reliability. The questionnaires were distributed to the students by their teacher in the classroom. The subjects were asked to answer the questionnaire Thai version twice, 2 weeks apart to avoid recall bias.

Data analysisThe data were analyzed using SPSS for

windows version 26. The baseline characteristic, score and time usage were calculated. The content validity was assessed using the item-level content validity index (I-CVI) and scale-level content validity index (S-CVI). An I-CVI value 0.67 or more and S-CVI 0.9 or more was consider acceptable value.9 The test-retest reliability was calculated using Pearson product momentcorrelation. The level of correlation described by Best was used to indicate the level of reliability.10

ResultsTranslation and cross-cultural adaptation

process were complete. The forward translation both T1 and T2 had the same meaning. After discussion, the T-12 was finalized. The backward translation was carried out as BT1 and BT2. Both retained the same meaning as the original version. Some items were adapted to match Thai culture and knowledge.Test of prefinal version. Five students, aged 10 to 13 years-old, were included in the test of prefinal version. The average time to complete the questionnaire was 25 minutes. None of them recommended any changes in the questionnaire.

Content validityAn I-CVI of 0.992 and S-CVI 0.992

indicated good content validity. The questions and choices were suitable with Thai culture and knowledge.

Reliability testingTesting of Contraceptive knowledge

assessment tool – Thai version was performed.

29Validity and Reliability of Contraceptive Knowledge Assessment Tool – Thai version

Total 145 students had participated in the test. A total of 96 (66.2%) participants were female; the mean age was 13.6 years (11-13 years) and mean GPAX was 3.65. The 136 (93.8%) participants were studied about sex education and contraceptive methods. [Table 1]

The mean score of pretest and posttest were 8.38 and 8.61 respectively which did not show anysignificant statistical difference (p 0.25). The mean score compares between male and female for both pretest and posttest are not statistically significant difference too (p 0.27, P 0.98). [Table 2]

The meantime spent to complete the questionnaire for posttest was significantly shorter than pretest. The meantime were 27 minutes for pretest and 15 minutes for posttest (p 0.00). [Table 2]

Test-retest reliability was calculated using Pearson Product Moment Correlation. The result was 0.55 which reflected the acceptable reliability of the contraceptive knowledge assessment tools – Thai version.

DiscussionThe original contraceptive knowledge

assessment tool is a modern tool which may help to determine the effectiveness of education and improve education. It was proved for reliability, validity and comparison with the gold standard for criterion validity. Moreover, it consisted of the evidence-based, practical and modern questions.

The contraceptive knowledge assessment tool was translated into Thai without any major change. It has a good validity and its reliability is acceptable. It’s simple and convenientto use in children aged above 10 years-old. Further assessment to evaluate the children and teenage after sex education dissemination is recommended. This questionnaire could reflect the result and effectiveness of sex education. Hence, it could help for improving sex education in Thailand.

Even though most of the participants have studied about the sex education before, the mean score shows below average that reflects that the sex education in Thailand still needs to be improved. The result is similar to the previous

study by UNICEF. The mean score does not show significant difference between male and female. Thus, both sexes should be educated equally. Both sexes should involve in making decision for sexual relation and contraception.

The average time spent on test was about 20 minutes which was similar to the time spent on the original contraceptive knowledge assessment tool. The time spent on posttest was of shorter duration than pretest might be due to recall bias. Anyway, the mean score between pretest and posttest is not different.

ConclusionThe contraceptive knowledge assessment

tool – Thai version is valid and reliable. This tool could be used in order to evaluate knowledge and success of sex education in participants aged above 10 years-old.

Reference1. [Internet]. Cdc.gov. 2019 [cited 15 November

2019]. Available from: https://www.cdc.gov/nchs/ppt/nchs2010/29_suellentrop.pdf

2. สถานการณอนามยการเจรญพนธ ในวยรนและ

เยาวชนป2560กรมอนามยสำานกอนามยการเจรญ

พนธ;2560.3. Santelli J, Lindberg L, Finer L, Singh S.

Explaining Recent Declines in Adolescent Pregnancy in the United States: The Contribution of Abstinence and Improved Contraceptive Use. American Journal of Public Health. 2007;97:150-156.

4. Kohler et al. “Abstinence-only and Comprehensive Sex Education and the Initiation of Sexual Activity and Teen Pregnancy.” Journal of Adolescent Health, 42: 344-351

5. Minis t ry of educat ion. Review of Comprehensive Sexuality Education in Thailand. Unicef; 2016.

6. Megan Campol Haynes NR, Mona Saleh, Abigali Ford Winkel and Veronica Ades. Contraceptive Knowledge Assesment: validity ans reliability of a novel contraceptive research tool. Contraception. 2017;95:190-7.

30 ปญญชลจงไพบลยพฒนะและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

7. Beaton D, Bombardier C, Guillemin F, Ferraz M. Guidelines for the Process of Cross-Cultural Adaptation of Self-Report Measures. Spine. 2000;25:3186-3191.

8. Onwuegbuzie, A. J., & Collins, K. M. (2007). A Typology of Mixed Methods Sampling Designs in Social Science Research. The Qualitative Report, 12, 281-316.

9. Tiansawad S. Content validity index: Critique and recommendation for computation. Nursing journal. 2007;34:1-9.

10. Best J, Kahn J. Research in education. 8th ed. United States of America: A Viacom Company; 1998:366-372

การศกษาความเทยงตรงและความถกตองของแบบประเมนความรเรองการคมก�าเนดฉบบภาษาไทย

ปญญชล จงไพบลยพฒนะ, จกจตกอร สจจเดว, ศศวรรณ ชนรตนพสทธ

บทคดยอบทนำา การตงครรภในวยรนเปนปญหาทางสขภาพทสำาคญเรองหนงของสงคมไทยในปจจบนการใหความร

เรองเพศศกษาพบวาเปนปจจยหนงทชวยทำาใหอตราการตงครรภในวยรนลดลงได แตในประเทศไทย

ยงไมมเครองมอทเปนมาตรฐานเพอใชในการประเมนความรหลงการใหความรเรองการคมกำาเนด

วตถประสงค เพอแปลแบบทดสอบความรเรองการคมกำาเนดมาเปนภาษไทยและทำาการตรวจสอบความ

ถกตองและความนาเชอถอของแบบทดสอบ

วธการวจย ทำากระบวนการแปลและทำาการทดสอบความถกตองของขอคำาถามและความนาเชอถอของ

แบบสอบถาม

ผลการศกษา แบบทดสอบไดทำาการแปลมาเปนภาษาไทยโดยไมมการเปลยนแปลงจากแบบสอบถาม

ตนแบบผลการทดสอบพบวามความถกตองของขอคำาถามและมความนาเชอถอของแบบทดสอบอย

ในระดบทยอมรบได

สรป แบบทดสอบความรเรองการคมกำาเนดฉบบภาษาไทยมความถกตองและเชอถอไดสามารถนำาไปใช

ในผรวมทดสอบทอายตงแต10ปขนไป

คำาสำาคญ การตงครรภในวยรน,ความรเรองการคมกำาเนด,แบบทดสอบ

กองกมารเวชกรรมโรงพยาบาลภมพลอดลยเดช

31การศกษาวณโรคกระดกสนหลงในผปวยเดก ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนSpinal tuberculosis amoung children in Queen Sirikit National Institute of Child Health

*กลมงานกมารเวชกรรมสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน**กลมงานออรโธปดกสสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน


การศกษาวณโรคกระดกสนหลงในผปวยเดก ณสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

ปญชล ภวชยสมฤทธ, พกตเพญ สรคตต, วระศกด ธรรมคณานนท

บทคดยอความเปนมา: วณโรคเปนปญหาสำาคญทางสาธารณสขของไทย วณโรคกระดกสนหลงพบไมมาก

ยงมความยากในการวนจฉยพบการตดเชอของกระดกสนหลงไดทกระดบสวนใหญตอบสนองตอการ

รกษาดวยยาตานวณโรคหากวนจฉยลาชาหรอไมไดรบการรกษาอาจเกดภาวะแทรกซอนทรนแรง เชน

หลงคดคอมอาจกดทบไขสนหลงเกดความพการ

วตถประสงค: เพอศกษาวณโรคกระดกสนหลงในผปวยเดกทเขารบการรกษาในสถาบนสขภาพเดก

แหงชาตมหาราชน แงการดำาเนนโรคและการวนจฉย ตำาแหนงกระดกสนหลงทตดเชอ การรกษา

ภาวะแทรกซอน

วธการศกษา: ศกษายอนหลงเชงพรรณนา (Retrospective descriptive study) ในผปวยเดกอายตำากวา

18ป ทไดรบการวนจฉยโรควณโรคกระดกสนหลงทเขารบการรกษาทสถาบนสขภาพเดกแหงชาต

มหาราชนระหวางวนท1มกราคมพ.ศ.2555ถง31ธนวาคมพ.ศ.2560

ผลการศกษา: ผปวยทงหมด13รายม7รายทยนยนการวนจฉยจากการตรวจพบเชอหรอผลทางชนเนอ

สวนใหญอยในชวงอาย 1-5ป ผปวยมาดวยกระดกสนหลงผดรป ไมจำาเปนตองมไขMRI spinesพบ

ความผดปกตกระดกสนหลงระดบThoracicspinesมากทสด6ราย(รอยละ46.2)Lumbarspines3ราย

(รอยละ23.1)Multiple1ราย(7.7%)สวนมากพบผดปกตของกระดกสนหลง2-3ระดบม1รายผดปกต

หลายระดบทไมตอเนองกนผลการตรวจXpertMTB/RIFassayจากหนองหรอชนเนอ9รายใหผลบวก

6รายผลเพาะเชอวณโรค7ราย ใหผลลบทกรายการสงตรวจทางพยาธวทยา4ราย พบลกษณะเขาได

กบวณโรคกระดกสนหลง2ราย(รอยละ50)ผปวยทกรายไดรบการรกษาดวยยาตานวณโรคผปวย9ราย

ตองไดรบการผาตดเพอแกไขกระดกสนหลงทผดรปผปวย 3 ราย ไดรบยาคอตโคสเตยรอยดเนองจาก

มอาการของการกดทบไขสนหลงผปวยตอบสนองตอการรกษา

32 ปญชลภวชยสมฤทธและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

สรป: วณโรคกระดกสนหลงในเดกมกเปนหลายระดบThoracic levelพบไดบอยสดการวนจฉยจาก

หองปฏบตการยนยนไดเพยง 50% ตดสนใจใหยาตานวณโรคจากอาการแสดงและผลMRI และ

ผลตอบสนองตอยาดหลายรายไมจำาเปนตองผาตดระบายหนองและการผาตดระบายหนองและดามเหลก

สามารถแกไขอาการกระดกสนหลงผดรปและอาการกดทบไขสนหลงไดด

คำาสำาคญ:Spinaltuberculosis,Pott’sdisease,Children

บทนำาวณโรคเปนปญหาสำาคญทางสาธารณสขทสำาคญ

ของประเทศไทยและทวโลก เปนโรคทมความรนแรง

อตราความพการหรอเสยชวตสง ขอมลรายงานของ

องคการอนามยโลก ในป ค.ศ. 2017[1] มผเสยชวตจาก

วณโรคถง 1.3 ลานคนอบตการณของวณโรครายใหม

ในป 2017 จำานวน 10 ลานคน เปนผปวยเดกจำานวน

1ลานคนประเทศไทยถกจดใหอยในกลม20ประเทศ

ทมอบตการณของวณโรคสงสด โดยอบตการณคนไข

วณโรครายใหมในผใหญ100,000รายตอปวณโรคในเดก

0-14ป 8,100รายตอปปญหาวณโรคยงคงเพมขนและ

รนแรงอยางตอเนองการไดรบเชอวณโรคกอใหเกดโรคได

ทงวณโรคในปอดและวณโรคนอกปอด ทพบไดบอย

ตามลำาดบคอวณโรคตอมนำาเหลองวณโรคกระดกและขอ

วณโรคระบบประสาทสวนกลาง วณโรคชองทอง[2]

วณโรคกระดกและขอทพบไดบอยคอวณโรคของกระดก

สนหลง(Pott’sdisease)มกพบทกระดกสนหลงชวงอก

สวนลางและหลง หากไมไดรบการรกษาอาจเกดฝท

เนอเยอขางเคยง(coldabscess)กระดกสนหลงคดกดทบ

เสนประสาทพการไดแมวาวณโรคกระดกและขอจะพบ

ไดไมบอยแตกอใหเกดภาวะแทรกซอนทรนแรงจงนำามา

สการศกษาน

วตถประสงคเพอศกษาอาการอาการแสดงการวนจฉยวณโรค

กระดกสนหลงการดำาเนนโรคตำาแหนงกระดกสนหลง

ทพบวธการรกษาผลการรกษาและภาวะแทรกซอนใน

ผปวยวณโรคกระดกสนหลงเดกทเขารบการรกษาใน

สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

ระเบยบวธวจยการศกษานเปนการศกษายอนหลงเชงพรรณนา

(Retrospective descriptive study) ในผปวยเดกอาย

นอยกวา 18 ปทไดรบการวนจฉยโรควณโรคกระดก

สนหลงทเขารบการรกษาทสถาบนสขภาพเดกแหงชาต

มหาราชนระหวางวนท 1 มกราคมพ.ศ. 2555ถง 31

ธนวาคมพ.ศ. 2560 โดยสบคนขอมลจากเวชระเบยน

เกบขอมลโดยใชแบบบนทกขอมลทกำาหนดลำาดบ

หมายเลขแทนการระบตวตนโดยเกบขอมลเกยวกบเพศ

อาย โรคประจำาตวอายทไดรบการวนจฉย อาการแสดง

การพบรวมกบวณโรคปอดประวตสมผสผปวยวณโรค

Tuberculin skin test ผลตรวจทางหองปฏบตการและ

รงสผลพยาธวทยาการรกษาและการตอบสนอง

วณโรคกระดกสนหลง (Spinal tuberculosis)

หมายถงการตดเชอกลมMycobacterium tuberculosis

โดยเชอมกแพรกระจายทางกระแสเลอดมาสบรเวณ

กระดกสนหลง โดยแบงคำาจำากดความการวนจฉยโรค

เปน2แบบดงน

1. Definitespinaltuberculosisคอการยนยนการ

วนจฉยวณโรคกระดกสนหลงโดยอาศยผลพยาธวทยา

(พบgranulomatousinflammationหรอcaseation)หรอ

การตรวจทางอณชววทยาตรวจหาเชอวณโรค (Xpert

MTB/RIFassay)

2. Probable spinal tuberculosis คอการวนจฉย

น าจะ เป นวณโรคกระดกสนหล งจากการตรวจ

คลนแมเหลกไฟฟา(Magneticresonanceimaging,MRI)

การวเคราะหขอมลทางสถตใชสถตเชงพรรณนาแสดงขอมลพนฐานแสดง


เปนคาเฉลย (Mean) คาสงสดตำาสด (Min andMax)

คารอยละ (Percentage) วเคราะหขอมลโดยโปรแกรม

SPSSversion25

ผลการศกษาการวนจฉยโรค

ผปวยทไดรบการวนจฉยและรกษาวณโรคกระดก

สนหลงมทงหมด13รายยนยนการวนจฉยวณโรคกระดก

สนหลง(Definitespinaltuberculosis)7ราย(รอยละ53.8)

จากผลพยาธวทยาหรอการตรวจทางอณชววทยาตรวจ

หาเชอวณโรค(XpertMTB/RIFassay)วนจฉยนาจะเปน

วณโรคกระดกสนหลง(Probablespinaltuberculosis)จาก

ลกษณะMRI6ราย(รอยละ46.2)ดงแสดงในตารางท1

ตารางท 1 แสดงขอมลผปวยวณโรคกระดกสนหลงณสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

No. Age (mo)

Sex Presenting time(day)

Location of lesion

Level Tissue PCR for TB

Tissue patho

Diagnosis TB spine

AntiTB drug (mo)

Surgery

1 33 Male 120 T12-L1 2 No Negative Probable 12 Yes

2 13 Female 240 T6-10 5 No No Probable 12 No

3 30 Female 365 T9-10 2 No No Probable 19 Yes

4 99 Female 90 C7-T6 7 Positive Positive Definite 12 Yes

5 30 Female 90 L5-S1 2 Positive No Definite 18 Yes

6 60 Male 365 T4-6 3 No No Probable Referout Refer

7 115 Male 180 L3-4 2 No No Probable 12 No

8 21 Male 120 L2-3 2 Positive No Definite 12 Yes

9 59 Female 365 L2-3 2 Positive No Definite 16INHresistance

Yes

10 17 Female 120 T5-7 3 Positive No Definite 12 Yes

11 25 Female 21 T1-3 3 Positive Negative Definite ongoing Yes

12 44 Male 90 skip,multiple

17 No Positive Definite ongoing Yes

13 5 Male 90 T8-10 3 No No Probable 1mo-dead No

ขอมลทวไป

ผเขารวมการศกษา 13 ราย เปนเพศชาย 6 ราย

(รอยละ46.2)อายเฉลยเมอไดรบการวนจฉยโรควณโรค

กระดกสนหลง 42 เดอนอายตำาสดทไดรบการวนจฉย

คออาย5 เดอนผปวยสวนใหญ10ราย(รอยละ76.9)

อยในชวงอาย1-5ปผปวยทกรายทไดรบการวนจฉยโรค

วณโรคกระดกสนหลงไมมโรคประจำาตว ดงแสดงใน

ตารางท2


ตารางท 2 แสดงการศกษาวณโรคกระดกสนหลงใน

ผปวยเดกณสถาบนสขภาพเดกแหงชาต

มหาราชน

จำานวน (รอยละ)

Male

Agegroups

-0-1years

->1-5years

->5-10years

Onset(day)

HistoryofcontactTB

Clinical

-Fever

-Weakness

-Backpain

-Bonedeformity

PositiveC-reactiveprotein

MRIspine

-Thoracicspines

-Lumbarspines

-Multiple

-2-3Level

Definitespinaltuberculosis(tissuepathology/PCR)

Probablespinaltuberculosis(MRI)

Treatment

-Antituberculosisdrugs

-Surgicaltreatment

-Corticosteroid

Outcome

-Response

-Responsewithcomplication

-Referout

-Dead

6(46.2%)

1(7.7%)

10(76.9%)

2(15.4%)

21-365

4(30.8%)

1(7.7%)

4(30.8%)

6(46.2%)

13(100%)

6(46.2%)

6(46.2%)

3(23.1%)

1(7.7%)

10(76.9%)

7(53.8%)

6(46.2%)

13(100%)

9(69.2%)

3(21.3%)

6(46.2%)

5(38.5%)

1(7.7%)

1(7.7%)

ประวตสมผสโรคและการพบรวมกบวณโรคชนดอน

ในการศกษานมผปวยเพยง2ราย(รอยละ15)ท

พบโรควณโรคกระดกสนหลงรวมกบวณโรคปอดและ

ผปวยเพยง4ราย(รอยละ30.8)มประวตสมผสใกลชด

กบผปวยวณโรค

ลกษณะอาการทางคลนก

ระยะเวลาเฉลยทเรมแสดงอาการของโรควณโรค

กระดกสนหลง173วนเรวทสดทเรมแสดงอาการ21วน

ชาทสดทแสดงอาการนาน1ป

อาการแสดงของโรควณโรคกระดกสนหลงผปวย

ทกรายพบกระดกสนหลงผดรป (รอยละ100) โดยพบ

กระดกสนหลงยบตว(Kyphosis)11ราย(รอยละ84.6)

คอเอยง(Torticollis)1ราย(รอยละ7.7)คอหงายผดปกต

(Hyperextendofneck)1ราย(รอยละ7.7)ปวดหลง6ราย

(รอยละ46.2)กลามเนอออนแรง4ราย (รอยละ30.8)

ไข1ราย(รอยละ7.7)ไมพบอาการวณโรคปอดไอเรอรง

นำาหนกลด

การสงตรวจทางรงสวทยา

ลกษณะของการตรวจMRI spines ของผปวย

ทกรายพบความผดปกตทเขาไดกบวณโรคกระดกสนหลง

เชนvertebralbodiesandintervertebraldiskdestruction,

collapsevertebralbodies,angulationdeformitiesหรอ

coldabscess

ตำาแหนงของรอยโรคการศกษานพบความผดปกต

กระดกสนหลงระดบThoracic spinesมากทสด6ราย

(รอยละ 46.2) Lumbar spines 3 ราย (รอยละ 23.1)

Cervicothoracicspine1ราย(รอยละ7.7)Thoracolumbar

spines 1ราย (รอยละ7.7)Lumbosacral spines 1ราย

(รอยละ7.7%)Multiple1ราย(รอยละ7.7)

จำานวนของระดบกระดกสนหลงพบวาความผดปกต

2-3ระดบ10ราย(รอยละ76.9)พบผดปกต4-7ระดบ

2ราย(รอยละ15.4)ผดปกตหลายระดบทไมตอเนองกน

1ราย(รอยละ7.7)

ลกษณะฝหนองParavertebral,prevertebralabscess

พบ10ราย(รอยละ76.9)กระดกกดทบไขสนหลง10ราย


การสงตรวจทางหองปฏบตการ

ผ ปวยทมขอมลการตรวจทางหองปฏบตการ

เบองตน 7 รายพบภาวะซด 7 ราย (รอยละ 53.8) คา

การอกเสบสงผดปกตC-reactiveprotein>5mg/L6ราย

(รอยละ46.2)ผลการทดสอบTuberculin skin test ใน

ผปวย12รายใหผลบวก9ราย(รอยละ69.2)

ขอมลทางหองปฏบตการเพอชวยยนยนการ

วนจฉยวณโรคกระดกสนหลงมดงตอไปน

1) การยอมacid fast bacilli (AFB)จากหนองหรอ


ชนเนอผปวย5รายทไดรบการสงตรวจไดผลลบ

ทงหมด

2) การตรวจทางอณชววทยา (molecular biology)

โดยตรวจXpertMTB/RIFassayใหผลบวก6ราย

จาก9ราย(รอยละ66.7)

3) ผลเพาะเชอวณโรคจากผ ปวย 7 รายใหผลลบ

ทกราย(รอยละ100)

4) ก ารส งตรวจทางพยา ธว ทย าพบล กษณะ

granulomatous ซงเข าได กบวณโรคกระดก

สนหลง2ราย(รอยละ50)จากการสงชนเนอ4ราย

การรกษา

1) ยาตานวณโรคผปวยทกรายไดรบการรกษาดวย

ยาตานวณโรคสตรIsoniazid,Rifampicin,Pyrazinamide,

Ethambutol 2 เดอน ตอดวย Isoniazid, Rifampicin

อยางนอย 12 เดอนผปวย 6 ราย (รอยละ46.1) รกษา

ทงหมด12เดอนผปวย1ราย(รอยละ7.7)เกดวณโรค

ดอยาทราบจากการตรวจ PCRพบ INH resistance

(positivekatGgene)โดยระยะเวลารกษาทงหมด16เดอน

ผปวย9ราย(รอยละ69.2)ไดรบการรกษาเสรจสมบรณ

ผปวย 2 ราย (รอยละ15.4)กำาลงอยระหวางการรกษา

ผปวย 1 ราย (รอยละ7.7) เสยชวตจากภาวะตดเชอใน

กระแสเลอดหลงจากเรมรกษาดวยยาตานวณโรคได 1

เดอน

2) การผาตด9ราย(รอยละ69.2)ในกรณผปวยท

มprogressiveneurodeficit,progressivespinaldeformity

ระบายฝหนอง

3) ยาคอตโคสเตยรอยด3ราย(รอยละ23.1)ขอ

บงชมอาการทางระบบประสาทและไขสนหลง

ผลการรกษา

ตอบสนองตอการรกษาโดยไมมภาวะแทรกซอน

6 ราย (รอยละ 46.2) ตอบสนองตอการรกษาแตพบ

ภาวะแทรกซอนของวณโรคกระดกสนหลงคอหลงคดคอม

5 ราย (รอยละ 38.5) สงตวรกษาตอโรงพยาบาลอน

เนองจากวณโรคกระดกสนหลงอยตำาแหนงCervicothoracic

spine1ราย(รอยละ7.7)และเสยชวตระหวางการรกษา

1ราย(รอยละ7.7)จากภาวะตดเชอในกระแสเลอด

อภปรายผลการวจยจากขอมลการศกษาวณโรคในเดกในประเทศไทย

วณโรคกระดกเปนวณโรคนอกปอดทพบไดบอยรองลง

มาจากวณโรคตอมนำาเหลอง จากขอมลการศกษา

ยอนหลงวณโรคเดกในสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหา

ราชนตงแตเดอนมกราคมพ.ศ.2535ถงธนวาคมพ.ศ.2540

โดยสรพรตงสกลวฒนา[3]ผปวยวณโรคจำานวน207ราย

เปนวณโรคกระดกและขอ 10 รายคดเปนรอยละ4.83

โดยเปนวณโรคกระดกสนหลง6รายการศกษาการตดเชอ

วณโรคในผปวยเดกในคณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล

โดยอไรวรรณและคณะ[4]การศกษายอนหลงตงแตเดอน

มกราคมพ.ศ.2549ถงเดอนธนวาคมพ.ศ.2553ผปวย

ทรบการรกษาดวยยาตานวณโรค70รายวนจฉยวณโรค

กระดกสนหลง4ราย(รอยละ6.5)งานวจยนศกษาผปวย

วณโรคกระดกสนหลงทเขารบการรกษาทสถาบนสขภาพ

เดกแหงชาตมหาราชนระหวางวนท1มกราคมพ.ศ.2555

ถง31ธนวาคมพ.ศ.2560ทงหมดจำานวน13รายโดย

ยนยนการวนจฉยวณโรคกระดกสนหลง(Definitespinal

tuberculosis)7ราย(รอยละ53.8)วนจฉยนาจะเปนวณโรค

กระดกสนหลง (Probable spinal tuberculosis) 6 ราย


ผปวยเพศชายหญงไมแตกตางกน อายเฉลยผปวย

สวนใหญอยในชวง 1-5 ป สอดคลองกบการศกษาของ

Begoña SG และคณะ[2] ทศกษาเกยวกบวณโรคนอกปอด

แตกตางจากการศกษาของ S. Khalilzadeh[5] Sarah Eisen

และคณะ[6] M. Benzagmoutและคณะ[7] อไรวรรณ

และคณะ[4] ทผปวยสวนใหญอายเฉลยอยในชวง 10-15 ป

ชวงอาย 1-5 ป เปนชวงอายทเสยงตอการเกดโรคเนองจาก

ยงมกลไกภมตานทานทยงไมสมบรณ จากลกษณะกลไก

การเกดโรคเมอผปวยไดรบเชอ M. tuberculosis โดยการ

สดหายใจเขาไปถงถงลมปอด macrophage จะมาจบลอมเชอ

เกดรอยโรคทปอด (Ghon’s complex) หากไมสมบรณเชอ

จะเขาไปอยใน macrophage ท�าใหเกด chronic infection

หรออยในชวง Latent Tuberculosis infection (LTBI)

