22 ธนวาคม 2551

(การจดทาเคาโครงวทยานพนธ)

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก2

“Grounded Theory” means theory that was derived from data, systematically

gathered and analyzed through the research process.(Strauss and Corbin)

“ทฤษฎฐานราก”คอ ทฤษฎท�มลกษณะเฉพาะท�ถกสรางข�นมาจากขอมล

มการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลอยางเปนระบบ ดวยกระบวนการวธวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก3

Characteristics of a Grounded Theorist

1. The ability to step back and critically analyze situations

2. The ability to recognize the tendency toward bias

3. The ability to think abstractly

4. The ability to be flexible and open to helpful criticism

5. Sensitivity to the words and actions of respondents

6. A sense of absorption and devotion to the work process

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก4

Grounded Theory Research Methodology

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก5

The Grounded Theory Methodology originally was developed by two sociologists,

Barney Glaser and Anslem Strauss.

from the University of Chicago

from the Columbia University

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก6

การศกษาโดยใชทฤษฎฐานราก

ทฤษฎฐานราก (Grounded theory) เปนวธวทยาท� Strauss & Glasser ยนยนวา เม�อศกษาวจยตามกระบวนการข�นตอนอยางดแลว จะไดขอสรปเชงทฤษฎซ�งสามารถพฒนาไปสทฤษฎตอไปได

วธวทยาของการสรางทฤษฎฐานรากเนนท�การศกษาปรากฏการณทางสงคม โดยยดหลกของการทาความเขาใจส�งตางๆ ไมวาจะเปนคานยม ความคด ความเช�อ ทศนะ รวมท�งคาอธบายพฤตกรรมตางๆ จากโลกหรอมมมองของคนในสงคมน�นเอง จากน�นจงนาขอมลท�ไดมาสรางมโนทศน หาความเช�อมโยงระหวางมโนทศนตางๆ เพ�อใหไดขอสรปเชงทฤษฎของปรากฏการณ

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก7

ทฤษฎฐานรากไดจากการศกษาปรากฏการณจรงมากท�สด ถกคนพบ พฒนา และไดรบการตรวจสอบ (verify) โดยการเกบขอมลและวเคราะหขอมลท�เก�ยวของกบปรากฏการณน�นๆ อยางเปนระบบดวยวธการวจยทางสงคมศาสตร สามารถใชอธบายปรากฏการณทางสงคมไดอยางตรงประเดน และสอดคลองกบสถานการณจรง สามารถใชคาดทานายการเกดข�นและการดารงอยของปรากฏการณในเร�องเดยวกนได

ผวจยจะตองมความไว (theoretical sensitivity) ตอการท�จะคดและศกษาขอมลในลกษณะท�จะนาไปสการสรางมโนทศนและทฤษฎในทกข�นตอนของการวจย ต�งแตการเลอกตวอยางเชงทฤษฎ (theoretical sampling) การสรางมโนทศนเชงทฤษฎ (theoretical coding) รวมท�งการหาขอสรปเชงทฤษฎ (theoretical grenerating)

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก8

ความเช�อพ�นฐานของการวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก

การจะทาความเขาใจเก�ยวกบพฤตกรรมมนษย จาเปนจะตองเขาใจใหถงกระบวนการท�บคคลไดสรางความหมายใหกบส�งตางๆท�อยรอบตว ไมวาจะเปน บคคล วตถ เหตการณ ฯลฯ เพราะความคดและการกระทาของบคคลมพ�นฐานสาคญอยท�ความหมายท�ตนเองมตอส�งตางๆ วธวทยาน�จงเนนท�การศกษาปรากฏการณทางสงคมโดยยดหลกของการทาความเขาใจในส�งตางๆ

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก9

วธการแสวงหาความรแบบอปมาน มลกษณะเปนการมองจากสวนท�กวาง คอขอเทจจรงทางสงคม เพ�อหาขอสรปท�เจาะจงในเร�องน�นๆ ผแสวงหาความรจะเร�มตนจากขอเทจจรง (ขอมล) ตามท�มอย เปนอยกอน ตอเม�อรวบรวมขอเทจจรงจนเพยงพอและวเคราะหผลแลว จงประมวลเปนขอสรป ขอสมมตฐาน หรอทฤษฎ ท�สามารถใชไดครอบคลมท�วไป(generalized conclusion)

วธการอปมาน(Inductive approach)

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก10

4. เตรยมตวทางานภาคสนาม

ข�นตอนการวจย

5. เกบรวบรวมขอมล

6. ตรวจสอบและวเคราะหขอมล

7. เขยนรายงาน

3. เตรยมเคร�องมอวจย

1. คาถามวจยท�ชดเจน

2. ออกแบบการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก11

* ปญหาวจย: Source of Research Problem

* To ask for suggestions from a professor doing research in an area of interest* To follow up on a professional or collegial remark* Whether or not funds are variable for research on certain topics

1) The suggested or assigned research problems.