โดยทกลไกของ T-cell mediated immune response จะ

จดการเชอโดยผาน TNF-α, IFN-γ โดย T-cell macrophage


มาลอมเชอเกดเปน Granuloma ดงนนผปวยอายนอย

หรอยงมภมตานทานทไมสมบรณไมสามารถก�าจดหรอ

ควบคมเชอได และสามารถปวยเปนโรคไดงาย[15]

ในการศกษานพบวาผปวยเดกทวนจฉยวณโรค

กระดกสนหลงทกคนไมสมพนธกบการมโรคประจำาตว

หรอการตดเชอHIVหากมการตดเชอHIVจะทำาใหความ

เสยงของการเปนวณโรคกระดกสนหลงอาจเพมขนถง

20-37เทา[10]ตางจากการศกษาในผใหญของBatirelและ

คณะทพบวาวณโรคกระดกสนหลงในผใหญอาจพบโรค

รวมได[8] เชนการตดเชอHIVโรคเบาหวานโรคไตวาย

เรอรงมะเรง ความดน โรคหลอดเลอดหวใจ โรคปอด

อดกนเรอรงเปนตน

ในการศกษานพบผปวยทมวณโรคปอดรวมดวย

เพยง2ราย(รอยละ15)และพบผปวยทมประวตสมผส

ใกลชดผปวยวณโรค 4 ราย (รอยละ 30.8) ซงประวต

สมผสผปวยวณโรคทไดอาจไมชดเจนจากหลายปจจย

เชน ระยะเวลากอโรคนานทำาใหผ ใหขอมลอาจจะจำา

ประวตการสมผสวณโรคไมไดหรอผสมผสใกลชดอาจ

มอาการแตไมไดไปตรวจวนจฉยเปนตนซงจากการศกษา

นทพบระยะเวลากอโรคของวณโรคกระดกสนหลงทนาน

เฉลย 173วนอาจมผลทำาใหผปกครองจำาประวตสมผส

ไมได

นอกจากนขอมลของการศกษานทพบวณโรคปอด

รวมดวยตำายงสอดคลองกบงานวจยของGargR and

SomvanshiD[10] ผปวยทกรายไมพบอาการวณโรคปอด

ไอเรอรงนำาหนกลดอยางไรกตามยงคงแตกตางจากงาน

วจยของEisenS[6],GargRandSomvanshiD[9]ทผปวย

วณโรคกระดกสนหลงสวนใหญมอาการออนเพลย เบอ

อาหารนำาหนกลดรวมดวยดงนนการทผปวยทมอาการ

ทางกระดกสนหลงแตไมพบวณโรคปอดกยงไมสามารถ

ตดการวนจฉยวณโรคกระดกสนหลงออกได

สำาหรบปจจยและความเสยงในการเกดโรคหลงได

รบเชอวณโรคจากการศกษาของ Thomas T.[9] พบวา

หากอายทไดรบเชอนอยกวา 1 ป มโอกาสเกดโรคใน

1-2ปแรกรอยละ40-50หากรบเชอทอายมากกวา1ป

มโอกาสเกดโรคใน1-2ปแรกเหลอเพยงรอยละ 10-15

หลงจากนนมโอกาสเกดโรคในชวชวตทเหลอรอยละ10

ปจจยของการไดรบเชอแลวเกดโรคขนอยกบ1) ระยะ

เวลาทสมผสเชอโดยเฉพาะอยางยงใน2ปแรกหลงสมผส

2)ความรนแรงของเชอ3)ปจจยเสยงดานผปวยเองเชน

ภาวะภมคมกนบกพรอง(ตดเชอHIV/AIDS,malignancy)

สถานะทางเศรษฐกจสงคม เชน ทพโภชนาการ ชมชน

แออดหรอสภาพแวดลอม บหร มลภาวะ ดงนนแมวา

จะไมมประวตสมผสผปวยวณโรคมากอนกยงตองคดถง

ภาวะตดเชอวณโรคดวย

จากการศกษาระยะเวลาดำาเนนโรคหลงการตดเชอ

วณโรคของMarais B.[11] พบวา 2 เดอนแรกหลงการ

ตดเชอจะอยในชวงHypersensitivityresponse1-4เดอน

เกดGhon focusหรอDisseminated (Miliary) disease

3-8 เดอนหลงการตดเชอจะเกด Lymphnode disease

(ในเดกอายนอยกวา5ป)หรอPleural,pericardialeffusion

(ในเดกอายมากกวา 5 ป) หลงการตดเชออยางนอย

6-12 เดอน จะเกดโรคลกษณะเหมอนผใหญพบ เชน

เอกซเรยปอดพบ cavity หากมการแพรกระจายเชอ

วณโรคเขากระแสเลอดเขาระบบกระดก เกดการตดเชอ

วณโรคทกระดกสนหลงตามมา

การศกษาระยะเวลาและความรนแรงของวณโรค

กระดกสนหลงของKumarK.[12]ภายหลงการตดเชอท

บรเวณกระดกสนหลงพบวา

ระยะแรก (3 เดอนแรก) อาจแสดงแคอาการปวดหลง

ความโคงของกระดกสนหลงลดลง

ระยะท2 Earlydestruction(หลงการตดเชอ2-4เดอนแรก)

พบDiminishdiskspace,paradiskalerosion,kyphosis

ระยะท 3 Advance destruction and collapse (หลงการ

ตดเชอ 3-9 เดอน) พบลกษณะ vertebral collapse ตงแต

2 ระดบ gibbus (kyphosis ≥60 องศา)

ระยะท 4 Neurological involvement ทกระยะหลงการ

ตดเชอทพบรวมกบกลามเนอออนแรงparaplegia

ระยะท 5 Residualdeformitiesandaftermathพบหลง

ตดเชอเปนเวลานาน 3-5 ป หลงการตดเชอเกดเปน

Kyphosisdeformities


จากการศกษานผปวยทกรายพบกระดกสนหลง

ผดรป (รอยละ100) ลกษณะกระดกสนหลงยบหลงโกง

(Kyphosis) 11 ราย (รอยละ 84.6) คอเอยง (Torticollis)

1 ราย (รอยละ 7.7) คอหงายผดปกต (Hyperextend of

neck) 1 ราย (รอยละ 7.7) ปวดหลง 6 ราย (รอยละ 46.2)

กลามเนอออนแรง 4 ราย (รอยละ 30.8) ลกษณะการ

ผดรปของกระดกสนหลงทพบในการศกษานอาจ

คาดคะเนไดวา ผปวยอาจตดเชอวณโรคมาแลวอยางนอย

2-9 เดอน ซงสอดคลองกบระยะเวลาการด�าเนนโรค

ของวณโรคกระดกสนหลงของการศกษาขางตน

ผลการตรวจMRI spines ในการศกษานพบ

ตำาแหนงของวณโรคกระดกสนหลงระดบThoracicspines

มากทสดรองลงมาคอLumbarspines,Cervicothoracic

spine, Thoracolumbar spines, Lumbosacral spines

ตามลำาดบและการศกษานยงพบรอยโรคหลายตำาแหนง

รวมกน (Multiple lesion) 1รายรอยละ7.7%สำาหรบ

ตำาแหนงของรอยโรคทพบในการศกษานพบวาสอดคลอง

กบงานวจยS.Andronikouและคณะ[13]ทศกษาลกษณะ

MRI spine เดกทเปนวณโรคกระดกสนหลงจำานวน

53คนโดยพบความผดปกตบรเวณกระดกสนหลงระดบ

Thoracicspinesมากทสดรอยละ83รองลงมาคอระดบ

Lumbar spines รอยละ 23 และพบความผดปกตของ

กระดกสนหลงหลายระดบทอยตดกนตางจากงานวจย

ของM.Benzagmoutและคณะ[14]ทพบรอยโรคทกระดก

สนหลงระดบLumbar spinesมากทสดรองลงมาเปน

ระดบThoracolumbarspinesและระดบThoracicspines

ตามลำาดบจะเหนไดชดวาจากการศกษานรวมกบการ

ศกษาในอดตจะพบวาตำาแหนงthoracicและlumbarยง

คงเปนตำาแหนงทสำาคญของวณโรคกระดกสนหลงในเดก

สวนลกษณะรอยโรคทพบหลายตำาแหนงพรอม

เปนสวนใหญในการศกษานสามารถอธบายไดจากทาง

พยาธสภาพของวณโรคกระดกสนหลงคอหลงจากไดรบ

เชอM.tuberculosisเชอกระจายจากprimarylesionเขา

สกระดกสนหลงผานทาง[12]

1) Anterior, posterior spinal arteries ซงมลกษณะ

เปนกลมเสนเลอด (plexus) ทบรเวณparadiskal

และแบงตวเขาไปเลยงกระดกสนหลงสองระดบ

บนลางจงทำาใหรอยโรคของวณโรคกระดกสนหลง

มกเกดมากกวา1ระดบ

2) ระบบเสนเลอดดำาBatson’sparavertebralplexus

ซงเปนเสนเลอดทไมมลน แพรกระจายตอทาง

intraosseousvenoussystemจงทำาใหเกดการตดเชอ

ทกระดกสนหลงหลายระดบทไมตดตอกนได

ดงนนในการสงตรวจวนจฉยทางรงสเพอการ

วนจฉยในรายทสงสยวณโรคกระดกสนหลงม

ความจำาเปนตองสงตรวจใหครบทกระดบ

การตดเชอมกเรมทanteriorinferiorportionของ

vertebralbodyจากนนลกลามไปบรเวณcentralpartของ

body, disk ในเดกอายนอยจะพบdiskผดปกตมากกวา

เดกโตเนองจากเสนเลอดไปเลยงบรเวณdiskมากกวา

เมอintervertebraldisk,vertebralbodiesทอยระดบตดกน

ถกทำาลายจะทำาใหbodiesดานหนายบตว(anteriorwedge

shape) ทำาใหเกด angulation, gibbous deformities

การศกษานผปวยมกระดกผดรปมากจนกดทบไขสนหลง

รอยละ 76.9 ทสำาคญสวนใหญรอยละ70 เกดทระดบ

Thoracicspinesอาจสามารถอธบายไดจากกระดกสนหลง

ระดบนชองไขสนหลงแคบกวาบรเวณระดบLumbar

spines เมอมกระดกผดรปทำาใหมโอกาสกดไขสนหลง

ไดมากกวาตำาแหนงอนนอกจากนการทกระดกสนหลง

ถกทำาลายเกดการตายของเซลลบรเวณตรงกลางเกดเปน

caseous necrosis มการสะสมเชอและกระดกทตาย

จำานวนมากทำาใหเกดลกษณะเปนหนอง (cold abscess)

จากการศกษาน ผ ปวยสวนใหญพบลกษณะฝหนอง

paravertebral,prevertebralabscessซงสงถงรอยละ76.9

การยอมAcidfastbacilli(AFB)จากหนองหรอ

ชนเนอในการศกษานการสงตรวจ AFB ทงหมดได

ผลลบสามารถอธบายไดจากการทจะสงตรวจAFB ได

ผลเปนบวกนนตองมเชออยางนอย5,000-10,000 เซลล

ตอมลลเมตรเปนวธทสะดวกแพรหลายแตไมแมนยำา


การสงตรวจหาเชอวณโรคโดยXpertMTB/RIF

assay การเพาะเชอวณโรคหรอการสงตรวจทางพยาธ

วทยาไมไดทำาในคนไขทกราย บางรายสงตรวจแตไม

สามารถจบเชอไดยงเปนปญหาในการวนจฉย

ในการศกษานผปวยสวนใหญรกษาดวยยาตาน

วณโรค (Isoniazid, Rifampicin, Pyrazinamide,

Ethambutol 2 เดอน ตอดวย Isoniazid, Rifampicin

อยางนอย12 เดอนและผาตดในรายทมกระดกสนหลง

ยบผดรปหรอเพอระบายฝหนองขนาดใหญทกดเบยด

ไขสนหลงหรออวยวะขางเคยง ใสอปกรณเหลกเพอ

แกไขกระดกผปวยบางสวนจำาเปนตองไดรบยาคอตโค

สเตยรอยดเนองจากอาการของการกดทบไขสนหลงการ

ตอบสนองตอการรกษาในการศกษานอยในเกณฑด

มาตดตามการรกษาสมำาเสมอแตยงคงเหลอภาวะกระดก

ผดรป(gibbousdeformity)ภายหลงการรกษาผปวย1ราย

สงตวรกษาตอทางศลยกรรมกระดกโรงพยาบาลอนเนองจาก

วณโรคกระดกสนหลงอยตำาแหนงCervicothoracicspine

มผปวยเสยชวตเพยง 1 รายระหวางการรกษาเนองจาก

ตดเชอแบคทเรยในกระแสเลอด

สรปผลงานวจย วณโรคกระดกสนหลงในเดกเปนวณโรคนอกปอด

ทพบไดไมบอย ยงเปนปญหาในการวนจฉยหากไมได

รกษาอยางเหมาะสมอาจเกดภาวะแทรกซอน พการ

พบบอยชวงอาย1-5ปเนองจากภมคมกนยงไมสมบรณ

อาการทมาคอกระดกผดรป ไมจำาเปนตองมไข ไอ เบอ

อาหารหรอนำาหนกลดประวตการสมผสบคคลทเปนวณโรค

มกไมชดเจน เนองจากระยะเวลากอโรคคอนขางนาน

การตดเชอทกระดกสนหลงสวนมากพบบรเวณกระดก

สนหลงระดบอกและเอวสามารถพบลกษณะกระดก

สนหลงทตดกนหรอไมตดตอกนไดจงจำาเปนตองพจารณา

ตรวจทงหมดของกระดกสนหลงการตรวจวนจฉยเพอ

ยนยนการตดเชอในปจจบนสามารถทำาไดรวดเรวและ

แมนยำา การตอบสนองตอการรกษาดวยยาไดผล ผปวย

เดกกลบไปมคณภาพชวตทด

เอกสารอางอง 1. World Health Organization. Global

tuberculosis report 2018.[internet].[cited 2019 september 9]. Available from https://www.who.int/tb/publications/global_report/tb18_ExecSum_web_4Oct18.pdf.

2. Begoña SG, Daniel BG, Fernando BA, et al. Pediatric extrapulmonary tuberculosis clinical spectrum, risk factors and diagnostic challenges in a low prevalence region. Pediatr Infect Dis J 2016;35:1175–1181.

3. สรพร ตงสกลวฒนา. 2543. วณโรคเดกในสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน การศกษายอนหลง 6 ป (พ.ศ. 2535-2540). วทยานพนธผฝกอบรมสาขากมารเวชศาสตร สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน.

4. เพญศร ศรคณากร,รจนอภวฒนศ, อไรวรรณ ตะรโณทย. การตดเชอวณโรคในผปวยเดกใน คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล. Vajira Medical Journal 2013;57:27-35.

5. SoheilaKhalilzadeh, SoheilaZahirifard, Ali Akbar Velayati, Tuberculosis of the spine in children, Tanaffos. 2002; 1: 45-49.

6. Eisen S, Honywood L, Shingadia D, Novelli V. Spinal tuberculosis in children. Arch Dis Child. 2012:724-9.

7. Benzagmout M, Boujraf S, Chakour K, Chaoui Mel F. Pott’s disease in children. SurgNeurolInt2011 Jan 11;2:1.

8. Batirel A et al. The course of spinal tuberculosis (Pott disease): results of the multinational, multicenter backbone-2 study. ClinMicrobiol Infect 2015: 21: 1008. e9-1008.e18.

9. Thomas T. Tuberculosis in children. Pediatr Clin North Am. 2017; 64: 893–909.

10 GargR and Somvanshi D. Spinal tuberculosis: A review. J Spinal Cord Med 2011 Sep; 34:440–454.

11. Marais B. Childhood Tuberculosis: Epidemiology and Natural History of Disease. Indian J Pediatr 2011;78:321–327.


12. Kumar K.Spinal tuberculosis, natural history of disease, classifications and principles of management with historical perspective. Eur J Orthop Surgery Traumatol(2016) 26:551-558.

13. Andronikou S, Jadwat S and Douis H. Patterns of disease on MRI in 53 children with tuberculous spondylitis and the role of gadolinium.PedRadiol 2002;32:798.

14. Benzagmout M, Boujraf S, Chakour K, Chaoui Mel F. Pott’s disease in children. SurgNeurolInt 2011 11;2:1.

15. I m m u n o p a e d i a . o rg . I m m u n i t y t o TB[Internet].[cited 2019 september 9]. Available fromhttps://www.immunopaedia.org.za/immunology/special-focus-area/3-immunity-to-tb/?print=pdf

Spinal tuberculosis among children in Queen Sirikit National Institute of Child Health

Panchalee Poovichayasumlit*, Pugpen Sirikutt*, Verasak Thamkunanon***DepartmentofPediatrics,QueenSirikitNationalInstituteofChildHealth

**DepartmentofOrthopaedics,QueenSirikitNationalInstituteofChildHealth

Abstract Background: In Thailand, Tuberculosis is one of the major public health problem.Spinal tuberculosis is still difficult to diagnose. There can involve at any level of spines. In generally, spinal tuberculosis respond to antituberculosis drug. If delayed diagnosis or untreat, there are severe complications such as gibbus deformities and neurological deficit.Objective: To study spinal tuberculosis in pediatric patients admitted to the Queen Sirikit National Institute of Child Health in aspect of method to diagnosis, pattern of disease, treatment and complication. Research design and Methodology: Retrospective descriptive study. The data is collected from Queen Sirikit National Institute of Child Health medical record starting from January 1, 2012 to December 31, 2014. including patients under 18 years of age who were diagnosed as spinal tuberculosis Research results: In this study, 13 patients was diagnosed spinal tuberculosis. But only 7 patients was definite diagnosis from evidence of Mycobacterial tuberculosis infection from PCR or tissue pathology. Most are in the age range 1-5 years. All of patients present with spinal deformities. Fever is uncommon. Abnormal MRI spines involves thoracic level in 6 patients (46.2%), lumbar spines 3 (23.1%) and common invade 2-3 vertebral bodies level. In this study, 1 patient (7.7%) has Tuberculosis infection in multiple level. Xpert MTB / RIF assay from pus or tissue biopsy are positive in 6 from 9 patients. TB culture was done from 7 patients and result was negative all. Tissue pathology associate with TB infection in 2 from 4 patients. All patients treat with anti-tuberculosis drugs. 9 patients had to undergo surgery for correct spinal deformity, 3 patients received corticosteroids due to neurological deficit from spinal cord compression. Conclusion: Spine tuberculosis in children is often at multiple levels. Thoracic level is most common. Laboratory help to confirm diagnosis only 50%. Using signs and symptoms and MRI to start treatment with anti TB drug and clinical response is assure the diagnosis. Many patient no need to surgery. Spinal deformity and neurological deficit can correct by surgical treatment as instrument fixation and drainage.

40 น�าทพยบญประสทธและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563


*กลมงานกมารเวชกรรมรพ.สรรพสทธประสงคอบลราชธาน

การศกษาการเสยชวตและปจจยเสยงทสมพนธ กบการเสยชวตของทารกแรกเกดทไดรบการวนจฉย

โรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนด ในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

นำาทพย บญประสทธ*, พรพมล โรจนครนทร*

บทคดยอบทนำา: โรคไสเลอนกระบงลมแตกำาเนด เปนภาวะความผดปกตแตกำาเนดทพบไดไมบอยแตมอตราการ

เสยชวตสงและพบมความผดปกตของหลายระบบรวมดวย

วตถประสงค: เพอศกษาอตราการเสยชวตของโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดและปจจยเสยงทสมพนธ

กบการเสยชวตของทารกทไดรบการวนจฉยภาวะไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธ

ประสงคตงแต1มกราคมพ.ศ.2557ถง31ธนวาคมพ.ศ.2561

วธการวจย:การศกษาขอมลแบบยอนหลงและการศกษาขอมลแบบไปขางหนาโดยเกบขอมลจากแฟม

เวชระเบยนของทารกทไดรบการวนจฉยเปนภาวะไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดยอนหลงในโรงพยาบาล

สรรพสทธประสงคตงแตวนท1มกราคมพ.ศ.2557ถงวนท30พฤศจกายนพ.ศ.2560และเกบขอมลทารก

ซงเปนการวจยแบบไปขางหนาตงแตวนท1ธนวาคมพ.ศ.2560ถง31ธนวาคมพ.ศ.2561โดยรวบรวม

ขอมลทวไปความพการแตกำาเนดทพบรวมผลการรกษาและปจจยเสยงทอาจสมพนธกบการเสยชวต

ผลการศกษา: ทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนดทงหมด 23 ราย เปนเพศชาย 13 ราย เพศหญง 10 ราย

คดเปนอตราสวนเพศชาย : หญง เทากบ 1.3 : 1 เกดครบก�าหนด 18 ราย (รอยละ 78.26) น�าหนกแรกเกด

สวนใหญอ ≥2,500 กรม (รอยละ 69.57) พบทารกผาตดคลอดมากกวาการคลอดทางชองคลอด (รอยละ

60.87 และ 39.13 ตามล�าดบ) ทารกสวนใหญถกสงตวมาจากโรงพยาบาลอน 16 ราย (รอยละ 69.57) ไดรบ

การวนจฉยภายหลงจากการเกด 19 ราย (รอยละ 82.61) ความพการแตก�าเนดทพบรวมม 5 ราย พบ 3 ราย

มความพการทางหวใจและหลอดเลอด ทารกเสยชวตทงหมด 15 ราย (รอยละ 65.22) ทารกทเสยชวต

ทกรายไมไดรบการผาตด ปจจยเสยงทสมพนธกบอตราการเสยชวตของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแต

ก�าเนด ไดแก ทารกทใชเครองชวยหายใจชนดความถสง (p=0.002) ภาวะความเปนกรดดางของกาซในเลอด

ครงแรกท pH<7.25 (p=0.015) ภาวะความดนเลอดในปอดสง (p<0.01) และทารกทไมไดรบการผาตดรกษา

สรปผลการวจย: อตราการเสยชวตของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธ

ประสงครอยละ65.22ปจจยเสยงทสมพนธกบการเสยชวตทสงขนไดแกภาวะเลอดเปนกรดสงจากผล

กาซในเลอดครงแรก(pH<7.25)ทารกทตองใชเครองชวยหายใจชนดความถสงภาวะความดนหลอดเลอด

ในปอดสงและทารกทไมไดรบการผาตดรกษา(p<0.01)

คำาสำาคญ:Congenitaldiaphragmatichernia,Persistentpulmonaryhypertensionofnewborn

41การศกษาการเสยชวตและปจจยเสยงทสมพนธกบการเสยชวตของทารกแรกเกด ทไดรบการวนจฉยโรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

บทนำาโรคไสเลอนกระบงลมแตกำาเนด (congenital

diaphragmatichernia)เปนภาวะความผดปกตแตกำาเนด

ทพบไดไมบอย แตมอตราการเสยชวตสงและพบม

ความผดปกตของหลายระบบรวมดวยโดยภาวะไสเลอน

กระบงลมแตกำาเนดนมกพบในผหญงมากกวาผชาย1และ

อบตการณพบไดประมาณ1ตอ2,000ถง1-5,000ของ

การคลอด2,3อาจเกดขนเองหรอถายทอดทางพนธกรรม

แบบมปจจยหลายอยางรวมกนสวนใหญไมทราบสาเหต4

สวนนอยเกยวของกบความผดปกตของโครโมโซม

ซงมกเปนtrisomy21,trisomy13หรอtrisomy185รวม

กบความผดปกตแตกำาเนดอนๆ โดยสวนใหญเปนความ

ผดปกตของระบบโครงสรางกระดก (skeletal defects)

ประมาณรอยละ 326และความผดปกตหวใจ (cardiac

anomalies)ประมาณรอยละ247

วตถประสงคของการวจย (Objectives)1. เพอศกษาอตราการเสยชวตของโรคไสเลอน

กะบงลมแตกำาเนด ทพบในโรงพยาบาลสรรพสทธ

ประสงค

2. เพอศกษาถงปจจยเสยงทสมพนธกบการ

เสยชวตของทารกทไดรบการวนจฉยภาวะไสเลอน

กะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

ระเบยบวธการวจยการศกษาขอมลแบบยอนหลง (Retrospective

cohort study) และการศกษาขอมลแบบไปขางหนา

(prospective study) โดยเกบขอมลจากแฟมเวชระเบยน

ของทารกทไดรบการวนจฉยเปนโรคไสเลอนกะบงลมแต

กำาเนด(CongenitalDiaphragmaticHernia)ยอนหลงใน

โรงพยาบาลสรรพสทธประสงค ตงแตวนท 1มกราคม

พ.ศ.2557ถงวนท30พฤศจกายนพ.ศ.2560และเกบ

ขอมลทารกทไดรบการวนจฉยเปนโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนดซงเปนการวจยแบบไปขางหนา(prospective)

ตงแตวนท 1 ธนวาคมพ.ศ. 2560 - วนท 31 ธนวาคม

พ.ศ.2561

กลมตวอยางทารกทไดรบการวนจฉยโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนดทงหมดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคและ

เขารบการรกษาในโรงพยาบาล ตงแตวนท 1มกราคม

พ.ศ.2557ถงวนท30พฤศจกายนพ.ศ.2560ทกรายและ

ทารกทไดรบการวนจฉยโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด

ทงหมดทโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค ตงแตวนท

1ธนวาคมพ.ศ.2560ถงวนท 31ธนวาคมพ.ศ.2561

ทกรายทยนยอมเขารวมการวจย

ขนาดตวอยาง ผวจยมวตถประสงคทจะศกษาmortality และ

risk factor ทสมพนธกบการเสยชวตของทารกโรค

ไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดโดยคำานวณขนาดตวอยางจาก

โปรแกรมN4studies โดยอางองจากงานวจยกอนหนา

ไดแกการศกษาวจยของPei-HsinChaoและคณะ3และ

การศกษาวจยของColvinJoanneและคณะ4ดงน

• Mortality rate of congenital diaphragmatic

hernia

จากการศกษาวจยโดยPei-HsinChaoและคณะ3

ไดทำาการศกษาแบบ retrospective เกยวกบผลการรกษา

และปจจยทสมพนธกบการเสยชวตของทารกโรคไสเลอน

กะบงลมแตกำาเนดพบมอตราเสยชวตรอยละ21

• EstimatesamplesizeคำานวณจากสตรFinite

populationproportion

• Population(N)=28

• Proportion(p)=0.21

• Error(d)=0.042

• Estimaterequiredsamplesize

- n = 23


• Factors associated with mortality of

congenital diaphragmatic hernia

จากการศกษาวจยโดยColvin Joanneและคณะ4

ไดทำาการศกษาแบบ retrospective เกยวกบผลการรกษา

ของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด พบวาการ

ใชเครองชวยหายใจชนดความถสง (high-frequency

oscillatoryventilationHFOV)สมพนธกบการเสยชวต

อยางมนยสำาคญทางสถตคาp=0.011

• EstimatesamplesizeคำานวณจากสตรCohort

studyforbinarydata

• P1=0.76

• P2=0.39

• Ratio=3.18

• Estimaterequiredsamplesize

- n = 75

การคำานวณขนาดตวอยางตองการศกษาทงการ

เสยชวตและปจจยทสมพนธกบการเสยชวตของทารกโรค

ไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด ดงนนจงตองเลอกใชขนาด

ตวอยางทมากกวาคอ75รายแตเนองจากการศกษาทารก

โรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธ

ประสงคพบเพยง23รายในชวงระยะเวลาททำาการศกษา

จงจำาเปนตองใชทารกทงหมดเปนขนาดตวอยางในการ

ศกษาวจยครงน

การวเคราะหขอมลและสถต1. ใชสถตเชงพรรณนาเบองตนในการวเคราะห

ขอมลเชนจำานวน(รอยละ)

2.การเปรยบเทยบขอมลเชงคณภาพ(qualitative

data) เปรยบเทยบขอมลระหวางกลมโดยใช chi-square

testโดยกำาหนดคาความเชอมนทางสถตทp<0.05ถอวา

มความแตกตางกนอยางมนยสำาคญและวเคราะหขอมล

โดยใชสถตการวเคราะหถดถอยโลจสตกส

3.ใชโปรแกรมวเคราะหสำาเรจรปSPSSversion17.0

ผลการศกษา จากการศกษาทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนด

ในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค ระยะเวลา 5 ป ตงแต

วนท 1 มกราคม พ.ศ. 2557 จนถงวนท 31 ธนวาคม

พ.ศ. 2561 พบมทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนด

ทงหมด 23 ราย (ตารางท 1) เพศชายตอหญง เทากบ 1.3

ตอ 1 ทารกสวนใหญเกดครบก�าหนดรอยละ 78.26 และ

น�าหนกแรกเกดสวนใหญอยในชวง ≥ 2,500 กรม รอยละ

69.57 มเพยง 1 ราย (รอยละ 4.35) เทานน ทน�าหนกแรกเกด

นอยกวา 1,500 กรม วธการคลอดพบเปนการผาตด

คลอด มากกวาการคลอดปกต คดเปนรอยละ 60.87

และ 39.13 ตามล�าดบ โดยพบทารกทเกดในโรงพยาบาล

สรรพสทธประสงคเพยง 7 ราย (รอยละ 30.43) พบทารก

ทเกดในโรงพยาบาลอนถง 16 ราย (รอยละ 69.57 )

ทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดสวนใหญ

ไดรบการวนจฉยภายหลงจากการคลอดรอยละ82.61ม

เพยงผปวยรอยละ17.39ทพบวามการวนจฉยไดตงแต

ในครรภ อตราสวนของการเกดโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนดขางซายตอขางขวาเทากบ10.5ตอ1โดยพบ

ขางซาย 21 ราย (รอยละ 91.30) และพบขางขวาเพยง

2 ราย (รอยละ 8.70)พบเปนชนดBochdalek hernia

8ราย(รอยละ34.78)และผปวย15ราย(รอยละ65.22)

ไมทราบชนดเนองจากไมไดรบการผาตด(ตารางท1)


ตารางท 1 ขอมลพนฐานของทารกโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนด

Characteristics Cases

( N = 23 )

Sex -male

-female

Gestationalage -Term(≥37week)

-Preterm(<37week)

Maternalage -13-19years

-20-34years

-≥35years

Birthweight -<1,500gm

-1,500-2,499gm

-≥2,500gm

Routeofdelivery -normaldelivery

-cesareansection

Severebirthasphyxiaat1min -yes

-no

Severebirthasphyxiaat5min -yes

-no

Hospitalofbirth -Inborn

-Outborn

Diagnosis -Prenatal

-Postnatal

TypeofCDH -Bochdalekhernia

(posterolateraldefect)

-Morgagnihernia

(parasternaldefect)

-unknown

Sideofhernia-Left -Left

-Right

-Bilateral

13(56.52%)

10(43.48%)

18(78.26%)

5(21.74%)

4(17.39%)

15(65.22%)

4(17.39%)

1(4.35%)

6(26.08%)

16(69.57%)

9(39.13%)

14(60.87%)

4(17.39%)

19(82.61)

1(4.35%)

22(95.65%)

7(30.43%)

16(69.57%)

4(17.39%)

19(82.61%)

8(34.78%)

0(0%)

15(65.22%)

21(91.30%)

2(8.70%)

0(0%)

ความพการแตกำาเนดทพบรวมกบทารกโรค

ไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดพบเพยง5รายรอยละ21.73

ความพการทางหวใจและหลอดเลอดพบมากทสด

รอยละ13.05(ตารางท2)

ตารางท 2 ความพการแตกำาเนดทพบรวมกบทารก

โรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด

Characteristics Cases( N = 23 )

Cardiac* -patentductusarteriosus(PDA) -Ventricularseptaldefect(VSD)Facial -cleftlipwithcleftpalate -lowsetearsCentralnervoussystem -microcephalyMusculoskeletal -polydactylyChromosomeabnormalities** -trisomy18

3(13.05%)2(8.70%)1(4.35%)2(8.70%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)1(4.35%)

* หมายเหต มทารกทงหมด3ราย ทไดตรวจหวใจดวยคลนความถสง (Echocardiogram)เนองจากตรวจรางกายพบเสยงหวใจผดปกต** หมายเหตมทารกทงหมด1รายทไดตรวจโครโมโซม(Chromosome study)เนองจากตรวจรางกายภายนอกพบความผดปกต(Dysmorphic features)

จากทารกโรคไส เลอนกะบงลมแตก�า เนด

ทงหมด 23 ราย พบวามทารกเสยชวตทงหมด 15 ราย

อตราการเสยชวต รอยละ 65.22 (ตารางท 3) โดยมทารก

เสยชวตภายในระยะเวลา 7 วน โดยนบจากวนทเขารบ

การรกษาในโรงพยาบาล สงถง 14 ราย (รอยละ 93.33)

มเพยง 1 ราย (รอยละ 6.67) ทเสยชวตในระยะเวลา

มากกวา 7 วน

ตารางท 3 ผลการรกษาทารกโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนด

Outcome Cases( N = 23 )

Percent (%)

SurvivalDeath*-Diedwithin7day-Diedat>7day

815141

34.7865.2293.336.67

* หมายเหตDeathหมายถงการเสยชวตของทารกทไดรบการวนจฉย โรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด โดยนบจากวนทเขารบการรกษาใน โรงพยาบาล


ในกลมทรอดชวตทงหมด 8 ราย ตดตามทอาย

6เดอนหลงการรกษาพบวาทารกมชวตอยและมาตรวจ

ตดตามทงหมด5 ราย โดย 4 ราย ยงมาตรวจตดตามท

โรงพยาบาลสรรพสทธประสงค อก 1 รายสงตวไปรบ

การตรวจตดตามตอทโรงพยาบาลใกลบานสวนทารกอก

3รายทรอดชวตไมไดมาตรวจตดตามตามนดโดย1ราย

เปนทารกทบดาเปนชนชาตลาว

พบวาปจจยเสยงทสมพนธกบอตราการเสยชวต

ของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดอยางมนยสำาคญ

ทางสถตไดแกชนดของเครองชวยหายใจพบวามผปวย

ทใชเครองชวยหายใจชนดความถสง 16 ราย (รอยละ

69.6)และเสยชวต14ราย(รอยละ93.3),ภาวะความเปน

กรดดางของกาซในเลอดครงแรก พบวามผ ปวยทคา

pH<7.2512ราย(รอยละ52.2)เสยชวต11ราย(รอยละ

73.3)ภาวะความดนเลอดในปอดสง15ราย(รอยละ65.2)

เสยชวต14ราย(รอยละ93.3)ผปวยทไมไดรบการรกษา

ดวยการผาตดทงหมด 15 ราย (รอยละ 65.2) เสยชวต

ทกราย

ตารางท 4 ปจจยเสยงทสมพนธกบอตราการเสยชวต

ของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด

Risk factorw Total( N = 23 )

Survival( N = 8 )

Death( N = 15 )

p-value

Gestationalage Term PretermMaternalage Teenage 20–34years ≥35yearsBirthweight <1,500gm 1,500–2,499gm ≥2,500gmRouteofdelivery normaldelivery cesareansectionSeverebirthasphyxiaat1min Yes NoSeverebirthasphyxiaat5min Yes NoHospitalofbirth Inborn OutbornDiagnosis Prenatal PostnatalSideofhernia Left RightTypeofventilatorused Conventional HFOVOnsetofrespiratorydistress0-6hours >6-12hours >12-24hourspHoffirstBloodgas <7.25 ≥7.25PPHN Yes NoSurgicalmanagement Yes NoSepsis Yes NoPneumothorax Yes No

18(78.3%)5(21.7%)

4(17.4%)15(65.2%)4(17.4%)

1(4.3%)6(26.1%)16(69.6%)

9(39.1%)14(60.9%)

4(17.39%)19(82.61%)

1(95.65%)22(4.35%)

7(30.4%)16(69.6%)

4(17.4%)19(82.6%)

21(91.3%)2(8.7%)

7(30.4%)16(69.6%)

22(95.6%)0(0.0%)1(4.3%)

12(52.2%)11(47.8%)

15(65.2%)8(34.8%)

8(34.8%)15(65.2%)

11(47.8%)12(52.2%)

8(34.8%)15(65.2%)

6(75.0%)2(25.0%)

1(12.5%)6(75.0%)1(12.5%)

0(0.0%)2(25.0%)6(75.0%)

4(50.0%)4(50.0%)

1(12.5%)7(87.5%)

0(0%)8(100%)

3(37.5%)5(62.5%)

1(12.5%)7(87.5%)

7(87.5%)1(12.5%)

6(75.0%)2(25.0%)

7(87.5%)0(0.0%)1(12.5%)

1(12.5%)7(87.5%)

1(12.5%)7(87.5%)

8(100.0%)0(0.0%)

2(25.0%)6(75.0%)

1(12.5%)7(87.5%)

12(80.0%)3(20.0%)

3(20.0%)9(60.0%)3(20.0%)

1(6.7%)4(26.6%)10(66.7%)

5(33.3%)10(66.7%)

3(20.0%)12(80.0%)

1(6.67%)14(93.33%)

4(26.7%)11(73.3%)

3(20.0%)12(80.0%)

14(93.3%)1(6.7%)

1(6.7%)14(93.3%)

15(100.0%)0(0.0%)0(0.0%)

11(73.3%)4(6.7%)

14(93.3%)1(6.7%)

0(0.0%)15(100.0%)

9(60.0%)6(40.0%)

7(46.7%)8(53.3%)

0.782

0.874

0.744

0.435

0.565

0.652

0.591

0.651

0.636

0.002

0.161

0.005

<0.001

<0.001

0.122

0.118


จากการศกษาปจจยเสยงทสมพนธกบอตราการ

เสยชวตของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตก�าเนดอยางม

นยส�าคญทางสถตโดยใชสถต binary logistic regression

(ตารางท 5) พบวา ทารกทมการใชเครองชวยหายใจ

ชนดความถสงเสยชวตมากกวา 16 เทา เมอเทยบกบ

ทารกทใชเครองชวยหายใจชนดธรรมดา ภาวะความเปน

กรดดางของกาซในเลอดครงแรกพบวาผ ปวยทมคา

pH <7.25 เสยชวตมากกวา 19.25 เทา เมอเทยบกบทารก

ทมคา pH ≥7.25 และภาวะความดนเลอดในปอดสง

เสยชวตมากกวาถง 98 เทา เมอเทยบกบทารกทไมพบ

ภาวะดงกลาว

ตารางท 5 ปจจยเสยงทสมพนธกบอตราการเสยชวต

ของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด

โดยใชสถตbinarylogisticregression

Risk factor

Univariate analysis

Survival

( N = 8 )

Death

( N = 15 )

OR (95%CI) p-value

Typeofventilatorused

Conventional

HFOV

pHoffirstABG

<7.25

≥7.25

PPHN

Yes

No

6(75.0%)

2(25.0%)

1(12.5%)

7(87.5%)

1(12.5%)

7(87.5%)

1(6.7%)

14(93.3%)

14(93.3%)

1(6.7%)

14(93.3%)

1(6.7%)

Ref.

16.00(1.32–194.62)

19.25(1.768-209.546)

Ref

98(5.304-1810.733)

Ref

0.030

0.015

0.002

สรปผลการวจย โรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด (congenital

diaphragmatic hernia) เปนโรคทมอตราการเสยชวต

สง จากการศกษาของ Pei-Hsin Chao และคณะ8 ใน

ประเทศไตหวนพบอตราการเสยชวตรอยละ 21 การ

ศกษาในประเทศฝรงเศสของ Francois Barriere และ

คณะ9พบอตราการเสยชวตรอยละ39สวนการศกษาของ

JoanneColvinและคณะ13ในแถบตะวนตกของประเทศ

ออสเตรเลยพบอตราการเสยชวตสงถงรอยละ68

ปจจยทมผลตอการพยากรณโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนด10ไดแกความพการแตกำาเนดทพบรวมโดยเฉพาะ

โรคหวใจพการแตกำาเนดภาวะปอดไมเจรญและตำาแหนง

ของตบ11ถาพบการเคลอนของตบขนไปจะมพยากรณ

โรคทแยลง การศกษานมทารกทงหมด 23 ราย เปน

เพศชายมากกวาเพศหญงเลกนอยคดเปนอตราสวน1.3

ตอ1ซงสอดคลองกบการศกษาของสถาบนสขภาพเดก

แหงชาตมหาราชน12และในตางประเทศ8,13,14 โดยพบ

ทารกเพศชายมากกวาเพศหญงอตราสวนประมาณ1.2

ถง 1.4 ตอ 1 และความพการแตกำาเนดทพบรวมสวน

ใหญเปนความพการทางหวใจและหลอดเลอดมากทสด

(รอยละ13.05)ซงกสอดคลองกบการศกษาของสถาบน

สขภาพเดกแหงชาตมหาราชน12โดยพบความผดปกตทาง

หวใจรอยละ29

ปจจยทสมพนธกบการเสยชวตของทารกโรค

ไสเลอนกะบงลมแตก�าเนดอยางมนยส�าคญทางสถต

ไดแก ผปวยทใชเครองชวยหายใจชนดความถ ภาวะความ

เปนกรดดางของกาซในเลอดครงแรก ท pH <7.25, ภาวะ

ความดนเลอดในปอดสง และทารกทไมไดรบการผาตด

รกษา ซงเมอน�าปจจยเสยงดงกลาวมาวเคราะหผลตอโดย

ใชสถต binary logistic regression พบวาทารกทพบภาวะ

ความดนเลอดในปอดสงเสยชวตมากกวาผปวยทไมม

ภาวะนถง 98 เทา (OR 98.00, p = 0.002) สวนทารกทม

เลอดเปนกรดสง คา pH <7.25 เสยชวตมากกวา 19.25 เทา

เมอเทยบกบทารกทมคา pH ≥7.25 (OR 19.25, p=0.015)

และในทารกทมการใชเครองชวยหายใจชนดความถสง

พบเสยชวตมากกวา 16 เทา เมอเทยบกบทารกทใชเครอง

ชวยหายใจชนดธรรมดา (OR 16.00, p=0.030) สอดคลอง

กบการศกษาของรพชญ ขยนกจ และคณะ12 พบทารกเสย

ชวตกอนจะไดรบการผาตด โดยมสาเหตหลกจากการม

ภาวะความดนในปอดสง รอยละ 25.8 และปอดขางนน

เจรญไมเตมท และจากการศกษาของ Pei-Hsin Chao และ

คณะ8 พบวาทารกทเสยชวตทกรายไมไดรบการผาตด และ

สมพนธกบภาวะความดนในปอดสงอยางรนแรง , ภาวะ

ขาดออกซเจนตงแตแรกเกดทนาทท 1 และนาทท 5


พบวาผลการวจยมความแตกตางกบการศกษา

กอนหนาของ JoanneColvin และคณะ13พบปจจยท

สมพนธกบการทำาใหเสยชวต ไดแก การวนจฉยโรคได

ตงแตในครรภ ภาวะไสเลอนกะบงลมดานขวาภาวะม

ลมรวในปอดและทารกเกดกอนกำาหนดทงนอาจเปน

เพราะจำานวนทารกโรคไสเลอนกะบงลมทพบมสวนนอย

ทวนจฉยไดกอนคลอดและทารกสวนใหญเปนทารกเกด

ครบสำาหรบภาวะไสเลอนกะบงลมดานขวามผปวยเพยง

จำานวน2รายในการศกษาครงนซงอาจนอยเกนกวาการ

ประมาณคาทางสถตเพอหาความสมพนธกบอตราการ

เสยชวตได

จากผลการวจยนทำาใหทราบวาอตราการเสยชวต

ของทารกโรคไสเลอนกะบงลมแตกำาเนดในโรงพยาบาล

สรรพสทธประสงคนนคอนขางสงเมอเทยบกบงานวจย

กอนหนา8,12,14,15,16 อาจเปนจากการวนจฉยโรคตงแต

ในครรภทำาไดนอยทำาใหไมไดสงตวทารกมาในสถานท

ทพรอมในการดแลทารกตงแตแรกเกด

สรปผลการวจยอตราการเสยชวตของผปวยโรคไสเลอนกะบงลม

แตกำาเนดในโรงพยาบาลสรรพสทธประสงครอยละ

65.22 โดยปจจยเสยงทสมพนธกบการเสยชวตมากสด

ไดแกภาวะความดนหลอดเลอดในปอดสงทารกทไมได

รบการผาตดรกษาทารกทตองใชเครองชวยหายใจชนด

ความถสงและภาวะเลอดเปนกรดสงจากผลกาซในเลอด

ครงแรก(pH<7.25)

เอกสารอางอง1. Puri P, Gorman WA. Natural history

of congenital diaphragmatic hernia: implications for management. Pediatric surgery international 1987;2:327-30.

2. Maheshwari A, Carlo WA. Diaphragmatic hernia. In: Behrman RE, editors. Nelson textbook of pediatrics. 20thed. Canada: Elsevier; 2016;1. p. 862-64.

3. S tolar CJ , Di l lon PW. Congeni ta l diaphragmatic hernia and eventration. In:

Coran AG, editors. Pediatric surgery. 7th ed. United States of America: Elsevier; 2012. p. 809-24.

4. Tovar JA. Congenital diaphragmatic hernia. Orphanet journal of rare diseases 2012;7: 1-15.

5. Pober BR, Lin A, Russell M, et al. Infants with bochdalek diaphragmatic hernia: sibling precurrence and monozygotic twin discordance in a hospital-based malformation surveillance program. Am J Med Genet A 2005;138:81–8.

6. Migliazza L, Xia H, Diez-Pardo JA, Tovar JA. Skeletal malformations associated with congenital diaphragmatic hernia: experimental and human studies. J Pediatr Surg 1999;34: 1624-9.

7. Cohen MS, Rychik J, Bush DM, et al. Influence of congenital heart disease on survival in children with congenital diaphragmatic hernia. J Pediatr. 2002; 141:25-30

8. Chao PH, Huang CB, et al. Congenital diaphragmatic hernia in the neonatal period: review of 21 years’experience. Pediatric&neonatal 2010;51:97-102.

9. Barrière F, Michel F, Loundou AD, et al. One-Year Outcome for Congenital Diaphragmatic Hernia: Results From the French National Register. J Pediatr 2018;193:204-10.

10. Chandrasekharan PK, Rawat M, Madappa R, Rothstein DH, Lakshminrusimha s. Congenital diaphragmatic hernia - a review. Maternal Health, Neonatology, and Perinatology 2017;3:1-16.

11. Metkus AP, Filly RA, Stringer MD, Harrison MR, Adzick NS. Sonographic predictors of survival in fetal diaphragmatic hernia. J Pediatr Surg 1996;31:148–51.

12. อรพชญขยนกจ,รงสรรคนรามษ,ไมตรอนนตโกศล.

ไสเลอนกะบงลมแตกำาเนด:ผลของการรกษาระหวาง

ปพ.ศ. 2545-2552. กมารเวชสารพ.ศ. 2553;3:

179-85.


13. Colvin J, Bower C, Cickinson JE, Sokol J. Outcomes of congenital diaphragmatic hernia: A population-based study in western Australia. American academy of pediatrics 2005;116:356-63.

14. Khemakhem R, Haggui B, Rahay H, et al. Congenital diaphragmatic hernia in neonate: a retrospective study about 28 observations. Afr J Paediatr Surg 2012;9:217-22.

Mortality and risk factor related to mortality ofcongenitaldiaphragmatichernia in

Sunpasitthiprasong hospitalNamtip Boonprasit, Pornpimon Rojanakarin

Department of Pediatrics, Sanprasitthiprasong Hospital, Ubon Ratchathani

Introduction: Congenital diaphragmatic hernia (CDH) is an uncommon congenital anomaly but appeared in the medical literature with high mortality rate and multiple co-morbidityObjectives: To evaluate mortality rate and risk factor related to mortality of congenital diaphragmatic hernia in Sunpasitthiprasong hospital during 5 years period between 1 January 2014 and 31 December 2018.Methods: A retrospective cohort study of patient who were treated with congenital diaphragmatic hernia at Sunpasitthiprasong hospital from 1 January 2014 to 31 December 2017 and prospective study from 1 January 2017 to 31 December 2018 Data collected from medical records including patient demography, associated anomalies, outcome of treatment and risk factors related to mortalityResults: 23 patients with CDH were treated at our hospital. 13 were male and 10 were female. The male to female ratio was 1.3:1 and 18 patients were term (78.26%) birth weight ≥2,500 grams (69.57%), cesarean delivery more than vaginal delivery (60.87 and 39.13% respectively). There were 16 patients (69.57%) referred from other hospital. Post natal diagnosis of 19 patients (82.61%). There were 5 patients with congenital anomalies; 3 cardiovascular anomalies. 15 from 23 patients died (65.22%) and all of them did not performed surgical management. The risk factors related with mortality in congenital diaphragmatic hernia patients were used of high frequency oscillatory ventilator; HFOV (p=0.002), pH of first blood gas <7.25 (p=0.015), persistent pulmonary hypertension of the newborn (p<0.01) and patients who did not performed surgical management (p<0.01) and patients who did not performed surgical management (p<0.01). Conclusion: case fatality rate in CDH patients in sunpasitthiprasong hospital is 65.22%. The risk factors related with mortality were pH of first blood gas<7.25, used of HFOV and PPHN.

Keywords: Congenital diaphragmatic hernia, Persistent pulmonary hypertension of newborn

15. Partidge EA, Peranteau WH, Herkert L, et al. Right-versus left-sided congenital diaphragmatic hernia: a comparative outcomes analysis. Journal of pediatric surgery 2016;51:900-2.