3) Personal and professional experience2) The technical and nontechnical literature

4) The researcher itself

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก12

1. คาถามวจย: Research Question

1) To fit the method

3) Helps to narrow the problem down to a workable size

2) Dictate the method

4) Provide the reflexibility and freedom to explore a phenomenon in depth

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก13

2. การออกแบบการวจย

ผใหขอมลหลก แหลงขอมลอ�นๆ

เคร�องมอและวธการเกบรวบรวมขอมล

การเลอกพ�นท�ท�ศกษา

ระยะเวลาในการศกษา

การเกบรวบรวมขอมล

การประมวลผลและวเคราะหขอมล

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก14

Research Question and Sub Questions:What are the role, task, and works of a leadership team in transforming a primary school ?1. How do the leadership teams define their work ? 2. How does the leadership team function in the school ?3. How do the transformational practices develop, and what factors influence their development ?

Research Process:

Document Study

• review related literature

• school literature

Interview&Observation• Indepth interview

- key persons of the leadership team

- students- member of community

• Period of 4 months- a few week a month - a few day a week

Data Analysis4th-8th month

1. Open coding2. Axial coding3. Selective coding

4. Development of a theory

3rd-6th month

1st-2nd month

* methodologies: base on the foundation of Grounded Theory* data collecting: interview key persons, observations, and documents study* data analysis: open coding, axial coding, selective coding, and development of a theory, using Atlas Ti . * validity and reliability: triangulation, data saturation, and extensive member checking.* criteria for judging the applicability of theory : fit, understanding, generality, and control.

Research Design

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก15

หวขอโครงการวจย ช�อโครงการวจยช�อผวจยความเปนมาและความสาคญของปญหา/ภมหลง คาถามวจย วตถประสงคการวจย

ประโยชนของการวจย/ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ

ขอบเขตของการวจย1) พ�นท�/ลกษณะปรากฏการณ2) เน�อหา/เหตการณ3) ระยะเวลา

บทท�1

เอกสารและงานวจยท�เก�ยวของ/แนวคดในการศกษาบทท�21) ...วาทกรรม(discourse)...

2) กรอบความคดพ�นฐานในการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก16

วธดาเนนการ

1) พ�นท�ในการศกษา2) การเขาสพ�นท�ท�ศกษา3) ผใหขอมลหลก4) การเกบรวบรวมขอมล/การศกษาขอมล5) การประมวลผลและการวเคราะหขอมล6) ระยะเวลาการวจย7) การนาเสนอผลการวจย

แผน/กจกรรมดาเนนการงบประมาณ

หวขอโครงการวจย (ตอ)

บทท�3

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก17

3. การเตรยมเคร�องมอวจย

เคร�องมอวจย :

ศกษาทาความเขาใจความรท�เก�ยวของ

การเตรยมเคร�องมอวจย :

ผวจย

แบบสมภาษณ

แบบบนทกการสงเกต

แบบวเคราะหเอกสาร

ฯลฯ

สรางและตรวจสอบคณภาพ

สรางและทดลองใช

สรางและทดลองใช

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก18

1. การเลอกสนาม - การเลอกท�พก/การเดนทาง - การใชเวลาในสนาม - การเตรยมตวเขาสนาม - การเลอกผใหขอมลหลก

4. การเตรยมตวทางานภาคสนาม2. การแนะนาตว กาหนดสถานภาพและบทบาท

ของนกวจย - Covert role (ไมบอกวาเปนใคร)

- Overt role (บอกวาเปนใคร)

3. การสรางความสมพนธ (Rapport) - Snow ball sampling technique

4. การเร�มทางาน - การทาแผนท�(กายภาพ, ประชากร, สงคม, เวลา) - การเลอกตวอยาง(เวลา, สถานท�, คน, เหตการณ)

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก19

5.1. การสงเกตและจดบนทก

5. การเกบรวบรวมขอมล

5.2. การสมภาษณ

5.3. การจดกลมสนทนา

5.4. การวเคราะหเอกสาร

5.5. วธการอ�นๆ

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก20

6.1 การตรวจสอบขอมล นกวจยจะทาอะไรกบขอมลท�ไดมา ในข�นแรกจะตองตรวจสอบกอนวา ขอมลท�ไดมาเพยงพอหรอยง ขอมลน�นตอบปญหาของการวจยหรอไม ถาไดขอมลไมตรงกน-จะตองตรวจสอบวาขอมลท�แทจรงเปนอยางไร การตรวจสอบขอมลท�ใชกนมากในการวจยเชงคณภาพคอการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา(Triangulation) ซ�งมวธการแบงออกเปน