16. Leeuwen L, Fitzgerald DA. Congenital diaphragmatic hernia. Journal of pediatrics and child health 2014;50:667-73.

48 ภาณวฒนวงษวฒนะและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563


*ภาควชาโสตศอนาสกวทยาคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ**นสตแพทยชนปท5คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผลของLATCHScoreหลงการผาตดแกไข ภาวะลนตดตอระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

ในกลมทารกผทไดรบการผาตดทศนยการแพทย สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร

ภาณวฒน วงษวฒนะ*, พพฒน พนธคำาภา**, ประภสสร ศละวงษเสร**,

มนทกานต ปยะตนต**, ศศสรณย พรสขสวาง**, สตาภทร โกวฤทธ**, อภชญา เพยรศรภญโญ**

บทคดยอความเปนมา : องคการอนามยโลกแนะนำาใหทารกไดรบนมมารดาเพยงอยางเดยวอยางนอย6 เดอน

ภาวะลนตดสงผลใหการไดรบนมมารดาลดลงการผาตดพงผดใตลนทำาใหคะแนนการเขาเตา (LATCH

score)หลงผาตดเพมขนทำาใหการใหนมมารดาดขน

วตถประสงค : เพอเปรยบเทยบระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยวในกลมมารดาทLATCHscore

> 8 และLATCH score≤ 8หลงทารกไดรบการผาตดแกไขภาวะลนตดและเพอศกษาปจจยทมผล

ตอระยะเวลาการใหนมมารดา

วธการศกษา : การศกษาชนดretrospectivecohortในกลมมารดาทมบตรไดรบการผาตดแกไขภาวะลนตด

ณศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารระหวางวนท 1มกราคม2561ถง

วนท31มนาคม2562จำานวน70รายโดยแบงเปนกลมมารดาทLATCHscore>8และLATCHscore

≤ 8จำานวนกลมละ35ราย เกบขอมลทวไปของมารดาและบตรระดบภาวะลนตดและการใหนมของ

มารดาวเคราะหขอมลดวยsurvivalanalysis

ผลการศกษา : พบวาไมมความแตกตางระหวางsurvivalcurveของกลมมารดาทLATCHscore>8และ

กลมมารดาท LATCH score≤ 8 (95%CI 0.497-1.526, p 0.630) และอายมารดาเปนปจจยทม

ความเกยวของกบระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยวโดยกลมมารดาทอายนอยกวา30ปมโอกาส

หยดใหนมมารดาเพยงอยางเดยวกอน6 เดอนมากกวากลมทอาย 30ปขนไป โดยม hazard ratio1.82

(95%CI1.007-3.289,p=0.047)

สรป :ระยะเวลาการใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวในกลมมารดาทงสองกลมหลงทารกไดรบ

การผาตดแกไขภาวะลนตดไมแตกตางกนและปจจยทมผลตอระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

อยางมนยสำาคญคออายของมารดา

คำาสำาคญ : การผาตดพงผดใตลน,การเลยงบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยว,คะแนนการเขาเตา,ภาวะ

ลนตด

49ผลของ LATCH Score หลงการผาตดแกไขภาวะลนตด ตอระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยว ในกลมทารกผทไดรบการผาตดทศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

บทนำานำานมมารดาเปนอาหารทดทสดสำาหรบทารก

เนองจากมสวนประกอบทมประโยชนทงสารอาหารและ

ภมคมกนชวยใหทารกมสขภาพดพฒนาการทางดานสมอง

และอารมณของทารก องคการอนามยโลกมแนวทาง

การใหอาหารทารกและเดกเลกดวยนมมารดาอยางเดยว

อยางนอย 6 เดอนแรก1ปจจยทสงผลตอการเลยงบตร

ดวยนำานมมารดาอยางเดยวในระยะเวลา 6 เดอนแรก

แบงออกเปนปจจยดานกายภาพปจจยดานจตใจปจจย

ดานครอบครวและปจจยดานสงคม2

ปจจยดานกายภาพของทารกททำาใหมารดาให

นมไดนอยลง คอภาวะลนตด เปนภาวะทเนอเยอใตลน

ยดเกาะกบพนลางของชองปากอยางผดปกตตงแตกำาเนด

ลนจะถกจำากดการเคลอนไหวการศกษาทผานมาพบวา

ภาวะลนตดสงผลใหการดดนมและความสามารถใน

การอมลานหวนมไมมประสทธภาพ เมอการเขาเตา

ไมเหมาะสมจะสงผลตอการสรางนำานม การไหลของ

นำานมและสรางความเจบปวดใหแกมารดาขณะใหนมได3

อบตการณภาวะลนตดในทารกของศนยการแพทยสมเดจ

พระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารพบรอยละ

13.4-14.94ปจจยอนทสงผลตอระยะเวลาการใหนมบตร

ของมารดาไดแกอายของมารดาลกษณะงานของมารดา

จำานวนบตรและระดบภาวะลนตดเมอพจารณาจากปจจย

ทกลาวมาภาวะลนตดเปนปจจยทสามารถแกไขได

หลงจากรกษาดวยการผาตดพงผดใตลนพบวาคะแนน

การเขาเตาหลงผาตดเพมขนทารกดดนมมารดาไดดขน

ลดความเจบปวดของมารดาขณะใหนมและชวยใหระยะ

เวลาในการใหนมมารดายาวนานขนถง3เดอน5

จากงานวจยของ Pawinและคณะพบวาคะแนน

การเขาเตามผลตอการเลยงบตรดวยนมมารดาอยางเดยว

คะแนนการเขาเตาทมากกวา8ใชทำานายโอกาสทจะเลยง

บตรดวยนมมารดาอยางเดยวสงกวาประมาณ 22 เทา

และคะแนนการเขาเตาในกลมทเลยงบตรดวยนมมารดา

อยางเดยวสงกวากลมทไมไดเลยงบตรดวยนมมารดาอยาง

เดยวอยางมนยสำาคญ6

การศกษานตองการศกษามารดาทมบตรภาวะ

ลนตดโดยตองการเปรยบเทยบระยะเวลาการใหนมบตร

หลงจากบตรไดรบการผาตดแกไขภาวะลนตด ในกลม

มารดาทLATCHscore>8และกลมมารดาทLATCH

score≤ 8ทศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

สยามบรมราชกมาร

วธการดำาเนนการวจยกลมประชากรทศกษา คอ มารดาทมบตรไดรบ

การผาตดแกไขภาวะลนตด ณ ศนยการแพทยสมเดจ

พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ระหวางวนท

1 มกราคม 2561ถงวนท 31 มนาคม 2562 โดยเลอก

กลมตวอยางตามความสะดวก (convenience sampling)

เกณฑการคดเขา คอ มารดาทมบตรไดรบการผาตดแกไข

ภาวะลนตดโดยบตรอาย แรกเกด - 1 เดอน เกณฑการ

คดออก ไดแก ทารกทตรวจรางกายพบกอนทลนทารก

ทมโรคประจ�าตวเปน Down syndrome หรอ craniofacial

malformation มารดามขอหามในการใหนมบตร แบงเปน

2 กลม ไดแก กลมมารดาท LATCH score > 8 และกลม

มารดาท LATCH score ≤ 8 หลงบตรไดรบการผาตด

แกไขภาวะลนตด

การวจยน เป นการศกษาเชงว เคราะห แบบ

retrospective cohort เกบขอมลทศนยการแพทย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

อำาเภอองครกษ จงหวดนครนายก เครองมอทใชในการ

วจยเปนแบบบนทกขอมลผปวยประกอบไปดวย3สวน

คอขอมลประวตมารดา ไดแก ขอมลทวไปของมารดา

การประเมนLATCHscoreกอนและหลงทารกไดรบการ

ผาตดแกไขภาวะลนตดขอมลประวตบตร ไดแกขอมล

ทวไปของบตรระดบภาวะลนตดภาวะแทรกซอนหลง

การรกษาและขอมลการใหนมมารดา ไดแก ระยะเวลา

การใหนมบตรดวยนมมารดาอยางเดยวรปแบบของการ

ใหนมของมารดาทระยะเวลา2,4และ6เดอนเกบขอมล

โดยการคนหาขอมลจากเวชระเบยนผปวยทเขารบบรการ

ผาตดพงผดใตลนทแผนกโสต ศอนาสกวทยา คนหา

ขอมลการประเมนLATCHscoreกอนและหลงการผาตด

จากคลนกนมแม


การผาตดแกไขภาวะลนตดคอการผาตดพงผด

ใตลน โดยระยะของความยาวทยดตดลนถงปลายลน

ทยอมรบวาปกตทางคลนก คอมากกวา 16 มลลเมตร

หากระยะสนกวาปกตจะวนจฉยภาวะลนตดตามเกณฑ

ของKotlowเปนtongue-tiegradeแบงออกเปนภาวะ

ลนตดเลกนอย(mildtongue-tie)วดได12-16มลลเมตร

ภาวะลนตดปานกลาง (moderate tongue-tie) วดได

8-11 มลลเมตรภาวะลนตดรนแรง (severe tongue-tie)

วดได3-7มลลเมตรและภาวะลนตดสมบรณ(complete

tongue-tie) วดไดนอยกวา 3 มลลเมตร7 การประเมน

ปญหาการดดนมมารดาของทารกแรกเกดทมภาวะ

ลนตดกอนและหลงผาตดพงผดใตลนในวนททารกได

รบการผาตดใชแบบประเมนประสทธภาพในการดดนม

มารดา(LATCHscore)ประกอบดวยการประเมน5อยาง

ไดแกการเขาเตาหรอการอมหวนมและลานนมการไดยน

เสยงกลนนำานมลกษณะของหวนมมารดา ความรสก

สบายเตานมและหวนมทาอมลกหรอการจดทาลกขณะ

ใหนม โดยในงานวจย เลอกใชจดตด (cut off point)ท

คะแนนการเขาเตามากกวา 8 มคาความไว (sensitivity)

รอยละ31.8คาความจำาเพาะ(specificity)รอยละ97.96

และระยะเวลาการใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยาง

เดยวตามคำาแนะนำาขององคการอนามยโลกทารกควรได

รบนมมารดาเพยงอยางเดยวอยางนอย6เดอน1

การวเคราะหขอมล ค�านวณขนาดตวอยางจากสตร

time to event (survival data) โดย hazard rate ในกลม

มารดาท LATCH score > 8 เปน 0.115 ก�าหนดให median

survival time เทากบ 6 ตองการความเชอมนท 95% และ

power 80% สวน hazard rate ในกลมมารดาท LATCH

score ≤ 8 เปน 0.23 ก�าหนดให median survival time

เทากบ 3 และก�าหนดใหกลมศกษาทงสองกลมมจ�านวน

เทากน โดยใชเวลาเกบขอมล 6 เดอน ดงนนงานวจยน

จงตองใช person-month กลมละ 205 person-month ซงจะ

แบงมารดาออกเปนกลมละ 35 ราย ตดตามเปนระยะเวลา

6 เดอน รวมกลมตวอยางจ�านวน 70 ราย วเคราะหลกษณะ

กลมตวอยางดวยสถตเชงพรรณนา โดยขอมลเชงคณภาพ

น�าเสนอเปนรอยละ ขอมลเชงปรมาณน�าเสนอเปน

mean ± SD เมอมการกระจายเปน normal distribution

การวเคราะหการประเมนความสมพนธระหวาง LATCH

score กอนและหลงการผาตด กบระยะเวลาการใหนมบตร

ดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวใช survival analysis น�าเสนอ

ในรปแบบของกราฟ Kaplan Meier และ simple cox

regression model

ผลการศกษาการศกษาวจยครงนใชกลมตวอยางจำานวน70ราย

โดยเปนมารดาทมทารกไดรบการผาตดแกไขภาวะ

ลนตดทศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

สยามบรมราชกมารโดยแบงเปน2กลมไดแกกลมมารดา

ทLATCHscore>8และกลมมารดาทLATCHscore

≤ 8แสดงผลทางสถตเชงพรรณนาดงแสดงในตารางท1

ตารางท 1 ลกษณะของกลมตวอยางจำาแนกตามอาย

มารดา ลกษณะงานททำา เพศทารก อาย

ทารกตอนผาตด ระดบภาวะลนตด อาย

ครรภทคลอดวธการคลอดนำาหนกแรก

คลอดและระดบการศกษาของมารดา

ปจจยLATCH score

LATCH ≤ 8

(n=35)

LATCH > 8

(n=35)

อายมารดา <30ป(รอยละ)

≥30ป(รอยละ)

21(51.2)

14(48.3)

20(48.8)

15(51.7)

ลกษณะงาน

ของมารดา

ทำางานทบาน(รอยละ)

ทำางานนอกบาน(รอยละ)

5(41.7)

30(51.7)

7(58.3)

28(48.3)

เพศของ

ทารก

ชาย(รอยละ)

หญง(รอยละ)

23(46.9)

12(57.1)

26(53.1)

9(42.9)

อายทารก

ณวนผาตด

≤8วน(รอยละ)

>8วน(รอยละ)

31(49.2)

4(57.1)

32(50.8)

3(42.9)

ระดบ

ภาวะลนตด

ภาวะลนตดรนแรง(รอยละ)

ภาวะลนตดสมบรณ(รอยละ)

27(51.9)

8(44.4)

25(48.1)

10(55.6)

อายครรภ <37สปดาห(รอยละ)

≥37สปดาห(รอยละ)

35(51.5)

0(0.0)

33(48.5)

2(100.0)

วธการ

คลอด

คลอดธรรมชาต(รอยละ) 15(46.9) 17(53.1)

ผาตดคลอด(รอยละ) 20(52.6) 18(47.4)

นำาหนก

แรกเกด

≤2500กรม(รอยละ)

>2500กรม(รอยละ)

3(50.0)

32(50.0)

3(50.0)

32(50.0)

ระดบการ

ศกษามารดา

ประถมและมธยมศกษา(รอยละ)

ปรญญาตรขนไป(รอยละ)

10(41.7)

25(54.3)

14(58.3)

21(45.7)

จำานวนบตร 1คน(รอยละ)

>1คน(รอยละ)

17(47.2)

18(52.9)

19(52.8)

16(47.1)


จากการศกษากลมมารดาท LATCH score > 8

และกลมมารดาท LATCH score ≤ 8 หลงทารกไดรบการ

ผาตดแกไขภาวะลนตดพบวาระยะเวลาการใหนมมารดา

เพยงอยางเดยวไมแตกตางกนดงแสดงในรปท 1

รปท 1 กราฟเปรยบเทยบกลมมารดาท LATCH score > 8 และ

LATCH score ≤ 8 ตอระยะเวลาการใหนมมารดาเพยง

อยางเดยว

จากการศกษาปจจยทมผลตอระยะเวลาการให

นมมารดาเพยงอยางเดยวไดแกปจจยดานอายของมารดา

ลกษณะการทำางานของมารดา เพศของทารกอายทารก

ขณะผาตด ระดบความรนแรงของภาวะลนตด และ

จำานวนบตรของมารดาพบวามารดาทมอายนอยกวา

30ปมระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยวทนอยกวา

มารดาทอายมากกวาหรอเทากบ30ปอยางมนยสำาคญสวน

ปจจยอนๆขางตนไมมความแตกตางกนของระยะเวลา

การใหนมมารดาเพยงอยางเดยวดงแสดงในรปท2–7

รปท 2 กราฟเปรยบเทยบกลมอายมารดา ตอระยะเวลาการให

นมมารดาเพยงอยางเดยว

รปท 3 กราฟเปรยบเทยบลกษณะการทำางานของมารดาตอระยะ

เวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

รปท 4 กราฟเปรยบเทยบเพศของทารกตอระยะเวลาการใหนม

มารดาเพยงอยางเดยว


รปท 5 กราฟเปรยบเทยบอายของทารกวนทไดรบการผาตด

ตอระยะเวลาการใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

รปท 6 กราฟเปรยบเทยบระดบของภาวะลนตดตอระยะเวลาการ

ใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

รปท 7 กราฟเปรยบเทยบจำานวนบตรของมารดตอระยะเวลา

การใหนมมารดาเพยงอยางเดยว

จากการหาสมการความสมพนธด วยวธการ

Backward (Wald) stepwise regression ในการศกษาน

พบวาตวแปรทมความสมพนธกบการหยดใหนมมารดา

เพยงอยางเดยวอยางมนยสำาคญ(p=0.047)คออายมารดา

โดยมhazardratio1.820(95%CI=1.007-3.289)ตาม

ตารางท2แสดงใหเหนวามารดากลมทอายนอยกวา30ป

มโอกาสทจะหยดใหนมมารดาเพยงอยางเดยวกอน6เดอน

มากกวากลมของมารดาทอาย30ปขนไปอยางมนยสำาคญ

ตารางท 2 แสดงปจจยทสมพนธกบการหยดใหนม

มารดาเพยงอยางเดยวกอน6เดอน

ปจจยHazard

Ratio95% CI p-value

LATCH

score

≤8

>8

1.148

10.655-2.010 0.630

อายมารดา <30ป

≥30ป

1.820

11.007-3.289 0.047

ลกษณะงาน

ของมารดา

ทำางานนอกบาน

ทำางานทบาน

1.617

10.687-3.804 0.271

เพศของ

ทารก

ชาย

หญง

1.795

10.915-3.524 0.089

อายทารก

ณวนผาตด

≤8วน

>8วน

1.350

10.574-3.174 0.492

ระดบภาวะ

ลนตด

ภาวะลนตดรนแรงหรอนอยกวา

ภาวะลนตดสมบรณ

1.580

10.847-2.947 0.150

จำานวนบตร 1คน

>1คน

1.263

10.720-2.214 0.416

อภปรายผลการใหนมมารดาเปนสงสำาคญองคการอนามยโลก

แนะนำาวาทารกควรไดรบนมมารดาเพยงอยางเดยว

อยางนอย 6 เดอนตดตอกน1ภาวะลนตดในทารกแรก

เกดหรอการมพงผดใตลนมผลทำาใหทารกมความผดปกต

ดานการกลนไดจงสงผลใหไดรบนมมารดาจากเตาลดลง

การศกษาของPawinและคณะ7กลาววาLATCHscore

ในเดกทมภาวะลนตดจะมคะแนนนอยกวาเดกปกต โดย

คะแนนการเขาเตามผลตอการเลยงลกดวยนมมารดา

อยางเดยวในวนทสองหลงคลอดคะแนนการเขาเตาท>8

ใชทำานายการเลยงลกดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวได

รอยละ 98.5 และมโอกาสทจะเลยงลกดวยนมมารดา

อยางเดยวสงกวาประมาณ 22 เทา สอดคลองกบการ


ศกษาของSrinivasanและคณะ8กลาววาหลงการผาตด

ภาวะลนตดLATCHscoremeanเพมขน2.5คะแนนแต

งานวจยนพบวา LATCH score ไมมผลตอระยะเวลา

การใหนมมารดาเพยงอยางเดยว เนองจาก LATCH

score ท > 8หรอ≤8หลงไดรบการผาตดภาวะลนตด

ไมสามารถเปลยนแปลงระยะเวลาการใหนมบตรดวย

นมมารดาเพยงอยางเดยว สาเหตจากการประเมน

LATCH scoreหลงการผาตดภาวะลนตดจะชวยเพม

ไดเพยงL(Latch),A(Audible),C(Comfortbreastand

nipple) ในขณะทT (Type of nipple) และH (Hold)

ไมสามารถเปลยนแปลงไดดงนนผปวยบางรายไมสามารถ

เพมหรอเปลยนแปลงLATCH scoreหลงการผาตดได

มากนก เชน ในรายทม LATCH score สงอยเดมกอน

การผาตด ซงสอดคลองกบการศกษาของ Campbell

และคณะ9พบวาการผาตดพงผดใตลนไมไดมผลตอการให

นมของมารดาทดขนแตมผลเพยงชวยลดความเจบปวด

ของมารดาขณะใหนมในชวงแรกได และการศกษาของ

Joyceและคณะ10พบวาการผาตดพงผดใตลนไมไดชวย

ใหการใหนมมารดาดขนและนานขน แตชวยลดความ

เจบปวดของหวนมมารดาไดชดเจน

อายของมารดาทมากกวา30ปสงผลตอระยะเวลา

การใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวซงสอดคลอง

กบการศกษาของBrandและคณะ11 รวมกบการศกษา

ของMeedya และคณะ12 โดยทงสองการศกษาพบ

หลกฐานยนยนวามารดาทมอายมากมความสมพนธกบ

ระยะเวลาการใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยว

โดยใหเหตผลวามารดาทมอายมากกวามแนวโนมทจะม

ความมนใจในการใหนมลกเนองจากมประสบการณชวต

ทมากรวาควรจะเลยงลกอยางไรเขาใจถงประโยชนและ

ความสำาคญของการเลยงลกดวยนมมารดา

จากการศกษาของJunsujeeและคณะ5สอดคลองกบ

การศกษาของMurageและคณะ13พบวาทารกเพศหญงม

แนวโนมทจะไดรบนมมารดาเพยงอยางเดยวนานกวา

ทารกเพศชายแตกตางจากการศกษาของJainและคณะ14

และการศกษาของKandeel และคณะ15พบวา ทารก

เพศหญงมแนวโนมทจะไดรบนมมารดาเพยงอยางเดยว

นอยกวาทารกเพศชายโดยพบวาทารกเพศหญงมกจะได

อาหารอนทดแทนนมมารดามากกวา การศกษานพบวา

ปจจยเรองเพศของทารกไมมความแตกตางของระยะเวลา

การใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยว

ระยะเวลาทเหมาะสมในการผาตดภาวะลนตดคอ

ชวง2-6วนหลงคลอดหรอภายใน8วนหลงคลอดนำาไป

สความสำาเรจในการเลยงบตรดวยนำานมมารดาเพยง

อยางเดยว16,17ในการศกษานผปวยสวนมาก(รอยละ90)

ไดรบการผาตดภายใน8วน

ความรนแรงของภาวะลนตดจากการศกษาน

ไมมผลตอระยะเวลาการใหนมบตรดวยนมมารดา

เพยงอยางเดยวซงจากการศกษาของJunsujeeและคณะ5

และการศกษาของNgernchamและคณะ18พบวาระดบ

ความรนแรงของภาวะลนตด สงผลตอความสำาเรจ

ในการเลยงลกดวยนำานมมารดาเพยงอยางเดยวทำาให

การเคลอนไหวของลนจำากดทารกจงไมสามารถอมถง

ลานนมได

ลกษณะงานของมารดา ไมมผลตอระยะเวลาการ

ใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยว ซงสอดคลอง

กบการศกษาของRuzaihan,Ghanimและคณะ19พบวา

อาชพของมารดาไมไดเปนอปสรรคตอระยะเวลาการ

ใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวแตอาจมผลตอ

ระยะเวลาและจำานวนครงทใหนมจากเตาตอวนได

จำานวนบตรไมมผลตอระยะเวลาการใหนมบตร

ดวยนมมารดาเพยงอยางเดยวจากการศกษาของHuang

และคณะ20 พบวาจำานวนบตรไมสมพนธกบการให

นมมารดาเพยงอยางเดยว โดยพบวามารดาทใหนมไม

ตอเนองหรอไมไดใหนมในบตรคนกอน มแนวโนมท

จะใหนมมารดาอยางเดยวตดตอกน 6 เดอนไมสำาเรจใน

ครรภถดมา ซงไดผลแตกตางจากการศกษาอนๆซงพบ

วาจำานวนบตรสมพนธกบการเลยงลกดวยนมมารดาเพยง

อยางเดยว5,21

สรปผลการวจยในกลมมารดาทมบตรไดรบการผาตดแกไขภาวะ

ลนตดณ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ


สยามบรมราชกมารพบวา LATCH score ไมมผลตอ

ระยะเวลาการใหนมบตรดวยนมมารดาเพยงอยางเดยว

สวนปจจยทมผลตอระยะเวลาในการใหนมบตรดวย

นมมารดาเพยงอยางเดยวคออายของมารดา

กตตกรรมประกาศการศกษานสำาเรจลงไดดวยดโดยการใหความชวย

เหลอและแนะนำาจากผศ.ดร.นพ.กตตพงษคงสมบรณ

และอาจารยอลเฟรโด วยาโรเอลอาจารยทปรกษางาน

วจยและอาจารยประจำาภาควชาเวชศาสตรปองกนและ

สงคม ทกรณาใหคำาปรกษาและใหคำาแนะนำา และ

ขอขอบคณเจาหนาทคลนกนมแม ศนยการแพทย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ท

ใหขอมลการเลยงลกดวยนมมารดาทำาใหงานวจยครงน

สำาเรจลงไดดวยด

เอกสารอางอง1. World Health Organisation (WHO). Global

strategy for infant and young child feeding: the optimal duration of exclusive breastfeeding. Geneva: World Health Organization; 2001.

2. Puapornpong P. Breastfeeding assessment. J Med Health Sci. 2014;21:4-15.

3. Ballard J, Auer C, Khoury J. Ankyloglossia: Assessment, incidence, and effect of frenuloplasty on the breastfeeding dyad. Pediatrics. 2002;110:e63.

4. Puapornpong P, Raungrongmorakot K, Mahasitthiwat V et al. Comparisons of the latching on between newborns with tonguetie and normal newborns. J Med AssocThai. 2014;97:255-9.

5. Wakhanrittee J, Khorana J, Kiatipunsodsai S. The outcomes of a frenulotomy on breastfeeding infants followed up for 3 months at Thammasat university hospital.PedSurg Int. 2016;32:945-52.

6. Puapornpong P, Raungrongmorakot K. Latch score and exclusive breastfeeding during the first six months postpartum. J Med Health Sci. 2016;23:8-14.