- การตรวจสอบสามเสาดานขอมล(Data triangulation) - การตรวจสอบสามเสาดานผวจย(Investigator triangulation) - การตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎ(Theory triangulation)

- การตรวจสอบสามเสาดานวธรวบรวมขอมล (Methodological triangulation)

6. การตรวจสอบและการวเคราะหขอมลข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก21

6.2 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเปนข�นตอนท�สาคญและยากในกระบวนการวจยเชงคณภาพ วธการหลกท�ใชในการวเคราะหเปนวธการสรางขอสรปจากการศกษารปแบบหรอขอมลจานวนหน�ง มกไมใชสถตชวยในการวเคราะห หรอถาใชสถตกไมไดถอวาวธการทางสถตเปนวธวเคราะหหลก แตจะถอเปนขอมลเสรม ดวยเหตน� ผวเคราะหขอมลจงมบทบาทสาคญย�งในการวจย ผวเคราะหขอมลควรมความรอบรในเร�องแนวคดทฤษฎอยางกวางขวาง มความเปนสหวทยาการอยในตวเอง สามารถสรางขอสรปเปนกรอบแนวคดและเปล�ยนแปลงแนวทางท�จะตความหมายขอมลไดหลายๆแบบ

6. การตรวจสอบและการวเคราะหขอมล

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก22

6.2 การวเคราะหขอมล (ตอ) เทคนคการวเคราะหขอมลโดยแบงเน�อหาออกเปนสองสวน สวนแรก คอ การวเคระหขอมลแบบสรางขอสรป ซ�งสวนใหญแลวขอมลท�นามาวเคราะหจะเปนขอความบรรยาย(Descriptive)ท�ไดจากการสงเกตสมภาษณ แลวจดบนทกไว

สวนท�สอง คอ การวเคราะหเน�อหา(Content analysis) ซ�งเปนการวเคราะหขอมลเชงบรรยายเชนกน แตกระทาโดยการพยายามจะทาขอมลน�นใหเปนจานวนท�นบได และมกกระทากบขอมลเอกสารในการวจยเอกสาร

6. การตรวจสอบและการวเคราะหขอมล

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก23

การเขยนรายงาน คอ การเสนอผลงานท�ไดจากการศกษา คนควา และวจยวา ไดคนพบความจรงหรอไดความรใหมๆประการใดบาง

7. การเขยนรายงาน

ข�นตอนการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก24

ทมผนาการเปล�ยนแปลงในโรงเรยนประถมศกษา : การศกษาเพ�อสรางทฤษฎฐานราก

A Transformational Leadership Team in a Primary School :

A Grounded Theory Study

ตวอยางเคาโครงงานวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก25

หลกสตรประถม,มธยม 2521 (ปรบปรง 2533)

หลกสตรการศกษาข�นพ�นฐาน 2544

ร.ร. ออกแบบหลกสตรสถานศกษา

ร.ร. จดทาสาระของหลกสตร

ร.ร. จดทารายวชาเพ�มเตม

โดยผบรหาร คร คณะกรรมการสถานศกษา ผปกครอง ชมชน และ ผเก�ยวของ

คณะกรรมการ / ทม

ทมผน

าการ

เปล�ย

นแปล

ง

ทฤษฎการบรหาร การศกษา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก26

วตถประสงคของการวจย

เพ�อเสนอขอสรปเชงทฤษฎจากการศกษาปรากฏการณของทมผนาการเปล�ยนแปลงใน โรงเรยนประถมศกษา โดยทาความเขาใจถง ลกษณะของทม เง�อนไขและกระบวนการเกดข�นของทม การดารงอยของทม ตลอดจนผลท�ตดตามมาจากทมผนาการเปล�ยนแปลง

คาถามการวจย

1. “ทมผนาการเปล�ยนแปลง” จากมมมองของคนในปรากฏการณมลกษณะอยางไร

2. เง�อนไขและกระบวนการเกดกลายเปนทมผนาการเปล�ยนแปลงคออะไร

3. มการสบทอด ความเปนทมผนาการเปล�ยนแปลงใหยงคงดารงอยอยางไร

4. ผลท�ตดตามมาจากทมผนาการเปล�ยนแปลงคออะไร

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก27

ขอบเขตของการวจย

มงศกษาทมผนาการเปล�ยนแปลงในโรงเรยนประถมศกษา

โรงเรยนท�นารองการใชหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐาน 2544

เน�อหา

พ�นท�

ระยะเวลา ภาคเรยนท� 2 ของปการศกษา 2545 ชวงเดอนพฤศจกายน 2545 ถงเดอนมนาคม 2546 และเกบเพ�มเตมในเดอนเมษายนและพฤษภาคม 2546