7. Kotlow L. Ankyloglossia (tongue-tie): a diagnostic and treatment quandary. Quintessence Int. 1999;30:259-62.

8. Srinivasan A, Dobrich C, Mitnick H et al. Ankyloglossia in breastfeeding infants: the effect of frenotomy on maternal nipple pain and latch. Breastfeed Med. 2006;1:216–24.

9. Campbell J. Frenotomy for tongue-tie in newborn infants. Int J Nurs Stud. 2019;91: 146-7.

10. O’Shea J, Foster J, O’Donnell C et al. Frenotomy for tongue-tie in newborn infants. Cochrane Database Syst Rev. 2017;3:1-35.

11. Brand E, Kothari C, Stark M. Factors related to breastfeeding discontinuation between hospital discharge and 2 Weeks postpartum. J PerinatEduca. 2011;20:36-44.

12. Meedya S, Fahy K, Kable A. Factors that positively influence breastfeeding duration to 6 months: A literature review. Women Birth. 2010;23:135-45.

13. Kimani-Murage E, Madise N, Fotso J et al. Patterns and determinants of breastfeeding and complementary feeding practices in urban informal settlements, Nairobi Kenya. BMC Publ Health. 2011;11:2-432.

14. Jain A, Tyagi P, Kaur P et al. Association of birth of girls with postnatal depression and exclusive breastfeeding: an observational study. BMJ Open. 2014;4:e003545- e003545.

15. Kandeel W, Rabah T et al. Determinants of exclusive rbeastfeeding in a sample of Egyptian infants.Maced J MedSci 2018;6:1818-23.

16. Buryk M, Bloom D, Shope T. Efficacy of n eonatal release of ankyloglossia: A randomized trial. Pediatrics. 2011;128 :280-8.

17. Praborini A, Purnamasari H, Munandar A et al. Early frenotomy improves breastfeeding outcomes for tongue-tied Infants.ClinLact. 2015;6:9-15.


18. N g e r n c h a m S , L a o h a p e n s a n g M , Wongvisutdhi T et al. Lingual frenulum and effect on breastfeeding in Thai newborn infants.PaediatrIntChild Health. 2013;33: 86-90.

19. Al-Ruzaihan S, Al-Ghanim A, Bu-Haimed B et al. Effect of maternal occupation on breast feeding among females in Al-Hassa, southeastern region of KSA. J TaibahUniv Med Sci. 2017;12:235-40.

LATCH Score Outcome after Frenotomy and Exclusive Breastfeeding Duration at HRH

Princess MahaChakriSirindhorn Medical CenterPanuwat Wongwattana*, Pipat Phankhumpa**, Prapatsorn Selawongsaree**,

Montakarn Piyatanti**, Sodsarun Pornsuksawang**, Sutaphat Kowarit**, Apitchaya Piansiripinyo**

*DepartmentofOtolaryngology,FacultyofMedicine,SrinakharinwirotUniversity

**5thyearmedicalstudent,FacultyofMedicine,SrinakharinwirotUniversity

ABSTRACTBackground : The World Health Organization has promoted an exclusive breastfeeding campaign for the duration of six months. A factor preventing the policy from success is tongue-tie which can be treated by frenotomy. LATCH score which assesses breastfeeding effectiveness should be improved postoperatively. Objective : To compare exclusive breastfeeding duration between two groups of mothers separated by LATCH scores (> 8 and ≤ 8), and also to study factors relatedto duration. Material and Method : This retrospective cohort study collected data from group of patients who received frenotomy at MahaChakriSirindhorn Medical Center. LATCH score at 8 was employed as a cut-off point for grouping the patients. Data collection period was during 1 January 2018 to 31 March 2019. The included data were general information of patients, tongue-tie grade and breastfeeding status. The data was analyzed by survival analysis.Result : The results showedno difference in survival curves between the two groups, mothers with LATCH scores > 8 and mothers with LATCH scores ≤ 8(95% CI 0.497-1.526, p 0.630). As for mothers ages < 30, results showed a higher probability to stop exclusive breastfeeding earlier than 6 months compared to the mothers ages ≥ 30 group with a hazard ratio of 1.82 (95% CI 1.007-3.289, p = 0.047). Conclusion : There was no statistical significance in the duration of exclusive breast feeding in terms of LATCH score. Factor of maternal age has a statistically significant association with exclusive breastfeeding duration.Keywords: Exclusive breastfeeding, Frenotomy, LATCH score, Tongue-tie

20. Huang, Y., Ouyang, Y. and Redding, S. Previous breastfeeding experience and its influence on breastfeeding outcomes in subsequent births: A systematic review. Women Birth. 2019;32, pp.303-9.

21. Tan K. Factors associated with exclusive breastfeeding among infants under six months of age in peninsular malaysia. Int Breastfeed J. 2011;6:1-7.

56 ธรวราธนนทและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563


*ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ปญหาการนอนและปจจยทเกยวของ ในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทรกษา

ในโรงพยาบาลศรราชธรวรา ธนนท*, สดารตน ศรศกยพาณชย*, จรยา ทะรกษา*

ความเปนมา:ปญหาการนอนเปนปญหาทพบไดบอยในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม การศกษาวจย

เรองปญหาการนอนในเดกกลมนยงมคอนขางจำากด

วตถประสงค:เพอศกษาลกษณะปญหาการนอนและปจจยทเกยวของในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม

วธการศกษา: เปนการศกษาทจดเวลาใดเวลาหนงแบบตดขวาง (cross-sectional study) ระหวางเดอน

มนาคม-ธนวาคม2561 โดยใหผปกครองของเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมซงมอาย 4-18ป จำานวน

200คนตอบแบบสอบถาม3 ชดไดแกแบบสอบถามขอมลทวไปแบบสอบถามปญหาการนอนในเดก

(Children SleepHabitQuestionnaire; CSHQ) และแบบสอบถามปญหาพฤตกรรมเดกฉบบชมชน

(AberrantBehaviorChecklist-Community;ABC-C)ขอมลถกวเคราะหโดยใชสถตแบบunivariateและ

multivariatelinearregression

ผลการศกษา: เดกทภาวะออทซมเปกตรมมปญหาการนอนรอยละ 88.5 คาเฉลยของคะแนนรวมของปญหา

การนอนของเดก (CSHQ-total score) เทากบ 48.70 ± 6.81 ลกษณะปญหาการนอนทพบมากทสด

3 อนดบแรก คอ ไมยอมเขานอน (รอยละ 92) การงวงนอนระหวางวน (รอยละ 83.5) และระยะเวลาใน

การนอน (รอยละ 67.5) คาเฉลยของคะแนนรวมของปญหาพฤตกรรมเดกฉบบชมชน (ABC-C) เทากบ

53.10 ± 34.49 โดยปญหาพฤตกรมมซน อยไมนงมคะแนนเฉลยสงสดคอ 17.54 ± 10.62 คะแนนรวมของ

ปญหาพฤตกรรมมความสมพนธกบคะแนนรวมของปญหาการนอนอยางมนยส�าคญทางสถต (r = 0.19,

p<0.01) ปจจยทมความสมพนธกบปญหาการนอน ไดแก อายของเดก (β= -0.173, p=0.009) อาการ

หงดหงด ฉนเฉยว (β = 0.238, p<0.001), การมเสยงดงรบกวนในหองนอน (β = 0.014, p=0.009),

อากาศในหองนอนรอนหรอเยนเกนไป (β = 0.181, p=0.006) และการกนอาหารปรมาณมากกอนนอน

(β = 0.154, p=0.021)

สรป :ปญหาการนอนเปนปญหาทพบไดบอยในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมปจจยทมความสมพนธกบ

ปญหาการนอนในเดกกลมนไดแกปญหาพฤตกรรมในเดกและปจจยทางสงแวดลอมการตรวจประเมน

และคนหาปจจยเสยงททำาใหเกดปญหาการนอนตงแตระยะแรกสามารถชวยใหการดแลรกษาเดกทม

ภาวะออทซมสเปกตรมมประสทธภาพยงขน

คำาสำาคญ :ABC-C,ภาวะออทซมสเปกตรม, ปญหาพฤตกรรม,CSHQ,ปญหาการนอน

57ปญหาการนอนและปจจยทเกยวของในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม ทรกษาในโรงพยาบาลศรราช

บทนำาภาวะออทซมสเปกตรม (Autism spectrum disorder)

เปนภาวะบกพรองทางพฒนาการซงเกดจากความผดปกต

ของสมองสงผลใหเกดความบกพรองในพฒนาการดาน

การใชภาษาสอสารและปฏสมพนธทางสงคมรวมกบม

ความผดปกตของพฤตกรรมและความสนใจทเปนแบบ

แคบจ�ากดหรอเปนแบบแผนซ�าๆ(1) อาการความบกพรอง

ของภาวะออทซมสเปกตรมจะปรากฏตงแตวยเดก

และตอเนองไปจนโต โดยไมสามารถรกษาใหหายขาดได

ปจจบนยงไมทราบสาเหตการเกดโรคออทซมทแนชด

แตเชอวาเกดไดจากหลายปจจยทงทางพนธกรรมและ

สงแวดลอม(2) ปจจบนความชกของภาวะออทซมเพมขน

กวาเดมเปนอยางมากจากการศกษาของ Diallo FB.

และคณะ (2560) พบความชกของผปวยเดกออทซมใน

ประเทศตางๆ ทวโลกเฉลยเทากบ 1 ตอ 83 ราย(3) การศกษา

ในประเทศไทยโดยวนดดา ปยะศลปและคณะ (2548) พบ

อบตการณเทากบ 1.43 ตอ 10,000 รายในป พ.ศ. 2540

และในป พ.ศ. 2545 พบอบตการณเพมขนเปน 6.93 ตอ

10,000 ราย(4)

ในเดกทมมภาวะออทซมสเปกตรมมกพบโรครวม

ไดบอย โดยพบวาปญหาการนอนเปนปญหาทพบรวม

ไดบอยจากการศกษาในตางประเทศพบวาความชกของ

ปญหาการนอนในเดกออทซมสงถงรอยละ 40-80 และ

พบวาลกษณะของปญหาการนอนทพบไดบอยคอ ระยะเวลา

ในการนอนปญหาไมยอมเขานอนหรอนอนหลบยาก และ

ความวตกกงวลในการเขานอน นอกจากนยงพบวาปญหา

การนอนมความสมพนธกบความรนแรงของภาวะออทซม

และโรคจตเวชทพบรวม เชน โรคสมาธสน ภาวะซมเศรา

และวตกกงวลของผปวย ความไวของประสาทสมผสตอ

การรบร (sensory integration disorder) และปญหาของ

ระบบทางเดนอาหาร(5,6)

ปญหาการนอนท�าใหเกดผลกระทบตอเดกตามมา

มากมาย เชน ท�าใหอาการของออทซมแยลง ควบคม

พฤตกรรมไดยากขน สงผลกระทบตอความจ�า สมาธ

การรบร ทกษะการใชภาษา นอกจากนพบวาเดกทม

ปญหาการนอนเรอรงมความเสยงตอการเกดโรคในระบบ

ตางๆ ไดในระยะยาว เชน ระบบภมคมกน หวใจและ

หลอดเลอดตอมไรทอ รวมถงระบบประสาทและสมอง(7) และยงสงผลท�าใหผปกครองมความเครยดและวตกกงวล

เพมขนสงผลกระทบตอคณภาพชวตของเดกทมภาวะ

ออทซมและครอบครว

การศกษาเรองปญหาการนอนในเดกทมภาวะ

ออทซมยงมนอยมากทงในประเทศไทยและตางประเทศ

และเนองจากประเทศไทยมบรบทหลายอยางทแตกตาง

จากตางประเทศโดยเฉพาะรปแบบการเลยงด ผวจยจง

ตองการศกษาถงลกษณะของปญหาการนอนและปจจย

ทมความสมพนธกบปญหาการนอนในผปวยเดกไทยท

มภาวะออทซมสเปกตรมซงผลจากการศกษาวจยนจะ

ทำาใหไดองคความรทมประโยชนตอการดแลรกษาผปวย

เดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทมปญหาการนอนตอไป

วตถประสงคเพอศกษาลกษณะของปญหาการนอนและปจจย

ทเกยวของในผปวยเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทมา

รกษาในโรงพยาบาลศรราช

วธการศกษางานวจยนเปนการศกษาทจดเวลาใดเวลาหนงแบบ

ตดขวาง (cross-sectional study)ระหวางเดอนมนาคม-

ธนวาคมพ.ศ.2561โดยทำาการศกษาในผปกครองของเดก

ทมภาวะออทซมสเปกตรมอาย4-18ปจำานวน200คน

ทมารกษาทสาขาวชาจตเวชศาสตรเดกและวยรนภาค

วชากมารเวชศาสตรโรงพยาบาลศรราชโดยใหผปกครอง

ตอบแบบสอบถาม3 ชดไดแก

1)แบบประเมนสอบถามขอมลพนฐานทวไป

2)แบบประเมนปญหาการนอนในเดกฉบบภาษา

ไทย (CSHQ-Thai version)(8) ซงเปนแบบคดกรองทขอ

อนญาตแปลมาจากตนฉบบของJudithOwen(2000)ม

คำาถามทงหมด48ขอมความไวรอยละ 80และมความ

จำาเพาะรอยละ72(9) แบบประเมนฉบบภาษาไทยพฒนา

โดยพทธธราดษยวรรณวฒนและคณะ(2559)มคาความ

เชอมนภาพรวม(Cronbach’sAlphaCoefficient)เทากบ


0.83(8) ประกอบดวยขอคำาถามเกยวกบปญหาการนอน

8ดาน ไดแก 1)พฤตกรรมกอนการเขานอน2) เวลาท

เรมนอน3)ระยะเวลาในการนอน4)ความวตกกงวลใน

การเขานอน5)พฤตกรรมระหวางทนอนหลบและการ

ตนระหวางหลบ 6)ปญหาการนอนทเกยวของกบการ

หายใจ7)ปญหาพฤตกรรมการนอนในชวงระหวางการ

นอน8)การตนในตอนเชาและความงวงระหวางวน(9)

3)แบบประเมนปญหาพฤตกรรมเดกฉบบชมชน

(AberrantBehaviorChecklist-Community)(10)ซงพฒนา

โดยMichaelAmanและคณะ(1985)มคำาถาม58ขอแบง

ออกเปน5 subscalesไดแกหงดหงดฉนเฉยว(irritability)

เฉยชา (lethargy)พฤตกรรมซำาๆ (stereotypy)อยไมนง

(hyperactivity)และพดไมเหมาะสม(inappropriatespeech)

โดยแบบประเมนมคาความเชอมนภาพรวม(Cronbach’s

AlphaCoefficient)เทากบ0.86ความไวรอยละ80และม

ความจำาเพาะรอยละ86(10)

งานวจยนไดผานการรบรองจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในคนคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดลรหสโครงการวจย422/2561(EC4)

การวเคราะหขอมลทางสถตขอมลทวไปของกลมตวอยางใชสถตเชงพรรณนา

(descriptivestatistics)โดยขอมลตอเนอง(continuousdata)

นำาเสนอเปนคาเฉลย(mean)และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(standarddeviation;SD)หรอคามธยฐาน(median)และคา

ตำาสด-คาสงสด(range)สวนขอมลเชงกลม(categorical

data)นำาเสนอเปนจำานวนและรอยละ(ตารางท1,2)

การวเคราะหหาความสมพนธระหวางคะแนนรวม

ของปญหาการนอน (CSHQ)กบปญหาพฤตกรรมเดก

(ABC-C)โดยใชสถตSpearman’scorrelation(ตารางท3)

และวเคราะหปจจยทสมพนธกบปญหาการนอนในเดกท

มภาวะออทซมสเปกตรมแบบตวแปรเดยว (univariable

analysis)โดยใชสถตIndependentt-testและOne-way

ANOVA(ตารางท4)

การวเคราะหหาปจจยทมความสมพนธกบปญหา

การนอนในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมแบบหลาย

ตวแปร(multivariableanalysis)ใชสถตMultiplelinear

regressionโดยวธStepwise(ตารางท5)

ขอมลทงหมดถกวเคราะหโดยใชโปรแกรมSPSS

version23(SPSSInc.,Chicago,IL,USA)โดยมนยสำาคญ

ทางสถตเมอp-value<0.05

ผลการศกษาผ ปกครองทตอบแบบสอบถามสวนใหญเปน

เพศหญงจำานวน165คน(รอยละ82.5)อายเฉลย44.29±

9.60ป เปนมารดารอยละ69และเปนบดารอยละ15.5

สวนใหญมการศกษาตำากวาปรญญาตร(รอยละ59.5)และ

มการศกษาระดบปรญญาตรประมาณรอยละ32.5รายได

ของครอบครวสวนใหญนอยกวา 30,000บาทตอเดอน


ผปวยเดกทมภาวะออทซมสวนใหญเปนเพศชาย

จำานวน170คน(รอยละ85)อายเฉลย10.50±4.11ป

ผปวยเดก 173คน (รอยละ 86.5) กำาลงศกษาอยมโรค

ทางกายรวมดวย 68 คน (รอยละ 34) เชน โรคภมแพ

(รอยละ25.5)โรคหอบหด(รอยละ5)โรคลมชก(รอยละ5)

และโรคอวน (รอยละ1) เปนตนและมโรคจตเวชอนๆ

รวมดวย140คน(รอยละ70)โดยพบเปนโรคสมาธสน

รวมดวยมากทสดคอ138คน(รอยละ69)

เดกทภาวะออทซมเปกตรมมปญหาการนอนรอยละ

88.5คาเฉลยของคะแนนรวมของปญหาการนอนของเดก

(CSHQ-totalscore)เทากบ48.70±6.81ลกษณะปญหา

การนอนทพบมากทสด3 อนดบแรกคอไมยอมเขานอน

(รอยละ92)การงวงนอนระหวางวน(รอยละ83.5)และ

ระยะเวลาในการนอน(รอยละ67.5)ดงแสดงในตารางท1


ตารางท 1 แสดงความชกของปญหาการนอนและ

คะแนนเฉลยของแตละปญหาการนอนซง

ประเมนโดยแบบสอบถามTheChildren’s

Sleep Habits Questionnaire (CSHQ)

(n=200)

mean ± SD จำานวนของปญหา

(%)

คะแนนรวมของปญหาการนอน

(totalCSHQscore)

48.70±6.81 88.5

ไมยอมเขานอน(bedtimeresistance) 10.85±2.50 92.0

การเขานอนดก(sleep-onsetdelay) 1.67±0.72 51.5

ระยะเวลาในการนอน(sleepduration) 4.64±1.48 67.5

ความวตกกงวลในการเขานอน

(sleepanxiety)

2.58±0.93 35.0

การตนระหวางหลบ(nightwaking) 3.77±1.17 41.0

ปญหาการการหายใจขณะนอนหลบ

(sleep-disorderedbreathing)

8.49±1.81 58.5

ปญหาพฤตกรรมขณะนอนหลบ

(parasomnias)

4.13±1.35 53.5

การงวงนอนระหวางวน

(daytimesleepiness)

12.59±3.08 83.5

คาเฉลยของคะแนนรวมของปญหาพฤตกรรมเดก

ฉบบชมชน(ABC-C) เทากบ53.10±34.49 โดยปญหา

พฤตกรรมซนอยไมนง (hyperactivity) มคะแนนเฉลย

สงสดคอ17.54±10.62รองลงมาคอเฉยชา(lethargy)

และหงดหงดฉนเฉยว(irritability)ดงแสดงในตารางท2

ตารางท 2 คะแนนความรนแรงของปญหาพฤตกรรม

ทพบในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม

โดยการใชแบบประเมน The Aberrant

BehaviorChecklist-Community(ABC-C)

(n=200)

mean ± SD median percentiles Percent (%)

25 75

คะแนนรวมพฤตกรรม

(totalABCscore)

53.10±34.49 49.00 23.25 75.75 30.52

หงดหงดฉนเฉยว

(irritability)

12.08±9.98 9.00 4.00 18.75 26.84

เฉยชา(lethargy) 13.45±9.96 12.00 5.00 21.00 28.02

พฤตกรรมซำาๆ

(stereotypy)

5.66±5.24 4.00 1.00 9.00 26.95

ซนอยไมนง

(hyperactivity)

17.54±10.62 16.00 9.00 25.75 36.54

พดไมเหมาะสม

(inappropriatespeech)

4.38±3.14 4.00 2.00 7.00 36.50

คะแนนรวมของปญหาพฤตกรรม (ABC-C total

score) มความสมพนธกบคะแนนรวมของปญหาการ

นอน (CSHQ-total score) อยางมนยสำาคญทางสถต

(r = 0.19,p<0.01) และพบวาคะแนนรวมของปญหา

พฤตกรรมมความสมพนธกบปญหาทเดกไมยอมเขานอน

(r=0.22,p<0.01)และมความวตกกงวลในการเขานอน

(r=0.14,p<0.05)นอกจากนยงพบวาปญหาพฤตกรรม

หงดหงดฉนเฉยว(irritability)และปญหาซนอยไมนง

(hyperactivity) มความสมพนธกบปญหาทเดกไมยอม

เขานอน ความวตกกงวลในการเขานอน และปญหา

พฤตกรรมทเกดขณะนอนหลบ(parasomnias)อยางมนย

สำาคญทางสถตดงแสดงในตารางท3


ตารางท 3 ความสมพนธระหวางปญหาการนอน (CSHQ)กบปญหาพฤตกรรม (ABC-C) ทพบในเดกทมภาวะ

ออทซมสเปกตรม(n=200)

คะแนนรวมปญหาการนอน

ไมยอมเขานอน

การเขานอนดก

ระยะเวลาการนอน

ความวตกกงวลในการ

เขานอน

การตนนอนกลาง

คน

ปญหาการหายใจขณะนอนหลบ

ปญหาพฤตกรรมขณะ

นอนหลบ

การงวงระหวางวน

คะแนนรวมพฤตกรรม 0.19** 0.22** 0.13 -0.01 0.14* 0.01 0.03 0.13 0.10

หงดหงดฉนเฉยว 0.25*** 0.27*** 0.10 0.01 0.17* 0.08 0.05 0.18* 0.131

เฉยชา 0.09 0.08 0.13 -0.01 0.07 -0.06 0.04 0.02 0.07

พฤตกรรมซำาๆ 0.12 0.18** 0.18* -0.03 0.15* 0.02 -0.01 0.08 0.01

ซนอยไมนง 0.09 0.26*** 0.08 -0.02 0.16* 0.03 0.01 0.15* 0.11

พดไมเหมาะสม 0.09 0.09 0.05 -0.03 0.06 -0.10 0.05 0.20** 0.06

*p<0.05,**p<0.01,***p<0.001

จากการวเคราะหปจจยทสมพนธกบปญหาการ

นอนในผปวยโรคออทซมสเปกตรมแบบตวแปรเดยว

(univariable analysis) พบวาปจจยทมความสมพนธ

กบปญหาการนอนของเดกอยางมนยสำาคญทางสถต

(p<0.05) ไดแก การมโรครวมทางจตเวช โรคสมาธสน

และปจจยทางสงแวดลอม เชน ลกษณะหองนอนทม

เสยงดงรบกวนหรอมอากาศรอนหรอเยนเกนไปดงแสดง

ในตารางท4

ตารางท 4 ปจจยทมความสมพนธกบปญหาการนอน

ในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม(n=200)

คะแนนของปญหา

การนอน

ขอมลทวไป N(%) mean SD p-value

เพศ 0.599

ชาย 170(85) 48.59 6.91

หญง 30(15) 49.30 6.27

อาย(ป) 0.058

4.0-6.0 38(19) 50.26 7.88

6.1-12.0 89(44.5) 49.19 6.83

12.1-18.0 73(36.5) 47.27 5.95

โรคประจำาตวของเดก 161(80.5) 48.70 7.04 0.998

โรคจตเวชทพบรวม 140(70) 49.34 7.06 0.039*

โรคสมาธสน 138(69) 49.44 7.07 0.020*

โรควตกกงวล 5(25) 47.60 5.32 0.717

คะแนนของปญหา

การนอน

ขอมลทวไป N(%) mean SD p-value

มยาทตองกนประจำา 108(54) 48.44 6.74 0.560

เวลาทเขานอน 0.398

เวลาเดยวกนทกวน 90(45) 48.24 7.02

ไมแนนอนในแตละวน 110(55) 49.06 6.63

กจกรรมททำากอนเขานอน

ออกกำาลงกายหรอกจกรรมตนเตน 40(20) 50.35 7.41 0.086

ดโทรทศนหรอแทบเลต 154(77) 48.37 6.76 0.218

ลกษณะหองนอน

มเสยงดงรบกวน 9(4.5) 54.44 7.70 0.009*

มแสงไฟสวางไสว 77(38.5) 48.01 7.10 0.263

อากาศรอนหรอเยนเกนไป 25(12.5) 51.92 7.70 0.011*

มสตวเลยงในหองนอน 3(1.5) 53.33 6.43 0.235

การนอนรวมกบผอน 0.117

นอนหองแยกคนเดยว 17(8.5) 45.47 5.98

นอนหองเดยวกบพอแม/ญาต/

พนอง176(88) 49.03 6.89

นอนรวมเตยงเดยวกนกบคนอน 7(3.5) 48.14 4.74

ประวตโรคจตเวชของผดแล 5(2.5) 45.80 7.79 0.337

ประวตการนอนของผดแล 0.228

เขานอนพรอมเดก 117(58.5) 49.39 6.79

เขานอนหลงจากเดกหลบแลว 80(40) 47.71 6.77

เขานอนกอนเดก 3(1.5) 47.67 7.64

ปญหาการนอนของผดแล 23(11.5) 50.30 5.72 0.229

*P<0.05


เมอวเคราะหอทธพลของตวแปรอสระ 10 ตวแปรตอปญหาการนอนดวยสถต Stepwise multiple linear

regression พบวาปจจยทมความสมพนธตอปญหาการนอน ไดแก อายของเดก (β= -0.173, p=0.009) อาการหงดหงด

ฉนเฉยว (β = 0.238, p<0.001) การมเสยงดงรบกวนในหองนอน (β = 0.014, p=0.009) อากาศในหองนอนรอนหรอ

เยนเกนไป (β = 0.181, p=0.006) และการกนอาหารปรมาณมากกอนนอน (β = 0.154, p=0.021) ดงแสดงในตารางท 5

ตารางท 5 ปจจยทมความสมพนธกบปญหาการนอนของเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม(n=200)

UnivariableLinearRegression MultipleLinearRegression 95%CIforB

B β p-value B β p-value Lower

Bound

Upper

Bound

อาย(ป) -0.342 -0.207 0.003 -0.287 -0.173 0.009 -0.503 -0.071

โรคจตเวชทพบรวมอนๆ 2.160 0.146 0.039

หองทมเสยงดงรบกวน 6.020 0.184 0.009 5.690 0.174 0.009 1.432 9.948

หองทอากาศรอนหรอเยนเกนไป 3.686 0.180 0.011 3.719 0.181 0.006 1.067 6.372

อาการหงดหงดฉนเฉยว 0.165 0.241 <0.001 0.162 0.238 <0.001 0.073 0.251

พฤตกรรมซนอยไมนง 0.134 0.209 <0.001

ทานอาหารมอใหญกอนเขานอน 1.795 0.128 0.071 2.164 0.154 0.021 0.334 3.994

ออกกำาลงกายกอนเขานอน 2.069 0.122 0.086

การนอนรวมกบผอน

นอนหองแยกคนเดยว reference

นอนหองเดยวกบพอแม 2.778 0.133 0.060

นอนรวมเตยงเดยวกบคนอน -0.572 -0.15 0.828

B = unstandardized coefficients; β = standardized coefficients; CI = confidence interval

บทวจารณการศกษานพบวาเดกทมภาวะออทซมเสปกตรม

มปญหาการนอนรวมดวยมากถงรอยละ 88.5 ซงสอดคลอง

กบการศกษาในตางประเทศซงพบความชกของปญหา

การนอนในเดกออทซมคอนขางสงถงรอยละ 40-86(5, 11)

และพบวาคาเฉลยของคะแนนรวมของปญหาการนอนสง

ถง 48.70 ± 6.81 คะแนนโดยคาคะแนนทสงจะสมพนธกบ

ปญหาการนอนทมากขน เมอแบงลกษณะของปญหา

การนอนออกเปน 8 ดาน พบวาลกษณะปญหาการนอนท

พบมากทสด 3 อนดบแรก คอ ไมยอมเขานอน (รอยละ 92)

การงวงนอนระหวางวน (รอยละ 83.5) และระยะเวลา

ในการนอน (รอยละ 67.5) ซงสอดคลองกบการศกษา

ในสหรฐอเมรกา(11) และประเทศจน(12) เนองจากมการ

ศกษาทพบวาสมองของเดกทมภาวะออทซมสเปกตรม

อาจมความผดปกตของการหลงฮอรโมนเมลาโทนน

(melatonin) ซงมหนาทส�าคญในการควบคมการท�างาน

ของวงจรการหลบและตน (sleep-wake cycle) และ

ยงพบวามความผดปกตในการท�างานของระบบสารสอ

ประสาทเซโรโตนน (serotonin system) และวงจรการหลง

ฮอรโมนคอรตซอล (cortisol) ซงมหนาทควบคมการ

ท�างานของระบบนาฬกาชวต (circadian rhythm) และ

วงจรการหลบตน ท�าใหเดกมปญหาการนอนได(7) เมอ

เดกมปญหาการนอนในชวงกลางคนจะสงผลท�าให

เดกงวงนอนในตอนกลางวนมากกวาปกตและท�าให

ศกยภาพในการเรยนรและการท�างานลดลงได(13)


การศกษาในตางประเทศพบวาปจจยดานชววทยา

และจตสงคม (biopsychosocial factor) และปจจยทาง

สงแวดลอมมความสมพนธกบปญหาการนอนในเดก

กลมน(11,14) การศกษานพบวาปจจยทมความสมพนธกบ

ปญหาการนอนอยางมนยส�าคญทางสถต ไดแก อาย

ของเดก อาการหงดหงดฉนเฉยว (irritability) ลกษณะ

หองนอนทอากาศรอนหรอเยนเกนไปและหองนอนทม

เสยงดงรบกวน แมวาจะมการศกษาวาอายมความสมพนธ

กบปญหาการนอนในออทซม(15) เชนเดยวกบการศกษาน

ทพบวาอายมความสมพนธในลกษณะตรงกนขามกบ

ปญหาการนอน คอเดกทอายมากขนจะมปญหาการนอน

ลดลง (β= -0.173, p=0.009) แตมการศกษาทพบวาอายและ

ปญหาการนอนในเดกออทซมไมมความสมพนธกน(5)

ดงนนอายจงอาจไมใชตวท�านายปญหาการนอน เปนเพยง

ปจจยทไมคงทปจจยหนง (vulnerability factor) ซงอาจ

ตองมการศกษาเพมเตมตอไปการศกษานพบวาเดกสวน

ใหญถงรอยละ 91.5 นอนหองเดยวกบพอแมหรอญาต

ซงการใหเดกนอนรวมหองกบผปกครองเปนรปแบบ

การดแลทพบบอยของครอบครวไทย ซงแตกตางจาก

ชาวอเมรกนทพบวาเดกวยเรยนสวนใหญมกจะนอน

แยกหองคนเดยวมากถงรอยละ 78(16) ซงอาจเปนผลจาก

วฒนธรรมและการเลยงดทแตกตางกน และเดกออทซม

มกมปญหาหรอโรคอนๆ รวมดวย เชน พฤตกรรมซ�าๆ

การยดตดและไมยดหยน (inflexibility) ปญหาการหายใจ

ขณะนอนหลบ (sleep-disordered breathing) และเดก

ชวยเหลอตวเองไดนอยท�าใหเดกกลมนมความชกของ

การนอนรวมหองกบผอนเพมมากกวาเดกทวไปได(17)

อยางไรกตามการศกษานไมพบความสมพนธของปญหา

การนอนกบการนอนรวมหองกบผอนอยางมนยส�าคญ

ทางสถตแตพบวาลกษณะของหองนอนทรอนหรอเยน

เกนไปหรอมเสยงดงรบกวนนนมความสมพนธกบปญหา

การนอนของเดกออทซมอยางมนยส�าคญทางสถต ซงอาจ

เกดจากการทเดกออทซมมกจะมความไวของประสาท

สมผสมากกวาปกต (hypersensitivity)(7,18) และจาก

การศกษาของ McCue LM และคณะ (2560) พบวาเดก

ออทซมมปญหาระบบทางเดนอาหารมากกวาเดกปกต

(odd ratio=1.74, 95%CI: 1.22-2.48)(19) จงท�าใหเดกท

ทานอาหารปรมาณมากกอนนอนอาจสงผลรบกวนตอ

ระบบทางเดนอาหาร ท�าใหเดกรสกอดอดและสงผลให

เกดปญหาการนอนไดมากกวาเดกทไมทานอาหารมาก

(β = 0.154, p=0.021)

การศกษากอนหนานในประเทศจนพบวาพฤตกรรม

ซนอยไมนง(hyperactivity)มความสมพนธกบปญหาการ

นอนของเดกออทซมแตไมพบวาอาการหงดหงดฉนเฉยว

(irritability) มความสมพนธกบปญหาการนอน(12) ซง

แตกตางจากการศกษานทพบวาอาการหงดหงดฉนเฉยว

มความสมพนธกบปญหาการนอนของเดกออทซม

อยางมนยสำาคยทางสถตซงความแตกตางนอาจเกดจาก

การใชเครองมอแบบสำารวจพฤตกรรมทแตกตางกน

นอกจากนยงพบวาปญหาการนอนมความสมพนธ

กบปญหาพฤตกรรมของเดกออทซม คอ การทเดกม

ปญหาการนอนจะทำาใหเดกมปญหาพฤตกรรมมากขน

และปญหาพฤตกรรมเองกสงผลทำาใหเดกมปญหาการ

นอนมากขนดวยเชนกน(ตารางท3)ดงนนจงควรใหการ

รกษาแกไขทงปญหาการนอนและปญหาพฤตกรรมของ

เดกไปพรอมๆกนจงจะทำาใหผลการรกษามประสทธผล

ดยงขน

การศกษานมขอจำากดบางประการ เนองจากการ

เกบขอมลไดจากการใหผปกครองเปนผตอบแบบสอบถาม

ไมไดเกบขอมลจากผปวยเดกออทซมโดยตรงและเปนการ

ใหผปกครองตอบแบบสอบถามโดยการคดยอนหลงแลว

ตอบจงอาจทำาใหเกดอคต (bias)ไดดงนนจงควรมการ

ศกษาเพมเตมโดยใชการทดสอบทสามารถบอกรายละเอยด

ของปญหาการนอนทเปนมาตรฐาน(goldstandard)เชน

polysomnographyและควรมการศกษาเปรยบเทยบกบ

กลมประชากรทเปนเดกปกตดวย

สรปผปวยเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมในประเทศไทย

นนมความชกของปญหาการนอนสงเชนเดยวกบการศกษา

อนๆ ในตางประเทศ ปจจยทงทางดานชวภาพ จตสงคม

พฤตกรรม และสงแวดลอม ลวนมความสมพนธกบ


ปญหาการนอนของเดก ซงปญหาการนอนนนอกจากจะ

สงผลตอตวเดกเองแลว ยงอาจท�าใหผปกครองมความ

วตกกงวลมากขนจนสงผลกระทบตอคณภาพชวต

ของเดกและครอบครว ดงนน ควรท�าการคดกรองปญหา

การนอนในเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทกคนตงแต

แรกเรมรกษา เพอหาสาเหตและใหการชวยเหลอแกไข

ปญหานตงแตแรก กอนทจะสงผลกระทบตอการเรยนร

และคณภาพชวตของเดกและครอบครว

กตตกรรมประกาศผวจยขอขอบพระคณนกวชาการสถตและเจาหนาท

สาขาวชาจตเวชศาสตรเดกและวยรนภาควชากมารเวชศาสตร

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ทใหคำาแนะนำาและ

ชวยเหลอในเรองการวเคราะหและเกบขอมลขอขอบคณ

ผปกครองของเดกทมภาวะออทซมสเปกตรมทกทานท

เขารวมในงานวจยน

เอกสารอางอง1. American Psychiatric Association. Diagnostic

and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition. Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013.

2. Peter E, Tanguay, W. David Lohr. Autism spectrum disorders. In: Mina K. Dulcan, ed. Dulcan’s Textbook of Child and Adolescence Psychiatry. 2nded. Arlington: American Psychiatric Association Publishing, 2016: 135-56.

3. Diallo FB, Fombonne E, Kisely S, et al. Prevalence and correlates of autism spectrum disorders in Quebec. Can J Psychiat. 2018; 63:231-9.

4. Plubrukarn R, Piyasil V, Moungnoi P, Tanprasert S, Chutchawalitsakul V. Trend study of autistic spectrum disorders at Queen Sirikit National Institute of Child Health. J Med Assoc Thai.2005;88:891-7.

5. Hollway JA, Aman MG, Butter E. Correlates and risk markers for sleep disturbance in participants of the autism treatment network. J Autism Dev Disord. 2013;43:2830-43.

6. Mayes SD, Calhoun SL. Variables related to sleep problems in children with autism. Res Autism Spectr Disord. 2009;3:931-41.

7. Moore M, Evans V, Hanvey G, Johnson C. Assessment of sleep in children with autism spectrum disorder. Children (Basel). 2017;4:72. Published 2017 Aug 8. doi:10.3390/children4080072

8. พทธธราดษยวรรณวฒน, ณทธรพทยรตนเสถยร.

การพฒนาแบบสอบถามปญหาการนอนของเดก

ฉบบภาษาไทย. จฬาลงกรณเวชสาร 2559;60:

297-312.9. Owens JA, Spirito A, McGuinn M. The

Children’s Sleep Habits Questionnaire (CSHQ): psychometric properties of a survey instrument for school-aged children. Sleep. 2000;23:1043-51.

10. Eaves RC, Williams TO. The reliability and construct validity for the autism behavior checklist. Psychology in the Schools. 2006; 43: 129-42.

11. Liu X, Hubbard JA, Fabes RA, Adam JB. Sleep disturbances and correlates of children with autism spectrum disorders. Child Psychiatry Hum Dev. 2006;37:179-91.

12. Wang G, Liu Z, Xu G, et al. Sleep Disturbances and associated factors in Chinese children with autism spectrum disorder: a retrospective and cross-sectional study. Child Psychiatry Hum Dev. 2016;47:248-58.

13. Walz JC, Magalhaes PV, Reckziegel R, Costanzi M, Giglio L, Kapczinski F. Daytime sleepiness, sleep disturbance and functioning impairment in bipolar disorder. Acta Neuropsychiatr. 2013;25:101-4.

14. Souders MC, Mason TB, Valladares O, et al. Sleep behaviors and sleep quality in children with autism spectrum disorders. Sleep. 2009;32:1566-78.

15. Giannotti F, Cortesi F, Cerquiglini A, et al. An investigation of sleep characteristics, EEG abnormalities and epilepsy in developmentally regressed and non-regressed children with autism. J Autism Dev Disord. 2008;38:1888-97.


16. National Sleep Foundation. A summary of findings of the 2004 sleep in America poll. 2004 March 30 [cited 2020 Feb 4]. Available fromhttps://www.sleepfoundation.org/sites/default/files/inline-files/FINAL%20SOF%202004.pdf

17. Sidhoum L, Amaddeo A, Arroyo JO, De Sanctis L, Khirani S, Fauroux B. Parent-child co-sleeping in children with co-morbid conditions and sleep-disordered breathing. Sleep Breath. 2019;23:327-32.

18. Souders MC, Zavodny S, Eriksen W, et al. Sleep in children with autism spectrum disorder. Curr Psychiatry Rep. 2017;19: 34.

19. McCue LM, Flick LH, Twyman KA, Xian H. Gastrointestinal dysfunctions as a risk factor for sleep disorders in children with idiopathic autism spectrum disorder: A retrospective cohort study. Autism. 2017;21:1010-20.

Sleep Problems and Correlates of Children with Autism Spectrum Disorder Treated

at Siriraj HospitalTeewara Thinun*, Sudarat Sirisakpanit*, Jariya Tarugsa*

*DepartmentofPediatrics,FacultyofMedicineSirirajHospital,MahidolUniversity

Background: Sleep problems are found as the common comorbidity in children with autism spectrum disorder (ASD). Evidence-based studies concerning sleep problems in this population are still limited.Objectives: To determine the characteristics and factors associated with sleep problems in children with ASD.Material and Method: A cross-sectional study of 200 parents of children with ASD aged 4-18 years was performed during March-December 2018. The sleep problems were measured using the Thai version of the Children Sleep Habit Questionnaire (CSHQ). Aberrant Behavior Checklist-Community (ABC-C) was used to evaluate behavioral problems. Data was analyzed by using univariate and multivariate linear regression.Results: 88.5% of children with ASD had sleep problems. The mean total score of CSHQ was 48.70±6.81. The three most frequent types of sleep problems were bedtime resistance (92%), daytime sleepiness (83.5%) and sleep duration (67.5%). The mean of total ABC-C score was 53.10 ±34.49 with the highest score in hyperactivity-subtype (17.54 ± 10.62). Total ABC-C score was significantly correlated with total CSHQ-score (r = 0.19, p<0.01). Factors significantly associated with sleep problems were age (β= -0.173, p=0.009), irritability (β = 0.238, p<0.001), noise in bedroom (β = 0.014, p=0.009), too hot or cold bedroom (β = 0.181, p=0.006), and large meal before bedtime (β = 0.154, p=0.021).Conclusion: Sleep problems in children with ASD are common and related to behavioral and environmental factors. Early assessment and identification of risk factors can imply effective care.Keywords: ABC-C, autism spectrum disorder,behavior problem, CSHQ, sleep problem

65ความชกและปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรงในโรงพยาบาลศรนครนทร จงหวดขอนแกน


ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

ความชกและปจจยทสมพนธกบ การเกดภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรง ในโรงพยาบาลศรนครนทรจงหวดขอนแกน

ศภวรรณ ปาปะข, สชาอร แสงนพนธกล*, ศศวมล วงศประทม, ปยธดา วงศมาศ, พชร คำาวลยศกด

ความเปนมา : ภาวะทพโภชนาการเปนภาวะทพบบอยในผปวยเดกโรคมะเรงและสงผลเสยหลายประการ

เชนเกดความลาชาในการเรมยาเคมบำาบดมความเสยงตอการตดเชอทเพมขนและทำาใหระยะเวลารกษา

ในโรงพยาบาลนานขน

วตถประสงค : เพอหาความชกและปจจยทมความสมพนธกบภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรง

วธการศกษา : การศกษาไปขางหนาเชงพรรณนาในผปวยเดกมะเรงอาย 1 เดอนถง 18ป ทเขารบ

การรกษาทแผนกผปวยใน โรงพยาบาลศรนครนทร ระหวางเดอนธนวาคมพ.ศ. 2561ถงพฤษภาคม

พ.ศ.2562โดยเกบขอมลพนฐานชนดของโรคมะเรงสาเหตทเขารบการรกษาประวตการไดรบสารอาหาร

ในชวงทผานมาทำาการวดสดสวนรางกายและประเมนภาวะโภชนาการในวนทเขารบการรกษา และ

ประเมนซำาในวนทผปวยออกจากโรงพยาบาล

ผลการศกษา: ผปวยโรคมะเรงเขารวมโครงการทงสน100 รายจากการนอนโรงพยาบาล190ครง เปน

เพศชายรอยละ 65 มธยฐานอายคอ 7.1ป โรคมะเรงทพบมากทสด ไดแก มะเรงเมดเลอดขาวชนด

ลมโฟไซต (รอยละ 16) มะเรงจอประสาทตา (รอยละ 14) และมะเรงสมองชนดmedulloblastoma

(รอยละ 12)ผปวยรอยละ 72.1มานอนโรงพยาบาลเพอรบยาเคมบำาบดการประเมนภาวะโภชนาการ

พบมภาวะนำาหนกนอยรอยละ18.0 เตยแคระรอยละ 21.2 ผอมรอยละ 10.6 และนำาหนกเกนรอยละ

9.6 รวมมผทมภาวะโภชนาการพรองรอยละ 49.8 ภาวะทพโภชนาการเฉยบพลนมความสมพนธใน

ผปวยทมอายมากกวา (10.4 เทยบกบ 6.5ป, p=0.012) และผปวยมแนวโนมทจะนอนโรงพยาบาล

นานกวาสวนภาวะเตยแคระซงบงชถงภาวะทพโภชนาการเรอรงสมพนธกบเพศหญงและผปวยทมอาย

นอยกวาอยางมนยสำาคญทางสถตผปวยเกดภาวะทพโภชนาการจากการรกษาในโรงพยาบาลรอยละ20

ซงสมพนธกบการนอนรกษาในโรงพยาบาลนานกวา 7 วน อยางมนยสำาคญทางสถต (p=0.034)

สรป : ภาวะทพโภชนาการมความชกสงในผปวยเดกโรคมะเรง และสมพนธกบระยะเวลาการนอน

โรงพยาบาลสมพนธทนานขนและมโอกาสเกดภาวะแทรกซอนในโรงพยาบาลได

คำาสำาคญ :ทพโภชนาการ,ผปวยเดกโรคมะเรง,ภาวะทพโภชนาการจากการรกษาในโรงพยาบาล

*correspondingauthor

66 ศภวรรณปาปะขและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

บทนำาโรคมะเรง เปนสาเหตการเสยชวตทสำาคญรอง

มาจากการเสยชวตดวยอบตเหตในเดกอาย 1 ถง 14ป

จากขอมลของAmericanCancerSociety1พบวาอตรา

การเกดโรคมะเรงในเดกเพมมากขนเรอยๆรวมกบความ

กาวหนาในการรกษาทำาใหอตราอยรอดท 5ป (5-year

survivalrate)ในผปวยเดกเหลานสงขนมากกวารอยละ80

โดยพบมปจจยทสงผลตอการพยากรณโรคคออายชนด

ของมะเรงและภาวะโภชนาการของผปวย

สรพลเวยงนนทและคณะ2ไดรวบรวมขอมลในป

พ.ศ.2557ผปวยโรคมะเรงชวงปอาย0ถง15ปทอาศย

ในจงหวดขอนแกนทรบการรกษาและลงทะเบยนในระบบ

KhonKaenCancer Registry ตงแตป พ.ศ. 2528 ถง

พ.ศ.2552พบวามผปวยโรคมะเรงทไดรบการวนจฉยใหม

จำานวน912 ราย โดยชวงอายทไดรบการวนจฉยสงสด

คอ0ถง4ปและพบเปนมะเรงเมดเลอดขาว(leukemia)

มากทสด

นอกจากการคดคนยาใหมเพอใชในการรกษา

มะเรงแลวหลายสถาบนเรมใหความสนใจและความ

สำาคญกบการใหโภชนบำาบดทเหมาะสมกบผปวยมะเรง

เพอลดการเกดภาวะแทรกซอนตางๆ ทงระหวางการ

รกษาและภายหลงสนสดการรกษา โดยปจจยทสงผล

กระทบตอภาวะโภชนาการในผปวยมะเรง3ไดแก

1. ปจจยจากการตอบสนองทางภมค มกนของ

ผปวย ไดแกการหลงสารทรางกายสรางขน เชน tumor

necrosisfactorα(TNF-α),interleukin-1,interleukin-6,

interferongamma(IF-γ)และleukemicinhibitoryfactorเปนตน

2. ปจจยจากกอนมะเรงหรอเนองอก ไดแก

การหลงสารเคมทมผลโดยตรงตอเมตาบอลสมของ

รางกายจากเนองอกเชนlipidmobilizingfactor(LMF),

proteolysis-inducingfactor(PIF)หรอการมกอนไปอดตน

ทางเดนอาหารเชนปากคอชองทองทำาใหการรบประทาน

และการยอยอาหารผดปกตไปเปนตน

3.ปจจยจากการรกษาการรกษาโรคมะเรงเปนอก

สาเหตททำาใหเกดภาวะนำาหนกลดในผปวยมะเรงเชนยา

เคมบำาบดทำาใหมการอกเสบของเยอบผวทางเดนอาหาร

ทำาใหเกดอาการคลนไสเบออาหารหรอมการรบรรสชาต

เปลยนไปทำาใหผปวยรบประทานอาหารไดนอยและ

การฉายแสงทำาใหเกดอาการถายเหลวหรอลำาไสอกเสบ

ตามมาได

ภาวะทพโภชนาการทเกดขนจากสาเหตดงกลาว

เปนปญหาทสำาคญในผปวยมะเรง ซงอาจสงผลกระทบ

ตอการรกษา เพมความเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอน

และการนอนโรงพยาบาลทนานขน งานวจยนจงตอง

การศกษาขนาดของปญหาน

วตถประสงค 1) เพอหาความชกของภาวะทพโภชนาการใน

ผปวยเดกโรคมะเรง

2) หาปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการ

ในผปวยเดกโรคมะเรง

ระเบยบวธวจยและการดำาเนนการวจยการศกษานเปนการเกบขอมลไปขางหนาเชง

พรรณนา (prospectivedescriptive study) ในผปวยเดก

มะเรงอาย1 เดอนถง18ปทเขารบการรกษาทแผนก

ผปวยในโรงพยาบาลศรนครนทรระหวางเดอนธนวาคม

พ.ศ.2561ถงพฤษภาคมพ.ศ.2562

เกณฑการคดเลอกผปวยเขา (Inclusion criteria)1. ผปวยเดกโรคมะเรงอาย 1 เดอนถง18ปท

เขารบการรกษาทแผนกผปวยในโรงพยาบาลศรนครนทร

2. ผปกครองผเลยงด และ/หรอผปวย มความ

เขาใจภาษาไทยสามารถใหคำายนยอมได

เกณฑการคดเลอกผปวยออก (Exclusion criteria)1. เขารบการรกษาในโรงพยาบาลนอยกวา 24

ชวโมง

2. เขารกษาในหอผปวยเดกวกฤต (PICU)หรอ

ยายไปหอผปวยวกฤตภายใน48ชวโมงหลงรบการรกษา

ในโรงพยาบาล


3. ไมสามารถวดสดสวนรางกายได(anthropometric

measurements)