วรรณกรรมและงานวจยท�เก�ยวของ

ตอนท� 1 พฒนาการของทฤษฎทางการบรหารและงานวจยทมผนาการเปล�ยนแปลง

ตอนท� 4 แนวคดเก�ยวกบการดารงอยของทมผนาการ

เปล�ยนแปลง และผลท�ตดตามมา

ตอนท� 2 แนวคดเก�ยวกบลกษณะทมผนาการเปล�ยนแปลง

ตอนท� 3 แนวคดเก�ยวกบเง�อนไขและกระบวนการเกดข�น

ของทมผนาการเปล�ยนแปลง

ตอนท� 5 กรอบแนวคดการวจย

แนวคด ทฤษฎและงานวจยท�เก�ยวของ

ทฤษฎทางการบรหารท�เก�ยวของ

ทฤษฎเก�ยวกบความเปนผนา

ทมและแนวคดการบรหารเปนทม

วธวจยเชงคณภาพ

กรอบแนวคดทฤษฎในการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก29

ทมผนาการเปล�ยนแปลง (A Transformational Leadership Team)

ลกษณะของทม

เง�อนไขการเกดทม

การดารงอยของทม

ผลท�เกดตามมา

วรรณกรรมและงานวจย

ผล การวจย

สรปขอเสนอ

เชงทฤษฎ

ทฤษฎพฤตกรรม

องคการ

กลม / ทม

ทมผนาการ

เปล�ยนแปลง

การบรหารแบบ

ฐานโรงเรยน

ปจจยภายนอก

(นโยบาย)

ปจจยภายใน

(การบรหาร,

การจงใจ)

สภาพแวดลอม

ทฤษฎบทบาท

ผนา / ผตาม

พฤตกรรม

การทางาน

ทมบรหารตนเอง

พฤตกรรม

นกเรยน

การเรยนรของ

ผเก�ยวของ

ความพงพอใจ

การขยายผล

ทฤษฎท�เก�ยวของ

กรอบความคดการวจย

กระบวนการเกดทม

โครงสราง

(ทางการ,

ไมเปนทางการ)

ทฤษฎผนา

แบบการบรหาร

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก30

วธดาเนนการวจย

พ�นท�ในการศกษา (Field)

ผใหขอมลหลก (Key Informants)

การเกบขอมล (Data Collecting)

การประมวลผลและการวเคราะหขอมล (The Findings Collecting and Data Analysis)

ใชวธวทยาการวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก(Grounded Theory Method)

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก31

วธดาเนนการวจย พ�นท�ในการศกษา

โรงเรยนบานนางามเปนโรงเรยนประถมศกษาขนาดกลางแหงหน�ง อยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง เปนโรงเรยนนารองการใชหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐาน มการทางานเปนทมในการสรางหลกสตรสถานศกษาตามหลกสตรการศกษาข�นพ�นฐาน พทธศกราช 2544

การเลอกพ�นท�ศกษา อาศยการเลอกเชงทฤษฎ (theoretical sampling) ซ�งมหลกการสาคญคอ เปนพ�นท�ท�สอดคลองและตรงตามวตถประสงคของ การวจย ปญหาวจย และกรอบแนวคดในการวจย

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก32

ผใหขอมลหลก ไดแก

ผบรหาร คร กรรมการสถานศกษา ผปกครองนกเรยน นกเรยน บคคลในชมชน ผบรหารและครในกลมโรงเรยน ศกษานเทศก และผมาศกษาดงาน

วธดาเนนการวจย ผใหขอมลหลก

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก33

ใชวธการในการศกษารวบรวมขอมล 4 วธการหลก คอ

การสมภาษณระดบลก (in-depth interview)

การจดกลมสนทนา (focus group discussion)

การสงเกตและจดบนทก (observation and field-note)

การวเคราะหเอกสาร (content analysis)

วธดาเนนการวจย การเกบขอมล

เคร�องมอสาคญในการวจย ไดแก ตวผวจย แนวคาถาม

ผศ.ดร.กญญา โพธวฒน : การวจยเพ�อสรางทฤษฎฐานราก34

จากการสมภาษณระดบลก ผใหขอมลหลกคนแรก

ถอดเทปบนทกเสยง

พมพขอมลลงเคร�องคอมฯ

จดกลมขอมล

สมภาษณผใหขอมลหลกคนตอไป/จดกลมสนทนา/ฯลฯ พฒนาทฤษฎ

เลอกรหส

หาแกนของรหส

เปดรหส

วธดาเนนการวจย การประมวลผลและการวเคราะหขอมล

ประมวลผลดวยคอมพวเตอร โปรแกรม ATLAS/ti

(การจดทาเคาโครงวทยานพนธ)