4. ถก ตดอว ยวะบางสวนออกไปจนมการ

เปลยนแปลงของนำาหนกมากกวา10%ของนำาหนกเดม

วธการเกบขอมลผปวยเดกโรคมะเรงทเขารบการรกษาทแผนก

ผปวยในโรงพยาบาลศรนครนทรจะไดรบการซกประวต

และตรวจรางกายประกอบดวยขอมลพนฐานการเจบปวย

และขอบงชในการเขารกษาเปนผปวยในผลการตรวจทาง

หองปฏบตการเบองตนนำาหนกสวนสงหรอความยาว

ของผปวย เสนรอบวงของตนแขน รวมถงเกบขอมล

ดานการงดอาหารการไดรบอาหารและตดตามวาผปวย

เกดภาวะแทรกซอนใดๆ ในระหวางการรกษาหรอไม

โดยผปวยจะไดรบการประเมนภายใน 48 ชวโมงหลง

นอนโรงพยาบาลและประเมนครงท 2 เมอผปวยออก

จากโรงพยาบาลการประเมนภาวะโภชนาการใชโปรแกรม

WHOAnthroversion3.2.2ป2011สำาหรบเดกอาย1-60

เดอน5และWHOAnthroplusสำาหรบเดกอาย 5-17ป6

ซงการวนจฉยภาวะทพโภชนาการอางองเกณฑของWHO

ChildGrowthStandards(WHO,2006)ประกอบดวย

1. เตยแคระ(stunting)หมายถงภาวะทมสวนสง

ตามเกณฑอาย(height-for-age)ตำากวา-2SD

2.นำาหนกนอย(underweight)หมายถงภาวะทม

นำาหนกตามเกณฑอาย(weight-for-age)ตำากวา-2SD

3. ผอม(wasting)หมายถงภาวะทมนำาหนกตาม

เกณฑสวนสง/ความยาว(weight-for-height)ตำากวา-2SD

4. นำาหนกเกน (overweight)หมายถงภาวะทม

นำาหนกตามเกณฑสวนสง/ความยาว(weight-for-height)

มากกวา+2SD

ภาวะทพโภชนาการจากการรกษาในโรงพยาบาล

(hospital-acquiredmalnutrition)ใชคาBMIZ-scoreท

ลดลงมากกวา0.25SD7

การวเคราะหขอมลทางสถตใชสถตเชงพรรณนา(descriptivestatistics)ในการ

นำาเสนอขอมลพนฐานของผปวยสำาหรบขอมลเชงกลม

นำาเสนอจำานวนและรอยละขอมลคามธยฐาน(median)

และคาตำาสดและคาสงสด (min-max)สำาหรบความชก

ของภาวะโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรงแสดงรอยละ

และแสดง95%confidenceinterval(CI)การเปรยบเทยบ

ขอมลระหวางกลมผปวยใชสถต Chi-squared testหรอ

Fisher’s exact test สำาหรบขอมลเชงกลม และขอมล

ตอเนอง ใชสถตMann-WhitneyU test การวเคราะห

ขอมลใชโปรแกรมสำาเรจรปทางสถตSPSSversion19.02

และกำาหนดระดบนยสำาคญทางสถตท0.05

ขอพจารณาทางจรยธรรมงานวจยนไดรบการรบรองโดยคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษย มหาวทยาลยขอนแกน

เลขทHE611559

ผลการศกษามผเขารวมการศกษา 100 รายจากการเขารบการ

รกษาในโรงพยาบาล 190ครง เปนเพศชายรอยละ 65

และเพศหญงรอยละ 35 คามธยฐานอายคอ 7.1ป คา

มธยฐานของระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลคอ 5 วน

โรคมะเรงทพบในกลมผเขารวมการศกษา 5อนดบแรก

ไดแก มะเรงเมดเลอดขาวเฉยบพลนชนดลมโฟไซต

(acute lymphoblastic leukemia;ALL) (รอยละ 16)

มะเรงจอประสาทตา (รอยละ15) มะเรงสมองชนด

medulloblastoma (รอยละ 12) มะเรงกระดกชนด

osteosarcoma(รอยละ11)และมะเรงชนดnon-Hodgkin

lymphoma(รอยละ7)ขอบงชในการนอนคอรบยาเคม

บำาบด(รอยละ70.5)รบการตรวจเพมเตมหรอหตถการ

ไมลกลำา (ตรวจคลนแมเหลกไฟฟา ฉายรงสรกษา ตด

ชนเนอ) (รอยละ 12.6) อาการเจบปวยเฉยบพลน เชน

ปวดทองซดเยอบชองปากอกเสบ(รอยละ6.3)ภาวะไข

(รอยละ5.8)เปนตน(ตารางท1)


ตารางท 1 ขอมลพนฐานของผ ปวยเดกโรคมะเรง

ทเขารวมวจย

ขอมลพนฐาน จำานวน (100 ราย)

เพศ ชาย หญงอาย(ป)(Median,min-max)โรคมะเรงทพบในกลมผเขารวมการศกษา(รอยละ)มะเรงเมดเลอดขาวชนดลมโฟไซต(ALL)มะเรงจอประสาทตาretinoblastomaมะเรงสมองชนดmedulloblastomaมะเรงกระดกชนดosteosarcomaมะเรงชนดnon-HodkinlymphomaมะเรงชนดrhabdomyosarcomaมะเรงชนดHodkinlymphomaมะเรงสมองชนดgerminomaมะเรงชนดเมดเลอดขาวชนดไมใชลมโฟไซต(ANLL)มะเรงชนดกอนgermcelltumorมะเรงชนดhepatoblastomaมะเรงชนดneuroblastomaมะเรงชนดLangerhanscellhistiocytosisมะเรงไตในเดก(Wilm’stumor)มะเรงชนดอนๆมะเรงสมองชนดอนๆ

6535

7.1(0.25-18)

16141211775532221175

ระยะเวลาทนอนโรงพยาบาลจำานวนวน(Median,min-max)นอยกวา7วนมากกวา7วนปญหาการมานอนโรงพยาบาลรบยาเคมบำาบดตรวจเพมเตมหรอหตถการไมลกลำาภาวะไขอาการเจบปวยเฉยบพลนทองรวงผาตดตดเชอในระบบทางเดนหายใจสวนลางHemoglobin<11g/dL(รอยละ)WBC(cell/mm3)(Median,min-max)ANC(cell/mm3)(Median,min-max)

จำานวน(190ครง)

5(24-168)144(75.8%)46(24.2%)

134(70.5%)24(12.6%)11(5.8%)12(6.3%)5(2.6%)3(1.6%)1(0.6%)136(74%)

5165(220-417270)2700(19-52312)

มผทมภาวะโภชนาการปกตรอยละ40.6นำาหนก

เกนรอยละ9.6เตยแคระรอยละ21.2นำาหนกนอยรอยละ

18.0และผอมรอยละ10.6 (แผนภมท 1และตารางท 2)

รวมมภาวะโภชนาการพรอง(undernutrition)รอยละ49.8

แผนภมท 1 ภาวะโภชนาการของผปวยเดกโรคมะเรงท

เขารวมวจย

ตารางท 2 ผลการประเมนภาวะโภชนาการในผปวย

เดกโรคมะเรง

เกณฑการประเมน 190 admissions 95% CI

Weight-for-ageZscore(WAZ)

Median(min-max)

WAZ<-2SD(underweight)

-0.79(-4.71to5.26)

34(18.0%) 12.86–24.34

Height-for-ageZscore(HAZ)

Median(min-max)

HAZ<-2SD(stunting)

-0.76(-6.2to4.13)

40(21.2%) 15.66–27.83

Weight-for-heightZscore(WHZ)

Median(min-max)

WHZ<-2SD(wasting)

WHZ>2(overweightorobesity)

-0.34(-4.53to4.77)

20(10.6%)

18(9.6%)

6.62–15.95

5.77–14.71

BMIZscore(BMIZ)

BMIZ<-2(thinness)

BMIZ-2to1(normal)

BMIZ>1(overweightorobesity)

32(17%)

121(64%)

36(19%)

12.14–23.53

55.86–70.20

11.8–29.82

HAZorWAZ<-2SD 57(30.3%) 23.84–37.43

HAZandWAZ<-2SD 17(9.1%) 5.36–14.08

ภาวะผอม (wasting) ซงประเมนโดยใชนำาหนก

ตามเกณฑสวนสง <-2SDบงชถงภาวะทพโภชนาการ

เฉยบพลน เมอวเคราะหเทยบกบกลมผ ปวยทภาวะ

โภชนาการปกตพบวาผ ปวยทมภาวะทพโภชนาการ

เฉยบพลนมอายมธยฐานมากกวา และเสยคาใชจายใน

การนอนโรงพยาบาลสงกวาอยางมนยสำาคญทางสถต


นอกจากนยงมแนวโนมทจะนอนโรงพยาบาลนานกวา

จากการศกษานพบวาผ ปวยทมภาวะทพโภชนาการ

เฉยบพลนมจำานวนเมดเลอดขาวชนดนวโตรฟวสงกวา

กลมทไมมภาวะดงกลาว (ตารางท 3) ซงอธบายไดจาก

ผปวยสวนใหญมภาวะทพโภชนาการเรอรงจงมทงภาวะ

เตยแคระ (stunting) และภาวะผอม (wasting) ทำาให

เมอคำานวณนำาหนกตามเกณฑสวนสง/ความยาว(weight-

for-height)ผลจงปกต

ตารางท 3 เปรยบเทยบผปวยกลมทมภาวะทพโภชนาการ

เฉยบพลนกบกลมทปกต

ปจจย ทพโภชนาการเฉยบพลน ปกต p-value

เพศชาย

เพศหญง

17.5%

11.8%

82.5%

88.2%

0.56

อาย(ป)Median 10.4 6.5 0.012

ระยะเวลาทนอนโรง

พยาบาล(วน)(Median)

11 7 0.120

จำานวนนวโตรฟว

(เซลล/ลบ.มม.)

8,434 4,726 0.027

คาใชจายในการนอน

โรงพยาบาล(บาท)

54682.50 33690.06 0.018

ภาวะทพโภชนาการเฉยบพลน ใชเกณฑนำาหนกตามเกณฑสวน

สง/ความยาว(weight-for-height)ตำากวา-2SD

ภาวะเตยแคระ (stunting)ประเมนโดยใชสวนสง

ตามเกณฑอาย<-2SDบงชถงภาวะทพโภชนาการเรอรง

เ มอว เคราะหเปรยบเทยบกล มเตยแคระกบกล มท

สวนสงปกต(ตารางท4)พบวามความสมพนธกบเพศหญง

และผปวยทมอายนอยกวาอยางมนยสำาคญทางสถตและ

มแนวโนมทจะนอนโรงพยาบาลนานกวา มจำานวน

เมดเลอดขาวชนดนวโตรฟวตำากวาและเกดภาวะตดเชอ

ขณะนอนโรงพยาบาลสงกวา ในมะเรงทกกล มพบ

แนวโนมของภาวะเตยแคระสงกวากลมทไมมเตยแคระ

แตไมมความแตกตางอยางมนยสำาคญทางสถต

ตารางท 4 เปรยบเทยบกล มเตยแคระกบกล มทไม

เตยแคระ

ปจจย Stunting

(%)

Non-stunting

(%)

p-value

เพศชาย

เพศหญง

16.4%

30%

83.6%

70%

0.03

อาย(ป)Median 4.5 8.5 0.013

ระยะเวลาทนอนโรงพยาบาล(วน)

Median

9 7 0.120

จำานวนนวโตรฟว

(เซลล/ลบ.มม.)

4,122 5,257 0.34

โรคมะเรงทพบ

มะเรงเมดเลอดขาวชนดลมโฟไซต

มะเรงจอประสาทตา

มะเรงสมองชนดmedulloblastoma

มะเรงกระดกชนดosteosarcoma

30.4%

26.0%

13.0%

4.3%

13.8%

11.0%

8.0%

11.0%

0.114

0.095

0.683

0.479

นอนโรงพยาบาลดวยfebrile

neutropenia

10.0% 6.0% 0.479

มภาวะตดเชอหลงนอนโรงพยาบาล 17.5% 11.4% 0.295

เมอทำาการเปรยบเทยบดชนมวลกายของผปวย

ณ วนแรกทนอนโรงพยาบาลและวนกลบบานโดยตด

กลมทนอนโรงพยาบาลนอยกวา 2 วนหรอเปนผทได

รบการดแลจดการทางโภชนบำาบดออกไปพบวาจาก

จำานวนผปวย 135 ราย มผ ทมคาดชนมวลกายลดลง

มากกวา0.25SDณวนทกลบบาน27รายคดเปนรอยละ

20 ซงบงบอกถงภาวะทพโภชนาการจากการรกษาใน

โรงพยาบาล (hospital-acquiredmalnutrition (แผนภม

ท2)และพบวากลมทเขารบการรกษาโรงพยาบาลนานกวา

7วน เกด hospital-acquiredmalnutrition สงกวากลม

ทนอนโรงพยาบาลนอยกวา 7 วน อยางมนยสำาคญ

ทางสถต(p=0.034)


แผนภมท 2 เปรยบเทยบคาดชนมวลกายวนแรกทนอน

โรงพยาบาลและวนกลบบานจากทงหมด

189ครงการนอนโรงพยาบาล

189ครง

การนอนโรงพยาบาลNutritionalintervention

oradmit<48hrs=54

Hospitalacquiredmalnutrition→

BMIZscore>0.25SD

LOS<7days

=100

18

(18.0%)

LOS≥7days

=35

9

(25.7%)

LOS=Lengthofstay

อภปรายผลการวจยจากการศกษาผ ป วยเดกโรคมะเรง 100 คน

(190 ครงการนอนโรงพยาบาล)พบวามความชกของ

ภาวะทพโภชนาการในผปวยเดกโรคมะเรงสงถงรอยละ

59.4 โดยแบงเปนภาวะนำาหนกเกนรอยละ 9.6 ภาวะ

โภชนาการพรอง(undernutrition)ซงหมายรวมถงภาวะ

เตยแคระนำาหนกนอยและผอมสงถงรอยละ 49.8 ซง

สอดคลองกบการศกษาของ PribnowAKและคณะ8

เมอป พ.ศ. 2560 ในประเทศนการากวทพบวาภาวะ

ทพโภชนาการในผปวยโรคมะเรงสงถงรอยละ 67 แต

ความชกของการศกษานพบวามสงกวาการศกษาในป

พ.ศ. 2558ของSrivastavaRและคณะ9ทรายงานภาวะ

ทพโภชนาการรอยละ30-41

อายเฉลยของผปวยในการศกษานคอ7.1ปและ

โรคมะเรงทพบมากสดในการศกษาคอALLรอยละ17

ซงสอดคลองกบการศกษาของสรพลเวยงนนทและคณะ2

จากการศกษานพบปจจยทมความสมพนธกบ

ภาวะเตยแคระในผปวยเดกโรคมะเรงไดแกอายเพศชาย

และมแนวโนมเกดในผปวยALLและretinoblastomaโดย

อายคามธยฐานของกลมเตยแคระคอ4.5ป(p=0.013)ซง

สอดคลองกบการศกษาในปพ.ศ.2558ของSrivastavaR

และคณะ9 มภาวะทพโภชนาการความชกมากในผปวย

เดกอายนอยกวา 5ปพบภาวะเตยแคระในผปวยมะเรง

จอประสาทตา รอยละ 26.0 เนองจากอายของผปวย

ในการศกษานอยในชวง 1-3ป เปนผลใหคาเฉลยอาย

ตำาลง สนบสนนการพบภาวะเตยแคระในผ ปวยเดก

อายนอยกวา 5ป สวนระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล

จำานวนเมดเลอดขาวชนดนวโตรฟวการเกดภาวะตดเชอ

หลงนอนโรงพยาบาลไมมความแตกตางอยางมนยสำาคญ

ทางสถต

เมอตดตามผ ป วยจนกลบบาน พบวามภาวะ

ทพโภชนาการจากการรกษาในโรงพยาบาล (hospital-

acquiredmalnutrition)สงถงรอยละ20โดยเฉพาะอยางยง

ในผปวยทนอนโรงพยาบาลนานกวา7วนซงสอดคลอง

กบการศกษาในปพ.ศ. 2557ของQuadrosและคณะ10

ทศกษาในแอฟรกาตะวนออกทแสดงใหเหนวาระยะเวลา

การนอนโรงพยาบาลทนานขนเพมปจจยเสยงของการเกด

ภาวะทพโภชนาการหลงนอนโรงพยาบาลโดยพบวาผปวย

ทนอนโรงพยาบาล5-7วนมความเสยงทนำาหนกลดสง

ถง4.5 เทา(OR4.67,95%C.I.1.34-16.24)จากการได

รบยาสงผลใหมอาการคลนไส อาเจยนถายเหลวกนได

ลดลงทำาใหสญเสยนำาหนกชวงทเขารกษาในโรงพยาบาล

ภาวะทพโภชนาการ(malnutrition)ถอเปนปจจย

ลบในการพยากรณโรค ซงมกสมพนธกบการเจบปวย

(morbidity)ทสงขนและลดอตราการรอดในผปวยเดก

โรคมะเรง ซงสอดคลองกบการศกษาของ Sala และ

คณะ11ในปค.ศ.2012ผปวยเดกทมภาวะทพโภชนาการ

จะไดรบการรกษามะเรงทไมตอเนองและมระยะเวลา

ทรอดชวตโดยปราศจากโรค(diseasefreesurvival)ดอยกวา

กล มทมภาวะโภชนาการปกต แตการศกษานไมได

เกบขอมลระยะยาวดอตราการรอดชวตโดยปราศจากโรค

สรปผลการวจยพบความชกของภาวะทพโภชนาการในผปวยเดก

โรคมะเรงทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลคอรอยละ

49.8โดยปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะทพโภชนาการ

ในผปวยเดกโรคมะเรงอยางมนยสำาคญทางสถต ไดแก

อายนอยกวา 5ป เพศชายมะเรงชนดALLและมะเรง


จอประสาทตาและระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล

สมพนธทนานขนกบภาวะทพโภชนาการหลงนอน

โรงพยาบาล ดงนนแพทยควรใหความสำาคญในการ

ประเมนภาวะโภชนาการ ใหคำาแนะนำาและโภชนบำาบด

ทเหมาะสมในผปวยกลมเสยง

กตตกรรมประกาศ งานวจยนไดรบทนสนบสนนจากคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกนเลขททนIN62201

คณะผ วจยขอขอบคณพยาบาลหอผ ปวยใน

โรงพยาบาลศรนครนทรทสนบสนนการทำาวจย และ

คณจตรจราไชยฤทธทใหคำาปรกษาทางสถต

เอกสารอางอง1. American Cancer Society. Cancer Facts &

Figures 2017. Atlanta: American Cancer Society; 2017

2. Wiangnon S, Jetsrisuparb A, Komvilaisak P, Suwanrungruang K. Childhood cancer incidence and survival 1985-2009, KhonKaen, Thailand. Asian Pac J Cancer Prev2014;15:7989-93.

3. Ruengdit S, Sunpaweravong P. Cancer anorexia-cachexia syndrome. Thailand Songkla Med J 2009;27:503.

4. United Nations Children’s Fund, World Health Organization, The World Bank. UNICEFWHO-World Bank Joint Child Malnutr i t ion Est imates . (UNICEF, New York; WHO, Geneva; The World Bank,Washington, DC; 2012.

5. WHO Anthro for personal computers, version 3.2.2, 2011: Software for assessing growth and development of the world’s children. Geneva: WHO, 2010. (http://www.who.int/childgrowth/software/en/)

6. WHO AnthroPlus for personal computers Manual: Software for assessing growth of the world’s children and adolescents. Geneva: WHO, 2009. (http://www.who.int/growthref/tools/en/)

7. Campanozzi A, Russo M, Catucci A, et al. Hospital-acquired malnutrition in children with mild clinical conditions. Nutrition2009;25:540.

8. Pribnow AK, Ortiz R, Baez LF, Mendieta L, Luna-Fineman S. Effects of malnutrition on treatment - related morbidity and survival of children with cancer in Nicaragua. Pediatr Blood Cancer 2017;64:e26590.

9. Srivastava R, Pushpam D, Dhawan D, Bakhshi S. Indicators of malnutrition in children with cancer: A study of 690 patients from a tertiary care cancer center. Indian J Cancer 2015;52:199-201.

10. Quadros , D. S . Hospi ta l -acqui red malnutrition in children in a tertiary care hospital (Unpublished master’s dissertation). Aga Khan University, East Africa. 2014.

12. Sala A, Rossi E, Antillon F, et al. Nutritional status at diagnosis is related to clinical outcomes in children and adolescents with cancer: A perspective from Central America. Eur J Cancer 2012;48:243.


Prevalence and Associated Factors of Malnutrition in Hospitalized Pediatric Oncology

Patients in Srinagarind HospitalSupawan Papakhee, Suchaorn Saengnipanthkul*,

Sasiwimol Wongpratoom, PiyathidaWongmast, Patcharee KomvilaisakDepartmentsofPediatrics,FacultyofMedicine,KhonKaenUniversity,KhonKaen

Background: Malnutrition is a common condition in pediatric oncology patients and often overlooked. It can lead to many adverse clinical outcomes, such as delay in treatment, increased length of hospitalstay. Objective: To identify the prevalence of malnutrition in pediatriconcology patients in Srinagarind hospital and evaluate the association between malnutrition and clinical outcomes.Methods: This is aprospective descriptive study includedoncology patients aged 1month to 18 years receiving cancer treatment between December 1st, 2018 and May 31st, 2019 atSrinagarind hospital. Demographic data, nutritional history, and anthropometric measurements at 1st and the last day of admission were recorded. The classification of wasting, stunting, underweight and overweight were defined according to the World Health Organization (WHO) classification. Results: A total of190 hospitalizations of 100 patients, predominantly male (65%) were included in the study. The median age was 7.1 years. The most common cancer type was acutelymphoblastic leukemia (16%), followed by retinoblastoma (14%), and medulloblastoma (12%). Prevalence of underweight, stunting, wasting, and overweight were 18.0%, 21.2%, 10.6%, and 9.6%, respectively. Prevalence of hospital-acquired malnutrition was 20%. Acute malnutrition occurred in a group of older patients (>5 years)and is associated with an increased length of stay in the hospital. stunting wasfound in female genderand younger age (p<0.05).Conclusion: Malnutrition is a common problem in cancer patients with and associated with prolongation of hospital stay.Hospital-acquired malnutrition was associated with an increased duration of hospitalization.Keywords: malnutrition, pediatric oncology, hospital-acquired malnutrition* Corresponding author

73อาการแสดงทางระบบโลหตวทยาในผปวย 22q11.2 deletion syndrome ในโรงพยาบาลศรนครนทร


1ภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกน2หนวยเวชพนธศาสตรภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกน3 หนวยโรคโลหตวทยาและมะเรงในเดกภาควชากมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกน4 ภาควชาพยาธวทยาคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน5ภาควชาชวเคมคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

อาการแสดงทางระบบโลหตวทยา ในผปวย22q11.2deletionsyndrome

ในโรงพยาบาลศรนครนทรพรญา อำานรรฆสรเดช1, กณฑล วชาจารย2, พชร คำาวลยศกด3, จรพร คำาพนธ4, กนกวรรณ อมถวล5

บทคดยอบทนำา : 22q11.2 deletion syndrome (DS) เปนกลมอาการmicrodeletionทพบไดบอยทสด และม

ความผดปกตไดหลายระบบรวมไปถงระบบโลหตวทยา

วตถประสงค : เพอศกษาความชกและอาการแสดงทางระบบโลหตวทยาในผปวย 22q11.2DS ใน

โรงพยาบาลศรนครนทร

ระเบยบวธการวจย : เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบวจยไปขางหนา โดยผปวยเดกทไดรบการวนจฉย

22q11.2DSในโรงพยาบาลศรนครนทรระหวางป2561-2562จะไดรบการตรวจวเคราะหความสมบรณ

ของเมดเลอดและปรมาตรเกลดเลอดหาความชกของความผดปกตทางระบบโลหตวทยา

ผลการศกษา : ผปวยเดก22q11.2DSจำานวน20รายเปนชาย6รายและหญง14รายโดยมอายเฉลยทเขา

รวมการศกษา9ป4เดอนคาเฉลยความเขมขนเลอดจำานวนเมดเลอดขาวจำานวนเกลดเลอดและปรมาตร

เกลดเลอดเปน12.9g/dl(10-16.7),8,225.5cells/uL(3,790-14,900),179,500cells/uL(70,000-248,000)

และ11.9fL (10-15.8)ตามลำาดบผปวยทงหมดไมมภาวะซดแตมภาวะneutropeniaและ lymphopenia

อยางละ2ราย(รอยละ10)ความผดปกตของเกลดเลอดพบผปวย16ราย(รอยละ80)มภาวะเกลดเลอด

ขนาดใหญและผปวย4 ราย (รอยละ20) มเกลดเลอดตำา ในจำานวนน 2 รายพบทงเกลดเลอดตำาและม

ขนาดใหญ(macrothrombocytopenia)ผปวย14รายจากทงหมดมหวใจพการแตกำาเนดรวมดวยโดย11ราย

(รอยละ78.6)พบภาวะเกลดเลอดขนาดใหญและ3ราย(รอยละ21.4)พบภาวะเกลดเลอดตำาการศกษาน

ไมพบความสมพนธระหวางความผดปกตของเกลดเลอดผดกบความผดปกตในระบบอนๆ

สรป : ความผดปกตของเกลดเลอดโดยเฉพาะเกลดเลอดขนาดใหญและเกลดเลอดตำาเปนความผดปกต

ทพบไดบอยในผปวยเดก22q11.2DSผปวยโรคนสวนใหญจะมหวใจพการแตกำาเนดรวมดวยซงจำาเปน

ตองไดรบการผาตดแกไขดงนนภาวะแทรกซอนทางระบบโลหตวทยาโดยเฉพาะเลอดออกงายระหวางการ

ผาตดจำาเปนตองไดรบการเฝาระวง

คำาสำาคญ : 22q11.2deletionsyndrome,macrothrombocytopenia,velocardiofacial,DiGeorgesyndrome

74 พรญาอ�านรรฆสรเดชและคณะ วารสารกมารเวชศาสตร มกราคม-มนาคม 2563

บทนำา กลมอาการโครโมโซมคท 22 ตำาแหนง q11.2

ขาดหายไปบางสวนหรอ 22q11.2 deletion syndrome

(DS) เปนกล มอาการทพบไดบอยทสดของกลมโรค

microdeletion syndrome โดยพบความชกอยท 1 ตอ

4,000ถง 6,000 เดกเกดมชพ ในบางการศกษาอาจพบ

ความชกไดสงถง1ตอ2,000เดกเกดมชพ1 กลมอาการน

มชอเรยกอนๆเชนDiGeorgesyndrome,velo-cardio-facial

syndrome,cono-truncal-anomaly-facesyndrome,CATCH22

syndrome และ Caylercardiofacial syndrome การ

ขาดหายไปของสารพนธกรรมบนโครโมโซมคท 22ท

ตำาแหนงนทำาใหเกดความผดปกตของการพฒนาBranchial

archesโดยเฉพาะarchesท3และ4สงผลใหเกดความ

ผดปกตในการเจรญพฒนาของตอมไทมส (thymus

gland) ตอมพาราไทรอยด (parathyroid gland) ความ

ผดปกตของโครงสรางใบหนา เพดานออน รวมไปถง

การเจรญพฒนาของระบบหวใจและหลอดเลอด2 การ

ขาดหายไปทตำาแหนงนบนโครโมโซมคท 22 ซงทำาให

ยนประมาณ 40 ยนทมความสำาคญในการเจรญพฒนา

ของระบบตางๆ หายไปดวยเชน ยนTBX1, COMT,

GP1BB เปนตน3 ยนGlycoproteinIb beta (GP1BB)

เกยวของกบโครงสรางของเกลดเลอดและกระบวนการ

หามเลอด (Hemostasis)การกลายพนธของยนGP1BB

นนทำาใหเกดโรคBernard-Soulier syndrome ซงมการ

ถายทอดแบบautosomalrecessiveดงนนผปวย22q11.2

DS หากมการกลายพนธของGP1BBทเหลอเพยง

allele เดยวหรอ hemizygousmutationสามารถทำาให

เกดBernard-Soulier syndrome ไดเชนกน4และสงผล

ตอความผดปกตของเกลดเลอด และกระบวนการ

หามเลอดตามมา5 นอกจากนการกลายพนธแบบอน

ของยนGP1BBอาจทำาใหเกด autosomal dominant

macrothrombocytopeniaอกดวย6กณฑลวชาจารยและ

คณะได รายงานลกษณะทางคลนกของผปวย 22q11.2

DSเมอพ.ศ.2557พบวาผปวยกลมอาการนมหวใจพการ

แตกำาเนดรวมดวยสงถงรอยละ807 ซงสวนใหญจำาเปน

ตองไดรบการรกษาดวยการผาตดจงมความเสยงตอการ

เกดภาวะเลอดออกมากทงระหวางและหลงการผาตด

จำาเปนตองไดรบเลอดและสวนประกอบของเลอดบางราย

เปนตองไดรบการทำาcardiopulmonarybypassระหวาง

การผาตดซงมความสมพนธอยางมนยสำาคญกบอตราการ

เสยชวตของผปวย22q11.2DS5

ปจจบนยงไมมการศกษาความชกของความ

ผดปกตทางระบบโลหตวทยาในผ ปวย 22q11.2DS

ในประเทศไทย ดงนนการศกษาความชกและลกษณะ

ความผดปกตทางระบบโลหตวทยาในผปวยกลมนจะ

เปนประโยชนในดานการวางแผนการรกษาผปวยและใช

เปนขอมลในการใหคำาปรกษาทางพนธศาสตรแกผปวย

และครอบครว

วตถประสงคเพอศกษาความชกและลกษณะของความผดปกต

ทางระบบโลหตวทยาในผปวย22q11.2DSในโรงพยาบาล

ศรนครนทร

วธการศกษาการศกษานเปนการศกษาเชงพรรณนาแบบไป

ขางหนา(descriptiveprospectivestudy)กลมประชากร

ททำาการศกษาคอผปวยเดกอายระหวาง 0-18ป ทได

รบการวนจฉยวาม 22q11.2DS ซงตดตามการรกษา

อยทแผนกผปวยนอกและหอผปวยในกมารเวชกรรม

โรงพยาบาลศรนครนทรมหาวทยาลยขอนแกนระหวาง

วนท1พฤษภาคม2561ถง30เมษายน2562ผปวยตอง

ไดรบการยนยนการวนจฉยวาม 22q11.2DS ดวยวธ

Fluorescenceinsituhybridization(FISH)โดยใชprobe

ทจำาเพาะกบตำาแหนงนซงprobeทใชในหองปฏบตการ

เซลลพนธศาสตรโรงพยาบาลศรนครนทรคอTUPLE1

ผวจยทำาการเกบขอมลพนฐานผปวย ไดแก เพศ อาย

นำาหนกนำาหนกแรกเกดอายทไดรบการวนจฉย22q11.2

DSความผดปกตของระบบตางๆทตรวจพบรวมขอมล

เกยวกบระบบโลหตวทยาของผปวยไดแกผลการตรวจ

ความสมบรณของเมดเลอด(completebloodcounts,CBC),

จำานวนเกลดเลอดและปรมาตรเกลดเลอด(plateletvolume)


สถตทใชในการศกษานเปนสถตเชงพรรณนา

ตวแปรเชงคณภาพนำาเสนอดวยความถและรอยละ

ตวแปรเชงปรมาณหากขอมลมการแจกแจงปกตนำา

เสนอดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานหากขอมล

ไมมการแจกแจงปกตนำาเสนอดวยคามธยฐานและคา

ตำาสด-สงสดและวเคราะหหาความสมพนธของขอมล

โดยใชFisher’sexacttestและmultiplelogisticregression

การศกษานไดรบการรบรองโดยศนยจรยธรรมการ

วจยในมนษยมหาวทยาลยขอนแกนเลขทHE611207

ผลการศกษาจากการสบคนเวชระเบยนผปวย 22q11.2DSท

ตดตามการรกษาทคลนกผ ปวยนอกกมารเวชกรรม

โรงพยาบาลศรนครนทร มผ ปวยทไดรบการวนจฉย

22q11.2DS ซงมผลการตรวจยนยนดวยเทคนคFISH

จำานวน34 ราย โดยสามารถตดตามไดและสมครใจเขา

รวมการศกษาจำานวน15 รายและมผปวยรายใหมทได

รบการวนจฉย22q11.2DSในระหวางวนท1พฤษภาคม

2561 ถง 30 เมษายน 2562 จำานวน 5 ราย โดยผปวย

รายใหมได เข าร วมการศกษาทงหมด รวมจำานวน

อาสาสมครผปวย 22q11.2DS ในการศกษานทงหมด

20รายเปนเพศชาย6ราย(รอยละ30)และเพศหญง14ราย

(รอยละ70)ชวงอายทไดรบการวนจฉย22q11.2DSม

ตงแตอาย1เดอนถง17ป11เดอนโดยมอายเฉลย(mean)

9ป4เดอนและอายมธยฐาน(median)10ป29วน

อาสาสมครทกรายพบวาม dysmorphic facies

ทงหมดและทกรายมความผดปกตรวมทพบในระบบ

อนๆดวยโดยทมอาสาสมครจำานวน18ราย(รอยละ90.0)

พบวามความผดปกตรวมมากกวา1ระบบความผดปกต

ทพบมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก ความผดปกตของ

เพดานปาก(palatalandrelatedanomalies),ความผดปกต

ของระบบหวใจและหลอดเลอด(cardiovascularsystem

anomalies) และความผดปกตของการเจรญเตบโตและ

พฒนาการ(growthanddevelopmentalanomalies)ความ

ผดปกตของระบบตางๆ ทพบรวมแสดงในตารางท 1

เมอพจารณาผปวยทมความผดปกตของระบบหวใจและ

หลอดเลอดจำานวน14ราย(รอยละ70)สามารถจำาแนก

ความผดปกตแตละชนดไดแก Tetralogy of Fallot,

interrupted aortic arch type B, truncus arteriosus,

pulmonary atresia, atrial septal defectและventricular

septaldefect

ตารางท 1 แสดงความผดปกตของระบบตางๆ ใน

ผปวย22q11.2deletionsyndrome

ความผดปกตระบบตางๆ n = 20 (%)

Palatalandrelatedanomalies 15(75%)

Cardiovascularsystem 14(70%)

Growth&development 14(70%)

Endocrinesystem 8(40%)

Gastrointestinalsystem 2(10%)

Genitourinarysystem 2(10%)

Skeletalsystem 2(10%)

Neuropsychiatricdisorders 2(10%)

ขอมลลกษณะทางระบบโลหตวทยาดงแสดงใน

ตารางท2โดยทความผดปกตของเกลดเลอดพบวาผปวย

จำานวน16ราย(รอยละ80.0)มภาวะเกลดเลอดขนาดใหญ

(MPV>11fl)และมผปวยจำานวน4ราย(รอยละ20.0)ทม

ภาวะเกลดเลอดตำา (thrombocytopenia) โดยผปวยใน

จำานวนนมผปวย 2 ราย ทพบทงเกลดเลอดขนาดใหญ

และจำานวนเกลดเลอดตำา(macrothrombocytopenia)เมอ

พจารณาความผดปกตของระบบตางๆพบวาผปวยมความ

ผดปกตของเพดานปาก(palatalandrelatedanomalies)15ราย

(รอยละ75),ระบบหวใจและหลอดเลอด (cardiovascular

system)14ราย(รอยละ70),การเจรญเตบโตและพฒนาการ

(Growthanddevelopment)14ราย(รอยละ70),ระบบ

ตอมไรทอ(endocrinesystem)8ราย(รอยละ40),ระบบ

ทางเดนอาหาร(gastrointestinalsystem)2ราย(รอยละ10),

ระบบทางเดนปสสาวะและระบบสบพนธ(genitourinary

system) 2 ราย (รอยละ10), ระบบกระดกโครงราง

(skeletalsystem)2ราย(รอยละ10),และระบบจตประสาท


(neuropsychitricsystem)2ราย(รอยละ10),โดยไมพบ

ความผดปกตของระบบจกษเลยรอยละของความผดปกต

ของเกลดเลอดในผปวย 22q11.2DS โดยจำาแนกตาม

ความผดปกตระบบตางๆ ทพบรวมแสดงในตารางท 3

เมอวเคราะหความสมพนธระหวางความผดปกตของ

ระบบตางๆ กบการตรวจพบภาวะเกลดเลอดตำาและ

เกลดเลอดขนาดใหญไมพบความสมพนธอยางมนยสำาคญ

ทางสถต

ตารางท 2 แสดงขอมลความสมบรณของเมดเลอดแดงในผปวย22q11.2DS

Variable (unit) Mean SD Median Mean ± 2SD Range

Hemoglobin(g/dL) 12.9 2.03 12.6 12.9±4.0 10-16.7

Hematocrit(%) 39.8 6.43 39.4 39.8±12.8 30-51.5

WBC(cells/uL) 8,225.5 2,842.5 7,600 8,225.5±5,685.0 3,790-14,900

Absoluteneutrophilcount(cells/uL) 4,309.9 2,206.5 3,857.6 4,309.9±4,413.0 676-8,163.9

Absolutelymphocytecount(cells/uL) 2,997.9 1,538.3 2,725.4 2,997.9±3,076.7 379-4432.3

Plateletcount(cells/uL) 179,500 45,099.3 180,000 179,500±90,198.6 70,000-248,000

MPV(fL) 11.9 1.4 11.5 11.9±2.8 10-15.8

MCV(fL) 78.7 10.3 78.7 78.7±20.6 58-96.9

MCH(pg) 25.7 3.9 25.4 25.7±7.9 19.3-33.9

MCHC(g/dL) 32.6 1.4 32.5 32.6±2.8 30.2-36.3

RDW(%) 15.5 2.3 14.8 15.5±4.7 12.1-22.4

WBC:WhiteBloodCellcount;MPV:MeanPlateletVolume;MCV:MeanCorpuscularVolume;MCH:MeanCorpuscularHemoglobin;MCHC:MeanCorpuscularHemoglobinConcentration;RDW:RedcellDistributionWidth;SD:StandardDeviation;

ตารางท 3 แสดงความผดปกตของระบบตางๆทพบรวมกบภาวะเกลดเลอดตำาหรอเกลดเลอดขนาดใหญ

Characteristic จำานวน(คน) Thrombocytopenia (n=4) Large platelet (n=16) p-value

Palatalandrelatedanomalies 15 3(20.0%) 13(86.6%) 1

Cardiovascularsystem 14 3(21.4%) 11(78.5%) 1

Endocrinesystem 8 2(25.0%) 7(87.5%) 1

Gastrointestinalsystem 2 0 1(50.0%) 1

Genitourinarysystem 2 1(50.0%) 1(50.0%) 0.3684

Skeletalsystem 2 0 1(50.0%) 1

Growthanddevelopment 14 4(28.5%) 10(71.4%) 0.2675

Neuropsychiatricdisorders 2 0 2(100.0%) 1


บทวจารณการศกษานเปนการศกษาแรกในประเทศไทย

ทศกษาเกยวกบความชก และลกษณะความผดปกต

ทางระบบโลหตวทยาในผปวย22q11.2DSซงการศกษาน

เปนการศกษาในผปวยทมารบการรกษาทโรงพยาบาล

(hospital-basedstudy)ซงทำาการศกษาเฉพาะในโรงพยาบาล

ศรนครนทรไมใชการศกษาในประชากร(population-based

study) จงอาจจะยงไมสามารถบอกความชกของโรคท

แทจรงในระดบประเทศไดอยางไรกดจากผลการศกษา

ไมพบภาวะซดแตพบความผดปกตของเมดเลอดไดแก

neutropenia และ lymphopenia และพบความผดปกต

ของเกลดเลอดในผปวยกลมน โดยความชกของภาวะ

เกลดเลอดตำาและเกลดเลอดขนาดใหญในการศกษา

นใกลเคยงกบทมรายงานในการศกษาในอดต ซงได

แสดงเปรยบเทยบแตละการศกษาในตารางท 4และเมอ

วเคราะหเปรยบเทยบกบประชากรทวไปพบวาความชก

ของภาวะเกลดเลอดตำาและเกลดเลอดขนาดใหญในผปวย

22q11.2DSนนสงกวาในประชากรทวไปมากถง 100

ถง 1,000 เทา10 กลไกททำาใหเกดภาวะเกลดเลอดม

ขนาดใหญนน เชอวาเกดจากการทมการขาดหายไปของ

ยนGP1BB ทอยในตำาแหนง q11.2 ของโครโมโซมค

ท 22 โดยทยนนทำาหนาทในการสรางGlycoproteinIb

platelet beta subunit ซงเปนโปรตนทมความสำาคญกบ

การรกษาโครงสรางของเกลดเลอด การกลายพนธ

ของยนGP1BBนนเปนททราบกนดวาเปนสาเหตของ

Bernard-Soulier syndrome typeBหรอ isolatedgiant

platelet disorder ซงมการถายทอดแบบ autosomal

recessive ผปวย 22q11.2DSทมยนGP1BB เหลออย

เพยงalleleเดยว(hemizygosity)จะไมทำาใหเกดโรคแต

ถาหากมการกลายพนธของยนGP1BBอกalleleทเหลอ

อยนดวยกจะมผลตอความผดปกตของเกลดเลอดเชน

มเกลดเลอดขนาดใหญและมจำานวนเกลดเลอดตำาหรอ

เกดโรคBernard-Soulier syndromeได4,5,9ซงสอดคลอง

กบการศกษาโดยSivapalaratnam S. และคณะใน

สหราชอาณาจกร6ทพบวาการกลายพนธของยนGP1BA,

GP1BB และGP9 จะทำาใหเกดภาวะเกลดเลอดตำา

และเกลดเลอดขนาดใหญซงมลกษณะการถายทอดทาง

พนธกรรมแบบautosomal recessiveอยางไรกดในการ

ศกษาดงกลาวไดรายงานการกลายพนธของยนGP1BB

ทพบไดไมบอยในผทไมไดม22q11.2DSแตพบวามภาวะ

macrothrombocytopenia ทถายทอดแบบ autosomal

dominanceไดอกดวย6จากตารางท4พบวาความชกของ

ภาวะเกลดเลอดตำาในผปวยกลมนแตกตางกนไดตงแต

รอยละ 3 ถงรอยละ 41.6 โดยทมเพยง 3การศกษาใน

อดตเทานนทกลาวถงขนาดของเกลดเลอดและมรายงาน

ขนาดของเกลดเลอดอยในชวง 10 ถง 10.6 fL1,5,7,8,9ซง

เปนไดวาการกลายพนธของยนGP1BB ทเหลออยอก

allele อาจมความชก และชนดของการกลายพนธท

แตกตางกนไปในแตละเชอชาตและมผลตอการทำางาน

ของGlycoproteinIb platelet beta subunit ทรนแรง

แตกตางกนออกไปสงผลใหความชกและความรนแรง

ของภาวะเกลดเลอดผดปกตแตกตางกนไปในแตละ

การศกษา โดยเฉพาะในการศกษานพบวาmeanplatelet

volume (MPV) สงกวาทมรายงานในการศกษาอน

ในอดต ดงนนการศกษาการกลายพนธของยนGP1BB

ใน allele ทเหลอในผปวย 22q11.2DSอาจชวยใหได

ขอมลเพมเตมเพอยนยนบทบาทของยนGP1BBตอการ

เกดความผดปกตของเกลดเลอดในผปวย 22q11.2DS

ไดดยงขน


ตารางท 4 ความผดปกตทางโลหตวทยาและหวใจทพบใน22q11.2DS

Lawrence S, et al. 20038

Latger-Cannard V, et al. 20049

Cancrini C, et al. 20141

Wichajarn K, et al. 20147

Brenner MK, et al. 20155

Amnucksoradeja P, et al. 2019

Numberofpatients 128 34 228 20 36 20

Thrombocytopenia 10(7.8%) 13(38.2%) 7(3.0%) 8(40.0%) 15(41.6%) 4(20.0%)

Largeplatelets - 28(82%) - - - 16(80.0%)

Meanplateletvolume 10fL 10.6fL - - 10.4fL 11.9fL

Hemolyticanemia - - 4(1.7%) - -

Congenitalheartdefects - 30(88%) 172(75%) 16(80%) 36(100%)* 14(70%)

*Brenneretal.ศกษาจากผปวยโรคหวใจพการแตกำาเนดจงพบความผดปกตของระบบหวใจและหลอดเลอดทงหมด

ความผดปกตของระบบตางๆ ทพบรวมกบภาวะ

เกลดเลอดตำาและเกลดเลอดขนาดใหญดงทแสดงใน

ตารางท 3 จะเหนไดวาผปวยมความผดปกตในหลายๆ

ระบบแตไมพบความสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถต

จงไมอาจใชการแสดงออกของความผดปกตในระบบอน

มาใชคาดคะเนหรอทำานายความผดปกตของเกลดเลอดได

สรปผลการศกษาความผดปกตของเกลดเลอดโดยเฉพาะเกลดเลอดตำา

และมขนาดใหญเปนภาวะความผดปกตทางระบบโลหต

วทยาทพบไดบอยทสดในผปวย 22q11.2DS โดยใน

ประเทศไทยผปวยกลมนสวนใหญพบความผดปกตโรค

หวใจพการแตกำาเนดหรอเพดานโหวรวมดวยจำานวนมาก

ซงจำาเปนตองไดรบการรกษาดวยวธการผาตด ดงนน

ขอมลความผดปกตของเกลดเลอดจงมประโยชนในดาน

การวางแผนการรกษา เพอทจะลดภาวะแทรกซอนจาก

การผาตด เชนภาวะเลอดออกงายหยดยาก ซงจะสงผล

ใหการรกษาในภาพรวมของผปวยดยงขน

ขอจำากดของการวจยและขอเสนอแนะทางคณะผวจยเลงเหนถงจำานวนอาสาสมครท

เขารวมการศกษานมจำานวนนอย การขยายระยะเวลา

ในการศกษาหรอการทำาการศกษาแบบพหสถาบนจะ

ชวยใหขอมลทไดมความนาเชอถอยงขน และสามารถ

ใชเปนขอมลอางองในประเทศไทยนอกจากนการศกษา

การกลายพนธของยนGP1BBเพมเตมในผปวย22q11.2

DS จะชวยใหทราบถงกลไกการเกดความผดปกตของ

เกลดเลอดในผปวย22q11.2DSไดมากยงขน

กตตกรรมประกาศคณะผ วจยขอขอบคณเจาหนาทเวชระเบยน

โรงพยาบาลศรนครนทรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลย

ขอนแกน ทชวยสบคนขอมลและขอขอบคณฝายวจย

คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกนทจดสรรทน

อดหนนการวจย

เอกสารอางอง1. Cancrini C, Puliafito P, Cristina Digilio M,

et al. Clinical Features and Follow-up in Patients with 22q11.2 Deletion Syndrome. J Pediatr. 2014;164:1475-80.

2. Driscoll DA, Budarf ML, Emanuel BS. A genetic Etiology for DiGeorge Syndrome: Consistent Deletions and Microdeletions of 22q11. Am J Hum Genet. 1992;50: 924-33.

3. Morrow BE, McDonald-McGinn DM, Emanuel BS, et al. Molecular genetics of 22q11.2 deletion syndrome. Am J Med Genet A. 2018;176:2070-81.


4. Kunishima S, Imai T, Kobayashi R, et al.Bernard-Soulier syndrome caused by a hemizygous GP1BB mutation and 22q11.2 deletion.Pediatr Int. 2013;55:434-7

5. Brenner MK, Clarke S, Mahnke DK, et al.Effect of 22q11.2 deletion on bleeding and transfusion utilization in children with congenital heart disease undergoing cardiac surgery.Pediatr Res. 2016;79:318-24.

6. Sivapalaratnam S, Westbury SK, Stephens JC, et al. Rare variants in GP1BB are responsible for autosomal dominant macrothrombocytopenia. Blood. 2017; 129:520-524.

7. Wichajarn K, Kampan J. Difference of Clinical Phenotypes and Immunological Features of 22q11.2 Deletion syndrome in North-Eastern Thai Children Compare to Western Countries. J Med Assoc Thai. 2014;97:S59-66.

8. Lawrence S, M.Mcdonald-Mcginn D, Zackai E, et al. Thrombocytopenia in patients with chromosome 22q11.2 deletion syndrome. J Pediatr. 2002;143:277-8.

9. Latger-Cannard V, Bensoussan D, Gregoire M, et al. Frequency of thrombocytopenia and large platelets correlates neither with conotruncal cardiac anomalies nor immunological features in the chromosome 22q11.2 deletion syndrome. Eur J Pediatr. 2004;163:327-8.

10. Mhawech P, Saleem A et al. Inherited giant platelet disorders. Am j Clin Pathol. 2000;133:176-90.

11. Dale DC. Neutropenia and Neutrophilia. In: Lichtman MA,Beutler E, Kipps TJ, Seligsohn U, Kaushansky K, Prchal JT, editors. Williams Hematology. 7thed: New York: McGraw-Hill; 2006: p.907-19.

12, Suksawat, Y, Sathienkijkanchai, A, Veskitkul, J et al. Resolution of Primary Immune Defect in 22q112 Deletion Syndrome. J Clin Immunol.2017;37:375-82.


Hematologic presentations in patient with 22q11.2deletionsyndromein

Srinagarind HospitalPeeraya Amnucksoradeja1, Khunton Wichajarn2, Patcharee Komvilaisak3,

Jureeporn Kampan4, Kanokwan Imtawil5

1DepartmentofPediatrics,FacultyofMedicine,SrinagarindHospital,KhonKaenUniversity2DivisionofMedicalGenetics,DepartmentofPediatrics,FacultyofMedicine,

SrinagarindHospital,KhonKaenUniversity3DivisionofPediatricHematologyandOncology,DepartmentofPediatrics,

FacultyofMedicine,SrinagarindHospital,KhonKaenUniversity4DepartmentofPathology,FacultyofMedicine,KhonKaenUniversity

5DepartmentofBiochemistry,FacultyofMedicine,KhonKaenUniversity AbstractBACKGROUND : The 22q11.2 deletion syndrome (22q11.2DS) is the most frequent microdeletion syndrome that have broad spectrum of phenotypic features including hematological system. OBJECTIVE : To determinethe prevalence and describe hematologic abnormalities in patients with 22q11.2 DS in Srinagarind Hospital METHODS : A prospective descriptive study in patients with 22q11.2 DS in Srinagarind Hospital between 2018 and 2019. The complete blood counts (CBC) and platelet volume were measured to identify the prevalence and describe hematologic abnormalities.RESULTS : Twenty patients (6 male and 14 female) were included in this study. The mean age was 9 years and 4 months old. Mean hemoglobin concentration, white blood cell counts, platelet counts, and platelet volume were 12.9 g/dl (10-16.7), 8,225.5 cells/uL (3,790-14,900), 179,500 cells/ uL(70,000-248,000 cells/ uL), and 11.9 fL(10-15.8), respectively. Anemia was not found in this study. Neutropenia was found in 2 patients (10%) and lymphopenia too. Regarding platelet abnormalities, sixteen patients (80%) had large platelets volume and 4 patients (20%) had thrombocytopenia. Two patients had macrothrombocytopenia. Among 14 patients with cardiac defects, 11 patients (78.6%) had large platelet volumeand 3 patients (21.4%) had thrombocytopenia.There was no statistically significant in correlation between platelet abnormalities and other systems involvements.CONCLUSION : Platelet abnormalities especially macrothrombocytopenia are common phenotypic feature in 22q11.2DS. Most patients are affected with congenital heart diseasethatneed surgical correction, therefore hematological complication especially perioperative bleeding should be concern.KEYWORDS : 22q11.2 deletion syndrome, macrothrombocytopenia, velocardiofacial, DiGeorge syndrome

วารสารกุมารเวชศาสตร · 2020. 4. 29. ·...

Documents